Hakcipta@2013

Kementerian Kesihatan Malaysia

 MANUAL SISTEM KAWALAN
KESELAMATAN MESIN JUAL AIR

NAMA & ALAMAT SYARIKAT

KANDUNGAN MUKASURAT
Tel: XXXXXXXX
Fax: XXXXXXXX

www.XYZ_VENDING.com

DISEDIAKAN OLEH: DILULUSKAN OLEH:

Tarikh : 1 APRIL 2016 Tarikh :

Nama : James Sundram T Nama :
Jawatan : Owner Jawatan :

i
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

KANDUNGAN MUKASURAT

4
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

1.0 PROFIL SYARIKAT DAN POLISI PENGURUSAN KESELAMATAN

MAKANAN
1.1 Profil Syarikat
1.2 Carta Organisasi Syarikat
1.3 Polisi Pengurusan Keselamatan Makanan
1.4 Carta Alir Proses Rawatan Air
1.5 Deskripsi Produk Akhir

2.0 LOKASI DAN REKABENTUK

2.1 Pelan Lokasi Syarikat
2.2 Pelan Lokasi Mesin Jual Air
2.3 Rekabentuk Dalaman Mesin Jual Air

3.0 PERALATAN DAN PERKAKASAN

3.1 Pembersihan dan Sanitasi
3.2 Penyelenggaraan

4.0 KAWALAN OPERASI

4.1 Kawalan Keselamatan dan Kualiti Produk Akhir
4.2 Kawalan Proses Rawatan Air

ii

5
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

SENARAI LAMPIRAN

SUB ELEMEN BIL. TAJUK NO. DOKUMEN M/S

POLISI SYARIKAT 1. Profil Syarikat

2. Carta Organisasi Syarikat

3. Carta Alir Proses

4. Deskripsi Produk Akhir

LOKASI & 5. Pelan Lokasi Syarikat

REKABENTUK
6. Pelan Lokasi Mesin Jual Air

7. Rekabentuk Dalaman

PEMBERSIHAN DAN 8. Jadual Pembersihan dan Sanitasi

SANITASI
9. Rekod Pembersihan dan Sanitasi

PENYELENGGARAAN Jadual Penyelenggaraan

10.
Peralatan

11. Rekod Penyelenggaraan Peralatan

KAWALAN 12. Maklumat Bekalan Air

KESELAMATAN DAN
KUALITI SUMBER 13. Jadual Pensampelan

BEKALAN AIR DAN

Rekod Pemeriksaan Bulanan
PRODUK AKHIR
14. Analisa Kualiti Air Bagi Sumber
Bekalan Air dan Produk Akhir

Sijil Analisis (COA) Dari Makmal

15.
Yang Diakreditasi

Standard Bagi Air Minuman

16. Berbungkus dan Air Dari Mesin
Jual Air (Jadual Ke-25)

17. Rekod Perlanggaran Sampel

iii

6
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

KAWALAN PROSES Jadual Kawalan Proses Rawatan

18.
RAWATAN AIR Air

Rekod Kawalan Proses Rawatan

19.
Air

iv

7
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
PROFIL SYARIKAT DAN POLISI PENGURUSAN
Muka surat
KESELAMATAN MAKANAN
SUB TOPIK : PROFIL SYARIKAT

1.0 PROFIL SYARIKAT DAN POLISI PENGURUSAN KESELAMATAN

MAKANAN

1.1 PROFIL SYARIKAT

MAKLUMAT DAN BUTIRAN SYARIKAT

Nama Syarikat

Alamat Syarikat

No.Tel
No.Faks
Email
Nama Pegawai Yang
Bertanggungjawab
No. Pendaftaran Syarikat
Lain-Lain Pensijilan/ Permit/
Kelulusan daripada agensi lain

MAKLUMAT MESIN JUAL AIR

Alamat Lokasi

Nama Pengeluar

Alamat Pengeluar

8
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
PROFIL SYARIKAT DAN POLISI PENGURUSAN
Muka surat
KESELAMATAN MAKANAN
SUB TOPIK : CARTA ORGANISASI SYARIKAT

