Professional Documents
Culture Documents
მსოფლიო პოლიტიკის ისტორიისა და გეოპოლიტიკის საკითხები - თ. გრიგოლია, ა. ამირგულაშვილი
მსოფლიო პოლიტიკის ისტორიისა და გეოპოლიტიკის საკითხები - თ. გრიგოლია, ა. ამირგულაშვილი
msoflio politikis
istoriisa da geopolitikis
sakiTxebi
`teqnikuri universiteti@
saqarTvelos teqnikuri universiteti
T. grigolia, m. amirgulaSvili
msoflio politikis
istoriisa da geopolitikis
sakiTxebi
registrirebulia stu-s
saredaqcio-sagamomcemlo
sabWos mier
Tbilisi
2009
winamdebare wignSi ganxilulia msoflio politikis
da msoflio civilizaciaTa Sejaxebis istoriul_poli-
tikuri da religiuri aspeqtebi. Tavisi istoriis man-
Zilze saerTaSoriso urTierTobaTa sistemaSi msoflio
civilizaciaTa urTierToba yovelTvis gamoirCeoda po-
litikuri, ekonomikuri da strategiuli mniSvnelobiT.
maxlobeli aRmisavleTis sivrce da balkaneTi aqtiurad
iyo CarTuli msoflio-politikuri da ekonomikuri gan-
viTarebis procesebSi. msoflio politikaSi da kerZod
geopolitikaSi arsebobs saidumlod mculi movlenebi,
romelsac fardas xdis iseTi mecniereba _ rogoricaa
konspirologia. wigni gankuTvnilia umaRlesi saswav-
leblebis studentebisa da mkiTxvelTa farTo wrisaTvis.
yvela ufleba daculia. am wignis arc erTi nawili (iqneba es teqsti, foto,
ilustracia Tu sxva) aranairi formiT da saSualebiT (iqneba es eleqtronuli Tu
meqanikuri), ar SeiZleba gamoyenebul iqnas gamomcemlis werilobiTi nebarTvis
gareSe.
saavtoro uflebebis darRveva isjeba kanoniT.
Sesavali
3
zogierTebi mas e.i. budisturs iaponur civil-
izaciasTan erTad ganixilaven.
profesor samuel hantingonis Teoriis mix-
edviT istoria kapitalistur da socialistur
blokebs Soris winaaRmdegobis moxsniT ki ar
dasrulebula, aramed grZeldeba saukuneTa ma-
nZilze Camoyalibebuli religiuri, politiku-
ri da msoflmxedvelobiTi Rirebulebani. yvela
civilizacia ibrZvis imisaTvis, rom moixveWos
yvelaze meti Zalaufleba. inglisuri Jurnalis
`ekonomistis~ redaqtorma braian bilhemma han-
tingtonis Teoriis analizidan gamomdinare mso-
flio dayo ramdenime civilizaciad. man gaakeTa
ruka da dausva calkeul civilizacias simbol-
uri figura, romelic mianiSnebs ama Tu im re-
ligiaze. 1. evropa, CrdiloeT da samxreT ame-
rika gaerTianebulia atlantis okeanis adgilze
da hqvia evroamerika. CrdiloeT amerikaze gamo-
saxulia muxlmoyrili puritaneli Tu baptisti.
samxreTSi _ gamosaxulia uniformaSi gamowyo-
bili konkiskatadori samkuTxa qudiT. evropas
ar gaaCnia simbolo. 2. evrazia yofil sabWoTa
kavSiris sivrces ewodeba baltiis qveynebis
4
gamoklebiT. simboluri figuraa ruseTis mar-
Tlmadidebeli patriarqi, cimbiris adgilas
gamosaxulni arian kazakebi. 3. islamistani
moicavs sivrces marokodan indoneziamde.
simboloa fexmorTxmuli muslimi mlocvelis
figura aRmosavluri qalaqisa da palmebis fo-
nze. 4. indoeTis simbolod aRiarebulia RvTaeba
Siva, romelic aris kosmiuri wesrigis gansaxie-
reba. 5. konfuciana _ misi areali aris indoCi-
neTis qveynebi, sakuTriv CineTi da iaponia, rome-
lTa simboloa drakoni da budis qandakeba.
