Professional Documents
Culture Documents
TS EN 1993-1-1 Çelik PDF
TS EN 1993-1-1 Çelik PDF
Detaylandrma
Detaylandrma
Tasarm Esaslar
Yapsal Analiz
3.2.1(1) 5.2.1(3) 6.1(1) 6.3.2.4(1)B 7.2.2(1)B
Tama Gc
Detaylandrma
3.2.3(1) 5.3.2(3) 6.3.2.2(2) 6.3.3(5) BB.1.3(3)B
Detaylandrma
Dayankllk
Yapsal Analiz
Tama Gc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Genel
Tasarm Esaslar
Malzemeler
Dayankllk
Yapsal Analiz
Tama Gc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Genel
Tasarm Esaslar
Malzemeler
Dayankllk
Yapsal Analiz
Tama Gc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Tama Gc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Genel Bir yap iin tehlikeli olan her durum bir "snr durum"
Tasarm Esaslar
olarak adlandrlr. Yap bu snr duruma eritikten sonra,
artk dizayn edildii iin ilevlerini yerine getiremez.
Malzemeler
ki tip snr durumu vardr:
Dayankllk Tama Gc Snr Durumu (ULS: Ultimate Limit State)
Kullanlabilirlik Snr Durumu (SLS: Serviceability Limit State)
Yapsal Analiz
Tama Gc Snr Durumunu ama yapnn tamamnn
Tama Gc veya bir blmnn gmesine neden olur.
Kullanlabilirlik Kullanlabilirlik Snr Durumunu ama ise, projenin
gereksinimleri asndan yapy elverisiz hale getirir.
Detaylandrma
Genel
Tasarm Esaslar Rk
Ed Rd
Malzemeler
Tama Gc
Ek
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Genel EQU: Yap veya yap ile rijit kabul edilen btnlk
halindeki yap ksmnda statik denge kayb, burada;
Tasarm Esaslar
Deerdeki kk deiiklikler veya tek bir kaynaktan gelen
Malzemeler
etkilerin dalm nemlidir ve
Yap malzemeleri veya zemin dayanmlar genellikle ynlendirici
Dayankllk deildir;
STR: Temel pabular, kazklar, temel duvarlar vb. dahil
Yapsal Analiz
olmak zere yap veya yap elemanlarnda i gme veya
Tama Gc ar ekil deitirme, burada yap malzemeleri ve yap
ynlendiricidir.
Kullanlabilirlik
GEO: Zemin veya kayann, diren salamada nemli
Detaylandrma olduu hallerde, zemindeki gme veya nemli ekil,
deiiklii.
FAT: Yap veya yap elemanlarndaki yorulma gmesi.
Dayankllk
Diren Tahkiki (STR ve/veya GEO): Ed Rd
Bir blm, eleman veya balantda, kopma veya ar ekil deitirme
Yapsal Analiz snr durumu
Tama Gc
Ed : kuvvetler, momentlerin etki tesirleri veya farkl i kuvvetler veya
momentleri temsil eden vektrlerin tasarm deerleri,
Kullanlabilirlik
Rd :Tekabl eden direnlerin tasarm deerleri
Rk
Detaylandrma Rd = R ( Xd 1 ,.... X di , ad ,1 ,......ai ) veya Rd =
gR
X k ,i X
X d ,i =hi veya X d ,i = k ,i
g M ,i g M ,i
Malzemeler
Kazara oluan tasarm durumu iin etkilerin kombinasyonu
Ed ,A = E { g GA , j Gk , j + g PA Pk + Ad +y 1,1 Qk ,1 + y 2,i Qk ,i }
Dayankllk
Deprem tasarm iin etkilerin kombinasyonu
Yapsal Analiz Ed ,A = E { g GA , j Gk , j + g P Pk + AEd + y 2,i Qk ,i }
Tama Gc Gk : Kalc etkinin karakteristik deeri
Pk : ngerme etkisinin karakteristik deeri
Kullanlabilirlik Qk,1 : nc tek deiken etkinin karakteristik deeri
Qk,i : nc tek deiken etkiye elik eden etki i nin karakteristik deeri
Detaylandrma
Ad : Kazara oluan etkinin tasarm deeri
AEd : Sismik etkinin tasarm deeri
y0i : Kombinasyon faktrleri
gGj, gP, gQi : Ksmi faktrler
Y. Do. Dr. Cenk stnda
22
stanbul Teknik niversitesi | Mimarlk Fakltesi | Mimarlk Blm
Tama Gc Snr Durumu
Etki Kombinasyonlar
Genel Deiken etkinin kombinasyon deeri (y0Qk):
Etkilerin kombinasyonuna bal olarak tesirlerin meydana gelme
Tasarm Esaslar olaslnn ald, mnferit etki karakteristik deeri ile yaklak ayn
olacak ekilde seilen, istatistik deerlendirme esas alnarak da
Malzemeler belirlenebilen deer. Bu deer y0 1 katsays ile arplarak
karakteristik deerin belirlenmi blm olarak ifade edilebilir.
