TRUONG DAI HQC SU PHAM HA NOI KHOA SINH HOC 9) 0) ea------ CHUYEN DE TAP TINH HQC DONG VAT Dé bai: TAP TINH KIEM MOI VA SAN MOI O DONG VAT Hoc vién : Ngé Nhw Hai Lop : Cao hoc K19 Newoi huéng din: TS Nguyén Lan Hing Son HA NOI, 9- 2010igm vé tap tinh & déng vat Tép tinh 6 déng vat 1a m@t chudi cdc phan img tra 16i cdc kich thich bén trong cing nhu bén ngoai co thé nhe dé ma dong vat o6 thé t6n tai vi phat trién dugc. Min song déu cia cing Tap tinh 14 mét loat cdc hoat déng phéi hop va thing din t6i hoat dong ciia mot 1b6 phan co thé: ve vay tai, dudi, dén mia sinh sin cdc loai chim thung hét hode khoc long, hoac ¢6 sy tranh gidnh con céi bang giao dau...D6i khi tp tinh lai 1a nhimg phan img bat déng VD nhw phan tmg ty vé cla con bo que (gid chét). Cac phan img tip tinh déu mang tinh chat thich nghi, nghia 1a Lim cho co thé sinh vat tiép tue tén tai, cdc phan img nay gitip con vat tranh xa cae méi nguy hiém hoae giém 106i da nhing sy de doa truéc mat nho sit dyng mét loat cdc phan img diéu hoa Neuidi ta chia Lim hai loai tap tinh co ban: 1. Tap tinh ban nang (tip tinh bam sinh nguyén thiy hay khong do hoc tip) Tip tinh ban nang do nhan t6 gen quyét dinh va thsng khong bj thay déi béi hoan canh ‘VD: Thiiy tite khi c6 mdi cham vao xc tu, thay tite s& tye dua thire an vao migng,Dia sng trong nude, khi nghe c6 tiéng d6ng trong made sB ty dng boi lai phia a dé kiém an. 2. Tap tinh hoc tap Tap tinh hoc tap 1a kigu hoat dong hinh thanh do két qua cha kinh nghigm va e6 thé thay déi béi hoan canh. VD: Béo mg day con sin méi: Sau khi bat duge con méi, béo mg Lim cho con moi 16i cho con tap sin méi. Néu bao duge con ngwéi nuéi duéng tir nhé thi khi lon lén durge tha ra ty nhién sé khéng c6 cdc k¥ nang sin mdi. Vi thé Lip tinh kiém an cia hau hét cdc dgng vat bic cao 1a tap tinh hoc tap. Bao me lim con mdi yéu di Bio me day con sin mai Ngoai ra cin c6 tap tinh hén hgp: Vita e6 tAp tinh hoe tap vita c6 tip tinh ban nang. Co sé than kinh cia tip tinh 1A ede phan xa, Cée phn xa thye hign qua cung phan xa ich thich Hanh dén — [cs SS Ses Kich thich 1a nhimg téc nhin téc dng vao con vat, kich thich c6 thé tir bén ngoai nhu anh sang, nhigt d6, d6 am, ndng d6 oxi, d6 pH (kich thich ngoai) ti lim con vat cam nhgn duge théng qua cae gide quan. Kich thich 6 thé tir bén trong con vat do sw thay déi sinh ly bén trong con vat (kich thich trong). Mot sé dang tp tinh pho bién & dong vat: ~ Tip tinh kiém méi va san mé - Tip tinh bao vé ving lanh thé.