1.2 CARTA ORGANISASI SYARIKAT

PENGARAH URUSAN

PENGURUS PENGURUS PENGURUS

PENTADBIRAN PEMASARAN KEWANGAN

PENYELIA

JURUTEKNIK JURUTEKNIK JURUTEKNIK

*Mengikut carta organisasi sebenar pihak syarikat

9
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
PROFIL SYARIKAT DAN POLISI PENGURUSAN
Muka surat
KESELAMATAN MAKANAN
SUB TOPIK : POLISI PENGURUSAN
KESELAMATAN MAKANAN

1.3 POLISI PENGURUSAN KESELAMATAN MAKANAN

Pihak pengurusan syarikat adalah komited untuk menghasilkan air

minuman yang bersih dan selamat dan memenuhi perundangan makanan
di Malaysia.

I. Akta Makanan 1983

II. Peraturan-Peraturan Makanan 1985
III. Peraturan-Peraturan Kebersihan Makanan 2009

Pihak pengurusan juga akan memastikan amalan sanitasi dipraktikkan

oleh semua pekerja.

10
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
PROFIL SYARIKAT DAN POLISI PENGURUSAN
Muka surat
KESELAMATAN MAKANAN
SUB TOPIK : CARTA ALIR PROSES

1.4 CARTA ALIR PROSES RAWATAN AIR

CONTOH :

AIR DARIPADA JBA TANGKI DALAM MESIN

SEDIMENT FILTER

CARBON FILTER

RESIN SOFTENER

POST CARBON FILTER

PENGIONAN

RAWATAN UV

SEDIA UNTUK PENGISIAN

9

11
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
PROFIL SYARIKAT DAN POLISI PENGURUSAN
Muka surat
KESELAMATAN MAKANAN
SUB TOPIK : DESKRIPSI PRODUK AKHIR

1.5 DESKRIPSI PRODUK AKHIR

Gambar mesin jual air beserta label

BIL PERKARA SPESIFIKASI

1. Jenis Produk Air minuman

2. Jenama XYZ

3. Komposisi / Ramuan produk Air

4. Ciri produk (bentuk fizikal, pH, Cecair, 8.0,dirawat dengan alkaline treatment
keliatan dll.)

5. Keadaan penyimpanan 35C

10

12
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
LOKASI DAN REKABENTUK Muka surat

2.0 LOKASI DAN REKABENTUK

2.1 PELAN LOKASI SYARIKAT

Nota:
Masukkan pelan lokasi mengikut pelan
sebenar syarikat

11

13
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh Berkuatkuasa 1 JAN 2013

MANUAL PJKM Versi

LOKASI DAN REKABENTUK Muka surat

2.2 PELAN LOKASI MESIN JUAL AIR

Lalu
Lalu

12 Lalu

Lalu
14 Kem
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh Berkuatkuasa 1 JAN 2013

MANUAL PJKM Versi

LOKASI DAN REKABENTUK Muka surat

2.3 REKABENTUK DALAMAN MESIN JUAL AIR

13

15
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
PERALATAN DAN PERKAKASAN Muka surat
SUB TOPIK : PEMBERSIHAN DAN SANITASI

3.0 PERALATAN DAN PERKAKASAN

3.1 Pembersihan Dan Sanitasi

1.0 OBJEKTIF
Bagi memastikan peralatan dan perkakasan mesin jual air sentiasa berada
dalam keadaan baik dan bersih.

2.0 SKOP
Peralatan/perkakasan dalaman dan luaran yang merangkumi lekapan serta
permukaan yang menyentuh air.

3.0 TANGGUNGJAWAB
3.1 Semua pekerja.

4.0 PROSEDUR

4.1 Aktiviti pembersihan dan sanitasi dijalankan berdasarkan jadual dan

kaedah yang telah ditetapkan.

