Bu Proje Avrupa Birlii ve Trkiye Cumhuriyeti

tarafndan finanse edilmektedir

1. BLM
KULLANICI ARAYZ

GR
SolidWorks uygulamas, bir mekanik tasarm otomasyon yazlmdr ve kat modelleme
yapabilmek iin kullanlan CAD (bilgisayar destekli tasarm) programlardan birisidir. Kat
modelleme bir parann boyutlu olarak bilgisayar ortamnda izilmesidir. SolidWorks
program her alanda kullanclarn hzl ve kolay bir ekilde rnlerinin kat modellerini
tasarlayabilmelerini salamaktadr. Ayn zamanda kat modelleme zelliinin yannda imalat,
analiz gibi dier mhendislik ve retim sektrlerinde de kullanlabilmektedir.

1.1. SolidWorks Programnn Balatlmas

Program bilgisayara kurulum ileminden sonra balat mens ve masastnde ksayolunu
atamaktadr. SolidWorks programna masastndeki,
ksayol tuu ile ya da Balat-Tm programlar- SolidWorks 2013- SolidWorks 2013
sekmesini seerek giri yapabilirsiniz.

SolidWorks programn ilk atmzda giri ekran (ekil 1) karmza gelmektedir.

SolidWorks yazsnn yanndaki ok tuuna bastmzda standart Windows aralar alacaktr.
Bu ksmdan yeni izim sayfas oluturulabilir veya daha nceden yaplm bir almay
aabiliriz. Bu komutlar fare kullanarak aabildiimiz gibi bu ksmda klavye ksa yollarn
kullanarak ta aabiliriz. Yeni sayfa amak iin Ctrl+N, daha nceden izimi yaplm bir
dosyay amak iin ise Ctrl+O klavye tularn kullanarak ilemimizi yapabiliriz.

ekil 1:SolidWorks 2013 giri ekran

Karmza gelen al ekranndan Dosya-Yeni sekmesinden, yeni belge ksa yolundan ya da

klavye tularn kullanarak yeni izim belgesini oluturuyoruz. Alan Yeni SolidWorks
Belgesi (ekil 2) penceresinde para, montaj ve teknik resim seenekleri bulunmaktadr.

ekil 2: Yeni izim sayfas ama

Para, tek para model tasarlamak iin kullanlr. Bu seenekten iki boyutlu modelleme, kat
modelleme ve yzey modelleme ilemleri yaplabilir. Bu blmde yaplabilen ilemleri
aadaki ekilde sralayabiliriz.
 ki Boyutlu Modelleme
Kat Modelleme
Boyutlu Erilerle Modelleme
Yzey Modelleme
Sac rn Modelleme
Plastik Enjeksiyon Kalp Modelleme
Montaj Eleman Tasarm
Tasarm Tablosu

Montaj, bu seenek yardmyla modellenen paralar bir araya getirilip birbirleriyle

ilikilendirilerek bir sistem oluturulur. Bu sayede monte edilen paralardan
Alt ksmda grnen gelimi sekmesinde kullancya ait olan ablonlarn kaydedildii ve
kullanld blmdr. Genel olarak montaj yaplrken uygulanan iki farkl yaklam vardr.

Paralar ayr ayr izilip montaj sayfasnda ilikilendirilerek bir araya getirilir.
Paralar montaj sayfas ierisinde st ste modellenir.

Teknik Resim, boyutlu modellenmesi tamamlanm model veya montajlarn l, tolerans,

yzey ileme iaretleri ve bunun gibi retilebilmesi iin gereken parametrelerin iki boyutlu
kat zerine tanmland ksmdr.

1.2. Kullanc Arayz

SolidWorks program grn ve kullanm Windows temeline dayanan birok rnle
benzerdir. Komutlar izim ekrannn zerinde bulunan menlerde sralanmtr ve seimler ilk
olarak farenin sol tuunu kullanarak yaplmaktadr. ekil 3 te yeni bir izim sayfas
grlmektedir. Kullanc ara yznn balca alanlar olarak men ubuu, komut yneticisi,
para dokman penceresi, ara ubuu, grev blmesi ve durum ubuundan meydana
gelmektedir.

ekil 3: Kullanc ara yz

1.3. Unsur Aac
SolidWorks program tam parametrik bir yazlmdr. Bu parametreler unsur aac ierisinde
bulunmaktadr. Unsur aac, tasarm aac, property manager (ara yneticisi), configuration
manager, display manager ve dimxpert meneger blmlerinden olumaktadr.

Tasarm Aac; ilemlerin ynetildii blmdr. Tasarm ierisinde yaplan her ilem
kaydedilir ve modellemenin her aamasnda bu ilemlerde deiiklik yaplabilir. Modellere
malzeme atama ilemlerini Malzeme blmnden yaplmaktadr. Burada dzlemler ve orjin
tasarm iin gerekli temel modelleme bileenleridir.

ekil 4: Unsu aac ve blmleri

n Dzlem XY,
st Dzlem XZ,
Sa Dzlem YZ dorularnn oluturduu dzlemi gstermektedir.
Bu dzlemlerin kesitii nokta da Orijin i oluturmaktadr. Aadaki ekilde dzlemler ve
orjin gsterilmektedir.

ekil 5: Dzlemler ve orjin

Tasarm yaplrken kullanlan btn izim operasyonlar ilem srasna gre tasarm aacnda
grlmektedir. ekil 6 da bir model ve modele ait tasarm aac grnts verilmektedir.
 ekil 6: Tasarm aac ve model ilemleri

Property Manager (Ara yneticisi); izim objeleri arasnda veya izim objeleri ve dzlemler,
eksenler, kenarlar veya tepe noktalar arasnda geometrik ilikiler oluturabilirsiniz. ara
yneticisinde yaplacak dzenlemeler balklar eklinde listelenir. Deerlerin girilmesi iin
deer alanlar, nesnelerin seilmesi iin nesne alanlar kullanlr.

ekil 7: Ara yneticisi

1.4. Grnlerin Ayarlanmas

Tasarm yaplrken modelin farkl alardan grme, dndreme veya ekranda yerini deitirme
gibi ilemlerin yaplabilmesi iin Grnm ara ubuundan yararlanlr. Bu ara ubuu
izim ekrannn st ksmnda ortada sabit olarak bulunmaktadr.
 ekil 8: Grnm ara ubuu

Grnt Oryantasyonu, modelleme yaplrken modelin farkl alardan

grnebilmesini salar ve izim ekrann oklu blmelere ayrr. Grnt oryantasyonu
penceresi grnm ara ubuundan, klavyenin boluk tuundan ve farenin sa tuuna
basldnda gelen menden seim ilemi yapabiliriz

ekil 9: Grnt oryantasyonu

Bir nceki Grnm, bir nceki grne geri dner. Ksayol komutu Ctrl+Shift+Z
tulardr.

Yeni Grnm, farkl bir grn as eklemek iin kullanlr.

Standart Grntleri Gncele, standart grntleri gncellenmesini salar.

Standart Grntleri Sfrla, standart grntleri sfrlanmasn salar.

Grnm Seicisi, bu komut seildii zaman ekrana kp eklinde ve zerinde 22 farkl

grn as bulunan bir ekil gelir. stediimiz grnt asn bu ekil zerinden seebiliriz.
 ekil 10: Grnt Seicisi

Standart olan Sol, st, n, Alt, Sa ve Arka grnlerinden istenilen

grn ekrana gelecek ekilde modeli dndrr ve yaknlatrr.

Modelin zometrik, Dimetrik ve Trimetrik grnlerini seilebilmesini salar.

Buna Dik, seenei seili dzlem, dzlem yzey veya unsura dik bakacak ekilde modeli
dndrerek yaknlatrr. ki boyutlu izimlerde izim modeline dik bakmak iin bu
seenek kullanlr. Ksayol komutu Ctrl+8 tulardr.

Srs ile Tek, ift yatay, ift Dikey ve drtl grnm seenekleri izim
ekrann blmlere ayrarak ayn modeli farkl anda grntleme ilemini
yapar.

Pencereye Sdr, btn izimlerin ekrana sdrlmas iin kullanlr. Ksayol komutu F
tuudur.

Alana Yaknlatr, yaknlatrlmak istenilen alan fare ile ereve ierisine alnarak ekrana
sdrlr.

Kesit Grnm, yaplan tasarmn kesitlerini grebilmek iin kullanlr.

Yaknlatr/Uzaklatr, seenei grntnn bytme veya kltme ilemini yapar.

lem seildikten sonra farenin sol tuuna basl olarak fareyi yukar ekilmesi byme, aa
ekilmesi kltme ilemlerini yapar.

Grnm Dndr, modelin dndrlerek istenilen bak asna getirilmesi iin

kullanlr. Bu ilem ayn zaman herhangi bir seim yaplmadan farenin orta tuu ile yaplabilir.

Srme, modelin izim ekrannda farkl yerlere grn alarn deitirmeden

tanabilmesi iin kullanlr. Herhangi bir seim yaplmadan bu ilem, Ctrl tuu ve farenin orta
tuuna basl tutularak kullanlabilir.
 Grnt Stili, Aktif grnt iin grnt stilini deitirir. Bu grnler kat veya
telkafes eklindedir. Grnler Sras le, Glgeli ve Kenarl, Glgeli, Arka Kenarlar
Gizle, Arka Kenarlar Gster ve Tel Kafes seenekleridir.

1.5. lm
lm model zerinden l alabilmek iin kullanlr. Bu ilemin teknik resimdeki
llendirme ilemi ile kartrlmamaldr. Komut seildiinde lm penceresi alacaktr.
Seilen modele gre baz ller belirecektir. izgi seeneinde izginin boyu nokta
seeneinde noktann koordinatlar, iki izgi seildiinde izgiler aras mesafe, iki nokta
seildiinde noktalar aras mesafe, yzey seildiinde yzey alann ler.

ekil 11: lm penceresi

Seenei; merkezden merkeze, minimum mesafe maksimum mesafe llendirme

lmleri kullanlr.

l birim sisteminin ayarlanmas iin kullanlr.

seilen modelin Delta x, y, z lleri verilir.

Arac kullanlarak l alma dzlemi seilir.

Hibiri; boyutlu uzayda l alma ilemini gerekletirir.
Ekran; ekran grn asnda l alnr.
Yz/Dzlem Se; yzey veya dzlem zerinden izdm alnarak l
deeri alnr.

1.6. Ktle zellikleri

Modelin arl, hacmi ve atalet momenti gibi zelliklerini tespit etmemizi salar. Komut
seildiinde ktle zellikleri penceresi alacaktr. Pencere aldktan sonra zellikleri tespit
edilecek model seilir ve pencereden Yeniden Hesapla Butonuna baslr. Pencereden Yazdr
komutu ile zellikler yazdrlabilir, kopyala butonu ile zellikler panoya kopyalanabilir.
Seenekler butonu kullanlarak ayarlarn deitirilmesi salanabilir.
 ekil 12: Ktle zellikleri
1.7. Kesit Grnm
Kesit Grnm arac ile parann istenilen yerinden dzlemsel bir ekilde kesitini almamz
salar. Kesit 1, Kesit 2 ve Kesit 3 seenekleri seildiinde modelin ayn anda birden fazla
kesitinin alnmas salanabilir.

ekil 13: Kesit grnm

1.8. Ara ubuklarnn Dzenlenmesi
Program ilk kez aldnda, menlerde tasarm yaplabilmesi iin gerekli olan standart ayarlar
ile gelmektedir. Alan izim penceresinde, tasarlanacak parann modellenebilmesi iin
gerekli olan iki boyutlu, boyutlu ve yzey modelleme gibi ara ubuklar, grnm ara
ubuu, standart ara ubuu ve tasarm aac bulunmaktadr. Her kullancnn bu ara
ubuklarn kendine zel oluturabilir ve ayarlamalar tasarm esnasnda byk avantajlar salar.
Ara ubuklarnn dzenlenmesi ve farkl ilemler iin kullanlan ara ubuklarnn
eklenebilmesi iin men ubuunda Aralar sekmesinden Kiiselletir komutu seilmesiyle
ekrana gelen Kiiselletir penceresi kullanlr.
Kiiselletir penceresi Ara ubuklar, Ksayol ubuklar, Komutlar, Menler, Klavye, Fare
Hareketleri ve Seenekler olmak zere yedi sekmeden olumaktadr.

