Professional Documents
Culture Documents
Pegi-Matematika 10 - Liber Mesuesi
Pegi-Matematika 10 - Liber Mesuesi
LIBR PR MSUESIN
MATEMATIKA 10
BOTIME
BOTIME
Botime Pegi: tel: +355/ 042 468 833; cel: +355/ 069 40 075 02;
e-mail: botimepegi@botimepegi.al; web: www.botimepegi.al
Sektori i shprndarjes: cel: +355/ 069 20 267 73; 069 60 778 14;
e-mail: marketing@botimepegi.al
Shtypshkronja Pegi: cel: +355/ 069 40 075 01;
e-mail: shtypshkronjapegi@yahoo.com
Matematika 10 3
Prmbajtja
Planifikimi vjetor 5
Planifikimi 3-mujor 6
Projekt kurrikular 21
Planifikimi ditor Kreu 1 33
Planifikimi ditor Kreu 2 43
Planifikimi ditor Kreu 3 57
Planifikimi ditor Kreu 4 72
Planifikimi ditor Kreu 5 86
Planifikimi ditor Kreu 6 102
Planifikimi ditor Kreu 7 122
Planifikimi ditor Kreu 8 139
Planifikimi ditor Kreu 9 154
Planifikimi ditor Kreu 10 165
Planifikimi ditor Kreu 11 185
Planifikimi ditor Kreu 12 201
4 Libr pr msuesin
Planifikimi i kurrikuls pr
klasn e X Fusha: Matematik
LNDA: MATEMATIKA
1
Plani vjetor sht hartuar sipas tekstit t Oxford pr matematikn X dhe prmban t gjitha njohurit e parashikuara n program pr 144 or. Ndarja e orve n periudha
tremujore varion dhe mund t ndryshoj n varsi t dats s fillimit dhe mbarimit t shkolls apo ditve festive t pushimit. N planet tremujore jan planifikuar t detajuara
t gjitha ort. Msuesit ndjehen t lir t bjn ndryshimet e tyre hap pas hapi n varsi t specifikave t shkolls s tyre. Brenda numrit t orve jan planifikuar edhe ort
projektit, veprimtari t tjera.
2
Brenda numrit t orve jan planifikuar edhe ort projektit, veprimtari t tjera.
5
6
Algjebra dhe Shprehjet algjebrike (zbrthimi i Formulat dhe funksionet Ekuacionet dhe inekuacionet
Funksioni kllapave, faktorizimi, reduktimi, (formulat, funksionet, (ekuacione te fuqis s par, ekuacione t
thjeshtimi i shprehjeve shkronjore, njvlefshmrit algjebrike dhe fuqis s dyt, sisteme, inekuacione)
zbrthimi i kllapave, fuqit, zbrthimi i kllapave)
thyesat algjebrike) (15 or)
(12 or) (14 or)
Statistika dhe Prpunimi i t dhnave Probabiliteti (probabiliteti
Probabiliteti (diagramet, mesataret, eksperimental, teorik, ngjarje t
shprndarja, diagrami e papajtueshme) + or portofoli
dendurive) + or projekti (12 or)
(13 or)
veprimeve t prdorura.
Kompetenca personale: gjykon mnyrn e komunikimit, t sjelljeve dhe t qndrimeve q nxisin konflikte ndrpersonale n klas, n shkoll
apo n shoqri dhe jep shembuj t menaxhimit dhe t zgjidhjes s konflikteve ndrpersonale n mnyr konstruktive.
Kompetenca qytetare: demonstron veprime t ndryshme q shprehin toleranc, respekt dhe qndrim t hapur ndaj dallimeve n komunitetin
ku jeton (n klas, n shkoll, n lagje dhe me gjer) dhe i shpjegon ato n nj debat me t tjert.
Rezultatet e t nxnit sipas kompetencave matematikore
Zgjidhja problemore: modelon dhe zgjidh situata problemore, jo t ndrlikuara, me ndihmn ose jo t teknologjis; przgjedh dhe zbaton
strategji t prshtatshme pr zgjidhjen e problemave t simuluara nga jeta reale dhe me shembuj nga shkencat e tjera.; prdor simbolet
algjebrike, gjeometrike pr t prshkruar situata praktike.
Arsyetimi dhe vrtetimi matematik: gjykon n vrtetsin e nj rezultati t dhn i cili mund t jet gjetur me llogaritje; prdor drejt disa
rregulla elementare t logjiks e t arsyetimit korrekt.
T menduarit dhe komunikimi matematik: demonstron zbatimin e veprimeve me numra real; merr informacion nga figura gjeometrike t
thjeshta dhe jep informacion nga figura t tilla.
Lidhja konceptuale: integron njohurit e shprehit matematike me situata ose dukuri t marra nga kontekste t tjera (jeta e prditshme,
lndt e tjera, sportet etj.);
Modelimi matematik: krijon modele q prmbajn konceptet baz matematikore si: numr dhjetor, thyes, prqindje, knde.
7
8
Nr. Kapitulli Temat msimore Situata e parashikuar e t Metodologjia dhe Vlersimi Burimet
nxnit veprimtarit e
nxnsve
1. Vendvlera dhe Pr far na shrben
rrumbullakimi (Aftsi) matematika Metoda interaktive, Vlersim
Teksti i
2. Venddvlera dhe Fituesi i gars elektorale;
bashkvepruese, diagnostikues
rrumbullakimi (Zbatim) fituesi i gars s vrapimit. matematiks
3. Mbledhja dhe zbritja (Aftsi) gjithprfshirse; intervist me
pr klasn e
4. Mbledhja dhe zbritja Llogaritja e shpenzimeve n
nj list
(Zbatim) dyqan; llogaritja e X;
shpenzimeve n ekskursion. Puna n grup dhe treguesish;
Flet pune
5. Shumzimi dhe pjestimi puna individuale; vetvlersim klasa X;
(Aftsi)
( 8 or)
6. Shumzimi dhe pjestimi Planifikimi i financave me list Teksti i
(Zbatim) personale, planifikimi i Hetimi dhe zbulimi; kontrolli; msuesit pr
Veprime me numra 1
shtrimit t dyshemes s
dhoms; llogaritja e klasn e X;
karburantit t makins n nj Zbatime praktike Vlersim pr t
udhtim;
7. Vetvlersim i nxnsit brenda dhe jasht nxn (Vlersim Materiale
8. Prforcim pr kapitullin 1 Prmbledhje klase formues)
9. Problem krkimor. Provoni Pr far na shrben nga interneti;
veten matematika
Detyr krijuese Metoda integruese vlersimi i
10. Reduktim i shprehjeve Materiale
(Aftsi) prgjigjeve nga
11. Reduktim i shprehjeve
( 12 or)
Llogaritja e kostos s marrjes Bashkbisedim me goj;
(Zbatim) me qera t makins. enciklopedi;
12. Fuqit (Aftsi) vlersimi i
Shprehjet algjebrike
13. Fuqit (Zbatim)
Libr pr msuesin
14. Zbrthimi i kllapave dhe Teknika q zhvillojn puns n Tekst nga
faktorizimi 1 (Aftsi)
mendimin kritik dhe grup; fusha t tjera;
15. Zbrthimi i kllapave dhe
faktorizimi 1 (Zbatim) krijues vlersim mes
Matematika 10
(13 or)
(Zbatim) dhe vajza nxnit (vlersimi
37. Diagramet e dendurive
(Aftsi) prmbledhs)
Prpunimi i t dhnave
38. Diagramet e dendurive Koha q nevojitet pr
(Zbatim) rindrtimin e mozaikut
39. Vlersim i nxnsit nga test pr nj
nxnsi grup temash
40. Prforcim pr kapitullin 4 Prmbledhje
t caktuara;
41. Veprimtari shkollore Festat e Nntorit
42. Projekt (1) 3 Aftsimi praktik: Plani i test n
43. Projekt (2) biznesit (faqe 100) Detyra 1,
prfundim t
44. Projekt (3) 2, 3, 4 dhe 5
45. Problem krkimor. Provoni Pr far na shrben nj kohe t
veten matematika caktuar;
Detyr krijuese
46. Thyesat dhe prqindja Vlersim i
(Aftsi) portofolit
( 11 or)
47. Thyesat dhe prqindja TVSh-ja (Taksa mbi Vlern
(vazhdon)
prqindjet
dhjetor dhe
(Zbatim)
e Shtuar)
Thyesat, numrat
48. Verimet me thyesa (Aftsi)
3
Ort e projektit mund t zhvillohen edhe t shprndara. Si projekt (ose pjes e projektit) prdoret ideja e paraqitur n rubrikn Aftsohuni n faqen 100.
Libr pr msuesin
49. Veprimet m thyesa N bar kafe
(Zbatim)
50. Diskutim dhe vlersim i
portofolit
Matematika 10
FUSHA: MATEMATIKA
LNDA: MATEMATIKA
4
Ort e projektit mund t zhvillohen edhe t shprndara. Si projekt (ose pjes e projektit) prdoret ideja e paraqitur n rubrikn Aftsohuni n faqen 100
Libr pr msuesin
90. Probabiliteti Teorik Hedhja e zarit kubik; loja shkrim,
(Zbatim) me ruletn;
Matematika 10
projekt
91. Ngjarjet e papajtueshme
(Aftsi) kurrikular
92. Ngjarjet e
Vlersimi i t
papajtueshme( Zbatim)
93. Vetvlersim i nxnsit nxnit (vlersimi
94. Prforcim pr kapitullin Prmbledhje prmbledhs)
8
95. Diskutimi dhe vlersimi test pr nj
i portofolit grup temash
96. Diskutimi dhe vlersimi
i portofolit t caktuara;
97. Prsritje Prsritje Kapitulli 5,6,7,8 test n
98. TEST
PRMBLEDHS prfundim t
99. Matjet dhe Rrumbullakimi dhe Pr far na shrben nj kohe t
saktsia n matje prafrimi (Aftsi) matematika
( 3 or) caktuar;
100. Rrumbullakimi dhe Mbjellja e nj parcele, Vlersim
prafrimi (Zbatim) njehsimi i largess, masa e
i portofolit
nafts q harxhon makina
(vazhdon)
101. Prdorimi i makins
llogaritse (Aftsi)
15
16
5
Ort e projektit mund t zhvillohen edhe t shprndara. Si projekt (ose pjes e projektit) prdoret ideja e paraqitur n rubrikn Aftsohuni n faqen 100
Libr pr msuesin
(Aftsi) matematika temash t
Detyr krijuese
caktuara;
134. Pjesa e s trs Plehu bujqsor
(Zbatim) test n prfundim
Matematika 10
Ndrtimi i njohurive:
Dyshet e nxnsve vijojn n t njjtn mnyr punn pr t llogaritur gjatsi ndrmjet qyteteve t tjera n
hartn e Shqipris duke kmbyer punn me njri tjetrin. Disa prej tyre prezantojn prsri rezultate duke
arsyetuar prgjigjet e tyre.
Dyshet e nxnsve vazhdojn punn me skicimin e fushs s tenisit n form drejtkndore. Ata gjejn
prmasat reale t fushs s skicuar n tekst. Duke ndjekur shembullin e tekstit ata skicojn fushn
basketbollit, volejbollit dhe futbollit. Dyshet zgjedhin sipas dshirs far skicimi do t kryejn. Disa prej
dysheve zgjedhin edhe skicimin e nj apartamenti, prmasat e t cilit ata i prcaktojn sipas dshirs.
M pas Msuesi/ja pyet nxnsit nse i njohin vendet e gadishullit Ballkanik dhe cilat jan kryeqytetet e
tyre. Ajo krkon q ata t vlersojn me afrsi sa larg mund t jen kto kryeqytete nga njra tjetra.
Nxnsi 1 piketon n hartn e Ballkanit dy kryeqytete dhe vlerson me afrsi largesn ndrmjet tyre. Ai i
krkon shokut t gjej me saktsi largesn e ktyre qyteteve. Ata m pas diskutojn nse rezultatet e t
dyve prafrohen me njra- tjetrn.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit prezantojn rezultatet e tyre. Ata diskutojn kuriozitetin pr atlasin me 4
ngjyra dhe se si ky vrtetim sht br nprmjet kompjuterit.
Vlersimi: Msuesi/ja prdor teknikn e vlersimit t nxnsit nga nxnsi. Msuesi/ja mban shnime n
evidenc pr disa prej nxnsve lidhur me saktsin e veprimeve, zbulimin dhe argumentimin e pgjigjeve
q lidhen me matjet e sakta apo prafrimi i tyre si dhe pr zgjidhjen e situatave problemore.
Detyra: Msuesi/ja orienton nxnsit pr plotsimin e skicimit t ushtrimit 3 n librin e nxnsit i cili ka
t bj me prmasat e liqenit t Ohrit.
Matematika 10 21
PROJEKT KURRIKULAR 1
Matematika klasa X
Tema: Aftsohuni: Plani i biznesit (tema przgjidhet nga nxnsit n bashkpunim me msuesin)
Koha: Projekti do t zhvillohet brenda tremujorit t par n 3 or msimi.
Klasat pjesmarrse: .........................
Shkolla ................................. Tiran.
Rezultatet e t nxnit:
N prfundim t projektit nxnsi:
grumbullon dhe prpunon sa m shum informacion pr t prpiluar planin e biznesit.
prdor mesataret dhe treguesit e shprndarjes pr t krahasuar bashksit e t dhnave;
kryen veprime me numra pr t parashikuar t ardhurat, shpenzimet dhe fitimet e tij;
prezanton informacionin e grumbulluar dhe argumenton rezultatet e tij.
Ora 3: Prezantimi i materialit t prgatitur. Vlersimi i puns n grup dhe individual i nxnsve shnimet
prkatse t msuesit.
Vlersimi i nxnsve
- Vlersimi i nxnsve kryhet duke patur parasysh planin e paraqitur, zbatimin e planit, menaxhimin e
informacionit dhe etikn e puns n grup.
- Vlersimi i nxnsve do t kombinohet si vlersim i puns n grup me vlersimin individual.
- Vlersimi individual do t bazohet jo vetm me paraqitjen e materialit, por edhe n argumentimin e tij.
Msuesi i lnds
Rezultatet e t nxnit:
N fund t ors nxnsi:
przgjedh temn e projektit;
prcakton metodn e puns n grup pr realizimin e projektit dhe burimet prkatse;
realizon detyrat e tij e n grup dhe merr prgjegjsit pr to.
Pasi tu keni dhn zgjidhje situatave do t keni zbuluar prgjigjet e ktyre tre pyetjeve.
Literatura e rekomanduar: teksti i nxnsit faqja 100, revista biznesi, materiale nga interneti.
Rezultatet e t nxnit
N fund t ors nxnsi:
diskuton materialet e siguruara nga ai vet, por edhe nga shokt e tjer t grupit ;
przgjedh materialet m t domosdoshme pr projektin;
harton n grup draftin e projektit;
przgjedh mnyrn e prezantimit t projektit.
Literatura e rekomanduar: teksti i nxnsit faqja 100, revista biznesi, materiale nga interneti.
Rezultatet e t nxnit:
N fund t ors nxnsi:
prezanton projektin dhe argumenton idet e tij n kt projekt;
24 Libr pr msuesin
Msuesi pasi dgjon t gjitha grupet prcakton vlersimin n baz t kritereve t njohura pr vlersimin.
Niveli pakalues Nota 4: Nuk paraqitet raporti dhe nuk dorzohet produkti (kur ka t till). Ose:
Raporti ka gabime t shumta pr sa u prket njohurive. Mungojn argumentet. Nuk ka bashkpunim n
grup. Nuk jan respektuar afatet.
Niveli baz Notat 5 dhe 6: Pak burime informacioni. Kopjime nga informacionet. Pak
argumente. Nxnsit prpiqen t bashkpunojn. Prgjithsisht jan zbatuar afatet. Raporti me gabime
gjuhsore dhe i pastrukturuar. Prezantimi i prcipt.
Niveli mesatar Notat 7 dhe 8: Disa burime informacioni. Prpunim i mir i informacioneve.
Argumente t mira. T prpikt n afatet. Nxnsit bashkpunojn. Parashtrimi me shkrim me pak
gabime gjuhsore dhe i strukturuar mir.
Niveli i lart Notat 9 dhe 10: Larmi burimesh t informacionit. Gjykime kritike ndaj
informacioneve. Ide origjinale. T gjith nxnsit punojn n mnyr t pavarur dhe n grup. Parashtrimi
me shkrim korrekt dhe i strukturuar mir.
Produkti i projektit:
Model plani biznesi
Emri i Siprmarrsit: _________________________________________________
Emri i Biznesit: _________________________________________________
Informacion Kontakti: ________________________________________________
Matematika 10 25
1. Prmbledhje
1.1 Vshtrim i prgjithshm i shrbimit
2.2. Vendndodhja dhe nevojat kryesore t biznesit t ri: objekti, pajisjet operative dhe orendit
3.2 Planet pr shprndarjen, kontrollin e cilsis dhe prodhimin e produktit ose prgatitjen e
Shrbimit
5. Avantazhet konkurruese
PROJEKT KURRIKULAR 2
Matematika klasa X
Tema: Aftsohuni: Fillimi i nj biznesi (tema przgjidhet nga nxnsit n bashkpunim me msuesin)
Koha: Projekti do t zhvillohet brenda dy tremujorve n 6 or msimi.
Faza e par n tremujorin e dyt n 3 or msimi.
Faza e dyt n tremujorin e tret n 3 or msimi.
Rezultatet e t nxnit:
N prfundim t projektit nxnsi:
grumbullon dhe prpunon sa m shum informacion pr fillimin e nj biznesi;
prcakton vendndodhjen dhe logon e biznesit;
skicon duke zbatuar nj shkall dhe nj kurs t dhn;
prezanton informacionin e grumbulluar dhe argumenton rezultatet e tij.
Faza e par:
Ora 1: Przgjedhja e tems, ndarja e grupeve dhe prcaktimi i detyrs hulumtuese pr secilin grup.
Ora 2: Diskutimi i materialeve t siguruara nga nxnsit dhe hartimi i draftit t fazs s par t projektit
si rezultat i puns individuale dhe puns n grup.
Ora 3: Prezantimi i materialit t prgatitur. Vlersimi i puns n grup dhe individual i nxnsve shnimet
prkatse t msuesit.
Faza e dyt:
Ora 1: Prcaktimi i detyrs hulumtuese pr secilin grup.
Ora 2: Diskutimi i materialeve t siguruara nga nxnsit dhe hartimi i draftit t fazs s dyt t projektit
si rezultat i puns individuale dhe puns n grup. Hartimi i draftit prfundimtar t projektit.
Ora 3: Prezantimi i materialit t prgatitur. Vlersimi i puns n grup dhe individual i nxnsve shnimet
prkatse t msuesit.
Vlersimi i nxnsve
- Vlersimi i nxnsve kryhet duke patur parasysh planin e paraqitur, zbatimin e planit, menaxhimin e
informacionit dhe etikn e puns n grup.
- Vlersimi i nxnsve do t kombinohet si vlersim i puns n grup me vlersimin individual.
- Vlersimi individual do t bazohet jo vetm me paraqitjen e materialit, por edhe n argumentimin e
tij.
Msuesi i lnds
......................................................
Faza e par
Rezultatet e t nxnit:
28 Libr pr msuesin
Literatura e rekomanduar: teksti i nxnsit faqja 206 207, revista biznesi, materiale nga interneti etj.
Rezultatet e t nxnit
N fund t ors nxnsi:
diskuton materialet e siguruara nga ai vet, por edhe nga shokt e tjer t grupit ;
przgjedh materialet m t domosdoshme pr projektin;
harton n grup draftin e projektit;
przgjedh mnyrn e prezantimit t projektit.
Literatura e rekomanduar: teksti i nxnsit faqja 206 207, revista biznesi, materiale nga interneti etj.
Rezultatet e t nxnit:
N fund t ors nxnsi:
prezanton projektin dhe argumenton idet e tij n kt projekt;
prdor gjuhn e duhur matematikore pr materialin e prgatitur;
respekton punn e grupit.
Msuesi pasi dgjon t gjitha grupet prcakton vlersimin n baz t kritereve t njohura pr vlersimin.
Faza e dyt:
Rezultatet e t nxnit:
N fund t ors nxnsi:
prcakton detyrat e ksaj faze t projektit;
prcakton metodn e puns n grup pr realizimin e projektit dhe burimet prkatse;
realizon detyrat e tij e n grup dhe merr prgjegjsit pr to.
N kt faz grupet mund t qndrojn edhe si n fazn e par por sht m mir t ndrrohen me qllim
q t rritet bashkpunimi dhe me nxns t tjer dhe lider t provojn t jen sa m shum nxns.
Literatura e rekomanduar: teksti i nxnsit faqja 207, revista biznesi, materiale nga interneti etj.
Rezultatet e t nxnit
N fund t ors nxnsi:
diskuton materialet e siguruara nga ai vet, por edhe nga shokt e tjer t grupit ;
przgjedh materialet m t domosdoshme pr projektin;
harton n grup draftin e projektit;
przgjedh mnyrn e prezantimit t projektit.
Literatura e rekomanduar: teksti i nxnsit faqja 207, revista biznesi, materiale nga interneti etj.
Rezultatet e t nxnit:
N fund t ors nxnsi:
prezanton projektin dhe argumenton idet e tij n kt projekt;
prdor gjuhn e duhur matematikore pr materialin e prgatitur
respekton punn e grupit.
Msuesi pasi dgjon t gjitha grupet prcakton vlersimin n baz t kritereve t njohura pr vlersimin.
PLANIFIKIMI DITOR
Ndrtimi i njohurive: Pas ksaj msuesi/ja zhvillon diskutimin rreth hapave q do prdorim pr t
zgjidhur problemat q prfshijn veprimet e mbledhjes dhe zbritjes s numrave. Paraqet n tabel situatn
problemore t shembullit 1. Si do t veprojm pr zgjidhjen e saj? Nxns t ndryshm japin mendimet e
tyre rreth zgjidhjes dhe m pas konkludohet zgjidhja e sakt.
Kshtu veprohet dhe me shembullin e dyt. Grupet katrshe t nxnsve punojn pr zgjidhjen e
problems 2 fq. 11, ku pasi nxjerrin t dhnat e problems dhe kuptojn krkesn e saj veprojn pr
zgjidhjen e saj. Mund tu krkohet nxnsve t gjejn dhe t dhna t tjera si p.sh:
- Roberti mendon ti blej dhe vllait nj biiklet?A mund t blej Roberti dy biikletat A dhe B?
Nse jo dhe sa euro i duhen atij n kt rast?