Dayankllk
Deiken etkinin tekrar deeri (y1Qk):
Yapsal Analiz Referans dnem ierisinde, sadece kk bir ksm oluturan toplam
sre boyunca almas veya alma sklnn verilen bir deerle
Tama Gc snrlanmas iin belirlenen, istatistik deerlendirmenin de esas
alnabildii deer. Bu deer y1 1 katsays ile arplarak karakteristik
Kullanlabilirlik deerin belirlenmi blm olarak ifade edilebilir.
Deiken etkinin yar sabit deeri (y2Qk):
Detaylandrma Referans dnem ierisinde, byk bir ksm oluturan toplam sre
boyunca almas iin belirlenen deer. Bu deer y2 1 katsays ile
arplarak karakteristik deerin belirlenmi blm olarak ifade
edilebilir.
Genel
Ed C d
Tasarm Esaslar
Ed : Kullanlabilirlik ltlerinde tarif edilen etki tesirlerinin, ilgili
Malzemeler kombinasyon esas alnarak belirlenen tasarm deeri
Cd :Geerli kullanlabilirlik ltlerinin tasarm deer snr
Dayankllk
Yapsal Analiz
Karakteristik Kombinasyon: Ed = E { Gk , j + Pk + Qk ,1 + y 0,i Qk ,i }
(geri dnsz snr durumlar)
Tama Gc
Sk Kombinasyon: Ed = E { Gk , j + Pk + y 1,1 Qk ,1 + y 2,i Qk ,i }
Kullanlabilirlik (geri dnml snr durumlar)
Genel Etki y0 y1 y2
Binalara etkiyen ykler
Tasarm Esaslar
Kategori A: Ev, konut alanlar 0.7 0.5 0.3
Kategori B: Ofis alanlar 0.7 0.5 0.3
Malzemeler Kategori C: Kongre alanlar 0.7 0.7 0.6
Kategori D: Alveri alanlar 0.7 0.7 0.6
Dayankllk Kategori E: Depolama alanlar 1.0 0.9 0.8
Kategori F: Trafie ak alanlar (Ara arl 30 kN) 0.7 0.7 0.6
Yapsal Analiz Kategori G: Trafie ak alanlar (30 kN < Ara arl 30 kN) 0.7 0.5 0.3
Kategori H: atlar 0 0 0
Tama Gc Binalara etkiyen kar yk
Finlandiya, zlanda, Norve, sve 0.7 0.5 0.2
Kullanlabilirlik Dier CEN yesi lkelerdeki, ortalama kotu H > 1000 m olan yerler 0.7 0.5 0.2
Dier CEN yesi lkelerdeki, ortalama kotu H 1000 m olan yerler 0.5 0.2 0
Detaylandrma Binalara etkiyen rzgar yk 0.6 0.2 0
Binalardaki scaklk (yangn haricindeki) 0.6 0.5 0
Detaylandrma
Malzemeler
Dayankllk M pl M pl M pl
Yapsal Analiz
Tama Gc
Kullanlabilirlik M j,Rd
Kiri Kiri Kiri
M pl M pl M pl
Detaylandrma Birleim
M j,Rd
Birleim Birleim
0,25 Mpl M j,Rd
f f f
Malzemeler
Global Analiz
Dayankllk
Yapsal Analiz
Global Analiz + Eleman
Tama Gc Alternatif Dorulama
Stabilite Kontrol
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Edeer Kolon Metodu
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Tasarm Esaslar
j
Malzemeler
Yk d merkezlii
Dayankllk e e n erilik e,
Eksenel kaklk (yanal teleme) j
Yapsal Analiz
Detaylandrma -
+
sE - fy
Malzemeler fi = f0 a h a m
Dayankllk 2 2
ah = ; ah 1
Yapsal Analiz h 3
1
Tama Gc
a m = 0.5 1 +
Kullanlabilirlik
m
f0: Temel deer (nerilen deer: 1/200)
Detaylandrma h: Yap elemannn uzunluk veya yksekliine bal azaltma faktr
m: Yap eleman adedine bal azaltma faktr
h: Ykseklik
m: Toplam tesire katks olan dey yap elemanlarnn adedi
Genel Bina ereveleri iin yanal teleme kusuru aadaki koulun salanmas
durumunda gz ard edilebilir:
Tasarm Esaslar
HEd 0.15VEd
Malzemeler
Blm 6.3e gre eleman kontrollerinde kullanlmak zere u kuvvet ve
momentleri belirlemek iin yaplan global analizde lokal erilik kusurlar
Dayankllk
gz ard edilebilir.
