NUKLEOTIDOAK ETA AZIDO NUKLEIKOAK

AZIDO NUKLEIKOEN KONPOSIZIOA

LOTURA N-GLUKOSIDIKOA FOSFOESTER LOTURA

PENTOSA + BASE NITROGENATUA + AZIDO FOSFORIKOA

Nukleotidoen konposizioa (azido nukleikoen monomeroak)

o Base nitrogenatuak. Heteroziklikoak dira. Bi mota:
Base purikoak. Purinaren deribatuak. Adenina (A) eta gunina (G), azido
nukleiko guztietan. Ziklobikotzak dira (hexagonoa+pentagonoa).
Base pirimidinikoak. Pirimidinaren deribatuak. Zitosina (C), timina (T)
eta uraziloa (U), timina soilik ADNan eta uraziloa ARNan. Hexagonoak
dira.
o Pentosak. Erribosa (-D-erribofuranosa) eta desoxirribosa (-D-
desoxirribofuranosa), egitura ziklikoa dute (lotura hemiazetalarekin) eta
euren karbonoak 1,2,3,4 eta 5 dira.
o Azido fosforikoa. H3PO4.
N-glukosidiko lotura: nukleosidoak

Pentosa + B. Nitrogenatua Nukleosidoa + H2O. Lotura pentosaren C 1aren eta base

pirimidinikoetan 1. posizioa duen N-aren eta base purikoetan 9.posizioa duen N-aren artean.

Izenak:

Fosfodiester lotura: nukleotidoak

ESTERIFIKAZIOA
Nukleosidoa (pentosarekin) + Azido fosforikoa Nukleotidoa +H2O. Lotura pentosaren 5
hidroxiloaren eta azido fosforikoaren artean eratzen da fosfoester lotura. Nukleotidoak
elkartzen direnean fosfodiester lotura eratu : pentosaren 3 C-n eta beste nukleotidoaren
fosfatoaren OH.

ADNa
Funtzioa: Informazio genetikoa belaunaldiz belaunaldi transmititu.

Polimero lineala; pentosa: desoxirribosa (-D-desoxirribofuranosa); base nitrogenatuak: A,G,

C eta T; Hainbat konplexutasun-maila: egitura primarioa eta sekundarioa, gainera
kondentsazio-mailak (egitura tertziarioaren baliokidea).

ADNaren egitura primarioa

Kate bakarreko desoxirribonukleotidoek osatzen dute. Fosfodiester lotura: 5 karbonoan
dagoen fosfatoaren eta hurrengo nukleotidoko 3 karbonoko OH-aren artean eratu. Kateak bi
 mutur: lehenengoa (fosfatoarekin lotuta) , 5 muturra, eta azkena (OH-arekin lotuta), 3
muturra.

Bi ADN kateen arteko aldeak: baseen tamainan edo luzera, osaketan eta sekuentzian.

Egitura sekundarioa
o ADN polinukleotidoen bi katek osatu. Kateak irudimenezko ardatz baten
inguruan biribilkaturik daude, 2nm-ko (20 ) diametroko helize bikoitza
eratuz. Biribilkatzea dextrogiroa eta plektonemikoa (bi kate ezin dira banandu
desbiribilkatu gabe).
o Base nitrogenatuak helize bikoitzaren barruan daude; euren eraztunen
(zikloen) planoak paraleloak dira eta perpendikularrak helize bikoitzaren
irudimenezko ardatzarekin.
o Bira oso bakoitza hamar pare nukleotidok osatu, biraren luzera: 3,4nm
(nukleotidoen arteko distantzia 0,34nm).
o Polinukleotidoen bi kateak antiparaleloak dira: bi kateek aurkako
norabidea.
o Bi kateak osagarriak dira: euren base nitrogenatuak elkarren aurrean
daude, hidrogeno-zubiak eratuz. A-T (2 hidrogeno-zubi) eta C-G (3
hidrogeno-zubi).
ADNaren kondentsazio-mailak
ADNa kantitate handia bolumen txikian bildu behar, Kondentsatu mailatan
zelula eukariotikoetan metro bat baino gehiagoko luzera.

PERLA-LEPOKOA (10 nm-ko zuntza). BEGIZTA (300nm-ko zuntza).

