UVOD

U ovom seminarskom radu govorit emo o politikom sistemu u vicarskoj. Dotai emo se
historije ove zemlje, mnogih prekretnica kao i nemirnih vremena, kojih u ovoj zemlji nije bilo
tako mnogo. Kada se sve sabere i oduzme onda dolazimo do injenice da je u vicarskoj kroz
historiju vladala stabilnost i kontinuitet. vicarska se posebno morala prilagoavati stalnim
promjenama odnosa politike moi u Evropi.

Savremena drava vicarska postoji tek od 1848.godine. vicarska je savezna drava u

sredinjoj Evropi. Granii sa Lihtentajnom i Austrijom na istoku, Francuskom na zapadu,
Italijom na jugu i jugoistoku, te Njemakom na sjeveru. Ukupna povrina iznosi 41 285km 2.
Glavni grad je Bern, a ostali vei gradovi su Zurich, eneva, Laussane i Basel. vicarska se
dijeli na dvadeset saveznih kantona i est polukantona. Ova zemlja ima 8,000.000 stanovnika.

U vicarskoj 64,9% stanovnika govori njemaki, 18,1% francuski, 11.9% talijanski, 0,8
retroromanski (4,3% otpada na ostale jezike). U vicarskoj boravi 1,012.710 stranih
dravljana. Italijani predstavljaju najveu grupu stranih dravljana u vicarskoj, dok
dravljani zemalja zapadnog Balkana (Albanije, Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Srbije, Crne
Gore, Slovenije, Makedonije i Kosova) predstavljaju preko 21% udjela u broju stranih
dravljana u vicarskoj konfederaciji.

U ovom radu jo emo da se upoznamo sa epohama dravne historije ove zemlje, sa

strukturama politikog sistema vicarske, tanije sa parlamentom, vladom, pravosuem,
upravom, vicarskom nacionalnom bankom, politikim strankama itd.

1. RAZVOJ VICARSKE DRAVE

2
vicarska, kao niti jedna druga drava, nije nastala odjednom. Morala je biti stvorena i
kreirana. Drava se stalno mora mijenjati i prilagoavati, a ti procesi odvijaju se postepeno,
nekada mirnim putem, ali ponekad i nasiljem i mnogobrojnim revolucijama. Gledajui
historiju dravnih teritorija koje su se nekada nalazile na podruju dananje vicarske,
moemo pronai nekolicinu prekretnica kao i nemirna vremena. Meutim, kada sagledamo
meunarodno i historijsko poreenje, ipak su vladali stabilnost i kontinuitet. vicarska se
posebno morala prilagoavati stalnim promjenama odnosa politike moi u Evropi.
Savremena drava vicarska postoji tek od 1848. godine i ona se razvijala kroz odreene
epohe.

1. 1. Epohe

1. 1. 1. Period do 1291. godine

Podruje dananje vicarske je u prvom vijeku p.n.e. naselilo keltsko pleme Helveani. U
pohodu plemena ka zapadu 58. godine p.n.e. Cezarove legije su ga pobijedile u borbi kod
Bibractea1, te ga prinudile na
povlaenje. Teritorija Helveana
nalazila se juno od granine
linije u dananjoj junoj
Njemakoj, koja je razdvajala
Rimsko carstvo od germanskih
plemena. 800. godine, nakon
seobe naroda, u Evropi je nastalo
novo carstvo, Franako carstvo.
Dio tog carstva bila je i teritorija
dananje vicarske, i ona je tim
putem bila pod jedinstvenom Slika 1: Teritorija Helveana na podruju dananje vicarske

vladavinom po drugi put, ali i

posljednji put sve do 1798.
godine.

Podruje dananje vicarske do XIII vijeka bilo je u sastavu razliitih carstava. Do 1648.
godine dananji konfederalni teritorij formalno je bio sastavni dio Svetog rimskog carstva. 2

1
Blizina dananjeg Autuna, Francuska
2
S. Moeckli, Politiki sistem vajcarske, University press-Magistrat izdanja, Sarajevo/Zagreb, 2010., str. 42
3
Meutim, ovo carstvo nije raspolagalo jakom centralnom vlau kao to je to imalo Rimsko
carstvo. Drava nije bila monopolizirana. Kao naknadu za odanost dodjeljivana je lena na
odreenu teritoriju, a kada se lena poela nasljeivati nastali su dugoroni decentralizovani
centri moi. Kao rezultat toga je sve slabija centralna vlast a jai i brojniji regionalni akteri.