1.8.1. Ara ubuklar

Ara ubuklar btn ara ubuklarnn yer ald blmdr. Burada istenilen ara ubuunun
solundaki kutunun seilmesiyle aktifletirilir. Bu blmde ayrca ekrandaki aralarn
byklklerinin ayarlanmas ve fare ile zerine gelindiinde o komuta ait zelliklerini
aklayan bir diyalog penceresinin almasn salamak gibi seeneklerini sunan opsiyonlar da
yer almaktadr.

ekil 14: Kiiselletirme ara ubuklar

1.8.2. Ksayol ubuklar

Ksayol ubuklar herhangi bir sekmeden bamsz olarak ve para, montaj, teknik resim ve
izim modlarnn her biri iin kendi komut dizinini oluturma imkann salar. Klavye zerinde
standart olarak S (klavye ksayolu deitirilebilir) tuuna basldnda aktif olmaktadr.
Modlarn her birine istenilen komutlar sa blmde bulunan dmeler mensnden farenin sol
tuu ile srkle brak ile istee bal dzenlenebilir.
 ekil 15: Kiiselletirme Ksayol ubuklar

1.8.3. Komutlar
Btn ara ubuklarnn her birinde bulunan komutlar gurup halinde gsterilmektedir. stenilen
ara ubuu seildiinde sa tarafnda bulunan Dmeler mensnde bu ara ubuuna ait
komutlar gsterilir. Bylelikle bu komutlar ierisinde istenilen buton farenin sol tuu ile basl
tutulup istenilen ara ubuu zerine braklarak dzenlenebilir ya da bir ara ubuunda
istenmeyen ikon fare ile seilip tanarak komutlar blmne braklmasyla kaldrlabilir.

ekil 16: Kiiselletirme komutlar

1.8.4. Menler
Menler sekmesinden, alma sayfasnda bulunan dey menlerin yeniden kullancya zel
olarak dzenlenmesi salanr. Bu blmde bulunan Kategoriler alannda istenilen menler
seilir, ardndan hangi komut deiecekse yandaki Komutlar alanndan seilir ve alt ksmndaki
alanlara srasyla hangi men altnda, nereye gelecei ve adnn ne olaca girilerek istenilen
ayarlar yaplm olur.

ekil 17: Kiiselletirme menler

1.8.5. Klavyeye
Klavye sekmesi, komutlara ksayol eklemek amacyla kullanlr. Sk kullanlan komutlar klavye
zerindeki tulara tanmlanarak ilemler daha pratik ve hzl olmaktadr. SolidWorks
programnda atanm baz ksayollar bulunmaktadr. Aralara ksayol eklemek iin listeden ara
bulunarak Ksayol(lar) alanna tklanr ve klavyeden ksayol girilir. rnein sklkla kullanlan
Ekstrzyon Kat Oluturma komutuna Ctrl+E ksayolu atanabilir. Ekstrzyon Kat Oluturma
komutu kullanlmak istenildiinde bu ksayolu kullanarak daha hzl allm olur. Bunun iin
listeden Ekstrzyon Kat Oluturma seenei bulunur ve karsndaki Ksayol(lar) alanna
tklanr ve klavyeden Ctrl ve E tularna beraber baslr. Bu ekilde Ctrl+E tularna Ekstrzyon
Kat Oluturma komutu atanm olur.
 ekil 18: Kiiselletirme klavye
1.8.6. Fare Hareketleri
Fare hareketleri sekmesinden hzl fare kullanm ksayollar ayarlanabilir. Bu sekmeden srekli
kullanlan aralara, fare hareketleriyle ilikili ksayollar atanarak istenildii zaman araca bir
fare hareketi ile ulalr. Aralara fare hareketleriyle ksayol eklemek iin Komut listesinden
ara bulunarak ilgili modelleme blmlerinde ayarlama yaplr. rnein srkle
komutuna ekil 19 da grld gibi farenin sa tuuna baslarak saa doru hareket
ettirildiinde srkleme komutu aktif olacaktr.

ekil 19: Kiiselletirme fare hareketleri

1.8.7. Seenekler
Kiiselletir penceresinin Seenekler sekmesinde ksayol zelletirme ve i ak zelletirme
blmleri bulunmaktadr. Penceredeki ksayol zelletirme blm kullanlarak ksayollar
gsterilir veya varsaylanlar sfrla diyerek kullanc ayarlarna geri dnlr. Ayn ilem
menler iin de yaplabilir. Penceredeki i ak zelletirme blmnden, yazlmn genel
kullanm alan seilir. Yaplan seime gre men ve ara ubuu grntleri deiecektir.

ekil 20: Kiiselletirme seenekler

1.9. Sistem ve Dokman Ayarlar

SolidWorks programnda detayl ayarlarn yapabilmek iin men ubuunda Aralar
sekmesinden Seenekler blm seilir. Karmza gelen pencerede sistem seenekleri ve belge
zellikleri olmak zere iki ksm grlmektedir. Sistem seenekleri; sistemde geerli olan
ayarlarn yapld ksmdr. Burada yaplan deiiklikler bir kere yaplr, program her
aldnda bu ayarlamalar yapmaya gerek yoktur. Belge zellikler; mevcut olan izim
dosyasna ait olan zelliklerdir. rnein izim dosyasnn birim sistemini deitirebiliriz,
yaptmz deiiklik sadece bu izim dosyas iin geerlidir ve yeni bir izim dosyas
atmzda ayarlar sfrlanarak gelecektir.
Sistem Seenekleri penceresinde; genel ayarlar, teknik resim ayarlar, renk seenekleri, izim
sayfas ayarlar, grnt ayarlar, performans, montaj, d kaynaklar, varsaylan ablonlar,
dosya yerleri, ynetici zellikleri, zellikler penceresindeki mesafe ya da a deerlerinin art
miktarlarnn belirlenmesi, paralarn dndrlme hzlarndaki ayarlarn yaplmas, istenilen
zaman aralnda otomatik olarak kaydedilmesi ve yedek dosyalama yerini gsterilmesi gibi
ayarlarn yaplaca blmleri ierir.
 ekil 21: Sistem seenekleri

1.10. Eklentiler ve Ayarlarn Kaydedilmesi/Yklenmesi

Kullanlan program dahilin de gelen eklentileri rnein; makine elemanlar ktphanesi,
paralarn veya montajlarn mekanik analizlerinin, montaj paralarnn gerek zamanl hareket
analizlerinin yapld modllerin aktifletirildii blmdr. Bu eklentileri; Aralar
mensnden Eklentiler blm seilir, alan etkinlikler penceresinden istenilen uygulamalar
iaretlendikten sonra Tamam tuuna baslarak aktifletirilebilir.

SolidWorks programnda yaplan kiiselletirme ayarlarn kaydetmek ve baka bir programda

veya yeni program kurulumu sonrasnda kullanabilmek iin; Balat, Tm Programlar,
SolidWorks2013, SolidWorks Tools, Copy Settings Wizard seilir. SolidWorks Copy Settings
Wizard penceresinde (ekil 22) iki seenek bulunmaktadr, bunlar; Save Settings yaplan
kiiselletirilme ayarlarnn kaydedildii, Restore Settings ise ayarlarn geri yklendii
ksmdr. Bu ksmda yapmak istenilen ilem seilir ve pencerenin alt ksmndaki ileri tuuna
baslr, bir sonraki pencerede ayarlarn kaydedilecei veya geri yklenecei yer belirlenerek
ilem tamamlanr.
ekil 22: SolidWorks ayar kopyalama penceresi
2. BLM
K BOYUTLU MODELLEME
ki boyutlu modelleme dier ismiyle ske, gerek kat modellemenin gerekse yzey
modellemenin temellerini oluturmaktadr. Aadaki ekilde ske ve ske kullanlarak
yaplm bir kat model grlmektedir.

ekil 23: ki boyutlu ve 3 boyutlu izim

2.1. ki Boyutlu Modelleme Ortamna Giri

Ske ortamna girebilmek iin izim alanndan veya unsur aacndan dzlemsel nesne
seildiinde alan yan menden izim ya da bir dzlem seildikten sonra izim komut
mensnden izim ikonunu seilir.

ekil 24: izime Giri

Artk istenilen parann tasarlanabilmesi iin gerekli olan iki boyutlu ortama geilmi olur.
Burada ilgili komutlar kullanlarak iki boyutlu izim gerekletirilir. Tm gerekli detaylar
izildiinde dier ilemleri yapmak iin sketen kmak gerekir. Bunun iin ekrann sa st
kesinde bulunan ske onay ikonuna tklanarak iki boyutlu izimden klr. Eer izim
iptal edilmek istenirse iptal etme ikonu seilerek izim iptal edilir. ki boyutlu izim
yaplrken tasarm aacnda yaplan her ilem iin parametre atanmaz sadece ske almasnn
ismi bulunur. rnein aadaki resimde gsterilen izimde birden fazla unsur (izgi, daire,
radyus, vb.) kullanlmtr fakat tasarm aacnda bu ilemleri iin sadece izim 1 unsuru
atanmtr.

ekil 25: ki boyutlu izim sonlandrma

ki boyutlu tasarm yaplrken bak asnn izim dzlemine dik olmas izim ilemlerini
kolaylatrr. Bu sebeple skece girildiinde, izim dik adan farkl bir a ile baklyorsa
Buna Dik aracna baslarak izim dik duruma getirilir.

2.1.1. izgi ve Merkez izgisi Oluturma

Dz izgilerin oluturulmasnda kullanlr. izgiler iki boyutlu tasarm yaplrken en ok
kullanlan aratr ve ierisinde birok pratik ayrnt bulundurarak izimin kolaylkla
oluturulmasn salar. izim arac seilip ekranda bir noktann tklanmas ve ardndan istenilen
mesafe kadar srklenerek dier noktann tklanmasyla izgi oluturulur.
izim aracna tklanmasyla ekrann sol ksmnda (tasarm aac), izgi zelliklerini gsteren
ara ynetici penceresi alr. Alan pencereden, izgiye istenilen zellikler balamadan
verilebilecei gibi izgi tamamlanp zerine bir kez tklanarak da ayn pencereden istenilen
zellikler sonradan verilebilir. Bu pencerede balangtaki ayarlama zelliklerine ek olarak
sahip olduu ilikilendirme tr ve izginin btn koordinatlarn gsteren men yer alr.
Aada izgi zelliklerini gsteren pencere verilmitir.
Varolan likiler, izgilerin mevcutta olan dikey, yatay gibi zelliklerinin gsterildii yerdir.
Ayrca kstlama atanm bir izgiye liki Ekle ksmndan bu kstlamaya zt baka bir kstlama
atanrsa ekrana bir uyar gelecektir ve bu uyarya tama denildiinde eliki yaratan bu zellik
krmz renkte gsterilecektir. Bu durumu dzeltmek iin yine ayn blmden istenmeyen
kstlama seip silinebilir.
likileri Ekle, seilen izginin yatay, dikey veya sabitleme ilemlerinin yapld blmdr.
Seenekler, izgilerin eksen izgisi olarak tanmlanmasn salayan iki seenek bulunmaktadr.
Yardmc olarak, izginin belirlenen uzunluunda eksen izgisine dntrr. Sonsuz uzunluk
ise izgiyi balang ve biti ynnde sonsuz olarak eksen izgisine dntrmeyi salar.
Parametreler, oluturulan izginin boyut ve a deerlerinin belirlendii yerdir. ok
Ek parametreler, izginin balang noktasnn, koordinat merkezine (orijin) gre konumunu
gsterildii ksmdr.
izgi arac komuttan klmadan ard ardna dz izgiler izilebilmesini salamaktadr.
stenilen izgi, ilk noktaya tklanp farenin ikinci noktaya srklenerek tekrar tklanmasyla
oluturulur. Bunu dier noktalarn seilmesiyle istenilen izgiler oluturulur.
izgi komutundan kmadan yay oluturabilmek iin farenin sa tuuna tklanp alan
menden Yaya ge seilerek yay izimine balanr ya da klavyeden A tuuna baslarak da yay
izimine geilebilir. izilen yay dz izgiye teet olacaktr.
izgi komutundan kmak iin klavyede bulunan Esc tuunu kullanabildiimiz gibi sa tua
basp gelen pencereden se blmnden k yapabiliriz.

ekil 26: izgi ve merkez izgisi oluturma

Merkez izgisi genel olarak yardmc izgi oluturmakta kullanlr. izgi aracnn yanndaki ok
tuuna basldnda Merkez izgisi aracna ulalacaktr. Herhangi bir ske elemannn
simetriini alabilmek, dndrerek kat model oluturabilmek gibi ilemler iin eksen izgisine
ihtiya duyulur.

