PROGRAM IBMORTAR

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 1

Program
g IBMORTAR
Program IBMORTAR omoguava :
Unutranjo balistiku analizu i predvianje brzine,
brzine
srednjeg pritiska i ubrzanja projektila tokom kretanja
projektila u cijevi minobacaa.
Omoguava simulaciju sagorijevanja do tri tipa goriva
u strukturi punjenja
Ove informacije se mogu dobiti brzo za upotrebu u
analizi.

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 2

 Program
g IBMORTAR
Unutranjo balistike jednaine
Slijedee jednaine definiu matematiki model,
model odnosno set ne-ne
linearnih diferencijalnih i algebarskih jednaina, koji simuliraju
jjednodimenzinalno kretanjej minobacakogg pprojektila
j unutar cjevi
j
minobacaa.
Matematski model je zasnovan na:
Ukljuujui samo najnunije sile u sistemu,
Aproksimaciju sagorijavanja vrstog goriva, i
Primjenu faktora podeavanja da rezultati predvianja odgovaraju
rezultatima mjerenja unutranjobalistikih performansi u standardnim i
nestandardnim uslovima.
uslovima

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 3

Unutranjo
j balistike jjednaine
Zakon o odranju energije u diferencijalnom obliku
Relativni pad temperature
Srednji pritisak u prostoru iza projektila produkata sagorijevanja
Koeficijent proporcionalnosti goriva i unutranjosti zida
prenosa toplote 290 - cijevi 0,7 - 0,9
420 [[Wm/(kgK)]
( g )]
dp 1 n C i Fi dz i dVc p
dt
RTm z
Vc i 1 i 1 dt Vc dt

R
( 1) A
Vc
Masa i-tog
goriva Zapremina
p
dopunskogg komore
Gd j su:
Gdej
n
C I FI CF
i i zi punjenja sagorijevanja
TI i 1 Ti
R Povrina cijevi i projektila
Masa n
C I Ci z i j
izloena dejstvu pprodukata
osnovnog i 1 sagorijevanja goriva
punjenja
C I FI n
CF
i i zi A A0 d c x
TI i 1 Ti
1 n
C I FI C i Fi
zi
TI ( I 1) i 1 Ti ( i 1)
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 4
 Unutranjo
j balistike jjednaine
Masena brzina toka produkata sagorijevanja kroz zazor
( )
2
2 2 1
m z pAz ( )
RT 1 1

0,666 Povrina zazora

- koeficijent protoka kroz zazor [-]. Za uobiajene oblike zazora,
odreene oblikom centrirajueg prstena MB projektila, priblina
vrijednost dobijena na osnovu posebnih eksperimenta iznosi 0,666
Jednaina gasnog stanja u zapremini ispunjenoj gasovima proizvoljne
koliine mg ima oblik
pVc
T
mg R
B i akumulacije
Brzina k l ij produkata
d k t sagorijevanja
ij j u raspoloivom
l i prostoru:
t
dmg n
dzi
mc i m z
dt i 1 dt
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 5

Unutranjo
j balistike jjednaine
Zapremina iza projektila ispunjena gasovima u proizvoljnom trenutku
ima vrijednost:

n n t n
Vc Vc0 A x 1 zi I CI Ci zii I zii m z dt
Ci
i 1 i i 1 0 i 1
Relativna
R l ti sagorjela
j l masa i-tog
i t goriva
i kombinovanog
k bi punjenja
j j
sastavljenog iz vie goriva defnisana je kao odnos sagorjele i
poetne mase goriva
mc si
zi
mc i
Kubna zavisnost zi = zi (yi) definisana je oblikom

zi i yi 1 i yi i y i2
Brzina obrazovanja produkata sagorijevanja
dzi dy
d
dt
d

i i 1 2i yi 3i y i2
dt

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 6
 Unutranjo
j balistike jjednaine
Brzina sagorijevanja i-tog goriva
dwi
ri Bi p i
dt
relativna brzina sagorijevanja
ddyi Bi i
p
dt wi
Jednaina brzine obrazovanjaj pprodukata sagorijevanja
g j j u zavisnosti od
geometrije punjenja goriva, prirode goriva i pritiska u prostoru gdje se
odvija sagorijevanje.
dzi Bi i

dt wi

p i 1 2i yi 3 i y i2
Degresivna punjenja goriva koji se uglavnom koriste za pogon
minobacakih projektila (kvadratna ploica, tableta, traka, cjevica itd.)
potpuno sagore do trenutka postizanja vrijednosti relativne sagorjele
debljine svoda yi = 1.
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 7