Pasi prfundojn disa nga grupet paraqesin zgjidhjet e tyre.
Prforcimi i t nxnit: Disa nga grupet e nxnsve zgjidhin ushtrimin 4; disa ushtrimin 5dhe pjesa tjetr
ushtrimin 7/a,c. Grupet q kan t njjtin ushtrim krahasojn prgjigjet. Prfaqsues t grupeve tregojn
zgjidhjen n tabel. I kushtohet vmendje argumentimit t zgjidhjes.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa nxnsve pr zbulimin dhe
argumentimin e prgjigjeve t situatave problemore, pr kryerjen sakt t veprimeve t mbledhjes dhe
zbritjes si dhe merr n konsiderat vlersimin q grupet i bjn njri tjetrit.
Detyra: ushtrimet 3; 6 dhe 7/b,d; faqe 11. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Matematika 10 37
a.
6 7
9
8
8
1 3
b.
5 67
1
2
4
2. Krahaso:
rendit numrat e plot pozitiv a. 91.3 me 91.5 c. 1.5 me 1.8
ose negativ, dhe numrat b. 3.8 me 3.76 d. 12.7 me 12.57
dhjetor 3. E vrtet apo e gabuar
a. 32 6 b. 2 + 5 7 < 37 c. 2 + 5 7 37
4. Gjej vlern:
a) 2.4 1000 b) 0.007 100 c) 9.9 100 d) 0.3 10
5. Llogaritni me mend:
zbatoj katr veprimet me a) 6381 682 b) 20.3 + 78.3 c) 0.68 + 4.2 d) 19.25 9.9
mend ose me shkrim pr 6. Llogarit me shkrim:
numrat e plot pozitiv ose a) 17 25; b) 168 80; c) 3.701 89; d) 13.3 7; e) 2.5 3.1; f 20.8
negativ dhe numrat dhjetor 0.8
7. Gjej:
a) 14 27; b) 372 + (57); c) 2.9 (3.4); d) 1.52 +
2.55; e) 19 (3); f) (2.3) (7); g) 164 (20);
h) 2.28 (1.2)
8. Rrumbullakos:
rrumbullakos numrat n nj a) 21.572 n t dhjetn m t afrt;
numr t caktuar shifrash pas b) 0.0925 n t qindtn m t afrt;
presjes dhjetore; c) 0.0293 n t mijtn m t afrt;
d) 20052 n qindshen m t afrt
9. Gjej vlern e shprehjes pa prdorur makinn llogaritse::
a) 45 + 18 3; b) 6 (35 27); c) 5 92;
zbatoj radhn e kryerjes s d) 1 + 7 x5 0.3;
veprimeve pr t br 10. Gjej vlern e shprehjes duke prdorur makinn llogaritse:
llogaritje t sakta
( 5) 4 x ( 2 ) x ( 3)
2
5
a) 14.82 (18.4 2.5 3.7); b) ;
2
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t bjn vetvlersimin e
puns s tyre. Prgjigjet e ushtrimeve diskutohen me radh. Gjat ksaj faze pr ushtrime t ndryshme, ku
nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e ushtrimit e dikton (p.sh shprehjet me shum veprime),
zgjidhja paraqitet n tabel nga nxns t ndryshm. Nxnsit duhet t orientohen pr t qen sa m real
gjat vetvlersimit.
Prforcimi i t nxnit: Pas dy fazave t para, msuesi/ja n bashkpunim me nxnsit ka evidentuar
konceptet e qarta dhe mangsit. N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr
eliminimin e tyre.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson nxnsit duke prdorur flett e puns pr disa nga nxnsit. Gjat ktij
vlersimi mban parasysh sa i drejt dhe real sht nxnsi n vetvlersimin e tij.
Nxnsit mund t shtojn rreshta t tjer nse mendojn se ka koncepte t tjera t rndsishme pr t cilt
duhet t diskutohet. Msuesi/ja vzhgon pa i korrigjuar plotsimet q nxnsit i kan br tabels.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja nxit diskutimin pr t rikujtuar konceptet kryesore t kapitullit. Pr secilin
nga kuptimet nxnsit japin prgjigjen q kan formuluar, dhe n kt mnyr t gjitha dyshet korrigjojn
shnimet. M pas dyshet e nxnsve punojn ushtrimet n faqen 17. Pasi prfundojn ushtrimet, kmbejn
fletoret me dyshet fqinje dhe korrigjojn njra tjetrn.
Prforcimi i t nxnit: Prfaqsues t dysheve t ndryshme prezantojn zgjidhjet n tabel dhe n t njjtn
koh, nxnsit plotsojn tabeln orientuese t aftsive t kreut n fillim t faqes 16 me simbolin prkats.
Vet nxnsi bn krahasimin me vetvlersimin e nj ore m par duke vlersuar dhe progresin e paraqitur.
Msuesi/ja mban shnimet prkatse pr nxnsit q ka menduar t vlersoj n kt or ose n ort n
vazhdim.
42 Libr pr msuesin
Vlersimi: N fund t ors msuesi/ja vlerson disa nxns dhe mban shnime pr disa t tjer. N vlersim
mund t marr n konsiderat edhe vetvlersimin e disa prej nxnsve. Vlersimi ka n baz aftsit q
nxnsi zotron pr zbatimin e njohurive t kreut 1.
Detyra: Ushtrimet n faqet 18-19. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr disa nga ushtrimet. Detyrat e disa
nxnsve do t bhen pjes e portofolit (q do t vlersohet)
Matematika 10 43
M pas shkruan n qendr shprehjen 10a dhe nxnsit duhet t shkruajn shprehje t njvlershme me t.
N t dy rastet nxnsit shoqrojn zgjidhjen me argumentimin prkats, ku kujtojn kufizat e ngjashme,
koeficientin, trajt e thjesht, etj.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja inkurajon nxnsit q n pun n grupe katrshe t kujtojn dhe
shkruajn rregullat q prdorim pr t reduktuar (thjeshtuar) nj shprehje algjebrike. Grupe t ndryshme
komentojn rregullat t shoqruar me shembuj konkret si ato t shembujve n libr. Del n pah q
kufizat lexohen bashk me shenjn q kan.
- A ka nj vler t caktuar numerike shprehja algjebrike?
- Si e gjejm vlern e nj shprehjeje pr nj vler t caktuar t shkronjs?
- far mund t themi pr vlerat q merr shkronja? A kan kufizim ato? Prgjigjet e ktyre
pyetjeve shoqrohen me shembullin e fundit n librin e nxnsit.
M pas nxnsit n dyshe punojn ushtrimet 6, 7, dhe 14 faqe 23. Disa dyshe prezantojn prfundimet e
tyre.
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve punojn ushtrimet 10, 12, 16 dhe 17 faqe 23. Para se dyshet t
prezantojn zgjidhjet, i krahasojn ato me nj nga dyshet e afrta dhe konkludojn pr zgjidhjen e sakt.
Prezantohen zgjidhjet nga nxns t ndryshm, t cilt japin dhe argumentimet prkatse.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin
e rezultateve t nxnsit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur tek puna e nxnsit n fletore
apo n aktivizimin e tij n tabel.
Detyra: ushtrimet 4, 5, 8 dhe 15 faqe 23. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Matematika 10 45
- Sa sht 16 2 ? Gjejeni at me makinn llogaritse. far tregon rezultati? Po kshtu veproni dhe
2
pr 8 3
Msuesi/ja inkurajon nxnsit t shprehin me fjal vetit e fuqive me eksponent negativ ose thyesor.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit punojn n dyshe ushtrimet 4; 7/g, h, i, j; dhe 13/ f, h; faqe 27. Disa nga
ushtrimet ku hasin vshtirsi prezantohen n tabel. M pas diskutohen ushtrimet 6; 8 dhe 10 n faqen 27,
ku nxnsit argumentojn prgjigjet e tyre.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime dhe vlerson nxnsit pr zbatimin e vetive t fuqive, pr
thjeshtimin e shprehjeve me fuqit, si dhe pr argumentimin e veprimeve me fuqit.
Detyra: Ushtrimet 11; 12; 14 she 16 faqe 27. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga
ushtrimet.
Matematika 10 47
Ndrtimi i njohurive: Pas ksaj, msuesi/ja zhvillon diskutimin rreth hapave q duhet t prdorim pr t
zgjidhur problemat q prfshijn fuqit dhe veprimet me to. Paraqet n tabel situatn problemore t
shembullit 1. Si do t veprojm pr zgjidhjen e saj? far veprimi do t kryejm? Nxnsit japin
mendimet e tyre rreth zgjidhjes. Nj nxns sqaron zgjidhjen n tabel.
Nxnsit punojn n grupe katrshe ku secili grup zgjidh nj nga ushtrimet 2/ a, b, c, 3 dhe 4 faqe 29. Pasi
prfundojn, prfaqsues t grupit prezantojn zgjidhjen n tabel. Nj nga grupet e tjera bn vlersimin e
zgjidhjes duke e pyetur dhe pr ndonj paqartsi. Kshtu veprohet me t gjitha grupet.
62 x x ( 36 x )
2
Prforcimi i t nxnit: M pas grupet katrshe t nxnsve zgjidhin ushtrimin 9 faqe 29. Grupet fqinje
krahasojn prgjigjet me njri tjetrin. Prfaqsues t disa grupeve prezantojn zgjidhjen n tabel.
Grupet e tjera bn vlersimin e zgjidhjes duke e pyetur dhe pr ndonj gabim t mundshm.
N varsi t kohs mund t diskutohet dhe ushtrimi 7 faqe 29.
Vlersimi: Msuesi/ja prdor teknikn e vlersimit t nxnsit nga nxnsi. Msuesi/ja mban shnime n
evidenc pr disa prej nxnsve lidhur me saktsin e veprimeve, zbulimin dhe argumentimin e
prgjigjeve q lidhen me vetit e fuqive si dhe pr zgjidhjen e situatave problemore.
Detyra: Ushtrimet 6; 8; 10; 13 faqe 29. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
48 Libr pr msuesin
faktorizo faktorizo
Nxnsit japin mendimet e tyre rreth dy skemave dhe plotsojn ato, duke arsyetuar pse sht kjo
zgjidhja.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja zhvillon diskutimin rreth hapave q duhet t prdorim pr t zgjidhur
problemat algjebrike. Theksohet se n disa problema ndihmon mjaft ndrtimi i figurs. Paraqet n tabel
situatn problemore t shembullit 1. Si do t veprojm pr zgjidhjen e saj? Tregojm n figur prmasat e
brinjve. Si e gjejm syprinn e drejtkndshit? Nxnsit japin mendimet e tyre rreth zgjidhjes. Nj
nxns sqaron zgjidhjen n tabel.
Msuesi/ja shtron pyetjen:
- Po nse njohim syprinn e drejtkndshit, si arsyetojm pr brinjt e tij?
Punohet n tabel shembulli i dyt n faqen 32. Sa zgjidhje t mundshme jan?
Nxnsit ndahen n grupe katrshe ku secili grup zgjidh nj nga krkesat e ushtrimit 3 faqe 33 duke u
mbshtetur n shembullin e tret t zgjidhur. Pasi prfundojn, prfaqsues t grupit prezantojn zgjidhjen
n tabel. Nj nga grupet e tjera bn vlersimin e zgjidhjes duke e pyetur dhe pr ndonj paqartsi. Kshtu
veprohet me t gjitha grupet.
Prforcimi i t nxnit: Pas ksaj, grupet punojn ushtrimin 9 faqe 33, duke e provuar pr 3 4 numra
dhe m pas tregojn pse ndodh ashtu.
Grupet e nxnsve q mbarojn shpejt punojn ushtrimin 11 faqe 33. Ata diskutojn si veprohet pr t
faktorizuar shprehjen e dhn. Msuesi/ja mund ti ndihmoj duke i inkurajuar t shkruajn 7x si shum
dy kufizash.
Vlersimi: Msuesi/ja prdor teknikn e vlersimit t nxnsit nga nxnsi. Msuesi/ja mban shnime n
evidenc pr disa prej nxnsve lidhur me saktsin e veprimeve, zbulimin dhe argumentimin e
prgjigjeve q lidhen me zbrthimin dhe faktorizimin e shprehjeve si dhe pr zgjidhjen e situatave
problemore.
Detyra: Ushtrimet 4; 5; 6 dhe 7 faqe 33. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
50 Libr pr msuesin
... ...
Disa nga dyshet prezantojn plotsimet e tyre t shoqruara dhe me shembuj konkret. Dyshet e tjera
korrigjojn ose plotsojn prgjigjet e tyre. M pas diskutohen me klasn ushtrimet 4 dhe 9duke u
mbshtetur n vetit m lart.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit n dyshe punojn ushtrimet 5; 10/a, c, e; 12 faqe 35. Pasi prfundojn
diskutohen zgjidhjet dhe mund t prezantohen n tabel disa nga to, ku nxnsit mund t ken hasur
vshtirsi.
Vlersimi: Msuesi/ja prdor vlersimin e dysheve t nxnsve pr njra - tjetrn. Gjithashtu mban
shnime pr disa nxns nse ata dallojn apo jo thyesat algjebrike, pr mnyrn si ata thjeshtojn dhe
kryejn veprime me thyesat algjebrike, si dhe si arsyetojn veprimet q kryejn.
Detyra: Ushtrimet 6; 10/b, d, f; 13 faqe 35. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Matematika 10 51
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja paraqet n tabel situatn problemore t shembullit t par n faqen 36
ku tregon kur vargu quhet progresion aritmetik. Nxnsit punojn n dyshe pr t gjetur kufizn e tret.
Msuesi/ja nxit nxnsit t gjejn dhe kufizn e katrt. Nxnsi q prezanton zgjidhjen arsyeton dhe
veprimet e kryera. Dyshe t ndryshme vlersojn zgjidhjen.
Po kshtu veprohet dhe me shembullin e dyt ku dyshet e nxnsve duhet tu prgjigjen pyetjeve:
- Si jan dy figurat e formuara? Pse?
- Cili sht raporti i ngjashmris s dy figurave?
- Si gjendet koeficienti i zmadhimit t figurs? Sa sht ai?
- Cila sht bashksia e vlerave t lejuara pr x? Pse?
Diskutohet me nxnsit ushtrimi 1 faqe 37, ku nxnsit duhet t gjejn gabimin, t argumentojn pse sht
gabim dhe t korrigjojn at.
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve diskutojn me njri-tjetrin ushtrimet 2; 4 dhe 8 faqe 37. Disa
nga dyshet i prezantojn zgjidhjet n tabel. Nxnsit e tjer mund tu bjn pyetje pr ndonj paqartsi
ose korrigjojn ndonj gabim t mundshm.
Vlersimi: Msuesi/ja prdor vlersimin e nxnsit nga nxnsi. Gjithashtu mban shnime pr disa
nxns pr mnyrn si ata thjeshtojn dhe kryejn veprime me thyesat algjebrike, si dhe si arsyetojn dhe
zgjidhin situatat problemore me thyesat algjebrike.
Detyra: Ushtrimet 9; 10 dhe 11 faqe 37. Msuesja/i jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Kontroll i shpejt
Un mundem t
Nxnsi 1 Nxnsi 2
1. Paraqitni m thjesht shprehjet
1. Paraqitni m thjesht shprehjet. a. 3m k 8n;
a. 5a b 9c; b. g g g g b. 2y 5x 2z 7y + 3x
prdor konceptet algjebrike g; c. k k k k;
dhe reduktoj shprehjet c. 2t 3r 4t 7r c. 7a2 8a2 5a + 3a
algjebrike; d. 10x2 3x2 4x + 3x 35 x 3 y
e. ;
27 y 2
30a b 14 x 2 y 4
e ; f. ;
36 y 2 50ab3 20 y
f.
30 y 3
2. Gjej vlern e shprehjes pr a = 2 2. Gjej vlern e shprehjes
zvendsoj numrat n dhe b = 3. pr x = 5 dhe y = 6.
formula dhe shprehje; a. 2b b. 8ab c. a. 4x b. 5xy
3 b2 d. 7a 9b 2 x2 d. 8x 10y
3. 9 x + 2 = 47 e = mc 2 x 2 3 2 x 3. 5 x 2 p = mgh 3xy 4 x = 51
kuptoj dhe t prdor Jepni nj shembull t secilit prej Jepni nj shembull t secilit prej
konceptet dhe fjalorin pr koncepteve nga kutia e msiprme. koncepteve nga kutia e msiprme
shprehjet, ekuacionet, a. shprehje a. shprehje
formulat, termat dhe c. ekuacion c. ekuacion
faktort. b. formula b. formula
d. term d. term
4. Zbrtheni kllapat n shprehjet e 4. Zbrtheni kllapat n
shumzoj nj kufiz me nj mposhtme. shprehjet e mposhtme.
kllap; a. 9 ( 3a 1) ; b. a. 6 ( 2b + 4c ) ;
s ( 2 s 3) 3s ( s 2 ) ; b. t ( 3 + t ) 5t ( 2t 1) ;
5. Faktorizoni shprehjet. 5. Faktorizoni shprehjet.
nxjerr faktort e prbashkt a. 8 x3 12 x 2 ; b. 18ab + 24ab 2 a. 4a 2 16a 3 ;
n nj shprehje
; b. 25 xy 2 15 xy ;
6. Paraqitni m thjesht shprehjet. 6. Paraqitni m thjesht shprehjet
prdor vetit e fuqive;
b. ( c 6 ) ; b. ( a 2 ) ;
3 5
a. a 2 a 5 ; c. a. y 2 y6 ;
Matematika 10 53
24 x12 : 3 x 3 c. 32b9 : 8b 3
d. ( 3c 2 4c )
3 2
d. ( 4m 2 5m 4 ) :10m7
3
: 6c 5
7. Thjeshtoni thyesat algjebrike. 7. Thjeshtoni thyesat algjebrike.
7 x 2 + 14 x ( x 2)
2
2x2 + 6x 3ab 2 6a 2 b
a. ; b. ; a. ; b. ;
thjeshtoj thyesat algjebrike 7x ( + 3) ( x + 2 )
x
( x 2)
3
9a
dhe kryej veprime me to; 8. Thjeshtoni shprehjet me thyesa 8. Thjeshtoni shprehjet me
algjebrike. thyesa algjebrike.
4 2 5x 4y
a. + ; b. x ; 7 r 14r 3 3 1
a 3 a +3 2 y 15 x 2 a. : ; b. ;
2s 2 s x2 x+2
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t kmbejn flett me
shokun e tyre, dhe t bjn vlersimin e shokut. Nxnsit identifikojn gabime (nse ka) argumentojn
zgjidhjet e sakta, gjykojn dhe vlersojn nxnsit lidhur me njohurit e tyre t reflektuara n fletn e
puns. Msuesi ndrkoh lehtson procesin dhe kontrollon gjykimet e nxnsve mbi punn e shokut t
tyre. Gjat ksaj faze pr ushtrime t ndryshme, ku nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e
ushtrimit e dikton (p.sh shprehjet me shum veprime), zgjidhja paraqitet n tabel nga nxns t
ndryshm. Nxnsit duhet t orientohen pr t qen sa m real gjat vlersimit.
Prforcimi i t nxnit: Pas dy fazave t para, msuesi/ja n bashkpunim me nxnsit ka evidentuar
konceptet e qarta dhe mangsit. N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr
eliminimin e tyre.
Vlersimi: Msuesi mban shnime n evidenca pr disa prej nxnsve lidhur me vlersimet dhe
argumentimet e nxnsve si vlersues, por edhe si punues t kuicit. Ai mund t marr parasysh n disa
raste edhe vlersimin e br nga nxnsit pr njri tjetrin.
Detyra: N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr eliminimin e tyre.
Ushtrimi 1
Plotsoni vendet bosh:
a) tetmij e dyzet e tre = ____________ (1pik)
b) shifra 2 n numrin 3,0426 tregon shifrn e ________________ (1 pik)
c) numri m i madh q n rrumbullakimin n dhjetshen m t afrt jep 350 sht __________ (1 pik)
d) (6 + 7) x 9 : 3 = __________ (1 pik)
Ushtrimi 2
Kryeni veprimet:
a) 31 x 0,3 = (1 pik) b) 3,9 : 0,003 = (1 pik)
c) 32 + 184 6 x 3 = (2 pik)
Matematika 10 55
Ushtrimi 6: Faktorizoni:
2 2 +4
a) 2x2 + 10x = (1 pik) b) (2 pik)
2 4
Ushtrimi 8. Nj trekndsh knddrejt dhe nj katror me brinj 4 cm kan t njjtn syprin. Sa jan
katetet e trekndshit nse ndryshesa e tyre sht 4. (3 pik)
Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikt 07 8 11 12 15 16 19 20 3 24 27 28 30
elsi i zgjidhjes:
Ushtrimi 2/c:
gjetja e rrnjs 1 pik; gjetja e vlers 1 pik.
Ushtrimi 4/c:
shprndarja e kllapave 1 pik; reduktimi i kufizave t ngjashme 1 pik.
Ushtrimi 5/b:
gjetja e 2m2 1 pik; gjetja e vlers 1 pik.
Ushtrimi 6/b:
faktorizimi i emruesit ose numruesit 1 pik; gjetja e vlers pas thjeshtimit 1 pik.
Ushtrimi 7/a:
kthimi n emrues t prbashkt 1 pik; reduktimi i kufizave t ngjashme 1 pik.
Ushtrimi 7/b:
kthimi n emrues t prbashkt 1 pik; shprndarja e klapave 1 pik; reduktimi i kufizave t ngjashme 1
pik.
Ushtrimi 8:
gjetja e syprins s trekndshit 1 pik; formimi i ekuacionit 1 pik; gjetja e kateteve 1 pik.
Matematika 10 57
Llojet e kndeve
Msuesi/ja paraqet n tabel shembullin e par n faqen 44. Dyshet e nxnsve gjejn kndet e krkuar
Duke prdorur mnyra t ndryshme pr gjetjen e tyre. Disa nga dyshet prezantojn zgjidhjen n tabel
shoqruar dhe me arsyetimin prkats.
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve punojn ushtrimet 2; 4 dhe 6 faqe 45. Pasi mbarojn krahasojn
vlerat e gjetura me dyshen m t afrt. M pas dyshe t ndryshme argumentojn zgjidhjen n tabel.
Theksohen mnyrat e ndryshme t zgjidhjes.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin e
rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur tek puna e nxnsit n fletore apo
n aktivizimin e tij n tabel.
Detyra: Ushtrimet 3; 5; 7 dhe 9 faqe 45. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Msuesi/ja jep detyr pr n dosje Problemin krkimor faqe 43.
