Wika

- Ayon kay Prop. Randy David (1999)

- Ayon kay Henry Gleason :
1Masistemang balangkas ng sinasalitang
tunog na pinipili at insinasaayos sa 2paraang
arbitraryo upang magamit ng mga taong
Walang matayog, mahirap, at abstraktong
kaisipan na hindi maaaring ihayag sa sariling
wika
Basta alam mong gamiting ang wika,
walang imposible

nabibilang sa 3isang kultura

1 : May sistema
Katangian ng Wika

: Nageebolusyon
1. May masistemang balangkas

: Hindi simpleng tunog lamang (dahil - Ponema : pinakamaliit na yunit ng tunog

ito ay balangkas)
Ponolohiya : pagaaral ng tunog
: Napipili at naisasaayos ayon sa - Morpema : pinakamaliit ng yunit ng salita
kagustuhan

Morpolohiya : pagaaral ng salita

- Sintaks : pinakamaliit na yunit ng
2 : Alam ng nakararami (arbitrary)

pangungusap
Sintaksis : pagaaral ng
3 : Pagkakaparehas ng mga kabilang
pangungusap

sa iisang kultura

- Diskurso
: Pagkakaiba ng wika sa bawat
kultura

2. Pinipili at isinasaayos

3. Kabuhol ng kultura

- Ayon kay Ludwig Wittgenstein :

4. Pantay-pantay

Ang limitasyon ng wika ay siyang limitasyon

- Walang wika ang mas mataas o mas
ng aking mundo
mababa sa iba

- Ayon kay Virgilio Almario ng KWF :

5. Malikhain

Ang wika ay ang karugtong ng ating 6. Arbitraryo

pagkatao. Magwika ka at malalaman ko ang - Naiintindihan ng lahat

iyong pagkatao
Sa pamamaraan ng pananalita
7. Dynamiko

- May pagbabago

- Ayon kay Dr. Jovy Peregrino ng UPD :

Ang salita ay manipestasyon ng wika 8. Makapangyarihan

Ang tao ay di kailangan turuan ng wika 9. Pantao

para matuto
- Di ginagamit ng mga hayop

Antas ng Wika
Salik sa pagkakaroon ng barayti

1. Pormal
1. Heograpikal

- Salitang istandard na tinatanggap at - Lugar o lokasyon

ginagamit ng higit na nakararami

2. Sosyal

a. Pambansa
- Pamumuhay, estado, edukasyon, atbp.

Wikang kadalasang ginagamit ng

pamahalaan at paaralan
Barayti ng Wika

1. Diyalekto/Wikain

b. Pampanitikan

- May mahigit 400 na diyalekto sa Pilipinas

Wikang ginagamit ng mga

- Nasa salik na heograpikal

manunulat sa kanilang panitikan

- Mutually Intelligible : ang pagkakaroon ng

Makulay, matayog, at masining

madaming wika

2. Impormal

2. Sosyolek

- Salitang karaniwan at pang araw araw

- Nabubuo batay sa dimensyong sosyal/

a. Lalawiganin/Diyalekto/Dayalek

panlipunan

Wikang ginagamit batay sa lugar

- Social dialect

na pinanggalingan

- Ginagamit sa speech communities ayon

Maaaring may kaibahan sa
sa uri, edukasyon, trabaho, edad, atbp.

bigkas, paggamimt ng panlapi, o

a. Jargon

ayos ng pangungusap

Tanging salita ng isang partikular

na pangkat ng gawain

b. Bernakular

e.g., Edukasyon : grading sheets,

Wikang katutubo sa isang pook

Hindi barayti ng wika tulad ng seat plan, atbp.

dayalekto

Wikang panrehiyon
b. Register

Dominanteng Wika
Ibat ibang depinisyon depende
sa larangan/disiplina

c. Kolokyal
e.g., Mouse : Computer, Zoology

Pangaraw-araw na salita

Pagpapaikli ng isa, dalawa, o higit 3. Idyolek

pang salita
- Personal na wika

- Kung paano gamiting ng isang indibidwal

d. Balbal
ang wika

Upang makabuo ng sariling koda

- Iba iba sa bawat tao

Tungkulin ng Wika
- Bilingual Education Policy (BEP, 1987)
- Ayon kay Michael A.K. Halliday
Paggamit ng Ingles at Filipino bilang

1. Interaksyunal (Phatic Communication) : wikang panturo

ginagamit sa pagpapatatag ng relasyon

- Mother Tongue-Based Multilingual
Education (MTB-MLE, 2009)