Unutranjo
j balistike jjednaine
Jednaina kretanja projektila
Kada se projektil ubaci u cijev minobacaa nalazi se na poziciji x=0
sa brzinom v=0
Od trenutka kada pone
kretanje, projektil se nalazi pod
dejstvom najuticajnije sile
pritiska produkata sagorijevanja
koja djeluje na zadnji dio
projektila
projektila, zanemaruju
anemar j se
drugostepeni radovi, koji su kod
minobacaa red veliine 1%, 1% i
oni su obuhvaeni koeficijentom
fiksnosti . dv
Jednaina kretanja projektila m pA A
dt
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 8
 Unutranjo
j balistike jjednaine
Iz osnovne jednaine kretanja raunamo ubrzanje projektila u toku
kretanja kroz cijev oruja:

pA
p
a = 1,0
1 0 - 1,01
1 01
m
Brzina projektila
p j
t
v adt
0

Preeni pput pprojektila

j
t
x vdt
0
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 9

Programsko
g rjeenje
j j modela
Faza I - od vremena pripaljenja sve dok ne izgori svo punjenje
goriva
U trenutku paljenja (poinje I faza) smatra se da je osnovno punjenje goriva
mase mc0 sagori u potpunosti i nita od drugih goriva nije poelo da gori (svi
yi= 0). U tom trenutku srednji pritisak u poetnoj slobodnoj zapremini V0
(zapremina unutranjosti stabilizatora, gdje je smjetena ahura sa osnovnim
punjenjem + zapremina od dna minobacaa do centrirajueg prstena mine
zapremina konusnog dijela minobacakog projektila ispod centrirajueg
prstena zapremina stabilizatora sa krilcima) proraunava se na osnovu
izraza: 0 f 0 mc 0
p0 n
m
V0 c i 0 mc 0
i 1 i

Sagorjeli dijelovi mase i-tog goriva yi, u malom dyi Bi

vremenskom trenutku dt odreeni su integracijom dt w p
i

i
jednaine
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 10
 Programsko
g rjeenje
j j modela
Brzinu obrazovanja produkata sagorijevanja i-tog goriva
odreujemo
j na osnovu izraza
dzi Bi i

dt wi

p i 1 2i yi 3i y i2
Promjenu raspoloive zapremine, jednaina,
dV n
dzi n
mc i d ddzi n
ddz
Ac v mc ii 0 i i m z
dt i 1 i dt i 1 dt i 1 dt

Temperaturu produkata sagorijevanja iz jednaine stanja

pV
T
mg R

maseni pprotok ggasova kroz zazor,

( )
m z pAz
RT
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 11

Programsko
g rjeenje
j j modela
Srednji pritisak u prostoru iza projektila na osnovu jednaine.
dp 1 n mc i f i dzi dV p
dt

V i 1 i 1 dt V
RT m z
dt
R
( 1) A V

Odreivanjem
Od i j srednjeg
d j pritisaka
iti k mogu se rijeiti
ij iti jednaine
j d i
kretanja projektila, izrazi :
t t
pA
a
m
v adt x vdt 0
0
Faza II - od kraja prve faze pa dok projektil ne napusti cijev
Za numeriku integraciju sistem diferencijalnih jednaina, koristi se metoda
R
Runge-Kuta
K t etvrtog
t t reda
d sa konstantnim
k t t i korakom,
k k osim
i prii kraju
k j
sagorijevanja punjenja goriva i na ustima cijevi kada se vri automatska
korekcija koraka kako bi se postigli uslovi zi = 1 odnosno x = x0 (x0 put
projektila u cijevi minobacaa).
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 12
 Program
g IBMORTAR
Inputs
Projectile physical parameters
type and mass of projectile.
Mortar tube profile
diameter, length, chamber volume, bore area, area of shame, heat
l factors
loss f t andd coefficient
ffi i t fict.
fi t
Igniter characteristics
mass and thermodynamic
thermod namic constants
Propellant Characteristics
mass and thermodynamic constants
burning rate
physical constants

