Mainski fakultet, Beograd - Mehanika 1 Predavanje 6 1

Uslovi ravnotee proizvoljnog prostornog sistema sila

r r r r r
(F1 ,F2 ,K ,Fn ) ~ (FR ; M o ) ~ 0
r n r r n r r
FR = Fi = 0 M o = M o (Fi ) = 0
i =1 i=1
n n r
X
i =1
i = 0, M
i=1
ox (Fi ) = 0,
n n r
Y = 0,
i =1
i M
i=1
oy (Fi ) = 0,
n n r
Z i =1
i = 0, M
i=1
oz (Fi ) = 0 .

Uslovi ravnotee proizvoljnog prostornog sistema sila i spregova sila

r n r r n r r m r
FR = Fi = 0 , M o = M o (Fi ) + M j = 0
i =1 i=1 j =1
n n r m

X
i =1
i = 0, M ox (Fi )+ M jx = 0,
i=1 j=1
n n r m

Y = 0,
i =1
i M oy (Fi )+ M jy = 0,
i=1 j=1
n n r m

Zi = 0,
i =1
oz i M jz = 0 .
M
i=1
(F )+
j=1

Uslovi ravnotee prostornog sistema paralelnih sila

n n n r
Xi =1
i 0, Y 0, M
i =1
i
i =1
oz (Fi ) 0

n n r n r
i ox i
Z =
i =1
0 , M (F ) = 0 , M oy (Fi ) = 0 .(7.27)
i =1 i =1

Uslovi ravnotee prostornog sistema sueljnih sila

n r n r n r
M ox (Fi ) 0 , M oy (Fi ) 0 ,
i =1 i =1
M
i =1
oz (Fi ) 0

Uslovi ravnotee ravnog sistema sila

Prvi (osnovni) oblik uslova ravnotee
n n r n r
X i 0,
i =1
M oy (Fi ) 0 ,
i =1
M
i =1
oz (Fi ) 0 )
n n n r
Y = 0, Z
i =1
i
i =1
i = 0, M
i =1
ox (Fi ) = 0

Drugi oblik uslova ravnotee

n r n r n

M
i =1
Ax (Fi ) = 0 , M
i =1
Bx (Fi ) = 0 , Y = 0,
i =1
i (AB/ Oy)
 Mainski fakultet, Beograd - Mehanika 1 Predavanje 6 2

Trei oblik uslova ravnotee

n r n r n r
M Ax (Fi ) = 0 ,
i =1
M Bx (Fi ) = 0 ,
i =1
M
i =1
Cx (Fi ) = 0 . (7.35)

Take A, B i C ne mogu pripadati jednoj pravoj.

Uslovi ravnotee posebnih sistema sila u ravni

Uslovi ravnotee ravnog sistema sila i spregova sila
n n r m n r m

X
i =1
i 0 M oy (Fi )+ M jy 0 M oz (Fi )+ M jz 0
i=1 j=1 i=1 j=1
n n n r m

Y = 0 Z
i =1
i
i =1
i =0 M ox (Fi )+ M jx = 0 .
i=1 j=1

Uslovi ravnotee ravnog sistema

paralelnih sila
n

Z
i =1
i 0
n n r
Y = 0, M
i =1
i
i=1
ox (Fi ) = 0

Uslovi ravnotee ravnog sistema sueljnih sila

n r
M
i=1
ox (Fi ) 0
n n

Y = 0, Z
i =1
i
i =1
i =0

Sistema kolinearnih sila

n

Y = 0.
i =1
i

Svoenje prostornog sistema sila na spreg sila

r r
M o1 = M o .

Ako se proizvoljan prostoran sistem sila svodi na spreg sila, tada moment tog sprega sila ne
zavisi od izbora redukcione take.

Svoenje prostornog sistema sila na rezultantu

r n r r
1) FR = Fi = Fr
i =1

U sluaju ravnog
r sistema sila, za koji, u odnosu na redukcionu taku O u ravni dejstva
svih sila, vai da je FR 0 i Mox = 0 , kae se da se posmatrani sistem sila svodi na rezultantu
ija napadna linija prolazi kroz redukcionu taku O i pripada ravni dejstva svih sila.
 Mainski fakultet, Beograd - Mehanika 1 Predavanje 6 3

r r
2) FR 0 , Mo 0 cos = 0
= 90 o

r r r
Fr = Fr = FR Fr = Fr= FR
r r r r r
(FR ; M o ) ~ (FR ,Fr ,Fr)
M
OK = o
F
r r rR r r
(FR ,Fr) ~ 0 (FR ; M o ) ~ Fr
r r r r
Kada je u pitanju ravan sistem od n sila (F1 , F2 ,K , Fi ,K , Fn ) koje deluju na telo, npr.

u ravni Oyz on se svodi na rezultantu, ako je rispunjeno

FR 0
r n
r r
M o = ( ri Fi )
i =1
r
M o je uvek upravan na ravan dejstva posmatranog sistema sila
M
OK = ox
FR

Jednaina napadne linije rezultante

Sistem sila svodi se na rezultantu kada je druga invarijanta M L jednaka nuli

M x -(yZ R - zYR ) M y -(zX R - xZ R ) M z -(xYR - yX R )
= = =0
XR YR ZR