2. Instrumental : ginagamit upang iparating Paggamit ng katutubong wika bilang

ang pangangailangan
unang wika ng magaaral na wikang
panturo

3. Heuristiko : paghingi ng impormasyon

3. Wikang Opisyal

4. Informative/Representasyunal :
- Wikang binigyan ng natatanging pagkilala
sa konstitusyon

Pagbibigay ng impormasyon

- Artikulo XIV, Seksyon 7 ng 1987

Konsitusyon
5. Imahinatibo : pagpapahayag ng
Ang wikang opisyal ng Pilipinas ay
imahinasyon sa pamamagitan ng sagisag,
Filipino at, hanggat walang itinatakda
idyoma, tayutay, o simbolo

ang batas, Ingles

6. Regulatori : Pagkontrol o paggabay ng

4. Bilingguwalismo

kilos o asal

- Kakayahan ng taong makapagsalita ng

dalawang wika

7. Personal : Pagpapahayag ng sariling

- Unang Wika

opinyon o damdamin

Wikang kinamulatan ng tao at natural na

natutunan
Iba pang Konsepto ng Wika
- Ikalawang Wika

1. Wikang Pambansa
Iba pang wikang natutunan matapos
- Ginagamit ng mga mamamayan ng bansa
matutunan ang una
- Filipino ang wikang pambansa ng Pilipinas

- De Jure : Legal at naaayon sa batas

5. Multilingguwalismo

- De Facto: Aktwal na ginagamit ng Pilipino - Kakayahang makapagsalita at nakaunawa

ng ibat ibang wika

2. Wikang Panturo

- Ginagamit ng guro upang magturo

6. Linggwistikong Komunidad

- Para maunawaan ng mga magaaral ang - Isang grupo ng mga taong gumagamit ng
isang uri ng barayti

mga konsepto

Kalikasan ng Komunikasyon
a. Tagatanggap : Tagaproseso ng narinig

- Pakikipagtalastasan
na kaisipan

talastas : batid/alam
b. Tagahatid : Tagapagbuo at

Pagpapalitan ng isipan, kuro-kuro, at tagapaghatid ng mensahe

pananaw

Pinakamatandang salita ng 3. Mensahe

Komunikasyon
- Dahilan ng akto ng komunikasyon

- Komunikasyon

Communication sa Ingles
4. Tsanel/Daluyan

- Daan upang maipahayag ang mensahe

Communis : karaniwan/ordinary

Patuluyang proseso ng :

5. Ingay/Sagabal

a. Pagbuo

b. Paghatid

- Nakakapagpabagal o nakakapagpalito sa
daloy ng komunikasyon

c. Pagtanggap

d. Pagtugon
a. Panlabas na Sagabal : eksternal

b. Panloob na Sagabal : internal

Sangkap ng Komunikasyon

1. Konteksto
6. Fidbak/Tugon

- Kinasasangkutan ng akto ng - Paraan ng pagbibigay ng

pakikipagtalastasan
pagpapakahulugan ng tagatanggap

a. Pisikal : kondisyong pangkapaligiran

b. Sosyal : relasyong namamagitan sa Uri ng Komunikasyon

mga kalahok
1. Berbal : pasulat at pasalita

c. Historikal : impormasyong una nang 2. Di- Berbal : kilos, galaw, ekspresyon

naganap bago ang aktwal na

pakikipagtalastasan
Anyo ng Komunikasyon

d. Sikolohikal : emosyon/damdamin ng
1. Pampubliko : nakaharap sa malaking
mga kalahok

e. Kultura : ugali, paniniwala, at
kinasanayang impluwensiya ng kultura
sa pagkatao
2. Partisipant/Kalahok
bilang ng tao
2. Pangmadla : paggamit ng midyum/media
tulad ng news, broadcaster, radio, atbp.

- Pinakamahalagang sangkap
3. Interpersonal : pakikipagusap sa maliliit
na grupo ng tao
 - Paggamit ng NG
4. Intrapersonal : pakikipagusap sa sarili Pagmamay-ari
(hal. pagkain ng magaaral)

5. Computer-Mediated o Virtual : nakukuha Sinusundan ng pangngalan

mula sa kompyuter tulad ng email, chat, (hal. kumakain ng happy meal)

atbp. Sinusundan ng pang-uri

(hal. kumain ng masarap na pagkain)

Kakayahang Komunikatibo
Sinasagot ang tanong na kailan
(hal. Kailan siya kumain? kumain siya ng
- Kakayahang maunawaan ang wika batay
sa estraktura o literal na kahulugan nito
hapon)

- Paggamit ng MAY

Komponent ng KK

Sinusundan ng pangngalan, pandiwa,

1. Kakayahang Lingguwistika

pang-uri, pang-abay, at katagang mga

- Mastery sa tamang gamit ng istruktura ng
(hal. may masarap na pagkain; may mga
wika

pagkain sa lamesa)

- Paggamit ng NANG

Katumbas ng salitang noong

- Paggamit ng MAYROON

(hal. nang kumain siya)

sinusundan ng panghalip na panao at
pang-abay na panlunan
Sinusundan ng pangabay na
pamamaraan (hal. mayroon kayang pagkain sa ref?)

