Muhasebe Tek Düzen Hesap Plani

SMMMO MEVZUAT SERS 2
MUHASEBENN
TEMEL KAVRAMLARI
VE
TEKDZEN
HESAP PLANI
1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14 No.lu
Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblileri
Enflasyon dzeltmesi hesaplar dahil
stanbul, 2005
1
SUNU
lkemizin muhasebe uygulamasnda, Maliye Bakanlnn

26.12.1992 tarih ve 21447 sayl Resmi Gazetede yaynlanan 1.
sayl Muhasebe Uygulama Genel Teblii ile zorunlu hale getirilen
Tekdzen Muhasebe Uygulamamasna 01 Ocak 1994 tarihinden
itibaren bafllanarak yeni bir aflamaya geilmifltir.
11 yldr uygulanan Tekdzen Muhasebe Uygulamas meslek men-
suplar tarafndan benimsenmifl, muhasebe uygulamalarnda ayn
temel kavramlar, ayn genel kabul grmfl muhasebe ilkelerikul-
lanlmfl, bilano esasna tabi tm iflletmeler ayn hesap plan kulla-
narak ayn mali tablolar dzenlemifltir.
Artk meslek mensuplar, yeni yzylda meslek uzmanla sahip
olmak iin bilgi beceriye sahip olacak biimde kendilerini
yetifltirmeleri, gelecee ak olacak flekilde eitmeli ve eitilme-
lidir.
SMMMO
Bugn muhasebe meslei;
Kurtulufl Caddesi No: 152 fiiflli/STANBUL
Telefon: (0212) 315 84 00 Bir vergi denetimi meslei deildir.
E-mail: ismmmo@ismmmo.org.tr Muhasebe sistemi kurma ve iyilefltirme meslei deildir.
www.ismmmo.org.tr Kayt tutma ve sistemden mizan karma hatta bilano, gelir tablo-
staj e-posta: staj@ismmmo.org.tr su elde etme meslei deildir.
Bu meslek iflletmelerde yaratlmfl mali tablolara ait bilgilerin
BASKI VE CLT doruluunu ve uygunluunu onaylayan, sonularn yorumlayan,
toplumun her kesimini bilgilendiren fleffaf raporlar sunan ve
MART MATBAACILIK SANATLARI TC. VE SAN. LTD.T.
iflletme sahiplerine karar almak iin bilgi veren meslek olmaldr.
Mart Plaza, Merkez Mahallesi Ceylan Sokak
No: 24 Nurtepe/Kathane - STANBUL Bu kitapn mesleki faaliyetlerimizde rehber olmasn diler,
Telefon: (0212) 321 23 00 Faks: (0212) 295 11 07 alflmalarnzda baflarlar dilerim.
e-mail: martgrafik@superonline.com Yahya ARIKAN
SMMMO Baflkan
Aralk 2005
2 3
NDEKLER
I- GR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
II- DZENLEMENN AMACI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
III- DZENLEMENN NTEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
IV- DZENLEMENN KAPSAMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
V- YAPILAN DZENLEMENN VERG
MEVZUATI LE LKS VE YAPTIRIMI . . . . . . .12
VII- YRRLK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
VIII- 1993 HESAP DNEM N HTYAR UYGULAMA 13
I- MUHASEBENN TEMEL KAVRAMLARI . . . . . . . .14
1. Sosyal Sorumluluk Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
2. Kiflilik Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
3. flletmenin Sreklilii Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
4. Dnemsellik Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
5. Parayla llme Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
6. Maliyet Esas Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
7. Tarafszlk ve Belgelendirme Kavram . . . . . . . . . . . .16
8. Tutarllk Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
9. Tam Aklama Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16
10. htiyatllk Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
11. nemlilik Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
12. zn ncelii Kavram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
II- MUHASEBE POLTKALARININ AIKLANMASI 18
III- MAL TABLOLAR LKELER . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
A- Mali Tablolarn Amalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
B- Mali Tablolardaki Bilgilerin zellikleri . . . . . . . . . . . .20
C- Temel Mali Tablolarn Dzenlenme lkeleri . . . . . . . .20
1. Gelir Tablosu lkeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
2. Bilano lkeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
IV- MAL TABLOLARIN DZENLENMES . . . . . . . . . . .
VE SUNULMASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
4 5
A- Temel Mali Tablolarn Dzenlenmesi ve Sunulmas . .28 c) zkaynaklar Deiflim Tablosunun . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Bilano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 Dzenlenme Kurallar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
2. Gelir Tablosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43 d) zkaynaklar Deiflim Tablosunun Biimsel Yaps . . .64
B- Dier Mali Tablolarn Dzenlenmesi ve Sunulmas . .49 e) zkaynaklar Deiflim Tablosu Kalemlerine liflkin
1. Fon Akm Tablolar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 Aklamalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
A- Fon Kaynaklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53 Tabloda Yer Alan rnein Aklanmas . . . . . . . . . . . . . .64
B- Fon Kullanmlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54 nceki Dnem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
2- Nakit Akm Tablosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56 Cari Dnem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67
A- Dnem Bafl Nakit Mevcudu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56 EK TABLO -1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69
B- Dnem ii Nakit Giriflleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56 EK TABLO -2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71
C- Dnem i Nakit kfllar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58 EK TABLO -3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75
D- Dnem Sonu Nakit Mevcudu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59 EK TABLO -4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76
E- Nakit Artfl veya Azalfl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 EK TABLO -5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78
3. Kar Datm Tablosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 EK TABLO -6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
a) Tanm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 EK TABLO -7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81
b) Ama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60 EK TABLO -8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83
c) Kar Datm Tablosunun Dzenlenme Kurallar . . . . .60 EK TABLO -9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
d) Kar Datm Tablosunun Biimsel Yaps . . . . . . . . . .61 V- TEKDZEN HESAP EREVES, HESAP PLANI
e) Kar Datm Tablosu Kalemlerine liflkin Aklamalar 61 VE HESAP PLANI AIKLAMALARI . . . . . . . . . . . .85
A- Dnem Karnn Datm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61 A- Tekdzen Hesap erevesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85
B- Yedeklerden Datm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62 B- Hesap Plan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90
C- Hisse Baflna Kar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63 C- Hesap Plan Aklamalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113
D- Hisse Baflna Temett . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63 1. Dnen Varlklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113
4. zkaynaklar Deiflim Tablosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63 2. Duran Varlklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .132
a) Tanm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63 3. Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar . . . . . . . . . . . . . . . . .149
b) Ama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63 4. Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklar . . . . . . . . . . . . . . . . .167
5. zkaynaklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .179
6 7
I - Girifl, II- Dzenlemenin Amac, III - Dzenlemenin Nitelii
6. Gelir Tablosu Hesaplar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .185
7. Maliyet Hesaplar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .199
I GR:
0-9 Gider eflitleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .213
213 sayl Vergi Usul Kanununun 175 ve mkerrer 257.
10-99 Gider Yerleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .215 maddelerinin Bakanlmza verdii yetkiye dayanlarak;
2 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii . . . .219
a) Muhasebenin Temel Kavramlar,
b) Muhasebe Politikalarnn Aklanmas,
c) Mali Tablolar lkeleri,
6 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii . . . .247 d) Mali Tablolarn Dzenlenmesi ve Sunulmas
7 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii . . . .249 e) Tekdzen Hesap erevesi Hesap Plan ve flleyifli,
8 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii . . . .250 konularnda dzenlemeler yaplmfl ve bu dzenlemeler Teb-
9 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii . . . .251 liin ekini oluflturmufltur.
10 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii . . .252 II DZENLEMENN AMACI:
11 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii . . .254 Bu dzenleme; bilano usulnde defter tutan gerek ve tzel
12 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii . . .259 kiflilere ait teflebbs ve iflletmelerin faaliyet ve sonularnn
13 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii . . .266 salkl ve gvenilir bir biimde muhasebelefltirilmesi, mali
14 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii . . .291 tablolar aracl ile ilgililere sunulan bilgilerin tutarllk ve
Muhasebe Sistemi Uygulama Sirkleri/1 . . . . . . . . . . . . . . . . .300 mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerek durumu
yanstmasnn salanmas ve iflletmelerde denetimin kolay-
lafltrlmas amacyla yaplmfltr.
III DZENLEMENN NTEL:
Bir iflletmenin faaliyet ve sonular ile dorudan ilgili olan
kesim sadece o iflletmenin sahip veya ortaklar deildir. fllet-
melerle dorudan ilgili olan iflletme sahip veya ortaklarnn
yansra o iflletme ile ticari, mali ve ekonomik iliflkiler kuran
iflletmeler veya toplum bireyleri, kredi, finans ve yatrm ku-
rulufllar ile eflitli kamu kurum ve kurulufllar iflletmenin fa-
aliyet ve sonular ile ilgilenmekte ve bu konuda salkl ve
gvenilir bilgi sahibi olmak istemektedirler. flletmelerin fa-
aliyet ve sonular konusunda bilgi kayna ise o iflletmenin
8 9
Muhasebenin Temel Kavramlar ve Tekdzen Hesap Plan stanbul smmmo IV - Dzenlemenin Kapsam
muhasebe kayt ve belgeleri ile bunlara dayanlarak hazrlan- IV DZENLEMENN KAPSAMI :

mfl mali tablolardr. Yaplan dzenlemenin kapsamna bilano esasna gre defter
Muhasebe bilgilerinin sunulduu mali tablolara dayanlarak tutan gerek ve tzel kifliler girmektedir. Dier bir anlatmla,
karar alma durumunda bulunan ilgililerin karar almalarnda sz konusu teflebbs ve iflletmeler bu Teblile belirlenen mu-
en nemli etken, bu bilgilerin salkl ve mukayese edilebilir hasebe usul ve esaslarna uymak zorundadrlar. Teflebbs ve
nitelikte olmasdr. Makro adan milli gelir hesaplar ve iflletmelerin kamu idare ve messeselerine ait olmas hukuki
benzeri istatistiklerin karlmasnda, kalknma planlarnn yaplarnn farkll, zel kanunlarnn bulunmas, vergi mu-
hazrlanmasnda, ulusal ve uluslararas sermaye hareketleri- afiyet ve istisnalarndan yararlanmalar, bu mecburiyetleri
nin dzenlenmesinde, ekonomik faaliyetlerin Devlet tarafn- yerine getirmelerine engel teflkil etmemektedir. Bu teflebbs
dan kontrol edilmesi ve ynetilmesinde muhasebede tekd- ve iflletmelerin ticari esaslara gre faaliyet gstermeleri, be-
zeliin salanmas byk nem arzetmektedir. Kald ki, ma- lirlenen muhasebe usul ve esaslarna uymalar iin yeterlidir.
li tablolar aracl ile ilgililere sunulan bilgilerin denetlen- Ancak bilano esasna gre defter tutmakla beraber faaliyet
mesinin gerekli olduu hallerde, tekdzen hesap plan uygu- konular itibariyle farkl muhasebe tekniini kullanmak du-
lamasnn denetimin ifl ykn azaltaca ve kolaylafltraca rumunda bulunan;
da aktr.
a) Banka ve Sigorta fiirketleri,
Yaplan dzenleme,
b) zel Finans Kurumlar
a) Muhasebe bilgilerinin karar alma durumunda bulunan ilgi-
lilere yeterli ve doru olarak ulafltrlmasna, c) Finansal Kiralama fiirketleri (faktoring v.b. alanlarda faa
liyet gsterenler dahil),
b) Farkl iflletmeler ile ayn iflletmenin farkl dnemlerinin
karfllafltrlmasna, d) Menkul Kymet Yatrm Fonlar Arac Kurumlar ve Yat-
rm Ortaklklar,
c) Mali tablolarda yer alan hesap adlarnn tm kesimler iin
ayn anlam vermesine, belirlenen "Muhasebenin Temel Kavramlar"na "Muhasebe
Politikalarnn Aklanmas"na ve "Mali Tablolar lkeleri"ne
d) Muhasebe terim birliinin salanmas suretiyle anlafllabi- uymalar kaydyla bu Tebliin dier mecburiyetlerini yerine
lir olmasna,
getirmekle ykml deillerdir,
e) flletmelerle ilgililer arasnda gven unsurunun oluflturul-
"Bilano esasna gre defter tutan ve bir nceki yl aktif top-
masna yneliktir.
lam 25 milyar liray ve net satfllar toplam 50 milyar liray
Yaplan dzenlemede ngrlen usul ve esaslara uyulmas aflmayan iflletmeler, Muhasebe Usul ve Esaslarnn "Mali
zorunlu olup, ilgili mevzuat hkmleriyle aykrln mali ra- Tablolarn Dzenlenmesi ve Sunulmas"na iliflkin blm-
por ve beyannamelerinin dzenlenmesi srasnda giderilmesi nn "Temel Mali Tablolar"la ilgili ksmna uymakla ykm-
iflletmelerin sorumluluundadr. ldrler."
10 11
Muhasebenin Temel Kavramlar ve Tekdzen Hesap Plan stanbul smmmo VII - Yrrlk, VIII - 1993 Hesap Dnemi in htiyari Uygulama
Bu deifliklik ile ek mali tablolar dzenlemek zorunda olan VII YRRLK :

iflletmelerin belirlenmesinde, aktif toplam ve net satfllarnn Bu Teblile getirilen Muhasebe Usul ve Esaslar:
toplamnn belirli bir rakam aflmas kriteri getirilmifltir.
a) Hesap dnemi takvim yl olanlarda 1.1.1994 tarihinden,
Buna gre, kurulufl flekli ne olursa olsun bir nceki yl aktif
b) zel hesap dnemi kullananlarda 1994 takvim yl iinde
toplam 25 milyar lirann ve net satfllar toplam 50 milyar li-
hesap dnemlerinin ald tarihten, geerli olmak zere ya-
rann altnda kalan iflletmeler ek mali tablolar dzenlemek
ymland tarihte yrrle girer.
zorunda deillerdir. Aktif toplam veya net satfllar toplam
yukarda belirtilen rakamlar aflan iflletmeler ise temel mali VIII 1993 HESAP DNEM N HTYAR
tablolarn yansra ek mali tablolar da dzenlemek mecburi- UYGULAMA :
yetindedirler. Yukardaki blmde akland zere, bu Tebli kapsamna
V YAPILAN DZENLEMENN VERG MEVZUATI giren mkellefler bu Teblile belirlenen Muhasebe Usul ve
LE LKS VE YAPTIRIMI : Esaslar'na 1994 hesap dneminden bafllamak zere uymak
Bu dzenleme kapsamnda bulunan iflletmeler, muhasebe zorundadrlar. Ancak bu mkellefler istemeleri halinde 1993
sistemlerini bu Tebli ve Ekinde ngrlen kurallara uygun hesap dneminde de muhasebe sistemlerini belirlenen usul
olarak yrteceklerdir. Ancak vergiye tabi krn tesbiti afla- ve esaslara uygun olarak yrtebileceklerdir.
masnda vergi kanunlarnda yer alan zel hkmleri gz- Tebli olunur.
nnde bulundurmak zorundadrlar. Dier bir anlatmla, bu
dzenlemede yer alan kavram ve ilkeler ile mali tablolarn
dzenlenmesi ve sunulmasna iliflkin esaslar erevesinde
dzenlenecek mali tablolarn teklii deifltirilemez olup; ifl-
letmeler sz konusu mali tablolardan hareketle vergiye tabi
safi kazancn tespitinde vergi mevzuat uyarnca istenilen
bilgileri salayacak flekilde gerekli dzenleme ve hesaplama-
lar yapacaklardr.
Belirlenen muhasebe usul ve esaslarn uygulamak zorunda
olduklar halde, buna uymayanlar hakknda 213 sayl Vergi
Usul Kanunu ile 3568 sayl Serbest Muhasebeci, Serbest
Muhasebeci Mali Mflavirlik ve Yeminli Mali Mflavirlik
Kanununun ilgili hkmleri uyarnca gerekli cezai ifllemler
uygulanacaktr.
12 13
Muhasebenin Temel Kavramlar ve Tekdzen Hesap Plan stanbul smmmo I- Muhasebenin Temel Kavramlar
I MUHASEBENN TEMEL KAVRAMLARI : 3. letmenin Sreklilii Kavram:

Muhasebenin temel kavramlar flunlardr : Bu kavram, iflletmelerin faaliyetlerini bir sreye bal olmak-
1. Sosyal Sorumluluk Kavram, szn srdreceini ifade eder. Bu nedenle iflletme sahipleri-
2. Kiflilik Kavram, nin ya da hissedarlarnn yaflam sreleriyle bal deildir. fl-
3. flletmenin Sreklilii Kavram, letmenin sreklilii kavram maliyet esasnn temelini olufl-
4. Dnemsellik Kavram, turur.
5. Parayla llme Kavram, Bu kavramn, iflletmeler asndan geerliliinin bulunmad-
6. Maliyet Esas Kavram, veya ortadan kalkt durumlarda ise, bu husus mali tablo-
7. Tarafszlk ve Belgelendirme Kavram, larn dipnotlarnda aklanr.
8. Tutarllk Kavram, 4. Dnemsellik Kavram :
9. Tam Aklama Kavram, Dnemsellik kavram; iflletmenin sreklilii kavram uyarn-
10. htiyatllk Kavram, ca snrsz kabul edilen mrnn, belli dnemlere blnmesi
11. nemlilik Kavram, ve her dnemin faaliyet sonularnn dier dnemlerden ba-
12. zn ncelii Kavram. msz olarak saptanmasdr. Gelir ve giderlerin tahakkuk
1. Sosyal Sorumluluk Kavram : esasna gre muhasebelefltirilmesi, haslat, gelir ve krlarn
ayn dneme ait maliyet, gider ve zararlarla karfllafltrlmas
Bu kavram, muhasebenin ifllevini yerine getirme hususunda- bu kavramn gereidir.
ki sorumluluunu belirtmekte ve muhasebenin kapsamn,
anlamn, yerini ve amacn gstermektedir. Sosyal sorumlu- Bu kavramn, iflletmeler asndan geerliliinin bulunmad-
luk kavram; muhasebenin organizasyonunda, muhasebe uy- veya ortadan kalkt durumlarda ise, bu husus mali tablo-
gulamalarnn yrtlmesinde ve mali tablolarn dzenlen- larn dipnotlarnda aklanr.
mesi ve sunulmasnda; belli kifli veya gruplarn deil, tm 5. Parayla llme Kavram :
toplumun karlarnn gzetilmesi ve dolaysyla bilgi reti- Parayla llme kavram, parayla llebilen iktisadi olay ve
minde geree uygun, tarafsz ve drst davranlmas gerei- ifllemlerin muhasebeye ortak bir l olarak para birimiyle
ni ifade eder. yanstlmasn ifade eder.
2. Kiilik Kavram : Muhasebe ifllemleri ulusal para birimine gre yaplr.
Bu kavram; iflletmenin sahip veya sahiplerinden, yneticile- 6. Maliyet Esas Kavram :
rinden, personelinden ve dier ilgililerden ayr bir kiflilie sa-
Maliyet esas kavram; para mevcudu, alacaklar ve maliyeti-
hip olduunu ve o iflletmenin muhasebe ifllemlerinin sadece
nin belirlenmesi mmkn veya uygun olmayan dier kalem-
bu kiflilik adna yrtlmesi gerektiini ngrr.
ler hari, iflletme tarafndan edinilen varlk ve hizmetlerin
14 15
Muhasebenin Temel Kavramlar ve Tekdzen Hesap Plan stanbul smmmo I- Muhasebenin Temel Kavramlar
muhasebelefltirilmesinde, bunlarn elde edilme maliyetleri- 10. htiyatllk Kavram

nin esas alnmas gereini ifade eder. Bu kavram, muhasebe olaylarnda temkinli davranlmas ve
7. Tarafszlk ve Belgelendirme Kavram : iflletmenin karfllaflabilecei risklerin gznne alnmas ge-
Bu kavram, muhasebe kaytlarnn gerek durumu yanstan reini ifade eder. Bu kavramn sonucu olarak, iflletmeler,
ve usulne uygun olarak dzenlenmifl objektif belgelere da- muhtemel giderleri ve zararlar iin karfllk ayrrlar, muhte-
yandrlmas ve muhasebe kaytlarna esas alnacak yntem- mel gelir ve krlar iin ise gerekleflme dnemlerine kadar
lerin seilmesinde tarafsz ve n yargsz davranlmas gere- herhangi bir muhasebe ifllemi yapmazlar. Ancak bu kavram
ini ifade eder. gizli yedekler veya gereinden fazla karfllklar ayrlmasna
gereke oluflturamaz.
8. Tutarllk Kavram :
11. nemlilik Kavram :
Tutarllk kavram; muhasebe uygulamalar iin seilen mu-
hasebe politikalarnn, birbirini izleyen dnemlerde deiflti- nemlilik kavram, bir hesap kalemi veya mli bir olayn
rilmeden uygulanmas gereini ifade eder. flletmelerin mali nisp arlk ve deerinin mali tablolara dayanlarak yapla-
durumunun, faaliyet sonularnn ve bunlara iliflkin yorumla- cak deerlemeleri veya alnacak kararlar etkileyebilecek d-
rn karfllafltrlabilir olmas bu kavramn amacn oluflturur. zeyde olmasn ifade eder.
Tutarllk kavram, benzer olay ve ifllemlerde, kayt dzenle- nemli hesap kalemleri, finansal olaylar ve dier hususlarn
ri ile deerleme llerinin deiflmezliini ve mali tablolar- mali tablolarda yer almas zorunludur.
da biim ve ierik ynnden tek dzeni ngrr. Geerli ne- 12. zn ncelii Kavram :
denlerin bulunduu durumlarda, iflletmeler, uyguladklar
zn ncelii kavram, ifllemlerin muhasebeye yanstlma-
muhasebe politikalarn deifltirebilirler. Ancak bu deiflik-
liklerin ve bunlarn parasal etkilerinin mali tablolarn dipnot- snda ve onlara iliflkin deerlendirmelerin yaplmasnda bi-
larnda aklanmas zorunludur. imlerinden ok zlerinin esas alnmas gereini ifade eder.
Genel olarak ifllemlerin biimleri ile zleri paralel olmakla
9. Tam Aklama Kavram : birlikte, baz durumlarda farkllklar ortaya kabilir. Bu tak-
Tam aklama kavram; mali tablolarn bu tablolardan yarar- dirde, zn biime ncelii esastr.
lanacak kifli ve kurulufllarn doru karar vermelerine yardm-
c olacak lde yeterli, ak ve anlafllr olmasn ifade eder.
Mali tablolarda finansal bilgilerin tam olarak aklanmas ya-
nnda, mali tablo kalemleri kapsamnda yer almayan ancak
alnacak kararlar etkileyebilecek, gerekleflmesi muhtemel
olaylara da yer verilmesi bu kavramn gereidir.
16 17
Muhasebenin Temel Kavramlar ve Tekdzen Hesap Plan stanbul smmmo II- Muhasebe Politikalarnn Aklanmas, III - Mali Tablolar lkeleri
II MUHASEBE POLTKALARININ AIKLANMASI III MAL TABLOLAR LKELER :

1. Mali tablolar iflletmenin sreklilii, tutarllk ve dnemsel- Mali tablolar ilkeleri, temel mali tablolarn dzenlenmesinde
lik kavramlarna dayanlarak hazrlanmfl ise bunlarn ak- iflletmeler tarafndan uygulanacak kurallar ifade eder.
lanmas istenmez. Ancak bu kavramlardan ayrlmalarn mev- Bu dzenlemede yer almayan konularda, daha sonra yaym-
cut olmas hallerinde, mali tablolarn dipnotlarnda nedenleri lanacak muhasebe standartlarna, yoksa muhasebe kavramla-
ile birlikte aklanmaldr. rna uygun olarak ncelikle, iflletmenin iinde bulunduu
2. htiyatllk, zn ncelii ve nemlilik kavramlar muha- sektrde sz konusu iflletme bykl iin yaygn olarak
sebe politikalarnn seimini ve uygulamasn ynlendirmeli- kullanlan, bunun da uygulanmad hallerde uluslararas
dir. standartlarda benimsenen esaslara uyulur.
3. Mali tablolarn ierdii btn nemli muhasebe politikala- Mali tablolarn hazrlanmasnda esas alnan kavram ve ilke-
r anlafllr ve ksa olarak aklanmaldr. ler ile Trk Ticaret Kanunu ve ilgili dier mevzuat hkmle-
4. Kullanlan muhasebe politikalaryla ilgili aklamalar ma- rinin farkl uygulamalara yer verdii durumlarda, iflletmeler
li tablolarla btnlk oluflturur. Kullanlan nemli muhasebe sz konusu mevzuat hkmleri uyarnca istenilen bilgileri
politikalarnn aklanmas mali tablolarn btnl ve tam- salayacak flekilde gerekli dzenlemeleri yaparlar. Ancak,
l iin temel ilkedir. Politikalara iliflkin aklamalar iflletme bu dzenlemeler bu blmde yer alan ilkeler erevesinde
ynetimi tarafndan muhasebe departmanna toplu olarak ve- dzenlenecek mali tablolarn teklii ilkesini deifltiremez.
rilmelidir. Mali Tablolar afladaki tablolar ierir :
5. Bilano ve gelir tablosundaki ve dier tablolardaki yanlfl 1. Bilano
veya geree uygun olmayan ifllemler, muhasebe politikala- 2. Gelir Tablosu
rnn aklanmas veya dip notlarda belirtilmesi suretiyle d-
3. Satfllarn Maliyeti Tablosu
zeltilmifl olamaz. Dzeltme ancak, muhasebe kayt ve tekni-
ine uygun olarak yaplr ve mali tablolara yanstlr. 4. Fon Akm Tablolar
6. Mali tablolar, dnemler itibariyle karfllafltrlabilir nitelik- 5. Nakit Akm Tablosu
te olmaldr. 6. Kr Datm Tablosu
7. Mali politikalarda, cari dnem veya gelecek dnemlerde 7. z Kaynaklar Deiflim Tablosu
nemli etki yaratan veya yaratabilecek bir deifliklik yapl- Bu tablolardan, bilano ve gelir tablosu dipnotlar ve ekleri
mfl ise durum nedenleri ile birlikte aklanmal ve bunun ile birlikte temel mali tablolar, dierleri ise ek mali tablola-
mali tablolara olan etkileri gsterilmelidir. r oluflturur.
18 19
Muhasebenin Temel Kavramlar ve Tekdzen Hesap Plan stanbul smmmo III - Mali Tablolar lkeleri
A MAL TABLOLARIN AMALARI : Btn satfllar, gelir ve krlar ile maliyet, gider ve zararlar
Mali tablolarn amalar flyledir : brt tutarlar zerinden gsterilirler ve hi bir satfl, gelir ve
1. Yatrmclar, kredi verenler ve dier ilgililer iin karar kr kalemi bir maliyet, gider ve zarar kalemi ile tamamen ve-
almada yararl bilgiler salamak. ya ksmen karfllafltrlmak suretiyle gelir tablosu kapsamn-
dan karlamaz.
2. Gelecekteki nakit akmlarn deerlendirmede yararl
bilgiler salamak. Bu ama dorultusunda benimsenen gelir tablosu ilkeleri
aflada belirtilmifltir:
3. Varlklar, kaynaklar ve bunlardaki deifliklikler ile iflletme
faaliyet sonular hakknda bilgi salamak. a) Gerekleflmemifl satfllar, gelir ve karlar; gerekleflmifl gi-
bi veya gerekleflenler gerek tutarndan fazla veya az gste-
B MAL TABLOLARDAK BLGLERN rilmemelidir. Belli bir dnem veya dnemlerin geree uy-
ZELLKLER : gun faaliyet sonularn gstermek iin, dnem veya dnem-
Mali tablolarda yer alan bilgilerin karar vericiler tarafndan lerin baflnda ve sonunda doru hesap kesimi ifllemleri yapl-
en iyi flekilde ve sratle kullanlabilmesi iin bu tablolarn maldr.
anlafllabilir, ihtiyaca uygun, gvenilir, karfllafltrlabilir ol- b) Belli bir dnemin satfllar ve gelirleri bunlar elde etmek
mas, zamannda dzenlenmesi gerekir. iin yaplan satfllarn maliyeti ve giderleri ile karfllafltrlma-
C TEMEL MAL TABLOLARIN DZENLENME ldr. Belli bir dnem veya dnemlerin baflnda ve sonunda
LKELER : maliyet ve giderleri geree uygun olarak gsterebilmek iin
stoklarda, alacak ve borlarda doru hesap kesimi ifllemleri
Temel mali tablolarn dzenlenme ilkeleri, temel mali tablo- yaplmaldr.
lara paralel olarak iki ana gruba ayrlr:
1. Gelir Tablosu lkeleri c) Maddi ve maddi olmayan duran varlklar ile zel tkenme-
ye tabi varlklar iin uygun amortisman ve tkenme pay ay-
2. Bilano lkeleri
rlmaldr.
a) Varlklara liflkin lkeler,
b) Yabanc Kaynaklara liflkin lkeler, d) Maliyetler; maddi duran varlklar, stoklar, onarm ve ba-
c) zkaynaklara liflkin lkeler. km ve dier gider gruplar arasnda uygun bir flekilde da-
tlmaldr. Bunlardan direkt olanlar dorudan doruya, bir-
1. GELR TABLOSU LKELER : den fazla faaliyeti ilgilendirenleri zaman ve kullanma fakt-
Gelir tablosu ilkelerinin amac; satfllarn, gelirlerin, satfllar r dikkate alnarak tahakkuk ettirilip, datlmaldr.
maliyetinin, giderlerin, kr ve zararlara ait hesaplarn ve bel- e) Arzi ve olaanst nitelie sahip kr ve zararlar meydana
li dnemlere ait iflletme faaliyeti sonularnn snflandrlmfl geldikleri dnemde tahakkuk ettirilmeli, fakat normal faali-
ve geree uygun olarak gsterilmesini salamaktr. yet sonularndan ayr olarak gsterilmelidir.
20 21
f) Btn kr ve zararlardan, nceki dnemlerin mali tablola- Btn varlklar, yabanc kaynaklar ve z kaynaklar bilano-
rnda dzeltme yaplmasn gerektirecek byklk ve nitelik- da gayrisafi deerleri ile gsterilirler. Bu ilke, bilanonun net
tekiler dflnda kalanlar, dnemin gelir tablosunda gsteril- deer esasna gre dzenlenmesine bir engel oluflturmaz. Bu
melidir. dorultuda net deer bilano dzenlenmesinin gerei olarak
g) Karfllklar, iflletmenin krn keyfi bir flekilde azaltmak indirim kalemlerinin ilgili hesaplarn altnda aka gsteril-
veya bir dneme ait kr dier dneme aktarmak amacyla mesi esastr.
kullanlmamaldr. Bu ama dorultusunda benimsenen bilano ilkeleri; varlk-
h) Dnem sonularnn tespiti ile ilgili olarak uygulana gelen lar, yabanc kaynaklar ve zkaynaklar itibariyle aflada, be-
deerleme esaslar ve maliyet yntemlerinde bir deifliklik lirtilmifltir:
yapld takdirde, bu deiflikliin etkileri aka belirtilme- a) Varlklara likin lkeler :
lidir.
1. flletmenin bir yl veya normal faaliyet dnemi iinde pa-
) Bilano tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir veya bir raya dnflebilecek varlklar, bilanoda dnen varlklar gru-
ka olayn gelecekte ortaya kp kmamasna bal durum- bu iinde gsterilir.
lar ifade eden, flarta bal olaylardan kaynaklanan, makul bir
flekilde geree yakn olarak tahmin edilebilen gider ve za- 2. flletmenin bir yl veya normal faaliyet dnemi iinde pa-
rarlar, tahakkuk ettirilerek gelir tablosuna yanstlr. fiarta raya dnflemeyen, hizmetlerinden bir hesap dneminden
bal gelir ve karlar iin ise gerekleflme ihtimali yksek de daha uzun sre yararlanlan uzun vadeli varlklar, bilanoda
olsa herhangi bir tahakkuk ifllemi yaplmaz; dipnotlarda duran varlklar grubu iinde gsterilir. Dnem sonu bilano
aklama yaplr. gnnde bu grupta yer alan hesaplardan vadeleri bir yln al-
tnda kalanlar dnen varlklar grubunda ilgili hesaplara aktarlr.
2. BLANO LKELER
3. Bilanoda varlklar, bilano tarihindeki geree uygun
Bilano ilkelerinin amac; sermaye koyan veya sonradan deerleriyle gsterebilmek iin, varlklardaki deer dflk-
kendilerine ait kr iflletmede brakan sahip ve hissedarlar ile lklerini gstererek karfllklarn ayrlmas zorunludur.
alacakllarn iflletmeye saladklar kaynaklar ve bunlarla
SERBEST el- MUHASEBECLK,
de edilen varlklarn muhasebe kayt, hesapMAL
ve tablolarnda Dnen varlklar grubu iinde yer alan menkul kymetler, ala-
SERBEST MUHASEBEC MAVRLK VE YEMNL MAL
caklar, stoklar MAVRLK
ve dier KANUNU
dnen varlklar iindeki ilgili kalem-
anlaml bir flekilde tespit edilmesi ve gsterilmesi yoluyla,
belli bir tarihte iflletmenin mali durumunun aklkla ve ilgi- ler iin yaplacak deerleme sonucu gerekli durumlarda uy-
liler iin geree uygun olarak yanstlmasdr. gun karfllklar ayrlr.
Bilano, varlklarn iinde bulunulan zamandaki deerini ve- Bu ilke, duran varlklar grubunda yer alan alacaklar, bal
ya tasfiye halinde bunlarn satflndan elde edilecek para tu- menkul kymetler, ifltirakler, bal ortaklklar ve dier duran
tarlarn yanstan bir tablo deildir. varlklardaki ilgili kalemler iin de geerlidir.
22 23
4. Gelecek dnemlere ait olarak nceden denen giderler ile Ayrca, iflletme varlklar ile ilgili toplam sigorta tutarlarnn
cari dnemde tahakkuk eden ancak, gelecek dnemlerde tah- da bilano dipnot veya eklerinde aka gsterilmesi gerek-
sil edilecek olan gelirler kayt ve tespit edilmeli ve bilanoda mektedir.
ayrca gsterilmelidir.
b) Yabanc Kaynaklara likin lkeler :
5. Dnen ve duran varlklar grubunda yer alan alacak senet-
1. flletmenin bir yl veya normal faaliyet dnemi iinde va-
lerini, bilano tarihindeki geree uygun deerleri ile gste-
desi gelen borlar, bilanoda ksa vadeli yabanc kaynaklar
rebilmek iin reeskont ifllemleri yaplmaldr.
grubu iinde gsterilir.
6. Bilanoda duran varlklar grubunda yer alan maddi duran
2. flletmenin bir yl veya normal faaliyet dnemi iinde va-
varlklar ile maddi olmayan duran varlklarn maliyetini e-
flitli dnem maliyetlerine yklemek amacyla her dnem ay- desi gelmemifl borlar, bilanoda uzun vadeli yabanc kay-
rlan amortismanlarn birikmifl tutarlar ayrca bilanoda gs- naklar grubu iinde gsterilir. Dnem sonu bilano gnnde
terilmelidir. bu grupta yer alan hesaplardan vadeleri bir yln altnda ka-
lanlar ksa vadeli yabanc kaynaklar grubundaki ilgili hesap-
7. Duran varlklar grubu iinde yer alan zel tkenmeye tabi lara aktarlr.
varlklarn maliyetini eflitli dnem maliyetlerine yklemek
amacyla, her dnem ayrlan tkenme paylarnn birikmifl tu- 3. Tutarlar kesinlikle saptanamayanlar veya durumlar tar-
tarlar ayrca bilanoda gsterilmelidir. tflmal olanlar da iermek zere, iflletmenin bilinen ve tutar-
lar uygun olarak tahmin edilebilen btn yabanc kaynakla-
8. Bilanonun dnen ve duran varlklar gruplarnda yer alan
r kayt ve tespit edilmeli ve bilanoda gsterilmelidir.
alacaklar, menkul kymetler, bal menkul kymetler ve dier
ilgili hesaplardan ve ykmllklerden iflletmenin sermaye flletmenin bilinen ancak tutarlar uygun olarak tahmin edile-
ve ynetim bakmndan iliflkili bulunduu ortaklara, persone- meyen durumlar da bilanonun dipnotlarnda ak olarak be-
le, ifltiraklere ve bal ortaklklara ait olan tutarlarnn ayr lirtilmelidir.
gsterilmesi temel ilkedir. 4. Gelecek dnemlere ait olarak nceden tahsil edilen haslat
9. Tutarlar kesinlikle saptanamayan alacaklar iin herhangi ile cari dnemde tahakkuk eden ancak, gelecek dnemlerde
bir tahakkuk ifllemi yaplmaz. Bu tr alacaklar bilano dipnot denecek olan giderler kayt ve tespit edilmeli ve bilanoda
veya eklerinde gsterilir. ayrca gsterilmelidir.
10. Verilen rehin, ipotek ve bilano kapsamnda yer almayan 5. Ksa ve uzun vadeli yabanc kaynaklar grubunda yer alan
dier teminatlarn zellikleri ve kapsamlar bilano dipnot bor senetlerini bilano tarihindeki geree uygun deerleri
veya eklerinde aka belirtilmelidir. ile gsterebilmek iin reeskont ifllemleri yaplmaldr.
Bu ilke, alnan rehin, ipotek ve bilano kapsamnda yer alma- 6. Bilanonun ksa ve uzun vadeli yabanc kaynaklar grupla-
yan dier teminatlar iin de geerlidir. rnda yer alan borlar, alnan avanslar ve dier ilgili hesap-
24 25
lardan iflletmenin sermaye ve ynetim bakmndan ilgili bu- yedekler ile yedek niteliindeki karfllklar, zel fonlar gibi
lunduu ortaklara, personele, ifltiraklere ve bal ortaklklara iflletme faaliyetleri sonucu elde edilen krlarn datlmamfl
ait olan tutarlarnn ayr gsterilmesi temel ilkedir. ksmn ierir. Sermaye yedekleri ise hisse senedi ihra prim-
leri, iptal edilen ortaklk paylar, yeniden deerleme deer ar-
c) zkaynaklara likin lkeler :
tfllar gibi kalemlerden meydana gelir. Sermaye yedekleri,
1. flletme sahip veya ortaklarnn sahip veya ortak sfatyla gelir unsuru olarak gelir tablosuna aktarlamaz.
iflletme varlklar zerindeki haklar zkaynaklar grubunu
oluflturur.
flletmenin bilano tarihindeki denmifl sermayesi ile iflletme
faaliyetleri sonucu oluflup, eflitli adlar altnda iflletmede b-
raklan krlar ile dnem net kr (zarar) bilanoda zkay-
naklar grubu iinde gsterilir.
2. flletmenin denmifl sermayesi bilanonun kapsam iinde
tek bir kalem olarak gsterilir. Ancak, esas sermaye zellik-
leri farkl hisse gruplarna ayrlmfl bulunuyorsa esas serma-
ye hesaplar her grubun haklarn, kr ve tasfiye paylarnn
datmnda sahip olabilecekleri zellikleri ve dier nemli
zellikleri yanstacak biimde bilanonun dipnotlarnda gs-
terilmelidir.
3. flletmenin hissedarlar tarafndan yatrlan sermayenin de-
vam ettirilmesi gerekir. flletmede herhangi bir zararn ortaya
kmas, herhangi bir nedenle zkaynaklarda meydana gelen
azalmalar; hem dnemsel, hem de kmlatif olarak izlenme-
li ve kaydedilmelidir.
4. zkaynaklarn bilanoda net olarak gsterilmesi iin ge-
mifl yllar zararlar ile dnem zarar, zkaynaklar grubunda
indirim kalemleri olarak yer alr.
5. zkaynaklar; denmifl sermaye, sermaye yedekleri, kr
yedekleri, gemifl yl krlar (zararlar) ve dnem net kr
(zarar)ndan oluflur. Kr yedekleri yasal, stat ve olaanst
26 27
Muhasebenin Temel Kavramlar ve Tekdzen Hesap Plan stanbul smmmo IV- Mali Tablolarn Dzenlenmesi ve Sunulmas
IV MAL TABLOLARIN DZENLENMES VE nlmeyen veya yararlar bir ylda tkenmeyecek olan varlk-
SUNULMASI lar yer alr.
A TEMEL MAL TABLOLARIN DZENLENMES Kaynaklar, ksa ve uzun vadeli yabanc kaynaklarla zkay-
naklardan oluflur. Ksa vadeli yabanc kaynaklar bir yl iin-
VE SUNULMASI
de denmesi gereken; uzun vadeli yabanc kaynaklar ise bir
Bu blm, temel mali tablolar oluflturan bilano ve gelir tab- yldan sonra denecek olan borlardan oluflur. zkaynaklar
losunun dzenlenmesi ve sunulmas esaslarn ierir. ise iflletme sahip veya ortaklar tarafndan iflletme kifliliine
1. BLANO : tahsis edilmifl kaynaklar oluflturur.
a) BLANO TANIMI : Bilano hesaplar arasnda mahsup yaplamaz. Tabloda "Di-
Bilano, bir iflletmenin belli bir tarihte sahip olduu varlklar er" bafll altnda yer alan bir kalem tutarnn, ait olduu
ile bu varlklarn salad kaynaklar gsteren mali tablodur. grubun toplam tutarnn % 20 sini aflmas durumunda, bu ka-
lem ayr bir bafllk altnda ayrca gsterilir.
b) BLANO DZENLEME KURALLARI :
d) BLANO KALEMLERNE LKN AIKLAMALAR:
Bilanonun dzenlenmesinde, mali tablolar ilkelerinde veril-
mifl aklamalar esas alnr. Bilano kapsamndaki kalemler, Hesap erevesinde srala-
ma ve aklamalar paralelinde yer alr.
Bilanonun aktifinde yer alan varlklar, paraya dnflme hz-
larna gre en ok likitten en az likit deere doru, pasifinde Ayrntl bilanoda yer alan kalemlerin gruplama ve srala-
yer alan kaynaklar ise en ksa vadeli kaynaktan en uzun va- mas, Ek Tablo 2 de de ayrca grlecei zere afladaki gi-
deli kaynaa doru sralanrlar. bidir.
c) BLANONUN BMSEL YAPISI : AKTF

1 DNEN VARLIKLAR
flletmeler bilanolarnn bir rnekliini salayarak karfllafl-
trlmalarnda kolaylk salamak ve anlam birlii oluflturmak A HAZIR DEERLER
amacyla, ek formlardaki tipleri bilanolarnn dzenlenme- 1. KASA
sine esas alrlar (Ek Tablo 1-2). 2. ALINAN EKLER
Varlklar, dnen ve duran olarak adlandrlan iki grupta top- 3. BANKALAR
lanr. Dnen varlklar grubunda, bir yl veya iflletmenin nor- 4. VERLEN EKLER VE DEME EMRLER (-)
mal faaliyet dnemi iinde paraya evrilecei veya kullanla- 5. DER HAZIR DEERLER
ca tahmin edilen varlklar toplanr. Duran varlklarda ise,
B MENKUL KIYMETLER
normal flartlar altnda bir yl iinde elden karlmas dfl-
1. HSSE SENETLER
28 29
2.
ZEL KESM TAHVL, SENET VE BONOLARI 3. MAMULLER
3.
KAMU KESM TAHVL, SENET VE BONOLARI 4. TCAR MALLAR
4.
DER MENKUL KIYMETLER 5. DER STOKLAR
5.
MENKUL KIYMETLER DEER DfiKL 6. STOK DEER DfiKL KARfiILII (-)
KARfiILII (-) 7. VERLEN SPARfi AVANSLARI
C TCAR ALACAKLAR F YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM
1. ALICILAR MAALYETLER
2. ALACAK SENETLER 1. YILLARA YAYGIN NfiAAT VE ONARIM MA-
3. ALACAK SENETLER REESKONTU (-) LYETLER
4. KAZANILMAMIfi FNANSAL KRALAMA FAZ 2. YILLARA YAYGIN NfiAAT ENFLASYON D-
GELRLER (-) ZELTMES HESABI
5. VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR 3. TEfiERONLARA VERLEN AVANSLAR
6. DER TCAR ALACAKLAR G GELECEK AYLARA AT GDERLER VE GELR
TAHAKKUKLARI
7. fiPHEL TCAR ALACAKLAR
1. GELECEK AYLARA AT GDERLER
8. fiPHEL TCAR ALACAKLAR KARfiILII (-)
2. GELR TAHAKKUKLARI
D DER ALACAKLAR
H DER DNEN VARLIKLAR
1. ORTAKLARDAN ALACAKLAR
1. DEVREDEN KDV
2. fiTRAKLERDEN ALACAKLAR 2. NDRLECEK KDV
3. BALI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 3. DER KDV
4. PERSONELDEN ALACAKLAR 4. PEfiN DENEN VERGLER VE FONLAR
5. DER EfiTL ALACAKLAR 5. fi AVANSLARI
6. DER ALACAK SENETLER REESKONTU (-) 6. PERSONEL AVANSLARI
7. fiPHEL DER ALACAKLAR 7. SAYIM VE TESELLM NOKSANLARI
8. fiPHEL DER ALACAKLAR KARfiILII (-) 8. DER EfiTL DNEN VARLIKLAR
E STOKLAR 0. DER DNEN VARLIKLAR KARfiILII (-)
1. LK MADDE VE MALZEME
2. YARI MAMULLER - RETM
30 31
II DURAN VARLIKLAR 8. BALI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI

A TCAR ALACAKLAR DEER DfiKL KARfiILII (-)
1. ALICILAR 9. DER MAL DURAN VARLIKLAR
2. ALACAK SENETLER 10. DER MAL DURAN VARLIKLAR DEER
3. ALACAK.SENETLER REESKONTU (-) DfiKL KARfiILII (-)
4. KAZANILMAMIfi FNANSAL KRALAMA FAZ D MADD DURAN VARLIKLAR
GELRLER 1. ARAZ VE ARSALAR
5. VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR 2. YER ALTI VE YER ST DZENLER
6. fiPHEL ALACAKLAR KARfiILII (-) 3. BNALAR
B DER ALACAKLAR 4. TESS, MAKNA VE CHAZLAR
1. ORTAKLARDAN ALACAKLAR 5. TAfiITLAR
2. fiTRAKLERDEN ALACAKLAR 6. DEMRBAfiLAR
3. BALI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 7. DER MADD DURAN VARLIKLAR
4. PERSONELDEN ALACAKLAR 8. BRKMfi AMORTSMANLAR (-)
5. DER EfiTL ALACAKLAR 9. YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
6. DER ALACAK SENETLER REESKONTU (-) 10. VERLEN AVANSLAR
7. fiPHEL ALACAKLAR KARfiILII (-) E MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
C MAL DURAN VARLIKLAR 1. HAKLAR
1. BALI MENKUL KIYMETLER 2. fiEREFYE
2. BALI MENKUL KIYMETLER DEER 3. KURULUfi VE RGTLENME GDERLER
DfiKL KARfiILII (-) 4. ARAfiTIRMA VE GELfiTRME GDERLER
3. fiTRAKLER 5. ZEL MALYETLER
4. fiTRAKLERE SERMAYE TAAHHTLER (-) 6. DER MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
5. fiTRAKLER SERMAYE PAYLARI DEER 7. BRKMfi AMORTSMANLAR (-)
DfiKL KARfiILII (-) 8. VERLEN AVANSLAR
6. BALI ORTAKLIKLAR F ZEL TKENMEYE TAB VARLIKLAR
7. BALI ORTAKLIKLAR SERMAYE TAAHHTLER (-) 1. ARAMA GDERLER
32 33
2. HAZIRLIK VE GFLfiTRME GDERLER 5. TAHVL ANAPARA BOR, TAKST VE FAZLER

3. DER ZEL TKENMEYE TAB VARLIKLAR 6. IKARILMIfi BONOLAR VE SENETLER
4. BRKMfi TKENME PAYLARI (-) 7. IKARILMIfi DER MENKUL KIYMETLER
5. VERLEN AVANSLAR 8. MENKUL KIYMETLER HRA FARKI (-)
G GELECEK YILLARA AT GDERLER VE GELR 9. DER MAL BORLAR
TAHAKKUKLARI
B TCAR BORLAR
1. GELECEK YILLARA AT GDERLER
1. SATICILAR
2. GELR TAHAKKUKLARI
2. BOR SENETLER
H DER DURAN VARLIKLAR
3. BOR SENETLER REESKONTU (-)
1. GELECEK YILLARDA NDRLECEK KDV
2. DER KDV 4. ALINAN DEPOZTO VE TEMNATLAR
3. GELECEK YILLAR HTYACI STOKLAR 5. DER TCAR RORLAR
4. ELDEN IKARILACAK STOKLAR VE MADD C DER BORLAR
DURAN VARLIKLAR 1. ORTAKLARA BORLAR
5. PEfiN DENEN VERGLER VE FONLAR 2. fiTRAKLERE BORLAR
6. DER EfiTL DURAN VARLIKLAR 3. BALI ORTAKLIKLARA BORLAR
7. STOK DEER DfiKL KARfiILII (-) 4. PERSONELE RORLAR
8. BRKMfi AMORTSMANLAR (-) 5. DER BOR SENETLER REESKONTU (-)
PASF 6. DER EfiTL BORLAR
I KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR D ALINAN AVANSLAR
A MAL BORLAR
E YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM
1. BANKA KREDLER HAKEDLER
2. FNANSAL KRALAMA fiLEMLERNDEN 1. YILLARA YAYGIN NfiAAT VE ONARIM
BORLAR
HAKEDfi BEDELLER
3. ERTELENMfi FNANSAL KRALAMA
2. YILLARA YAYGIN ENFLASYON DZELTME
BORLANMA MALYETLER (-)
HESABI
4. UZUN VADEL KREDLERN ANAPARA
TAKSTLER VE FAZLER
34 35
F DENECEK VERG VE DER YKMLLKLER II UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR

1. DENECEK VERG VE FONLAR A MAL BORLAR
2. DENECEK SOSYAL GVENLK KESNTLER 1. BANKA KREDLER
3. VADES GEMfi ERTELENMfi VEYA TAK- 2. FNANSAL KRALAMA fiLEMLERNDEN
STLENDRLMfi VERG VE DER YKM- BORLAR
LLKLER 3. ERTELENMfi FNANSAL KRALAMA BOR-
4. DENECEK DER YKMLLKLER LANMA MALYETLER (-)
G BOR VE GDER KARILIKLARI 4. IKARILMIfi TAHVLLER
1. DNEM KARI VERG VE DER YASAL Y- 5. IKARILMIfi DER MENKUL KIYMETLER
KMLLK KARfiILIKLARI 6. MENKUL KIYMETLER HRA FARKI (-)
2. DNEM KARININ PEfiN DENEN VERG VE 7. DER MAL BORLAR
DER YKMLLKLER (-))
B TCAR BORLAR
3. KIDEM TAZMNATI KARfiILII
1. SATICILAR
4. DER BOR VE GDER KARfiILIKLARI
2. BOR SENETLER
H GELECEK AYLARA AT GELRLER VE GDER
TAHAKKUKLARI
4. ALINAN DEPOZTO VE TEMNATLAR
1. GELECEK AYLARA AT GELRLER
5. DER TCAR BORLAR
2. GDER TAHAKKUKLARI
C DER BORLAR
I DER KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR
1. ORTAKLARA BORLAR
1. HESAPLANAN KDV
2. fiTRAKLERE BORLAR
2. DER KDV
3. BALI ORTAKLIKLARA BORLAR
3. MERKEZ VE fiUBELER CAR HESABI
4. DER BOR SENETLER REESKONTU (-)
4. SAYIM VE TESELLM FAZLALARI
5. KAMUYA OLAN ERTELENMfi VEYA TAKST-
5. DER EfiTL YABANCI KAYNAKLAR
LENDRLMfi BORLAR
6. DER EfiTL BORLAR
36 37
D ALINAN AVANSLAR 6. DER SERMAYE YEDEKLER