2.1.2. Daire dzelecek

izim ara ubuunda izim komutlarndan daire komutunu seiyoruz. izim aracna
tklandnda aada verildii gibi daire tipinin seilecei pencere alacaktr. Bu pencereden
izim tipi seildikten sonra izim alanna izim yaplr. Daire izim ara yneticisinde;
Daire Tipi, blmnde daire ve nokta daire olmak zere iki seenek mevcuttur. Bunlardan
ilk seenek standart daire izimi iin kullanlr ilk seilen nokta emberin merkezi, ikinci seilen
nokta ise emberin getii noktadr. kinci seenek ise noktadan geen ember izimi iin
kullanlr. Bu seenek seildiinde izim alannda emberin geecei nokta seilerek ember
oluturulur.
Parametre, blmnde ise dairenin merkez koordinatlar ve yarap deerleri belirlenir.
 ekil 27: Daire oluturma

2.1.3. Spline Komutu ile izgi oluturma

Spline, setiimiz noktalardan geecek ekilde eri oluturmamz salayan komuttur. izim
mensnden spline komutunu seiyoruz sonra erinin gemesini istediimiz noktalar seerek
erimizi oluturuyoruz.

ekil 28: Spline ile eri oluturma

2.1.4. Dikdrtgen oluturma

Dikdrtgen oluturmak iin izim mensnden dikdrtgen komutu seilir. bu ksmda ekrana
be farkl dikdrtgen izim seenei kar, bunlar;
Ke ile dikdrtgen, sadece izeceimiz dikdrtgenin kegen noktalarn belirtiriz,
Merkez ile dikdrtgen, merkez noktas ve bir kegen noktas seilerek,
3 ke noktas ile dikdrtgen, ke noktas seerek dikdrtgeni al ekilde,
3 ke noktas ve merkez ile dikdrtgen, merkez noktas, bir kenarn orta noktas ve ke
noktas belirterek,
Paralelkenar, ke noktas belirterek bir paralel kenar izmemizi salar.
 ekil 29: Dikdrtgen oluturma

2.1.5. Yay Oluturma

izimde yay oluturmak iin yay komutu seilir. Burada eit yay oluturma seenei
mevcuttur. Bunlar;
Merkez noktas ile yay, izimine girdiimizde nokta seeriz, bunlar birinci nokta merkezi,
ikinci nokta yayn balangcn ve yarapn, nc nokta ise bitii tanmlamaktadr.
Teet yay, izim ekrannda bulunan izgi veya izgilere teet olacak ekilde yay
oluturulabilmesini salamaktadr.
3 nokta ile yay, komutunda ise belirlediimiz noktadan yay izebilmemizi salar.

ekil 30: Yay oluturma

2.1.6. Elips Oluturma

izim mensnden elips komutunu setiimiz zaman iki seenek karmza kmaktadr bunlar
elips ve ksmi elipstir.
Elips, komutunu setiimizde birinci nokta merkez noktasn, ikinci nokta birinci yarap,
nc nokta ise ikinci yarap belirtmektedir.
Ksmi elips, elipste olduu gibi nokta tanmlyoruz fakat burada farkl olarak drdnc bir
nokta daha belirtiyoruz bu da bize kesik bir elips izmemizi salamaktadr.
 ekil 31: Elips Oluturma

2.1.7. Yuva Oluturma

izim komutlarndan yuva komutu ile dz yuva, merkez noktas ile dz yuva, nokta ile yay
kullanarak yuva, merkez noktas ile yay kullanarak yuva olmak zere drt farkl yuva
oluturabiliriz.
Dz yuva, komutuna girdiimiz zaman iki farkl llendirme seenei bulunmaktadr, bunlar
merkezden merkeze ve toplam uzunluk belirterek llendirme seenekleridir.
Merkez noktas ile dz yuva, komutunda birinci nokta merkezi, ikinci nokta bitii ve nc
noktada al tanmlamak zere nokta belirterek yuva eklini oluturuyoruz.
3 nokta ile yay kullanarak yuva, komutunda drt nokta tanmlayarak yuva izimini
gerekletiriyoruz. Bu noktalardan yayn iziminde, drdnc nokta ise yuvay oluturmak
iin kullanlr. Burada birinci nokta yayn balangc, ikinci nokta yayn bitiini, nc nokta
yayn yarapn ve son olarak drdnc nokta ise yuvann al mesafesini tanmlamaktadr.
Merkez noktas ile yay kullanarak yuva, komutunda da drt nokta tanmlayarak yuva
oluturuyoruz, bunlar; birinci nokta yayn merkezini, ikinci nokta yayn balangcn, nc
nokta yayn bitiini, drdnc ise yuvann aln belirtmektedir.

ekil 32: Yuva oluturma

2.1.8. okgen Oluturma
izim komutlarndan okgen komutunu seiyoruz, ilk olarak parametreler blmnde okgenin
kenar saylarn belirtiyoruz. Bu ksmda iten teet ve dtan teet olmak zere iki tr okgen
izilebilir.

ekil 33: okgen oluturma

2.1.9. Radyus ve Pah Oluturma

Kiki boyutlu yaplan izimlerde ke noktalarnn keskinliklerini Radyus ve pah komutlarn
kullanarak azaltabiliriz. Radyus komutu keskin ke noktalarn belirlenen bir yarapta teet
olarak dairesel ekil verir. Pah komutu ise ke noktalarn dz bir izgi ile birletirir. ki tr
pah seenei mevcuttur, birincisi pah izgisinin asn ve bir kenara olan uzakl belirlenerek,
ikinci seenekte ise iki kenara olan uzaklk deerleri girilerek pah oluturulur. ekil 17 de
radyus ve izim pahna rnekler verilmitir.

ekil 34: Radyus ve pah oluturma

2.1.10. Objeleri Budama
Birbiri ile kesien izim objelerinin u ksmlarn silme ilemini yapar. Budama komutu
ierisinde toplu krpma, ke yapma, ierden veya dardan krpma ve en yakn krpma gibi
farkl seenekler bulunmaktadr, bu ilemler izimde kolaylk salamaktadrlar.

ekil 35: Objeleri budama

Toplu krpma; seeneinde budama ilemi farenin sol tuuna basl tutularak budanmas
istenilen yerlerin zerinden geirilerek yaplr. Ayn zamanda izgi herhangi bir izgi ile
kesimiyorsa izgiyi tamamen silme ilemi de yapar.

ekil 36: Toplu krpma ilemi

Ke; budama komutunun altndaki ke oluturma komutu paralel olmayan iki erinin kesien
noktalarndan, kesien izgileri budayarak ya da uzatarak ke oluturur.

ekil 37: Ke oluturma ilemi

erden krp; iki izgi arasnda kalan izgileri krpmak iin kullanlr, burada bu iki izgi seilir
ve daha sonra izgilerin hepsi seilerek budama ilemi yaplr. Burada budanmas gereken
izgiler, her iki referans izgiyi kesmesi gerekmektedir.
 ekil 38: erden krpma ilemi

Dardan krp; seilen referans iki izginin dnda kalan izgileri budama ilemi yapar. Burada
iki referans izgi seilir ve daha sonra izgilerin hepsi seilerek budama ilemi yaplr. Burada
budanan izgiler her iki izgiyle kesimesi art yoktur.

ekil 39: Dardan krpma ilemi

En yakn krpma; kesien erilerden krplmas istenilen eriyi en yaknndaki kesiim

noktasna kadar krpma ilemi yapar.

ekil 40: En yakn krpma ilemi

2.1.11. Objeleri Uzatma

Objeleri uzat komutu, bir erinin kesiebilecei baka bir eri ile birleecek ekilde uzatlmasn
salar. lk olarak uzatlacak eri seilir ve sonra uzatlaca eri seilerek ilem tamamlanr.

ekil 41: Erileri uzatma ilemi

2.1.12. Objeleri Dntr

Objeleri dntr komutu izim ekrannda var olan seili model (kat modellerin) kenarlarn
ya da izim objelerini izim kesitlerine dntrr. Bir kat model objenin kenar birleiminden
basit eriler kartma ilemini yapar.
2.1.13. Objeleri teleme
Erileri belirlenen yn ve mesafe kadar teleyerek yeni bir eri oluturulmasn salar.
telenerek oluturulan yeni obje ana objenin bytlm veya kltlm ekline
benzemektedir.

ekil 42: objeleri teleme

Objeleri teleme aracnn ierisindeki parametreler blmnde tasarm ilemini kolaylatracak

seenekler bulunmaktadr.
teleme Uzakl; telenecek objenin teleme mesafesinin tanmland blmdr.
llendirme ekle; teleme mesafesinin gsterilmesi isteniyorsa bu kutucuk iaretlenir.
Tersine; tek ynde yaplan telemenin ynn deitirmek iin kullanlr.
Zincir se; seilen eri ile bitiik olan dier erilerinde telenmesi isteniyorsa bu kutucuk
seilir.
ift ynl; seilen objenin her iki ynnde de teleme ilemi yapar.
Yardmc izgi yap; orijinal izim objesini yardmc izgiye dntrr.

ekil 43: teleme ilemi

Profilleri kapa; ilemi sadece ift ynl seenei aktif iken kullanlabilir, kesimeyen izim
objelerinin u ksmlarn yay olarak veya dz izgi eklinde kapatma ilemini yapar.

ekil 44: Yay ve izgi ile profil kapama ilemi

2.1.14. Objeleri Aynala

Bir objenin belirli herhangi bir eksene veya objenin bir kenarna gre aynalama ileminin
yaplmasn salar. Objeleri aynalama komutu seildiinde alan ara yneticisinden seim
ilemi yaplr.

ekil 45: Aynalama ara yneticisi

Aynalanacak objeler; aynalama ilemi yaplacak objelerin seildii blmdr.

Kopyala; hem orijinal hem de aynalanm objeleri eklemek iin bu kutucuk iaretlenir. Sadece
aynalama ileminden sonraki objenin kalmas isteniyorsa bu kutucuk iaretlenmez.
Etrafnda ayanala; bu blmden aynalama yaplacak bir eksen seilir. bu Aynalanacak objenin
kenarlarndan biri olabildii gibi objenin dndaki bir eksende olabilir.

ekil 46: Aynalama ilemi

Aynalama ileminde eksen izgisi oluturulan ekiller arasnda balant salamaktadr.

Objelerin herhangi birinde deiiklik yapldnda bu dier objeye de yansyacaktr. Bu
ilikinin koparlas iin aynalama ileminde kullanlan eksen izgisinin silinmesi yeterlidir.

2.1.15. Dorusal izim oaltma

Bir dzlem veya model ierisinde izim objelerini oaltmak iin kullanlr. Burada seilen
objelerin belirlenen bir veya iki ynde mesafe ve a deerlerinin tanmlanarak oaltlmas
salanmaktadr. Aadaki resimde dorusal izim oaltma komutunun ara yneticisi
gsterilmektedir.
Yn 1; birinci ynde oaltma ileminin parametrelerinin tanmland blmdr.
Yn ters evir; seeneinden oaltma ileminin yaplaca eksenin dier yne
evrilmesini salar.
Aralk; oaltlack objelerin arasndaki mesafenin belirlendii ksmdr.
 ekil 47. Dorusal oaltma ara ubuu

lmlendirme X aral; oaltma rnekleri arasnda lmlendirmeyi grntler.

rnek says; oaltma objelerinin saylarnn belirlendii blmdr.
A; belirlenen eksene verilen deer kadar al olarak oaltma ilemini yapar.
Yn 2; obje ikinci bir eksen dorultusunda oaltlmak istenirse bu blmden oaltlmak
istenen eksen yn seilir.
oaltlacak Objeler; oaltlmas istenilen obje veya objelerin seim ileminin yapld
ksmdr.
Atlanacak rnekler; oaltma ilemine eklenmesini istemediimiz objelerin seilmesini
salar.

ekil 48 Dorusal oaltma ilemi

2.1.16. Dairesel izim oaltma
izim objelerini bir merkez noktas etrafnda, belirli bir yarap ve sprecei yayn a
deerlerine gre kopyalayarak oaltma ilemi yapar. Aadaki resimde dairesel izim
oaltma komutunun ara yneticisi gsterilmektedir.

ekil 47. Dairesel oaltma ara ubuu

Yn Ters evir; oaltma ileminin yapld ynn ters evrilmesini salar.

