Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 8

I CICING GUDIG

Nah ada kone tuturan satua I Cicing Gudig. I Cicing Gudig, buka adanne berag tegreg
tur keskes gudig, sing jalana mlispis ada dogen anak ngesekang wiadin ngaltig. Sai-sai kone
ia maselselan, nyelselang buat kalacuranne tumbuh dadi cicing makejang anake tuara
ngiyengin.

Sedek dina anu I Cicing Gudig mlispis di pekene. Ada kone anak madaar di dagang
nasine, ento kone nengnenga menek tuunanga dogen. Kene kenehne I Cicing Gudig, "Yan i
dewek dadi manusa buka anake ento, kenken ya legan nyete ngamah, mebe soroh ane melah-
melah. Ah kene baan, nyanan petenge lakar mabakti ke Pura Dalem, mapinunas teken Batari
Durga apang dadi manusa."

Kacrita suba peteng, mabakti kone lantas I Cicing Gudig di Pura Dalem. Medal lantas
Ida Betari Durga tur ngandika teken I Cicing Gudig, "Ih iba Cicing Gudig, dadi iba ngacep
nira, apa katunasang?" Masaut I Cicing Gudig, "Inggih paduka Betari, yan paduka Betari
ledang, titiang mapinunas mangda dados manusa."

Kalugra kone pinunasne I Cicing Gudig, lantas ia dadi jlema. Dening I Cicing Gudig
tusing bisa ngalih gae, tusing pati kone ngamah. Mara-maraan ngamah ulihan maan
mamaling. Pepes kone ia katara mamaling. Lantas buin kone ia mabakti di Pura Dalem.
Medal lantas Ida Betari Durga tur ngandika teken I Cicing Gudig, "Ih iba cai I Cicing Gudig,
ngenken dadi iba buin mai?" Matur I Cicing Gudig, "Inggih paduka Betari, titiang tan wenten
demen dados manusa panjak. Yan paduka Betari ledang, titiang mapinunas mangda dados
"Patih". Ida Betari Durga lugra.

Nujuang pesan kone dugase ento Ida Sang Prabu ngrereh buin adiri. I Cicing Gudig
lantas kandikaang dadi Patih, tur I Cicing Gudig ngiring."Beh keweh pesan i dewek dadi
Pepatih, tusing maan ngenken-ngenken, begbeg pesan kandikayang tangkil ka puri. Yan i
dewek dadi Anak Agung, kenken ya legan nyete nunden-nunden dogen." Keto kenehne I
Cicing Gudig. Nyanan petengne buin kone ia mabakti di Pura Dalem, mapinunasang apang
dadi Anak Agung. Ida Betari Durga lugra, lantas patuh pesan kone goban I Cicing Gudige
teken warna Ida Sang Prabu.

Kacrita sedek dina anu Sang Prabu lunga maboros ka alase, macelig kone I Cicing
Gudig ka puri. Dening patuh goban I Cicing Gudige teken Ida Sang Prabu, dadi kasengguh
Ida Sang Prabu kone ia baan I Patih muah teken prayogiane ane len-lenan.
Matur I Patih saha bakti, "Titiang mamitang lugra Ratu Sang Prabu, punapi awinan dados
Cokor I Ratu paragayan tulak saking paburuan?" Masaut I Cicing Gudig, "Kene Patih,
mawinan nira tulak, saking nira ngiringang sabdan Betara, tan kalugra nira malaksana
mamati-mati. Kandikayang lantas nira tulak. To juru borose ada pinunasa teken nira, tusing
ngiring mantuk, krana kadunga suba makenaan. Nira nglugrahin, mawanan tan pairingan nira
mulih." Keto pamunyinne I Cicing Gudig, teka jag ngugu kone I Patih muah panjake ane len-
lenan.

Kacrita sai-sai kone I Cicing Gudig ngraosin anak mawikara. Reh Cicig gudig tuara
nawang lud, makejang wikaran anake pelih baana ngundukang, ane patut menang kalahanga,
anak patut kalah menanganga. Mawanan kaupet kone I Cicing Gudig dadi Agung, sawai-wai
ngencanin anak mawikara dogen. Yan I Dewek okan Anak Agung, kenken ya demene, kema
mai malali iringang parekan, di kenkene magandong, buina tusing pesan ngitungan apan-apan,
sajawaning ngamah teken malali dogen.
Nyanan petengne, mabakti kone buin I Cicing Gudig di Pura Dalem, mapinunas apang dadi
okan Anak Agung. Ida Betari Durga lugra. Patuh lantas gobanne I Cicing Gudig buka
warnanida Raden Mantri.

