Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 166

TSEN199211

BetonarmeYaplarnTasarm
Blm11:GenelKurallarveBinalara
UygulanacakKurallar

Y.Do.Dr.Cenkstnda
n.Y.Mh.
stanbulTeknikniversitesi
MimarlkFakltesi
MimarlkBlm
Eurocode 2ninKapsam

Genel Eurocode 2,donatsz,donatl(betonarme)vengerilmeli beton


kullanlarakinaedilenbinalarveinaatmhendisliialannagiren
TasarmEsaslar
dieryaplarntasarmndauygulanr.BuEurocode,EN1990Yap
tasarmnnesaslarstandardndaverilentasarmesaslarve
dorulama,yaplarngvenliivekullanlabilirliiileilgiligerekler
Malzemeler veprensipleritamamlaycniteliktedir.
Eurocode 2,betonyaplarnsadeceykediren,kullanlabilirlik,
Dayankllk dayankllkveyangnadirenileilgiligereklerinikapsar.Isveses
yaltmgibidierzelliklerleilgiligereklerEurocode 2kapsamnda
YapsalAnaliz deildir.
Eurocode 2,aadaverilenlerlebirliktekullanlmakzere
TamaGc tasarlanmtr:
EN1990:Yaptasarmnnesaslar
Kullanlabilirlik EN1991:Yaplarzerindekietkiler
hENs:Betonyaplaraaityapmamulleri
Detaylandrma ENV13670:Betonyaplarnuygulanmas
EN1997:Geoteknik tasarm
EN1998:Depremblgelerindeyaplacakyaplariindepremedayankl
yaptasarm

Y.Do.Dr.Cenkstnda
2
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Eurocode 2ninKapsam

Genel Eurocode 2,aadabelirtilenblmlerden


TasarmEsaslar
olumaktadr:
Blm11:Genelkurallarvebinalarauygulanacakkurallar
Malzemeler Blm12:Yapsalyangntasarm
Dayankllk Blm2:Betonarmevengerilmeli betonkprler
Blm3:Svtutmavedepolamayaplar
YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
3
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EN199211inerii

Genel Ksm1:Genel
TasarmEsaslar
Ksm2:Tasarmesaslar
Ksm3:Malzemeler
Malzemeler
Ksm4:Dayankllkvebetonrttabakas
Dayankllk Ksm5:Yapsalanaliz
YapsalAnaliz
Ksm6:Tamagcsnrdurumlar
Ksm7:Kullanlabilirlik(hizmetverebilirlik)snrdurumlar
TamaGc
Ksm8:Donatnnvengerme kablolarnndetaylandrlmas
Kullanlabilirlik Ksm9:Yapelemanlarnndetaylandrlmasvezelkurallar
Detaylandrma Ksm10:ndkml betonelemanlarveyaplarauygulanan
ilavekurallar
Ksm11:Hafifagregal betonyaplar
Ksm12:Donatsz veseyrekdonatlbetonyaplar
Y.Do.Dr.Cenkstnda
4
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
MilliEk

Genel EN199211in121maddesindeulusalseimeizinverilir.

TasarmEsaslar 2.3.3(3) 3.1.6(1)P 4.4.1.2(13) 5.8.5(1) 6.2.2(1) 6.5.4(4) 7.3.2(4) 9.2.2(4) 9.6.3(1) 9.10.2.4(2) A.2.1(2)

2.4.2.1(1) 3.1.6(2)P 4.4.1.3(1)P 5.8.6(3) 6.2.2(6) 6.5.4(6) 7.3.4(3) 9.2.2(5) 9.7(1) 11.3.5(1)P A.2.2(1)
Malzemeler
2.4.2.2(1) 3.2.2(3)P 4.4.1.3(3) 5.10.1(6) 6.2.3(2) 6.8.4(1) 7.4.2(2) 9.2.2(6) 9.8.1(3) 11.3.5(2)P A.2.2(2)

Dayankllk
2.4.2.2(2) 3.2.7(2) 4.4.1.3(4) 5.10.2.1(1)P 6.2.3(3) 6.8.4(5) 8.2(2) 9.2.2(7) 9.8.2.1(1) 11.3.7(1) A.2.3(1)

YapsalAnaliz 2.4.2.2(3) 3.3.4(5) 5.1.3(1)P 5.10.2.1(2) 6.2.4(4) 6.8.6(1) 8.3(2) 9.2.2(8) 9.8.3(1) 11.6.1(1) C.1(1)

2.4.2.3(1) 3.3.6(7) 5.2(5) 5.10.2.2(4) 6.2.4(6) 6.8.6(2) 8.6(2) 9.3.1.1(3) 9.8.3(2) 11.6.1(2) C.1(3)
TamaGc
2.4.2.4(1) 4.4.1.2(3) 5.5(4) 5.10.2.2(5) 6.4.3(6) 6.8.7(1) 8.8(1) 9.5.2(1) 9.8.4(1) 11.6.2(1) E.1(2)

Kullanlabilirlik 2.4.2.4(2) 4.4.1.2(5) 5.6.3(4) 5.10.3(2) 6.4.4(1) 7.2(2) 9.2.1.1(1) 9.5.2(2) 9.8.5(3) 11.6.4.1(1) J.1(3)

2.4.2.5(2) 4.4.1.2(6) 5.8.3.1(1) 5.10.8(2) 6.4.5(3) 7.2(3) 9.2.1.1(3) 9.5.2(3) 9.10.2.2(2) 12.3.1(1) J.2.2(2)
Detaylandrma
3.1.2(2)P 4.4.1.2(7) 5.8.3.3(1) 5.10.8(3) 6.4.5(4) 7.2(5) 9.2.1.2(1) 9.5.3(3) 9.10.2.3(3) 12.6.3(2) J.3(2)

3.1.2(4) 4.4.1.2(8) 5.8.3.3(2) 5.10.9(1)P 6.5.2(2) 7.3.1(5) 9.2.1.4(1) 9.6.2(1) 9.10.2.3(4) A.2.1(1) J.3(3)

Y.Do.Dr.Cenkstnda
5
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
PrensiplerveUygulamaKurallarArasndakiFarkllklar

Genel Bamszmaddelerinkarakterinebalolarak,bu
TasarmEsaslar
standardda prensiplerveuygulamakurallarbirbirinden
farklgsterilmitir.
Malzemeler
Prensipler;
Dayankllk Alternatifiolmayangenelifadelervetariflerive
zelolarakbelirtmedikealternatifineizinverilmeyengerekler
YapsalAnaliz
veanalitikmodelleriierir.
TamaGc Prensipler,paragrafnumarasndansonrakonulanP
harfiylebelirtilmitir.
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
6
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
PrensiplerveUygulamaKurallarArasndakiFarkllklar

Genel Uygulamakurallar,prensiplerleuyumluolanve
TasarmEsaslar
prensipleringereklerinikarlayan, genelolarakkabul
edilmikurallardr.
Malzemeler
Standardda,yaplariinverilenuygulamakurallarndan
Dayankllk farklalternatiftasarmkurallarnnuygulanmasnada
izinverilebilir.
YapsalAnaliz
Ancak,alternatifkurallarnilgiliprensiplerleuyumluolduu
TamaGc gsterilmelive
Eurocodelarn kullanlmasdurumundabeklenenyapsal
Kullanlabilirlik gvenlik,hizmetverebilirlikvedayankllkbakmndanasgari
denkliksalanmaldr.
Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
7
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Kabuller

Genel EN1990daverilengenelkabullereilaveolarakaadaki
kabulleryaplmtr:
TasarmEsaslar
Yaplaruygunnitelikvetecrbeyesahipteknikelemanlar
Malzemeler
tarafndantasarlanmtr.
Fabrikalarda,betonsantrallerindeveantiyedeyeterli
Dayankllk gzetimvekalitekontrolyaplmtr.
Yapm,yeterlibecerivetecrbeyesahippersoneltarafndan
YapsalAnaliz
gerekletirilmitir.
TamaGc Kullanlanyapmalzemelerivemamulleri,buEurocodeda
veyailgilimalzemeveyamamulstandardlarnda tarifedildii
Kullanlabilirlik gibidir.
Detaylandrma Yapyayeterlibakmyaplacaktr.
Yap,tasarlanmaamacdorultusundakullanlacaktr.
ENV13670teyeralanyapmveiilikleilgiligereklere
uyulmutur.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
8
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TasarmEsaslar

Genel Biryap,tasarlanankullanmmrboyuncauygun
TasarmEsaslar
gvenilirlikderecesinisalayacakveekonomikolacak
tarzdatasarlanmalveinaedilmelidir.
Malzemeler
Yap;
Dayankllk naedilmesivekullanmesnasndaolumasmuhtemelbtn
etkilervetesirleredirengstermeli,
YapsalAnaliz
Kullanmiingerekliartlarauygunluusrdrmelidir.
TamaGc Biryap,yeterli;
Yapsaldiren,
Kullanlabilirlik
Kullanlabilirlikve
Detaylandrma Dayankllasahipolacakekildetasarlanmaldr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
9
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GvenilirlikKavram

Genel EN1990dagvenilirlik,biryapveyataycelemann,
TasarmEsaslar
tasarmmrdedhilolmakzere,tasarmndadikkate
alnanbelirtilmigereklerikarlayabilmeyeterlilii
Malzemeler tanmlanr.Gvenilirlik,ounluklaolaslkterimleriile
Dayankllk ifadeedilirvebiryapnngvenlik,kullanlabilirlikve
dayankllnkapsar.
YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
10
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GvenilirlikKavram

Genel Yapsaltasarmileilgiliniceliklerin(etkiler,geometri,
TasarmEsaslar
snrlamalar,malzememukavemeti,vb)rasgeledoas
gznnealndnda,yapsalgvenilirlik
Malzemeler deerlendirmesideterministik yntemleyaplamaz,bir
Dayankllk olaslkanalizigerekir.
Gvenliktahkikinin(dorulamasnn)amachasar
YapsalAnaliz
olaslnn(belirlibirtehlikedurumununolumasveya
TamaGc almas)sabitbirdeerinaltndakalmasnsalamaktr.
Budeer,yaptrnn,canvemalgvenliineetkinin
Kullanlabilirlik
birfonksiyonuolarakbelirlenir.
Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
11
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GvenilirlikKavram

Genel Biryapiintehlikeliolanherdurumbir"snrdurum"
TasarmEsaslar
olarakadlandrlr.Yapbusnrdurumaeritiktensonra,
artkdizaynedildiiiinilevleriniyerinegetiremez.
Malzemeler
kitipsnrdurumuvardr:
Dayankllk TamaGcSnrDurumu(ULS:UltimateLimitState)
KullanlabilirlikSnrDurumu(SLS:Serviceability LimitState)
YapsalAnaliz
TamaGcSnrDurumunuamayapnntamamnn
TamaGc veyabirblmnngmesinenedenolur.
Kullanlabilirlik KullanlabilirlikSnrDurumunuamaise,projenin
gereksinimleriasndanyapyelverisizhalegetirir.
Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
12
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GvenilirlikYnetimi

Genel SeviyeIIIYntemi:Tamprobabilistik buyntemprensip


olarak,belirtilengvenilirlikprobleminedorucevaplar
TasarmEsaslar oluturur.Ancak,tasarmkodlarnnkalibrasyonunda,
istatistikiverilerinsklndakiyetersizliksebebiyleseyrek
Malzemeler olarakkullanlr.
SeviyeIIYntemi:Birincimertebegvenilirlikyntemiveya
Dayankllk yntemiiyitanmlanmbelirliyaklamlarnkullanlmasn
salarveouyapuygulamalarnnyeterlihassaslktaolduu
YapsalAnaliz sonucunudourur.Gerekliverilergenelliklemevcut
olmadndanbuyntemidepratiktasarmdauygulamak
TamaGc zordur.
SeviyeIYntemi:Yarprobabilistik olanbuyntemksmi
Kullanlabilirlik faktryntemi olarakadlandrlr.Buyntem,yapnngerekli
gvenilirliini,problemdeikenlerininkarakteristik
Detaylandrma
deerlerinivebirdizigvenlikelemannkullanarak
salayanbirdizikuralauyumesasnadayanr.Bunlaretki,
malzemevegeometridekibelirsizliklerikapsayanksmi
gvenlikfaktrleriiletemsiledilmektedir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
13
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KsmiFaktrYntemi

Genel Buyntem,tasarmcnnherhangibirprobabilistik bilgiyesahip


olmasngerektirmez,nkgvenliksorunununprobabilistik
TasarmEsaslar
ynlerizatenyntemkalibrasyonsrecinde(karakteristik
Malzemeler deerlerinveksmigvenlikfaktrlerininseiminde)dikkate
alnr.Yntemaadakivarsaymlaradayanmaktadr:
Dayankllk
Etkitesirlerivedirenbamszrassal deikenlerdir.
YapsalAnaliz Etkitesirlerivedirenkarakteristikdeerleri,verilenbir
olaslntemelinde,ilgilidalmlarnverilendzenininoran
TamaGc
olaraksabittir.
Kullanlabilirlik Dierbelirsizliklerksmifaktrlerveekunsurlaruygulayarak
karakteristikdeerler,tasarmdeerlerinedntrlerek
Detaylandrma
dikkatealnr.
Tasarmetkitesirleri,tasarmdirencinigemiyorsagvenlik
deerlendirmesiolumludur.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
14
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KsmiFaktrYntemi

Genel

TasarmEsaslar Rk
Ed Rd
Malzemeler

Dayankllk TasarmSeviyesi
Rd =Rk /R Ed =E*Ek
YapsalAnaliz

TamaGc
Ek
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
15
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar

Genel EQU:Yapveyayapilerijit kabuledilenbtnlk


halindekiyapksmndastatikdengekayb,burada;
TasarmEsaslar
Deerdekikkdeiikliklerveyatekbirkaynaktangelen
Malzemeler
etkilerindalmnemlidirve
Yapmalzemeleriveyazemindayanmlargenellikleynlendirici
Dayankllk deildir;
STR:Temelpabular,kazklar,temelduvarlarvb.dahil
YapsalAnaliz
olmakzereyapveyayapelemanlarndaigmeveya
TamaGc arekildeitirme,buradayapmalzemeleriveyap
ynlendiricidir.
Kullanlabilirlik
GEO:Zeminveyakayann,dirensalamadanemli
Detaylandrma olduuhallerde,zemindekigmeveyanemliekil,
deiiklii.
FAT:Yapveyayapelemanlarndakiyorulmagmesi.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
16
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Tahkikler
Genel StatikDengeTahkiki(EQU): Ed ,dst . Ed ,stb.
TasarmEsaslar Ed,dst. :Kararllkbozucuetkitesirlerinintasarmdeeri
Ed,stb. :Kararllksalaycetkitesirlerinintasarmdeeri
Malzemeler
DirenTahkiki(STRve/veyaGEO): Ed Rd
Dayankllk
Bir blm,eleman veya balantda,kopma veya ar ekil deitirme
YapsalAnaliz snr durumu
TamaGc
Ed :kuvvetler,momentlerinetkitesirleriveyafarklikuvvetlerveya
momentleritemsiledenvektrlerintasarmdeerleri,
Kullanlabilirlik
Rd :Tekabledendirenlerintasarmdeerleri
Rk
Detaylandrma Rd R X d 1 ,.... X di , ad ,1 ,......ai veya Rd
R
X k ,i X k ,i
X d ,i i veya X d ,i
M ,i M ,i

