I

LIBRARY :
Brigham Young University k
ih
-
*
RARE BOOK COLLECTION s
439.5
W893r
651

/i"-T\

#
 *

RhUA 9-./1

DANICA
LITERATURA
ANTIQVISSIMA,
Vulgo ClOTHICA didisu
luci reddita_s
Qfeta-i

OLAl WO RMIt D.
JVtedicinas in Academia
Hafnienfi Profefs. P.

Cul accefit

DE PRlSGA DANORUM POESI

DISSERTATIO.
Sditio jecunda au&wr gf locttpletiot.

HAFNIjE,
Imprimebat Melch:Mart%Aii>fm&Georg:Hoj/ifmptibi4i,
Anno, M. DC. LI
 VIRO
MAGmnCO^lLLUSTl{l^ST^KUO
Dn. CHRISTIANO FRISIO
Domino de Kragerup* Engeltoft$
Worde, &c.
EQVITI AtJRATO,
REG. MAJEST. CANCELLARIO
MAGNO,
REGNI DANLE SENATORI
PRIMARIO,
ACAD. HAFN. CONSERVA rORI
SUMMO,
&140ECENATI MEO BmiGNO>
$.

EMagnifice Dcimine Cancellanei

noftra jam cortipellat Literatura_*
prifca, omriibus hadtenus pene de-
fpedtui babita irno abolita ferme &
pbliterata. Ludtabatur mifere cuni
Umbris & Lar vis : triftis auxiliatri-
ces patriae diii mutttimq; irhplora-
bat fnSniis; qvas porrigere dum tentareht qvidam^ohe-
ri fucciimbere priufc fuht coadti, qvam vel tiiiniriiam
ejus laciniam ex tam denfo ac luridb tenebfariim car-
cere maxihiis nifibus iriapricumprotrahere pbtueriht.
Te ut jubare patriac aff ulgentc, vidit optimarum difci-
plinarum y Pietati5,5cReipublicasdifculIasnel)ulasjPa-
cis <3c tranqvillifitis defideratum reftitutum bonum^:

Academiam locupletatam : genuinae qvinetiam fuae fo-

roris, Hiftorise fcilicet Danicae emicuifle fplendorem_.

Qvocirca tot tantisq^ animata> jam laeta prodire, jam
tuo protedla umbone, tuoq^ irradiata favore lucem a-
fpicere primulum geftit. Sub tuo nata aufpicio, tuo
promota nutricatu >-cua ftabilita audoritate cum iit, vi-
1

vere & perennare a te qvoq; petit. Facilem qvocirca*

ut foles^Te hicprabe 3 Heros inclute, exoptatamacdu-
dum promiftam haud difter opem. Sic Te Runae x-
ternitati confecratum fofpitatorem & patronum, etiam
poft fata \xtx proclamabunt. . Sic tot Heroum avo-
rumqve Tuorum buftorum monumenta^^
negle<5ta

Tibi lucem Tibiqve fplendorem acceptum ferent, &

apud feros pepotes Tibi <r^V^ fe debere, magna ala-

critate, profitebuntur, Vale, ac vige, totius Reipu-

blicae Danieae bono. Hafnix Calend. Odtobris* Anni
M.DG XXXVI.

addiBifi:

Olaus WormD.
Medic.Prof.Publ.

Benr
 feehevdlo Lectori S.

ti/iraferme ejfluxeretria^ exqvo Literaturdmmedm Rurii-

cdmpublictjurisfeci. Qydmavide adeo ticuriofis exceptam
cum moneret J.ypograpbiK , ut exempia dejiderari ceperint'}
qvibus emptorum defideriis fatisfieret 5 rogans iterato eamfuU typis
med venii excudere ut iiceret. Annm ejusprectbus hac conditione >
ut eajieretforma qva reliqvis in hocgenere a meeditis > commode
jugipqfiet ogtbus. Plujculdigitur addidi& vartis mlocis locupletavi;
qvod collationem inftituenti facili patebtt. Hancmeam Literaturam
ab exteris tam in Galiiis^ Qermama , Italia \ Anvjia gf alibi cum ap-
plauju exceptamfuifte, qvamvis qvampturimaad me vtrorum itte-
rattfitmorumdoceant titerX) urgentes mpropqfitoutpergerem^'pro-
mifia non dtfferrem: Unus tamen in vtuma repertm eB 3 invidta ae~
Jiropercitus > qvi totis viribus eam arrodere , gf tuntis ae qvpsqvtltis
aht/ibus profcindere conatusfit. Nutlo alto tttuio, qvam qvod ante
cbartdm qvandam aipbabetariam Jine jucco ^finefmgvine ^Jine cmni
documentorum apparatujnvulgusjpar[erit,pmc(arum artPsRunica)
utvotebat^nonmodojfecimenfed %ff fundamentum. Sed ctimffcre-
iam ff negte&am eam videret, utpote ex muti/is 3 ineptU ^faijis, ex
quibus hemofacilefe expediret coagmentatam, indtgne tulttmeam Li-
teraturamab eruditisprddtam^ &a/iqvo tnprectoabonis &curio-
fisbabitam* Sua igiturQabak> arte Roficruciand N&ni&s qvasdam
confarcinaviU ut in dniculartim convehticulk ad colum cantentu^ ven
naculofuo tdiomate; fed moduiis ^Jnumeris aded ab antiqvitate re~
motis 3 ut nec ipfa Alctlbprd Runicis agnojceret. Qytbus fummt vi-
ri nomen ff dutloritatem temerdre> qvod impune aggrefiusjtt rm~
ror. Ade qvod cohcernit, nugrfs ejm ariiles (2f farcajitcas 3 tantifa-
cerejcidt, qvanti generojus eqvus allatrantem canem. Fuere qvidani
ineptiasi/iasvidentes, qvifiulto juxtajiultitiam rejjondendumexu
Jitmabdnty^) inpdratoerant mU;fed hominis mtjefi mifererifua*
Jit ChriftianaCharitas ,utpote j qvifatp&narumapuddo&osluat>fa<.
m<&deco&ioht, ff imperitiaju^ cdbaltjlic& ac nugdcifiima deteBm
ne- At qvis malignum ejus animum &tantam prifcd /ingvti igno-
rantidm in eo ferdt> qvj acutifiimnm felicifiimi Regis apophte-.
gmatamdolose, tdm% inepticontra canones Etymologicos ff anti-
qv&lingv&proprietdtespervenit) utfcopum fuuni dficqvdtur? Scu-
tite&fervladignosefietamcrafios gf palpabtleserrores 3 clamaHi
' " inbas
 in hacpa/eftra Tyrones. EB qvi reducem ex tnferis banc rufiicam
Runam ttaad autoremremtjttyutntft 6'cclypfi inApcca/ypfinfu/ctatur
de ea aiiumjitpenttm. Nu?wfaltem utjitj qvod agrtmferat, qvcd-
qve rabidm canvs adlatret> iterdto infolio prodit ncftra Ltteratura?
qvamjivtr fit, ingenue adhtbitis ex antiqvttdte indubtis Tefttmo-
nm refutet A/lommno/ter, autpro Alaflore^ gf Nugtgerulo, ut ha-
beaturfas ff xqvum dtBiiat.
Mcofiqo-sloy tlc. {iciykov vj fjLif/jjtrslcq.

Ad benevo/e, cordate , ff amtce Leffor, reverfus; qv& infli-

te->

tuti metfuertt ratio, qvtbmty impulfm tnhancarenam anemine an-

teme(RumpanturuttltaAdomo) ttacalcatam^^ qvocoiitmave-
rim> paucis mprima hujm ediiione docui 3 qvibm ne defrauderis hic
qva ad rem faciunt repetanus.
Gfvamvis edttis tn lucem Fajiis Dantcts } reiiqva antiqvi-
tates nqftras concernentia akis, qvibm ff otii plm, fff mgenii
dexteritas major, confignanda reltnqvere deerevera?n> Jiimulum
addtdtje fufficere arbttratm: nefctotamen qvopacloqvxdammthi
deLiteratura noftraprtfcaaitud qvaji agentt> fubmanu emerferunt.
Qv&cumnonubtvis obvta> ff ad Pairum noftrorum AlonmnenU
nottsprtfcis exarata> &pafttm apudnos ^falibt exta?itia>felictm e-
nucleanda & melim tnteiitgenda> haudparumfacerepcfk vtdeban-
tur: dtgna ea duxi> qvibm etiam horis fucctftvis operam a/tqvam da-
rem- Obfervdta itatfo cum Adonumentps noftris contuli>codtces vetu-
J}tJ>tmosmanufcriptosconfului> qvicqvtd apud noUme/toris autores,
adhoc JJec~iansnegottum> reperire datum> di/igenter an?iotavt;vi-
vos qvtn etiam magiftros> tam coram> qvamper Itterds convent> ut de
c
Literatura noftra> l ibirara>jucunda %ff?jecejaria exhtberem Q}y&
jam e manibm mthi extorqvent > bonum pub/icum > patru amor > anti-
amicorum cohortattones haud rar&; qvtbm non
Qvitatis majefiasy
moremgerere, cum intqvum ducam; ^Jhifce> licetmtrmtps > nonpotui
?wnaffeclumteftdtum reddere^,.
Eruntforfanqvibm minm arridebttltbri 67rirpct(pyj ac loci ejm
haud rart, tn qvtbmhancLtteraturamDanis afcrtbimm qvafi Septen-
trionales reltqvi inejmnonveniantparticipatmn. Scdabjithocutfta-
tuamm > qvi etymologU rationes alias habeamm evidentesfatis; qvu
qvi lingvam > ut ff Literaturam qvaper omnes hofce Sept-entrtonaleS
tra clm ufifunt veteres Danicam ettam vocatam oltmfujk > alibi de-
monftravimm.Hocautem titulo Itbelium noftrtfm ut infigntremm ejfe-

/
 fbtdvctittt-entomm cfuibm ncflr&ftttbilivbmm evidentia^aJHontme-
Us Danicis) adhttc apudnos m Dama exfianttbtts maxima exparte df-
prompta. Utnon dicampmiSatas ekmentorum notas > cfu&mLitera^
'turanqfira occurrunt) omnium tonfenfit fp^oldemaro Regt Danm %)%-
&onofo, utauBon adfirttii (quodfuftm Gajnte il hnjtts Itbn docui-

mws) Mvclhovnommefpre mertto Dafttca vocariappei/artfc debe-

mt> j&qimm tgtturfuit > ut ^hac rattone ingenue ttftatum redde-
rerrms yperquospotifsimum m htsprofecertmm)
hujm LiteraturAglonamJibtvwdtcarepof&rit.AitPs qvt~
prareltqvis
& qut jure jyfttf&mo

dem fuam nondeirabo laudem yfedpottm excttatos uolo , utpart modo

tolligant ttt$ mcommune proftranti qn& adhancremtlU^irandam^
aut mplutets recondita tenenty aut mjdxts altistfc A/fonumeritis altbi
txtanttbm-i trutrefepofiefferanii quo tandem Septcntrto?talts Lttc-
ratur&col/apfm fefurgat honos Runarum^haUe^im tenebris obrutar-
rum^ ettam exterts conjietmajefias.
Majoresnofirosmaxtmain Enropa ejr Aftapartem bello lacefivife , vdriiscr in
focisrerum gejtarum memoriam fuis literarum notis csnfignatam } etiam in media
Hijpania& Italia reliqvifeinconfefdeii, atfeidipfumattefianturvariacipporum
tir Monumentorum literatorum, rich uno in loco a&huc cxidntiumgenera. Hijct enft-

cteandis&priftinonhorireftuuennts fperamushac nofira ottm prcfutura-,.

Caterum qvibifie cumfruelu $
rite uti vetit acdefingutis candide drfinefif*
,

tojudkare, anteomniaattehdtndumei venit , adprtfctnoftri idiomatis rattonem^>%

hacptane accommodata efte y* Lecforem reqvirere ejus nonplanerudem,
, &
qvi CU~-
jusfcprovinaa dialeclos dtfccrnere , fjr adfuam quam^ reducere orthographiam no-
vertt. 6}uificus fixtt ejr admodern<e iingva iraclum fpronunciatwnem aut ortho^
graphiam hacexaminareprafumjfcrii, perinde facit, acfiadcanones Ltngva Roma-

hemo mbisvitio vertef. id n. mtegrumnonfuit , hecdutJores ihvenimus qviviaM

,

monftrando in paiehtiores praivertnt campos. Quocirca noftris nascircumfcripfim*

fommriis ac de Banisfzlttm ,fuhfe Norvagos , t/Lndos reltquas^ provincias mino-
res continentihus , futt^Literaiurafcribehtibusagere decrevimtis, de reliqvis mi-
nusjolliciti. Siqmvero hifccfymbcUmfuam etnferrevolueHnt;, &qvxhicpropofi-
ta ulterius elimare , nobis remfeceriht graiiflMArd j& conjuncia vakbunt qvk d/~
,

ftratta aut negltcla jam nutii pnfuht

Nos glaciemfrangere &fundamentafdncre anhifijumus, qvibus aliiqvibui
vdupeesl, augufttora & magis elaboratafuptrftruere vdtent; qvb tandem noftraj
hachaciehusjpreta & ncglettaffuoinfrecioftatuatur SepientrionaltsLiteraiur^
J^cdihiertotoccupationes,brdina^ aqui*
ac candidis eenforibusjudicdndum retlmjvo ; W qvdrum gratiam meliora & certio-
ra docenti nos phne accommtdabmtto. Inttrta Vtttt, Leclorcandtde, &ctinatibm

*
Itf-
 INDEX
Qafttum hujm Libri-

\. Qyo nomineliteras (uas antiqvitus appellaveritDanu

II. An Runer vox fit originis Htbrxx.
I I I. Quot modis vox RUner ufurpari confvevit.
IV. C urliter^RunicxaqvibusdamGothic*e&GeticvocentUr,
V. Quot extiteririt Runicarum genera_?.
literarum
VI Figur<e literarum Danicarum haclenus divulgatae exhibentur.
VI I. Figuraditerarum Danicarum exvariisManufcriptis petitae, &
ab arriicis communicatae.
VIII. LiterarumDanicarumfiguraeex variisMonumentiserutae;
IX. Cureardem litera? Danicae, tam diverfis figuris exarentur.

X. Danicarum figurae rariores & minus tritae.

Literarurxi
XI. Literarum Danicarum numerusinveftigatur,
XII. An At decima fexta fuerit veterum litera^.
XIII. De Literarum Danicauim poteftatibus,
XIV. De Ordineliterarum Danicarurru.
XV. De Nomenclaturis literarum Danicarurri.
XVI. Nominum & figurarum in literis DanicisHarmoniijr.
XVII. De Literarum Danicarum divifibnibus.
XUX. Danicarum poteftas & valor in numerisj
Literarunl
XIX. De Literarum Danicarum ufu Poeticb.
XX. De Literarum Danicarum iriveritoribus.
XXI. De Origine literarum Danicarum.
XXII. Dariicarum cum Graecis &Latinis licerisharrri6nia_r.
XXIII. De Literarum Danicarum jugationib 9 jabbreviaturis didliSi
XXIV. De Diphthongis Literaturae Danicse.
XXV. DeModo fcribendi veterum Danorurrb.
XXVI. DeMateriacuiliterasfiiasmandarefolebantDarii;
XX VII. Quo tempore & qva de caufa apud Danos abrogata pri- fit

fca & Runica Literatura_j.

XX IIX. Qua lingva confignata fint Mbnumcnta qvas in Danisu
vifiintut.

XXIX. Obfervandainribminibuspropriis&literarum figuris;

XXX. Obfervationes particulares circa literarum poteftates.

AppendiX) Literarum Runicarum ufum inPoefi
wberius dedarans.

Autb-
 AUTORES
Qxiorum teftimoniis & ope ufi flmius in hae
Literatura reftituenda.
JOiBbM Urjpergenjisi Hadrianw junitss. Paulus Diaconuti
Adrianus Schrichiw. Haraldw Huitfeld. Perottus.
jEneas Sylviw. Havamal tyngamk. Petr. Ahdreas Matbiolutb
Aimoinus. Henricw Spelmannus Anglus. Petrus Brofiew.
Atbertus Crantzius. Hermannus Hugo. Petrus Ltndenbergr.
Alexander ab Alexandro, Div Hieronymw. ^Petrus Petrdus.
Alexander Sardw. Htftoria Bremmenfts. Philippus Melantboru*.
Alexander Gvagninus. Pltnius.
Jacobw Bonav. Hepburnm.
Alj>habeja]oann,Tb*. de Bry. Plutdrchus
Joannes Picus Anglus.
Angelus Roctias. KPolydorws Virgiliusi.
Inftitfdtones Jurit.
Mtonius Augufiinus. Dn.de la PopeitonebcJi
Joannes de Laet,
Apulejus. "Prtfciahtu.
joannes Prifcwi
Ariftoteles. Pfocopiw.
Joham Aventjpus.
Arngrimus Jonai.
Joh. Goroptus Becanus. Rabanw Maurus,
iAventmus.
Johan. ifactus Pontanus, Ruardut Argentinus^
Autor comm. de Lingva^ Gothick
Johan. *Bureus Ricobaldw Ferrarienfis.
Attgufiw Dux Luneburg.
Johann. Lyfcander. Rodericw Toletanus.
Beda-j. Johm. Uagnus.
Bernardus 4 Malimrot. Johan. Picus Ahglusi Saliceus Eptfcopus toletahua,

Bonav. Cornelius BertramuSi johan. Seldenus. C7. Salmafius,

Bonavent. Vulcanius. Johan Spedus. Samuel Purchafius.

Brynolphw Svenoniw. Jornandes, Saxo.

Jofephus Hiftoricusi Scaldos;

Cdius Rhodiginus. Sidonius Apol'tnaris.
y

Ifidorw.
Chriftophotus Broverus. Stgneur des Accords,
JuliusCxfarScaltgef. .

Ciceio. Socrates Hiftoricus.

Cornelius Agrippa-a LegtimCodices varii MSS. Snorro Stttrla f.
Cunradus Gefnerus Lipfiut. Stepbdhus Stephahiuii
Ludovicus Portugalenfis, Strabo.
buretus.
byoniftus Halycarnafem Mtyws Qlai. facitus.
Matthew peftmonaftewnfis, terentms Scaurus.
iddjs,
Manufcripta yarij% Tbeodorus Bibliandeh
tlias Schedius.
Mafcus felferus. Tbeodonu ZvingerWi
Ennius
Melchiox Goldaftus, trithemius.
Ennodius.
Michael Ritzius. twnheuferus.
tufebius.
Munfterusi

Francifcus Fabricius.
U. Velferw.
Nicoiaut Petru
Venantiw Fortunatus^
Teftus.
blaus Magnus. VirgtUus.

Georgius Gvaltem.
Gerardm Voffius. Onuphrius Panvinus.
VtiphUd*.
Gyraldus. Ottp tyfywpfif.
Gilbertus Genebrardus. Orc^de^tiimBelatkntSi Waldemarw II.Rex DahjMi
Gotfridus Viterbtenfis. Orofius. Wulfgangw Lxhm.
rr r
Gyifhsimw Lambardm Qvtdiut Nafot

Ad
 \Mm>OLAUM WOkMltiMPhilof&Med.D. in^RegU
Dandrum Univerfitate Proftforem celtberrtmnm > anttqvwu
Literaturx vinduem-

"pYt/m Patria antiqvse Wormi myfteria lingvac

Ex lapidiim akaeva relligione ftruis.
Rarumcondis opus, dignuin
Patriae laudabile,
Autore, & grandis qvod meret acra pretl.
Ante tua> huuc fubiit fafcem cur nemo* pericla ?
Cura fuit genius defuit ille tuiu.
:

\?iLticHius WEsbnoyius Com. VaU

& Lnndianx exedr*. Canonicus.

Ad Clarifs. Viriim D.Olaum Wormium Danicam

Lkerawram anriqvifsimam lucirfcddentem.
X^\EfunBis vitam> mutU conferre loqvelarhJ
*>*J Non nift magnorum dixeris ejfe DeunL.
CMortua, nuncvideat qvod RUfolCA LITE&A lucenu
6)vod qveat hac eadem litera muta loqvu
fjpc debere ttbi totum fe viva fatetur
%e parem Dtvis fama loqvetur anui.

Famas & ineritis magni Vifi

applaudebat

OTHO SPERLING D;

MAgne Hieroglyptes prifcorum gloria Danuni

,

Fa&e recens W O R M referando prbfanis 1, facra,

Mixta, notis mutis; aft valde loqventibus [ac fi

Autores vivos revoces e pulvere RUNAS]

Infta praeteritum fic praefens reddere feelum
Exanimisqve animam fcribendo tradere rebuS,
Et mutis lragvam. Vos Mhfafc haud Paeonis haec ! at
Aut qva famofus multum valuifTe Machaon ;

Creditur & frater Pbdalirius, armii fecuti

tbrtia, Cecropidum ruiturasad mdenia Trojas.
His medica longe, praeftantior arte triumphat,
Et velut Hyppolitb , Velut Androgeone falutc,
Secli , doriatis , reprasfentator aviti
WORMIUS , ingenii fortem fupra eminet bmnem
Humani : Qyohiam excelfi moliminis aufu
Infenfata facit [mirare] capacia fenfus,
Lamina cum baculis , ut fefta 8c fidera horint 1

Et doceanthomines, Vincentes castera fenfu.

Xaudibus 6 dignum nimiis, qvem fecula ma&enc
 4 ._ ,*

fcana, qvibusFafti, Danis & Fefta legentur.

tmpyreis, & qvemfama ocyus inferat, aftris. '

K^RNGRIMUS JoNAS &, JECCki

tn Boredli IsUndU <\vondam inftetUr.

K^ib Klar/ssimum virum

Dn. D. OLAUM ^ORMIUM
Medicum praeftantiffimUm.

FAmd peregrinam iua trdrismigravit ad oAr&on

Afcmd meritb Uir cetehraride iyrdi
Etpatet Iflandis fere qvos fub 95\4&nalis urpL^
S&vm Hyperboreis Nereus urgei aqvis
Nec vetat Oceanus, gemiriis qviri advolet alvs
*ARTI$ ^
dpaiis INTEGRITATE tm
Non tantum ^Medicd censeris ih arte *lddchdon >

d5gra> borium qvd ribn corpbrd majus habeni-

Sedjmulhiftoricii cerids; ceu lumirid murido
Gjvosfuccefiive Yemporaprifca dabdnt-
Qvantum Roma vetus Livio^ Judxa Jcfepbo,
oAblabto Gothuiy Perfia ^A/likjio^
Hafmaci tdntum tibi fydus OLAELyc&i
Debet ab angu/fis Dariia cin&d fretis*
Necmodo res ^gefias veterum , fed fymbola rerw?LJ>
Eruis, igriotas erimUas^ribids
Nempe characleresekdrnds luce GbthomriLj^
j6h)os texerefitu iempus gf timibra diu.
%)ix ipfam novifie puio fua grammata gentem
^Mbverdt ex ufufic ea longa dies.
Inde velut Lippo y cippis iricifd petrisqv^J
Luftrdvitfruftrd liimme iurbafreqveris.
Rem mdgridrri molirh! onus pr^grmde vetuftis
Addere viBurum iempus in bmne decus!
JHtilta tiiamRumcis infunt obfiacula fulcis
Qv& bene qvi norit tollere rarus erit-
Nam eonfundendi y trdnsmutandify figuras
Noverdt innumeros Runica turbd mbaos>
$4pe peregrinbs apices inteXuit , f? qv&
c
Taliarimdrites fdUere p/urd qveanfc
i.:.' &J &criUfo
Scribendify dolis fuperans ctnigmata Sphingii
Prtmm in hac artis parte magi/ier erat*
Stc igitur qvadam Saxis mfculpta ligarat 3

<^/I nulid utpqfiit , pofieritate legi-

rgo opus ^lcid&pmjias dumpandis in ijits^
Implicitis ueterum verbafepulta, modis.
Hinc jf ftApolltnea^ nunqvam delebile> cedro
Incifum nomen > vivei in prbe tuunL-j>
Dumfy Rum'faxis infuntj putredine donec
Saxa carent turpi, Sdxafypondm babenti
'

Famaper Europky tua vadet mobruta tra&us

ttMentio fublimis flabit ubitfc tui>

EH ff adh&c natura favens , qyd ducerk^ adnos

<Altera qva nomen-ypromovet ala tuuni-j-
Experti celebrant Iflandi^ Portua qvotqvot
(tAonidum dederat mitia caftra feqvi
Hos intercfc meum, virfufliciende , favoris
Perjiarat Natum fertilis aura tui.
JEmula cpvippe Dei virtm ,prodeJ$e remotis
r
z

ftApatria^ qvorum dicitur efieparens-

Larga ergo^ Mernos te profleritate per annos
Usqve coronabit, gratia dia 1>6I
T)i/iribuetqve tibi bonitati* pramia,Ji qy&
Frigida terrapoteB , fervidd vota darcj
MAGNUS OLAI iScdefi* Lam
fafienfisinlslandiaPaitor.