1. 1. 2. Osnivanje i razvoj Konfederacije

1273. godine, kantoni Uri, Schwyz i Unterwalden zakljuili su savez koji su potvrdili 1.
augusta 1291. godine.3 Cilj saveza bila je garancija unutranje sigurnosti. Takoer su,
udruenim snagama, steena samoupravna prava htjeli osigurati od vanjskih napada. Ugovor
kojim je osnovan ovaj savez, odnosno konfederacija, nosi ime Bundesbrief, a prevodi se kao
Federalna povelja.

Slika 2: Federalna povelja (Bundesbrief) iz 1291. godine

Meutim, nezavisnost nije postiguna pravnim tumaenjem ugovora ve pobjedama u brojnim

oruanim sukobima: 1315. Mortgarten, 1386. Sempach, 1388. Nafels.4

U tadanjem carstvu je bilo mnogo seoskih konfederacija, ali je jedino Waldstatte, koji se
nalazio u interesnom podruju Habsburgovaca, preivio kasni srednji vijek. Odluujue za to
bili su savezi sa gradovima Lucernom (1332. godine), Cirihom (1351. godine) i Bernom
(1353. godine).5 Zajedniki interes svih saveznih partnera bio je da se osigura vlastita
unutranja vladavina, kao i da se osigura steena nezavisnost od vanjskih utjecaja.

1. 1. 3. Struktura stare Konfederacije

3
Isto: str. 42
4
Isto: str. 43
5
S. Moeckli, Politiki sistem vajcarske, University press-Magistrat izdanja, Sarajevo/Zagreb, 2010., str. 43
4
Stara Konfederacija nije bila niti unitarna niti savezna drava, ve savez drava sa razliitim
saveznikim partnerima. Najvei dio teritorija stare Konfederacije do kraja 1798. godine
sastojao se od podanikih podruja. Ljudi u podanikim podrujima nisu bili obespravljeni,
kao primjer imamo Toggenburg koji je imao ustav, ali su njegovi stanovnici bili oteeni u
poreenju sa ljudima u punopravnim podrujima. Najvii organ saveza drava bila je
Tagsatzung, odnosno Skuptina predstavnika kantona. U njoj su bili predstavnici vlasti 13
suverenih mjesta kao i predstavnici prikljuenih mjesta. Skuptinu predstavnika kantona
vodio je predsjedavajui kanton (Vorort) a naizmjenino su se mijenjali Cirih, Bern i Lucern.
Uloga Tagsatzunga bila je zakljuivanje ugovora meu njima, odreivanje obaveza
pojedinanih drava, donoenje vanih odluka o ratu i miru, kao i oupravljanje zajednikim
podanikim podrujima.

1. 1. 4. Epohe dravne historije vicarske

Stara Konfederacija do 1798. godine.

Helvecija (1798-1802.)

Medijacija (1802-1813.)

Restauracija (1813/15-1830.)

Regeneracija (1830-1848.)

Nova Savezna drava od 1848. godine 6

Gledajui vie od 700 godina unazad, od osnivanja Konfederacije, moemo razlikovati

nekoliko epoha koje su meusobno odvojene istaknutim dogaajima. Najdue je trajala epoha
stare Konfederacije (skoro pola milenija), a brzim tempom slijedile su epohe Helvecije,
medijacije, restauracije i regeneracije. Ovim moemo zakljuiti da je prva polovina XIX
vijeka bila vrijeme politikih preobraaja. Najvea prekretnica u historiji vicarske bila je
1798. godine, a ta prekretnica bila je izazvana pritiskom izvana. U to vrijeme u vicarskoj je
postignuto neto znaajno, iako su ljudi u vicarskoj patili pod francuskom opsadom i
evropskim ratom na vicarskom tlu, a to je ravnopravnost ljudi i mjesta, odnosno kantona.

1. 2. Politika kultura vicarske

6
Isto: tabela 2, str. 46
5
Pod politikom kulturom podrazumijevaju se politike vrijednosti i stavovi graanstva, kao i
nain na koji se obrazuje politika volja i nain na koji se ljudi odnose jedni prema drugima u
politikim konfliktima. Formiranje volje usmjereno je ka konsenzusu, a politika kultura
vicarske izrazito je orijentisana prema graanima. Kod vicaraca ogroman znaaj imaju
vrijednosti kao to su demokratija, nezavisnost, federalizam, konkordacija i neutralnost.
Meutim, ljudska prava uvrstila su se tek 1798. godine, kada su francuske trupe ule u
vicarsku. Takoer, tek od tada postoje ravnopravnost graana i kantona. Glasako pravo
ena uvedeno je tek 1971. godine na saveznom nivou.