E BOR VE GDER KARILIKLARI C KAR YEDEKLER
1. KIDEM TAZMNATI KARfiILIKLARI 1. YASAL YEDEKLER
2. DER BOR VE GDER KARfiILIKLARI 2. STAT YEDEKLER
F GELECEK YILLARA AT GELRLER VE GDER 3. OLAANST YEDEKLER
TAHAKKUKLARI 4. DER KAR YEDEKLER
1. GELECEK YILLARA AT GELRLER 5. ZEL FONLAR
2. GDER TAHAKKUKLARI D GEM YILLAR KARLARI
G DER UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR E GEM YILLAR ZARARLARI (-)
1. GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TER- F DNEM NET KARI (ZARARI)
KN EDLEN KDV
e) BLANO DPNOTLARI
2. DER UZUN VADEL YABANCI KAYNAK-
LAR TOPLAMI Bilanoda ek bilgi olarak afladaki dipnotlar yer alr.
III Z KAYNAKLAR BLANO DPNOTLARI
A DENM SERMAYE 1. Kaytl sermaye sistemini kabul etmifl
1. SERMAYE bulunan ortaklklarda kaytl sermaye tavan............ (YTL.-)
2. DENMEMfi SERMAYE (-) 2. Ynetim Kurulu Baflkan ve yeleri ile genel
3. SERMAYE DZELTMES OLUMLU FARKLARI mdr, genel koordinatr, genel mdr yardmclar
4. SERMAYE DZELTMES OLUMSUZ FARK- ve genel sekreter gibi st yneticilere:
LARI (-) a) Cari dnemde verilen her eflit avans
B SERMAYE YEDEKLER ve borcun toplam tutar ............ (YTL.-)
1. HSSE SENED HRA PRMLER b) Cari dnem sonundaki avans veya borcun bakiyesi.... (YTL.-)
2. HSSE SENED PTAL KARLARI
3. Aktif deerlerin toplam sigorta tutar ........... (YTL.-)
3. MADD DURAN VARLIK YENDEN DEERLE-
4. Alacaklar iin alnmfl ipotek ve dier
ME ARTIfiLARI
4. fiTRAKLER YENDEN DEERLEME teminatlarn toplam tutar ............. (YTL.-)
ARTIfiLARI 5. Yabanc kaynaklar iin verilmifl ipotek ve
5. MALYET BEDEL ARTIfiLARI FONU dier teminatlarn toplam tutar ............ (YTL.-)
38 39
6. Pasifte yer almayan taahhtlerin toplam tutar ........(YTL.-) 13. Sermayeyi temsil eden hisse senetlerinin dkm :
7. Kasa ve bankalardaki dviz mevcutlar : Tr Tertibi Adedi sleri Toplam Tutar
............. ............. ........... ................ ...................(YTL.-)
Dviz Cinsi Miktar TL. Kuru Toplam Tutar ............. ............. ........... ................ ...................(YTL.-)
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) ............. ............. ........... ................ ...................(YTL.-)
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) ............. ............. ........... ................ ...................(YTL.-)
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) 14. Cari dnemde ihra edilmifl hisse senedi tutar ..... (YTL.-)
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) 15. flletme sahibinin veya sermayesinin % 10 ve daha
8. Yurt dflndan alacaklar (avanslar dahil): fazlasna sahip ortaklarnn :
Dviz Cinsi Miktar TL. Kuru Toplam Tutar Ad Pay oran Pay Tutar
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) ............. ...................... ...................... (YTL.-)
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) ............. ...................... ...................... (YTL.-)
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) ............. ...................... ...................... (YTL.-)
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) 16. Sermayesinin % 10 ve daha fazlasna sahip olunan
9. Yurt dflna borlar (avanslar dahil) : ifltirakler ile messese ve bal ortaklklarn :
Dviz Cinsi Miktar TL. Kuru Toplam Tutar Ad Pay oran Top. Sermayesi Son Dnem Kr
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) ............. ...................... ....................... (YTL.-)
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) ............. ................ ...................... ........................(YTL.-)
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) ............. ................ ...................... ........................(YTL.-)
................... ............. ................ ...................... (YTL.-) 17. Stok deerleme yntemi
10. Tedavldeki tahvil ve finansman bonolarndan a) Cari dnemde uygulanan yntem .......................
banka garantili olanlarn tutar ..................................(YTL.-) b) nceki dnemde uygulanan yntem .......................
11. Cari ve gelecek dnemlerde yararlanlacak c) Varsa, cari dnemdeki yntem deiflikliinin stoklarda
meydana getirdii artfl (+) veya azalfl (-)tutar . .....(YTL.-)
yatrm indiriminin toplam tutar ..........(YTL.-)
18. Cari dnemdeki maddi duran varlk hareketleri
12. Tedavldeki tahvillerden hisse senedine
a) Satn alnan, imal veya infla edilen maddi
dnfltrlebilir niteliktekilerin tutar ..........(YTL.-)
duran varlklarn maliyeti ..........(YTL.-)
40 41
b) Elden karlan veya hurdaya ayrlan 26. fltirakler ve bal ortaklklarda isel kaynaklardan
maddi duran varlklarn maliyeti ..........(YTL.-) yaplan sermaye artrm nedeniyle elde edilen bedelsiz hisse
c) Cari dnemde ortaya kan yeniden senedi tutarlar .....(YTL.-)
deerleme artfllar ..........(YTL.-) 27. Ksa ve uzun vadeli kredilerle ilgili olarak alnan kredi-
lerin ve karlmfl menkul kymetlerin (katlma intifa senedi
- Varlk maliyetlerinde (+) ..........(YTL.-) dahil) kredi ve menkul kymet trleri itibariyle tahakkuk
- Birikmifl amortismanlarda (-) ..........(YTL.-) etmemifl gelecek dneme iliflkin faiz borlar tutarlar...(YTL.-)
19. Ana kurulufl, bal ortaklk ve ifltiraklerin 28. Ortaklar, ifltirakler ve bal ortaklklar lehine verilen
ticari alacak ve ticari borlar iindeki paylar garanti, taahht, kefalet, aval, ciro gibi ykmllklerin
Ticari Alacak Ticari Bor tutar .....(YTL.-)
1. Ana kurulufl ........................... ............................... 29. Mali tablolar nemli lde etkileyen ya da mali tablo-
larn ak, yorumlanabilir ve anlafllabilir olmas asndan
2. Bal Ortaklk ........................... ...............................
aklanmas gerekli olan dier hususlar,
3. fltirakler ........................... ...............................
30. Bilanonun onaylanarak kesinlefltii tarih: ../../....
20. Cari dnemdeki ortalama toplam personel says ..............
2. GELR TABLOSU :
21. Bilano tarihinden sonra ortaya kan ve aklamay
gerektiren hususlara iliflkin bilgi a) GELR TABLOSU TANIMI:
22. Belli bir neme sahip olan, ancak tutarlar tahmin Gelir tablosu, iflletmenin belli bir dnemde elde ettii tm
edilemeyen flarta bal zararlar ile her trl flarta bal gelirler ile ayn dnemde katland btn maliyet ve gider-
kazanlara iliflkin bilgi, (flletmeyi bor altna sokacak ve leri ve bunlarn sonucunda iflletmenin elde ettii dnem net
dnem sonucunu etkileyebilecek hukuki ihtilaflarn mahiyet- krn veya dnem net zararn kapsar.
leri bu blmde aklanr.) b) GELR TABLOSU DZENLEME KURALLARI:
23. flletmenin gayri safi kr oranlar zerinde nemli lde Gelir tablosunun dzenlenmesinde Mali Tablolar lkelerinde
etkide bulunan muhasebe tahminlerinde deiflikliklere iliflkin verilmifl aklamalar esas alnr. Bu tablonun dzenlenmesin-
bilgi ve bunlarn parasal etkileri, de esas faaliyetlerden salanan gelir ile sreklilik gsteren
24. Bankalardaki mevduatn bloke olanna iliflkin tutarlar... (YTL.) dier olaan faaliyetlerden salanan gelir ayr gsterilecei
25. Menkul kymetler ve bal menkul kymetler grubu gibi, sreklilik gstermeyen olaandfl gelirler de ayr olarak
iinde yer alp iflletmenin ortaklar, ifltirakleri ve bal gsterilir. Buna gre, esas faaliyetler iin yaplan giderler ile
ortaklklar tarafndan karlmfl bulunan menkul kymet sreklilik gsteren dier olaan faaliyet giderleri ve srekli-
tutarlar ve bunlar karan ortaklklar .....(YTL.-) lik gstermeyen olaandfl giderler ayr ayr gsterilir.
42 43
c) GELR TABLOSUNUN BMSEL YAPISI: 3. SATILAN HZMET MALYET (-)

flletmeler, gelir tablolarnn bir rnekliini salayarak karfllafl- 4. DER SATIfiLARIN MALYET (-)
trlmalarnda kolaylk salamak ve anlam birlii oluflturmak BRT SATI KARI VEYA ZARARI
amacyla ek formlardaki biimde dzenlerler. (Ek Tablo 3-4)
E- FAALYET GDERLER (-)
Gelir Tablosu hesaplar arasnda mahsup yaplamaz. Tabloda
1. ARAfiTIRMA VE GELfiTRME GDERLER (-)
"dier" bafll altnda gsterilen gelir ve gider unsurlarnn
ait olduklar grubun toplam tutarnn % 20'sini aflmas halin- 2. PAZARLAMA, SATIfi VE DAITIM GDERLER (-)
de, bu kalem ayr bir bafllk altnda ayrca gsterilir. Tutar 3. GENEL YNETM GDERLER (-)
olmayan kalemler gelir tablosunda yer almaz. FAALYET KARI VEYA ZARARI
d) GELR TABLOSU KALEMLERNE F DER FAALYETLERDEN OLAAN
LKN AIKLAMALAR: GELR VE KARLAR
Gelir tablosu kapsamndaki kalemler, hesap erevesindeki 1. fiTRAKLERDEN TEMETT GELRLER
sralama ve aklamalar paralelinde yer alr. 2. BALI ORTAKLIKLARDAN TEMETT GELR-
Ayrntl gelir tablosunda yer alan kalemler Ek Tablo 4'de de LER
ayrca grlecei zere afladaki gibidir. 3. FAZ GELRLER
A BRT SATILAR 4. KOMSYON GELRLER
1. YURT SATIfiLAR 5. KONUSU KALMAYAN KARfiILIKLAR
2. YURTDIfiI SATIfiLAR 6. MENKUL KIYMET SATIfi KARLARI
3. DER GELRLER 7. KAMBYO KARLARI
B SATI NDRMLER (-) 8. REESKONT FAZ GELRLER
1. SATIfiTAN ADELER (-) 9. ENFLASYON DZELTMES KARLARI
2. SATIfi SKONTOLARI (-) 10. FAALYETLE LGL DER GELR VE KARLAR
3. DER NDRMLER (-) G DER FAALYETLERDEN OLAAN
C NET SATILAR GDER VE ZARARLAR (-)
D SATILARIN MALYET (-) 1. REESKONT FAZ GDERLER (-)
1. SATILAN MAMULLER MALYET (-) 2. KOMSYON GDERLER
2. SATILAN TCAR MALLAR MALYET (-) 3. KARfiILIK GDERLER (-)
44 45
4. MENKUL KIYMET SATIfi ZARARLARI (-) Satfllarn maliyeti tablosunun ana kalemleri aflada aklan-
5. KAMBYO ZARARLARI (-) mfltr:
6. REESKONT FAZ GDERLER (-) A Direkt lk Madde ve Malzeme Giderleri : Mamln
7. ENFLASYON DZELTMES ZARARLARI (-) bnyesine giren mamln temel esini oluflturan ve mam-
ln bnyesine dorudan yklenebilen maddelerin kullanm
8. DER GDER VE ZARARLAR (-) bu grupta yer alr. retimde kullanlmayan ve satlan ilk
H FNANSMAN GDERLER (-) madde ve malzemenin maliyeti, tablonun ticari faaliyete ilifl-
1. KISA VADEL BORLANMA GDERLER (-) kin blmnde dikkate alnr.
2. UZUN VADEL BORLANMA GDERLER (-) B Direkt ilik Giderleri : Maml meydana getirmek
OLAAN KAR VEYA ZARAR iin harcanan ve maliyetlere dorudan yklenebilen direkt ifl-
I OLAANDII GELR VE KARLAR ilik giderlerini ierir.
1. NCEK DNEM GELR VE KARLARI C Genel retim Giderleri : retim faaliyetleri ve bu fa-
2. DEER OLAANDIfiI GELR VE KARLAR aliyetlerle ilgili olarak yaplan hizmetlere iliflkin direkt ilk
madde ve malzeme ile direkt iflilik giderleri dflnda kalan
J OLAANDII GDER VE ZARARLAR (-) giderleri ierir.
1. ALIfiMAYAN KISIM GDER VE ZARARLARI (-)
D Yar Maml Stoklarnda Deiim : Henz maml ha-
2. NCEK DNEM GDER VE ZARARLARI (-) line gelmemifl fakat ilk madde ve malzeme ile iflilik ve ge-
3. DER OLAANDIfiI GDER VE ZARARLAR (-) nel retim giderlerinden pay almfl, retim aflamasndaki
DNEM KARI VEYA ZARARI maddelerin dnem bafl stoku ile dnem sonu stoku arasnda-
ki fark bu grupta yer alr.
K DNEM KARI, VERG VE DER YASAL
E Maml Stoklarnda Deiim : Direkt ilk madde ve mal-
YKMLLK KARILIKLARI (-)
zeme, direkt iflilik, genel retim giderleri ve yar mamul
DNEM NET KARI VEYA ZARARI kullanm tutarlarnn toplam retim maliyetini verir. Dnem
e) SATILARIN MALYET TABLOSU bafl mamul stoku ile dnem sonu mamul stoku ve mamulle-
Gelir tablosundaki satfllarn maliyeti ksm iflletmenin d- rinin bir blmn i tketimde kullanan iflletmelerde, sz-
nem iindeki stok hareketleri ile satlan maml, ilk madde ve konusu tketim miktarnn toplam arasndaki fark "Mamul
malzeme ile ticari mal gibi maddelerin ve satlan hizmetlerin Stoklarnda Deiflim" tutarn oluflturur. Bu tutarn retim
maliyetini gstermek zere ayr bir tablo halinde dzenlenir. maliyetine eklenmesi veya karlmas ile satlan mamul ma-
(Ek Tablo 5) Bu tablo, gelir tablosunun ekini oluflturur ve ge- liyetine ulafllr.
lir tablosunu tamamlar.
46 47
flletmenin satlan mamul maliyeti, satlan ticari mal maliye- (Toplam tutar iindeki paylar % 20'yi aflanlar
ti ve satlan hizmet maliyetinin toplam, gelir tablosunda "Sa- ayrca gsterilecektir.) .....................(YTL.-)
tfllarn Maliyeti" blmnde yer alan tutarlar ifade eder.
7. Ynetim kurulu baflkan ve yeleriyle genel mdr, genel
f) GELR TABLOSU DPNOTLARI : koordinatr, genel mdr yardmclar gibi st yneticilere
Gelir Tablosunda ek bilgi olarak afladaki aklamalar yer cari dnemde salanan cret ve benzeri menfaatlerin toplam
alr : tutar .....................(YTL.-)
1. Dnemin tm amortisman giderleri ile 8. Amortisman hesaplama yntemleri ile bu yntemlerde
itfa ve tkenme paylar .....................(YTL.-) yaplan deiflikliklerin dnemin amortisman giderlerinde
meydana getirdii artfl (+) veya azalfl (-) ..................... (YTL.-)
a) Amortisman giderleri .....................(YTL.-)
9. "Maliyet hesaplama sistemleri (safha veya siparifl) ve stok
aa) Normal amortisman giderleri .....................(YTL.-) deerleme yntemleri (arlkl ortalama maliyet, ilk giren
bb) Yeniden deerlemeden doan ilk kar, hareketli ortalama maliyet vs.. gibi)"
amortisman giderleri .....................(YTL.-) 10. Varsa, tamamen veya ksmen fiili stok saym yaplama-
b) tfa ve tkenme paylar .....................(YTL.-) masnn gerekeleri ..................
2. Dnemin karfllk giderleri .....................(YTL.-) 11. Yurtii ve yurtdfl satfllar hesap kalemi iinde yeralan
3. Dnemin tm finansman giderleri .....................(YTL.-) yan rn, hurda, dknt gibi maddelerin satfllar ile hizmet
satfllarnn ayr ayr toplamlarnn brt satfllarn yzde yir-
a) retim maliyetine verilenler .....................(YTL.-) misini aflmas halinde bu madde ve hizmetlere iliflkin tutar-
b) Sabit varlklarn maliyetine verilenler .....................(YTL.-) lar .....................(YTL.-)
c) Dorudan gider yazlanlar .....................(YTL.-) 12. nceki dneme iliflkin gelir ve giderler ile nceki
4. Dnemin finansman giderlerinden ana kurulufl, ana dneme ait gider ve zararlarn tutarlarn ve kaynaklar
ortaklk, messese, bal ortaklk ve ifltiraklerle ilgili ksmn gsteren aklayc not .......................
tutar (Toplam tutar iindeki paylar % 20'yi 13. Adi ve imtiyazl hisse senetleri iin ayr ayr gsterilmek
aflanlar ayrca gsterilecektir.) .....................(YTL.-) kofluluyla, hisse baflna kr ve kr pay oranlar .................
5. Ana kurulufl, ana ortaklk, messese, bal ortaklk ve B DER MAL TABLOLARIN DZENLENMES
ifltiraklerle yaplan satfllar. (Toplam tutar iindeki paylar % VE SUNULMASI :
20'yi aflanlar ayrca, gsterilecektir.) .....................(YTL.-) Bu blm dier mali tablolar oluflturan fon akm tablolar,
6. Ana kurulufl, ana ortaklk, messese, bal ortaklk ve kr datm tablosu ile zkaynaklar deiflim tablosunun d-
ifltiraklerden alnan ve bunlara denen faiz, kira ve benzerleri zenlenmesi ve sunulmas esaslarn ierir.
48 49
1. FON AKIM TABLOLARI b) KAPSAM:

Bu blm belirli bir dnemde bir iflletmenin faaliyetlerini fi- Bu blmn kapsam; fon akm tablosunun ve nakit akm
nanse etmek iin salad kaynaklar ve bu kaynaklarn kul- tablosunun, fon kaynak ve kullanm yerlerinin belirlenmesi
lanld yerleri zetleyen, finansal durumdaki deiflmeleri ve sunulmas ile snrldr.
aklayan fon akm tablolarnn dzenlenme ve sunulma c) FON AKIM TABLOLARININ DZENLENME AMACI:
esaslarn ierir.
Fon akm tablolarnn dzenlenme amac, bir iflletmenin ya-
a) TANIMLAR : trm ve finansman faaliyetlerini ve dnem iindeki finansal
Fon akm tablolarnda kullanlan fon kavram; tm finansal durumdaki deiflikliklerini kapsayan bilgilerin, mali tablo
aralar anlamnda veya net iflletme (alflma) sermayesi anla- kullanclarna sunulmasdr. Tablolar, iflletmenin nakit veya
mnda ya da para ve para benzerleri anlamnda kullanlr. iflletme (alflma) sermayesini dorudan etkileyen finansman
Fon kavramnn ieriine gre fon akm tablolar; ve yatrm faaliyetlerinin btn nemli ynlerini aklayarak;
i) Fon Akm Tablosu, i) flletmenin dnem boyunca faaliyetlerden salad fonla-
ii) Nakit Akm Tablosu, r, yatrm ve finansman faaliyetlerini zetler,
iii) Net flletme (alflma) Sermayesindeki Deiflim Tablosu, ii) Dnem boyunca finansal durumda meydana gelen dei-
olarak ifade edilir. fliklikleri aklar.
Fon Akm Tablosu : iflletmenin, belirli bir hesap dne- d) FON AKIM TABLOLARI DZENLEME KURALLARI:
minde salad fon kaynaklarn ve bunlarn kullanm yerle- i) Fon akm tablolar, temel mali tablolar ile birlikte sunulur.
rini gsteren tablodur. Bu tabloda, fon kavram tm finansal Bu tablolar, gelir tablosunun sunulduu her dnem iin, cari
aralar kapsar. dnem ve nceki dnem verilerini ierecek biimde dzenle-
Nakit Akm Tablosu : flletmenin belirli bir hesap dne- nir.
mi iinde ortaya kan nakit akfllarn, kaynaklar ve kulla- ii) Fon akm tablolar dzenlenirken fon kavramnn hangi
nm yerleri bakmndan gsteren tablodur. Bu tabloda fon anlamda kullanld aka belirtilir.
kavram, kasa mevcudu ve bankadaki mevduatlar kapsar. iii) Fon akm tablolarnda, olaan faaliyetlerden salanan ve-
Net letme (alma) Sermayesindeki Deiim Tablosu: ya faaliyetlerde kullanlan fonlar, dier fon kaynak ve kulla-
flletmenin belirli bir hesap dneminde, net iflletme sermaye- nm yerlerinden ayr bafllklar altnda sunulur. Bylece ifllet-
sinin kaynaklarn ve kullanm yerlerini gsteren tablodur. menin fon yaratma gcnn ne olduu veya faaliyetlerinde
Bu tabloda, fon kavram dnen varlklar ile ksa vadeli ya- ne lde fon kullanld ortaya konulur.
banc kaynaklar far-kn belirten net iflletme (alflma) serma- iv) flletmenin normal olaan faaliyetleri dflnda kalan ola-
yesini kapsar. andfl ifllemlerden elde edilen fonlar veya kullanlan fonlar,
50 51
fon akm tablosunda; nemli tutarlarda olmalar durumunda e) FON AKIM TABLOLARININ BMSEL YAPISI :
olaan faaliyetlerden salanan veya kullanlan fondan ayr flletmeler, fon akm tablolarnn bir rnekliini salayarak
bir bafllk altnda sunulur. karfllafltrmalarda kolaylk salamak ve anlam birlii olufl-
v) Baz finansal ifllemler, bir tr varln dier bir varlk t- turmak amacyla, ek formlardaki biimde dzenlerler.
ryle deifltirilmesi biiminde ortaya kar. Byle bir durum (Ek Tablo 6-7)
iflletmenin finansman ve yatrm faaliyetinin bir paras oldu- f) FON AKIM TABLOLARINDA YER ALAN
u iin, fon akm tablolarnda yer alr. Bu tr iflleme rnek KALEMLERE LKN AIKLAMALAR :
olarak, tahvil borcuna karfllk hisse senedi verilmesi gsteri-
FON AKIM TABLOSU :
lebilir.
A) FON KAYNAKLARI
vi) Fon akm tablolarndan amalanan yararn salanabilme-
si iin her trl ifllemin finansman ve yatrm ynleri ayr ay- 1. Faaliyetlerden Salanan Kaynaklar: Bu bafllkda ifllet-
r aklanr. rnein, bir duran varln satn alnmasndan menin olaan faaliyetlerinden salanan net kaynak tutar
gsterilir.
doan fon kfllar ayr, satlmasndan doan fon giriflleri ay-
r ayr aklanr veya bir tahvil ihra edilerek bir varlk aln- Bu kalemin hesaplanmasnda, gelir tablosundaki olaan kr
mflsa; ihra edilen tahviller ayr, satn alnan varlklar ayr bir fon kayna olarak dikkate alnr. Bu tutara, krn oluflu-
aklanr. muna etki eden ancak, gerek anlamda bir fon hareketi sa-
lamayan giderler eklenir, fon hareketi salamayan gelirler ise
vii) Her iflletme veya iflletmeler topluluu, iinde bulunduk- indirilir.
lar koflullara gre fon akm tablolarn en fazla bilgiyi iere-
cek biimde dzenler. Fon kfl gerektirmedii iin eklenmesi gereken giderler;
amortismanlar, karfllklar ve gelecek aylara ait giderlerin d-
Fon akm tablosu, net ynteme gre dzenlenir ve olaan neme iliflkin paylardr. Olaan kr olumlu etkilemekle bir-
krdan bafllanp, dnem iinde fon hareketine neden olmayan likte, fon girifli salamayan gelecek aylara ait gelirlerin bu
gelir ve giderlere ait bilgiler verilerek dzeltmeler yaplr, dneme iliflkin paylar ve konusu kalmayan karfllklar bu
Nakit akm tablosu ise, brt ynteme gre dzenlenir ve d- krdan indirilir.
nem iinde fon salayan gelirler ayr, fon hareketine neden 2. Olaand Faaliyetlerden Salanan Kaynaklar: Bu
olan maliyet ve gider unsurlar ayr gsterilir. grupta, iflletmenin sreklilik gstermeyen olaandfl ifllemle-
viii) Fon hareketine neden olmayan, yalnzca hesaplar ara- rinden dolay salad net fon tutar gsterilir.
snda yaplan aktarmalar dolaysyla hareket gsteren hesap- Olaandfl gelir ve krlar ile olaandfl gider ve zararlar ara-
lar, fon akm tablolarnda yer almaz. rnek; deer artfl fon- sndaki pozitif fark gsteren olaandfl kra, fon kfl ge-
larnn veya yedeklerin denmifl sermayeye eklenmesi gibi. rektirmeyen kalemler eklenir ve fon girifli salamayan ka-
lemler bu krdan indirilir.
52 53
Duran varlk satfllarndan salanan kaynan satfl tutar ze- 2. Olaand Faaliyetlerle lgili Kullanmlar: Olaandfl
rinden fon akm tablosunda yer almas gerektiinden, ola- gelir ve krlar i1e olaandfl gider ve zararlar arasndaki ne-
andfl gelir ve krlara kaydedilen duran varlk satfl kr ve- gatif fark, olaandfl zarar ifade eder. Bu olaandfl zarara,
ya zararnn gerekli dzeltmeyi yapmak zere, olaandfl k- fon kfln gerektirmeyen kalemlerin eklenmesi ve fon giri-
ra; duran varlk satfl zarar eklenir ve duran varlk satfl kr fli salamayan kalemlerin indirilmesi sonucunda bulunan ne-
ise indirilir. gatif fark, olaandfl faaliyetlerle ilgili fon kullanmdr. Bu
3. Dnen Varlklar Tutarndaki Azallar: Dnen varlklarn farkn pozitif bir tutar olmas durumunda, fon kayna olarak
brt tutarlarnda ortaya kan azalfllar ifade eder. dikkate alnmas gerekir.
4. Duran Varlklar Tutarndaki Azallar: Duran varlklarn 3. denen Vergi Ve Benzerleri: Bir nceki dnem krndan
tutarndaki azalfllar da bir fon kaynadr. Duran varlk satfln- denen kurumlar ve gelir vergileri ile dier kesinti kalemle-
dan salanan kaynaklar satfl tutar zerinden tabloda gsterilir. rini gsterir.
5. Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Artlar: Bilano- 4. denen Temettler: Bir nceki dnem krndan pay sa-
lardaki bor ve gider karfllklar dflnda, ksa vadeli yabanc hiplerine ve dier kiflilere denen temettleri ve yedeklerden
kaynak kalemlerindeki artfllar gsterir. datlan temettleri ifade eder.
6. Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Artlar: flletme- 5. Dnen Varlklarn Tutarndaki Artlar: flletmenin d-
nin bilanoda yer alan bor ve gider karfllklar dflnda, uzun nen varlklarnn brt tutarlarnda meydana gelen artfllar ifa-
vadeli yabanc kaynak artfllarn ifade eder. de eder.
7. Sermaye Artrm: flletmenin sermayesinde dfl kaynak- 6. Duran Varlklarn Tutarndaki Artlar: Yeniden de-
lardan salanan artfl tutarlarn ifade eder. erlemeden kaynaklananlar dflnda, duran varlklarn brt
8. Hisse Senetleri hra Primleri: Cari dnemle ilgili ihra tutarnda, ortaya kan artfllar ierir.
primi tutarlar da bir fon kaynadr.
7. Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Azallar: flletme-
B FON KULLANIMLARI : nin bor ve gider karfllklar dflnda, ksa vadeli yabanc
1. Faaliyetlerle lgili Fon Kullanm: flletmenin dnem fa- kaynak kalemlerindeki azalfllar ifade eder.
aliyetini zararla kapat-mas halinde bu zarar tutar bir kaynak 8. Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Azallar: fllet-
kullanmdr. menin bor ve gider karfllklar dflndaki, uzun vadeli ya-
Fon kfl gerektirmeyen giderler, olaan zarar azaltr. Buna banc kaynaklarnda ortaya kan azalfllar ifade eder.
karfllk, fon girifli salamayan gelirler, olaan zarar artrr. 9. Sermayedeki Azal: lgili mevzuat uyarnca sermayede
Bu ekleme ve indirimler sonucunda pozitif bir tutarn ortaya yaplan indirim tutarlarn ifade eder.
kmas durumunda; sz konusu tutar, fon kayna olarak
dikkate alnr.
54 55
2 NAKT AKIM TABLOSU : 3. Olaand Gelir ve Krlardan Salanan Nakit: Gelir

Bir iflletmede belli bir dnemde oluflan nakit akfln akla- tablosunda olaandfl gelir ve kr kalemleri olarak tanmla-
yan tablo olan nakit akm tablosunun ana kalemleri aflada nan faaliyetlerden salanan nakit girifllerini ierir. Bu tutarn
aklanmfltr. Bu hesap kalemleri deerlendirilirken amortis- bulunmasnda, toplamdan tahakkuk esasna gre domufl he-
manlar, karfllklar, reeskontlar, vazgeilen alacaklar, nceki nz tahsil edilmemifl gelirler ile nceki dnemlerde tahsil edi-
dnem gelir, kr, gider ve zararlar gibi nakit girifl veya k- lip bu dneme yansyan tutarlar veya hibir zaman nakit ha-
fln gerektirmeyen tutarlarn dikkate alnmas gerekir. reketi dourmayacak kalemler indirilir.
A Dnem Ba Nakit Mevcudu : 4. Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Artlardan
Salanan Nakit: Esas faali-yet konusunu ilgilendiren mal ve
flletmenin dnem baflnda kasa ve bankalarda bulunan nakit
hizmet almlarndan doan ticari borlar dflnda kalan, ksa
mevcudunu ifade eder. Herhangi bir vade taflmayan ve ibraz
vadeli borlanmalar nedeniyle salanan nakit girifllerini ifade
edildiklerinde tahsili mmkn bulunan ekler, nakit mevcu-
eder. Bunlardan men-kul kymet ihrac nedeniyle salanan
du iinde deerlendirilir.
nakit giriflleri, banka kredileri ve dier ksa vadeli yabanc
B Dnem ii Nakit Girileri : kaynak artfllar ayr ayr gsterilir.
1. Satlardan Elde Edilen Nakit: flletmenin esas faaliyeti 5. Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Artlardan
ile ilgili mal ve hizmet satfllarndan salanan nakit girifllerini Salanan Nakit: Esas faaliyet konusunu ilgilendiren mal ve
gsterir. Bu tutarn bulunmasnda, net satfl haslatna satfllar- hizmet almlarndan doan ticari borlanmalar dflnda kalan
dan doan alacaklardaki azalfllar eklenir, artfllar ise indirilir. uzun vadeli borlanmalardan kaynaklanan nakit girifllerini
2. Dier Faaliyetlerden Olaan Gelir ve Krlardan gsterir. Uzun vadeli menkul kymet ihrac nedeniyle ortaya
Dolay Salanan Nakit: Gelir tablosunda dier faaliyetler- kan nakit giriflleri ile alnan krediler ve dier uzun vadeli ya-
den olaan gelir ve krlar olarak tanmlanan kalemlerde sa- banc kaynak artfllar ayr ayr gsterilir.
lanan nakit giriflleri bu grupta yer alr. Bu tutarn bulunabil- 6. Sermaye Artrmndan Salanan Nakit: Sermaye artr-
mesi iin, dier faaliyetlerden olaan gelir ve krlar olarak ta- m nedeniyle salanan nakit bu grupta yer alr.
nmlanan kalemler toplamndan henz nakit girifli salama- 7. Hisse Senedi hra Primlerinden Salanan Nakit: Hisse
yan ve tahakkuk esasna gre domufl bulunan gelirler ile da- senedi ihra primlerinden salanan nakti ierir.
ha nceki dnemlerde peflin tahsil edilmifl olup da bu dneme
8. Dier Nakit Girileri: Menkul kymetlerde, esas faaliyet
yansyan gelecek aylara ait gelirler hesabndaki azalfllar indi-
konusu satfllardan kaynaklananlar dflndaki alacaklarda, di-
rilir. Ayrca konusu kalmayan karfllklar gibi nakit girifli sa-
er dnen varlklarda ve duran varlklarda azalfllar gibi nakit
lamayan kalemler toplamdan karlr.
girifli salayan unsurlar ierir.
56 57
C Dnem i Nakit klar : 6. Duran Varlk Yatrmlarna likin Nakit klar:

1. Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit klar: Maliyetten Duran varlk yatrmlar nedeniyle yaplan nakit harcama tu-
kaynaklanan nakit kflna ulafllabilmesi iin; satfllarn mali- tarlarn ierir.
yeti ile stoklardaki artfllarn ve almlardan doan borlardaki 7. Ksa Vadeli Yabanc Kaynak demeleri: Bilanonun,
azalfllarn toplanmas ve bu tutardan amortisman gibi nakit faaliyet nedeniyle ortaya kan ticari borlanmalar dflndaki
kfln gerektirmeyen giderler ile esas faaliyet konusunu ilgi- ksa vadeli yabanc kaynak kalemlerinde demeler sonucu
lendiren almlar nedeniyle ortaya kan borlardaki artfllarn ortaya kan azalmalar ifade eder. Menkul kymetler anapa-
ve stoklardaki azalfllarn indirilmesi gerekir. ra demeleri, alnan kredilerin anapara demeleri ve dier
2. Faaliyet Giderlerine likin Nakit klar: Arafltrma demeler ayr ayr gsterilir. Vergi ve temett demeleri bu
ve gelifltirme giderleri, pazarlama, satfl ve datm giderleri bafllkda gsterilmez.
ile genel ynetim giderleri nedeniyle yaplan nakit kfllarn 8. Uzun Vadeli Yabanc Kaynak demeleri: Bilanoda
ifade eder. Amortismanlar ve karfllklar gibi nakit kfl ge- yer alan faaliyet nedeniyle ortaya kan ticari borlanmalar
rektirmeyen kalemler ile tahakkuk esasna gre domufl an- dflndaki uzun vadeli yabanc kaynak demeleri sonucu
cak henz denmemifl giderler ve gemifl dnemlerde den- meydana gelen azalmalar, bu grupda yer alr. Menkul ky-
mifl gelecek aylara ait giderlerin bu dneme iliflkin paylar fa- metler anapara demeleri, alnan krediler anapara demeleri
aliyet giderlerinin altnda bir indirim kalemi olarak yer alr. ve dier demeler ayr ayr gsterilir.
3. Dier Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlara 9. denen Vergi ve Benzerleri: Dnem iinde denen ku-
likin Nakit klar: Dier faaliyetlerle ilgili olaan gi- rumlar ve gelir vergileri ile dier kesinti kalemlerini ierir.
der ve zararlar nedeniyle yaplan demeleri ierir. Bu tutarn 10. denen Temettler: Dnem iindeki temett demele-
bulunmasnda, dier faaliyetlerden olaan gider ve zararlar- ri nedeniyle ortaya kan nakit kfllarn ierir.
dan amortisman, karfllklar ve nakit kfl gerektirmeyen di- 11. Dier Nakit klar: Menkul kymetlerde, satfllardan
er gider ve zararlar ve tahakkuku yaplmfl ancak henz doanlar hari olmak zere alacaklarda ve dier dnen var-
denmemifl veya gemifl dnemlerde peflin denmifl gelecek lklarda ortaya kan artfllar nedeniyle nakit kflna yol aan
aylara ait giderlerin bu dneme iliflkin paylar indirilir. unsurlar ifade eder.
4. Finansman Giderlerinden Dolay Nakit k: Maliyet-
D Dnem Sonu Nakit Mevcudu:
lere yklenemeyen finansman giderlerinden dolay ortaya -
kan nakit kfln ifade eder. flletmenin dnem sonunda kasa ve bankalarda bulunan nakit
mevcudunu ifade eder. Herhangi bir vade taflmayan, ibraz
5. Olaand Gider ve Zararlardan Dolay Nakit k:
edildiklerinde tahsili mmkn bulunan ekler nakit mevcudu
Gelir tablosunda olaandfl gider ve zarar kalemleri olarak ta-
iinde yer alr.
nmlanan faaliyetlerden kaynaklanan nakit kfllarn ifade eder.
58 59
E Nakit Art veya Azal: iv) Katlma intifa senedi, kra ifltirakli tahvil ile kr ve zarar
flletmenin dnem ii nakit giriflleri ile dnem ii nakit kfl- ortakl belgesi ihra edilmesi nedeniyle, bu senet sahipleri-
lar arasndaki fark nakit artfl veya azalfllarn gsterir. Di- ne mevzuat hkmleri erevesinde denen paylar, kr da-
er bir anlatmla dnem ii nakit girifllerinin, dnem ii nakit tm tablosunda ayrca gsterilir.
kfllarndan fazla olmas durumunda aradaki fark nakit art-
d) KAR DAITIM TABLOSUNUN BMSEL YAPISI :
fln; az olmas durumunda ise nakit azalfln ifade eder. D-
nem sonu nakit mevcudu ile dnem bafl nakit mevcudu ara- Kar datm tablosu ek formda sunulan biimde nceki d-
sndaki fark, nakit artfl veya azalfln gsterir. nem ve cari dnem verilerini ierecek flekilde dzenlenir (Ek
Tablo 8).
3- KAR DAITIM TABLOSU
e) KAR DAITIM TABLOSU KALEMLERNE
a) TANIM :
LKN AIKLAMALAR :
Kar datm tablosu, iflletmenin dnem krnn datm bii-
mini gsteren tablodur. A DNEM KARININ DAITIMI :
b) AMA: Bu blmde dnem krnn datm yer alr.
Kr datm tablolarnn dzenlenme amac, zellikle serma- 1. Dnem Kr: Gelir tablosunda vergi ve yasal ykml-
ye flirketlerinde dnem krndan, denecek vergilerin, ayr- lklerden nceki kardr.
lan yedeklerin ve ortaklara datlacak kr paylarnn aka 2. denecek Vergi ve Yasal Ykmllkler: Dnem kr
gsterilmesi ve flirketlerin hisse baflna kr ile hisse baflna te- zerinden hesaplanan vergi ve dier yasal ykmllkleri
mett tutarnn hesaplanmasdr. kapsar.
c) KAR DAITIM TABLOSUNUN DZENLENME 3. Gemi Yllar Zarar: Zararla kapanmfl gemifl faaliyet
KURALLARI : dnemlerinden gelen zararlar ifade eder.
i) Kr datm tablosu; dnem krndan yaplan datmla ye- 4. Birinci Tertip Yasal Yedek Ake: Trk Ticaret Kanunu
deklerden yaplan datm, ayr ayr gsterecek biimde d- uyarnca ayrlmas gereken % 5 birinci tertip kanuni yedek
zenlenir. akeyi ifade eder.
ii) Kr datm tablosunda; denecek vergiler ve yasal y- 5. iletmede Braklmas ve Tasarrufu Zorunlu Yasal Fon-
kmllkler, ortaklara denecek 1. ve 2. temettler, ayrlan lar: Mevzuat gerei dnem krndan iflletmede alkonacak ih-
1. tertip ve 2. tertip yasal yedeklerle stat yedekleri, olaa-
tiyat veya karfllklar ile finansman fonu ve yenileme fonu gi-
nst yedekler ve krdan ayrlan zel fonlar aka gsterilir.
bi iflletmenin mali yapsn glendirmek amacyla oluflturu-
iii) Dnem krnn datmnda; imtiyazl paylarn bulunma- lan fonlar.
s halinde, imtiyazl ve adi hisse senetlerine denen kr pay-
lar, tabloda belirtilen blmlerinde ayr ayr gsterilir.
60 61
6. Ortaklara Birinci Temett: flletmenin denmifl sermaye- 2. II. Tertip Yasal Yedekler: Datlacak yedek ve gemifl
si zerinden ilgili yasa hkm ve ana szleflmesi gerei ortak- yl krlarnn onda birini ifade eder.
larna dataca birinci tertip temettdr. 3. Ortaklara Pay: Datlan yedek ve datlmamfl krlar-
7. Personele Temett: Genel kurul kararyla personele da- dan ortaklara denecek ksm kapsar.
tlacak temettdr. 4. Personele Pay: Datlan yedek ve datlmamfl krlar-
8. Ynetim Kuruluna Temett: Genel kurul kararyla yne- dan personele denecek ksm kapsar.
tim kurulu yelerine datlmas kararlafltrlan temetty 5. Ynetim Kuruluna Pay: Datlan yedek ve datlma-
kapsar. mfl krlardan ynetim kuruluna denecek ksm kapsar.
9. Ortaklara kinci Temett: Genel kurul kararyla ortakla- C HSSE BAINA KAR :
ra datlmas kararlafltrlan ikinci tertip temettdr.
Datm konusu krdan hisse baflna dflen pay burada yer
10. kinci Tertip Yasal Yedek Ake: Trk Ticaret Kanunun- alr.
daki ilgili hkm uyarnca ortaklara % 5 birinci temett hari,
D HSSE BAINA TEMETT :
kalan krn datlmas kararlafltrlmfl ksmnn onda biridir.
Datlan krdan pay alanlara dflen ksm burada yer alr.
11. Stat Yedekleri: Ana szleflme uyarnca ayrlmas gere-
ken yedekleri kapsar. 4- ZKAYNAKLAR DEM TABLOSU
12. Olaanst Yedekler (Datlmam Krlar): flletme- a) TANIM:
de olaanst durumlar dikkate alnarak braklan yedek veya zkaynaklar deiflim tablosu; ilgili dnemde z kaynak ka-
gemifl dnemle ilgili datm konusu yaplmayan krlar ifa- lemlerinde meydana gelen artfl veya azalfllar bir btn ola-
de eder. rak gsteren tablodur.
13. Dier Yedekler: Genel Kurul kararyla ayrlan dier ye- b) AMA:
deklerdir. zkaynaklar deiflim tablosunun dzenlenifl amac zellikle
14. zel Fonlar: eflitli mevzuat hkmleri gerei iflletme- sermaye flirketlerinde dnem iinde zkaynak kalemlerinde
de braklan fonlardr. meydana gelen deiflmelerin topluca gsterilmesini salamaktr.
B YEDEKLERDEN DAITIM : c) ZKAYNAKLAR DEM TABLOSUNUN
Bu blmde gemifl yllarda ayrlmfl yedek ve datlmamfl DZENLENME KURALLARI
krlardan yaplan datm yer alr. 1. zkaynaklar Deiflim Tablosu cari dnem ve nceki d-
1. Datlan Yedekler: Gemifl yllarda ayrlmfl ve bu d- nem verilerini ierecek biimde sunulur,
nem datlan yedekleri kapsar. 2. Tablo; denmifl sermaye, sermaye yedekleri, kr yedekle-
62 63
ri ve gemifl dnemler kr (zarar) ve dnem net kr (zarar) o dnem baflndaki kalan tutarlar gsterilir. rnekte 1989 y-
kalemlerinin herbirinin dnem bafl tutarn, dnem iinde l dnem baflnda z kaynak toplamnn dalm flyledir:
kalemlerde meydana gelen azalfllar, artfllar ve dnem sonu denmifl Sermaye 11.250 TL.
kalann ayr ayr gsterecek biimde dzenlenir.
M.D.V. Yeniden Deerleme Artfllar 4.677 TL.
d) ZKAYNAKLAR DEM TABLOSUNUN fltirak Yeniden Deerleme Artfllar 703 TL.
BMSEL YAPISI Yasal Yedekler 2.062 TL.
zkaynaklar deiflim tablosu nceki dnem ve cari dnem Olaanst Yedekler 7.606 TL.
verilerini ierecek flekilde Ek Tablo 9'da grld gibi d-
Dnem Net Kr veya zarar + 18.315 TL.
zenlenir. Anlafllabilirlii salamak bakmndan tablo saysal
rnek uygulama ile sunulmufltur. Satrlarda yer alan yatay zkaynak Toplam 44.613 TL.
kalemler iflletmede zkaynak kalemlerini etkileyen olaylarn ii) Kr Datm:
niteliine gre deifliklik gsterebilir. Bir nceki dnem krnn datm bu blmde yer alr. Kr-
e) ZKAYNAKLAR DEM TABLOSU dan yedeklere aktarlan ve temett olarak datlan tutarlar
KALEMLERNE LKN AIKLAMALAR ayr ayr gsterilir. Saysal rnekte, bir nceki dnemin net
1. denmifl sermaye, sermaye yedekleri, (her bir kalemi ayr dnem kr 18.315 TL. dir.
ayr grlebilecek biimde) kr yedekleri (her bir kalemi ay- "Bunun dalm flyle olmufltur.
r ayr grlecek biimde), gemifl dnemler kr (zarar), d- Yasal yedeklere aktarlan 2412
nem net kr (zarar) ve zkaynaklar toplam iin tabloda bi- Olaanst yedeklere aktarlan 6524
rer stun alr ve her kalemin hareketi bu stun iinde izle-
8936
nir. zkaynak kalemlerini artran ifllemler art, azaltan ifllem-
ler ise parantez iinde gsterilerek eksi olarak dikkate alnr. Datlan temett 9379
2. zkaynak kalemlerindeki artfllar ve azalfllar yatay ka- 18315
lemlerde belirtilerek ait olduu kalemin stununa ve zkay- Yedeklere devredilen tutarlar, yedek akeleri artrdndan
naklar toplam stununa yazlarak karfllafltrlabilirlii sala- bu stunlarda art olarak gsterilmifltir. Kr datm tutar
mak bakmndan nceki dnem hareketleri, cari dnem hare- ise dnem net kr (zarar) stununda parantez iinde (9379
ketlerine ilave olarak ayr bir blm fleklinde gsterilir. TL. temett olarak datlan, 8936 TL. yedeklere aktarlan)
TABLODA YER ALAN RNEN AIKLANMASI: gsterilmifltir."
NCEK DNEM : iii) Hisse Senedi hra Primleri: Bu srada, dnem iinde
hisse senedi ihracndan dolay salanan primler gsterilir.
i) 31 Aralk 1988 Kalan: Bu srada; zkaynak kalemlerinin
64 65
Saysal rnekte; nceki dnemde hisse senedi ihracndan viii) 31 Aralk 1989 Kalan: lgili dnemin dnem bafl ka-
salanan prim 204 TL. olduundan, bu tutar hisse senedi ih- lanna hesapda meydana gelen artfllar ilave edilip, azalfllar
ra primleri stununda gsterilmifltir. karldnda bulunan tutardr. Bu tutar cari dnemin dnem
iv) denmi Sermaye Art: lgili dnemde, denmifl ser- bafl kalann ifade eder. zkaynak kalemlerinin herbiri iin
mayedeki artfllar bu ksmda gsterilir. denmifl sermayede- de hesaplama ayr ayr yaplr.
ki artfllardan nakden olanlar ve yeniden deerleme artfllarn- Saysal rnekte nceki dnem verilerinde denmifl sermaye-
dan veya dier yedek ve fonlardan aktarlanlar ayr ayr gs- nin dnem bafl kalan 11.250 TL., dnem ii artfllar (4.500
terilir. + 4.500 + 2.250= 11.250) dnem sonu kalan 22.500 TL.'dr.
Saysal rnekte; ilgili dnemde denmifl sermayedeki artfl Bu tutar cari dnemin dnem bafl kalan olmufltur. Maddi
afladaki gibi gereklefltirilmifltir. duran varlk yeniden deerleme artfllar ise; dnem bafl ka-
lan 4.677 TL., dnem ii artfllar 7.425 TL., azalfllar
Nakden: 4.500 TL. Bu tutar hem denmifl sermaye tuta- (4.500) olduundan nceki dnem sonu kalan (cari dnem
rnda hem de z kaynaklar toplam stununda yer almfltr. bafl kalan) 7.602 TL. olmufltur.
Yeniden Deerleme Artfllarndan aktarlan : 4.500 TL.
CAR DNEM:
Bu tutar denmifl sermaye blmnde art olarak, maddi
Bu blmde iinde bulunan cari dnemdeki zkaynak hare-
duran varlklar yeniden deerleme artfllar stununda eksi
ketleri yer alr. fllemler nceki dnem verilerinde akland-
olarak yer almfltr. Yeniden deerleme artfllarndan aktar-
gibi olur.
lan tutar, bir zkaynak kaleminden dierine aktarld iin,
zkaynak toplamn deifltirmemifl, bu nedenle toplam stu- Saysal rnekte dnem ii ifllemler afladaki gibi gereklefl-
nunda yer almamfltr. tirilmifltir.
v) Maddi Duran Varlk Sat Krlar: Bir nceki dnem net krndan 19.100 TL. temett olarak
datlmfl; 3.727 TL. yasal yedekler, 15.315 TL. olaa
Bu satrda, maddi duran varlk satfl krlarnn zkaynak ka- nst yedeklere devredilmifltir.
lemlerine ilave edilmesinin etkileri gsterilir.
Dnem ii hisse senedi ihra primleri 188 TL. olmufltur.
vi) 1989 Yl Yeniden Deerleme Artlar (Net)
fltiraklerin maddi duran varlk satfl krlarn sermayeye
Bu bafllkda ilgili dnemde yaplan yeniden deerleme iflle- ilavesinden dolay edinilen bedelsiz hisse senetleri 119
minden ortaya kan net deer artfllar gsterilir. TL.'dr (Bu tutar ifltirakler hesabn artrrken zkaynak
vii) 1989 Dnem Net Kr: Bu satrda ilgili dnemin net k- grubundaki zel fonlar artrmfltr).
r(zarar) yer alr. Bu tutar dnem net kr (zarar) stununa fiirketin maddi duran varlk satfl krlarn sabit kymetle
ve zkaynaklar toplam stununa kaydedilir. ri yenileme fonuna ilave etmesinden ortaya kan fon
8.080 TL.dr.
66 67
denmifl Sermaye artfl; nakden 13.922 TL., yeniden de EK TABLO -1

erleme artfllarndan aktarlan 9.000 TL., zel fonlardan LETME ZET BLANO TP
aktarlan 9.000 TL. olmufltur. (.............YTL.)*
1990 yl yeniden deerleme artfllar maddi duran varlk AKTF (VARLIKLAR) PASF (KAYNAKLAR)
larda 16.897 TL., ifltiraklerde 771 TL. toplam 17.668 TL. nceki Cari nceki Cari
olarak gerekleflmifltir. Dnem Dnem Dnem Dnem
I -DNEN VARLIKLAR I -KISA VADEL YABANCI
1990 yl dnem net kr (zarar) 40.523 TL. olmufltur. KAYNAKLAR

A-Hazr Deerler A-Mali Borlar
31 Aralk 1990 dnem sonu kalan; 31 Aralk 1989 kalanna B-Menkul Kymetler B-Ticari Borlar
1-Menkul Kymetler Deer 1-Bor Senetleri Reeskontu(-)
dnem ii artfllar eklenerek, azalfllar kartlarak bulunmufl- Dflkl Karfll(-) C-Dier Borlar
tur zkaynaklarn dnem sonu tutar 151.158 TL.dr. Bu tu- C-Ticari Alacaklar
1-Alacak Senetleri Reeskontu(-)
1-Bor Senetleri Reeskontu(-)
D-Alnan Avanslar
tar 31 Aralk 1990 bilanosunda yer alan zkaynak toplamdr. 2-fipheli Alacaklar Karfll(-) E- Yllara Yaygn nflaat ve Onarm
D-Dier Alacaklar Hakediflleri
1-Alacak Senetleri Reeskontu(-) F- denecek Vergi ve
2-fipheli Alacaklar Karfll(-) Ykmllkler
E- Stoklar G-Bor ve Gider Karfllklar
1-Stok Deer Dflkl
1-Dnem Kar Vergi ve Dier
Karfll(-)
Yasal Ykmllk Karfllklar
2-Verilen Sparifl Avanslar
2-Dnem Karnn Peflin denen
F- Yllara Yaygn nflaat ve Onarm
Vergi ve Dier Ykmllkleri(-)
Maliyetleri
3-Kdem Tazminat Karfll
G- Gelecek Aylara Ait Giderler ve
4-Dier Bor ve Gider Karfllklar
Gelir Taahhuklar
H-Gelecek Aylara Ait Gelirler ve
H- Dier Dnen Varlklar
Gider Taahhuklar
DNEN VARLIKLAR TOPLAMI
I-Dier Ksa Vadeli Yabanc
II -DURAN VARLIKLAR
Kaynaklar
A-Ticari Alacak
KISA VADEL YABANCI
KAYNAKLAR TOPLAMI
2-fipheli Alacaklar Karfll(-)
II -UZUN VADEL YABANCI
B-Dier Alacaklar
KAYNAKLAR
A-Mali Borlar
2-fipheli Dier Alacaklar
B-Ticari Borlar
Karfll(-)
1-Bor Senetleri Reeskontu(-)
C-Mali Duran Varlklar
C-Dier Borlar
1-Bal Menkul Kymetler
2-Bal Menkul Kymetler Deer 1-Bor Senetleri Reeskontu(-)
Dflkl Karfll(-) D-Alnan Avanslar
3-fltirakler E- Bor ve Gider Karfllklar
4-fltiraklere Sermaye 1-Kdem Tazminat Karfllklar
Taahhtleri(-) 2-Dier Bor ve Gider Karfllklar
5-fltirakler Sermaye Paylar F-Gelecek Yllara Ait Gelirler ve

Deer Gider Taahhuklar
Dflkl Karfll(-) G-Dier Uzun Vadeli Yabanc
6-Bal Ortaklklar Kaynaklar
68 69
EK TABLO -2
7-Bal Ortaklklara Sermaye UZUN VADEL YABANCI
Taahhtleri(-) KAYNAKLAR TOPLAMI LETME AYRINTILI BLANO TP
8-Bal Ortaklklara Sermaye III -Z KAYNAKLAR
Paylar A-denmifl Sermaye (.............YTL.)*
Deer Dflkl Karfll(-) 1-Sermaye
9-Dier Mali Duran Varlklar 2-denmemifl Sermaye(-)
10-Dier Mali Duran Varlklar 3-Sermaye Dzeltmesi Olumlu AKTF (VARLIKLAR) PASF (KAYNAKLAR)
Deer Dflkl Karfll(-) Farklar
4-Sermaye Dzeltmesi Olumsuz nceki Cari nceki Cari
D-Maddi Duran Varlklar
Dnem Dnem Dnem Dnem
1-Maddi Duran Varlklar (Brt) Farklar (-)
2-Birikmifl Amortismanlar (-) B-Sermaye Yedekleri I -DNEN VARLIKLAR I -KISA VADEL YABANCI
3-Yaplmakta Olan Yatrmlar 1-Hisse Senedi hra Primleri KAYNAKLAR

4-Verilen Siparifl Avanslar 2-Hisse Senedi ptal Karlar A-Hazr Deerler A-Mali Borlar
E-Maddi Olmayan Duran Varlklar 3-M.D.V.Yeniden Deerleme 1-Kasa
1-Banka Kredileri
1-Maddi Olmayan Duran Artfllar 2-Alnan ekler
2-Finansal Kiralama fllemlerinden
Varlklar (Brt) 4-fltirakler Yeniden Deerleme 3-Bankalar
Borlar
2-Birikmifl Amortismanlar (-) Artfllar 4-Verilen ekler ve deme
3-Ertelenmifl Finansal Kiralama
3-Verilen Avanslar 5-Maliyet Bedeli Artfl Fonu Emirleri(-)
5-Dier Hazr Deerler Borlanma Maliyetleri (-)
F-zel Tkenmeye Tabi Varlklar 6-Dier Sermaye Yedekleri
C-Kar Yedekleri B-Menkul Kymetler 4-Uzun Vadeli Kredilerin Anapara
1-zel Tkenmeye Tabi
Varlklar (Brt) 1-Yasal Yedekler 1-Hisse Senetleri Taksitleri ve Faizleri
2-Birikmifl Tkenme Paylar 2-Stat Yedekler 2-zel Kesim Tahvil,Senet ve 5-Tahvil,Anapara,Bor Taksit ve
3-Verilen Avanslar 3-Olaanst Yedekler Bonolar Faizleri
G-Gelecek Yllara Ait Giderler ve 4-Dier Kar Yedekleri 3-Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve
6-karlmfl Bonolar ve Senetler
Gelir Tahakkuklar 5-zel Fonlar Bonolar
7-karlmfl Dier Menkul
H-Dier Duran Varlklar D-Gemifl Yllar Karlar 4-Dier Menkul Kymetler
Kymetler
DURAN VARLIKLAR TOPLAMI E-Gemifl Yllar Zararlar(-) 5-Menkul Kymetler Deer
8-Menkul Kymetler hra Fark(-)
F-Dnem Net Kar(Zarar) Dflkl Karfll(-)
C-Ticari Alacaklar 9-Dier Mali Borlar
Z KAYNAKLAR TOPLAMI
1-Alclar B-Ticari Borlar
2-Alacak Senetleri 1-Satclar
AKTF (VARLIKLAR) TOPLAMI PASF (KAYNAKLAR) TOPLAMI 3-Alacak Senetleri Reeskontu(-) 2-Bor Senetleri
4-Kazanlmamfl Finansal 3-Bor Senetleri Reeskontu(-)
Kiralama Faiz Gelirleri (-)
4-Alnan Depozito ve Teminatlar
5-Verilen Depozito ve Teminatlar
5-Dier Ticari Borlar
DPNOTLAR: 6-fipheli Ticari Alacaklar
C-Dier Borlar
1-........................... 7-fipheli Ticari Alacaklar
1-Ortaklara Borlar
Karfll (-)
2-........................... D-Dier Alacaklar 2-fltiraklere Borlar
........................... 1-Ortaklardan Alacaklar 3-Bal Ortaklklara Borlar

2-fltiraklerden Alacaklar 4-Personele Borlar
*flletmeler belirlenen byklklerine gre,bin,milyon.milyar ya da tirilyon olarak rakamlarn gstereceklerdir.
3-Bal Ortaklklardan Alacaklar 5-Dier Bor Senetleri Reeskontu(-)
4-Personelden Alacaklar 6-Dier eflitli Borlar
5-Dier eflitli Alacaklar
D-Alnan Avanslar
6-Dier Alacak Senetleri Reeskontu (-)
E-Yllara Yaygn nflaat ve Onarm
Hakediflleri
1-Yllara Yaygn nflaat ve Onarm
Karfll (-)
E-Stoklar Hakedifl Bedelleri
1-lk Madde ve Malzeme 2-Yllara Yaygn nflaat Enflasyon

2-Yar Mamller Dzeltme Hesab
70 71
3-Mamller F-denecek Vergi ve Dier

EK TABLO 2 (DEVAMI)
4-Ticari Mallar Ykmllkler
5-Dier Stoklar 1-denecek Vergi ve Fonlar LETME AYRINTILI BLANO TP
6-Stok Deer Dflkl Karfll (-) 2-denecek Sosyal Gvenlik
7-Verilen Siparifl Avanslar Kesintileri
(.............YTL.)*
F-Yllara Yaygn nflaat ve Onarm 3-Vadesi Gemifl Ertelenmifl veya
Maliyetleri
AKTF (VARLIKLAR) PASF (KAYNAKLAR)
Taksitlendirilmifl Vergi ve Dier
1-Yllara Yaygn nflaat ve Onarm Ykm. nceki Cari nceki Cari
Maliyetleri 4-Dier Ykmllkler Dnem Dnem Dnem Dnem
2-Yllara Yaygn nflaat Enflasyon G-Bor ve Gider Karfllklar I -DURAN VARLIKLAR I -UZUN VADEL YABANCI
Dzeltme Hesab 1-Dnem Kr Vergi ve Dier KAYNAKLAR
3-Tefleronlara Verilen Avanslar Yasal Ykmllk Karfllklar A-Ticari Alacaklar A-Mali Borlar
G-Gelecek Aylara Ait Giderler ve 2-Dnem Krnn Peflin denen 1-Alclar 1-Banka Kredileri
Gelir Taahhuklar Vergi ve Dier Ykmllkleri(-) 2-Alacak Senetleri 2-Finansal Kiralama fllemlerinden
1-Gelecek Aylara Ait Giderler 3-Kdem Tazminat Karfll
3-Alacak Senetleri Reeskontu(-) Borlar
2-Gelir Tahakkuklar 4-Dier Bor ve Gider Karfllklar
4-Kazanlmamfl Finansal 3-Ertelenmifl Finansal Kiralama
H-Dier Dnen Varlklar H-Gelecek Aylara Ait Gelirler ve
Kiralama Faiz Gelirleri (-) Borlanma Maliyetleri (-)
1-ndirilecek KDV Gider Taahhuklar
5-Verilen Depozito ve Teminatlar 3-karlmfl Tahviller
2-Dier KDV 1-Gelecek Aylara Ait Gelirler
3-Peflin denen Vergiler ve Fonlar 6-fipheli Alacaklar Karfll (-) 4-karlmfl Dier Menkul
2-Gider Tahakkuklar
4-Personel Avanslar B-Dier Alacaklar Kymetler
I-Dier Ksa Vadeli Yabanc
5-Saym ve Tesellm Noksanlar 1-Ortaklardan Alacaklar 5-Menkul Kymetler hra Fark(-)
Kaynaklar
6-Dier eflitli Dnen Varlklar 2-fltiraklerden Alacaklar 6-Dier Mali Borlar.
1-Hesaplanan KDV
7-Dier Dnen Varlklar Karfll (-) 3-Bal Ortaklklardan Alacaklar B-Ticari Borlar
2-Dier KDV
4-Personelden Alacaklar 1-Satclar
3-Merkez ve fiubeler Cari Hesab
5-Dier eflitli Alacaklar 2-Bor Senetleri
3-Saym ve Tesellm Fazlalar
4-Dier eflitli Yabanc Kaynaklar 6-Dier Alacak Senetleri 3-Bor Senetleri Reeskontu(-)
Reeskontu(-) 4-Alnan Depozito ve Teminatlar
KISA VADEL YABANCI 7-fipheli Alacaklar Karfll(-) 5-Dier Ticari Borlar
KAYNAKLAR C-Mali Duran Varlklar C-Dier Borlar

DNEN VARLIKLAR TOPLAMI TOPLAMI 1-Bal Menkul Kymetler 1-Ortaklara Borlar
2-Bal Menkul Kymetler 2-fltiraklere Borlar
Deer Dflkl Karfll(-) 3-Bal Ortaklklara Borlar
3-fltirakler 4-Dier Bor Senetleri
4-fltiraklere Sermaye Reeskontu (-)
Taahhtleri(-) 5-Kamuya Olan Ertelenmifl ve
5-fltirakler Sermaye Paylar Taksitlendirilmifl Borlar
Deer Dflkl Karfll(-) 6-Dier eflitli Borlar
6-Bal Ortaklklar D-Alnan Avanslar
7-Bal Ortaklklara Sermaye E-Bor ve Gider Kaynaklar
Taahhtleri 1-Kdem Tazminat Karfllklar
8-Bal Ortaklklara Sermaye 2-Dier Bor ve Gider Karfllklar
Paylar Deer Dflkl F-Gelecek Yllara Ait Gelirler ve
Karfll (-) Gider Taahhuklar
D-Maddi Duran Varlklar 1-Gelecek Yllara Ait Gelirler
1-Arazi ve Arsalar 2-Gider Tahakkuklar
2-Yer alt ve Yerst Dzenleri G-Dier Uzun Vadeli Yabanc
3-Binalar Kaynaklar
4-Tesis,Makine ve Cihazlar 1-Gelecek Yllara Ertelenen veya
5-Tafltlar Terkin Edilen KDV
72 73
6-Demirbafllar 2-Tesise Katlma Paylar EK TABLO 3

7-Dier Maddi Duran Varlklar 3-Dier Uzun Vadeli Yabanc
8-Birikmifl Amortismanlar(-) Kaynaklar
9-Yaplmakta Olan Yatrmlar UZUN VADEL YABANCI
10-Verilen Avanslar KAYNAKLAR TOPLAMI LETME ZET GELR TABLOSU TP
E-Maddi Olmayan Duran Varlklar II-Z KAYNAKLAR
1-Haklar A-denmifl Sermaye (.............YTL.)*
2-fierefiye 1-Sermaye
3-Kurulufl ve rgtlenme 2-denmemifl Sermaye(-)
nceki Dnem Cari Dnem
Giderleri 3-Sermaye Dzeltmesi Olumlu
4-Arafltrma ve Gelifltirme Farklar
Giderleri 4-Sermaye Dzeltmesi Olumsuz
5-zel Maliyetler Farklar (-) A-BRT SATIfiLAR
6-Dier Maddi Olmayan Duran B-Sermaye Yedekleri
B-SATIfi NDRMLER (-)
Varlklar 1-Hisse Senedi hra Primleri
7-Birikmifl Amortismanlar(-) 2-Hisse Senedi ptal Karlar D-SATIfiLARIN MALYET(-)
8-Verilen Avanslar 3-M.D.V. Yeniden Deerleme
BRT SATI KARI VEYA ZARARI
F-zel Tkenmeye Tabi Varlklar Artfllar
1-Arama Giderleri 4-fltirakler Yeniden Deerleme E-FAALYET GDERLER(-)
2-Hazrlk ve Gelifltirme Giderleri Artfllar
FAALYET KARI VEYA ZARARI
3-Dier zel Tkenmeye Tabi 5-Maliyet Bedeli Artfl Fonu
Varlklar 6-Sermaye Yedekleri F-DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR VE KRLAR
4-Birikmifl Tkenme Paylar(*) 7-Dier G-DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER
5-Verilen Avanslar C-Kar Yedekleri
G-Gelecek Yllara Ait Giderler ve 1-Yasal Yedekler H-FNANSMAN GDERLER(-)
Gelir Tahakkuklar 2-Stat Yedekleri OLAAN KR VEYA ZARAR
1-Gelecek Yllara Ait Giderler 3-Olaanst Yedekler
4-Dier Kar Yedekleri
F-OLAANDIfiI GELR VE KRLAR
2-Gelir Tahakkuklar
H-Dier Duran Varlklar 5-zel Fonlar J-OLAANDIfiI GDER VE ZARARLARI(-)
1-Gelecek Yllarda ndirilecek D-Gemifl Yllar Karlar
DNEM KRI VEYA ZARARI
KDV E-Gemifl Yllar Zararlar(-)
2-Dier KDV F-Dnem Net Kar (Zarar) K-DNEM KRI VERG VE DER YASAL YKMLLK
3-Gelecek Yllar htiyac Stoklar Z KAYNAKLAR TOPLAMI KARfiILIKLARI(-)
4-Elden karlacak Stoklar ve
DNEM NET KRI VEYA ZARARI
Maddi Duran Varlklar
5-Peflin denen Vergiler ve Fonlar
6-Dier eflitli Duran Varlklar
DPNOTLAR:
7-Stok Deer Dflkl Karfll (-)
8-Birikmifl Amortismanlar (-) 1- .........................
2- .........................
DURAN VARLIKLAR TOPLAMI
AKTF (VARLIKLAR) TOPLAMI PASF (KAYNAKLAR) TOPLAMI ..............................
* flletmeler, belirlenen byklklerine gre bin,milyon, milyar yada trilyon olarak rakamlarn gstereceklerdir.
DPNOTLAR:
1-...........................
2-...........................
...........................
*flletmeler belirlenen byklklerine gre,bin,milyon.milyar ya da tirilyon olarak rakamlarn gstereceklerdir.
74 75
EK TABLO 4 6-Menkul Kymet Satfl Karlar