Merkez X; oaltma merkezinin x koordinatndaki yerinin tanmland blmdr.
Merkez X; oaltma merkezinin x koordinatndaki yerinin tanmland blmdr.
Aralama; blmnden belirlenen oaltma ileminin yaplaca yayn a deeri
tanmlanr.

ekil 48: Dairesel oaltma ilemi

Eit aralk; oaltma objelerini birbirleriyle eit mesafede ayarlar.
llendirme yarap; dairesel oaltma yarapn gsterir.
llendirme asal boluk; oaltlan objeler arasndaki llendirmeyi gsterir.
rnek says; oaltma objelerinin saysnn girildii blmdr.
rnek saysn gster; oaltlan rnek saysn gsterir.
Yarap; dairesel oaltma ileminin yapld dairenin yarapnn tanmland ksmdr.
Yay as; seili objenin merkezinden, oaltmann merkez noktasna veya tepe noktasna
kadar llen bir a ayarlar.
oaltlacak Objeler; oaltlmas istenilen obje veya objelerin seim ileminin yapld
ksmdr.
Atlanacak rnekler; oaltma ilemine eklenmesini istemediimiz objelerin seilmesini
salar.

2.1.17. Ta
izim objelerini bir noktadan baka bir noktaya veya X ve Y koordinatlarn tanmlayarak
tama ilemini yapar.

ekil 49: Tama ara ubuu

Tanacak eler; tama ileminin yaplaca elerin seildii blmdr.
likileri tut; izim objeleri arasndaki ilikileri korur.
Parametreler; blmnden tama yntemleri belirlenir.
Bundan/Buna; objenin belirlenen bir noktadan tutularak baka bir noktaya tanmasn salar.
X/Y; seilen objenin konumunu sfr kabul edecek ekilde yatay ve dikey olarak belirlenen
mesafelerde tanmasn salar.
Yinele; izim objelerini ayn uzaklkla tekrar tar.

2.1.18. Kopyala
izim objelerini bir noktadan baka bir noktaya veya X ve Y koordinatlarn tanmlayarak
kopyalama ilemini yapar.

ekil 50: Kopyalama ara ubuu

Kopyalanacak eler; kopyalama ileminin yaplaca elerin seildii blmdr.
likileri tut; izim objeleri arasndaki ilikileri korur.
Parametreler; blmnden kopyalama yntemleri belirlenir.
Bundan/Buna; objenin belirlenen bir noktadan tutularak baka bir noktaya kopyalanmasn
salar.
X/Y; seilen objenin konumunu sfr kabul edecek ekilde yatay ve dikey olarak belirlenen
mesafelerde kopyalanmasn salar.
Yinele; izim objelerini ayn uzaklkla tekrar kopyalar.

2.1.19. Dndr
Seilen objelerin bir dndrme merkezi etrafnda ve belirlenen bir a ile dndrlmesini
salar.

ekil 51: Dndrme ara ubuu

evrilecek eler; dndrme ileminin yaplaca elerin seildii blmdr.

likileri tut; izim objeleri arasndaki ilikileri korur.
Parametreler; blmnden dndrme seimleri yaplr.
Taban Noktas; dndrme merkezinin seim ilemi yaplr.
A; dndrme a deerinin girildii blmdr.

2.1.20. leklendir
Seilen objelerin belirli bir orannda kltlmesi veya bytlmesi ilemi iin kullanlr.

ekil 52: leklendirme ara ubuu

leklendirilecek eler; leklendirme ileminin yaplaca elerin seildii blmdr.

leklendirme ileminin yaplaca objelerin seilme ilemi yaplr.
Parametreler; blmnden dndrme seimleri yaplr.
Taban Noktas; leklendirme noktasnn seim ilemi yaplr.
 leklendirme faktr; llendirme deerinin tanmland blmdr.
Kopyala; seilen orijinal obje korunur leklendirilmi ekil yeniden oluturulur.

2.1.21. Objeleri Uzat

izim objelerini veya detaylandrmalarnn belirli bir mesafe kadar uzatma ilemlerinin
yapld komuttur.

ekil 53: Objeleri uzatma

Uzatlacak objeler;
Uzatma ileminin yaplaca objelerin seilme ilemi yaplr.
Bundan/Buna; seilen objenin belirlenen bir noktadan tutularak baka bir noktaya uzatlmasn
salar.
X/Y; seilen objenin konumunu sfr kabul edecek ekilde yatay ve dikey olarak belirlenen
mesafelerde uzatlmasn salar.
Taban Noktas; uzatma noktasnn seim ilemi yaplr.

2.1.22. izimi Onar

Bu komut seili bir izimi onarma ilemini yapar. Kat model iin yaplan ske izimlerinde
aklk veya izgilerin st ste gelmesi durumlarnda kat model olumaz. izimi Onar komutu
ile bu hatalar tespit edilir.

ekil 54: izim onarma

undan kk boluklar gster, boluk veya st ste binme hatasn belirleyen maksimum
deerin girildii blmdr.
Yenile; yenileme ilemi yaparak hatalar gsterir.
Byteci gster; hatann olduu blm byterek hatay tespit etmeyi kolaylatrr.
nceki/Sonraki; nceki veya sonraki hatalarn gsterilmesini salar.

2.1.23. Akll llendirme

Akll llendirme, izim objelerinin l deerlerinin gsterilmesi ve zerinde deiiklik
yaplabilmesini salar. Akl llendirme komutunu seip llerini deitirmek veya grmek
istediimiz izim objelerini seerek deiiklikler yaplabilir.
2.1.24. liki Ekleme
ki boyutlu izimlere yatay, dikey, simetrik ve teet gibi ilikilendirmeleri ekleyebilmek iin
liki Ekle arac kullanlr veya izgileri Ctrl tuuna baslarak alan izgi zellikleri ara
ubuundaki likileri ekle blmnden ilikilendirmeler eklenebilir. liki ekle ara
ubuunda Seili Objeler, Varolan likiler ve likileri Ekle blmleri gzkmektedir. Seili
objeler, semi olduunuz izgi veya izgileri gstermektedir. Varolan ilikiler, daha ncesinde
izgi veya izgilere ait olan ilikileri gstermektedir. likileri ekle blmnde ise tanmlamak
istenilen ilikiler grlmektedir.

ekil 55: izgilerin ilikilendirmesi

Sabitleme; seilen izim objelerinin bulunduu konuma ve llerinin kitlenmesi salanr.
Yatay; seilen izgi veya izgileri yatay konumda olacak ekilde sabitler. Birden fazla izgi
seilebilir.
Dikey; seilen izgi veya izgileri dikey konumda olacak ekilde sabitler. Birden fazla izgi
seilebilir.
Ayn Dorultuda; seilen izgileri ayn dorultuda olacak ekilde sabitler.
Dik A; seilen izgileri birbirlerine dik konuma gelecek ekilde dzenler.
Paralel; izgileri birbirine paralel yapar.
Eit; seilen dz izgileri eit boy yapar, seilen dairesel izgileri ise eit ap deerine
getirir.
Birletir; seilen noktalar birletirir.
akk; seilen izim objelerini birbirleri ile aktrr.
Orta Nokta; seilen bir noktay seilen izginin orta noktasna tar.
Dairesel akk; seilen iki daireyi st ste aktrmak iin kullanlr.
Teet; seilen iki daireyi veya bir daire bir izgiyi teet yapmak iin kullanlr.
E Merkezli; seilen dairesel ekilleri e merkezli yapmak iin kullanlr.
Simetrik; seilen izgileri bir merkez izgisine gre simetrik olarak oluturur.
3. BLM
3.1. Kat Modelleme Oluturma
Kat model oluturma iki boyutlu izim unsurlarndan boyutlu kat model oluturmaktr.
Unsurlar oluturulurken iki yntem kullanlmaktadr bunlar, basit kat modellerin oluturulmas
ve oluturulan kat modeller zerine detay izimlerin yaplmasdr. Kat modellerin
oluturulmas gene olarak iki boyutlu izimlerden boyutlu izimlerin yaplmasdr burada
kullanacamz komutlar ekstrzyon ile kat oluturma, dndrerek kat oluturma, sprerek
kat oluturma, loft ile kat oluturmadr. Bu komutlar temel kat model oluturmada kullanld
gibi izimin detay ilemlerini yapmakta da kullanlmaktadrlar. rnein oluturulan bir unsurun
zerinde bulunan knt veya delikler bu komutlar kullanlarak oluturulabilir. kinci yntem
olarak oluturulan temel kat modellerin detay izimlerinin yaplmasdr.

3.1.1. Ekstrzyon le Kat Oluturma

Ekstrzyon ile kat model oluturma komutunun alma
prensibi basittir. Elimizde bulunan iki boyutlu izgileri, belirli
parametreler erevesinde, belirlediimiz bir vektre gre bir
veya iki ynde sprerek kat model oluturur. Bu komut ile
kat model oluturabilmek iin elimizde iki boyutlu bir izim
olmas gerekmektedir. lk olarak iki boyutlu bir izim
oluturuyoruz, ikinci olarak Unsurlar ara ubuundan
Ekstrzyon le Kat Model Oluturma komutunu setikten
sonra oluturduumuz iki boyutlu izimi (izgileri) seiyoruz.
ekil 19 da grld zere alan pencerede undan, Yn 1,
Yn 2, nce Unsur ve onay olmak zere be blm
bulunmaktadr. Bunlar;

Bu blm izimin balayaca konumun belirlendii ksmdr.

izim dzlemi, herhangi bir deiiklik yapmadan direk olarak
izgi dzleminden balamasn salar. Yzey/Yz/Dzlem,
burada balang dzlemini baka bir yzey veya dzlem
seerek belirlenebilir. Tepe noktas, herhangi bir nokta
belirterek balang noktas deitirilebilir. teleme ise
balang dzleminden verilen deer kadar teleme yapar.

Yn 1 blmnde seilen dorultunun pozitif ynnde kat modelin olumasn salar.

ksmndan oluturulacak katnn boyutlandrlmas verilir. Eer referans
alnabilecek baka bir izim varsa bu seenein altndaki Tepe noktasna kadar, yzeye kadar,
yzeyden tele, gvdeye kadar ve orta dzlem seenekleri kullanlabilir. seeneinden
oluturulacak katnn ls girilir. seeneinden oluturulacak kat modelin alandrlmas
salanr.
Eer ekil iki ynde de ekstrzyon edilmek isteniyorsa Yn 2 blm aktif edilir ve yn 1
seeneinde olduu gibi ayarlamalar yaplr.
 Kat model kabuk halinde oluturulmak isteniyorsa ince unsur
seenei aktif edilir. Bu seenekte ekil tek ynl, orta dzlem
ve ift ynl olmak zere farkl ekilde oluturulabilir

Kat model iin seimler yaplp gereken parametreler

girildikten sonra onaylamak iin , iptal etmek iin ,
onaylamadan oluacak ekli grmek iin tuu seilir.

ekil 56: Ekstrzyon ile kat model oluturma

3.1.2. Ekstrzyon ile Kesme

Model zerinde kesme ve boaltma ilemleri ekstrzyon ile kesme komutu ile yaplr. Kat
model oluturmada komutunda olduu gibi bu ksmda da kesme yapacamz eklin profili
gerekmektedir. ilk olarak kesme yaplacak profil kesme dzleminde oluturulur. Daha sonra
ekstrzyon kesme komutu kullanlarak boaltma ilemi yaplr. rnein bir para zerine kanal
ama ilemi yaplacaktr, bunun iin ilk olarak ekil 20 de grld gibi almas istenilen
kanaln ekli izilir.
 ekil 57: Kesme profil izimi

ekil zerine ya da kesme dzlemine profil resmi oluturulduktan sonra Unsurlar ara
ubuundan Ekstrzyon ile kes komutu seilir. gelen ekranda;

yn 1 ve yn 2 kesme ileminin yaplaca boyutun belirlendii

seenekler bulunmaktadr. Bu seenekler;
Kr seeneinde sabit bir deer,
Hereyin iinden parann sonuna kadar,
Bir sonrakine kadar karlaaca ilk yzeye,
Tepe noktasna kadar belirlenen bir noktaya,
Yzeye kadar belirlenen bir yzeye,
Yzeyden tele bir yzeyden itibaren belirtilen bir deer,
Gvde kadar seilen gvde boyu,
kadar kesme ilemini gerekletirir.
Orta dzlem ise izim dzlemini merkez kabul ederek simetrik
olacak ekilde kesme ilemini yapar.

nce unsur seenei ayn ekstrzyon kat oluturma komutunda olduu gibi kullanlr. Fakat
burada kesme ilemi yapar.
 ekil 58: Ekstrzyon ile kesme

Gerekli deerler girildikten sonra onay ikonuna baslarak kesme ilemi tamamlanr.