Y.Do.Dr.Cenkstnda
17
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumu
EtkiKombinasyonlar
Kalc ve geici tasarm durumlar iin etkilerin kombinasyonu
Genel (Malzemeyorulmashari)
TasarmEsaslar Ed E G , j Gk , j P Pk Q1 Qk ,1 Qi 0,i Qk ,i

Malzemeler
Kaza durumu tasarm iin etkilerin kombinasyonu
Ed ,A E GA , j Gk , j PA Pk Ad 1,1 Qk ,1 2,i Qk ,i
Dayankllk
Depremtasarm iin etkilerin kombinasyonu
YapsalAnaliz Ed ,A E GA , j Gk , j P Pk AEd 2,i Qk ,i
TamaGc Gk :Kalcetkininkarakteristikdeeri
Pk :ngerme etkisininkarakteristikdeeri
Kullanlabilirlik Qk,1 :nctekdeikenetkininkarakteristikdeeri
Qk,i :nc tek deiken etkiye elik eden etki i nin karakteristik deeri
Detaylandrma
Ad :Kazaraoluanetkinintasarmdeeri
AEd :Sismiketkinintasarmdeeri
0i : Kombinasyonfaktrleri
Gj,P,Qi: Ksmifaktrler
Y.Do.Dr.Cenkstnda
18
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumu
EtkiKombinasyonlar
Genel Deikenetkininkombinasyondeeri(0Qk):
Etkilerinkombinasyonunabalolaraktesirlerinmeydanagelme
TasarmEsaslar olaslnnald,mnferitetkikarakteristikdeeriileyaklakayn
olacakekildeseilen,istatistikdeerlendirmeesasalnarakda
Malzemeler belirlenebilendeer.Budeer01katsaysilearplarak
karakteristikdeerinbelirlenmiblmolarakifadeedilebilir.
Dayankllk
Deikenetkinintekrardeeri(1Qk):
YapsalAnaliz Referansdnemierisinde,sadecekkbirksmoluturantoplam
sreboyuncaalmasveyaalmasklnnverilenbirdeerle
TamaGc snrlanmasiinbelirlenen,istatistikdeerlendirmenindeesas
alnabildiideer. Budeer11katsaysilearplarakkarakteristik
Kullanlabilirlik deerinbelirlenmiblmolarakifadeedilebilir.
Deikenetkininyarsabitdeeri(2Qk):
Detaylandrma Referansdnemierisinde,bykbirksmoluturantoplamsre
boyuncaalmasiinbelirlenendeer.Budeer21katsaysile
arplarakkarakteristikdeerinbelirlenmiblmolarakifade
edilebilir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
19
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumu
KsmiFaktrler
Genel nctekdeiken
nctekdeiken
KalcEtkiler Gk etkiye elik eden
etkiQk,1
TasarmEsaslar Etkiler etki Qk,i
Olumsuz Olumlu Olumsuz Olumlu Olumsuz Olumlu
Malzemeler artlar artlar artlar artlar artlar artlar
Dayankllk SetA 1.10 0.90 1.5 0 1.50,i 0
1.35 1.00 1.5 0 1.50,i 0
YapsalAnaliz
veya aadakilerinenelverisizi
SetB
TamaGc 1.35 1.00 1.50,1 0 1.50,i 0
0.851.35 1.00 1.5 0 1.50,i 0
Kullanlabilirlik
SetC 1.00 1.00 1.30 0 1.30 0
Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
20
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KsmiFaktrSetleri

Genel SnrDurumu KsmiFaktrSeti


EQU Yaplarnstatikdengesi SetA
TasarmEsaslar
STR Yapelemanlarnn,
geoteknik etkilerikapsamayan SetB
Malzemeler tasarm

Dayankllk Yaklam1:SetCveSetBdenayrayrhesaplanan
tasarmdeerlerinin,geoteknik etkilerveilaveolarak
yapyaetkiyen/yapdankaynaklanandieretkilere
YapsalAnaliz uygulanmas.Yaygndurumlarda,temelpabularnn
STR Yapelemanlarnn, boyuttayininde,SetCveyapsaldirenteSetBdikkate
TamaGc alnr.
geoteknik etkilerikapsayan
tasarm(temelpabular, Yaklam2:SetBdenhesaplanantasarmdeerlerinin,
Kullanlabilirlik kazklar,temelduvarlar,vb.) geoteknik etkilerveilaveolarakyapyaetkiyen/yapdan
GEO Zemindirenci kaynaklanandieretkilereuygulanmas.
Detaylandrma
Yaklam3:SetCdenhesaplanantasarmdeerlerinin,
geoteknik etkilerveaynzamandaSetBdenhesaplanan
ksmifaktrlerinyapyaetkiyen/yapdankaynaklanan
dieretkilereuygulanmas.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
21
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumu
TahkikveEtkiKombinasyonlar

Genel
Ed C d
TasarmEsaslar
Ed :Kullanlabilirlikltlerindetarifedilenetkitesirlerinin,ilgili
Malzemeler kombinasyonesasalnarakbelirlenentasarmdeeri
Cd :Geerlikullanlabilirlikltlerinintasarmdeersnr
Dayankllk

YapsalAnaliz
KarakteristikKombinasyon: Ed E Gk , j Pk Qk ,1 0,i Qk ,i
(geridnszsnrdurumlar)
TamaGc
SkKombinasyon: Ed E Gk , j Pk 1,1 Qk ,1 2,i Qk ,i
Kullanlabilirlik (geridnmlsnrdurumlar)

YarkalcKombinasyon: Ed E Gk , j Pk 2,i Qk ,i
Detaylandrma
(uzunsrelietkilervegrn)

KullanlabilirliksnrdurumundaetkiksmifaktrF =1.0olarakalnr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
22
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KombinasyonFaktrleri(Binalariin)

Genel Etki 0 1 2
Binalaraetkiyenykler
TasarmEsaslar
KategoriA:Ev,konutalanlar 0.7 0.5 0.3
KategoriB:Ofisalanlar 0.7 0.5 0.3
Malzemeler KategoriC:Kongrealanlar 0.7 0.7 0.6
KategoriD:Alverialanlar 0.7 0.7 0.6
Dayankllk KategoriE:Depolamaalanlar 1.0 0.9 0.8
KategoriF:Trafieakalanlar(Araarl30kN) 0.7 0.7 0.6
YapsalAnaliz KategoriG:Trafieakalanlar(30kN <Araarl30kN) 0.7 0.5 0.3
KategoriH:atlar 0 0 0
TamaGc Binalaraetkiyenkaryk
Finlandiya,zlanda,Norve,sve 0.7 0.5 0.2
Kullanlabilirlik DierCENyesilkelerdeki,ortalamakotuH>1000molanyerler 0.7 0.5 0.2
DierCENyesilkelerdeki,ortalamakotuH1000molanyerler 0.5 0.2 0
Detaylandrma Binalaraetkiyenrzgaryk 0.6 0.2 0
Binalardakiscaklk(yangnharicindeki) 0.6 0.5 0

Y.Do.Dr.Cenkstnda
23
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
MalzemeKsmiFaktrleri

Genel fyk cc fck fp 0.1k


Rd R , ,
TasarmEsaslar
s c s

Malzemeler
Tamagcsnrdurumuiinmalzemefaktrleri
Tasarmdurumlar Betoniin Donateliiiin ngerme eliiiin
Dayankllk C S S

YapsalAnaliz
Kalc&Geici 1.5 1.15 1.15
TamaGc Kazaraoluan 1.2 1.0 1.0

KullanlabilirliksnrdurumundaC veS deerleriiinnerilendeer1.0dr.


Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
24
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
BetonDayanmSnf

Genel
C 35/45
TasarmEsaslar
28gnlkkarakteristik 28gnlkkarakteristik
Malzemeler silindirdayanm(fc,cyl) kpdayanm(fc,cube)

Dayankllk

YapsalAnaliz
h=300mm

TamaGc

Kullanlabilirlik
Kenarls150mm olankpnumune
Detaylandrma
EnyksekdayanmsnfCmaxtr.
d=150mm Cmax deeri,herlkeiin,kendimilliekinde
verilebilir.nerilendeer:C90/105

Y.Do.Dr.Cenkstnda
25
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
BetonunMalzemezellikleri
c[N/mm2] Dorusalolmayanyapsalanaliziin c k
2

Genel fcm 1 k 2
80 c
TasarmEsaslar
C80
c c1
c1
C55 k 1.05Ecm
Malzemeler 60 fc fcm

Dayankllk C45
40 0.4fc
YapsalAnaliz Ec=1.05Ecm
C25 Ecm
TamaGc 20 c
c1 c,u
Kullanlabilirlik c [o/oo]
Detaylandrma 1.0 2.0 3.0 4.0
fcm 0.3
fcm fck 8 [N / mm ] 2 Ecm 22( ) [N / mm2 ]
10
fcm 28gnlkortalamasilindirbasndayanm Ecm Betonunsekantelastisite modl
fck 28gnlkkarakteristikbasndayanm Ec Betonun28gnlktanjantelastisite modl

Y.Do.Dr.Cenkstnda
26
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Enkesit TasarmndaDikkateAlnacak
Gerilme ekilDeitirmelikileri
Genel c c
fck
fck
TasarmEsaslar
fcd fcd
Malzemeler
c c
Dayankllk
c2 cu2 c3 cu3
c
2 c
YapsalAnaliz 0 c c 2 iin c fcd 1 1 0 c c 3 iin c fcd
c3
c 2
TamaGc cu 3 c c 3 iin c fcd
cu2 c c 2 iin c fcd
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
27
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
BetonDayanmSnflar

Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
28
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Betonunt GnlkDayanm

Genel Betonbasndayanmnnfarklsafhalarda(kalp
TasarmEsaslar
sklmesi,ngerilmenin betonaaktarlmas)herhangibirt
zamaniintanmlanmasnada[fck(t)]ihtiyaduyulabilir.
Malzemeler
Farklyalariinfck(t)deerleri:
Dayankllk

YapsalAnaliz 3<t<28gn fck(t)=fcm(t) 8(MPa)


TamaGc
t28gn fck(t)=fck

Kullanlabilirlik Dahagerekideerler,zelliklet3gniindayanm
Detaylandrma
deerleri,deneylerleeldeedilmelidir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
29
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Betonunt GnlkDayanm

Genel Herhangibiryataki(t)betonbasndayanm,imento
TasarmEsaslar
tipine,ortamscaklnavekrartlarnabaldr.
Ortalama20CortamscaklndaveEN12390auygun
Malzemeler
ekildekretabitutulmubetonun(t)gnlkortalama
Dayankllk basndayanmfcm(t)
YapsalAnaliz
fcm (t ) cc (t ) fcm
TamaGc
28 1/2
cc (t ) exp s 1
t
Kullanlabilirlik

Detaylandrma
s:imentotipinebalkatsay,
CEM42,5R,CEM52,5N,CEM52,5R(SnfR)iin0.20,
CEM32,5R,CEM42,5N(SnfN)iin0.25,
CEM32,5N(SnfS)iin0.38
Y.Do.Dr.Cenkstnda
30
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
BetonDayanmTasarmDeerleri

Genel Basndayanmtasarmdeeri
TasarmEsaslar fcd =cc fck/C
Malzemeler
ekmedayanmtasarmdeeri
Dayankllk
fctd =ct fctk,0.05 /C
YapsalAnaliz
C :Betoniinksmiemniyetfaktr
TamaGc
cc :Basndayanmzerindekiuzunsrelitesirleriveyk
Kullanlabilirlik uygulanmayntemindenkaynaklananolumsuztesirleridikkate
almakiinkullanlankatsaydr.cc deeri,0.8ila1.0olmakla
Detaylandrma birlikte,millieklerdeverilebilir.nerilendeer1.0dr.
ct :ekmedayanmzerindekiuzunsrelitesirleriveyk
uygulanmayntemindenkaynaklananolumsuztesirleridikkate
almakiinkullanlankatsaydr.nerilendeer1.0dr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
31
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
BetonunElastikekilDeitirmesi

Genel Betonun elastik ekil deitirmeleri byk lde beton


karm elemanlarna (zellikle agregaya) baldr. Standardda
TasarmEsaslar verilen deerler, genel kullanm amacyla temsili deerler
olarak kabul edilmelidir. Ancak, yapnn verilen bu genel
Malzemeler deerlerden sapmaya kar hassas olaca hllerde, elastik
ekil deitirmeler zel olarak tayin edilmelidir.
Dayankllk Betonun elastisite modl, karm elemanlarnn elastisite
modlleri tarafndan belirlenir. Sekant deeri c = 0 ile 0.4 fcm
YapsalAnaliz arasnda olan kuvars agrega kullanlm betonun yaklak
elastisite modl Ecm deeri
TamaGc

Kullanlabilirlik Ecm =22[(fcm)/10]0.3

Detaylandrma Bu deer, kireta ve kumta agrega kullanlm betonlar iin


srasyla % 10 ve % 30 orannda azaltlmaldr. Bazalt
agregann kullanld beton iin ise bu deer, % 20 orannda
artrlmaldr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
32
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
BetonunElastikekilDeitirmesi

Genel Elastisite modlnnzamanabaldeiimi


TasarmEsaslar

Ecm(t)=(fcm(t)/fcm)0.3Ecm
Malzemeler

Dayankllk
Ecm(t)vefcm(t)tgnlkdeerler,Ecm vefcm 28gnlkolarak
YapsalAnaliz tayinedilmideerlerdir.
TamaGc Poisson oran;
=0.2(atlamambeton)
Kullanlabilirlik
=0(atlambeton)
Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
33
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
ZamanaBalekilDeitirmeler
BetonunSnmeveBzlmesi
Genel
c(t) ekildeitirme ToplamDeformasyon
cc(t,to) Snme .d. c (t ) cs (t ) c 0 (t0 ) cc (t ,t0 )
TasarmEsaslar
cs Bzlme .d.
c0 (t0) Elastik .d.
c0 Elastik .d.
Malzemeler
cc Snme .d.
cs(t) Bzlme
Dayankllk t cc (t ,t0 ) c 0 (t0 ) (t ,t0 )
c(t) Gerilme Snme
YapsalAnaliz
c (t ,t0 ) c 0 (t0 ) c 0 (t0 ) (t ,t0 )
TamaGc t
t0
c (t0 ) c (t0 ) (t ,t0 )
Kullanlabilirlik
(t,t0) Snmekatsays Ecm (t0 ) Ec
c Sabitbasngerilmesi
Detaylandrma c (t ,t0 ) c (t0 ) J(t ,t0 )
Ec0 Betonun28gnlktanjantelastisite modl
Ecm (t0) t=t0anndasekantelastisite modl SnmeFonksiyonu:
J(t,t0) Snmefonksiyonu 1 (t ,t0 )
J(t ,t0 )
Ecm (t0 ) Ec