VIRO literis ejrfiriftis Nobili

T)n.OLAO tP^ORMIO MedicimDo&m cdeberrimo^

antiqvitatum Ddhicarum utfili, ita pritifiimo CMyfta, fautorimeo dc+
federdt9,{eram in humanis viumrerum^ fuccefum aDeo ftr
Chnjium cemprecif.

J^On rubeo, WORMI , furtivis manibus

Dempta vado, non e t,el}uris gre-mio
Metalla placant numina levis
Inimica rebus: niteant licebit
Et radiis paknam ponant ambiguam
Phoebe tuis ! eft qva; vel negle&a placec
Virtus. Slmaragdis fulguret Iqdu.s,

t
Oncrentqve baccis fe Arabes corufcis
Qrum
 JQfum nitidis yirtus -exertat labiis
"JFulgufa, eascutit fonti le&a Tago
Sapphirus,& qvae tam ante placebai
Tenebris necatae periere Gazae.
tfaiim opuseft: VIRTUS &
pulchri ftudium,
Hasc mtlius vultus pingunt purpureos,
Togaqve Galla redHus ornant
Generofe
juvenile corpus. "0 l\ W RM
,Te ftudium pulchri, te virtus melior
Te patriae lucrum clarat, five adhibes
Manus medentes, five vetuftis
Monumenta cippis revocas avorum,
Palma magnis ajffe&ata viris
tibi
Cedit. Amor rerum fortuna; focius
Et arti , in omni Marte fubactol -

Facit archite&os. Memorande vindex

JTemporis & noftri & per tot luftra atavum
Emeriti, pulchris FASTOS ordinibus
Nuper dedifti , geftapriorum
'

Serie retinens fatis irreperta.

Qyae rudior Darius bellaci gladio
Aptior ac chartis , fed famae ciipidus.
Infcripfit altis rupibus, antris,
Homiriumqve vires fuperaritecura,
In tumulis faxo digeftis. Studium
Herculeum WORMl! dum tu ficut avis
Hyblsea Vernae Chloridos herbas
Subito pererrat rriemor imminetttis
rrigoris. aut bigis diicerpti Hippolyti
Membra rediinires. jam jam prbpter agros
Sepulchra, Cautes, marmbra, rupes
Vigili vagaris ftudio. jam es iti occidente,
Jam qva oriens Titan gentes irradiati
Sollicitus qv&ris qvid tot ribbilium
Qyos Dana tellus pofiidetamplosi
FRisn, BRAHEijScHELiiq- ToiTiqve
ld genus 8c plures voces forte Velint,
Qyae fit origo , artes tam grandis populi. ,

O fi pateret rhaxime WORM I !

Utinam patetet, generofiores,

Credo eqvidem Danis ribtt effent fimiles.
Maxima Majorum laus eft fi feqvimur. ,

Pixifle pbftqvam res juvat atqve

Veterum fiituro iriottumettta niuridb,
inftruis Ardbos le&ura populos,
Ne tibi vel fidarit femper vel vitulS
(Verbum vetuftiim ) bauper ararbfc
Alieniori. propriis ocellis
Multa fides, qvamvis ttarranti acqva fuit
Scilicet hoc vere eft dele&are animos^

PtO<
 j^rodeffe & hoc eft, optime WORMIj
#atria;., nec annos agere btiofos, ,

ferdeVe' ncc frtiges natas iri pretiutn .

,

Ingeniisfrugii qvid protrita juvat, r

-
1
Ja&are Verum & dicta colonis
Teret4|rhata ? -artis iforet invenire
Jam firiuum af&njiun &. deftenfum mitfterum ,

Nonne Pater Fincki.? jam qvadrare rotunda,

An vis negatum Montis alumne ?
Facileeft vetuftum ceciniife tfalmum.
Non liqvidi folus fcandet ternpla poli,
Grede mihi WORMI, flaccusUomrileus:
v
Siint ,
plura doc^is pedora ccelis

Generata. Sunt &: gelidis in oris

(Qvac calfcant mentes. rion mirabor ego }
Gonditor 6 Danaj princeps hiftoriafc

Tamnominis ortum , aut

Fortuiti

Patriam foporas pofuiffe cunas

Rite tibi. Siint 8c Danis lapfa Deo
Numiria: funt nobis BRJCHMAKNicelebfes,
Sunt Bartholini inorte celebresi
Et Epifcoporum genus invideridum
Resenii clari , WwSTRUpiqve pii,

Et rigidis HemmingI e fatis reauces,

Sunt LongomontAni orbis alumni ^
Et.avus beataj fabricae BrAHeus.
Nec vitreas foli fcandent riube plagas
Nominis & fama: ve&rici ; comitem
Te.WORMI habeburih celfus ab alf8
Gelidos videbis patrifcTrionesl
Tu Zephyris ve&us tranabis pelagi
Ambiguas S^rteis, & trajecta Phard il-

laefus ruberitis mafmora lymphse,

T^itadnmqve tanges fine labe Phosburn
Ocyor alatis Divus fluminibus.
Te teneris dicent Sirenes modulis
Dicetloqvaci murmure Tritoni
Tuaqvc incitus nominj volvet Iften

JOANKES Rlftft

.JTE*
 *$(d)fa I

******* W#**H**********H#>*M^*f*#flf**f*

LITERATURiE
R U N I C &
Caput Primum,
Qvo nomine tiierasjuds dntiqviim
appellaverint Dani.
\
A qvae certis Obfervationf- ,eMt ^
buse^relictisanciqvicacum noftra-
rumruderibus, deprifaeLiceracu-
racDanicx indoleaccepimiis, tra-
neqvaqvamsifcoponoftro
dittiri,

alienum exiftimamus, (i mox in

veftibulo qvo nomine literas fuas
appellitarint majores noftri, qvi-
busqve de caufis monuerimus.
Danos igitur veteres, qvi hanc Literaturam invehe- Dmiiterd-
rum ******
runt,pofteriscj;reliqverunt, liceras fuas primitus RJlMR mvtn'
i?#rar appellafle, velvulgonocilsimum *infinicisq; canci- r.
lenis nobilitarum hac voce tim
*,
literas, qvam q vi eas tra- Dmi imd
claruncdefignances. Decujus ecymb varie difpucatutru, f vouriit m
qvibusdam primitivam eam ftatuentibus, rede qvi- ^niuner & 1

dem, meojudicio: qvibusdamab Hebraisfontibusillam voxfitfri-

mitiv*-
haurientibusjfedqvam commodemoxvidebimus.
Quodfiab alia derivatamhancvocemqvispiamcon- xuner mdi
tendat,ejusorigineminnoftrapotiuslinguainqvircndam * m
lm&* Dmi
arbitror,qvamin pere2rina,ubifiveftipiadedudionisap-
&
^n , ii. ,. n * udmvetun
/ .

pareant nulla, tum demum adalias conrugiendi occafio-

nem fuppediratam efle reor.
Voces igitur noftras cum hac affinicatem aliqvam ha-
bentcsdumvenciIo>comodioroccurritnullaqvam RfiR *;,
Ryn vel RiK ^en quarum haec duclum aquarum : illa ful- *.

cumin terraaratro aut vomere duclum indicat.

A Ut
 LlTERATURA
, . U c eni m Graeci izra%& rvjv ygufipqv , ygdfifiara, fua
vocum dixerunt Elemenca, qvod
qvibusdam con- lineis

Lttene. ftenc: Latini Literas quafi lineaturas, eadem decausa:

Runtr. itaDani RuNER,qvodduclibusquibusdamconflentaful-
cisagrorum,nonprorfusalienis. Graeci hamq; uc&Ro-
q V0S artes ac uxum & deleclacioncm facien-
Nomen lue-
man apucr
j | | j
ra ex autbtu T n
r i
-

depromptum tes, magno olim erantin pretio ad ptctonam qvae icnpto-

, ,

riaemaximeaflSnis, qvaeq;variislinearum duclibus opera

Nacurae arcificioseadumbrareconacur, potifsimum refpe-
xifle videncur. Animadvertebant cnim Iiteras fuisdudi-
bus,non fecusmentis animiq; fenfaexprimere, atq; Piclu-
ra variarum rerum ideas, lineis apte nexis fpeclatori exhi-
bet Ut non immerito literatura animi piclura dici vale-
:

at ; Inde igitur nomenclatipncm commode* deduci pofTe

unde
arbitratifunt. Dani vero quibus arma, Agricultura,ar-
r

Mx. tescj;necefsitatimagisqvamobleclationidicat3fcordifem-
per fuere, abagrorum cultu, literarum fuarurri etymon
mutuare non videntur veritu Sulcos enim aratro duclos
prifca &nativavoceRyNNER ut & aquarum duclus,elices

S'r! vel canales Renner etiamnum dicunt. Quos cum ele-

mentorum duclus lapidibus &caucibusincifi aemulentur,
non incommodafedelegantiMecaphora eo vocem trans-
tuleruntacliterasfuas.&0tfyvocarunt. FacilemveroelTe
r quomoAo y in U mutationem notum eft,praefertim cum veteresutri-
T
nnunaan-
u$ ^ p OCe atem unicahacfigura
ft expreflerint, ac Y ut U
fl
um~"
tenue pronunciare jubeanc cujusvis liceracurae peritifsimi.
Sic enim autor Commentarii de lingua Gecica a B. Vulca-
nio editi : Tpfilon omnibus lingui* non Ifed U tenue efi x
quodpawum gf Sicad differentiam
Gallicum vocant-
eo fxeydAx OfJUKgov dicunt, &addifferentiam yjrd quod

EcrafiumeB,EipiAdv idefi tenue. InvoceigicurRuNER,

U tenue qvod aeqvipollec Y,mucacum inU craisius.
. Hujus autem translationis elegantia deleclati ipfi Ro-
u
J0n!n aq mani, pro fcribere ac literas pingere, crebro EXARARE
tgricuiMA^ dixerunt. Sic Cic. ad Atticum li b. 12. Vndectmo diepqft-

*ubuZt 1
uam *& difcefieram bocjiteramm exaravi, egrediem e
 Runica j

villaante lucem &c. Item Cornificio fcribens idem->:

H&c cum efiem m Scnatu exaravi- Nec ovum ovo fimi-
lius quam-fcripcio ftylo in codicillis & pugillaribus ceratis
fada, fulcis aratro interra duelisautliterarumapicibusfa-
xo infculptis. Sic vice verfa fcribere qvandoq; pro arare
fumitur,utapudEnnodiuminPaneg:
Qum bene molitos mcurui dente ligonk
Scribit agros.
Item Sidonius Apollinaris carm.XI.
In defcrtptosfyper agros
Fragrat odor*
Hinc & Cadmum abouminarandomore,morem indu-
xifle fcriptionis qvae ftilo velut aratro fiebat in cera, aiTeric
Herman. Hugo de prima icribendi brigine cap.8. & Ifido-
rus lib. 6 cap. 14. verius vulgo vocati funt, qvia (Icfcribe-
banr antiqvi , ficut aratur terra_r.
Optime huc qvadrat illud Satyrici:
./^ertamus vomerem in cerams
.

Alucronefy aremm qfieo*

HincetiameftqvodidemRomanicontinuatamora-
.tionisfucceisionem unalineacompraeheufam verium in-
digetaverint; Metaphdraabeadem Agriculturaeleganter vajmqmi.

deprompta qvod ut illic fulco per longitudinem latitudi-

:

nemveagriducloverfusfit,(ubindealiusatq;ali 9 ,fufpenfo
verfoq; aratro: ita hic abfoluta linea, verfio qvaedam fiac
atq; reditusad illud caput a qvo characleres exarare cepera-
musyUteleganterTheod.ZvingerusTheatr.VoLIV.lib.i.
ait, Hifce adftipulatur Ifidorus lib. 6. Verfus ita diclos
ftatuendo, qvia ita fcribebant antiq vi , ficut aratur terra
afiniftraenim ad dextram primum deducebant ftylum,de-
de convertebatur ab inferiore rurfus ad dextram verfus
qvos &Ruftici verfusvocant. Giraldus Dial. 1. Hift.Poec.
Eruditifsimus &Nobiliisimusaptiqvitatum fcrutator H.spelmnm
Henricus Spelman eqves Anglo Britannus amicus nofter dgoriginev^
honorandus,vocem i&waSaxbnieo Ryne, qvae myfte- CHR!tner f< n
'

rium & rem occulcam fignificat, deduclam putac> cujus

A 2 ra-
 4 LlTERATURA
verbaexliterisadmeLondino AnnoMDCXXX,Nonis
Maj datishicapponam,ut qvivisarripiat,qvod rationi ma-
gjscongruum exiftimaverit. Sicautem VirilleNobilifsi-
mus Sine (oblecro mi Olae) ut de origine vocis veftrar
:

ccRhKKlA feuRhKJA ideftRunica,progenio&ingenio

cc noftro,efFundam paucula. Ducor eqvidem uta tediflen-
cctiam. Neqveenima RJK producluaqvarum(qvod&
cc noftra lingua fonet) nec a RflK pro (ulco in terra, qvam-
cc visareagrariahumilibusqveinitiismultaolim exorta no-
ver m: hec^ -ft^alias gerjne Saxonicojqvod myfterium
*
Rynesaxo-
nuum-.. &remoccultam fignificat. SicLuc.cap. 8. v.io: Eorkge-
feald de ge wirungodes rices gerjne en oderum on big$~]>el-
lum. Vobisdatumeft nofceregni Deimyfterium &alias
cc parabolas* SicMatth.ij.v.n. &Mar.4 Qodesrices
v.u:

Txuniut^. gpywh Regni Dei myfteria_?. Sic Runlice &

cum aug-
a mento Saxonico^r^/zre idem funt qvod Myfticum vel
cc Myftice & occulte. Beda i.Reg.i./^ej- hegerineliceword
a Sprecende>o: myfticaverbalocutus eft. Et hinc Ic Rsmig:
cc aliasRunere, fufurro vel occulteloqvor,undein hodier-
cc na noftra lingua Vernaculajtoitozw one inthe eare, eft oc-
cc culte aliqvem in aure alloqvi, vel in aure alicujus clancu*
cc lum fufurrare_j>. Itaprorfusin Gloflar. vet. AnglicoLati-
cc no M. Sto An. Dn.1460. To Rownjn togither Sufurro, &

ficcodexaliusimpreflus 1499. Prifcasigitur illas Dano-

cc rum & Gothorum literas non appellatas cenfeo Runicas

cc qvodadfimilitudinemaqvaedu&uum, fulcorum araturas

cc (utveftrafertopinio) velrei alteriuscujuscunq; formaren-

cc tur: fed qvodeflent myftica?& occultx facerdotalium illa-

cc rum /gyptiacarum> qvas in fimulacro Canopi

inftar
cc Antverpiam aliqvando allato, Goropius exhibet Hiero-
cc glyphic. lib,7.pag.ico.

Kmtcur
Runicaeprctereanuncupentur,fivemyftica?&occul-
Myjika. " tac, tum qvod ab aliarum gentium literis mira difcrepant

infolentia: tum vero qvod in occultis fuis fcientiis ( puta

" Magicis & praeftigiatoriis qvibus Borealis illa mundipars
" praecaeteris pollet&pollueaeft) hujusmodi literae & cha^
racle-
 Runica. 5

rriCleres(ucilla:Canopi in/Egypco) maximeclaruere. Di*

cancur&proinde harum litterarum & fcientiarum Profefc
fores Runici) iat appofite qvafi Myftagogae: habeanturq;
iidemapud Danos&Gothos, qviBritannis noftris atqve Fmi(i*

Gallis, Druides,Magi apud Perfas, Gymnofophiftae apud

Indos& inqvavispenegentefimileS.
In eo deniq; q vod Saxonibus oli m alias Ryne, alias Ru~
ne-, alias geryne & gerune legimus inconftanter: Intelli-

gendum eft,<?particulamefYecum apudSaxonesnoftros,

tum apud Germanos omnes (fed afptratam^/^abinferio-
ribus) qvae non mutat vocis fignificationem fed augetpo-
>

tius&adornat. Praepofitam vero alias verbis & partici- n

piispraeterititemporis, alias Verbalibus, &adauclorisali-
qvando placitum nonnullis aliis. Majores noftriNor-w
mannos imitantes, hanciny mutarunt, ut Chaucerus**
palsim & qvo ad u in y migrationem & e contra, illud
; ,

etiamunicuiq;ce(sit proarbitriointer Anglo-Saxones,uc

infinitispalameftexemplis. Ha&enusSpelmannusmeus.w
Non prorfus alienam ab hac, opiniodemfovetHa-
drianus JuniusinfuaBatavia>cum RUNAM diclam vult
3 mufiando, ff ceu in d,7roppqTCig > ejfando. Idndmfy
Germank efie Rhunen. Forfan qvia Runae olim folis ia-

crorum pnefidibus erant concrcdit*e & in arcanis vulgo

non revelandis habitae.
Qvoetiaminclinarevideododifsimum Hiftoriogra-
phum noftrum Regium , M.Scephanium qvi hxc ad me ,

perfcripfit: Lingua veteri Germanica Raunen fignificac

iufurrare, unde MegalanderLutherus iftum Pfalmi XLI
verfum Simulad^erfummejufurrabantomnes inimicimei:
ita vertit: 2iikMnn<cfj jjaffw/ xammmlttlnanUtwfott
ttlfd). Inferioris vero Saxoniae populi Rmen dicunt, h. e.
Sufurrarevelinfufurrarealicuiin aurem. Jaminteromnes
conftac, qvod incancaciones olim fieri folebantclam vo- &
ce fubmifla, five murmure qvodam 3c leni fufurro ne vi-
,

delicecprophanieasperciperenc. Magiaecenim (ucApu-

lejusafleric in Apologia) occulcares eft, plerurnqjnoclibus
A 5
vigt-
 ITERATURA
vigilata,&cenebrisabftrufa&" arbitrisfolicaria &carmini-
busmurrnuraca, cui paucifsimiadhibeancur, unde Sufur-
ramcn Adagicum, idem Apulejus lib.i Mecamorphof di-
xitproincantamento, qvod fufurrando &
murmurando
fiebat. A^e, inqvit, tJludmendactumtarwverumeB^c^vam

Ji qvlsueltt diceremagico fufurramine Omnes agilesreuer-

thmarepigrum colligarh^ventos inanimes exjpirare, Solem
inhiberi, Lunam deJJ?umari,Jiellas e^velli^ cliem tolli>no-
Slem timeri* Et lib.IV. Inftit. jur. Sufurros magicos, five
incantamenta, adeoq; ipfam Magiam univerfam, qvam
noshodie ?rott>Om vel 'Srol&Ottltf Sotlft vel?rt)((fr<| dici-
mus : Sed poftea hanc vocem tranflatam fuifle ad literas
& ad carrnina, qvibus in fuisincantationibus Magi uce
bantur.
Ab his diverfus eft clari(simus Salmafius, qvi Com-
mentario deLingva Helleniftica cap2 pag.382, vocem
aGnecis coloniis qvi finiftram Ponci oram occuparunt 5
autRomanistraclampucat. Get,inqvit,aGraecisPonci-
cis ea imbiberunt , qvae poftea ad Dacos five Danos Dani ,

ad Germanos transmiferunc. Cerce &

Dani literasinde
fuasvidenturaccepifle,qvasvocantRuNiCAS. Nam for-
maearumexGrxcisomninoefficla&exprelTavidecur.Ni-
fi qvts potius pucec a Romanis imicatas & inde diclas Ru-
nicasqvafiRumicas,id Romicas. Licececiam aGne-
eft

cis Conftancinopolitanis qvilP&^/of proprieappellaban-

tur Runicas diclas opinemur. Arabes qvoq; appellabant

Rum & Rumi Romanos. Sic Runicas pro Rumicis Jice-
rasluasantiqvasDani appellaruncexGrascisillis expreflas.
. Modcrnam qvinetiam literarum appellationem qva
wl
*
easBOGSTAVEvocamusexeodemagriculturaefonce
siav qvid. dimanafle apparec. BOGecenimFagum> STAV fcipio-
nem feu baculum oblongum notat. Sic igitur dicte qvod
omnesantiqviores,duclum untim oblongum &eredum
fundamentiloco fibt vendicent, fcipioncm reprafencan-
tem, cui varii difcriminis caufa adduntur, partim trans-
Bog *" verfi , parcim obliqvi, partirn incurvi. Bo g vero praefi-

xum*
 RllNICA. f
xum , qvia antiqvitus curn libris carerent, lapidibus & li-
v Lthma^j
gnischaraderesimpreflerunt. Lignisveropracipue ,qvi
adamjcosdeterendiautalio transmjttendi,qvodve!exSa- amiqvim
xone noftro lib.IV.difces,qvi literas delincaturus, qvasad fiffUveriu
Regem Britanniae, Fengonis tulerunt nuncii, fic inqvit:
Proficifcuntur cum eo bini Fengonisfatellites, literas hgno
infculptas (nam id celebre quohdam genm chartarum erat)
fecum qvibm Britannorum Regi transmifii fibi
gejiantes,
jwvenis occijio mandabdtur- Sed qvia ex omnibus lignis %L m Hmn ,

r
in Dania,freqventiusnullumeftfapino,necadimprdsio-r ^?^
nem iuicjpiendamaptius,eoetiam crebnusutebantur,ei-
qvemaximaexparteliterasportatiles mandabant. Ut ta-
ceam hocgenusligninoftratibusqvafipeculiareacpropri-
um viderijdum tantacopiaapudnoscrefcat, qvanta nul-
lum aliud: cum interim apud vicinosNorvegos, Svccos
aliosq; abietes & qvercus freqventiores exiftant.
Necdiffiteri licet, alia qvoqvelignorum genera huic
ufui fuiffeadhibita. De fraxineo teftatur Venantius For-
vr mm '

r *f
******
tunatus lib. VI II. Epigram. X VIII Qvi inter reliqva&
/

hzchabet:
Barsara fraxineis pingatur R U NJl talellis
Qvodfy papjrm agit , virgula plana vakf.
Crediderimmajoresnbftros omni lignorum generi,
forfan &
oisium &
cornuum , fuas mandaffe epiftolas. Id
eniminFaftisliqvidifsimum, qvosin hifceomnibusicul-
ptosvideremihicontigit. RUNAMauteminhocEpi-
grammateita exponitChriftophorusBroverus: Runam
fraxineis incifam tabulis pinxjfie dixit barbaros p cjyando
pro Epiftola illis Runa eratfutura belli ?mncia Rpind >

vero cum ajjiratione legebatur in anticpjps libris- Sed

planum hujus loci fenfum dabimus ad calcem capitis ter-
*;;
tu.

In vetuftis qvibusdam M.S.S. STAV fine ulla adjeclio- sja v fr$

r
ne,etiamamajoribusnoftrisvocatasfuin eliterasinvenio, to Cj ' *

unde emerfit verbum Qt ftCMtl nobis freqventifsimum , %t ftot.

qvo literarum colleclionem indicamus.