7-Kambiyo Karlar
8-Reeskont Faiz Gelirleri
LETME AYRINTILI GELR TABLOSU TP 9-Enflasyon Dzeltmesi Karlar
(.............YTL.)* 10-Faaliyetle lgili Dier Olaan Gelir ve Krlar

G-DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER VE ZARARLAR (-)
nceki Dnem Cari Dnem 1-Reeskont Faiz Giderleri
2-Komisyon Giderleri
3-Karfllk Giderleri
A-BRT SATIfiLAR
4-Menkul Kymet Satfl Zararlar (-)
1-Yurtii Satfllar
5-Kambiyo Zararlar (-)
2-Yurtdfl Satfllar
6-Reeskont Faiz Giderleri (-)
3-Dier Gelirler
7-Enflasyon Dzeltmesi Zararlar (-)
B-SATIfi NDRMLER(-)
8-Dier Olaan Gider ve Zararlar
1-Satfltan adeler(-)
H-FNANSMAN GDERLER(-)
2-Satfl skontolar(-)
1-KISA VADEL BORLANMA GDERLER(-)
3-Dier ndirimler(-)
2-UZUN VADEL BORLANMA GDERLER(-)
C-NET SATIfiLAR
OLAAN KR VEYA ZARAR
D-SATIfiLARIN MALYET(-)
I-OLAANDIfiI GELR VE KLARI
1-Satlan Mamuller Maliyeti(-)
1-nceki Dnem Gelir ve Krlar
2-Satlan Ticari Mallar Maliyeti(-)
2-Dier Olaandfl Gelir ve Krlar
3-Satlan Hizmet Maliyeti(-)
J-OLAANDIfiI GDER VE ZARARLAR(-)
4-Dier Satfllarn Maliyeti(-)
1-alflmayan Ksm Gider ve Zararlar(-)
BRT SATI KRI VEYA ZARARI
2-nceki Dnem Gider ve Zararlar(-)
E-Faaliyet Giderleri(-)
3-Dier Olaandfl Gider ve Zararlar(-)
1-Arafltrma ve Gelifltirme Giderleri(-)
DNEM KRI VEYA ZARARI
2-Pazarlama, Satfl ve Datm Giderleri(-) K-DNEM KRI VERG VE DER YASIL YKMLLK
3-Genel Ynetim Giderleri(-) KARfiILIKLARI(-)
FAALYET KRI VEYA ZARARI DNEM NET KRI VEYA ZARARI
F-DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR VE KRLAR
1-fltiraklerden Temett Gelirleri DPNOTLAR:
2-Bal Ortaklklardan Temett Gelirleri 1- .........................
3-Faiz Gelirleri 2- .........................
4-Komisyon Gelirleri ..............................
5-Konusu Kalmayan Karfllklar * flletmeler, belirlenen byklklerine gre bin,milyon, milyar yada trilyon olarak rakamlarn gstereceklerdir.
76 77
EK TABLO 5 EK TABLO 6
FON AKIM TABLOSU
SATILARIN MALYET TABLOSU
(.............YTL.)*
(.............YTL.)* Cari Dnem
nceki Dnem

RETM MALYET
A-FON KAYNAKLARI
A-Direkt lk Madde ve Malzeme Giderleri
1) Faaliyetlerden Salanan Kaynaklar
B-Direkt flilik Giderleri
a) Olaan Kr
C-Genel retim Giderleri
b) Amortismanlar(+)
D-Yar Mamul Kullanm
c) Fon kfl Gerektirmeyen Dier Giderler(+)
1-Dnem Bafl Stok(+) d) Fon Girifli Salamayan Gelirler(-)
2-Dnem Sonu Stok(-) 2) Olaandfl Faaliyetlerden Salanan Kaynaklar
RETLEN MAMUL MALYET a) Olaandfl Kr
E-Mamul Stoklarnda Deiflim b) Fon kfl Gerektirmeyen Dier Giderler(+)
1-Dnem Bafl Stok(+) c) Fon Girifli Salamayan Gelirler(-)
2-Dnem Sonu Stok(-) 3) Dnen Varlklar Tutarndaki Azalfllar
I-SATILAN MAMUL MALYET 4) Duran Varlklar Tutarndaki Azalfllar
TCAR FAALYET 5) Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Artfllar
A-Dnem Bafl Ticari Mallar Stoku(+) (Bor ve Gider Karfllklarn Kapsamaz.)
B-Dnem i Alfllar(+) 6) Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Artfllar
C-Dnem Sonu Ticari Mallar(-) (Bor ve Gider Karfllklarn Kapsamaz.)(*)
II-SATILAN TCAR MALLAR MALYET 7) Sermaye Artrm (Nakit Karfll veya Dflardan getirilen dier
Varlklar)
III-SATILAN HZMET MALYET
8) Hisse Senetleri hra Primleri
SATILARIN MALYET (I+II+III)
B-FON KULLANIMLARI
1) Faaliyetlerle lgili Kullanmlar
a) Olaan Zarar
* flletmeler, belirlenen byklklerine gre bin,milyon, milyar yada trilyon olarak rakamlarn gstereceklerdir. b) Amortismanlar(+)
c) Fon kfl Gerektirmeyen Dier Giderler(+)
d) Fon Girifli Salamayan Dier Gelirler(-)
2) Olaandfl Faaliyetlerle lgili Kullanmlar
a) Olaan Dfl Zarar
b) Fon kfl Gerektirmeyen Giderler(+)
c) Fon Girifli Salamayan Gelirler(-)
78 79
3) denen Vergi ve Benzerleri

EK TABLO 7
(Bir nceki dnem krndan denen/
4) denen Temettler NAKT AKIM TABLOSU
a) Bir nceki Dnem Krndan denen
(.............YTL.)*
b) Yedeklerden Datlan
5) Dnen Varlklarn tutarndaki Artfllar
6) Duran Varlklarn Tutarndaki Artfllar
(Yeniden Deerlemeyi Kapsamaz.)
7) Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Azalfllar A-DNEM BAfiI NAKT MEVCUDU
8) Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Azalfllar B-DNEM NAKT GRfiLER
9) Sermayedeki Azalfllar 1-Satfllardan Elde Edilen Nakit
a) Net Satfllar
b) Ticari Alacaklardaki Azalfllar
c) Ticari Alacaklardaki Artfllar(-)
2-Dier Faaliyetlerden Olaan Gelir ve Krlardan Dolay Salanan
Nakit
3-Olaandfl Gelir ve Krlardan Salanan Nakit
4-Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Artfllardan Salanan Nakit
(Almlarla lgili Olmayan)
a) Menkul Kymet hralarndan
b) Alnan Krediler
c) Dier Artfllar
5-Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Artfllardan Salanan Nakit
(Almlarla lgili Olmayan)
a) Menkul Kymet hralarndan
b) Alnan Krediler
c) Dier Artfllar
6-Sermaye Artflndan Salanan Nakit
7-Hisse Senedi hra Primlerinden Salanan Nakit
8-Dier Nakit Giriflleri
C-DNEM NAKT IKIfiLARI
1- Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit kfllar
a) Satfllarn Maliyeti
b) Stoklardaki Artfllar
c) Ticari Borlardaki (Almlardan Kaynaklanan) Azalfllar
d) Ticari Borlardaki (Almlardan Kaynaklanan (Artfllar)(-)
e) Amortisman ve Nakit kfl Gerektirmeyen Giderler(-)
(*) 2 Sra No'lu Genel Tebliin C blm ile deifltirilmifltir.
f) Stoklardaki Azalfllar(-)
80 81
2- Faaliyet Giderlerine liflkin Nakit kfllar EK TABLO 8

a) Arafltrma ve Gelifltirme Giderleri KAR DAITIM TABLOSU
b) Pazarlama Satfl ve Datm Giderleri
(.............YTL.)*
c) Genel Ynetim Giderleri
d) Amortisman ve Nakit kfl Gerektirmeyen Dier Giderleri(-)
3- Dier Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlar liflkin Nakit
kfllar A-DNEM KRININ DAITIMI
a) Dier Faaliyetlerle lgili Olaan Gider ve Zararlar 1) Dnem Kr
2) denecek Vergi ve Yasal Ykmllkler(-)
b) Amortisman ve Nakit kfl Gerektirmeyen Dier Gider ve
Kurumlar Vergisi (Gelir Vergisi)
Zararlar(-)
Gelir Vergisi Kesintisi
4- Finansman Giderlerinden Dolay Nakit kfllar Dier Vergi ve Yasal Ykmllkler
5- Olaanst Gider ve Zararlar NET DNEM KRI
b) Amortisman ve Nakit kfl Gerektirmeyen Dier Gider ve 3) Gemifl Dnemler Zarar(-)
Zararlar(-) 4) I. Tertip Yasal Yedek Ake(-)
5) flletmede Braklmas ve Tasarrufu Zorunlu Yasl Fonlar(-)
6- Duran Varlk Yatrmlarna liflkin Nakit kfllar
DAITILABLR NET DNEM KRI
7- Ksa Vadeli Yabanc Kaynak demeleri (Almlarla lgili Olmayan) 6) Ortaklara Birinci Temett(-)
a) Menkul Kymetler Anapara demeleri) Adi Hisse senedi Sahiplerine
mtiyazl Hisse Senedi Sahiplerine
b) Alnan Krediler Anapara demeleri
7) Personele Temett(-)
c) Dier demeler 8) Ynetim Kuruluna Temett(-)
8- Uzun Vadeli Yabanc Kaynak demeleri (Almlarla lgili Olmayan) 9) Ortaklara kinci Temett(-)
a) Menkul Kymetler Anapara demeleri Adi Hisse Senedi Sahiplerine
b) Alnan Krediler Anapara demeleri
10) kinci Tertip Yasl Yedek Ake(-)
c) Dier demeler 11) Stat Yedekleri(-)
9-denen Vergi ve Benzerleri 12) Olaandfl Yedekler (Datlmamfl Krlar)
13) Dier Yedekler
10-denen Temettler
14) zel Fonlar
11-Dier Nakit kfllar B-YEDEKLERDEN DAITIM
D-DNEM SONU NAKT MEVCUDU (A-B-C) 1) Datlan Yedekler
E-NAKT ARTIfi VEYA AZALIfi (B-C)
2) II. Tertip Yasal Yedekler(-)
3) Ortaklara Pay(-)
Adi Hisse Senedi Sahiplerine
4) Personele Pay(-)
5) Ynetim Kuruluna Pay(-)
C-HSSE BAfiINA KR
1) Adi Hisse Senedi Sahiplerine (TL %)
2) mtiyazl Hisse Senedi Sahiplerine (TL %)
D-HSSE BAfiINA TEMETT
1) Adi Hisse Senedi Sahiplerine (TL %)
2) mtiyazl Hisse Senedi Sahiplerine (TL %)
82 83
....................................................................................................
YILARA LKN Z KAYNAKLAR DEM TABLOSU EK TABLO 9
(.............TL.)*
Sermaye Yedekleri Kr Yedekleri
ZKAYNAK KALEM- denmi Hisse Hisse M.D.V. tirakiler Gemi Dnem zkay-
Sermaye Senedi Senedi Yeniden Yeniden Dier Yasal Stat Olaanst zel Dier Yllar Net naklar
LERNDEK hra ptal Deerlem Deerlem Karlar Kar Toplam
HAREKETLER Primleri Karlar e Artlar e Artlar Yedekler Yedekleri Yedekler Fonlar (Zararlar) (Zarar)
NCEK DNEM 11,250 204 - 4,577 703 - 2,062 - 7,606 - - - 18,315 44,513
31 Aralk 1988 Kalan
Kr Datm:
Temettler (9,379) (9,379)
Yedeklere Aktarlan 2,412 6,524 (8,936) -
Hisse Senedi hra Primleri 204
denmifl Sermaye Artfl:
Nakten 4,500 4,500
Yeniden Deerleneme Artfllarndan
Aktarlan 4,500 (4,500) -
84
Maddi Duran Varlk Satfl Krlar 2,250 920 3,170
Muhasebenin Temel Kavramlar ve Tekdzen Hesap Plan
1989 Yl Yeniden Deerleme Artfllar(Net) 7,425 1,083 8,508

1989 Dnem Net Kr 38,142 38,142
CAR DNEM - - - - - - - - - - - - - -
31 Aralk 1989 Kalan 22,500 204 - 7,602 1,786 - 4,474 - 14,130 920 - - 38,142 81,150
Kr Datm:
Temettler (19,100) (19,100)
Yedeklere Aktarlan 3,727 15,315 (19,042) -
Hisse Senedi hra Primleri 188 188
fltiraklerinizdeki Maddi Duran Varlk Satfl 119 119
Kr Karfllnda Elde Edilen
Bedelsiz Hisse Senetleri
Maddi Duran Varlk Krlar 8,080 8,080
denmifl Sermaye Artfl:
Nakten 13,922 13,922
Yeniden Deerleneme Artfllarnda
Aktarlan 9,000 (7,300) (1,700) -
zel Fonlardan Aktarlan 9,000 (9,000) -
1990 Yl Yeniden Deerleme Artfllar Net (16,897) (771) 17,668
1990 Yl Dnem Net Kr 40,523 40,523
- - - - - - - - - - - - - -
31 Aralk 1990 Kalan 54,422 392 - 17,189 867 - 8,201 - 29,445 119 - - 40,523 142,550
stanbul smmmo
NOT: zkaynaklar arttran ve azaltan kalemler her dnemde farkl nedenlerden kaynaklanabilir. Bu nedenle yukardaki yatay kalemler olufluna gre deifliklik gsterebilir.
1
9
8
7
6
5
4
3
2
1
13
12
11
10
ekleflir.
gibi dzenlenir.
HESAP SINIFLARI
ZKAYNAKLAR
HAZIR DEERLER
NAZIM HESAPLAR
HESAP GRUPLARI
DER ALACAKLAR
DNEN VARLIKLAR
DURAN VARLIKLAR
TCAR ALACAKLAR
85
DNEN VARLIKLAR
MALYET HESAPLARI
MENKUL KIYMETLER
GELR TABLOSU HESAPLARI
A TEKDZEN HESAP EREVES
VE HESAP PLANI AIKLAMALARI
YNETM MUHASEBES HESAPLARI

KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR
UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR
V- Tekdzen Hesap erevesi, Hesap Plan ve Hesap Plan Aklamalar
V TEKDZEN HESAP EREVES, HESAP PLANI
alflmas hesap plan aklamalarnda belirtildii gibi ger-

ve hesap plan dorultusunda kurmak zorundadr. Hesaplarn
gelir tablosundaki gruplara ve sralama paralelinde afladaki

Tekdzen hesap erevesindeki hesap snflar, bilano ve
flletmeler, muhasebe sistemlerini tekdzen hesap erevesi
Muhasebenin Temel Kavramlar ve Tekdzen Hesap Plan stanbul smmmo V- Tekdzen Hesap erevesi, Hesap Plan ve Hesap Plan Aklamalar
14 35 YILLARA YAYGIN NfiAAT VE ONARIM

15 STOKLAR HAKEDfiLER
16 36 DENECEK VERG VE DER YKMLLKLER
17 YILLARA YAYGIN NfiAAT VE ONARIM 37 BOR VE GDER KARfiILIKLARI
MALYETLER 38 GELECEK AYLARA AT GELRLER VE GDER
18 GELECEK AYLARA AT GDERLER VE GELR TAHAKKUKLARI
TAHAKKUKLARI 39 DER KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR
19 DER DNEN VARLIKLAR 4 UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR
2 DURAN VARLIKLAR 40 MAL BORLAR
20 41
21 42 TCAR BORLAR
22 TCARI ALACAKLAR 43 DER BORLAR
23 DER ALACAKLAR 44 ALINAN AVANSLAR
24 MAL DURAN VARLIKLAR 45
25 MADD DURAN VARLIKLAR 46
26 MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 47 BOR VE DER KARfiILIKLARI
27 ZEL TKENMEYE TAB VARLIKLAR 48 GELECEK YILLARA AT GELRLER VE GDER
28 GELECEK YILLARA AT GDERLER VE GELR TAHAKKUKLARI
TAHAKKUKLARI 49 DER UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR
29 DER DURAN VARLIKLAR 5 ZKAYNAKLAR
3 KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR 50 DENMfi SERMAYE
30 MAL BORLAR 51
31 52 SERMAYE YEDEKLER
32 TCAR BORLAR 53
33 DER BORLAR 54 KAR YEDEKLER
34 ALINAN AVANSLAR 55
86 87
56 77 GENEL YNETM GDERLER

57 GEMfi YILLAR KARLARI 78 FNANSMAN GDERLER
58 GEMfi YILLAR ZARARLARI 7/B SEENEG
59 DNEM NET KARI (ZARARI) 79 GDER EfiTLER
6 GELR TABLOSU HESAPLARI 790 LK MADDE VE MALZEME GDERLER
60 BRT SATIfiLAR 791 fi CRET VE GDERLER
61 SATIfi NDRMLER (-) 792 MEMUR CRET VE GDERLER
62 SATIfiLARIN MALYET (-) 793 DIfiARIDAN SALANAN FAYDA VE HZMETLER
63 FAALYET GDERLER (-) 794 EfiTL GDERLER
64 DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR VE 795 VERG RESM VE HARLAR
KARLAR 796 AMORTSMANLAR VE TKENME PAYLARI
65 DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER VE 797 FNANSMAN GDERLER
ZARARLAR (-) 798 GDER EfiTLER YANSITMA HESAPLARI
66 FNANSMAN GDERLER (-) 799 RETM MALYET HESABI
67 OLAANDIfiI GELR VE KARLAR 8 YNETM MUHASEBES HESAPLARI
68 OLAANDIfiI GDER VE ZARARLAR (-) 9 NAZIM HESAPLAR
69 DNEM NET KARI (ZARARI) 90
7 MALYET HESAPLARI 91
7/A SEENE 92
70 MALYET MUHASEBES BALANTI HESAPLARI 93
71 DREKT LKMADDE VE MALZEME GDERLER 94
72 DREKT fiLK GDERLER 95
73 GENEL RETM GDERLER 96
97
74 HZMET RETM MALYET
98
75 ARAfiTIRMA VE GELfiTRME GDERLER
99
76 PAZARLAMA SATIfi VE DAITIM GDERLER
0 (SERBEST)
88 89
B HESAP PLANI 120 ALICILAR

1 DNEN VARLIKLAR 121 ALACAK SENETLER
10 HAZIR DEERLER 122 ALACAK SENETLER REESKONTU (-)
100 KASA 123
101 ALINAN EKLER 124 KAZANILMAMIfi FNANSAL KRALAMA FAZ
102 BANKALAR GELRLER (-)
103 VERLEN EKLER VE DEME EMRLER (-) 125
104 126 VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR
105 127 DER TCAR ALACAKLAR
106 128 fiPHEL TCAR ALACAKLAR
107 129 fiPHEL TCAR ALACAKLAR KARfiILII (-)
108 DER HAZIR DEERLER 13 DER ALACAKLAR
109 130
11 MENKUL KIYMETLER 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR
110 HSSE SENETLER 132 fiTRAKLERDEN ALACAKLAR
111 ZEL KESM TAHVL, SENET VE BONOLARI 133 BALI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
112 KAMU KESM TAHVL, SENET VE BONOLARI 134
113 135 PERSONELDEN ALACAKLAR
114 136 DER EfiTL ALACAKLAR
115 137 DER ALACAK SENETLER REESKONTU (-)
116 138 fiPHEL DER ALACAKLAR
117 139 fiPHEL DER ALACAKLAR KARfiILII (-)
118 DER MENKUL KIYMETLER 14
119 MENKUL KIYMETLER DEER DfiKL 15 STOKLAR
KARfiILII (-) 150 LK MADDE VE MALZEME
12 TCAR ALACAKLAR 151 YARI MAMULLER - RETM
90 91
152 MAMLLER 189

153 TCAR MALLAR 19 DER DNEN VARLIKLAR
154 190 DEVREDEN KATMA DEER VERGS
155 191 NDRLECEK KATMA DEER VERGS
156 192 DER KATMA DEER VERGS
157 DER STOKLAR 193 PEfiN DENEN VERGLER VE FONLAR
158 STOK DEER DfiKL KARfiILII (-) 194
159 VERLEN SPARfi AVANSLARI 195 fi AVANSLARI
16 196 PERSONEL AVANSLARI
17 YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM 197 SAYIM VE TESELLM NOKSANLARI
MALYETLER 198 DER EfiTL DNEN VARLIKLAR
170 YILLARA YAYGIN NfiAAT VE ONARIM 199 DER DNEN VARLIKLAR KARfiILII (-)
MALYETLER
2 DURAN VARLIKLAR
178 YILLARA YAYGIN NfiAAT ENFLASYON
20
DZELTME HESABI
21
179 TAfiERONLARA VERLEN AVANSLAR
22 TCAR ALACAKLAR
18 GELECEK AYLARA AT GDERLER VE
GELR TAHAKKUKLARI 220 ALICILAR
180 GELECEK AYLARA AT GDERLER 221 ALACAK SENETLER
181 GELR TAHAKKUKLARI 222 ALACAK SENETLER REESKONTU (-)
182 223
183 224 KAZANILMAMIfi FNANSAL KRALAMA FAZ
GELRLER (-)
184
225
185
226 VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR
186
227
187
228
188
92 93
229 fiPHEL ALACAKLAR KARfiILII (-) 249 DER MAL DURAN VARLIKLAR KARfiILII (-)
23 DER ALACAKLAR 25 MADD DURAN VARLIKLAR
230 250 ARAZ VE ARSALAR
231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 251 YER ALTI VE YER ST DZENLER
232 fiTRAKLERDEN ALACAKLAR 252 BNALAR
233 BALI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR 253 TESS, MAKNE VE CHAZLAR
234 254 TAfiITLAR
235 PERSONELDEN ALACAKLAR 255 DEMRBAfiLAR
236 DER EfiTL ALACAKLAR 256 DER MADD DURAN VARLIKLAR
237 DER ALACAK SENETLER REESKONTU (-) 257 BRKMfi AMORTSMANLAR (-)
238 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
239 fiPHEL DER ALACAKLAR KARfiILII (-) 259 VERLEN AVANSLAR
24 MAL DURAN VARLIKLAR 26 MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
240 BALI MENKUL KIYMETLER 260 HAKLAR
241 BALI MENKUL KIYMETLER DEER 261 fiEREFYE
DfiKL KARfiILII (-) 262 KURULUfi VE RGTLENME GDERLER
242 fiTRAKLER 263 ARAfiTIRMA VE GELfiTRME GDERLER
243 fiTRAKLERE SERMAYE TAAHHTLER (-) 264 ZEL MALYETLER
244 fiTRAKLER SERMAYE PAYLARI DEER 265
DfiKL KARfiILII (-)
266
245 BALI ORTAKLIKLAR
267 DER MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
246 BALI ORTAKLIKLARA SERMAYE
268 BRKMfi AMORTSMANLAR (-)
TAAHHTLER (-)
269 VERLEN AVANSLAR
247 BALI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI
DEER DfiKLG KARfiILII (-) 27 ZEL TKENMEYE TAB VARLIKLAR
248 DER MAL DURAN VARLIKLAR 270
271 ARAMA GDERLER
94 95
272 HAZIRLIK VE GELfiTRME GDERLER 294 ELDEN IKARILACAK STOKLAR VE MADD

273 DURAN VARLIKLAR
274 295 PEfiN DENEN VERGLER VE FONLAR
275 296
276 297 DER EfiTL DURAN VARLIKLAR
277 DER ZEL TKENMEYE TAB VARLIKLAR 298 STOK DEER DfiKL KARfiILII (-)
278 BRKMfi TKENME PAYLARI (-) 299 BRKMfi AMORTSMANLAR (-)
279 VERLEN AVANSLAR 3 KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR
28 GELECEK YILLARA AT GDERLER VE GELR 30 MAL BORLAR
TAHAKKUKLARI 300 BANKA KREDLER
280 GELECEK YILLARA AT GDERLER 301 FNANSAL KRALAMA fiLEMLERNDEN
281 GELR TAHAKKUKLARI BORLAR
282 302 ERTELENMfi FNANSAL KRALAMA
BORLANMA MALYETLER (-)
283
303 UZUN VADEL KREDLERN ANAPARA
284
TAKSTLER VE FAZLER
285
304 TAHVL ANAPARA BOR, TAKST VE FAZLER
286
305 IKARILMIfi BONOLAR VE SENETLER
287
306 IKARILMIfi DER MENKUL KIYMETLER
288
307
289
308 MENKUL KIYMETLER HRA FARKI (-)
29 DER DURAN VARLIKLAR
309 DER MAL BORLAR
290
31
291 GELECEK YILLARDA NDRLECEK KATMA
32 TCAR BORLAR
DEER VERGS
320 SATICILAR
292 DER KATMA DEER VERGS
321 BOR SENETLER
293 GELECEK YILLAR HTYACI STOKLAR
96 97
322 BOR SENETLER REESKONTU (-) 346

323 347
324 348
325 349 ALINAN DER AVANSLAR
326 ALINAN DEPOZTO VE TEMNATLAR 35 YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM
327 HAKEDLER
328 350 YILLARA YAYGIN NfiAAT VE ONARIM
HAKEDfi BEDELLER
329 DER TCAR BORLAR
351
33 DER BORLAR
352
330
353
331 ORTAKLARA BORLAR
354
332 fiTRAKLERE BORLAR
355
333 BALI ORTAKLIKLARA BORLAR
356
334
357
335 PERSONELE BORLAR
358 YILLARA YAYGIN NfiAAT ENFLASYON
336 DER EfiTL BORLAR DZELTME HESABI
337 DER BOR SENETLER REESKONTU (-) 359
338 36 DENECEK VERG VE DER
339 YKMLLKLER
34 ALINAN AVANSLAR 360 DENECEK VERG VE FONLAR
340 ALINAN SPARfi AVANSLARI 361 DENECEK SOSYAL GVENLK KESNTLER
341 362
342 363
343 364
344 365
345 366
98 99
367 387
368 VADES GEMfi ERTELENMfi VEYA 388
TAKSTLENDRLMfi VERG VE DER 389
YKMLLKLER
39 DER KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR
369 DENECEK DER YKMLLKLER
390
37 BOR VE GDER KARILIKLARI
391 HESAPLANAN KDV
370 DNEM KARI VERG VE DER YASAL
392 DER KDV
YKMLLK KARfiILIKLARI
393 MERKEZ VE fiUBELER CAR HESABI
371 DNEM KARININ PEfiN DENEN VERG VE
DER YKMLLKLER (-) 394
372 KIDEM TAZMNATI KARfiILII 395
373 MALYET GDERLER KARfiILII 396
374 397 SAYIM VE TESELLM FAZLALII
375 399 DER EfiTL YABANCI KAYNAKLAR
376 4 UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR
377 40 MAL BORLAR
378 400 BANKA KREDLER
379 DER BOR VE GDER KARfiILIKLARI 401 FNANSAL KRALAMA fiLEMLERNDEN
38 GELECEK AYLARA AT GELRLER VE BORLAR
GDER TAHAKKUKLARI 402 ERTELENMfi FNANSAL KRALAMA
380 GELECEK AYLARA AT GELRLER BORLANMA MALYETLER (-)
381 GDER TAHAKKUKLARI 403
382 404
383 405 IKARILMIfi TAHVLLER
384 406
385 407 IKARILMIfi DER MENKUL KIYMETLER
386 408 MENKUL KIYMETLER HRA FARKI (-)
100 101
409 DER MAL BORLAR 440 ALINAN SPARfi AVANSLARI

41 441
42 TCAR BORLAR 442
420 SATICILAR 443
421 BOR SENETLER 444
422 BOR SENETLER REESKONTU (-) 445
423 446
424 447
425 448
426 ALINAN DEPOZTO VE TEMNATLAR 449 ALINAN DER AVANSLAR
427 45
428 46
429 DER TCAR BORLAR 47 BOR VE GDER KARILIKLARI
43 DER BORLAR 470
430 471
431 ORTAKLARA BORLAR 472 KIDEM TAZMNATI KARfiILII
432 fiTRAKLERE BORLAR 473
433 BALI ORTAKLIKLARA BORLAR 474
434 475
435 476
436 DER EfiTL BORLAR 477
437 DER BOR SENETLER REESKONTU (-) 478
438 KAMUYA OLAN ERTELENMfi VEYA 479 DER BOR VE GDER KARfiILIKLARI
TAKSTLENDRLMfi BORLAR 48 GELECEK YILLARA AT GELRLER VE
439 GDER TAHAKKUKLARI
44 ALINAN AVANSLAR 480 GELECEK YILLARA AT GELRLER
102 103
481 GDER TAHAKKUKLARI 502 SERMAYE DZELTMES OLUMLU FARKLARI

482 503 SERMAYE DZELTMES OLUMSUZ FARKLARI (-)
483 51
484 52 SERMAYE YEDEKLER
485 520 HSSE SENETLER HRA PRMLER
486 521 HSSE SENED PTAL KARLARI
487 522 M.DV. YENDEN DEERLEME ARTIfiLARI
488 523 fiTRAKLER YENDEN DEERLEME ARTIfiLARI
489 524 MALYET BEDEL ARTIfi FONU
49 DER UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR 525
490 526
491 527
492 GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TER- 528
KN EDLECEK KATMA DEER VERGS 529 DER SERMAYE YEDEKLER
493 TESSE KATILMA PAYLARI 53
494 54 KAR YEDEKLER
495 540 YASAL YEDEKLER
496 541 STAT YEDEKLER
497 542 OLAANST YEDEKLER
498 543
499 DER EfiTL UZUN VADEL YABANCI 544
KAYNAKLAR
545
5 Z KAYNAKLAR
546
50 DENM SERMAYE
547
500 SERMAYE
548 DER KAR YEDEKLER
501 DENMEMfi SERMAYE (-)
549 ZEL FONLAR
104 105
55 620 SATILAN MAMLLER MALYET (-)

56 621 SATILAN TCAR MALLAR MALYET (-)
57 GEM YILLAR KARLARI 622 SATILAN HZMET MALYET (-)
570 GEMfi YILLAR KARLARI 623 DER SATIfiLARIN MALYET (-)
58 GEM YILLAR ZARARLARI (-) 624
580 GEMfi YILLAR ZARARLARI 625
59 DNEM NET KARI (ZARARI) 626
590 DNEM NET KARI 627
591 DNEM NET ZARARI (-) 628
6 GELR TABLOSU HESAPLARI 629
60 BRT SATILAR 63 FAALYET GDERLER (-)
600 YURT SATIfiLAR 630 ARAfiTIRMA VE GELfiTRME GDERLER (-)
601 YURTDIfiI SATIfiLAR 631 PAZARLAMA SATIfi VE DAITIM GDERLER
602 DER GELRLER 632 GENEL YNETM GDERLER (-)
61 SATI NDRMLER (-) 633
610 SATIfiTAN ADELER (-) 634
611 SATIfi SKONTOLARI (-) 635
612 DER NDRMLER (-) 636
613 637
614 638
615 639
616 64 DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR
617 VE KARLAR
618 640 fiTRAKLERDEN TEMETT GELRLER
619 641 BALI ORTAKLIKLARDAN TEMETT GELRLER
62 SATILARIN MALYET (-) 642 FAZ GELRLER
106 107
643 KOMSYON GELRLER 673

644 KONUSU KALMAYAN KARfiILIKLAR 674
645 MENKUL KIYMET SATIfi KARLARI 675
646 KAMBYO KARLARI 676
647 REESKONT FAZ GELRLER 677
648 ENFLASYON DZELTMES KARLARI 678
649 DER OLAAN GELR VE KARLAR 679 DER OLAANDIfiI GELR VE KARLAR
65 DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER 68 OLAANDII GDER VE ZARARLAR (-)
VE ZARARLAR (-) 680 ALIfiMAYAN KISIM GDER VE ZARARLARI (-)
650 681 NCEK DNEM GDER VE ZARARLARI (-)
651 682
652 683
653 KOMSYON GDERLER (-) 684
654 KARfiILIK GDERLER (-) 685
655 MENKUL KIYMET SATIfi ZARARLARI (-) 686
656 KAMBYO ZARARLARI (-) 687
657 REESKONT FAZ GDERLER (-) 688
658 ENFLASYON DZELTMES ZARARLARI (-) 689 DER OLAANDIfiI GDER VE ZARARLAR (-)
659 DER OLAAN GDER VE ZARARLAR (-) 69 DNEM NET KARI (ZARARI)
66 FNANSMAN GDERLER (-) 690 DNEM KARI VEYA ZARARI
660 KISA VADEL BORLANMA GDERLER (-) 691 DNEM KARI VERG VE DER YASAL
661 UZUN VADEL BORLANMA GDERLER (-) YKMLLK KARfiILIKLARI (-)
67 OLAANDII GELR VE KARLAR 692 DNEM NET KARI VEYA ZARARI
670 697 YILLARA YAYGIN NfiAAT ENFLASYON
671 NCEK DNEM GELR VE KARLARI DZELTME HESABI
672 698 ENFLASYON DZELTME HESABI
108 109
7 MALYET HESAPLARI (7/A SEENE) 740 HZMET RETM MALYET

70 MALYET MUHASEBES BALANTI 741 HZMET RETM MALYET YANSITMA HESABI
HESAPLARI 742 HZMET RETM MALYET FARK HESAPLARI
700 MALYET MUHASEBES BALANTI HESABI 75 ARATIRMA VE GELTRME GDERLER
701 MALYET MUHASEBES YANSITMA HESABI 750 ARAfiTIRMA VE GELfiTRME GDERLER
71 DREKT LKMADDE VE MALZEME 751 ARAfiTIRMA VE GELfiTRME GDERLER
GDERLER YANSITMA HESABI
710 DREKT LK MADDE VE MALZEME GDERLER 752 ARAfiTIRMA VE GELfiTRME GDER FARKLARI
711 DREKT LK MADDE VE MALZEME YANSITMA 76 PAZARLAMA SATI YE DAITIM GDERLER
HESABI
712 DREKT LKMADDE VE MALZEME FYAT FARKI
713 DREKT LKMADDE VE MALZEME MKTAR YANSITMA HESABI
FARKI
72 DREKT LK GDERLER FARK HESABI
720 DREKT fiLK GDERLER 77 GENEL YNETM GDERLER
721 DREKT fiCLK GDERLER YANSITMA HESABI 770 GENEL YNETM GDERLER
722 DREKT fiLK CRET FARKLARI 771 GENEL YNETM GDERLER YANSITMA HESABI
723 DREKT fiLK SRE (ZAMAN) FARKLARI 772 GENEL YNETM GDER FARKLARI HESABI
73 GENEL RETM GDERLER 78 FNANSMAN GDERLER
730 GENEL RETM GDERLER 780 FNANSMAN GDERLER
731 GENEL RETM GDERLER YANSITMA HESABI 781 FNANSMAN GDERLER YANSITMA HESABI
732 GENEL RETM GDERLER BTE FARKLARI 782 FNANSMAN GDERLER FARK HESABI
733 GENEL RETM GDERLER VERMLLK 79 GDER ETLER (7/B SEENE)
FARKLARI
790 LKMADDE VE MALZEME GDERLER
734 GENEL RETM GDERLER KAPASTE FARKLARI
791 fi CRET VE GDERLER
74 HZMET RETM MALYET
792 MEMUR CRET VE GDERLER
110 111
793 DIfiARIDAN SALANAN FAYDA VE HZMETLER C HESAP PLANI AIKLAMALARI

794 EfiTL GDERLER 1. DNEN VARLIKLAR
795 VERG, RESM VE HARLAR Bu ana hesap grubu; nakit olarak elde ve bankada tutulan
796 AMORTSMANLAR VE TKENME PAYLARI varlklar ile normal koflullarda en fazla bir yl veya iflletme-
797 FNANSMAN GDERLER nin normal faaliyet dnemi iinde paraya evrilmesi veya t-
ketilmesi ngrlen varlk unsurlarn kapsar.
798 GDER EfiTLER YANSITMA HESABI
Dnen Varlklar; hazr deerler menkul kymetler, ticari ala-
799 RETM MALYET HESABI caklar, dier ksa vadeli alacaklar, stoklar, gelecek dneme
8 YNETM MUHASEBES HESAPLARI ait giderler ve gelir tahakkuklar ile dier dnen varlklar
9 NAZIM HESAPLAR fleklinde blmlenir.
0 (SERBEST) 10. HAZIR DEERLER
Bu grup, nakit olarak elde veya bankada bulunan varlklar ile
istenildii zaman deer kaybna uramadan paraya evirme
imkn bulunan varlklar (Menkul kymetler hari) kapsar.
Bu grup afladaki hesaplardan oluflur.
100. KASA
Bu hesap, iflletmenin elinde bulunan ulusal ve yabanc para-
larn TL. karfllnn izlenmesi iin kullanlr.
leyii :
Tahsil olunan para tutarlar bor, demeler ve bankaya yat-
rlan para tutarlar alacak kaydedilir. Hesap daima bor baki-
yesi verir veya sfr olur. Hibir flekilde alacak bakiyesi ver-
mez.
101. ALINAN EKLER
Bu hesap gerek ve tzel kifliler tarafndan iflletmeye veril-
mifl olup, henz tahsil iin bankaya verilmemifl veya ciro
edilmemifl olan eklerin izlenmesini salar.
112 113
leyii : leyii :
Alnan eklerin yazl deerleri ile bor, bankadan tahsil ve- Bu deerler elde edildiinde hesabn borcuna, elden karl-
ya ciro edildiinde alacak kaydedilir. dnda da hesabn alacana kaydedilir.
102. BANKALAR 109.
Bu hesap, iflletmece yurt ii ve yurt dfl banka ve benzeri fi- 11. MENKUL KIYMETLER
nans kurumlarna yatrlan ve ekilen paralarn izlenmesini Bu grup, faiz geliri veya kr pay salamak veya fiyat deifl-
kapsar. melerinden yararlanarak krlar elde etmek amac ile geici
leyii : bir sre elde tutulmak zere alnan hisse senedi, tahvil, hazi-
ne bonosu, finansman bonosu, yatrm fonu katlma belgesi,
Bankalara para olarak veya hesaben yatrlan deerler bor,
kr-zarar ortakl belgesi, gelir ortakl senedi gibi, menkul
ekilen tutarlar ile nc kiflilerce tahsil edildii anlafllan
kymetler ile bunlara ait deer azalma karfllklarnn izlen-
ek ve deme emirleri alacak kaydedilir.
mesi amacyla kullanlr. Bu grup afladaki hesaplardan oluflur.
103. VERLEN EKLER VE DEME EMRLER (-)
110. HSSE SENETLER
flletmenin nc kiflilere bankalardan ekle veya deme
Geici olarak, elde tutulan hisse senetleri bu hesapta izlenir.
emri ile yapaca demeler bu hesapta izlenir.
leyii : 111. ZEL KESM TAHVL, SENET VE BONOLARI
Kiflilere ek ve deme emri verildiinde hesaba alacak; ek zel sektrn kartmfl bulunduu tahvil, senet ve bonolar
ve deme emirlerinin bankadan tahsil edildii anlaflldnda bu hesapta izlenir.
bu hesaba bor, bankalar hesabna alacak kaydedilir. 112. KAMU KESM TAHVL, SENET VE BONOLARI
104. Kamu tarafndan kartlmfl bulunan tahvil, senet ve bonolar
105. bu hesapta izlenir.
106. 113.
107. 114.
108. DER HAZIR DEERLER 115.
Nitelikleri itibaryla hazr deer saylan pullar, vadesi gelmifl 116.
kuponlar, tahsil edilecek banka ve posta havaleleri (yoldaki 117.
paralar gibi) deerleri kapsar.
118. DER MENKUL KIYMETLER
Hisse senetleri, kamu ve zel sektr tarafndan karlmfl bu-
114 115
lunan tahvil, bono ve senetlerin dflndaki dier menkul ky- 12. TCAR ALACAKLAR
metlerin takip edildii hesaptr. Bir yl iinde paraya dnflmesi ngrlen ve iflletmenin ti-
Menkul Kymetler Hesaplarnn leyii: cari iliflkisi nedeniyle ortaya kan senetli ve senetsiz alacak-
lar bu hesap grubunda gsterilir. Ticari iliflkilerden dolay
Menkul kymetler edinildiinde alfl bedeli zerinden yukar-
ana kurulufl, ifltirak ve bal ortaklklardan olan alacaklar
daki hesaplara bor, elden kartldnda ise, ayn bedel ile
varsa, bu grupda ki ilgili hesaplarn ayrntlarnda aka gs-
alacak kaydedilir. terilir. Bu grupta afladaki hesaplar yer alr.
Menkul kymetlerin satnalma giderleri "65. Dier Faaliyet-
lerden Olaan Gider Ve Zararlar" grubundaki ilgili gider he- 120. ALICILAR
sabnda izlenir. Menkul kymetlerin satflndan doan zarar- Bu hesap, iflletmenin faaliyet konusunu oluflturan mal ve hiz-
lar "Dier Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlar" grubun- met satfllarndan kaynaklanan senetsiz alacaklarnn izlen-
daki ilgili hesapta; krlar ise "64. Dier Faaliyetlerden Ola- mesi iin kullanlr. Finansal kiralamadan doan senetsiz ala-
an Gelir ve Krlar" grubundaki ilgili hesapta izlenir. caklar da bu hesapta izlenir.
leyii :
119. MENKUL KIYMETLER DEER DKL
Senetsiz alacan domas ile bu hesaba bor, tahsil edilme-
KARILII (-) si halinde (demeler, aktarmalar ve hesaben mahsuplar da-
Menkul kymetlerin borsa veya piyasa deerlerinde nemli hil) alacak kaydedilir.
lde ya da srekli olarak deer azalmas olduu tespit edil-
121. ALACAK SENETLER
diinde ortaya kacak zararlarn karfllanmas amac ile ay-
rlmas gereken karfllklarn izlendii hesaptr. Bu hesap, iflletmenin faaliyet konusunu oluflturan mal ve hiz-
met satfllarndan kaynaklanan senede balanmfl alacaklarn
leyii :
kapsar. Finansal kiralama ifllemlerinden doan senetli ala-
Deer azalfllar iin azalfln tamamn karfllayacak olan tu- caklar da bu hesapta izlenir.
tar bu hesaba alacak "65. Dier Faaliyetlerden Olaan Gider leyii :
ve Zararlar" grubunda yer alan "654. Karfllk Giderleri" he-
sabna bor kaydedilir. Kendisine karfllk ayrlmfl olan men- Alnan senet tutarlar bu hesaba bor, tahsilinde ise alacak
kaydedilir.
kul kymet elden karldnda veya deer dflklnn
gerekleflmemesi halinde bu hesaba bor kaydedilerek, kar- 122. ALACAK SENETLER REESKONTU (-)
fllk tutar "644. Konusu Kalmayan Karfllklar Hesab"na Bilano gnnde, senetli alacaklarn tasarruf deeri ile de-
aktarlarak kapatlr. erlenmesini salamak zere alacak senetleri iin ayrlan re-
eskont tutarlarnn izlenmesinde kullanlr.
116 117
leyii : 126. VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR

Hesaplanan reeskont tutarlar bu hesaba alacak, "65. Dier flletmece nc kiflilere karfl bir iflin yaplmasnn stlenil-
Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlar" grubundaki "652. mesi veya bir szleflmenin ya da dier ifllemlerin karfll
Reeskont Faiz Giderleri Hesab"na gider yazlr. zleyen d- olarak geri alnmak zere verilen depozito ve teminat niteli-
nemde bu hesap "65. Dier Faaliyetlerden Olaan Gelir ve indeki deerlerin izlendii hesaptr.
Krlar" grubundaki "642. Faiz Gelirleri Hesab"na aktarla- leyii :
rak kapatlr.
Verilen depozito ve teminatlar bu hesabn borcuna, geri al-
123. nanlar veya hesaba saylanlar alacana kaydedilir.
124. KAZANILMAMI FNANSAL KRALAMA FAZ
127. DER TCAR ALACAKLAR
GELRLER (-) flletmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya kan ve yukar-
Bu hesap finansal kiralamann yapld tarihte kiralama ifl- daki hesaplarn kapsamna girmeyen tahsili gecikmifl alacak-
lemlerinden doan alacaklar ile kira demelerinin bugnk lar (henz flpheli alacak niteliini kazanmayanlar) ve dier
deeri arasndaki fark gsteren henz kazanlmamfl finansal eflitli senetsiz ticari alacaklar bu hesapta izlenir.
kiralama faiz gelirlerinin izlendii hesaptr. Bu gelirlerin he- flleyifli :
saplanmasna iliflkin bilgiler bilano dipnotlarnda yer alr.
Yukarda belirtilen alacaklar bu hesaba bor; tahsil veya
leyi: mahsup ifllemi yapldnda ilgili hesaplara karfllk, bu hesa-
Finansal kiralama szleflme tutar ile finansal kiralamayla il- ba alacak kaydedilir."
gili kira demelerinin bugnk deeri arasndaki fark "Kaza-
128. PHEL TCAR ALACAKLAR
nlmamfl Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba
alacak kaydedilir. Her dnem sonunda gerekleflmifl olan fa- deme sresi gemifl bu nedenle vadesi bir ka defa uzatl-
iz gelirleri tutarlar bu hesaba bor "60-Brt Satfllar" hesap mfl veya protesto edilmifl, yaz ile birden fazla istenmifl ya da
grubunda ilgili satfl geliri hesabna alacak olarak kaydedilir. dava veya icra safhasna aktarlmfl senetli ve senetsiz alacak-
lar kapsar.
Ancak, esas faaliyet konusu finansal kiralama olmayan ifllet-
melerce yaplan finansal kiralama ifllemiyle ilgili gereklefl- leyii :
mifl faiz gelirleri, "64-Dier Faaliyetlerden Olaan Gelir ve Tahsili flpheli hale gelmifl olan alacaklar ilgili hesaplarn
Krlar" hesap grubunda faiz geliri hesabna alacak olarak alaca karfllnda bu hesaba bor yazlarak bu durumdaki
kaydedilir. alacaklar normal alacaklardan karlr. Alacan tahsili veya
125. tahsil edilemeyeceinin kesinleflmesi durumunda bu hesaba
alacak kaydedilir.
118 119
129. PHEL TCAR ALACAKLAR KARILII (-) 13. DER ALACAKLAR

"128. fipheli Ticari Alacaklar" iin ayrlacak karfllklarla, Bu hesap grubu; herhangi bir ticari nedene dayanmadan
perakende satfl yntemi kullanarak bilano gnnden nce- meydana gelmifl ve en ok bir yl iinde tahsil edilmesi dfl-
ki iki hesap dneminde vadesinde tahsil edilemeyen alacak- nlen senetli, senetsiz alacaklar ile bu gruba ait flpheli ala-
larn ilgili dnemlerdeki toplam vadeli satfllara oranlarnn cak ve flpheli alacak karfllnn izlenmesini salar. Bu grup
ortalamasnn deerleme dnemindeki vadeli satfllara uygu- afladaki hesaplardan oluflur.
lanmas suretiyle bulunacak flpheli alacaklar iin ayrlan 130.
karfllklar kapsar. Teminatl alacaklarda karfllk teminat 131. ORTAKLARDAN ALACAKLAR
aflan ksm iin ayrlr.
flletmenin esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolays
Bu hesap amaca uygun olarak blmlenebilir. ile (dn verme ve benzer nedenlerle ortaya kan) ortakla-
leyii : rndan alacakl bulunduu tutarlarn izlendii hesaptr.
Hesaplanan karfllk tutar bu hesaba alacak, "654. Karfllk leyii :
Giderleri" hesabna bor kaydedilir. fipheli alacan tahsili- Alacan domas halinde hesaba bor, tahsili halinde ise
ne bal olarak, tahmin olunan zararn ksmen ya da tama-
alacak kaydedilir.
men gerekleflmemesi halinde, gerekleflmeyen ksm "644.
Konusu Kalmayan Karfllklar Hesab" alacana devredile- 132. TRAKLERDEN ALACAKLAR
rek bu hesaba bor kaydedilir. fipheli alacan tahsilinin im- flletmenin esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolays
kansz olduu kesinlefltii takdirde bu hesaba bor, ilgili he- ile (dn verme ve benzer nedenlerle ortaya kan) ifltirak-
saba da alacak kaydedilir. Gerekleflen zararn ayrlan karfl- lerinden olan alacaklarn kapsar.
lklardan fazla olmas halinde, ayrlan karfllk kadar bu hesa-
leyii :
ba bor, zarar fazlas ise "681. nceki Dnem Gider ve Za-
rarlar" hesabna bor, tahsil edilemeyen tutar, ilgili alacak Bu hesaba; alacan domas halinde bor, tahsili halinde ise
hesabna alacak kaydolunur. alacak kaydedilir.
Perakende satfl ynteminin uygulanmas sonucunda bulu- 133. BALI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
nan, dnemin karfllk tutarnn o tarihteki flpheli alacaklar flletmenin esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolays
karfll tutarndan az olmas durumunda, aradaki fark "644. ile (dn verme ve benzer nedenlerle ortaya kan) bal or-
Konusu Kalmayan Karfllklar Hesab"na aktarlmak zere
taklklardan olan alacaklarn ierir.
bu hesaba bor yazlr.
leyii :
Daha nce alacaklardan dfllen ve bu hesaba bor kaydedi-
len alacaklarn tahsili sz konusu olduu takdirde, olufllarna Bu hesaba; alacan domas halinde bor, tahsili halinde ise
gre "671. nceki Dnem Gelir ve Krlar" hesabna alnr. alacak kaydedilir.
120 121
134. leyii :
135. PERSONELDEN ALACAKLAR Tahsili flpheli hale gelen dier alacaklar ilgili hesaplarn
flletmeye dahil personel ve iflinin iflletmeye olan eflitli alaca karfllnda bu hesaba bor yazlarak, salam alacak-
borlarn kapsar. lardan karlmas salanr. Alacan tahsili veya tahsil edile-
leyii : meyeceinin kesinleflmesi durumunda bu hesaba alacak kay-
dedilir.
Bu hesaba, alacan domas halinde bor; tahsili halinde ise
alacak kaydedilir. 139. PHEL DER ALACAKLAR KARILII (-)
136. DER ETL ALACAKLAR Senetli ve senetsiz flpheli dier alacaklarn tahsil edilememe
ihtimalinin kuvvetlenmifl olmas halinde, bu tr risklerin gi-
Ticari olmayp yukarda saylan hesaplardan herhangi birine
derilmesini salamak zere ayrlan karfllklar kapsar. Temi-
dahil edilemeyen alacaklarn izlendii hesaptr.
natl alacaklarda karfllk, teminat aflan ksm iin kullanlr.
leyii :
leyii :
flletme lehine doan alacaklar bu hesaba bor; tahsilatlar
Hesaplanan karfllk tutar bu hesaba alacak, "654. Karfllk
alacak kaydedilir.
Giderleri Hesab"na bor kaydedilir. fipheli alacan tahsi-
137. DER ALACAK SENETLER REESKONTU (-) line bal olarak, tahmin olunan zararn ksmen ya da tama-
Bilano gnnde, bu grupta belirtilen senetli alacaklarn ta- men gerekleflmemesi halinde; gerekleflmeyen ksm "644.
sarruf deeri ile deerlenmesini salamak zere alacak senet- Konusu Kalmayan Karfllklar Hesab"na alacak kaydoluna-
leri iin ayrlan reeskont tutarlar bu hesapta izlenir. rak bu hesaba bor yazlr. fipheli alacan tahsilinin imkan-
leyii : sz olduu kesinlefltii takdirde bu hesaba bor, ilgili hesaba
da alacak kaydedilir. Gerekleflen zararn ayrlan karfllklar-
Hesaplanan reeskont tutarlar bu hesaba alacak, "652. Rees-
dan fazla olmas halinde, ayrlan karfllk kadar bu hesaba,
kont Faiz Giderleri Hesab"na gider yazlr. zleyen dnem-
zarar fazlas ise "681. nceki Dnem Gider ve Zararlar He-
de bu hesap "642. Faiz Gelirleri Hesab"na aktarlarak kapa-
tlr. sab"na bor yazlr. Tahsil edilemeyen tutar ise ilgili alacak
hesabna alacak kaydolunur.
138. PHEL DER ALACAKLAR
Daha nce alacaklardan dfllen ve bu hesaba bor kaydedi-
deme sresi gemifl bu nedenle vadesi bir ka defa uzatl- len alacaklarn tahsili sz konusu olduu takdirde, olufllarna
mfl veya protesto edilmifl, yaz ile birden fazla istenmifl ya da gre "671. nceki Dnem Gelir ve Krlar Hesab"na alnr.
dava veya icra safhasna aktarlmfl senetli ve senetsiz dier
alacaklar kapsar. 14.
122 123
15. STOKLAR 152. MAMULLER

Bu grup, iflletmenin satmak, retimde kullanmak veya tket- retim alflmalar sonunda elde edilen ve satfla hazr hale
mek amacyla edindii, ilk madde ve malzeme, yar mamul, gelmifl bulunan mamullerin izlendii hesaptr.
mamul, ticari mal, yan rn, artk ve hurda gibi bir yldan az leyii :
bir srede kullanlacak olan veya bir yl ierisinde nakde ev- Bu hesap, retimi tamamlanan mamullerin ambarlara aln-
rilebilecei dflnlen varlklardan oluflur. Faturas gelme- masyla borlandrlr. Satlmas veya herhangi bir nedenle
mifl stoklar ilgili bulunduklar kalemin iinde gsterilir. Bu ambardan ekilmesi ile alacaklandrlr.
grupta yer alan hesaplar afladaki gibidir.
153. TCAR MALLAR
150. LK MADDE VE MALZEME Herhangi bir deifliklie tabi tutulmadan satmak amac ile ifl-
retimde veya dier faaliyetlerde kullanlmak zere iflletme- letmeye alnan ticari mallar (emtia) ve benzeri kalemler bu
de bulundurulan hammadde, yardmc madde, iflletme malze- hesapta yer alr.
mesi, ambalaj malzemesi ve dier malzemelerin izlendii he- leyii :
saptr.
Satn alnan ticari mallar (emtia) maliyet bedeli ile bu hesa-
leyii : ba bor, satlmas veya herhangi bir nedenle ambardan ekil-
Satn alndklar ya da retildikleri maliyet bedelleri ile bu mesinde ise maliyet bedeli ile alacak kaydedilir.
hesabn borcuna, retime verildiinde, tketildiinde, satld- 154.
nda veya devredildiinde ise hesabn alacana kaydedilir.
155.
151. YARI MAMULLER-RETM 156.
Henz tam mamul haline gelmemifl ancak direkt ilk madde 157. DER STOKLAR
ve malzeme ile direkt iflilik ve genel retim giderlerinden
Yukardaki stok kalemlerinin hi birinin kapsamna alnma-
belli oranlarda pay almfl retim aflamasndaki mamullerin
yan rn, artk ve hurda gibi kalemler bu hesap grubunda yer
izlendii hesaptr.
alr.
leyii :
leyii :
Maliyet dnemi sonunda direkt ilk madde ve malzeme, di-
Elde edilen bu stoklar maliyet bedeli ile hesaba bor, satld-
rekt iflilik ve genel retim giderleri tutarlar kadar bu hesap
nda, devredildiinde veya kullanldnda alacak kaydedilir.
borlandrlr. retimi tamamlananlarn maliyet tutar bu he-
sabn alaca karfllnda ilgili stok hesaplarna aktarlr. 158. STOK DEER DKL KARILII (-)
Bu hesap, yangn, deprem, su basmas gibi doal afetler ve
bozulmak, rmek, krlmak, atlamak, paslanmak, tekno-
124 125
lojik geliflmeler ve moda deifliklikleri nedenleriyle stoklarn 170. YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM
fiziki ve ekonomik deerlerinde nemli azalfllarn ortaya MALYETLER
kmas veya bunlarn dflnda dier nedenlerle stoklarn pi-
flletmenin stlendii yllara yaygn inflaat ve onarm iflleri-
yasa fiyatlarnda dflmelerin meydana gelmesi dolaysyla,
nin maliyetlerinin oluflturulduu hesaplardr. Bu hesaplar
kayplar karfllamak zere ayrlan karfllklarn izlendii he-
projeler baznda izlenir.
saptr.
leyii : leyii :
Stok deer dflkl tespit edildiinde "654. Karfllk Gi- flletmenin stlendii inflaat ve onarm iflleri ile ilgili giderle-
derleri Hesab"nn borcu karfllnda bu hesaba alacak kay- ri, "741- Hizmet retim Maliyeti Yanstma Hesab" ve faali-
dedilir. Karfllk ayrlan stok kaleminin iflletme iinde kulla- yet giderleri ile finansman giderlerinden bu inflaat ve onar-
nlmas ya da satlmas halinde; ilgili stok hesabnn alaca ma dflen ortak gider paylar ise "751, 761, 771 ve 781" kod
ile karfllafltrlarak daha nce ayrlan karfllk "644. Konusu numaral yanstma hesaplarnn alaca karfllnda bu he-
Kalmayan Karfllklar Hesab"na aktarlarak kapatlr. saplara bor kaydedilir.
159. VERLEN SPAR AVANSLARI Bu hesaplarda olunan maliyet, geici kabul yapldnda
Yurt iinden ya da yurt dflndan satn alnmak zere siparifle "622- Satlan Hizmet Maliyeti" hesabna devredilir.
balanan stoklarla ilgili olarak yaplan avans demelerinin nflaat ve onarm iflinin proje bazndaki says, her bir inflaatn
izlendii hesaptr. 170-178 hesap aralnda alacak hesaplar zerinde defteri
leyii : kebir dzeyinde izlenmesine imkan vermeyecek kadar fazla
ise; dier proje yardmc defter dzeyinde izlenebilir. Bu du-
Yaplan demeler bu hesaba bor, maln teslimi zerine ala-
rumda, her bir proje iin tutulacak yardmc defterler, defteri
cak kaydedilir.
kebir hkmndedir.
16.
178. YILLARA YAYGIN NAAT ENFLASYON
17. YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM
DZELTME HESABI
MALYETLER
Bu hesap, "697- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme
Bu grup, yllara yaygn inflaat ve onarm iflleri yapan iflletme-
Hesab"nn bor kalannn aktarlarak proje baznda alacak
lerin, bu iflleri dolaysyla yaptklar harcamalarn izlendii
tali hesaplar dzeyinde izlendii hesaptr.
hesaplar kapsar.
leyii:
"697- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesab"nn
bor kalan dnem sonlarnda sz konusu hesabn alacana
karfllk bu hesabn borcuna alnarak geici kabule kadar bu
126 127
hesapta bekletilir. Geici kabul yapldnda o projeye iliflkin leyii :

tutar bu hesaptan "658- Enflasyon Dzeltmesi Zararlar" he- Dnem sonlarnda, dneme ait olarak hesaplanacak tutarlar
sabna aktarlr. ilgili haslat ve gelir hesaplar karfllnda bu hesaba bor
179. TAERONLARA VERLEN AVANSLAR kaydedilir. Sonraki dnemde, alacaklarn kesinleflmesiyle
Bu hesap, yllara yaygn inflaat ve onarm faaliyetinde bulu- hesaptaki tutarlar bu hesabn alacana karfllk ilgili hesapla-
nan iflletmeler tarafndan, taahht konusu inflaat ve onarm rn borcuna geirilerek kapatlr.
iflinin bir ksmnn ya da tamamnn tafleronlara yaptrlmas 19. DER DNEN VARLIKLAR
durumunda, tafleronlara verilen avanslarn proje baznda iz- Yukarda belirtilen blmlere girmedii iin zellikle kendi
lenmesi iin kullanlr." blmlerinde, tanmlanmamfl olan dier dnen varlk ka-
18. GELECEK AYLARA AT GDERLER VE GELR lemleri bu grupta yer alr. Bu grupta yer alan hesaplar afla-
TAHAKKUKLARI daki gibidir.
Bu grup, iinde bulunulan dnemde ortaya kan, ancak ge- 190. DEVREDEN KATMA DEER VERGS
lecek dnemlere ait olan giderler ile faaliyet dnemine ait Bir dnemde indirilemeyen ve izleyen vergisinin kaydedildi-
olup da kesin bor kayd hesap dneminden sonra yaplacak i ve izlendii hesaptr.
gelirlerden oluflur. Bu grup hesaplar afladaki gibidir. leyii :
180. GELECEK AYLARA AT GDERLER "191- NDRLECEK KDV" hesabnn "39l- HESAPLA-
Bu hesap, peflin denen ve cari dnem iinde ilgili gider he- NAN KDV" hesab ile karfllafltrlmasndan sonraki bakiye-
saplarna kaydedilmemesi gereken, gelecek dneme ait gisi dnem sonlarnda szkonusu hesaba karfllk bu hesaba
derleri izlemek iin kullanlr. bor, izleyen dnem veya dnemlerde yaplacak indirimler
leyii : alacak kaydedilir. "291- GELECEK YILLARDA NDR-
Gelecek aylarda ilgili gider ve maliyet hesaplarna bor kay- LECEK KDV" hesabndan, "l91- NDRLECEK KDV" he-
dedilecek peflin olarak denen giderler, bu hesabn borcuna sabna aktarlan tutarlar indirilme dnemlerinden nce bu he-
kaydedilir. Gelecek aylarda bu hesaba alacak verilmek sure- saba intikal ettirilmez.
tiyle ilgili gider hesabna aktarlr. 191. NDRLECEK KDV
181. GELR TAHAKKUKLARI Her trl mal ve hizmetin satn alnmas srasnda satclara
nc kiflilerden tahsili ya da bunlar hesabna kesin bor denen katma deer vergisinin kaydedildii ve izlendii he-
kayd hesap dneminden sonra yaplacak gelirlerin, iinde saptr.
bulunan dneme ait olan ksmlarnn izlendii hesaptr.
128 129
leyii : aktarlr. Ancak aktarlacak tutar "370- DNEM KARI