Zgjateni BC deri sa t pres ED. Tregoni kndet e barabarta q formohen dhe arsyen pse. Nse AB dhe
ED nuk do ishin paralele a do kishim t njjtat prfundime? Pse?
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja inkurajon nxnsit t kujtojn prse shrben busulla dhe si prdoret ajo.
Si orientohen anijet n det? Si jepet kndi i orientimit? far tregon ai?
Nxnsit japin mendimet e tyre dhe m pas arrihet n prfundime. M pas dyshet punojn pr t dhn
Matematika 10 59
ose vizatuar kurse t ndryshme. P.sh. nxnsi 1 i thot shokut kursi 1540, nxnsi 2 e paraqet n vizatim
at, ose nxnsi 1 jep me vizatim dhe krkon kursin nga nj pik te tjetra.
M pas komentohen hapat q prdoren pr zgjidhjen e problemave q prmbajn knde dhe drejtza
paralele. Punohen n tabel dy shembujt e faqes 46, ku nxns t ndryshm paraqesin n tabel vizatimin
dhe arsyetimin pr t gjetur kursin nga nj pik te tjetra.
Nxnsit punojn n grupe katrshe me ushtrimet 1 dhe 4 faqe 47. Prfaqsues t grupeve prezantojn
zgjidhjet n tabel. Grupet e tjera vlersojn prgjigjen ose plotsojn at.
Pr grupet q mbarojn shpejt mund t jepet dhe ushtrimi 9 po n kt faqe.
Prforcimi i t nxnit: Msuesi/ja zgjedh nj nxns dhe fillon t'i jap atij / asaj udhzimet pr t vizituar
nxns t ndryshm ose vende t tjera n dhom. Nxnsit e tjer do t duhet t'i interpretojn lvizjet duke
vlersuar / numruar n udhzimet e duke regjistruar. Udhzimet mund t modelohen n t njjtn koh
duke prdorur gjeometrin ose programe t tjera.
Prsritet aktiviteti deri sa t bni sa m shum nxns t jet e mundur t prgjigjen me detaje apo t
bjn pyetje.
Vlersimi: Msuesi/ja prdor vlersimin e nxnsit nga nxnsi. Gjithashtu mban shnime dhe vlerson
disa nga nxnsit pr saktsin n gjetjen e kursit, n dhnien e kursit me an t kndeve si dhe pr
zgjidhjen e situatave problemore q prmbajn knde dhe drejtza paralele.
Detyra: Ushtrimet 3; 6 dhe 7 faqe 47. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
trekndsh;
- nxjerr dhe zbaton vetit dhe prkufizimet e
llojeve t veanta t katrkndshave, duke
prfshir katrorin, drejtkndshin,
paralelogramin, trapezin, balonn dhe rombin
- zbaton faktet pr kndet dhe vetit e
trekndshave dhe katrkndshave me
supozime dhe nxjerr rezultatet.
Burimet: Teksti i nxnsit, fleta A4, vizore, grshr, Lidhja me fushat e tjera ose me temat
makin llogaritse ndrkurrikulare: Shkenc
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
Organizimi i ors s msimit:
Parashikimi i njohurive: Msuesi/ja zhvillon me nxnsit kuicin: e vrtet apo e gabuar.
a) Nj trekndsh mund t ket dy knde t drejt.
b) Nj trekndsh mund t ket nj knd t drejt, nj knd i ngusht dhe nj knd gjer.
c) Nj katrkndsh mund t ket katr knde t gjer.
d) Nj katrkndsh mund t ket vetm nj ift t brinjsh paralele.
e) Nj katrkndsh mund t ket saktsisht tre knde t drejt.
f) N nj trekndsh kndi i jashtm sht sa shuma e dy kndeve jo t bashkmbshtetur me t.
Nxnsit japin prgjigjet e tyre duke e mbshtetur n fakte at, dhe duke dhn dhe pohimin e sakt.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja zhvillon diskutimin rreth hapave q do prdorim pr t zgjidhur
problemat q prmbajn trekndsha, dhe/ose katrkndsha, dhe/ose drejtza paralele. Paraqet n tabel
situatn problemore t shembullit 1. Si do t veprojm pr zgjidhjen e saj? A sht e domosdoshme figura
n kt rast? Do na ndihmonte ajo n zgjidhjen e problems? Nxns t ndryshm japin mendimet e tyre
rreth zgjidhjes dhe m pas e zgjidhin at.
Kshtu veprohet dhe me shembullin e dyt ku rndsi i jepet faktit t gabimit t Edit dhe theksohet q
nse drejtzat nuk jan paralele, kndet prgjegjs ose ndrrues nuk jan t barabart.
Nxnsit punojn n grupe katrshe pr zgjidhjen e problemave 2 dhe 3 fq. 51, ku pasi nxjerrin t dhnat e
problems dhe kujtojn vetit prkatse, veprojn pr zgjidhjen e saj.
M pas diskutohet problema 8 faqe 51, ku msuesi/ja nxit nxnsit q t paraqesin figurn n rrjetin
koordinativ t vizatuar n letr me kuadrate.
Prforcimi i t nxnit: Msuesi/ja udhzon grupet e nxnsve q t zhvillojn me njri tjetrin kt
situat:
Nxnsit e grupi 1 prshkruajn nj katrkndsh, duke prdorur disa nga vetit e tij, si p.sh: Un kam nj
drejtz simetrie, dhe ... Cili jam un?
Nxnsit e grupit 2 duhet t skicojn figurn dhe t gjejn emrin e figurs s prshkruar. M pas ndrrojn
rolet. (Kujdes: nr. ift grupesh) Kjo metod mund t prdoret gjithashtu pr t nxjerr dhe figura t tjera.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa nxnsve pr identifikimin e vetive t
trekndshave dhe katrkndshave q njohin, pr mnyrn se si ata prdorin dhe zbatojn vetit e
figurave t veanta, pr mnyrn e zgjidhjes s situatave problemore dhe argumentimin e tyre.
Detyra: Ushtrimet 9, 11 dhe 13 faqe 51. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
62 Libr pr msuesin
Nxnsit n dyshe punojn pr plotsimin e skems dhe shoqrojn do rast me figurn prkatse.
Msuesi/ja paraqet n tabel situatn problemore t shembullit t par. Dyshet e nxnsve duhet t
arsyetojn cilt trekndsha jan kongruent dhe pse? Msuesi/ja inkurajon nxnsit t ndrtojn dy
trekndshat X dhe Y me ato t dhna q jepen n problem (marrin brinjt e barabarta 5 cm dhe 8 cm
dhe kndet e barabarta 500). M pas i presin ato dhe i krahasojn duke i vendosur mbi njri tjetrin. A jan
kongruent? Theksohet nga nxnsit q patjetr duhet dy brinj dhe kndi ndrmjet tyre.
M pas dyshet zgjidhin situatn: A jan kongruent
Po kta? Pse? Nxnsit ndryshojn dhe vet n dyshe situatat dhe nxjerrin
konkluzione.
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve punojn ushtrimet 2 dhe 3 faqe 53. Pasi prfundojn disa prej
tyre prezantojn zgjidhjet n tabel.
Diskutohet me nxnsit pyetja: kur dy shumkndsha jan kongruent? Si mund t vrtetojm q dy
Matematika 10 63
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa nxnsve pr saktsin q ata identifikojn
figurat kongruente dhe pr mnyrn e arsyetimit t kongruencs s trekndshave n situata t ndryshme.
Detyra: Ushtrimi 4 faqe 53. Msuesi/ja jep udhzon nxnsit ti vizatojn katrort e dhn n rrjet
katrorsh.
Nxnsit n dyshe punojn pr plotsimin e skems dhe shoqrojn do rast me figurn prkatse.
Theksohet se koeficienti i ngjashmris k sht i barabart me raportin e brinjve t prpjesshme. Raporti
i perimetrave t figurave t ngjashme sht k, raporti i syprinave sht k2 dhe raporti i vllimeve sht k3.
Msuesi/ja paraqet n tabel situatn problemore t shembullit t dyt. Dyshet e nxnsve duhet t
arsyetojn pse trekndshat jan t ngjashm dhe t gjejn k. M pas gjejn syprinn.
Disa nga dyshet e nxnsve prezantojn zgjidhjen duke argumentuar at.
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve punojn ushtrimet 1, 5 dhe 7, faqe 53. Pasi prfundojn disa
prej tyre prezantojn zgjidhjet n tabel.
N varsi t kohs, diskutohet me nxnsit ushtrimi 9, faqe 53.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa nxnsve pr saktsin q ata identifikojn
figurat e ngjashme dhe pr mnyrn e zbatimit ngjashmris s trekndshave n situata t ndryshme.
Detyra: Ushtrimet 6 dhe 8 faqe 53. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Trekndsha Trekndsha t
kongruent ngjashm
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t bjn
vetvlersimin e puns s tyre. Prgjigjet e ushtrimeve diskutohen me radh. Gjat ksaj faze pr ushtrime
t ndryshme, ku nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e ushtrimit e dikton, zgjidhja paraqitet
n tabel nga nxns t ndryshm. Nxnsit duhet t orientohen pr t qen sa m real gjat
70 Libr pr msuesin
vetvlersimit.
Prforcimi i t nxnit: Pas dy fazave t para, msuesi/ja n bashkpunim me nxnsit ka evidentuar
konceptet e qarta dhe mangsit. N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr
eliminimin e tyre.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson nxnsit duke prdorur flett e puns pr disa nga nxnsit. Gjat ktij
vlersimi mban parasysh sa i drejt dhe real sht nxnsi n vetvlersimin e tij.
Detyra: N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr eliminimin e tyre.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja nxit diskutimin pr t rikujtuar konceptet kryesore t kapitullit nprmjet
shnimeve t secilit grup. Diskutimi zhvillohet duke patur parasysh tabeln n faqen 60 pr njohurit,
emrtimet, vetit. Gjat puns n grup nxnsit diskutojn rreth shembujve t paraqitur n tabel. Ndrkoh
korrigjojn edhe konceptet e paqarta ose plotsojn ato q i kan ln pa shpjegim.
M pas grupet e nxnsve punojn ushtrimet n faqen 61.
Prforcimi i t nxnit:
Pasi prfundojn ushtrimet prfaqsuesi i secilit grup prezanton zgjidhjen e njrit prej tyre n tabel dhe
grupet e tjera bjn korrigjimin. Ndrkoh secili nga antart e grupit plotson tabeln n krye t faqes 60
(duke u nisur nga mnyra si kan zgjidhur ushtrimet). Vet nxnsi bn krahasimin me vetvlersimin e nj
ore m par duke vlersuar dhe progresin e paraqitur.
Msuesi/ja mban shnimet prkatse pr nxnsit q ka menduar t vlersoj n kt or.
Vlersimi: N fund t ors msuesi/ja vlerson disa nxns dhe mban shnime pr disa t tjer lidhur me
rezultatet e t nxnit t kreut 3. N ndonj rast merr parasysh edhe vetvlersimin ose vlersimin e
nxnsve pr njri-tjetrin.
Gjat vlersimit msuesi/ja i kushton rndsi mnyrs si nxnsit argumentojn zgjidhjet e problemave.
Detyra: Ushtrimet n faqet 62-63. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr disa nga ushtrimet. Disa nxns
do t bjn pjes t portofolit t tyre ket detyr.
72 Libr pr msuesin
Ndrtimi i njohurive: Nxnsit punojn n dyshe pr t zgjidhur problemin krkimor n faqen 65.
Msuesi/ja udhzon nxnsit drejt mbledhjes s t dhnave aktuale. Ju jep listn e nxnsve s bashku me
vitin e lindjes s do nxnsi. Diskutojn rreth mnyrs s ndrtimit t tabels s frekuencave. Nj
shembull i saj sht:
Viti i lindjes Mosha (vje) Numri i nxnsve
p.sh. 2002 14 6
... ... ...
... ... ...
Dyshet e nxnsve duhet t plotsojn kolonn e par dhe t dyt duke llogaritur moshn dhe m pas
kolonn e tret duke numruar nga lista. Pasi kan plotsuar tabeln nxnsit duhet t llogarisin moshn
mesatare. Msuesi/ja inkurajon nxnsit t kujtojn si llogaritet mesatarja aritmetike.
Dyshet prezantojn zgjidhjen dhe rezultatin. Zhvillohet nj diskutim se si arrihet n kt rezultat? far
prfundimi arrijm? A kemi t gjitha dyshet t njjtin rezultat?
Prforcimi i t nxnit: Msuesi/ja pyet: far karakteristike tjetr mund t gjeni me kto t dhna?
Nxnsit hulumtojn dhe t arrijn n prfundime t ndryshme si: mund t gjejm moshn mesatare t
djemve dhe at t vajzave, modn etj.
Dyshet bashkohen n grupe katrshe dhe duhet t gjejn moshn mesatare t djemve dhe at t vajzave.
M pas paraqitin me diagram t dhnat e tyre.
Vlersimi: Gjat ksaj ore msuesi/ja mban shnime dhe vlerson nxnsit pr mnyrn si ata
argumentojn rrugn dhe veprimet pr problemn krkimore m lart. Kjo sht nj or msimi ku
dominon bashkpunimi midis nxnsve dhe hulumtimi i situats, si pasoj vlersohet dhe puna n grup
dhe mnyra e logjikimit t situats krkimore.
Detyra: Sa sht mosha mesatare e banorve n pallatin tuaj. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse. Detyra
do paraqitet n portofol pr vlersim.
Matematika 10 73
Si ndrtohet?
Diagrami me shtylla
ll Diagrami rrethor
D
Ndrtimi i njohurive: Nxnsit, duke pasur parasysh dhe hartn m lart, n dyshe zgjidhin situatat:
1. Distanca, n km m t afrt, q pacientt duhej t Distanca 0 2 3 4 5 6 7 8 9 10
udhtonin pr t vizituar nj klinik spitalore sht Numri i
16 15 11 9 6
regjistruar n tabel. Vizatoni nj diagram me shtylla t pacientve
ktyre t dhnave.
2. Numri i DVD shitur n nj dyqan Ditt Hn Mart Mrkur Enjte Premte Shtun Diel
rreth nj jave tregohet n tabel. Numri 29 34 30 25 29 36 17
Vizatoni nj diagram rrethor pr t i DVD
ilustruar kto t dhna. Disa nga dyshet prezantojn zgjidhjen.
M pas komentohen dy shembujt e zgjidhur ku nxnsve ju krkohet t identifikojn mangsit ose gabimin.
Msuesja/i krkon nga dyshet q t interpretojn ushtrimin 1 faqe 69. Pasi prfundojn nxnsit prezantojn
rezultatet e tyre.
Prforcimi i t nxnit: Msuesi/ja ju krkon nxnsve t diskutojn dhe tregojn avantazhet dhe disavantazhet e
tabels me dy hyrje kundrejt diagramit me shtylla dhe atij rrethor, dhe ktyre dy t fundit me njri - tjetrin.
Pas ksaj dyshet e nxnsve zgjidhin problemn 2 faqe 69. Pasi prfundojn diskutohet zgjidhja n tabel.
N varsi t kohs kjo mund t zgjatet pr nj aktivitet praktik. Nxnsit mund t punojn n grupe t vogla
pr t vendosur s bashku dhe ti paraqesin propozimet e biznesit klass pr nj lloj t ri sanduii n restorant. Ata
duhet t mbledhin t dhna pr mbushjet e preferuara t sanduiit, dhe t prdorin anketat pr t vlersuar se sa
nxnsit do t prdorin sanduiin e ri dhe sa ata do t jen t gatshm t paguajn. Propozimet duhet t prfshijn
detaje t tilla si: sa sht sasia e do prbrsi q ata do t blejn dhe sa do t kushtoj kjo, si dhe t ardhurat e
pritshme. Gjetjet duhet t prfaqsohen n mnyr t prshtatshme, duke prdorur diagramin me shtylla dhe at
rrethor. 'sht m e rndsishmja, do grup duhet t bind klasn q sasit e tyre t planifikuara dhe mimet jan
Matematika 10 75
Prforcimi i t nxnit: Grupet katrshe t nxnsve punojn pr zgjidhjen e ushtrimeve 4 dhe 6 faqe 73.
Kto pyetje jan t dobishme pr zhvillimin e qart t t menduarit logjik. Prqendrohet s pari n kuptimin
qart t t dhnave dhe mnyrs s gjetjes s tyre. Grupe t ndryshme diskutojn zgjidhjen n tabel.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e prgjigjeve t disa prej nxnsve pr saktsin n
llogaritjen e mesores, mesatares dhe karakteristikave t shprndarjes s nj grupi t dhnash, mnyrn e
arsyetimit t gjetjes s tyre si dhe krahasimin e bashksive t nj grupi t dhnash. Gjithashtu prdor dhe
vlersimin e nxnsit nga nxnsi.
Detyra:Ushtrimet 4, 6/e, f, g dhe 7 faqe 71. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve bashkohen n grupe katrshe dhe secili grup zgjidh nj nga
ushtrimet 1, 2, 3 faqe 77. Pasi prfundojn kmbejn zgjidhjet me grupin q ka t njjtn problem dhe
kontrollojn dhe vlersojn njri tjetrin. Disa nga grupet prezantojn zgjidhjet n tabel.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa nxnsve pr mnyrn se si ata formojn
klasat dhe grupojn t dhnat n klasa, pr dallimin e llojit t t dhnave si dhe pr ndrtimin e
diagrameve t paraqitjes s tyre. Gjithashtu prdor dhe vlersimin e nxnsit pr nxnsin.
Detyra: Ushtrimet 4, 5 faqe 77. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Kontroll i shpejt
Un mundem t Vlersimi
Nxnsi 1 Nxnsi 2
1. Tabela tregon shpenzimet mesatare t nj familjeje pr nj muaj.
Ndrtoni:
a. Diagramin me shtylla t ktij informacioni;
b. Diagramin rrethore shtylla t ktij informacioni;
ndrtoj dhe interpretoj tabeln
Emrtimi Shpenzimet Emrtimi Shpenzimet
e t dhnave me dy hyrje,
(euro) (euro)
diagramet me shtylla,
Qeraja mujore 260 Qeraja mujore 250
diagramet rrethore;
Ushqime dhe 170 Ushqime dhe 200
pije pije
Argtime 125 Argtime 95
T tjera 345 T tjera 255
2. Tabela tregon kohn q shpenzojn klientt n supermarketin A.
prdor tabelat e dendurive pr ndrtoni histogramin e ktyre t dhnave.
t paraqitur t dhna t Koha (min) Denduria Koha (min) Denduria
grupuara; 0<t 8 18 0<t 5 20
ndrtoj histograme me 8 < t 18 25 5 < t 10 25
intervale klasash t barabarta 18 < t 28 29 10 < t 20 22
ose t ndryshme; 28 < t 36 21 20 < t 30 14
36 < t 50 17 20 < t 50 27
3. Ema regjistron moshat e 3. Ada regjistron moshat e
njerzve q po shtisnin n njerzve q po vizitonin
park n orn 10 t muzeun n orn 11 t
mbrmjes. paradites.
21, 25, 19, 18, 21, 35, 38, 1, 40, 34, 15, 20, 9, 27, 42, 12, 38, 52,
18, 21. 46, 44.
a. Gjeni a. Gjeni
i. mesataren aritmetike ii. i. mesataren aritmetike ii.
llogarit mesataren aritmetike, amplitudn; amplitudn;
modn, mesoren, amplitudn b. A shpreh mesatarja q gjett b. A shpreh mesatarja q gjett
dhe ndryshesn ndrkuartilore moshn q plqen m shum moshn q plqen m shum
e nj bashksie t dhnash; shtitjet? muzeumet?
prdor mesataret dhe treguesit c. Gjeni i. modn; ii. c. Gjeni i. modn; ii. mesoren;
e shprndarjes pr t krahasuar mesoren; iii. ndryshesn ndrkuartilore
bashksit e t dhnave; iii. ndryshesn ndrkuartilore d. A ka vlera t jashtndodhura?
d. A ka vlera t Nse po cilat?
jashtndodhura? Nse po e. Cila nga karakteristikat e
cilat? gjetura sht treguesi m i
e. Cila nga karakteristikat e mir pr kt grup t
gjetura sht treguesi m i dhnash?
mir pr kt grup t
dhnash?
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t kmbejn flett me
shokun e tyre, dhe t bjn vlersimin e shokut. Nxnsit identifikojn gabime (nse ka) argumentojn
zgjidhjet e sakta, gjykojn dhe vlersojn nxnsit lidhur me njohurit e tyre t reflektuara n fletn e
puns. Msuesi ndrkoh lehtson procesin dhe kontrollon gjykimet e nxnsve mbi punn e shokut t
tyre. Gjat ksaj faze pr ushtrime t ndryshme, ku nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e
Matematika 10 81
ushtrimit e dikton (p.sh shprehjet me shum veprime), zgjidhja paraqitet n tabel nga nxns t
ndryshm. Nxnsit duhet t orientohen pr t qen sa m real gjat vlersimit.
Prforcimi i t nxnit: Pas dy fazave t para, msuesi/ja n bashkpunim me nxnsit ka evidentuar
konceptet e qarta dhe mangsit. N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr
eliminimin e tyre.
Vlersimi: Msuesi mban shnime n evidenca pr disa prej nxnsve lidhur me vlersimet dhe
argumentimet e nxnsve si vlersues, por edhe si punues t kuicit. Ai mund t marr parasysh n disa
raste edhe vlersimin e br nga nxnsit pr njri tjetrin.
Vlersimi: Msuesi/ja vzhgon dhe mban shnime pr grupet dhe lidert e tyre, pr detyrat e do grupi,
pr prgjegjsit q nxnsit marrin pr realizimin e projektit, pr ti patur parasysh kto n vlersimin
prfundimtar t nxnsit n projekt.
Detyra: Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr ecurin e projektit dhe ort n vazhdim t tij.
Vlersimi: Msuesi/ja vzhgon dhe mban shnime pr mnyrn se si antart e grupit bashkpunojn pr
realizimin e detyrs, prgjegjsit q nxnsit mbajn pr realizimin e projektit, pr ti patur parasysh kto
n vlersimin prfundimtar t nxnsit n projekt.
Detyra: Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr ecurin e projektit dhe prezantimin e tij orn e ardhshme.
Niveli pakalues Nota 4: Nuk paraqitet raporti dhe nuk dorzohet produkti (kur ka t till). Ose: Raporti ka
gabime t shumta pr sa u prket njohurive. Mungojn argumentet. Nuk ka bashkpunim n grup. Nuk jan
respektuar afatet.