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 13

Program IBMORTAR
Input file MORTAR.IN

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 14

 Program
g MORTAR
Outputs:
Inputs data
Travel
Time
Average pressure (MN. PRES)
Velocity of projectile
Accelerations of projectile
Temperature of product of combustion and
Fraction of burnt propellants
Conditions at:
max. pressure and
muzzle
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 15

Program MORTAR
Output file IBMORTAR.OUT

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 16

 Program MORTAR
Output file IBMORTAR.OUT

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 17

Ulazni podaci
ORUJE
Veliina
MB 60 mm, M57 MB 82 mm, M69 MB 120 mm, M74
Oznaka M 73 M68P1 LTF M62P3
Prrojektil

Masa [7], [kg] 1.53 3.3 12.6

P i poprenog
Povrina presjeka
j k S [8],
[8] [m]
[ ] 27 85 10-66
27.85 5 2 10-33
5.2 11 1407 10-33
11.1407
Put projektila u cijevi xu [8], [m] 0.47 1.00 1.087
Zapremina komore sagorijevanja V0 [8], [m3] 3. 10-4 7.03 10-4 30.9 10-4
Oruje

Poetna kontaktna povrina A0 [8], [m2] 0.06636 0.111 0.31384

Prenik cijevi dc [8], [m] 0.06 0.08214 0.120
[8] [m2]
Povrina zazora Az [8], 42 10-6
42. 89 10-6
89. 169 10-6
169.
Oznaka NGB-051 NGB-051 NGB-051
novno punjenje

Masa m0 [6], [g] 5.2 8.3 37

Sila F0 [8], [N] 967900 1028400 1077000
Kovolumen 0 [8], [m3/kg] 0.00102 0.00102 0.00102
Odnos spec. toplota k0 [8] 1.22 1.22 1.22
Osn

Temperatura sagorijevanja T0v [8], [K] 3360 3410 3420

Oznaka NGB-051 NGB-061 NGB-261
Masa mi [6], [g] 5 10 15 20 13.6 27.2 40.8 66.3 76 152 228 304 380 456
Geometrija
ORIVA

[7] 1.20764 1.25778 1.20259

zrna

[7] -0.17194 -0.20495 -0.16846

punjeenje
GO

[8] 0.00938 0.00544 0.00895

e0 [7], [m] 0.00008 0.00010 0.00026
Sila Fi [8], [J/kg] 1100000 1100000 1099000
Dopunsko

Koef. brzine sagorijevanja [7], [m/sPa] 14.60 10-10 14.40 10-10 13.03 10-10
karakteeristike
Termofizike

Eksponent zakona sagorijevanja [7] 1 1 1

Kovolumen [8],[8] [m3/kg] 0 00102
0.00102 0 00102
0.00102 0 00102
0.00102
D

Gustina goriva [8], [kg /m3] 1640 1640 1640

Temperatura sagorijevanja Tv [8], [K] 3500 3500 3500
Odnos spec. toplota k [8] 1.22 1.22 1.22
Koeficijent protoka kroz zazor 0.666 0.666 0.666
Uslovni koeficijent prenosa toplote , [Wm/kgK] 350 300 300
Ostaloo

Koeficijent relativnog pada temperature 0.7 0.7 0.7

Koeficijent gubitka sile osnovnog punjenja 0 0.78 0.82 0.82
Koeficijent fiktivnosti 1.01 1.01 1.01

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 18

 Uticaj ulaznih podataka na poetnu brzinu
projektila
j
10.0 11.09

90
9.0
ka poetne brzine, [%]

8.0
6.94 MB 60 mm M57
7.0
MB 82 mm M69
6.0 MB 120 mm M74

5.0
Srednja rrelatina gre

4.0
2.87 3.42
3.0 2.41
2.27
1.58 1.61 3.27 1.68
2.0 1 30
1.30
1.08 0.81
1.0 0.45 0.42 0.64
0.05
0.0
0 0+1 0+2 0+3 0+4 0+5 0+6
Broj punjenja

Rezultati UB test analize ((* za minobaca MB 82mm M69 ovo se odnosi

na punjenje 0+3 + specijalno)
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 19