braian bilhemmis rukis mixedviT, romelic
zusti konturebiT aris Sesrulebuli garkvev-
iT ar aris warmoCinebuli romel arealSia sa-
qarTvelo, magram varaudiT igulisxmeba rom
igi aris `evraziaSi~.
aRniSnul civilizaciaTa Teoriebis konce-
fcia mkvlevarTa umravlesobis mier ar aris
gaziarebuli, magram igi mainc rCeba erTaderT
gavrcelebul hipoTezad.
5
Tavi I. msoflio civilizaciaTa
geopolitikuri aspeqtebi
da erTiani RmerTi.
7
aRmdego Zalas. analogiurad msoflio okeanisa
8
(kulturul-istoriul tips), aseve rogorc ku-
droiT.
9
ri okeane, dunai, stepi da sxva. adamianis mo-
rac.
lebi) da sxvebi.
10
angloamerikul eTnosebs, musulmanur-arabuls,
11
gadasvlebi. Seiqmna iaponuri, sxva kulture-
amerikuli codna.
12
kuri mewarmeobis efeqturobaze. islamurma
13
adamianis bunebis da teqnikis urTierTobaSi
14
civilizaciaTa sisxlian SejaxebaSi geogra-
15
urTierTganadgureba mimdinareobda, aRiniSne-
16
lis niadagze, gansakuTrebiT aRmosavleT da
17
Ggeoekonomikur sivrceSi gamoiyofeba msoflio
18
xalxTa da kontinentis msoflio-ekonomikebs
Soris.
mentaruloba da komplimentaruloba.
19
K komplementarulobis azri aris erTiani so-
rulobis.
20
Kkomplimentaruloba aris transcedentuli
21
SeiZleba migviyvanos eTnosebis Serwymasa an
komplimentaruloba.
22
diciebiT. (gitleri da stalini) socioku-
vianebisTvis.
23
ensionaluri niSniT, gardauvalia energetikis
24
ZvelberZnuli civilizacia _ xmelTaSua
25
leTi-zRva da evraziis social-kulturas. Sei-
da upiratesobas.
26
ebamde, romelic darCa aqtualur Zalad mrava-
27
bs. Kkontaqtur zonaSi berZnebi barbarose-
28
rmeze an movaWreze, mxolod imis Semdeg rac
Zveli berZnebi.
29
radoqsi; bolos da bolos berZnebi uaryofen
oligarqebs.
mcxovrebi adamianebi.
30
daCagrulebze da ganawyenebulebze. isini ar
31
bi; Seicani Tavi Seni, daicavi zoma da sar-
Soris.
32
parfenonSi. aTenis parfenonSi berZnebma moa-
socialur droSi.
33
munikaciaTa (urTierTobebis) sistema, integri-
seuloba.
34
da damangrevelia, nasesxi gziT scado uaryo
35
lmwifo religiisa. induri ki induisturi.
aRmosavlur-qristianulma civilizaciam XX
dacvalebas.
36
ekonomikurisa da teqnologiurisam xeli
sanapiro raionebi.
37
badi warmatebiT. islamma gaimarjva avRaneTSi,
38
aRmosavlo-qristianuli civilizacia xasia-
39
bul aqtualurobas iCenen komplimentaruli
40
sulSi ara erT gzis politikurma cvlam, Ci-
41
tikur kurss. civilizaciebis policentrizmi da
42
filosofiur pirovnebaze Tavisi gadawyveti-
energia.
43
milioni. musulmanebma XX saukuneSi miaRwies 1,2
morwmuneTa ricxvi.
aseTi.
44
cdilobdnen epasuxaT: indoeTSi budas, CineTSi
45
kas. riTac undoda eTqva: Zaladoba sinamd-
46
aRmdeg. azia da afrika uaryofen gagebas ud-
47
Zravebeli. Eevraziuli civilizaciebis mijnaze
48
zaciur dialogSi ekuTvnis Camoyalibebul erT-
49
da religiis. Bbikulturali ori kulturis
talantebis Sobadobas.