Mal ve hizmet almlarndan doan indirilecek katma deer VERG VE DER YKMLLK KARfiILIKLARI"
vergisi bu hesaba bor, mevzuat gerei yaplan indirimler ve hesabnn tutarndan fazla olamaz. Aktarlamayan tutar, d-
hesaba yap1an dzeltmeler ile indirilemeyen ve "190- DEV- nem sonunda bu hesabn bakiyesi olarak kalr.
REDEN KDV" hesabna aktarlan bor bakiyesi bu hesaba 194.
alacak .yazlr. 195. AVANSLARI
192. DER KDV flletme adna mal ve hizmet satn alacak, iflletme adna bir
Teflvikli yatrm mallarnn ithalinde denmesi gerektii hal- ksm gider ve demeleri yapacak personel ve personel dfln-
de denmeyip, fiilen indirilmesinin mmkn olaca tarihe daki kiflilere verilen ifl avanslarnn izlendii hesaptr.
kadar ertelenen katma deer vergisinin, ertelemenin bir yl leyii :
iinde olmas halinde kaydedildii ve izlendii hesaptr. Avans verildiinde bu hesaba bor; avans alann ibraz ettii
leyii : harcama veya deme belgelerine dayanlarak ilgili hesapla-
Teflvikli yatrm mallarnn ithalinde, gmrk idareleri tara- rn borcu karfllnda, bu hesaba alacak kaydedilir.
fndan tarh ve tahakkuk ettirilerek ertelenen katma deer ver- 196. PERSONEL AVANSLARI
gisi pasifteki ilgili hesabn alaca mukabili bu hesaba bor
Personel ve iflilere maafl, cret ve yolluklarna mahsuben
kaydedilir.
nceden denen avanslarn izlendii hesaptr.
193. PEN DENEN VERGLER VE FONLAR leyii :
Mevzuat gereince peflin denen ve bir yl iinde indirim ko- Yaplan demeler bu hesaba bor; nakden iadeler ile istih-
nusu yaplabilecek gelir, kurumlar ve dier vergiler ile fonla- kaklardan kesilen tutarlar ve tevdi edilen belgeler tutar ala-
rn kayt ve takip edildii hesaptr. cak kaydedilir.
leyii : 197. SAYIM VE TESELLM NOKSANLARI
Peflin denen ve bir yl iinde indirim konusu yaplabilecek Saymlar sonucunda tespit edilen kasa, stok ve maddi duran
gelir, kurumlar ve dier vergiler ile fonlar, bu hesaba bor varlklar noksanlaryla, tesellm srasnda ortaya kan nok-
yazlr. Dnem sonunda tahakkuk edecek gelir veya kurum- sanlarn geici olarak kayt ve izlenecei hesaptr.
lar vergisi ile fon karfllklarndan yaplacak olan indirimi te-
leyii:
minen "37- BOR VE GDER KARfiILIKLARI" grubunda
bulunan "371- DNEM KARININ PEfiN DENEN VER- Noksanln ortaya kmas ile hesaba bor, sorumlularndan
G VE DER YKMLLKLER" hesabnn borcuna tahsili veya zarar kaydedilmesi halinde ise alacak kaydedilir.
130 131
198. DER ETL DNEN VARLIKLAR cari alacaklar izlenir. Vadesi bir yln altna dflenler, dnen
Bu hesap grubu ierisinde saylanlarn dflnda kalan dier varlklar ierisindeki ilgili hesaplara aktarlr. Ticari iliflkiler-
eflitli dnen varlklarn izlendii hesaptr. den dolay ana kurulufl ifltirak ve bal ortaklklardan olan
alacaklar varsa, bu grupda ki ilgili hesaplarn ayrntlarnda
199. DER DNEN VARLIKLAR KARILII (-) gsterilir. Bu grupda afladaki hesaplar yer alr.
Yl sonunda ilgili kesin hesaplarna aktarlmas imkan bu- 220. ALICILAR
lunmayan kasa, stok ve maddi duran varlk saym noksanlar
flletmenin faaliyet konusunu oluflturan mal ve hizmet satfl-
tutarnn, saym fazlalar tutarnn stnde olmas halinde
larndan kaynaklanan senetsiz alacaklar ifade eder. Finansal
fark kadar ayrlacak karfllklar kapsar.
kiralamadan doan senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir.
leyii :
221. ALACAK SENETLER
Ayrlan karfllk tutar bu hesaba alacak "654. Karfllk Gider-
flletmenin faaliyet konusunu oluflturan mal ve hizmet satfl-
leri Hesab"na bor kaydedilir, karfllk nedeninin gereklefl-
larndan kaynaklanan senede balanmfl alacaklar ile dier
mesi halinde "197. Saym ve Tesellm Noksanlar Hesa-
her trl senetli alacaklar ifade eder. Finansal kiralama ifl-
b"karfllnda bu hesaba bor kaydedilir.
lemlerinde doan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir.
2. DURAN VARLIKLAR 222. ALACAK SENETLER REESKONTU (-)
Bu ana hesap grubu; bir yldan veya bir normal faaliyet d- Bilano gnnde, senetli alacaklarn tasarruf deeriyle de-
neminden daha uzun srelerle, iflletme faaliyetlerinin gerek- erlenmesini salamak amac ile alacak senetleri iin ayrlan
lefltirilmesi iin kullanlmak amacyla elde edilen ve ilke ola- reeskont tutarlarnn izlenmesinde kullanlr. Alacak Senetle-
rak bir ylda veya normal faaliyet dnemi iinde paraya ev- ri iin ayrlan reeskont tutarlar, "Alacak Senetleri" hesabnn
rilmesi veya tketilmesi ngrlmeyen varlklar kapsar. Du- altnda bir indirim kalemi olarak gsterilir.
ran Varlklar, Ticari Alacaklar, Dier Alacaklar, Mali Duran 223.
Varlklar, Maddi Duran Varlklar, Maddi Olmayan Duran
224. KAZANILMAMI FNANSAL KRALAMA FAZ
Varlklar, zel Tkenmeye Tabi Varlklar, Gelecek Yllara
Ait Giderler ve Gelir Tahakkuklar ve Dier Duran Varlklar GELRLER (-)
olarak blmlenir. Bu hesap finansal kiralamann yapld tarihte kiralama ifl-
20. lemlerinden doan alacaklar ile kira demelerinin bugnk
deeri arasndaki fark gsteren henz kazanlmamfl finansal
21.
kiralama faiz gelirlerinin izlendii hesaptr. Bu gelirlerin he-
22. TCAR ALACAKLAR saplanmasna iliflkin bilgiler bilano dipnotlarnda yeralr.
Bu grupta bir yldan fazla uzun vadeli senetli ve senetsiz ti-
132 133
leyii: kapsar. Vadesi bir yln altna dflenler dnen varlklar ieri-
Finansal kiralama szleflme tutar ile finansal kiralamayla il- sindeki ilgili hesaplarna aktarlr. Bu grupta afladaki he-
gili kira demelerinin bugnk deeri arasndaki fark "Kaza- saplar yer alr.
nlmamfl Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba 230.
alacak kaydedilir. Kiralama szleflmesine uygun olarak ta- 231. ORTAKLARDAN ALACAKLAR
mamlanan ve her dnem sonunda hesaplanan izleyen dne- flletmenin esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolays
me ait faiz gelirleri tutar bu hesaba bor "124-Kazanlmamfl ile (dn verme ve benzeri nedenlerle ortaya kan) ortak-
Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" hesabna alacak olarak lardan (ferdi iflletmelerde iflletme sahibinden) alacakl bulun-
kaydedilir. duu tutarlarn izlendii hesaptr.
225. 232. TRAKLERDEN ALACAKLAR
226. VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR flletmenin, esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolays
flletmede, nc kiflilere karfl bir iflin yaplmasnn stle- ile (dn verme ve benzer nedenlerle ortaya kan) ifltirak-
nilmesi ve bir akdin karfll olarak, geri alnmak zere veri- lerinden olan alacaklarn ierir.
len, bir yldan uzun sreli depozito ve teminat niteliindeki 233. BALI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
deerlerin izlendii hesaptr. flletmenin, esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolays
227. ile (dn verme ve benzer nedenlerle ortaya kan) bal or-
228. taklklarndan olan alacaklarn kapsar.
229. PHEL ALACAKLAR KARILII (-) 234.
Perakende satfl yntemi kullanarak bilano gnnden nce- 235. PERSONELDEN ALACAKLAR
ki iki hesap dneminde vadesinde tahsil edilemeyen alacak- flletme topluluuna dahil personel ve iflinin, iflletmeye olan
larn ilgili dnemlerdeki toplam vadeli satfllara oranlarnn uzun vadeli eflitli borlarn kapsar. Bunlara verilen avans-
ortalamasnn deerleme dnemindeki vadeli satfllara uygular bu hesapta izlenmez.
lanmas suretiyle bulunacak flpheli alacaklar iin ayrlan 236. DER ETL ALACAKLAR
karfllklar kapsar. Teminatl alacaklarda karfllk teminat Ticari olmayan ve yukarda saylan hesaplardan herhangi bi-
aflan ksm iin ayrlr. "129. fipheli Ticari Alacaklar Karfl- rine dahil edilemeyen alacaklarn izlendii hesaptr.
l Hesab" gibi alflr. 237. DER ALACAK SENETLER REESKONTU (-)
23. DER ALACAKLAR Bilano gnnde, dier alacaklar grubundaki senetli alacak-
Herhangi bir ticari iflleme dayanmadan meydana gelmifl ve larn deerlenmesini salamak amac ile alacak senetleri iin
bir yldan uzun srede tahsil edilmesi dflnlen alacaklar ayrlan reeskont tutarlarnn izlenmesinde kullanlr.
134 135
238. 241. BALI MENKUL KIYMETLER DEER

239. PHEL DER ALACAKLAR KARILII (-) DKL KARILII (-)
Senetli ve senetsiz uzun vadeli flpheli dier alacaklarn, tah- Bal menkul kymetlerin; borsa veya piyasa deerlerinde
sil edilememe ihtimalinin kuvvetlenmifl olmas durumunda, nemli lde yada srekli olarak deer azalmas olduu tes-
bu tr risklerin giderilmesini nlemek zere ayrlan karfllk- pit edildiinde; ortaya kacak zararlarn karfllanmas amac
lar kapsar. Teminatl alacaklarda karfllk teminat aflan k- ile ayrlmas gereken karfllklarn izlendii hesaptr.
sm iin kullanlr. leyii :
Ticari Alacaklar ile Dier Alacaklar Hesap Gruplarnn
Dnen varlklar grubundaki "119. Menkul Kymetler Deer
leyileri :
Dflkl Karfll Hesab"nda aklanmfltr.
Yukardaki alacak hesaplarnn herbirinin tanm, blmlen-
242. TRAKLER
mesi, iflleyifli, deerlemesi dnen varlklar ierisinde yer alan
ilgili alacak hesaplarnda olduu gibidir. flletmenin, dorudan veya dolayl olarak dier flirketlerin
24. MAL DURAN VARLIKLAR ynetimine ve ortaklk politikalarnn belirlenmesine katl-
mak zere edindii hisse senetleri veya ortaklk paylar-nn
Uzun vadeli amalarla veya yasal zorunluluklar nedeniyle el- izlendii hesaptr. fltirakler hesab, bir ortaklktaki en fazla
de tutulan uzun vadeli menkul kymetlerle veya paraya d-
% 50 orannda olan sermaye paylar veya oy haklarnn izlen-
nflme niteliini kaybetmifl uzun vadeli menkul kymetler bu
mesinde kullanlr.
grupta izlenir. Ayrca, dier bir iflletmeye veya bal ortakl-
a ortak olmak amacyla edinilen sermaye paylar da bu fltirak edilen ortaklklarda ifltirak iliflkisinden bahsedebilmek
grupta yer alr. Bu grup afladaki hesaplar kapsar. iin sermaye pay dikkate alnmakszn sahip olunan oy hak-
240. BALI MENKUL KIYMETLER k veya ynetime katlma hakknn en az % 10 orannda bu-
lunmas gerekir.
fltiraklerdeki sermaye paylar hesabnda aranan asgari yz-
deleri taflmad iin ifltirakler hesabnda izlenemeyen, an- leyii :
cak uzun vadede elde tutulmas amalanan hisse senetleri ile fltirak iin sermaye taahhdnde bulunulduunda veya hisse
hisse senetleri dflnda kalan ve uzun vadeli amalarla veya senedi edinildiinde hesaba bor, elden karlmalarnda ala-
yasal zorunluluklarla veya paraya dnflme nitelii kaybol- cak kaydedilir.
duu iin elde tutulan menkul kymetler bu hesapta izlenir. 243. TRAKLERE SERMAYE TAAHHTLER (-)
leyii : fltiraklerle ilgili sermaye taahhtlerinin izlendii hesaptr.
Bu menkul kymetler elde edildiinde veya bu gruba devre- leyii :
dilmesi gerektiinde "240. Bal Menkul Kymetler Hesa-
fltirak iin sermaye taahhdnde bulunulduunda "242. flti-
b"na bor; elden karldnda bu hesaba alacak kaydedilir.
136 137
rakler Hesab" karfllnda bu hesaba alacak, taahht yerine leyii :

getirildike de hesaba bor kaydedilir. Bal ortaklk iin sermaye taahhdnde bulunulduunda
244. TRAKLER SERMAYE PAYLARI DEER "245. Bal Ortaklklar Hesab" karfllnda bu hesaba ala-
DKL KARILII (-) cak, taahht yerine getirildike de hesaba bor kaydedilir.
fltirak paylarnn borsa veya piyasa deerinde srekli ya da 247. BALI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI
nemli lde meydana gelen deer azalmalarnn izlendii DEER DKL KARILII (-)
hesaptr. Bal ortakla ifltirak paylarnn borsa veya piyasa deerin-
leyii : de, srekli ya da nemli lde meydana gelen deer azal-
Ayrlmas kararlafltrlan deer azalma karfllklar "654. Kar- malarnn izlendii hesaptr.
fllk Giderleri Hesab"na gider kayd suretiyle bu hesaba ala- leyii :
cak; kendisine karfllk ayrlmfl olan ifltirak pay elden kar- Ayrlmas kararlafltrlan deer azalma karfllklar, "654.
tldnda veya deer dflklnn gerekleflmemesi halin- Karfllk Giderleri Hesab"na gider kayd suretiyle bu hesaba
de ise "644. Konusu Kalmayan Karfllklar Hesab"na gelir
alacak; kendisine karfllk ayrlmfl olan bal ortaklk serma-
kayd suretiyle hesaba bor kaydedilir.
ye pay elden kartldnda veya deer dflklnn ger-
245. BALI ORTAKLIKLAR ekleflmemesi halinde ise "644. Konusu Kalmayan Karfllk-
flletmenin dorudan veya dolayl olarak yzde 50 oranndan lar Hesab"na alacak kayd suretiyle hesaba bor kaydedilir.
fazla sermaye ya da oy hakkna veya en az bu oranda yne- 248. DER MAL DURAN VARLIKLAR
tim ounluunu seme hakkna sahip olduu ifltiraklerin
Yukarda belirtilen hesaplarn hibirinin kapsamna girme-
sermaye paylarnn izlendii hesaptr. Bal ortakln sahip-
yen zellikle kendi blmlerinde tanmlanmayan dier mali
liinin belirlenmesinde yukardaki kstaslardan, ynetim o-
duran varlklarn izlendii hesaptr.
unluunu seme hakk, esas alnr.
249. DER MAL DURAN VARLIKLAR KARILII (-)
leyii :
Bal ortaklk iin sermaye taahhdnde bulunulduunda ve- Dier mali duran varlklarn deerinde, srekli ya da nemli
ya hisse senedi edinildiinde hesaba bor, ortaklk paylarnn lde meydana gelen deer azalmalarnn izlendii hesaptr.
elden karlmasyla alacak kaydedilir. 25. MADD DURAN VARLIKLAR
246. BALI ORTAKLIKLARA SERMAYE flletme faaliyetlerinde kullanlmak zere edinilen ve tahmini
TAAHHTLER (-) yararlanma sresi bir yldan fazla olan fiziki varlk kalemle-
rinin ve bunlarla ilgili birikmifl amortismanlarn izlendii he-
Bal ortaklklarla ilgili sermaye taahhtlerinin izlendii he-
sap grubudur. Bu grupda afladaki hesaplar yer alr.
saptr.
138 139
250. ARAZ VE ARSALAR leyileri :

flletmeye ait her trl arazi ve arsalarn izlendii hesaptr. Maddi duran varlklar hesaplar satnalma, devir, infla veya
251. YERALTI VE YERST DZENLER imal bedelleriyle borlandrlr. Satlan, devredilen, kullanma
Herhangi bir iflin gerekleflmesini salamak veya kolaylafltr- yeteneini kaybedenler ise, alacak kayd ile hesaplardan -
mak iin; yeraltnda veya yerstnde infla edilmifl her trl karlr.
yol, hark, kpr, tnel, blme, sarn, iskele vb. yaplarn iz- 257. BRKM AMORTSMANLAR (-)
lendii hesaptr. Maddi duran varlk bedellerinin, kullanlabilecekleri sre
252. BNALAR ierisinde hesaben yokedilebilmesini salamak amacyla
Bu hesap iflletmenin her trl binalar ve bunlarn ayrlmaz kullanlan hesaptr.
paralarnn izlendii hesaptr. leyii :
253. TESS, MAKNA VE CHAZLAR Ayrlan amortismanlar ilgili gider hesaplar karfllnda bu
retimde kullanlan her trl makine, tesis ve cihazlar ile hesaba alacak; satlan, devredilen, kullanma yeteneini kay-
bunlarn eklentileri ve bu amala kullanlan taflma gereleri- bedenler ise hesaba bor, ilgili varlk hesabna da alacak kay-
nin (Konveyr, Forklift vb) izlendii hesaptr. Bu hesap kul- dedilir.
lanm amalarna ve makine eflitlerine gre blmlenebilir. 258. YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR
254. TAITLAR flletmede, yapm sren ve tamamlandnda ilgili maddi du-
flletme faaliyetlerinde kullanlan tm tafltlarn izlendii he- ran varlk hesabna aktarlacak olan, her trl madde ve mal-
saptr. Ulafltrma sektrnde hizmet retimi amacyla kulla- zeme ile iflilik ve genel giderlerle ilgili harcamalarn izlen-
nmda olan tm taflt aralar da bu hesapta izlenir. Ancak. dii hesaptr.
ulafltrma sektrnde ana retimde kullanlan taflt aralarnn leyii :
toplam tutar bilano dipnotlarnda gsterilir. Yaplmakta olan yatrm projelerine direkt ve endirekt flekil-
255. DEMRBALAR de gelen harcamalar bu hesaba bor: tamamlanan yatrm be-
flletme faaliyetlerinin yrtlmesinde kullanlan her trl delleri ilgili maddi duran varlk hesabna bor kaydedilerek,
bro makine ve cihazlar ile dfleme, masa, koltuk, dolap, bu hesaba alacak kaydedilir.
mobilya gibi maddi varlklarn izlendii hesaptr. 259. VERLEN AVANSLAR
256. DER MADD DURAN VARLIKLAR Yurt iinden veya yurt dflndan satnalnmak zere siparifl
Yukarda belirtilen hesaplarn hibirinin kapsamna girme- edilen maddi duran varlklarla ilgili olarak yaplan avans
yen zellikle kendi blmlerinde tanmlanmayan dier mad- demelerinin izlendii hesaptr. Siparifl avansyla ilgili gider-
di duran varlklarn izlendii hesaptr. leri de kapsar.
140 141
leyii : 262. KURULU VE RGTLENME GDERLER

deme yapldnda hesaba bor: siparifl edilen malzeme tes- flletmenin kurulmas, yeni bir flubenin almas, ifllerin s-
lim alndnda ilgili hesabn borcu karfllnda bu hesaba rekli olarak geniflletilmesi iin yaplan ve karfllnda maddi
alacak kaydedilir. bir deer elde edilmeyen giderlerin aktiflefltirilmeleri duru-
26. MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR munda izlendii hesaptr.
Herhangi bir fiziksel varl bulunmayan ve iflletmenin belli leyii :
bir flekilde yararland veya yararlanmay bekledii aktiflefl- Maliyet deerleri ile bu hesaba bor kaydedilir. Yokedilme-
tirilen giderler ile belli koflullar altnda hukuken himaye g- leri amortisman yolu ile olur. Genelde befl ylda eflit taksitler-
ren haklar ve flerefiyelerin izlendii hesap grubudur. le itfa olunarak yok edilir.
260. HAKLAR 263. ARATIRMA VE GELTRME GDERLER
mtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve nvan gibi bir bedel flletmede yeni rn ve teknolojiler oluflturulmas mevcutla-
denerek elde edilen baz hukuki tasarruflar ile kamu otori- rn gelifltirilmesi ve benzeri amalarla yaplan her trl har-
telerinin iflletmeye belirli alanlarda tand kullanma, yarar- camalardan, aktiflefltirilen ksmnn izlendii hesaptr.
lanma gibi yetkiler dolaysyla yaplan harcamalar kapsar.
leyii :
leyii :
Maliyet deerleri ile bu hesaba bor kaydedilir. 5 yl iinde
Edinilen haklar, maliyet bedelleri ile bu hesaba bor kayde- eflit taksitlerle itfa edilerek yok edilir.
dilir. Yararlanma sreleri ierisinde, yararlanma srelerinin
264. ZEL MALYETLER
belli olmamas durumunda, 5 yllk srede eflit taksitlerle it-
fa olunarak yok edilir. Kiralanan gayrimenkullerin gelifltirilmesi veya ekonomik de-
erinin srekli olarak artrlmas amacyla yaplan giderler ile
261. EREFYE
(normal bakm, onarm ve temizleme giderleri hari) bu gay-
Bu hesap, bir iflletme devralnrken katlanlan maliyet ile sz rimenkulun kullanlmas iin yaplp kira sresinin sonunda
konusu iflletmenin rayi bedelle hesaplanan net varlklarnn mal sahibine braklacak olan, varlklarn bedellerini kapsar.
(z varlk) deeri arasndaki olumlu farklarn izlenmesinde
kullanlr. fierefiye hesaplanrken rayi bedelin tespit edilme- leyii :
mesi halinde, net defter deeri esas alnr. Yaplan harcamalar hesaba bor kaydedilir. Bu harcamalar
leyii : kira sresi ierisinde, kira sresinin befl yldan fazla olmas
durumunda da befl ylda eflit tutarlarla, amorti edilir.
denen flerefiye bedellerinin tamam bu hesabn borcuna
kaydolunur. Yok edilmeleri amortisman yoluyla 5 yl iinde 265.
eflit taksitlerle yaplr. 266.
142 143
267. DER MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR meye gemeden nce yaplan arama giderleri ile petrol arafl-
Yukarda saylanlarn dflnda kalan dier maddi olmayan du- trmas ile ilgili olarak arazinin yerden ve havadan (topora-
ran varlk kalemlerinin izlendii hesaptr. fik, jeolojik, jeofizik, jeoflimik vb.) incelenmesine ve gerekli
ifllem, deneyim ve jeolojik bilgi almak amac ile yaplan son-
268. BRKM AMORTSMANLAR (-)
daj giderleri gibi yaplan harcamalar bu hesapta izlenir.
Maddi olmayan duran varlk bedellerinin, kullanlabilecekle-
Arama faaliyetlerinin sonucunda retilebilir cevher rezervi
ri sre ierisinde yokedilebilmesini salamak amacyla kul-
saptanamamflsa yaplan giderler zarar kaydedilir.
lanlan hesaptr.
272. HAZIRLIK VE GELTRME GDERLER
leyii :
Ak iflletmelerde, maden stndeki rty kaldrmak veya
Ayrlan amortismanlar, ilgili gider hesaplar karfllnda bu
yeraltndaki maden yataklarna girmek, bu yatakla yerst
hesaba alacak; kullanm hakk sona erenler ya da elden ka-
arasnda genel ktlenin tketilmesine kadar srekli bir ba-
rlanlar hesaba bor, ilgili varlk hesabna alacak kaydedilir.
lant kurmak ve maden yataklarn retime elveriflli parala-
269. VERLEN AVANSLAR ra blmek, gerek insanlarn gerekse aralarn gidip gelme ve
Maddi olmayan duran varlklarla ilgili olarak gerek yurt ii, havalandrlmalarn ve cevherin taflnmasn salamak ama-
gerekse yurt dflndaki kifli ve kurulufllara yaplan avans de- cyla alacak olan dfley, yatay ve eilimli yol, mecra ve
melerinin izlendii hesaptr. benzeri faaliyetlerin gerektirdii giderlerle; petrol ifllemlerin-
leyii : den kuyu ama, temizleme, derinlefltirme, bitirme veya bu ifl-
deme yapldnda hesaba bor; varlklar elde edildiinde lemlere hazrlk iin yaplan iflilik, yakt, tamir ve bakm,
ilgili hesabn borcu karfllnda bu hesaba alacak kaydedilir. nakliye, ikmal, malzeme vb. giderlerin izlendii hesaptr.
27. ZEL TKENMEYE TAB VARLIKLAR 273.
Belirli bir maddi varlkla ok yakndan ilgili bulunan veya ta- 274.
mamen tketime tabi varlklar iin yaplan, retim alflmala- 275.
rnn zaman ve younluu ile snrl bir mre sahip olan gi- 276.
derleri ierir. 277. DER ZEL TKENMEYE TAB VARLIKLAR
270. zellikle kendi blmlerinde tanmlanmayan zel tkenme-
271. ARAMA GDERLER ye tabi dier varlk deerlerinin izlendii hesaptr.
Arama amac ile yaplan ve bununla ilgili giderlerin izlendi- leyileri :
i hesaptr. Maden yatann iflletmeye elveriflli olup olmad- Belirli maddi varlkla ilgisi kesinlikle saptanan harcamalar
nn belirlenmesi ve girifl noktalarnn saptanmas iin, ifllet-
144 145
bu hesaplara bor, zelliini yitirmifl olan varlklar ise kayt- dedilecek olan peflin denen giderler bu hesabn borcuna
lardan karlmak zere bu hesaplara alacak kaydedilir. kaydedilir. ilgili hesap dnemlerinde bu hesabn alaca kar-
278. BRKM TKENME PAYLARI (-) fllnda dnen varlklardaki "Gelecek Aylara Ait Giderler"
hesabna gerekli aktarmalar yaplr.
zel tkenmeye tabi varlklar grubuna giren kalemler zel-
liklerine gre "Tkenme pay" ayrlmak suretiyle itfa edilir. 281. GELR TAHAKKUKLARI
leyii : nc kiflilerden tahsili ya da bunlar hesabna kesin bor
kayd bir yl veya daha sonraki yllarda yaplacak gelirlerin
zel tkenmeye tabi varlklar tkenme pay, maliyet ve gider iinde bulunulan dneme ait olan ksmlarnn, ilgili gelir he-
hesaplar karfllnda hu hesaba alacak, kaytlardan karld- sab karfllnda bor kaydedilecei hesaptr.
takdirde bor kaydedilir.
leyii :
279. VERLEN AVANSLAR Dnem sonlarnda, dneme ait olarak hesaplanacak tutarlar
zel tkenmeye tabi varlklar iin yaplan avans demeleri- ilgili haslat ve gelir hesaplar karfllnda bu hesaba bor
nin izlendii hesaptr. kaydedilir. Sonraki yllarda alacaklarn kesinleflmesiyle he-
leyii : saptaki tutarlar bu hesabn alacana karfllk, nc kifli he-
Avans demesi yapldnda hesaba bor, kesinleflen deme- saplarnn borcuna geirilerek kapatlr.
lerde, nceki avans demesi mahsup edilmek zere hesaba 29. DER DURAN VARLIKLAR
alacak kaydedilir. Bundan nceki blmlerde saylan duran varlk kalemlerine
28. GELECEK YILLARA AT GDERLER VE GELR girmeyen zellikle kendi blmlerinde tanmlanmamfl olan
dier duran varlk kalemleri bu grupta yer alr.
TAHAKKUKLARI :
290.
Bu grup, iinde bulunan dnemde ortaya kan ancak gele-
cek yllara ait olan giderler ile faaliyet dnemine ait olup da 291. GELECEK YILLARDA NDRLECEK KDV
ileriki yllarda tahsil edilebilecek gelirlerden oluflur. Bu grup Satn alnan veya imal edilen, amortismana tabi iktisadi ky-
hesaplar aflada gsterilmifltir. metlerle ilgili, bir yldan daha uzun srede indirilebilecek ni-
telikteki KDV'nin kayt ve izlendii hesaptr.
280. GELECEK YILLARA AT GDERLER
leyii :
Bu hesap, peflin denen ve cari dnem iinde ilgili gider he-
saplarna kaydedilmemesi gereken, gelecek yllara ait gider- Amortismana tabi iktisadi kymetlerle ilgili bir yldan daha
uzun srede indirilebilecek nitelikteki KDV bu hesaba bor,
leri izlemek iin kullanlr.
indirilebilme dnemlerine isabet eden tutarlar ise bilano d-
leyii : nemi sonunda bu hesaba alacak verilirken, "191. ndirilecek
Gelecek yllarla ilgili gider ve maliyet hesaplarna bor kay- Katma Deer Vergisi Hesab"na aktarlr.
146 147
292. DER KDV leyii :

Ertelenen, iadesi gereken, tahsil edilen ve eflitli flekillerde Gelecek dnemden daha sonraki yllarda indirim konusu ya-
ortaya kan dier KDV'nin bir yl aflan tutarlarnn kayde- plabilecek nitelikteki vergi ve fonlar dendiinde bu hesaba
dildii hesaptr. bor yazlr. ndirilebilme sresi bir yln altna inen vergi ve
leyii : fonlar bu hesabn alacana karfllk, "193. Peflin denen
Yukarda belirtilen nitelikteki KDV'nin ortaya kmas halin- Vergi ve Fonlar" hesabna aktarlr.
de bu hesaba bor, ilgili hesaba alacak kaydedilir. 296.
293. GELECEK YILLAR HTYACI STOKLAR 297. DER ETL DURAN VARLIKLAR
Tedbirli satn alma ve imal etme politikas gerei ve stok d- Bu hesap grubu ierisinde saylanlarn dflnda kalan dier
nfl hz dflkl nedeniyle iflletmede bulunan ve iflletme- eflitli duran varlklarn izlendii hesaptr.
nin bir yllk dnem iinde kullanabileceinden daha fazla 298. STOK DEER DKL KARILII (-)
olan stok kalemlerinin izlendii hesaptr. Bu hesap yangn, deprem, su basmas gibi doal afetler ve
leyii : bozulmak, rmek, krlmak, atlamak, paslanmak, tekno-
Gelecek yllar ihtiyac stoklar bu hesaba gruplar olarak bor lojik geliflmeler ve moda deifliklikleri nedeniyle, stoklarn
ve kullanm dnemi bir yln altna dfltnde ilgili stok he- fiziki ve ekonomik deerlerinde nemli azalfllarn ortaya
saplarna devredilerek bu hesaba alacak kaydedilir. kmas veya bunun dflnda dier nedenlerle gelecek yllar
294. ELDEN IKARILACAK STOKLAR VE MADD ihtiya stoklarn piyasa fiyatlarnda dflmelerin meydana gel-
DURAN VARLIKLAR mesi veya elden karlacak stoklar dolaysyla, kayplar
karfllamak zere ayrlan karfllklarn izlendii hesaptr.
eflitli nedenlerle iflletmede kullanlma ve satfl olanaklarn
yitiren stoklar ve duran varlklarn izlendii hesaptr. leyii :
leyii : Dnen varlklar grubundaki "158. Stok Deer Dflkl
Karfll Hesab"nda aklanmfltr.
Tanmdaki nitelie dnflen varlklar ilgili bulunduklar var-
lk hesaplarndan karlarak bu hesaba alnr; elden karl- 299. BRKM AMORTSMANLAR (-)
dklarnda ise hesap kapatlr. Bu gruptaki amortismana tabi varlklar iin ayrlan amortis-
295. PEN DENEN VERGLER VE FONLAR manlarn izlendii hesaptr.
zleyen yldan sonraki yllarda indirim konusu yaplabilecek 3. KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR
olan peflin denen vergi ve fonlarn izlendii hesaptr. Ksa vadeli yabanc kaynaklar, dnen varlklarn ayrlmasn-
da kullanlan lye uygun olarak, en ok bir yl veya ifllet-
148 149
menin normal faaliyet dnemi sonunda denecek yabanc 302. ERTELENM FNANSAL KRALAMA
kaynaklar kapsar. BORLANMA MALYETLER (-)
Ksa Vadeli Yabanc Kaynaklar, Mali Borlar, Ticari Bor- Finansal kiralamann yapld tarihte kiralama ifllemlerinden
lar, Dier Borlar, Alnan Avanslar, denecek Vergi ve Di- doan borlar ile kiralanan varla iliflkin kira demelerinin
er Ykmllkler, Bor ve Gider Karfllklar, Gelecek Ay- bugnk deeri arasndaki fark gsteren henz denmemifl
lara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar ile Dier Ksa Vade- finansal kiralama borlanma maliyetlerinin izlendii hesap-
li Yabanc Kaynaklar fleklinde blmlenir. tr.
30. MAL BORLAR leyii:
Kredi kurumlarna olan ksa vadeli borlar ile ksa vadeli pa- Finansal kiralama szleflme tutar ile finansal kiralamaya ko-
ra ve sermaye piyasas aralar ile salanan krediler ve vade- nu olan varla iliflkin kira demelerinin bugnk deeri ara-
sine bir yldan daha az bir sre kalan uzun vadeli mali bor- sndaki fark "Ertelenmifl Finansal Kiralama Borlanma Ma-
larn ana para taksit ve faizlerini kapsar. liyetleri" olarak bu hesaba bor kaydedilir. Kiralama szlefl-
300. BANKA KREDLER mesine uygun olarak tamamlanan her dnem sonunda ger-
Bu hesap, banka ve dier finans kurulufllarndan salanan k- ekleflmifl olan faiz giderleri tutarlar bu hesaba alacak "66-
sa vadeli kredilere iliflkin tutarlar ieren hesap kalemidir. Borlanma Maliyetleri" hesap grubunda ilgili borlanma gi-
leyii : deri hesabna bor olarak kaydedilir.
Alnan ksa vadeli krediler bu hesaba alacak, denmeleri ha- 303. UZUN VADEL KREDLERN ANAPARA
linde bor kaydedilir. TAKSTLER VE FAZLER
301. FNANSAL KRALAMA LEMLERNDEN Vadelerine bir yldan fazla sre bulunmakla birlikte uzun va-
BORLAR deli kredilerin, bilano tarihinden itibaren bir yl iinde de-
necek anapara taksitleri ile vadesi bir yln altna dflenleri ve
Bu hesap, kiraclarn finansal kiralama yapanlara olan ve va- bunlarn tahakkuk ettii halde henz denmeyen faizlerini
desi 1 yl gemeyen borlarnn izlendii hesaptr. kapsar.
leyii: leyii :
Finansal kiralama szleflme tutar bu hesaba alacak, finansal flletmenin uzun vadeli borlarndan, bilanonun dzenlenme
kiralamaya konu olan ilgili varlk hesabna kira demelerinin tarihini izleyen bir yllk dnemde denecek olan taksitleri ve
bugnk deeri ile bor ve bu iki tutar arasndaki fark da faizleri bu hesaba alacak, denmeleri halinde bor kaydedi-
"302-Ertelenmifl Finansal Kiralama Borlanma Maliyetleri" lir.
hesabna bor kaydedilir.
150 151
304. TAHVL ANAPARA BOR TAKST VE FAZLER leyii :

Bilano tarihinden itibaren bir yl iinde denecek tahvil ana- Nominal deerin altnda ihra edilen tahvil, senet vs. dier
para bor taksitleri ile tahvillerin tahakkuk edip de henz menkul kymetlerin nominal deeri ile satfl fiyat arasndaki
denmeyen faizlerinin izlendii hesaptr. farklardan gelecek dneme ait olanlar ve "408. Menkul Ky-
leyii : metler hra Fark Hesab"ndan bu hesaba aktarlanlar bu he-
sabn borcuna, menkul kymetin vadesine paralel olarak itfa
Yukarda belirtilen tahvil anapara bor, taksit ve faizleri bu
edilmesi kaydyla hesaplanan itfa tutarlar, "66. Finansman
hesaba alacak, denmeleri halinde bor kaydedilir. Giderleri" grubundaki hesaplar karfllnda bu hesaba alacak
305. IKARILMI BONOLAR VE SENETLER kaydedilir.
Tedavldeki finansman bonolar ve banka bonolar gibi ksa 309. DER MAL BORLAR
vadeli para ve sermaye piyasas aralar karfllnda sala- Yukardaki hesap kalemlerinin hi birinin kapsamna aln-
nan fonlar bu hesapta izlenir. mayan mali borlarn izlendii hesaptr.
leyii : leyii :
Bu hesapta tanmlanan menkul kymetler ihra edildiinde Bu hesaba; borcun domas halinde alacak, denmesi halin-
nominal bedel zerinden bu hesaba alacak, ilgili hesaplara de bor kaydedilir.
bor kaydedilir. denmeleri halinde hesaba bor kaydedilir.
31.
306. IKARILMI DER MENKUL KIYMETLER
32. TCAR BORLAR
karlmfl bonolar ve senetler kapsamna alnamayan dier Kuruluflun ticari iliflkileri nedeniyle ortaya kan senetli ve
menkul kymetlerin izlendii hesaptr. senetsiz borlarn kaydedildii hesaplar kapsar.
leyii : 320. SATICILAR
Yukarda tanmlananlar dflnda karlmfl dier menkul ky- flletmenin faaliyet konusu ile ilgili her trl mal ve hizmet
metler nominal bedel zerinden bu hesaba alacak, ilgili he- almlarndan kaynaklanan senetsiz borlarn izlendii hesap-
saplara bor kaydedilir. denmeleri halinde bor kaydedilir. tr. Ortaklar, ana kurulufl, ifltirakler ve bal ortaklklara olan
307. senetsiz ticari borlarn bilano dipnotlarnda gsterilmesi
308. MENKUL KIYMETLER HRA FARKLARI (-) gerekir.
Nominal deerinin altnda ihra edilen tahvil, senet vs. dier leyii :
menkul kymetlerin nominal deeri ile satfl fiyat arasndaki Senetsiz borcun domas ile bu hesaba alacak, denmesi ha-
farkn gelecek dneme ait olan ksm bu hesapta izlenir. linde bor kaydedilir.
152 153
321. BOR SENETLER leyii :

flletmenin faaliyet konusu ile ilgili her trl mal ve hizmet Alnan depozito ve teminatlar bu hesabn alacana, geri ve-
almlarndan kaynaklanan senede balanmfl ticari borlar- rilenler veya hesaba saylanlar borcuna kaydedilir.
nn izlendii hesaptr. Ortaklar ana kurulufl, ifltirakler ve ba- 327.
l ortaklklara olan senetli ticari borlarn bilano dipnotla-
328.
rnda gsterilmesi gerekir.
329. DER TCAR BORLAR
leyii :
Yukardaki hesap kalemlerinin hi birinin kapsamna alna-
Bor senetleri tutarlar bu hesaba alacak, denmesi halinde
mayan ticari borlarn izlendii hesaptr.
bor kaydedilir.
leyii :
Bu hesaba, borcun domas halinde alacak, denmesi halin-
Bilano gnnde, senetli borlarn tasarruf deeri ile deer-
de bor kaydedilir.
lemesini salamak zere bor senetleri iin ayrlan reeskont
tutarlarnn izlenmesinde kullanlr. 33. DER BORLAR
leyii : Bu hesap grubu; herhangi bir ticari nedene dayanmadan
meydana gelmifl ve en ok bir yl iinde denmesi dflnlen
Hesaplanan reeskont tutarlar bu hesaba bor, "64. Dier Fa-
borlarn kaydedildii hesaplar kapsar.
aliyetlerden Olaan Gelir ve Krlar" grubundaki "642. Faiz
Gelirleri Hesab"na gelir kaydedilir. zleyen dnemde hu he- 330.
sap "65. Dier Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlar" gru- 331. ORTAKLARA BORLAR
bunun "652. Reeskont Faiz Giderleri Hesab"na aktarlarak flletmenin, esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolay-
kapatlr. syla iflletmelerde iflletme sahibine) borlu bulunduu tutar-
323. larn izlendii hesaptr.
324. leyii :
325. Borcun domas halinde hesaba alacak, denmesi halinde ise
326. ALINAN DEPOZTO VE TEMNATLAR bor kaydedilir.
nc kiflilerin belli bir ifli yapmalarn, aldklar bir deeri 332. TRAKLERE BORLAR
geri vermelerini salamak amacyla ve belli szleflmeler ne- flletmenin esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolaysy-
deniyle gerekleflecek bir alacan karfll olarak alnan de- la ifltiraklerine olan borlarnn izlendii hesaptr.
pozito ve teminat niteliindeki deerlerin izlendii hesaptr.
154 155
leyii : leyii :
Bu hesaba; borcun domas halinde alacak, denmesi halin- Hesaplanan reeskont tutarlar bu hesaba bor, "642. Faiz Ge-
de ifle bor kaydedilir. lirleri Hesab"na gelir kaydedilir. zleyen dnemde hu hesap
333. BALI ORTAKLIKLARA BORLAR "652. Reeskont Faiz Giderleri Hesab"na aktarlarak kapat-
lr.
flletmenin; sermaye taahhdnden borlar hari olmak ze-
re faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolaysyla bal ortak- 338.
lklara olan borlarnn izlendii hesaptr. 339.
leyii : 34. ALINAN AVANSLAR
Bu hesaba, borcun domas halinde alacak, denmesi halin- Gerek satfl szleflmeleri dolaysyla gerekse dier nedenler-
de ise bor kaydedilir. le, iflletme tarafndan nc kiflilerden alnan avanslarn iz-
334. lendii hesaptr.
335. PERSONELE BORLAR 340. ALINAN SPAR AVANSLARI
flletmenin personeline olan eflitli borlar bu hesapta izlenir. flletmenin satfl amacyla gelecekte yapaca mal ve hizmet
teslimleri ile ilgili olarak peflin tahsil ettii tutarlarn izlendi-
leyii :
i hesaptr.
Tahakkuk eden personele borlar bu hesabn alacana,
leyii :
denmesi halinde borcuna kaydedilir.
Alclardan alnan avanslar bu hesabn alacana, maln tes-
336. DER ETL BORLAR
lim edilmesi, hizmetin grlmesi halinde borcuna yazlr.
Ticari olmayp yukardaki hesaplardan hibirinin kapsamna
341.
alnamayan eflitli borlarn izlendii hesaptr.
342.
leyii :
343.
Bu hesaba; borcun domas halinde alacak, denmesi halin-
de ise bor kaydedilir. 344.
337. DER BOR SENETLER REESKONTU (-) 345.
Bilano gnnde, dier borlar gurubundaki senetli borlarn 346.
deerlemesini salamak amac ile bor senetleri iin ayrlan 347.
reeskont tutarlarnn izlendii hesaptr. 348.
156 157
349. ALINAN DER AVANSLAR leyii:

zel blmnde tanmlanan avanslar dflnda, iflletmenin al- "697- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesab" nn
d her trl ksa vadeli avanslarn izlendii hesaptr. alacak kalan dnem sonlarnda sz konusu hesabn borcuna
leyii : karfllk bu hesabn alacana alnarak geici kabule kadar bu
hesapta bekletilir. Geici kabul yapldnda o projeye iliflkin
"Dier Avanslar" "340. Alnan Siparifl Avanslar Hesabnda"
tutar bu hesaptan "648- Enflasyon Dzeltmesi Karlar" hesa-
aklanmfltr.
bna aktarlr.
36. DENECEK VERG VE DER YKMLLKLER
HAKEDLER
flletmenin sorumlu veya mkellef sfatyla, deyecei vergi,
Bu grup, yllara yaygn taahht iflleri yapan iflletmelerin st- resim, har, kesinti, sigorta primi, sendika aidatlar, icra tak-
lendikleri ifllerden, gereklefltirdikleri ksm karfllnda al- sitleri ve benzeri borlarnn izlendii hesap grubudur.
dklar hakedifllerin izlendii hesaplar kapsar.
360. DENECEK VERG VE FONLAR
flletmenin ekonomik faaliyetlerde bulunmasnn sonucu ilgi-
HAKED BEDELLER li mali mevzuat uyarnca mkellef veya sorumlu sfatyla ifl-
flletmenin stlendii yllara yaygn inflaat ve onarm ifllerin- letmenin kendisine, personeline ve nc kiflilere iliflkin
den, tamamladklar ksmlar iin dzenlenen hakedifl bedel- olarak denmesi gereken vergi, resim, har ve fonlarn izlen-
lerinin izlendii hesaplardr. Bu hesaplar "170-178" hesapla- dii hesaptr.
ra paralel olarak dzenlenir. leyii :
leyii : Vergi, resim, harlarn tahakkuk ettirilmesini gerektiren
Yllara yaygn inflaat ve onarm iflleri ile ilgili olarak dzen- olaylar ve ifllemler ortaya ktka anlan hesaplar alacakla-
lenen ve iflveren tarafndan onaylanan hakedifl bedelleri bu nr, demeler yapldka borlanr. Bir yldan daha uzun s-
hesaplara alacak olarak yazlr. flin geici kabul yapldn- rede denecek ertelenmifl veya takside balanmfl vergiler
da, bu hesaplardaki hakedifl bedelleri, ilgili satfl hesaplarnn varsa, bunlar "438. Kamuya Olan Ertelenmifl veya Taksitlen-
alaca karfllnda bu hesaplara bor kaydedilir. dirilmifl Borlar Hesab" na aktarlr.
358. YILLARA YAYGIN NAAT ENFLASYON 361. DENECEK SOSYAL GVENLK KESNTLER
DZELTME HESABI flletmenin, personelin hakedifllerinden sosyal gvenlik mev-
Bu hesap, "697- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme zuat hkmlerine gre kesintiye tabi tutmakla ykml bu-
Hesab" nn alacak kalannn aktarlarak proje baznda ala- lunduu, personele ait emeklilik kesenei ve sigorta primleri
cak tali hesaplar dzeyinde izlendii hesaptr. ile bunlara iliflkin iflveren katlma paylar ve iflverence sosyal
158 159
gvenlik kurulufllarna denecek dier ykmllklerin iz- Olan Ertelenmifl veya Taksitlendirilmifl Borlar Hesab"na
lendii hesaptr. aktarlr.
leyii : 369. DENECEK DER YKMLLKLER
Kesintiler yapldka bu hesap alacaklandrlr ve demeler zel blmlerinde tanmlananlar dflnda kalan ykmllk-
yapldka borlandrlr Bir yldan daha uzun srede dene- lerin izlendii hesaptr.
cek Sosyal Gvenlik Kesintileri varsa, bunlar "438. Kamuya leyii :
Olan Ertelenmifl veya Taksitlendirilmifl Borlar Hesab" na Tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve ifllemler ortaya
aktarlr. ktka anlan hesaplar alacaklanr, demeler yapldka
362. borlanr.
363. 37. BOR VE GDER KARILIKLARI
364. Bilano tarihinde belirgin olarak ortaya kan ancak tutarnn
365. ne olaca kesin olarak bilinemeyen veya tutar bilinmekle
366. birlikte ne zaman tahakkuk edecei bilinemeyen ksa vadeli
borlar veya giderler iin ayrlan karfllklarn izlendii hesap
367. grubudur. Bu grupta yer alan karfllk hesaplar aktifi dzen-
368. VADES GEM ERTELENM VEYA leyici nitelikte deildir.
TAKSTLENDRLM VERG VE DER 370. DNEM KARI VERG VE DER YASAL
YKMLLKLER YKMLLK KARILIKLARI
Kanuni sresi ierisinde denmeyen vergi ve ykmllkler Dnem kr zerinden hesaplanan kurumlar vergisi, dier
ile erteleme ve taksitlendirme sresi bilano tarihinde bir yl- vergi ve kesintiler, fonlar ve benzeri dier ykmllkler
dan az olan vergi ve ykmllkleri kapsar. iin ayrlan karfllklarn izlendii hesaptr.
leyii : leyii :
Vadelerinde denemeyen vergi ve dier ykmllklerle er- Dnem kr zerinden hesaplanan kurumlar vergisi ve yasal
teleme veya taksitlendirme sresi bir yldan az olanlar ile va- ykmllkler, dnem kr hesabnn borcu karfllnda bu
desi bir yln altna dflt iin 438 nolu hesaptan bu hesa- hesaba alacak kaydedilir. Vergi tahakkukunun kesinleflmesi
ba aktarlanlar, hesabn alacana kaydedilir. denmeleri ha- durumunda bor kayd suretiyle hesap kapatlr ve ilgili tutar
linde hesaba bor kaydedilir. Ancak, vadesi gemifl vergi ve "371. Dnem Krnn Peflin denen Vergi ve Dier Ykm-
dier ykmllklerde erteleme veya taksite balama sresi llkleri" ile mahsup edilerek kalan tutar "360. denecek
bir yl aflanlar bu hesabn borcu karfllnda "438. Kamuya Vergi ve Fonlar" hesabna aktarlr.
160 161
371. DNEM KARININ PEN DENEN VERG VE 374.