4.2 Pembersihan dijalankan sekurang-kurangnya sekali sebulan.

4.3 Agen pencuci dan penyahjangkitan sanitasi yang sesuai digunakan

dan disimpan di tempat yang sesuai.

4.4 Prosedur pembersihan peralatan yang betul dan mencukupi beserta

jadual dan rekod.

4.5 Aktiviti pembersihan dan sanitasi direkodkan.

4.6 Air yang digunakan untuk aktiviti pembersihan adalah bersih dan
selamat (potable water).

5.0 REKOD

5.1 Jadual Pembersihan dan Sanitasi

5.2 Rekod Pembersihan Dan Sanitasi

14

16
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
PERALATAN DAN PERKAKASAN Muka surat
SUB TOPIK : PEMBERSIHAN DAN SANITASI

JADUAL PEMBERSIHAN DAN SANITASI

Bil Bahagian Perkara Kekerapan

1. Dinding Buangkan kotoran 1 X / minggu

2. Pintu Buangkan kotoran 1 X / minggu

3. Muncung Buangkan kotoran 1 X / minggu

pendispens

CATATAN:

KAEDAH PENCUCIAN: Menggunakan air dan bahan detergen.

15

17
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
PERALATAN DAN PERKAKASAN Muka surat
SUB TOPIK : PEMBERSIHAN DAN SANITASI

REKOD PEMBERSIHAN DAN SANITASI

Kawasan/ Tarikh Tahap kebersihan () Diperiksa Tindakan Disahkan

Bil Kekerapan
Bahagian periksa Baik Tidak baik oleh Pembetulan oleh
Sebulan sekali 20.5.2013 Salleh - Chen
1 Dinding
Sebulan sekali 20.5.2013 Salleh - Chen
Sebulan sekali 20.5.2013 Salleh - Chen
2 Pintu
Sebulan sekali 20.5.2013 Salleh - Chen
Sebulan sekali 20.5.2013 Salleh - Chen
Muncung
3
pendispens Sebulan sekali 20.5.2013 Salleh - Chen

PERKARA YANG DIPERIKSA:

Kebersihan keseluruhan, peralatan berfungsi dengan baik, tiada tanda-tanda kehadiran makhluk
perosak, dll.

16

18
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh Berkuatkuasa 1 JAN 2013

MANUAL PJKM Versi

PERALATAN DAN PERKAKASAN Muka surat
SUB TOPIK : PENYELENGGARAAN

3.2 Penyelenggaraan

1.0 OBJEKTIF
Memastikan semua peralatan yang digunakan berfungsi dengan baik dan
tidak menyumbang kepada pencemaran.

2.0 SKOP
Semua peralatan dan perkakasan dalaman mesin jual air.

3.0 TANGGUNGJAWAB
3.1 Pengurus pentadbiran
3.2 Semua pekerja

4.0 PROSEDUR

4.1 Peralatan dan perkakasan diselenggara berdasarkan Jadual

Penyelenggaraan.

4.2 Peralatan dan perkakasan yang diselenggara direkodkan di dalam

Rekod Penyelenggaraan.

4.3 Kaedah penyelenggaraan peralatan dan perkakasan dinyatakan pada

Jadual Penyelenggaraan yang dinyatakan.

4.4 Latihan berkaitan kaedah penyelenggaraan dijalankan secara berkala

mengikut keperluan.

5.0 REKOD

5.1 Jadual Penyelenggaraan Peralatan

5.2 Rekod Penyelenggaraan
5.3 Jadual Latihan
5.4 Rekod Penilaian Latihan

17

19
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh Berkuatkuasa 1 JAN 2013

MANUAL PJKM Versi

PERALATAN DAN PERKAKASAN Muka surat
SUB TOPIK : PENYELENGGARAAN

JADUAL PENYELENGGARAAN PERALATAN

Penyelenggaraan Sanitasi

Kekerapan
Bil Peralatan
Kekerapan
1X/ 1X/2 1X/ 1X/ Kaedah
minggu minggu bulan setahun
Penapis 1 X seminggu Tukar penapis sedimen
1 X yang baru
sedimen
Penapis Tukar penapis karbon
2 1 X sebulan X yang baru
karbon