Buin mani semenganne, maorta ilang kone lantas Ida Raden Mantri. Ya sedeng ewana
jerone ngibukang Raden Mantri, deleng-deleng kone lantas I Cicing Gudig ngapuriang. Reh
Cicing Gudig kasengguh Raden Mantri, makesiar kone keneh wang jerone makejang.
Kacrita jani I Cicing Gudig kapurukang malajah masastra. Dening asing ajahina muah
takonina I Cicing Gudig tuara karoan baana apa, saapan kone lantas gurune ngemplangin I
Cicing Gudig. "Koang," keto kone aduhanne I Cicing Gudig. Dening keto, buin kone
pasangetina ngemplangin I Cicing Gudig. "Koang," keto kone buin aduhanne. Buin
kemplangina tur pasangetina, buin kone I Cicing Gudig makoangan. Brangti kone lantas
gurunne, lantas ia nyemak penyalin anggona nigtig I Cicing Gudig, kanti enceh-enceh, mara
kone suudanga.

Kacrita nyanan petengne kone ka Pura Dalem lantas I Cicing Gudig mabakti,
mapinunas apang buin dadi Cicing Gudig buka jati mula. I Cicing Gudig lantas buin dadi
cicing gudig.
Anak buduh
Magenep satuan pesu ulian ada anak buduh teka ka pekarangan dsan. Ada an
ngorahang, Gumin jani gumi buduh, an tegteg liunan itungan, milu buduh, an buduh muduh-
muduhang, an sugih inguh ngitungin kasugihan, dadi buduh, an tuna apa buin.

Ada masi an nyambatang anak buduh ento paican Betara anggona ngibur kraman, an,
ulian kapah-kapah maan iburan melah. Apang sing cara kasanga an mara liwat. Banjar ngupah
jogd, jogd majaruh-jaruhan, pangibing marebut, majaguran. Payuan mabalih anak majaguran
anggo bekel Nyepi buin maninn.

Mm-mm an ngelah pianak cerik ngorahang anak buduh ento lelakut an demen
nyarap-nyarap anak cerik bantat.

Tusing ada an bani nundung. Tusing ada an nglapurang ka Polsk.

Bes kto lacurn, among tusing nga rusik, jalan malu ubuhin, sinah ulian ento mawali
ingetan, kto pamutus sangkepan dugas Anggara Kliwon an mara liwat. Tusing ada kraman
tungkas tekn unduk ento.

Anak buduh ento tepukin krama katelun satondn purnama sasih kadasa n jani. Yn jani
tuturang, suba sia dina ia dini. Simalu tepukina di pempatan dangin bal banjar. Yn gugu omongan
anak buduh ento, ngorahang teka uli dajan gumi Balin. Teked ia mai suud nglangkahin Gunung
Agung ajak Gunung Batur.

Sabilang wai ia bengong sambilanga ngomong pati kacuh. Petengn sirep di kalangan bal
banjar. Lemahn pesu nyluksuk ka paumahan ngidih-ngidih nasi.

Ratu Betara, dumadak wnten damuh Ratun madu kapiolasan, kto ia ngajap-ajap di
arep sanggah pangijeng karang umah an celupina. Ulian sesai kakto, sada resep kraman
ngenjuhang dedaaran sabilang teka anak buduh ento ka mulihn.

An paling pepes dingeh, kanti makejang kraman bisa nuutang, ia matatembangan


gremeng-gremeng.

Yn keneh-kenehang tiang

Anak buduh liu jani

Tusing karuan n makada

Miriban ulian paling


Paling kanggo paling ririh

Makejang ia nagih gugu

Kwala sing ada apa

Makejang tuah di munyi

Yning ruruh

Ulian ulap di mata

Laut kedk nglanturang pajalan sambilanga kecuh-kecuh.

An madan anak buduh, buduh! An buduh apa makejang buduh? kto lanturan omongn
setata suud nembang. Suud kto ia ngigel. Sing karuan apa kadn an igelanga. Kraman an
nepukin sing bani ngedkin. Boya sangkaning nyeh. Nanging sangkaning madalem.

Yn I Luh, bani Bapa ngorahin. Keneh an polos, eda pesan adukin momo. Kenehang apa
an aptiang, tusing macager, ditu I Luh lakar kesiabang bagia, kto tutur anak buduh ento tekn
Luh Wangi, pitung dina satondn Luh Wangi lulus tsting pegawai negeri. Dugas ento iseng Luh
Wangi ngidih piteket tekn anak buduh totonan.

Ditu mara ketara buduhn sing ja seken paling. Sakwala dugas Gd Putu nanjnang apang
shina bajun kumel an sesai anggona, pesu galakn.

Jelk-jelk kn panganggo gelah. Maan ulian mesuang peluh. Tusing ulian natak,
panganggo luung baan maling, baan nglamit, apa gunann. Satmaka nyaluk entipan kawah!
Bengong Gd Putu. Agetan anak buduh ento magedi uli natahn.