Afago
 $ LlTERATURA
bog nndt h fago noraen Danicum BOG ad Ijbros tradtum eft,
tuftum.
co qvodlibri id nobis jam praftent, qvod majoribus nd-
ftris ligna fagina. Quanqvam
contrarium adftruere vi-
deatur Joan.GoropiusBecanus Hieroglyphicorum Iib. zi

bn^wtulti
non en * m
hbrum a fago fed potiusfagum a Iibro appel-
onemaaepe- lationem fuam fortitam cfTe contendit, hisverbis: osf
nti veivtce ^QEK arbor tlla nomen acceptt, qv& tveterum Germano-*
^' rumjudicio, aptifiima vija eB ut ex ejm aftulis tenuifti-
mis codices compmgerentur- Eam Graci Oxeam dixe^
runt) Latim Fagum> qvidamettam^quodintenmfttmas
taminasfcinderetur^fctftimam uocarunt- Qujm hftoru me^
mint me atias nonparum lucis^prius afeculi noftn hominibm
haud vijk intulifiz^- Profe&o nulla arbor efl qy&Jepa-
tiatur in tenuiores aftulasfindi, cujm qvotidianum gjf u-<

bi<fc obvium documentum, cum

aiia tum 'vagtna gladio-

rum nobis exhtbent- Hifce qvamvis Becanus aliqvid in

hoc negotio fe olfecifle fubindicare videatur, attamen a
fcopo aberrat, & praepoftere priora a pofterioribus clicit,
tidwrali*
contra manifeftifsimum Natura; duclum. Ut cnim natti-
fmu funt ralia prius extitere qvam artificialia ex iis fabricata ; ita $c
trtifiddlibm. nomina prius acceperunt; ferrum prius qvam fcrrca; c-
burpriusqvam cburneajlignum prius qvamlignea;adeo
ut harc ab illis tracla & derivata fint. Cum igitur fagus
prius in rerum natura apud omncs gentes, ubi crefcit, exti-
terit, qvam qvod cx ea, arte claboratur,- ut libri vices
id

Serat; qvin ctiam

nomen fuum in qvavis lingva prius ha-
uerit minus dubitandum. Ac in noftra qvidem lingua
ut 550g vocaretur prius, qvam libri ipfi fagini 550gcr; uc
& jam chartacei aut membranei eundem ufum pracben-
tes. Scd res pcr fcplana ultcriori non indigetexamine_?.
Non fagino foliim ligno , fcd Sc cjus cortici olim in-

fcu lp W s fuifte literas qvas amicis deftinabant, ex fupra ci-

cmicibusin-
fcuitttmn*.
taw Y cnant ij epig rara matc ctiam liqvido conftat, in qvo
& haec leguntur:
Scribere q*vopqfiis 7 difcingat fafcia fagum^
Cortke dttia lm Jit mihi didce tni.
7

Ad
 RllNl CA. 9
Adqvem locumhaec Broveriextat obfervatio,digna
qvae hic locum habeaty cum noftrum inftitutum huiC
tion parnm iucis foeneretur: Dtg?/m y inqv n Jie locm ex
^

cpvoucteruynmorem ^mjittutum tn epjhlis mtttendis

-gf de aptcibm Itterpscfe m variam,pro re nata> matertam
e

Jfargendps transferencksfy difcas; nam ff tn fagt cor-

ttcem gf m
fraxmeas tabeilas fnifie mifias 3 utrumqve
rttu fane memorabilt notat. Accedant ergo ht modi Litemum
[ubjetturn-j,
duo , advetertbus tntam ceram feu tabu/as ltg?ieas cera o-
varium-
blttas > ad pahnarwn fo/ta, arborum libros, ad o^ywrdKry
tliam qvcfylacontcam^pht/yras ,pngtllarta, ofia^ ekphan^
ttnas tabulas ac eburnem> ltnteospo?ittJicnm Itbros y cerufia-
mappas , ad omntgen& formx chartas , papjraceas atfy
'

tat
membraneas de cpvtbuscum alit muita^ tum A.Qelhmltb^
XVII c IX Plm XIII cap. XI XII Ifidor. Ortg.
Itb.

kb. VI cap.IXX &fefPht/. Beroa/dus ad III Pro-

pert- e/eg. XXII Lignis literas mandare etiam Ro~
manis olim in ufu fuiiTe vel ex Horacio in arte Poe'tica_*
conftat, ubi Poeta* munera enumeraturus mter reliqva
hxc ponit':

Opptda moliri, leges i?tcide're /igno,

Nunc honor ^J no?nen dvvtnis vattbus at<%

Carmmtbm 'vemt*
Sed ad Runas,

Caput Secundum,
^An TUiKBii -vox fit orivinis IiebreA?

Eperiuntur nonnulli qvibus nil nifi peregrinum

arridet, qviq; propna& vernacula negligentesad ferendaaiie*
remota & externa, mentis oculos convercercfibi

volupe ducunt : five ut auram popularem , novitatis avi-"

dam, captent felicius: Cwc ut prae reliqvis reconditurru
qvoddam (apientiae genus fapere videantur: hoc agentes
ut naturam uni fe magis Novercam qvam alteri prabuifle
fimplicioiibusperfuadeant, Exeorumnurnero qvidam,
B fuam
 IO
LlTERATURA
fuamforfaninlinguisperegrinisoiterttare cupiens rgii>jvi

vern<iculamfpernens,exHebrisfont'*busVocishujusety-
An rm4a fnon commode fatis haurire fe pofTe arbitratuf. A*%\
-Binna^ t
fym# namfy qvod orationemfeil vocem denotare difr Ru*
nam ortam dictt> eo qvod litera <voce formentur. Ve-
n inimu rum enimvero cum tam longe petitum fic hoc etymbri,
loge fetitum.
qvidem Hebraris ullo fenfu literaS notare pofsir,
uz ne jp(] s
qvopacloabiisad nostraduciqveatnon video. Prapo*
z. rrtpojlere fterum fiqvidem
foret a pofterioribus priora mutuare &
frioraapofle- a voce (qva: a literis tanqvam primis initiisortum trahit)
rkribtu m-
j nve rfonacurae ordine, liceras, earumve appellationes de*

fumere:cumabhisilla,nonviceverfa,fiac&oriatur. Nec
j.jp/jH^rulluminipfalinguafan6taufpiamextatexemplum,inqvo
u mnfignifi' V ox re-j ab Hcbrxis pro litera capiatur. Si idem illis, qvod
tatUterai.
j
am noD j s obtrudic, denotarec; fufpicionis forfan aliqvis
fupereflec locns, fiqvidcm haud paucas Hebraeorum vo*
Cimbrorum antiqva obfervarunt harum
ces in lingua re-
rum curiofi. Jam vprocontrarium resipfeprobat.
4 Autoritati-
Namconftatex induclione omnium exemplorum*
bus Rabbmo-&autoritateanciqvifsimorum Hebra:orunv,voce hacnon
rumidemio-
n jg c am0 rem validum ac vehemencem imporcari: qvi
]

fnmam.
c amor> aLlt nimiacordislanicia erumpit,&ovantium
|

eft; aute vehcmenteanimidolorerefultac, &acerbe qve*

rulantium cft. Hanc in fententiam fufifunt Hebrxorum
commencarii: qvorum coriphusR.D. Kimki voculam
rwn his exponit verbis:
rmh nno tm rpa ripwn pp
ot nran 1
? dho tm mno^S*
iod npm ^xh
Le.VoxRiNNAfignificatclamoremcum forticudine_3. 4

qvi auc \xtk\x , aut praeconum proclama tioni , auc mifero-

rum precationi,aut fletui & gemebundaeexclamationi ex-
primend* defcrvit, ut Efa. C.4J. Adftipulantur D. Kim-
kio,eChriftianis JohannesMercerus,JohannesForfterus
Valencinus Schindlerus; icem Targum Onkeli &c: fedcla-
morem hunc,feu ovantium > feu ejulantium> cum emor-
tU4
 RuNlCA. 1!
^ .
i i
"
,iin i

iiiiii i l r ii ii ... i

foaliterarumfigura^nilcommunehabere^velccecus videt.
Qum imo,cum vocula n^ non nudum ionum,aut iimpli- \ u allud m _

cem articulatam vocemindigitet, fed talem vocem, qvae pgmu

ex intimo cordis, (eu ovantis > feu plorantis affeclu refultat
plane non video, qva fronte audeat autor novellus, nati-
vam indolem voqs fecare, &lacerafegmenta,imperitiori-
bus, utdivina Oracula objicere. Maneat faltem voculae
4i fignificatiofua intacla illada: & & non vocem cjvalem-
cunqjorganisloqvclaeformatam;fedvocemcumfingulari
mentis vel laetitia vel triftitia junclam audies. Confulan-
turHebrdomnes: videanturChaldaei: expendantur Syri
omnes,qvibusradixnoncordisfollicitudinem,curam^mc-
ditationem , cogitationem indigitat: luftrentur itidem A-
rabes, qvibuseonfimilcDnanimi affeclum teturn &pfal-
lcntem denotat.
Quid qvod vocula nan primo ac principaliter animi 6 Nn or * -

^rc rv i f r fedanimiaf- *
i

arrectionem non ons proiationcm importet. Hinc iae- 9a

f mn9j#
,

pifsimeadjundamfibihabetvoiQem ^p,utPial.42)5.invo-
cebipj ovationis&celebrationis:IP(al.47.v.2. Triumphatc
Deo, cum voceovationis:E(a.48>2o. in voce ovationis&C;
Animi autem affe&ionem , ab orali enuntiationemultum
abefle r nemononvidet. -

Unde valideconcluditur: vocem noftram RUNER

gb Hebrxorum sm non eiTe diduclam; aut fane, nomcn-
clauonem ab affe&u cordis efle fortitam qvod abfurdum, :

Tantumergo diftatinfolenshascnomenclatioT5RuNER>
ara no-j qvantum intimus profundifsimus & gravifsimus
cordis affedhiSj ab externa* fuperficiali, ae vocali garrulae
linguasftrepitu diftat.
Ex abundanti addo> vocem Runer at> Hebraorurd 7% D ediaii$~
winon poflediduci, nifi diceretur Rinene, vel (utlargiar nitratio n-
comutationem Hirekminoris & Schurek, contraomnem fi-W**
f ationemad minimum Runene.
) Ccecutivit hamqj au- ,

tor,admanireftum DaggesliteraNun infertumj qvod li-

rcram Nunabfentem, pro more linguae compenfat. In-
tegrum namq; nomcn> fcribit Kimkius> eft n$% ex qvo
B z
 12 LlTERATURA
hoc truncatum per adminiculum tS Dagges exfurrexir.
>

Sed qvam ineptiat qvi Rune cum Renana (vel faltem ra-
tionefimilisfoni;ilam defignifieatu,exfuperiorib 9 liqvet)
convenire ftatuit, nemo tam eft bardus, qvi non facilc a-
nimadvertat.
Quinimo fi nulla plane irt lingua Daniea extarent b-

Ifo^ten** ^g ma " on ' s hujus veftigia (etfi primitiva qVoq; eflepofietj

cujusratioabaliisnonpetitur) tumdemum
ad pereoina
confugerealiqva forfannos cogeret necefsitas. Jam vero
tamclarcs aclimpidos nosipfi hujus vocistenemusfon-
tes, qvodfupramonftratum, utqviadalienaslacunasdU
vertitur, fummam aut prodat infcitiam, aut fupinam ne-
gligentiam_>.
tttera non Qvm>-> inqvis, litem voce formantur idcirco avocc
ftmantur
nomencl^ lonGni^tunU Egregia proteclo ratio cujuscon- ;

'
traria vera eft. 'Vox enim literis formatur tanqvam cau-
fis materialibus,ex iisq-,tanqvam verisprincipiis conftat,
iturtqvtbm non vice verfa. Proprie filoqvamur, literae qvatenus pro-
formenw. feruntur,lingua^labiis, ihiscnorganis loqvelacdicatis for-
mantur: qvatenusexarantur; ftylo,calamo,penicillo> a-
liiscj;artificiofis, non vero voce. Falfa igitur penitus hec

ovefenfuli' Qii m imoanimadvertifTehujus etymiautorem

rat * e ^
urte Danit oportuit, literas Danicas proprie non dici Runer, qvate-
voctnturM- nusloqvela proferuntur,autdifl:in6ta fua habentnomina
ner.
qvibusefferuntur: fedqvatenusfculp.untur,aut(utrecli-
usdicafn)exarantur. HicqvadratilludqvodHermann 9
Hngo de prima fcribendi origine cap. 2. negat Literas feu
fcriptas,feu nonfcriptas parteseffe vocisfiudiclionis,qval
voxaut diclio eft. Quia omnis vox aut didio qva tales
funt,fonifunt. Litera autem qva litera objedtum vifus
(neqienimliteraauditurrfedfonusliteracpronunciatajne5
qyeqvamdiufcriptanoneft,Iiteraeft) ecqviigiturres vifi-

bilis pars erit foni \ iriqvit ille. Quo quidem fenfu nihil
plane ad eas vel conftituendas , vel expimendas vox facerc
con
..nflkuzdam P otc ft Quaevis infuper litera , vel fola, vel junclim pro-
finm fufficiu lata jnon vocem jfedfonum faleem ckftinclumefiicit,juxi
 "
RllNiCA. l)
t~ .
r ' i

tacujusvis poteftatem, licetnOmen fitfortita, quod necef-

iariointegravbceexprirrieridum. Non igiturHebraica 9
fedorigineDanica eftRuNER,five primitiva, five eleganti
metaphorarem fubjeclamintelledui repraefcntans.
Quodfialinguaalicjvaperegrina vbccmhancdedu- x UMext
ccreallubefceret,aLatinacommodiusid fieret,inqvajpfa mimguaU'
VoxRuna totidem extat literis, teli genus latiorem cufpi- *'*-*
dem habens, juxta qubsdam,fignificans : Hitic apud En-
nitim derivatum Runata,in illo: Runata recedit- Id eft (ut' R<WM **- ,i
Feftusinterpretatur)P*/^ta; velutPerottusj Runis pmlia-
ia> Stifpicari forfan haud ablurde hiric quispiam pofTet
Runas haudquaquam ignotas
Dariieas veteribus Latinis
fuiiTe. Namhaudincomraodelocushic perribftrasRu-
tiasiquasRamrunerdixerunti iriterpretationern admittic R4mmer *

feniui congruam : Si enim dicas, Runata recedit, id eft Ru-

niscorifeelaacdementata, veltelismagiaRunica incanta-
tis; nihilafcopoalienumprotuleris. Quidamleguntr^-
iidiu Sed forfari obftare Videtur quod ab eb extet diminu-
tivum Rul/a, quod inftrumentum notat quo vomereni ,
x*U*->*

detergere folent Ruftici. Sic namq; Plinius: Purget

<vomerem fubinde ftimulm cufyidatus RuHcl
Noftram igiturinterpretatioriem netiiini obtrudim^.
SedutdeRunisaltiuscogitandioccafibnemprcbeamusin
mediumhxcprobabiliteradduxiffefuffecerit. Suntinter
do&iores noftri xvi,qui Runam & pillim tela mifsilia fuit
fe exiftiment, quibus majores noftri in beilis utebantur. ItaV

qutdem utRuna latiori fuerit cufpide; Pilum vero acutio-

ri & trigonali. UrideetiamSagittaftl^fjl. Adfimilitu-
dinemitaq;hujusRunasfeubaculiRunati,ci:iiterasrioftras
Ruriasdiclasarbitrantur Secljudicium fitpenesiectorernY
Runa Peruenfibus, hominem fignificac rationis
compotem, utdocet Johan.deLaet.de-
fcript. Indiae occid. lib.X. capj,

$( + )$>
B J Caj*.

\>
 1-4 LlTERATURA
.m...

Caput Tertium.
^ Qvot modis *vox T{u ke\ ufurpari
confuevit.

xttnerproin. /f~*\Vd majoresnoftriliteras fuasRUNER appellave-

camamemit t 1 rint,quibusq;decaufis jamdemonftratum: Verum
^^in hoevocis fignificatujieqvaqvam fubftiterunt;
fedquiaadmalasartesRunicisliterisabufifuntolim pluri-
iru,ccepitvdxRunerproincantamentisufurparuundein
Godice legum Norvagicarum , Titulo de iis qvorum mul-
<5xa partim Regi partim Epifcopo ccdit, & hic extat Para-
,

graphus :
gf ttiafcr fat mct @paat>om/ :Kuttum/ a(*
fcrutu / (crntagom/ 2ifioml c&{ afcrom t(jt>(l(f om (utcm/
fcm tamtyt fi)tt t>(Ua/ farc wfogr rti Jvongr oc 3Mfcop
flHfrtfcfltl& Ideft: Siquisvaticinationibus,Rtinis,in-
cantamentis,maleficiis,pra:ftigiis,aliisc]iejusgeneriserro-
neis judicatis acTionibus, deditus fuerit, exuT erit, ejusq;
bona Regi & Epifcopo cedent. Ex qvo liquido patet fpe-
ciemquandamincantamentifuiffe,qvaeRunisperficieDa-
tur^qvaecjjabiisnomentraxit. InRythmovulgarilflan*
dico proc 9 cupitam fceminam alloquitur in hunc modum
Ctu (tfc c(ga m(8 mc& ^olli mf tium bruttum /
#r(Dur rti atitiar t>(llc D(g mcfc SKunutu.
Qijin& ad eos qvi literasacRunastraelarunt, etiam.
prtlitetdtts.
tran ft u j erunt# Huicetenim literaturae,rerum naturalium
inqvifitioni, AftronomiaSi Magiae quinetiam qvi ie con-

Adelrmer. fecrarunt RUNER & ADELRUNER vocarunt, non fc-

cus ac Graeci ygdfXfAartnxs qcy yga[A(JLan?dc d-wo rS
ygdfJLfial*: Ec Romani a literis Literatos & Literato-
mmmtf' re s Homm autem munus prarcipuum in cppofitum c-
jicium-,* rat, ut praeter literarum tra&ationem , viris de Republica
bcne mcritis monumenta erigerent, eos qvi propatria &
libertatcproaris&focisftrenue pugnando fangvinemfu-
derunt , Epitaphiis condecorarent, aliacj; quae Literatos &
facrorum praefides concernebarit,adminiftrarent. Quod
enim
 RuKicA, 15
mmm i i JTi

inim Hebra?is Rabbini /gyptiis HeIiopolitarii> Perfis

,

Magi, tridis Brachmarini, Babyloriiis Chaldadi ^Ethiopi-

bus Gymhofophiftae, Gracis (roCfioi, Latinis Philofophi >
Gaiiis Druides, (quos Gefnerus iri Mithridate p.#. baudab-
fone a Runis derivat quafi die Runende id eft tit KutKH*
ftftt; Runas^iitego interpretor,feu LiterasjPhiiofophiam

& Magiam Naturatem traclantes) Schytis AggripaVi, Abii

&;Calvi: Hyperboreis Ariumphxi; HifpanisTurdetani:
i'd Dartis erantRUN/fi.
Hic autem titulus quamvis promifcue tam foeminis, ** iM
dvam viris in hoc ftudio preftantibus attributus compe- x*mvm i va
rtatur ( nec ertim ieqvior hic iexus ab ullo corpons aut a-
nimi exercitioantiquitus excludebatur) viros tamcri po- ,

mRumu
tifsimum RUNER; fceminas vero, vel qvod ex ndbili &
prarclarafamilia ortae potifsimum fehilce darent; velqvod
icientiaipfa nobileseas rddiderit, ADELRUNERappel- Jjj^
lamnt (Adel hoc irt locd tam artis quam generis praeftari-
tiam defignante) quod vulguscorrepte ALRUNER prd
nunciabat; Particula AL perfedionem iriferente, ut iri
2UmCM<8/ S((m(ttM(0/ &c In Edda ubi de Regum Sy.
*

nonimiis agitivocabulum Runer prb aulicis qviq; Regt

funtafetvitiiscapi^inveriioaPoetis. Sicenimille: J)trD*
tmti ertt ftta fetiDer at fallaWr tfottg&^uwr/ ideft: Au-
iicds tioturn eft appellari Regis Runas. Idq; probat tefti-

monio Scaldri Halfrodi , qvi ita cecinit

Regis aulicos excitat Jirepitum^k

FR4YH RhM JMMhA FMIYM
Gunricus ubi receptui canitur
FhKRirriA *ir
Hugonis
m *n*M mtk l

mdlleo diverberatos
*AYVA *>(YRI hMFMA

Iracundus iwvadiu
*IB4 BRJtthA hY *iIF h^HA.'
Fceminas qvoq; Eddice Runas di&as fuifle funt qui
probentexVolufpa Cant.57.^.^ ubihaickguntur: MR
<H&MRM FMBhA ilR<4 RhKhY? Qui alterius
vel-
 l6* LlTERATURA
vellicatauremconjugis: uc hic iinotentur, quiverbisla-
fcivisaliorum uxores ad adulterium foliicitant. Alii ve-

ro per RunUm hic intelligunt Magia? ipeciem, qvseliteris

Runicis peragebatut: utienfusiu,qui alteriusauremRii-
nis incanrat, aut magico carmine. Quid alioqvin An-
olim fuerit: To Roune one
glis m the eare> .fupra ex Spel-
maano docuimus.
Poftvariasvetopentis noftrann exterosexpeditiones,

abexte-
& "OC nomen aiusinnotuit,quamvis mutilum & depra-
r corrupu. vatum fcriptores exteri ad pofteros illud cransmiferinc.
Hincapud qvosdam ALURINIAS; alios ALIORUN-
NAS, ALIRUNAS, aliaq;ejus generis legere licet Illud
. quodde AURINIA(velutquidamle2unt
cnim.T, & ARIDIA)*
'

AridUspud .
/p. ..

T.uitum fro apud 1 aCitum de monbus Germanorum extat, quamo-

Addmtu. lim inftar Dcx cujusdam,magnoin pretio habitam fuiffe
refert,corruptum arbitraturLipfius, ALURINIAM Ie- &
gendumceniet. EliasverdSchediusSyngram.} cap9.de
DIS German. ALIRONIAM legendum putat, eamq; le-

dionem proximeadveritaaem accedere. AlirontA enim>

inqvit ifatnirM dicebantur qv& vatictnta procurabantj^)
>

defuturorum eventu projjiaebani. & ipfi vocis hu-

Sed
jusoriginem ignorantes, falluntur. ADELRLINAM
namctdicLm fuiffeex jamallatisconftacquam ALRIX-
NAMvulgusappellitavit. Undealii ALlORLlMNASde-
duxerunt, utvidere licet apudjornandem, Abbatem Ur-
fpergenfem &alios, Quorum illede rebus Geticis Cap.
AU
2 4- ^ e ** s * ta differit ' Reppertt mpopulofuo qvasdam Ala-
nlndT
gas mulieres-) qvaspatrtojermone ALIORWA/LNAS
k tpje cognomtnat Adqvem locum Petrus Broileus in
fua Lug;dunenfi editione baec ad marginem notat. Alio-
rumnas bodie dicmms ALRUNAS- Hicvero in Chro-
Abbatit ur- nicisdeorigineHunnorum haec habet: Ftlimer RexGo-
fpergenfu. thorum gf Gandanct <3WagmJilim , qvi.poB egrejfum
eorum de Scamja mfula^ jam qvmtoloco tenutt regnum
Getbarum, qm% terras Scbyticas cumgentefua tntravtt,'
quasdam mukeres magas quastllt Gothtconomme Alio-
HUM-
 RuNlCA. If

rumnas uocantin exerctturepperit^ easfy fujfie&as habens

de mediojuijampmgnantes, ut qvidamdicunt >proturba-
*vit- Ubiin meoexemplari ad marginem notatum extat:

^Mulieres mag& Aliorumm di$#, Germanice Alrunlri

uocantur roetuUy qvemddmodum a Sycambris dicimus
Germanke Schdmper. Hunc vero locum totidem ferme
verbis Abbatcm ex Pauli Diaconi libro tz defcripfifle ap-
paret. Refert quinetiamMunfterus Cosmographiael.2* Mmfftfh
cap.$o. Marcomirum fecundum Francorum Regem cum
fucceflucontraGothospugnaflet,dcregione& {e-
infelici

de mutandaconfilium cepifle: verum utdeeventLtcertior

e(Tet,Gothicamfoeminam ALRUNAMdiclatrij confu-
luiffe,qvaearteMagica ftatuam tricipitemeiexhibuit,con-
filiieventumoftendentcm* Siceniminqvit: Atfyutcer-
tior efiet , fuperuemt magd qmdam ALRUNA ( in Ger-
roanico Alrauna )nomine> qvaadidem tUtimcohortata>.
enim mulier illa artefud, ut notlu RegiAlarcomi-
Effecit
ro appareret Speclrum quoddam cum tribus capitibm ffc.
Atego hocin loco ALRUNAM nomen officii& dignita-
tis hujusformin, nonautem proprium fuiflearbitror li*
c

cet quandoq; proprium fit.