Yapsal Analiz Ancak ikinci mertebe etkilere duyarl ereveler iin global yanal teleme
kusurlarna ek olarak lokal erilik kusurlar da basn etkisindeki elemanlar
Tama Gc iin yapsal analizde aadaki koulun salanmas durumunda dikkate
alnmaldr.
Kullanlabilirlik A fy
l > 0.5
Detaylandrma NEd
HEd: Yatay tasarm ykleri ve geometrik kusur fiktif yatay yklerinden kaynaklanan,
kat taban dm noktalarndaki toplam yatay ykn tasarm deeri.
NEd: Eksenel basn kuvveti tasarm deeri.
l: ki ucu mafsall eleman iin hesaplanm dzlem ii boyutsuz narinlik.
Y. Do. Dr. Cenk stnda
48
stanbul Teknik niversitesi | Mimarlk Fakltesi | Mimarlk Blm
Geometrik Kusurlar
Edeer Yatay Kuvvetler Sistemi
Genel n yanal teleme ve lokal erilik kusurlar her bir kolon iin edeer
yatay kuvvetler sistemi ile deitirilebilir.
Tasarm Esaslar qe L2
NEd NEd e0d =
NEd 8
Malzemeler 4 NEd e0,d
L
Dayankllk 8 NEd e0,d
e0d L qe =
L2
Yapsal Analiz
NEd NEd 4 NEd e0,d
Tama Gc L
NEd
NEd
Kullanlabilirlik
NEdf
Detaylandrma f
NEdf
NEd NEd
Detaylandrma
Genel Snf 1
Bu snftaki enkesitler direnlerinde bir azalma olmadan plastik analizin
Tasarm Esaslar
gerektirdii rotasyon kapasitesi ile plastik mafsal oluturabilirler.
Malzemeler Snf 2
Bu snftaki enkesitler plastik moment direnci gelitirebilirler ancak
Dayankllk lokal burkulma nedeniyle snrl rotasyon kapasitesine sahiptirler.
Yapsal Analiz Snf 3
Bu snftaki enkesitler elik elemann en d basn lifinde gerilmelerin
Tama Gc elastik dalm varsaylarak akma dayanmna ulaabildii ancak lokal
burkulma nedeniyle plastik moment direnci gelitiremezler.
Kullanlabilirlik
Snf 4
Detaylandrma Bu snftaki enkesitlerde akma dayanmna ulalmadan enkesitin bir
veya daha fazla ksmnda lokal burkulma ortaya kar.