Y.Do.Dr.Cenkstnda
34
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
ZamanaBalekilDeitirmeler
BetonunSnmeveBzlmesi
Genel Betonunsnmevebzlmesi,
ortamnnemi,
TasarmEsaslar
yapelemannnboyutlarve
Malzemeler betonkarmoranlarna
baldr.
Dayankllk
Snmeaynzamanda
YapsalAnaliz betonun,yknilkuygulanmayabalandandakiolgunluuna,
TamaGc
ykuygulanmasresineve
ykbyklnede
Kullanlabilirlik baldr.
Detaylandrma Snmekatsays (t,t0)yksekdorulukgerekmeyen
hallerde,betonun0.45fck(t0)dandahabykbasn
gerilmesinemaruzbraklmamasartylagrafiklerkullanlarak
belirlenebilir.t0 yklemeanndakibetonyadr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
35
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
NormalevreOrtamartlarnaMaruzBetonda
SnmeKatsays (,t0)n Belirlenmesi
Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

2 Ac Ac Betonenkesit alan
h0
u u Betonun kurumaya maruz ksmnn evre uzunluu
Verilendeerler,scakl40Cila+40 CveortalamabalnemoranRH%40ila%100olanortamlariingeerlidir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
36
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
ZamanaBalekilDeitirmeler
BetonunSnmesi
Genel Betona t0 yata uygulanmaya balanan sabit basn gerilmesi c
etkisinde t= srede betonda snme nedeniyle oluan ekil
TasarmEsaslar deitirme cc(,t0) aada verilen bant kullanlarak
hesaplanabilir.
Malzemeler
cc (,t0) = (,t0)(c /Ec)
Dayankllk

YapsalAnaliz Betonun t0 yataki basn gerilmesinin 0.45 fck(t0) amas hlinde,


snmenin dorusallktan sapt kabul edilmelidir. Bu gibi hllerde,
TamaGc aada verilen bant kullanlarak dorusal olmayan itibari snme
katsays elde edilir.
Kullanlabilirlik

Detaylandrma
k (,t0)= (,t0)exp(1.5(k 0.45))

k (,t0): (,t0)n yerinialandorusalolmayanitibarisnmekatsays,


k :Gerilmedayanmoranc /fcm(t0)dr.Burada,c basngerilmesivefcm(t0)
yklemeanndakiortalamabetonbasndayanmdr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
37
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
ZamanaBalekilDeitirmeler
BetonunBzlmesi
Genel Bzlmeetkisiyleoluantoplambirimekildeitirme,kuruma
bzlmesi vebnyeselbzlme etkisiyleoluanbirimekildeitirme
TasarmEsaslar
bileenlerindenoluur.
Kurumabzlmesietkisiyleoluanbirimekildeitirme,
Malzemeler sertlemibetonmoleklleriierisindebulunansuyundar
hareketindenkaynaklanrveyavageliir.
Dayankllk Bnyeselbzlmeetkisiyleoluanbirimekildeitirmeise,
betonunsertlemesafhasndaortayakmaklabirlikte,bykksm
betondkmndensonrakiilkgnlerdeoluur.Bnyeselbzlme,
YapsalAnaliz
betondayanmnndorusalbirfonksiyonudur.Butrbzlme
zelliklesertlemibetonzerineyenidenbetondklenyerlerde
TamaGc dikkatealnmaldr.
Kullanlabilirlik
cs =cd +ca
Detaylandrma
cs :Bzlmedenkaynaklanantoplambirimekildeitirme
cd :Kurumabzlmesindenkaynaklananbirimekildeitirme
ca :Bnyeselbzlmedenkaynaklananbirimekildeitirme

Y.Do.Dr.Cenkstnda
38
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
ZamanaBalekilDeitirmeler
BetonunBzlmesi
Kurumabzlmesindenkaynaklanan Bnyeselbzlmedenkaynaklanan
Genel birimekildeitirme birimekildeitirme
cd t ds t ,t s kh cd,0 ca t as t ca
TasarmEsaslar
ds t ,t s
t ts ca 2.5 fck 10 10 6
Malzemeler t t s 0.04 h03
as t 1 e
0.2t 0.5

t lemanndakignolarakbetonya
Dayankllk ts Kurumabzlmesininbalangcndakibetonya

YapsalAnaliz CEMSnfNimentoileimaledilenbetondabzlmedenkaynaklanan
tekeksenli anmabirimekildeitirmedeerlericd,0 ()
Balnem% 2 Ac
TamaGc
fck/fck,cube h0
20 40 60 80 90 100 u
Kullanlabilirlik
20/25 0.62 0.58 0.49 0.30 0.17 0.00 h0 kh
Detaylandrma 40/50 0.48 0.46 0.38 0.24 0.13 0.00 100 1.0
60/75 0.38 0.36 0.30 0.19 0.10 0.00 200 0.85
80/95 0.30 0.28 0.24 0.15 0.08 0.00 300 0.75
90/105 0.27 0.25 0.21 0.13 0.07 0.00 500 0.70

Y.Do.Dr.Cenkstnda
39
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Donatelii
Genel
Genel ubuk,dorultulmukangal,kaynaklhasrelikvekafeskiri
biimlidonatlariinprensiplervekurallarverilmitir.
TasarmEsaslar EN10080euygunolmaldr.
Donateliinindavranaadakizelliklerletanmlanr:
Malzemeler Akmadayanm(fyk veyaf0,2k)
Enbykgerekakmadayanm(fy,max)
Dayankllk ekmedayanm(ft)
Sneklik (uk veft/fyk)
YapsalAnaliz Bklebilirlik
Aderans (ba)zellikleri
TamaGc Kesitboyutlarvetoleranslar
Yorulmadayanm
Kullanlabilirlik Kaynaklanabilirlik
Kaynaklhasrelikvekafeskiriekillidonatlariinkesmevekaynak
dayanm
Detaylandrma
Tasarmvedetaylandrmaiinyeralanuygulamakurallar,akma
dayanm,fyk =400MPa 600MPa aralndaolandonatlariin
geerlidir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
40
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Donatelii
Genel
Genel
Scakhaddelenmielik Soukilenmielik
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma Donat;ekmedayanmnnakmadayanmnaoran(ft/fy)k olarak


tanmlanansneklik zelliiveenbykykteuzamauk bakmndan
yeterliolmaldr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
41
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Donatelii
KullanminUygunzellikler
Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

SnfA:Normalsnek (rn.soukilenmielik)
SnfB:Ykseksnek (rn.scakhaddelenmielik)
SnfC:okykseksnek (depremblgeleriiin)
Y.Do.Dr.Cenkstnda
42
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Donatelii
TasarmKabulleri
Genel (deal)

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

(Tasarm)
YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

ud =0.9uk (nerilendeer)
Ortalamayounlukdeeri7850kg/m3 olarakkabuledilebilir.
Elastisite modltasarmdeeriEs,200GPa olarakkabuledilebilir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
43
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
DayankllkveBetonrtTabakas

Genel Dayanklbiryap,kullanlabilirlik,dayanmvekararllklailgili
gereklerihizmetvermekalitesindenemlibirkaypveyatahmin
TasarmEsaslar edilendendahafazlabakmihtiyacolmaksznkullanmmr
boyuncasalamaldr.
Malzemeler
Yapyasalanacakgereklikoruma,yapnntasarlanankullanm,
Dayankllk tasarmkullanmmr,bakmprogramveyapyaolanetkiler
dikkatealnarakbelirlenmelidir.
YapsalAnaliz
Olumasmuhtemelnemliderecedekidorudanvedolayletkiler,
TamaGc
evreselartlarvebuartlardankaynaklanantesirlerdikkate
alnmaldr.
Kullanlabilirlik Donatnnkorozyondankorunmas,betonrttabakasyounluu,
kalitesivekalnlileatlakmevcudiyetinebaldr.Betonrt
Detaylandrma tabakasnnyounluuvekalitesi,enbyksu/imentooranveen
azimentomiktarnnsnrlanmas(kontrol)ilesalanrve
betonunendkdayanmsnfileilikilendirilebilir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
44
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
evreselartlarilelgiliEtkiSnflar(EN2061)

Genel evre Etkileri: Betonun maruz kald kimyasal ve fiziksel etkilerdir. Beton,
donat veya betona gml metal zerindeki bu etkiler yap tasarmnda yk
TasarmEsaslar olarak alnmaz.

Malzemeler Korozyonveyazararletkitehlikesiyok XO
Karbonatlama XC Carbonatisation
Dayankllk Donat
Denizsuyuharicindekiklorrler XD DeicingSalt
Korozyonu
YapsalAnaliz Denizsuyu XS Sea

Betona Donma/zlme XF Frost


TamaGc
Verilen Kimyasaletki XA Acid
Kullanlabilirlik Hasar Anma XM Mechanical Abraison

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
45
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
evreselartlarilelgiliEtkiSnflar(EN2061)
Snf evreninTanm rnek
Genel
Donatsz beton:Donma/
zlmeetkisi,anmaveya okdkrutubetlihavayasahipbinalarni
TasarmEsaslar X0
kimyasaletkiharicindekibtn ksmlarndakibeton
etkiler;Donatlbeton:okkuru
Malzemeler okdkrutubetlihavayasahipbinalarni
1 Kuruveyasreklislak
ksmlarndakibeton;Srekliolaraksuierisindekibeton
Dayankllk 2 Islak,arasrakuru
Suileuzunsrelitemasedenbetonyzeyler;Temellerin
ou
XC Ortaderecedeveyayksekrutubetlihavayasahip
YapsalAnaliz
3 Ortaderecederutubetli binalarniksmlarndakibetonlar;Yamurdan
korunmu,aktabulunanbetonlar
TamaGc XC2etkisnfdndaki,sutemasnamaruzbeton
4 Dnglslakvekuru
yzeyler
Kullanlabilirlik 1 Ortaderecederutubetli Havailetananklorrleremaruzbetonyzeyler
Yzmehavuzlar;Klorrierenendstriyelsularamaruz
Detaylandrma XD 2 Islak,arasrakuru
betonbileenler
Klorrihtivaedenserpintileremaruzkprksmlar;Yer
3 Dnglslakvekuru
demeleri;Araparkyeridemeleri

Y.Do.Dr.Cenkstnda
46
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
evreselartlarilelgiliEtkiSnflar(EN2061)
Snf evreninTanm rnek
Genel
Havailetanantuzlaramaruz,
1 fakatdenizsuyuiledorudan Sahildeveyasahileyaknyerdebulunanyaplar
TasarmEsaslar
temasetmeyen
XS
2 Srekliolaraksuierisinde Denizyaplarnnblmleri
Malzemeler
3 Gelgit,dalgaveserpintiblgeleri Denizyaplarnnblmleri
Dayankllk Buzzcmaddeiermeyen
1 Yamuravedonmayamaruzdeybetonyzeyler
suylaortaderecededoygun
YapsalAnaliz Buzzcmaddeierensuyla Donmavehavailetananbuzzcmaddeetkisine
2
ortaderecededoygun maruzyolyaplarnndeybetonyzeyleri
TamaGc XF Buzzcmaddeiermeyen
3 Yamurvedonmayamaruzyataybetonyzeyler
suylayksekderecededoygun

Kullanlabilirlik Buzzcmaddeleremaruzyolvekprkaplamalar;
Buzzcmaddeierensuveya
Buzzctuzihtivaedensuserpintisinedorudanve
4 denizsuyuileyksekderecede
donmaetkisinemaruzbetonyzeyler;Denizyaplarnn
doygun
Detaylandrma dalgaetkisialtndakidonmayamaruzblgeleri
1 Azzararlkimyasalortam Tabiizeminveyeraltsuyu

XA 2 Ortazararlkimyasalortam Tabiizeminveyeraltsuyu

3 okzararlkimyasalortam Tabiizeminveyeraltsuyu

Y.Do.Dr.Cenkstnda
47
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
DayankllkGstergeDayanmSnflar

Genel Donatykorozyondanvebetonuzararletkilerden
TasarmEsaslar
korumakiin,betonunyeterlidayankllktaseilmesi,
betonbileimindebazhususlarndikkatealnmasn
Malzemeler gerektirir.Bukorumalarnsalanabilmesi,betonun
Dayankllk yapsaltasarmngerektirdiindendahayksekbasn
dayanmnasahipolmassonucunudourur.
YapsalAnaliz
Betonbasndayanmsnflarveetkisnflararasndaki
TamaGc iliki,gstergedayanmsnflariletarifedilebilir.
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
48
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
DayankllkGstergeDayanmSnflar

Genel Korozyon
Denizsuyundan
TasarmEsaslar Klorrsebebiyle
Karbonatlama sebebiylekorozyon kaynaklananklorr
korozyon
sebebiylekorozyon
Malzemeler
XC1 XC2 XC3 XC4 XD1 XD2 XD3 XS1 XS2 XS3
Dayankllk
C20/25 C25/30 C30/37 C30/37 C35/45 C30/37 C35/45
YapsalAnaliz
Betonaverilenhasar
TamaGc
Tehlikesiz Donma/zlmeetkisi Kimyasaletki
Kullanlabilirlik X0 XF1 XF2 XF3 XA1 XA2 XA3

Detaylandrma
C12/15 C30/37 C25/30 C30/37 C30/37 C30/37 C35/45

Y.Do.Dr.Cenkstnda
49
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
BetonrtTabakasKalnl

Genel Betonrttabakasnnanmakalnlkdeericnom,projelerdegsterilmi
olmaldr.Budeer,endkkalnlkdeericmin iletasarmdaizinverilen
TasarmEsaslar sapmadeericdevin toplamdr.