Quod&innuifleWulfgartgumLaziumlib.j. demi-
grat.Gentiumconftat. Isenimpag.8$. idemdeMarco-
^ Uh
miro referens , fic inqvit : AliiSpe&ro fibi aSaga Alruna
objech, quod habebdttria capita^ AqttiU 5 Leonis &Bufor
ms\ qvod oflendebdt pofteros iliiusi Romanos
fubje&os for^
Gattos
Sedforfan non abs fe eritadducere qvae
&
de Hsdem in eadem Hiftoria habetTrithemius in Epitom.
Fraxic. Eadem no&e, inqvit, Aiarcomirus Rex,incanta-
tione patridnumen evocavit, pmcinendo murmure, quam
'vaticmantem afagacitate Alirunam nominarunt: compa-
iruitmonftrum^ ratificavitautoritatefibili^aticindtionem
facerdotis , &jufiit iUico traducere gentem. Numen tri^
ceps^Marcomerus adftarepcrfiexit) &uniuscujus% capi-
ttejingulare audtvit Pwgnofticon, dtfcretumfy tvidtt cI)ia^
dema, umcuKfcfiipereminere impofitunu*. Primum caput
C fuit

, ^
 18 LlTERATURA
fuitEufonus ^fecundumueroLeonis , FJr tertium AquiU irt
forma, cpafi expanfis alis defuperflantis jf dextra Leo-
nemfmtflra Bufonem fovendo contingens- Poft /ongum
denify carmen, qvod huc adducere prolixum nimis arbitrory
fubdit: His ab A/iruna auditis, Adarcomerm cum uni-
verfo populo , uxoribm hberis<fo omnify fupelleclile diffici-*
lem ff diutumam^viam mcepit- Earum etiam meminic
e.Agupp*. Cornel.Agrip.de occult. Philofoph.Iib.j.cap.^.in hunc
modum : ^Traditum eB hifionis quasdam Qothorum
y

(quas Alrunas *vocant)&ffecie & ingeniofyeElabilesfce*

minas olimFilimirifrve(utaliiajunt) Idantreji Qothorum
(^egis caflraegreffas in Afiatica Scythu Solitudines > trans
Ad&otidespaludes migrafle; ibify a Faunis ff Satym com*
preflasjprimo Hunos progenmfi^
ChriftophorusBroverus innotisadlocum exVenan-
Hadt. ftriti. tiofupraadduclurrbmemorat Hadrianum ]unium in fua
Batavia aflerere, ALRUNAA4 prifcis fuifie mulierem
fatidicam- AL I enimfeu HALI Jornande tefle Qothis
tdemfujfle cjyodfacrum^ uthodie Germanis Hai/ig. Ru-
nam uero diHam a muflando , ^jf ceu in d7roppvjTQig effando^
idnanvfc Germanis Rhunert^*
efee Nefcio qva felicitate,
vocabulum Alrunas in Alironiam mutet Schedius de Dis
GermanisSyngram.2.cap.4;.atq; conjicit ab Hebraeo de-
fcenderenempeabhN, quod excelfum & p canerefignifi-
cat, quafi excelforum cantatrices ; quod Heroum martios
animos, clamoribus ad praelium animarent, fortiaq;
fuis

eorum geftacelebrarent. Nos fupradiclisabundcdocui-

mus non inaliena, fed noftra lingua petendam efle hujusj

vocis originem , q vx Cimbris & genti noftne dara (atis.

HeUerumnam quoq; diclam fuifle arbitratur Ricar-

McAtdi Ar- dusArgentinusAngluSilibrodepraeftigiis &incantationi-

getiniopmg. busDacmonum ,cap.XI. Sedcujusautoritateignoro. Ita

enim loco di 61 o Alrumna veteribm Gothis maga velfa-

:

gaeraty cp&exfangvine humano velextis inffetlis capti-*

'vomm, qvos ipfa g/adio occtdifietidivinabat , qyam item
HeUerumnam uocabant^ hoceH fecreto cum tnferis gf D&*
moni*
 RtiNICA. jp

monibm co/hqventem; unde .gf herba A4andragora Hel/e-

rumnadt&aesi. Idem ferme repetit cap. XVI. HeUeru^
mnasfive Alrumnas ,ex fangvine humano uel extis infhe-
&us captivorum, quos tpfa gladm cum
ocetdtfient fecreto
Dxmonibm ^f infetU col/ocutas futfle } gf Armenis Nar
ban fagam futfie > uideo placere do&is* *)dlf Germanis
infemum denotare novimus, noftratibus J)dft>c&c/ hine
Runis additum,fodan Runam,feueam quse
irtferrtalem
cum inferiscommercia habetdenotabit; fed hanc voccm
apudprifciaeviautorem nuilum,legiiTememcmini. Man-
dragoram herbam Alraun non vero Hellcrumnam vocari
moxdocebimus.
Harum fceminarum habitum & morcs a^trabone de- Alrmiruin
(criptosarbitror, dumdemoribusCimbrorum ita loqvi- moves&fr*
h ltw ex m*
curli b7. Eorum uxoribm tn mt/ttandi focietate conjun&is> ,

confequ^ntes nonnuiU dwtnatioms perttx Sacerdotes adbx-

rebant ->quibmcanm capUlmerat, albaveflis Imtea, eCar-
bafo fnbtertunicamfibulis annexa> aheneis tncin&a xjonis,
pedesnudfo Capttvisper caflraflrt&ps occurrebant enfibm>
quos adhumumfternenies ad weumpertrahebant crateremy
deinde eos tnfub/tme tollendo , jugu/umferro apertebant gf
profluentetumfangvine tn craterem, euentum belli vattci-
nabantur. Alta dtfle&o ventre ex intefimis ui&oriam in-
terpretabantur* Inter prdiandum rverdpeUes ad carruca-
rum 'velamtna extenfas crebris pultabant t&tbmy ingensflre-
pttmcumhorrore edebatur- Hunc ipfum locuro de AdeU
runisnoftris allegat Aventinus AnnaliumBojorum lib.iu
pag.48. ejuscjjcommentatorjohan. Lyfcander antiqvita-
tum Danicarum fcriptor digniisimus qui lucem videat
zjtm*&*
Cujushxcfuntverba: NomeneisautorAuRUNmattribt$- nucvtr*-
it& comjenit cumvocabu/o .Runer, quod tflis prophetiffis *'#*
communefutfle ferunt* Nam gff tnde ohm /ttera RumcA ^ZdiT
in(jmbricagenteappe//attonernacciptebant,qnapudSacer-
dotesfervabantur ^quammfiguras nos inDanta 'vidimm^
& de earundemadveneficas tncantationes 'virtnte pmdi-
canturmira. ALIRUNAS ADELRUNERexponunt, m
A<fe irU

C2 quod
 20 LlTERATURA
/-
SJ! g^o^? nemini fas fuerit facra gentilium mambus traclare,
facrijicare ^'vattcmari ^mjt qu&nobili ^fmdujtrio ordine^,
(ffprofapia De hifce fermonem effearbitror
nau eftent-
apud Alexandrum ab Alexan lib. 4. genial dier. cap.7. cum
inqvit: Germanis hoc in ufu erat, non ante acies commit-
tere-) qudm per matresfamilias , quas plurimas educebant
in cafiris, andecemendumejset Jorttbus gf <vattctniopr#r
di&urtiforeU
Ridiculus eft Conradus Gefnerus in Mithfidate p 32.
libi in hujusvocis inqviritetymoru : Etymblogiamnefcio,
(inqvit,&vere) ntji Hellerunas tdeBfecretocwn tnfens gff
T)&montbus colloquentes interpr<ztari /tceat Runen emm
infufwrare uel fecreta tnaurem colloqvi Germanis fonat>
w/Orunas Aurun asv e> id eH Aurifufurras , qvodforti
murmurantes & fufurrantes ,nec altiorivoce quamfufurri
in auresjiuntj gjf cMeris obfcura omnibus >pmterquam illi

cui infufurrantur s facra ff magtca verba fuaproferrent^

quafi cuml^Amonibus fufwrarent > eorumcfa 'vtctJttmcoUc-
ga tpJkJbUacctperent mtelligerentfy velADELmuAsideB
'vetulas murmurantes- Condonandum viro optimo &
qvod de rebus minus cognitis tam abfurda
eruditilsimo >
&abfofiaproferat. Non enim fuaerratculpa, fed potius
noftratiutninettia,quideexteris&alienisfolIiciti,propria
&domirtatattegligunt,necdignajudicant,qvibusaliqvid
operaelocetUf, utincortfpeclumdoclilsimorum virorum
aliarum nationum prodeant, &oceafionem prabeant po-
fterisdehifcealiisq;ulteriusinqvirendi. Ex fupradiclisve-
ra hujus vocis patet etymologia , qvae fi Gefnero perfpeda
fuiflent,aliam eimentem fuggefsiflent.
Hos ipfos , Runer vel Adelruner dicli funt,
qvi olim
xuntmeftc-
p r0 g re {ru temporis RUNAMESTERE, id eft Runarym
rnagiftros appellatos fuifle ex variis Scalda? locis colligere
licet.lflandisetiamnumdicitur^ntWadjeclive. .fpailD
crWlrt)nt>Umia&Ur/ideft: VirbeneRunicus. Indeetiam
eft @aH1H)nfcUr; homoejusdem ftudii Runici,cujus plu-
rale arorpnto r/ut rpr eru famrpnfcf r mcnn : accipitur
pro
 RurticA. 2i

pro concordibus quibus unum cor, eadem mens & vo-

luncas, & exdem Rtinae familiares.
Ec nefcio annon hinc fadtum , qvod vox Runer pro
Aulicoqvandoq,'ponacur, uc in Edda ubi de Synonimiis
Regumagicur. *IR*T*K 'IRh hW YilHR AY
JMJ^JMHiR YAhYH RhMA- Aulicos nocum eft

appellari RunasRegum, idq; pfobac aucoricace Halfredi

GramsRuni.
Quinimointegra,quibusdaminIocis, eorumexticif- Mnmm
fecollegiahaud obfcureinnuic Havamaalhingomluy ubi c^Uegia^^

circa finem de ejusmodi Runarum differic hac ver-

collegiis
borumforma: YAb JR I>fiMl A^ MM4 H MIK-
F1U> HlMA H44M A, JlRMR BRhRH 4P, h4
JF AY VAY^A, hA I AY *ftFM, ftMfci] JF 4
MN R*P 4FRftM **IRH *F ]>*YA YiP ftY-
R>{I>ftY *.iF>i **JMH*Ii *AYA **J^Ml Al>> AY
hAY^h HA- Ideft,cempuseftuccefTemloqviinCache-
dra,qvx fitaeftad foncem Urdur, vidi & cacui, vidi&an-
riocavi,aufculcavi qvid loqveretur, qvi praefuicfacris Mo-
numencis RuNARUM,qui etiam folus confilia dedic in aula
fublimi,&ficdixic. Hincliqvecolimapud nosejusmodi
fuiiTecollegia, inqvibusqvi prefidebac, ex cachedradoce-
bac>aufculcancibusreliquis.
Hocqvoq;inhuicHiftoriaBremmenfisiib.2.cap.i^
edic. Velki ubi de celebri Sclavorum civicace Jumne dicla
,

di fleri c. <*Ab itta , i n q vl t , civitate breui remigio trahun-

tur adT^iminemurbem^qv^fita eHinofkio Peankjlwvii,
ubi^ Rum habitant- Quia igicur haec civicas Runarum
freqvenciacelebracaexcitic,nonpaucosibidem hujuspro-
fefsionis habicafle vero fimilimum eft, ac forte collegia,
Scholas& Academias fuas ibidem,uc & alibi in hisoris ha-
buerunc,inqvibusjuvencucihancliceracuramcumaliised
fpeclancibus inftillabanc. In hoc prafcerea traclu finu fc: k4 mjittii
magno Livoni* prope Oefiliam Inlulam, alia qvardam
minor extac q vx hodierno die Rune vocacur > forfan qvod
aRunisculca&inhabitaca,&nefcioanlocusexBremenfi
C } addu-
 22 LlTEftATUfcA
adduclusde hac Infula exponipofsit, fiqvidem hinc nort
proculdiftaturbsDunemuna?,qv;eantiqvitus Diminedi-
cla videtur. Confirmac &
hoc A. Bremmenfis edicio Lin-
dcbrogiana deicripcione Daniae auclior cap.225 ubi hacc ha-
tuna & m bec: I/larum autem Infularum qua Sclavvs adiacenty infc
gnwres accepimm tres- v}varum prtma frembre uocatury
hac oppofita eft It^agris slltera eB cont ra U^ikjos pofita,
quam Rani <vel Rjmipqfiident fortifiima Sclarvorum gens ->

extra quorumfententiam depubhcus rebm nibilagt lex eB,

itailli metuuntur prcpterfamiliantatem T^eorumuelpoW
m D^monum^ quos majori cultu cateris vemrantur- Q^e
omnia Runis noftrisapprime^qvadranc.
rm* ^uro. i ntcr EburonesBeIgia?)genseciam fuicRunicadicla,
dequaChroniconCarionislib,4.inhuncmodum: Ebu-
rombm annumerantur Runici, Betbafii, Toxandri,AIafa<
ci- Rumcorum nomenpars Belgm retmmt JKtUltf Ifr (W D.

Sic legendum emmpro Rumcis apud Taatum, (ffpro Ri-

nucis apud Plmium^^ A n vero gens harc a noftris Runis
ortum craxeric incercum eft.

Hk4 pn B-
P ro Epiftola aut noca Hieroglyphica qvandoq; fumi
pifioUj. vocemRunaeexVenantiiForcunacifupracicacoJoco colli-
gere vulcBroverus ibidem. RUN
A >inquic hoc loco cenferi
pofietepiflolaarcano argumento fcripta>%) quam qm mittit
enunaari non Re tamen mecum penjiculatim AJli*
've/leu
matapronota tanqvam Hierog/yphica Runam accipi com-
modepofie demum conftitm- Sed fi Runam in hoc Venan-
tii Epigrammace pro licera fumamus fenfus erit multo
clarior. Verfusitahabet:
Barbara fraxineis pingatur Runa tabellis
Qvodtfc papjrm agit ytnrgu/aplana valet*
VultRunam id eftliteram feu Characlerem Barbarutri
[fic DanicumautGothicumvocat] fraxinea infculpcum
aut piclum tabella; idem prseftare qvod litera Romano-
rum inpapyroexaratajlenfum fcilicetfcribentisexprimen-
do &confignataad alios transmittendo.
MttAirtdo*
Rma five Rane domum oblongam denotare? do*
cec
 RUNICA. 2

cet Lexicon meum Runicum voce Sfgtyfitlg.

in Hinc
forfan & literas hoc nominis obtinuerunt, quod oblon-
gis conftent duclibus & lineis*
In Haavamal ^ingoltlle/variasvideormihiobfervaC
fefignificationeshujusvocis. Duminqvit RA$ 4FRIV
hA **IRH JF >*Y/I> per C^w^ intelligere videtur
lacra & peculiaria qvxdam Runarum documenta Paulo
poft, ubi docet qvomodo alterius uxorem in fui amorem ,
pellicere qvispoisit, chara&eres qvibus id praeftarer, vocat
ARhA RfiKflY peculiarenempe literarum Runicarum
VelMagicarum genus. SicpoftSlMYyfK RhKflYindi-
getat eas Iiteras qvibus in converiatione hilatiori utimur,
vel potius ipfam cum amicis bonis converfationem, qva
fapientiaacqviritur, & hac eadem voce utitur paulo infe-
rius, ubide fceminahonefta, qv^virotetitiam adferre_j>
pofsit,fermoinftituitur. Elegantifsimusefthictraclatus
Ha^vamal diclus,prasceptis etmcis&poIiticisrefertus,di-
gnus q vi non folum lingua Runica fed & Romana iegatur.
Germani herbam MandragoramgKratltl vocant, for- dmmbtt*
fan quodad magicas incancationes vaiere crcdatur,&for- ba~*'
mam hominisutcunqjreferat. Radiceenim cum fitbi*
furcata,fierTodiatur (utinqvitMathiolusin Diofcoridem
hb.4.) temporeqvo fruclum fert, qVi mali inftarfuper fo-
liaad terramprocumbentia, brevi pediculo appenfus pa-
rumaradicediftac, hominis cui brachia defint effigiem
quadantenus repraefentat. Hinc variis artibus impofto^
reshanc radicemimitari ftudent,utcredulis&fuperftitio-
nibus deditis majori cum lucro eam vendicent: de qvo fi
lubet confulc Mathiolum loco jam diclo. Sed ut ad Ru-
nas noftras revertamur inftituti poftulat ratio.

Gaput QvaRTUH,

Q(f Cur /itera Runica a qvibmdam

GeticA vocenttir.
Vicunq; exterorum, literarum noftratum mentio-
nem
Gothic&
,

tun*fmtlu
injecere,paucis admodurn exceptis,Geticasfeu tntGotbis*

Gothi-
 54 LlTERATURA
GothicaseasappeIlitarunt,Gothisq;tanqvampropriasad*
icripferunt. Sic enim Socrates Hiftor. Ecclefiaft. I.4, cap.
27. Ricobaldus Ferrarienfis,OttoFrifingenfisChron lib.

4.cap.i6. TritherniusPolygraphiaelib.c?. Crantziuslib

2.Sveciaecap.26. Bonav.Vulcanius traclatudeliteris&lin-
guaGothorum, multiq;alii.
Taifi Gothus Caufam Vero hanc pleriq; allegant, quod Ulphilam
ulP htlaf P ut *'
Gothorum Epifcopum Arrianum eas excogitafle & pri-
jum*. rrtum divulgailc exiltimavennt. Eum enim Sacra Biblia
inlinguamGothicamvertiiTc,literisc^-,Gothicisdefcripfit
fe referutttHiftorici. Verum firegiones Aqvilonarespera-
grati fuiflent,accautes&cippos hifce elementisantetem-
poraLllphibe exaratos confpexiflent neqvaqvam hanc ei

adfcripfiflentlaudem,ut fuo dicetur loco.

Rem vero ipfam qvod attinet, licet Caeliuslib.g.c.u

Qothorum injlitutumjuifie ne literis rmbue-

lecl. aflerat:

rentur Reges , quod ill& longp a fortttudine intervaUo abef

fenty ac magnanimitate : quinita effceminari potius animos
** vocdu- remollitosfy ad timiditatem delabi- A tta m en fi a Go th i

tm Gothica &Getis ipfis prifcis,elementaha?cceGothica &Geticadi^

imr* ajrt*
(iu Gotbu.

fl-a tuer j mus nequaqvam aberrabimus.

Ab iiscnim
. 1 r 1 /
primo ab ns rreqventata , ab ns qvoq; propagata
irrventa ,

ad doftrum feculum profluxerunt. Sed qvinam & qvales

extitetinthiGothi,acqvoinlocofedem fixam habuerint
non omncsaeqve feliciter explicant, qvocircade iis pauca
hoc loco delibanda Venhint.
Gothiciregni Prima Gothici tegni rudirnenta,Gothorumq; origt-
prima rudi- ^ et^ {J fpe&es, eam nullibi reperies prxterqvam iis in rc-
"*"
7kcrint.
gionibusqvae Danicaqurisdiclioni jam iunt fubje&ae. Ge-
ticum enim regnum initio qvidem exile, progreflu vero
temporis ampli(sim$m,in Septetvrione genuifleGothiam
inScancuaj&Gotolandiam Dauiae Infulam, teftatur Jor-
nandes & alii qvotqvot harum gentium originem & pro-
Gothui rcgni grefsiones accuratius funt rimati. Paulatim vero accefsio-
mnmctHm. ne ampfifsimarum Proviticiarum aucla, jufti imperii for-
mam acqvifivijt, qvod magnanimos iftos produxitGo-
tho*
 feurii-CA, ________ *5

thos qvi comitantibus vicinis > maximam Europae atq; A-

foepartem fibi fubdiderunt. Ex parvis cnim imtiis regna
omniaad cam jam confpiciuntur pervenere Majefta-
qva*

tem. Gothos vero &Getas eandcm fuifle gentcm teftis Gotbi&Gt*

Orofiushb.i.cap.i6'.cuminqvit: tPldodo mtemGeU iUi> **<toB-*

qui jf nunc Gothi^ quos\Alexander evitandosipronunciar

*vit,Pyrrhm exhorruit ,C&far etiam decltnaruit relitlifva*
mefafikfy fedtbm fim 3 gfc*
Hieronymus item in Gertefin, Gothos ab eruditis an-
tiqvis Getas nominatos effe teftatur. Dio librum derebus
Gothorum yeruiov infcripfit, tefte Suida_3. Claudianus
palsim Getarum nomine Gothos intelligit,& Grexi rerum
Ecclefiafticarum icriptoresillos yorSxg vocant,tefteFran-
cifco Fabricio in cap.id lib. i. Orofii.
Verum non hifolum proGothis,Getis& Gutisab ex- Gothi, Get*,

terisfuht habiti & celcbrati fed &reliqvi fere omnesaqvi-

.
Gutbiexter*

ipnares haice rcgiones mcolentcs , qvi varus expeditionib 9

novas quibus etiam Getarum , Da-
fibi fedes qvaefiverunt;

corum, Cimbrorum &Normanorum nomen promilcue

attributum eft,qvodvariistamGraecorum,quamLatino-
rum monumcntis comprobatum facilequisdederit. Pro- Qeuctggm*
copius quidemGothos,Vandalos, Vifigothos, Gepedes, ProcQpit.