DER YKMLLKLER (-) 375.
Mevzuat gereince peflin denen gelir ve kurumlar vergisi ile 376.
dier ykmllklerin izlendii hesaptr. 377.
leyii : 378.
Dnem Kr Vergi ve Dier Yasal Ykmllk Karfllkla- 379. DER BOR VE GDER KARILIKLARI
rndan indirilmek zere, "193. Peflin denen Vergiler ve
Ksa vadeli dier bor ve gider karfllklarnn izlendii he-
Fonlar Hesab"ndan yaplan aktarmalar bu hesabn borcuna,
saptr.
193 nolu hesabn alacana kaydedilir. Tahakkuk eden tutar-
lar ve gelir vergisinden mahsup edilen tutarlar ise bu hesaba leyii :
alacak kaydedilir. Bu grubun yukarda belirtilen hesaplar iinde yer almayan
372. KIDEM TAZMNATI KARILII ve nemlilik kavramna gre de ayr ayr hesaplarda izlenme-
si mmkn olmayan bor ve gider karfllklar bu hesaba ala-
Bu hesapta, belirlenecek esaslar erevesinde ayrlan ve bir
cak, denmeleri halinde de bor kaydedilir.
yl iinde denecei ngrlen kdem tazminatlar karfllkla-
r izlenir. 38. GELECEK AYLARA AT GELRLER VE GDER
leyii : TAHAKKUKLARI
"472. Kdem Tazminat Karfll Hesab"ndan yukarda ya- Bu grup, iinde bulunulan dnemde ortaya kan ancak gele-
plan tanm erevesinde yaplan aktarmalar bu hesaba ala- cek aylara ait gelirler ile faaliyet dnemine ait olup denme-
cak, denmesi halinde ise bor kaydedilir. si gelecek aylarda yaplacak giderlerden oluflur.
373. MALYET GDERLER KARILII 380. GELECEK AYLARA AT GELRLER
Aylk maliyetlerin belirlenmesinde, gelecek aylarda kesin ta- Gelecek bilano dnemlerine ait peflin tahsil olunan gelirle-
hakkuku yaplacak giderlerle aylk maliyetlere pay verilme- rin bir yldan ksa sreye ait ksmlarnn izlendii hesaptr.
sinde, tamir-bakm, ikramiyeler, finansman giderleri vb. gi- leyii :
derlere iliflkin tahmini gider karfllklarnn izlendii hesaptr. Peflin tahsil olunan gelirler bu hesabn alacana kaydedilir.
leyii : Ait olduu dnemde ilgili gelir hesaplarna devredilir.
Aylk maliyetlere yklenen tahmini gider karfllklar bu he- 381. GDER TAHAKKUKLARI
saba alacak bu giderlerin kesin tutarlar belli olduunda ise Gelecek aylarda demesi yaplacak ve kesinlikle belgeye da-
bu hesaba bor kaydedilir. yal gider tahakkuklarnn izlendii hesaptr.
162 163
leyii : leyii :
Yaplan tahakkuklar ilgili gider ve zarar hesaplarna bor, bu Teflvikli yatrm mallarnn ithalinde gmrk idareleri tara-
hesaba alacak, yaplan demeler bor kaydedilir. fndan tarh ve tahakkuk ettirilerek ertelenen katma deer ver-
39. DER KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR gisi, aktifteki ilgili hesabn borcu mukabili bu hesaba alacak,
mevzuat gerei yaplacak terkin sonunda aktifteki ilgili hesa-
zellikle kendi blmlerinde tanmlanmamfl olan dier ksa
bn alaca karfll bu hesaba bor kaydedilmek suretiyle ifl-
vadeli yabanc kaynaklar bu grupta yer alr.
lem grr.
390.
Yatrm teflvik belgelerinde ngrld flekilde gereklefl-
391. HESAPLANAN KDV memesi halinde ertelenen katma deer vergisi bu hesaba
Bu hesap; teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler zerin- bor, denmek zere pasifteki tahakkuk hesabna alacak kay-
den hesaplanan Katma Deer Vergisi ile ifllemi gerekleflme- dedilir.
yen ya da ifllemden vazgeilen mal ve hizmetlere iliflkin kat- Vergi dairesince tecil olunan katma deer vergisi "391. He-
ma deer vergisinin izlendii hesaptr. saplanan Katma Deer Vergisi Hesab" nn borcu mukabili
leyii : bu hesaba alacak, mevzuat gerei yaplacak terkin sonucun-
Hesaplanan katma deer vergisi bu hesaba alacak kaydedilir. da borlusunun alaca mukabili bu hesaba bor kaydedilir.
Dzeltmeler bu hesaba bor kaydedilir. Vergilendirme dne- hracatn gerekleflmemesi halinde ise, tecil olunan katma
mi itibariyle bu hesabn bakiyesi, "191- NDRLECEK deer vergisi "391. Hesaplanan Katma Deer Vergisi Hesa-
KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV" hesaplar ile kar- b"nn alaca mukabili bu hesaba bor kaydedilir.
fllafltrlr. Yaplan karfllafltrmada bu hesabn bakiyesi "191- 393. MERKEZ VE UBELER CAR HESABI
NDRLECEK KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV"
Merkezin flubelerle, flubelerin merkezle veya kendi aralarn-
hesaplarnn bakiyesinden fazla olduu takdirde vadesinde
daki bor ve alacak iliflkilerinin izlendii borlu ve alacakl
denmek zere "360- DENECEK VERG VE FONLAR"
olarak alflan hesaptr. Bu hesap dnem iinde kullanlr,
hesabna aktarlarak kapatlr.
fzyon da kapatlr.
392. DER KDV
leyii :
Bu hesap; teflvikli yatrm mallarnn ithalinden doan ve er-
Merkezin flubelerden, flubelerin dier flubelerden veya mer-
telenen Katma Deer Vergisi ve ihra kaydiyle satfl nedeniy-
kezden olan alacaklar bu hesaba bor, borlar da alacak
le ertelenen ve terkin edilecek Katma Deer Vergisi gibi ih-
kaydedilir.
tiyaca gre blmlenir.
394.
395.
164 165
396. 4. UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR

397. SAYIM VE TESELLM FAZLALARI Kredi kurumlarndan, sermaye piyasasndan ve iflletmenin
Saymlar sonunda tespit edilen kasa, stok ve maddi duran iliflkide bulunduu nc kiflilerden salanan ve bir yldan
varlklar fazlalaryla, niteler aras yollamada ortaya kan fazla vadeli olan iflletme borlarn kapsar.
fazlalarn geici olarak kayt edilecei hesaptr. Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklar, Mali Borlar, Ticari Bor-
leyii : lar, Dier Borlar, Alnan Avanslar, denecek Vergi ve Di-
er Ykmllkler, Bor ve Gider Karfllklar, Gelecek Yl-
Kasa saym fazlasnn tespitinde kasa hesab borcu karfll-
lara Ait Gelirler ve Gider Tahakkuklar ile Dier Uzun Va-
nda bu hesaba alacak kaydolunur. Belgelerine dayanarak
deli Yabanc Kaynaklar fleklinde blmlenir.
nc flahslara denmesi gereken kasa fazlalar bu hesabn
borcuna kaydolunur. Bu hesaptaki kalntdan bekleme sre- 40. MAL BORLAR
sini dolduranlar "671. nceki Dnem Gelir ve Karlar" hesa- Bilano tarihi itibariyle vadesine bir yldan fazla sre kalmfl
b alacana aktarlr. bulunan, banka ve dier finans kurulufllarndan alnan kredi-
Stok saym fazlalarnn tespitinde, emsal deeri zerinden bu ler ile iflletmece borlanma amacyla ihra edilmifl, menkul
hesaba alacak, ilgili stok hesabna bor yazlr. Saym dne- deerler bu hesap grubunda yer alr.
mi iinde normal olduu belgelenen fazlalar ilgili maliyet he- 400. BANKA KREDLER
saplar karfllnda bu hesaba bor kaydolunur. Banka ve dier finans kurulufllarndan alnan uzun vadeli
Maddi duran varlk fazlasnn tespitinde, fazlalar emsal de- kredilerin yer ald hesaptr.
erleriyle ilgili duran varlk hesab karfllnda bu hesaba leyii :
alacak yazlr, saym dnemi iinde kr kayd gerektii bel-
Alnan uzun vadeli krediler bu hesaba alacak, denmeleri ha-
gelenenler "679. Dier Olaandfl Gelir ve Krlar Hesab"
linde bor kaydedilir. Bilano tarihinden itibaren bir yl iin-
karfllnda bu hesaba bor yazlr.
de denecek ana para taksitleri ile vadesi bir yla dflen tutar-
398. lar "303. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faiz-
399. DER ETL YABANCI KAYNAKLAR leri Hesab" nn alacana aktarlmak suretiyle bu hesaba
Bu hesap grubu iinde saylanlarn dflnda kalan dier eflit- bor kaydedilir.
li yabanc kaynaklarn izlendii hesaptr. 401. FNANSAL KRALAMA LEMLERNDEN
leyii : BORLAR
Yukardaki hesaplar dflnda oluflan dier yabanc kaynaklar Bu hesap, kiraclarn finansal kiralama yapanlara olan ve va-
bu hesabn alacana, demeler ise borcuna kaydolunur. desi 1 yl aflan borlarnn izlendii hesaptr.
166 167
leyii: yl aflanlar bu hesapta izlenir. flletmece hisse senedi ile de-

Finansal kiralama szleflme tutar bu hesaba alacak, finansal ifltirilebilir ve erken paraya evrilebilir tahviller karlmfl
kiralamaya konu olan ilgili varlk hesabna kira demelerinin olmas durumunda bunlarn tutar ve nitelikleri dipnotlarda
bugnk deeri ile bor ve bu iki tutar arasndaki fark da ayrca belirtilir.
"402-Ertelenmifl Finansal Kiralama Borlanma Maliyetleri" leyii :
hesabna bor kaydedilir. Dnemsellik varsaymna uygun karlmfl tahviller nominal bedelleri ile bu hesaba alacak
olarak dnem sonlarnda, izleyen dnemi ilgilendiren tutar; kaydedilir. Bilano tarihinden itibaren bir yl iinde dene-
"301-Finansal Kiralama fllemlerinden Borlar" hesabna cek tahvil, anapara bor ve taksitleri bilano dnemlerinde
alacak, bu hesaba bor kaydedilir. "304. Tahvil Anapara, Bor, Taksit ve Faizleri Hesabna" ak-
402. ERTELENM FNANSAL KRALAMA tarlmak suretiyle bu hesaba bor kaydedilir.
BORLANMA MALYETLER (-) 406.
Finansal kiralamann yapld tarihte kiralama ifllemlerinden 407. IKARILMI DER MENKUL KIYMETLER
doan ve vadesi bir yl aflan borlar ile kiralanan varla ilifl- flletmece karlmfl katlma intifa senedi dflndaki vadeleri
kin kira demelerinin bugnk deeri arasndaki fark gste- bir yldan uzun olan dier menkul deerler bu hesap kale-
ren henz denmemifl finansal kiralama borlanma maliyet- minde yer alr.
lerinin izlendii hesaptr.
Yukardaki hesaplarda tanmlanmfl menkul kymetler dfln-
leyii: da kalan karlmfl dier menkul kymetler bu hesapta izlenir.
Finansal kiralama szleflme tutar ile finansal kiralamaya ko- flletmece karlmfl katlma intifa senetleri ve zkaynak ni-
nu olan varla iliflkin kira demelerinin bugnk deeri ara- teliindeki dier menkul kymetler bu hesapta yer almaz.
sndaki fark "Ertelenmifl Finansal Kiralama Borlanma Ma-
Ortaklarn "Katlma intifa Senedi" ihra etmeleri halin-
liyetleri" olarak bu hesaba bor kaydedilir. Kiralama szlefl-
de,"Katlma ntifa Senedi Sermayesi" zkaynaklar grubunda
mesine uygun olarak tamamlanana ve her dnem sonunda iz-
"Sermaye" hesabnn altnda; "Geri Satn Alnan Katlma n-
leyen dneme iliflkin tutar "302-Ertelenmifl Finansal Kirala-
tifa Senetleri" ise dnen varlklarda menkul kymetler hesap
ma Borlanma Maliyetleri" hesabna bor, bu hesaba alacak
grubu iinde gsterilir.
kaydedilir.
leyii :
403.
Yukarda tanmlananlar dflnda karlmfl dier menkul ky-
404. metler nominal bedelle bu hesaba alacak kaydedilir. Bilano
405. IKARILMI TAHVLLER tarihinden itibaren bir yl iinde denecek tahvil anapara
flletme tarafndan karlmfl bulunan tahvillerden vadesi bir bor ve taksitleri bilano dnemlerinde "306. karlmfl Di-
168 169
er Menkul Kymetler Hesab"na aktarlmak suretiyle bu he- leyii :

saba bor kaydedilir. Senetsiz ticari borcun domas ile bu hesaba alacak kaydedi-
408. MENKUL KIYMETLER HRA FARKI (-) lir. Bilano karma dnemlerinde vadeleri bir yln altna
Nominal deerinin altnda ihra edilen tahvil, senet ve dier dflenler bu hesaba bor kaydedilerek "320. Satclar Hesab"
menkul kymetlerin nominal deerleri ile satfl fiyat arasn- nn alacana aktarlr.
daki farkn gelecek yllara ait olan ksm bu hesapta izlenir. 421. BOR SENETLER
leyii : flletmenin faaliyet konusu ile ilgili her trl mal ve hizmet
Nominal deerinin altnda ihra edilen tahvil, senet ve dier almlarndan kaynaklanan vadelerine bir yldan fazla sre bu-
menkul kymetlerin nominal deeri ile satfl fiyat arasndaki lunan senetli borlarnn izlendii hesaptr.
fark bu hesabn borcuna kaydedilir. Bu satfl farklarnda ge- leyii :
lecek dnemde itfa edilecek ksm bilano tarihinde "308. Bor senetleri tutarlar bu hesaba alacak bilano tarihinde va-
Menkul Kymetler hra Fark Hesab"na aktarlarak bu he- deleri bir yln altna dflen senetli borlar "321. Bor Senet-
saba alacak kaydedilir. leri Hesab"nn alacana aktarlarak bu hesaba bor kayde-
409. DER MAL BORLAR dilir.
Yukardaki hesap kalemlerinin hibirine girmeyen deerler 422. BOR SENETLER REESKONTU (-)
bu bafllk altnda toplanr. Bilano gnnde, senetli borlarn tasarruf deeriyle deer-
leyii : lenmesini salamak zere, bor senetleri iin ayrlan rees-
Bu hesaba, borcun domas halinde alacak, denmesi halin- kont tutarlarnn izlenmesinde kullanlr.
de bor kaydedilir. leyii :
41. Hesaplanan reeskont tutarlar bu hesaba bor, "64. Dier Fa-
42. TCAR BORLAR aliyetlerden Olaan Gelir ve Krlar" grubundaki "642. Faiz
Bilano tarihinden itibaren vadelerine bir yldan fazla sre Gelirleri Hesab"na alacak kaydedilir. zleyen dnemde bu
bulunan ticari borlar bu hesap grubunda yer alr. Bal or- hesap, "65. Dier Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlar"
taklklara ve ifltiraklere olan ticari borlarn tutarlar bilano grubunun "652. Reeskont Faiz Giderleri Hesabna" aktarla-
dipnotlarnda belirtilir. rak kapatlr.
420. SATICILAR 423.
flletmenin faaliyet konusu i1e ilgili her trl mal ve hizmet 424.
almlarndan kaynaklanan vadelerine bir yldan fazla sre bu- 425.
lunan senetsiz borlarn izlendii hesaptr. 426. ALINAN DEPOZTO VE TEMNATLAR
170 171
"326. Alnan Depozito ve Teminatlar" hesabnda alfl ama- leyii :

lar belirtilen depozito ve teminattan vadeleri bir yldan faz- Borcun domas halinde hesaba alacak, vadesi bir yln alt-
la olan ksmlar bu hesap kapsamna girer. na dflmesi halinde 331 No.lu hesaba aktarlarak bor kayde-
leyii : dilir.
Alnan depozito ve teminatlar bu hesabn alacana, geri ve- 432. TRAKLERE BORLAR
rilenler veya hesaba saylanlarla, geri verilmemifl bilano g- flletmenin esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolaysy-
nnde vadeleri bir yln altna dflenler bu hesabn borcuna la ifltiraklerine olan vadeleri bir yldan fazla sreli borlar-
yazlarak "326. Alnan Depozito ve Teminatlar Hesab"na nn izlendii hesaptr.
aktarlarak kapatlr.
leyii :
427.
Borcun domas halinde hesaba alacak vadesi bir yln altna
428. dflmesi halinde "332. fltiraklere borlar Hesab"na aktarla-
429. DER TCAR BORLAR rak bor kaydedilir.
Yukardaki hesap kalemlerinin hi birinin kapsamna alna- 433. BALI ORTAKLIKLARA BORLAR
mayan bir yl aflan ticari borlarn izlendii hesaptr. flletmenin sermaye taahhdnden borlar hari olmak ze-
leyii : re faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolaysyla bal ortak-
Bu hesaba borcun domas halinde alacak, vadesi bir yln al- lklara olan borlarnn izlendii hesaptr.
tna dflenler "329. Dier Ticari Borlar Hesab"na aktarla- leyii :
rak bor kaydedilir. Borcun domas ile hesaba alacak, vadesi bir yln altna d-
430. flenler "333. Bal Ortaklklara Borlar Hesab"na aktarlmak
43. DER BORLAR suretiyle bor kaydedilir.
Bu hesap grubu, herhangi bir ticari nedene dayanmadan 434.
meydana gelmifl vadeleri bir yldan fazla sreli bulunan bor- 435.
larn kaydedildii hesaplar kapsar. 436. DER ETL BORLAR
431. ORTAKLARA BORLAR Ticari olmayp yukardaki hesaplardan hi birinin kapsamna
flletmenin esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolaysy- alnamayan eflitli borlarn izlendii hesaptr.
la ortaklara borlu bulunduu vadeleri bir yldan fazla sreli leyii :
tutarlarn izlendii hesaptr.
Borcun domas halinde alacak, bilano tarihinde vadesi bir
yln altna dflenler "339. Dier eflitli Borlar Hesab"na
aktarlarak bor yazlr.
172 173
437. DER BOR SENETLER REESKONTU (-) leyii :

Bilano gnnde, uzun vadeli dier borlar grubunda yer Alclardan alnan avanslar bu hesaba alacak, vadesi bir yln
alan senetli borlarn deerlemesini salamak amac ile bor altna dflenler "340. Alnan Siparifl Avanslar Hesab"na ak-
senetleri iin ayrlan reeskont tutarlarnn izlendii hesaptr. tarlmak suretiyle bu hesaba bor kaydedilir.
leyii : 441.
"337. Dier Bor Senetleri Reeskontu Hesab"nda aklan- 442.
mfltr. 443.
438. KAMUYA OLAN ERTELENM VEYA 444.
TAKSTLENDRLM BORLAR 445.
Kamuya olan vergi ve benzeri borlardan vadesinde denme- 446.
yip ertelenmifl veya taksite balanmfl olup bir yldan daha
447.
uzun bir srede denecek olan ksmnn izlendii hesaptr.
448.
leyii :
449. ALINAN DER AVANSLAR
Bir yldan uzun vadeli kamuya olan ertelenmifl veya taksit-
lendirilmifl borlar ile "368. Vadesi Gemifl Ertelenmifl veya Yukarda aklanan avanslar dflnda, iflletmenin ald her
Taksitlendirilmifl Vergi ve Dier Ykmllkler Hesa- trl uzun vadeli avanslarn izlendii hesaptr.
b"ndan vadeleri bir yl aflan borlar hesaba alacak; vadesi leyii :
bir yln altna dflenler ksa vadeli yabanc kaynaklarda yer Alnan avanslar bu hesabn alacana, vadesi bir yln altna
alan ilgili hesaplara aktarlmak suretiyle bu hesaba bor kay- dflenler "349. Alnan Dier Avanslar Hesab"na aktarlmak
dedilir. suretiyle bu hesaba bor kaydedilir.
439. 45.
44. ALINAN AVANSLAR 46.
Satfl szleflmeleri ve dier nedenlerle alnan ve vadeleri bir 47. BOR VE GDER KARILIKLARI
yl aflan avanslar bu blm kapsamna girer. Bilano tarihinde belirgin olarak ortaya kan ancak tutarnn
440. ALINAN SPAR AVANSLARI ne olaca kesin olarak bilinemeyen veya tutar bilinmekle
flletmenin satfl szleflmesine dayanarak mal ve hizmetin tes- birlikte ne zaman tahakkuk edecei bilinmeyen uzun vadeli
liminden nce tahsil ettii bir yl aflan avanslarn izlendii borlar veya giderler iin ayrlan karfllklarn izlendii hesap
hesaptr. grubudur.
174 175
Bu grupta yer alan karfllk hesaplar aktifi dzenleyici nite- bu hesaba alacak, ilgili gider gruplarna bor kaydedilir. z-
likte deildir. leyen dnemde denmesi beklenen bor ve gider karfllk tu-
470. tarlar bu hesabn borcuna, "379. Dier Bor ve Gider Karfl-
lklar Hesab"nn alacana kaydedilir.
471.
48. GELECEK YILLARA AT GELRLER VE GDER
472. KIDEM TAZMNATI KARILII
TAHAKKUKLARI
Belirlenecek esaslar erevesinde ayrlacak kdem tazminat
karfllklar bu hesap kaleminde gsterilir. Bilanonun karld dnemi izleyen yldan daha sonraki
bilano dnemlerine ait peflin tahsil olunan gelirler ile faali-
leyii :
yet dnemine ait olup da gelecek bilano dnemlerinde de-
Hesaplanan kdem tazminat karfllk tutarlar ilgili gider he- necek giderlerden oluflur.
saplarna bor bu hesaba alacak kaydedilir. zleyen dnemde
480. GELECEK YILLARA AT GELRLER
denmesi beklenen kdem tazminat karfllk tutarlar bu he-
sabn borcuna, "37. Bor ve Gider Karfllklar" grubundaki Gelecek bilano dnemlerine ait peflin tahsil olunan gelirle-
"372. Kdem Tazminat Karfll Hesab"na alacak kaydedi- rin bir yldan uzun sreye ait ksmlarnn izlendii hesaptr.
lir. leyii :
473. Peflin tahsil olunan gelirler bu hesabn alacana kaydedilir.
474. Ksa vadeli nitelik kazanan gelirler bu hesabn borcu muka-
bili "380. Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesab"na aktarlr.
475.
481. GDER TAHAKKUKLARI
476.
Gelecek yllarda denmesi yaplacak ve kesinlikle belgeye
477.
dayal gider tahakkuklarnn izlendii hesaptr.
478.
leyii :
479. DER BOR VE GDER KARILIKLARI
Yaplan tahakkuklar ilgili gider ve zarar hesaplar mukabili
Uzun vadeli dier bor ve gider karfllklarnn izlendii he- bu hesaba alacak, vadesi bir yln altna dflenler "381. Gider
saptr. Tahakkuklar Hesab"na aktarlarak bu hesaba bor kaydedilir.
leyii : 49. DER UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR
Bu grubun yukarda belirlenen hesaplar iinde yer almayan zellikle kendi blmlerinde tanmlanmamfl olan dier
ve nemlilik kavramna gre de ayr ayr hesaplarda izlenme- uzun vadeli yabanc kaynaklar bu grupta yer alr.
si mmkn olmayan bor ve gider karfllklar doduunda
490.
176 177
491. 496.
492. GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA 497.
TERKN EDLECEK KDV 498.
Bu hesap, teflvikli yatrm mallarnn ithalinde denmesi ge- 499. DER ETL UZUN VADEL YABANCI
rektii halde denmeyip, fiilen indirilmesinin mmkn ola- KAYNAKLAR
ca tarihe kadar ertelenen katma deer vergisi ile imalat
Bu hesap grubu ierisinde saylanlarn dflnda kalan dier
teflebbsler tarafndan imal ettikleri mallardan ihra edilmek
eflitli yabanc kaynaklarn izlendii hesaptr.
kayd ile ihracatlara yaplan teslimler nedeniyle hesaplanan
ve dzenlenen fatura ve fatura yerine geen belgelerde mev- leyii :
zuat gerei ihracatlardan tahsil edilmeyen ve tamamnn in- Tahakkuk eden tutarlar bu hesaba alacak, vadesi bir yln al-
dirim konusu yaplmamas nedeniyle gelecek bilano devre- tna dflenler, "399. Dier eflitli Yabanc Kaynaklar Hesa-
lerine kadar tecil olunan katma deer vergisinin kaydedildii b"na aktarlarak bor kaydedilir.
ve izlendii hesaptr.
5. ZKAYNAKLAR
leyii :
flletme sahip veya ortaklarnn bilano tarihinde iflletmeye
Bu hesap bilano dneminde "392. Dier Katma Deer Ver- yapmfl olduklar sermaye yatrmlarnn tutarn gsteren
gisi Hesab"yla iliflkilendirilmek suretiyle kullanlr ve bu he- denmifl sermaye ile, Sermaye Yedekleri, Kr Yedekleri,
sap gibi ifllem grr. Gemifl Yllar Krlar ve Gemifl Yllar Zararlar ve Dne-
493. TESSE KATILMA PAYLARI min Net Kr veya Zararn kapsar.
flletmeye ait tesislerden yararlanmak amacyla nc kifli- 50. DENM SERMAYE
lerin, tesis bedellerine katlma paylarnn kayt ve izlendii 500. SERMAYE
hesaptr.
flletmeye tahsis edilen veya iflletmelerin ana szleflmelerin-
leyii : de yer alan ve Ticaret Siciline tescil edilmifl bulunan serma-
Katlma paylarnn tahsilinde bu hesaba alacak, tesisin mr ye tutar bu hesapta yer alr. Kaytl sermaye sistemine alnan
sresine gre belirlenecek itfa tutarlar "649. Faaliyetle lgili ortaklklarda karlmfl sermaye gsterilir. Kaytl sermaye
Dier Gelir ve Krlar Hesab"na alnarak bu hesaba bor tavan ayrca dipnotlarda belirtilir.
kaydedilir. leyii :
494. Taahht edilen sermaye tutar bu hesaba alacak, denmemifl
495. sermaye hesabna bor kaydedilir.
178 179
Meslek Mevzuat V- Tekdzen Hesap erevesi, Hesap Plan ve Hesap Plan Aklamalar
501. DENMEM SERMAYE (-) nemlerde dzeltme sonucunda ortaya kan olumlu farklar
flletmeye tahsis edilen veya ortaklarca yklenilen sermaye- nce bu hesaptaki tutardan mahsup edilir, varsa kalan "502-
nin henz denmemifl ksmdr. Sermaye Dzeltmesi Olumlu Farklar" hesabna alacak yaz-
lr.
leyii :
52. SERMAYE YEDEKLER
Taahht edilen sermaye tutar "500. Sermaye Hesab" alaca-
ile bu hesaba bor, denen tutarlar alacak kaydedilir. Hisse senedi ihra primleri, iptal edilen ortaklk paylar ve
yeniden deerleme deer artfllar gibi sermaye hareketleri
502. SERMAYE DZELTMES OLUMLU FARKLARI
dolaysyla ortaya kan ve iflletmede braklan tutarlarn iz-
Bu hesap denmifl sermaye tutarnn dzeltilmesi sonucu or- lendii hesap grubudur.
taya kan olumlu farklarn izlendii hesaptr.
520. HSSE SENED HRA PRMLER
leyii:
Yeni karlan hisse senetlerinin primli satflndan kaynakla-
denmifl sermaye tutarnn enflasyon dzeltilmesine tabi tu- nan tutarlar bu hesapta izlenir.
tulmas sonucunda denmifl sermaye (tutarnda meydana ge-
leyii :
len artfllar bu hesabn alacana, "698- Enflasyon Dzeltme
Hesab" nn borcuna kaydedilir, izleyen dnemde enflasyon Hisse senedinin nominal fiyat ile satfl fiyat arasndaki fark
orannn dflmesi sonucu taflma iflleminden ortaya kan aza- bu hesabn alacana satfl biimine bal olarak ilgili hesabn
lfllar bu hesabn borcuna "698-Enflasyon Dzeltme Hesab" borcuna kaydedilir.
nn alacana kaydedilir. Bu tutarlarn sermayeye ilavesi veya baflka bir amala kulla-
Bu farklarn sermayeye eklenmesi durumunda "500- Serma- nlmas durumunda hesaba bor kaydedilir.
ye Hesab" nn alacana karfllk bu hesap borlandrlr. 521. HSSE SENED PTAL KARLARI
503. SERMAYE DZELTMES OLUMSUZ ptal edilen hisse senetlerinin bedellerine mahsuben yaplan
FARKLARI (-) demelerin, bunlarn yerine karlan hisse senetlerinden el-
de edilen haslat noksan kapatldktan sonra artan ksmn iz-
Bu hesap denmifl sermaye tutarnn dzeltilmesi sonucu or-
lendii hesaptr.
taya kan olumsuz farklarn izlendii hesaptr.
leyii :
leyii:
Elde edilen hisse senedi iptal karlar bu hesaba alacak kayde-
denmifl sermaye tutarnn ilk kez enflasyon dzeltilmesine
dilir. Bu tutarlarn sermayeye ilavesi veya baflka amalarla
tabi tutulmas sonucu denmifl sermaye tutarnda azalfl mey-
kullanlmas durumunda ilgili hesaplara bor kaydedilir.
dana gelmesi durumunda bu hesabn borcuna, "698- Enflas-
yon Dzeltme Hesab" nn alacana kaydedilir, izleyen d-
180 181
522. M.D.V. YENDEN DEERLEME ARTILARI 527.

flletmenin aktifine kaytl maddi duran varlk kalemlerinin 528.
yeniden deerlenmesinden oluflan deer artfllarnn izlendii 529. DER SERMAYE YEDEKLER
hesaptr.
Bu hesap grubu ierisinde saylanlarn dflnda kalan dier
leyii : sermaye yedeklerinin izlendii hesaptr.
Yeniden deerleme net deer artfl ilgili hesaplar karflln- 53.
da bu hesaba alacak kaydedilir. Bu tutarlarn sermayeye ila-
54. KAR YEDEKLER
vesi veya baflka bir amala kullanlmas durumunda bu hesa-
ba bor kaydedilir. Kanun, ana szleflme hkmleri ya da ortaklklarn yetkili
organlar tarafndan alnan kararlar uyarnca, datlmamfl
523. TRAKLER YENDEN DEERLEME
ya da iflletmede alkonulmufl krlar bu hesap grubunda gs-
ARTILARI terilir.
flletmenin ifltirakleri ile bal ortaklklar bnyesinde yaplan 540. YASAL YEDEKLER
yeniden deerleme dolaysyla oluflan deer artflnn serma-
Kanun hkmleri uyarnca ayrlmfl bulunan yedekler bu he-
yeye eklenmesi sonucunda, bu sermayeden iflletmeye isabet
sap kaleminde gsterilir.
eden ksm gsterir.
leyii :
leyii :
Yedekler faaliyet yl krndan mahsup edilmek suretiyle bu
flletmenin ifltirakleri ve bal ortaklklar bnyesinde yaplan
hesaplara alacak kaydedilir.
yeniden deerleme dolaysyla oluflan deer artfllar serma-
yeye eklenmesi sonucunda, iflletmeye bedelsiz olarak verilen 541. STAT YEDEKLER
hisse senetleri ve paylar bu hesabn alacana, "242. fltirak- Ana szleflme hkmleri erevesinde ayrlan yedekler bu
ler" veya "245. Balk Ortaklklar Hesaplar"nn borcuna hesap kalemi iinde yer alr.
kaydedilir. leyii :
524. MALYET BEDEL ARTILARI FONU Bu hesap "540. Yasal Yedekler Hesab" gibi ifllem grr.
193 Sayl Gelir Vergisi Kanununun 38nci maddesi kapsa- 542. OLAANST YEDEKLER
mnda Duran Varlklarn Satflnda oluflan maliyet bedeli ar- Sermaye flirketlerinde Genel Kurul tarafndan ayrlmasna
tfllarnn kaydedildii hesaptr. karar verilen olaanst yedek akeler ile datm dfl kalan
525. krlar bu hesapta yer alr.
526.
182 183
leyii : 580. GEM YILLAR ZARARLARI

Bu hesap "540. Yasal Yedekler Hesab" gibi ifllem grr. Gemifl faaliyet dnemlerinde ortaya kan dnem net zarar-
543. larnn izlendii hesaptr.
544. 59. DNEM NET KARI (ZARARI)
545. Bu grup iflletmenin nihai faaliyet sonucunu gsteren hesapla-
r kapsar.
546.
590. DNEM NET KARI
547.
flletmenin faaliyet dnemine iliflkin vergi sonras net kr tu-
548. DER KAR YEDEKLER
tarnn izlendii hesaptr.
zellikle kendi blmlerinde tanmlanmamfl olan krdan
leyii :
ayrlan dier yedekler bu hesapta izlenir.
Sonu hesaplarnda yer alan "692. Dnem Net Kr veya Za-
leyii :
rar Hesab"ndan aktarlan tutarlar bu hesaba alacak, ayn he-
Kardan ayrlan tutarlar bu hesaba alacak, mahsubunda bor saba bor kaydedilir.
kaydedilir.
591. DNEM NET ZARARI (-)
549. ZEL FONLAR
flletmenin faaliyet dnemine iliflkin net zarar tutarnn izlen-
flletmede braklmas ve tasarrufu zorunlu yasal fonlar ile di- dii hesaptr.
er maksatlarla ayrlan fonlar bu hesapta izlenir.
leyii :
leyii :
Sonu hesaplarnda yer alan "692. Dnem Net Kr veya Za-
Kardan ayrlan tutarlar bu hesaba alacak, mahsubunda bor rar Hesab"ndan aktarlan tutarlar bu hesaba bor, ayn hesa-
kaydedilir. ba alacak kaydedilir.
55.
6. GELR TABLOSU HESAPLARI
56.
flletmenin faaliyet dnemine iliflkin brt satfllar, satfl-indi-
57. GEM YILLAR KARLARI
rimleri satfllarn maliyeti, faaliyet giderleri, dier faaliyetler-
570. GEM YILLAR KARLARI den gelir ve krlar, dier faaliyetlerden gider ve zararlar, fi-
Gemifl faaliyet dnemlerinde ortaya kan ve iflletme sahibi- nansman giderleri, olaandfl gelir ve krlar ve olaandfl gi-
ne veya ortaklarna datlmamfl bulunan krlardan ilgili ye- der ve zararlardan oluflur.
dek hesaplarna alnmayan tutarlarn izlendii hesaptr.
58. GEM YILLAR ZARARLARI (-)
184 185
60. BRT SATILAR yet haslatndaki dflkl veya faaliyet zararn gidermek
flletmenin esas faaliyetleri erevesinde satlan mal yada iin, sermaye katks niteliinde olmayan, mali yardmlar
hizmetler karfllnda alnan yada tahakkuk ettirilen toplam (sbvansiyonlar), devletin baz mallar vergi, resim, har ve
deerleri kapsar. Satlan mal ve hizmetlerle ilgili sbvansi- benzeri ykmllklerden istisna etmesi yoluyla yapt yar-
yonlar, satfl tarihindeki vade farklar, ihracatla ilgili dnem dmlar (vergi iadeleri) ve satfl tarihindeki vade farklar, ihra-
iinde ortaya kan kur farklar, vergi iadeleri brt satfllar catla ilgili fiyat istikrar destekleme primi vb.. haslat kalem-
iinde gsterilir. Brt Satfllara Katma Deer Vergisi dahil leri bu hesapta izlenir.
edilmez. leyii :
Brt Satfllar; yurtii satfllar, yurtdfl satfllar ve dier gelir- Dnem iindeki faaliyetlerden doan sbvansiyon, vergi ia-
ler fleklinde blmlenir. desi, vade farklar, (vb.) tutarlar saptanarak ilgili hesaba
Holding ana flirketinin, kendine bal yurtii ve yurtdfl or- bor, bu hesaba ise alacak kaydedilir.
taklklarndan elde ettii gelirler ana flirketin esas faaliyet ge- 61. SATI NDRMLER (-)
lirini oluflturduundan bu blmdeki hesaplarda izlenir.
Net satfl haslatna ulaflabilmek iin brt satfllardan indiril-
600. YURT SATILAR mesi gereken deerleri kapsar.
Yurt iindeki gerek ve tzel kiflilere satlan mal ve hizmet- Satfltan iadeler, satfl iskontolar ve dier indirimler fleklinde
ler karfllnda alnan ya da tahakkuk ettirilen toplam deer- blmlenir.
lerin izlendii hesaptr. Gereksinime gre blmlenebilir.
610. SATITAN ADELER (-)
leyii :
Satlan mallarn iade edilen blmnn fatura tutarlarn
Satfl gereklefltiinde haslat tutar bu hesaba alacak kayde- kapsar.
dilir.
leyii :
601. YURTDII SATILAR
Daha nce yaplan satfllar ile ilgili olarak ilgili hesaplara
Yurt dflnda satlan mal ve hizmetler karfllnda alnan ya- bor, Brt Satfllardan ilgili hesaplara alacak kaydedilmifl bu-
da alnacak olan toplam deerlerin izlendii hesaptr. lunan maln fatura tutar, maln ksmen yada tamamen iade
leyii : edilmesi durumuna gre, "610. Satfltan adeler Hesab"nn
Yurtii satfllarda olduu gibidir. borcuna, buna karfllk ilgili hesaba alacak kaydedilir.
602. DER GELRLER 611. SATI SKONTOLARI (-)
flletmenin korunmas, ihracat teflvik ya da hkmet politi- Satflla ilgili faturann dzenlenip satfln gerekleflmesinden
kasna uyma zorunluluu karflsnda oluflan iflletmenin faali- sonra yaplan her trl kasa ve miktar iskontolar bu hesapta
yer alr.
186 187
Kasa iskontosu, kredili satfllarda alcnn mal bedelini vade- 620. SATILAN MAMULLER MALYET (-)
sinden nce demesi dolaysyla, bu peflin deme karflln- leyii :
da alcya belirli oranlarda indirim yaplmasdr.
Satlan mamullerin maliyet tutar 152 nolu hesaba (Mamul-
Miktar iskontosu ise alcnn belli tutarlar zerinde alfllarda ler Hs.) alacak, bu hesaba ise bor kaydedilir.
bulunarak satcnn mal srmne katkda bulunmasndan 621. SATILAN TCAR MALLAR MALYET (-)
dolay kendisine belli oran ya da tutarlarda yaplan indirim-
Herhangi bir deifliklie tabi olmadan satlmak amacyla al-
dir.
nan ticari mallar (emtia) ve benzeri kalemlerin maliyetini
leyii : kapsar.
Uygulanan iskonto ilgili "Alacaklar" hesabna alacak kayde- leyii :
dilirken, "611. Satfl skontolar Hesab"na bor kaydedilir.
Satlan ticari mallarn maliyet tutar "153. Ticari Mallar He-
612. DER NDRMLER (-) sab"na alacak, bu hesaba bor kaydedilir.
Satc tarafndan, alc hesabna, maln sevki srasnda de- 622. SATILAN HZMET MALYET (-)
nen giderleri ifade eden ve satlan mallara ait olan sevk gi- retilen hizmetlerle ilgili olarak yaplan giderlerin kaydedil-
derleri, satlan mallarn hatal ve noksan olmas ya da taflma dii hesaptr.
srasnda hasara uramfl olmas nedeniyle yaplmas zorunlu
indirimler ile satfl vergileri, fonlar (KDV hari) ve benzerle- leyii :
ri bu kalemde gsterilir. retilen hizmetle ilgili giderler niteliklerine gre, efl zaman-
l kayt sistemine tabi olan ve 7/A seeneini uygulayan hiz-
Bu hesap ihtiyaca gre blmlenir.
met iflletmeleri "741. Hizmet retim Maliyeti Yanstma He-
leyii : sab" alaca ile, 7/B seeneini uygulayan kk iflletmeler-
Satlan mal ya da hizmet bedelinden yaplan indirim, haslat- de "799. retim Maliyeti Hesab" alaca ile, bu hesaba bor
la iliflkilendirilmeden "612. Dier ndirimler Hesab"na bor, kaydedilir.
ilgili hesaplara ise alacak kaydedilir. 623. DER SATILARIN MALYET (-)
62. SATILARIN MALYET (-) flletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili dier satfl gelirleri-
flletmenin dnem iindeki stok hareketleri ile satlan mamul, nin elde edilmesi iin yaplan giderlerin izlendii hesaptr.
yar mamul, ilk madde ve malzeme ile ticari mal gibi madde- leyii :
lerin ve satlan hizmetlerin maliyetini kapsar. Hesaplanan satfllarn maliyeti bu hesabn borcuna kaydedilir.
Baflka bir deyiflle dnem iinde alclara satlan ya da devre- 63. FAALYET GDERLER
dilen mal ve hizmetlerin retimi (imalat) ya da satn alnma-
flletmenin esas faaliyeti ile ilgili bulunan ve retim maliyet-
s iin yaplan tm giderleri ierir.
188 189
lerine yklenmeyen arafltrma ve gelifltirme giderleri; pazar- vergi resim ve harlar, amortisman giderlerinden oluflur. Ge-
lama, satfl ve datm giderleri ve genel ynetim giderlerin- nel ynetim fonksiyonu ile ilgili giderler 7 inci grupta izlenir
den oluflan hesap grubudur. 7.inci grupta izlenen esas faali- ve dnem sonlarnda 7/A seeneinde, "771- Genel Ynetim
yet dnem giderleri, yanstma hesaplar alaca ile dnem Giderleri Yanstma Hesab" alaca ile, 7/B seeneinde ise
sonlarnda bu grupta yer alan hesaplara devredilir. "798- Gider eflitleri Yanstma Hesab" alaca ile bu hesa-
630. ARATIRMA VE GELTRME GDERLER (-) ba devredilir.
retim maliyetinin dflrlmesi, satfllarn artrlmas ve ye- 64. DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR VE
ni retim biim ve teknolojilerin iflletmede uygulanmas KARLAR
amacyla yaplan giderlerden aktiflefltirilmeyen arafltrma ve flletmenin esas faaliyeti dflnda ifltiraklerden ve bal ortak-
gelifltirme giderleri ile aktiflefltirilmifl olanlardan bu dneme lklardan elde edilen temett geliri ile faiz ve dier temett
isabet eden itfa paylar bu hesapta yer alr. Bu fonksiyonla il- gelirleri, temerrt faizleri, kambiyo krlar, kira gelirleri,
gili olan ve 7. grupta izlenen giderler 7/A seeneinde "751- menkul kymet satfl krlar gibi dier faaliyetlerden elde edi-
Arafltrma ve Gelifltirme Giderleri Yanstma Hesab", 7/B se- len olaan gelir ve krlardan oluflur.
eneinde "798- Gider eflitleri Yanstma Hesab" alaca ile
640. TRAKLERDEN TEMETT GELRLER
hu hesabn borcuna devredilir.
flletmelerin sermayelerine katldklar ifltiraklerden elde et-
631. PAZARLAMA, SATI VE DAITIM GDERLER (-)
tikleri temett gelirlerinin izlendii hesaptr. Hisse senedi ve
Mal ve hizmetlerin pazarlama, satfl ve datm faaliyetleri ile tahvil gibi menkul kymet satflndan doan krlar ya da za-
ilgili olarak yaplan endirekt malzeme, endirekt iflilik, per- rarlar bu hesaba alnmaz.
sonel giderleri, dflardan salanan fayda ve hizmetler, eflitli
641. BALI ORTAKLIKLARDAN TEMETT
giderler, vergi resim ve harlar, amortismanlar ve tkenme
paylarndan oluflur. Pazarlama fonksiyonu ile ilgili giderler 7 GELRLER
inci grupta izlenir ve dnem sonlarnda "761- Pazarlama Sa- flletmenin bal ortaklklarndan elde ettikleri temett gelir-
tfl ve Datm Giderleri Yanstma Hesab" alaca ile, 7/B lerinin izlendii hesaptr.
seeneinde ise "798- Gider eflitleri Yanstma Hesab" ala- 642. FAZ GELRLER
ca ile bu fonksiyona ait giderler bu hesaba devredilir. Her trl ksa ve uzun vadeli mali yatrmlardan salanan fa-
632. GENEL YNETM GDERLER (-) iz gelirlerinin izlendii hesaptr.
flletmenin genel ynetim fonksiyonu ile ilgili olarak yaplan 643. KOMSYON GELRLER
ve retimle ya da satlan mal maliyeti ile dorudan iliflkisi Tahakkuk eden komisyon gelirleri bu hesapta izlenir.
kurulamayan endirekt malzeme, endirekt iflilik, personel gi-
derleri, dflardan salanan fayda ve hizmetler, eflitli giderler,
190 191
644. KONUSU KALMAYAN KARILIKLAR leyii

Aktifle ilgili olarak ayrlan karfllklardan iptal edilen tutarlar "698- Enflasyon Dzeltme Hesabndan" ve yllara yaygn in-
bu hesapta izlenir. flaat iflinde geici kabulde "358- Yllara Yaygn nflaat Enf-
645. MENKUL KIYMET SATI KARLARI lasyon Dzeltine Hesabndan" bu hesaba aktarlan tutarlar
sz konusu hesaplarn borcuna karfllk bu hesaba alacak ya-
Menkul kymet satfl krlarnn izlendii hesaptr.
zlr.
leyii :
649. DER OLAAN GELR VE KARLAR
Menkul kymetler satldnda, satfl deeri ile maliyet dee-
Yukardaki hesaplar kapsamna girmeyen dier olaan faali-
ri arasndaki olumlu fark bu hesaba alacak yazlr."
yetlerden salanan gelir ve krlarn izlendii hesaptr.
646. KAMBYO KARLARI
65. DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER
Kambiyo krlarnn izlendii hesaptr. (hracatla ilgili dnem VE ZARARLAR (-)
iinde ortaya kan kur farklar bu hesaba deil, "601- YURT
DIfiI SATIfiLAR" hesabna aktarlr.) flletmenin esas faaliyetleri dflnda kalan olaan faaliyetlerle
ilgili gider ve zararlar ierir.
leyii :
650.
Kambiyo ifllemlerinden doan krlar bu hesaba alacak yaz-
lr. 651.
652.
647- REESKONT FAZ GELRLER
653. KOMSYON GDERLER (-)
Reeskont faiz gelirlerinin izlendii hesaptr.
flletmenin dier olaan faaliyetleriyle ilgili olarak acenta,
leyii :
temsilci ve benzeri iflletmelere dedii komisyon giderleri-
flletmenin senetli borlarnn dnem sonu itibariyle yaplan nin izlendii hesaptr.
reeskont ifllem faiz geliri ile; alacak senetleri reeskontunun,
654. KARILIK GDERLER (-)
izleyen dnem baflnda iptalinden ortaya kan faiz gelirleri
bu hesaba alacak yazlr. Aktifle ilgili olarak ayrlan karfllk giderlerinin izlendii he-
saptr.
648. ENFLASYON DZELTMES KARLARI
655. MENKUL KIYMET SATI ZARARLARI (-)
Bu hesap mali tablolarn enflasyon dzeltmesinden ortaya -
kan net olumlu farklarn "698- Enflasyon Dzeltme Hesabn- Menkul kymet satfl zararlarnn izlendii hesaptr.
dan" ve yllara yaygn inflaat iflinde "358- Yllara Yaygn in- leyii :
flaat Enflasyon Dzeltme Hesabndan" aktarlarak izlendii Menkul kymetler satldnda, satfl deeri ile maliyet dee-
hesaptr. ri arasndaki olumsuz fark bu hesaba bor yazlr.
192 193
656. KAMBYO ZARARLARI (-) 66. FNANSMAN GDERLER (-)

Kambiyo zararlarnn izlendii hesaptr. (Borlanma ile ilgi- flletmenin borland tutarlarla ilgili olarak katlanlan ve
li kur farklar bu hesaba alnmaz, finansman gideri olarak varlklarn maliyetine eklenmemifl bulunan faiz, kur farklar,
muhasebelefltirilir.) kredi komisyonlar ve benzeri dier giderleri kapsar.
leyii : 660. KISA VADEL BORLANMA GDERLER (-)
Kambiyo ifllemlerinden doan zararlar bu hesaba bor yazlr. Bir yla kadar vadeli olan borlanmalarla ilgili olarak ykle-
Yukarda aklanan yeni hesaplar mali tablolarda, ilgili hesap nilen ve varlklarn maliyetine eklenmeyen faiz ve benzeri
grubu ve kalemlerinde Tek Dzen Muhasebe lkelerine gre dier giderlerin izlendii hesaptr.
aynen yer alacaktr. 7. grupta izlenen finansman giderleri 7/A seeneinde "781-
657. REESKONT FAZ GDERLER (-) Finansman Giderleri Yanstma Hesab" 7/B seeneinde ise
"798- Gider eflitleri Yanstma Hesab"nn alaca ile bu he-
flletmenin senetli alacaklarnn dnem sonu itibariyle yap-
sabn borcuna aktarlr.
lan reeskont faiz giderleri ile bor senetleri reeskontunun, iz-
leyen dnem baflnda iptalinden ortaya kan faiz giderlerinin 661. UZUN VADEL BORLANMA GDERLER (-)
izlendii hesaptr. Bir yl aflan vadeli borlanmalarla ilgili faiz ve benzeri gi-
658. ENFLASYON DZELTMES ZARARLARI (-) derlerin izlendii hesaptr.
Bu hesap mali tablolarn enflasyon dzeltmesinden ortaya - 67. OLAANDII GELR VE KARLAR
kan net olumsuz farklarn "698- Enflasyon Dzeltme Hesa- flletmenin olaan faaliyetlerinden bamsz olan ve bu ne-
bndan" ve yllara yaygn inflaat iflinde "178- Yllara Yaygn denle arzi nitelik taflyan duran varlklarn satfllarndan elde
inflaat Enflasyon Dzeltme Hesabndan" aktarlarak izlendi- edilen krlar ile olaan dfl olay ve geliflmeler nedeniyle or-
i hesaptr. taya kan gelir ve krlarn yer ald hesap grubudur.
leyii: 670.
"698- Enflasyon Dzeltme Hesabndan" ve yllara yaygn in- 671. NCEK DNEM GELR VE KARLARI
flaat iflinde geici kabulde "178- Yllara Yaygn inflaat-Enf- Cari dnemden nceki dnemlere ait olan ve bu dnemlerin
lasyon Dzeltine Hesabndan" bu hesaba aktarlan tutarlar mali tablolarna hata ya da unutulma nedenleriyle yanstla-
sz konusu hesaplarn alacana karfllk bu hesaba bor yazlr. mayan tutarlarn gsterildii hesap kalemidir.
659. DER OLAGAN GDER VE ZARARLAR (-) 672.
Yukardaki hesaplar kapsamna girmeyen dier olaan faali- 673.
yetlerle ilgili gider ve zararlarn izlendii hesaptr.
674.
194 195
675. 689. DER OLAANDII GDER VE ZARARLAR

676. Yukarda tanmlanan hesaplar kapsam dflnda kalan dier
677. olaan dfl gider ve zararlardan oluflur.
678. 69. DNEM NET KARI VE ZARARI
679. DER OLAANDII GELR VE KARLAR 690. DNEM KARI VEYA ZARARI
Yukardaki hesap kalemleri dflnda kalan ve arzi bir karak- Dnem sonlarnda, sonu hesaplarnda yer alan gelir ve gider
ter taflyan duran varlk satfllarndan doan krlar gibi gelir hesaplarnn aktarld hesaptr. Gelir hesaplar bu hesabn
ve krlarn yer ald hesap kalemidir. alacana, gider hesaplar borcuna kaydedilir. Hesabn kala-
n vergiden nceki dnem kr veya zararn gsterir.
68. OLAANDII GDER VE ZARARLAR
691. DNEM KARI VERG VE DER YASAL
flletmenin olaan faaliyetlerinden bamsz olan ve bu ne-
denle sk sk ve dzenli olarak ortaya kmas beklenmeyen YKMLLK KARILIKLARI (-)
ifllem ve olaylardan kaynaklanan gider ve zararlarn yer ald- Dnem kr zerinden, ilgili mevzuat hkmlerine gre he-
hesap grubudur. saplanan vergi ve yasal ykmllkler bu hesabn borcuna,
680. ALIMAYAN KISIM GDER VE ZARARLARI (-) "370- Dnem Kr Vergi ve Dier Yasal Ykmllk Karfl-
lklar Hesab"nn alacana kaydedilir. Bu hesap "590- D-
retimle ilgili giderlerden alfllmayan dneme ve alflma-
nem Kr veya Zarar Hesab" ile birlikte kapatlarak "692-
yan ksmlara ait giderleri ierir.
Dnem Net Kr veya Zarar Hesab"na devredilir.
681. NCEK DNEM GDER VE ZARARLARI (-)
692. DNEM NET KARI VEYA ZARARI
Cari dnemden nceki dneme ait olan ve bu dnemlerin
"690- Dnem Kr veya Zarar Hesab" ile "691- Dnem K-
mali tablolarna hata yada unutulma nedeni ile yanstlmayan
r Vergi ve Dier Yasal Ykmllk Karfllklar Hesapla-
veya sonradan ortaya kan tutarlarn gsterildii hesaptr.
r"nn karfllkl olarak kapatlmas sonucu bulunan fark hu
682. hesaba kaydedilir. Vergiden sonraki Net Dnem Kr Hesa-
683. bn alacana, Net Dnem zarar ise borcuna kaydedilir. Bu
684. hesap, dnem sonlarnda "590- Dnem Net Kr Hesab"na
685. devredilerek kapatlr.
686. 697. YILLARA YAYGIN NAAT ENFLASYON
687. DZELTME HESABI
688. Bu hesap yllara yaygn inflaat ve onarm ifllerine ait maliyet
196 197
ve hakedifllere iliflkin enflasyon dzeltmeleri sonucu oluflan cana, parasal olmayan kaynak kalemlerindeki artfllar ise
farklarn izlendii hesaptr. borcuna yazlr.
leyii: Bu hesap, alacak ve bor kalan vermesi durumuna gre,
Yllara yaygn inflaat ve onarm ifllerine ail maliyetlere iliflkin "648- Enflasyon Dzeltmesi Karlar" veya "658-Enflasyon
enflasyon dzeltmeleri sonucu oluflan artfllar 17 nci grupta- Dzeltmesi Zararlar" hesabna devredilerek kapatlr.
ki ilgili defter-i kebir hesaplarnn (bu hesaplarda enflasyon Bilano kalemleri yannda gelir tablosunu da dzelten ifllet-
dzeltmelerinin yaratt farklar iin alacak tali hesaplarn) meler parasal olmayan varlk ve kaynaklarn, dzeltme fark-
borcuna karfllk bu hesabn alacana kaydedilir. larna ilave olarak gelir tablosu kalemlerinin dzeltilmesin-
Hakedifllere iliflkin dzeltmeler sonucu oluflan artfllar da 35 den ortaya kan farktan da bu hesaba kaydederler. Gelir he-
inci gruptaki ilgili defler-i kebir hesaplarnn (bu hesaplarda saplarnn dzeltilmesinden ortaya kan farklar ilgili gelir
enflasyon dzeltmelerinin yaratt farklar iin alacak tali hesaplarnn (bu hesaplarda enflasyon dzeltmelerinin yarat-
hesaplarn) alacana karfllk bu hesabn borcuna kaydedilir. t farklar iin alacak tali hesaplarn) alacana karfllk bu
hesaba bor yazlr. Gider hesaplarnn dzeltilmesinden or-
Bu hesap alacak ve bor kalan vermesi durumuna gre
taya kan farklar da ilgili gider hesaplarnn (bu hesaplarda
"178- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesab" ve-
enflasyon dzeltmelerinin yaratt farklar iin alacak tali
ya "358- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesab"
hesaplarn) borcuna karfllk bu hesaba alacak yazlr. Hesa-
na devredilerek kapatlr.
bn alacak kalan "648-Enflasyon Dzeltmesi Karlar" hesa-
nflaat ve onarm ifllerinde birden fazla proje olmas duru- bna, bor kalan ise "658- Enflasyon Dzeltmesi Zararlar"
munda bu hesapta her bir proje iin bir tali hesap alarak hesabna devredilerek kapatlr.
farklar projeler itibariyle izlenir.
698. ENFLASYON DZELTME HESABI 7 MALYET HESAPLARI
Bu hesap parasal olmayan kymetlerin dzeltilmesi sonucu Maliyet hesaplar, mal ve hizmetlerin planlanan biim ve ni-
oluflan farklarn izlendii hesaptr. telie getirilmesi iin yaplan giderlerin topland ve mali-
yet unsurlarna dnfltrlerek izlendii hesaplardr.
leyii:
Bu blmde yer alan gider hesaplar uygulamada esneklik
Parasal olmayan bilano kalemlerinin dzeltilmesi sonucu
salamak zere iki seenek halinde 7/A ve 7/B olarak sunul-
oluflan farklar, ilgili varlk ve kaynaklara iliflkin defler-i ke-
mufltur. 7/A seeneinde giderler defter-i kebirde fonksiyon
bir hesaplarna (bu hesaplarda enflasyon dzeltmelerinin ya-
esasna gre, 7/B seeneinde ise eflit esasna gre belirlen-
ratt farklar iin alacak tali hesaplara) karfllk bu hesaba
mifltir. Bu suretle, iflletmelere giderlerin blmlenmesinde ve
kaydedilir. Parasal olmayan varlk kalemlerinin enflasyona
defter-i kebirde izlenmesinde kendi organizasyon yaplarna,
gre dzeltilmesi sonucu ortaya kan artfllar bu hesabn ala-
198 199
byklklerine ve ihtiyalarna gre dzenleyebilmeleri iin 72 Direkt flilik Giderleri

kolaylk salanmfl, farkl maliyet hesaplama yntemlerine 73 Genel retim Giderleri
uyulabilmesi asndan da genifl bir esneklik tannmfltr.
74 Hizmet retim Maliyeti
7/A SEENENDE MALYET HESAPLARI
75 Arafltrma Gelifltirme Giderleri
Bilano esasna gre defter tutan ve bir nceki yl aktif top-
76 Pazarlama Satfl ve Datm Giderleri
lam 25 milyar liray ve net satfllar toplam 50 milyar liray
aflmayan iflletmeler, Muhasebe Usul ve Esaslarnn "Mali 77 Genel Ynetim Giderleri
Tablolarn Dzenlenmesi ve Sunulmas"na iliflkin blm- 78 Finansman Giderleri
nn "Temel Mali Tablolar"la ilgili ksmna uymakla ykm- 79
ldrler. Bu uygulamada yardmc defterlerde izlenecek Gider eflit-
Efl zamanl kayt ynteminin kullanlmas nerilen bu uygu- leri 0-9 sayl hesaplarda, Gider Yerleri ise 10-99 sayl he-
lamada, giderler yapldklar anda ilgili defter-i kebir hesap- saplarda gsterildii gibidir.
larna "Fonksiyon Esasna" gre kaydedilirken, sz konusu Bu blmde yer alan Maliyet Hesap Gruplarnn her biri def-
giderler ayn zamanda yardmc defterlerde hem eflit esas- ter-i kebir hesab dzeyinde gider hesaplar, yanstma hesap-
na hem de ilgili gider yerlerine gre izlenir. Gider eflitleri- lar ve fark hesaplar olarak blmlenir.
nin izlenecei yardmc defter kaytlarnn, giderlerin ait ol-
GDER HESAPLARI :
duklar gider yerlerini de gsterecek flekilde tutulmas duru-
munda, yntem amacna uygun biimde yrtlmfl olacak- Bu hesaplar; dnem iinde yaplan ve tahakkuk ettirilen gi-
tr. Bu kayt ynteminde; giderler efl zamanl olarak ayn an- derlerin izlendii ve borlarna kaydedildii hesaplardr. Gi-
da hem fonksiyonlarna, hem eflitlerine hem de ilgili gider der hesaplarna yaplacak kaytlara iliflkin olarak dzenlene-
yerlerine gre izlendiinden; muhasebe kaytlarnn azaltl- cek muhasebe fifllerinde gider yerleri ve gider eflitleri hesap-
masna ve her kademenin retim ve hizmet maliyetlerinin larna ait numaralar birlikte yazlr.
belli bir dzen iinde oluflturulmasna olanak salamaktadr. GDER YANSITMA HESAPLARI :
Bu uygulamada, maliyet hesap gruplar afladaki gibi b- Bu hesaplar, "fiili maliyetlerin" uyguland durumlarda gi-
lmlenmifltir. der hesaplarnda toplanan giderlerin tmnn; nceden sap-
70 MALYET MUHASEBES BALANTI HESAPLARI tanmfl maliyet yntemlerinin kullanlmas durumunda ise,
bunlara gre saptanan giderlerin ilgili hesaplara yanstlmas-
(Maliyet muhasebesinin genel muhasebeden bamsz alfl-
n salamak amacyla kullanlr.
mas durumunda bu grup alfltrlr.)
FARK HESAPLARI :
71 Direkt lkmadde Ve Malzeme Giderleri
Bu hesaplar, nceden saptanmfl maliyet yntemlerinin uygu-
200 201
lanmas halinde fiili giderler ile nceden saptanmfl giderler len belgeler dorultusunda maliyet muhasebesinde bu hesa-
arasndaki farklarn kaydedildii hesaplardr. Fark hesaplar bn alacana, fonksiyonel gider hesaplarnn borcuna kayde-
bor ve alacak kalnts verebilir. dilir. Maliyet muhasebesinden genel muhasebeye aktarlan
70 MALYET MUHASEBES BALANTI HESAPLARI tutarlar ise bu hesabn borcuna, ilgili fonksiyonel gider yan-
stma hesaplarnn alacana kaydedilir.
Bu grupda yer alan hesaplar genel muhasebe ile maliyet mu-
hasebesinin birbirinden ayr olarak yrtlmesinin istenmesi 71 DREKT LKMADDE VE MALZEME GDERLER
durumunda, genel muhasebe ile maliyet muhasebesi arasnda Bu grupta yer alan hesaplar, retilen mamln bnyesine ana
balantlarn kurulmasn salamak amacyla kullanlr. madde olarak katlan ve hangi mamlden ne kadar tketildi-
700. MALYET MUHASEBES BALANTI HESABI i, ekonomik bakmdan ayr olarak izlenebilen ilkmadde ve
malzemelerle ilgili gider, yanstma ve fark hesaplarn kap-
Genel Muhasebe ile maliyet muhasebesi arasnda balanty
sar.
salayan ve genel muhasebe tarafndan tutulan hesaptr.
710. DREKT LKMADDE VE MALZEME GDERLER:
Maliyet muhasebesinin genel muhasebeden ayr izlendii
durumlarda maliyetlerle ilgili giderler genel muhasebe tara- Bu giderler, esas retim gider yerleri ile ilgili olup, mamln
fndan bu hesaba bor kaydedilir. bnyesine giren, mamln temel esini oluflturan ve mam-
ln bnyesine dorudan yklenebilen maddelerin kullanm
leyii :
fiili tutarlarla bu hesapta izlenir. retimde kullanlmayan ve
Maliyetle ilgili tm giderler tahakkuk ettike hu hesaba bor, satlan ilkmadde ve malzemenin maliyeti bu hesapta izlen-
ilgili aktif ve pasif hesaplara alacak kaydedilir. Maliyet d- mez.
nemleri sonunda maliyet muhasebesi tarafndan genel muha-
leyii :
sebeye bildirilen veriler bu hesabn alacana, ilgili hesapla-
rn borcuna kaydedilir. Dnem iinde retimde kullanlmak zere ana ve yardmc
retim yerlerinde ambardan ekilen direkt maddeler bu hesa-
701. MALYET MUHASEBES YANSITMA HESABI:
bn borcuna, "150- lkmadde ve Malzeme Hesab"nn alaca-
Genel Muhasebe ile maliyet muhasebesi arasnda balanty na kaydedilir. Efl zamanl kayt sistemi uygulayan iflletme-
salayan ve maliyet muhasebesi tarafndan tutulan ve "700- lerde giderlerin tahakkuk kaydnn yaplmasn salamak
Maliyet Muhasebesi Balant Hesab"nn borcuna kaydedi- zere dzenlenen fiflde, gider eflidi ile gider yeri kodunun
len giderlerin, maliyet muhasebesince ilgili hesaplara aktarl- yazlmas esastr.
masn salayan hesaptr.
Hesapla ilgili yaplan dzeltmeler hesabn alacana kayde-
leyii : dilir. Dnem sonlarnda hu hesap, "711- Direkt lkmadde ve
Genel muhasebede "700- Maliyet Muhasebesi Balant He- Malzeme Yanstma Hesab" ile karfllafltrlarak kapatlr.
sab"nn borcuna kaydedilen giderler genel muhasebeden ge-
202 203
711. DREKT LKMADDE VE MALZEME 72 DREKT LK GDERLER