50
klanuri stadiis gavliT, magram jer ver
kolonad iqcnen.
51
somxuri, irlandiuri diasporebi. diasporas
52
Cinuri 55 milioniani diaspora ekonomikuri
53
latviaSi, estoneTSi, ukrainaSi, yirgizeTSi da
meqanizmebis funqcionirebas.
54
raelebis, protestantebis da eTnikuri margi-
55
sobebis eTnojgufur solidarobas da saTvi-
stomo kavSirebs.
56
Tavi II.Eislamuri civilizacia
Tebelia dasavleTisaTvis.
57
islami yvelaze axalgazrdaa sami msoflio
58
arabel dampyrobTa Sedegad sparseTis islam-
59
wminda centrebs Soris irani, enajafi da qerbe-
`urwmunoebTan~ (muslimanebTan).
60
muslimani xalxebi gamsWvalulni arian maRa-
61
3,7 mln. kacs iTvlis, maT Soris islamma iq Ta-
islamad miiCneven.
62
islamur samyaros ar surs daqvemdebarebu-
63
ebs gareT. es gamoiara qristianobam, am gziT mi-
Todoqss warmoadgens.
64
saukuneebis ganmavlobaSi islamuri samyaro
sad.
65
islamuri civilizacia gansakuTrebiT mkveT-
66
acxada erT erad, romelic iswrafvis gaerTia-
67
brwyinvale wigni Tanamedroveebma kargad Seafa-
sebs.
68
rTva rwmena da sxva rwmenaze moaqcio Zalze
Zneli~.
mRelvarebebi da amboxebebi.
69
debam isini samareSi Caiyvana. maSin mizezebi Ti-
70
nacionalizmi _ mSfoTvare da sastiki stiqi-
avluri faseulobebiT.
71
muslimanur samyaroSi eqsperimenti grZeld-
Si.
xalxis xelisuflebas.
72
islamis reformacia romelic niSnavs dabru-
73
ic adamianTa sulebis gavliT xdeboda. dasavle-
Ts~.
modioda.
74
TiTqosda koleqtiuri bedniereba sufevda. fun-
oblemebi.
75
ebriv-politikuri azris erT-erT mimarTulebad.
bis Sedegi.
76
leTis sulier faseulobebs dasavleT-qristian-
namegobrois marginalebad.
77
iaSi `wminda islamis~ momxreebi Tavs vahabiste-
Camoayaliba.
78
Slis wminda werilis striqonebs Soris: `Seugn-
79
vlur principebze, SezRudulad iyeneben. ar Se-
saxeli.
80
rom `daenaxa~ obieqtTan uSualo kontaqtis gar-
eSe.
81
vad amisa, reviluciam Caiara qristianuli samya-
82
qveyana irani gaerTianebuli erebis organiza-
ciis wevria.
faseulobebi.
83
kuneebSi SemuSavebul iqna polikomfesiuri da
qciebis ayvavebas.
84
vTobze fasebis saSineli vardnis provocireba
xda.
85
rs uWers Talibebs da ben ladens maT brZola-
rZolad.
86
nelis sruli ganadgurebisaTvis warmoebs. qri-
87
civilizaciur sazRvrebze (libani, kosovo, CeCn-
uri sazRvrebi.
88
eqstremistul religiur-politikur moZra-
89
buli~. Talibanma jihadi gamoucxada aSS-s.
90
kavebuli saudis arabeTSi da gamodioda arabeT-
91
rom igi 2001 wlis 11 seqtembris movlenebis Tan-
amonawile iyo.
aaRmdeg.
92
yis respublikis (1979-2003) prezidentis da pre-
93
li saxelmwifos SeqmnisTvis. diqtatorul reJi-
trad.
Seqmnas.
94
leTs rom axasiaTebs.
patriotul Zalad.
95
muslimanur aRmosavleTSi miaCniaT, rom mmarTv-
96
Tavi III. balkaneTi civilizaciaTa
Sejaxebis zRvarze
robebis gamosazrdelad~.