Sarmatas &c. gentesGeticasvocatasfuifreexprelTcafrerk

de bello Vandalico lib. i.fic inqvicns; GotbicAgentesmul-
t& quidem gf ali&prim fuerunt quam nunc y ommum du*
tem maxime ^pottfsime Gothi gf (^andali gf ^Jigothi
f Qepedes; jam dudum gf Sarmata gf Afelanc/ena ap-
peUatu Sunt gf qui Gettcas gentes has vocent, qui omnes
nominibm qmdem interfe dtfferunt^ catero comieniunt*
Nam albifunt omnes corpore,flavi coma,proceriquo% fjffar CtUm h*-
fpetluproboy legibm item iUdem utuntur. Simihter gf Ar- Uh
rian*, omnes opinionis; voce und Gothica appeUatauterites,

& utmibtfane videtur > exunaomnes gente procreati, no-

minapoftea ab eorum ducibm varia [brtitl Hi autem po- tmdeGetk fc
puli q vi Procopio tefte, a Grarcis Gothi &
Getae funt voca-
verl* iml*fi'
ummmA**
ti, a Romanis Dani &Daci dicli func, qvod exPlinio di-
O fcere
 20* LlTERATllRA
GutbuGe-
q U jlJb,4,Nat. hift.cap.i2.ficinquic: Abeoin
Q. ere j| cet

Dani&Djui \ knum qmdem omnes Achytarum Junt gentes, vari& tamen

<

littori appojita tenuere , alias Geta, 'Daci Romanis dicli^ a-

Itas Sarmat&y Gracis SauromaU &c-

Horum igittir uc&aliortim clafsicorum autofitate^
frctus Aventinus lib.i. Bojaricaehiftor.pag.^ineundcm
cimbrorum ferm ^ diiTeritmodum his verbis Qtmbrorum partes [unt :

u '"
'Dam , Scandia , Se/andia, Scandinauta, ubi Nordevici gf -

Normanni, Sviones qut& Sve/it gf Svedi, Fenm, Gothi,

abhis finus Godanicus nomenhabet > Graci Getas> Latini
Gothiunde Dacos uocare Jb/ent- Et rurfum pag. 26. Tuncettamex
*g'#- GotolandiafinmJSenedici Infu/a, qu& e regione faflul&fi-
Gotti,D4ni, fa, ab Aquilone Scandinavtampentnju/amfleclat, Gottt>
D4it, Geta m
q 2)am, Daci 'vel Getajunt,fub Rege Berico egrefit ad
*Danubtum migraruntj tn eas regwnes quas Ugri> Tranfiyl-
. <vani>fcptemcaflrenfes-> J^alacht tenent* Regnatumtbtd
Danis gf Getis us% ad fa/entis Augufli annum decimum*
Quae uc rice incelligas, (cireconvenic, Gecarum uc& Cim-
brorum nomen qvandoq; lacius, quandoq; ftriclius capi
,. abHiftoricis. Latiushicfumitur ut&apudmultosalios,
r }
Gothicum- .
'

nomenUteAc proommbus popuhs Septentnonalibus,quiexpeditiones

ftritti fumi> n exteros infticuerunt,qviq;ut communi linguaita litcris
j

m '
ufi funtcommunibus, hifce nempedeqvibushicagimus:
quaefiveGothicardicantur, fiveCimbricie, five Danicara
rixappeiiatio populis , qvi iis ufi funt, five Runicae, a Saccrdotibus qvi
eas potiisimum traclabant, Sc qvibus prae rcliqvis concre-
ditdeerant,perindeeft, modoianoienfuintelligas. Hinc
eftqvodjohannes Spedusin Devoniaedefcriptione,hafcc
Danicasvocetliteras; inhuncmodumdemonumcntisad
Exmorc extantibus difterens : AdExmore 'vtfuntur qu&-
dam antiqui operk uefltgia videltcet faxa , alta tn triangu-

lum^ altainorbem erecJa&ordine difpofita *: Troph&a

certS 'ViBoriarum quas Romani, Saxones gf Dani obtinue-
runU Ac ^Dantcvs quidem literis unum eorum tnjcrtbitur,
ad dirigendum eos , qm ll/ac iter haberent-
EthocfeniudeGothisdifputacH.Cornel.Agrip.oc-
cult.
 RttNiCA. V?

cult. cum inq vit: Nec alia ratione Gb-*

Philof lib. 3. cap.^5.
thi nuncupattfunhquam quod fummum^Deum eorumlingua
nuncupat Gothum- Htnc gf Teutonesdt3i> quia, quem
c
colebant Deum A/Iartem nuncupabant leuta7mm^ quo no-
n*
mine etiam Galli Adercurium vocabant- Striclius vero 3c a^Z
proprie nomen Cimbrfcum iis compctit qui Cherfone-
fum Cimbricam,Guticam, feu Juticam jamdiclam: Go-
G ,

thicum qui Scandiam cum adjacentibus provinciis& Go-

,

tholandiam: DanicumquiBaitheasjamincoluntlnfnlas. *****

Deqvo egregiedifleritSermotertius antiqvitatum Dani-

carum Johan JLyfcandri,ex quo hoc loco excerpere iubet,
quadnoftmmmagisfaciuntinftitutum>&qva?rationes
reddunt cur Dani Getar fint dicli & Gothi, & per confe- -

qvens litera Danica:, Gofhic*: licet hic autor nupere

publici juris faclus, ex.Archivis Bibliorhecas Academiae
Regise Hafnienfis erutus. Jnter reliqva auccm
..
maxime huc
lpeclantia haec habet: aAnte tempora Dantca duasfutfie ^J***
adverfus orjentem Qmmertcarum gentium expedtttones in ormum.
htftoria mamfefte produnt; Primam Gettcam^ alteram
Qimmencam- In hU cum. ex omni Aqutlone mnumera col-
leUa fuent multitudo CtmmenU tamen ff GetU monarchi^
amdefendenubm ,& horrnnpotentia gf mag?itfica utrtus cwcimmt-
'

GracU wnotejcere ceperit, dtBtfunt omnes geherali nomU r"& Get*

neQtmfneni&GeU>manferunify detnde ea nomtnaper- Grxcunm
*

petuo apud Gmcos> Sed cumfequens <ztas. in Ba/theo Da*

nos genuerit, qui priorum menjmam adaquare ceperunt
ff clanores quottdte cvadere, novacfe inde orientem ma-
nusauxerit->Danica[icibtdemtnnotefcentemtliua- Latini ^ .,

qutregnumposturacosUnuerunt gf dtverfas nattones lu- iuy Rmwu

firati uocabulorum memortam conferuare annitebantur* Mtmu.
Hanc copiofifiimam genttum multitudinem->
nomine quod
tunc celebnuAierat, Dacosdixerunt,Daciam<%> tmmenfam
ad Iftrum regionem, ubt ab hU populU qmetum eft> ItaDa-
ciRomanU notiores fuerunt, gf Plinim palam aftertt T)a-
cos efee LatinU, qui olim dicebantur GieU,
gf Procopms
magUfatetur Gothos &Dacoseosdem uocatos qvos Grx-
U 2
 28 .
LlTERATURA
ciQimmerios jjjf Getas appellarunt. Dani i<cro Dactjunt-
Gettfum Inhuncetiam modumdiiferic Cad.Rhodigin. Lc&.antiq.
lib.ig ca p. 23 d u m n q u t
Gotin '
Sctendum item Getas num Go~
i i :

thos ab erudttis credt> quorum altqui OJtrogotkt nuncupan-

tur, tancquam orientales*, illorum ^vccabulus Gothos dtxeris
Stcuti l^cjltgotha di&i, qui occtdentalium fefe regtcntbus
Tiut fum infuder^ E t pa u 16 p o ft ; Qmjvero a Romants nuncu-
Get *'
pantur Daci 3 ff ab fetpfis quoj,p hofce Gr&corum nonnuUi
Getas dtcunt- Getas autemfunt qui
Si c ca p i te feq v c n ti :

ad Pontum ccnjittuant info/is exvrtum reclinatos- Daas

autem Dahas appeUatos mvenio. Nec divcrfus eft Guil-
belmusLambardus Anglusin Archeonomia haechabens:
ositfy hic(quonidm JutarumfacJaefi mentio) admonendi
fumm<> Itbrariorum incurid falfo haberi tn Latino codtcc
cothot efe /^ttas ^prspofito V pro Jutas. Nam Itber Beda, Saxomcm
iwi, l
nes cr vn*s.
u "-
geatumverttt) ideB Gothos quos Jutas
'
W'

Jutones fttifie

mt t0pitm diftosPbiltppus Melanthon^S Maithxm tf^eji* '

monajlertenfis ajjrrmarunt- Quamvis non me lateat ho-

bilifs. HenricumSpelmannum hanc Lambardicorreclio-
nem non admittere, dum in fuo Archaeologo fic diiTerit

vaas efte j- <Meo qutdemjudtcto, nulia hic Itbrariorum tncuria : l^ttas

tis. en im nonfemel apudBedam legitur >fedpafiim ff conjian-
ter , nec elt ideo credtbile yquod tn omntbm locis haUuctna-
tumfmrit. U^tUichim etiam mfuis ad Tacitum de Germ-
mqr. commentarm , ^ttas eosdem appeUat gf Jutos, Be-
dam infecutm mintmc fufje&um. Lambardo autem m
animumforte non venit dtci Fitaspro W^ttas^lP^tta^ uti-
qveproGutas, gfc- In eadem interim nobifcumeftfen-
tentia, dum eodem in Ioco, paulo ante, Gothos
exprefse
& Jutas. qvialiis Ombri, eandem gentem ftatuit, fic in-
Gnti,Gotti,
qV j ens: Guti idemfuntqui Gotti, Gothi, &Goti: qui-

TllTce bmdam 1uU& lutones: Romanis GeU.Anglofaxontbm

t*,vit*nde,geatum, aprtjco Gothtco <vocabuto ytl quod gtgantemji-
gnificat-iBedaJ^it^qudJiWtU modo qno infertus dicetur.
Dignaetiam leclu illa quae feqvuntur NoUemhoc nonan- :

notare ? tum utmajores nojiros :fortifiimo Gothornmfangui-

neor*
 RuNlCA.
- " * ' ..~
2d'

C.

'

" '
T-

ne ortos : tumut/mgvamno/iram ad Gothorum (pluriumfy

perinde gentium) anttqvitates enucleandas maxtmecondu-
cere intelligant- Guti entmfeu JuU unus erant etrtbwpo- $
pu/is illis protogenis qui reltclis tn Germania (late fumpto omndi.
>

^
vocabu/o) Jedtbus $ Angltam ohm app/icuere ,JicuiBedare-
fert cujus thterpres l^etus Saxohicuspro Jutas Geatum id
':

eft Getas vettit : Inde tllud tn L/. Edovardi cohfefi: cap*

j>5 Titu/o de bis qut cohabitare debent in Britannta. Guti " Guti
Pf*
F
verojimi/iter cum veniuntjufctpi debent
ff protegt in re- I"j& n-
gnotJio,Jicui conjuratt Jratres ,Jicut propmqvi, &proprit ftu nvei
"

cives regni hujus. Anl 1 ***

Lubet audire hac de re difcurfum Philippi Meiantho-

nis,incxplicatione vocabuIorumRegionum & Gentiurri
ad Germaniam Taciti. Gotbtnt inqvit, Gotones partes
,

funt Gothic& gentisy qv& late comp/evit littus Ba/thtci ma-

ris > gf utram<fc rtpam FtJiuU. Etpaulo poft: Qo/Iocat
autem multas gentes adQarpathum^ f?tn utra% ripd f^i*
JiuUy vtdelicet quandam Suevorum partem, jf Lygiosy
detnde Gothtcas gehtes* Harum fedes non fttps dtjcerni
pofie arbttror^propterea quodpaJ^imvagabantur^iUudtan'
tum meminenntjiudiofh ctrcumfufas fmffe Gothicas gentes
fj/iul&) & utramfy P^iftuh ripam, qu& nmic ha-
mcoluifie
bet Po/onu nomen. Lnde progrefx verjus orientem accejfe-
rantproptus Tbractamyubt Geta vocantur. Nec enim du-
bium eB Getas efie Gotbos^feu a Gothis oriundos. Audio
wQherJonefoTaurica hoc nojiro tempore reJiareGothorum
rehqmas > quifeGothosappellant, &
/oqvuntur germanica
lingua. LtafycumGeufeu Gotthi Thracum vtcini efient
rionmirumeHGmcisnotos fuifie^,. Herodidnus gf Tuc-
cydides teftantur eorumfedes tnter LJirum ff Thraciam
Juifie. Qvdre Strabo A/exandrum etiam venifieinGe^
ticam regionemftribit. Proximi Getis verfus Uhgariam
fuere Daci> qut nunc J^a/acht dtcuntur. Fuerunt fuprd
Euxinum Pontum victni Getps jf Qimmerii. \lt autem
c/tmm tlla oraSeptentrtonis illfi tres gentesbabjtaruntj itd
exjftimovagatas efietotoBa/tbtco Itttore, &earum reltgas
D j> etiam=
V LlTERATURA
etiamnum efie eas gentes cpjA tenentQimbricamQherfone*
fum , vtdelicet Qimbros , Danos> Gotthos. Et afientwr Qm*-
rado Gedanum cpvodnunc 'vocant T^antijcum,
Qeltiy cpji
inqvit a Getis feu Gothis diclum ef$e , gf Qodanumfinumy
qvafi Gotthinum a Gotthinis* Nam & Grm
a Getis
gentile nomenfecerum yeruvol
Hujus ferme {ententi#eft do&ilsimusSalmafiuscom-
men tario de Lingva Helleniftica cap. ii. p. 369. ubi inter re-
liqva fic diflerit : Hoc nomen ^.nvSrvjg varie a Gmcis e~
ntynciatum eB,&'multas psTcLTfiobcrsic. incurrit- JVam^KV-
&?)$ YeTVjc. ff TclSog idem esl- Item Aaot, AoLoui^ Ad-
croujj Adxoi gf po/iremo Dani Sic HivTiec , <Etriot, 2>-
&oh
Strabo.
&
^uioi itdem populi per MsTcliflaicriV) ut autor es~l
Antiqvi ff primi HeUines , cum adhuc uicmas
Thracia Adacedomam gf Thefialiam tenerent , populos
Thracmjibi ex vicmttate notiores , qui Juti 'veiGuti tpforu
lingva^vocabantnr^nam gf Juthungorumnomen inde com-
pojitum) prapofito 2^ quimos eB^Solum inplerisfy voca-
bulis appe/Iarunt Hyv&ac utHwj8ra,$ ,quod nomenpojiea
generaliter h&jit omnibm Septentrionalibm gentibm apud
Grdcosy quamvis habitu gf lingva^monbm^ dijferrent,

fed ^ffitM* Lege reliqva qvibus prolixe hoc ofteridit a-

liquot paginis.
Non
mefugit efle magni nominis viros qui conten-
&
dant Getas diverfos efle a Gothis Guthis,Cimbros diver-
fos a Cimmeriis, Danos a Dacis &Dahis,&c. Pro qvo
etiam acriter &
erudite pugnat vir clarifsimus Joh. Uaacius
Pontanns inChorographica Daniaedelcriptionc. Sed no-
bis hoc in loco non tam dc re ipfa qvam vocibus & appel-
,

lationibus fermocft. Sufficitnosoftendifle,aprobaeno-

tx autoribus, omnes has voces promilcue fumptas, i\si\;

gentem noftram indicatam, qvac literis iftis ufa eft, qvas

Runas vocarefolemus,qvae &hacde caufaGothicae&Gc-
ticae diclae funtaliis. Sed de his haclenus.
Liqvet igitur qvibus de caufis literae,qvas nosRunicas
vocamus, Gothicae, Danicae&Cimbricaeab cxteris appel-
lentux Non
 T i .1- ' I
"* |i.

Lltefx to***
Non praecereundum easdera haice liceras aRoderico
Toletano lib.6. Rer. Hifp. cap. 30. Toletanas vocari , fic e-

nim ille ibidem : Qoncilio ^Toletano^AnnoAdCX^Zpa-

tres cumEernbardo Toletano Primatej multa de officiis Ec-
clefiafiatuerunt;fed ^illudjUti deinceps feriptores
omnes
omifio cbardffere To/etano, quem Guljilm Gothorum Epi-
fecopm inueneratj GallicU literis uterentur. Cum v. Gul-
philaenulla2aliaeattribuanturlitera!,quamha?ipfequasnos
Runicasvocamus,perToletanas,easdem intelligere Ro-
dericumliqvidopacec. GefnerusinMithridaceex Aven-
tinolib. i. Annal. refert poft Frjdericj
,
1 1 imperatoris fata,

demum Germaniam fuum firmorem literis latinis depirt-

geredidicjfTe; unde colligit prius vel Graecas vel Gothicas
literas (qvod probabilius) in ufu Germanis fuifTe. Quod limk Ger*
fehabeat, Germanica* forian etiam vocari W4 *
fi res ica pof
funt. Jam an omnes ejusdem fuerint generis difpicien-
dum videtur.

Caput Qvintum.
Qvot literarum Runkarum exti-

terint genera.

PRifca elementa Danica quar Runica vocantur, dili- ^ewuZ*

gentiusperluftrans,eorumduoprimariainveniecge- faogeners.
unumeorumquib 9 adanimi fenfa exprimen-
nera;
p

r
da,res geftas confignandas, Heroum forcia facla depredi*
canda,aliac|; neceflaria indicanda ucebantur Runae, atq;
hoc in genere Literati.
Cujuscenfus elementaliteraria,fimpliciter RfiKJR Runer.