3.1.3. Dndrerek Kat Oluturma

Dndrerek kat oluturma ilemi bir kesitin bir eksen etrafnda dndrlerek oluturulmasdr.
Bu ilemde dikkat edilmesi gereken nokta dndrme ekseni kesitin ierisinde olmamaldr.
Eksen zerinde bir izgi olabilir fakat ekseni kesinlikle kesmemelidir. Ksacas kesitin tm
elemanlar eksenin bir tarafnda olmaldr.

ekil 59: Eksen ve kesit izgileri

Dndrerek kat oluturma komutunda da modelin oluabilmesi iin iki boyutlu bir kesit ve
eksen olmaldr. Kesit izgileri eksen olarak kullanlabilir. Kesit objemizi oluturduktan sonra
Unsurlar ara ubuundan Dndrerek kat oluturma komutunu seiyoruz daha sonra kesit
ve eksenimizi seerek kat modelimizi oluturuyoruz. Tasarm aacnda dndrme ekseni, yn
1, yn 2 ve ince unsur seenekleri kmaktadr. Dndrme ekseninde parann dnme merkezi
belirlenir. Yn 1 ve yn 2 seeneklerinde a parametrelerinin tanmland blmdr. nce
unsur seeneinde ise kat model kabuk halinde oluturulmak isteniyorsa kullanlr.
 ekil 60: Dndrerek kat oluturma

Dndrme ekseni; dndrme eksenin seildii blmdr.

Yn 1; izim dzleminden dn unsurunu bir ynde tanmlar.

Yn Ters evir; dn ynn tersine evirmek iin kullanlr.
Kr; verilen a deeri kadar tek ynde kat modeli oluturur.
Tepe Noktasna Kadar; izim dzleminden belirlenen bir tepe noktasna kadar izim unsurunu
dndrerek oluturur.
Yzeye Kadar; izim dzleminden belirlenen bir yzeye veya dzleme kadar izim unsurunu
dndrerek oluturur.
Yzeyden tele; izim dzleminden, tanmlanan yzeyden belirtilen teleme kadar
dndrerek kat oluturmay salar. teleme miktar verilir.
Orta Dzlem; izim dzleminden hem saat ynnde hem de saat ynnn tersine verilen a
oluacak ekilde dndrerek kat oluturur.
Sunucu Birletir; oluan ekli var olan baka bir ekille birletirme ilemi yapar.

Yn 2; ikinci bir ynde dndrerek model oluturulmak isteniyorsa bu blmden yaplr.

nce unsur; dndrlerek oluturulmak istenen kat kabuk halinde olumas iin kullanlr.
Tek yn; izimde tek ynde kabuk oluturur.
Orta Dzlem; izimi kullanarak ince duvarl hacmi ortal olarak ekler, ince duvarl hacmi
izimin her iki yanndan eit mesafeye uygular.
ift Yn; izimin her iki tarafndan ince duvarl hacim ekler.

Seili Konturlar; Birden fazla kontur kullanarak bir dndrme oluturduunuzda bu seenek
kullanlr.
3.1.4. Dndrme ile Kesme
Kat model zerinde dndrme ile kesme ilemi yapabilmek iin dndrme ile kesme komutu
kullanlr. izilmi bir profilin bir eksen etrafnda dndrerek kesme ilemi yapar.

3.1.5. Sprerek Kat Oluturma

Kapal ya da ak izgileri bir eri boyunca sprerek yzeyler veya katlar oluturmak iin
kullanlr. Sprerek kat oluturmak iin profil ve yol olmak zere iki eri gerekmektedir.
Profil ve yolu oluturduktan sonra Unsurlar ara ubuundan Sprerek kat oluturma
komutunu seiyoruz. Tasarm aacndan profil ve yol blmnden birinci seenekte
profilimizi, ikinci seenekte ise yolumuzu tanmlayarak kat modeli oluturuyoruz. ekil 21 de
sprerek kat olutur komutu kullanlarak bir kopilya izimi gsterilmektedir. Burada izim 2
profili, izim 1 ise yolu tanmlamaktadr. Seimler yapldktan sonra onay tuun basldnda
ekil 22 de grld gibi kat model oluturulacaktr.

ekil 61: Sprerek kat oluturma

Seimler yapldktan sonra onay tuun basldnda ekil 22 de grld gibi kat model
oluturulacaktr.

Profil ve Yol; profilin ve yolun tanmland blmdr.

Profil; sprmeyle oluturulacak izim kesitinin seildii blmdr.
Yol; sprme yolunun seildii blmdr.

Seenekler;
Yolu Takip Et; kesit her zaman yola gre ayn ada kalr.
Normali Sabit Tut; Kesit her zaman balang kesitine paralel kalr
Yolu ve 1. klavuz eriyi takip et; yola ek olarak bir klavuz erisinden faydalanarak ekil
oluturur.
Yolu 1. ve 2. klavuz eriyi takip et; yola ek olarak iki klavuz erisinden faydalanarak ekil
oluturur.
Yol Boyunca Bk; kesiti yol boyunca tanmlanan derce, radyan veya dn cinsinden
dndrerek kat oluturur.
Yol Boyunca Normal Sabitle Kvrl; Kesiti yol boyunca bkerken yol boyunca bklen kesiti
balang kesitine paralel tutar.

ekil 62: Sprerek kat oluturma

3.1.6. Loft ile Kat Oluturma

Loft ile kat oluturma komutu iki veya daha fazla profillerin aralarna kat model oluturulmas
iin kullanlmaktadr. Loft ile kat oluturmada kat modeli oluturmak istediimiz parann
profil izimlerini oluturuyoruz daha sonra bu profil izgilerini ardk olarak seerek kat
modeli oluturuyoruz. ekil 23 de verilen bardak modeli, dikdrtgen ve deiik aplarda
dairelerden meydana gelmektedir.

ekil 63: Loft ile kat oluturma

3.1.7. Loft ile Kesim
Loft ile kesim komutu farkl profiller kullanarak kat modelden kesme ilemi yapar. loft ile kat
model oluturma ileminde olduu gibi kullanlr fakat burada kat oluturmaz kat modelden
kesme ilemi yapar. ekil 27 te bir blok paradan st ksm dikdrtgensel alt ksm dairesel
olacak ekilde loft ile kesim ilemi grlmektedir.

ekil 64: Loft ile kesim

3.1.8. Kalnlk Ver

Kalnlk ver komutu, yzey formunda olan modelleri kalnlk vererek kat model oluturur.
alma ekrannda herhangi bir yzey formu yoksa bu komut pasif halde grnecektir.

ekil 65: Kalnlk vererek kat model oluturma

Kalnlatrma Parametreleri; kalnlk vererek kat oluturma ilemi iin deerlerin
tanmland blmdr.
Kalnlatrlacak yzey; kalnlatrma ileminin yaplaca yzeylerin seildii blmdr.
Kalnlk; izimin seilen tarafna kalnlk ekler.
Taraf 1i Kalnlatr; yzey unsurunun sadece n tarafna kalnlk ekler.
Her ki Taraf da Kalnlatr; yzey unsurunun her iki tarafna da kalnlk ekler.
Taraf 1i Kalnlatr; yzey unsurunun sadece arka tarafna kalnlk ekler.
Kalnlk; kalnlk deerinin tanmland blmdr.

3.1.9. Kalnlk Vererek Kes

Bir katy bir yzeye kalnlk verilerek kesme ilemi yapar. Bunun iin kat model ve yzey
daha nceden oluturulmu olmas gerekir.

ekil 66: Kalnlk vererek kesme

Kalnlatrma Parametreleri; kalnlk vererek kesme ilemi iin deerlerin tanmland

blmdr.
Kalnlatrlacak yzey; kalnlatrma ileminin yaplaca yzeyin seildii blmdr.
Kalnlk; izimin seilen tarafna kalnlk ekler.
Taraf 1i Kalnlatr; yzey unsurunun sadece n tarafna kalnlk ekler.
Her ki Taraf da Kalnlatr; yzey unsurunun her iki tarafna da kalnlk ekler.
Taraf 1i Kalnlatr; yzey unsurunun sadece arka tarafna kalnlk ekler.
Kalnlk; kalnlk deerinin tanmland blmdr.

3.1.10. Srkleyerek Kes

Srkleyerek kes komutu bir kat model zerinde belirlene bir profili tanmlanan bir yol
boyunca kesme ilemi yapar. ekil 24 te yol, profil ve sar renkte kesilecek model
grlmektedir.
 ekil 67: Srkleyerek kes

Profil ve yol, seenei kesme profilinin ve yolun tanmland ksmdr,

Seenekler, blm ise deiik ekillerde kesme ilemini yapmamz salar. rnein
Oryantasyon/Bkm tipi seeneinden yol boyunca bk, Tanmlama seeneinden dnler
seerek dnme miktarn 5 girdiimiz zaman ekil 26 da grld gibi bir kesme ilemi
oluacaktr.

ekil 68: Srkleyerek ve dndrerek kesme

3.2. Kat Model Dzenlemeleri
Kat model dzenlemeleri, kat modelin ana hatlarn oluturulduktan sonra yaplan ilemlerdir.
Bu ksmlarda iki boyutlu modellerden daha ok boyutlu model zerinde allr. rnein
bir kenara radyus veya pah verilmesi, katnn kabuk haline getirilmesi kat veya model
ierisindeki unsurlarn oaltlmas gibi birok ilem bu komutlar ile yaplmaktadr. bu
komutlar tasarmn daha kolay ve hzl bir ekilde yaplmasn salar.

3.2.1. Delik Sihirbaz

Delik sihirbaz, model zerinde delik ve benzeri geometrileri oluturmak iin kullanlr. Delik
sihirbaz komutunu tasarm aacnda Tip ve Konumlar olmak zere iki seenek grlmektedir.
Tip mensnden oluturulacak delik unsurunun ekli belirlenir, konumlar ksmndan ise
oluturulacak deliin konumu belirlenir.

ekil 69: Delik oluturma

Sk kullanlan; blmne sklkla kullanlan delik tipleri tanmlanr ve tekrar kullanmlar iin
kolaylk salar.
Varsaylanlar Uygula/Sk Kullanlan Yok; varsaylan delik tiplerini uygular.
Sk Kullanlan Ekleme veya Gncelleme; belirlenen delik tipini sk kullanlanlar listesine
ekler.
Sk Kullanlan Sil; seili sitili siler.
Sk Kullanlan Kaydet; seili stili kaydeder.
Sk Kullanlan Ykle; sitili ykler.

Delik Tipi; oluturulacak delik eklinin ve standartlarnn belirlendii blmdr. Bunlar sras
ile Dz Hava, Konik Hava, Dz, Dz Tapa, Sivrilen Tapa, Eski
Deliklerdir.
Standart; delik standartlarnn seildii blmdr.
Tip; delikte kullanlacak vida bann tipi seilir.

Delik spesifikasyonlar; seeneinde deliin boyutlarnn tanmland blmdr.

Boyut; delik ap belirlenir.
Sdr; balant eleman iin Sk, Normal veya Gevek geme seenekleri belirlenir.
zel Boyutlandrma Gster; seenei ile Boyutlandrma seenekleri delik tipine bal olarak
deitirilebilir.