Niveli baz Notat 5 dhe 6: Pak burime informacioni. Kopjime nga informacionet. Pak argumente. Nxnsit
prpiqen t bashkpunojn. Prgjithsisht jan zbatuar afatet. Raporti me gabime gjuhsore dhe i pastrukturuar.
Prezantimi i prcipt.
Niveli mesatar Notat 7 dhe 8: Disa burime informacioni. Prpunim i mir i informacioneve. Argumente t
mira. T prpikt n afatet. Nxnsit bashkpunojn. Parashtrimi me shkrim me pak gabime gjuhsore dhe i
strukturuar mir.
Niveli i lart Notat 9 dhe 10: Larmi burimesh t informacionit. Gjykime kritike ndaj informacioneve. Ide
origjinale. T gjith nxnsit punojn n mnyr t pavarur dhe n grup. Parashtrimi me shkrim korrekt dhe i
strukturuar mir.
86 Libr pr msuesin
aktivizimin e tij n tabel. Gjithashtu vlerson shpejtsin n zgjidhjen e ushtrimeve, por merr parasysh
edhe formulimet e sakta t prfundimeve n rastet e veanta.
Detyra: Ushtrimet 4,12 14 fq. 85. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Prforcimi i t nxnit: Klasa e ndar n grupe punon ushtrimet 2 dhe 3 (kthejn fillimisht pjest e
shprehura n thyesa). Grupet q kan problem t njjt krahasojn prgjigjet. N kt ushtrim theksohet
prfshirja e njsive t matjes n rastet kur problema e krkon. Punohet nga grupet e nxnsve ushtrimi 10
duke qen se ka n baz llogaritjen e pjess s nj prqindjeje. Prfaqsues t grupeve prezantojn
zgjidhjet n tabel. I kushtohet rndsi argumentimit t prgjigjes.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson saktsin n njehsimin e pjess s t trs, argumentimin e veprimeve,
saktsin n gjetjen e rezultatit t krkuar, lidhjen e njohurive t mparshme me ato t marra rishtaz.
Gjithashtu msuesi/ja merr parasysh vlersimin e nxnsit nga nxnsi.
Detyra: Problemat 4, 6, 9, 12 faqe 87. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Burimet: teksti i nxnsit, makina llogaritse. Lidhja me fushat e tjera ose me temat
ndrkurrikulare: Ekonomi
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
Organizimi i ors s msimit:
Parashikimi i njohurive: Msuesi/ja shtron para nxnsve situatat: Njehsoni rezultatin pr situatat e
1 5 1 5
mposhtme ) 6 4 6 = b) 6 4 : 6 =
Pasi kryejn veprimet n dyshe ,nxnsit diskutojn prgjigjet dhe sqarohen hapat e zgjidhjes s
ushtrimeve. Msuesi/ja thekson rndsin e thjeshtimit n saktsin e njehsimit t rezultatit dhe mnyrn
se si kthehet numri przier n thyes.
Ndrtimi i njohurive: Njihen nxnsit me situatn e shembullit1. Msuesi/ja fillimisht krkon mendimin
e nxnsve se cilat do t ishin hapat e zgjidhjes s nj probleme q prmban veprime me thyesa. Duke ju
referuar diskutimit t br pr hapat e zgjidhjes s problems nxnsit fillimisht prcaktojn:
a) far veprimi duhet br (mbledhje,zbritje shumzim apo pjestim t thyesave t dhna)
b) si e gjejm m thjesht rezultatin
1 1 1 6 15 4 25
Pas veprimit +1 + = + + = litra, theksohet ideja se thyesa e prftuar duhet kthyer n
2 4 3 12 12 12 12
25 1
numr t przier ( = 2 ). Kshtu prgjigja e problems sht m e leht pr tu dhn pasi n kt
12 12
mnyr krahasimi me 2 sht m i thjesht.
Diskutohet shembulli 2 tek i cili krkohet q nxnsit t evidentojn gabimin e br n njehsimin e
rezultatit t krkuar,duke br t qart dhe nj her si mblidhen thyesat me emrues t ndryshm.
Pr shembullin 3 msuesi/ja bn nj mini konkurs: M i shpejti ku nxnsit duke punuar n dyshe
njehsojn pjesn e ngjyrosur me t kuqe n gjashtkndsh. Msuesi/ja mund t shtoj pyetjen: Cila pjes
sht jo e kuqe?
Prforcimi i t nxnit: Klasa e ndar n grupe punon ushtrimin 3 dhe 5 n faqen 91. Pr mnyrn e
zgjidhjes s ushtrimit 3 diskutohet n tabel. Nga gjith klasa krkohet mendim pr situatn e ushtrimit 9.
Fillimisht orientohen nxnsit q t provojn me raste konkret (metoda e kundrshembullit) e m pas t
argumentojn prgjigjen. Prfaqsues t grupeve prezantojn zgjidhjet n tabel.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me saktsin
n njehsimin e pjess, argumentimin e veprimeve, saktsin n gjetjen e rezultatit t krkuar, si dhe
lidhjen e njohurive t mparshme me ato t marra rishtaz
Detyra: Ushtrimet 4, 7, 11 faqe 87. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
92 Libr pr msuesin
Shnim: Kjo tem zhvillohet n dy or msimore me qllim q t kontrollohen dhe diskutohen t gjith
portofolet. Kujdes, vlersimi i portofolit t do nxnsi duhet t motivohet nga msuesi/ja.
Matematika 10 93
Vlersimi: N fund t ors msuesi/ja vlerson disa nxns dhe mban shnime pr disa t tjer,duke patur
parasysh argumentimin q nxnsit i bn zgjidhjeve t ushtrimeve (sidomos atyre gjeometrike). Vlersimi ka
n n baz aftsit q nxnsi zotron pr zbatimin e njohurive t krerve 1 4.
Detyra: Ushtrimet 2, 5 dhe 9 n faqen 124-125. Msuesi/ja jep udhzimet e nevojshme pr zgjidhjen e
ushtrimeve.
(Ushtrimet 8,10 dhe 12 do t trajtohen n prsritjen 2)
Test 1 (prmbledhs)
Matematik X Krert 1, 2, 3, 4;
Ushtrimi 2. Nj supermarket shet pako t nj lloji t ri drithrash. Secila pako prbhet nga nj
ambalazhim kartoni, e cila e ka masn 68 g dhe ka brenda 650g drithra. Supermarketi sht furnizuar me
50 arka, secila me nga 36 pako. A e kalon ky furnizim masn prej 1000 kg? (3 pik)
8 4 +4
a) 4x = 64 (2 pik) b) 25+13
= 2 (2 pik)
b) (2 pik)
(2 pik)
Ushtrimi 6. Pr figurn e dhn tregoni se trekndshat AEF dhe ABC jan t ngjashm. Njehsoni
syprinn e katrkndshit EBCF n qoft se syprina e trekndshit ABC sht 30 cm2.
(3 pik)
Ushtrimi 9. Diagrami mposhtm paraqet t dhna pr 900 fmij q ndjekin kurset e gjuhve t huaja
n nj qendr kursesh.
a) cila sht gjuha e huaj m shum e plqyer? (1 pik)
b) cila sht gjuha e huaj m pak e plqyer? (1 pik)
c) sa pr qind e fmijve msojn anglishten? (2 pik)
d) sa pr qind e fmijve msojn frngjisht? (2 pik)
e) sa nxns msojn italisht? (2 pik)
Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikt 0-10 11 15 16 20 21 25 26 30 31 35 36 40
elsi i zgjidhjes:
Ushtrimi 1/a: gjetja e vlers s rrnjs 1 pik; gjetja e vlers s X 1 pik.
Ushtrimi 1/b: zvendsimi 1 pik; gjetja e vlers s Y 1 pik.
Ushtrimi 2: llogaritja e numrit t pakove 1 pik; llogaritja e peshs s pakove 1 pik, krahasimi i
numrave 1 pik..
Ushtrimi 3/b: faktorizimi i numruesit 1 pik; thjeshtimi i thyess 1 pik.
Ushtrimi 3/c: shprndarja e kllapave 1 pik; reduktimi i kufizave t ngjashme 1 pik.
Ushtrimi 4/a: shkrimi i 64 si fuqi me baz dy 1 pik; gjetja e x1 pik.
Ushtrimi 4/b: shprehja e ans s majt si fuqi me baz dy 1 pik; barazimi i eksponentve dhe gjetja e x
1 pik.
Ushtrimi 5/a: zbatimi i vetis pr shumn e kndeve 1 pik; gjetja e x 1 pik.
Ushtrimi 5/b: zbatimi i vetis s trekndshit dybrinjnjshm, ose gjetja e kndit t gjashtkndshit t
rregullt 1 pik; gjetja e y 1 pik.
Ushtrimi 5/c: zbatimi i vetis s trekndshit dybrinjnjshm 1 pik; gjetja e z 1 pik.
Ushtrimi 6: ndrtimi grafikut t funksionit y = x2 +8x +7 1 pik; gjetja e zons s zgjidhjeve 1 pik;
leximi i intervalit t zgjidhjeve 1 pik.
Ushtrimi 7: vrtetimi i ngjashmris 1 pik; gjetja e syprins s trekndshit AEF 1 pik, gjetja e
syprins s katrkndshit EBCF 1 pik.
Ushtrimi 8: gjetja e secils prej madhsive 1 pik.
Ushtrimi 9/c: gjetja e pjess s rrethit q jep zona 1 pik; gjetja e prqindjes 1 pik.
Ushtrimi 9/d: gjetja e pjess s rrethit q jep zona 1 pik; gjetja e prqindjes 1 pik.
Ushtrimi 9/e: gjetja e pjess s rrethit q jep zona 1 pik; gjetja e numrit t nxnsve 1 pik.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja krkon q nxnsit t kujtojn hapat q duhet t ndjekim gjat zgjidhjes
s nj probleme me thyesa, numra dhjetor, prqindje. M pas punohet situata e shembullit t par faqe 94.
Pasi nxnsit njihen me t dhnat e problems kthejn rezultatet e provime n prqindje dhe njehsojn
ndryshesat B D dhe A C. Pasi tregojn prgjigjen e sakt msuesi/ja nxit diskutimin duke shtruar
pyetjen: - a mund t zgjidhej problema duke br kthimin n thyes dhe jo n %?
Po njsoj veprohet edhe pr shembullin e dyt po n kt faqe. Dyshet punojn pr zgjidhjen e problems
pasi kan prcaktuar fillimisht mnyrn e zgjidhjes.
Msuesi/ja pyet: - Si do t kryenit veprime me numrat periodik? Dyshet e nxnsve japin mendimet e tyre
dhe arrihet n nj prfundim.
M pas bashkohen dyshet n grupe katrshe dhe punojn shembullin e tret faqe 94. Grupet e nxnsve
udhzohen t kthejn n thyes numrat periodik dhe rezultatet t mblidhen.
Prforcimi i t nxnit: Klasa e ndar n grupe punon ushtrimin 2 faqe 95 (grupe t ndryshme krkesat a, c,
e, f). Grupet e njjta krahasojn rezultatet (situatat e paqarta diskutohen n tabel). Grupet e nxnsve
vazhdojn zgjidhjet edhe me ushtrimet 3 dhe 4 (disa grupe 3 disa 4). Prfaqsues t grupeve tregojn
zgjidhjen n tabel. Argumentimi i zgjidhjes ka shum rndsi. Grupet mund t plotsojn njri tjetrin
gjat prezantimeve dhe argumentimeve t zgjidhjeve.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin e
rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur tek puna e nxnsit n fletore apo
n aktivizimin e tij n tabel. Duke qen se n klas punohet me grupe msuesi/ja merr parasysh edhe
vlersimin e nxnsit nga nxnsi.
Detyra: Problemat 1, 5, 6 faqe 95. Ushtrimi 10 faqe 95 lihet n dshirn e nxnsit. Msuesi/ja udhzon
nxnsit pr zgjidhjen e ushtrimeve.
n forcat e tij.
Burimet: Teksti i nxnsit, fleta e puns e prgatitur nga Lidhja me fushat e tjera ose me temat
msuesi; ndrkurrikulare: Shkenc
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
Organizimi i ors s msimit:
Parashikimi i njohurive: Msuesi/ja ka prgatitur fletn e puns pr do nxns e cila do t plotsohet n
mnyr individuale. Kjo flet pune do t shrbej pr vetvlersimin e tyre. Pr 20 25 minuta nxnsit
zgjidhin ushtrimet q prmban fleta.
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t bjn vetvlersimin
e puns s tyre. Prgjigjet e ushtrimeve diskutohen me radh. Gjat ksaj faze pr ushtrime t ndryshme, ku
nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e ushtrimit e dikton, zgjidhja paraqitet n tabel nga
nxns t ndryshm. Nxnsit duhet t orientohen pr t qen sa m real gjat vetvlersimit.
Prforcimi i t nxnit: Pas dy fazave t para, msuesi/ja n bashkpunim me nxnsit ka evidentuar
konceptet e qarta dhe mangsit. N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr
eliminimin e tyre.
Matematika 10 101
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson nxnsit duke prdorur flett e puns pr disa nga nxnsit. Gjat ktij
vlersimi mban parasysh sa i drejt dhe real sht nxnsi n vetvlersimin e tij.
Detyra: N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr eliminimin e tyre.
Parashikimi i njohurive: Nxnsit lexojn hyrjen e kreut Pr far na shrben ... ... matematika? dhe
m pas komentojn rreth saj. Msuesja/i inkurajon nxnsit t sjellin shembuj t ndryshm ku gjen zbatim
matematika, p.sh. n lojrat kompjuterike, n kimi, biologji, mjeksi etj.
Ndrtimi i njohurive: Nxnsit punojn n dyshe pr t zgjidhur ushtrimet 1/a n faqen 103. Pr
ushtrimin1/b pasi nxnsit kan njehsuar pjestuesin m t madh t prbashkt tregojn mnyrn si
njehsohet PMP. Pasi prfundojn disa nga dyshet prezantojn zgjidhjet n tabel.
Pr ushtrimin 2 fillimisht dyshet e nxnsve punojn ushtrimet 2/a, c dhe 2/b, d e m pas kmbejn
situatat. N fund t puns dyshet fqinje krahasojn rezultatet me njri tjetrin.
Duke u nisur nga situatat e ushtrimit 2, nxnsit mund t organizojn nj mini konkurs ku n dyshe i
drejtojn pyetje njri-tjetrit dhe parashikojn rezultatet.
M pas msuesi/ja ju prezanton dysheve problemin krkimor n faqen 103. Nxnsit hulumtojn pr t
gjetur rregullin: shuma 15 n do drejtim.
Msuesi/ja ju krkon dysheve t nxnsve t formojn nj katror magjik. Diskutojn se si formohet dhe
far rregullash duhet t prdoren. Rregulli kryesor: pa prsritje t numrave.
Prforcimi i t nxnit: Ju lihet koha e mjaftueshme dysheve pr t zgjidhur detyrn e tyre, dhe pastaj
secila dyshe paraqet gjetjen e vet.
Vlersimi: Gjat ksaj ore msuesja/i mban shnime dhe vlerson nxnsit q realizojn sakt veprimet
krkimore. Kjo sht nj or msimi ku dominon bashkpunimi midis nxnsve dhe hulumtimi i situats,
si pasoj vlersohet dhe puna n grup dhe mnyra se nxnsit zgjidhin situatn krkimore.
Detyra: Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga grupet q t mund t formulojn ushtrime t
tjera t ngjashme me problemin krkimor. Pr kt rast mund t krkohen situata edhe n internet.
Detyr krkimore e nj niveli m t lart: ndrtoni katrorin magjik t rendit t katrt (d.m.th. me prmasa
4x4) i prbr nga 16 numrat e par tek natyror me shum konstante nga t gjitha drejtimet 64.
Detyra vendoset n portofolin personal, q do t jet pjes e vlersimit.
Matematika 10 103
Prfaqsues t grupeve paraqesin zgjidhjet n tabel. Gjat prezantimit t zgjidhjeve (kryesisht tek
ushtrimi 7) i kushtohet rndsi shndrrimeve.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson duke patur parasysh saktsin dhe shpejtsin n zgjidhjen e ushtrimeve,
por merr parasysh edhe formulimet e sakta t prfundimeve n rastet e veanta. N kt tem nxnsit
vlersohen kryesisht pr punn individuale q do ti ndihmoj ata n vetvlersimin e tyre.
Detyra: Ushtrimet 5, 6, dhe 9 faqe 105. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Ushtrimet 10 12 faqe 105 lihen n dshirn e nxnsve.
4
;
Inkurajon nxnsit q pr do shprehje, t gjejn vlern e x q bn shprehjen 50. Nxnsit punojn n
dyshe dhe gjejn vlerat e krkuara. Disa nga dyshet prezantojn gjetjet e tyre dhe arsyetojn veprimet n
tabel.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja prezanton n tabel me ndihmn e diagrameve t Venit 3 lidhje:
3 8
4
0
5
0
3 5 4 11
6
0
7
2
11
Pasi krkon q nxnsit t tregojn cilat jan vlerat n hyrje dhe n dalje, i fton ata t gjejn lidhjen
algjebrike mes dy bashksive. Pra funksioni sht si nj makin q merr nj numr n hyrje dhe e ndryshon
at n nj numr tjetr n dalje. Msuesi/ja inkurajon nxnsit t prkufizojn kshtu funksionin,
bashksin e prcaktimit E dhe bashksin e vlerave F. Pasi jan zbuluar lidhjet mes bashksive numerike
t shembullit t par, msuesi/ja zhvillon diskutimin me nxnsit duke shtruar pyetjet: a) Sa sht f(3), g(-
2); h(1); b) A ekziston ndonj vler e x - it pr t ciln f(x) = 0. N tabeln e par nxnsit e shohin n
diagram f(0) = 0.
N vazhdim t situats s krijuar msuesi/ja shtron para nxnsve pyetjen: Nse n funksionin g(x) = 4x 3
gjejm leht g(3), g(-2) etj, a mund t gjejm se pr ciln vler t x - it g(x) = 2; g(x) = 4; g(x) = 0 etj. N sa
mnyra mund ta gjeni x-in n kt rast? Pr ti ndihmuar msuesi/ja orienton nxnsit q nj mnyr sht
t shprehin x n varsi t y. Pasi realizohet veprimi nga nxnsit msuesi/ja prkufizon funksionin e
anasjellt t nj funksioni t dhn.
M pas fton nxnsit t punojn n dyshe pr situatn e shembullit t tret. Msuesi/ja udhzon q mund t
paraqitet me nj diagram t dyfisht dhe krkon q t bhet plotsimi i dysheve t elementeve. Dyshet e
nxnsve njehsojn f(3), g(2), g(9), f(7) . N vazhdim, pr vlerat e gjetura njehsojn funksionet g(f(x)) dhe
f(g(x)). Prkufizohet kshtu edhe prbrja e funksioneve. Mbshtetur tek dy shembujt e fundit, dyshet e
nxnsve, punojn ushtrimet 7 dhe 8/ a, b, c, d faqe 109. Pasi prfundojn krahasojn prfundimet me
dyshen fqinje. Disa nga dyshet prezantojn zgjidhjet n tabel.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit punojn n mnyr individuale ushtrimet 2, 3faqe 109. Prgjigjet
diskutohen nga vendi. Punohen n dyshe ushtrimet 6 dhe 9 fq. 109. Disa prej zgjidhjeve diskutohen n
tabel nga dyshe t ndryshme.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin
e rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur tek puna e nxnsit n fletore
apo n aktivizimin e tij n tabel.
Detyra: Ushtrimet 4, 8/e, f, g, h dhe 12 faqe 109. Msuesja udhzon nxnsit pr zgjidhjen e ushtrimeve.
Ushtrimet 11dhe 13 jepen pr nxnsit q kan nivel m t lart t t nxnit.
Matematika 10 107
Bashksia e Bashksia e
prcaktimit vlerave
FUNKSIONI
Funksion i Grafik
prbr ...
Nxnsit mund t shtojn n skem edhe koncepte t tjera pr funksionin, si funksion i anasjellt, formul
etj. N fund t ksaj faze msuesi/ja prmbledh edhe njher konceptet kye.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja shnon n tabel nj funksion me formul p.sh: y = 2x + 1 dhe krkon
q nxnsit t plotsojn elementt q mungojn n hyrje ose dalje. P.sh:t formohen dyshet e pikave n
hyrje dhe n dalje pr vlerat
x 3 4 5
y 5 7 9
Pr funksionin e dhn me formul msuesi/ja krkon q nxnsit t vendosin pikat n nj rrjet koordinativ.
Tregohet kshtu nj mnyr tjetr e dhnies s funksionit.
Msuesi/ja inkurajon nxnsit t njehsojn n mnyr individuale f(2), g(2) dhe fg(2) pr funksionet:
f(x) = 5x 2 dhe g(x) = mx + c. Rikujtohet kshtu prbrja e funksioneve. Kalohet n shembullin e dyt ku
nxnsit duhet t gjejn m dhe c. Pr t gjetur m dhe c msuesi/ja nxit diskutimin n klas me an t
pyetjeve:
- Si do t veprojm pr zgjidhjen e situats?
- Sa ekuacione ndihmse formohen?
- Cila sht trajta algjebrike e funksionit fg(x).
108 Libr pr msuesin
Nxnsit punojn n mnyr individuale ushtrimin 1 faqe 111. Pasi e zgjidhin i diskutojn rezultatet me
shokun ose shoqen e banks dhe disa prej tyre prezantojn zgjidhjet n tabel ku argumentojn zgjidhjet.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit punojn n dyshe pr ushtrimin 2 po n kt faqe. Pasi prfundojn
krahasojn zgjidhjet me dyshet fqinje. Disa nga dyshet (nxns q msuesi/ja mendon ti vlersoj)
prezantojn zgjidhjet n tabel. Dyshet e tjera mund t plotsojn zgjidhjen apo t vlersojn at. Nxirret
prfundimi pr grafikt e funksioneve t anasjellt.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin
e rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur tek puna e nxnsit n fletore
apo n aktivizimin e tij n tabel
Gjithashtu prdor dhe vlersimin e nxnsit pr nxnsin.
Detyra: Ushtrimet 7 dhe 9/a, b, c n faqen 111. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga
ushtrimet.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin
e rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur tek puna e nxnsit n fletore
apo n aktivizimin e tij n tabel. Gjithashtu prdor dhe vlersimin e nxnsit pr nxnsin.
Detyra: Ushtrimi 8 si dhe t ndrtohen grafikt e funksioneve dhe t anasjelltve tyre pr funksionet e
ushtrimit 9/a, b faqe 111. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Nxnsit n dyshe punojn ushtrimin 4 faqe 113. Jepen prgjigjet e dysheve duke i argumentuar ato. N
rastet q ssht identitet bhet dhe korrigjimi prkats.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me aftsin q
ata kan pr t vn n dukje, jo n mnyr mekanike, informacionin e marr. Ky vlersim mbshtetet tek
puna e nxnsit n fletore apo n aktivizimin e tij n tabel.