18

20
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh Berkuatkuasa 1 JAN 2013

MANUAL PJKM Versi

PERALATAN DAN PERKAKASAN Muka surat
SUB TOPIK : PENYELENGGARAAN

REKOD PENYELENGGARAAN PERALATAN

BULAN: __________________________

Tahap
kebersihan ()
Tarikh Diperiksa Tindakan Disahkan
Bil Peralatan Kekerapan
periksa oleh Pembetulan oleh
Tidak
Baik
baik
Penapis 20 Mac
1 1 X seminggu Ali Ahmad
sedimen 2013

PERINGATAN:
i. Kaedah pencucian : ____________________

19

21
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh Berkuatkuasa 1 JAN 2013

MANUAL PJKM Versi

PERALATAN DAN PERKAKASAN Muka surat
SUB TOPIK : PENYELENGGARAAN

JADUAL LATIHAN Syarikat XYZ Vending Sdn Bhd

Bil. Tajuk Latihan Kategori Tarikh Tarikh
Pekerja Terlibat (Cadangan) (Pelaksanaan)
1. Latihan operasi mesin Semua juruteknik 5.04.2013 10.04.2013

Disediakan oleh: .................................... Disahkan oleh : ....................................

20

22
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh Berkuatkuasa 1 JAN 2013

MANUAL PJKM Versi

PERALATAN DAN PERKAKASAN Muka surat
SUB TOPIK : PENYELENGGARAAN

REKOD PENILAIAN LATIHAN

Syarikat :
Tajuk Latihan :
Tarikh Latihan :

Bil Nama Penilaian Cadangan

Disediakan oleh : ....................................

Disahkan oleh : ....................................

21

23
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh Berkuatkuasa 1 JAN 2013

MANUAL PJKM Versi

KAWALAN OPERASI Muka surat
SUB TOPIK : KAWALAN BEKALAN AIR

4.0 KAWALAN OPERASI

5.1 Kawalan Keselamatan Dan Kualiti Sumber Bekalan Air Dan Produk Akhir

1.0 OBJEKTIF
Bagi memastikan sumber bekalan air yang digunakan dan produk akhir
mematuhi keperluan Peraturan-Peraturan Makanan 1985 (Standard Bagi Air
Minuman Berbungkus dan Air Dari Mesin Jual Air, Jadual ke-25 dan Standard
Bagi Air, Jadual ke-25A).

2.0 SKOP
Bermula daripada proses penerimaan air dari sumber air awam sehingga air
dikeluarkan dari mesin.

3.0 TANGGUNGJAWAB
3.1 Penyelia
3.2 Pekerja

4.0 PROSEDUR

Sumber Bekalan Air

4.1 Sumber Bekalan Air direkodkan dengan perincian seperti berikut:

i. Sumber bekalan air

ii. Jarak sambungan dari paip utama/ meter bekalan air ke mesin
jual air
iii. Langkah perlindungan dari pencemaran yang diambil bagi
sambungan paip utama/ meter bekalan air ke mesin jual air

22

24
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
KAWALAN OPERASI Muka surat
SUB TOPIK : KAWALAN BEKALAN AIR

4.2 Pelan tindakan pencegahan dan pembetulan yang akan diambil

adalah seperti berikut:

i. Bekalan air terputus

Operasi mesin dihentikan serta merta secara manual/
automatik.
Memastikan semua peranti berfungsi dengan baik dan
berkesan setelah bekalan air pulih.

i. Berlaku pencemaran kepada bekalan air pada peringkat paip

bekalan utama.

Operasi mesin dihentikan serta merta secara manual.

Melaporkan kepada pihak yang berkaitan (contoh: Jabatan
Bekalan Air, Pejabat Kesihatan Daerah dll.).
Mendapatkan maklumbalas daripada pihak yang berkaitan.
Jalankan siasatan bagi mengenalpasti punca pencemaran.
Mengambil tindakan pembetulan setelah punca pencemaran
dikenalpasti.
Jalankan pensampelan bagi aspek keselamatan makanan
sebagaimana yang telah diperuntukkan di bawah Peraturan-
Peraturan Makanan 1985.
Operasi diteruskan setelah semua tindakan pembetulan
diambil dan aspek keselamatan makanan telah disahkan.