2. STRUKTURA POLITIKOG SISTEMA VICARSKE

2.1. Dijelovi i dravni nivoi

U politikim dogaanjima ulogu ne igra samo drava. Dravni i nedravni akteri djeluju
zajedno u politikim procesima odluivanja. Po tome je u politikom sistemu mogue

6
razlikovati dravni i nedravni dio. Organi u dravnom dijelu su elaktorat, odnosno glasai,
parlament, vlada i pravosue. Elaktorat bira parlament a parlament vladu i sudije. Najvaniji
akteri nedravnog dijela su politike stranke, interesni savezi, odnosno sindikati, mediji, lobiji
i politiki pokreti.

Drava je teritorijalno podijeljena na razliite nivoe. Najvii nivo je nacionalni, a u saveznoj

dravi savezni nivo. Zatim slijedi nivo drava lanica, a u vicarskoj je to kantonalni nivo.
Najnii je komunalni ili optinski nivo. Izmeu kantona i optina takoer su mogui dodatni
nivoi, nivoi kotara ili okruga. vicarska se sastoji od 20 kantona, 6 polukantona i 2758
optina.

Slika 3: Kantoni vicarske

U federativnoj dravi svaki od nivoa je organizaciono samostalan i raspolae vlastitim

organima. No, oni su ipak hijerarhijski organizovani. Savezno pravo je iznad kantonalnog, a
kantonalno iznad optinskog prava. Elaktorat je u Savezu, kao i u svim kantonima,
predstavljen parlamentom. to je nivo nii, jaa je mogunost djelovanja elaktorata. Na
kantonalnom i komunalnom nivou vlada se bira direktno i podruja djelovanja direktne
demokratije su ira. Svaki nivo ima vlastite organe koji stoje u odnosu meusobne zavisnosti.

2. 2. Dravno podruje
7
 2. 2. 1. Elaktorat

Elaktorat (birako tijelo) se sastoji od svih osoba sa birakim pravom na odreenom

teritoriju.7 Najvanije pravo elaktorata na saveznom nivou vicarske jeste da bira parlament,
Nacionalono vijee i Vijee kantona. To nazivamo aktivnim birakim pravom, a svaka osoba
koja ima birako pravo, takoer, ima pravo da se i sama kandiduje za parlament. U svakom
kantonu se svake etiri godine biraju novi vijenici, a osim toga svaki kanton bira dva
vijenika u Vijee kantona.

Elaktorat u vicarskoj osim to odluuje o izboru osoba, odluuje i o pojedinanim politikim

pitanjima. Najvanija funkcija elaktorata jeste da dravnim i nedravnim akterima redovno
daje povratne informacije o njihovoj politici.8

2. 2. 2. Parlament (Savezna skuptina)

vicarski savezni parlament sastoji se od dva doma: Nacionalnog vijea i Vijea kantona, a
oba doma jednim imenom nazivamo Saveznom skuptinom. Savezna skuptina je jedini organ
koji se bira direktno putem elaktorata.

Nacionalno vijee ima 200 poslanika, iji mandat traje 4 godine. Njih biraju svi graani.
Svaki kanton predstavlja jednu izbornu oblast, mjesta se raspodjeljuju prema broju stanovnika
i prema tome svaki kanton ima najmanje jedno mjesto. Obzirom na broj stanovnika, najvie
poslanika je iz kantona Cirih i Bern.

Vijee kantona sastoji se od 46 poslanika kantona, i to iz svakog kantona po dva predstavnika,

kao i po jedan predstavnik polukantona. Trajanje mandata i nain izbora reguliu kantoni,
mada ih u veini kantona graani biraju neposredno i to na etiri godine.

Svako vijee iz svoje sredine na godinu dana bira predsjednika i dva potpredsjednika, koji
nemaju mogunost da ponovo budu izabrani naredne godine. Oba vijea su ravnopravna i
ustavna nadlenost meu njima nije izvrena. Vijea raspravljaju odvojeno, ali u njihovim
odlukama mora postojati postupak ujednaavanja, s obzirom na to da neka odluka moe
postati vaeom samo onda kada oba vijea daju svoju saglasnost.

7
S. Moeckli, Politiki sistem vajcarske, University press-Magistrat izdanja, Sarajevo/Zagreb, 2010., str. 59
8
Isto: str. 60
8
Pitanja koja zahtijevaju zajedniko zasjedanje oba vijea, kao jedinstvene Savezne skuptine,
su: izbori, odluivanje o sukobu nadlenosti izmeu saveznih organa vlasti te izricanje
pomilovanja.