Runer, utfupraoftenium,vocabant. Cujus fingularisin-

ufitatus ifo#,incompofitisaliqvocmulierum nomihibus
occurrit , ut Gud-Run , Sol-Run', Of*Run, Sig-Run. Ho-
rumNomina, poteftates,figuras,varietates, ordinem,a-
liaso,; a majorib 9 nobis reliclas proprietates heic (qvantum
in tanuslicet tenebris) inveftigare, & gratae pofteritaci ex-
colendascraderedecrcvimus. Sunc aucem eaipfa qva: ex-
teris
 J2
LlTERATURA
~~~
Gotbicaltte- . ~ .
*"" ~~ "^ 7~. T. " ~ ." "7"
Wt tcns Geticarum oc Gotnicarum Jiterarum noramc inno*
ruerunc, eo qvod Dani excra pacriam hoc ciculo Roma*
nisaliiscjjfueruncformidabiles, cociq;orbi innumeris cro-
phansnocifeimi, ucpluribusiupraa nobisoftenfum_>.
De his Runis agit Havamaal bingamle^ cum aic:
FjIMR YAh 4HF*h HfA FyfY^K RhKhY AW
AY KIY MlFMA At&& YIKH4 MfUA Pfl*

Ideft, cum bono viro converfacionem habebis & collo-

qvia, ac fapientiam abeo acqviresdum vivis. W\<:Runum>
pro amico colloqvio &
converfatione eciam fumitur.
RutiArum-, * Cuiti vero Saxa hifce exornando non eundem fem~
dftremia. perccnorem obfervaverintarcifices; fed modo a finiftrisin
dexcram, modo a dexcris in finiftram Hebraorum ricuj
modo a bafi lapidis in apicem &vice verfa fulcoslicerarum
duxerinc: invencifunc qvihocrefpeclupeculiariaiisindi-
derincnomina, de quibus heic differere minus neceflari-
um arbitror.
Dmca ling- Hoc neutiquam pratereundum videtur, qvod ab hi-

^
4
^ W4/i
fceRunislinguaDanicaanciqvicusRnK>i
maaliy appeliaca fueric ,
YAAM Rum
uc ex non uno loco Eddae & Scal-
daeM.S.S. ex Iflandia ad nos delacorum, ad oculumde-
monftrari poteft.
tunarumal- Aicerum gcnus qvibusdam magicis incancacionibus
ummgenm.
cum p r j m s j^icis, familiarc exticic. Quod
j ob infamem
ufum j uc jam aboli tum ; ica cum minus frequencacum. Hi
qusufus. fceenimRunis,praeftigiisDiabolicis miferrimeinefcati,in
aliorum perniciem plerumo,; abucebancur Magi , & incan-
camencis celebres. Tancam namqj carum vim & cffica-
ciam efle fibiperfvadebanc mi(eri,uciishoftesnecare, ur-
fos ac feras ligare, vencos & grandines Concicarc, imbrcs
ciere, homines demencarc, aliacj; incrcdibilia pcrpecrarc
valercnc, non fecus acanus illa apud Maronem , quac
Carminibm ccelo poterat deducere Lunam-j.
HifceOcchinus illcquiin Deorumdemumab Aqui-
lonaribus relacus numerum, & a qvo dics fepcimanas
eft

tertius eft denominatus , Rindam puellara mencis ac ratio-

hia
i
 RuKICA. jj
Ul ii I 1 n '
' '

liis ufu privavic. Quod ita perfeqvicur Saxo riofter lib. j

^uani carminibm adnotatdcontingetis tymphanti/t-

cortice otimiRuna.

milem reddidit , receptam toties injunammodejio ultionU

genefe infecuim- Hifce Guth-Runa (de qVa idem lib. 8-) tituhtiutt*

ut regmpartis propugnatores fubito ocutis cdpti infe-

Mnx *
ejfecit

tpfos arma conuerterint-. Hilce Hart^epd, lignoinci/is& mrtgrep*

lingv& demprtuijam hominis foppojitts , eum loqui fecit di- Rm*>

rafy carmina cffari* Deqvo vide ejusdem aucoris libru
primUm. Hilce pollebat illa dugurii peritaf<emindi cujm
(verbaSaxonis fepcimi libri refero) carminum tahta *vps e-

rat ut rem quantalibet nodorum confertione perplexdm, i

faiginquo foli fibi conjjicuam > ad contaclum evocarepcfie
videretur-
De hifce Runis craclatus excac in JEdda antiqvifsima Edd4 5f4
Sem u n di , i ti b o Runa capitula > i n q v 6 octo d eci
ci tu I e- m mmdu
numerancur genera Runarum Magicarum, qvarum mi-
randiqvoq^recenfenturerteclus. Interreliqvahifcecom-
mendanturibidcm: RhKfl YftMhflkM AY RA
hA h+APl fHF MAARA hAAWh t&f;k4\P
U HAAVi JR AU VlYBhfohth&.AY'' FHR-
th FRIKRHFIR 4Y Rllhl *R4Mhjk~R*YlA.
Hoceft; Runasinvenies& fefolucas Iitera$,pfa?graridesli-
ceras, prxvalidasliteras, quas ornavit Fimbulthulur&for-'
rriarunt Deaftri, Odinus autem incidit Mira vero iutit

qua feqvunturvires & efficaciam concernenfcia/Necea hic

infcrere inftituci pefmitcit racio.
Hofce aucem Characleres RAMRUNER (eu Ru- nwmcr
nasamaras &acerbasvocarunt, eoquodmoleftias, dolo- qiunficdi-
***'
fes, morbosaliac]; pernitiofa hifce infligere inimicis folici
fitttMagi. Sunt qvi Runas forccs inrerpr#centuf,i?^e- Rmquid.
tenim & Ramur fortem anciquitus denocabac,f unde pe-
des urforum DSattlrtier eciamnum vocantur, eo qvod ma-
ximum eorum roburin iisconfiftac) fic icaq; didtasvolunt;
hasnocas, quod earum forcis & efficax valde confpicicba-
tur in objeclis imprefsio. Sed fulgore lucis Evangelicas
tancx tcnebrs difcuflfe cum fint, Deo agend* gratiae, qui
E hafcd

\
 54 LlTERATURA
hafce Runas ica abolevit uc vix ullibi carum jam cxtenc
veftigia_5.

Ktmmtrm, emm am
devenjtum > ut an iisdem quibus com-
J

figurk k io~ muniteranimifcnfaexprimebant>adhibitis(iltimpeculia-

mm M
^.
tjm
J*ff ribusincantationibu^: anverodiverfisnotistam miraprae-
nnt
fl-i cer j nt) ji(p Ucetur# VulgaresRunasinhuncufum trans-
latas fuiffe exiftimac autor vctuftifsimae membranae a
Wulfg.Lazio Hb.o.deMigrat.gentium produclae, quiin-
mrcmmni terreliqva ficinqvit: Literas quibus ufifmt Adarcoman-
& Normm- fo 9 quos nos Normannos 'Vocamtts infra fcrtptas dddidu cum
nt iidem-* / r
' /;
r*
qutbus carmtnajua tncantattonestfc ac dtvtnattonespgnip-
n

care procurant, qui adhucpagano ritui invofountur. Lue-

rarum autemeosdem fercproducit du<5Uis> quibus cbrn-
munia & vulgata conftant Alphabeta Runica, nifi qvod
obmembranac(utarbitror) vetuftatem, omnesaccurate
ac probe non fit afTeciitus. Vide caput feqvens hujus libri.
Sic conftat poftcriores /gypti facerdotes & myftas ,H-
teris hieroglyphicis quibus alioqvin res Theologicas fa-
cras & Aftronomicas cqmprahendebant, improbe & cal-
lideabufos admagicas etiam incantationes,uttradicRuf-
finus Hb. 2. hift. Ecclef cap.2C^: jfam inquit, Qanopi quis
enumeretfuperftitiofa flagitia ? ubipmtextufacerdotalium
literarum> (ita enim appeUant antiquas ^Egyptiorum lite-
raS))magic artis erantpene publica SchcmatCLj-
E contra pcrvcneread manus mcas Notae qvsedam,
figuradiver- qvaetitulum Ram-Runarum praefe ferebant, ab hisplanc
fas efoAvui diverfe>qvas cum inprivatum ufumab aliqvo excogitatas
gMu.
rear> ncc vctuftatem (apere aut cum omnibus Runis affi-
,

nitatcm aliqvam habcre videam , indignas judico, qvaeheic

locum obtincant, inprimisneullafuperftitionideturoc-
cafio. Mihi judicium clarifsimi &
in antiquitatibus no
ftris verfatifsimi viri Dni. Arngrimi Jonae Iflandi de Ram- ,

peKamrunu Runisexpetenti talc obtigit rcfponfiim. Exijiimo *veri-

Amgrimi
p-fi
ptjenunm,
m le ej^e magos aliqua ufos> f? quidem Vul-
ittos literatura

^^ majori exparte,fed virgulis &punc7isJuo mdrte ex-

cogitatk corruptd: cui literatnr^Jic corruptft Sathamper-
fuafuy
 j
RUNICA, JJ

iuafu > *vim ff effcaciam maximam inefie credidertnt, g? t-

pfo agente> ac f/hdente experttjint: Runicas Juaortgtne li^
teras^/ubtlhdbere magtcum, cuivis factle perfuadert pote^
nU Pro eonfejfto emmfumtmm-) nullam omntno Qharacle-
ribmullk. naturaltter ineJ$epotenttam>fed tantum propter
Jbcietatem a Adagis
immunes nmhabentur^vulgo
cum Dtabolo wttam. Aquaaltent
(Jharatleres excogitatt p
&
Jrve
Runtct Jive fed depravattfiimi j^J? deformatij&mi
alti,

Gvtidctrco amplim nonfunt Runtci^ Jed Adagtct &Dia-

Mtct , ^nuttis mficjmdem artis confctps noti Sic adpal-
liandum yeneficwnhcarmtntbm ueiRjthmts alti ujijunt>
$?f quidem Imgvd uulgari ff uernaculd^ qutbm <vtm o-

mnem adfcrtbere norunty ettam ad benefactendum ^jwvan-

duyn->medtcandum>tamanimt quam corporkmorbpsj, atty
ad tpfos Cacod&mones pellendos ff fugandos.
osAltt adjimtles artes/verbmn Qf fmcJtftimum t)ei

nomen, lingvdprafertimpercgrina ,riecjibt necalw tntelle^

ld afiumunt,fed omntbm tjiis, ut gf tpjis Ram-Runis i*
demfucm fubeB- Hxc ^rngrimus,
go (qvantum ex hiftpria Sigurdi Fofnisbanecollige*
repocui)animadvertiiTemeexi(tinio v RarnRunasiisdem
planevirgulisparatasfuiiTe,qvibusvulgares: iedconceptis
qvibusdamverborumformulis,certisadhibitisritibus,in.
defignara iubjecla,exaratafuifle. De literis namq;vi&o-
riofis HlFRflKvf Adiclis, qvibus vicloriam impetrare ie

pofle confidebantitadiiTerit: HlFRfiK4/k MrMMil

FhKM> *F Ph hlM HVAAhk MRA RIk4 A
*WMf *I#Rk> A nH^lhKnY AY A Jl/iI^BMV
HARhY AY VAWVA AhlHhAk TftA. o: Runas
vicloriofas calleas oportet prudens ut fis: Hafcecapulo
gladii incide, hifce chyrotecasexorna,Tubis in(cribe,&
bis invoca nomen Tyri. Recertfct ibidem ieptem Runa*
rumgeneraejusdem cenfus, viresq; & utendi modos an-
neclitj nobis furTecerit titulos annotafle. i. *iIFRriK>{A
vi&oriofae;dcquib 9 jamdi<3um. 2. BRHKRriK^A fon-
tan*. 3, Y/IJMRnK Ak iermonum. 4. /ttl J^RhK^A ce-
E 2 revi-
 26 LlTERATURA
rcvifiarias. 5. BMRFRflK>f A Auxiliatrkes. 6. MY-
RHK>f/K Arboreae. 7. ^JlFRflK^A Cordiales.
DeRam-Runis non prorfus diflentirevidecur dodtiP
fimusvir M.BrynulphusSuenonius Scalholcenfis Epifco-
pus in fuis in Saxonem conjcclancis, dum ira difTerit: An-
Ucpviores t/U gentium Normanmcarumpropri&/iter& (Ru-
nas crediujunt omnes (multiphces namq; fue-
intelligit)

runt) duvapqv quandam pqfiidere,nonmodo (TYjfioLvliKYjp

rvjg <Pwijs,ut locjuitur Artftotelesy verum ivigy&av etiam
roov &ctvoxfiiva)v 67riSrv(JLYiSrivlcf)v dTTOTsAsa-fxaliK^v, I-
deofingulos chara&eresyjingulis Deaftris aut Damonm ad-
Jcripferunt, 've/ut iv S-egaTreiac. (jLoiga. Ac ut quemcwxfc
ejfeclum a c^vorvis Damone procurari crediderunt? itacer-
tum charatlerem certamateri&Juo &legitimo modo,loco>
tempore, inftrumento, additis propriis carminilms? non~*
nuncpam &facrificiis> incidendumpdtcarunU
Uc igicurmaligna: haeRunaedeceftanda:& fugicndae:
KAmunt&e-
j ta p r orcs fuo locouc
j ab intericu
reftituantur, vcl faltem
wM **
vinclicencur,allaborandum. Juvaccnimingeniofamajo-
rum noftrorum admirari inventa, ingeniicj; dextentaccm
depratdicare, qvibus vel cum Graecis & Romanis certare
potuifTent, modo fuorum facinorum parcs nadti fuiflenc
ebuccinacores. Gencesecenim Aqvilonarem hunccemun-
dum incolentes, ncquaquam aXoya aa fuifle, vclhinc
colligere licet,earumq; fimul deprcdicare magnanimita-
tcm qvod fuispotius gaudere invencis qvam alieni inge-
,

nii fervi efTc voluerinc. Quodfi quandoq; imitarencur

pofteri , & virtucis Danicae plura ubivis excarent crophaea
& hujus acvi afpericaces fuperarencfelicius.
In defenfione Hiftoriac Bricanicae a Johannc Prifco
Londini anno 1572 edita, pag.121 citantur carmina anciqva
Brictanica Bardi Thaliefsini , in qvibus Runi fic mentio
hoc paclo:
Ny bo rhad na gwedd ar 'vaelgwm gwynedd?
Orwy na ddialer ar Ruj etyredd-
Quod ita rcddiditPrifcus:
In~
 I ll I
I
Runica.
I I 37

Infaufius , gratus nutti , Aialgo vencdctm

modo ne Runusfilim ifia luau
Siti
Cscerum hac voce RnK J A aded deletfaci func ve- iZL*Zr
teres, ut propna mulcorum nomina mde deduxennc; uc damdedua^
apparecin GuclvRuna, dequafupra: Sic aliam ejusdem " ,
nominis proponu Arngnmus 1.2.Crymog geneal.8. qu
vixit tempore Olai Trygonis. Item Guth-Kunus* cujus
mentio fit a Guilhelmo Lambardo in K^ottovo/utict An-
glica, ubi haec habec: Aluredm Rex ubi cum Gutb-Ru^ Guth Runm*

nofcedm inierat,&c Ticulus prarcereafxderis ab eodem

propoficus ica habec: Fcedm quod Almedm gf Gut/jru-
nm Reges exfapientum Anglorum, at% eorum omniunu^
qui orientalem incolebant Angltam confulto ferierunu Jo-
annes Pikus Anglus qui tempore Henrici primi floruit,
huncillumefleGuthrunumainrmaCjquicumcrigincapro-
ceribus& omni pene populo bapcizatus,in filium ab Alu-
rcdo fufcepcus eft> impofico fibi nomine Edelftano. Filia- Gmh-Rtmm
rum Afprandi XVIII. Longobardorum in Italia Regis ex Eitdftini*
Thcoderaca uxore qutfdamdicla kmAuruna tciicOnu* ? '

phrioPanuino Rom.Prin.Iib.i.p.io?. Frederuna diclau-

xor Arduini de la Scala. Vide Hieron, Henning.in Genea-
logiis circuli Saxoni p. 2.

Repericur etiam Solrun> Si^un^ Ofrun> jfr. qua*

mulierumfunc propria. Virorum icem, uc Rnnulfurzx
duabus incegris Run &
ulfur quod Lupum denocac, con-
flacum, fic Rungeir pro qvo qvidam Rucger pronunci-
anc, a Runa &
geir gladius. Caecerum Guchrunus ille E-
chelftanusdiclus, iseiTe videcur, qui in anciqvicacibus no-
ftris Adalfteinusvocacur, qui filium Haraldi Pulcricomi
NorvcgixRegis in regia fua educari curavic: Unde Ha-
qvinusillaeNorvegiacRexpoftmodumHakon Adelfteins
0jire diclus eft , qvafi ab Adelfteino nucricus.
Mihidocumencahincindeverfanci,cumRunicarum
licerarumvariecasfcrupulosinjeciiTechaudexiguos,virum,
qvo inSepcencrionc in his magis verfacum novi neminem,
clarifsimum inqvam Arngrimura jonam Iflandum, per
E J lite-
 }8 LlTERATURA
literas confului qvidq;ipfe hacde rein iuis reperiffet Arch
vis, diligemius exqvifivi. Qui pro innato Rempublicam
literariam juvandi ardore, ha:c candide corfiunicarehaud

Mnamm dubitavit. Jn Runis,inqvit, tantam ineffevarietatem pu-

vAwmy to ejus rei ftudiofis deprehenfumiri, uteerta genera vix
" conftitui pofsint. Ut enim quisq; ingenii aliqua fagacita-
cc
tepraeftarefibivifus eft, italiteras illas, primumfatisfim-
cc
plices,mutare,transformare,obfcurare,liberum fibi effe
cc
credo ubiciinq; haec literatura Runica in uiu ali-
voluit:
jlwrodur " qvofuerit. Sic in Iflandia noto nomine olim vocabatur
Runme- <<
}>ormdur Runametftan^ Runarummagifterj cui Antiqvi-
ta tum fragmenta hic alium conjungunt,illis ArebmFroe-
ArehinFro'"
dcj>. " de q d. Doctor Are,cum Froedur doclus,literarum velhi-
a ftoriarumperitusexponatur. Iftelpormdur Rsmameiftari Y
AiphabetA viginti qvatuor aut plura etiam (fi jam talis accufatiuus plu-
Bumctge- " ralismihiindulseatur) AlphabetaRunicaexcoeitaffc(auc
nerumvt-" . ...
, P r rr ^
gintiqvA- " potius ab alus accepta uiurpatie)commemoratur,exqvi-
tuou " bus haec nominetenus innotucrunt
cc Rmter. Runer.
i Scl iq Be/g
cc
2 Kuift v
Runer u Bungn Runer.
cc
3 Ktftu Rsmer* 12 Helm Runer.
cc
^Fisl^ Runer. 13 Fernske Runer-
cc
frSpial Runer< i^Hauct^ Runer<
cc
6Ljn Runer. /5 /^ng Runer*
cc
yHals Runer* 16 l^anda Runer<
cc
sHaug Runer* iyjubera Runer*
cc
p Knapp Runer. 18 Brtn Runer.
KHn*a?rQ- Et harum aliae abaliisrebus nomen fortitaealiac
te
vtnciu no-
minata. " veroa gente vel terra, ut
cc I Gr&nlayidskar Runir a Gronlandia.?.

a 2 Uplandskar Runir ab Oplandia provinciolaNor-

cc vegiae.

cc 3 Qriskar Runir a Grccis, ubi nil nifi Jiteras, vcl Al-

cc phabetum Graecorum intelligo.

uner &

4 Iraletur id eft Irlandorum literae, hoc efti?^?^r>ut
Liteuidi velinde conftec R#ner&fetur> (ilicera)idemeffe.
5 Haug-
 RuNicA, 29

5 Haugbua lctur , literas monticularum Vcl hypog#o- #

rum. Nam Hdugur diclus cft tumulus, vel bu-
ftum mortuisexcitatum* etiam natura faclum tu-
mulumnotat. Eft pr#terea_3. 4>

tf Kierlinga tetur.
? Staflarla tetur & peculiares fibi vendicant characle- ,,

res, Utinaliis,femperaliasmajor,minoralias per- >,

hibetUr dirTerentia_j. ,>

Qutfdam praetercaRunaenonexpreiTo Runarum no- w

minc circumferuntur, ut
i Hetmur, aliis Hemiur. ** >w

2 Midbetmur, Mtdbemlur, id fupra Helm-Runer.

* XtT-
2 Fyxlur. w,^,

y Slitrur* s>

6 Jotun vittur.
yjotun vittur mcri.
Poftremum locum obtinec Alphabecum Svartra A ^^ *-
" w * N" ro '
Runajlafroff : id eft Svartrunarum Alphabetum,qvod vel tnxnwx*
ipfo nomine Necromantiarh olec fcen force^onft.,

Ex eo autem q u od Griskar-^uner fu ar u m n vcn ti i

num qvasdam appellenc, viderc cft Runiftas, (uc fic abu-

rentes vocicem) ad fiiae fcienciaroftentamcn & admiratio-

nem conciiiandam, etiam peregrinam adfciviiTe literatu-
ram,cujusfor(anfumo autfuliginealtduatincli fuerinc.
Nocandum porro , quod inter fuperi orcs R u narum e-
numeratas fpecies, defiderentur genuinae Runae, Matru- ^MdRuner.
nef. diclae, eaeq; fimplicifsimav Quare totus ille Catalo-
gus Runas ferc dccepcrices vel fraudulciicas concinet alias
f^itta-letur^ V\tlu-Runer. /^Z^ id eft crror. Decipere, wtU*-
ncT
vel in errorem inducere , flt) ttflla. Quaedam ctiam (ptci- " *

esenumeraca?, nimis func generales > &po{Tunt omnibus "

competere, qvarum appellationum nottra tiihil inrercft, ?>
nec exempla prorerri commode pofliint, Ego hic faltem "
exinfinito& infano iiiovarietatisOceanorivulumqven- "
dam fcqvencibus thefibus diducarru,
i. Ru-
 4 LtTERATURA
xunAruin
certmdafes"
<<
, Runas diftribui pofle videncur in fcripcas & non
r

dijtnbutio. " >cpcas

MaiRunx." 2* Scfipta? funt^kfo/rajfce aut Dumbrmu- Haemu*
tae (inftar mutarum confonantium,) illae vocalesvello*
qventes exponi pofTunt.
3. Af^/n^ifermone velverbis ? fed(criptis,pidis,
" aut fculptis nomen forticae fupt. JVLaal loqveia Sic Ta- :

" ne ufus vocem reftrinxit, cum etiam Klaprunii fermo ex-

" pediatur. '

" 4. AidmnA funt fimplices vel cqmpofita?.

simplua. *t 5. Simplices Atalmn& fiinc, qvibus invariatis, licet

cc pro fuaefegionis vel gentis confvetudine, qviq; uli funt.

ccCujusmodi eft Alphabetum Faftorum pro Dania: Nor-

vagicum vel Iflandicum in Crymogxa, ficOplandieum?
a (fi cum Iflandico non eft idem) fic Gronlandicum utiu-
cc pra_?.

Comvofim * & Atalmna compoficae funt, qvae ex fimpficiorib*

*>t iftiscortcinnapcair, qvacunq, demum intricatione excogi-
" $ata., qvae propter obfcuritacem uno nomine generali
(qvamvisfpeciei icj.nomen fuic in catalogo) dicuncur/^-
vefjur.
j&t a verbo egveff, id efttexq ducla Mecaphora. u'c Nam
" Tcxtor.es fila fifis >>ftaminibus, fvibcegmina incexunt, inne-
" clurtt & intricanjc., ita
Ru-nz compofitas aliarum fimplici^
a um involutione, Iecluram,le6Torem& fenfum intricanr>
<c
& irrctitum tenent, ut non aliter qvam ccecus decolore,
" plurimi de his judieare pofsint. Ec nefcio an qvid fimile
in Graecorum, velGraecae lingvae abbreviacionibus videre
zlitm. '<
licet Has /^efjur. appeliari diximus, alias Slkmr vocan-
" tur(licet& hoc/peciei fuperiore cacalogo cribucumrepc-
" ricur) qvafi fragmenca vel parciculae, a verbo,afc <SWa/
**
rumpercfrangerc. Nam plurium literarum parciculaeccu
tc
fragmenta in uniuslicerae figuram coalefcunt,
<c
<
7. CompoficarumMaltunarumalixfuncfacilipres?
" aJiae difficiliores.
Tdcilmes. " 8. Faciliores, qvando Vocalcs tancum occulcantur,
cc
nec unqvam fuis notis exprirrtuncur, fed pcr crusaliqvod
con-

)
 RuNiCA. 41

confonancium duclis cransVerfim lineis, pro numero& *>

ordinc eujuslibec vocalis eas defignartcqvod idcm perto-
tidempunclaefficiunt. Hisconfonantibusfuolocoincef- n
tcxtis, pucanc ejus rei non confcii aliqvid magni fubeiTe
cum res frivola fit. n
9. Difficiiioresvelintricatifiimx^^/r^funt,qv^ Dtfcjfy*
**'
infiriita vafietace, adeoqs inprimis confonantium, ex fim- "

plicioribus illis concexuncun Quarum confonantium #

crura & vencres lineis (ceulanceolis) nunc cangencibus,
nunc fecantibus, dilaniantuf. Harurn ufum quia pauci
aut cerce nulli, qvodfciam noftratiumtenent,nominibus 9>

folis cogor, uc fupra.

baclenus concenciis elte
10. KJapmm func Runac qvibus non fcribertdo, (ed xtynm r
quidvis obvium &
huic deputatum ufui , manib 9 aut qvo- ;*
vismanuretencoinftrumentojeniterferiendojanimifen-
fa pradenti & artis confcio exponiintur, & Verbo, at flappe
baude pflfl/ non fecus ac veteres Chaldxi digitis mi
tiitX

cando Numeros locuti perhibentur. n

n. In hunc ufum certa loca vel abacos disponercfo-

lent, dextros,finiftros,fuperiores,tnferiores,aliosprovo-p>
calibus, aliospro confonantibus, inqvibus numero pul- >>

fiium,literascolligunt, &irtditionescogunt
Quia non Runicistantum fedlatinis&aliisliteris
v. fic
loqvi qvis poterit: & verode fcriptura & characleribus >>

Runicis hic pocifsimum agatur, Ego Klaprunas fic obiter

tadtas,miflasfacio. ?>

12. TbumbrtmA a vocalium frecjventiori ellypfi diclas , Dttmbta*

conftant ex ferme confonancibus, nulla exprefla Vo- " nx.
folis

cali (nifi ubi per fe Syllabam efficic) qvk tamen vocalis ex

poteftace (non aucem nomirte vcl appellacione) confbnan* >>

tis(fiveex mutarum rtumero illa fit, five femivocalium)in-
telligi & exprimi debet uc fyllaba efficiatur. Quibus con-
fcriptum videtur monumentum Leragrienfe cap* 10 pro
ppficuttij.
Haec clarifsimus Arrigrimus, qvibusrem totarh bre-
vibus &
nervofisperftringit,qVam rtos in feqventibus,or*
F dinc
 42 LlTERATURA
dine tamen alio> qvantum in hac caligine licet pluribus
tnucleabimus. VideGlolTarium noftrum in voczRuner,
ubi plura hujus generis inveniesconfiderationedigna.
Lubethisaddereqvaevirdoclifsimus Dn 9.M.Brynol-
phus Suenonius, Auftralis Iftandhe Epiieopus meritifsi-
mus, ad medeLiterarum Runicarum varietate perfcripfic
M.Br ? noipht
A nno M DCXL V 1 L his verbis: M 'penitm in ilto ad-
temta-,, c&n& appardtu acrvfJLboAi^ conwvajcdeam 7 quoa
jicialts 3

a jonaBemhartio qyodam fene^jdmuero ad pluresdvver-

tentetrdditione accepi lubens tibi communicabo>Jidesfitpe-
nes autorem. Ajebdt ille majores ante U^aldemari tnftdu-
raUonem Runus ufos,
bi*> duplicibm-
in hac cpvidem Infula
Alits exotericis
& fortafsis ali-
quibminutcemammifen-
Ja commumcarunt , qu& quomaminfagoincidivulgofolent-i
