HAMSA

RUKA KAO SIMBOL

Kod svih naroda i u svim razdobljima ruka je bila simbol snage i moi, a njena je slika nerijetko
predstavljala i samog Boga. U egipatskom tekstu iz Knjige vratnica, koji se nalazi na
kovegu faraona Setija I, Velika aka oznaava najviu mo koja upravlja i nebom i
zemljom. Na vinjetama koje ukraavaju tekst, vidimo Veliku aku kako vrsto dri lanac
kojim su vezana etiri Horusova sina i koji zadrava zmije podzemnog svijeta i Apepa, boga
zla i vjenog neprijatelja Raa, boga Sunca.

Brojni rituali tri velike svjetske religije Islama, judaizma i kranstva proistjeu urpavo iz
navoda u njihovim svetim knjigama koji se odnose na ruke. Najznaajnija je prije
svega molitva, u kojem vjernici koriste ruke kao izraz istoe, pokornosti i spremnosti na
predanje.
U zapadnoj Aziji in podizanja ruke je smatran simbolom prizivanja boanstva, bilo u zakletvi
bilo u kletvi, prinoenju molitvi ili preklinjanju. Rijeipodizanje ruke, zapisane su i u Kunom
zapisu iz istone Indije.
Jo u Babilonu ruka sa ispruenim prstima bila je simbol sree. U Egiptu su Ruku nosili kako
bi i slikom prikazali da ele privui sreu kao i da je, kad srea doe, ele po svaku cijenu
zadrati.
 Slike ake sa savijenim palcem i treim
i etvrtim prstom, a prvim i drugim
ispravljenim, od najstarijih vremena
oznaavaju blagoslov, ali savijena
aka sa ispravljenim prvim i etvrtim
prstom predstavlja rogove avla. Pa
ipak, i ovakvi modeli ake su noeni
kao amajlije.
Fatimina ruka obino se nosi kao
privjesak ili se stavlja na vrata kue da
bi se otklonila loa srea ili
utjecaj takozvanog zlog oka. Ponekad je
unutar ruke izraeno stakleno oko iste
boje (obino plave), kakve se
predstavlja da je i zlo oko (zlo oko se
spominje i u Kuranu kao slika vraga),
tako da moe reflektirati zlo od ruke.
Fatimina ruka je poznata i pod
nazivom Hamsa, to znai pet
na arapskom jeziku. idovi je
nazivaju Mirjamina ruka, koja je bila
sestra Mojsijeva. Krani na istoku je
nazivaju Marijina ruka, po Isusovoj
majci Mariji. Na dalekom istoku se
koristi slina gesta u obliku Abhaya
mudre, koja oznaava neustraivost.
Slijedei put kada hodate ulicom, osvrnite
se alo oko sebe ruke su posvuda.
Reprezentacije simbola ruku, samo u Hrvatskoj, ukljuuju isprepletene ruke na pozivima za davanje
krvi, plave ruke spojene u krug kao simbol planeta Zemlje
HAMSA KAO AMULET
Ovo je najpoznatija hamajlija u islamskom svijetu.
To je drevni amulet ija vanost varira od kulture do kulture, tonije ovisi o religiji iji je
sastavni dio. Ono to joj je univerzalno je zatitnika mo koju daje najee enama i
novoroenadi.
Fatimina ruka slui svom nosiocu zato da mu donese sreu i da ga titi od zla. Ona nudi
zatitu u opasnim situacijama i posuuje ovjeku vitalnu snagu i mo.
Simbolika Fatimine ruke je jako snana. O njoj postoje raznorazne predaje, i uglavnom se
sve slau daovaj znak predstavlja veliki simbol ljubavi, pratanja i vjernosti ali i simbol snage,
moi i sree.

U srednjem vijeku Fatimina ruka je bila rairen i omiljen simbol sree. Na Ruci su esto bili
nacrtani magijski, najee hebrejski znakovi i slova ili neki drugi, nepoznati simboli. Nerijetko
su na Fatiminoj ruci bile ucrtane ilinije sa dlana, kako bi se iz njih mogle iitati ovjekova
sudbina i njegove stvarne elje.
Razliite linije na ovom amuletu izraavaju razliit karakter i sudbinu ovjeka: podignuta
ruka ima dvostruki smisao, s jedne strane oznaava pozdrav sudbini u njenim dobrim
aspektima, a istovremeno tjera loe aspekte sudbine. U svim vremenima, ruka je
predstavljala poseban dio ovjekovog tijela. Uz njenu pomo moe se izraavati
drueljubivost, briga za druge ljude, osjeanja i stremljenja sve do simbolinih gesti Ruke
Boje.
Zanimljivo je spomenuti da Hamsa ima dosta slinosti sa Zlim (Turskim) Okom, a i samo
tumaenje ovih simbola se u dobroj mjeri preplie i nadopunjava. Iako je fenomenurokljivog
oka duboko ukorenjen u tradiciji mnogih naroda, Hamsa je ipak jedan specifiniji simbol
kojim se moe pokazati jo i drueljubivost, briga za druge ljude, samilost i humanost.

SIMBOLIKA IMENA
Sam naziv Hamsa potie od arapske rijei khomsah to znai pet, odnosno pet prstiju ake.
Iako se njeno porijeklo ne moe sa sigurnou dokazati, injenica je da je ruka sa ispruenim
prstima predstavljala moan simbol jo u starom Babilonu gde je oznaavala najviu mo
koja upravlja i zemljom i nebom.
Tako je kriani na Istoku nazivaju Marijina Ruka (po Isusovoj majci), kod jevreja je
ona Mirjamina ruka (po Mojsijevoj sestri), dok je kod muslimana dobila ime Fatimina
ruka (po kerki proroka Muhameda). Ovo je ujedno i najpopularniji naziv Hamse.
Osim to je koristimo kao tit od negativne energije i zla, ona ima mo da u nae ivote
unese mir, zadovoljstvo, radost i veselje, a podjednako je korisna za ouvanje zdravlja i
poveanje plodnosti. Najbolje objanjenje za neraskidivu vezu ake i opeg zdravstvenog
stanja ovjeka nudi hinduizam, u kojem pet prstiju Hamse predstavlja pet elemenata prirode i
pet energetskih centara svakog ljudskog tijela.
Tako palac oznaava vatru; kaiprst predstavlja element kisika; srednji prst predstavlja
element duha; domali prst je element zemlje, dok je mali prst slika vodenog elementa.

PORIJEKLO
Fatiminu ruku otkrio je Kaljostro, negdje pred kraj svoga ivota, 1795.godine, u nekom
starom arapskom rukopisu.
Premda postoji i u Islamu i u idovstvu ve stoljeima, arheoloka nalazita na Srednjem
Istoku, dokazala su da je Hamsa tu postojala i u razdoblju prije suvremenih religija.

Pregled drvenih i modernih amuleta irom svijeta

dokazao je kako je otvorena desna ruka
univerzalni znak zatite.
U Budizmu predstavlja desnu ruku Buddhe u
poloaju mudra koji predstavlja zatitu i uenje.
Kroz sve ove navedene kulture i religijske tradicije
prava simbolika ovog amuleta indentificirana je sa
enskom osobom velike moi i statusa, Fatime.
Postoji i poveznica izmeu Hamse i
amuleta Mano Pantea. Ovaj amulet, takoer poznat kao
Ruka sveboice prvenstveno je znan kao Dva prsta
koja predstavljaju Isis i Osirisa. Ovaj amulet
zaziva zatitu roditelja. Udubljenje izmeu dva psta predstavlja Horusa odnosno dijete koje
tite dva roditeljska prsta.