Uticaj ulaznih podataka na poetnu brzinu

projektila
j
Sa slike se vidi da je srednja relativna greka odreivanja
poetne brzine oko 2.46%,2 46% dok je maksimalna pojedinana
relativna greka oko vrijednosti 3% za veinu sluajeva, to
ppredstavlja
j vrlo visok nivo tanosti kod simulacije j ovakvih
procesa, osim kod MB120 mm M74 pri lansiranju sa 0 + 1 i 0 + 2
punjenjem.
Razlog odstupanja poetne brzine kod ova dva sluaja moe biti
u injenici
j da jje koeficijent
j brzine sagorijevanja
g j j u1, odreen
pomou empiriskog izraza u funkciji toplotne moi goriva,
predstavlja linearni zakon brzine sagorijevanja u obliku

r u1 p
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 20
 Uticaj ulaznih podataka na poetnu brzinu
projektila
j
12

11.09
%]
ne brzine, [%

10

Brzina sagorijevanja baruta r 13.03 10-10 p

dopunskog punjenja po lit. [7]
8
6.94 Brzina sagorijevanja
g j j baruta
Srednja relatina grreka poetn

6
dopunskog punjenja po lit. [8]
r 10,410 8 p 0, 75

4 3.27
2.27 2.27
1.68 1.37 1.43
2 1.30
0 75
0.75
0.19 0.64 0.64
0.23

0
0 0+1 0+2 0+3 0+4 0+5 0+6
Broj p
punjenja
njenja

Uticaj koeficijenata u zakonu brzine sagorijevanja na poetnu brzinu

projektila kod MB 120 mm M74

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 21

Uticaj ulaznih podataka na poetnu brzinu

projektila
j
Analizom koeficijenata u zakonu brzine po literaturi [8] i [7], (slika
sa prethodnog slajda) moe se primijetiti da dolazi do smanjenja
srednje relativne greke poetne brzine, za MB120 mm M74,
pprimjenom
j koeficijenata
j ppo literaturi [[8]] sa 3.88% na 0.98%.
Pri manjim poetnim brzinama, primjenom koeficijenata iz
literature
te atu e [8], ssrednja
ed ja relativna
e at a ggrekae a bbrzinee sago
sagorijevanja
je a ja je
manja od one primjenom koeficijenata iz literature [7].

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 22

 Komparacija
j sa eksperimentalnim rezultatima
1000
900 Eksperimentalni rezultati [9]

Rezultati prorauna
nja [bar]

800
700 Rezultati prorauna pomaknuti za vrijeme
Prritisak sa gorijevan

600 sagorijevanja
ij j osnovnog punjenja
j j

500
400
300

200
100
0
0 2 4 6 8 10 12
Vrijeme [ms]
Promjena pritiska sagorijevanja sa vremenom za MB 120 mm
M74 pri 0 + 6 punjenju.
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 23

Komparacija
j sa eksperimentalnim rezultatima
Komparacijom eksperimentalnih rezultata mjerenja pritiska
sagorijevanja, pomou piezo elektrinog senzora pritiska
piezo-elektrinog
smjetenih u komoru sagorijevanja, sa rezultatima ostvarenih
pproraunom ppomou izloenogg modela ppokazuju j veoma dobra
slaganja trendova krivulja (slika sa prethodnog slajda).
Kako navedeni model ne razmatra proces sagorijevanja i
isticanja produkata sagorijevanja osnovnog punjenja kao i proces
pripaljivanja dopunskog punjenja (smatra se da je jednovremeno
pripaljivanje)
i lji j ) logino
l i je j poetno
ne slaganje
l j krivulje
k i lj pritiska
i i k sa
vremenom jer proraun poinje sa srednjim pritiskom
sagorijevanja u slobodnoj zapremini.
zapremini
Pomjeranjem predviene krivulje pritiska sa vremenom za
vrijeme sagorijevanja osnovnog punjenja vidimo da se skoro
trendovi krivulja poklapaju.
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 24
 Komparacija
j sa eksperimentalnim rezultatima
Analizom krivulje pritisak sa vremenom, dobijene
eksperimentalnim putem, imamo nestabilnost u poetnom dijelu,
to ide u injenicu da je proces sagorijevanja i isticanja barutnih
ggasova u slobodnu zapreminu
p veoma sloen pproces.
Takoer, moe se primijetiti da je proces pripaljivanja dopunskog
ppunjenja
j j nije j jjednovremen kako se uzima u ppredstavljenom j
modelu.
Tok p promjene
j ppritiska i brzine pprojektila
j u cijevi
j oruja
j za test
uzorke i za sva punjenja dati su u na sljedeim slajdovima:

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 25

Promjena pritiska sagorijevanja u cijevi minobacaa 60 mm sa

projektilom TF M73 (dopunsko punjenje NGB-051)
NGB 051)
540

480

0
420 0+1
0+2
360 0+3
0+4
Pritisak [bar]

300

240

180

120

60

0
0 0.047 0.094 0.141 0.188 0.235 0.282 0.329 0.376 0.423 0.47
Put projektila [m]

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 26

 Promjena brzine projektila u cijevi minobacaa 60 mm sa
projektilom TF M73 (dopunsko punjenje NGB-051)
NGB 051)
210

0
180
0+1
0+2
150 0+3
ektila [m/s]

0+4

120
Brzina proje

90
B

60

30

0
0 0 047
0.047 0 094
0.094 0 141
0.141 0.188
0 188 0 235
0.235 0 282
0.282 0 329
0.329 0 376
0.376 0 423
0.423 0 47
0.47
Put projektila [m]

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 27

Promjena pritiska sagorijevanja u cijevi minobacaa 82 mm sa

projektilom TF M68P1 (dopunsko punjenje NGB-061)
NGB 061)
840

0
700
0+1
0+2
560 0+3
0+3+SP
Pritisak [bar]

420

280

140

0
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1
Put projektila [m]

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 28

 Promjena brzine projektila u cijevi minobacaa 82 mm sa
projektilom TF M68P1 (dopunsko punjenje NGB-061)
NGB 061)
280
0
0 1
0+1
240
0+2
0+3
200 0+3+SP
ktila [m/s]

160
Brrzina projek

120

80

40

0
0 01
0.1 02
0.2 03
0.3 0.4
0 4 05
0.5 06
0.6 07
0.7 08
0.8 09
0.9 1
Put projektila [m]

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 29

Promjena pritiska sagorijevanja u cijevi minobacaa 120 mm

M74 sa projektilom M62P3 (dopunsko punjenje NGBNGB-261)
261)
1000

900
0
800 0+1
0+2
700 0 3
0+3
0+4
600
k [bar]

0+5
0+6
Pritisak

500

400

300

200

100

0
0 0 1087 0.2174
0.1087 0 2174 0.3261
0 3261 0.4348
0 4348 0.5435
0 5435 0.6522
0 6522 0.7609
0 7609 0.8696
0 8696 0.9783
0 9783 1 087
1.087
Put projektila [m]

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 30

 Promjena brzine projektila u cijevi minobacaa 120 mm M74 sa
projektilom M62P3 (dopunsko punjenje NGB-261)
350

0
300 0+1
0+2
0+3
250 0+4
0+5
0+6
ak [bar]

200
Pritisa

150

100

50

0
0 0.1087 0.2174 0.3261 0.4348 0.5435 0.6522 0.7609 0.8696 0.9783 1.087
Put projektila [m]

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 31

Primjer
j 1
Koritenjem programa IBMORTAR odrediti masu dopunskog
punjenja za minobaca 120 mm M74 i projektil 120 mm LTF
punjenja,
M62P3, ako je zahtijevana poetna brzina projektila 314 m/s i
maksimalni pritisak 85 MPa.
MPa
Ulazni podaci za unutranjobalistku analizu, pomou programa
IBMORTAR dati su u input file MORTAR.in.
MORTAR in
Izvrna verzija programa i input data se nalaze u folderu
IBMORTAR.
IBMORTAR

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 32

 Preparations data for input file
Projectile physical parameters
Type and mass of projectile.
Nominal mass of projectile 120 mm M62P3 12.
12 6 kg

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 33

Preparations data for input file

Weapons data, Howitzer 122 mm D30 (D30J):
Weapons data, Moratar 120 mm M74:
Caliber of bore, 120 mm
Length of travel of projectile in bore, 1.087 m
Volume of chamber,, 0.00309 m3
Area of shame, 0.000169 m2
loss factors