Genel Kaynakl d
c2 Profil
Tasarm Esaslar
- ad +
tw
Malzemeler
d c
tf + ad -
Dayankllk
d
Hadde
Profil
Yapsal Analiz c1
235 c
e= 2
Tama Gc fyk [N / mm ]
c Enkesit- Direnci
Genel
fyd fyd fyd
t
Tasarm Esaslar - -
d
Malzemeler tw
+
Mpl,Rd + Mel,Rd Mel,Rd
Dayankllk
Sistem Direnci
snr (d/tw)
Snf 1 Snf 2 Snf 3 Snf 4
Malzemeler
Kazara oluan tasarm durumu iin etkilerin kombinasyonu
Ed ,A = E { g GA , j Gk , j + g PA Pk + Ad +y 1,1 Qk ,1 + y 2,i Qk ,i }
Dayankllk
Deprem tasarm iin etkilerin kombinasyonu
Yapsal Analiz Ed ,A = E { g GA , j Gk , j + g P Pk + AEd + y 2,i Qk ,i }
Tama Gc Gk : Kalc etkinin karakteristik deeri
Pk : ngerme etkisinin karakteristik deeri
Kullanlabilirlik Qk,1 : nc tek deiken etkinin karakteristik deeri
Qk,i : nc tek deiken etkiye elik eden etki i nin karakteristik deeri
Detaylandrma
Ad : Kazara oluan etkinin tasarm deeri
AEd : Sismik etkinin tasarm deeri
y0i : Kombinasyon faktrleri
gGj, gP, gQi : Ksmi faktrler
Y. Do. Dr. Cenk stnda
60
stanbul Teknik niversitesi | Mimarlk Fakltesi | Mimarlk Blm
Tama Gc Snr Durumlar
Diren Tahkiki (Dorulama)
Genel Rk
Ed Rd =
Tasarm Esaslar
gM
Malzemeler
Bir blm, eleman veya balantda, kopma veya ar ekil deitirme snr
durumu
Dayankllk
Ed : kuvvetler, momentlerin etki tesirleri veya farkl i kuvvetler
Yapsal Analiz
veya momentleri temsil eden vektrlerin tasarm deerleri,
Rd : Tekabl eden direnlerin tasarm deerleri
Tama Gc
gM : Ksmi faktr
Kullanlabilirlik
- enkesit direnci (snftan bamsz) iin gM0 = 1.00
- eleman direnci (eleman stabilite tahkikinde) gM1 = 1.00
Detaylandrma - enkesit direnci (ekme etkisinde kopma durumunda) gM2 = 1.25
Dayankllk Snf 1
A fy A fy
Snf 2 Npl,Rd = Nc,Rd =
Yapsal Analiz
g M0 g M0
Snf 3 Nt,Rd =
Tama Gc Anet fy
Nu,Rd = A eff fy
Snf 4 g M2 min Nc,Rd =
Kullanlabilirlik g M0
Detaylandrma A: Brt enkesit alan; Anet: Net enkesit alan; Anet: Etkili enkesit alan (kayma
deformasyonlarn ve plak burkulmasn dikkate alan); fy: Akma dayanm; fu:
Kopma dayanm
Genel
Eilme Momenti
Tasarm Esaslar
MEd
Malzemeler Genel 1
Mc,Rd
Dayankllk Snf 1 Wpl fy
Mc,Rd =
Snf 2 g M0
Yapsal Analiz
Wel,min fy
Snf 3 Mc,Rd =
Tama Gc
g M0
Weff ,min fy
Kullanlabilirlik
Snf 4 Mc,Rd =
g M0
Detaylandrma
Wpl: Plastik mukavemet momenti
Wel,min: Minimum elastik mukavemet momenti
Weff,min: Minimum etkili mukavemet momenti
Genel
Kesme Kuvveti
Tasarm Esaslar
VEd
Malzemeler Genel 1
Vc,Rd
Dayankllk Snf 1
Vc,Rd = Vpl,Rd =
A v fy( 3 )
Yapsal Analiz Snf 2 g M0
Tama Gc Snf 3
Vc,Rd = Vel,Rd =
(
I t fy 3 )
Kullanlabilirlik
Snf 4 S g M0
Av: Kesme alan
Detaylandrma I: Tm enkesit alannn atalet momenti
S: nceleme noktas zerindeki alann statik momenti
Genel A v = A - 2 b t f + ( tw + 2r ) t f A v = A - 2 b t f + ( tw + r ) t f
Tasarm Esaslar
Malzemeler
Dayankllk
Yapsal Analiz
Tama Gc
A v = A - (hw tw )
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Genel
Burulma Momenti
Tasarm Esaslar
TEd
Malzemeler Genel 1
TRd
Dayankllk