Detyra: Ushtrimet 6, 7 dhe 9 n faqen 113. Ushtrim plotsues pr nxnsit jepet edhe informacioni pr
matematikanin Euler. Kjo detyr hulumtuese vendoset n portofolin e nxnsit.
Matematika 10 111
ku msuesi/ja orienton nxnsit t gjejn nj rast q hedh posht pohimin. T ndar n grupe nxnsit i japin
vlera t ndryshme n dhe pr seciln vler njehsohet rezultati. Evidentohen rastet q kundrshtojn pohimin.
Nxnsit n grupe zgjidhin ushtrimin 7/a, b, c faqe 115, ku secili grup ka nj krkes. Pasi prfundojn
prfaqsues t grupit prezantojn zgjidhjen n tabel.
Prforcimi i t nxnit: Grupet e nxnsve punojn ushtrimet 1 dhe 5 faqe 115. Grupet fqinje kmbejn
zgjidhjet dhe vlersojn ato. Prgjigjet prezantohen nga prfaqsues t grupeve q msuesi ka planifikuar q
t vlersohen. Gjat prezantimit i kushtohet rndsi mnyrs s zgjidhjes dhe argumentimit.
Diskutohet me gjith klasn ushtrimi 4 faqe 115, ku argumentohet prgjigja dhe pr disa nga pohimet
prdoret dhe kundrshembulli.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me saktsin e
vrtetimeve, pr gjetjen e kundrshembujve, por merr parasysh edhe vlersimin q grupet i bjn puns s
njri-tjetrit pr nxnsit q do t vlersoj.
Detyra: Ushtrimet 2 dhe 6 n faqen 115. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Prforcimi i t nxnit: Punohen n dyshe ushtrimet 1, 10 dhe 11 faqe 117 (mund t zhvillohet nj
minikonkurs ku t evidentohet dyshja m e sakt dhe e shpejt). Pasi dyshet prfundojn disa prej tyre
prezantojn zgjidhjet n tabel. Argumentohen zgjidhjet.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa prej nxnsve pr kryerjen sakt t veprimeve me
shprehjet, si dhe merr n konsiderat vlersimin e nxnsve pr njri-tjetrin.
Detyra: Ushtrimet 2, 5, 12 dhe 13 n faqen 117. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga
ushtrimet.
Burimet: Teksti i nxnsit, tabel me formula Lidhja me fushat e tjera ose me temat
ndrkurrikulare: Teknologji
114 Libr pr msuesin
Kontroll i shpejt
Un mundem t
Nxnsi 1 Nxnsi 2
2 2
1. Prdorni formuln v = u + 2as , pr 1. Prdorni formuln x 2 = 2 y + 3ab , p
zvendsoj vlerat
t llogaritur llogaritur
numerike n formulat dhe
a. v nqoftse u = 8, a = 2, s = 9; a. x nqoftse y = 4, a = 2, b = 1;
n shprehje duke prfshir
b. u nqoftse v = 10, a = 2, s = 11; b. y nqoftse x = 10, a = 2, b = 11;
edhe formulat shkencore;
c. a nqoftse v = 20, u = 0, s = 50 c. a nqoftse x = 9, y = 0, b = 50
d. s nqoftse v = 12, u = 13, a = 5 d. b nqoftse x = 13, y = 1, a = 5
2. Nga t dhnat zgjidhni nga nj 2. Nga t dhnat zgjidhni
kuptoj dhe prdor
shembull pr: nga nj shembull pr:
konceptet dhe fjalorin e
a. nj formul; 9x2+ 2 2
a. nj formul; 9x + 2 = 11
shprehjeve, ekuacioneve,
b. nj shprehje 12b 6 = 30 b. nj shprehje a = b gm
formulave, identiteteve, 2
c. nj identitet v = u + at c. nj identitet 12b 6
inekuacioneve, kufizave,
d. nj ekuacion a(b + c) = ab + ac d. nj ekuacion
faktorve.
(a b)(a + b) = a2 b2
116 Libr pr msuesin
3. Faktorizoni. 3. Faktorizoni.
2 2
a. 4x 1 a. 9x 1
2 2
zbrthej kllapat pr t b. x + 4 x 21 b. x + 2 x 35
prftuar nj shprehje t c. 15 x 2 + 23 x + 4 c. 11x 2 + 12 x + 1
fuqis s dyt dhe Kontrolloni prgjigjet duke shprndar Kontrolloni prgjigjet duke
faktorizoj kto shprehje n kllapat. shprndar kllapat.
kllapa; 4. Thjeshtoni thyesat algjebrike 4. Thjeshtoni thyesat algjebrike
x 2 64 2 x2 + 5x 3 x 2 36 3x 2 + 5 x 2
a. 2
b. 2 a. 2
b. 2
x + 9x + 8 2x 7x + 3 x + 7x + 6 3x 7 x + 2
5. Rishkruani formulat n mnyr q X t 5. Rishkruani formulat n mnyr
rishkruaj formuln pr t jet subjekti. q K t jet subjekti.
ndryshuar subjektin a. 3X 4= Y; c. B AX = C c. 2K 5= M; c. 5B AK = D
2 2
b. 2 X + 3 = A d. 3X + 4K = 3L d. 8 2K = B d. 8K2 + 4C = 7L2
realizon vrtetime t 6. Duke kryer veprimet tregoni se 6. Duke kryer veprimet tregoni
thjeshta t identiteteve identiteti sht i vrtet. se identiteti sht i vrtet.
duke prdorur veprimet (x + 2)(2x +3) x(x +5) (x + 3)(3x +5) x(3x +14) = 15
algjebrike;
shkruaj nj ekuacion pr t 7. Jepen funksionet f(x) = x 8 dhe g(x) 8. Jepen funksionet f(x) = 3x 1
paraqitur nj funksion dhe = 7x. dhe g(x) = 5x.
gjej E dhe F; a. Gjeni: b. Gjeni:
interpretoj procesin e i. f(5) ii. g(12) k. f(4) ii. g(15)
kundrt si funksion t j. Gjeni: l. Gjeni:
1 1
anasjellt dhe veprimin e i. g (x) ii. gf(x) j. g (x) ii. gf(x)
njpasnjshm t dy
funksioneve si funksion i
prbr.
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t kmbejn flett me
shokun e tyre, dhe t bjn vlersimin e shokut. Nxnsit identifikojn gabime (nse ka) argumentojn
zgjidhjet e sakta, gjykojn dhe vlersojn nxnsit lidhur me njohurit e tyre t reflektuara n fletn e puns.
Msuesi ndrkoh lehtson procesin dhe kontrollon gjykimet e nxnsve mbi punn e shokut t tyre. Gjat
ksaj faze pr ushtrime t ndryshme, ku nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e ushtrimit e
dikton (p.sh shprehjet me shum veprime), zgjidhja paraqitet n tabel nga nxns t ndryshm. Nxnsit
duhet t orientohen pr t qen sa m real gjat vlersimit.
Prforcimi i t nxnit: Pas dy fazave t para, msuesi/ja n bashkpunim me nxnsit ka evidentuar
konceptet e qarta dhe mangsit. N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr
eliminimin e tyre.
Vlersimi: Msuesi mban shnime n evidenca pr disa prej nxnsve lidhur me vlersimet dhe
argumentimet e nxnsve si vlersues, por edhe si punues t kuicit. Ai mund t marr parasysh n disa raste
edhe vlersimin e br nga nxnsit pr njri tjetrin.
Detyra: N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr eliminimin e tyre.
Matematika 10 117
Parashikimi i njohurive: Ndahet klasa n grupe me nga katr nxns. Msuesi/ja krkon q n do grup t
plotsohen hartat e mposhtme t koncepteve:
Funksioni,grafiku,zbrthimi i
Thyes,numr dhjetor,prqindje
kllapave,faktorizimi etj
etj
prfundim t zgjidhjes, dyshet e afrta krahasojn zgjidhjet. Dy prfaqsues t dysheve prezantojn zgjidhjet
n tabel.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit diskutojn n grupe me nga 4 nxns ushtrimin 12 n faqen 125. Secili nga
nxnsit punon njrin nga rastet dhe m pas diskutojn zgjidhjet e secilit prej rasteve. N prfundim t
zgjidhjes prfaqsues t grupeve t ndryshm,prezantojn nga nj rast n tabel.
Vlersimi: N fund t ors msuesi/ja vlerson disa nxns dhe mban shnime pr disa t tjer, duke patur
parasysh edhe punn q nxnsit kryen n fletoret e tyre dhe n tabel. Vlersimi ka n n baz aftsit q
nxnsi zotron pr zbatimin e njohurive t krerve 5 dhe 6.
Test 2 (i ndrmjetm)
Matematik X
Kreu 5 dhe 6 Thyesat, numrat dhjetor, prqindjet; Formulat, funksionet.
Ushtrimi 1. Njehsoni
5 3
a) e 48; (1 pik) b) e 4 orve;
8 5
(1 pik)
c) 25% e 2 kg; (2 pik) d) 35% e 42%
(2 pik)
Ushtrimi 4. 40% nj numri sht 8 m shum se vet numri. Gjeni kt numr. (2 pik)
a) 5 3x = 7 (1 pik) b) ax b = cx + d
(1 pik)
+
c) = (2 pik)
Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikt 08 9 13 14 18 19 23 24 27 28 32 32 35
elsi i zgjidhjes:
Ushtrimi 1/c:
shkrimi i barazimit (prcaktimi i veprimit) 1 pik; gjetja e vlers 1 pik.
Matematika 10 121
Ushtrimi 1/d:
shkrimi i barazimit (prcaktimi i veprimit) 1 pik; gjetja e vlers 1 pik.
Ushtrimi 2/c:
kryerja e veprimeve brenda kllapave 1 pik; gjetja e vlers 1 pik.
Ushtrimi 3/d:
eliminimi i pjess dhjetore periodike 1 pik; gjetja e thyess 1 pik.
Ushtrimi 4:
shkrimi i ekuacionit 1 pik; gjetja e numrit 1 pik.
Ushtrimi 5/c:
zhdukja e emruesit 1 pik; veimi i x 1 pik.
Ushtrimi 6/b:
zbrthimi i formuls 1 pik; shprndarja e kllapave 1 pik; reduktimi i kufizave t ngjashme 1 pik.
Ushtrimi 7:
paraqitja e numrit tek me simbol 1 pik; .vrtetimi 1 pik.
Ushtrimi 8/b:
faktorizimi i emruesit ose numruesit 1 pik; gjetja e vlers pas thjeshtimit 1 pik.
Ushtrimi 9/c:
prcaktimi i trajts s funksionit g(x) 1 pik; shkrimi i barazimit t dy funksioneve 1 pik; .gjetja e g(x) 1
pik.
122 Libr pr msuesin
Parashikimi i njohurive: Nxnsit lexojn hyrjen e kreut Pr far na shrben ... ... matematika? dhe
m pas komentojn rreth saj. Msuesi/ja inkurajon nxnsit t sjellin shembuj t ndryshm ku gjen zbatim
vetprngjasimi n natyr.
Msuesi/ja inkurajon nxnsit t zgjidhin ushtrimet n rubrikn: Provoni veten. Kto ushtrime kan t
bjn me njohurit e mparshme q kan nxnsit pr kt kapitull. Pasi prfundojn disa nga nxnsit
japin prgjigjet e tyre.
Ndrtimi i njohurive:
Nxnsit punojn n dyshe pr t zgjidhur problemin krkimor n faqen 127. Pr kt ata veprojn sipas
hapave t treguar n tekstin e tyre.
Dyshet prezantojn vizatimet e tyre. Disa nga dyshet vazhdojn m tej vizatimin. Krahasojn vizatimet
me njri tjetrin. Cili prej tyre duket tamam si flok bore? Zhvillohet nj diskutim se si arrihet n kt
rezultat? far ndodh me vizatimin e mtejshm? Pse bhet m i vshtir? Msuesi/ja inkurajon nxnsit
t hulumtojn dhe t arrijn n prfundimin se pas sa hapash figura do t ngjante shum m tepr me
flokun e bors.
Dyshet bashkohen n grupe katrshe dhe duhet t formulojn nj ushtrim q pas vizatimesh t disa
figurave njra pas tjetrs jep nj model t njohur. Disa nga katrshet prezantojn gjetjen e tyre.
Prforcimi i t nxnit: Msuesi/ja inkurajon nxnsit t vizatojn nj yll me pes cepa. Dyshet e
nxnsve prezantojn vizatimet e tyre.
Vlersimi: Gjat ksaj ore msuesi/ja mban shnime dhe vlerson nxnsit si argumentojn rrugn dhe
veprimet pr problemat krkimore m lart. Kjo sht nj or msimi ku dominon bashkpunimi midis
nxnsve dhe hulumtimi i situats, si pasoj vlersohet dhe puna n grup dhe mnyra e logjikimit t
situats krkimore.
Detyra: Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga grupet q t mund t vizatojn modele t
ndryshme si m lart.
Matematika 10 123
Ndrtimi i njohurive:
Dyshet e nxnsve vijojn n t njjtn mnyr punn pr t llogaritur gjatsi ndrmjet qyteteve t tjera n
hartn e Shqipris duke kmbyer punn me njri tjetrin. Disa prej tyre prezantojn prsri rezultate duke
arsyetuar prgjigjet e tyre.
Dyshet e nxnsve vazhdojn punn me skicimin e fushs s tenisit n form drejtkndore. Ata gjejn
prmasat reale t fushs s skicuar n tekst. Duke ndjekur shembullin e tekstit ata skicojn fushn
basketbollit, volejbollit dhe futbollit. Dyshet zgjedhin sipas dshirs far skicimi do t kryejn. Disa prej
dysheve zgjedhin edhe skicimin e nj apartamenti, prmasat e t cilit ata i prcaktojn sipas dshirs.
M pas msuesi/ja pyet nxnsit nse i njohin vendet e gadishullit Ballkanik dhe cilat jan kryeqytetet e
tyre. Ajo krkon q ata t vlersojn me afrsi sa larg mund t jen kto kryeqytete nga njra tjetra.
Nxnsi 1 piketon n hartn e Ballkanit dy kryeqytete dhe vlerson me afrsi largesn ndrmjet tyre. Ai i
krkon shokut t gjej me saktsi largesn e ktyre qyteteve. Ata m pas diskutojn nse rezultatet e t
dyve prafrohen me njra- tjetrn.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit prezantojn rezultatet e tyre. Ata diskutojn kuriozitetin pr atlasin me 4
ngjyra dhe se si ky vrtetim sht br nprmjet kompjuterit.
Vlersimi: Msuesi/ja prdor teknikn e vlersimit t nxnsit nga nxnsi. Msuesi/ja mban shnime n
evidenc pr disa prej nxnsve lidhur me saktsin e veprimeve, zbulimin dhe argumentimin e
prgjigjeve q lidhen me matjet e sakta apo prafrimi i tyre si dhe pr zgjidhjen e situatave problemore.
Detyra: Msuesi orienton nxnsit pr plotsimin e skicimit t ushtrimit 3 faqe 129 n librin e nxnsit i
cili ka t bj me prmasat e liqenit t Ohrit.
Detyr portofoli: Atlasi me 4 ngjyra. Detyr hulumtuese.
124 Libr pr msuesin
letr nj paralelogram dhe ta presin at. M pas t heqin pingulen nga nj kulm i ktij paralelogrami dhe
t presin trekndshin e formuar. Tani bashkoni dy figurat n mnyr t till q t formohet nj
drejtkndsh. Ather: sa sht syprina e paralelogramit? Pse?
Prdorni kt prfundim pr t gjetur formuln pr syprinn e nj trekndshi.
Grupet e nxnsve veprojn njsoj pr t njehsuar formuln pr syprinn e trapezit. Pr kt inkurajohen
ata t vizatojn dhe t presin dy trapeza t barabart. Tani bashkoni dy figurat n mnyr t till q t
formohet nj paralelogram. Sa sht syprina e tij? Po e trapezit?
M pas grupet zhvillojn shembullin e par n faqen 132. Duke u bazuar tek shembulli zgjidhin ushtrimet
2 dhe 4 faqe 133.
Prforcimi i t nxnit: prfaqsues t grupeve prezantojn zgjidhjet e tyre n tabel ku arsyetojn
mnyrn e njehsimit t syprins s krkuar. M pas grupet e nxnsve bashkpunojn pr t llogaritur
vlern e lyerjes s klass kur din se 1 m2 mur lyhet me 80 lek. (Kujdes, hiqni syprinat e dritareve dhe
ders).
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa prej nxnsve pr saktsin e identifikimit t
formuls q do t prdorin, pr njehsimin e syprins s figurave t thjeshta dhe t prbra, pr saktsin e
veprimeve si dhe pr saktsin n llogaritjen e prqindjes s syprinave n lidhje me njra tjetrn.
Detyra: Ushtrimet 7, 9 dhe 10 faqe 133. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Me dshir ushtrimi 8 po n kt faqe.
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve duhet t zgjidhin situatn: Pr rrethimin e nj pishine, keni 24
m rrethim me panele t drejta 1 metrshe. Ju dshironi t maksimizoni syprinn e rrethuar. Mund ta
organizoni rrethimin si: nj trekndsh, nj drejtkndsh, nj katror, nj paralelogram ose nj trapez. Cila
prej formave tuaja jep syprinn m t madhe? Nxnsit diskutojn dhe arrijn n prfundime. Disa nga
dyshet prezantojn zgjidhjen n tabel.
Me grupet q prfundojn shpejt diskutohet rreth problems 9 faqe 135.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa prej nxnsve pr saktsin e identifikimit t
formuls q do t prdorin, pr njehsimin e syprins s figurave t thjeshta dhe t prbra, pr saktsin e
veprimeve si dhe pr saktsin n llogaritjen e prqindjes s syprinave n lidhje me njra tjetrn.
Gjithashtu prdor dhe vlersimin e nxnsit nga nxnsi.
Detyra: Ushtrimet 1, 5, 8, 10 faqe 135. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa prej nxnsve pr saktsin dhe shkathtsin
n ndrtimin e shmbllimeve t figurave gjat shndrrimeve t prdorura, pr prshkrimin e
shndrrimeve gjeometrike si dhe n zgjidhjen e situatave problemore.
Detyra: Ushtrimet 3, 5, 6 faqe 139. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Me dshir ushtrimi 7 faqe 139. T vendoset n portofolin e nxnsit;.
130 Libr pr msuesin
tyre n tabel.
Dyshet formojn grupe katrshe dhe diskutojn ushtrimin 8 faqe 141. Nj nga prfaqsuesit e grupit
prezanton zgjidhjen n tabel. Kontrolloni prgjigjen e dhn n msimin e mparshm pr radhn e
kryerjes s shndrrimeve.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa prej nxnsve pr saktsin dhe shkathtsin
n ndrtimin e shmbllimeve t figurave gjat zmadhimeve t prdorura, pr prshkrimin e shndrrimeve
gjeometrike t njpasnjshme si dhe t kombinimeve t tyre.
Detyra: Ushtrimet 2, 4, 5 faqe 141. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet. Me
dshir ushtrimi 7 faqe 141.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja inkurajon nxnsit t kujtojn gjith njohurit q din pr shndrrimet
gjeometrik edhe rreth hapave q prdorim pr t dalluar shndrrimin. Paraqet n tabel shembullin n faqe
142. Grupet e nxnsve diskutojn hap pas hapi rreth prshkrimit t simetrive t dhna. Disa nga grupet
prezantojn zgjidhjen n tabel duke arsyetuar at. Cila sht drejtza e tret e simetris s figurs? Pse?
Mbshtetur tek shembulli, grupet e nxnsve zgjidhin ushtrimet numr 1dhe 2 n faqen 143. Pasi grupet
prfundojn krahasojn zgjidhjet me grupin ngjitur. M pas disa nga grupet prezantojn zgjidhjen n tabel.
Grupet e tjera plotsojn ose vlersojn zgjidhjen e prezantuar.
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve punojn ushtrimet 8 dhe 10 faqe 143. Dyshja q prezanton
zgjidhjen e ilustron arsyetimin e vet me shembull. M pas nxiten nxnsit t diskutojn: ku ju mund t
prdorni faktor thyesor n botn reale. Prgjigjet duhet t shoqrohen me shembuj specifik.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa prej nxnsve pr saktsin dhe shkathtsin n
ndrtimin e shmbllimeve t figurave gjat zmadhimeve t prdorura, pr prshkrimin e shndrrimeve
gjeometrike t njpasnjshme si dhe t kombinimeve t tyre. Gjithashtu prdor dhe vlersimin e nxnsve
pr nxnsit.
Detyra: Ushtrimet 3, 4, 6 faqe 143. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet. Me
dshir ushtrimin 7 faqe 143.
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t bjn
vetvlersimin e puns s tyre. Prgjigjet e ushtrimeve diskutohen me radh. Gjat ksaj faze pr ushtrime
t ndryshme, ku nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e ushtrimit e dikton, zgjidhja paraqitet
134 Libr pr msuesin
n tabel nga nxns t ndryshm. Nxnsit duhet t orientohen pr t qen sa m real gjat
vetvlersimit.
Prforcimi i t nxnit: Pas dy fazave t para, msuesi/ja n bashkpunim me nxnsit ka evidentuar
konceptet e qarta dhe mangsit. N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr
eliminimin e tyre.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson nxnsit duke prdorur flett e puns pr disa nga nxnsit. Gjat ktij
vlersimi mban parasysh sa i drejt dhe real sht nxnsi n vetvlersimin e tij.
Detyra: N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr eliminimin e tyre.
Burimet: Teksti i nxnsit, flet pune e nxnsit Lidhja me fushat e tjera ose
me temat ndrkurrikulare:
Shkenc.
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
Organizimi i ors s msimit:
Parashikimi i njohurive: Msuesi/ja fton nxnsit t rikujtojn konceptet themelore t kreut 7, duke u
br pjes e diskutimit. Pr kt skicon n tabel dy diagrame Veni. N t parin shnon Matje ndrsa n
t dytinShndrrim.
Matje Shndrrime
Duke zgjedhur njrin nga diagramet, nxnsit t ndar n grupe plotsojn diagramin me konceptet q
njohin.
Msuesi/ja vzhgon pa i korrigjuar plotsimet q nxnsit i kan br diagrameve.