Malzemeler cnom =cmin +cdev

Dayankllk Endkbetonrttabakaskalnlcmin,aderans gerekleriveevre


etkileriyleilgiligereklerinherikisinidesalayacakenbykdeerolarak
YapsalAnaliz seilmelidir.

cmin =max {cmin,b ;cmin,dur +cdur, cdur,st cdur,add ;10mm}


TamaGc
cmin,b Aderans gereklerinikarlayanendkbetonrttabakaskalnl
Kullanlabilirlik cmin,dur evreetkileriyleilgiligereklerikarlayanendkbetonrttabakaskalnl
cdur, laveemniyetpay
Detaylandrma cdur,st Paslanmazelikkullanldndaendkbetonrttabakaskalnlndakiazalma
cdur,add lavekorumauygulanmashlindeendkbetonrttabakaskalnlndakiazalma
cdur,,cdur,st,cdur,add iinnerilendeer0mmdir.
cdev iinnerilendeerise10mmdir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
50
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
Aderans GerekleriniKarlayanEnDkBetonrt
TabakasKalnl(cmin,b)
Genel Aderans gerekleri
ubuklarnyerleimdzeni Endkbetonrttabakaskalnlcmin,b*
TasarmEsaslar
Tekli Donatubuununap
Malzemeler
Demeteklinde Edeerap(n) n nb 55 mm
Dayankllk *Enbykagregaanmatanebyklnn32mmdenfazlaolmashlinde,cmin,b,5
mmartrlmaldr.
YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
51
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
evreEtkileriylelgiliGerekleriKarlayanEnDk
BetonrtTabakasKalnl(cmin,dur)
Genel Yapsalsnflandrmavecmin,dur deerleri,herlkeiin,
TasarmEsaslar
kendimilliekindeverilebilir.nerilenyapsnf(tasarm
kullanmmr50ylolan)S4tr.
Malzemeler
evreetkisnflarnagrecmin,dur deerleri(mm)
Dayankllk Yap evre EtkiSnflar
Snf X0 XC1 XC2/XC3 XC4 XD1/XS1 XD2/XS2 XD3/XS3
YapsalAnaliz
S1 10 10 10 15 20 25 30
TamaGc S2 10 10 15 20 25 30 35

Kullanlabilirlik S3 10 10 20 25 30 35 40
S4 10 15 25 30 35 40 45
Detaylandrma
S5 15 20 30 35 40 45 50
S6 20 25 35 40 45 50 55

Y.Do.Dr.Cenkstnda
52
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapSnfModifikasyonu

Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
53
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapsalAnaliz

Genel Yapsalanalizinamac,ikuvvetlerilemomentlerinveya
TasarmEsaslar
gerilmelerin,birimekildeitirmelerinveyer
deitirmelerinyapnnbtnveyabirblm
Malzemeler zerindedalmnbelirlemektir.
Dayankllk Analizler,yapgeometrisivedavrannailikinidealize
etmeyntemleri kullanlarakyaplmaldr.Seilen
YapsalAnaliz
idealizeetmeyntemleri,dikkatealnanprobleme
TamaGc uygunolmaldr.
Kullanlabilirlik Yapgeometrisivezelliklerinin,yapnnina
aamalarnnherbirindegstereceidavranzerindeki
Detaylandrma
etkisi,tasarmdadikkatealnmaldr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
54
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
nerilenYkDzenlemeleri
QQk +GGk +Pm QQk +GGk +Pm QQk +GGk +Pm
Genel GGk +Pm

TasarmEsaslar
QQk +GGk +Pm QQk +GGk +Pm
Malzemeler GGk +Pm

Dayankllk

YapsalAnaliz
QQk +GGk +Pm
TamaGc GGk +Pm

Kullanlabilirlik
QQk +GGk +Pm
GGk +Pm
Detaylandrma

QQk +GGk +Pm


GGk +Pm

Y.Do.Dr.Cenkstnda
55
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapDavranndealizeEtmeYntemleri

Genel Dorusal elastik davran: Analizde atlamam kesit ve


mkemmel elastisite varsayar.
TasarmEsaslar
Tekrar dalm snrl dorusal elastik davran: Hem
Malzemeler dorusal olan, hem de dorusal olmayan analizden
tretilen kark varsaymlara dayal bir tasarm ilemidir
Dayankllk
(analiz deil).
YapsalAnaliz Plastik davran (ubuk model yntemi dhil): Kinematik
yaklamda tama gc snr durumunda yapnn plastik
TamaGc
mafsal oluumu ile bir mekanizmaya dnmesini varsayar.
Kullanlabilirlik Statik yaklamda ise yap basn ve ekme etkisindeki
elemanlar ile temsil edilir.
Detaylandrma
Dorusal olmayan davran: Artan ykler iin atlama,
donat eliinin akma snr tesinde plastiklemesini ve
basn etkisindeki betonun plastiklemesini dikkate alr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
56
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GeometrikKusurlar

Genel Yapgeometrisindeveykkonumlarndaolumas
TasarmEsaslar
muhtemelsapmalarnolumsuztesirleri,yap
elemanlarnnveyaplarnanalizindedikkatealnmaldr.
Malzemeler
Enkesit boyutlarndakisapmalar,normalolarakmalzeme
Dayankllk emniyetfaktrlerikullanlmaksuretiyledikkatealnr.Bu
sapmalaryapsalanalizedhiledilmemelidir.
YapsalAnaliz
Geometrikkusurlar,kalcvekazaraoluantasarm
TamaGc durumlarndatamagcsnrdurumlariindikkate
Kullanlabilirlik alnmaldr.Geometrikkusurlarnkullanlabilirliksnr
durumlarndadikkatealnmasnagerekyoktur.
Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
57
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GeometrikKusurlar

Genel Geometrikkusurlar,aadaverilenbantylahesaplanan
TasarmEsaslar
eimi ileifadeedilebilir:

Malzemeler i 0 h m
Dayankllk
h
2 2
; h 1 1
YapsalAnaliz
m 0.5 1
l 3 m
TamaGc
0: Temeldeer(nerilendeer:1/200)
Kullanlabilirlik
h: Yapelemannnuzunlukveyayksekliinebalazaltmafaktr
Detaylandrma m: Yapelemanadedinebalazaltmafaktr
l: Uzunlukveyaykseklik
m: Toplamtesirekatksolandeyyapelemanlarnnadedi

Y.Do.Dr.Cenkstnda
58
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GeometrikKusurlar

Genel Bantdaverilenl vem tarifleri,birbirindenfarkl


TasarmEsaslar
durumiindikkatealnantesirebalolarakdeiir:
Ayrk(balantsz)yapelemanzerindekitesir:
Malzemeler l =Yapelemannngerekuzunluu
Dayankllk m =1.
aprazbasistemizerindekitesir:
YapsalAnaliz
l =Binannykseklii
TamaGc m =aprazbasistemizerineetkiyenyataykuvvetekatks
bulunandeyyapelemanadedi
Kullanlabilirlik Yatayykaktarandemeveatrtszerindekitesir:
Detaylandrma l =Katykseklii
m =Demezerineetkiyentoplamyataykuvvetekatks
bulunan,kattaki/katlardakideyyapelemanadedi.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
59
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GeometrikKusurlar

Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik aprazBaszYapEleman aprazBalYapEleman


Detaylandrma
l0 etkiliuzunluk(burkulmaboyu);N:eksenelkuvvet
Geometrikkusur,dmerkezliketkisiei veyaenbykmomenti
oluturanyanalkuvvetHi olarakdikkatealnr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
60
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GeometrikKusurlar

Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc
aprazBaSistemi Demerts atrts
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
61
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapnndealizeEdilmesi

Genel Yap elemanlar, yaplarna ve ilevlerine gre kiriler, kolonlar,


demeler, duvarlar, plaklar, kemerler, kabuklar vb. olarak
TasarmEsaslar snflandrlr.
Malzemeler
Kiri, akl toplam kesit yksekliinin en az 3 kat olan yap
elemandr. Aklk / toplam kesit ykseklii oran daha kk olan
Dayankllk kiriler yksek kiri olarak kabul edilir.

YapsalAnaliz
Deme, yzey boyutlarndan en kk olan, toplam kalnlnn en az
TamaGc 5 kat olan yap elemandr. Tek dorultuda alan deme:
ki kenar serbest (mesnete oturmayan) ve makul lde birbirine
Kullanlabilirlik paralel olan, veya
Drt kenarndan mesnete oturan ve byk aklnn kk aklna
Detaylandrma oran ikiden byk olan dikdrtgen biimli demenin orta blm.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
62
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapnndealizeEdilmesi

Genel Yapsalanalizdediliveyakasetdemelerin,tablaveyatayctabla
veeninebalantdilerininyeterliburulmarijitliine sahipolmas
TasarmEsaslar artyla,ayrkelemanlarolarakilemetabitutulmasnagerek
duyulmaz.Aadaverilenlerinkarlanmashlinde,yeterliburulma
Malzemeler
rijitliininsalandkabuledilir:
Dayankllk Diaklnn1500mmyigememesi,
Tablaaltndakalandiyksekliinin,digeniliinin4katnamamas,
YapsalAnaliz Tablayksekliinin,dilerarasndakinetaklnenaz1/10uveya50
mmdenbykolankadarolmas,
TamaGc
Dilerarasndakinetaklk,toplamdemeyksekliinin10katndan
dahaazolandilidemelerdeeninebalantdilerininbulunmas,
Kullanlabilirlik
Kolon,enkesit derinliienkesit geniliininenfazla4katveeleman
Detaylandrma yksekliikesitderinliininenaz3katolanyapelemandr.Bu
oranlaraanyapelamanlariseperdeduvarolarakkabuledilir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
63
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GeometrikVeriler
EfektifTablaGenilii(SnrDurumlarnHepsiin)
Genel Oluangerilmelerindzgndaldkabuledilentablal
TasarmEsaslar
Tkirilerdeefektiftablagenilii,gvdevetabla
boyutlarna,yklemetipine,kiriaklna,
Malzemeler mesnetlenme artlarnaveeninedonatyabaldr.
Dayankllk Efektiftablageniliininhesaplanmasnda,momentin
sfrolduunoktalararasndakil0 mesafesiesasalnr.
YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma
Kiriinkonsolksmuzunluul3,bitiikkiriaklnnyarsndandahaaz
vebitiikaklklarnbirbirineoran2/3ile1.5arasndaolmaldr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
64
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GeometrikVeriler
EfektifTablaGenilii(SnrDurumlarnHepsiin)
Genel TablalTveyaLkirilerdeefektiftablageniliibeff
TasarmEsaslar beff beff ,i bw b
beff ,i 0.20bi 0.1l0 0.2l0 ve beff ,i bi
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
65
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GeometrikVeriler
YapKiriveDemelerininEfektifAkl
Genel Yapelemannnefektifakl,leff
TasarmEsaslar leff =ln +a1+a2
ln:Mesnetyzeyleriarasndakinetaklk
Malzemeler
a1 vea2:Aklnherikiucundakimesafeler
Dayankllk SreksizEleman SrekliEleman

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik AnkastreMesnet
merkez ekseni Konsol
Detaylandrma

MesnetEleman

Y.Do.Dr.Cenkstnda
66
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
GeometrikVeriler
YapKiriveDemelerininEfektifAkl
Genel Srekli demeler ve kiriler genellikle mesnetlerin dnmeyi
engellemedii kabul yaplarak analiz edilir.
TasarmEsaslar Kiri veya demenin oturduu mesnetle yekpare (btnleik)
olduu yerlerde, mesnetteki kritik tasarm momenti, mesnet
Malzemeler yzeyindeki moment olarak alnmaldr. Tasarmda mesnet
elemanna (kolon, duvar vb.) aktarlan moment ve eksenel kuvvet,
Dayankllk genellikle elastik veya yeniden datlm deerlerden byk
olandr. Mesnet yzeyindeki moment, ankastre u momentinin %
YapsalAnaliz 65inden daha kk olmamaldr.
TamaGc
Kullanlan analiz ynteminden bamsz olarak, kiri veya
demenin dnmesini engellemeyen mesnetten teye srekli olan
Kullanlabilirlik
kiri veya demelerde, mesnet ekseninden dier mesnet eksenine
kadar olan aklk esas alnarak hesaplanan tasarm mesnet
Detaylandrma momenti, moment azaltma pay MEd kadar azaltlabilir.
MEd =FEd,sup t/8
FEd,sup :Tasarmmesnettepkikuvveti,
t:Mesnetgenilii

Y.Do.Dr.Cenkstnda
67
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
DorusalElastikDavranAnalizi

Genel Yapelemanlarnauygulananelastisite teorisininesas


alnddorusalanaliz,kullanlabilirlik vetamagc
TasarmEsaslar
snrdurumlarnnherikisiiindegeerlidir.
Malzemeler Dorusalanaliz,etkitesirlerinintayiniiinaada
verilenkabullerkullanlarakuygulanabilir:
Dayankllk
i. Enkesitte atlakolumamtr,
YapsalAnaliz ii. Gerilmebirimekildeitirmeilikisidorusaldr,
iii. Elastisite modldeeriyaklak(ortalama)deerdir.
TamaGc
Islekildeitirme,oturmavebzlmetesirlerini
Kullanlabilirlik tamagcsnrdurumundadikkatealmakamacyla,
atlamksmaaitazaltlmrijitlikdeerianalizde
Detaylandrma kullanlabilir.Ancak,budurumdaekmepeklemesi
ihmaledilirvesnmetesirleridikkatealnr.
Kullanlabilirliksnrdurumuiin,atlaklarntedrici
gelitiikabuledilmelidir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
68
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TekrarDalmSnrl
DorusalElastikDavranAnalizi
Genel Momentlerinherhangibirekildetekrardalmetkisi,
TasarmEsaslar
tasarmnbtnaamalarndadikkatealnmaldr.
Tekrardalmsnrldorusalelastikdavrananalizi,
Malzemeler
yapelemanlarnntamagcsnrdurumutahkikinde
Dayankllk kullanlabilir.
YapsalAnaliz
Dorusalelastikdavrananalizikullanlaraktamagc
snrdurumundahesaplananmomentler,tekrar
TamaGc datlabilir.Ancak,datmdansonraoluanmomentler,
Kullanlabilirlik uygulananyklerledengedekalmayadevametmelidir.