ante membranarum ufum Bok-Runcr dicerentur. Aliis
myfttcis) quibm aritficio magico , quod 'vellenty ejfeclum'

jdarenU Has myfticas Runas dicebat arttficiofa co?npendia

efie carminum integromm,fere quomodo notas tm Ta^ii^
yoctQew Romanorum, quas aliter Stglas appellant- Inte-
gradenotare uerba 'volunt Antiqvarit^ ejsefy myfticos il-
los charaBeres mhilaliud afserebat, quam Bok-Runarum

artificiofum contextum, qm njfi a peritifirmis refbhinon

poJ&U Bok-Runas autem , utjimpliciores ita antiquiores >
materiampr&ftare myfiicis , probabiliter fatis ajebat. Il/as
aprincipio nec tot nec omnes eademquanunc Alphabetaria-
fchemata praferunt, forma extitifie dixit, necferie collo-
cdtas eddem^j. J^ulgdnum ordinem numerumfy a l^olde-
maro ddformuldmAlphdbeti Romdni infiitutum efte aje-
.
bat- Prifcos nqftros cum Romanis nihil rei habuife , fohs
duodenk principaltbus "veluttfamiliis Normdnnos quonddm
omnem<fcfbnum abfohife gf adumbrafte^j
acquieviffe ,
quarum h&c eJHetformularum ratio:
AOI VY IEIPB F TDTHI S H L M N R

Porro confixas ff mflatasy hoc esl i^iyfiivac & ^aoriac,^

novas cbaratlerumjjeciesconftituere negabat? verum ad
fuas
 Runica. 4*
i." i
* ii
f i
""***~*** 1 M
i-rl.iiiii i
-

Juas tenues utrasfy tanquam adfontes referebaU At<fe

bancfuam rationem 7raTpo7xra^do^6]ov mejequijufiit> HdC
f//o* Figurarquasproponic, confentaneadunciisqvibus
hicinDaniaufi fun, excepcisquibusliceras P. B. F.expri-
rnic? qua? plane difcrepanc.

CapuT SeXTUM*
Timra literamm Danicarum haftemif
dtvulgafa exhibentur*

FUndamencum cocius noftri negocii propoficuri, o- Sxqn&mfi-

mnem variecacem licerarum Danicarum cerciscancel- zuraliter*r*
lisinclufam,uno obcucuexhiberelibuit Itaqvidem ut aZ^^
ea qvae vel pubnce edicis nde dignorum icrJpcis, noltracib 9

attribuuncurjvelamicorumcomunicacioni, &variisma-
nufcripcis accepca funt ferenda: Vel denicj; noftr^ opera cjc
variis& pracipuis in Dania& Norvegia iisq; iubjedtis cerri-
toriisexcancibusmonumecis&EpitaphiiscoIIedta&inor-
dinem vulgacum redacla func, non negligancuf Jdq; eo fin>
ne qvispiam fidem noftra in dubium vocare, auc fida nul-
lisqj cercis innixa fundaminib 9 nos produxiffe arbirrecur.
Ncquaqvam vero dilsimulandum idiomacis ejusdem suecleaidem
rme ^-
poitefsionem liceraturam eandem poftulare, fibiq; a pri- ff
Ji ., f j. ' ~ ',
r .
!
fium hdent
lcis temponbus luo qvodam jure vendicare. unde non unas.
mirum, qvas jam exhibituri fumus, haud multum
hifce
difsimiles apud Johannem Olaum Magnum, alioscn &
Svecos reperiri, inprimis vero in cabellaa Joanne Bureo,
virodeliceracurapacna opcimemcrico,anceannosaliqvot
edico. Sed ne iis canqvam alienis plumis noftra exornafle ^ eavi ^k
videamur, feponenda duxi, eacj; folum proponenda qva* *&mrSMft *'
vereDanicatunc, qvafc,;ab aucoribusfide dignis, Danis>
Cimbns,Guchiscj; noftris accribuunum
In qvo propofito ut pergamus, primo & nobis heic
delineato lacerculo,prarcipuas faltem exhibcmusliterarum
Danicarum figuras , qvas a viris celeberrimis, publicc edicis
voluminibus, orbi licerato func exhibica:,
F 2 Qua:
 44 LlTERATllfU
Quacneciiriofoledori,iil!umfaceJTartncgotium,au*
, tores ipios qui infignem nobis in hoc genere navarunt o-
peram(qvodinre!iqvis pofthacfaciemus) cumdebitlho-
noris prasfatione recenfebimus.
Primas itaq; iistribuimus, qvas Nobilifsimus dc &
patria optime meritus, hiftoriaruni & antiqvitatum Da-
muUm nicarum autor folertiisimus HARALDUS HlllTFEL-
Huitfeidm. ){[}$ Regni Damaeqvondam Cancellarius meritifsimus,
fuo Regum Daniae Hiftoriarum Tomo primo prcfixit:
quaseum ex archivisRegni(cumnihilinejusoperibusex-
tet, qvod non luculenta Diplomatum ac documentorum
luce radiet)deprompfiiTe mihi perfvaferirru.

Bonwentuu ^u ^ Bonaventura Vulcanius, Grxcx lingvx

c fticccdit

yuUanius. in Academia Lugdunenfi in Batavis qvondam ProftiTor

celeberrimus: quieruditifsimofuo deliteris& lingvaGo-
thorum commentariolo, interreliqva, bina ifta qvaee cae-
terorum coetu elegimus 5 propofuit Alphabeta. Quamvis
autem eodem in loco plures hujus generis exhibeat notas
attamenreliquisreliclisjhaspotiisimum huctraduxiraus,
tum qvod Danorum propriar, tum qvod a Danis ad Vul-
canium dcfluxerint. Priores namqj aNobilifsimo Joannc
Bilde, tumtemporisGothlandiae (infulae Daniae fcrtilifsi-

rnae)praefecloRegio Anno MDLVI.clariisimumvirum

DanielemRogerilumaccepifTerefert: quieasdemum Dn.
PhilippoMarnixio,S Aldegpndidominocommunicavit.
#

A quoad Vulcanium noftrum devenerant. Pofteriores

qvoq; jure merito Danicac cenfentur, utpote qvas idem
Daniel Rogeifi 9 a Cancellario Danicp ( Dn. Haraldo Huit-
feldio, nifallor) accepit, una cum infcriptione Tiraquel-
lenfifeuTrygveldenfi, AnnoM DLXXXIIX. Dequi-
bus,fi placet, ipfum confule Vulcaniutru.
Tetruiimde- Hifceaccedit illud Alphabetum, quodPctrusLinde-
bergim. bergius Poeta laureatus & clarus, in iuo
rerum memora-
bilium commentario e Bibliotheca Rantzoviana edidit.
Quod cum fundamentum fuum omnesq; pene duclus ex
J
monumento Jellingenfi, qvod una depingit, habeat, pro
ge-
 I I

Ruwica. 4J
genuino Danico merito habetur. Quin ne dubites, ab
nocLindebergiohasipfasliterarunlnotasdepromitJoan-
nesBureusSuecus,acDanisafcribit.
Subjungitur Arngrimusjonaslflandus, qviexCippis
Mmmm
& &
monumentis ibidem confpicuis ut membranis vetu- j^.
ftifsimis,qvasproponit,collegitliterarumfiguras, Hasv.
Iflandicasj nonveroDanicaselTefi quisrcgeflerit,eiverba
ipfius ArngrimicapitetertioCrymogexpropofita,oppo-
no, ubi inter reliqva Has literas non adNor-
fic diflerit :

-vegiam aftringo aut Iflandtam:fed ad lingvam qv& nunc

Norvagica, nunc Damca dicla eB: feutpfam antiquam
Gothicam, qvd etiam id temporls ujum credo totum or-
bemArftoum gf populos vicmos: itemfy ^ngliam^ Scoti-
am> Irlandiam: Nam de Anglia diferte fcriptum habe^
mm> eam lingva NorvegLt ad l^tlhelmi Nothi tempora u~
fum. Et paulo poft: C&ttmm quamvls haclingva olim tot fy&i Go *

populisuna^f communps fuerit: anoflrk tamcnDonicino- \lgntmnlik

mtnis femperftudiofis cwjsxSokikwq Danicafuit appeUa- nmuMA.
ta. Quod ex commentariis hiftoricis antiquifsimis aptc
fatis, & docle probat. Ad haec Dania? & Norvegia? folum
fubjedte fuic haec Infula, tam quo ad jurisdiclionem Eccle-
fiafticam, quam politicam, Regibus quin etiam Daniae
jam paret, tributa pendet & homagia praeftat, nullumq;
praeter Danum Regem & Dominum agnofcit*
Succedit Ulphilas qui hanc literaturam exteris prim* ulpbitas.

communicafle videtur, quiq; Alphabetum DanicUm in

ordinemlatinum rcdegit, & notis quibusdam locupleta-
tumadaliaslingvasexprimendasaccommodavit. Fuitau- ,

tem hic Ulphilas, qvcm Jornandes Gulphilam* alii Vul- /^f * m

philam , Paulus Diaconus Ulphilam, Alphonfus a Villadie-
go Gudilam feu Galphilam nominat, Gothorum qui mi-
noresvocanturiri MoefiaEpifcopus, qviinlingvam Go-
thtcamBiblia facra convcrtit atq, his hteris defcripfit. Dc
eoP. Diaconuslibr.12 inhuncmodumdiflent: Fridiger*
nm auxilium d^alentepoftulatyper J^ulphtlam Epifcopum
fuumArriaiwm, fui moratm fub Qonftantinofuerat cum
3 E$h.
 46 LlTERATURA
Eudoxio gf Acacio Arrianis- Et cjuamvis Ulphilashic
literas Danicas, typis non ediderit, cum id temporis (vixic

namq; circa annum Chrifti CCCLXXX. fub Valente

Imperatore) praela typographica nondum fuerintin ufu:
attamen anteannos alicjvot, iub Ulphilae titulo a Johan-
neTheodoro de Bry publiceluci iunt donatse, qvas pro-
ferimus.
vulf.iazw. Agmen claudit particula Alphabeti Danici, cjuam
VulfgangusLazius de gentium migrationibus Da-
lib.o.
nisMarcomannis expraefcripto antiqvilsimae membranae
attribuit. Verba autoris, cjvo res clarior evadat, fubjun-
garru. In antiquifitmis annaltbm FrancorumHtftortanL^
gf Afagnt genealogiam conttnentibm , membrana
Caro/i
longe omnium antiqyifiima Jcriptis > b&c nominatim excer-
pjpnm- Literas qutppe quibm funt ufi Adarcomanm^quoi
nos Normanms vocamm-> infra Jcriptas addidi> a qutbm
t

originem qvi Tbeodtjcam loqvuntur Itngvam^ trabunty

cumqmbm carminajua, incantationesfy ac dwinationes
Jignificare procurant , qui adhuc pagano ritui invofountur*
t depingcns illasliteras fic fubdir,
a b c d e

R ^ifi B fyrith p Chen DCI Thorn AA &h

g n i k
YFech Giba 3C Hagale \ HU % chdch

1 m n o p
J^ Laga \\ iJltan x Not fj.
Othil DC Pert^j.

fater& Ittem^ in eodem antiquo codice defiderantur^ &

ob mmtam uetufiatem legi nmpofiunt-
fabMM Idctn ipfum Alphabetum kd integrum demum in-
Mmus. veni in traclatu Rabani Mauri Abbatis Fuldenfis libro dc
inventioneLingvarum,editoaMelchiore Goldafto, Ala-
mannicarum antiquit.Tom.il. parte I. cui eadem ferme
qua: Lazius recitat,addita funtveiba: Sed Figuraealiquan-
tum difcrepantes, fubjungam crgo.
afe* birith* chen. thorn. ech. feih. gibtt* hagale hU
aR bB cF d)i eM fp g5 ^H U
gik
 I I

R ti N c A.
i

' ! I II ! I II l^
4?
.

gilc. lagu. man not, othil. perc. chon. rechit Jugil

kjH it H .* K pB q^l ' iH

tac* hur* hatach. huyri. ^in.

Apparet literashafce maxima ex parte tam quoadfi-

guras, quam quo ad nomina cum noftratibus convenire,
caufam vero quibusdam,ad membranas
difcrepantia: in
referovetuftatem, qu# impedimento fuifTe videtur, quo
minus exa&e fingula ab hujus literatura? imperito excer-
pi potuerint. Non abludit ab eo Alphabeto qvod Tri-
themius Normannis afcribit, & apud Bedam exaratum
refert.

Harc ubi jam collegifTem, offertur mihi tabula Ro-

mx anno MDCXVI. cum privilegio fummi Pontificis
& fuperiorum licentia a Philippo Thomafio in arre fcul-
pta , 8c excuia ; cui titulus : I^irga aurea^feptuaghita duo- fadiuBo-
encomik B- fi^. <^A4ariA cdata^ au&ore F- 'jacobo Bo- navemur^
btts
He bHrnus -
naventnra Hepburno Scoto : In quafeptuagmta duo di+ P
'verftfimornm Cbaracterum continentur Aiphabeta-) toti-
clem emblematps decorata Inter harc autem qvatuor
,

invenio ad noftrum inftitutum facientia qua? ,

cum linea-
mentis conftent Runicis, noftris aut prorfus fimilibus,aut
non multum diverfis , non potui non hifce ea adjungere>
cum hujusclaisis elTeqvivisfacile animadvertat Primum
autem quodGOTHICO titulo proppnitur, ablllphilas
adfcripto,parumdirTert. SecundumGETICUM ipfidi-
clum,Graecaadmixtahabetplufcula. TertiumSCYTI-
CUM, cumvulgaribus noftris magnamobtinet affinita-
.tem. Ultimum MASSAGETICUM ipfi dielum, magis
adhuc ad ea, quar apud nos extant, accedere videtur.Quod
tabella haecclare fatis oftendet.
Alphabetum Normannis a Bedapresbytero adfcri- Nomanno-
ptum, cum adfinitatem cum noftris aliqvalem pre fefe- rum *>**

rat,exCryptographia Augufti Ducis Luneburgenfis, hi-

fce fubneciere placuit, ne qvid defideraret curiofus Le*
dor.
Edi-
 48 LlTERATURA

Gotkerum
Edidic <k Turnheuferus in OnomafticO fub litera T\
Aipiubetum nomine Alph beti Gothici, noftrrs literis plane fimiles
Turnktuferu notas, nifi quod in paucis quibusdam amanuenfis incti-

ria forfan depravatis, varietas levis appareat. Quod hic

indicalTefuffccerit. Sedcur invoce iiAlRih primam li-

teram perT exprimat, non video, cum nccpropofiti li-

terarum chara&eres id permittant, nec ejus exemplum in

tota noftraliteraturainveneriiru.
Laboriofifsimus vir Samuel Purchafsius Anglus *To-
tyurchafii
rtio primo Peregrinationum Anglice confcriptarum lib. f*
cap. 17. inter reliqva fex proponit Literarum genera quae
noftris hifce non immerito annumcrantun cum parum
aut nihil differant a jam propofitis. Primum> ipfi XIF,
Normannis adfcribit; Secundum, ipfi XlV,Suecis&an*
tiqvis Frifonibus. Tertium ipfi XL, Gothis. Ultimutn
,

Ulphilae. Hacc autem hic repetere minus necelTum cum ,

in feqventi Tabella cxprimantur afsignatis nominibus

autorum > a quibus ca antea ^xcerpfimus. Hoc obiter
hk notandum XXIX. & XXXVII. qu# ab ipfo propo-
tfuntur titulo Corficano & Gallogracianae Rotilar, nihil
aliudefle ^quam majufcula? modernas Graecorum &Lati-
dorum literae, ex quibus per mcdium fedis fupcrior pars
Graecorum , Corficis ; inferior Latinorum Gallo-
grascianis afsignatur; ut cuivis accuratius
eas intucnti patebit.

Hviu-
 /

RUNiOA 49
ea
jaco. Hcpburni.

fl
c
!?(>'
3 w o 1/3
ai 2
Bonav.
o- C/Q
S N
H
Vulca. 3

AU 4*
B B B B B B fe B *0 B B B 8
vt JL ^* I 4> p
D Mk T\ tec fr *
* t XIAAX et

G
T t
p/

P
r YY w v
p kJF, FlSqF
w 5H Js F F y
r X
i

Caput Sej>timum.
Figura literamm Danicamm e variis
manufcriptis petit& & ab amicis
commumcau-
T itionem adeos literarurn Danicarum paremus Liteuzwu

U duclus^quinondumpublicijurisfaclifuntjprimum cf? mmu "

x
eos exhibemus, cjvos aut a virisfidedignis perlite- " *
*'""

ras
r
 50 LfTERATURA
rasaccepimus: autemonumentis &documentis hiftori-
cis M.S.S. ac nondum divulgatis excerpfimus.In his autem
cum fraudis major fubeiTe
non gravabor pofsit fufpicio,
eorum etiam qui heic Symbolam contulerunt nomina re-
cenfere,qvonosomnifufpitioneliberemurjilli meritam
reportent gratiam; alii vero eorum exemplo excitati ad
laudabilem, turhinhis, tum in aliis, patriae locandam o-
peram animentur.
'V* -i
Runiaihara-
Neqvaqvam autem noftri eft inftituti omnes qvos tc-
' ' . .
-r - n '
i.
*

aemM.ss. nemus,autab amicis conqviiivim 9 Rumcarum literarum,

fiucimesta- heic proferre characleres: fed deleclu habito eos faltem ex-
tum profe.
runtur,
hjb ere
-.
\ n quibusdifcrepantia

\ nt
& ducluum diverfitasappa-
rr
. . , .
r i

i
quosq; avlo7rKMv autontate rulcitoscon-
ret iniignior,
fpeximus: fuareliqvos obnavatamoperam,gloria&lau-
defuo loco&tempore neqvaqvamdefraudaturi.
Characleres igitur in tabella primo loco propofitos
fa(IiD4mcl
jp(j met ex elegantifsimo nitidifsimo Calendario in &
membraneo voluminemanufcripto,&illuftrisdcMagni-
fiti viri Dn.CHRISTlANI FRISII deKragerup, eqvitis

aurati , & ferenifsimae RegiaeMajeftatis Cancellani magni

antiqvitatumadlimatorismunificentifsimi,oblato: libro
vero tertio Faftorum Danicorum publicaro excerpfimus. ,

Quod ante annos trecentos exaratum fuiiTe in hunc mo-

dum epilogus teftatur.
AAA- bhHAM* AR* Att dufant ar og thryhun-
&Y*
^RMhh^RAh ARA* & drad ara og tiuhu ar og
4lh*h* jR-* * M4*AR> ata ar ^ am ita
>

m aj gm
ES/i il::>S/rIy: ^i da an dtm Rm skrij<vat.
r

hAR. HYRIFAA*
Mille trecentiviginti oclo annielapfieranta nativi-
tateChrifti,cum hocCalendarium literismandaretur.
Proximum locumoccupantea,quarunacumaliisad
rem hiftoricam & antiqvitates Danicas illuftrandas in pri*
M.chr'fflia- m facientibus, transmifit reverendus & clarilsimus vir
\$
nusjoAnnu,
p^ M.Chriftianus Joannis Academiae Regiae quae Haf-

/
 RuNi ca* ft
y-

niae eft qvondam Profeffor Mathematicus, nunc vero

Dioecefis Alburgenfis Superiritendens Vigilantifsimus.Cu-
jus in antiqvitatibus patriis eruendis induftriam, optan-
dum eflet ut alii imitarentur.
Hifce fugcedic Alphabetum M.NicoIai Petri, verbi M - N/Vo/4M

diviniinMoenialnfuIaquondamPreconiseruditi. Hicil-
leeft, quideCimbris & Gothis antiqvitatumlibros con-. l/W*-
mMumI>+
fcripfittreSjChronoIogiam
& quoq;Iaboriofam,qvam Um- vnicarum Nt.
* _ '
. .
'
. . .

bram Saxonis vocavit, apnmisregni incunabuiisadcem- C0 Ui ?mi.

,7 i

pora CHRISTIANl III. res majoris momenti brevifsime

exhibentem. Quaeomniamanufcripta&nondum edita
inarchivis Bibliothecas Academiae Regix que Hafniaeeft
affervancur.
Notas qvinto Ioco pofitas ex antiqvifsimo qvodanl
legumcodicetranfcripficNomophylax qvidamBergenfis D
Nico iam
territorii, acpervirum reverendumaceruditifsimum Dn. Pafibafm,

D. Nicolaum Pafchafium ejtisdem Dioecefis Superincen-

dencem vigilantiisimum huc transmifit.
Hifcefubjun&aeuna cumaliis qvibusdam rarioribus
amiquitatibus, exlflandiaad mefunt delata. perreverert-
dum doclifsimumqjvirum Dn.ThorlacumSchulonium* ^orUctn
Sculonim
DicecefisHolenfis in Iflandia Boreali t pifcopum dignifsi-
mum,difcipulum olim meum modeftifsimurr__.
Quia
vero in hifce haud paucas eiTe, qua: a clarifsimo Arngrimo
delineatis, difcrepantiam qvandam fibi vendiccnt, non
indignas duxi qvx hic locum fuum invenirent.
,

Ultimisduabus columnis compra_henfas, ex Biblio- Bibiiotheca^

theca illuftrifsimi Principis acDomini Dn. JOHANNIS Gomrpiefis.

ADOLPHI hxredis Norvagi#,PrincipisHoliatise&c.huc

tranftulit Bibliochecarius Gottorpienfis Vir clarifsimus,
quascumexmonumentorum&epitaphiorum ruderibus
inDucatuSlesvicenfiadhucconfpicuiscoIieclascredam 9 ,
quinproDanicis haberi debeant, nemodubitare poteft.
Ab hacenim Iiteraturaalienifsimos fuifle
omneseos qui
Danicumnunqvamagnovereimperium,resipfadocet.
Ecodice M.S.BibliochecseFlorcntinaeadD.Lauren- ^*^
G 2 tium
Fbremina-j>,
 LlTERATllRA
tium, qui Alphabeta diverfarum Iingvarum fexaginta fex
continet, fubtitulo AlphabetiGothici,quoddamex Italia
transmilit vir eruditilsimus Johannes Rhodius Hafni-
johan. R-o-
cn fj Sj ^ UOt { capite praecedenti iub titulo Ulphilaedelineavi-
mus. llludigitur hdcinferereopersenonputamuspreti-
um > illas ialtem ieligimus notas in quibusdifferenna eft e-
videntior. Literam A ita pingit, A:E3~: P]ft\- S Cj. Sub
finem praeterea hx adjiciutur > Jf> fr X,^\ 4, ^, quibus
quarundamliterarum varietatesproponiautumo,G>vide-
licet,E,L,&R. Vel Diphthongos qvasdam. VideBafin
tabellx praeccdentis.
Hcccjamantiqvitatumftudiofisubicommunicaflem,
suncMuL ^
medelatum eftinfigne Legum Scanicarum opus, literis
Runicisplaneacpleneinmembranaeleganter cxaratum>
exqvo quxultimolocoexhibentur>adjiciendaduxi. Go-
- dexeniin eft vetuftatem infignem prae fe ferens, tam quo
addialeclum, quam quo adliterarum figuras& fcriptio-
nisnormam. In qvo&hocpeculiariterobfervatur,quod
quaevisdiclioduabuspunclis,Latiniscolondiclis,abaliafe-
gregetur,auteanota, qvam femicolonvocare confueve-
runt. Cujusvis vero legis initium a Rubrica incipit, quae
quandoq; primx didtionis primam literam exornat, quan-
doq*,verointegram diclionem initialem. Hicquocj, illud
bbfervavipeculiare,qvodubinosTSpronunciamus,five
rnmcdio,fiveinfinedicliohisilludpertruneatumhexpri-
mat hoc paclo V* ut exiftimem hanc notam refponderc
duplici Latinorum Z.
Komina eo- Quia benignumeft&plenum ingenui pudoris(utfci-
rumquiitte-
ad Velpafianum)fateri perqvosprofi-
tc Plinius in Epiftola
rat transmt- . .
r .
. . .
r . 1

ferunt,quare cimus: dilsimularehaeccenecpotm, nec volui, utiuacui-

buc Aiuta->. qvc ob navatam in hoc ftudio operam , laus gloria con- &
ftaret,acaliihorumexcmploadfimilemanimenturinpa-
triam pietatera , omncsq; antiqvitatum ftudiofos bene-
volentiarru.
Nononmesli- Quanquam vcroalii quoa,; tam exNorvegia& Iflan-
ter*.qu*Ru-
jj qvamexvariisDaniaelocisadmedelati finc,* Rtmica-
nut vutatur ' i

talesfrni.
fUITl
 RUNICA. 8
rum Jiterarum titulo characleres, attamen quia cum his
nullam habebant convenietitiam , nec in ullo monumen-
torum noftrorum , eorum reperire lictiit veftigia,pro vere
Runicisac Danicis antiqvis ipfos Venditare aufus non fui.
Interim tamen prasterjam propofitosjaliosqvosdamma- banien lh$-

joribusnoftris in ufu fuifle,quibus etiam monumenta (iia ** ***&

infigniverint, non diffiteor; fed alio in loco oftertdam_j;

quosfiquis in lucem produxerit, ingenti beneficio hujus
literacurae ftudiofos beabit: me enim qui de iis erudiret>
adhuc inventus eft ncmo.
'

NoHrum^ de quibm jam difiemimm hac ejioferies-

MChr. s z
>-i

o
o
i

1
l
f"
o"
D fohano. r

1 3 jpicnf.
4-
f
? 3
1

VK A\M 1 w J>MIA k\a J

Ib B B B B B B 11 B
1

Ic I Ji r W H M Y M
D fr4 b *i M 4 4- Wl
i
E * *M t * t i
F r W p F J> r jr.|7
F
ic F Y F P* f. p F i[>

|H * X * * 1*
l

X>i ^C

I 1 + p IX rr i I ]
1 -

K r F F F # r Y Y' Y
L b [> f b !>
r r r
Mxf Y T T T1
*
HK riiA K K K hi
& t /W 4 4 4 4 1
A
P E K K BE BK '

B i

Q Y sl 1 <m >f
*H Y
R R R R R K R RE R .

S H M m 6 l HTi
r-

T 1 1 1 ti 1 1 4 1
V n PA A A
Itf nhn n i

X V\ * X ? * *S
-r
i

Y A * M CD ^i'T <r
z A /K A * $ sy'T
w w\*\ * I

G i Car.
 54 LiTERAfURA

CaPUT OctAVUkf.
Literamm ^Danicarum fgur& ex variis
monumentis efut&.
Tlsliterarum notis, quae Vel editis doclorum operibus
Litertnuni-
ctemonu- I Danis adfcribuntur, velin variis Manufcriptis, &ami-
memaDant-
CO rum lufframis ad nos delatis, iisdem attribuuntur,
nactenus delineatis: ut eas jam proreramus, quas ex rno-
numeatis Saxeis &
Cippis, in variis patriae noftrae provin-
-'
ciis adhuc extantibus colligere licuit, reftare videtur, Hi

fce enim tanquam fundamentis omnium certiisimis, ea

quaedehacmeditamurLiteratura,innituntur.
ouid in luc Eximmcnfoautcm numero,fele<5lisrarioribusacma-
luerarucoiie gis confpicuis, ex quibus orfam hanc telampertexercm,
tiwie obfer-
^ xc OD fervav i. Qu# majorem in duclibus literarum pre.
fe ferebant diverfitatem, reliquis praetuli & inftituto ac-
commodavi. Negleclisiis qvae vel temporum injuriavel
fculptorum aut amanuenfium incuria mendofa confpicie-
bantur; potiora, nitidiora, integra , &
quibus fides tuto ad*
hiberipolTet,felegi. Iniisfiquae defiderabantur,quacLa-