23

25
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
KAWALAN OPERASI Muka surat
SUB TOPIK : KAWALAN BEKALAN AIR

Produk Akhir

4.1 Penyelia bertanggungjawab untuk menjalankan pemantauan bagi

parameter warna, bau dan rasa.

4.2 Keputusan pemantauan direkod dalam Rekod Pemantauan Bulanan

Kualiti Air Bagi Produk Akhir.

4.3 Sekiranya terdapat pelanggaran pada parameter yang dipantau,

siasatan dan tindakan pembetulan diambil. Keputusan siasatan dan
tindakan pembetulan yang diambil direkodkan dalam Rekod
Perlanggaran Sampel.

5.0 REKOD

5.1 Maklumat Bekalan Air

5.2 Rekod Pemantauan Bulanan Kualiti Air Bagi Produk Akhir
5.3 Sijil Analisis (COA) dari Makmal Yang Diakreditasi
5.4 Standard Bagi Air Minuman Berbungkus dan Air Dari Mesin
Jual Air (Jadual ke-25)
5.5 Rekod Pelanggaran Sampel

24

26
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
KAWALAN OPERASI Muka surat
SUB TOPIK : KAWALAN BEKALAN AIR

MAKLUMAT BEKALAN AIR

Bil. Maklumat Keterangan

1 Sumber bekalan air

2 Nama premis yang

membenarkan paip disambung
ke mesin jual air

3 Nama pemunya premis

tersebut
4 Alamat dan no.telefon premis
tersebut

5 Jarak sambungan dari paip

utama / meter bekalan air ke
mesin jual air

6 Langkah perlindungan dari Contoh: Memasang peranti pencegah

pencemaran bagi sambungan backflow
paip utama kepada meter

25

27
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
KAWALAN OPERASI Muka surat
SUB TOPIK : KAWALAN BEKALAN AIR

REKOD PEMERIKSAAN BULANAN KUALITI AIR BAGI PRODUK AKHIR

TARIKH :

Bil Parameter Sampel Keputusan Tindakan

Pembetulan

1 Warna Patuh Tiada

2 Bau Patuh Tiada
3 Rasa Patuh Tiada

Rekod Tindakan Pembetulan (jika ada):

Tindakan Pembetulan : ..
..

Tarikh Selesai :

Diperiksa oleh : Disahkan oleh :

Mo Mei Yang Chong Kia Yip

Supervisor QA Executive

26

28
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
KAWALAN OPERASI Muka surat
SUB TOPIK : KAWALAN BEKALAN AIR

STANDARD BAGI AIR MINUMAN BERBUNGKUS DAN AIR DARI MESIN JUAL AIR
(JADUAL KEDUA PULUH LIMA)

1. Standard fizikal

Sifat-sifat fizikal Kadar maksimum yang dibenarkan

pH 6.5-8.5
Warna (Unit Warna Sebenar) 5
Kekeruhan (Unit kekeruhan
0.1
nefelometrik)

2. Standard kimia

Kadar maksimum yang dibenarkan dalam miligram

Kimia
bagi setiap liter (mg/l)
Aldrin/Dieldrin 0.00003
Aluminium (sebagai Al) 0.2
Ammonia (sebagai N) 0.5
Detergen Anionik (MBAS) 1
Antimoni 0.005
Arsenik (sebagai As) 0.01
Barium 0.7
Biosida (Jumlah) 0.1
Bromodiklorometana 0.06*
Bromoform 0.1*
Boron 0.5
Kadmium (sebagai Cd) 0.003
Ekstrak karbon kloroform 0.5
Chlordane 0.0002
Klorida (sebagai Cl) 250
Kromium (sebagai Cr) 0.05
Kloroform 0.2*
Klorpirifos 0.03
Kuprum (sebagai Cu) 1
Sianida (sebagai CN) 0.07