97
samxedro aqciis Sedegad daiwyo regionis sako-
~CrdilSi~ rCeboda.
98
integraciis procesebis monacvleobiT am isto-
99
didma revoluciam dasavleTi ukve nacionalizm-
lda.
100
saTaveebTan imyofeboda romano-germanuli samya-
gaerTianebuli.
101
nsakuTrebiT yuradRebas ipyrobda inglisur-ru-
sakiTxebze.
102
SavizRvispireTis yureebis ruseTis imperiis Se-
na-Turqul xelSekrulebaSi.
103
nferenciaze 1922-1923 wlebSi. TurqeTs misces
104
iv, sabWoTa kavSirTan. masSi gaTvaliswinebuli
oyenebul moTxovnebze.
105
bosforze yovelwliurad 50 aTasi gemi gadis
106
blokma, romelic Tavmoyrilia xmelTaSuazRvis-
dis karibWisken.
107
me-20 saukuneSi sabWoTa imperia 2-jer gamovi-
108
iyo yvelaze kapitalisturi socialistur qveyn-
moRvaweebTan erTad.
ni Semosavali mohqonda.
109
arsebobs mravali paraleli aRmosavleT da
110
il iqna. Zneli iqneboda warmogvedgina balkanu-
Ta Sereuli gansaxleba.
111
ceva `velikderJavulad~. msoflioSi mravali
112
niam miiRo masStabebis mixedviT arnaxuli ganma-
113
vatiulma diviziebma da serbi faSistebis Senae-
uRrublo yofila.
114
1948 wels megobruli damokidebuleba iugo-
is restavraciis mcdelobisaTvis.
oda.
115
balkaneTSi avstria-ungreTis, serbis da osm-
116
areTsa da serbeTs, agreTve saberZneTs, rumine-
cxles Seiwiravda.
117
aSi moeqca, magram misma daSlam kvlav warsuli-
didebluri saberZneTi.
118
mocileba. man gaamZafra eTnonacionaluri daZa-
119
TSi _ 200 aTasi. ungrelebsa da slovakebs So-
mixedviT.
120
albanelebma makedoniis mosaxleobis mesamedi
ad.
121
uri xidis Seqmnas balkaneTSi, igi araerTxel
is mierTebis momxreebi.
122
balkanuri laSqrobis da bulgareTis TurqeTis
bulgareTis saraevoSi.
123
ovdivSi saerTaSoriso gamofenabazrobaze yofi-
aves.
124
manuli xalxebis Sida eTnonacionaluri sazRv-
uri samyarosken.
125
miiRo avtonomiis gansakuTrebuli statusi da
126
ganixilavs SavizRvispireTSi sakomunikacio rg-
127
Ta ganmavlobaSi dasavleT evropa osmalTa impe-
128
li) magistrali SeerTebina germanulTan. arseb-
en mimaval gzasTan.
129
rTbrunvaTa moculoba. yvelaze gasaocari isaa,
znesiT.
130
natos bombdamSenebma gaanadgures iugoslavi-
131
naosnoba izRudeboda. samgzavro gemebi dunaize
132
osavleTisaken midis moravis xeobisken da Semd-
saxelmwifosTan balkaneTSi.
133
krizisis daZleva?! me-20 saukunis bolos da-
134
lod. adgilobriv politikur elitaTa survil-
efnebi.
135
li~ partniorebi qaRaldze. magram es damoki-
136
li olqebi _ besarabia da novorosia, xolo mo-
relad.
137
aciaTa mijnaze mravaljeradma mcdelobam Seeqm-
Tan~.
138
lebi da Turqebi. ukve saukunis bolos moxda
139
nawilobriv da srulad gaanadgura iugoslavi-
rigSi Cadga.
140
aze ek-sa da `nato~-Si. amisaTvis arsebobda ara
ganizaciaTa wevrebi.
141
xalxebis keTildReobisaTvis. aSS-ma miiRo uf-
142
urTierTgadasvla, romelic garTulebuli iyo
SeRweviT~.
acia.