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
69
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TekrarDalmSnrl
DorusalElastikDavranAnalizi
Genel Hakim etki olarak eilmeye maruz ve yan yana aklklarnn
uzunluklar oran 0.5 ile 2 aralnda olan srekli kiriler
TasarmEsaslar
veya demelerde, aada verilenlerin salanmas artyla,
Malzemeler eilme momentleri, dnme kapasitesi ile ilgili tahkik
yaplmakszn tekrar datlabilir:
Dayankllk fck 50 MPa iin k1 +k2xu/d
fck > 50 MPa iin k3 +k4xu/d
YapsalAnaliz
SnfBveSnfCdonatkullanlmashlindek5
TamaGc SnfAdonatkullanlmashlindek6

Kullanlabilirlik :Yenidendatmsonrasoluanmomentin,elastikeilmemomentineoran,
xu :Tekrardatmsonrasndatamagcsnrdurumundakitarafszeksen
Detaylandrma derinlii,
d:Efektifkesitykseklii
k1 =0.44;k2 =1.25(0.6+0.0014/cu2);k3 =0.54;k4 =1.25(0.6+0.0014/cu2);
k5 =0.7;k6 =0.8

Y.Do.Dr.Cenkstnda
70
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
PlastikDavranAnalizi

Genel Plastikdavrananaliziniesasalanyntemlersadece
tamagcsnrdurumlariinkullanlmaldr.
TasarmEsaslar
Kritikkesitlerinsneklii,oluturulmastasarlanan
Malzemeler mekanizmayayeterliolmaldr.
Dayankllk
Plastikdavrananalizinde,altsnr(statik)yntemi
veyastsnr(kinematik)yntemiesasalnmaldr.
YapsalAnaliz Statikyntemdeyapbasnveekmeetkisindeki
TamaGc
elemanlariletemsiledilir(ubukModelYntemi).
Kinematikyntemtamagcsnrdurumundayapnn
Kullanlabilirlik plastikmafsaloluumuilebirmekanizmaya
Detaylandrma
dnmesinivarsayar.Kiri,erevevedemelere
uygulanr.Tamagcsnrdurumuiinkritikkesitlerde
gereklisnekliin salanmasdurumunda,dnme
kapasitesinin dorudantahkikedilmesinegerekyoktur.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
71
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
PlastikDavranAnalizi

Genel Aadaverilenlerintmnnkarlanmasartyla,gerekli
TasarmEsaslar
snekliin saland,tahkikyaplmaksznkabuledilir:
i. Herhangibirkesittekiekmedonatsalanaada
Malzemeler
verildiigibisnrldr:
Dayankllk BetondayanmsnfC50/60iinxu/d0.25
BetondayanmsnfC55/67iinxu/d0.15
YapsalAnaliz
ii. SnfBveyaSnfCdonateliikullanlmaldr.
TamaGc iii. Aramesnetlerdeoluanmomentlerin,aklktaoluan
Kullanlabilirlik momentlereoran0.5ile2.0arasndaolmaldr.

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
72
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
DnmeKapasitesi

Genel Srekli kiriler ve tek ynl eilmeye maruz srekli demelere


uygulanan basitletirilmi ilemlerde, kiri/deme birleim
TasarmEsaslar blgesinde kesit yksekliinin yaklak 1.2 kat mesafe boyunca
oluan dnme kapasitesi esas alnr. Bu blgede oluan ilgili etki
Malzemeler
kombinasyonlar altndaki ekil deitirmenin plastik olduu
Dayankllk (plastik mafsal oluumu) kabul edilir.
Uygulanacak etki kombinasyonunda hesaplanan dnme as snin
YapsalAnaliz izin verilen plastik dnme asna eit veya daha kk olduunun
gsterilmesi hlinde, tama gc snr durumundaki plastik dnme
TamaGc
tahkiki sonucunun yeterli olaca kabul edilir.
Kullanlabilirlik
0.6h 0.6h

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
73
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
DnmeKapasitesi

Genel Plastikmafsalblgelerindekixu/ddeerleri;C50/60vedahakk
betondayanmsnflariin0.45deerini,C55/67vedahabyk
TasarmEsaslar betondayanmsnflariinise0.35deeriniamamaldr.
Malzemeler
s dnmeasnnbelirlenmesinde,etkilerinvemalzeme
zelliklerinintasarmdeerleriilengerilmenin,dnmenintayin
Dayankllk edileceiandakiortalamadeeriesasalnmaldr.
Basitletirilmiilemdeizinverilenplastikdnme,izinverilen
YapsalAnaliz
dnmeastemeldeeripl,dnin kaymanarinliinebalk
TamaGc
dzeltmefaktrylearplmasylabulunur.
:Tekrardatlmasonrasnda,momentinsfrveenbyk

Kullanlabilirlik k deerialdnoktalararasndakimesafenin,efektifykseklik
3 ddeerineoran

Detaylandrma Basitletirmeolarak,uyguneilmemomentivekaymatasarm
deerleriiinhesaplanabilir.
Msd

Vsd d

Y.Do.Dr.Cenkstnda
74
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
DnmeKapasitesi

Genel SnfBveSnfCdonatkullanlanbetonarmekesitleriinizinverilen
temeldnmedeeripl,d (Kaymanarinlii =3.0deeriiin)
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz
Snf C
TamaGc
Snf B
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
75
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
DorusalOlmayanDavranAnalizi

Genel Dorusalolmayandavrananalizyntemleri,dengeve
uygunluksalanmasvemalzemeninyeterliderecede
TasarmEsaslar dorusalolmayandavrangsterdiikabuliletamagc
snrdurumu vekullanlabilirliksnrdurumu iinde
Malzemeler
kullanlabilir.Analizbirinciveyaikincimertebeolabilir.
Dayankllk Tamagcsnrdurumunda,blgeselkritikkesitlerin,
uygulananherhangiinelastik ekildeitirmeyediren
YapsalAnaliz gsterebilmeyeterliliianalizyoluylatahkikedilmelidir.
Tahkikte,uygunbelirsizliklerdedikkatealnmaldr.
TamaGc
Hakimetkiolarakstatikykleremaruzyaplarda,dahanceki
Kullanlabilirlik ykuygulamatesirlerigenellikleihmaledilirveetkilerin
younluundatedriciartolduukabuledilebilir.
Detaylandrma Dorusalolmayananalizlerinkullanmnda,rijitlii temsil
edenmalzemezellikleriningerekdeerlerikullanlmal
ancak,gmebelirsizlikleridedikkatealnmaldr.Sadeceilgili
uygulamaalanlarndageerlitasarmbiimlerikullanlmaldr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
76
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirlerinAnalizi
Tarifler
Genel kieksenlieilme:Aynandaikiasaleksenegreeilme.
aprazbalelemanlarveyasistemler:Analizvetasarmda,yapnnyatay
TasarmEsaslar etkilerekargenelkararllnakatkdabulunmadkabuledilenyapsal
elemanlarvealtsistemler.
Malzemeler aprazbaelemanlarveyasistemleri:Analizvetasarmda,yapnnyatay
etkilerekargenelkararllnakatkdabulunduukabuledilenyapsal
Dayankllk
elemanlarvealtsistemler.
YapsalAnaliz Burkulma:Herhangiyanaletkiolmakszntamolarakeksenelbasncamaruz
yapelemanveyayapdakararllnbozulmasyoluylaortayakanhasar.
TamaGc Burkulmayk:Burkulmannmeydanageldiiyk.Ayrkelastikyap
elemanlarndaburkulmayk,Euler yknnbenzeridir.
Kullanlabilirlik Efektifuzunluk:Sehimerisininbiimiiindikkatealnanuzunluk.Buuzunluk
aynzamandaburkulmaboyuolarakdatanmlanr.Efektifuzunluk,gerekyap
Detaylandrma elemanileaynenkesite sahipveaynburkulmaykileyklenensabit
eksenelyketkisindekiularmafsallbirkolonunuzunluudur.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
77
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirlerinAnalizi
Tarifler
Genel Birincimertebetesirler:Yapsalekildeitirmelerdenkaynaklananlardikkate
alnmakszn,geometrikkusurlardhilolmakzerehesaplananetkitesirleri.
TasarmEsaslar Ayrkyapelemanlar:Herhangibalantsolmayanveyayaptasarm
amacylabalantsolmayanelemanolarakilemetabitutulanyapeleman.
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma kincimertebeanmamomenti:Belirlitasarmyntemlerindekullanlan,nihai
enkesit direnciileuyumlutoplammomentiverenikincimertebemoment.
kincimertebetesirler:Yapsalekildeitirmelerdenkaynaklananilaveetki
tesirleri.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
78
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirlerinAnalizi
Genel
Genel kincimertebetesirlerindikkatealndhllerde,ekil
deitirmesonrasndagereklidengevedirenartlartahkik
TasarmEsaslar edilmelidir.ekildeitirmelerinhesaplanmasnda,atlak,
dorusalolmayanmalzemezelliklerivesnmedenmevcut
Malzemeler olanlarntesirleridikkatealnmaldr.Dorusalmalzeme
zellikleri,tasarmdaazaltlmriijitlik deerlerikullanlmas
Dayankllk yoluyladikkatealnr.
Analizde,varsabitiikyapelemanlarnnvetemellerin
YapsalAnaliz (zeminyapetkileimi)esnekliktesiridikkatealnmaldr.
Yapsaldavrann,ekildeitirmelerinmeydanagelebilecei
TamaGc dorultudaoluacakabuledilmelivegereklihllerdeiki
eksenlieilmeuygulanmaldr.
Kullanlabilirlik
Yapelemangeometrisiveeksenelyklerinkonumuileilgili
Detaylandrma belirsizlikler,geometrikkusurlarabalilavebirincimertebe
tesirlerolarakdikkatealnmaldr.
Birincimertebetesirlerin%10undandahaazolanikinci
mertebetesirlerihmaledilebilir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
79
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
kinciMertebeTesirlerinBasitletirilmiKriterler
AyrkYapElemanlarinNarinlikKriterleri
Genel < lim
TasarmEsaslar durumundaikincimertebetesirlerihmaledilir.
l0
Malzemeler
i
Dayankllk
l0 :Efektifuzunluk
YapsalAnaliz i:atlamambetonkesitinataletyarap

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
80
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
kinciMertebeTesirlerinBasitletirilmiKriterler
AyrkYapElemanlarinNarinlikKriterleri
20 A B C
Genel
lim
TasarmEsaslar
n
1
A (ef deerininbilinmemesihlinde,A=0.7deerikullanlabilir)
Malzemeler 1 0.2ef

B 1 2 (deerininbilinmemesihlinde,B=1.1deerikullanlabilir)
Dayankllk
C 1.7 rm (rm deerininbilinmemesihlinde,C=0.7deerikullanlabilir)
YapsalAnaliz

TamaGc
ef : Efektifsnmeoran
=Asfyd /(Acfcd): Mekanikdonatoran,
Kullanlabilirlik
As : Boyunadonattoplamalan,
n=NEd /(Acfcd): Balnormalkuvvet,
Detaylandrma
rm =M01 /M02: Momentoran,
M01,M02 : Birincimertebeumomentleri,M02 M01

Y.Do.Dr.Cenkstnda
81
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
kinciMertebeTesirlerinBasitletirilmiKriterler
BinalardaGenelkinciMertebeTesirler
Genel

TasarmEsaslar FV ,Ed k1
ns

Ecd Ic
ns 1.6 L2
Malzemeler

Dayankllk
bantsnngereklemesiartylabinalardagenelikinci
YapsalAnaliz mertebetesirlerihmaledilebilir.
FV,Ed : Toplamdeyyk(aprazbalelemanlardaveaprazba
TamaGc
elemanlarnda
Kullanlabilirlik ns : Katadedi
L: Binannmomentkstlaycseviyesindenyukardakitoplamykseklii
Detaylandrma Ecd : Betonelastisite modltasarmdeeri
c: aprazbaelemannn/elemanlarnnataletmomenti(atlamam
betonenkesit iin)
k1c: 0.31(nerilendeer)

Y.Do.Dr.Cenkstnda
82
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirleri
AnalizYntemleri GenelYntem
Genel GenelYntem,geometrikdorusallk sapmalarn,
TasarmEsaslar
dolaysyladaikincimertebetesirleriihtivaeden,dorusal
olmayandavrananaliziniesasalr.
Malzemeler
Buyntembasitkabuledayanr:
Dayankllk Dorusalekildeitirmedalm
YapsalAnaliz Donatvebetondaaynseviyedeeitekildeitirmeler
TamaGc
Betonveelikiingerilmeekildeitirmebantlar

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
83
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirleri
AnalizYntemleri BasitletirilmiYntemler
Genel Basitletirilmiyntemdeenkesit dayanmmomentivebirinci
mertebemomentarasndakifarkbalikincimertebemoment
TasarmEsaslar olarakkullanlabilir.Bumomentbirincimertebemomente
eklendiinde,enkesitin tamagcsnrdurumutasarm
Malzemeler momentieldeedilir.
Pratiktebalikincimertebemomentinhesabiinikiyntem
Dayankllk vardr:
Anmarijitliininesasalndyntem:Anmarijitlik
YapsalAnaliz deerlerinin(EI)dorusalbirincimertebeanalizde
kullanlmakzereyaklakolaraktahminedilebilmesihlinde,
TamaGc buyntemayrkyapelemanlarvetmyapiinde
kullanlabilir.
Kullanlabilirlik
Anmaeriliininesasalndyntem:kincimertebe
Detaylandrma sehimlerekarlkgelenanmaeriliinin(1/r)tahminedildii
buyntemesasolarakayrkelemanlariinuygundur.Ancak,
erilikdalmileilgiligerekikabullerinyaplmasyla
yaplaradauygulanabilir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
84
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirleri
AnalizYntemleri BasitletirilmiYntemler
Genel Ayrkbiryapelemaniintoplammoment
1 l
TasarmEsaslar M M0 M2 M0 N y M0 N 2
r c
Malzemeler
M: toplammoment
Dayankllk
M0 : birincimertebemoment
YapsalAnaliz M2 : ikincimertebemoment
TamaGc N: eksenelkuvvet
Kullanlabilirlik y: 1/ryekarlkgelensehim
1/r : yyekarlkgelenerilik
Detaylandrma
l: uzunluk
c: erilikdalmiinfaktr

Y.Do.Dr.Cenkstnda
85
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirleri
AnalizYntemleri BasitletirilmiYntemler
Genel Herikiyntemarasndakifarkeiriliin ifadesindedir.
TasarmEsaslar Anmarijitliininesasalndyntemde,erilik(1/r)
tahminianmarijitlii (EI)cinsindentanmlanr.
Malzemeler
1 M
Dayankllk
r EI
YapsalAnaliz Anmaeriliininesasalndyntemdeise,erilik(1/r)
TamaGc
ekmevebasndonatsnnakmaekildeitirmesi
temelindedirektolarak tahminedilir.
Kullanlabilirlik
1 2 yd
Detaylandrma

r 0.9d

Y.Do.Dr.Cenkstnda
86
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirleri
kiEksenliEilme
Genel Genelyntemikieksenlieilmeiindekullanlabilir.
TasarmEsaslar Basitletirilmiyntemlerinkullanlmashlinde,ilk
admolarak,herbirasaleksende,ikieksenlieilmenin
Malzemeler
dikkatealnmadbamsztasarmyaplabilir.
Dayankllk Kusurlarn,sadeceengayrimsaittesirinoluabilecei
dorultudadikkatealnmasgerekir.
YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
87
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirleri
kiEksenliEilme
Genel Narinlikoranlarnn
y z
TasarmEsaslar
2; 2
z y
Malzemeler
artlarnnikisinide,
Dayankllk
baldmerkezliklerin
YapsalAnaliz
ey heq ez beq
0.2; 0.2
TamaGc ez beq ey heq
Kullanlabilirlik artlarndabirinisalamashlinde,dahabakakontrole
gerekduyulmaz.
Detaylandrma
Buartlarnsalanamamas hlindeherbirdorultudaki,
ikincimertebetesirlerindedikkatealndikieksenli
eilme uygulanmaldr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
88
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
EksenelYknKatldkinciMertebeTesirleri
kiEksenliEilme
a a
Genel MEdz MEdy
1.0
TasarmEsaslar MRdz MRdy
MEdz/y :lgilieksenegre,ikincimertebemomentdedhil
Malzemeler
olmakzeretasarmmomenti,
Dayankllk
MRdz/y :lgilidorultudakidirenmomenti,
YapsalAnaliz a:steldeer
TamaGc Daireselveyaelipsekillienkesitler iin:a=2
Dikdrtgenenkesitler iin:
Kullanlabilirlik
NEd /NRd 0.1 0.7 1.0
Detaylandrma a 1.0 1.5 2.0
NEd :Eksenelkuvvettasarmdeeri,
NRd =Acfcd +Asfyd enkesitin tasarmekseneldirenci