Snf 1
Yapsal Analiz
Snf 2 TEd = Tt,Ed + Tw,Ed
Tama Gc Snf 3
Kullanlabilirlik Snf 4
Dayankllk
MN,z,Rd = Mpl,z,Rd (1 - n ) (1 - 0.5af ) Mpl,y ,Rd
Yapsal Analiz n = NEd Npl,Rd
Tama Gc aw = ( A - 2bt f ) A 0.5
af = ( A - 2htw ) A 0.5
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
Yapsal Analiz
eNy
Tama Gc
Kullanlabilirlik
Detaylandrma
My ,Ed + NEd eNy
Weff ,y ,min fy gM0
N = c A eff fy Snf 4
Yapsal Analiz z eksenine dik burkulma Nb,Rd
Tama Gc b,Rd gM1
w,v
Kullanlabilirlik
y
NEd: Basn kuvveti tasarm deeri
Detaylandrma
z w Nb,Rd: Basn eleman tasarm burkulma direnci
c: lgili burkulma modu iin azaltma faktr
Tasarm Esaslar 1
c= 1.0
Malzemeler
F+ F -l 2 2
F = 0.5 1 + a ( l - 0.2 ) + l 2
Dayankllk
A fy
Yapsal Analiz l= Snf 1, 2, 3
Ncr
Tama Gc
A eff fy
l= Snf 4
Kullanlabilirlik Ncr
Detaylandrma
Ncr: lgili burkulma erisi iin brt enkesit zelliklerine dayal
elastik kritik kuvvet
a: Kusur faktr
Malzemeler 0.6 a
b Npl
Dayankllk 0.4
c l=
0.2 d
Ncr
Yapsal Analiz
z-z c a
h/b <1,2 y-y b a
Yapsal Analiz z tf < 100mm z-z c a
b y-y d c
Tama Gc tf > 100mm
z-z d c
z z
tl y-y b b
tf tf
I-Profilleri
z-z c c
y y y y
Detaylandrma y-y c c
tf > 40mm
z z z-z d d
z z
Boluklu
Profiller
scak haddelenmi y ve z a a0
y y y y
z z souk haddelenmi y ve z c c
Tasarm Esaslar A fy L cr 1
l= = Snf 1, 2, 3
Malzemeler
Ncr i l1
A eff
Dayankllk
A eff fy L cr
l= = A Snf 4
Yapsal Analiz Ncr i l1
Tama Gc E
l1 = p = 93.9e
fy
Kullanlabilirlik
235
Detaylandrma e=
fy
w N
Tama Gc
v J
Kullanlabilirlik
Basn bal yeteri derecede tutulmu
y kirilerde ve kutu ve boru kesitli kirilerde
Detaylandrma
yanal burulmal burkulma tehlikesi yoktur.
w
MEd: Moment tasarm deeri
z Mb,Rd: Tasarm burkulma direnci momenti
cLT: Yanal burulmal burkulma azaltma faktr
( )
Tasarm Esaslar
Mcr ,y = z Ncr ,z c 2 + 0.25zp2 + 0.5zp
Malzemeler
Iw + 0.0039 l2 IT
Dayankllk Ncr,z = p E Iz l
2 2
c =
2
Iz
Yapsal Analiz
Moment Dalm z
Tama Gc
1 1.0
Kullanlabilirlik
2 1.12
Detaylandrma
3 1.35
4 1.77 0.77y
ME,y 0.77
0.82
Burada, kyy , kyz , kzy ve kzy etkileim faktrleri olup deerleri enkesit
tipi ve snfna bal olarak standardn ekinde verilmitir.
Genel
EN 1993-1-1de kullanlabilirlik snr durumlar iin
Tasarm Esaslar EN 1990a atf yaplmaktadr.
EN 1990 Madde 3.4de kullanlabilirlik snr
Malzemeler durumlar u ekilde snflandrlmtr:
Dayankllk
Yap veya yap elemanlarnn normal kullanm
artlarndaki ilevleri
Yapsal Analiz Kiilerin konforu
Yapnn grn (Grn tabiri ile estetikten
Tama Gc ziyade, fazla sehim ve ar atlak oluumu
kastedilmektedir.)
Kullanlabilirlik
EN 1993-1-1e gre sehim ve yatay yer deitirme snr deerleri her
Detaylandrma proje iin nceden belirlenmelidir. Kamuya ak yaplarda titreimler
kullancnn rahatsz olmas engellenecek ekilde snrlandrlmaldr.
Genel Ed C d
Tasarm Esaslar
Karakteristik Kombinasyon: Ed = E { Gk , j + Pk + Qk ,1 + y 0,i Qk ,i }
Malzemeler
Sk Kombinasyon: Ed = E { Gk , j + Pk + y 1,1 Qk ,1 + y 2,i Qk ,i }
Dayankllk