YANSITMA HESABI: Bu grup bir mal veya hizmetin retim maliyetine dorudan
Fiili maliyet ynteminin uyguland durumlarda "710- Di- doruya verilebilen iflilik giderleri ile ilgili gider, yanstma
rekt lkmadde ve Malzeme Giderleri Hesab"nn borcuna gi- ve fark hesaplarndan oluflur.
der eflidi olarak kaydedilen giderler ile, nceden saptanmfl 720. DREKT LK GDERLER HESABI:
maliyet yntemlerinin uyguland durumlarda, nceden he- Bu giderler esas retim gider yerleri ile ilgili olup, belli bir
saplanmfl giderler, maliyet unsuru olarak bu hesabn alaca maml veya hizmetin retim maliyetine dorudan doruya
karfllnda "151- Yar Mamller-retim Hesab"na bor yklenebilen iflilik giderlerini kapsar. Bu giderler hangi ma-
kaydedilir. Dnem sonlarnda "710- Direkt lkmadde ve ml veya maml grubu iin harcand izlenebilen ve her-
Malzeme Giderleri Hesab" ile karfllafltrlarak kapatlr. hangi bir datm anahtarna gerek duymadan, ifli baflna d-
712. DREKT LKMADDE VE MALZEME flen alflma sresi llebilen iflilik giderlerinden oluflur.
FYAT FARKI: 721. DREKT LK GDERLER YANSITMA
nceden saptanmfl maliyet hesaplama yntemlerinin uygu- HESABI :
land durumlarda fiili direkt ilkmadde ve malzeme giderle- Fiili maliyet ynteminin uyguland durumlarda "720- Di-
ri ile nceden saptanmfl ve maliyetlere yklenmifl, direkt ilk- rekt flilik Giderleri Hesab"nn borcuna gider eflidi olarak
madde ve malzeme giderleri arasndaki olumlu veya olum- kaydedilen giderler ile nceden saptanmfl maliyet yntemle-
suz fiyat farklarnn izlendii hesaptr. Olumsuz fiyat farkla- rinin uyguland durumlarda nceden saptanmfl direkt ifli-
r bu hesabn borcuna, olumlu fiyat farklar ise alacana lik giderleri, maliyet unsuru olarak bu hesabn alaca karfl-
kaydedilir. Dnem sonlarnda bu hesap ilgili stok ve satfl lnda "151- Yar Mamller retim Hesab"na bor kayde-
maliyet hesaplarna aktarlarak kapatlr. dilir.
713. DREKT LKMADDE VE MALZEME Fiili maliyet ynteminin uyguland iflletmelerde retim ya-
plmayan iflilikler olaan durumlarda bu hesabn alaca
MKTAR FARKI:
karfll "680- alflmayan Ksm Giderleri Hesab"nn bor-
nceden saptanmfl maliyet yntemlerinin uyguland du- cuna aktarlr.
rumlarda fiili direkt ilkmadde ve malzeme giderleri ile nce-
722. DREKT LK CRET FARKLARI:
den saptanmfl direkt ilkmadde ve malzeme giderleri arasn-
daki olumlu veya olumsuz miktar farklarnn kaydedildii nceden saptanmfl maliyet hesaplama yntemlerinin uygu-
hesaptr. Olumsuz miktar farklar hesabn borcuna, olumlu land durumlarda, fiili direkt iflilik giderleri ile nceden
farklar ise alacana kaydedilir. Dnem sonunda hu hesap il- saptanmfl ve maliyetlere yklenmifl direkt iflilik giderleri
gili stok ve satfl maliyet hesaplarna aktarlarak kapatlr. arasndaki olumlu veya olumsuz cret farklarnn izlendii
hesaptr.
204 205
Olumsuz cret farklar bu hesabn borcuna, olumlu cret 731. GENEL RETM GDERLER YANSITMA
farklar ise alacana kaydedilir. Bu hesap dnem sonlarnda HESABI :
ilgili stok ve satfl maliyeti hesaplarna aktarlarak kapatlr.
nceden saptanmfl maliyet yntemlerinin uyguland du-
723. DREKT LK SRE (ZAMAN) FARKLARI : rumlarda, nceden saptanmfl genel retim giderleri,
nceden saptanmfl maliyet yntemlerinin uyguland du- Fiili maliyet ynteminin uyguland durumlarda, "730- Ge-
rumlarda fiili giderler ile nceden saptanmfl giderler arasn- nel retim Giderleri Hesab"nn borcuna kaydedilen giderle-
daki olumlu ya da olumsuz sre (zaman) farklarnn kayde- ri, bu hesabn alaca karfll "151- Yar Mamller retim
dildii hesaptr. Hesab" ile dier aktif, gider ve zarar hesaplarna bor kay-
Olumsuz sre farklar bu hesabn borcuna olumlu sre fark- dedilir.
lar ise alacana kaydedilir. Dnem sonlarnda bu hesap il- 732. GENEL RETM GDERLER BTE FARKLARI:
gili stok ve satfl maliyeti hesaplarna aktarlarak kapatlr.
Fiili retim genel giderleri ile maliyetlere yklenen nceden
73 GENEL RETM GDERLER saptanmfl giderler arasndaki olumlu ya da olumsuz bte
Bu grup iflletmenin retimi ve bu retime bal hizmetler iin farklarnn izlendii hesaptr.
yaplan direkt ilk madde ve malzeme ve direkt iflilik dfln- Olumsuz farklar hesabn borcuna olumlu farklar ise alaca-
da kalan giderlerle ilgili gider, yanstma ve fark hesaplarn- na kaydedilir. Dnem sonlarnda bu hesap ilgili stok ve satfl
dan oluflur. maliyeti hesaplarna aktarlarak kapatlr.
730. GENEL RETM GDERLER : 733. GENEL RETM GDERLER VERMLLK
flletmenin retimi ve bu retime bal hizmetler iin yaplan FARKLARI:
direkt iflilik ve direkt ilkmadde ve malzeme dflnda kalan
giderlerin izlendii hesaptr.
saptanmfl giderler arasndaki olumlu ya da olumsuz verimli-
Bu giderlerin; lik farklarnn izlendii hesaptr.
retim ve hizmet maliyeti ile ilgili bir gider niteliini Olumsuz farklar hesabn borcuna olumlu farklar ise alaca-
taflmas, na kaydedilir. Dnem sonlarnda bu hesap ilgili stok ve satfl
eflit ve deer yn ile dorudan doruya deil ancak da maliyeti hesaplarna aktarlarak kapatlr.
tm yoluyla retim ve hizmet maliyetlerine yanstlabi 734. GENEL RETM GDERLER KAPASTE
lir nitelikte olmas, gerekir.
FARKLARI:
Tahakkuk eden giderler bu hesabn borcuna kaydedilir. D-
nem sonlarnda "731- Genel retim Giderleri Yanstma He-
saptanmfl giderler arasndaki olumlu ya da olumsuz kapasi-
sab" ile karfllafltrlarak kapatlr.
te farklarnn izlendii hesaptr.
206 207
Olumsuz farklar hesabn borcuna olumlu farklar ise alaca- cuna, olumlu farklar hesabn alacana kaydedilir. Dnem
na kaydedilir. Dnem sonlarnda bu hesap ilgili stok ve satfl sonlarnda hu hesap "622 Satlan Hizmet Maliyeti Hesabna"
maliyeti hesaplarna aktarlarak kapatlr. aktarlarak kapatlr.
74 HZMET RETM MALYET 75. ARATIRMA VE GELTRME GDERLER :
Bu grup hizmet iflletmeleri ile ilgilidir. Hizmet iflletmelerin- Bu grup arafltrma ve gelifltirme faaliyetleri ile ilgili gider,
de 71, 72 ve 73 gruplarda yer alan hesaplar kullanlmaz. Bu yanstma ve fark hesaplarndan oluflur.
hesaplar yerine bu gruptaki hesaplar kullanlr. Hizmet ifllet- 750. ARATIRMA VE GELTRME GDERLER:
melerinin retim maliyetlerinin izlenmesinde kullanlan he- retime devam olunan mamllerin maliyetlerini dflrmek,
saplar bu grupta yeralr. satfllarn arttrmak, bulunan yeni retim eflitlerinin iflletme-
740. HZMET RETM MALYET de kullanlmakta olan yntem ve ifllemlerini gelifltirmek ya
Hizmet iflletmelerinde retilen hizmetler iin yaplan giderle- da yeni yntem ve ifllemler bulmak, retimde kullanlan te-
rin fiili tutarlar bu hesabn horcuna kaydedilir. Dnem son- hizatn yenilerinin ve mevcutlarnn gelifltirilmesine iliflkin
larnda bu hesap "741- Hizmet retim Maliyeti Yanstma" arafltrmalar yapmak, satfl ve pazarlama faaliyetlerini gelifl-
hesab ile karfllafltrlarak kapatlr. tirmek ve dier bir deyiflle ticari alana uygulanmas iin ya-
741. HZMET RETM MALYET YANSITMA plan giderlerin kaydedildii hesaptr.
Aktiflefltirilmeyen arafltrma ve gelifltirme giderleri ile aktif-
HESABI:
lefltirilmifl olanlardan bu dneme isabet eden itfa paylar bu
nceden saptanmfl maliyet yntemlerinin uyguland du- hesabn borcuna kaydedilir. Dnem sonlarnda bu hesap,
rumlarda, nceden saptanmfl hizmet maliyetini oluflturan gi- "751- Arafltrma ve Gelifltirme Giderleri Yanstma Hesab"
derler, fiili maliyet ynteminin uyguland durumlarda ile karfllafltrlarak kapatlr.
"740- Hizmet retim Maliyeti Hesab"nn borcuna kaydedi-
751. ARATIRMA VE GELTRME GDERLER
len tutarlar hu hesabn alaca karfll "622- Satlan Hizmet
Maliyeti Hesab"nn borcuna aktarlr. Dnem sonlarnda bu YANSITMA HESABI:
hesap "740- Hizmet retim Maliyeti Hesab" ile karfllafltr- nceden saptanmfl maliyet yntemlerinin uyguland du-
larak kapatlr. rumlarda, nceden saptanmfl arafltrma ve gelifltirme giderle-
742. HZMET RETM MALYET FARK ri fiili maliyet yntemlerinin uyguland durumlarda "750-
Arafltrma Gelifltirme Giderleri Hesab"nn borcuna kaydedi-
HESAPLARI: len tutarlar bu hesabn alaca karfll, sonu hesaplarnda
Hizmet retim maliyetlerinin fiili tutarlar ile nceden sap- "630- Arafltrma ve Gelifltirme Giderleri" veya ilgili aktif he-
tanmfl hizmet retim maliyeti arasndaki olumlu veya olum- saplara bor kaydedilir. Bu hesap, dnem sonlarnda "750-
suz farklarn izlendii hesaptr. Olumsuz farklar hesabn bor- Arafltrma ve Gelifltirme Giderleri Hesab"yla kapatlr.
208 209
752. ARATIRMA VE GELTRME GDER 762. PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDERLER

FARKLARI : FARK HESABI :
Arafltrma ve gelifltirme fiili giderleri ile nceden saptanmfl Pazarlama giderlerinin fiili tutarlar ile nceden saptanmfl
giderler arasndaki olumlu ya da olumsuz farklarn izlendii giderler arasndaki olumlu ya da olumsuz farklarn izlendii
hesaptr. hesaptr.
Olumsuz farklar hesabn borcuna olumlu farklar ise alaca- Olumsuz farklar hesabn borcuna olumlu farklar ise alaca-
na kaydedilir. Dnem sonlarnda bu hesap "630- Arafltrma na kaydedilir. Dnem sonlarnda bu hesap "631- Pazarlama
ve Gelifltirme Giderleri Hesab"na aktarlarak kapatlr. Satfl ve Datm Giderleri Hesab"na aktarlarak kapatlr.
76 PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDERLER 77 GENEL YNETM GDERLER :
Bu grup pazarlama, satfl ve datm faaliyetleri ile ilgili gi- Bu grup ynetim fonksiyonu ile ilgili gider, yanstma ve fark
der, yanstma ve fark hesaplarndan oluflur. hesaplarndan oluflur.
760. PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDERLER: 770. GENEL YNETM GDERLER :
Mamln stoklara verildii ve hizmetin tamamland andan Bir iflletmenin ynetim fonksiyonlar, iflletme politikasnn
itibaren bu mal ve hizmetlerin alclara teslimine kadar yap- tayini, organizasyon ve kadro kuruluflu, bro hizmetleri, ka-
lan giderler bu hesaba bor kaydedilir. Dnem sonlarnda bu mu iliflkileri, gvenlik, hukuk iflleri, personel iflleri, kredi ve
hesap, "761- Pazarlama Satfl ve Datm Giderleri Yanstma tahsilat da kapsayan muhasebe ve mali ifller servislerin gi-
Hesab" ile karfllafltrlarak kapatlr. derleri bu hesaba bor kaydedilir. Dnem sonlarnda bu he-
sap, " 771- Genel Ynetim Giderleri Yanstma Hesab" ile
761. PAZARLAMA SATI VE DAITIM GDERLER
karfllafltrlarak kapatlr.
YANSITMA HESABI :
771. GENEL YNETM GDERLER
nceden saptanmfl maliyet yntemlerinin uyguland du-
YANSITMA HESABI:
rumlarda nceden saptanmfl pazarlama, satfl ve datm gi-
derleri ile, fiili maliyet ynteminin uyguland durumlarda nceden saptanmfl maliyet yntemlerinin uyguland du-
"760- Pazarlama Satfl ve Datm Giderleri Hesab"nn bor- rumlarda, nceden saptanmfl genel ynetim giderleri,
cuna kaydedilen giderler bu hesabn alaca karfll "631- Fiili maliyet ynteminin uyguland durumlarda "770- Ge-
Pazarlama Satfl ve Datm Giderleri Hesab"na devredilir. nel Ynetim Giderleri Hesab"nn borcuna kaydedilen gider-
Dnem sonlarnda bu hesap, "760- Pazarlama Satfl ve Da- leri hesabn alaca karfll "632- Genel Ynetim Giderleri
tm Giderleri Hesab" ile karfllafltrlarak kapatlr. Hesab"na bor kaydedilir. Bu hesap, dnem sonlarnda
"770- Genel Ynetim Giderleri Hesab" ile karfllafltrlarak
kapatlr.
210 211
772. GENEL YNETM GDER FARKLARI HESABI: 0-9 GDER ETLER

Fiili genel ynetim giderleri ile nceden saptanmfl giderler Gider eflitleri hesaplar, mal ve hizmet retiminde katlanl-
arasndaki olumlu ya da olumsuz farklar bu hesaba alnr ve mas gereken maliyetlerin bnyesindeki harcama eflitlerini
dnem sonlarnda "632- Genel Ynetim Giderleri Hesab"na ifade eder.
aktarlarak kapatlr. Bu hesaplar, kurulufllarn bnyelerine uygun biimde detay-
78 FNANSMAN GDERLER : landrlr. Gider eflitleri hesaplarnn sabit, deiflken ve yar
Bu grupta iflletmenin borland tutarlarla ilgili olarak katla- deiflken olarak gruplandrlmas mmkndr.
nlan ve varlklarn maliyetine eklenmemifl bulunan faiz ve Gruplar iindeki gider eflitlerinin sabit, deiflken ve yar de-
benzeri giderlerle, yanstma ve fark hesaplar yer alr. iflken biimde ayrm iflletmelerin kendi ihtiya ve insiya-
780. FNANSMAN GDERLER HESABI: tiflerine braklmfltr.
flletme faaliyetlerinin aksamadan yrtlebilmesi amacyla Gider eflitleri hesaplarnn kodlamasnda aflada belirtilen
borlanlan tutarlarla ilgili faiz, kur farklar, komisyon ve snflama esas alnmfltr.
benzeri giderler bu hesaba bor kaydedilir. Gider hesaplar gruplar :
781. FNANSMAN GDERLER YANSITMA HESABI : 0 lk madde ve malzeme
nceden saptanmfl maliyet yntemlerinin uyguland du- 1 fli cret ve giderleri
rumlarda, nceden saptanmfl finansman giderleri ile fiili ma- 2 Memur cret ve giderleri
liyet yntemlerinin uyguland durumlarda "780- Finans-
3 Dflardan salanan fayda ve hizmetler
man Giderleri Hesab"nn borcuna kaydedilen giderler bu he-
sabn alaca karfllnda sonu hesaplarndaki "66- Finans- 4 eflitli giderler
man Giderleri" grubunun ilgili hesabna bor kaydedilir. 5 Vergi, resim ve harlar
782. FNANSMAN GDERLER FARK HESABI : 6 Amortismanlar ve tkenme paylar
Finansman Giderlerinin fiili tutarlar ile nceden saptanmfl 7 Finansman Giderleri
tutarlar arasndaki olumlu ya da olumsuz farklarn izlendii 0. lk Madde ve Malzeme Giderleri
hesaptr. Mal ve hizmetlerin retilmesini, iflletme faaliyetlerinin de-
Olumsuz farklar hesabn borcuna olumlu farklar ise alaca- vamlln salamak amacyla tketilen her trl direkt ilk-
na kaydedilir. Dnem sonunda bu hesap "66- Finansman Gi- madde ve malzeme, endirekt malzeme ve retimle ilgili dfla-
derleri" grubunun ilgili hesabna aktarlarak kapatlr. ryla yaptrlan iflleri kapsar.
212 213
1. i cret ve Giderleri ye tabi varlklar iin ayrlan amortisman gideri ile tkenme
flletme faaliyetlerini yrtmek retim ve hizmetleri gerek- paylarn kapsar.
lefltirmek amacyla alfltrlan ifliler iin tahakkuk ettirilen, 7. Finansman Giderleri
(Esas iflilik, fazla mesai, retim primleri, ikramiyeler, yllk flletmenin gerek yatrm gerekse iflletme sermayesi ihtiyac-
izin cretleri, S. Sigorta iflveren primi, gece primi, hafta tati- n karfllamak zere yapt ksa veya uzun vadeli borlanma-
li ve genel tatil cretleri, her trl sosyal yardmlar ve iflile- larn faiz, komisyon ve kur farklarn kapsar.
re ait dier giderler gibi) her trl tutarlar kapsar.
Gider eitleri Hesaplarnn leyii :
2. Memur cret ve Giderleri
Efl zamanl kayt yntemini uygulayan iflletmelerde, giderler
flletme faaliyetlerini yrtmek, retim ve hizmetler gerek- tahakkuk ettike ilgili fonksiyonel gider hesaplarna kayde-
lefltirmek amacyla alfltrlan aylkl ynetici, memur, bro dilirken, ayn anda yardmc defterlerdeki sz konusu eflit
personeli vb.. iin tahakkuk ettirilen her trl tutarlar kap- hesaplarna da kaydedilir. Gider eflitlerinin izlendii yar-
sar. dmc defter kaytlarnn gider yerlerini de gsterecek biim-
3. Dardan Salanan Fayda ve Hizmetler de tutulmas esastr.
flletme faaliyetlerini yrtmek, retim pazarlama ve dier
hizmetleri gereklefltirmek amacyla dflardan salanan fay- 10-99 GDER YERLER
da ve hizmetler (elektrik, su, gaz bakm ve onarm, haberlefl- Gider yeri, retim ve hizmetlerin yapld ve maliyetlerin
me, nakliye ile dier fayda ve hizmetler) iin yaplan gider- olufltuu, rgtn bir birimini ya da birim iindeki bir yeri
leri kapsar. ifade eder.
4. eitli Giderler Giderlerin planlanmas, kontrol edilmesi ve bu giderlerin
Yukarda belirtilen giderler dflnda, iflletme faaliyetlerini dengeli bir biimde toplanp datlmasn salar.
srdrmek iin yaplmas gerekli olan giderleri kapsar. Si- Gider yerlerinin saptanmasnda genellikle kurulufllarn orga-
gorta giderleri, kira giderleri, yolluk giderleri dava icra ve nizasyon flemas esas alnr.
noter giderleri, ifltirak pay ve aidat giderleri, eflitli giderler Gider yerleri afladaki gibi blmlenir.
gibi giderler bu grupta yer alr. - Esas retim gider yerleri
5. Vergi, Resim ve Harlar
- Yardmc retim gider yerleri
Mevzuat gereince tahakkuk ettirilen gider niteliindeki ver-
- Yardmc hizmet gider yerleri
gi, resim ve harlar kapsar.
- Yatrm gider yerleri
6. Amortismanlar ve Tkenme Paylar
- retim yerleri ynetimi gider yerleri
Maddi ve maddi olmayan duran varlklar ile, zel tkenme-
214 215
- Arafltrma ve gelifltirme gider yerleri Bu uygulamada maliyet hesap gruplar afladaki gibi blm-
- Pazarlama, satfl ve datm gider yerleri lenir:
- Genel ynetim gider yerleri. 79 GDER EfiTLER
Gider yerlerinin blmlenmesinde yukarda verilen gider 790 LK MADDE VE MALZEME GDERLER
yerleri gruplanmas esas olmakla beraber, kurulufllarn ifllet- 791 fi CRET VE GDERLER
me faaliyet alan ile faaliyetin teknolojik akmna uygun ola- 792 MEMUR CRET VE GDERLER
rak alacak gider yerleri, bu verilen ana grup bafllklar altn-
793 DIfiARIDAN SALANAN FAYDA VE HZMETLER
da yer alabilir.
794 EfiTL GDERLER
7/B SEENENDE MALYET HESAPLARI
Ticaret iflletmeleri ile bir nceki yl aktif toplam 25 milyar 795 VERG, RESM VE HARLAR
lirann ve net satfltan toplam 50 milyar lirann altnda kalan 796 AMORTSMANLAR VE TKENME PAYLARI
retim ve hizmet iflletmelerinden isteyenler, giderlerin izlen- 797 FNANSMAN GDERLER
mesinde bu seenei uygular. 798 GDER EfiTLER YANSITMA HESAPLARI
Bu uygulamada; giderler defter-i kebirde maliyet dnemi bo- 799 RETM MALYET HESABI
yunca eflit esasna gre izlenir. Maliyet karma dnemle-
Hesaplarn leyii :
rinde, sz konusu giderler gider datm tablosu araclyla
fonksiyonlarna dnfltrlerek ilgili gider yerlerine ve hiz- Giderler tahakkuk ettike dnem boyunca 790-797 No.lu e-
met veya maml maliyetlerine veya sonu hesaplarna aktarlr. flit esasna gre blmlenmifl ilgili gider hesaplarnn borcu-
Gider eflitlerinin fonksiyonlarna dnfltrlmesinde ve ilgi- na kaydedilir.
li gider yerlerine yklenmesinde, iflletmeler isterlerse gider retim ve Hizmet iflletmelerinde, maliyet karma dnemle-
eflidi hesaplarndan ilgili gider yerlerine ve fonksiyonel gi- rinde dzenlenen gider datm tablosu sonucuna gre fonk-
der hesaplarna aktarmalar yaplmasn gerektirecek kayt siyonlarna ve gider yerlerine gre gruplanan eflit hesaplar-
dzenini seerler. sterlerse, efl zamanl kayt dzenini bu se- nn toplam tutarlar, "798- Gider eflitleri Yanstma Hesab"
enek iin de kullanarak yardmc defterlerde fonksiyonel gi- alaca ile "799- retim Maliyet Hesab"na ve "630- Arafltr-
der hesaplarn ve gider yerlerini izleyebilirler. Bu suretle gi- ma ve Gelifltirme Giderleri", "631- Pazarlama Satfl ve Da-
der eflitleri tahakkuk ettike ilgili defter-i kebir hesaplarn- tm Giderleri", "632- Genel Ynetim Giderleri", "66- Finans-
da izlenirken; ayn anda yardmc defterlerde fonksiyonlar- man Giderleri" grubunun ilgili hesabna, "680- alflmayan
na gre izlenip efl zamanl olarak gider yerlerine aktarlabilir. Ksm Gider ve Zararlar" hesaplarnn ilgili olanlarna veya
7/B seeneinde iflletmeler 79 No.lu gruptaki maliyet hesap- aktifleflmesi gereken tutarlar ise ilgili aktif hesaplarnn bor-
larn kullanr. cuna kaydedilir. Dnem sonlarnda "799- retim Maliyet
216 217
Hesab", retim iflletmelerinde 151- Yar Mamller retim" 2 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA
ve "152- Mamller" hesaplarna, hizmet iflletmelerinde ise GENEL TEBL
"622- Satlan Hizmet Maliyeti Hesab"na devredilerek kapa- Resmi Gazete No : 21790
tlr.
Resmi Gazete Tarihi : 16/12/1993
Ticaret iflletmelerinde ise dnem boyunca gider eflitleri he-
Kapsam :
sabnn borcuna kaydedilen tutarlar, dnem sonlarnda fonk-
siyonlarna dnfltrlerek sonu hesaplar arasnda yer alan
630, 631, 632 hesaplar ile 66- Finansman Giderleri Grubu" Bilindii zere, 1 sra numaral Muhasebe sistemi Uygulama
ilgili hesabnn borcuna, "798- Gider eflitleri Yanstma He- Genel Teblii ile bu Tebli ekinde yer alan Muhasebe Usul
saplar"nn alacana yazlr. 798 ve 790 - 797 numaral he- ve Esaslar, 01.01.1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak
saplar dnem sonlarnda karfllafltrlarak kapatlr. uygulanmak zere, 26.12.1992 tarih ve mkerrer 21447 say-
l Resmi Gazete'de yaymlanarak yrrle girmifltir.
Bu Tebli, 1 sra numaral Muhasebe Sistemi Uygulama Ge-
nel Teblii'nde yer alan dzenlemelere aklk getirmek,
Tebliin uygulanmasnda ortaya kan ve Bakanlmza in-
tikal, eden problemleri zme kavuflturmak amacyla ya-
ymlanmaktadr.
A HESAP PLANINDA BO BIRAKILAN HESAP
GRUPLARI VE DEFTERKEBR HESAPLARININ
KULLANIMI
1. Hesap Plannda belirtilen hesap grubu ve defteri kebir (b-
yk defter) hesaplarnn isim, kod numaralar ve sralamalar
deifltirilemez. Hesap Plannda bofl olarak grlen 2'li kod
hesap gruplar, ekonomik geliflmeler ve ihtiyalar paralelin-
de Bakanlmzca kullandrlacaktr.
2. Hesap Plannda bofl olarak grlen 3'l kod defteri kebir
(byk defter) hesaplar, ise, ana hesap grubu ile grup hesap-
larnn iflleyifl ve mantna uygun olmak, nitelii ve kapsam
itibariyle Hesap Plannda belirlenmifl benzeri bir hesap bu-
lunmamak, kullanld takdirde ana hesap grubu ve hesap
218 219
gruplarnn btnlk ve tutarlln bozmamak flartyla ser- nin maliyetlerinin oluflturulduu hesaplardr. Bu hesaplar
beste kullanlabilir. projeler baznda izlenir.
3. Bofl olan 8 Ana Hesap Grubu, Teblideki muhasebe ilke- leyii :
lerine ve efl zamanl maliyet tesbit etme yntemine aykr ol- flletmenin stlendii inflaat ve onarm iflleri ile ilgili giderle-
mamak flartyla ynetim muhasebesi amalar iin kullanla- ri, "741- Hizmet retim Maliyeti Yanstma Hesab" ve faali-
bilir. Bu grupta alacak hesaplar, dnem sonlarnda ilgili he- yet giderleri ile finansman giderlerinden bu inflaat ve onar-
saplarla karfllafltrlarak kapatlr ve mali tablolara intikal et- ma dflen ortak gider paylar ise "751, 761, 771 ve 781" kod
tirilmez. numaral yanstma hesaplarnn alaca karfllnda bu he-
B HESAP PLANINDA YEN OLUTURULAN saplara bor kaydedilir.
HESAP GRUPLARI LE DEFTERKEBR HESAPLARI Bu hesaplarda olunan maliyet, geici kabul yapldnda
Bakanlmza intikal eden ihtiyalar gznnde bulunduru- "622- Satlan Hizmet Maliyeti" hesabna devredilir.
larak aflada belirtilen yeni hesaplar almfltr.
nflaat ve onarm iflinin proje bazndaki says, her bir inflaatn
1. "127- DER TCAR ALACAKLAR 170-178 hesap aralnda alacak hesaplar zerinde defteri
flletmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya kan ve yukar- kebir dzeyinde izlenmesine imkan vermeyecek kadar fazla
daki hesaplarn kapsamna girmeyen tahsili gecikmifl alacak- ise; dier proje yardmc defter dzeyinde izlenebilir. Bu du-
lar (henz flpheli alacak niteliini kazanmayanlar) ve dier rumda, her bir proje iin tutulacak yardmc defterler, defteri
eflitli senetsiz ticari alacaklar bu hesapta izlenir. kebir hkmndedir."
flleyifli : 4. "179- TAERONLARA VERLEN AVANSLAR
Yukarda belirtilen alacaklar bu hesaba bor; tahsil veya Bu hesap, yllara yaygn inflaat ve onarm faaliyetinde bulu-
mahsup ifllemi yapldnda ilgili hesaplara karfllk, bu hesa- nan iflletmeler tarafndan, taahht konusu inflaat ve onarm
ba alacak kaydedilir." iflinin bir ksmnn ya da tamamnn tafleronlara yaptrlmas
2. "17- YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM durumunda, tafleronlara verilen avanslarn proje baznda iz-
MALYETLER lenmesi iin kullanlr."
Bu grup, yllara yaygn inflaat ve onarm iflleri yapan iflletme- 5. "190- DEVREDEN KATMA DEER VERGS
lerin, bu iflleri dolaysyla yaptklar harcamalarn izlendii Bir dnemde indirilemeyen ve izleyen vergisinin kaydedildi-
hesaplar kapsar." i ve izlendii hesaptr.
3. "170-178 YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM leyii :
MALYETLER
"191- NDRLECEK KDV" hesabnn "39l- HESAPLA-
flletmenin stlendii yllara yaygn inflaat ve onarm iflleri- NAN KDV" hesab ile karfllafltrlmasndan sonraki bakiye-
220 221
si dnem sonlarnda szkonusu hesaba karfllk bu hesaba 9. "350-358 YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM
HAKED BEDELLER
bor, izleyen dnem veya dnemlerde yaplacak indirimler
alacak kaydedilir. "291- GELECEK YILLARDA NDR- flletmenin stlendii yllara yaygn inflaat ve onarm ifllerin-
LECEK KDV" hesabndan, "l91- NDRLECEK KDV" he- den, tamamladklar ksmlar iin dzenlenen hakedifl bedel-
sabna aktarlan tutarlar indirilme dnemlerinden nce bu he- lerinin izlendii hesaplardr. Bu hesaplar "170-178" hesapla-
saba intikal ettirilmez." ra paralel olarak dzenlenir.
6. "195- AVANSLARI leyii :
flletme adna mal ve hizmet satn alacak, iflletme adna bir Yllara yaygn inflaat ve onarm iflleri ile ilgili olarak dzen-
lenen ve iflveren tarafndan onaylanan hakedifl bedelleri bu
ksm gider ve demeleri yapacak personel ve personel dfln-
hesaplara alacak olarak yazlr. flin geici kabul yapldn-
daki kiflilere verilen ifl avanslarnn izlendii hesaptr.
da, bu hesaplardaki hakedifl bedelleri, ilgili satfl hesaplarnn
leyii : alaca karfllnda bu hesaplara bor kaydedilir."
Avans verildiinde bu hesaba bor; avans alann ibraz ettii 10. "393- MERKEZ VE UBELER CAR HESABI
harcama veya deme belgelerine dayanlarak ilgili hesapla- Merkezin flubelerle, flubelerin merkezle veya kendi aralarn-
rn borcu karfllnda, bu hesaba alacak kaydedilir." daki bor ve alacak iliflkilerinin izlendii borlu ve alacakl
7. "295. PEN DENEN VERGLER VE FONLAR olarak alflan hesaptr. Bu hesap dnem iinde kullanlr,
zleyen yldan sonraki yllarda indirim konusu yaplabilecek fzyon da kapatlr.
olan peflin denen vergi ve fonlarn izlendii hesaptr. leyii :
leyii : Merkezin flubelerden, flubelerin dier flubelerden veya mer-
Gelecek dnemden daha sonraki yllarda indirim konusu ya- kezden olan alacaklar bu hesaba bor, borlar da alacak
plabilecek nitelikteki vergi ve fonlar dendiinde bu hesaba kaydedilir.
bor yazlr. ndirilebilme sresi bir yln altna inen vergi ve 11. "645. MENKUL KIYMET SATI KARLARI
fonlar bu hesabn alacana karfllk, "193. Peflin denen Menkul kymet satfl krlarnn izlendii hesaptr.
Vergi ve Fonlar" hesabna aktarlr." leyii :
8. "35. YILLARA YAYGIN NAAT VE ONARIM Menkul kymetler satldnda, satfl deeri ile maliyet dee-
HAKEDLER ri arasndaki olumlu fark bu hesaba alacak yazlr."
Bu grup, yllara yaygn taahht iflleri yapan iflletmelerin st- 12. "646. KAMBYO KARLARI
lendikleri ifllerden, gereklefltirdikleri ksm karfllnda al-
Kambiyo krlarnn izlendii hesaptr. (hracatla ilgili dnem
dklar hakedifllerin izlendii hesaplar kapsar." iinde ortaya kan kur farklar bu hesaba deil, "601- YURT
DIfiI SATIfiLAR" hesabna aktarlr.)
222 223
leyii : C 1 SIRA NUMARALI MUHASEBE SSTEM