Matematika 10 135
Ndrtimi i njohurive: Pr secilin nga kuptimet nxnsit japin prgjigjen q kan formuluar duke e
shoqruar at dhe me shembullin prkats. N kt mnyr t gjitha dyshet q kan diagram t njjt
korrigjojn shnimet. M pas dyshet e nxnsve punojn ushtrimet n faqen 145. Pasi prfundojn
ushtrimet, kmbejn fletoret me dyshet fqinje dhe korrigjojn njra tjetrn.
Burimet: teksti i nxnsit faqja 206 - 207, revista Lidhja me fushat e tjera ose me temat
biznesi, materiale nga interneti etj. ndrkurrikulare: Biznes;
Msuesi/ja udhzon nxnsit q t mund t vizitojn dhe ndonj nga restorantet n lagjen e tyre dhe t
bisedojn me personelin dhe pronart e tij lidhur me faktet q ata interesohen.
Q nj biznes t ket sukses duhet t planifikohet do gj me kujdes dhe t jet e studiuar mir.
Vlersimi: Msuesi/ja vzhgon dhe mban shnime pr grupet dhe lidert e tyre, pr detyrat e do grupi,
pr prgjegjsit q nxnsit marrin pr realizimin e projektit, pr ti patur parasysh kto n vlersimin
prfundimtar t nxnsit n projekt.
Detyra: Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr ecurin e projektit dhe ort n vazhdim t tij.
Vlersimi: Msuesi/ja vzhgon dhe mban shnime pr mnyrn se si antart e grupit bashkpunojn pr
realizimin e detyrs, prgjegjsit q nxnsit mbajn pr realizimin e projektit, pr ti patur parasysh kto
n vlersimin prfundimtar t nxnsit n projekt.
Detyra: Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr ecurin e projektit dhe prezantimin e tij orn e ardhshme.
aftsin krijuese, prdorimin e teknikave trheqse dhe prdorimin e nj gjuhe t zgjedhur, t pasur, dhe pa
gabime drejtshkrimore n prezantimin e projektit.
Msuesi/ja pasi dgjon t gjitha grupet prcakton vlersimin n baz t kritereve t njohura pr vlersimin.
Nivelet dhe kriteret e vlersimit:
Niveli pakalues Nota 4: Nuk paraqitet raporti dhe nuk dorzohet produkti (kur ka t till). Ose:
Raporti ka gabime t shumta pr sa u prket njohurive. Mungojn argumentet. Nuk ka bashkpunim n
grup. Nuk jan respektuar afatet.
Niveli baz Notat 5 dhe 6: Pak burime informacioni. Kopjime nga informacionet. Pak argumente.
Nxnsit prpiqen t bashkpunojn. Prgjithsisht jan zbatuar afatet. Raporti me gabime gjuhsore dhe i
pastrukturuar. Prezantimi i prcipt.
Niveli mesatar Notat 7 dhe 8: Disa burime informacioni. Prpunim i mir i informacioneve.
Argumente t mira. T prpikt n afatet. Nxnsit bashkpunojn. Parashtrimi me shkrim me pak gabime
gjuhsore dhe i strukturuar mir.
Niveli i lart Notat 9 dhe 10: Larmi burimesh t informacionit. Gjykime kritike ndaj informacioneve.
Ide origjinale. T gjith nxnsit punojn n mnyr t pavarur dhe n grup. Parashtrimi me shkrim
korrekt dhe i strukturuar mir.
Matematika 10 139
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve zgjidhin problemat 2 dhe 5 n faqen 153 (secila dyshe nj
problem). Msuesi/ja kujdeset q dyshet fqinj t ken problema t ndryshme. Pasi prfundojn zgjidhjet
dyshet fqinj kmbejn zgjidhjet dhe vlersojn njri tjetrin, duke argumentuar kt vlersim. Pas ksaj
disa nga dyshet e prezantojn zgjidhjen n tabel.
Msuesi/ja paraqet situatn: Jan 30 topa n nj qese. Ngjyrat jan t gjelbr, t verdh dhe t bardh. Kur
1
topi sht zgjedhur nga qesja n mnyr t rastsishme, probabiliteti q topi sht i gjelbr sht dhe
3
3
probabiliteti q topi sht i verdh sht . Cili sht probabiliteti q topi sht i bardh?
5
Dyshet e nxnsve japin zgjidhjen e tyre duke argumentuar at.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa prej nxnsve pr mnyrn si ata analizojn
rezultatet e eksperimentit t kryer, si dhe pr saktsin n prdorimin e t dhnave eksperimentale pr t
vlersuar mundsin e ndodhjes s nj ngjarjeje n t ardhmen. Gjithashtu prdor dhe vlersimin e nxnsit
pr nxnsin.
Detyra: Ushtrimet 3 dhe 6 faqe 153. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Burimet: Teksti i nxnsit, pinesk, zar; Lidhja me fushat e tjera ose me temat
ndrkurrikulare: Shkenc;
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
142 Libr pr msuesin
(49 sht numri m i lart i mundshm), a do t keni m shum gjasa pr t fituar mimin e par?
Nxnsit japin mendimet e tyre dhe m pas arrihet n nj prfundim.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin e
rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur tek puna e nxnsit n fletore apo
n aktivizimin e tij n tabel. Msuesi/ja mban parasysh edhe vlersimin q nxnsit bjn pr njri tjetrin
gjat puns n dyshe.
Detyra: Ushtrimet 3, 6 dhe 7 n faqen 157. Msuesi/ja jep udhzime prkatse pr zgjidhjen e detyrave.
nj filxhan kafe ose nj got me uj. Probabiliteti q un kam nj filxhan aj sht 0,6, probabiliteti q kam
nj got me uj sht 0,36. Sa sht probabiliteti q un kam nj filxhan kafe? Pasi prfundojn krahasojn
prfundimet me dyshen ngjitur. M pas prezantohet zgjidhja nga njra prej dysheve.
Msuesi/ja fton nxnsit tu prgjigjen pyetjeve:
- kuptojm me ngjarje t kundrta? Cila sht lidhja midis probabiliteteve t ktyre ngjarjeve?
Inkurajohen nxnsit t sjellin shembuj ngjarjesh t kundrta.
Diskutohen me dyshet e nxnsve dy shembujt e fundit.
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve zgjidhin ushtrimet 1 dhe 2 faqe 159. Prgjigjet e tyre diskutohen
me goj duke dhn dhe argumentin prkats. M pas punojn ushtrimet 3 dhe 6 faqe 159. Pasi prfundojn
krahasojn prgjigjet me dyshen e afrt. Disa nga dyshet prezantojn zgjidhjen n tabel. Dyshet e tjera
vlersojn zgjidhjen dhe mund ta plotsojn at me sqarime shtes.
Vlersimi: Msuesi/ja prdor teknikn e vlersimit t nxnsit nga nxnsi. Msuesi mban shnime n
evidenc pr disa prej nxnsve lidhur me saktsin n dallimin e llojit t ngjarjes, si dhe n argumentimin e
rezultateve q gjejn nga zgjidhja e problemave.
Detyra: Ushtrimet 4, 7 faqe 159. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet. Me dshir
jepet ushtrimi 8 faqe 159, i cili vendoset n dosje.
Ngjarje e
P(e pamundur) = 0 Ngjarje e sigurt
pamundur P(e sigurt) = 1
Ngjarje
Ngjarje e kundrt
Ngjarje e papajtueshme Ngjarje e shterueshme
Pasi prezantohen disa nga hartat e nxnsve dilet me nj hart t prbashkt si klas.
Ndrtimi i njohurive: Pas ksaj, msuesi/ja zhvillon diskutimin rreth hapave q duhet t prdorim pr t
zgjidhur problemat q prfshijn ngjarjet dhe rezultatet e tyre. Paraqet n tabel situatn problemore t
shembullit 1 faqe 160. Si do t veprojm pr zgjidhjen e saj? far duhet t bjm n fillim? Cila sht
hapsira e rezultateve? Cila sht ngjarja? Nxnsit japin mendimet e tyre rreth zgjidhjes. Nj nxns sqaron
zgjidhjen n tabel.
Po kshtu veprohet dhe me shembullin e dyt. Theksohet fakti se kemi t bjm me ngjarje t papajtueshme.
Nxnsit n dyshe zgjidhin ushtrimin 1 n faqen 161. Msuesi/ja udhzon nxnsit t plotsojn tabeln si
tek shembulli i par, ku npr kutiza t vendosin diferencn e dy rezultateve. Pasi prfundojn njra nga
dyshet e prezanton zgjidhjen n tabel.
Prforcimi i t nxnit: Dyshet e nxnsve bashkohen n grupe katrshe dhe punojn ushtrimet 3, 5 dhe 7
faqe 161 (secila dyshe nj problem). Msuesi/ja kujdeset q grupet fqinj t ken problema t ndryshme.
Pasi prfundojn zgjidhjet grupet fqinj kmbejn zgjidhjet dhe vlersojn njri tjetrin, duke argumentuar
kt vlersim. Pas ksaj disa nga grupet e prezantojn zgjidhjen n tabel.
Msuesi inkurajon nxnsit t zgjidhin situatn: Kur kthehem n shtpi nga puna, probabiliteti q t shikoj
televizion sht 0.15. Probabiliteti q t lexoj nj gazet sht 0.25. Probabiliteti q t bj disa pun sht
0.65. far vini re n lidhje me kto probabilitete dhe far prfundimi mund t nxjerr prej tyre? Grupet e
nxnsve japin mendimet e tyre dhe m pas nj prfaqsues i nj grupi prezanton zgjidhjen n tabel
shoqruar dhe me argumentin prkats.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin e
rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur tek puna e nxnsit n fletore apo
n aktivizimin e tij n tabel. Gjithashtu mund t marr parasysh dhe vlersimet q grupet i bjn njri
tjetrit.
Detyra: Ushtrimet 2, 4 dhe 6 faqe 161. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Burimet: Teksti i nxnsit, fleta e puns e prgatitur nga Lidhja me fushat e tjera ose me temat
msuesi; ndrkurrikulare: Shkenc;
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
Organizimi i ors s msimit:
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t bjn vetvlersimin e
puns s tyre. Prgjigjet e ushtrimeve diskutohen me radh. Gjat ksaj faze pr ushtrime t ndryshme, ku
nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e ushtrimit e dikton, zgjidhja paraqitet n tabel nga
nxns t ndryshm. Nxnsit duhet t orientohen pr t qen sa m real gjat vetvlersimit.
Prforcimi i t nxnit: Pas dy fazave t para, msuesi/ja n bashkpunim me nxnsit ka evidentuar
konceptet e qarta dhe mangsit. N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr
eliminimin e tyre.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson nxnsit duke prdorur flett e puns pr disa nga nxnsit. Gjat ktij
vlersimi mban parasysh sa i drejt dhe real sht nxnsi n vetvlersimin e tij.
Burimet: Teksti i nxnsit, flet pune klasa e X Lidhja me fushat e tjera ose me
temat ndrkurrikulare: Shkenc.
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
Organizimi i ors s msimit:
Nxnsit duke u nisur nga t dhnat e tabels,punojn n dyshe dhe evidentojn: provn, rastet e favorshme ,
dendurit, probabilitetin etj. Krahas njehsimit t tyre nxnsit formulojn n fletore, n mnyr t
prgjithshme,
shpjegimet e ktyre koncepteve.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja nxit diskutimin pr t rikujtuar konceptet kryesore t kapitullit. Pr secilin
nga kuptimet nxnsit japin prgjigjen q kan formuluar, dhe n kt mnyr t gjitha dyshet korrigjojn
ose plotsojn shnimet. M pas dyshet e nxnsve punojn ushtrimet n faqen 163. Pasi prfundojn
ushtrimet, kmbejn fletoret me dyshet fqinje dhe korrigjojn njra tjetrn.
Vlersimi: N fund t ors msuesi/ja vlerson disa nxns dhe mban shnime pr disa t tjer. N vlersim
mund t marr n konsiderat edhe vetvlersimin e disa prej nxnsve. Vlersimi ka n n baz aftsit q
nxnsi zotron pr zbatimin e njohurive t kreut 8
Detyra: Ushtrimet n faqet 164-165. Detyrat e disa nxnsve do t bhen pjes e portofolit (q do t
vlersohet)
150 Libr pr msuesin
Shnim: Kjo tem zhvillohet n dy or msimore me qllim q t kontrollohen dhe diskutohen t gjith
portofolet. Kujdes, vlersimi i portofolit t do nxnsi duhet t motivohet nga msuesi/ja.
Matematika 10 151
edhe vlersimin e secilit prej nxnsve. Msuesi/ja vlerson tek nxnsit aftsin pr t argumentuar zgjidhjet.
Vlersimi ka n baz aftsit q nxnsi zotron pr zbatimin e njohurive t krerve 5 8.
Detyra:
1. Ktheni numrat n thyesa dhe prqindje: 0,24:0,24 (numr periodik me period 4)
2. Vrtetoni identitetin (a b)2 = a2 2ab + b2;
3. Trekndshin ABC ka kulme pikat A(2,2), B(6,2), C(4,6). Trekndshi MNP ka kulme pikat M(3,-3), N(9,-6)
P(3.-9).
Tregoni 2 shndrrime q pasqyrojn trekndshin ABC n trekndshin MNP
4. N nj kuti me 15 sfera 4 jan t kuqe, 5 t bardha, 6 t verdha. Nxjerrim rastsisht nj sfer. Gjeni probabilitetin
e ngjarjeve: a) trheqim nj sfer t kuqe; b) trheqim nj sfer jo t verdh.
Test 2 (prmbledhs)
Matematik X Krert 5, 6, 7, 8;
Thyesat, numrat dhjetor dhe prqindjet; Formulat dhe funksionet; Gjeometria n plan;
Probabiliteti;
Ushtrimi 1. Llogaritni:
a) = (1 pik) b) 45% t 60 = (1 pik)
2 1 1
c) + = (2 pik) d)782 222= (2 pik)
9 3 6
3
Ushtrimi 2: Beni kishte 12 000 lek. Pasi shpenzoi e tyre pr libra vendosi t blinte nj ant. Pr t
5
bler antn shpenzoi 35% t lekve q i mbetn.
a) Sa lek kushtuan librat? (1 pik)
b) Sa lek i tepruan Benit pas blerjeve. (2 pik)
Ushtrimi 3. Pr funksionin f(x) = 3x + 1
a) gjeni vlern e x pr t ciln f(x) = 4 (1 pik) b) nse g(x) = x2, gjeni f(g(x)) (1 pik)
c) zgjidhni ekuacionin 3f(g(x)) = g(f(x)) (2 pik)
a) ndrtoni trekndshin A1B1C1, simetrikun e trekndshit ABC sipas origjins s koordinatave. Tregoni
koordinatat e kulmeve t tij. (2 pik)
b) si mund t prftohet trekndshi A1B1C1 me tjetr shndrrim? (1 pik)
Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikt 07 8 11 12 15 16 19 20 23 24 27 28 30
elsi i zgjidhjes:
Ushtrimi 1/c: kryerja e veprimeve brenda kllapave 1 pik; gjetja e vlers 1 pik.
Ushtrimi 1/d: faktorizimi 1 pik; gjetja e vlers 1 pik.
Ushtrimi 2/b: gjetja e mimit t ants 1 pik; llogaritja e lekve q i tepruan 1 pik.
Ushtrimi 3/c: gjetja e g(f(x)) 1 pik; gjetja e x 1 pik.
Ushtrimi 4/b: shkrimi i prodhimit t y me gjysmn e tij 1 pik; shkrimi barazimit 1 pik.
Ushtrimi 5: plotsimi i katrorit t plot 1 pik; shkrimi n trajtn e krkuar 1 pik.
Ushtrimi 6: gjetja e syprins s trekndshit 1 pik; gjetja e brinjs s katrorit 1 pik; gjetja e perimetrit 1 pik.
Ushtrimi 7/a: ndrtimi i trekndshit 1 pik; gjetja e koordinatave 1 pik.
Ushtrimi 8/b: gjetja e numrit t rezultateve t ngjarjes 1 pik; gjetja e probabilitetit 1 pik.
Ushtrimi 9: gjetja e dy probabiliteteve 1 pik; gjetja e shums s probabiliteteve 1 pik argumentimi i prgjigjes s
dhn 1 pik.
154 Libr pr msuesin
Burimet: Teksti i nxnsit; makina llogaritse, Lidhja me fushat e tjera ose me temat
ndrkurrikulare: Sport; Edukimi fizik;
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
Organizimi i ors s msimit:
Parashikimi i njohurive: Fillimisht msuesi/ja bn nj bashkbisedim me nxnsit duke sjell n
vmendjen e tyre disa nga rekordet botrore t arritura n gara t ndryshme p.sh. n garat e 100 metrave.
Nxnsit krahasojn rezultatet e dy rekordeve pr mnyrn se sa t sakta jan paraqitur 10,2s dhe 9,58s.
Nxnsit shpjegojn se n rekordin e dyt saktsia e rezultatit sht deri n t qindtat e sekonds.
Msuesi/ja krkon q nxnsit t njehsojn rezultate si 1853; 3,7789,5; 3870:79 duke br m par
rrumbullakimin. M pas msuesi/ja krkon q veprimi t bhet me makin llogaritse dhe t tregohet
shmangia nga rezultati.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja prezanton prpara klass situatat e shembullit t par faqe 168. Si do t
njehsoni rezultatin? A sht e leht t kryejm veprime t tilla? Nxnsit duke punuar n dyshe
rrumbullakojn numrat duke br t mundur njehsimin e rezultatit me afrsi. Dyshet e afrta krahasojn
rezultatet. N po t njjtn mnyr msuesi/ja krkon q t kryhen veprimet n shembullin e dyt, por kt
her nxnsit punojn n grupe me nga katr vet dhe brenda katrshes nxnsit ndajn veprimin q do t
bj secili n varsi t shprehjes q ka. Diskutohen rezultatet e ushtrimeve t njjta nga grupe t ndryshme.
Duke i krahasuar sqarohen pikat kryesore q duhet t kemi parasysh kur rrumbullakohet fuqia,thyesa etj.
Kalohet n njehsimin e rrnjs katrore t nj numri p.sh 5. Msuesi/ja krkon t shkruhet nj mosbarazim
q t shpreh vendndodhjen e 5? Pasi shkruhet mosbarazimi 4<5<9 kalohet n nj mosbarazim m t
thjesht 2<5<3. Nxnsit krkojn me mendje vlera ndrmjet 2 dhe 3 dhe pr do rast kryejn veprimin
a2. Kt veprim nxnsit e kryejn n dyshe dhe rezultatet krahasohen. Mund t zhvillohet nj gar se cila
dyshe gjen m shpejt numrin m t prafrt me 5.
Mbshtetur n kt ushtrim zgjidhin 3/b, c faqe 169. Dyshet veprojn pr gjetjen e rrnjve t krkuara dhe
m pas disa prej tyre prezantojn zgjidhjet n tabel.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit punojn n dyshe ushtrimin 2 dhe 4 n faqen 169 dhe krahasohen
prfundimet e dysheve. Pr ushtrimin 5 nxnsit organizohen n grupe dhe punojn rastet a, c, d, k. M pas
kontrollohen rezultatet me ndihmn e makins llogaritse.
Matematika 10 155
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa prej nxnsve pr kryerjen e veprimeve sakt
dhe shpejt. Mbahet parasysh mnyra se si punuan n grupe nxnsit.
Detyra:Ushtrimet 3/a, c dhe 6 n faqen 169. Pr nxnsit me nj nivel m t lart t t nxnit caktohet
detyr ushtrimi 9. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Problemi krkimor faqe 167 detyr hulumtuese. Paraqitet n portofolin e nxnsit.
Pasi diskutohen pyetjet e shtruara, nxnsit t ndar n grupe punojn mbi kt platform dhe arrijn n
prgjigjen e duhur.
N t njjtn mnyr punohet pr zgjidhjen e situats s shembullit t tret. Fillimisht msuesi/ja krkon q
nxnsit t planifikojn mnyrn se si do t njehsojn koston pr seciln nga makinat dhe m pas japin
prgjigje pr makinn m t favorshme.
Msuesi/ja inkurajon nxnsit t diskutojn ushtrimin 4 n faqen 171. Grupet e nxnsve diskutojn dhe
arrijn nj prfundim t cilin e krahasojn me grupet fqinje. M pas prfaqsues t grupeve prezantojn
gjetjet e tyre.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit t ndar n grupe me nga katr nxns punojn ushtrimet 1, 2 dhe 8 n
faqe 171 (grupe t ndryshme punojn ushtrime t ndryshme). Krahasohen rezultatet e grupeve q kan t
njjtn problem. Msuesi/ja nxit nxnsit t vlersojn zgjidhjen e problems nga grupet e tjera.
Prfaqsues t grupeve prezantojn zgjidhjet e problemave duke argumentuar veprimet e kryera.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime pr vlersimin e disa prej nxnsve pr kryerjen e veprimeve sakt
dhe shpejt si dhe merr n konsiderat argumentimin q nxnsit i bjn zgjidhjes. Gjithashtu merr parasysh
edhe vlersimin q bjn nxnsit pr punn e grupeve t tjer.
Detyra:Ushtrimet 5, 7 dhe 11 n faqen 171. Pr secilin ushtrim msuesi/ja udhzon nxnsit pr zgjidhjen e
tij. Ushtrimi 9 lihet n dshir t nxnsve duke ditur q i prket nj niveli m t lart t t nxnit.
Burimet: Teksti i nxnsit, makina llogaritse. Lidhja me fushat e tjera ose me temat
ndrkurrikulare: Fizika.
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
Matematika 10 157
dendsia
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit punojn ushtrimi 1 n faqen 175. N dyshe mund t ndahet puna:njri nga
nxnsit njehson me rrumbullakim tjetri me makin llogaritse. Nxnsit ndrrojn mnyrn e veprimet n
rastet c dhe d. Pasi diskutohen n tabel zgjidhjet dhe shkalla e gabimit nga disa prej dysheve, kalojn n
ushtrimet 2 dhe 3 n po kt faqe. Disa nga dyshet prezantojn n tabel gjetjet e tyre. Gjat prezantimit i
kushtohet rndsi mnyrs s arsyetimit dhe t zgjidhjes.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson saktsin dhe shpejtsin e zgjidhjes s situatave dhe mnyrn si
krahasohen rezultatet e gjetura. Vlersohet puna n dyshe nga vet nxnsit. Msuesi/ja mban parasysh
argumentimet e bra gjat zgjidhjes s situatave n problema.
Detyra: Ushtrimet 4 dhe 5 n faqen 175. Msuesi /ja udhzon nxnsit pr secilin nga ushtrimet. Pr
ushtrimin 6 msuesi/ja jep udhzime pr nxnsit me nivel m t lart t t nxnit.