Priprema poslova Vijea obavlja se u parlamentarnim komisijama, kojih postoje dvije vrste:
stalne i ad-hoc.9 1992. godine, u vicarskoj se prelo na sistem od 12 stalnih komisija. U
Nacionalnom vijeu one imaju 25 lanova, a u Vijeu kantona 13 lanova. Osim stalnih i ad-
hoc komisija postoje i zajednike komisije i delegacije oba vijea, npr. finansijska delegacija
koja nadgleda budet ili meunarodne delegacije. Ove komisije, u prosjeku, zasjedaju 3 do 4
dana svaka tri mjeseca i njihove sjednice nisu javne.

Kantonalni parlamenti organizovani su kao i Savezna skuptina, te slino i funkcioniu.

Postoji predsjednitvo, frakcije, stalne i povremene komisije. Ali su oni svugdje jednodomni
parlamenti. Zovu se: Vijee kantona, Visoko vijee, Zemaljsko vijee, Grand Conseil,
Parlament, Cran Consiglio i imaju 49 do 180 zastupnika. Kantonalni parlamenti su, tako rei,
slabiji od saveznog parlamenta zato to se vlada kantona bira direktno od strane elaktorata te
tako manje zavisi od parlamenta.

2. 2. 3. Vlada (Savezno vijee)

Vlada vicarske sastoji se od sedam lanova i naziva se Savezno vijee. Savezno vijee je
organ koji planira dravne poslove, provodi ih i rukovodi njima. Osim toga, na raspolaganju
Vladi stoji jedan moan instrument, a to je dravna uprava.

Moeckli u svojoj knjizi Politiki sistem vajcarske navodi da Savezno vijee dri uzde u
svojim rukama, ali ih moe koristiti samo u okviru nadlenosti koje mu je dodijelilo
zakonodavstvo i parlament, a koje mu mogu biti ponovo oduzete. 10 Za dobro voenje
potrebno je postojanje povezanosti izmeu vlade i miljenja naroda. Ta povezanost posebno je
u nedostatku kod loih vlada.

Razlika vicarske u odnosu na druge drave je po tome to u vicarskoj postoji

predsjedavajui vlade, Savezni predsjednik. Njegov mandat traje samo godinu dana i on
drugim lanovima vlade ne moe davati naredbe. To moe samo veina Saveznog vijea.
Savezni predsjednik vodi rasprave Saveznog vijea i predstavlja vijee prema vani. Takoer, u

9
izraz koji se najvie koristi u pravu i diplomatiji, odnosi se na razne organizacije, odbore, povjerenstva, vijea,
komisije i diskusije, koji su stvoreni na nacionalnom ili internacionalnom nivou zbog tano odreenih zadaa
10
S. Moeckli, Politiki sistem vajcarske, University press-Magistrat izdanja, Sarajevo/Zagreb, 2010.
9
odnosu na obinog vijenika, Savezni predsjednik ima vie utjecaja na politike procese kao i
na predstavljanje u medijima.

Vlade u kantonima i optinama imaju vei legitimitet od Saveznog vijea, zbog toga to njih
direktno bira elaktorat. U odnosu na parlament, ovo znai jaanje njihove pozicije jer njih niti
biraju niti smjenjuju od strane parlamenta. Predsjedavajui Vlade na komunalnom nivou, koje
se obino nazivaju Optinsko ili Gradsko vijee, je optinski ili gradski predstavnik koji ima
vie ovlatenja od ostalih lanova optinskog vijea i on se bira na viegodinji mandat.

2. 2. 4. Pravosue (Savezni sud)

Za donoenje zakona zaduen je parlament, a provoenje istih je u rukama vlade i uprave.

Zakoni koji pripisuju odreeno ponaanje uvijek sadre i kaznene odredbe ukoliko doe do
krenja zakona. Npr. prebrza vonja na autoputu kanjava se novanom kaznom, ubistvo
zatvorom i sl. Zadatak pravosua je da, ukoliko doe do krenja zakona, odreuje kazne kao i
da odluuje u sporovima koji se jave izmeu graana, graana i drave, te u okviru dravnih
organa i nivoa drave. U zakonima je doslovan tekst rijetko jasan da u potpunosti odgovara
pojedinanom sluaju te ga sud mora tumaiti, i tako se stvara novo pravo, jer se presude,
osim za presuivanje, koriste i kao zakonski materijal. Zato su u vicarskoj od posebne
vanosti presude Saveznog suda. Njime se definie nepisano pravo. 11 Ukoliko doe do
sluaja da se pisano i nepisano pravo previe udalje jedno od drugog, tada je vrijeme da se
zakon ili ustav u potpunosti prerade.