Nukleosomaz osatutako egitura. Soleinoideak kiribildu eta
Nukleosoma: Histonen (H2A, H2B, H3 eta H4 , tolestura berezi bat sortu:
binaka) oktomeroa da, bere inguruan begizta/helduleku.
ADNak 1,75 bira eman eta beste histona bat
(H1) dago bere inguruan
2 nm 10 nm 30 nm 300 nm 700 nm
HELIZE BIKOTZA SOLENOIDEA (30 nm-ko zuntza). ARROSETOIAK ETA ARROSETOI-
Egitura sekundarioa 10 nm-ko zuntza bildu eta forma KIRIBILAK. Begiztak
trinkoagoa sortu. kiribildu/trinkotzean lortu. Hortik
kromatina sortzen dira. Mitosian:
kromosomen kromatidak.
ADNaren desnaturalizazioa
Osagarriak diren kateak banatzea (hidrogeno-zubiak apurtu); helize bikoitzeko egitura galdu.
Tenperaturaren (balio jakinera heltzen denean, ADNaren urtze-puntura) eta pH-aren aldaketa
handien ondorioz. Egitura berreskura daiteke: Hibridazioa, osagarriak diren bi ADN kateak
elkartzea.
ARNa
o ARNaren monomeroa: Pentosa-Erribosa; B. Nitrogenatuak- A, G, C, eta U, hauetaz
gain, horien deribatuen metilatuak ere; lotura: fosfodiester lotura 5 3noranzkoan.

ARNaren egitura

Egitura primarioko kate bakarrekoak dira (salbuespena: birus batzuk, helize bikoitzeko bi
kate). ARNak kate bakarra eduki arren, harizpia zona batzuetan (urkilan) kribildu egiten du eta
helize bikoitzeko egitura sekundarioa sortzen du. Kateak osagarriak ez direnean (bananduta),
begiztak eratzen dira.

ARNaren funtzioak

ADNan dagoen informazioa proteina bilakatzen lagundu. Bi prozesuen bidez: transkripzioa

(ADNARN, informazioa kopiatu) eta itzulpena (ARNm proteina; proteinen sintesia).
ADNrik gabeko birusetan ARNak informazio genetikoa biltzeko eta transmititzeko funtzioa.

ARN motak
o ARN mezularia (ARNm)
Kate bakarra eta irregularra
Nukleoan sintetizatu (transkripzioa)
ADN zati baten (gene baten) informazioa erribosometara eraman,
proteina sintetizatzeko (itzulpena).
o ARN transferentea (ARNt)
``Hirustahosto-ko egitura
Funtzioa: Aminoazido espezifikoak erribosometara eraman
Base arruntak izateaz gain, base metilatuak ere
Hainbat ARNt mota daude eta ezaugarri antzekoak:
5 muturrean guanina dago.
3 muturrean CCA hirukotea dago eta aminoazido
espezifikoaren hartzailetzat jardun (Aa lotzeko lekua, beso
hartzailea).
Antikodoiak (64 posibilitate) molekularekin lotuko den
aminoazidoa zehazten du eta ARNm-aren kodoi baten
osagarria da.
Beste bi beso daude: T besoa (itzulpenean erribosomarekin
lotu) eta D besoa (entzimekin lotu).
o ARN erribosomikoa (ARNr)
Erribosometan
Egitura-funtzioa
Proteina basikoekin lotuta dago
o ARN nukleolarra (ARNn)
Hainbat proteinarekin lotuta
Nukleoloan
Funtzioa: ARNr sintetizatu (ARNn-a zatitzen denean)
INTERES BIOLOGIKOA DUTEN BESTE NUKLEOTIDO BATZUK
Nukleotido batzuk aske daude zelulan (ez dituzte azido nukleikoak osatzen) eta hainbat funtzio
osatzen dituzte: energia ematea, kofaktoretzat jardutea eta bitartekariak izatea.

Energia handiko nukleotidoak

Lotura kobalentea dute azido fosforiko batekin, birekin edo hirurekin. Lotura horiek energa
handia dute (apurtzerakoan energia askatu). Aipagarriak: ADP, ATP, GTP, CTP, TTP, UTP.

Kofaktoreak diren nukleotidoak FMN FMNH2

FADFADH2
Koentzimatzat dihardute metabolismoan. Hiru talde: OXIDATUAERREDUZITUA
NAD+NADH
o Flabin nukletotidoak
NADP+NADPH
Erriboflabina, B2 bitamina dute
FMN (flabin-mononukleotidoa ) eta FAD (flabin-adenin-dinukleotidoa)
Oxidazioa-erredukzio erreakzioetan
o Piridin nukleotidoak
Nikotinamida dute (B3 bitaminaren deribatua) + adenina
NAD eta NADP
Oxidazio-erredukzio erreakzioetan
o A koentzima
Metabolismoan azilo taldeak (R-CO-; azido organiko batetik
eratorritako erradikala) garraiatzen ditu
Nukleotido bitartekariak
AMPC (adenosin-monofosfatoa modu ziklatuan). Funtzioak: Prozesu hormonal askotan
bitartekaria eta zelula barruko erreakzio askoren abiadura kontrolatu.