27

29
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

2,4-D 0.03
DDT 0.001
Dibromoklorometana 0.1*
Endosulfan 0.03
Fluorida (sebagai F) 0.6
Kekerasan (sebagai CaCO3) 500
Heptaklor & heptaklor epoksida 0.00003
Heksaklorobenzena 0.001
Besi (sebagai Fe) 0.3
Lindana 0.002
Plumbum (sebagai Pb) 0.01
Mangan (sebagai Mn) 0.1
Magnesium 150
Merkuri (sebagai Hg) 0.001
Metoksiklor 0.02
Minyak mineral 0.3
Nikel 0.02
Nitrit (dihitung sebagai NO2- ) 0.2#
Nitrat (dihitung sebagai NO3- ) 50#
Nitrat (dihitung sebagai N) 10
Fenol 0.002
Klorin sisa (Bebas) Tidak kurang daripada 0.2
Selenium (sebagai Se) 0.01
Argentum (sebagai Ag) 0.05
Natrium (sebagai Na) 200
Stirena 0.2
Sulfat (sebagai SO4) 250
Zink (sebagai Zn) 3

3. Standard Bakteriologi

Bakteria Kaedah Kiraan bagi setiap 100 ml

Jumlah koliform 1. Kaedah tiub (i) hendaklah tidak melebihi 10

berbilang (37C/48 (Bilangan Paling Mungkin); dan
jam)
(ii) hendaklah tidak boleh dikesan dalam
2 sampel berturut-turut.

1. Turas membran (i) min aritmetik bagi semua sampel

bulanan adalah 1 koloni bagi setiap
100 ml; dan

28

30
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

(ii) tidak lebih daripada 4 koloni bagi

setiap 100 ml dalam 2 sampel
berturut-turut.

Escherichia coli Kaedah tiub berbilang Tiada (Bilangan Paling Mungkin)

atau koliform
termotoleran

Streptococci najis Turas membran Tiada dalam 100 ml

Pseudomonas Turas membran Tiada dalam 100 ml

aeroginosa

Clostridium Turas membran Tiada dalam 100 ml

perfringens
Anaerob penurun Turas membran Tiada dalam 100 ml
sulfit

4. Radioaktiviti

Gross 0.1 Bq/l

Gross 1.0 Bq/l

29

31
 No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh Berkuatkuasa 1 JAN 2013

MANUAL PJKM Versi

KAWALAN OPERASI Muka surat
SUB TOPIK : KAWALAN BEKALAN AIR

REKOD PELANGGARAN SAMPEL

BIL TARIKH TUJUAN NAMA NO.RUJUKAN PARAMETER KEPUTUSAN CATATAN/ DISEDIAKA DISAHKAN
ANALISIS ANALISA MAKMAL MAKMAL ANALISIS TINDAKAN N OLEH OLEH
PEMBETULAN

32
1 12.08.2013 Pelesenan Jabatan PJ KES (01) Kimia Parameter Operasi dihentikan Fendi Chen
(pensampel Kimia koliform tidak serta merta.
an oleh patuh Lapor kepada
KKM) Pejabat
kesihatan pada
13.08.2013
Siasat punca
Pensampelan
semula
Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

30
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa
MANUAL PJKM Versi
KAWALAN OPERASI Muka surat
SUB TOPIK : KAWALAN PROSES RAWATAN
AIR

5.2 Kawalan Proses Rawatan Air

1.0 OBJEKTIF
Mengenalpasti dan mengawal proses rawatan air daripada sebarang
pencemaran dari segi mikrobiologi, kimia dan fizikal.