Y.Do.Dr.Cenkstnda
89
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
NarinKirilerinYanalDurayszl (Kararszl)

Genel Narinkirilerinyanaldurayszl;nyapmlkirilerintanmasve
montajnda,inaattamamlanmyapdakiyeterliyanalapraz
TasarmEsaslar baszkirilerdeolduugibi,gerekliyerlerdedikkatealnmaldr.
Geometrikkusurlardadikkatealnmaldr.
Malzemeler
aprazbasz(yanaldesteksiz)kirilerintahkikinde,l/300
Dayankllk mertebesindekiyanalsehimgeometrikkusurolarakkabul
edilmelidir.Buradal,toplamkiriuzunluudur.
YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
90
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
NarinKirilerinYanalDurayszl (Kararszl)

Genel Yanalkararszlkileilgiliikincimertebetesisler,aadaverilen
artlardaihmaledilebilir:
TasarmEsaslar
Kalcdurumlar Geicidurumlar
Malzemeler I0t 50 I0t 70
; h b 2.5 ; h b 3.5
Dayankllk b h b 1/3
b h b 1/3

YapsalAnaliz l0t :Burulmasnrlayclararasndakimesafe


h:l0tninortaksmndatoplamkiriykseklii
TamaGc
b:Basncaalantablagenilii
Kullanlabilirlik
Destekyaplarnntasarmnda,yanal kararszlkileilgiliburulma
Detaylandrma
dikkatealnmaldr

Y.Do.Dr.Cenkstnda
91
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
EtkiKombinasyonlar
Kalc ve geici tasarm durumlar iin etkilerin kombinasyonu
Genel (Malzemeyorulmashari)
TasarmEsaslar Ed E G , j Gk , j P Pk Q1 Qk ,1 Qi 0,i Qk ,i

Malzemeler
Kaza durumu tasarm iin etkilerin kombinasyonu
Ed ,A E GA , j Gk , j PA Pk Ad 1,1 Qk ,1 2,i Qk ,i
Dayankllk
Depremtasarm iin etkilerin kombinasyonu
YapsalAnaliz Ed ,A E GA , j Gk , j P Pk AEd 2,i Qk ,i
TamaGc Gk :Kalcetkininkarakteristikdeeri
Pk :ngerme etkisininkarakteristikdeeri
Kullanlabilirlik Qk,1 :nctekdeikenetkininkarakteristikdeeri
Qk,i :nc tek deiken etkiye elik eden etki i nin karakteristik deeri
Detaylandrma
Ad :Kazaraoluanetkinintasarmdeeri
AEd :Sismiketkinintasarmdeeri
0i : Kombinasyonfaktrleri
Gj,P,Qi: Ksmifaktrler
Y.Do.Dr.Cenkstnda
92
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Nihaidirenmomentibelirlenmesindekabuller:
TasarmEsaslar Dzlemkesitlerdzlemkalr(Bernoulli)
Basnveyaekmeetkisialtndaolanbetonagml
Malzemeler
donatveyangerme kablolarndakibirimekil
Dayankllk deitirme,buelemanlarnevresindekibetonunbirim
YapsalAnaliz
ekildeitirmesiileayndr.
Betonunekmedayanmihmaledilir.
TamaGc
Basnetkisindekibetondaoluangerilmelertasarm
Kullanlabilirlik gerilme/birimekildeitirmeilikisindeneldeedilir.
Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
93
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Nihaidirenmomentibelirlenmesindekabuller:
TasarmEsaslar Tasarmgerilme/birimekildeitirme
c c
Malzemeler fck
fck
Dayankllk fcd
fcd
YapsalAnaliz
c c
TamaGc c2 cu2 c3 cu3

Kullanlabilirlik
fcd =cc fck/C
Detaylandrma

fctd =ct fctk,0.05 /C

Y.Do.Dr.Cenkstnda
94
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Nihaidirenmomentibelirlenmesindekabuller:
TasarmEsaslar Tasarmgerilme/birimekildeitirme
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
95
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Nihaidirenmomentibelirlenmesindekabuller:
TasarmEsaslar Donatgerilmeler,tasarmgrafiklerindeneldeedilir.
Malzemeler

Dayankllk
(deal)

YapsalAnaliz

TamaGc
(Tasarm)
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
96
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Olumasmuhtemelbirimekildeitirmearal
TasarmEsaslar
veya
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik
Donateliininekmedebirimekildeitirmesnr
Detaylandrma
Betonunbasntabirimekildeitirmesnr

Betonunbasntateorikbirimekildeitirmesnr

Y.Do.Dr.Cenkstnda
97
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Olumasmuhtemelbirimekildeitirmearal
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc
Diyagram:Tamagcsnrdurumundaekildeitirmeler
Kullanlabilirlik
Herbirekildeitirmedzeyindebetonunve/veyaeliin
Detaylandrma direncineulalr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
98
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Olumasmuhtemelbirimekildeitirmearal
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc
Blge 1:Eksenelekmevekkdmerkezliekme
Kullanlabilirlik
Enkesit tamamenekmealtndadr.
Detaylandrma ekmesadecedonateliitarafndankarlanr.
Akmasnralmelikuzamayadevamedervemaksimum
uzamasnyaparakkopar.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
99
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Olumasmuhtemelbirimekildeitirmearal
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc
Blge 2:Eilmevebileikeilmedurumu
Kullanlabilirlik
Kesitinekmeblgesiatlamtr.
Detaylandrma Betonbasnblgesibulunmaktadr.Tarafszeksenyukardadr.
Krlmanedenieliktir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
100
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Olumasmuhtemelbirimekildeitirmearal
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc
Blge 3:Eilmevebileikeilmedurumu
Kullanlabilirlik
Donatfazlaoluncabublgedeolunur.
Detaylandrma Tarafszeksenaayakaymtr.
elikakmasnraldndan,akmasahanlndauzamayadevam
ederkenbetonksalmassnrdeereulaarakkrlr.
eliinnedenolduuhaberverenbirkrlmadr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
101
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Olumasmuhtemelbirimekildeitirmearal
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc
Blge 4:Eilmevebileikeilmedurumu
Kullanlabilirlik
Ortavekkdmerkezlibasnkuvvetidurumudur.
Detaylandrma Tarafszeksenokaadadr.
elikakmasnrnaulaamadankrlmabetondanolur(anigme!).

Y.Do.Dr.Cenkstnda
102
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Olumasmuhtemelbirimekildeitirmearal
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc
Blge 5:Eksenelbasnvedmerkezlibasn
Kullanlabilirlik
Kkdmerkezlibasnkuvvetidurumu
Detaylandrma Kesitintmndebasngerilmelerivardrvetarafszeksenkesit
dnakmtr.Betonbirimksalmassnrdeeriancabeton
plastikdurumagirdiindenkesitintmndeveyabykbir
blmndesnrdeerevararakkrlmayanedenolacaktr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
103
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Tasarm
TasarmEsaslar Momentveeksenelkuvvetlerindengesisalanmal
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
104
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Tasarm
TasarmEsaslar DonatekseninegremomentalnarakFs1d elimineedilir.
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
105
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Tasarm
TasarmEsaslar Boyutsuzparametreler
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz Fs1d momentdengesindenelimineedildiinden,donat


TamaGc alanAseksenelkuvvetdengesindeneldeedilir.
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
106
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Tasarm
TasarmEsaslar kidengedenklemi
NEd =NRd veMEd =MRd
Malzemeler
ekildeitirmedalmiinikibamszekil
Dayankllk
deitirme(c2 ves1)
YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik
ncbilinmeyenparametre:ekmedonatsAs1
Detaylandrma

Sisteminzmiinncbirdenklemgerekli!

Y.Do.Dr.Cenkstnda
107
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel Tasarm
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc
Tamagcsnrdurumundaelikekildeitirmesi(25)veya
Kullanlabilirlik betonekildeitirmesi(3.5)snrdeerlerineular.
Detaylandrma Budurumdac2 =3.5veyas1 =25deeriniseerek
bilinmeyensaysikiyeindirilmiolurveartksisteminzm
mmkndr.
zmiteratif olarakveyatasarmaralarvastasyla
gerekletirilebilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
108
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel TasarmaYardmcAralar
TasarmEsaslar BoyutsuzParametreli
Tablolar
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
109
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel TasarmaYardmcAralar
TasarmEsaslar GenelTasarmDiyagramlar
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
110
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Eilme(EksenelKuvvetliveEksenelKuvvetsiz)
Genel TasarmaYardmcAralar
TasarmEsaslar EtkiDiyagramlar
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
111
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel KaymaTahkiki
TasarmEsaslar
Ed Rd VEd VRd
Malzemeler
Kaymadirencitahkikindekullanlansemboller:
Dayankllk
VRd,c :Kaymadonatsbulunmayanyapelemannn
YapsalAnaliz tasarmkaymadirenci.
TamaGc VRd,s :Kaymadonatsnnakmasvastasyla
karlanabilenkesmekuvvetitasarmdeeri.
Kullanlabilirlik
VRd,max :Yapelemantarafndankarlanabilenvebasn
Detaylandrma ubuklarnnkrlmasilesnrlolanenbykkesme
kuvvetitasarmdeeri.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
112
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel ekmevebasnblgelerieikolanyapelemanlarnda
TasarmEsaslar
ilavesemboller:
Vccd :Eikbasnblgesinde,basnalannaetkiyen
Malzemeler
kuvvetinkesmekuvvetibileenitasarmdeeri.
Dayankllk Vtd :Eikekmeblgesinde,ekmedonatsnaetkiyen
YapsalAnaliz
kuvvetinkesmekuvvetibileenitasarmdeeri.

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
113
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel Kaymadonatsbulunanyapelemannnkaymadirenci

TasarmEsaslar VRd =VRd,s +Vccd +Vtd


YapelemannnVEd VRd,c artnsalayanblgeleriiinkayma
Malzemeler donatshesaplanmasgerekmez.VEd,dikkatealnankesitted
Dayankllk
yklemevengermeden (aderansl veyaaderanssz kablolar)
kaynaklanantasarmkesmekuvvetidir.
YapsalAnaliz Yaplantasarmkesmekuvvetihesabsonucundakaymadonats
kullanlmasnagerekolmadortayaksabile,minimumkayma
TamaGc donatskullanlmaldr.Minimumkaymadonats,enineyklerin
tekrardalmnnmmknolduudemeler(masif,diliveya
Kullanlabilirlik
bolukludemeler)gibiyapelemanlarndakullanlmayabilir.
Detaylandrma Minimumkaymadonats,yapnntoplamdirencivedurayllna
katksolmayanikinciderecedennemliyapelemanlarnda
(akl2molanlentolargibi)dakullanlmayabilir.
YapelemannnVEd VRd,c artnsalayanblgelerinde,VEd VRd
artnnsalanmasiinyeterlikaymadonatskullanlmaldr.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
114
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel Kaymadonatsgerektirmeyenyapelemanlar
TasarmEsaslar KaymadirenciVRd,c tasarmdeeri
Malzemeler

Dayankllk
Minimum
YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
115
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel Kaymadonatsgerektirmeyenyapelemanlar
Mesnetkenarndan(veyaelastikmesnetelemanlarkullanlmashlinde
TasarmEsaslar
mesnetelemannnmerkezinden)itibaren0.5dav 2darasndakibirmesafe
dhilindesttarafndanykuygulananyapelemanlarnda,uygulananykn
Malzemeler
kesmekuvvetiVEdye katks,VEdnin
Dayankllk =av/2dfaktrilearplmasyoluyladikkatealnabilir.