Odluka jednog suda moe biti proslijeena sljedeoj vioj instanci, ali kada se doe do zadnje
apelacije mora postojati sud ije su presude konane. Najvia pravna instanca u Savezu je
Savezni sud sa sjeditem u Lozani i Lucernu. Savezna skuptina bira na mandat od est
godina 39 glavnih i 28 pomonih sudija i sutkinja. Izbor se odvija na osnovu strunih i
stranako-politikih kriterija. Odreene odluke i presude mogu biti prenesene na Evropski sud
za ljudska prava u Strazburu. Meutim, ovaj Meunarodni sud moe biti koriten tek onda
kada se prou sve instance unutar drave i kada ne postoji nijedno drugo pravno sredstvo.

2. 2. 5. Uprava

Uprava nije odvojen dravni organ, nego je podreena vladi. Odnosno, ne postoji dravna
uprava, ve uprave optina, kantona i Saveza. Na elu pojedinanih upravnih odjela stoje
lanovi vlade . Uprava je veoma bitna kada se radi o pitanjima broja radnih mjesta i radnih
11
Ranije sudske presude se primjenjuju na aktuelne sluajeve
10
obaveza. Moe se rei da bez uprave u jednoj dravi ne funkcionicionie nita. Uprava
priprema i provodi parlamentarne i vladine odluke. Vlade obino odluuju na osnovu zahtjeva
nadlenih odjela uprave koji se svakodnevno bave nekim odreenim predmetom. Uprava
osigurava personalni kontinuitet u dravi a time i transfer znanja.

Uprave pojedinanih nivoa su nezavisne u odnosu jedna na drugu, s obzirom na to da svaka

uprava na elu ima vlastitu vladu. Da bi ispunile odreene zadatke, danas uprave moraju
saraivati na istom nivou kao i izmeu razliitih nivoa. Na svim dravnim nivoima
obrazovale su se formalne i neformalne mree saradnika u upravi. Npr. u kantonima postoji
Sindikat optinskih pisara ili u vicarskoj postoji Sindikat dravnih pisara. 12 Zaposleni u
upravi, takoer, se sve vie povezuju i meunarodnim relacijama.

Danas veina zaposlenih u dravnoj upravi nisu slubenici ve obini uposlenici koji mogu
biti otputeni. Dravni uposlenici u svom djelovanju ogranieni su zakonskim odredbama.
Svaki upravni postupak mora biti u skladu sa zakonom i svaki izdatak mora biti uvren u
budet. Zadatak uprave je i planiranje. Drava uvijek mora gledati i planirati unaprijed. A u
dravi bez prirodnih resursa i vlastite proizvodnje energije, kao to je vicarska, mora se
razmiljati o nainima kako da se osigura dostupnost resursa u budunosti.

2.2.6. vicarska nacionalna banka

Jo jedna bitna institucija, koja nije dravni organ i nije dio Savezne uprave, jeste vicarska
nacionalna banka. Ona postoji od 1907. godine i po pitanju organizacione forme je
akcionarsko drutvo. vicarska nacionalna banka za dravu ima veoma bitnu ulogu, a to je da
vodi novanu i monetarnu politiku koja slui optem interesu drave.13 Kantoni, kantonalne
banke i ostale javno-pravne korporacije posjeduju vie od polovine akcijskog kapitala
nacionalne banke. Nadlenosti rukovoenja i kontrole pripadaju Savezu, te Savez i bira
osoblje. Savezno vijee bira est od ukupno 11 lanova Vijea banke, te na prijedlog Vijea
banke imenuje direktorij sa estogodinjim mandatom.

2. 3. Nedravno podruje

Kada se kae nedravno podruje misli se na organizacije koje su osnovali graani sa slinim
interesima i ciljevima. Cilj ovih aktera je da utiu na dravnu politiku, jer sva pravila koja
donosi drava odreuju ivotne uslove, ivotne mogunosti i kvalitet ivota. Dakle, graani

12
S. Moeckli, Politiki sistem vajcarske, University press-Magistrat izdanja, Sarajevo/Zagreb, 2010., str. 81
13
Isto: str. 85
11
ele urediti pravila tako da odgovaraju njihovim interesima. Nedravno podruje ine
politike stranke, interesni savezi/sindikati, politiki pokreti, mediji i lobiji.