2.0 SKOP
Kawalan bermula daripada langkah rawatan pertama sehingga air
dikeluarkan dari muncung pendispens.

3.0 TANGGUNGJAWAB
3.1 Penyelia
3.2 Semua pekerja

4.0 PROSEDUR

4.1 Air yang diterima dari paip bekalan utama akan melalui sistem
perpaipan untuk masuk ke sistem operasi mesin.

4.2 Air tersebut seterusnya melalui proses rawatan yang merangkumi

proses penapisan (sediment filter, carbon filter dll.), pengionan dan
penyahjangkitan (rawatan UV) [rujuk Carta Alir Proses dan Jadual
Kawalan Proses].

4.3 Proses penapisan bertujuan menapis habuk/pasir/partikel,

menyingkirkan bau, bahan kimia seperti klorin, dan juga bahan
organik kimia. Manakala, proses penyahjangkitan bertujuan untuk
membasmi kuman.

4.4 Semua aktiviti kawalan proses direkodkan dalam Rekod Kawalan

Proses.

5.0 Rekod

5.1 Jadual Kawalan Proses Rawatan Air

5.2 Rekod Kawalan Proses Rawatan Air

33
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa

MANUAL PJKM Versi

KAWALAN OPERASI Muka surat
SUB TOPIK : KAWALAN PROSES RAWATAN
AIR

JADUAL KAWALAN PROSES RAWATAN AIR

Langkah Kaedah Kekerapan Pegawai Kaedah Tindakan

Pemprosesan Kawalan Bertanggung Verifikasi Pembetulan
Jawab (Jika Perlu)
Penapisan Backwash Setiap minggu Juruteknik Periksa Rekod Selenggara
Backwash penapis

Analisis
makmal untuk
standard
fizikal
Rawatan Ultra Pastikan Setiap minggu Juruteknik Periksa Rekod Jika rosak, ganti
Violet lampu UV Pemeriksaan lampu
dihidupkan UV

34
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

No. Dokumen
SYARIKAT XYZ SDN BHD
Tarikh 1 JAN 2013
Berkuatkuasa

MANUAL PJKM Versi

KAWALAN OPERASI Muka surat
SUB TOPIK : KAWALAN PROSES RAWATAN
AIR

REKOD KAWALAN PROSES RAWATAN AIR

Rekod Backwash
No.Filter :

Tarikh Nama Masa Status Catatan Disahkan Oleh

Juruteknik

20.05.2013 Chong Yap 10.00 Tiada Sufian

Rekod Pemeriksaan UV

Tarikh Status Diperiksa Oleh Catatan Disahkan Oleh

15.06.2013 Kumar Tiada Ho Meng

15.07.2013 Fendi Tiada Ho Meng

15.08.2013 Yap Tiada Ho Meng

35
 Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

PENGHARGAAN
Bahagian Keselamatan Dan Kualiti Makanan (BKKM) ingin mengucapkan setinggi-tinggi
penghargaan kepada semua yang terlibat dalam penyediaan garispanduan ini.

Penaung
Pn. Noraini bt Dato Mohd Othman

Penasihat
En. Mohd Salim bin Dulatti

Ketua Editor
En. Muhammad Muhayudeen bin Musa

Ahli
Pn. Noraisyah bt Ali
Pn. Afaf Ruhi bt Abdul Fattah
En. Mohd Shahrulnizam bin Mah Hassan

Turut Menyumbang:

Bahagian Perkhidmatan Kejuruteraan, KKM

Jabatan Mineral dan Geosains Malaysia
Jabatan Kimia Malaysia
Agensi Nuklear Malaysia
Kementerian Kesejahteraan Bandar, Perumahan dan Kerajaan Tempatan
Kementerian Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan
Pn. Faiza bt Ismail
Pn. Hanani bt Abdul Hadi
JKN Perlis
JKN Kedah
JKN Pulau Pinang
JKN Perak
JKN Selangor
JKN Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur
JKN Pahang
JKN Johor
JKN Negeri Sembilan
JKN Melaka
JKN Terengganu
JKN Kelantan
JKN Sabah
JKN Sarawak
JKN Wilayah Persekutuan Labuan

36
Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

37
Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

38
Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

39
Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

40
Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

41
Contoh Manual Sistem Kawalan Keselamatan Mesin Jual Air

42