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 34

 Preparations data for input file
Data for propellants and igniters
g

Milan Blagojevic*
Powder charge
Type of powder Cartridge
marking
Ignition charges - NGB 161 - strip M62, M91,
M62 M91 M93 - high
made of cardboard explosive shells
M64, M88 - smoke shells
M87 - illuminating shells
M63 - practice shells
g
For increment charges NGB 261 - flake M62, M91, M93 - highg
- made of explosive shells
celluloid M64, M88 - smoke shells
containers M87 - illuminating shells
M63 - practice shells

*Milan Blagojevic - Namenska, Lucani, Srbia

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 35

Preparations data for input file

Data for propellants and igniters
g
Data from Firing tables for Mortar 120 mm M74 (SFRJ, Beograd
1987)
Full propellant charges M78 for projectile 122 mm OF-462
Igniters: NGB
NGB-161,
161, mass 0.037 kg.
NC-261, mass of one increment is 0.076 kg.
For 6 increments mass is 0.456 kg
Dimension propellants* (all dimensions in mm):

Web
Propellant Grain Length Width
Thickness
NGB-161 Ribbon 1.8 0.9 0.35
NGB-261 Square flake 5.0 5.0 0.52
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 36
 Thermodynamic constants, burning rates and physical
constants of propellants
Propellant and igniters characteristics:
thermodynamic constants:
Temperature combustion
The ratio of specific heats
Values of temperature combustion and the ratio of specific heats calculated
using equilibrium thermodynamics programs, etc. BLAKE computing the
properties of gun propellants at chamber conditions.
Force and Co-volume
Co volume
These characteristics are calculated from the individual tests at different
charge density in the closed vessel, or theoretical values using equilibrium
thermodynamics programs
Density
Burning rate
Temperature coefficient
Pressure exponent
These characteristics
Th h t i ti are calculated
l l t d from
f th burning
the b i rates
t off the
th individual
i di id l
tests at different charge density in the closed vessel.
UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 37

Sumaryy of input data for propellants

In flowing tables we have data for: mass of propellants,
thermodynamic constants,
constants burning rates and physical constants of
propellants:
Mass
M Force
F Co-volume
C l C /C
Cp/Cv Temperature
T t Density
D it
Propellants 3 3
(kg) (J/kg) (m /kg) (K) (kg/m )
Igniters 0.037 1077000.0000 0.00102 1.2200 3420 -
NC 261
NC-261 0 456
0.456 1099000 0000
1099000.0000 0 00102
0.00102 1 2200
1.2200 3500 1640

Burning rate of propellants Propellant phisical constants

Propellants Temp. velocity
Exponent Length Width Grain shape
coef.
(m/s/Pa) (m) (m)
NC-261 1.040000E-07 0.75 0.0050 0.0050 Square flake

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 38

 Solution 1
Standard condition
Insert input data
open file IBMORTAR.IN,
insert input data
save input file.

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 39

Solution 1
Starting the program:
Using executive program IBMORTAR.EXE
IBMORTAR EXE
After inserting and saving input data by double click to file
IBMORTAR.EXE program is started.

For end of calculation press ENTER.

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 40
 Solution 1
After program finishing, program are formed output file
IBMORTAR OUT
IBMORTAR.OUT
Output data (file IBMORTAR.OUT)

Mass of propellant
85 MPa
mc(NGB-261)=0.4566
(NGB 261)=0 4566 kg
314 m/s

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 41

Solution 1
Drawing diagram pressure and velocity vs travel in Excel.
Open output file IBMORTAR.OUT in excel as follows: Open File In data field Files of type
select option All files,
files whereupon will be shown all files in the folder.
folder
Select file IBMORTAR.OUT and select command OPEN.
After that window Text Import Wizard will open... In the window select option Delimited and
then click to Next.
Next
In the next window, in addition to option Tab select option Space.
After all, click to Finish and youll get data schedule in Excel.
100 350
Pmax = 86.614 MPa V0 =314.1m/s
90
300
80
m/s]

70 250
Velociity of projectile [m
Pressure [MPa]

60
200
50
150
40

30 100

20 Average Pressure for standard conditions

Velocity for standard conditions 50
10

0 0
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 0.9 1 1.1
Travel [m]

UNIVERSITY OF SARAJEVO MECHANICAL ENGINEERING FACULTY DEFENSE TECHNOLOGIES DEPARTMENT www.dtd.ba 42