143
Tavi IV. geopolitikaSi arsebuli
konspirologia
144
maRali statusis damoukideblad aris raRac,
Sesaxeb istoriaSi.
145
saidumlo sazogadoebebi _ politikuri, saqm-
146
logikurad fiqri (analitikosebis) da miiRon
ani menejerebis).
147
os monawileoba politikur moZraobaSi. masone-
ptorebs da mxatvrebs.
148
oficialur eklesias, masonebi miiswrafodnen
149
dumlo partiebad, romlebic uangarod uWeren
150
rti, haidni. mesame raixSi masonoba idevneboda
madgenlebisagan.
151
wevrobas miawerdnen bavariis aristokratiidan
ders.
152
ic monawileobas iRebdnen Siga politikis da
Si.
153
mus a.v. suvorovamde da feldmarSal m.i. kutuz-
154
da komunistur partiasTan da YTavisufal kala-
155
evropaSi moqmedebda saerTaSoriso masonuri as-
156
si aRmosavleTis safrangeTis umaRles loJaSi
157
mdeg nacionaluri elita gadaqceuli `elita
158
nalis~ doneze Siga urTierTobis sabWos (aSS)
analogiur politikas.
159
lia CaiSala. didi samamulo omis dros mTavar-
is da budizmis Sesaxeb.
160
ri `mecnierebis da ganaTlebis taZari~, reqtor-
Tan da gestapoelebTanac.
161
iaze yoveli mizeziT, Tu es SeunarCunebT Zala-
uflebas.
ro kavSiri.
162
ebdnen TavSesafars Tu alkogolizmSi ara, maS-
msxverplis saxeebi.
is eposSi (XIV_XVI).
163
is beladebi, kulturis da geopolitikis moRva-
weebi.
lidan.
164
ebloba gamoikvlios uRmerTo Zalauflebis in-
165
bisaTvis. laboratoriis gamoyenebiTi mniSvnel-
uSavebaSi.
166
elic afarToebs Secnobis sazRvrebs realur
ba.
167
eviT (Zveleburi sasaxleebi, Zveli saxlebi). sas-
solutTan.
168
mbrwyinavi disko, romelic hgavda mfrinav apara-
balis niSnad.
169
an SeuZlebelia misi erTxel da samudamod lo-
is siRrmeebidan.
170
rogorc mcdeloba ruseTTan omis wamowyebisa
171
leninis droSis qveS, aramed legendaruli Samb-
172
lisuflebis xelmZRvanelebi. SesaZloa aqaa da-
tiuri moadgile.
173
raziuloba, xolo pirvelma koleqtiurma naSr-
is~ Zaxili?
174
diqtatorebi istoriis kritikul momentSi mima-
rTaven RmerTs.
Sexvedra.
175
Sa sauflo agartas Sesaxeb, aRwerili e. blava-
176
budistebisaTvis wminda simbolo sicocxlis mu-
dmivi wrebrunvaa.
kultetis kursebi.
177
da aRsdgeba suli. Tumca am qveynis moZebna rea-
178
ba. 1929 w-s nikolai da elena rerixi rusul en-
belTan) Sambalidan.
ma _ adolf hitlerma.
179
magram sad aris es aRTqmuli qveyana, romli-
180
sturi germaniis eqspediciebis da sabWoTa rezi-
is masiur msxverplSewirvas.
181
ze pragamatuli gadawyvetilebebis miRebaze gav-
182
gamoyenebuli literatura
183
13. . . :
. 1992
14. .. , . 2003.
15. .. ,
. II . 2004
16. . , , .
2008.
17. .. , .
2003.
18. R. Robertson, Globalization L 92.
19. S. Hantigton, The Clash Civilization 1993 V
20. R. Harvey, Global Disorder London 2002
21. D. Held. et al Global transformation _ Stanford, 1999.
184
Sinaarsi
Sesavali _________________________________ 3
zRvarze ________________________________ 97
185
ibeWdeba avtorTa mier warmodgenili saxiT