WICZENIE nr 51

TEMAT Pomiar kta amicego pryzmatu oraz

WICZENIA: wyznaczanie krzywej dyspersyjnej przy pomocy
goniometru.

CEL
WICZENIA:

LITERATURA:
1. H. Szydowski - Pracownia fizyczna PWN, Warszawa 1997
2. T. Dryski, wiczenia laboratoryjne z fizyki PWN, Warszawa 1972
3. Praca zbiorowa, wiczenia laboratoryjne z fizyki cz. III, Wrocaw
4. Podrczniki kursowe.

ZAGADNIENIA:
1. Zaamanie wiata w pryzmacie. Kt amicy, kt najmniejszego
odchylenia.
2. Falowa natura wiata. Prdko fazowa i grupowa. Dyspersja
wiata.
3. Spektrometry - goniometr.
4. Metody pomiaru kta amicego pryzmatu.

WYKAZ Goniometr, rdo wiata monochromatycznego,

PRZYRZDW: pryzmat.

I Wprowadzenie
Celem wiczenia jest otrzymanie krzywej dyspersji normalnej n = f ( )
dla szka, z ktrego wykonany jest pryzmat. Wspczynniki zaamania wiata dla
rnych dugoci fal wietlnych wyznacza si metod pomiaru kta
najmniejszego odchylenia min. Kt amicy pryzmatu oraz kty najmniejszego
odchylenia min dla linii widmowych helu mierzymy przy pomocy goniometru.
Wspczynnik zaamania wiata wyliczamy ze wzoru:

min
sin
n= 2 .
[1]
sin
2
II PRZEBIEG WICZENIA
1. Pomiar kta amicego pryzmatu.
Lamp sodow umieci przed szczelin kolimatora. Szczelin kolimatora
( 1 ) wyregulowa tak, aby szeroko jej obrazu widzianego przez lunet ( 2 )
wynosia okoo 0,5 mm.
Sprawdzi i jeli trzeba skorygowa pooenie zerowe spektrometru. W celu
korekty naley ustawi lunet w pooeniu zerowym skali, widocznej w lunetce
(6). Nastpnie trzymajc przycisk (3) obrci lunet tak, aby rodek obrazu
szczeliny przypada na rodek krzya w okularze (2), po czym zwolni przycisk.
Ustawi pryzmat na stoliku goniometru ( 4 ) tak, aby krawd kta amicego
dzielia wizk wiata wychodzc z kolimatora na dwie czci.
Obracajc lunet w lewo a nastpnie w prawo, odszuka wizki wiata odbitego
od jednej i drugiej ciany pryzmatu. Odczyta na skali (lunetka 2a) pooenie
prka w obu przypadkach i zanotowa w tabeli odpowiednio jako wynik
oraz .
Obliczy kt amicy pryzmatu wg wzoru:

+ (360 0 )
= .
2

2.Wyznaczanie krzywej dyspersji n = f ( ).

Szczelin kolimatora owietli rurk z helem. Sprawdzi i ewentualnie
skorygowa pooenie zerowe goniometru.
Pryzmat i lunet ustawi wzgldem kolimatora wg rysunku 2a/ lub 2b/.
Znale przez lunet obraz szczeliny dla wybranej linii helu. Zwolni stolik
spektrometru ( pokrtem 6) i obraca nim tak, aby w polu widzenia lunety
wybrany prek przesuwa si w kierunku osi kolimatora. W pewnym
pooeniu stolika prek zatrzymuje si i zawraca. Ustawi stolik w
pooeniu zwrotnym i unieruchomi go.
Obracajc lunet naprowadzi prek na rodek krzya i odczyta na skali
jego pooenie c. Dla ustawienia b/ jest to warto kta najmniejszego
odchylenia; dla ustawienia a/ kt min = 360 o - c .
Wyznaczy kt dla kadego prka widma helu.
Ze wzoru [ 1 ] obliczy wartoci wspczynnika zaamania n dla linii widmowych
helu.
Wykreli krzyw dyspersji n = f ( ).

TABELe POMIARW
Pomiar kta amicego [ 0 ] [0 ] [0 ]
pryzmatu
 K rz y wa d y s p e r s j i
L.p Barwa Dugo fali
c [0 ] min [ 0 ] n
. prka [ nm ]
1. czerwona I 706,5
2. czerwona II 667,8
3. ta 587,6
4. zielona I 501,6
5. zielona II 492,2
6. niebieska 471,3
7. fioletowa 447,1

OCENA BDW
Bdy wspczynnika zaamania n obliczy metod rniczki zupenej.

SCHEMAT UKADU POMIAROWEGO

Rys.1. Schemat goniometru

Rys.2. Ukad do pomiaru kta amicego pryzmatu