Son koul;
Kr; seeneinde sabit bir deer girilir.
Hereyin iinden; parann sonuna kadar delik oluturur.
Bir sonrakine kadar; karlaaca ilk yzeye kadar delik oluturur.
Tepe noktasna kadar; belirlenen bir noktaya kadar delik oluturur.
Yzeye kadar; belirlenen bir yzeye kadar delik oluturur.
Yzeyden tele; bir yzeyden itibaren belirtilen bir deer kadar delik oluturur.

Seenekler; bu blm seilen delik tipine gre deiiklik gstermektedir. Burada oluturulacak
deliin farkl blgelerine hava veya boluk oluturulmak iin kullanlr.

Konumlar mens deliin kat model zerinde ki yerinin tanmland blmdr. Burada ilk
olarak deliin oluturulmas istenilen yzey seilir daha sonra delik veya deliklerin konumlar
belirlenir. Buradaki mesafeleri delik sihirbazndan kmadan izim ara ubuundan Akl
llendirme komutunu kullanarak tanmlanabilir. Ayn delik profilinden ayn anda birden
fazla oluturulabilir. Her biri iin ayr ayr ilem yapmaya gerek yoktur.

3.2.2. Radyus
Radyus komutu ile katda veya yzey izim unsurunda, i ya da d kenarlar boyunca
yuvarlanm yzeyler oluturur. Yuvarlatma ilemi izim paralarnda en ok kullanlan
ilemlerden birisidir. Bu yzden bu komut ierisinde birden fazla yuvarlatma ilemi
bulunmaktadr. Unsurlar ara ubuundan Radyus komutunu setiimizde tasarm aacnda
gelen mende farkl seenekler bulunmaktadr.

Manel seeneinde kenar ya da yzeyleri biz belirliyoruz,

FilletXpert seenei ile ayn ilemin yaplmas gereken birden fazla
kenar var ise otomatik olarak yuvarlatma ilemini dier kenarlara da
uygulamay salamaktadr. Radyus Tipi;
Sabit yarap, kenarlar boyunca sabit yarap deeri ile yuvarlatma
ilemi yapmaktadr.
Deiken yarap, bir yuvarlatma ileminde balang ve biti
deerlerinin verilebilmesini salamaktadr.
Yz radyusu, seim yaparken kenarlarn deil yzeyleri seerek
yuvarlatma ilemi yapar.
Tam daire radyusu, yzeyler arasna yuvarlatma ilemi yapmaktadr,
yz radyusu seeneinden fark burada yzey seilerek
yaplmasdr.
Radyuslanacak eler seeneinden yuvarlatma deerleri
girilmektedir.
oklu yarap radyusu seenei ayn anda farkl kenarlara farkl
yuvarlatma deerlerinin verilmesini salar.
ekil 31 de manel seeneindeki farkl radyus ekilleri grlmektedir.

ekil 70: Radyus seenekleri

Radyus komutundaki FilletXpert seenei detayl izim ilemlerinde ayn yuvarlatma ileminin
olduu birden fazla geometride kullanlmaktadr. Bu ilem hem seim hem de uygulama zaman
asndan kolaylk salamaktadr.

FilletXpert seenei altnda ekle, deitir ve ke olmak zere

seenek daha bulunmaktadr bunlar;
Ekle seenei ke birleimlerine yuvarlatma ilemi
uygulamaktadr. ekil 32 de FilletXpert ile yaplm bir izim
grlmektedir.
Ekle seeneinde
yuvarlatma ilemi
yaplrken ekrana gelen
bu men ile model
zerinde ayn yuvarlatma ilemini farkl yerlerede
uygulanmas salanr. Fare ile zerine gelindiinde para
zerinde nerelere yuvarlatma ileminin yaplaca
grlmektedir.
Deitir seenei daha nceden yaplm yuvarlatmalarn
dzenlenmesi iin kullanlmaktadr.
Ke seeneinde model zerindeki i ya da d ke
birleimlerindeki oluan ekillerin dzenlenmesi
salanmaktadr. Yzey seildikten sonra alt ksmda grlen alternatifleri gster seeneinden
uygulanabilecek seenekler grlmektedir.
 ekil 71: Ayn anda farkl yerlere yuvarlatma ilemi

3.2.3. Pah
Kat model zerindeki keskin kelere pah krmak iin kullanlr. Endstriyel paralarda pah
operasyonu ok kullanlmaktadr. mal edilebilirlii radyusa gre daha kolaydr. Keskin
kelerin yumuatlmasnda sklkla kullanlr. Bunun yannda bir kenara a vermek ve benzeri
birok ilemde kullanlr. Aada pah operasyonunun seenekleri anlatlmtr.

Pah Parametreleri; kenarlara pah oluturmak iin deerlerin tanmland blmdr.

Kenarlar ve Yzeyler; pah oluturulmak istenen kenar veya yzeylerin seildii blmdr.
A Mesafesi; oluturulacak pah a deerlerine ve uzakla gre yaplacaksa bu seenek
seilerek, Uzaklk seeneinden seilen kenara gre uzakl ve A seeneinden de
a lleri girilir.
Uzaklk uzakl; oluturulmak istenen pah uzaklk deerlerine gre oluturulmak isteniyorsa
bu seenek seilir. Uzaklk seeneinden birinci mesafe, Uzaklk seeneinden ikinci
mesafe girilerek pah oluturulur.
Tepe noktas; kesien kenarlara pah oluturulduunda, kesiim noktasnda oluan ekli
deitirebilmek iin kullanlr.
Yzlerin iinden se; kenarlar gizleyen yzlerden kenar seimini yapabilmek iin kullanlr.
Unsurlar tut; Pah uyguladnzda normalde kaldrlacak kesimler ve ekstrzyonlar gibi
unsurlar tutmak iin kullanlr.
Teet yayma; Pah seilen objeye teet yzler veya kenarlara uzatmak iin kullanlr.
Tam nizleme, Ksm nizleme, nizleme yok, nizleme grnt seenekleridir.
 ekil 72: Pah operasyonu

3.2.4. lek
lek komutu ile oluturulan modellerin belirli bir oranda kltme veya byltme ilemleri
yapar. Parann leklendirilmesi iin kullanlan seenek vardr, bu seenekler
leklendirme ilemi yaparken parann ne tarafa doru hareket ettirileceini belirler.

ekil 73: leklendirme

lek parametreleri; leklendirme ilemi iin deerlerin tanmland blmdr.
Merkez Noktas; modelin merkez noktas leklendirme merkezi olacak ekilde modeli
leklendirir.
Orijin; orjin noktas leklendirme merkezi olacak ekilde modeli leklendirir.
Koordinat Sistemi; kullanc tarafndan tanmlanan bir koordinat merkezinin leklendirme
merkezi olacak ekilde modeli leklendirir.

3.2.5. Feder
Feder komutu model zerinde al olan yzeylerin arasna destek atmak iin kullanlr.
Yzeyler arasna oluturulacak bir ske izimine kalnlk verilerek kat model olumasn ve
yzeylerle birlemesini salar. bunun iin ilk olarak iki boyutlu modelleme ortamnda eklin
feder olumas istenilen dzlemine bir izgi izilir, daha sonra bu izgi feder komutu
kullanlarak kat hale dntrlr. Aadaki ekil iin tek bir izgi izmek yeterlidir.

ekil 74: Feder oluturma

Parametreler; feder ilemi iin deerlerin tanmland blmdr.

Kalnlk; izimin seilen tarafna kalnlk ekler.
lk Taraf; izgi unsurunun sadece n tarafna kalnlk ekler.
Her ki Taraf; izgi unsurunun her iki tarafna da kalnlk ekler.
kinci Taraf; izgi unsurunun sadece arka tarafna kalnlk ekler.
Feder Kalnl; feder kalnlk deerinin tanmland blmdr.
Ekstrzyon Yn; ekstrzyon ynnn tanmland ksmdr.
izime Paralel; Feder ekstrzyonunu izime paralel olarak oluturur.
izime Dik; Feder ekstrzyonunu izime dik olarak oluturur.
Malzeme tarafn ters evir; ekstrzyonun ynn deitirir.
Draft Ak/Kapal; oluturulacak federe a ekler.
Seili Konturlar; Feder unsurunu oluturmada kullanlan izim konturlarn listeler.
 ekil 75: Feder oluturulmu para

3.2.6. Draft
Oluturulan kat modellerin yzeylerine a vermek istenildiinde draft komutu ile verilir. Bu
komut iin herhangi bir iki boyutlu izime ihtiya yoktur tamamen kat model zerinden
ilemler yaplabilir.

ekil 76: Draft operasyonu

Draft komutu ara yneticisinde Manel ve DraftXpert iki men bulunmaktadr.

Manel; denetimi unsudr dzeyinde tutmak iin kullanlr. Bu mennn zellikleri aada
verildii gibidir.
Draft Tipleri; alandrma tipini seildii blmdr. Burada tip draft seenei vardr.
Ntr Dzlem; bu seenekte model rerinde iki dzlem seilir. Bunlardan birincisi Ntr
Dzlemdir ve draft ileminin balang yeridir. Seilen ikinci dzlem ise Draft olacak yzeyler
alandrlacak olan yzeylerdir. Bu seenek aadaki kademeler izlenerek draft oluturulur.
 a. Draft Tipi'nde Ntr Dzlem'i sein
b. Draft As altnda, derece cinsinden bir deer belirtin. Draft as, ntr dzleme
dik olarak llr.
c. Ntr dzlem iin bir yz veya dzlem sein. Gerekirse, drafta ters ynde eim vermek
iin Yn ters evir'i sein.
d. Draft olacak yzler iin grafik alannda draft yaplacak yzleri sein.
e. Draft oluturmak iin Tamam' tklayn.

Ayrm hatt; Ayrm izgisi seenei, yzeylere bir ayrm izgisi etrafnda draft uygulamanz
salar. Ayrm izgisi dzlemsel olmayabilir. Ayrm izgisinin kullanld bir draftta bir
Basamak draft da ekleyebilirsiniz. Bir ayrm izgisi zerinde draft yapmak iin, nce bir ayrm
izgisi ekleyerek draft yaplacak yzleri blebilir veya varolan bir model kenarn
kullanabilirsiniz. Ardndan, ekme ynn veya malzemenin kaldrld ayrm izgisi tarafn
belirlersiniz. Bu seenek aadaki kademeler izlenerek draft oluturulur.
a. Bir ayrm izgisi erisi ekleyin.
b. Draft Tipi altnda, Ayrm izgisi'ni sein.
Kimi koullarda, Azaltlm aya izin ver onay kutusunu iaretleyin.
c. Draft As altnda, Draft as deerini girin.
d. ekme Yn altnda, ekme ynn gstermek zere grafik alanndan bir kenar veya
yz sein.
e. Okun ynne dikkat edin ve gerekirse Yn Ters evir simgesini tklayn.
f. Ayrm izgileri altnda, grafik alanndaki ayrm izgilerini sein.
Okun ynne dikkat edin. Ayrm izgisinin her segmenti iin farkl bir draft yn
belirlemek zere, Ayrm izgileri kutusunda kenarn adna tklayn ve Dier Yz'e
tklayn.
g. Yz yayma tipini sein,
Hibiri; yalnzca seili yze draft yapar.
Teet Boyunca; draft esini seilen yze teet olan tm yzlere uzatr.
h. Draft oluturmak iin Tamam' tklayn.

Basamak Draft; ayrm izgisi draftnn bir varyasyonudur. Basamakl draft, ekme Yn
olarak kullanlan dzlemin etrafnda dndrlen bir yz oluturur. Bu, basamaklar temsil eden
kk yzler (aadaki rnekte mavi ile vurgulanmtr) oluturur. Bu seenek aadaki
kademeler izlenerek draft oluturulur.
a. stediiniz ayrm izgisini oluturun. Aadakilerin salandndan emin olun:
Her draft yz zerinde en az bir ayrm izgisi, ayrm dzlemi ile akktr.
Dier tm ayrm izgisi segmentleri, dzlemin ekme ynndedir.
Ayrm izgisi segmentlerinden hibiri, dzleme dik deildir.
b. Draft tipi altnda, Basamakl Draft esini sein.
Yzeylerin konikletirilmi yzeylerle ayn ekilde oluturulmasn isterseniz
Konik basamaklar esini sein.
Yzeylerin orijinal ana yze dikey olmasn istiyorsanz Dikey basamaklar
esini sein.
c. Draft As altnda, dereceyi girin.
d. ekme Yn altnda:
 ekme ynn gstermek zere bir dzlem sein.
Drafta ters ynde eim vermek iin Yn Ters evir simgesine tklayn
e. Ayrm izgileri altnda
Grafik alannda ayrm izgisi segmentlerini sein. nizleme okunun ynne
dikkat edin.
Ayrm izgisinin her segmenti iin farkl bir draft yn belirlemek istiyorsanz
Dier Yz' tklayn.
Yz yayma'da bir tip sein
Hibiri; yalnzca seili yze draft yapar.
Teet Boyunca; draft esini seilen yze teet olan tm yzlere uzatr.
f. Draft oluturmak iin Tamam' tklayn.