Matematika 10 159
Burimet: Teksti i nxnsit, aparat mats (peshore, Lidhja me fushat e tjera ose me temat
voltmetr) formula t fiziks, interneti; ndrkurrikulare: Fizika
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
Organizimi i ors s msimit:
Parashikimi i njohurive: Msuesi/ja fton nxnsit(t ndar n grupe) t shkruajn n fletore njsit matse
t mass, gjatsis, vllimit(vllimit t lngut dhe t trupave t ngurt). Pasi kan shkruar njsit secili grup
prcakton lidhjet mes njsive matse.
Msuesi/ja nxit diskutimin, duke dashur q secili grup t prkufizoj dhe t shpreh me ndihmn e
formulave t njohura t fiziks lidhjen mes madhsive q kan shkruar n fletoret e tyre. N prfundim t
ksaj faze msuesi/ja prmbledh edhe njher lidhjen mes shpejtsis, largess, kohs dhe dendsis,
mass, vllimit.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja prezanton situatn e shembullit t par faqe 176. Pasi njihen nxnsit me
situatn e problems, prcaktojn fillimisht hapat e zgjidhjes dhe formulat q do t prdorin. Msuesi/ja
orienton nxnsit t zgjidhin problemn nprmjet pyetjeve:
- si njehsohet vllimi i prizmit?
- si njehsohet dendsia e nj lnde t caktuar?
- cila sht njsia matse e dendsis?
Nxnsit n dyshe prfundojn ushtrimin dhe krahasojn prfundimet me dyshen fqinje. M pas disa nga
dyshet prezantojn zgjidhjen n tabel. Kujdes, mos harroni njsit.
Msuesi/ja inkurajon nxnsit t prmendin disa nga aparatet matse q ata njohin. M pas zhvillon nj
diskutim pr saktsin n matje. Si veprohet kur shigjeta tregon midis dy shkallzimeve? Cili sht
prafrimi q bjm? Disa nga nxnsit shprehin mendimet rreth ktyre rasteve lidhur dhe me njohurit q
ata kan nga fizika. Msuesi/ja tregon nj matjeje q kryen n peshoren elektronike, nxnsit e lexojn at.
Cila sht vlera m e prafrt e ksaj matjeje? I njeh nxnsit me mnyrn se si gjenden kufijt e saktsis
s nj matjeje (nxnsit prkthejn me gjuhn e mosbarazimit t dyfisht kufijt e vlers s sakt)
N t njjtn mnyr, dyshet e nxnsve njehsojn kufijt e saktsis s mass s nj meteoriti. Punohet me
goj ushtrimi 1 n faqen 177.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit punojn n dyshe ushtrimin 2 dhe prfundimet krahasohen me dyshet
ngjitur. Mund t zhvillohet nj gar pr dyshen m t shpejt. Lexohen prfundimet nga nxns t
ndryshm. Korrigjimet e gabimeve bhen po nga vet nxnsit.
160 Libr pr msuesin
Nxnsit vazhdojn punn n dyshe me ushtrimet 3, 7 dhe 11n faqen 177, duke prcaktuar edhe kufijt n
t cilat prfshihet vlera e sakt. Prfundimet e disa prej rasteve t 3 dhe 7 diskutohen n tabel nga disa prej
dysheve.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me saktsin
n njehsim, aftsit bashkvepruese, si dhe punn n dyshe. Nj vler t veant z vlersimi q nxnsit
bjn pr njri tjetrin n punn n dyshe.
Detyra: Ushtrimet 4, 6 dhe 12 n faqen 177. Msuesi/ja jep udhzimet pr situatat e detyrave. Me dshir
jepet ushtrimi 14. Pr ushtrimin 14 fillimisht orientohen nxnsit pr hapat q do t ndjekin gjat zgjidhjes
s situats.
Burimet: Teksti i nxnsit, formula t fiziks, shembuj Lidhja me fushat e tjera ose me temat
nga interneti. ndrkurrikulare: Fizika
Dendsia = ...
Njsit: m, cm, ... Njsit: l, cl, ... Shpejtsia = ...
masa
1 1
Njwsitw: kg, g, ... matja e gabimit vlera e sakt matja e gabimit
2 2
vlersoj prgjigjet, 2.
kontrolloj rezultatet a. Gjeni nj prfundim t prafrt pr llogaritjet e mposhtme.
duke br prafrime 3.9 x 5.4
i. 63 35 7.9; ii. ;
dhe parashikime, duke 387
prfshir prdorimin e b. Gjeni me makin llogaritse prgjigjen e sakt pr krkesat
teknologjis. i. dhe ii.
rrumbullakoj numrat 3.
dhe matjet me nj a. Rrumbullakoni numrat n qindshen m t afrt.
shkall t i. 72485 ii. 751829
prshtatshme saktsie b. Rrumbullakoni numrat deri n dy shifra pas presjes.
(p.sh: me nj numr t i. 829.1152 ii. 0.8015 iii. 0.021991
caktuar shifrash
dhjetore);
Matematika 10 163
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t bjn vetvlersimin
e puns s tyre. Prgjigjet e ushtrimeve diskutohen me radh. Gjat ksaj faze pr ushtrime t ndryshme, ku
nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e ushtrimit e dikton, zgjidhja paraqitet n tabel nga
nxns t ndryshm. Nxnsit duhet t orientohen pr t qen sa m real gjat vetvlersimit.
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson nxnsit duke prdorur flett e puns pr disa nga nxnsit. Gjat ktij
vlersimi mban parasysh sa i drejt dhe real sht nxnsi n vetvlersimin e tij.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit punojn n dyshe ushtrimet 2 dhe 9 n faqen 187. Fillimisht punojn secili
nxns a, c, e, g, e. M pas ndrrojn rolet duke kontrolluar kshtu rezultatet e shokut. Kalojm n ushtrimin,
ku duhet t ndrtohet fillimisht grafiku (kujdes bashksin e prcaktimit). Pasi prfundojn dyshe t
ndryshme prezantojn zgjidhjet n tabel.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin e
rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur n zgjidhjen e situatave nga nxnsit
dhe aftsin pr t argumentuar shndrrimet e kryera.
Detyra: Ushtrimet 3, 8 dhe 9/b, d, f, h, j n faqen 187. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga
ushtrimet. Me dshir jepen ushtrimet 10 dhe 11 faqe 187. Pr ushtrimet 10 dhe 11 msuesi/ja jep udhzimet
e duhura meq ato kan nj shkall m t lart vshtirsie.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit punojn n dyshe ushtrimet 1/a, j, q, 2/a, c, k dhe 7 n faqen 191. M pas
kmbejn zgjidhjet pr t korrigjuar rezultatet e njri-tjetrit. Msuesja kontrollon punn e nxnsve n fletoret
e tyre dhe orienton nxnsit n raste paqartsish. Disa nga dyshet prezantojn zgjidhjet n tabel.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me saktsin n
zgjidhjen e ekuacioneve t fuqis s dyt me seciln nga mnyrat m lart. Gjithashtu msuesi/ja merr
parasysh dhe vlersimin e vet nxnsve pr njri - tjetrin.
Detyra: Ushtrimet 4, 5 dhe 8 n faqen 191. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet. Me
dshir nxnsit punojn ushtrimin 9 faqe 191.
Matematika 10 169
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me
zotrimin e rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur tek puna e nxnsit n
fletore apo n aktivizimin e tij n tabel
Msuesi/ja mban parasysh n vlersim argumentimin e veprimeve dhe vlersimin e nxnsve pr njri
tjetrin.
Detyra: Ushtrimet 5 dhe 6 n faqen 193. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet. Me
dshir jepet ushtrimi 8 faqe 193.
Pr t par sa e qart sht zgjidhja e sistemeve msuesi/ja paraqet para nxnsve situatn e shembullit t
dyt dhe krkon q do grup t zgjidh dy prej tyre. Pasi jan zgjidhur sistemet prcaktohet se cila nga
mnyrat ishte m e favorshme pr zgjidhjen e secilit.
Pr situatn e shembullit t tret nxnsit fillimisht ndrtojn grafikt e ekuacioneve dhe m pas tregojn
zgjidhjet e secilit, duke mbajtur parasysh se pr do rast duhet t gjejn koordinatat e piks s prerjes.
Disa nga dyshet prezantojn zgjidhjen.
Prforcimi i t nxnit: T ndar n grupe katrshe nxnsit vazhdojn t zgjidhin sistemet e ushtrimit 2 n
faqen 195. N prfundim t zgjidhjeve prfaqsues t grupeve prezantojn disa nga zgjidhjet.
M pas grupet zgjidhin ushtrimin 6 faqe 195 ku fillimisht nxnsit ndrtojn grafikt e m pas prcaktojn
zgjidhjen. Situata e ushtrimit 12 punohet n dyshe dhe evidentohet zgjidhja m e sakt dhe e shpejt.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me saktsin
n zgjidhjen e sistemeve, argumentimit t shndrrimeve q kan kryer, si dhe pr metodn q zgjedhin t
prdorin.
Detyra: Ushtrimet 4, 5, 8 dhe 9 n faqen 195. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Me dshir jepet ushtrimi 11 faqe 195.
Detyra: Ushtrimet 3 dhe 5 n faqen 197. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Ushtrimi 9 po n kt faqe jepet me dshir. Pr kt udhzohen nxnsit t ndjekin rrug t tjera si ajo e
pjestimi t dy ekuacioneve ose e kthimit n fuqi me baza t njjta e dy anve t ekuacionit.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin e
rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke u mbshtetur tek puna e nxnsit n fletore apo
n aktivizimin e tij n tabel. Gjithashtu merr parasysh dhe vlersimin e nxnsit nga nxnsi.
Detyra: Ushtrimet 3, 8 dhe 13 n faqen 199. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Ushtrimi 12 jepet me dshir pr nxnsit me nj nivel m t lart t t nxnit. (vendoset n portofolin e
nxnsit)
174 Libr pr msuesin
Kontroll i shpejt
Un mundem t Vlersimi
Nxnsi 1 Nxnsi 2
1. Zgjidhni ekuacionet. 1. Zgjidhni ekuacionet.
zgjidh ekuacione lineare a. 3 j +19 = 46 c. 13x + 9 = 8x a. 2x +21 = 8 c. 11x 10 = 7x +
me nj ndryshore edhe kur + 3,5 1,5
ndryshorja gjendet n t k 2m
b. 8 = 5 d. b. 5 = 12 d.
dyja ant e ekuacionit; 3 3
15 15 y = 47 y 10 5 y = 37 2 y
2. Zgjidhni ekuacionet e fuqis 2. Zgjidhni ekuacionet e fuqis
s dyt duke faktorizuar. s dyt duke faktorizuar.
a. x 2 144 = 0 c. 2 x 2 + 5 x = 7 a. x 2 196 = 0 c. x 2 + 6 x = 27
b. x 13 x + 22 = 0 d.
2
b. 12 x 19 x + 4 = 0 d.
2
5 x 2 20 x = 0 4 x 2 36 x = 0
3. Zgjidhni ekuacionet e fuqis 3. Zgjidhni ekuacionet e fuqis
zgjidh ekuacione t fuqis
s dyt duke plotsuar s dyt duke plotsuar
s dyt me mnyra t
katrorin. katrorin.
ndryshme;
a. x 2 8 x 20 = 0 ; b. a. x 2 6 x 25 = 0 ; b.
2x2 + 4 x 6 = 0 ; 2 x 2 + 8 x 16 = 0 ;
4. Zgjidhni ekuacionin e fuqis 4. Zgjidhni ekuacionin e fuqis
s dyt duke prdorur s dyt duke prdorur
formuln. Jepni prgjigjen me formuln. Jepni prgjigjen me
nj shifr pas presjes. nj shifr pas presjes.
x2 9x 3 = 0 2x2 + 4 x 6 = 0 ;
e njri - tjetrit. Pr 20 25 minuta nxnsit zgjidhin ushtrimet q prmban fleta.
176 Libr pr msuesin
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t kmbejn flett me
shokun e tyre, dhe t bjn vlersimin e shokut. Nxnsit identifikojn gabime (nse ka) argumentojn
zgjidhjet e sakta, gjykojn dhe vlersojn nxnsit lidhur me njohurit e tyre t reflektuara n fletn e puns.
Msuesi ndrkoh lehtson procesin dhe kontrollon gjykimet e nxnsve mbi punn e shokut t tyre. Gjat
ksaj faze pr ushtrime t ndryshme, ku nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e ushtrimit e
dikton (p.sh shprehjet me shum veprime), zgjidhja paraqitet n tabel nga nxns t ndryshm. Nxnsit
duhet t orientohen pr t qen sa m real gjat vlersimit.
Vlersimi: Msuesi mban shnime n evidenca pr disa prej nxnsve lidhur me vlersimet dhe
argumentimet e nxnsve si vlersues, por edhe si punues t kuicit. Ai mund t marr parasysh n disa raste
edhe vlersimin e br nga nxnsit pr njri tjetrin.
Ndrtimi i njohurive: Msuesi/ja nxit diskutimin pr t rikujtuar konceptet kryesore t kapitullit. Diskutimi
zhvillohet duke patur parasysh veprimet q kryen nxnsit n fazn e par.
Pr t gjitha grupet msuesi/ja fillimisht jep si detyr ushtrimin 7. Nxnsit kryejn fillimisht veprimet dhe
m pas krahasojn rezultatin me grupin fqinj. Prfaqsues t grupeve t ndryshme prezantojn zgjidhjet n
tabel pr krkesat a, b, c dhe n fund diskutohet krkesa d. Kalohet n ushtrimin10 n faqen 249. Msuesja
orienton nxnsit me pyetjet:
- Cila sht formula e perimetrit t drejtkndshit? Po e siprfaqes?
- Cilt jan vlerat e mundshme q mund t marr x?
Nxnsit fillojn punn n dyshe dhe pas zgjidhjes kmbejn fletoret me dyshen m t afrt, duke korrigjuar
kshtu njeri-tjetrin. Prezantohet zgjidhja n tabel. Fillimisht msuesi/ja krkon mendimin e nxnsve pr
zgjidhjen, m pas vlerson mnyrn e zgjidhjes nga nxnsit.
Vlersimi: N fund t ors msuesi/ja duke patur parasysh mnyrn se si nxnsit punuan n fletore dhe n
tabel, vlerson nxnsit dhe mban shnime pr disa t tjer. Vlersohet mnyra se si nxnsit argumentuan
zgjidhjet dhe formuan sistemin.
Detyra: Ushtrimet 9,13 n faqen 249. Msuesi jep udhzimet pr mnyrn se si do t zgjidhen ushtrimet.
Test 3 (i ndrmjetm)
Matematik X
Ushtrimi 1. Llogaritni:
3,65 7,9
a) 13,85:1,92 (1 pik) b) (2 pik)
4,31,86
Ushtrimi 2. Njehsoni:
a) shpejtsin mesatare t nj trupi q prshkon 10km n 4 or. Shprehni shpejtsin n m/s.
(2 pik)
b) vllimin e cilindrit prej argjendi nse masa e tij sht 3,147kg dhe dendsia 10,49 g/cm3.
(2 pik)
Ushtrimi 3. Prcaktoni kufijt e saktsis nse matjet e kryera japin rezultatet:
a) 4,2 m (1 pik) b) 12m/s (2 pik)
Ushtrimi 4
a) N nj trekndsh t fardoshm masat e kndeve t brendshm jan: 4x 100; 2x 50; 1100 x.
Gjeni masat n grad t kndeve t trekndshit. (2 pik)
b) Pas 4 vitesh, Eldi do t jet sa trefishi i moshs qe ai kishte para 10 vitesh. Duke prdorur
algjebrn, gjeni moshn e Eldit.
(2 pik)
Ushtrimi 6
a) Gjeni vlerat e x pr t cilat shprehja x2 +8x +7 bhet 0. (2 pik)
b) Gjeni vlerat e x pr t cilat shprehja x2 +8x +7 bhet pozitive. (3 pik)
Ushtrimi 7
a) Ndryshesa e dy numrave sht 3, ndrsa ndryshesa e katrorve t tyre sht 39. Cilt jan numrat
(2 pik)
b) Brinjt e trekndshit knddrejt ndryshojn 2 njsi nga njra tjetra. Gjeni kto brinj. (3 pik)
Nota 4 5 6 7 8 9 10
elsi i zgjidhjes:
Ushtrimi 1/b: gjetja e vlers s thyess 1 pik; gjetja e vlers s rrnjs 1 pik.
Ushtrimi 2/a: gjetja e shpejtsis n km/or 1 pik; gjetja e shpejtsis n m/s 1 pik.
Ushtrimi 2/b: kthimi n t njjtn njsi 1 pik; gjetja e vllimit 1 pik.
Ushtrimi 3/b: gjetja e njrit kufi 1 pik; gjetja e kufirit tjetr 1 pik.
Ushtrimi 4/a: shkrimi i ekuacionit 1 pik; gjetja e moshs 1 pik.
Ushtrimi 4/b: shkrimi i ekuacionit 1 pik; gjetja e moshs 1 pik.
Ushtrimi 5/a: kthimi i ekuacionit n trajt t rregullt 1 pik; gjetja e x 1 pik.
Ushtrimi 5/b: vendosja e kushteve 1 pik; kthimi i ekuacionit n trajt t rregullt 1 pik; gjetja e x 1
pik.
Ushtrimi 6/a: gjetja e dallorit 1 pik; gjetja e x 1 pik.
Ushtrimi 6/b: ndrtimi grafikut t funksionit y = x2 +8x +7 1 pik; gjetja e zons s zgjidhjeve 1
pik; leximi i intervalit t zgjidhjeve 1 pik.
Ushtrimi 7/a: formimi i sistemit t ekuacioneve 1 pik; gjetja numrave 1 pik.
Ushtrimi 7/b: shnimi i brinjve me simbole bazuar tek lidhja midis tyre 1 pik; shkrimi i ekuacionit
1 pik; gjetja e brinjve 1 pik.
Ushtrimi 8/a: shprndarja e kllapave 1 pik; gjetja e x 1 pik.
Matematika 10 181
N kt faz grupet mund t qndrojn edhe si n fazn e par por sht m mir t ndrrohen me
qllim q t rritet bashkpunimi dhe me nxns t tjer dhe lider t provojn t jen sa m shum nxns.
Vlersimi: Msuesi/ja vzhgon dhe mban shnime pr grupet dhe lidert e tyre, pr detyrat e do grupi,
pr prgjegjsit q nxnsit marrin pr realizimin e projektit, pr ti patur parasysh kto n vlersimin
prfundimtar t nxnsit n projekt.
Detyra: Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr ecurin e projektit dhe ort n vazhdim t tij.
182 Libr pr msuesin
Vlersimi: Msuesi/ja vzhgon dhe mban shnime pr mnyrn se si antart e grupit bashkpunojn pr
realizimin e detyrs, prgjegjsit q nxnsit mbajn pr realizimin e projektit, pr ti patur parasysh kto
n vlersimin prfundimtar t nxnsit n projekt.
Detyra: Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr ecurin e projektit dhe prezantimin e tij orn e ardhshme.
Matematika 10 183
aftsin krijuese, prdorimin e teknikave trheqse dhe prdorimin e nj gjuhe t zgjedhur, t pasur, dhe pa
gabime drejtshkrimore n prezantimin e projektit.
Msuesi/ja pasi dgjon t gjitha grupet prcakton vlersimin n baz t kritereve t njohura pr vlersimin.
Nivelet dhe kriteret e vlersimit:
184 Libr pr msuesin
Niveli pakalues Nota 4: Nuk paraqitet raporti dhe nuk dorzohet produkti (kur ka t till). Ose:
Raporti ka gabime t shumta pr sa u prket njohurive. Mungojn argumentet. Nuk ka bashkpunim n
grup. Nuk jan respektuar afatet.
Niveli baz Notat 5 dhe 6: Pak burime informacioni. Kopjime nga informacionet. Pak argumente.
Nxnsit prpiqen t bashkpunojn. Prgjithsisht jan zbatuar afatet. Raporti me gabime gjuhsore dhe i
pastrukturuar. Prezantimi i prcipt.
Niveli mesatar Notat 7 dhe 8: Disa burime informacioni. Prpunim i mir i informacioneve.
Argumente t mira. T prpikt n afatet. Nxnsit bashkpunojn. Parashtrimi me shkrim me pak gabime
gjuhsore dhe i strukturuar mir.
Niveli i lart Notat 9 dhe 10: Larmi burimesh t informacionit. Gjykime kritike ndaj informacioneve.
Ide origjinale. T gjith nxnsit punojn n mnyr t pavarur dhe n grup. Parashtrimi me shkrim
korrekt dhe i strukturuar mir.
Matematika 10 185
prfundimet me dyshet e tjera. Disa nga dyshet prezantojn zgjidhjet n tabel. M pas po n dyshe, nxnsit
punojn ushtrimet 7 dhe 9 n faqen 211. Gjat prezantimit t zgjidhjes nxnsit argumentojn shndrrimet e
kryera.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve nprmjet puns n
tabel, pr saktsin n zgjidhjen e situats,s krkuar, argumentimit t zgjidhjes dhe shndrrimit t
shprehjeve me ndryshore q u formuan.
Detyra:Ushtrimet 5 dhe 8 n faqen 211. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Ushtrimi 10 jepet me dshir.
vzhgon punn e do grupi, orienton nxnsit q kan vshtirsi. N prfundim t puns, diskutohen
fillimisht mnyra si sht zgjidhur ushtrimi,m pas prfaqsues t dy grupeve sqarojn shembullin n tabel.
Sqarohen me saktsi shndrrimet e kryera.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me saktsin n
zgjidhjen e situats,s krkuar,argumentimit t zgjidhjes dhe shndrrimit t shprehjeve me ndryshore q u
formuan. Gjithashtu msuesi/ja merr parasysh vlersimin q grupet i bjn puns s njri tjetrit.
Detyra: Ushtrimet 4, 5 dhe 6 n faqen 213. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr secilin nga ushtrimet.
Ushtrimet 8 dhe 9 me dshir. Pr ushtrimet 8 dhe 9 msuesi/ja jep udhzimet e duhura,duke qen se
krkojn nj nivel m t lart t t nxnit.
Ndrtimi i njohurive: N kt faz t msimit duhet t evidentohen fillimisht formulat e gjatsis dhe
syprins s sektorit qarkor. Msuesi/ja krkon q nxnsit t arrijn t formulojn vet barazimet algjebrike
q shprehin lidhjen mes rrezes dhe kndit qendror. Pr kt msuesi/ja parashtron para nxnsve pyetjet:
- Sa sht syprina e rrethit (rrethi prmban 3600)?