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik
(a)Dorudanmesnetleresahipkiri (b)Konsoltayc
Detaylandrma
VEd 0.5 bw d v fcd
v:kesmeetkisiyleatlambetoniinazaltmafaktr
f
v 0.6 1 ck
250
Y.Do.Dr.Cenkstnda
116
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel Kaymadonatsgerektirenyapelemanlar
Kafeskirimodelivekaymadonatsbulunanyapelemanlarnaaitsemboller
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

1cot 2.5

Y.Do.Dr.Cenkstnda
117
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel Kaymadonatsgerektirenyapelemanlar
TasarmEsaslar KaymadirenciVRd tasarmdeeri
Asw
Malzemeler V
Rd ,s z fywd cot
min s
Dayankllk VRd ,max cw bw z v1 fcd
cot tan
YapsalAnaliz Asw : Kaymadonatsenkesit alan,
s: Etriye aral,
TamaGc fywd : Kaymadonatstasarmakmadayanm,
1 : Kesmekuvvetietkisiyleatlambetoniindayanmazaltmafaktr,
Kullanlabilirlik fck 60MPa iin1 =0.6;fck 60MPa iin 1 =0.9 fck/200>0.5
cw : Basnblgesindeoluangerilmedurumunudikkatealmakiinkullanlan
Detaylandrma katsay(ngerimeli olmayanyaplariincw =1)
cot =1iinkaymadonatsenbykefektifenkesit alan:
Asw ,max fywd 0.5 cw v1 fcd

bw s sin
Y.Do.Dr.Cenkstnda
118
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel Kaymadonatsgerektirenyapelemanlar
TasarmEsaslar
Dorudanbasnetkisialtndabulunanksakesmeaklklarndaki
kaymadonats
Malzemeler Mesnetkenarndanitibaren0.5dav 2.0darasndakibirmesafe
dhilindesttarafndanykuygulananyapelemanlarnda,uygulanan
Dayankllk yknkesmekuvvetiVEdye katks,VEdnin =av/2dfaktrile
arplarakazaltlmasyoluyladikkatealnabilir.
YapsalAnaliz
VEd Asw fywd sin
TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
119
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel TablalTkirileringvdevetablaksmlararasndaoluankesme
kuvveti
TasarmEsaslar Tablaksmnnkaymadayanm,buksmn,basnubuklar
veekmedonatsnbiimindekiekmeubuklarndanoluan
Malzemeler birsistemolduukabulylehesaplanabilir.
TablalTkirite,boyunaminimumdonatbulunmaldr.
Dayankllk
Tablakoluilekirigvdesininkesitiiyerdeoluanboyuna
YapsalAnaliz
kaymagerilmesivEd,tablanndikkatealnanksmndaoluan
normal(boyuna)kuvvettekideiimvastasylabelirlenirve
TamaGc aadakibantylahesaplanr:

Kullanlabilirlik vEd =Fd /(hf x)


Detaylandrma
hf :Kirigvdesiiletablakolukesiimyerindekitablakalnl,
x :Dikkatealnanuzunluk,
Fd :Tabladaoluannormalkuvvettexuzunluuboyuncameydana
gelendeiim

Y.Do.Dr.Cenkstnda
120
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Kayma
Genel TablalTkirileringvdevetablaksmlararasndaoluan
TasarmEsaslar
kesmekuvveti

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
121
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Burulma
Genel Yapnnstatikdengesinin,yapelemanlarnnburulma
direncinebalolduudurumlarda,tamagcve
TasarmEsaslar
kullanlabilirliksnrdurumlarn dakapsamakzere,
Malzemeler yapnnburulmaetkisinekartasarmndayapbirbtn
olarakdikkatealnmaldr.
Dayankllk
Burulmamomentinedeniyleoluankaymagerilmesi:
TEd
YapsalAnaliz
t ,i tef ,i
TamaGc
2 Ak
icidarndaburulmayabal
Kullanlabilirlik
oluankesmekuvvetiVEd,i
Detaylandrma
VEd ,i t ,i tef ,i zi

TEd,uygulanantasarmburulmamomenti

Y.Do.Dr.Cenkstnda
122
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama
Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Zmbalamakesmekuvveti,birdemeveyatemelin,balolarakoldukakk
biralanolanykemaruzAload alannaetkiedentekilykveyatepkikuvvetinden
kaynaklanabilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
123
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama
Genel Kontrolsnrnntanm
TasarmEsaslar

Malzemeler esaskontrolkesiti
esaskontrolalanAcont
Dayankllk
esaskontrolsnru1

YapsalAnaliz ykuygulananalanAload

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

rcont sonrakikontrolsnr

Y.Do.Dr.Cenkstnda
124
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama
Genel Kaymadirenci,kolonyzeyindeveesaskontrolsnr
TasarmEsaslar
u1dekontroledilmelidir.Bukontrolsonucundakayma
donatskullanlmasgerektiisonucuortayakarsa,bu
Malzemeler snrdantedekaymadonatskullanlmasnaihtiya
Dayankllk duyulmayacakbirsonrakisnruout,ef bulunmaldr.
Esaskontrolsnru1,normalartlardaykuygulanan
YapsalAnaliz
alandan2.0dmesafekabuledilebilirveevreuzunluu
TamaGc enazolacakekildeoluturulmaldr
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
125
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama KontrolSnrlar
Genel Aklkyaknndakikontrolsnr
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk
aklk
YapsalAnaliz Birkenarveyakeyeyaknolanveyakenarveyake
TamaGc zerindekikontrolsnr
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
126
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama zelUygulamalar
ykuygulananalan
Genel

TasarmEsaslar Yksekliideikentemel
pabucundakontrolkesiti
Malzemeler ykseklii

Dayankllk BallH <2.0hH kadar


geniletilmikolonaoturan
YapsalAnaliz
deme
TamaGc esaskontrolsnr ykuygulananalan

Kullanlabilirlik

Detaylandrma BallH >2(d+hH)kadar


geniletilmikolonaoturan
deme
daireselkesitlikolonlardaesaskontrol ykuygulananalan
snr

Y.Do.Dr.Cenkstnda
127
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama Kontroller
Genel Zmbalamaetkisiyleoluankaymagerilmesiiintasarm
ilemi,kolonyzndeveesaskontrolsnru1deyaplan
TasarmEsaslar
kontrolleredayanr.
Malzemeler Kontrolsnrndaveyaykuygulananalanevresinde,
enbykzmbalamakaymagerilmesialmamaldr:
Dayankllk
vEd <vRd,max
YapsalAnaliz

TamaGc
vEd <vRd,c Zmbalamakaymadonatsgereklideil.
Kullanlabilirlik
vRd,c : Dikkatealnankontrolkesitiboyuncazmbalamakaymadonats
Detaylandrma
bulunmayanbirdemeninzmbalamakaymadirencitasarm
deeridir.
vRd,max : Dikkatealnankontrolkesitiboyuncaenbykzmbalamakayma
direncitasarmdeeridir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
128
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama ZmbalamaKaymaDirenci
Genel Kaymadonatsbulunmayandemelerilekolonkaideleri
TasarmEsaslar

DemeZmbalamaKaymaDirenci
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz KolonKaidesiZmbalamaKaymaDirenci
TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

CRd,c,vmin vek1 deerleri,herlkeiin,kendimilliekindeverilebilir.


nerilenDeerler:CRd,c =0.18/c,k1 =0.1vmin =0.035k3/2fck1/2

Y.Do.Dr.Cenkstnda
129
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama ZmbalamaKaymaDirenci
Genel Kaymadonatsbulunmayandemelerilekolonkaideleri
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
130
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama ZmbalamaKaymaDirenci
Genel Kaymadonatsbulunandemelerilekolonkaideleri
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma Kaymadonatskullanlmasgerekliolmayankontrolsnruout (veyauout,ef)


kullanlarakhesaplanmaldr:

Y.Do.Dr.Cenkstnda
131
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
TamaGcSnrDurumlar
Zmbalama ZmbalamaKaymaDirenci
Genel Kaymadonatsbulunandemelerilekolonkaideleri
TasarmEsaslar En son kayma donats sras, kontrol snr uout (veya
uout,ef)tan itibaren en fazla kd mesafe ieride olacak ekilde
Malzemeler
yerletirilmelidir. k deeri iin nerilen deer 1.5tir.
Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

snruout snruout,ef
Y.Do.Dr.Cenkstnda
132
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
Genel
Genel EN 1990 Madde 3.4de kullanlabilirlik snr durumlar u ekilde
snflandrlmtr:
TasarmEsaslar Yap veya yap elemanlarnn normal kullanm artlarndaki ilevleri
Kiilerin konforu
Malzemeler
Yapnn grn (Grn tabiri ile estetikten ziyade, fazla sehim
Dayankllk ve ar atlak oluumu kastedilmektedir.)
EN 199211 yaygn kullanlabilirlik snr durumlarn kapsar. Bu
YapsalAnaliz durumlar:
Gerilme snrlamas
TamaGc
atlak kontrol
Kullanlabilirlik Sehim kontrol
Dier snr durumlar (titreim gibi) bu standard kapsamnda
Detaylandrma deildir.
Gerilmeler ve sehimlerin hesabnda, eilmede ekme
gerilmesinin fct,eff i amamas artyla, enkesitlerin atlamam
olduu kabul edilir.
Y.Do.Dr.Cenkstnda
133
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumu
EtkiKombinasyonlar

Genel Ed C d
TasarmEsaslar
KarakteristikKombinasyon: Ed E Gk , j Pk Qk ,1 0,i Qk ,i
Malzemeler
SkKombinasyon: Ed E Gk , j Pk 1,1 Qk ,1 2,i Qk ,i
Dayankllk

YarkalcKombinasyon: Ed E Gk , j Pk 2,i Qk ,i
YapsalAnaliz
KullanlabilirliksnrdurumundaetkiksmifaktrF vemalzemeksmi
TamaGc faktrM1.0olarakalnr.
Kullanlabilirlik Gk :Kalcetkininkarakteristikdeeri
Pk :ngerme etkisininkarakteristikdeeri
Detaylandrma Qk,1 :nctekdeikenetkininkarakteristikdeeri
Qk,i :nc tek deiken etkiye elik eden etki i nin karakteristik deeri
0i : Kombinasyonfaktrleri
Gj,P,Qi: Ksmifaktrler
Y.Do.Dr.Cenkstnda
134
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
GerilmeSnrlamas
Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler
GerilmeSnrlamas
Dayankllk
Betondabasngerilmelerininsnrlandrlmas
YapsalAnaliz Donatvengerme kablolarndaekmegerilmelerinin
TamaGc snrlandrlmas
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
135
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
GerilmeSnrlamas(Beton)
Genel Yapnnilevindebeklenmeyentesirlerenedenolabilecek,
TasarmEsaslar boyunadorultudakiatlaklar,
mikroatlaklarveya
Malzemeler
yksekseviyedesnmeyi
Dayankllk
engellemekiinbetondabasngerilmesi
YapsalAnaliz snrlandrlmaldr.
TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
136
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
GerilmeSnrlamas(Beton)
Genel Boyunadorultudakiatlaklar
Karakteristikykkombinasyonuetkisindeoluangerilme
TasarmEsaslar
seviyesininkritikdeeriamashlinde,
Malzemeler Basnblgesindebetonrtkalnlnnartrlmasveya
eninesargdonatskullanlmasgibidiertedbirlerin
Dayankllk alnmaddurumda,
Betonbasngerilmesinin,XD,XFveXSevreetkisnflarna
YapsalAnaliz
maruzalanlarda0.6fck deeriilesnrlandrlmasuygunolabilir.
TamaGc
c 0.6fck
Kullanlabilirlik Yarkalcykleretkisialtndabetondakibasngerilmesinin
0.45fck deerindenkkolmashlinde,dorusalsnme
Detaylandrma oluaca,betondakibasngerilmesinin0.45fck deeriniamas
hlinde,dorusalolmayansnmeoluacakabuledilir
c 0.45fck
Y.Do.Dr.Cenkstnda
137
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
GerilmeSnrlamas(Donatvengerme Kablolar)
Genel Elastikolmayanbirimekildeitirmeyi,kabuledilemeyenatlamay
veyaekildeitirmeyinlemekiindonatdakiekmegerilmeleri
TasarmEsaslar snrlandrlmaldr.
Karakteristikykkombinasyonuetkisindedonatdakiekme
Malzemeler gerilmesinin0.8fyk deeriniamamashlinde,kabuledilemeyen
atlamaveyaekildeitirmeninnlendiikabuledilir.
Dayankllk

YapsalAnaliz
s 0.8fyk
Gerilmenin,oluanekildeitirmenedeniylemeydanageldii
TamaGc durumda,ekmegerilmesi1.0fyk deeriniamamaldr.

Kullanlabilirlik s 1.0fyk
ngerme kablolarndakiortalamagerilmedeeri,0.75fpk deerini
Detaylandrma amamaldr.

pm 0.75fpk
Y.Do.Dr.Cenkstnda
138
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
atlakKontrol
Genel atlak oluumu, yapnn uygun ilevini veya dayanklln bozmayacak veya
kabul edilemez yap grnne sebep olmayacak ekilde snrlandrlmaldr.
TasarmEsaslar Yapnn nerilen ilevi, tipi ve atlak snrlamasnn maliyeti dikkate alnarak
hesaplanan snr atlak genilii wmax belirlenmelidir.
Malzemeler

Dayankllk nerilenwmax Deerleri

evreetkisnf Donatlelemanlarve Aderansl kablolar


YapsalAnaliz
aderanssz kablolar bulunan
TamaGc bulunanngerilmeli ngerilmeli
elemanlar elemanlar
Kullanlabilirlik Yarkalcyk Sketkiedenyk
kombinasyonu kombinasyonu
Detaylandrma
X0,XC1 0.4 0.2
XC2,XC3,XC4 0.3 0.2
XD1,XD2,XS1,XS2,XS3 0.3 Basnboalmas

Y.Do.Dr.Cenkstnda
139
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
atlakKontrol
Genel atlakKontrol
TasarmEsaslar Minimumdonatalanlar
Dorudanhesaplamayaplmaksznatlakkontrol
Malzemeler
atlakgeniliklerininhesaplanmas
Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
140
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
atlakKontrol MinimumDonatAlan
Genel atlakkontrolnngerekliolmashlinde,ekmeoluumu
TasarmEsaslar
beklenenalanlardameydanagelecekatlamalarkontrol
etmekamacylaminimummiktardaaderansl donat
Malzemeler kullanlmasgerekir.
Dayankllk Kullanlacakdonatmiktar,atlamadanhemennce
betondaoluanekmekuvvetiileakmaanndaveyaatlak
YapsalAnaliz
geniliinisnrlandrmakgerekiyorsadahadkbir
TamaGc gerilmededonatdaoluanekmekuvvetiarasndaki
dengedenhesaplanabilir.
Kullanlabilirlik

Detaylandrma As ,min s kc k fct ,eff Act

Y.Do.Dr.Cenkstnda
141
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
atlakKontrol MinimumDonatAlan
Genel As ,min s kc k fct ,eff Act
TasarmEsaslar As,min : ekmeblgesindekiminimumdonateliialan,
Act : ekmeblgesindekibetonalan.ekmeblgesi,kesitin,ilkatlak
Malzemeler olumadanhemennceekmeyezorlanacahesaplanan
blmdr,
Dayankllk s : atlakoluumundanhemensonradonatiinizinverilenenbyk
gerilmeninmutlakdeeri.Bugerilmedeeriolarak,donatnnakma
YapsalAnaliz dayanmfyk deerialnabilir.Ancak,enbykubukapveyaubuk
aralnagrebelirlenmiatlakgeniliisnrdeerlerinikarlamak
iindahadkbirgerilmedeerikullanlmasgerekebilir,
TamaGc fct,eff : atlaklarnilkdefaolumasnnbeklendiiandabetondakiefektif
ekmedayanmortalamadeeri:fct,eff =fctm veyaatlamann28
Kullanlabilirlik gndenncemeydanagelmesibekleniyorsadahadktr(fctm(t)).
k: Kendiliindendengelenendzgnolmayangerilmelerintesirini
Detaylandrma dikkatealmakiinkullanlanvesnrlamakuvvetlerininazaltlmasn
salayankatsay,
h300mmolangvdelerveyagenilii300mmdenkkbalklar
iink=1.0dr.h800mmolangvdelerveyagenilii800mmden
bykbalklariink=0.65tir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
142
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
atlakKontrol MinimumDonatAlan
Genel As ,min s kc k fct ,eff Act
TasarmEsaslar
kc : Momentkoludeiiminiveatlamadanhemennce
Malzemeler enkesitteki gerilmedalmndikkatealmakiinkullanlan
katsay
Dayankllk
Sadeceekmedurumuiinkc =1.0dr.
YapsalAnaliz Eilmedurumuveyaeksenelkuvvetlerilebirlikteeilmedurumunda:
TamaGc
Dikdrtgenenkesitler,kutuenkesitler veTenkesitlerin gvdeblmleri
iin:
Kullanlabilirlik c
kc 0.4 1 1
1
ct ,eff