Kambiyo ifllemlerinden doan krlar bu hesaba alacak yaz- UYGULAMA GENEL TEBLNE LKN
lr." DZELTMELER
1 sra numaral Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebli-
13. "647- REESKONT FAZ GELRLER
inde afladaki dzeltmeler yaplmfltr.
Reeskont faiz gelirlerinin izlendii hesaptr. 1. "e- SATIfiLARIN MALYET TABLOSU" bafllkl bl-
leyii : mn "E. Maml Stoklarnda Deiflim" paragraf afladaki
flletmenin senetli borlarnn dnem sonu itibariyle yaplan flekilde dzeltilmifltir:
reeskont ifllem faiz geliri ile; alacak senetleri reeskontunun, "Direkt ilk madde ve malzeme, direkt iflilik, genel retim
izleyen dnem baflnda iptalinden ortaya kan faiz gelirleri giderleri ve yar mamul kullanm tutarlarnn toplam retim
bu hesaba alacak yazlr." maliyetini verir. Dnem bafl mamul stoku ile dnem sonu
mamul stoku ve mamullerinin bir blmn i tketimde
14. "655. MENKUL KIYMET SATI ZARARLARI (-)
kullanan iflletmelerde, szkonusu tketim miktarnn toplam
Menkul kymet satfl zararlarnn izlendii hesaptr. arasndaki fark "Mamul Stoklarnda Deiflim" tutarn olufl-
leyii : turur. Bu tutarn retim maliyetine eklenmesi veya karl-
mas ile satlan mamul maliyetine ulafllr."
Menkul kymetler satldnda, satfl deeri ile maliyet dee-
ri arasndaki olumsuz fark bu hesaba bor yazlr." 2. "f- GELR TABLOSU DPNOTLARI:" blmnn 9 nu-
maral dipnotu afladaki flekilde dzeltilmifltir.
15. "656. KAMBYO ZARARLARI (-)
"Maliyet hesaplama sistemleri (safha veya siparifl) ve stok
Kambiyo zararlarnn izlendii hesaptr. (Borlanma ile ilgi- deerleme yntemleri (arlkl ortalama maliyet, ilk giren
li kur farklar bu hesaba alnmaz, finansman gideri olarak ilk kar, hareketli ortalama maliyet vs.. gibi)"
muhasebelefltirilir.) 3."e- ZKAYNAKLAR DEfiM TABLOSU KALEM-
leyii : LERNE LfiKN AIKLAMALAR" blmnn, " Kr
Kambiyo ifllemlerinden doan zararlar bu hesaba bor yazlr." Datm" aklamasnn 2 ve 3'nc paragraflar afladaki
flekilde dzeltilmifltir.
Yukarda aklanan yeni hesaplar mali tablolarda, ilgili hesap
"Bunun dalm flyle olmufltur.
grubu ve kalemlerinde Tek Dzen Muhasebe lkelerine gre
aynen yer alacaktr. Yasal yedeklere aktarlan 2412
Olaanst yedeklere aktarlan 6524
8936
Datlan temett 9379
18315
224 225
Yedeklere devredilen tutarlar, yedek akeleri artrdndan 8. "339- DER EfiTL BORLAR" hesab, "336- D-
bu stunlarda art olarak gsterilmifltir. Kr datm tutar ER EfiTL BORLAR" olarak dzeltilmifltir.
ise dnem net kr (zarar) stununda parantez iinde (9379 9. "398- SAYIM VE TESELLM FAZLALARI" hesab,
TL. temett olarak datlan, 8936 TL. yedeklere aktarlan) "397- SAYIM VE TESELLM FAZLALARI" olarak dzel-
gsterilmifltir." tilmifltir.
4. "EK TABLO 6" da yer alan "A FON KAYNAKLARI" b- 10. "439- DER EfiTL BORLAR" hesab, "436- D-
lmndeki "5" nolu kalem "6" nolu kalemle yer deifltirecektir. ER EfiTL BORLAR" olarak dzeltilmifltir.
5. "A TEKDZEN HESAP EREVES" bafll altna 11. "492- GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA
afladaki cmle eklenmifltir : TERKN EDLEN KATMA DEER VERGS" hesabnn
"Tekdzen hesap erevesindeki hesap snflar; bilano ve ismi "GELECEK YILLARA ERTELENEN VEYA TER-
gelir tablosundaki gruplama ve sralama paralelinde aflada- KN EDLECEK KATMA DEER VERGS" olarak dzel-
ki gibi dzenlenir." tilmifltir.
6. "A TEKDZEN HESAP EREVES" bafll altnda- 12. "652- REESKONT FAZ GDERLER (-)" hesab, "657-
ki "HESAP SINIFLARI" blmnn 3 ve 4 numaral kalem- REESKONT FAZ GDERLER (-)" olarak dzeltilmifltir.
lerindeki "Yabanc Varlklar" ibaresi "Yabanc Kaynaklar" 13. "191- NDRLECEK KDV" hesabnn iflleyifline iliflkin
olarak dzeltilmifltir. aklama afladaki flekilde dzeltilmifltir:
7. "23- DER ALACAKLAR" hesap grubuna dahil defteri "Mal ve hizmet almlarndan doan indirilecek katma deer
kebir hesaplarnn kodlar afladaki flekilde dzeltilmifltir: vergisi bu hesaba bor, mevzuat gerei yaplan indirimler ve
230 ______________ hesaba yap1an dzeltmeler ile indirilemeyen ve "190- DEV-
231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR REDEN KDV" hesabna aktarlan bor bakiyesi bu hesaba
alacak .yazlr."
232 fiTRAKLERDEN ALACAKLAR
l4. "193- PEfiN DENEN VERGLER VE FONLAR" he-
233 BALI ORTAKLIKLARDAN ALACAKLAR
sabna iliflkin aklama afladaki flekilde dzeltilmifltir :
234 ______________
"Mevzuat gereince peflin denen ve bir yl iinde indirim
235 PERSONELDEN ALACAKLAR konusu yaplabilecek gelir, kurumlar ve dier vergiler ile
236 DER EfiTL ALACAKLAR fonlarn kayt ve takip edildii hesaptr."
237 DER ALACAK SENETLER REESKONTU (-) leyii :
238 ______________ Peflin denen ve bir yl iinde indirim konusu yaplabilecek
239 fiPHEL DER ALACAKLAR KARfiILII (-) gelir, kurumlar ve dier vergiler ile fonlar, bu hesaba bor
226 227
yazlr. Dnem sonunda tahakkuk edecek gelir veya kurum- mesinde, tamir-bakm, ikramiyeler, finansman giderleri vb.
lar vergisi ile fon karfllklarndan yaplacak olan indirimi te- giderlere iliflkin tahmini gider karfllklarnn izlendii hesap-
minen "37- BOR VE GDER KARfiILIKLARI" grubunda tr."
bulunan "371- DNEM KARININ PEfiN DENEN VER- 19. "391- HESAPLANAN KDV" hesabna iliflkin aklama-
G VE DER YKMLLKLER" hesabnn borcuna nn "iflleyifli:" bafll altndaki ikinci paragraf afladaki fle-
aktarlr. Ancak aktarlacak tutar "370- DNEM KARI kilde dzeltilmifltir.
VERG VE DER YKMLLK KARfiILIKLARI"
"Hesaplanan katma deer vergisi bu hesaba alacak kaydedi-
hesabnn tutarndan fazla olamaz. Aktarlamayan tutar, d-
lir. Dzeltmeler bu hesaba bor kaydedilir. Vergilendirme
nem sonunda bu hesabn bakiyesi olarak kalr."
dnemi itibariyle bu hesabn bakiyesi, "191- NDRLECEK
15. "196- PERSONEL AVANSLARI" hesabnn altndaki KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV" hesaplar ile kar-
aklamann birinci paragraf afladaki flekilde dzeltilmifl- fllafltrlr. Yaplan karfllafltrmada bu hesabn bakiyesi "191-
tir: NDRLECEK KDV" ve/veya "190- DEVREDEN KDV"
"Personel ve iflilere maafl, cret ve yolluklarna mahsuben hesaplarnn bakiyesinden fazla olduu takdirde vadesinde
nceden denen avanslarn izlendii hesaptr." denmek zere "360- DENECEK VERG VE FONLAR"
16. "231- ORTAKLARDAN ALACAKLAR" hesabna ilifl- hesabna aktarlarak kapatlr."
kin aklama afladaki flekilde dzeltilmifltir: 20. "60- BRT SATIfiLAR" hesabna iliflkin aklamalara
"flletmenin esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolays afladaki paragraf eklenmifltir:
ile (dn verme ve benzeri nedenlerle ortaya kan) ortak- "Holding ana flirketinin, kendine bal yurtii ve yurtdfl or-
lardan (ferdi iflletmelerde iflletme sahibinden) alacakl bulun- taklklarndan elde ettii gelirler ana flirketin esas faaliyet ge-
duu tutarlarn izlendii hesaptr." lirini oluflturduundan bu blmdeki hesaplarda izlenir."
17. "331- ORTAKLARA BORLAR" hesabna iliflkin ak- 21. "649- FAALYETLE LGL DER OLAAN GELR
lamann birinci paragraf afladaki flekilde dzeltilmifltir: VE KARLAR" hesabnn ismi "DER OLAAN GELR
"flletmenin, esas faaliyet konusu dflndaki ifllemleri dolay- VE KARLAR" olarak deifltirilmifl ve hesaba ait aklama
syla iflletmelerde iflletme sahibine) borlu bulunduu tutar- afladaki gibi dzeltilmifltir:
larn izlendii hesaptr." "Yukardaki hesaplar kapsamna girmeyen dier olaan fa-
18. "373- MALYET GDERLER KARfiILII" hesabnn aliyetlerden salanan gelir ve krlarn izlendii hesaptr."
aklamas afladaki flekilde dzeltilmifltir: 22. "657- REESKONT FAZ GDERLER (-)" hesabnn
"Aylk maliyetlerin belirlenmesinde, gelecek aylarda kesin aklamas afladaki flekilde dzeltilmifltir:
tahakkuku yaplacak giderlerle aylk maliyetlere pay veril- "flletmenin senetli alacaklarnn dnem sonu itibariyle yap-
228 229
lan reeskont faiz giderleri ile bor senetleri reeskontunun, iz- "791- fli cret ve Giderleri"
leyen dnem baflnda iptalinden ortaya kan faiz giderlerinin "792- Memur cret ve Giderleri"
izlendii hesaptr."
29. "7/B seeneindeki "Hesaplarn flleyifli" blmnn son
23. "659- DER OLAAN GDER VE ZARARLAR (-)" paragrafnn "798 ve 799 nolu hesaplar dnem sonlarnda
hesabna ait aklama afladaki flekilde dzeltilmifltir: karfllafltrlarak kapatlr fleklindeki son cmlesi "798 ile
"Yukardaki hesaplar kapsamna girmeyen dier olaan fa- 790-797 numaral hesaplar dnem sonlarnda karfllafltrla-
aliyetlerle ilgili gider ve zararlarn izlendii hesaptr." rak kapatlr" olarak dzeltilmifltir."
24. "7/A SEENENDE MALYET HESAPLARI" bl- Bu Tebli ile yaplan tm deifliklik ve dzeltmeler, ayn pa-
mne iliflkin aklamann birinci cmlesi afladaki flekilde ralelde mali tablolara yanstlr.
dzeltilmifltir: D KALDIRILAN HKMLER
"Tebliin IV DZENLEMENN KAPSAMI blmne Yaplacak yeni bir dzenlemeye kadar, bilgisayar muhasebe
gre; ek mali tablolar dzenlemek durumunda olan retim programlar ve hesap planlar ile bunlarda yaplacak deiflik-
ve hizmet iflletmeleri iin zorunlu olan 7/A seeneinde; gi- liklerin Bakanlmza gnderilmesi zorunluluu uygulama-
derler, esas defterlerde fonksiyon esasna gre belirlenmifltir."
dan kaldrlmfltr.
25. "76- PAZARLAMA SATIfi VE DAITIM GDERLE-
Tebli olunur.
R" grubuna iliflkin aklama afladaki flekilde dzeltilmifltir:
"Bu grup, pazarlama, satfl ve datm faaliyetleri ile ilgili gi-
der, yanstma ve fark hesaplarndan oluflur."
26. "770- GENEL YNETM GDERLER" hesabna ait
aklamann son cmlesi "Dnem sonlarnda bu hesap, 771-
Genel Ynetim Giderleri Yanstma Hesab ile karfllafltrla-
rak kapatlr" fleklinde dzeltilmifltir.
27. "7/B SEENENDE MALYET HESAPLARI" bl-
mne ait aklamann birinci paragraf afladaki flekilde d-
zeltilmifltir:
"Ek mali tablo dzenlemek zorunda olmayan ticaret iflletme-
leri, kk hizmet iflletmeleri ve kk retim iflletmelerin-
den isteyenler, giderlerin izlenmesinde bu seenei uygular."
28. 7/B seeneindeki "79. GDER EfiTLER" grubunda
yer alan iki hesabn ismi afladaki flekilde dzeltilmifltir:
230 231
3 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA da kalan iflletmeler ek mali tablolar dzenlemek zorunda deiller-
GENEL TEBL dir. Aktif toplam veya net satfllar toplam yukarda belirtilen ra-
Resmi Gazete No : 22055 kamlar aflan iflletmeler ise temel mali tablolarn yansra ek mali
tablolar da dzenlemek mecburiyetindedirler.
B 7/A SEENENDE MALYET HESAPLARI
Kapsam :
Tebliin "7/A SEENENDE MALYET HESAPLARI" bafll
Bilindii zere, 1 Sra Numaral Muhasebe Sistemi Uygulama Ge- altnda yer alan ilk paragrafn birinci cmlesi afladaki flekilde de-
nel Teblii ile bu Tebli ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esas- ifltirilmifltir.
lar 1/1/1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak zere, "Bir nceki yl aktif toplam 25 milyar liray veya net satfllar top-
26/12/1992 tarih ve Mkerrer 21447 sayl Resmi Gazete de ya- lam 50 milyar liray aflan retim ve hizmet iflletmeleri iin zorun-
ymlanarak yrrle girmifltir. lu olan 7/A seeneinde giderler esas deflerlerde fonksiyon esas-
Bu Tebli, 1 Sra Numaral Muhasebe Sistemi Uygulama Genel na gre belirlenmifltir."
Teblii'nde yer alan dzenlemelere aklk getirmek, Tebliin uy- 7/A seeneini uygulamak zorunda olan iflletmelerin tespitinde
gulanmasnda ortaya kan ve Bakanlmza intikal eden problem- kullanlan kriterleri netlefltiren bu deifliklik ile bir nceki yl aktif
leri zme kavuflturmak amacyla yaymlanmaktadr. toplam 25 milyar liray veya net satfllar toplam 50 milyar liray
A DZENLEMENN KAPSAMI aflan retim ve hizmet iflletmeleri iin 7/A seenei zorunlu hale
1 Sra Numaral Tebliin "IV DZENLEMENN KAPSAMI" getirilmifltir. Aktif toplamndan maksat 1 Sra Numaral Muhasebe
bafll altnda yer alan drdnc paragraf afladaki flekilde deifl- Sistemi Uygulama Genel Teblii ekinde yer alan bilanolarn aktif
tirilmifltir. toplam ve net satfllardan maksat ayn Tebli ekinde yer alan gelir
tablosundaki C- Net Satfllardr. fiu anda giderlerinin izlenmesinde
"Bilano esasna gre defter tutan ve bir nceki yl aktif toplam 25
7/A seeneini uygulayan ancak bu Tebli ile kriter olarak kullan-
milyar liray ve net satfllar toplam 50 milyar liray aflmayan ifllet-
lan rakamlarn artrlmas nedeniyle 7/B seeneini uygulama im-
meler, Muhasebe Usul ve Esaslarnn "Mali Tablolarn Dzenlen-
kan ortaya kan iflletmeler hesap dnemi sonuna kadar 7/A see-
mesi ve Sunulmas"na iliflkin blmnn "Temel Mali Tablolar"la
neini uygulamaya devam edeceklerdir. Bu iflletmeler dilerlerse
ilgili ksmna uymakla ykmldrler."
gelecek hesap dnemi baflndan itibaren 7/B seeneini tercih et-
Bu deifliklik ile ek mali tablolar dzenlemek zorunda olan ifllet-
mek imkanna sahiptirler.
melerin belirlenmesinde, aktif toplam ve net satfllarnn toplam-
C 7/B SEENENDE MALYET HESAPLARI
nn belirli bir rakam aflmas kriteri getirilmifltir.
Tebliin "7/B SEENENDE MALYET HESAPLARI" bafll
Buna gre, kurulufl flekli ne olursa olsun bir nceki yl aktif topla-
altnda yer alan ilk paragraf afladaki flekilde deifltirilmifltir.
m 25 milyar lirann ve net satfllar toplam 50 milyar lirann altn-
232 233
"Ticaret iflletmeleri ile bir nceki yl aktif toplam 25 milyar lirann 4 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA
ve net satfltan toplam 50 milyar lirann altnda kalan retim ve GENEL TEBL
hizmet iflletmelerinden isteyenler, giderlerin izlenmesinde bu see- Resmi Gazete No : 22231
nei uygular."
Aktif ve net satfllar toplamlar yukarda belirtilen rakamlarn altn-
Kapsam :
da kalan retim ve hizmet iflletmeleri ile aktif ve net satfl toplam-
lar ne olursa olsun ticaret iflletmeleri iin 7/A seenei zorunlu de- Bilindii zere, 1 sra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel
ildir. Bu iflletmeler 7/A ve 7/B seeneinden herhangi birini ter- Teblii 01.01.1994 tarihinde yrrle girmifl bulunmaktadr. Bi-
cih edebilirler. lano esasna gre defter tutan mkellefler Muhasebe Sistemi Uy-
Tebli olunur. gulama Genel Teblilerine gre tanzim ettikleri mali tablolarn ilk
defa, 1994 ylna ait olup, 1995 ylnda verilmesi gereken beyanna-
melere ekleyeceklerdir.
1 sra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii ile uygu-
lamaya Konulan Muhasebe Usul ve Esaslar, iflletmelerin faaliyet
sonularnn salkl ve gvenilir bir biimde muhasebelefltirilme-
si; mali tablolar araclyla ilgililere sunulan bilgilerin tutarllk ve
mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerek durumu yan-
stmasnn salanmas ve iflletmelerde denetimin kolaylafltrlmas
amacn taflmaktadr. Szkonusu dzenleme, vergi mevzuat ve
uygulamasndan tamamen bamsz olarak ve vergisel kayglar n
planda tutulmakszn hazrlanmfltr. Bu itibarla Muhasebe Sistemi
Uygulama Genel Teblilerinde vergi mevzuatna kyasen farkllk
gsteren dzenlemeler yer almaktadr.
Vergi mevzuatna gre alacak ve bor senetlerinin reeskonta tabi
tutulmas mkellefin isteine braklmasna ramen, 1 sra numara-
l Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliine gre reeskont ifl-
lemlerinin zorunlu olmas veya vergi mevzuatnda kdem tazminat-
lar iin karfllk ayrlmas ngrlmemiflken Teblide, kdem tazmi-
natlar karfll hesabnn kullanlmasnn zorunluluu bu eliflkilere
rnek olarak verilebilir.
234 235
Keza, alnan ya da verilen ileri tarihli ekler vergi uygulamasnda li tablolar dflnda hesaplanacaktr. Bu dzenleme ve hesaplama ifl-
normal ek olarak kabul edilirken, Muhasebe Sisteminde "zn n- leminde mkelleflere kolaylk salamak amacyla Bakanlmzca,
celii kural" gereince alacak ya da bor senedi olarak kabul edil- bilano esasna gre defter tutan gelir vergisi mkellefleri iin bir
mekte ve reeskonta tabi tutulmaktadr. rnei de bu Teblie ekli "Bilano Esasna Gre Defter Tutan M-
Bu itibarla, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblileri ile yap- kelleflere Ait Ticari Kardan Mali Kara Ulaflmak in Yaplan He-
lan dzenlemeler, vergi mevzuat ve uygulamas ile ilgili hibir hu- saplamay Gsteren Bildirim" gelifltirilmifl ve basm yaplarak yl-
susu dzenlememekte veya deifltirmemektedir. Bu dzenlemeler lk gelir vergisi beyannameleriyle birlikte illere gnderilmifltir.
sadece muhasebe sisteminin iflleyiflini aklamaya yneliktir. M- Gelir vergisi mkellefleri, mali tablolarda yer alan ve Muhasebe
kelleflerin bu hususa zellikle dikkat etmeleri ve Tek Dzen Mu- Sistemi Uygulama Genel Teblilerine (bundan byle ksaca Muha-
hasebe Sisteminin bazen vergi mevzuatna aykr hususlar da ier- sebe Sistemi) gre oluflacak Ticari Kar'dan Mali Kar'a ulaflmak iin
diini gzden uzak tutmamalar gerekmektedir. gerekli hesaplamalar bu Bildirim zerinde yapacaklar ve yllk ge-
Nitekim bu husus, 1 sra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Ge- lir vergisi beyannamelerine ekleyeceklerdir.
ne1 Tebliinin, "V-YAPILAN DZENLEMENN VERG MEV- Bu bildirim, sadece bilano usulne gre defter tutan gelir vergisi
ZUATI LE LfiKS VE YAPTIRIMI" bafllkl blmnde "bu mkellefleri tarafndan doldurulacaktr.
dzenleme kapsamnda bulunan iflletmeler, muhasebe sistemlerini Bildirimin dzenlenmesine iliflkin aklamalar aflada yer almfl
bu Tebli ve ekinde ngrlen kurallara uygun olarak yrtecek- bulunmaktadr.
lerdir. Ancak, vergiye tabi karn tesbiti aflamasnda vergi kanunla-
A BLANO ESASINA GRE DEFTER TUTAN
rnda yer alan zel hkmleri gznnde bulundurmak zorundadr-
MKELLEFLERE AT, TCAR KARDAN MAL KARA
lar. Dier bir anlatmla, bu dzenlemede yer alan kavram ve ilke-
ULAMAK N YAPILAN HESAPLAMAYI GSTEREN
ler ile mali tablolarn dzenlenmesi ve sunulmasna iliflkin esaslar
BLDRM'N DZENLENMESNE LKN AIKLAMALAR
erevesinde dzenlenecek olan mali tablolarn teklii deifltiril-
mez olup; iflletmeler sz konusu mali tablolardan hareketle vergiye Bildirim, 3 ana blmden oluflmaktadr. Birinci Blm, gelir tablo-
tabi safi kazancn tespitinde vergi mevzuat uyarnca istenilen bil- sunun "Dnem Kar' veya Zarar'" ksmnda yer alan tutarlara tah-
gileri salayacak flekilde gerekli dzenleme ve hesaplamalar yapa- sis edilmifltir. Bir baflka anlatmla, bu blme 690- Dnem Kar ve-
caklardr." fleklinde ifade edilmifltir. ya Zarar hesabnn bakiyesi kaydedilecektir. Bu blm bildirimde
1 rakam ile kodlanmfltr. Mkellefler gelir tablosundaki Dnem
Buna gre, muhasebe usul ve esaslar dikkate alnarak tanzim edi-
Kar'n veya Zarar'n bu blmdeki ilgili stuna aktaracaklardr.
lecek mali tablolarda yer alacak "Dnem Kr' (Ticari Kr) veya
Zarar' ile vergiye matrah olacak Kar (Mali Kar) veya Zarar arasn- kinci Blm, 1 ve 2 rakamlar ile kodlanan alanlar arasndaki "Ti-
da meydana gelecek fark, bilano ya da gelir tablosu zerinde gi- cari Kara lave Edilecek Gider ve ndirimler" blmdr. Bu B-
derilmeyecek, vergiye tabi safi kazan, mkellefler tarafndan ma- lme, Muhasebe Sistemine gre gider veya indirim olarak Ticari
Kar'n tespitinde dikkate alnan ancak, vergi kanunlarna gre gider
236 237
ya da indirim olarak kabul edilmeyen ve bu nedenle Ticari Kar'a gre iskonto olarak kabul edilmeyen tutarlar; "Dier ndirimler"
ilave edilmesi gereken gider ve indirimler kaydedilecektir. satrna, 612- Dier indirimler hesabna bor kaydedilen ve vergi
nc Blm ise, 2 ve 3 rakamlar ile kodlanan alanlar arasnda- mevzuatna gre indirim olarak kabul edilmeyen tutarlar kaydedi-
ki "Ticari Kar'dan ndirilecek Kazan ve ratlar" blmdr. Bu lecektir. Bu satrlar, halen yrrlkte bulunan vergi mevzuat gz-
Blme, Muhasebe Sistemi gereince Ti-cari Kar'n iinde yer alan nnde bulundurulduunda fazla kullanm alan olmayan stunlar
ancak, vergi mevzuatna gre vergiden istisna edilen kazan ve olarak karflmza kabilecektir. Muhasebe Sistemi Uygulama Ge-
nel Tebliindeki temel yapy bozmamak ve teorik olarak, bu ka-
iratlar yazlacaktr. Bu Blmde yer alan kalemler Mali Kar'n tes-
lemlere iliflkin olarak vergi mevzuat ile Muhasebe Sistemi arasn-
pitinde, Ticari Kar'dan indirilmesi gereken kalemlerdir.
da farkllklar olabilecei gznnde bulundurularak Bildirime da-
2 rakam ile kodlanan alana, "Ticari Kar'a lave Edilecek Gider ve hil edilmifllerdir. Kaydedilecek bir tutar bulunmamas halinde dier
ndirimler" blmnde (bundan byle ksaca kinci Blm) yer satrlarda olduu gibi bu satrlar da bofl braklacaktr.
alan kalemlerin toplam, 3 rakam ile kodlanan alana ise "Ticari
2. Satlarn Maliyeti
Kar'dan ndirilecek Kazan ve ratlar" blmnde (bundan byle
ksaca nc Blm) yer alan kalemlerin toplam kaydedilecek- "Satfllarn Maliyeti" alannda yer alan satrlara srasyla, 620- Sa-
tlan Mamller maliyeti, 621. Satlan Ticari Mallar Maliyeti, 622-
tir.
Satlan Hizmet Maliyeti ve 623- Dier Satfllarn Maliyeti hesapla-
Mkellefler sadece ihtiyalar olan alanlar dolduracaklar, kullanl- rna bor kaydedilen ancak, vergi mevzuatna gre gider olarak ka-
mayan alanlar bofl braklacaktr. bul edilmeyen ve yukardaki maliyetlere yansyan tutarlar kaydedi-
B BLDRMN BRNC BLMNN lecektir.
DOLDURULMASI 3. Faaliyet Giderleri
Gelir tablosunda Dnem Kar' var ise, bu rakam Bildirimin Birinci "Faaliyet Giderleri" alannda yer alan satrlara, yl. iinde 630-
Blmndeki (+) iflaretinin sa tarafna, Dnem Zarar' var ise (-) Arafltrma ve Gelifltirme Giderleri, 631- Pazarlama, Satfl ve Da-
iflaretinin sa tarafna kaydedilecektir. tm Giderleri ve 632- Genel Ynetim Giderleri hesaplarna bor
C BLDRMN KNC BLMNN kaydedilen ancak, vergi mevzuatna gre gider olarak kabul edil-
DOLDURULMASI meyen tutarlar kaydedilecektir.
1. Sat ndirimleri 4. Dier Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlar
Bildirimin kinci Blmnn "Satfl ndirimleri" alannda yer alan "Dier Faaliyetlerden Olaan Gider ve Zararlar" alannda yer alan
"Satfltan adeler" satrna, Muhasebe Sistemine gre 610- Satfltan satrlara, yl iinde 653- Komisyon Giderleri, 654- Karfllk Gider-
adeler Hesabna bor kaydedilen ve belgelendirilemedii iin ve- leri, 655- Menkul Kymet Satfl Zararlar, 656- Kambiyo Zararlar,
ya baflka herhangi bir nedenle vergi mevzuatna gre satfltan iade 657- Reeskont Faiz Giderleri ve 659- Dier Gider ve Zararlar he-
olarak kabul edilmeyen tutarlar; "Satfl skontolar" satrna, 611-
saplarna bor kaydedilen ancak, vergi mevzuatna gre gider ola-
Satfl skontolar Hesabna bor kaydedilen ve vergi mevzuatna
238 239
rak kabul edilmeyen tutarlar kaydedilecektir. Eer bir mkellef, 2. Dier Faaliyetlerden Olaan Gelir ve Karlar
Muhasebe Sistemine gre 121 - Alacak Senetleri Hesabnda kayt- "Dier Faaliyetlerden Olaan Gelir ve Karlar" alannda yer alan sa-
l alacaklarn reeskonta tabi tutarak hesaplanan reeskont miktarn, trlara, iflletmenin esas faaliyet konusuyla ilgili olmad iin 640-
657- Reeskont Faiz Giderleri Hesabna kaydetmifl ve Vergi Usul fltiraklerden Temett Gelirleri, 641- Bal Ortaklklardan Temett
Kanununun 281 inci maddesinin ikinci fkras hkmnden yarar- Gelirleri, 642- Faiz Gelirleri, 643- Komisyon Gelirleri, 644- Konu-
lanmak istemiyorsa, bu tutarn vergiye matrah olacak Kar'n tespi- su Kalmayan Karfllklar, 645- Menkul Kymet Satfl Karlar, 646-
tinde Ticari Kar'a ilave edilmesi gerektii iin bildirimin "Reeskont Kambiyo Karlar, 647- Reeskont Faiz Gelirleri ve 649- Faaliyetle
Faiz Giderleri" stununa kaydedecektir. lgili Dier Gelir ve Karlar hesaplarna alacak kaydedilen tutarlar-
5. Finansman Giderleri dan, vergi mevzuat uyarnca gelir vergisinden istisna edilenler
"Finansman Giderleri" alannda yer alan satrlara, 660- Ksa Vade- kaydedilecektir.
li Borlanma Giderleri ve 661- Uzun Vadeli Borlanma Giderleri 3. Olaand Gelir ve Karlar
hesaplarna bor aktarlacaktr. "Olaandfl Gelir ve Karlar" alannda yer alan satrlara ise, 671-
6. Olaan D Gider ve Zararlar nceki Dnem Gelir ve Karlar ve 679- Dier Olaandfl Gelir ve
Bildirimin "Olaan Dfl Gider ve Zararlar" alannda yer alan satr- Karlar hesaplarna alacak kaydedilen ancak, gelir vergisinden istis-
lara, 680- alflmayan Ksm Gider ve Zararlar, 681- nceki D- na edilen gelir ve kazanlar aktarlacaktr.
nem Gider ve Zararlar ve 689- Dier Olaandfl Gider ve Zararlar Tebliin nceki blmlerinde de belirtildii zere halen yrrlk-
hesaplarna bor kaydedilen ancak, vergi mevzuatna gre gider te bulunan Gelir Vergisi Kanunu dikkate alndnda, Gelir Vergi-
olarak kabul edilmeyen tutarlar kaydedilecektir. si Kanununun, 3946 sayl Kanunla yrrlkten kaldrlan ancak
geici 38 inci maddesi ile 1.1.1994 tarihinden nce faaliyete geen
D BLDRMN NC BLMNN
iflletmeler iin uygulamas devam eden mkerrer 20 nci maddesiy-
DOLDURULMASI
le istisna edilen kazanlar hari, Bildirimin nc Blmnde yer
1. Brt Satlar alan satrlara kaydedilecek bir tutar bulunmamaktadr. Szkonusu
Bildirimin nc Blmnn "Brt Satfllar" alannda yer alan Bildirim belirli bir mantk erevesinde hazrlanmfl ve bugn mev-
satrlara, 600- Yurtii Satfllar, 601- Yurtdfl Satfllar ve 602- Dier cut olmamakla birlikte, daha sonraki yllarda Gelir Vergisinden is-
Gelirler Hesabna alacak kaydedilen ancak, vergi mevzuatna gre tisna edilecek kazan ve iratlar ortaya kabilecei dflncesiyle
vergiden istisna edilen tutarlar aktarlacaktr. Muhasebe Sistemin- nc Blm Bildirime dahil edilmifl bulunmaktadr. Bu itibarla
de, iflletmenin ana faaliyet konusuyla ilgili gelir hesaplar bu , nc Blmn "Brt Satfllar" alannda yer alan "Dier Gelirler"
hesaptan oluflmaktadr. Bu itibarla, iflletmelerin esas faaliyet konu- satr dflndaki satrlar, bilano usulne gre defter tutan gelir ver-
su ile ilgili olarak elde ettikleri gelir ve haslattan, vergi kanunlar- gisi mkellefleri tarafndan bofl braklacaktr.
na gre vergiden istisna edilenler ilgili stuna kaydedilerek vergi-
ye matrah olacak Kar'n iinde yer almamas salanacaktr.
240 241
E TOPLAM ALANLARI z Kaynaklar ana hesap grubunun altnda alacak "524- Maliyet
Bildirimin kinci Blmndeki satrlar toplam 2 rakam ile kodla- Bedeli Artfllar Fonu" hesabnda izlenmektedir.
nan alana ve nc Blmdeki satrlar toplam da 3 rakam ile G KURUMLAR VERGS MKELLEFLERNN DURUMU
kodlanan alana aktarlacaktr. 1, 2 ve 3 rakamlar ile kodlanan alan- Bildirim kurumlar vergisi mkellefleri tarafndan doldurulmaya-
larn toplam ise 4 numara ile kodlanan alana yazlacaktr. caktr. Bu itibarla kurumlar vergisi mkellefleri gelir tablosunda
F BLDRMN GELR VERGS MKELLEFLERNCE yer alan "Dnem Kar' veya Zarar'n" Ticari Kar veya Zarar ola-
DOLDURULMASINDA DKKAT EDLECEK HUSUSLAR rak, Kurumlar Vergisi Beyannamesinin ilgili satrlarna aktaracak
Gelir vergisi mkellefleri yukarda belirtildii zere vergi kanunla- ve kanunen kabul edilmeyen giderler ile kurumlar vergisinden is-
rna gre gider olarak kabul edilmeyen harcamalarn, Bildirimin tisna edilen kazan ve iratlar beyanname zerinde gsterecekler-
ilgili blmne kaydedeceklerdir. dir.
flletme sahipleri adna tahakkuk eden Ba-Kur primleri, iflletmenin H TOPLAMLARIN KARILATIRILMASI VE
faaliyetiyle ilgili bir gider olmadndan bu tahakkuk ve demeler, BEYANNAMEYE AKTARILMASI
Muhasebe Sisteminde yer alan hesaplara intikal ettirilmeyecektir. Bilano usulne gre defter tutan gelir vergisi mkellefleri Bildiri-
Ancak, denen Ba-Kur primleri Gelir Vergisi Beyannamesindeki mi, bu Tebliin yukardaki blmlerinde yer alan aklamalara uy-
ilgili alanlara kaydedilecektir. gun olarak doldurduktan sonra Bildirimin 4 numaral alanna kay-
Uygulanan yatrm indirimi tutarlar da beyanname zerinde yer dedilmesi gereken tutar hesaplayacaklardr. Bunun iin de 1, 2 ve
alacandan bilano ya da gelir tablosu hesaplarnda gsterilmeye- 3 numaral alanlarda bulunan rakamlar toplanacaktr. Toplama ifl-
cektir. lemi srasnda (-) ve (+) iflaretlere zellikle dikkat edilecektir. r-
Gelir Vergisi Kanunun, 3946 sayl Kanunla yrrlkten kaldrlan nein, yaplan ifllemler sonucunda 1 numaral alanda - 1.000.000
ancak geici 38'inci madde ile 1.1.1994 tarihinden nce faaliyete TL, 2 numaral alanda +200.000 TL ve 3 numaral alanda -100.000
geen iflletmeler iin uygulamas devam eden mkerrer 20'inci TL kaytl bulunduunu varsayalm. 4 numaral alana kaydedilme-
maddesi ile istisna edilen kazanlar, Bildirimin nc Blmn- si gereken rakam (-1.000.000+200.000-100.000=) -900.000 TL
de yer alan "Dier Gelirler" satrna yazlacaktr. olacaktr.
Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesine gre hesaplanan Ma- Bildirimin 4 numaral alannda yer alan tutar eer (-) iflaretli ise
liyet Bedeli Artfl, Muhasebe Sisteminde dikkate alnaca iin Gelir Vergisi Beyannamesinde 36-39, 47 ve 53-54 numaral satr-
hem Gelir Vergisi Beyannamesi hem de Bildirimde yer almayacak- larn "Zarar" alanlarna, 4 numaral alanda yer alan tutar eer (+)
tr. iflaretli ise Gelir Vergisi Beyannamesinde yukarda belirtilen satr-
larn "Kar" alanlarna kaydedilecektir.
Bilindii zere, Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesine gre
hesaplanan Maliyet Bedeli Artfllar, Tek Dzen Hesap Plannda
242 243
I MUHASEBE STANDARTLARI
Bu Tebliin Girifl ksmnda, vergi mevzuatna gre kabul edilme-
yen baz gider ve indirimlerin, Muhasebe Sisteminde zorunlu gider
ve indirim olarak kaydedilecei belirtilmifl; ileri tarihli eklerin re-
eskonta tabi tutulmas ile kdem tazminatlar iin karfllk ayrlma-
s buna rnek olarak verilmiflti.
Bakanlmzca flu ana kadar muhasebe standartlarnn yaymlan-
mamfl olmas nedeniyle mkelleflerimizin, rnein, reeskont ifl-
lemlerinde hangi iskonto orannn dikkate alnaca veya kdem
tazminat karfllnn nasl hesaplanaca konular ve benzeri husus-
larda tereddtleri olduu bilinmektedir.
Her ne kadar 1 sra numaral Muhasebe Sistemi Uygulama Genel
Tebliinde yer almayan konularda daha sonra yaymlanacak muha-
sebe standartlarna, yoksa muhasebe kavramlarna uygun olarak
ncelikle, iflletmenin iinde bulunduu sektrde sz konusu ifllet-
me bykl iin yaygn olarak kullanlan, bunun da uygulanma-
d hallerde uluslararas standartlarda benimsenen esaslara uyula-
ca belirtilmifl ise de, uygulamann yeni ve mkelleflerimizin uy-
gulamaya yeterince nfuz edememeleri nedeniyle, 1994 hesap d-
nemi ile ilgili olarak kdem tazminat karfll ayrlmas, ileri tarih-
li eklerle alacak ve bor senetlerinin reeskonta tabi tutulmas ve
benzeri hususlarda zorunluluk aranmayacaktr.
Tebli olunur.
244 245
5 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA 6 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA
GENEL TEBL GENEL TEBL
Resmi Gazete No : 22264 Resmi Gazete No : 22573
Resmi Gazete Tarihi : 20/04/1995 Resmi Gazete Tarihi : 07/03/1996
Kapsam : Kapsam :
Bilindii zere, 26/12/1992 tarih ve 21447 sayl Resmi Gazete'de ya-
Bilindii zere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayl Resmi Gazete'de
ymlanarak yrrle giren 1 Seri Numaral Muhasebe Sistemi Uygu-
yaymlanan 3 sra numaral Muhasebe Sistemi Uygulama Genel
lama Genel Teblii'nde yer alan dzenlemelere aklk getirmek ve
Tebliin uygulanmasnda ortaya kan problemleri zme kavufltur- Teblii ile ek mali tablolar dzenlemek zorunda olan iflletmelerin
mak amacyla dzenlenen ve 18/9/1994 tarih ve 22055 sayl Resmi belirlenmesinde, aktif toplam ve net satfllar toplamnn belirli bir
Gazete'de yaymlanan 3 Seri Numaral Muhasebe Sistemi Uygulama rakam aflmas kriteri getirilmifl ve 5 sra numaral Genel Tebli ile
Genel Teblii ile, ek mali tablolar dzenlemek zorunda olan iflletmele- de 1994 yl aktif toplamlar 25 milyar liray veya net satfllar top-
rin belirlenmesinde, aktif toplam ve net satfllar toplamlarnn belirli lam 50 milyar liray aflan mkelleflerin dzenleyecekleri ek mali
bir rakam aflmas kriteri getirilmifl bulunmaktadr. tablolarn 1995 ylnda verecekleri beyannamelerine eklemeleri
Bakanlmza intikal eden olaylardan yukarda sz edilen tebliler gerektii belirtilmifltir.
uyarnca dzenlenmesi ve sunulmas gereken mali tablolarla ilgili ola- 1995 ylna iliflkin olup. 1996 ylnda verilecek beyannamelere ek-
rak yaplacak ifllemlerde baz tereddtlerin bulunduu anlafllmfltr.
lenecek ek mali tablolara uygulanmak zere yukarda belirtilen ra-
Bu itibarla, Nisan/1995 ay iinde devlilerce verilecek Kurumlar Ver- kamlar srasyla 200 milyar ve 500 milyar liraya ykseltilmifl bu-
gisi beyannameleri ile ilgili olarak aflada belirtilen hususlar gznn- lunmaktadr. Buna gre, 1995 yl aktif toplam 200 milyar liray
de bulundurulacaktr.
veya net satfllar toplam 500 milyar liray aflan gelir ve kurumlar
1. Bir nceki yl aktif toplam 25 milyar liray veya, net satfllar topla- vergisi mkellefleri 1995 ylna ait ve 1996 ylnn Mart veya Ni-
m 50 milyar liray aflan kurumlar vergisi mkellefleri ek mali tablola-
san aynda verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine ek
rn kurumlar vergisi beyannamelerine ekleyeceklerdir.
mali tablolardan Satfllarn Maliyeti Tablosu, Nakit Akm Tablosu
2. Temel mali tablolarn (bilano ve gelir tablosu) "Cari Dnem" stun-
ve Kar Datm Tablolarn ekleyeceklerdir. Yukarda rakamlar
lar yannda "nceki Dnem" stunlar da mkellefler tarafndan dol-
afllmfl olsa dahi Fon Akm Tablosu ve Yllara liflkin zkaynaklar
durulacaktr.
Deiflim Tablosunun beyannamelere eklenmesine gerek bulunma-
3. Ek mali tablolar (Satfllarn Maliyeti Tablosu, Fon Akm Tablosu,
maktadr. Kurumlar vergi mkelleflerince, konsolide edilmifl bilan-
Nakit Akm Tablosu, Kr Datm Tablosu, Yllara liflkin zkaynak-
lar Deiflim Tablosu) dzenlemek zorunda bulunan mkelleflerin ek o ve gelir tablosunda yer alan aktif toplam ve net satfl toplam ra-
mali tablolarda yer alan "nceki Dnem" stunlarn doldurmalar zo- kamlar dikkate alnacaktr. Tamam kendilerine ait birden fazla ifl-
runluluu bulunmamaktadr. letmesi bulunan gelir vergisi mkellefleri konsolide edilmifl bilan-
Tebli olunur.
246 247
o ve gelir tablosunda yer alan aktif ve net satfl toplamlarnn 200 7 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA
milyar liray veya 500 milyar liray, aflmas halinde ek mali tablo- GENEL TEBL
larn beyannamelerine ekleyeceklerdir. 200 milyar liralk aktif ile Resmi Gazete No : 22854
500 milyar liralk net satfl toplamnn hesabnda adi flirketler, adi
komandit flirketler ve kollektif flirketler mstakil olarak dikkate al-
Kapsam :
nacaktr.
Dier taraftan, 4 sra numaral Genel Teblile, Bakanlmzca mu- Bilindii zere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayl Resmi Gazete'de ya-
hasebe standartlarnn yaynlanmamfl olmas nedeniyle, Tek D- ymlanan 3 sra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii ile
zen Muhasebe Sistemi erevesinde ileri tarihli ekler dahil bor ve 7/A veya 7/B seeneini uygulamak zorunda olan iflletmelerin tespi-
tinde aktif toplam ve net satfllar toplamnn belirli bir rakam aflma-
alacak senetlerinin reeskonta tabi tutulmas, kdem tazminat karfl-
s kriteri gelifltirilmifl ve bir nceki yl aktif toplam 25 milyar liray
l ayrlmas ve benzeri hususlarda 1994 hesap dnemiyle ilgili
veya net satfllar toplam 50 milyar liray aflan retim ve hizmet ifllet-
olarak zorunluluk aranmayaca belirtilmifltir. Szkonusu husus- melerinin zorunlu olarak, 7/A seeneini uygulayacaklar,
larla ilgili muhasebe standartlar Bakanlmzca yaymlanana ka- 07/03/1996 tarih ve 22573 sayl Resmi Gazete'de yaymlanan 6 sra
dar ihtiyari uygulamaya devam edilecektir. Buna gre, muhasebe no.lu Tebli ile de 1995 yl aktif toplam 200 milyar liray veya net
standartlar yrrle girinceye kadar mkelleflerin Tek Dzen satfllar toplam 500 milyar liray aflan mkelleflerin temel mali tab-
Muhasebe Sistemi erevesinde ileri tarihli ekler ile alacak ve lolarn yansra ek mali tablolar da dzenlemeleri gerektii belirtil-
bor senetlerini reeskonta tabi tutmalar ve kdem tazminat iin mifltir.
karfllk ayrmalar ihtiyaridir. 1996 ylnda mali tablolarda enflasyondan kaynaklanan artfllar dikka-
Tebli olunur. te alnarak yukardaki 25, 50, 200 ve 500 milyar liralk rakamlar s-
rasyla 50, 100, 300 ve 750 milyar liraya ykseltilmifltir.
Buna gre, 1996 yl aktif toplam 50 milyar veya net satfllar toplam
100 milyar liray aflan retim ve hizmet iflletmeleri 1997 ylna ait mu-
hasebe ifllemlerini 7/A seeneindeki hesaplar gznnde bulundu-
rarak yerine getireceklerdir.
Dier taraftan, 1996 yl aktif toplam 300 milyar veya net satfllar top-
lam 750 milyar liray aflan mkellefler 1996 ylna iliflkin olup, 1997
ylnda verecekleri beyannamelerine Satfllarn Maliyeti Tablosu, Na-
kit Akm Tablosu ve Kr Datm Tablosunu da ekleyeceklerdir.
Tebli olunur.
248 249
8 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA 9 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA
GENEL TEBL GENEL TEBL
Resmi Gazete No : 23326 Resmi Gazete No : 23566
Kapsam :
Kapsam :
Bilindii zere, 3 sra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teb-
Bilindii zere, 18/09/1994 tarih ve 22055 sayl Resmi Gazete'de ya-
lii 1 ile aktif veya net satfllar toplam belirli bir tutar aflan retim ve
ymlanan 3 Sra Numaral Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebli-
i ile aktif toplam ve net satfllar toplam belirli tutar aflan mkellef- hizmet iflletmelerinde 7/A seeneinin uygulanmas zorunluluu ge-
lerin ek mali tablolarn dzenlemek zorunda olduklar belirtilmifltir. 7 tirilmifltir. 7 sra No.lu Tebli 2 ile de 1996 yl aktif toplam 50 mil-
sra nolu Genel Tebli ile ek mali tablolarn dzenlenmesine iliflkin yar veya net satfllar toplam 100 milyar Trk Lirasn aflan retim ve
tutarlar yeniden belirlenmiflti. Buna gre, aktif toplam 300 milyar ve- hizmet iflletmelerinin 7/A seeneini uygulayacaklar, ayrca 1996 y-
ya net satfllar toplam 750 milyar liray aflan mkelleflerin temel ma- l aktif toplam 300 milyar veya net satfllar, toplam 750 milyar Trk
li tablolarn yansra ek mali tablolar da dzenlemeleri ve verecekle- Lirasn aflan mkelleflerin temel mali tablolarn yansra ek mali tab-
ri yllk gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine ek mali tablolar- lolar da dzenlemeleri gerektii belirtilmifltir.
dan "Satfllarn Maliyeti Tablosu", "Nakit Akm Tablosu" ve "Kar Da- Gnn ekonomik koflullar dikkate alnarak, yukardaki 50, 100, 300,
tm Tablosu"nu eklemeleri gerekmekteydi. 750 milyar liralk rakamlar srasyla 150, 300, 900 milyar ve 2 trilyon
Konunun Bakanlmzca yeniden deerlendirilmesinde, ek mali tab- Trk Lirasna ykseltilmifltir.
lolar dzenlemek zorunda olan mkelleflerin 1998 ylndan itibaren Buna gre, 1998 yl aktif toplam 150 milyar veya net satfllar topla-
verecekleri yllk gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerine ek ma- m 300 milyar Trk Lirasn aflan retim ve hizmet iflletmeleri, 1999
li tablolardan sadece "Kar Datm Tablosu"nu eklemeleri yeterli bu- ylna ait muhasebe ifllemlerini 7/A seeneindeki hesaplar gznn-
lunmufltur. Bu nedenle, 1998 ylnda verilecek beyannamelere "Satfl- de bulundurarak yerine getireceklerdir.
larn Maliyeti Tablosu" ve "Nakit Akm Tablosu"nun eklenmesine ge- Dier taraftan, 1998 yl aktif toplam 900 milyar veya net satfllar top-
rek bulunmamaktadr. lam 2 trilyon Trk Lirasn aflan mkelleflerin, temel mali tablolarn
Dolaysyla, 1997 yl aktif toplam 300 milyar veya net satfllar top- yansra ek mali tablolar da dzenlemeleri ve bu tablolardan "Kar
lam 750 milyar liray aflan mkelleflerin temel mali tablolarn yan- Datm Tablosu"nu 1999 ylnda verecekleri yllk gelir veya kurum-
sra ek mali tablolar da dzenlemeleri ve bu tablolardan "Kar Da- lar vergisi beyannamesine eklemeleri gerekmektedir.
tm Tablosu"nu 1998 ylnda verecekleri yllk gelir veya kurumlar Tebli olunur.
vergisi beyannamesine eklemeleri gerekmektedir.
Tebli olunur.
1 18/9/1994 tarih ve 22055 sayl Resmi Gazete'de yaymlanmtr.
2 21/12/1996 tarih ve 22854 sayl Resmi Gazete'de yaymlanmtr.
250 251
10 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA 2- 7/A Seeneini Uygulamak Zorunda Olan Mkellefler
GENEL TEBL 3 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii ile, mali-
Resmi Gazete No : 24265 yet hesaplarnda 7/A seeneinin uygulanmas, aktif toplam veya
Resmi Gazete Tarihi : 19/12/2000 net satfllar toplam belirlenen tutarlar aflan retim ve hizmet ifllet-
meleri iin zorunlu hale getirilmifltir. Halen uygulanmakta olan bu
Kapsam :
tutarlar 9 sra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii ile
Vergi Usul Kanununun 175 inci maddesinin Bakanlmza verdi- 150 milyar lira ve 300 milyar lira olarak belirlenmifltir.
i yetkiye dayanlarak, ek mali tablolar dzenlemek zorunda olan 9 sra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii ile belirle-
mkellefler ile maliyet hesaplarn 7/A seeneine gre tutmak zo- nen szkonusu tutarlar srasyla 300 milyar lira ve 600 milyar lira-
runda olan mkellefler hakknda afladaki dzenlemelerin yapl-
ya ykseltilmifltir. Buna gre, 2000 yl aktif toplam 300 milyar li-
mas uygun grlmfltr.
ray veya net satfllar toplam 600 milyar liray aflan retim ve hiz-
1- Ek Mali Tablolar Dzenlemek Zorunda Olan Mkelefler met iflletmelerinin 2001 ylnda maliyet hesaplarn 7/A seeneine
3 Sra Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblii (*) ile ek gre tutmalar zorunludur.
mali tablolar dzenlemek zorunda olan iflletmelerin belirlenmesin- 3- Parasal Hadler
de aktif toplam ve net satfllarn toplam kriteri getirilmifltir. Bu h-
Bu teblide yer alan parasal hadler, takip eden yllarda Bakanl-
km uyarnca, aktif toplam veya net satfllar toplam belirli bir tu-
tar aflan mkellefler ek mali tablolar dzenlemek zorundadrlar. mzca ayrca bir belirleme yaplmad takdirde, her yl bir nceki
Bu tutarlar son olarak 9 Sra No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama yl iin Vergi Usul Kanunu hkmleri uyarnca tespit edilen yeni-
Genel Teblii (**) ile 900 milyar lira ve 2 trilyon lira olarak belir- den deerleme orannda artrlarak uygulanacaktr. Bu flekilde ya-
lenmifltir. placak hesaplamada 50 milyon lira ve daha dflk olan tutarlar
dikkate alnmayacak, 50 milyon liradan fazla olan tutarlar ise 100
Szkonusu tutarlar gnn ekonomik koflullar dikkate alnarak s-
milyon liraya ykseltilecektir.
rasyla 1,8 trilyon ve 4 trilyon liraya ykseltilmifltir. Buna gre,
2000 yl aktif toplam 1,8 trilyon lira veya net satfllar toplam 4 Tebli olunur.
trilyon liray aflan mkelleflerin, temel mali tablolar yan sra ek
mali tablolar da dzenlemeleri zorunludur. Bu mkelleflerin 2001
ylnda verecekleri yllk gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi-
ne szkonusu tablolardan sadece kar datm tablosunu eklemeleri
yeterlidir.
(*) 18.09.1994 tarih ve 22055 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr.
(**) 27.12.1998 tarih ve 23566 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr.
252 253
11 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA sndaki fark gsteren henz kazanlmamfl finansal kiralama faiz
GENEL TEBL gelirlerinin izlendii hesaptr. Bu gelirlerin hesaplanmasna iliflkin
Resmi Gazete No : 25185 bilgiler bilano dipnotlarnda yer alr.
Resmi Gazete Tarihi : 31/7/2003 leyi:
Finansal kiralama szleflme tutar ile finansal kiralamayla ilgili kira
Bilindii zere, 1 sra numaral Muhasebe Sistemi Uygulama Ge- demelerinin bugnk deeri arasndaki fark "Kazanlmamfl
nel Teblii ile bu Tebli ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esas- Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kay-
lar, 01.01.1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak dedilir. Her dnem sonunda gerekleflmifl olan faiz gelirleri tutar-
zere, 26.12.1992 tarih ve mkerrer 21447 sayl Resmi Gazete'de lar bu hesaba bor "60-Brt Satfllar" hesap grubunda ilgili satfl
yaymlanarak yrrle girmifltir. 16.12.1993 tarih ve 21790 say- geliri hesabna alacak olarak kaydedilir. Ancak, esas faaliyet
l Resmi Gazete'de yaymlanan 2 sra numaral Muhasebe Sistemi konusu finansal kiralama olmayan iflletmelerce yaplan finansal
Uygulama Genel Teblii ile de yukardaki Teblide baz deiflik- kiralama ifllemiyle ilgili gerekleflmifl faiz gelirleri, "64-Dier
likler yaplmfltr. Faaliyetlerden Olaan Gelir ve Krlar" hesap grubunda faiz geliri
Vergi Usul Kanununun 175 ve 257 nci maddelerinin verdii yetki- hesabna alacak olarak kaydedilir.
lere dayanlarak "Tekdzen Hesap erevesi, Hesap Plan ve He- 3- "22-TCAR ALACAKLAR" hesap grubunda yer alan "220-
sap Plan Aklamalar" ile ilgili olarak afladaki dzenlemelein ALICILAR" hesabnn aklamasna "Finansal kiralamadan doan
yaplmas uygun grlmfltr. senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi; "221-ALACAK
1- "12-TCAR ALACAKLAR" hesap grubunda yer alan "120- SENETLER" hesabnn aklamasna ise "Finansal kiralama ifl-
ALICILAR" hesabnn aklamasna "Finansal kiralamadan doan lemlerinde doan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi ek-
senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi; "121-ALACAK lenmifltir.
SENETLER" hesabnn aklamasna ise "Finansal kiralama ifl- 4- "22- TCAR ALACAKLAR" hesap grubunda "224-
lemlerinden doan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir" ifadesi KAZANILMAMIfi FNANSAL KRALAMA FAZ GELRLER
eklenmifltir. (-)" hesab almfltr.
2- "12-TCAR ALACAKLAR" hesap grubunda "124-KAZANIL- 224-KAZANILMAMIfi FNANSAL KRALAMA FAZ GELR-
MAMIfi FNANSAL KRALAMA FAZ GELRLER (-)" hesab LER (-)
almfltr.
Bu hesap finansal kiralamann yapld tarihte kiralama ifllem-
124- KAZANILMAMIfi FNANSAL KRALAMA FAZ GELR- lerinden doan alacaklar ile kira demelerinin bugnk deeri
LER (-) arasndaki fark gsteren henz kazanlmamfl finansal kiralama
Bu hesap finansal kiralamann yapld tarihte kiralama ifllemle- faiz gelirlerinin izlendii hesaptr. Bu gelirlerin hesaplanmasna
rinden doan alacaklar ile kira demelerinin bugnk deeri ara- iliflkin bilgiler bilano dipnotlarnda yeralr.
254 255
leyii: varla iliflkin kira demelerinin bugnk deeri arasndaki fark

Finansal kiralama szleflme tutar ile finansal kiralamayla ilgili kira "Ertelenmifl Finansal Kiralama Borlanma Maliyetleri" olarak bu
demelerinin bugnk deeri arasndaki fark "Kazanlmamfl hesaba bor kaydedilir. Kiralama szleflmesine uygun olarak
Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kay- tamamlanan her dnem sonunda gerekleflmifl olan faiz giderleri
dedilir. Kiralama szleflmesine uygun olarak tamamlanan ve her tutarlar bu hesaba alacak, "66-Borlanma Maliyetleri" hesap
dnem sonunda hesaplanan izleyen dneme ait faiz gelirleri tutar grubunda ilgili borlanma gideri hesabna bor olarak kaydedilir.
bu hesaba bor "124-Kazanlmamfl Finansal Kiralama Faiz Gelir- 6- "40-MAL BORLAR" hesap grubunda "401-FNANSAL
leri" hesabna alacak olarak kaydedilir. KRALAMA fiLEMLERNDEN BORLAR" ile "402-ER-
5- "30-MAL BORLAR" hesap grubunda "301-FNANSAL TELENMfi FNANSAL KRALAMA BORLANMA
KRALAMA fiLEMLERNDEN BORLAR" ile "302-ER- MALYETLER (-)" hesaplar almfltr.
TELENMfi FNANSAL KRALAMA BORLANMA 401-FNANSAL KRALAMA fiLEMLERNDEN BORLAR
MALYETLER (-) hesaplar almfltr. Bu hesap, kiraclarn finansal kiralama yapanlara olan ve vadesi 1
301-FNANSAL KRALAMA fiLEMLERNDEN BORLAR yl aflan borlarnn izlendii hesaptr.
Bu hesap, kiraclarn finansal kiralama yapanlara olan ve vadesi 1 flleyifli:
yl gemeyen borlarnn izlendii hesaptr. Finansal kiralama szleflme tutar bu hesaba alacak, finansal kirala-
leyii: maya konu olan ilgili varlk hesabna kira demelerinin bugnk
Finansal kiralama szleflme tutar bu hesaba alacak, finansal kirala- deeri ile bor ve bu iki tutar arasndaki fark da "402-Ertelenmifl
maya konu olan ilgili varlk hesabna kira demelerinin bugnk Finansal Kiralama Borlanma Maliyetleri" hesabna bor kay-
deeri ile bor ve bu iki tutar arasndaki fark da "302-Ertelenmifl dedilir. Dnemsellik varsaymna uygun olarak dnem sonlarnda,
Finansal Kiralama Borlanma Maliyetleri" hesabna bor kay- izleyen dnemi ilgilendiren tutar; "301-Finansal Kiralama fllem-
dedilir. lerinden Borlar" hesabna alacak, bu hesaba bor kaydedilir.
302-ERTELENMfi FNANSAL KRALAMA BORLANMA 402-ERTELENMfi FNANSAL KRALAMA BORLANMA
MALYETLER (-) MALYETLER (-)
Finansal kiralamann yapld tarihte kiralama ifllemlerinden Finansal kiralamann yapld tarihte kiralama ifllemlerinden
doan borlar ile kiralanan varla iliflkin kira demelerinin bugn- doan ve vadesi bir yl aflan borlar ile kiralanan varla iliflkin
k deeri arasndaki fark gsteren henz denmemifl finansal kira demelerinin bugnk deeri arasndaki fark gsteren henz
kiralama borlanma maliyetlerinin izlendii hesaptr. denmemifl finansal kiralama borlanma maliyetlerinin izlendii
hesaptr.
leyii:
Finansal kiralama szleflme tutar ile finansal kiralamaya konu olan
256 257
leyii: 12 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA

Finansal kiralama szleflme tutar ile finansal kiralamaya konu olan GENEL TEBL
varla iliflkin kira demelerinin bugnk deeri arasndaki fark Resmi Gazete No : 25453
"Ertelenmifl Finansal Kiralama Borlanma Maliyetleri" olarak bu Resmi Gazete Tarihi : 5/5/2004
hesaba bor kaydedilir. Kiralama szleflmesine uygun olarak
tamamlanana ve her dnem sonunda izleyen dneme iliflkin tutar Maliye Bakanlndan :
"302-Ertelenmifl Finansal Kiralama Borlanma Maliyetleri"
Bilindii zere, 213 sayl Vergi Usul Kanununun' 175 ve mker-
hesabna bor, bu hesaba alacak kaydedilir.
rer 257 nci maddelerinin Bakanlmza verdii yetkiye dayanla-
7- Bu Tebli ile yaplan dzenlemeler ayn paralelde mali tablolara
rak yaymlanan l sra numaral Muhasebe Sistemi Uygulama Genel
yanstlr.
Teblii ile bu Tebli ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esaslar,
Tebli olunur. 1/1/l994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak zere,
26/12/1992 tarihli ve 21447 mkerrer sayl Resm Gazete'de ya-
ymlanarak yrrle girmifltir.
Vergi Usul Kanununda deifliklik yapan 5024 sayl Kanunun2
amac; mali tablolarn enflasyonun etkisinden arndrlmas ve by-
lece vergileme zerindeki enflasyondan kaynaklanan olumsuzluk-
larn giderilmesidir. Enflasyon dzeltme ifllemi ile ilgili olarak
5024 sayl Kanun ikili bir yaklaflm getirmifl ve sreklilik arz eden
ve dzeltme ifllemine iliflkin ana esaslarn belirlendii hkmler
Vergi Usul Kanununun mkerrer 298 inci maddesinde; 31/12/2003
tarihli mali tablolarn dzeltme ifllemine iliflkin hkmler ise gei-
ci 25 inci maddesinde yer almaktadr. Geici 25 inci maddenin uy-
gulanmasna iliflkin olarak 328 sra numaral Vergi Usul Kanunu
Genel Teblii yaymlanmfltr.
5024 sayl Kanunla yaplan bu deiflikliklere paralel olarak tekd-
zen hesap plannda afladaki dzenlemelerin yaplmas gerekli g-
rlmfltr.
258 259
A- VERG USUL KANUNUNUN MKERRER 298 NC cak kalan dnem sonlarnda sz konusu hesabn borcuna karfllk
MADDES LE SREKLLK ARZ EDEN DZELTME bu hesabn alacana alnarak geici kabule kadar bu hesapta bek-
LEMNE LKN MUHASEBE HESAPLARI: letilir. Geici kabul yapldnda o projeye iliflkin tutar bu hesaptan
1- " 17- YILLARA YAYGIN NfiAAT VE ONARIM MALYET- "648- Enflasyon Dzeltmesi Karlar" hesabna aktarlr.
LER" hesap grubunda "178- 3- "50-DENMfi SERMAYE" hesap grubunda enflasyon dzelt-
Y1LLARA YAYGIN NfiAAT ENFLASYON DZELTME HE- mesinin yaratt farklar izlemek zere
SABI" almfltr. "502- SERMAYE DZELTMES OLUMLU FARKLARI" hesab
ile "503- SERMAYE DZELTMES OLUMSUZ FARKLARI (-
178- YILLARA YAYGIN NAAT ENFLASYON
)" hesab almfltr.
DZELTME HESABI
Bu hesap, "697- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesa- 502- SERMAYE DZELTMES OLUMLU FARKLARI
b"nn bor kalannn aktarlarak proje baznda alacak tali hesap- Bu hesap denmifl sermaye tutarnn dzeltilmesi sonucu ortaya -
lar dzeyinde izlendii hesaptr. kan olumlu farklarn izlendii hesaptr.
leyii: leyii:
"697- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesab"nn bor denmifl sermaye tutarnn enflasyon dzeltilmesine tabi tutulma-
kalan dnem sonlarnda sz konusu hesabn alacana karfllk bu s sonucunda denmifl sermaye (ularnda meydana gelen artfllar bu
hesabn borcuna alnarak geici kabule kadar bu hesapta bekletilir. hesabn alacana, "698- Enflasyon Dzeltme Hesab" nn borcuna
Geici kabul yapldnda o projeye iliflkin tutar bu hesaptan "658- kaydedilir, izleyen dnemde enflasyon orannn dflmesi sonucu ta-
Enflasyon Dzeltmesi Zararlar" hesabna aktarlr. flma iflleminden ortaya kan azalfllar bu hesabn borcuna "698-
2- " 35- YILLARA YAYGIN NfiAAT VE ONARIM HAKEDfi- Enflasyon Dzeltme Hesab" nn alacana kaydedilir.
LER" hesap grubunda "358- YILLARA YAYGIN NfiAAT ENF- Bu farklarn sermayeye eklenmesi durumunda "500- Sermaye He-
LASYON DZELTME HESABI" almfltr. sab" nn alacana karfllk bu hesap borlandrlr.
358-YILLARA YAYGIN NAAT ENFLASYON D Z E L T - 503- SERMAYE DZELTMES OLUMSUZ FARKLARI (-)
ME HESABI Bu hesap denmifl sermaye tutarnn dzeltilmesi sonucu ortaya -
Bu hesap, "697- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesa- kan olumsuz farklarn izlendii hesaptr.
b" nn alacak kalannn aktarlarak proje baznda alacak tali he- leyii:
saplar dzeyinde izlendii hesaptr. denmifl sermaye tutarnn ilk kez enflasyon dzeltilmesine tabi
leyii: tutulmas sonucu denmifl sermaye tutarnda azalfl meydana gel-
"697- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesab" nn ala- mesi durumunda bu hesabn borcuna, "698- Enflasyon Dzeltme
260 261
Hesab" nn alacana kaydedilir, izleyen dnemlerde dzeltme so- 6- "69-DNEM NET KARI VE ZARARI" hesap grubunda "697-
nucunda ortaya kan olumlu farklar nce bu hesaptaki tutardan YILLARA YAYGIN NfiAAT ENFLASYON DZELTME HE-
mahsup edilir, varsa kalan "502- Sermaye Dzeltmesi Olumlu SABI" ile "698- ENFLASYON DZELTME HESABI" almfltr.
Farklar" hesabna alacak yazlr.
697- YILLARA YAYGIN NAAT ENFLASYON
4- " 64- DER FAALYETLERDEN OLAAN GELR VE DZELTME HESABI
KARLAR"hesap grubumla "648- ENFLASYON DZELTMES
Bu hesap yllara yaygn inflaat ve onarm ifllerine ait maliyet ve ha-
KARLARI" hesab almfltr.
kedifllere iliflkin enflasyon dzeltmeleri sonucu oluflan farklarn iz-
648- ENFLASYON DZELTMES KARLARI lendii hesaptr.
Bu hesap mali tablolarn enflasyon dzeltmesinden ortaya kan leyii:
net olumlu farklarn "698- Enflasyon Dzeltme Hesabndan" ve Yllara yaygn inflaat ve onarm ifllerine ail maliyetlere iliflkin enf-
yllara yaygn inflaat iflinde "358- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon lasyon dzeltmeleri sonucu oluflan artfllar 17 nci gruptaki ilgili
Dzeltme Hesabndan" aktarlarak izlendii hesaptr.
defter-i kebir hesaplarnn (bu hesaplarda enflasyon dzeltmeleri-
leyii nin yaratt faiklar iin alacak tali hesaplarn) borcuna karfllk
"698- Enflasyon Dzeltme Hesabndan" ve yllara yaygn inflaat bu hesabn alacana kaydedilir.
iflinde geici kabulde "358- Yllara Yaygn nflaat Enflasyon D- Hakedifllere iliflkin dzeltmeler sonucu oluflan artfllar da 35 inci
zeltine Hesabndan" bu hesaba aktarlan tutarlar sz konusu hesap- gruptaki ilgili defler-i kebir hesaplarnn (bu hesaplarda enflasyon
larn borcuna karfllk bu hesaba alacak yazlr. dzeltmelerinin yaratt farklar iin alacak tali hesaplarn) alaca-
5- " 65- DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER VE ZA- na karfllk bu hesabn borcuna kaydedilir.
RARLAR (-)" hesap grubunda "658- ENFLASYON DZELTME- Bu hesap alacak ve bor kalan vermesi durumuna gre "178- Yl-
S ZARARLARI (-)" hesab almfltr. lara Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesab" veya "358- Ylla-
658- ENFLASYON DZELTMES ZARARLARI (-) ra Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesab" na devredilerek ka-
Bu hesap mali tablolarn enflasyon dzeltmesinden ortaya kan patlr.
net olumsuz farklarn "698- Enflasyon Dzeltme Hesabndan" ve inflaat ve onarm ifllerinde birden fazla proje olmas durumunda bu
yllara yaygn inflaat iflinde "178- Yllara Yaygn inflaat Enflasyon hesapta her bir proje iin bir tali hesap alarak farklar projeler iti-
Dzeltme Hesabndan" aktarlarak izlendii hesaptr. bariyle izlenir.
leyii: 698-ENFLASYON DZELTME HESABI
"698- Enflasyon Dzeltme Hesabndan" ve yllara yaygn inflaat Bu hesap parasal olmayan kymetlerin dzeltilmesi sonucu oluflan
iflinde geici kabulde "178- Yllara Yaygn inflaat-Enflasyon D- faiklarn izlendii hesaptr.
zeltine Hesabndan" bu hesaba aktarlan tutarlar sz konusu hesap- leyii:
larn alacana karfllk bu hesaba bor yazlr. Parasal olmayan bilano kalemlerinin dzeltilmesi sonucu oluflan
262 263
farklar, ilgili varlk ve kaynaklara iliflkin defler-i kebir hesaplarna kalan gelir yada gider unsuru olarak dikkate alnmayp "570- Ge-
(bu hesaplarda enflasyon dzeltmelerinin yaratt farklar iin a- mifl Yllar Karlar" hesabna veya "580- Gemifl Yllar Zararlar"
lacak tali hesaplara) karfllk bu hesaba kaydedilir. Parasal olmayan hesabna aktarlarak kapatlr.
varlk kalemlerinin enflasyona gre dzeltilmesi sonucu ortaya - "17- Yllara Yaygn inflaat ve Onann Maliyetleri" hesap grubunda-
kan artfllar bu hesabn alacana, parasal olmayan kaynak kalem- ki yllara yaygn inflaat ifllerine iliflkin maliyetlerin ve "35- Yllara
lerindeki artfllar ise borcuna yazlr.
Yaygn inflaat ve Onarm Hakediflleri" hesap grubundaki hakedifl
Bu hesap, alacak ve bor kalan vermesi durumuna gre, "648- bedellerinin dzeltmesinden ortaya kan farklar, "697- Yllara
Enflasyon Dzeltmesi Karlar" veya "658-Enflasyon Dzeltmesi Yaygn inflaat Enflasyon Dzeltme Hesabnda" izlenir. Bu hesap
Zararlar" hesabna devredilerek kapatlr. alacak ve bor kalan vermesi durumuna gre "178- Yllara Yaygn
Bilano kalemleri yannda gelir tablosunu da dzelten iflletmeler inflaat Enflasyon Dzeltme Hesab" veya "358- Yllara Yaygn in-
parasal olmayan varlk ve kaynaklarn, dzeltme farklarna ilave flaat Enflasyon Dzeltme Hesab" na devredilerek kapatlr.
olarak gelir tablosu kalemlerinin dzeltilmesinden ortaya kan
Tebli olunur.
farktan da bu hesaba kaydederler. Gelir hesaplarnn dzeltilmesin-
den ortaya kan farklar ilgili gelir hesaplarnn (bu hesaplarda enf-
lasyon dzeltmelerinin yaratt faiklar iin alacak tali hesapla-
rn) alacana karfllk bu hesaba bor yazlr. Gider hesaplarnn
dzeltilmesinden ortaya kan faiklar da ilgili gider hesaplarnn
(bu hesaplarda enflasyon dzeltmelerinin yaratt farklar iin a-
lacak tali hesaplarn) borcuna karfllk bu hesaba alacak yazlr. He-
sabn alacak kalan "648-Enflasyon Dzeltmesi Karlar" hesabna,
bor kalan ise "658- Enflasyon Dzeltmesi Zararlar" hesabna
devredilerek kapatlr.
B- VERG USUL KANUNUNUN GEC 25 NC MADDES
KAPSAMINDA DZELTME LEMNE LKN MUHA-
SEBE HESAPLARI:
5024 sayl Kanunun 5 inci maddesi ile Vergi Usul Kanununa ek-
lenen geici 25 inci madde ve bu maddeye iliflkin olarak yaymla-
nan 328 sra numaral Vergi Usul Kanunu Genel Tebliine gre
31/12/2003 tarihli bilanonun enflasyon dzeltmesinde, parasal ol-
mayan kalemlerin dzeltilmesinden ortaya kan dzeltme farklar 1 10/01/1961 tarih ve 10703 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr.
ve sfrlanmas gereken zkaynak kalemleri "698- Enflasyon D- 2 30/12/2003 tarih ve 25332 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr.
zeltme Hesab" na aktarlr. "698- Enflasyon Dzeltme Hesab"nn 3 28/02/2004 tarih ve 25387 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr.
264 265
13 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA (1.000.000 TL) eflittir bir Yeni Trk Liras deiflim orannn esas
GENEL TEBL alnaca, Trk Liras deerlerin Yeni Trk Lirasna dnflm ifl-
(Yeni Trk Liras kullanmnda zel kesim muhasebe lemlerinin ve Yeni Trk Liras cinsinden yaplan ifllemlerin sonu-
larnda ve deme aflamalarnda yarm Yeni Kurufl ve zerindeki de-
sistemine ilikin olarak iletmeler tarafndan
erlerin bir Yeni Kurufla tamamlanaca ve yarm Yeni Kuruflun al-
uygulanacak esaslar hakknda)
tndaki deerlerin dikkate alnmayaca,
Resmi Gazete No : 25605
-3 nc maddesinde kanunlarda ve dier mevzuatta, ifllemlerde,
Resmi Gazete Tarihi : 6/10/2004 yarg kararlarnda, hukuki muamelelerde, kymetli evrak ve huku-
I. YEN TRK LRASI LE LGL YASAL ki sonu douran dier belgeler ile deme ve deiflim aralarnda
DZENLEMELER VE ESASLAR Trk Lirasna veya liraya yaplan atflarn 2 nci maddede belirtilen
deiflim orannda Yeni Trk Lirasna yaplmfl saylaca,
1-Yasal Dzenleme
- Geici 1 inci maddesinin birinci fkrasnda halen tedavlde bulu-
Bilindii zere, 213 sayl Vergi Usul Kanununun 1 175 ve mker-
nan Trk Liras banknotlar ile madeni paralarn 01/01/2005-
rer 257 nci maddelerinin Bakanlmza verdii yetkiye dayanla- 31/12/2005 tarihleri arasnda Yeni Trk Liras banknotlarla ve ye-
rak yaymlanan 1 Sra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel ni karlacak madeni paralarla birlikte tedavl edecei, nc
Teblii ile bu Tebli ekinde yer alan Muhasebe Usul ve Esaslar, fkrasnda ise bu Kanunun uygulanmasnda karfllafllan tereddtle-
01/01/1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulanmak zere, ri gidermeye ve gerekli dzenlemeleri yapmaya Hazine Msteflar-
26/12/1992 tarihli ve 21447 mkerrer sayl Resmi Gazete'de ya- lnn bal olduu Bakan; grev alanna giren konularda dzenle-
ymlanarak yrrle girmifltir. me yapmaya Maliye Bakanl, Sanayi ve Ticaret Bakanl, Hazi-
Dier taraftan, 5083 sayl Trkiye Cumhuriyeti Devletinin Para ne Msteflarl, Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas, Sermaye
Birimi Hakknda Kanunun2 Piyasas Kurulu ve Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumu-
nun yetkili olduu,
-1 inci maddesinde Trkiye Cumhuriyeti Devletinin para biriminin
- Geici 3 nc maddesinde 01/01/ 2005-31/12/2005 tarihleri ara-
Yeni Trk Liras (YTL), alt biriminin Yeni Kurufl (YKr) olaca ve
snda da btn mal ve hizmet bedellerinin 4077 sayl Tketicinin
bir Yeni Trk Lirasnn yz Yeni Kurufla eflit olduu,
Korunmas Hakknda Kanunun412 nci maddesi erevesinde d-
-5083 sayl Kanunun 5228 sayl Kanunun 3 59 uncu maddesinin zenlenecek etiket ve tarife listelerinde Trk Liras ve Yeni Trk Li-
13 nc fkras ile deifltirilen 2 nci maddesinde Trk Liras deer- ras zerinden ayr ayr gsterilmesinin zorunlu olduu,
lerin Yeni Trk Lirasna dnfltrlrken bir milyon Trk Liras - 6 nc maddesinde Kanunun 4 nc maddesi ile geici 1 inci mad-
1 10/01/1961 tarih ve 10703 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr. desinin ikinci ve nc fkralarnn yaym, dier hkmlerinin
2 31/01/2004 tarih ve 25363 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr.
3 31/07/2004 tarih ve 25539 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr. 4 08/03/1995 tarih ve 22221 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr.
266 267
ise 01/01/2005 tarihinde yrrle girecei,hkmleri bulunmak- da btn mal ve hizmet bedellerinin etiket ve tarife listeleri-
tadr. nin Trk Liras ve Yeni Trk Liras para birimleri zerinden
Buna gre, 5083 sayl Kanunla yaplan dzenlemeler erevesin- ayr ayr gsterilmesi belge dzenleme ve muhasebe kaytla-
de Yeni Trk Liras kullanmnda zel kesim muhasebe sistemine rnda YTL'nn esas alnmasn etkilemeyecektir. nceki d-
iliflkin olarak iflletmeler tarafndan uyulacak esaslar konusunda nemlere iliflkin olmakla birlikte 01/01/2005 tarihinden sonra
afladaki aklamalarn yaplmas gerekli grlmfltr. dzenlenecek faturalar, verilecek beyannameler ve bildirim-
2-Yeni Trk Liras Kullanmnda zel Kesim Muhasebe lerin de Yeni Trk Lirasna dnfltrlmesi ve Yeni Trk Li-
Sisteminde Uyulacak Esaslar ras zerinden dzenlenmesi ve hesaplara kaydedilmesi ge-
rekmektedir. Ancak, cretlilere yaplacak vergi indiriminde
2.1- Kanunun 1 inci maddesinin yrrlk tarihinin
kullanlan Vergi ndirimine Ait Bildirimler hakknda II. B-
01/01/2005 olmas nedeniyle, 31/12/2004 tarihi sonuna ka-
lmn 2.2. fkrasnda belirtildii flekilde ifllem yaplacaktr.
dar dzenlenecek tm belgeler (fatura, sevk irsaliyesi, vb)
Trk Liras zerinden dzenlenecek ve dnem sonu ifllemle- 2.4- Maliye Bakanlnca zel hesap dnemi tayin edilen
ri dahil tm muhasebe kaytlar Trk Liras zerinden yap- mkellefler de 01/01/2005 tarihinde normal vergilendirme
lacaktr. Mali tablolar Trk Liras zerinden dzenlenecektir. dnemine sahip dier mkellefler gibi ifllem yapacaklardr.
Bu belgeler ve muhasebe kaytlar 01/01/2005 tarihinden Ancak, bu mkellefler 31/12/2004 tarihi itibariyle geici mi-
sonra da aynen olduklar gibi muhafaza edilecektir. zan kartacaklar, mizanda yer alan hesaplar dier mkellef-
lerin tabi olduklar esas ve usuller erevesinde YTL para bi-
2.2- 31/12/2004 tarihli bilano tutarlar Kanunda belirtilen
rimine dnfltrecekler ve bu tutarlar 01/01/2005 tarihli a-
deiflim oran esas alnarak 01/01/2005 tarihi itibariyle Yeni
lfl maddesi olarak muhasebelefltireceklerdir. Dier mkellef-
Trk Lirasna dnfltrlecek ve dnfltrlen bu tutarlar
ler iin tespit edilmifl muhasebe kayt, saklama, belge ve bil-
alfl kaytlar olarak muhasebelefltirilecektir. Dnflm ifl-
dirim dzeni bu mkellefler iin de geerlidir.
lemlerinde kullanlmak zere hazrlanan rnek Excell prog-
ram ve dnflm tablosu bu Tebliin ekinde (Ek:1 ve Ek:2) 2.5- Bilano esas dflnda iflletme hesab esasna gre defter
yer almaktadr. tutan dier mkellefler de 01/01/2005 tarihinden itibaren
2.3- 01/01/2005 tarihinden itibaren dzenlenecek tm belge- YTL para birimine gre defter tutacaklardr. Bu mkellefler
ler ve yaplacak muhasebe kaytlar sadece Yeni Trk Liras 2005 ylna devreden dnem sonu mal tutarlar toplam ve
ve Yeni Kurufl zerinden olacaktr. En kk para birimi 1 amortismana tabi iktisadi kymetler gibi kaytlarn YTL'na
YKr olduu ve YTL cinsinden yaplan ifllemlerin sonularn- dnfltrerek kaydedecekler ve durumlarn ilgilendiren hu-
da ve deme aflamalarnda yarm YKr ve zerindeki deerler suslarda bu Teblide belirtilen dzenlemelere uyacaklardr.
1 YKr'a tamamlanaca iin en kk muhasebe ve fatura de-
eri 1 YKr olacaktr. 2005 yl boyunca Trk Liras ve Yeni
Trk Lirasnn birlikte kabul edilmesi ve 2005 takvim yln-
268 269
II. 31/12/2004 TARH SONU TBARYLE YAPILACAK 31/12/2004 tarihi itibariyle 120 Alclar hesab
LEMLER Bor (TL)
1-Muhasebe Kayt Dzeni le lgili Yaplacak lemler 120 Alclar 5,738,275,200.00
1.1- flletmeler 31/12/2004 tarihli bilano hesaplarnda yer 120 01 Adana Mterileri 5,367,510,400.00
alan TL deerleri 01/01/2005 tarihinde ilk ifllem olarak YTL 120 01 01 A A.fi. 5,142,503,200.00
para birimine dnfltreceklerdir. Hesaplardaki toplam TL 120 01 02 B A.fi. 225,007,200.00
tutarlarn YTL'na dnflmnde bulunacak tutar ile alt he-
120 06 Ankara Mterileri 370,764,800.00
saplarn daha sonra ayr ayr dnflm halinde bulunacak
tutarlar toplam tamamlamalar (yuvarlamalar) nedeniyle eflit 120 06 01 E A.fi. 120,452,400.00
olmayabilecektir. Bu nedenle, iflletmeler tek dzen hesap 120 06 02 F A.fi. 250,312,400.00
planna uygun bir flekilde defter-i kebir hesaplarnda yer alan 01/01/2005 tarihli 120 Alclar hesab
TL tutarlarn YTL'na dnflm ifllemlerine yardmc hesap- Bor (YTL)
larn varsa alt hesaplarnn, dier bir ifadeyle hesap planlar- 120 Alclar 5.738,27
nn en son krlmdaki hesaplarnn tek tek Yeni Trk Liras- 120 01 Adana Mterileri 5.367,51
na evrilmesi suretiyle bulunan ana hesap toplam tutarnn
120 01 01 A A.fi. 5.142,50
muhasebe kaydn yapacaklardr. 31/12/2004 tarihli bilano
tutarlarnn bu flekilde YTL'na dnfltrlmfl tutarlar 120 01 02 B A.fi. 225,01
01/01/2005 tarihli bilanonun alfl kaytlar olacaktr. D- 120 06 Ankara Mterileri 370,76
nflm iflleminin alt hesaplardan bafllanarak ana hesaba ula- 120 06 01 E A.fi. 120,45
fllmas suretiyle yaplmas nedeniyle ortaya kabilecek 120 06 02 F A.fi. 250,31
farklar II. Blmn 1.2. fkrasnda akland flekilde kayde-
1.2- 01/01/2005 tarihi itibariyle yaplan YTL dnflm sonu-
dilecektir. cu bilanoda ortaya kabilecek olumlu farklar tek dzen he-
rnek: sap plannda yer alan 679 Dier Olaandfl Gelir ve Karlar he-
(X) flletmesinin 31/12/2004 tarihli 120 Alclar Hesabnn sabna, olumsuz farklar ise 689 Dier Olaandfl Gider ve Za-
kapanfl ve 01/01/2005 tarihli alfl maddesi aflada belirtil- rarlar hesabnda izlenerek hesaplarda denklik salanacaktr.
dii flekilde olacaktr: 1.3- Amortismana tabi iktisadi kymetlerin (ATK) TL biri-
mindeki deerleri YTL'na dnfltrlrken her bir iktisadi ky-
met iin ayr ayr dnflm ifllemi yaplacaktr. Ayn flekilde
bu iktisadi kymetlerin birikmifl amortismanlar da ayr ayr
YTL'na dnfltrlecektir.
270 271
rnek: ce ana hesap tutar toplamnn YTL'na evrilmesi durumun-