DraftXpert; DraftXpert, ntr dzlem draftlar oluturma ve deitirme ilemlerini ynetir.

DraftXpert, draft ilemlerini deneme ve hata yoluyla gerekletirir. Draft asn ve draft
referanslarn seersiniz ve DraftXpert, bitiik radyuslarn nndeki draft unsurlarn otomatik
olarak yeniden dzenlemek de dahil geri kalan ilemleri ynetir.

3.2.7. Kabuk
Kabuk komutu, bir parann iini boaltlabilmesini salar. Kat model zerindeki setiiniz
yzleri ak brakr ve kalan yzlerde ince duvarl unsurlar oluturur. Model zerinde herhangi
bir yz semeden bir kat parann iini boaltarak kapal bir model oluturulabilir. Bir modelin
iini birden fazla kalnlk kullanarak da boaltlabilir.

ekil 77: Kabuk komutu

Parametreler; kabuk ilemi iin deerlerin tanmland blmdr.

Kalnlk; oluturulmak istenilen kabuk miktarnn tanmland blmdr.
 Kaldrlacak Yzler; bu blmden kaldrlmak istenen yzeyler seilir. Burada seilen
yzey silinir dier yzeylere verilen deere gre kabuk haline gelir.
Da doru i boaltma; seenei iaretlenirse parann dna doru geniletilerek kabuk
oluturulur.
nizlemeyi gster; seerek kabuk unsurunun nizlemesini grntlenir.

oklu Kalnlk Ayar; model ierisinde farkl kalnlklarda kabuk unsurlar oluturabilmek iin
kullanlr. Yzleri kaldrabilir, kalan yzler iin bir varsaylan kalnlk ayarlayabilir, ardndan
kalan yzler arasndan setiiniz yzler iin farkl kalnlklar tanmlayabiliriz.
Kalnlk; oluturulmak istenilen farkl kalnlktaki kabuk miktarnn tanmland
blmdr.
oklu Kalnlkl Yzler; bu seenekten farkl kalnlkta olmasn istediimiz yzeyler
seilir.

ekil 78: Farkl kabuk kalnlklarnda oluturulmu kat model

3.2.8. Sar
Sar komutu, bir izimi dzlemsel veya dzlemsel olmayan bir yzn zerine sarma ilemini
yapar. Bu sayede dairesel yzeyler zerine boyutlu izgi unsurlar yerletirilmi olur
Silindirik, konik veya ekstrze modellerden dzlemsel bir yz oluturabilirsiniz. Ayrca,
dzlemsel bir profil seerek oklu, kapal spline izimleri de ekleyebilirsiniz. Sarma unsuru,
kontur seimini ve izimlerin yeniden kullanmn destekler. Bir sarma unsurunu birden fazla
yze yanstabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken bir durum vardr, sarlacak unsur sarma
ilemi yaplacak yzeye teet olmaldr.
 ekil 79: Sarma ilemi

Sarma Parametreleri; sarma ilemi iin deerlerin tanmland blmdr.

Kabart; yz zerinde kabartlm bir unsur oluturur.
Sndr; Yz zerinde girintili bir unsur oluturur.
Scribe; Yz zerinde izim konturlarnn basksn oluturur.
Sarma izimi iin Yz; sarma ileminin yaplaca yzeyin seildii blmdr.
Kalnlk; kabartma ya da sndrme ileminin yaplaca kalnlk deerinin girildii
blmdr.
Yn ters evir; ilemin yaplaca yn ters evirir.

ekme Yn; kabark veya sndr ilemlerinin ynlerini deitirebilmek iin kullanlr. Bir
izgi veya dorusal bir kenar ile seim yaplabilir.
Aadaki ekilde sras ile Kabart, Sndr ve Scribe ilemlerini grlmektedir.

ekil 80: Kabart, Sndr ve Scribe ilemleri

3.2.9. Aynalama
Aynalama komutu, modellerin veya modellerin ierisindeki unsurlarn seilen bir dzleme ya
da yzeye gre simetriinin oluturulmas iin kullanlr.

ekil 81: Aynalama model oluturma

Aynalama Yz/Dzlemi; aynalama ileminin yaplaca dzlemin veya yzeyin seildii

blmdr.
Aynalanacak Unsurlar; aynalama ilemini unsurlar kullanarak yapar.
Aynalanacak Yzeyler; aynalama ilemini yzeyleri kullanarak yapar.
Aynalanacak gvdeler; aynalama ilemini gvdeleri kullanarak yapar.

Seenekler; blm aynalama yntemine gre farkllk gsterir. Eer aynalanacak gvdeler
seenei kullanlrsa,
Katlar birletir; model aynalama ileminden sonra temas birbiri ile temas ediyorsa iki odelin
birletirilmesini salar.

3.2.10. Dorusal oaltma

Modelleri veya unsurlar, bir ya da iki ynde belirlenen dorultu ve mesafede oaltma ilemi
iin kullanlr. Aada dorusal oaltma ara yneticisi alanmtr.

Yn 1; birinci ynde oaltma ilemi iin gerekli olan tanmlamalarn yapld blmdr.
Yn Ters evir; oaltma ynn tersine evirmek iin kullanlr.
Aralama; birinci ynde yaplacak oaltma ileminin aralk deerinin tanmland
ksmdr.
rnek Says; oaltma rneklerinin saysnn tanmland blmdr.

Yn 1; ikinci ynde de oaltma ilemi yaplacaksa gerekli olan tanmlamalarn yapld

blmdr.
Yalnz ekirdei oalt; Yn 1'e ait oaltma rneklerini oaltmakszn sadece seilen
unsurlar kullanarak Yn 2 ynnde bir dorusal oaltma oluturur.

oaltlacak Unsurlar; oaltma ilemini unsurlar kullanarak yaplmasn salar.

oaltlacak Yzeyler; oaltma ilemini yzeyleri kullanarak yaplmasn salar.
oaltlacak Kat/Yzey Gvdeleri; ok unsurlu bir para oaltlmas iin kullanlr.

Atlanacak rnekler; oaltmay olutururken grafik alannda setiiniz oaltma

rneklerini atlar.

Seenekler;
izimi deitir; tekrarlandka oaltmann deimesini salar.
Geometri oaltma; oaltmay olutururken unsurun her rneini oaltmak ve zmlemek
yerine sadece unsurlarn geometrisini kullanr.

ekil 82: Dorusal oaltma

3.2.11. Dairesel oaltma

Dairesel oaltma ilemi, model veya unsurlarn bir eksen etrafnda dndrlerek oaltma
ilemini yapar. Aada dairesel oaltma ara yneticisi alanmtr.

Parametreler; sarma ilemi iin deerlerin tanmland blmdr.

Yn Ters evir; oaltma ynn tersine evirmek iin kullanlr.
A; oaltma rnekleri arasndaki a deerini ayarlar.
rnek Says; oaltlacak rnek saysnn belirlendii blmdr.
Eit aralk; rnek saysn 360 a deeri ierisine eit aralklarla atanmasn salar.
 oaltlacak Unsurlar; oaltma ilemini unsurlar kullanarak yaplmasn salar.
oaltlacak Yzeyler; oaltma ilemini yzeyleri kullanarak yaplmasn salar.
oaltlacak Kat/Yzey Gvdeleri; ok unsurlu bir para oaltlmas iin kullanlr.

Atlanacak rnekler; oaltmay olutururken grafik alannda setiiniz oaltma

rneklerini atlar.

Seenekler;
izimi deitir; tekrarlandka oaltmann deimesini salar.
Geometri oaltma; oaltmay olutururken unsurun her rneini oaltmak ve zmlemek
yerine sadece unsurlarn geometrisini kullanr.
Grsel zellikleri Yay; SolidWorks renklerini, kaplamalarn tm oaltma rneklerine yayar.

ekil 83: Dairesel oaltma

3.3. Referans Elemanlar

Referans geometriler, kat unsurlarnn veya skelerin oluturulmas srasnda sabit dzlemsel
yzeylerin, al dzlemsel yzeylerin, dorusal eri veya kenarlarn olmad yerlerde
kullanlan unsurlardr. Referans geometriler tasarm zerinde dorudan grnmeyen fakat
modelleme iin ok nemli elemanlardr. Dzlemler, eksenler, noktalar ve koordinat sistemleri
sklkla kullanlan temel referans elemanlardr. Referans elemanlar kullanlmadan modelleme
yapmak olduka zorlar. Bu nedenle referans elemanlar kat modelleme yaparken ok nemli
unsurlardr.

3.3.1. Dzlemler
Modelleme yaplrken var olan dzlemin (n, st ve sa dzlemler) dnda farkl a ve
konumlarda dzlemler oluturmak amacyla kullanlr. Bu dzlemlerin oluturulmas iin
Referans Geometri ara ubuundaki Dzlem komutu ile gerekletirilir. Para veya montaj
ilemlerinde dzlemler oluturulabilir. Oluturulan bu dzlemleri, izim yapmak, bir modelin
kesit grnmn oluturmak, teknik resim iin ve benzeri yerlerde kullanlabilir.
Bir dzlem oluturabilmek iin;
Referans Geometri ara ubuundan Dzlem komutu seilir.
Tasarm aacndan lk Referans iin bir obje seilir ve alt ksmnda ki seeneklerden
dzlem ilemi deitirilebilir.
Dzlem oluturmak iin kinci Referans veya nc Referans seilir.

ekil 84: Dzlem oluturma

lk Referans; dzlemi tanmlamak iin ilk referans sein. Seiminize dayanarak dier
snrlandrma tipleri grnr.
Paralel; seilen dzleme paralel bir dzlem oluturur. rnein bir referans iin bir yz ve
dier referans iin bir nokta sein. Yazlm, yze paralel ve noktaya akk olan bir dzlem
oluturur.
Dik A; seilen referansa dik al olan bir dzlem oluturur. rnein, bir referans iin bir
kenar veya eri sein ve dier referans iin bir nokta veya tepe noktas sein. Dzlem, noktadan
geen eriye dik al oluturulur.
akk; seilen referansn iinden geen bir dzlem oluturur.
Yanst; bir nokta, tepe noktas, orijin veya koordinat sistemi gibi tekil bir objeyi bir
dzlemsel olmayan yzn zerine yanstr.
Teet; silindirik, konik, silindirik olmayan veya dzlemsel olmayan yzlere teet bir
dzlem oluturur.
Ada; bir silindirik yze veya dzleme bir as olan bir kenar, eksen veya izim izgisini
zerinden bir dzlem oluturur.
 Oluturulacak Dzlem says; oluturulacak dzlemlerin saysnn verildii blmdr.

teleme uzakl; bir dzleme veya yze belirtilen bir uzaklkta paralel olan bir dzlem
oluturur.
kinci Referans ve nc Referans; yaplan seim ve model geometrisine gre ilk referans
ile ayn seenekleri ierir. izgilerden (en az iki izgi veya bir izgi bir nokta) ya da noktalardan
(en az nokta) faydalanlarak dzlem oluturmamz salar.

Referans dzlemleri gizlemek veya gstermek iin; grafik alannda veya tasarm aacnda
dzlemi fare ile sa tklayarak gizle veya gster diyebiliriz.

3.3.2. Eksenler
Eksenler kat modelleme yaplrken kullancya yardmc olacak dorusal referans eksenler
oluturmak amacyla kullanlr. Dndrerek kat modelleme, aynalama, dndrerek oaltma
gibi birok ilemlerde kullanlrlar.

ekil 85: Referans eksen oluturma

Referans Objeleri; seili objeleri grntler.