*
k h h f
Detaylandrma
Kutuenkesitler veTenkesitlerin balkblmleriiin:
Fcr
kc 0.9 0.5
Act fct ,eff

Y.Do.Dr.Cenkstnda
143
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
atlakKontrol MinimumDonatAlan
Genel As ,min s kc k fct ,eff Act
TasarmEsaslar
c : Dikkate alnan enkesit blmne etki eden beton ortalama
gerilmesi (c = NEd /bh)
Malzemeler
NEd : Dikkate alnan enkesit blmne, kullanlabilirlik snr
Dayankllk durumunda etki eden eksenel kuvvet (pozitif basn kuvveti).
(lgili etki kombinasyonlar altnda ngerilme ve eksenel kuvvet
YapsalAnaliz karakteristik deerleri dikkate alnarak belirlenmelidir.)
h* : h < 1.0 m iin h* = h; h 1.0 m iin h* = 1.0 m
TamaGc k1 : Eksenel kuvvetlerin gerilme dalm zerindeki tesirlerini
dikkate almak iin kullanlan katsay:
Kullanlabilirlik NEdnin basn kuvveti olmas hlinde k1 = 1.5
NEdnin ekme kuvveti olmas hlinde k1 = 2h*/3h
Detaylandrma
Fcr : fct,eff kullanlarak hesaplanan, atlamaya neden olan momente
bal olarak meydana gelen atlamadan hemen nce balk
iinde oluan ekme kuvvetinin mutlak deeri

Y.Do.Dr.Cenkstnda
144
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
DorudanHesaplamaYaplmaksznatlakKontrol
Genel Dorudanatlakgeniliklerininhesaplanmasileilgilikurallar
basitletirmekamacyla
TasarmEsaslar
ubukapveya
Malzemeler ubukaral
snrlandrlarakizelgebiimindeverilmitir.
Dayankllk
elikteoluangerilme,ilgilietkikombinasyonuetkisialtndaatlam
YapsalAnaliz enkesit esasalnarakhesaplanmaldr.

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
145
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
DorudanHesaplamaYaplmaksznatlakKontrol
Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
146
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
DorudanHesaplamaYaplmaksznatlakKontrol
Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
147
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
atlakGeniliklerininHesaplanmas
Genel atlakgeniliiwk
TasarmEsaslar wk=sr,max (sm cm)
Malzemeler
sr,max : Enbykatlakaral,
Dayankllk sm : Oluanekildeitirmelerintesiridedhilolmakveekme
peklemesitesirleridedikkatealnmakzereilgiliyk
YapsalAnaliz
kombinasyonuetkisialtndadonatnnortalamabirimekil
TamaGc deitirmesi.Sadece,betonunaynseviyedesfrbirimekil
deitirmedurumununtesindeekmenedeniyleoluan
Kullanlabilirlik ilavebirimekildeitirmesidikkatealnr,
cm : atlaklararasndakibetonunortalamabirimekildeitirmesi
Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
148
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
atlakGeniliklerininHesaplanmas
Genel Aderansl donatnn, ekme blgesi ierisinde merkezleri birbirlerine makul
derecede yakn olacak ekilde sabitlendii yerlerde [aralk 5 (c + /2)], en
TasarmEsaslar byk nihai atlak aral,

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
149
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
atlakGeniliklerininHesaplanmas
Genel Aderansl donataralnn5(c+/2)yi atveyaekmeblgesinde
aderansl donatbulunmaddurumlarda,atlakgeniliistsnr
TasarmEsaslar deeri,enbykatlakaral:

Malzemeler

Dayankllk Donatlarbirbirinedikikidorultudayerletirilmielemanlarda,asal
gerilmeeksenleriiledonatdorultusuarasndakiadikkatedeer
YapsalAnaliz derecedebyk(>15o)ise,enbykatlakaral:

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma
: ydorutusundaki donatileasalekmegerilmesi
dorultusuarasndakia,
sr,max,y vesr,max,z : Srasylayvezdorultularndaatlakaralklar

Y.Do.Dr.Cenkstnda
150
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
atlakGeniliklerininHesaplanmas
Genel Donatubuundanolanmesafeyegrebetonyzeyindeoluan
atlakgeniliiw
TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk Tarafszeksen

YapsalAnaliz Betonekmeyzeyi

TamaGc atlakaral

Kullanlabilirlik
atlakaral
Detaylandrma
Gerekatlakgenilii

Y.Do.Dr.Cenkstnda
151
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
SehimKontrol
Genel Bir yap elemannn veya yapnn ekil deitirmesi, eleman
veya yapnn doru ekilde ilev gstermesini veya
TasarmEsaslar
grnn olumsuz ynde etkileyecek derecede
Malzemeler olmamaldr.
Kiri, deme veya konsolun yar kalc ykler etkisinde
Dayankllk
yapaca hesaplanm sehiminin, aklk/250 deerini amas
YapsalAnaliz hlinde, yapnn grn ve genel kullanm amacna
uygunluu bozulabilir. Sehim mesnetlere gre deerlendirilir.
TamaGc Sehimlerin bazlarn veya tamamn dengelemek iin
Kullanlabilirlik
nceden ters sehim verilmi (bombeli) elemanlar
kullanlabilir ancak, kalp vastasyla oluturulan ters sehim
Detaylandrma genellikle aklk/250 deerini amamaldr.
Yar kalc ykler etkisinde inaat sonras oluan sehim iin
aklk/500 deeri, genellikle uygun bir snr deerdir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
152
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
SehimKontrol
Genel Sehimsnrdurumukontrol
TasarmEsaslar Aklk/ykseklikorannnsnrlandrlmas,
Hesaplanmsehimdeeriilesehimsnrdeerinin
Malzemeler
karlatrlmas
Dayankllk
ileyaplr.
YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
153
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
Aklk/YkseklikOrannnSnrlandrlmas
Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
154
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
Aklk/YkseklikOrannnSnrlandrlmas
Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk
Bu bantlar uygun tasarm yk etkisi altnda, kullanlabilirlik snr
YapsalAnaliz durumunda, kiri veya demenin aklk ortasnda veya konsolun
mesnedindeki atlam enkesitte elik gerilmesinin 310 MPa (yaklak olarak fyk
TamaGc = 500 MPaya karlk gelir) olduu kabul esas alnarak tretilmitir.
Dier gerilme seviyelerinin kullanld durumda, bu bantlar ile elde edilen
Kullanlabilirlik deerler, 310/s deeri ile arplmaldr.

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
155
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
Aklk/YkseklikOrannnSnrlandrlmas
Genel

TasarmEsaslar

Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
156
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
HesaplaSehimKontrol
Genel Eilmeetkisinemaruzelemanlarda,elemann gsterecei
TasarmEsaslar
davrannyeterliseviyedetahmini

Malzemeler II 1 I
Dayankllk : rneinbirimekildeitirme,erilikveyadnme olabilen
ekildeitirmeparametresi(basitletirmeamacyla, sehim
YapsalAnaliz
olarakdaalnabilir)
TamaGc I,II srasylaatlamamvetamamenatlamdurumlara
ilikinparametredeerleri
Kullanlabilirlik
: Datmkatsays(birenkesitte ekmepeklemesinindikkate
Detaylandrma
alnmasnsalayan)
2
sr
1
s
Y.Do.Dr.Cenkstnda
157
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
KullanlabilirlikSnrDurumlar
HesaplaSehimKontrol
2
Genel sr
1
TasarmEsaslar
s
=0, atlamamenkesitler iin,
Malzemeler
: Yketkimesresininveyaortalamabirimekildeitirme
Dayankllk
deerinekadartekrarlyklemeninetkisinidikkatealmakiin
kullanlankatsay,
YapsalAnaliz =1.0,ksasrelitekyklemeiin,
=0.5,kesintisizetkiedenyklerveyaoksaydatekrarl
TamaGc yklemeevrimiiin,
s : atlamenkesit esasalnarakhesaplananekmedonats
Kullanlabilirlik gerilmesi,
sr : lkatlamayanedenolanykartlaraltndaatlamenkesit
Detaylandrma esasalnarakhesaplananekmedonatsgerilmesi
sr /s yerine eilme iin Mcr/M veya sadece ekme iin Ncr/N konulabilir.
Burada, Mcr atlamaya neden olan moment, Ncr ise atlamaya neden olan
kuvvettir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
158
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapElemanlarnnDetaylandrlmas
Kiriler BoyunaDonat
Genel MinimumveMaksimumBoyunaDonatOranlar
fctm
TasarmEsaslar As ,min 0.26 bt d 0.0013bt d
fyk
Malzemeler
As ,max 0.04 Ac
Dayankllk

YapsalAnaliz Basit mesnetler kabul ile tasarm yaplsa dahi, yekpare yaplarda,
mesnetlerdeki enkesitler, ksmi rijitlikten kaynaklanan ve aklk
TamaGc ortasndaki en byk momentin en az 0.15 kat olan eilme
momentine gre tasarlanmaldr.
Kullanlabilirlik
Sreklikirilerinaramesnetlerinde,tablalbirenkesitteki toplam
Detaylandrma ekmedonatsalanAs,efektiftablageniliiboyuncayaylmaldr.
ekmedonatsnnbirksm,gvdegeniliiboyuncasklatrlabilir.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
159
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapElemanlarnnDetaylandrlmas
Kiriler BoyunaDonat
Genel Srekli kirilerin ara mesnetlerinde, tablal bir enkesitteki toplam
ekme donats alan As, efektif tabla genilii boyunca yaylmaldr.
TasarmEsaslar ekme donatsnn bir ksm, gvde genilii boyunca sklatrlabilir.
Malzemeler

Dayankllk

YapsalAnaliz

TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Tablalbirenkesite ekmedonatsnnyerletirilmesi

Y.Do.Dr.Cenkstnda
160
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapElemanlarnnDetaylandrlmas
Kiriler KaymaDonats
Genel Kaymadonatsileyapelemannnboyunaekseniarasndakias,45o ile90o
arasndaolmaldr.Kaymadonatsaadaverilenlerinkombinasyonundan
TasarmEsaslar oluabilir:
Boyunaekmedonatsnvebasnblgesinisaranbalantlar
Malzemeler Pilyeler,
Dayankllk Kalpierisineboyunadonatysarmayacakekildeyerletirilenancak,
basnveekmeblgelerineuygunekildeankrajlanm kafes,merdiven
YapsalAnaliz vb.ekillidonatlar.
Gerekliolankaymadonatsnn0.50 katnbalantlaroluturmaldr.
TamaGc

Kullanlabilirlik

Detaylandrma

balantalternatifleri Dbalant

Y.Do.Dr.Cenkstnda
161
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapElemanlarnnDetaylandrlmas
Kiriler KaymaDonats
Genel Kaymadonatsoran:
TasarmEsaslar
w
Asw
w ,min
0.08 fck
Malzemeler s bw sin fyk
Dayankllk
w : Kaymadonatsoran,
YapsalAnaliz
Asw : suzunluuboyuncakaymadonatsalan,
s: Elemannboyunaekseniboyuncallenkayma donatsaral
TamaGc bw : Elemanngvdegenilii
: Kaymadonatsileboyunaeksenarasndakiadr.
Kullanlabilirlik

Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
162
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapElemanlarnnDetaylandrlmas
Kiriler KaymaDonats
Genel Kaymadonatselemantakmlararasndaboyuna
TasarmEsaslar
dorultudakienbykaralksl,max deeriniamamaldr.
sl,max =0.75d(1+cot
Malzemeler
Pilyeler arasndaboyunadorultudakienbykaralksb,max
Dayankllk deeriniamamaldr.
YapsalAnaliz sb,max =0.6d(1+cot
TamaGc
Birdizikaymabalantsnnkollararasndakieninearalk
st,max deeriniamamaldr.
Kullanlabilirlik
st,max =0.75d600mm
Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
163
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapElemanlarnnDetaylandrlmas
MasifDemeler Donat
Genel AnaDorultudakiMinimumveMaksimumDonatOranlar
fctm
TasarmEsaslar As ,min 0.26 bt d 0.0013bt d
fyk
Malzemeler
As ,max 0.04 Ac
Dayankllk
ubukaralklarsmax,slabs deeriniamamaldr.
YapsalAnaliz nerilensmax,slabs deerleri:
Anadonatiin3h400mm,buradah,demenintoplamkalnldr.
TamaGc kincildonatiin3.5h450mm.
Tekilyklerinbulunduuveyaenbykmomentinolutuualanlarda,
Kullanlabilirlik buhkmlersrasylaaadakihlednr:
Anadonatiin2h250mm.
Detaylandrma kincildonatiin3h400mm.
Kaymadonatsyerletirilmibirdemeninkalnlenaz200mm
olmaldr.Kaymadonatsdetaylandrlrken,kirileriindonatoranna
ilikinverilenenazdeervetarifuygulanr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
164
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapElemanlarnnDetaylandrlmas
Kolonlar BoyunaDonat
Genel BoyunaDonat
TasarmEsaslar MinimumDonatapmin =8mm
MinimumDonatAlan
Malzemeler
0.10NEd

Dayankllk
As ,min fyd
0.002 A
YapsalAnaliz c max

TamaGc MaksimumDonatAlan
Kullanlabilirlik Bindirmeblgeleridnda:As,max =0.04Ac
Bindirmeblgelerinde:As,max =0.08Ac
Detaylandrma

Y.Do.Dr.Cenkstnda
165
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm
YapElemanlarnnDetaylandrlmas
Kolonlar EnineDonat
Genel EnineDonat
TasarmEsaslar
Eninedonatnn(balantlar,halkalarveyafret)ap,6mmveyaen
bykboyunaubukapnndrttebirideerlerininbyk
Malzemeler olanndanazolmamaldr.Eninedorultudadonatolarakkullanlan
hasreliktekitellerinap5mmdenkkolmamaldr.
Dayankllk Kolonboyuncaeninedonataral,scl,tmax deeriniamamaldr.
YapsalAnaliz Enkkboyunaubukapnn20kat

scl ,t max Kolonenkesitininkkboyutu
TamaGc
400mm
min
Kullanlabilirlik
Kolonenkesitinin bykboyutunaeitmesafedhilinde,kiriveya
Detaylandrma demeninaltndaveyastndekalanenkesitlerde veenbyk
boyunaubukapnn14mmdenbykolmashlindescl,tmax
deeri0.6faktrilearplarakazaltlmaldr.

Y.Do.Dr.Cenkstnda
166
stanbulTeknikniversitesi|MimarlkFakltesi|MimarlkBlm

You might also like