2. 3. 1. Politike stranke

Stranka znai dio, odnosno, jedna stranka nikad ne zastupa cjelinu ve samo jedan dio naroda.
Ali sve zajedno ne smiju iz vida izgubiti cjelinu.

Stranke su dobrovoljna udruenja graana koja nastaju radi sudjelovanja u takmienjima za

politiku vlast, te radi obavljanja javnih poslova.14

Da bi stranke imale bilo kakvu politiku vlast u dravi, one moraju da uestvuju na izborima,
pokreu inicijative i referendume te da vode razliite kampanje. Najvei broj lanova
postavljaju u parlamentima i vladama. Predstavljaju posrednike izmeu drave i drutva.
Njihova funkcija je da artikuliu interese svojih birakih tijela u odreene programske
sadraje i javne politike, oblikovanje i provoenje javnih politika, kontrolisanje javne uprave
te uvanje stabilnosti politikog poretka.

U vicarskoj nijedna politika stranka ne moe ostvariti svoje ciljeve bez koalicionih
stranaka, odnosno, one, kada ele neto postii, prisilno moraju praviti kompromise.

Podjela stranaka od Francuske revolucije 1789. godine:

ljevice-zastupaju socijalistike i socijaldemokratske ideje

desnice-nacionalistike organizacije, graanske partije

centar-umjerene politike partije

Koje stranke postoje u vicarskoj i koja teita zastupaju? U vicarskoj ima oko 10 aktivnih
politikih stranaka, ali su samo etiri dominantne. Trenutno najjae stranke su: vicarska
narodna partija (SVP), Socijaldemokratska stranka (SP), Liberalno-demokratska stranka
(FDP) te Kransko-demokratska narodna stranka (CVP). U posljednjih nekoliko godina
zapaen je rast tzv. Zelenih, odnosno Zelene stranke vicarske (GPS).

Politika teita ovih stranaka su:

vicarska narodna stranka (SVP): nezavisnost vicarske, politika u vezi sa pitanjima

azila i vanjska politika, poljoprivreda i zanatstvo. Ideologija ove stranke poinje na
14
http://www.enciklopedija.hr/natuknica.aspx?ID=49237; 4.11.2015.; 17:36h
12
 konzervatizmu i ekonomskom liberalizmu. SVP je desniarska stranka. Predsjednik
stranke je Toni Bruner, a zvanina boja stranke je tamno zelena.

Socijaldemokratska stranka (SP): socijalna pravda, socijalna sigurnost, Evropa, okoli,

efikasna drava. SP je protiv smanjivanja poreza za bogate graane i podizanja
starosne granice za odlazak u penziju, a zalau se za poveanje trokova Vlade u
odreenim oblastima (npr. porodiljsko odsustvo, zdravstveno osiguranje). SP je
stranka centra. Predsjednik stranke je Kristijan Levrat, a zvanina boja stranke je
crvena.

Liberalno-demokratska stranka (FDP): individualna sloboda, liberalno ureenje,

trina privreda, otvorena vicarska. Ciljevi FDP-a su promovisanje slobode i
odgovornost pojedinca u drutvu. Zalau se za drutvo puno mogunosti, smanjivanje
poreza, smanjivanje budetskog deficita i nacionalnog duga smanjivanjem trokova
Vlade. Podrava neutralnost, federalizam i direktnu demokratiju. FDP je centralistika
stranka. Predsjednik stranke je Fulvio Peli, a zvanina boja stranke je plava.

Kransko-dekomratska narodna stranka (CVP): liberalno-socijalna trina privreda,

porodica, socijalna sigurnost, obrazovanje. CVP sebe opisuje kao liberalno-socijalnu
stranku, koja pripada centru. Predsjednik je Kristof Darbelej, a zvanina boja stranke
je narandasta.

Zelena stranka vicarske (GPS): zatita okolia, socijalna pravda, globalna

solidarnost, mirovna politika. Ideologija stranke je ekologija i ekoloka pitanja.
Stranka pripada ljevicama. Predsjednik Zelenih je Ueli Lojenberger, a zvanina boja
je zelena.

2. 3. 2. Interesni savezi (Sindikati)

Interesni savezi su udruenja ljudi sa slinim interesima u jednu vrstu, hijerarhijski

struktuiranu organizaciju sa formalnim lanstvom. Udruivanje je za njih korisno i prema vani
i prema unutra. Prema vani savez zastupa zajednike interese lanova u obrazovanju politike
volje, a u unutranjim odnosima lanovi se mogu meusobno pomagati, organizovati
programe za dodatno obrazovanje, zajedno jeftinije kupovati i dr. Osnovni uslov postojanja
slobodnih saveza i sindikata je sloboda udruivanja.