(Y) flletmesinin 31/12/2004 tarihi itibariyle 255 Demirbafllar da fark ortaya kabilecektir. Ayrca, daha sonraki tarihlerde
ve 257 Birikmifl Amortismanlar hesab afladaki gibidir. ifllem yaplmas srasnda her bir ek veya senet tutarnn
YTL'na dnfltrlmesi gerektiinden her bir ek veya senet
Bor (TL)
tutar YTL'na dnfltrlerek ek ve senet portfy toplam
255 Demirbalar 3,522,476,100.00 tutarlar bulunacaktr.
255 01 Mobilya Takm 2,267,712,300.00 rnek:
255 02 Bilgisayar 1,254,763 800.00 (Y) flletmesinin 31/12/2004 tarihi itibariyle 101 Alnan ek-
Alacak (TL) ler ve 121 Alacak Senetleri hesaplar afladaki flekildedir:
257 Birikmi Amortismanlar 1,611,580,140.00 Bor (TL)
257 01 Mobilya Takm 1,360,627,380.00 101 Alnan ekler 827,728,200.00
257 02 Bilgisayar 250,952,760.00 101 01 Portfydeki ekler 500,443,200.00
(Y) flletmesinin 01/01/2005 tarihi itibariyle 255 Demirbafllar 101 02 Tahsildeki ekler 327,285,000.00
ve 257 Birikmifl Amortismanlar hesab afladaki gibi ola- Bor (TL)
caktr.
121 Alacak Senetleri 14,905,842,500.00
Bor (YTL)
121 01 Portfydeki Senetler 13,390,417,500.00
255 Demirbalar 3.522,47
121 02 Tahsildeki Senetler 1,515,425,000.00
255 01 Mobilya Takm 2.267,71
(Y) flletmesinin 01/01/2005 tarihi itibariyle 101 Alnan ek-
255 02 Bilgisayar 1.254,76 ler ve 121 Alacak Senetleri hesaplar afladaki gibi olacaktr:
Alacak (YTL) Bor (YTL)
257 Birikmi Amortismanlar 1.611,58 101 Alnan ekler 827,73
257 01 Mobilya Takm 1.360,63 101 01 Portfydeki ekler 500,44
257 02 Bilgisayar 250,95 101 02 Tahsildeki ekler 327,29
Bor (YTL)
1.4- ek ve senet portfylerinde bulunan deerlerin YTL'na
121 Alacak Senetleri 14.905,85
dnfltrlmesi ifllemlerinde de yukardaki 3 nc maddede
belirtildii flekilde ifllem yaplacaktr. Her bir ek veya senet 121 01 Portfydeki Senetler 13.390,42
tutarnn ayr ayr YTL para birimine dnfltrlerek ana he- 121 02 Tahsildeki Senetler 1.515,43
sap tutarna ulafllmas ile muavin hesaplara inilmeden sade-
272 273
2- Beyanname, Belge ve Bildirim Dzeni le lgili Yaplacak deme kaydedici cihaz retici veya ithalatlar, Maliye Ba-
lemler: kanlna mracaat ederek gerekli izni aldktan sonra, daha
2.1- 2004 yl vergilendirme dnemine iliflkin olmakla birlik- nce onaylananlar da dahil olmak zere tm deme kaydedi-
te, 01/01/2005 tarihinden sonra verilecek KDV, Muhtasar, ci cihazlarn YTL ve YKr'u esas alacak tarzda dzenleye-
Geici Vergi ve Kurumlar Vergisi gibi beyannameler ile bel- ceklerdir. Bu konudaki dzenleme ifllemleri, en ge
gelerin dzenlenmesinde YTL para birimi esas alnacak ve 31/03/2005 tarihine kadar tamamlanmfl olacaktr.
sz konusu beyannameler ve belgeler YTL zerinden dzen- 01/01/2005 tarihinden (bu tarih dahil) sonra satlacak btn
lenecektir. deme kaydedici cihazlar, YTL ve YKr esasna gre ifllem
yapacak zellikte olacak ve bu zellii taflmayan cihazlarn
2.2- 2004 yl harcamalarndan kaynaklanan cretlilerde ver- satfl yaplamayacaktr. deme kaydedici cihazlarla ilgili ifl-
gi indirimi uygulamasnda, vergi indirimine esas alnacak lemler sz konusu Teblide belirtilen flekilde yaplacaktr.
belgeler 2004 ylnda yaplan harcamalara ait olacandan Ayrca, 5228 sayl Kanunun 13 nc maddesiyle, 3100 say-
belgelerdeki para birimi TL olacaktr. 2004 ylnda yaplan l Katma Deer Vergisi Mkelleflerinin deme Kaydedici
harcamalar karfllnda alnan belgelerdeki tutarlar ile azami Cihazlar Kullanmalar Mecburiyeti Hakknda Kanunun 7
indirim tutarnn belirlenecei 2004 yl vergi matrah TL nci maddesinin birinci fkrasnda yaplan deifliklikle; m-
zerinden belirtildiinden, 20/01/2005 tarihine kadar verile- kelleflerin 31/07/2004 tarihinden itibaren kullanmak zere
cek Vergi ndirimine Ait Bildirimler TL zerinden dolduru- satn aldklar deme kaydedici cihazlar iin % 100'e kadar
lacaktr. Ancak, 01/01/2005 tarihinden itibaren cretlerin amortisman orann seebilme imkan getirilmifltir.
YTL olarak ifade edilmesi ve mahsubunun ayn para birimiy- III- 01/01/2005 TARHNDEN SONRA YAPILACAK
le ifade edilen deerler orannda yaplabilecek olmas nede- LEMLER
niyle, TL olarak hesaplanan vergi indirimi tutar bildirimi
1-Muhasebe Kayt Dzeni le lgili Yaplacak lemler:
alan iflveren tarafndan YTL'na evrilerek Muhtasar Beyan-
namede mahsup konusu yaplacaktr. 2004 ylnda iflten ayr- 1.1-Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Teblilerinde yap-
lan, emekli olan ve lenlere ait bildirimler hakknda da ayn lan aklamalar dorultusunda, 01/01/2005 tarihinden sonra
flekilde ifllem yaplacaktr. hesaplar ve dzenlenecek mali tablolarda daha nce Trk Li-
ras (TL) olarak gsterilen tutarlar Yeni Trk Liras (YTL)
2.3- deme kaydedici cihazlarn (yazar kasalar) YTL'na g- olarak gsterilecektir. Kanunun 1 inci maddesine gre Ba-
re ifllem yapmalar hakknda 60 Seri No.lu Katma Deer kanlar Kurulu, Yeni Trk Liras ve Yeni Kuruflta yer alan ye-
Vergisi Mkelleflerinin deme Kaydedici Cihazlar Kullan- ni ibarelerini kaldrmaya ve uygulamaya iliflkin esaslar be-
malar Mecburiyeti Hakknda Kanunla lgili Genel Teblide5 lirlemeye yetkilidir. Bakanlar Kurulunun yeni ibaresini kal-
ayrntl aklamalar yaplmfltr. Szkonusu Teblie gre - drmas halinde yeni ibaresi kullanlmadan hesaplarda gste-
5 15/05/2004 tarih ve 25463 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr. rilen tutarlar Trk Liras (TL) olarak gsterilecektir.
274 275
1.2-5083 sayl Kanunun Geici 1 inci maddesinin birinci saplanan vergi ile ilgili indirime veya mahsuba konu olacak
fkrasnda, tedavlde bulunan Trk Liras banknotlar ile ma- bir vergi bulunmamaktadr. Katma Deer Vergisinde (KDV)
deni paralarn 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasnda yeni ise mal teslimi ve hizmet ifas hallerinde maln teslimi veya
karlacak Yeni Trk Liras banknotlar ve madeni paralarla hizmetin yaplmas ile vergiyi douran olay meydana gel-
birlikte tedavl edecei belirtilmifltir. Buna gre, isteyen m- mekte ve vergiye tabi her bir olay iin tespit edilen KDV ora-
kellefler her iki para birimini Kasa hesabnda alacak YTL n uygulanarak vergi hesaplanmaktadr. Ksaca vergi fiyata
ve TL alt hesaplarnda izleyebileceklerdir. bal olarak hesaplanmakta, perakende satfl yaplan mallar-
1.3- 01/01/2005 tarihinden nce satlan ve faturas TL ze- da KDV satfl fiyatna dahil olarak belirtilmektedir. flletme-
rinden dzenlenmifl mallarn bu tarihten sonra iade edilmesi ler tarafndan tahsil edilen KDVden nceki aflamalarda de-
halinde, faturadaki tutarlar YTL'na dnfltrlerek hesaplara nen KDV mahsup edilmekte, tahsil edilen KDVnin mahsup
alnacak ve dzenlenecek iade faturalar YTL para birimi edilecek KDVden fazla olmas halinde aradaki fark vergi
zerinden dzenlenerek muhasebe kayd yaplacaktr. dairesine yatrlmakta, aksi durumda ise mkellefin sonraki
dneme devreden KDV ortaya kmaktadr.
1.4- 01/01/2005 tarihinden itibaren deme aflamas ve ifllem
sonularnda kullanlacak en kk para birimi 1 Yeni Kurufl Birim fiyat dflk ve indirimli oranda vergilendirilen mal ve
olaca iin hesaplanan vergiler de en az 1 YKr olacaktr. hizmetlerin perakende satfln yapan iflletmelerde KDVnin
Hesaplanan verginin yarm YKr altnda olmas halinde bu hesaplanmasnn 5083 sayl Kanunun 2 nci maddesi ile bir-
vergi dikkate ve hesaplara alnmayacaktr. Ancak, hesapla- likte deerlendirilmesi halinde iflletme sahiplerinin birim fi-
nan vergi yarm YKr ve zerinde ise 1 YKr'a tamamlanacak- yatlar ve satfl miktarlarna bal olarak leh veya aleyhlerine
tr. rnein, 01/01/2005 tarihinden sonra bir banka flubesi ta- bir durum ortaya kmaktadr. rnein, 01/01/2005 tarihin-
rafndan 2 ABD dolar satldn ve 1 ABD Dolar satfl ku- den sonra bir bakkaldan veya frndan bir adet ekmek satn
runun da 1 ABD Dolar=1,5000 YTL (BirYTLelliYKr) oldu- alndn, bir adet ekmein fiyatnn KDV dahil 30 YKr
unu varsayalm. Kambiyo muamelelerinde satfl tutar ze- (0,30 YTL) olduunu varsayalm. Belirtilen birim fiyattan;
rinden hesaplanacak Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi KDV dahil satfl bedelleri, hesaplanan KDV ve tamamlama
(BSMV) 0.3 YKr (3 YTL X 0.001 = 0.003 YTL) olacaktr. sonucu KDVnin alaca baz deerler aflada tablo halinde
Bu durumda, hesaplanan vergi yarm YKr'un altnda olduu gsterilmektedir.
iin dikkate alnmayacaktr. Satfl tutarnn 5 YTL olmas ha-
linde ise hesaplanan vergi yarm YKr olaca (5 YTL X
0.001= 0.005 YTL) ve yarm YKr'lar 1 YKr'a tamamlanaca-
iin hesaplanan vergi 1 YKr olacaktr.
Ancak, yukarda verilen rnekte vergiyi douran olayda he-
276 277
KDV Birim Adet KDV dahil KDV Tamamlama baznda dikkate alnmamakta, iki adet ekmek satflnda ise
Oran fiyat sat (YKr) sonucu KDV mkellef hesaplarnda tahsil edilmeyen ancak fiyata dahil ol-
% (YKr) bedeli (YKr) (YKr) duu iin tahsil edilmifl gibi grnen fazla KDV bulunacaktr.
1 30 1 30 0.29 0 Dolaysyla, mkelleflerin KDV dahil perakende satfllarda
1 30 2 60 0.59 1 vergilerini tam ve doru olarak hesaplayabilmeleri iin;
1 30 3 90 0.89 1 1- deme kaydedici cihaz kullanarak yapacaklar satfllarn-
daki KDVni 62 Seri Numaral Katma Deer Vergisi Mkel-
1 30 5 150 1.48 1 leflerinin deme Kaydedici Cihazlar Kullanmalar Mecbu-
1 30 7 210 2.07 2 riyeti Hakknda Kanunla lgili Genel Teblide 6,
1 30 280 8,400 83.16 83 2- Fatura ve benzeri vesikalar kullanarak yapacaklar pera-
kende mal satfl ve hizmet ifalarndaki KDVni 92 Seri Nu-
maral Katma Deer Vergisi Genel Tebliinde 7
18 30 1 30 4.57 5
belirtildii flekilde hesaplayacaklardr.
18 30 3 90 13.72 14
Mkellefler muhasebe kaytlarnda esas alacaklar KDV he-
Genel 106,82 107,00 saplamalarn anlan Genel Teblilerde yer alan dzenleme-
toplam YKr YKr lere gre yapacak ve bal olduklar vergi dairesine beyan
edecektir.
Tablodan grlecei zere, satlan bir adet ekmee isabet
eden KDV 0,29 YKr olmakta ve bu vergi mflteriden tahsil 1.5- Hesaplarda iz bedeli ile takip edilen kaytlarda en kk
edilmektedir. nk, mflteriden tahsil edilen 30 YKrluk para birimi olan 1 YKr kullanlacaktr. 01/01/2005 tarihinden
bedele KDV dahildir. flletmenin tm satfllarn tek tek ger- nceki kaytlarda ekonomik mr dolan amortismana tabi ik-
eklefltirmesi durumunda KDVnin hesaplanmas ifllemleri- tisadi kymetlerin 1 TL olan iz bedelleri de 1 YKr'a dnflt-
nin tek tek satfl baznda ele alnmas halinde hesaplarda tah- rlecek ve hesaplara 0.01 YTL olarak kaydedilecektir.
sil edilen KDV bulunmayacaktr. 1.6- Mali tablolarnn karfllafltrmal olarak (nceki dnem-
Ayn iflletmenin iki adet ekmek satmas halinde ise hesapla- cari dnem) dzenlenmesindeki ama sz konusu tablolarn
nan KDV 0.59 YKr olmasna ramen yasa hkm gerei bu kyaslanarak analizinin yaplmas olduundan nceki dne-
deer 1 YKra tamamlanmakta ve hesaplarda tahsil edilen me ait olan tablolarda kullanlan para birimi ile cari dneme
KDV 1 YKr olarak grlmektedir. Bu durumda da iflletme ait para biriminin ayn olmas gerekmektedir. Bu nedenle,
sahibi tahsil etmedii 0,41 YKr KDVni hesaplarna dahil et- 2004 mali yl ifllemlerine iliflkin olarak dzenlenen ancak,
mek zorunda kalmaktadr. 01/01/2005 tarihinden sonra verilmesi gereken Gelir ve Ku
Bu durumda, Kanunun 2 nci maddesi hkm gerei bir adet 6 18/12/2004 tarih ve 25674 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr.
ekmee isabet eden ve yarm YKr altnda olan vergi ifllem 7 22/12/2004 tarih ve 25678 sayl Resmi Gazetede yaymlanmfltr.
278 279
rumlar Vergisi Beyannameleri ekinde yer alan mali tablola- flekilde daha byk birimlerde yaplmas durumunda birim
rnda kullanlacak para birimi YTL olacaktr. fiyatlarn belge ve kaytlara yanstlmasnda bir sorun bulun-
1.7- flletmeler, YTL'na dnflm sonras itibari kymeti mamaktadr. Ancak, isteyen iflletmeler birim tutarlar 1
toplam 1 YKr altnda olan hisse senetlerini ve menkul ky- YKrun altnda olan mal ve hizmetlerini maliyet muhasebesi
metlerini 1 YKr olarak izleyebileceklerdir. Bu durumun var- hesaplarnda ve kendi i denetim hesaplarnda ihtiya duyu-
l halinde bilano dipnotlarnda gerekli aklamann yapla- lan hane kadar kaydedilecektir. rnein, 01/01/2005 tarihin-
ca tabiidir. Bu iflletmelerin, Sanayi ve Ticaret Bakanln- den nceki birim fiyat veya tarifesi 121 TL olan bir maln
ca anonim flirket hisse senetlerinin itibari deerinin YTL'na 01/01/2005 tarihinden itibaren maliyet muhasebesi hesapla-
dnfltrlmesinde ve ortaklk haklarnn kullanmnda orta- rnda izlenmesi halinde 0.000121 YTL (0.0121 Ykr) olarak
ya kabilecek tereddtlerin giderilmesi ve bu deerlerin ye- hesaplara kaydedilmesi gerekmektedir.
ni para birimine uygun hale getirilmesi amacyla hazrlanan 2- Mkelleflerin 1 YKr altndaki mal veya hizmetlerin birim
kanun tasarsn ve dzenlemeleri izlemesi gerekmektedir. fiyatlarn fatura detaylarnda ve dier belgelerde gsterme-
1.8- Bilindii zere, 01/01/2005 tarihinden sonra Trkiye leri gerekmektedir. Birim deeri ok kk olan mal ve hiz-
Cumhuriyet Merkez Bankasnca YTL birimi zerinden gs- metlerin alnp satlmas halinde dzenlenecek fatura veya
terge niteliinde ilan edilecek dviz ve efektif kurlarndan s- fatura yerine geen benzeri vesikalarda birim fiyatlarn vir-
frla bafllayan kurlar sfrdan sonra 5 basamak olarak ilan edi- glden sonra ihtiya duyulan hane kadar rnein 5 veya 6 ha-
lecek ve nominal deeri daha kk kurlar ise 100 birim ze- nede ifade edilmesi, ancak ifllem sonucunda ve deme afla-
rinden ifade edilecektir. Ayn flekilde, 01/01/2005 tarihinden masnda toplam tutarn 1 YKra tamamlanmas zorunludur.
sonra baz mal ve hizmetlerin birim fiyatlar 1 YKrun altn- rnek:
da olabilecektir. Ayrca, birim deeri ok kk olan mal ve Bir iflletmenin % 18 KDV oranna tabi ve birim fiyat
hizmetlerin yine ok kk kar oranlarnda alnp satlmas 0,012556 YTL (1.2556 YKr) olan (A) malndan 200 adet ve
halinde bir birim baflna elde edilecek komisyon, prim, kar birim fiyat 0,025483 YTL (2.5483 YKr) olan (B) malndan
pay ve gelir pay gibi adlar altnda lehe kalan tutarlar 1 300 adet satt varsayldnda, iflletmenin dzenleyecei fa-
YKrun altnda olabilecektir. Belirtilen hususlarla ilgili ola- tura veya fatura yerine geen benzeri vesikalar afladaki gi-
rak yaplacak ifllemler aflada aklanmfltr. bi dzenlenecektir.
1- flletmeler genellikle birim fiyatlar 1 YKrun altnda olan
mal ve hizmetlerini tek tek satfla sunmamakta ve fiyatlarn
mal ve hizmetin birim deerine ve/veya sresine bal olarak
5, 10, 25, 50 ve 100lk gibi birimler veya gram/kiloramlar
zerinden ifade etmektedirler. Satfl ve fiyatlarn belirtilen
280 281
Cinsi Miktar Fiyat (YTL) Tutar (YTL) 2-Beyanname, Belge ve Bildirim Dzeni le lgili Yaplacak
A Mal 200 0,012556 2,51 lemler:
B Mal 300 0,025483 7,64 2.1- Kanunun Geici 1 inci maddesi birinci fkras hkm
gerei halen tedavlde bulunan Trk Liras banknotlar ile
madeni paralar 01/01/2005-31/12/2005 tarihleri arasnda ye-
KDV Matrah 10,15
ni karlacak Yeni Trk Liras banknotlarla ve madeni para-
%18 KDV 1,83 larla birlikte tedavl edecektir. Belirtilen dnemde TL ile
Toplam 11,98 YTL para birimlerinin birlikte tedavl fatura ve dier bel-
gelerde yer alacak miktarlarn YTL olarak dzenlenmesini
rnekte grld zere, birim fiyatlarda tamamlama yapl- etkilemeyecektir. Bu nedenle tm mal ve hizmetler iin d-
mayacak olup, birim fiyatlarn miktarlarla arplmas sonucu zenlenen fatura ve dier belgeler YTL zerinden dzenlene-
bulunan tutar ifllem sonucu olduundan tamamlama bu afla- cek ve ayn flekilde muhasebe kaytlar da YTL para birimi
mada yaplacak ve tutarlar YKr olarak ifade edilecektir. Mat- zerinden yaplacaktr. Ancak, en ge 31/03/2005 tarihine
raha isabet eden KDV hesaplamasnda ve buna bal olarak kadar deme kaydedici cihazlarn YTL ve YKr'u esas alacak
toplam tutarda tamamlama iflleminin ayrca yaplaca tabiidir. tarzda dzenleyememifl olan iflletmelerin verecekleri yazar
3-Mkellefler 1 YKrun altndaki birim fiyatlarn veya tari- kasa fiflleri TL zerinden dzenlenecektir. Bu fifllerdeki TL
felerini internet, basn ve dier kanallarla tketicilere duyu- tutarlar YTL'na dnfltrlerek kaytlara alnacaktr. flletme-
rabilecektir. lerin 2004 ve ncesi yllara iliflkin olarak mflterilerine ver-
4-Maliyet muhasebesi hesaplarnda veya dier alt hesaplarda dikleri dekont, hesap zeti gibi belgeler TL zerinden dzen-
virglden sonra ikiden fazla hanenin kullanm, birim fiyatla- lenebilir.
rn 6 hanede ifade edilmesi ve bunlarn fatura detaylarnda ve 2.2- Mal ve hizmet teslimlerine iliflkin olarak dzenlenecek
dier belgelerde gsterilmeleri ifllem sonucunda ve deme fatura veya fatura yerine geen belgelerde ayn orana tabi
aflamasnda toplam tutarn 1 YKra tamamlanmas hkmn birden fazla mal veya hizmet bedeli gsterildiinde Katma
etkilememektedir. Deer Vergisi (KDV) ayn orana tabi mal ve hizmetlerin
5-flletmeler YTL dnflm sonras ticari mallar veya ma- matrah toplamlar dikkate alnarak hesaplanacaktr. Farkl
muller hesaplarnda bulunan ve toplam tutar 1 YKrun altn- orana tabi mal ve hizmetlerin ayn faturada gsterilmesi ha-
da olan mallarn 1 YKr olarak hesaplara alabileceklerdir. linde KDV her bir orann matrah toplam dikkate alnarak he-
Deeri 1 YKrun altnda birden fazla mala sahip olunmas saplanacaktr.
halinde bu mallarn tmnn tek bir hesapta toplanarak kayt
yaplmas mmkn olup buna iliflkin olarak bilano dipnotla-
rnda gerekli aklama yaplacaktr.
282 283
rnek : rnek 1:
Mal Cinsi Tutar KDV % KDV Perakende satfl fiyatlar paket baflna srasyla 1,35-YTL,
(YTL) Tutar 2,15-YTL ve 2,95-YTL olan (A), (B) ve (C) marka sigarala-
A Mal 123,45 8% 9,88 rn reticisi olan bir sigara firmasnn, satfl miktarlarna g-
re TV hesaplamas afladaki flekilde yaplacaktr.
B Mal 100,45 8% 8,04
Marka Satfl Perakende TV Maktu TV Hesaplanan Hesaplanan Toplam
C Mal 231,14 18% 41,61 Miktar Satfl Fiyat Oran Tutar Nispi TV Maktu TV TV
D Mal 117,10 18% 21,08 (Paket) (YTL/Paket) (YTL/Paket) (YTL) (YTL) (YTL)
Toplam Mal Bedeli 572,14 (A) 55.040 1,35 % 28 0,35 20.805,12 19.264 40.069,12
Matrah KDV Tutar (B) 173.900 2,15 % 28 0,535 104.687,8 93.036,5 197.724,3
% 8 KDV (A+B Mal) 223,90 17,91 (C) 32.960 2,95 % 28 1 27.224,96 32.960 60.184,96
% 18 KDV (C+D Mal) 348,24 62,68 Sz konusu sigaralarn retici satfl fiyatlarnn (TV ve
Toplam KDV 80,59 KDV hari) srasyla, 0,41-YTL, 0,62-YTL ve 0,67-YTL ol-
duu varsaymyla, retici tarafndan teslim edilen sigaralar-
rnekte grlecei zere, %8 ve %18 KDV oranna tabi la ilgili satfl faturas afladaki flekilde dzenlenebilecektir.
mallarn matrah toplamlar dikkate alnarak hesaplanacak
KDV 80,59 YTL olacaktr. Mal Cinsi Miktar Satfl Bedeli Toplam TV
2.3- zel Tketim Vergisi (TV) kapsamna giren mallar (Paket) (YTL/Paket) Satfl Bedeli (YTL)
iin dzenlenen fatura veya fatura yerine geen belgelerde (YTL)
KDV uygulamasndan farkl olarak her bir mal iin ayr A Mal 55.040 0,41 22.566,4 40.069,12
ayr TV hesaplanmas gerekmektedir. B Mal 173.900 0,62 107.818 197.724,3
C Mal 32.960 0,67 22.083,2 60.184,96
TOPLAM 152.467,6 297.978,38
TV 297.978,38
ARA TOPLAM 450.445,98
KDV (% 18) 81.080,28
GENEL TOPLAM 531.526,26
284 285
rnek 2: 2.4 Mkelleflerin kullanmakta olduklar baz matbu fatura

Maktu vergi tutarlar litre baflna srasyla 1,2510-YTL ve veya fatura yerine geen vesikalarda tutarn yaz ile belirtil-
0,8475-YTL olan kurflunsuz sper benzin ve motorin teslimi dii blmde Yalnz......................TL / Lira ibareleri bu-
yapan bir firmann, satfl miktarlarna gre TV hesaplama- lunmaktadr. Mevcut ibarelerin bulunduu fatura veya fatura
s afladaki flekilde yaplacaktr. yerine geen vesikalarn deiflimi zorunlu olmayp, dileyen
mkellefler ibarelerde YTL veya yaz ile Yeni Trk Liras
MAL CNS Teslim Maktu Vergi Toplam TV deiflikliklerini yapmak suretiyle eski belgelerini kullanmaya
Miktar Tutar (YTL) devam edebileceklerdir. fllem sonucunda Yeni Kurufl bulun-
(Litre) (YTL/Litre) mas halinde YKra da yer verilmesi gerektii tabiidir.
Kurunsuz Sper Benzin 712 1,2510 890,71 IV- YEN TRK LRASINA GE LEMLERNDE
Motorin 568 0,8475 481,38 VERGSEL UYGULAMALAR
TOPLAM 1.372,09 1.1- Bu Tebliin II. Blmnn 1.2. fkrasnda belirtildii fle-
kilde, 01/01/2005 tarihi itibariyle YTL para birimine dnflt-
Sz konusu mallarn teslim bedellerinin (TV ve KDV ha- rlen bilanoda ortaya kan ve tek dzen hesap plannda yer
ri) kurflunsuz sper benzin iin 0,50-YTL/Lt, motorin iin alan 679 Dier Olaandfl Gelir ve Karlar hesabnda izlenecek
ise 0,51-YTL/Lt olduu varsaymyla, teslim edilen mallara olan olumlu farklar vergi matrahnn hesabnda gelir olarak dik-
iliflkin satfl faturas afladaki flekilde dzenlenebilecektir; kate alnacaktr. Bilanoda ortaya kan ve tek dzen hesap pla-
Mal Cinsi Teslim Teslim Bedeli Toplam TV
nnda yer alan 689 Dier Olaandfl Gider ve Zararlar hesabn-
da izlenecek olan olumsuz farklar ise vergi matrahnn hesabn-
Miktar (YTL/Litre) Teslim Bedeli (YTL)
da kanunen kabul edilen gider olarak dikkate alnacaktr.
(Litre) (YTL)
1.2- Banka ve sigorta flirketleri 01/01/2005 tarihi itibariyle
Kurflunsuz
yaplan YTL para birimine dnflm nedeniyle ortaya kan
Sper Benzin 712 0,50 356 890,71
olumlu farklar iin ayrca BSMV hesaplamayacaklardr.
Motorin 568 0,51 289,68 481,38 1.3- 21 Seri no.lu Deerli Katlar Kanunu Genel Teblii 8 ile
TOPLAM 645,68 1.372,09 210 Sayl Kanuna ekli ve 3239 sayl Kanun ile deiflik de-
TV 1.372,09 erli katlar tablosunda yer alan deerli katlarn bedelleri
ARA TOPLAM 2.017,77
01.01.2004 tarihinden geerli olmak zere yeniden belirlene-
rek, her bir ek yaprann deerli kat bedeli 1.500.000.-TL
KDV (% 18) 363,20 olarak aklanmfltr. ek karnelerinin deiflimi yasal adan
GENEL TOPLAM 2.380,97
286 287
zorunlu olmamakla birlikte, YTL'na geiflin teflvik edilmesi EK:1

ve kullanm srasnda olabilecek muhtemel karflklklarn EK:1 EXCEL DNfiM TABLOSU
nlemesi amacyla banka mflterilerinin ellerindeki mevcut
TRK LRASI YEN TRK LRASI
TL ibareli ek karnelerini, mevcut ek karnelerinin tam ola-
1.000 0,00
rak iade edilmesi flartyla, 01/01/2005 tarihinden itibaren ay-
2.500 0,00
n sayda YTL ibareli ek karneleri ile deifltirmek istemele-
4.500 0,00
ri halinde deiflim ifllemi deerli kat bedeli tahsil edilme-
den yaplacaktr. 4.999 0,00
5.000 0,01
1.4- Bilindii zere, 2 Seri no.lu Vergi Kimlik Numaras Ge- 5.001 0,01
nel Tebliinde 9 bankaclk ve mali hizmetlerle ilgili ifllem-
7.500 0,01
lerde vergi kimlik numarasnn tespiti ve kullanm ile ilgili
9.900 0,01
usul ve esaslar aklanmfltr. Trkiye Cumhuriyet Merkez
10.000 0,01
Bankas, bankalar ve zel finans kurumlarnn TL banknot ve
10.001 0,01
madeni paralar yeni karlacak YTL banknot ve madeni pa-
15.000 0,02
ralarla deifltirme ifllemini yaparken bu ifllemlere muhatap
15.001 0,02
veya taraf olan gerek ve/veya tzel kiflilerin vergi kimlik
numarasn tespit etmeleri ve bu ifllemlere iliflkin belge, he- 19.500 0,02
sap ve kaytlarnda vergi kimlik numaralarna yer vermeleri 20.000 0,02
zorunlu deildir. 20.001 0,02
57.500 0,06
Tebli olunur.
12.124.588 12,12
12.126.000 12,13
48.975.466 48,98
87.954.200 87,95
456.548.313 456,55
8.755.646.485.460 8.755.646,49
5.884.966.325.449 5.884.966,33
Trk Lirasndan Yeni Trk Lirasna dnflm hesaplarnda

kullanlacak excel forml aflada grld flekilde ola-
caktr. (A1 hcresine yazlan rakam YTL'na dnfltrr.)
288 289
EK:2 14 SIRA NO' LU MUHASEBE SSTEM UYGULAMA

TL DEERLER Yeni Kuru Yeni Lira GENEL TEBL
1 4.999 0 0,00 Yeni Trk Liras Kullanmnda zel Kesim Muhasebe
5.000 14.999 1 0,01 Sistemine likin Olarak letmeler Tarafndan
Uyulacak Esaslar Hakknda
15.000 24.999 2 0,02
25.000 34.999 3 0,03 Resmi Gazete No : 25684
35.000 44.999 4 0,04 Resmi Gazete Tarihi : 28/12/2004
45.000 54.999 5 0,05
1. Yeni Trk Liras le lgili Yaplan Dzenlemeler
55.000 64.999 6 0,06
5083 sayl Trkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi
65.000 74.999 7 0,07 Hakknda Kanunun1 Geici 1 inci maddesinin nc
75.000 84.999 8 0,08 fkrasnda bu Kanunun uygulanmasnda karfllafllan tered-
85.000 94.999 9 0,09 dtleri gidermeye ve gerekli dzenlemeleri yapmaya Hazine
95.000 104.999 10 0,10 Msteflarlnn bal olduu Bakan; grev alanna giren
105.000 114.999 11 0,11 konularda dzenleme yapmaya Maliye Bakanl, Sanayi ve
Ticaret Bakanl, Hazine Msteflarl, Trkiye Cumhuriyet
145.000 154.999 15 0,15
Merkez Bankas, Sermaye Piyasas Kurulu ve Bankaclk
345.000 354.999 35 0,35 Dzenleme ve Denetleme Kurumunun yetkili olduu hkm
545.000 554.999 55 0,55 bulunmaktadr.
945.000 954.999 95 0,95 Bu hkme gre, 5083 sayl Kanunla yaplan dzenlemeler
985.000 994.999 99 0,99 erevesinde Yeni Trk Liras kullanmnda zel kesim
995.000 1.004.999 100=1 YTL 1.00 = 1 YTL muhasebe sistemine iliflkin olarak iflletmeler tarafndan uyu-
lacak esaslar hakkndaki 13 sra numaral Muhasebe Sistemi
1.455.000 1.464.999 146 1,46
Uygulama Genel Teblii 06/10/2004 tarihli ve 25605 sayl
1.895.000 1.904.999 190 1,90 Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmifltir.
3.545.000 3.554.999 355 3,55 Bakanlmza intikal eden olaylardan, Yeni Trk Liras kul-
4.275.000 4.284.999 428 4,28 lanmnda zel kesim muhasebe sistemine iliflkin olarak
5.615.000 5.624.999 562 5,62 iflletmeler tarafndan uyulacak esaslar hakknda oluflan tered-
7.355.000 7.364.999 736 7,36 dtleri gidermek ve uygulama birlii salamak amacyla 13
290 291
sra numaral Teblie ilave olarak afladaki dzenlemelerin sonucu KDVnin alaca baz deerler aflada tablo halinde
yaplmas gerekli grlmfltr. gsterilmektedir.
2. Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliinde KDV Birim Adet KDV dahil KDV Tamamlama
Yaplan Deiiklikler Oran fiyat sat (YKr) sonucu KDV
2.1. Genel tebliin III-01.01.2005 Tarihinden Sonra % (YKr) bedeli (YKr) (YKr)
Yaplacak fllemler blmnn 1-Muhasebe Kayt Dzeni ile
lgili Yaplacak fllemler ksmnn 1.4 fkrasnn birinci para- 1 30 1 30 0.29 0
grafndan sonra gelmek zere afladaki paragraflar eklen- 1 30 2 60 0.59 1
mifltir. 1 30 3 90 0.89 1
Ancak, yukarda verilen rnekte vergiyi douran olayda he- 1 30 5 150 1.48 1
saplanan vergi ile ilgili indirime veya mahsuba konu olacak
bir vergi bulunmamaktadr. Katma Deer Vergisinde (KDV) 1 30 7 210 2.07 2
ise mal teslimi ve hizmet ifas hallerinde maln teslimi veya 1 30 280 8,400 83.16 83
hizmetin yaplmas ile vergiyi douran olay meydana gel-
mekte ve vergiye tabi her bir olay iin tespit edilen KDV ora-
n uygulanarak vergi hesaplanmaktadr. Ksaca vergi fiyata 18 30 1 30 4.57 5
bal olarak hesaplanmakta, perakende satfl yaplan mallar- 18 30 3 90 13.72 14
da KDV satfl fiyatna dahil olarak belirtilmektedir. flletme- Genel 106,82 107,00
ler tarafndan tahsil edilen KDVden nceki aflamalarda de-
toplam YKr YKr
nen KDV mahsup edilmekte, tahsil edilen KDVnin mahsup
edilecek KDVden fazla olmas halinde aradaki fark vergi Tablodan grlecei zere, satlan bir adet ekmee isabet
dairesine yatrlmakta, aksi durumda ise mkellefin sonraki eden KDV 0,29 YKr olmakta ve bu vergi mflteriden tahsil
dneme devreden KDV ortaya kmaktadr. edilmektedir. nk, mflteriden tahsil edilen 30 YKrluk
Birim fiyat dflk ve indirimli oranda vergilendirilen mal ve bedele KDV dahildir. flletmenin tm satfllarn tek tek ger-
hizmetlerin perakende satfln yapan iflletmelerde KDVnin eklefltirmesi durumunda KDVnin hesaplanmas ifllemleri-
hesaplanmasnn 5083 sayl Kanunun 2 nci maddesi ile bir- nin tek tek satfl baznda ele alnmas halinde hesaplarda tah-
likte deerlendirilmesi halinde iflletme sahiplerinin birim fi- sil edilen KDV bulunmayacaktr.
yatlar ve satfl miktarlarna bal olarak leh veya aleyhlerine
bir durum ortaya kmaktadr. rnein, 01/01/2005 tarihin- Ayn iflletmenin iki adet ekmek satmas halinde ise hesapla-
den sonra bir bakkaldan veya frndan bir adet ekmek satn nan KDV 0.59 YKr olmasna ramen yasa hkm gerei bu
alndn, bir adet ekmein fiyatnn KDV dahil 30 YKr deer 1 YKra tamamlanmakta ve hesaplarda tahsil edilen
(0,30 YTL) olduunu varsayalm. Belirtilen birim fiyattan; KDV 1 YKr olarak grlmektedir. Bu durumda da iflletme
KDV dahil satfl bedelleri, hesaplanan KDV ve tamamlama
292 293
sahibi tahsil etmedii 0,41 YKr KDVni hesaplarna dahil et- frla bafllayan kurlar sfrdan sonra 5 basamak olarak ilan edi-
mek zorunda kalmaktadr. lecek ve nominal deeri daha kk kurlar ise 100 birim ze-
Bu durumda, Kanunun 2 nci maddesi hkm gerei bir adet rinden ifade edilecektir. Ayn flekilde, 01/01/2005 tarihinden
ekmee isabet eden ve yarm YKr altnda olan vergi ifllem sonra baz mal ve hizmetlerin birim fiyatlar 1 YKrun altn-
baznda dikkate alnmamakta, iki adet ekmek satflnda ise da olabilecektir. Ayrca, birim deeri ok kk olan mal ve
hizmetlerin yine ok kk kar oranlarnda alnp satlmas
mkellef hesaplarnda tahsil edilmeyen ancak fiyata dahil ol-
halinde bir birim baflna elde edilecek komisyon, prim, kar
duu iin tahsil edilmifl gibi grnen fazla KDV bulunacaktr.
pay ve gelir pay gibi adlar altnda lehe kalan tutarlar 1
Dolaysyla, mkelleflerin KDV dahil perakende satfllarda YKrun altnda olabilecektir. Belirtilen hususlarla ilgili ola-
vergilerini tam ve doru olarak hesaplayabilmeleri iin; rak yaplacak ifllemler aflada aklanmfltr.
1- deme kaydedici cihaz kullanarak yapacaklar satfllarn- 1- flletmeler genellikle birim fiyatlar 1 YKrun altnda olan
daki KDVni 62 Seri Numaral Katma Deer Vergisi Mkel- mal ve hizmetlerini tek tek satfla sunmamakta ve fiyatlarn
leflerinin deme Kaydedici Cihazlar Kullanmalar Mecbu- mal ve hizmetin birim deerine ve/veya sresine bal olarak
riyeti Hakknda Kanunla lgili Genel Teblide 2 , 5, 10, 25, 50 ve 100lk gibi birimler veya gram/kiloramlar
2- Fatura ve benzeri vesikalar kullanarak yapacaklar pera- zerinden ifade etmektedirler. Satfl ve fiyatlarn belirtilen
kende mal satfl ve hizmet ifalarndaki KDVni 92 Seri Nu- flekilde daha byk birimlerde yaplmas durumunda birim
maral Katma Deer Vergisi Genel Tebliinde 3 fiyatlarn belge ve kaytlara yanstlmasnda bir sorun bulun-
mamaktadr. Ancak, isteyen iflletmeler birim tutarlar 1
belirtildii flekilde hesaplayacaklardr. YKrun altnda olan mal ve hizmetlerini maliyet muhasebesi
Mkellefler muhasebe kaytlarnda esas alacaklar KDV he- hesaplarnda ve kendi i denetim hesaplarnda ihtiya duyu-
saplamalarn anlan Genel Teblilerde yer alan dzenleme- lan hane kadar kaydedilecektir. rnein, 01/01/2005 tarihin-
lere gre yapacak ve bal olduklar vergi dairesine beyan den nceki birim fiyat veya tarifesi 121 TL olan bir maln
edecektir. 01/01/2005 tarihinden itibaren maliyet muhasebesi hesapla-
2.2. Genel tebliin III-01.01.2005 Tarihinden Sonra rnda izlenmesi halinde 0.000121 YTL (0.0121 Ykr) olarak
hesaplara kaydedilmesi gerekmektedir.
Yaplacak fllemler blmnn 1-Muhasebe Kayt Dzeni ile
lgili Yaplacak fllemler ksmnn 1.7 fkrasndan sonra 2- Mkelleflerin 1 YKr altndaki mal veya hizmetlerin birim
gelmek zere afladaki 1.8. numaral fkra eklenmifltir. fiyatlarn fatura detaylarnda ve dier belgelerde gsterme-
leri gerekmektedir. Birim deeri ok kk olan mal ve hiz-
1.8- Bilindii zere, 01/01/2005 tarihinden sonra Trkiye metlerin alnp satlmas halinde dzenlenecek fatura veya
Cumhuriyet Merkez Bankasnca YTL birimi zerinden gs fatura yerine geen benzeri vesikalarda birim fiyatlarn vir-
terge niteliinde ilan edilecek dviz ve efektif kurlarndan s glden sonra ihtiya duyulan hane kadar rnein 5 veya 6 ha-
2 18/12/2004 tarih ve 25674 sayl Resmi Gazete'de yaymlanmfltr. nede ifade edilmesi, ancak ifllem sonucunda ve deme afla-
3 22/12/2004 tarih ve 25678 sayl Resmi Gazete'de yaymlanmfltr. masnda toplam tutarn 1 YKra tamamlanmas zorunludur.
294 295
rnek: 5-flletmeler YTL dnflm sonras ticari mallar veya ma-

Bir iflletmenin % 18 KDV oranna tabi ve birim fiyat muller hesaplarnda bulunan ve toplam tutar 1 YKrun altn-
0,012556 YTL ( 1.2556 YKr) olan (A) malndan 200 adet ve da olan mallarn 1 YKr olarak hesaplara alabileceklerdir.
birim fiyat 0,025483 YTL (2.5483 YKr) olan (B) malndan Deeri 1 YKrun altnda birden fazla mala sahip olunmas
300 adet satt varsayldnda, iflletmenin dzenleyecei fa- halinde bu mallarn tmnn tek bir hesapta toplanarak kayt
tura veya fatura yerine geen benzeri vesikalar afladaki gi- yaplmas mmkn olup buna iliflkin olarak bilano dipnotla-
bi dzenlenecektir. rnda gerekli aklama yaplacaktr.
2.3. Genel tebliin III-01.01.2005 Tarihinden Sonra Yapla-
Cinsi Miktar Fiyat (YTL) Tutar (YTL)
cak fllemler blmnn 2-Beyanname, Belge ve Bildirim
A Mal 200 0,012556 2,51 Dzeni ile lgili Yaplacak fllemler ksmnn 2.3 fkrasna
B Mal 300 0,025483 7,64 afladaki rnekler ilave edilmifltir.
rnek 1:
KDV Matrah 10,15 Perakende satfl fiyatlar paket baflna srasyla 1,35-YTL,
%18 KDV 1,83 2,15-YTL ve 2,95-YTL olan (A), (B) ve (C) marka sigarala-
Toplam 11,98 rn reticisi olan bir sigara firmasnn, satfl miktarlarna g-
re TV hesaplamas afladaki flekilde yaplacaktr.
rnekte grld zere, birim fiyatlarda tamamlama yapl- Marka Satfl Perakende TV Maktu TV Hesaplanan Hesaplanan Toplam
mayacak olup, birim fiyatlarn miktarlarla arplmas sonucu Miktar Satfl Fiyat Oran Tutar Nispi TV Maktu TV TV
bulunan tutar ifllem sonucu olduundan tamamlama bu afla- (Paket) (YTL/Paket) (YTL/Paket) (YTL) (YTL) (YTL)
mada yaplacak ve tutarlar YKr olarak ifade edilecektir. Mat- (A) 55.040 1,35 % 28 0,35 20.805,12 19.264 40.069,12
raha isabet eden KDV hesaplamasnda ve buna bal olarak
(B) 173.900 2,15 % 28 0,535 104.687,8 93.036,5 197.724,3
toplam tutarda tamamlama iflleminin ayrca yaplaca tabiidir.
(C) 32.960 2,95 % 28 1 27.224,96 32.960 60.184,96
3-Mkellefler 1 YKrun altndaki birim fiyatlarn veya tari-
felerini internet, basn ve dier kanallarla tketicilere duyu- Sz konusu sigaralarn retici satfl fiyatlarnn (TV ve
rabilecektir. KDV hari) srasyla, 0,41-YTL, 0,62-YTL ve 0,67-YTL ol-
4-Maliyet muhasebesi hesaplarnda veya dier alt hesaplarda duu varsaymyla, retici tarafndan teslim edilen sigaralar-
virglden sonra ikiden fazla hanenin kullanm, birim fiyatla- la ilgili satfl faturas afladaki flekilde dzenlenebilecektir.
rn 6 hanede ifade edilmesi ve bunlarn fatura detaylarnda ve
dier belgelerde gsterilmeleri ifllem sonucunda ve deme
aflamasnda toplam tutarn 1 YKra tamamlanmas hkmn
etkilememektedir.
296 297
Mal Cinsi Miktar Satfl Bedeli Toplam TV Mal Cinsi Teslim Teslim Bedeli Toplam TV
(Paket) (YTL/Paket) Satfl Bedeli (YTL) Miktar (YTL/Litre) Teslim Bedeli (YTL)
(YTL) (Litre) (YTL)
A Mal 55.040 0,41 22.566,4 40.069,12 Kurflunsuz
B Mal 173.900 0,62 107.818 197.724,3 Sper Benzin 712 0,50 356 890,71
C Mal 32.960 0,67 22.083,2 60.184,96 Motorin 568 0,51 289,68 481,38
TOPLAM 152.467,6 297.978,38 TOPLAM 645,68 1.372,09
TV 297.978,38 TV 1.372,09
ARA TOPLAM 450.445,98 ARA TOPLAM 2.017,77
KDV (% 18) 81.080,28 KDV (% 18) 363,20
GENEL TOPLAM 531.526,26 GENEL TOPLAM 2.380,97
rnek 2: 2.4. Genel tebliin III-01.01.2005 Tarihinden Sonra Yapla-

Maktu vergi tutarlar litre baflna srasyla 1,2510-YTL ve cak fllemler blmnn 2-Beyanname, Belge ve Bildirim
0,8475-YTL olan kurflunsuz sper benzin ve motorin teslimi Dzeni ile lgili Yaplacak fllemler ksmna 2.3 fkrasndan
yapan bir firmann, satfl miktarlarna gre TV hesaplama- sonra gelmek zere afladaki 2.4 numaral fkra eklenmifltir.
s afladaki flekilde yaplacaktr. 2.4 Mkelleflerin kullanmakta olduklar baz matbu fatura
veya fatura yerine geen vesikalarda tutarn yaz ile belirtil-
MAL CNS Teslim Maktu Vergi Toplam TV
Miktar Tutar (YTL)
dii blmde Yalnz......................TL / Lira ibareleri bu-
(Litre) (YTL/Litre) lunmaktadr. Mevcut ibarelerin bulunduu fatura veya fatura
yerine geen vesikalarn deiflimi zorunlu olmayp, dileyen
Kurunsuz Sper Benzin 712 1,2510 890,71
mkellefler ibarelerde YTL veya yaz ile Yeni Trk Liras
Motorin 568 0,8475 481,38 deiflikliklerini yapmak suretiyle eski belgelerini kullanmaya
TOPLAM 1.372,09 devam edebileceklerdir. fllem sonucunda Yeni Kurufl bulun-
mas halinde YKra da yer verilmesi gerektii tabiidir.
Sz konusu mallarn teslim bedellerinin (TV ve KDV ha-
ri) kurflunsuz sper benzin iin 0,50-YTL/Lt, motorin iin Tebli olunur.
ise 0,51-YTL/Lt olduu varsaymyla, teslim edilen mallara
iliflkin satfl faturas afladaki flekilde dzenlenebilecektir.
298 299
T.C. ek veya tzel kifliler araclyla gnderilmesine de izin ver-

MALYE BAKANLII meye veya zorunluluk getirmeye yetkili klnmfltr. Bu yet-
kiye istinaden Bakanlmzca 30/09/2004 tarih ve 25599 sa-
Gelirler Genel Mdrl
yl Resmi Gazetede yaymlanan 340 Sra Numaral Vergi
Usul Kanunu Genel Teblii ile elektronik ortamda beyanna-
Balk : Muhasebe Sistemi Uygulama Sirkleri/1 me verilmesinin usul ve esaslar aklanmfl; 03/03/2005 ta-
Tarih : 28/03/2005 rih ve 25744 sayl Resmi Gazetede yaymlanan 346 Sra
Say : MSU-1/2005-1/e-Beyanname-1 Numaral Vergi Usul Kanunu Genel Teblii ile baz beyan-
namelerin elektronik ortamda gnderilmesi zorunluluu ve
elektronik ortamda gndermek zorunda olan mkellefler be-
Muhasebe Sistemi Uygulama Sirkleri/1 lirlenmifl ve 15 Sra Numaral Vergi Usul Kanunu Sirklerin-
Konusu: e-Beyanname ekinde yer alan ayrntl bilano ve de de beyannamelerini kendileri gnderebilecek mkellefle-
gelir tablosunun dzenlenmesi rin kapsamnn geniflletilmesi ile yeminli mali mflavirler ile
Tarihi : 28/03/2005 tam tasdik szleflmesi dzenleyen mkelleflerin beyanname-
Says : MSU-1/2005-1/e-Beyanname-1 lerinin elektronik ortamda gnderilmesine ynelik aklama-
lar yaplmfltr. Elektronik ortamda beyanname gnderen m-
lgili olduu maddeler : Vergi Usul Kanunu mkerrer 257 kellefler ayrntl bilano ve gelir tablolarn da elektronik or-
nci madde tamda gndermektedirler. Bakanlmzca yaymlanan Mu-
Mkellefler tarafndan e-beyanname ekinde verilmesi gere- hasebe Sistemi Uygulama Genel Teblileri esas alnarak e-
ken ayrntl bilano ve gelir tablosunun dzenlenmesiyle il- beyanname ekinde gnderilen ayrntl bilano ve gelir tablo-
gili olarak Bakanlmza intikal eden olaylardan, sz konusu da mkellefler tarafndan serbest kullanlan hesaplarn her
su tablolarn dzenlenmesi aflamasnda baz tereddtlerin bir mkellef tarafndan ayr ayr isimlendirilmesi ve farkl
meydana geldii anlafllmfl olup, konu ile ilgili olarak afla- 3'l kod defteri kebir hesaplarn kullanlmas nedenleriyle
daki aklamalarn yaplmas gerei duyulmufltur. standart hale getirilmifltir.
Bilindii zere, 213 sayl Vergi Usul Kanununun 5228 say- 16/12/1993 tarih ve 21790 sayl Resmi Gazetede yaymla-
l Kanunun 8 inci maddesiyle deiflik mkerrer 257 nci mad- nan 2 Sra Numaral Muhasebe Sistemi Uygulama Genel
desinin birinci fkrasnn (4) numaral bendi ile Maliye Ba- Tebliinin A-Hesap Plannda Bofl Braklan Hesap Grupla-
kanl, vergi beyannameleri ve bildirimlerin internet ve di- r ve Defteri Kebir Hesaplarnn Kullanm blmnde,
er elektronik bilgi iletiflim ara ve ortamnda dorudan m- 1. Hesap Plannda belirtilen hesap grubu ve defteri kebir
kellefler tarafndan gnderilmesine izin vermeye veya zorun- (byk defter) hesaplarnn isim, kod numaralar ve srala-
luluk getirmeye, ayn zamanda bunlarn yetki verilmifl ger-
300 301
Muhasebenin Temel Kavramlar ve Tekdzen Hesap Plan stanbul smmmo
malar deifltirilemez. Hesap Plannda bofl olarak grlen 2'li

kod hesap gruplar, ekonomik geliflmeler ve ihtiyalar para-
lelinde Bakanlmzca kullandrlacaktr.
2. Hesap Plannda bofl olarak grlen 3'l kod defteri kebir
(byk defter) hesaplar ise, ana hesap grubu ile grup hesap-
larnn iflleyifl ve mantna uygun olmak, nitelii ve kapsam
itibariyle Hesap Plannda belirlenmifl benzeri bir hesap bu-
lunmamak, kullanld takdirde ana hesap grubu ve hesap
gruplarnn btnlk ve tutarlln bozmamak flartyla ser-
beste kullanlabilir. aklamalar yaplmfltr.
Bu aklamalara gre, mkellefler hesap plannda yer alan
bofl 3'l kod defteri kebir hesaplarn yukardaki aklamalar
dorultusunda serbeste ap kullanabilecektir.
Elektronik ortamda beyanname gnderen ve serbest olarak
alan 3'l kod defteri kebir hesaplar kullanan mkelleflerin
de ayrntl bilano ve gelir tablolarn standart formatta ve
elektronik ortamda gndermeleri gerekmektedir. Bu mkel-
leflerin serbest olarak atklar 3'l kod defteri kebir hesapla-
rn standart ayrntl bilano ve gelir tablosuna aktarma iflle-
minde; serbest olarak atklar hesabn hesap plannda yer
alan hesap grubunun altnda dzenlenen Dier . Hesa-
b bulunmas halinde bu hesaba aktarmalar, bu hesabn bu-
lunmamas halinde ise ayn hesap grubunun altnda uygun
olan baflka bir hesaba aktarmalar gerekmektedir. Mkellef-
ler bu aktarma ifllemini muhasebe kaytlar yapmadan sadece
bilano ve gelir tablosu dzenlerken dikkate alacaklardr.
Dier taraftan, mkelleflerin serbest olarak atklar hesapla-
r kullanmaya devam edebilecekleri tabiidir.
Duyurulur.
302 303
304

Muhasebe Tek Düzen Hesap Plani

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Muhasebe Tek Düzen Hesap Plani

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SMMMO MEVZUAT SERS 2

Enflasyon dzeltmesi hesaplar dahil

lkemizin muhasebe uygulamasnda, Maliye Bakanlnn

muhasebe kayt ve belgeleri ile bunlara dayanlarak hazrlan- IV DZENLEMENN KAPSAMI :

Bu deifliklik ile ek mali tablolar dzenlemek zorunda olan VII YRRLK :

I MUHASEBENN TEMEL KAVRAMLARI : 3. letmenin Sreklilii Kavram:

muhasebelefltirilmesinde, bunlarn elde edilme maliyetleri- 10. htiyatllk Kavram

II MUHASEBE POLTKALARININ AIKLANMASI III MAL TABLOLAR LKELER :

c) BLANONUN BMSEL YAPISI : AKTF

II DURAN VARLIKLAR 8. BALI ORTAKLIKLAR SERMAYE PAYLARI

2. HAZIRLIK VE GFLfiTRME GDERLER 5. TAHVL ANAPARA BOR, TAKST VE FAZLER

F DENECEK VERG VE DER YKMLLKLER II UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR

D ALINAN AVANSLAR 6. DER SERMAYE YEDEKLER

c) GELR TABLOSUNUN BMSEL YAPISI: 3. SATILAN HZMET MALYET (-)

1. FON AKIM TABLOLARI b) KAPSAM:

2 NAKT AKIM TABLOSU : 3. Olaand Gelir ve Krlardan Salanan Nakit: Gelir

C Dnem i Nakit klar : 6. Duran Varlk Yatrmlarna likin Nakit klar:

denmifl Sermaye artfl; nakden 13.922 TL., yeniden de EK TABLO -1

I -DNEN VARLIKLAR I -KISA VADEL YABANCI

1990 yl dnem net kr (zarar) 40.523 TL. olmufltur. KAYNAKLAR

Dflkl Karfll(-) D-Alnan Avanslar

3-fltirakler E- Bor ve Gider Karfllklar

4-fltiraklere Sermaye 1-Kdem Tazminat Karfllklar

Taahhtleri(-) 2-Dier Bor ve Gider Karfllklar

5-fltirakler Sermaye Paylar F-Gelecek Yllara Ait Gelirler ve

3-Yaplmakta Olan Yatrmlar 1-Hisse Senedi hra Primleri KAYNAKLAR

........................... 1-Ortaklardan Alacaklar 3-Bal Ortaklklara Borlar

1-lk Madde ve Malzeme 2-Yllara Yaygn nflaat Enflasyon

3-Mamller F-denecek Vergi ve Dier

KISA VADEL YABANCI 7-fipheli Alacaklar Karfll(-) 5-Dier Ticari Borlar

KAYNAKLAR C-Mali Duran Varlklar C-Dier Borlar

6-Demirbafllar 2-Tesise Katlma Paylar EK TABLO 3

EK TABLO 4 6-Menkul Kymet Satfl Karlar

(.............YTL.)* 10-Faaliyetle lgili Dier Olaan Gelir ve Krlar

2-Bal Ortaklklardan Temett Gelirleri 1- .........................

3-Faiz Gelirleri 2- .........................

4-Komisyon Gelirleri ..............................

nceki Dnem Cari Dnem

A-Dnem Bafl Ticari Mallar Stoku(+) (Bor ve Gider Karfllklarn Kapsamaz.)

B-Dnem i Alfllar(+) 6) Uzun Vadeli Yabanc Kaynaklardaki Artfllar

C-Dnem Sonu Ticari Mallar(-) (Bor ve Gider Karfllklarn Kapsamaz.)(*)

3) denen Vergi ve Benzerleri

2- Faaliyet Giderlerine liflkin Nakit kfllar EK TABLO 8

1989 Yl Yeniden Deerleme Artfllar(Net) 7,425 1,083 8,508

YNETM MUHASEBES HESAPLARI

V TEKDZEN HESAP EREVES, HESAP PLANI

alflmas hesap plan aklamalarnda belirtildii gibi ger-

gelir tablosundaki gruplara ve sralama paralelinde afladaki

14 35 YILLARA YAYGIN NfiAAT VE ONARIM

56 77 GENEL YNETM GDERLER

B HESAP PLANI 120 ALICILAR

152 MAMLLER 189

272 HAZIRLIK VE GELfiTRME GDERLER 294 ELDEN IKARILACAK STOKLAR VE MADD

322 BOR SENETLER REESKONTU (-) 346

409 DER MAL BORLAR 440 ALINAN SPARfi AVANSLARI

481 GDER TAHAKKUKLARI 502 SERMAYE DZELTMES OLUMLU FARKLARI

55 620 SATILAN MAMLLER MALYET (-)

643 KOMSYON GELRLER 673

7 MALYET HESAPLARI (7/A SEENE) 740 HZMET RETM MALYET

793 DIfiARIDAN SALANAN FAYDA VE HZMETLER C HESAP PLANI AIKLAMALARI

leyii : 126. VERLEN DEPOZTO VE TEMNATLAR

129. PHEL TCAR ALACAKLAR KARILII (-) 13. DER ALACAKLAR

15. STOKLAR 152. MAMULLER