(hal. kumain nang mabilis)

2. Kakayahang Diskorsal

Sa pagitan ng inuulit na pandiwa

- Kakayahang lumahok sa pamamagitan ng
(hal. kumain nang kumain)
pagpapalalim at pagpapalawak ng ideya

Katumbas ng upang at para

(hal. ubusin ang pagkain nang walang
- Kohisyon

masayang)

Naguugnay sa bawat pahayag

Kapalit ng pinagsamang na at ang

(hal. kumain na ang bata : kumain nang - Kohirens

bata)
Maayos na pagkakaugnay-ugnay ng mga
Kapalit ng magkasunod na na pangungusap
(hal. kumain ka na na mabusog ka : Elementong dapat taglayin para makabuo
kumain ka nang mabusog ka) ng maayos na diskurso
- Pagpapalawak ng pangungusap
4. Kakayahang Pragmatiko

Gamit ang Ingklitik - Kung paano iniimpluwensiyahan ng

Paggamit ng maliliit na salita tulad ng konteksto ang paraan ng paghatid ng
raw, pa, lang, atbp. impormasyon

Gamit ang Komplemento - Speech Act (Komponent)

Salita na kukumpleto sa isang pahayag Lukyusyonari

batayang akto ng pagpapahayag

Gamit ang Pariralang Pangabay Ilukyusyonari

Paggamit ng pariralang pangabay intensyonal na layunin ng pahayag

Perlukyusyonari
Gamit ang Pangatnig resulta o epekto ng pahayag
Tambalang Pangungusap ang tawag sa
mga ginagamitan ng pangatnig tulad ng - Komunikasyong Di-Berbal

dahil, subalit, atbp. Kinesika

kilos o galaw na may kahulugan

3. Kakayahang Sosyolinggwistika
Prosemika
- Kakayahan gamitin ang wika sang-ayon sa distansya sa pagitan ng mga kalahok

kultural na kalagayan o konteksto

Paralanguage
- Para maiakma ang akto ng pagpapahayag
tono, diin, at bigkas

Bagay
- SPEAKING ni Dell Hymes
ang bagay ay nagpaparating ng mensahe

Pandama
S etting at Scene : Saan gaganapin ang paghawak, paghipo, o pagtapik

pag-uusap?
Oculesic
P articipant : Sino-sino ang kalahok?
gamit ng mata para ihatid ang mensahe
E nds : Ano ang layunin?

A ct Sequence : Paano ang takbo ng
Kasaysayan ng Wikang Pambansa

usapan?

Seksyon 3, Artikulo XIII

K eys : Ano ang tono? Pormal o di-
pormal?
ng 1935 Konstitusyon

I nstrumentalities : Anong tsanel? Pasulat - Weneslao Q. Vinzon

o pasalita?
- Kailangan magsagawa ng mga hakbang
N orms : Ano ang paksa ng usapin?
para sa pagpapaunlad at adopsiyon ng

G enre : Ano ang diskursong ginamit?

isang wikang pambansa batay sa isa isa
umiiral na mga katutubong wika

1973 Konstitusyon Sentro ng pag-aaralan:

- Enero 17, 1973 : Idineklarang Filipino ang Kahulugan, Katangian ng Wika, balangkas
mabubuong wikang pambansa ngunit ng wika at kahulugan ng bawat isa

nanatili ang Pilipino bilang wikang opisyal

Mga Konsepto:

- Mayo 17, 1973 : Nilinaw ng Kalihim ng - una, ikalawang wika

Katarungan Vicente Abad Santos na - bilingguwalismo, multilingguwalismo

- BEP, MTB-MLE
nananatiling opisyal na wika ang Pilipino
- wikang opisyal, wikang panturo, wikang
hanggang walang batas na sumasalungat

pambansa
- barayti ng wika
Executive Order No. 134
- tungkulin ng wika

- Disyembre 30, 1937 : Pinirmahan ni

Kasaysayan ng WP
Pangulong Quezon na nagpoproklama sa
- nilalaman ng 1935, 1973, 1987
wikang pambansa batay sa Tagalog
konstitusyon patungkol sa wikang pambansa
- Executive Order 134
Kautusang Pangkagawaran 1959 - Kautusang Pangkagawaran 1959
- Agosto 13, 1959 : Ipinalabas ni Kalihin - CMO 20 s. 2013 (saliksikin)

Jose E. Romero na ang wikang pambansa Kakayahang komunikatibo

ay dapat tawaging Pilipino

Seksyon 6, Artikulo XIV

ng 1987 Konstitusyon
- Pebrero 11, 1987 : Ang wikang pambansa
ay Filipino at pagyayamanin ito batay sa
katutubong wika

Ched Memorandum Order

No. 20 Series of 2013
- Pagpapatupad ng Senior High School

- Nakapailalim dito ang curriculum para sa

SHS