13
Danas se umjesto naziva interesni savezi koristi Pressure Group15 ili Lobby16. Meutim, ovi
nazivi nisu primjereni zato to oznaavaju odreene vrste utjecaja na dravu i obrazovanje
politikog miljenja. Ukoliko se eli vriti utjecaj, osnovni princip glasi: udruenja moraju biti
aktivna tamo gdje se donose konkretne predmetne odluke. Najdjelotvornije sredstvo utjecaja
je izgradnja linih partnerskih odnosa sa lanovima parlamenta, vlade i uprave, te po
mogunosti rano uestvovanje u procesima odluivanja. Lobiranje je, zapravo, neki oblik
trgovanja. Od samih parnera u dravi ne moe se samo traiti, ve i sami lobisti moraju neto
ponuditi. To moe biti dostavljanje nekih bitnih informacija, pomo prilikom izrade nacrta
zakona, djelovanje prilikom provedbe zakona i sl. Takoer, od pomoi mogu biti i manje
ugodnosti kao to su poziv na ruak ili neki pokloni.

Interesni savezi u vicarskoj imaju svoj uticaj tako to njihovi predstavnici sjede u
parlamentu. Oni se mogu koristiti sredstvima direktne demokratije, odnosno, mogu iskoristiti
referendum ili lansirati narodnu inicijativu. U svom podruju djelovanja, interesni savezi
imaju vie uticaja od politikih stranaka, zato to se oni mogu koncentrisati na manji broj
tema te zbog toga to raspolau sa vie finansijskih i linih resursa.

2. 3. 3. Politiki pokreti

U politike pokrete ljudi stupaju zbog slinih interesa i motiva. Politiki pokreti nemaju
organizovanu strukturu, odnosno, pokreti se esto raspadnu kada ih se pojedini dogaaji ne
tiu. Ne uestvuju na izborima, ali se koriste sredstvima direktne dmeokratije. Primjeri
politikih pokreta u vicarskoj su: Pokret za mir, Pokret ena, Udruenje alpska inicijativa i
dr. Mnogi od ovih pokreta postoje na lokalnom nivou, npr. kada se roditelji zalau za kolske
puteve. Na lokalnom nivou, politiki pokreti se mogu udruiti ili ak postati politikim
strankama. U vicarskoj se u mnogobrojnim optinama moe naii na na slobodna izborna
udruenja koja se na lokalnim izborima ukljuuju u utrku sa vlastitim izbornim listama.

2. 3. 4. Mediji

15
Pressure=vriti pritisak, oznaava pokuaj nametanja vlastitih interesa putem prijetnje neprijatnim
djelovanjima
16
Lobby dolazi od rijei wandelhalle=predvorje u zgradi parlamenta. Lobisti pokuavaju uticati na
parlamentarce u okruenju parlamentarnih i komisijskih sjednica, kao i u osobnim razgovorima.
14
Moe se rei da su mediji etvrta mo u dravi, oni u javnost iznose politike deficite i
skandale. Privatni mediji su komercijalna preduzea koja se meusobno takmie.
Skandalozne prie uvijek su se bolje prodavale od vijesti o normalnoj politikoj stvarnosti.
Na taj nain nastaje skolonost ka dramatizaciji vijesti. Politiki akteri ele to veu medijsku
panju, a mediji ele veliki tira, odnosno veliku gledanost. U politici se radi o borbi za
politiku mo i o linostima. Politiari ne ele negativne naslove u novinama, iako mediji ne
mogu formirati stavove i miljenja ljudi. Mediji odluuju o izboru politikih tema i o tome o
emu ljudi razgovaraju u meusobnoj komunikaciji. To znai da mediji odreuju temu koja je
bitna za aktuelne politike diskusije i tako politiare stavljaju pod pritisak kako bi oni
djelovali.

3. VANJSKA POLITIKA VICARSKE

Najvaniji cilj, kako za ovjeka tako i za dravu, predstavlja obezbjeenje vlastite sigurnosti.
Za dravu ovo predstavlja egzistenciju u nezavisnosti. Bez nezavisnosti ne postoji sloboda niti
samoodluivanje. Cilj nezavisnosti izraava se u prvoj reenici lana 54, stava 2 Saveznog
ustava: Savez se zalae za nezavisnost vicarske i njeno blagostanje; on prije svega
doprinosi kod smanjivanja nevolja i siromatva u svijetu, uvanja ljudskih prava i podrke
demokratije, za mirni suivot naroda kao i za ouvanje prirodne osnove ivota.17

Vanjskopolitiki se vicarska smatra neutralnom, odnosno praktikuje politiku nemijeanja u

sukobe izmeu drugih drava, i ne mijea se u unutranje stvari drugih zemalja. Neutralnost

17
S. Moeckli, Politiki sistem vajcarske, University press-Magistrat izdanja, Sarajevo/Zagreb, 2010., str.142
15
vicarske priznata je na Bekom kongresu 1815. godine, i ona je i danas meunarodno
priznata. Neutralnost se ne spominje u Saveznom ustavu zato to se smatra sredstvom a ne
ciljem.