Kondn ilang ketug bayunn Gd Putu, dingeha ada anak ngakak di malun umahn Pak Rodi.
Mara sledtina, sagt anak buduh ento ditu matungked bancang kakak-kakak nungadah, cara
kedkann Patih Agung di drama gong. Pak Rodi bengong tan pasaut.

Ada pamacek gumi, ngadep gumi, meli kijang anggona ngalih sengsara. Tumbn-tumbn
jani mulih. Mulih ngalap karma. Bhbhbh! Lacur idupn! Lacur idupn!

Sambilanga ngakak, ia majalan makirig sarwi nuding Pak Rodi! Makejang an nepukin saling
kipekin.

Sing karasa galah majalan. Abulan suba liwat.


Ujan tusing rrnan uli ibi sanja. Buka tngkobang uli langit. Mabok tan katambakin.
Kilap masambung-tumpuk ngaditdat. Keplag-keplug. Kerug-ngadubrug. Tatit ngulapin. Empeng-
ulap, kenyap-kesior tepukin prajani. Matakes-takes angkihan, daap-daap bayun. Idup asanin
ngincil pesan.

Natah kancaban. Anyar pesan sarin tanah paid yh nyluksuk mulih-mulihan ka umah-umah.
Carik dadi danu. Padin mara embudan makerem. Tukad Daapdaap puek-puek yhn matampias
ka carik. Tusing ada an bani pesu, apa buin ka carik, jejeh yn uyak blabar, sander tatit.
Mhmhan tepn embid uli Bukit Glajih an ada duur Tukad Daapdaap. Suba dadi pabalihan sai-
sai, yn ujan-ujan Bukit Glajih lakar embid. Apa buin ujan bales cara jani.

Sedek banget ujan, sagt ngropod-kepuak bingin pempatan sander kilap. Misi dingeh anak
gelur-gelur katulung-tulung.

Bli, ibi sanja tiang ngipi nyuun kukusan, nadak Mm Rarud ngorain kurenn an sedek iju
menain kamben lakar ngojog munyi katulung-tulung an dingeha uli bal banjar.

Nyanan buin tuturang, Man, pasautn Bapa Rarud sada gsonan ngampigang capil an
magantung di bedg umahn laut malaib nuuk ujan.

I Bapa kija, M? Nengah Watri matakon kn mmnn.

Tusing pesu munyi Mm Rarud mlekut panakn laut ngajak ka tengah.

Teked di bal banjar, dapetanga kraman liu. Bengong. Tepukina punyan bingin pungkat
nyungklingang Pura Penyarikan. Anak buduh maguyang di bongkol bingin sambilanga
masesambatan.

Ged puyung! Ged puyung! Das-dasan cai nepn awak. Kadn cai nyn awak?
anak buduh nuding-nuding punyan bingin.

Pedas baan kai, di jit cain misi taji! Di jit cain misi taji!

Bangun anak buduh ento laut malaib ka rurung ged. Jerit-jerit ngaukin bapann. Cara
anak cerik suud mawlang di pisaga, nyaduang tekn bapann jumah.

Bapa! Bapaaa!

Kraman nutugin, jejeh yn anak buduh ento ngentungang awak ka Tukad Daapdaap an
nedeng blabar ged. Kondn joh malaib, sagt gumin magejeran. Miribang linuh. Makejang
majadeng. Saling kipekin, laut ram-ram ka bongkol Bukit Glajih an embid ged numpel rurung
duur Tukad Daapdaap.
Pak Rodi! Pak Rodi! ngelur kraman an teked ditu wireh nepukin tenggek mobil kijang
ngenah di betn tanah embidan ento. Makeneh matulung, sakwala batisn buka pacek paku
makejang. Kaling nyidaang matindakan, makiselan sing nyidaang.

Nadak sara buin embid Bukit Glagih. Pati purug kraman nylametang dwk. Atenga ilang
di betn tanah!

Pajerit kraman an slamet. Anak buduh masi slamet. Nanging ia sing nyerit. Ia kedk ngakak
nuding mobil kijang.
Anak Buduh (I Wayan Paing)
Dalam Cerpen Bahasa Bali di 5 Oktober, 2008 pada 1:45 pm
BALI

Bali seribu pura

Tabuh, solah lan wirama driki masikian

Kaidupang antuk manah suci

Juru kidung matimpuh ngidungan pupuh

Maayunan manah titiange

Lebur masikian dados siki

Ngiring mangkin sikiang ragane

Nyengjegang warisan leluhur sami

Anggen senjata

Pacang warisin oka putune ungkuran

Seni budaya kasucian wantah katuju

Becikan ring idup pasukan_dukan

Salunglung sabayantaka

You might also like