- Po nse rrethin e ndajm n 360 pjes t barabarta sa do t ishte syprina e nj pjese (pra kur kndi
qendror sht 10))?
- Po nse kemi nj knd qendror prej n0 si do t vepronim pr njehsimin e syprins?
- Si mund ta gjejm syprinn e nj segmenti qarkor?
-
N t njjtn mnyr prcaktojm edhe formuln pr perimetrin e sektorit qarkor dhe segmenti qarkor.
Kalohet kshtu n zbatimin konkret n situatn e shembullit t par t faqes 214. Nxnsit njihen me t
dhnat e problems, m pas prcaktohen hapat e zgjidhjes. Duke punuar n dyshe ndjekin hapat e
mposhtm: 1. njehsojn syprinn e sektorit qarkor; 2. njehsojn syprinn e trekndshit AOB; 3. njehsojn
syprinn e segmentit qarkor duke kryer diferencn e dy syprinave t gjetura.
Rezultati rrumbullakohet n 1 shifr pas presjes. Disa nga dyshet prezantojn zgjidhjen n tabel.
Duke ndjekur hapat e shembullit t par nxnsit vazhdojn punn pr zgjidhjen e problemit n shembullin e
dyt. N kt rast msuesi/ja mund t shtoj pyetje t tjera si p.sh:
- si do ta gjenit syprinn dhe perimetrin e sektorit qarkor me mnyr tjetr.
Variantet e zgjidhjes diskutohen dhe m pas prezantohen n tabel, mnyrat e ndryshme t zgjidhjes nga
nxnsit.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit n dyshe punojn ushtrimet 1 dhe 2 n faqen 215. Msuesi/ja u jep
nxnsve kohn e mjaftueshme (secila nga dyshet zgjidh vetm nj rast nga rastet e 1 dhe 2).Dyshet q kan
krkesa t njjta krahasojn rezultatet dhe zgjidhjet e sakta prezantohen n tabel. Msuesi/ja u ndan
dysheve nj nga ushtrimet 3, 7 dhe 11. Dyshet q kan t njjtt ushtrime krahasojn rezultatin. Prezantohet
zgjidhja e situatave n tabel nga dyshe t ndryshme.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me saktsin n
zbatimin e formulave, argumentimin e shndrrimeve, prpunimin e t dhnave t figurs. Pr kt shqyton
mnyrn e zgjidhjes s detyrs n fletore dhe n tabel .
Detyra: Ushtrimet 4 dhe 8 n faqen 215. Msuesi jep udhzimet e duhura pr zgjidhjen e ushtrimeve. Me
dshir ushtrimi 10 faqe 215.
190 Libr pr msuesin
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me saktsin n
zbatimin e formulave, argumentimin e shndrrimeve, prpunimin e t dhnave t figurs. Pr kt shqyrton
mnyrn e zgjidhjes s detyrs n fletore dhe n tabel. Msuesi/ja merr parasysh edhe vlersimin e
nxnsit nga nxnsi duke qen se pr t njjtin ushtrim punuan disa nxns (ose grupe nxnsish).
Detyra: Ushtrimet 4, 6 dhe 9 n faqen 217. Msuesi/ja jep udhzimet e duhura pr zgjidhjen e ushtrimeve.
ilustruese. Pr ndonj nga teoremat e dhna mund t krkohet vrtetimi nga nxnsit, si p.sh: Drejtza q
kalon nga qendra e rrethit dhe sht pingule me nj kord t tij sht prmesore e ksaj korde.
Kalohet n situatn e shembullit t par. Fillimisht nxnsit studiojn t dhnat dhe prcaktojn hapat q do
t ndjekin pr ta zgjidhur. Msuesi/ja ndihmon nxnsit me pyetjet:
- far lidhje ekziston mes rrezes OB dhe tangjentes DE?
- Cili sht lloji i trekndshave t formuar? Pse?
- Sa sht masa e kndit OBC?
- Sa sht shuma e masave t kndeve n nj trekndsh?
Kalojn kshtu hap pas hapi n njehsimin e kndeve. Pasi nxnsit n bashkpunim me msuesin kan
njehsuar kndet, mund tu krkohet t mendojn pr nj mnyr tjetr zgjidhjeje. Prezantohen mnyra t
tjera q nxnsit kan zbatuar.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit fillimisht punojn n dyshe njrin nga rastet e ushtrimeve 1 dhe 2 n faqen
219, n mnyr q t kalohen t gjitha rastet. Dyshet e afrta kmbejn rastet dhe korrigjojn njri-tjetrin.
Diskutohen n tabel 1/c, d dhe 2/b, d. M pas punohen ushtrimet 4/a, b dhe 5, t cilat kan n baz
teoremn pr kndin mes tangjentes dhe kords. Prfaqsues t dysheve prezantojn zgjidhjen n tabel,
duke argumentuar kalimin nga nj barazim n tjetrin.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve duke patur parasysh
mnyrn se si nxnsi formulon dhe argumenton zgjidhjen e situats . Gjithashtu vlersohet edhe gjetja e
nj mnyre tjetr vrtetimi nga ajo e klass.
Detyra: Ushtrimet 3 dhe 6 faqe 219. Msuesi/ja jep udhzimet prkatse pr zgjidhjen e tyre. Me dshir
ushtrimi 8 po n kt faqe.
Gjithashtu merr parasysh edhe vlersimin e nxnsve pr njri-tjetrin. Gjat vlersimit msuesi/ja bn t
qart se si nxnsit e vlersuar argumentuan veprimet dhe shndrrimet.
Detyra: Ushtrimet 6, 11, 12 faqe 223. Msuesi/ja udhzon nxnsit pr mnyrs se si do t veprojn pr
ndrtimin e krkuar. Pr situatat e ndrtimit, nxnsit duhet t tregojn edhe arsyen pse ky sht ndrtimi i
krkuar (bjn vrtetimin duke prdorur kongruencn e trekndshave). Me dshir ushtrimet 13 14 faqe
223.
Diskutohet me nxnsit ushtrimi 7 faqe 225. Msuesi/ja udhzon nxnsit t kujtojn rastet e kongruencs s
trekndshave dhe pr rastin b t gjejn argumente pr prgjigjen e tyre.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit, t ndar n dyshe punojn ushtrimet 1 dhe 2 n faqen 225. Fillimisht
dyshet punojn n mnyr t pavarur dhe pasi prfundojn zgjidhjen, dyshet e njjta kmbejn zgjidhjet pr
t krahasuar ato me njri-tjetrin. Dy nga nxnsit prezantojn zgjidhjen n tabel. Po n dyshe punohet edhe
ushtrimi 6. Dyshja m e shpejt prezanton zgjidhjen n tabel.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve lidhur me zotrimin e
rezultateve t t nxnit t parashikuara pr kt tem, duke patur parasysh se si ata zgjidhn ushtrimet n
fletore. Gjithashtu vlerson mnyrn se si argumentojn shndrrimet e bra pr zgjidhjen e situats
problemore.
Detyra: Ushtrimet 3 dhe 5 n faqen 225. Msuesi/ja udhzon nxnsit pr mnyrn se si do t veprojn pr
zgjidhjen e ushtrimeve. Gjithashtu orienton edhe shkalln e zvoglimit q do t prdorin.
Kontroll i shpejt
Un mundem t Vlersimi
Nxnsi 1 Nxnsi 2
1. Prdorni vetm laps, vizore
1. Prdorni vetm laps, vizore dhe dhe kompas pr t vizatuar
kompas pr pr t vizatuar trekndshin me brinj 6 cm,
trekndshin barabrinjs me brinj 7cm dhe 9 cm.
prdor vizoren dhe
8 cm. a. Ndrtoni prgjysmoren e njrit
kompasin pr t ndrtuar
a. Ndrtoni prgjysmoren e njrit prej prej kndeve t ktij
figura me vende
kndeve t ktij trekndshi. trekndshi.
gjeometrike;
b. Ndrtoni prmesoren e njrs prej b. Ndrtoni prmesoren e njrs
brinjve t ktij trekndshi. prej brinjve t ktij
(Mos i fshini vijat ndihmse pr trekndshi.
ndrtimin.) (Mos i fshini vijat ndihmse pr
ndrtimin.)
2. Gjeni masn e kndeve a dhe b. 2. Gjeni masn e kndeve a dhe
Argumentoni prgjigjet tuaja. b. Argumentoni prgjigjet
a. b. tuaja.
b.
198 Libr pr msuesin
Ndrtimi i njohurive: Pasi prfundon koha e paracaktuar, msuesi/ja fton nxnsit t kmbejn flett me
shokun e tyre, dhe t bjn vlersimin e shokut. Nxnsit identifikojn gabime (nse ka) argumentojn
zgjidhjet e sakta, gjykojn dhe vlersojn nxnsit lidhur me njohurit e tyre t reflektuara n fletn e puns.
Msuesi ndrkoh lehtson procesin dhe kontrollon gjykimet e nxnsve mbi punn e shokut t tyre. Gjat
ksaj faze pr ushtrime t ndryshme, ku nxnsit mund t ken hasur vshtirsi ose situata e ushtrimit e
dikton (p.sh shprehjet me shum veprime), zgjidhja paraqitet n tabel nga nxns t ndryshm. Nxnsit
duhet t orientohen pr t qen sa m real gjat vlersimit.
Prforcimi i t nxnit: Pas dy fazave t para, msuesi/ja n bashkpunim me nxnsit ka evidentuar
konceptet e qarta dhe mangsit. N varsi t situatave t paqarta (q u evidentuan) caktohen detyra pr
eleminimin e tyre.
Vlersimi: Msuesi mban shnime n evidenca pr disa prej nxnsve lidhur me vlersimet dhe
argumentimet e nxnsve si vlersues, por edhe si punues t kuicit. Ai mund t marr parasysh n disa raste
edhe vlersimin e br nga nxnsit pr njri tjetrin.
Nxnsit mund t shtojn rreshta t tjer nse mendojn se ka koncepte t tjera t rndsishme pr t cilt
duhet t diskutohet. N kolonn Figura nxnsit mund t shtojn edhe ndonj formul q shpreh lidhjen
mes rrezes ,perimetrit syprins s rrethit,sektorit qarkor etj.
secilin nga kuptimet nxnsit japin prgjigjen q kan formuluar,dhe n kt mnyr t gjitha dyshet
korrigjojn ose plotsojn shnimet e tyre. M pas dyshet e nxnsve punojn ushtrimet n faqen 227. Pasi
prfundojn ushtrimet, kmbejn fletoret me dyshet fqinje dhe korrigjojn njra tjetrn.
Vlersimi: N fund t ors msuesi/ja vlerson disa nxns dhe mban shnime pr disa t tjer,duke patur
parasysh edhe vetvlersimin e secilit prej nxnsve. Msuesi/ja vlerson mnyrn si nxnsit
argumentojn zgjidhjet e ushtrimeve. Vlersimi ka n n baz aftsit q nxnsi zotron pr zbatimin e
njohurive t kreut 11.
Detyra: Ushtrimet n faqet 228-229. Detyrat e disa nxnsve do t bhen pjes e portofolit (q do t
vlersohet).
Matematika 10 201
Vlersimi: Msuesi/ja vlerson nxnsit q ka vzhguar gjat ksaj ore,ose n ort e mparshme duke marr
parasysh prgjigjet n tabel dhe n punn individuale. Gjat vlersimit msuesi/ja bn t qart se si nxnsit
e vlersuar argumentuan veprimet dhe shndrrimet.
Detyra: Ushtrimet 6, 11 dhe 12 n faqen 239. Msuesi/ja jep udhzimet e nevojshme pr zgjidhjen e
ushtrimeve.
- e dyta: llogarisin fillimisht prqindjen e mbetur pas uljes dhe m pas mimin prfundimtar.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit punojn n mnyr individuale ushtrimin 2 n faqen 241. Mund t zgjedhin
t kryejn veprimet me mnyrn q duan. Pasi krahasohen prfundimet,prezantohet zgjidhja n tabel nga
disa prej nxnsve
Dyshet e nxnsve punojn ushtrimet 7 dhe 8 faqe 241. Kt her nxnsit ndajn rastet me shokun e banks.
N prfundim ballafaqojn rezultatet e zgjidhjes. Disa prej rasteve diskutohen n tabel.
N dyshe diskutojn edhe rastet e ushtrimeve 11 dhe 13 po n kt faqe. Prsri disa nga dyshet prezantojn
zgjidhjen e disa prej rasteve n tabel.
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve duke u bazuar n
aftsit e tyre pr njehsimin e prqindjes s krkuar. Gjithashtu vlerson edhe argumentimin q nxnsit i
bjn shndrrimeve t kryera.
Detyra: Ushtrimet 4, 6, 9 dhe 12 n faqen 241. Msuesi/ja jep udhzimet e nevojshme pr zgjidhjen e
ushtrimeve.
Nxnsit kryejn veprimet sipas hapave t prcaktuar dhe n fund kryejn provn pr tu bindur pr saktsin
e zgjidhjes s ushtrimit. Disa prej nxnsve prezantojn veprimet n tabel.
Pas ksaj nxnsit punojn n t njjtn mnyr pr shembullin e tret. Pr kt punojn n dyshe dhe n fund
dyshet e afrta krahasojn zgjidhjen. Disa nga dyshet prezantojn zgjidhjet n tabel.
Diskutohet me nxnsit ushtrimi 6 faqe 243, ku nxnsit duhet t argumentojn gabimin e Erins.
Prforcimi i t nxnit: Nxnsit punojn t ndar n dyshe ushtrimet 1 dhe 2 n faqen 243. Krahasohen
rezultatet me dyshet fqinj dhe disa prej tyre i prezantojn ato n tabel.
Dyshet e nxnsve punojn ushtrimet 3 dhe 4 faqe 43. Dyshe t ndryshme punojn raste t ndryshme t
ushtrimit. Pasi kan zgjidhur ushtrimin,dyshet e afrta krahasojn zgjidhjet dhe prezantohet zgjidhja pr
secilin nga rastet e ushtrimit.
Nxnsit njihen me t dhnat e ushtrimit 14 po n kt faqe. Pasi ju jepet koha e mjaftueshme pr arsyetimin
e zgjidhjes disa nga nxnsit e prezantojn at n tabel. Nxnsit e tjer vlersojn ose plotsojn zgjidhjen.
Msuesi/ja mund t shtoj si krkes: Sa sht ulja prfundimtare q sht br pr pas dy uljeve t
njpasnjshme?
Vlersimi: Msuesi/ja mban shnime n evidenc pr vlersimin e disa prej nxnsve duke marr parasysh
prgjigjet n tabel dhe n punn individuale. Gjat vlersimit msuesi/ja bn t qart se si nxnsit e
vlersuar kan argumentuar veprimet dhe shndrrimet.
Detyra: Ushtrimet 8,11 dhe 13 n faqen 243. Msuesi/ja jep udhzimet e nevojshme pr zgjidhjen e
ushtrimeve.
Kontroll i shpejt
Un mundem t Vlersimi
Nxnsi 1 Nxnsi 2
1. Nj hart ka prdorur shkalln 1. Nj hart ka prdorur
prdor koeficient t 1 : 8000. shkalln 1 : 6000.
shkalls s hartave, a. Sa do t jet n realitet gjatsia a. Sa do t jet n realitet
pr t kmbyer 7,5 cm n hart? Jepni gjatsia 5,5 cm n hart?
gjatsit n hart me prgjigjen n km. Jepni prgjigjen n km.
largesat reale dhe b. Nj rrug sht 3 km e gjat. Sa b. Nj rrug sht 5 km e gjat.
anasjelltas; sht gjatsia e saj n kt Sa sht gjatsia e saj n kt
hart? hart?
njehsoj pjest e s 2.
7
e torts sht gjalp. Nj fet 2.
4
e pastios sht djath. Nj
trs; 20 15
shpreh pjest e nj t e torts peshon 32 g. racion pastie peshon 55g.
a. Sa gjalp prmban kjo fet a. Sa djath prmban racioni?
tre si thyesa ose si
torte? b. Sa pr qind e racionit nuk
prqindje; b. Sa pr qind e fets nuk sht sht djath?
gjalp?
3. Shkruani raportin n trajtn m 3. Shkruani raportin n trajtn
prdor raportin, duke
t thjesht. m t thjesht.
prfshir reduktimin
a. 42 : 35; c. 30 g : 1,5 kg; a. 39 : 26; c. 25 cm : 1,5 m;
n formn m t
b. 24 : 36 : 72; d. 42 mm : 84 cm : b. 36 : 54 : 81; d. 32 g : 68 kg :
thjesht.
31,5 m; 32,8 kv;
4. Ndani 4. Ndani
ndaj sasin n pjes a. 1800 lek n raportin 3 : 7; a. 2400 lek n raportin 5 : 7;
duke ditur raportin e b. 7200 lek n raportin 2 : 1 : 5; b. 6600 lek n raportin 2 : 1 : 3;
tyre; 5. Nora ka pes her m shum 5. Anila ka n bank katrfishin
shpreh si raport ose si lek n llogarin e kursimit se e lekve q ka e motra e saj.
thyes, ndarjen e nj n llogarin rrjedhse t saj. a. Shkruani raportin e sasis s
sasie n dy pjes duke a. Shkruani raportin e shums s lekve t motrs me sasin e
lekve t llogaris rrjedhse me lekve t Anils;
i paraqitur n mnyrn
llogarin e kursimit; b. pjes t gjith lekve t t
m t thjesht; b. pjes t gjith lekve t saj dy motrave jan t Anils?
shpreh si raport (ose si jan n c. Nse Anila ka 40000 lek n
thyes apo prqindje) llogarin e kursimit? bank, sa lek ka motra e saj?
ndarjen e nj sasie n c. Nse Nora ka 40000 lek n d. Nse motra e saj ka 15000
dy pjes; llogarin e kursimit, sa lek ka lek n bank, sa lek ka
n llogarin rrjedhse t saj? Anila?
6. Raporti i sheqerit me fruta n 6. Raporti i frutave t detit me
njehsoj pjest kur di nj tenxhere me reel sht 10: orizin pr nj recet rizotoje
raportin e tyre n 11. Sa sheqer do t jet e sht 2 : 3. Sa fruta deti
lidhje me t trn; nevojshme pr t br 630 g duhen pr 1 kg rizoto?
reel?
njehsoj prqindjen e 7. a. Rrisni me 78% numrin 65. 7. a. Rrisni me 82% numrin 95.
nj madhsie duke e b. Zvogloni me 37% numrin b. Zvogloni me 43% numrin
kthyer at n thyes 540. 860.
ose numr dhjetor; 8. Nj bank paguan 2,7% inters 8. Nj bank paguan 3.2% inters
Matematika 10 209
Detyra: Ushtrimet n faqet 246-247. Detyrat e disa nxnsve do t bhen pjes e portofolit (q do t
vlersohet)
Test 3 (prmbledhs)
Matematik X Krert 9, 10, 11, 12;
Matjet dhe saktsia n matje; Ekuacionet dhe inekuacionet; Rrethi dhe vendet gjeometrike;
Raporti dhe prpjestimi
Ushtrimi 1. Njehsoni.
a) 4,6 + 29,1 x 2,7 = (1 pik)
b) numrin m t madh dhe m t vogl q pas rrumbullakimit n dhjetshen m t afrt japin 650.
(2 pik)
Ushtrimi 2 Pr t prshkuar rrugn prej 420 km, makins iu deshn 6 or. Gjeni:
a) me far shpejtsie ka ecur makina? (1 pik)
b) jepeni shpejtsin n m/s. (2 pik)
Ushtrimi 4. N nj trapez knddrejt baza e madhe dhe brinja ansore q formon kndin e drejt me
bazat jan t barabarta. Nse syprina e trapezit sht 44 cm2, gjeni lartsin dhe bazat. (3 pik)
x
x+5
x+5
Matematika 10 213
4 2 = 2
Ushtrimi 5. Zgjidhni me nj nga mnyrat q njihni sistemin (3 pik)
3 + = 4
Ushtrimi 6. Do t ndrtohet nj pishin n formn e nj drejtkndshi nga njra an dhe gjysm rrethi n
ann tjetr. Brinjt e drejtkndshit jan 15m dhe 7m. Gjeni:
a) syprinn dhe perimetrin e gjysmrrethit; (2 pik)
b) syprinn dhe perimetrin e pishins. (2 pik)
Ushtrimi 7. N rrethin me qendr O, jepen pikat A, B, D. Jepen masa e kndit BAO = 250, masa e kndit
ABD = 300, AD = AO dhe AC = DC. Gjeni masat e kndeve BDO dhe ACD. (3 pik)
Ushtrimi 9.
a) mimi i nj artikulli sht 35 000 lek. Sa do t kushtoj ai pasi mimi ulet me 12%? (2 pik)
b) mimi i nj artikulli rritet me 8%. mimi i ri shkon 134 lek. Sa lek ishte mimi fillestar? (2 pik)
Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikt 07 8 11 12 15 16 19 20 23 24 27 28 30
elsi i zgjidhjes:
Ushtrimi 1/b: gjetja e njrit kufi 1 pik; gjetja e kufirit tjetr 1 pik..
Ushtrimi 2/b: kthimi i km n m dhe or n sekonda 1 pik; llogaritja e shpejtsis n m/s 1 pik.
Ushtrimi 3/b: shprndarja e kllapave 1 pik; gjetja e x 1 pik.
Ushtrimi 3/c: gjetja e dallorit 1 pik; gjetja e x 1 pik.
Ushtrimi 4: shkrimi i formuls pr syprinn 1 pik; gjetja e lartsis 1 pik, gjetja e perimetrit 1 pik.
Ushtrimi 5: sipas metods, nxjerrja e njrit ndryshor apo rregullimi i koeficientve 1 pik; gjetja e x 1
pik, gjetja e y 1 pik.
Ushtrimi 6/a: gjetja e syprins s gjysmrrethit 1 pik; gjetja e perimetrit t gjysmrrethit 1 pik.
Ushtrimi 6/b: gjetja e syprins s pishins 1 pik; gjetja e perimetrit t pishins 1 pik.
Ushtrimi 7: zbatimi i vetive t kndeve rrethor 1 pik; gjetja e kndit BDO 1 pik, gjetja e kndit ACD
1 pik.
Ushtrimi 8: shkrimi i ekuacionit 1 pik; gjetja e kndeve 1 pik.
Ushtrimi 9/a: gjetja e uljes 1 pik; gjetja e mimit 1 pik.
Ushtrimi 9/b: shkrimi i ekuacionit 1 pik; gjetja e mimit 1 pik