Dok evropski narodi ratove vode, mi pjevamo o starim pobjedama

u miru promatramo njihove krvave bitke
aljemo naa stada na ispau, oremo nau mekanu zemlju
jedemo radosni, prema tradiciji, sir, mlijeko i raev kruh.18

Meunarodna saradnja je najvanije sredstvo vanjske politike, a sve vanija postaje

multilateralna saradanja. vicarska je lanica u mnogim meunarodnim organizacijama. 2002.
godine postala je lanica Ujedinjenih naroda. Osim toga, aktivna je lanica Organizacije za
evropsku sigurnost i saradnju, Savjeta Evrope, te Evropske slobodne trgovinske asocijacije
(EFTA). vicarska, takoer, uestvuje u programu NATO Partnerstva za mir te je potpisala
Protokol iz Kjota.19

4. POLITIKI SISTEM VICARSKE I BOSNE I HERCEGOVINE

I Bosna i Hercegovina je, kao i vicarska, teritorijalno podijeljena na razliite nivoe, pa tako u
BiH imamo entitete, kantone i optine. Podjela vlasti na federalnom nivou u obje drave je
ista: parlament je nosilac zakonodavne vlasti, vlada je nosilac izvrne vlasti, a pravosue
sudske vlasti. Naravno, kao i u vicarskoj, tako i u BiH, osim dravnih aktera bitnu ulogu
igraju i nedravni akteri, kao to su interesni savezi, mediji, te politike stranke. Od dravnih
aktera u BiH su veoma bitni: Parlamentarna skuptina, Predsjednitvo Bosne i Hercegovine,
te Vijee ministara Bosne i Hercegovine.

Parlament je i kod nas dvodomni, i sastoji se od Predstavnikog (zastupnikog) doma i Doma

naroda. Oba parlamenta broje vie lanova, kao to je sluaj i sa parlamentima u vicarskoj.
Predstavniki dom je sastavljen od 42 lana, od kojih su dvije treine izabrane s podruja

18
Zajednika vicarska pjesma, 1788. godine
19
Donesen 1997. godine, a na snagu je stupio 16. februara 2005. godine; njime su industrijalizirane drave
postavile cilj smanjenja emisija plinova koji stvaraju efekakt staklenika za 5% u razdoblju od 2008-2012. godine
16
Federacije Bosne i Hercegovine a jedna treina s podruja Republike Srpske. Dom naroda
sastoji se od 15 delegata, od kojih su dvije treine iz Federacije BiH (pet Hrvata i pet
Bonjaka) i jedna treina iz Republike Srpske (pet Srba).

I u BiH i u vicarskoj je zastupljen viepartijski politiki sistem. U BiH je registrovano ak

190 partija, to je ini prvom zemljom u Evropi po broju politikih partija u odnosu na broj
stanovnika.

17
 ZAKLJUAK

Na kraju svega moemo rei da je veliki dio tajne uspjeha vicarske u ve pomenutoj,
direktnoj demokratiji i decentralizaciji, tj.u federalnom sistemu koji je omoguio svima da
uestvuju u politikom ivotu vicarske.

Naime, iako je centralna vlast institucijalno slaba, tj. sva prava mo je u rukama kantona ili
graana kroz referendume, paradoks vicarske drave je u tome to je, upravo, te slabe
institucije i ti jaki kantoni ine izuzetno jakom izvana. Vlada ima izuzetno mala ovlatenja,
politika mo Konfederacije je u dvodomnom parlamentu.

Mana vicarskog sistema je to to je izuzetno spor, a moe se rei da mu je prednost to to je

vrhunski legitiman. Taj sistem nudi stabilnost, jer su, u svaki zakon, ugraeni elementi svih
interesnih grupa.

Jo vrijedi istai da je funkcionalnost tog sistema dokazana kroz dananji politiki poloaj i
uvaavanje od strane drugih zemalja, da budemo precizni eneva je sjedite Ujedinjenih
naroda, iako vicarska nije lanica UN-a.

18