Bir izgi/Kenar/Eksen; herhangi dz izgi, bir parann dz kenar veya silindirik bir
eklin ekseni boyunca referans eksen oluturmak iin kullanlr.
ki Dzlem; kesien iki dzlemin kesiim erisi boyunca referans dzlem oluturmak iin
kullanlr.
ki Nokta/Tepe Noktas; seilen iki nokta arasna referans eksen oluturmak iin kullanlr.
Silindirik/Konik Yz; silindirik veya konik ekillerin ekseni boyunca referans eksen
oluturmak iin kullanlr.
Nokta ve Yz/Dzlem; seilen bir yzey veya dzleme dik olacak ekilde, seilen bir
noktadan referans eksen oluturmak iin kullanlr.
3.3.3. Koordinat Sistemi
Koordinat sistemleri kat modelleme yaplrken kullancya yardmc olacak koordinat
merkezleri oluturmak amacyla kullanlr. Bu sayede genel koordinat sistemi yerine herhangi
bir yerde koordinat sistemi oluturularak kullanlabilir.

ekil 86: Koordinat sistemi oluturma

Orjin; oluturulacak koordinat sisteminin merkezi iin gerekli olan noktann tanmlanmas
iin kullanlr.
X,Y ve Z Eksenleri; oluturulacak koordinat sisteminin eksenlerinin belirlenmesi iin kullanlr.
Yn Ters evir; seilen eksenlerin ynn tersine evirmek iin kullanlr.

3.3.4. Nokta
Modelleme yaplrken, yardmc eksenleri, yardmc dzlemleri, koordinat eksenlerini
olutururken ya da dzenlerken birok yerde noktalara ihtiya duyulur. Erilerde belirli bir
mesafe uzaklkta olan birden fazla nokta oluturulabilir. Ayn zamanda iki boyutlu izim
yaplrken belirli bir yeri tanmlayabilmek iin nokta kullanlr.

Referans Objeleri; referans noktas oluturmak iin kullanlan seili objeleri grntler.
Yay merkezi; seili yay veya dairenin merkezinde bir referans noktas oluturur.
Yzn merkezi; seilen dzlemsel veya dzlemsel olmayan yzeylerin ktle merkezinde
bir referans noktas oluturur.
Kesime; ki seili objenin kesimesinde bir referans noktas oluturur. Kenarlar, eriler ve
izim kesitleri seebilirsiniz.
Yanstma; Baka bir objeye yanstlan objeden bir referans noktas oluturur. Yanstlacak
obje ve zerine yanstlacak iki obje seilir. Noktalar, eri ve izim kesitlerinin u noktalarn,
kat ve yzeylerin tepe noktalarn dzlemlere ve yzlere (dzlemsel veya dzlemsel olmayan)
yanstabilir.
Eri boyunca uzaklk ya da oklu referans noktas; Kenarlar, eriler veya izim kesitleri
boyunca referans noktalar kmesi oluturur. Uzaklk , yzde ve eit dat olmak zere
seenek mevcuttur.
Uzaklk; Girdiiniz uzaklk kadar mesafede referans noktas says oluturur. lk referans
noktas u noktada deil, u noktadan bu kadar uzaklkta oluturulur.
Yzde; Girdiiniz yzde kadar mesafede referans noktas says oluturur. Yzde, seili obje
uzunluunun yzdesi anlamna gelir.
Eit Dat; Referans noktalarnn saysn obje zerinde eit datr. Referans noktalarnn
saysn dzenlerseniz, referans noktalarnn konumlar balang u noktasna gre gncellenir.
Referans nokta says; Seili nesne boyunca oluturulacak referans noktalarnn saysnn
tanmland blmdr.

ekil 87: Yardmc nokta oluturma

3.3.5. Ktle Merkezi

Tasarm yaplan parann ktle merkezinin gsterilmesi iin kullanlr. Grafik alannda,
modelin ktle merkezinde grnr. Tasarm aacnda, Ktle Merkezi simgesi Orijin
esinin hemen altnda grnr.

ekil 88: Ktle merkezi

Uygulama 1
Bu uygulamada aada iki boyutlu resmi verilen parann SolidWorks program ile izim
aamalar gsterilmektedir.

ekil 89: Uygulama 1

1. Dosya Yeni veya Standart ara ubuundan Yeni butonuna tklayn ve alan
dosya seim penceresinden Para seeneini sein. Bu seim ilemlerini yaptktan
sonra aada gsterilen para tasarm sayfas alacaktr.
2. Ske ortamna girebilmek iin izim alanndan veya unsur aacndan dzlemsel nesne
seildiinde alan yan menden izim ya da bir dzlem seildikten sonra izim komut
mensnden izim ikonunu seilir.

3. SolidWorks programnda ilk alan ske dik olarak ekrana gelir. Bundan sonra alan

skeler dik olmayacaktr. butonuna tklayarak veya klavyeden Crtl+8 tularna basarak
dik baka getirebilirsiniz.
4. Aada grlen izim ara ubuundan Daire butonuna tklayn.

5. izim alannda orijine farenin sol tuu ile tklayn (tklayp brakn). Fareyi srkleyin ve
aada verilen bir daire izin.
6. Aada grlen izim ara ubuundan Akll llendirme komutunu tklayn
ve izim alannda izmi olduunuz daireyi sein. Fareyi srkleyin ve bo bir yere tklayn.
Aada grlen llendirme penceresi alacaktr.

7. Alan pencereye 30 mm deerini girin ve onaylayn. Dairenin ap 30 olarak

llendirilecektir.
8. Yine Daire aracn kullanarak orijine daha byk bir daire izin ve akll llendirme
komutunu kullanarak apn 120 mm olarak verin.

9. izgi komutunu kullanarak orijine farenin sol tuu ile tklayn (tklayp brakn). Fareyi
sa tarafa yatay olarak srkleyin ve aada verildii gibi bir izgi oluturun. Daha sonra
akll llendirme komutunu kullanarak boyunu 160 mm olarak giriniz.
10. Oluturulan dorusal izginin zerine farenin sol tuunu kullanarak sein ve alan kk

pencereden Yardmc Geometri komutunu seerek izgiyi referans izgisi olarak

deitiriniz.

11. Daire komutunu tklayn ve aadaki resimde grld gibi izgi zerinde bir nokta
seiniz. Akll llendirme komutunu kullanarak apn 20 mm olarak giriniz.

12. Oluturulan dairenin merkeze uzakln tanmlayabilmek iin akll llendirme

komutunu seiniz daha sonra ilk olarak orijini sein ardndan bir nceki admda oluturulan
dairenin merkezini seiniz. Alan pencereye 70 deerini yaznz.
13. Tekrar Daire komutunu seini ve aadaki resimde grld gibi izgi zerinde bir
nokta seiniz. Akll llendirme komutunu kullanarak apn 70 mm olarak giriniz ve
orijine uzakln da 125 mm olarak giriniz.

14. Yine Daire aracn kullanarak son oluturulan dairenin merkezini kullanarak 40 mm
apnda daire oluturunuz.

15. Daire komutunu tklayn ve aadaki resimde grld gibi bir daire oluturun. Akll
llendirme komutunu kullanarak apn 200 mm olarak giriniz.
16. mensnden, liki Ekle komutunu seiniz. Sonra 120 mm emberi sein sonra

200 mmlik emberi seerek unsur aacndan Teet ikonunu seiniz. Daha sonra ayn
ilemi 200 mm embere ve 40 mmlik embere uygulayarak emberleri teet olarak
birletiriniz.
17. Budama komutunu kullanarak aadaki 200 mmlik emberin st ksmndan
seerek budaynz.

18. Budama ilemini yaptktan sonra ayn ilemi alt ksma da uygulamak iin aynalama

yntemini kullanyoruz. Ara ubuundan Objeleri Aynala komutunu seiyoruz.

Unsur aacnda alan pencereden Aynalanacak objeler blmnden bir nceki

ilemde oluturduumuz yay (mavi renkteki yay) seiyoruz ve sonra Etrafnda aynala
blmnden dokuzuncu admda oluturduumuz referans izgisini seiyoruz. Son olarak

Tamam blmne basarak aynalama ilemini bitiriyoruz.

19. Budama komutunu kullanarak aadaki resimde gsterilen yerlerden budama
ilemini yapyoruz.

(a) (b)

20. izgi komutunu kullanarak ilk olarak resimde gsterilen 1 numaral dairenin st
ksmndan seiyoruz daha sonra 2 numaral dairenin de st ksmndan seerek ikisi arasnda
teet bir izgi oluturuyoruz. Bu ilemi ayn ekilde alt tarafa da uyguluyoruz.

21. Budama komutunu kullanarak aadaki resimde gsterilen yerlerden budama

ilemini yapyoruz.
22. izgi komutunu setiimizde izgi ve Merkez izgisi almaktadr. Buradan

Merkez izgisini seiyoruz ve orijin noktasndan Y ekseninde dikey bir izgi

oluturuyoruz. Daha sonra bu oluturduumuz merkez izgisinin lsn Akll
llendirme komutunu kullanarak 75 mm olarak dzenliyoruz.

23. Son oluturduumuz merkez izgisinin u ksmna Daire komutunu kullanarak 10 mm

apnda ve 32 mm apnda iki adet daire oluturuyoruz.
24. izgi komutunu kullanarak oluturduumuz 32 mm apndaki dairenin yan taraflarndan
aaya doru dikey izgiler iziyoruz.

25. Budama komutunu kullanarak aadaki resimde gsterilen yerlerden budama

ilemini yapyoruz. Budama ileminde farenin sol tuuna basl olarak fareyi
srklediimizde farenin getii yerler budanacaktr.

26. Ara ubuundan Dairesel izim oaltma komutunu seiyoruz. lk olarak

dndrme merkezi olarak orijin noktasn seiyoruz. Unsur aacnda alan pencereden Eit

aralk kutusu iaretli ise iareti kaldryoruz. Aralama lsn 90 , rnek Say

deerini ise 3 olarak deitiriyoruz. oaltlacak Objeler blmnden resimde

gsterilen izgileri seiyoruz. Son olarak Yn Ters evir ksmn seerek izimlerin
saat ynnn tersine doru kopyalanmasn salyoruz ve Tamam butonuna basarak
dndrerek kopyalama ilemini bitiriyoruz.
27. Son olarak Budama komutunu kullanarak aadaki resimde gsterilen yerlerden
budama ilemini yaparak izim ilemini bitiriyoruz.
28. ki boyutlu izim sayfasndan kmak iin izim ekrannn sa st kesindeki
izimden k ksmn seiyoruz.
SORULAR

1. SolidWorks programnda yeni belge amak iin kullanlan ksayol aadakilerden

hangisidir?
a) Crtl+P b) Crtl+N c) Shift+F8 d) Alt+T e) Crtl+ Shift+V

2. Ara ubuklarn dzenlemek iin gerekli olan pencere nasl alr?

a) Dzenle/A b) Ekle/Obje c) Aralar/Kiiselletir d) Ekle/Unsurlar e) Aralar/Se

3. Aadaki aralardan hangisi yeni bir iki boyutlu izim ortama ortam oluturur?

a) b) c) d) e)

4. Aadaki seeneklerden hangisi nesneleri budamak iin kullanlr?

a) b) c) d) e)

5. Aadaki seeneklerden hangisi Spline Erisi izmek iin kullanlr?

a) b) c) d) e)

6. Katlarda et kalnl oluturmak iin hangi komut kullanlr?

a) Sprme b) Ekstrzyon c) Loft d)Feder e) Kabuk

7. Aadaki seeneklerden hangisi sprerek kat oluturma komutudur?

a) b) c) d) e)

8. Aadakilerden hangisi ke yuvarlatma komutudur?

a) b) c) d) e)

9. Paralar zerindeki delikleri delmek iin kullanlan komut aadakilerden hangisidir?

a) b) c) d) e)

10. Profiller arasnda gei yaparak kat model oluturmak iin kullanlan komut
aadakilerden hangisidir?

a) Sprme b) Loft c) Dndrme d)Sar e) Kabuk

KAYNAKLAR
1. Turgut, S. ve Turgut, M., SolidWorks 2011, Sekin Yaynclk, Ankara, 2011
2. SolidWorks Online Yardm
3. SolidWorks Interactive CD Tour