tinis refponderedebebant, relicla in tabella lacuna indica-
vi. Aliena namqi ingererc & ficlis aut peregrinis hiatus
fupplere,noftricandorisnequaquam eiTc putavimus Pras-
fertim cum hoc emolumenti relicla: prasftent lacunae; ut ex
iis colligeredetur, quac notaemajoribus noftris fuerint fre-
quentiores ac genuinae, quae veroab aliis ad peregrinarum
vocum varietatem proponendam excogitatae. llludprac-
tcrea&hicanobisobfervatum, quod infuperioribusne-
quaquam fuit negleclum ut fcilicet loca in quibus qua>
:

vis,quibusufifumus reperiantur filcntiohaud fuerintin-

voluta. Sicenimcuivis,quihaecnoftraindubiumvocarc
praefumit,caadire, vifere, perluftrarc, acfingulaaccurati 9
cxpendereintegrum erit.
sitUndica. Sulandica extant in Cippo , qui in aream Regiae Tryg-
1U^eldenfis transportatus vifitur; tum in Saxo, quod c fun-
damcn-
 RutficA* 55
w " i ii '
'
" "
'
' '
"

danientis domus portitoris erui, &in arcem Orethmgbur^

^/^wtransferricuravitilluftris& magnificusDn.CHRI-
STIANUSFRISIUS deKragerup* Reg: Majeftatis Can-
cellarius raagnus, ac fi quis alius* antiquitatum Danica-
rum ftimator prarclarus
lnter Qmbrica; Arbufienfia ex tapide in ccemiterio Arbufienfa
Hopontani oppidijVuigO^cbfO^conlpicucmaximaex
parte mutuati fumus; nam & ille qui in \\orto Stenbalten-
J/extabatpartem fuppeditavit.
A/burgenfiaSaxum cjuod in templo^uorfcrup/ ut & Aiburgtnfi*.

aliud quod muro templi Bryndersleuiam m provincia_j>

Jerfleviana infitum confpkitur* noftris fe ufibus accom-
modavic.
Fibwgica, murus qui clngit ccemiterium &\ftit\$l viburgkA^i
& prope parochiam UU&crup/ horreum templi vetufta-
te pene collapfum exhibuerunt.
Nobile illud &a multis haclenus celebratnm R^gis^^^
Gormonis Sc Haraldi monumentum quod Jel/mgd con-
fpicitur; una cum Saxo quod in provincia &'U)Di'ng()crrct
di<Sla,templum Oddum in ccemiterio oftendit, Ripenfia.
Fionica protulerunttgfcrrcfjftrct &unfcdjcrfCt di- FmiuL
tx: inhujusenim parochia OttCWp inamnecampi^?^
I0(f lapis reperitur qvi noftroinftituto inferviebat: Inilli-
us vero ccemiterio 2(nf?(0fT murus qua viam fpeclat regi-
am, infcriptionem continet> ex qua literas deprompfi-
mus.
ExScanid quamvis non contemnenda monumento- scanka^,
rum copia ad nos fit delata , ea tamen in noftrum potifsi-
mum transtulimus ufum, qvacin provincia J)arft)Cficfc*
^crrctdicla, juxta Hunefiadtum confpiciuntur: ut&ea
quar juxta Vem&um lacum in provincia Q3cfcnian$Ij0!)*
^crrctextant.
In Gotblandiaxnkxvptio quam in Korpcflfntt abHel- GothUndu*.
goneincifamferunt,aceaquaein^Cccemiterioextatreli-
quis eft pradata^.

Per
 5<$ LlTERATURA

Norvdgia.
Per fuas dicecefium Danica, vere*
clafles diftributa

&proprie haecfunt RomanisGethicaaut Gothica } Grae-

cis Cymmerica &
Cymbrica appellata_?. Quibus ob
dominii & lingvae communitatem Norvagica iubjungo,
tum quod eodem titulo exteris innotuerint, tum quod
ejusdem plane^cenfus exiftant.
Kidrofienfu. Infcriptio qua? in Tingvolden/i parochia vifitur, una
cum ea quas in Jemptia JrOfr^Ogtl extat, Iiteras Nidro^
Jienfes praebuerunt.
Bergenfias. Bergenfes Hoper/iadmm n Vigenfi parochia ut & il-
i ,

lud quod in Etbnes in aditu coemiterii Gierdis vifjtur.

Asimfia--* admiranda extant virtutum

[n <^Afloenfi Dioecefi
trophaea, ex quibus ea quae in ^Ottftt Hadelandu, Sc
parochia rcUH confpiciuntur nobis prae reliquis placue-
runt.

stAVMgri-
Stawangrienfia literarum elementa accepta feri-

enfia^, mus Saxeae cruci, qvas incollepropeccemi-

terium ^crumb erecla cernitur, ut 6c
lapidi Stangelandenfi parochiae
\
>odanfc

$(+)*

Di&a-
 R U'N i C A> 5?

Diclaftim Literarum hic fitTypus*

D A n i c A. NORVAGICA.
W3
N > > < **
f 'Si?!*!? <">

*>
1
***
5- 1
S c
M *"
s C fa 1 -
p'
M
1
1 P ? 1 1 r*
BBOa

A f * kU|* * f /1 yl A RTki
B B B B B B B * B B B
C JN

D f> > P 1 f> t> t> t> 1 b j

E * t * tf + t 4- + + * 1
F rrrrrr F f r rr r
G KH F P H H V rtfp * V
H ** *** *% <l\

1 I I I I 4 1 I I 1 1 * 1

K r r r r r|r r H r
L r h r r> lh P; r- r* r- r-

M t tj T ? T Tfr
N f> k h -f f k t b * h
* 4 4 4 * 4
{= fc fc 4 * ^
P B 1 &
Q.
R fcl AR kAkAk RR r A
5 1 fl |J u d H i h i' & 1.

TttfTt ttt t 4 4 1
Vhn f
1
h nr n f> h h
*
Y /K A n * <2>

2J j

Caput Nonum.
Cur e&dem liter&tam diverfis jigu-*

ris exarantur*
jam literarum Danicarum figuris liqui- ^mftuufA
EX propofitis
do apparct, inquibusdam quoadduclus& lineatu- ?*tam w
lmuRmt(tl
ras difcrepantiam effe exiguam, in aliis vero varicta-
*-

tcm infignenv Cujus rei caufas intentiori mcntis acumi-

H nc
 58 LlTE*RATURA
ncqui inveftigaverit, comperiec easdemfereefle, qua?va-
rictatem in reliquarum nationum pcpererunt literis. In
scrileniium Hebraea ac Graeca Literatura haud raro id evenire confue-
diverjhas.
v c> non f nm OD fcribcntium ac literas pingentium di-
j l

verfitatem: fedetiam ob (itusin ipfisvocibus varictacem,

sttta.
Hincalicerinprincipio,aIicerin mediojaliterinfine,qva-
tcnus fcilicecveladha?renc,vel praftruuncur,velfeqvuncur,
quasdampiclaseffevidemus. Quodexemplisn.a !>=>:j: :

y,r:5^0,0:eftmanifeftifsimum. Hocjpfumveroinno-
ftris quoq,evenirc, prxcer alias, docenc figuras quibus R
&Texprimuntur.
iiegmwt-: Sculpcoribus praeterea haud exigua varietacis accribu-
cnda porcio> qui partim elegantya cerrare cupientes, par-
Mdttas. tim negligentius duclus exprimences, parcim ob fubjecli
anguftiammulcacoarc1ances,lineasvelademerunc,velad-
jecerunc,veldiftorte exprcflerunc, vel feparandas colliga-
runcvclcolligandasfepararunc: quodetiamnum infcri-
pcis fieri animadvercimus.
/Ecates & tempora hic ctiam fuum fibi vcndicant lo-
Gtorgtw currLj# QuodenimdeLatinisobfervavicGeorgiusGual-
Gutitem.
cerus j fl T^bulis Siculis , noftrae Lkeracurc baud inepceac-

commodari pofle puto. Ex nummis & lapidibus

variis

obfcrvaiTc le refcrc, uc rerum humanarum, fic & licera-

rum vicifsicudines,variasq; periodos Senwri e-
excicifle.

nim ante Q&farem &tate<> informes easfigurabant> ab O&a-

-vianiavo ad osfntonianos pulchre quadratas ritefy dimen-
fas commumter ejfigiebant- Senfim deinde Romana po-
tentia declinante &
literarumreBitudine jimili fato im-
mtnuta detortas (ff obliquiores juccefiere ; ultimo Qotht
ineptos characleres a fuisJimiUimis gentibus barbaris peti-
tos, introduxere, donec tandem proavorum nofirorumme-
moria cumliteris gf ejusprifeajpecies gf elegantia redie-u*
riu Sed quod Gochos inepcos characleres habuifle re-
fcrcid ejus condonandum noftratis Liceraturaz ignoran-
tiae, eos enim qui rite & finc affeclu ftimaveric> Roma-
nis poliuira& reclicudinehaud cedcre comperiet.
Quin-
 RuNlCA. jp
Quinimo peculiaribus eorum ingeniis acf^f^tVwf-
c&i quadam adfcribuntur: utcnim jam contingere vr
demus; fi dccem fuerint eandem litcram pingentes, vix
duos in omnibus prorfus fibi fimiles rcperias: ita in his &
faclum a vero neqvaqvam abludit.
In manufcripti* vero, praeterhancipfam, (criptoris p

hifcc lineamcntis infuctammanum multum pofleclari- ^/

us cft qvam ut demonftratione egeat.
, Quod vero qvan*
doc^ A pro k, B pro B, Y pro F> h pro *>A prouL &alia
ejus generis pofita rcperiantur , id totum valoris & potefta*
cis affinitati acceptum referendurru,
Utautem univerla varietas qu alicujus momenti tortot-
cenferi debeat unointuitu quacrentibus fit in promptu, **&ffA
hancTabellam tam exeditis, qvam exmanufcriptis, &
ex monumentis excerptis, collegimus; inqua fepofitis
iis qux plane convcniunt, ea (altem quae manifeftam va-

rietatem & difcrcpantiam oftendunt, per fuas claiTcs di-

ipofuimus.
Hac enim commoditati confultum reor, &fa>
8c
ftidium eorum levatur, quibus creber e*
jusdem notas in reliquis occur-
fus naufeam creare pof-

r
fct.

H x Tatel.
 mmmrm...
LlTERATURA 'v IMMM I

Tabella varietatum literarum
". Ri inicarutru.
.

A X \K A H .+ k i 4 ^
-1
t
8 B k E-S fe

c $ ^l V n ^ r X
) '

1
1
D I\ h % P 1 3 Y \
* l * t+ X c 4
g
r r V1 VT> t ' 1

QFV Y* r*Q !

H**X H fa.
.
'
-.

m
I I i f t tr
;

K r t H K ^l .
. f?3*>

-
L^A4X ii
'
.

M Y T * t Lt vl/ . i ..'

Nk h kA i r
1 .

_'

4 4 * h *
A ^l X ib fcj A u ft

P B & B B B K ip n .

Q P Y * * H 4 4 i 3 '

R R * kA AA K .-.
->

H H HM & b 4 i i
5.
i

T 1 1 &T S M
V n n 1AAn D np F
* *i *^ 4>

Y AAA <ft /k (D s

2*A * -.
*.

Quanquam verd quibusdam minus affabre fa<5rac

rarum Ri- & elaboratae harumliterarurtfdicantur notaeacfigura: ve-

teribustamenFrancorumTeutonumcj;Literatorib 9 ade6
f expetttx. quasdam, quarum neceflarius admo-
arriferunt,utexiis
dumvidebatur ufus,in fuamliteraturam,etiam Rcgio e-

diclo , transferre conati fint. Nam inter Conftitutiones

Chilperici Regis, annoDLXXXIV. latas,&Tomopri-
mo colledl. Conft. imperialium Melchioris Goldafti pro-
Conflitutio
pofitas & hanc in venio : *y$ddidit literas literis noJirisy

Chtlperici
ideBQjicutCjrxcihabent, j&L, THEFVIUI: quarwn
Regit. daraclkresjubfcrtpjinm ? ^ifi^t p 0,^jZ>IT, &mtfit
ep0<h
 RtlNflCA, 6\

umverfas crvitates regnijm^ utficpueri doce-

epijiolas in
rentur, aclibn antiqyitus fcripti, planati pumice refcrtbe-
rentwr"
HancRegisconfticucionem qvi diligenciusexaminat, Depravate
infignicer eam , vel amanuenfium vel Typographorum propfoa^.
depravatam effe animadvertet. II-
irifciciaaucnegligencia
lbfum cjuidem, quod minus intelleclas notas pravedefcri-
plerinc: horum vero quod cum typos non haberent qui-
,

bus notas Regias exprimerenc, earum loco exGraeco Al-

phabeto quasdam fubfticuerunc quxaliqualem cum veris
affinicacem haberevideantur.
Mihi enim plane perfuafumhabeo, nonGracas (ed utfntaVieu
Runicas fuiffe figuras, quibus Rex Chilpericus Alphabe- #*&*, 0
Grxu
tum locuplecacum voiuic. Idq; eo audacius affero, quod fif
.-111 i* j r 11 Rumca
poceltates habeant peculiartum quarundamhterarum ku- rmu *
fue-

riicarum; quodq; veftig*averarum figurarumexfubftitu-

cisGraKisadhuccolligereliceat. /Eenim ita4* exprimunc %, Y*
noftraces,pro quo illi poiuerurtt Y: qua? eo faltem difcre-
pat, quod brachium finiftrum quoddeorfum fpeclarede-
bebat, furfum yergat. Pro4 quod noftratibus eftTH, a
z
illi figuram Grxcam quodammodoaffinemZ. h quod
V velll vel Wj majufculo Pl Graccorum ,i-
floftracibus eft h* n.

ca n prave propoiuerunt, Neminem igkur efTe arbitrot

qui non manifeftifsimefigurasdepravatasefTevideat,ciim
valor & poteftas cum noftris fit plane eadem, cum Graecis
vero propofitis diverfifsima. In tribus autem hiice res li-

quida cumfit, dequarca idem omnino ftatuendumipfe

concexcus indicare haud obfcure videtur, dum depravatio*
nisindicia offert manireftiora. Ait enim literis adjedam
effenotama Rege, quaeexprimerct2Gra2corum, &per
confequens diverla effec ab O. Hanc ver6 novam figu-
ram proponere cum ftudet nullam aliam producic pracer
,

ipfum O. QuomodoigiturOabOdifferc? aucquomo-

dofiguraO, qu^anceain Aiphabeco excabac, & reliqvis
coxva erac,abeo primum adjecla dicipoceft? fufpicor ica-
cjue & noftram figuram quae O defignac heic afcitarru A*
H j fuiffe*
 6l LlTERATURA
QttdnkitU- fuiffe. Me etenim in hac opinione & illud confirmat*
tejtRumc*
QUO d tum temporis cum hoc edi$um promulgaretur in

,. Francia & Hiipama, grailabantur Weitgothi,qui noltris

imo haud contemnendam fibi imperii
utebanturliteris,
vendicabantpartem: ut igitur eorum contraclusac lite-
ramelius intclligerentur,neceiTariohasfigurasa Francis a-
uwgildus fcitas fuifle. Chilperici enim tempore inierWeftgothos
wx
jm
'Jothe-
p er j um
obtinuifle Lepvigildum teftantur hiftoriae.
mrru.
Haud igitur fcio an aflentiri pofsim clarifsimo viro
Gerardo Vofsio, qui in nuper edito de arte Grammatica li-
bro i.cap.to. Aimoini potifsimum fretusautoritate,non
Runicas hafcenoftras, fed Graecas fuifle literas arbitratur >
quasChilpericusAlphabetovulgariadjunclasvoluit,dum
fic diflerit: Sed Aimoinus de geftis Framorum lib.IIL
cap. XLI autor eBCbitpericum Regemmandafie Gattps&t
quatuor Grxcorum literis uterentur , $ , X , 2. Ac de
nurnero i/io confentit quofy Gregorius ^Turonenfis libr. A^
Hiftor* Franc. cap. XLJ^fed alias memorat nempe O , , *P y
Z , IX Ntfihcm is , ut metW) corruptific m omntbus co~
dicibns legatur. Saltem pro O debuit lfcribi> nam O
prius eratjignum tam long& quam brevis vocatis. Et pro
II reponendumQ^ quia pro $ anteerat U cum Jpiritus
fintn. u. Haec ille: Sed quia cum Turonenfi facere vi-
deoGoldaftum, &easdem plane notasfufcipere, inmea,
falvo tanti viri judicio, magis confirmor fententia_?. Ac-
cedit quodChilpcrico non cum Graecis, fed Gothis nego-
tium fuit, cum quibus perliteras commodius utageret, ex
illorum Alphabeto in fuum hoke characleres transferrc
voluir. Nec aflumptarum notarum appellationes contra-
riumargutint,poteftatequippemagisnoftris quam Grae-
cis refpondent, uc fupra oftenfum. Quomodo quaefo <>

valorem / dyphthongi obtinebit, aut^, uvi> Quini-

dem Aimoinus, qui contrariae fententiaeyidetur patronus,
exprefse ait, trium charaderum notas ab ipfo inventas
Chilperico. Quod verum fi non a Grascis mutua-
, utiqj
tXy inventioautemipfi tribuitur,forfan quiacum Runicas
paucis
 Runica. 6]
mmm '
........ r
...... ..

paucis notar, ab ipfo cenfebantur inventa?. Aimoini

verba addam ut res fit clarior. Addtdit autem nc/irU li-
teris S2 ideB Omega: ff tres alia*> quafrum charaBeres
ab ipfo inventos cumproprm fonis hic (ubfcrtpjimus- % ch>
6 tb, $pb> dire&isfy epijiolvs ad civitates Jibi parentes
pr&cepit utpueri in hvs docerentur^ ff libnpumiceplanati
refcriberentur* Quia variant adeo incer fe aurorcs tam in
poteftatibus quam figuris harum literarum, cohjecluras
noftras locum reliclum arbitror.
Necfirmam (acis judico feqvelam Bernhardi a Ma-
lincrot hinccolligencis, Qallosa Romapis fubaaos dimif
fis Qrxcis-, Roma?ias dudum tunc tempons recepifie literas y
easfyFrancos utSores d vitlis accepifie una cum Qhrjita-
nifmo, ffc-

Cum igitur neceflariam ade6 bujus Literaturae cogni-

tionem efle ex his appareat, ut fine ea multorum Jmpera-
torum ac Regum edicla intelligi nequeant: quin digna nc
ut fuo loco reftituatur, ac e tenebris & fqvalore in iucem
prodeat,neminem amplius ambigereexiftimo.
Ut literashafcemagni fecit Chilpericus Rex Franco-
rum, itaab Alphonlo RegeCaftiliae &Nav<rraedefpeclui
babita?, & plane in Hifpania abrogata? funt. Rerert enim
Claudius Duretus inHbrodeorigrndLingvarum cap.do.
ex rerum Hifpanicarum commentariis, Regem hunc circa
armum Qhrifii mlxxxvi nonfolum ojfciadiBaQothica^aut
Ijidortca^ aut Adafarabica abrogafie , fed etiamin Concilio
Lugdunenfi pmfente nuncio Papali Regnero dectevife^ ut
Scriba ff JVotampoft})ac non uterentur cbara&eribus an-
ticjuis Qotbicis , per \Mphilam ecrum Epifcopum in-
*ventis >poB Toletanis ditlis, fed literis
qutbus tumutebanturin
Qa/iiHa .-

?
, '\

Cap
 #4 LlTERATURA

Caput Decimum.
Literamm DanicammJigurA raria^

res f* mtnus mt&.

Runu
Roppluimus haclenus Literatura Runica? Elemen-
Lttera
u wiores. tamaxime ufitata, fuis notis & figuris delineata_*,.
qvorum etiam major ubivis copia, tam in reliclise-
pitaphiorum monumentis, quam in codicibus manu-
dcquibus etiam quosdam, qnamvis par*
icriptis vifitur;

ce admodum, quaedam propofuilTe meminimus. Ac

prcter haec, & alianoftratibus in ufu fuifle, ex quibus-
dam colligere licet monumentis, quidem ad-
integris
huc, magna fuiparte; confpicuis, minimeq; obliteratis*
Quae quod a nemine (quod quidem fciam) hadtenus
aut publicata, aut animadverfa, aut explicata , admiratio-
ne non caret. In his autem cum Davum me, non Oe-
dipum profitear, non potui noneorum mentionem heic
injicere, ac notas ipfas ingeniis curiofioribus enuclean-
das proponere, ut nihil celem quod in hoc Literaturae-
genere, unquam oblervaverim. Quatuor autem qvan-
tum adhuc obfervare licuit> faxa & lapides hifce infigni-
/ In Scania quidem Daniae duobus: In
ti extant in locis.

Afloenfi NorvegiaeDiceccfi item duobus, (ed resipia o-

culis fubjccla, leclorem dc fingulis melius inftruet.

Primum hifce notis confignatum monumen-

tum Leragrw in Ble^tngia conipicitur,
& inhuncmodum fehabet.

iMqm-
 RllNiCAv 65

Monumen-
tum Lera-
grien(oi_i\

Secundum prope Sylltsburgum in pratis GomorrhcU extat, & (I*

milibus ferme abfolvitur du&ibus. Tale namcj; eft:

Monumen-
tum G-
morrhea-
numu*

Lapis
 66 LlTERATURA
Lapiseft rudis, purpurei coloris, longitudineunius
ulnac Siadandicx, quatuor laterainfcriptionibus infignita
habens. Horum notasfingidasperIuftranti,occurruntRu-
nicae vulgares anticjviores rere omnes: hafce n. cernere licet
B. h ** F- F. * l N Y- * h R- W. T. ft-

Quarum valor an in hifcc idem fic cjui in vulgaribus in-

terpreti aeftimandum relinqvo: fed & hafce fimul expen-

dat oporcet, in aliis non ita facile obvias:

&* M- M-E> & H t -

d* & K- /P-
Tertium quod in Norvegia in Dicecefi AJloenji repe-
riri dixi in muro quod templum cingit Tunenfe extat ,la*
>

Mommettm pide utrinq; literato in hunc modurru.

Latus muro obduffum. Latus cxmiteriumjjeffans*

J J
_ V N-<

?x
55
><
>r

5-
^-
3
5
Pu i
^ _4
V

""^J
o<

In hoc prcter ea quae in reliquis duobus extant rario-

ra , quarundam primae linea? in latere muro obdti&o nota-
rumvaIorem,mihiignotumfatcor. P. <?. 8.
Eft in eadem Dicecefi in Tellemarchta,in parochia
stfverenfcj* @0ftW
quoddam,cujus chara&eres inhuncmodum de-
lincati iunt & transmifli. p F1 1 Fi Z F 1X1 F
Ex
 RUMlCA. 6y
x hifce licet qugdam figuracumlatinis cognatio-
nem quandam habeant,an tamen ejusdem fint poteftatis
fubdubito. Cum Hetrufcisdum confero, aliqvidaffini-
tatis invcnio, & in Alphabeto quod Tfithemius Polygr.
libro fexto mox poft Pharamundi delineat, &ex Beda hau-
rit,haud paucae hifcefimilesdcfcribuntur,fed potcftatedif-
ferreapparct. Hetrufcashiceasvocoliteras,quasRapha- Qwtliter*

el Volaterranus proHetrufcis venditat,& a fe in monumen*

mruf(**
tis inventas gloriatun quamvis non ignorem, reperiri
quieasRunicasplaneexiftiment,fedmale depi&as. Atq;
idipfum manifefte profitetur Signeur des Accords, in fuo
libello Gallico Les Bigarrures dicto cap. u ubi inter reliqua
& haec habet: Et afin que tu nefeis deceu de mefme er-
mrufati*
reur que ^ol/ateran^ lequel ayant trowve des 'viedles let^ efounicM*
tres Gothtques en des Ruines> efttmoit> que C eftoieht des
anciennes Fufcanes >des quelles > on efcrwoit> du tempsdc
la mere Bvander. Aiais s tl eus% ^veu t Alphabet des
d'
Goths>ilne leseuBpas rapporte a la lovange d? Italie>& d %

iceuxfattfi grand parade > encor qw tl ne Je Jott de gueres

equivocque: Qar il eB certain que les Italiens d aviourd*
huj font race des Goths gf Barbares : leur langage rt &
eB autre chofe quela corruption Latinogotfce dulangage
Romairu^ ffc Quod plunbus argute oftendit Adrian 9
Sckreikius Monitor.Secund.lib.4, nb.i qvam plurima of-
fendes nomina&integras (ententias Hetrufcasexplicatas
ex Celticx vel Cimbricae noftradingva? fundamentis. Con-
fule autorem ipfum fi lubet. Quin Angelus Rocha in &
Bibliotheca Vaticana fol. mihi 151, in eadem fuiffe opinio-
ne videtur etfi fubdubie loqvatur ita inqviens: Quarum-
,

nam vero gentwmpropriafuermt elementa> feu itterarum

noU> qu& m
tpfis 'Tabulis &rei* Eugubit afiervantur > non

fatts conftat > ettamfi Hetrufca LtngvA nomtne ctrcumfe-

rantur.
Dignaprofecld monumenta haec funt,in quibusali-
uommetm
quid ponatur operac, cum pleni integri confpicui ad- mftngicum*
, &
fint literarum duclus, non vero abolitarum quarundam
I 2 notu-
 68 - LlTERATURA
notulce aut punda rehdua , ut in Heifingico jilo , cujus ve-
cuftatem adpidte cruces abunde evincunt.
.. PoiTenihoclocodeIiterisaliis>quaBeda&Tritbe*
1
Ddmrumlt- .

tertftcmx. mioNormannis acDamsaicribunturrunus diilerere,qvae

heic etiam fuum fibivendicare locum videntun fed quia
atritishifceRunicismultumdirTerunt>inmontimentisad-
hucextancibus non reperiuricur, ac (utipfe fatetur Trithe-
mius)earum ufus fpecialioracfecretiorfuic, adautores be-
nevolum Leclorcm remitto. De iisautem inter alia ficdil-'
ferit Trithemius Normmni (qui cumT^acis ^fiattcis de
:

Infulis Scandianis qu& nunc Gotbica nuncupantur) quon-

,

dam egrefiy Galliam annisplm quadraginta pervagentes

1

KormMno*" grdvifitme deuaftarunt) ejus Alpbabeti mtmfterio^ qutc-

rum liter*. quid interfe uolutfent babere occuitum tantum >fecurd tra-
ditionefcribebant. In qua opinione etiam Beda fuit. Nar-
rat enim Latinaspariter ff Gr&cas literas Normannos j>~
mifeuifie, non ex vulgari modofcnbendi, fed arcana ratio-
ne,quafcribentes de arduis negotiis utuntur quandoperi-
culum eH^neliteris concredita^veniant innotitiam eorum
quibus minime oportet- Verum noftri non eft.inftituti
particulares majorum noftrorum notas ,quibus familiari-

/
usautfecretiusinterfeanimifenfa communicabant,heic
traderej cum famofas illas vulgo diclas Runas tantum in-
quirere jam ftudeamus, easqjquibus monumenta cele-
briora in patria adhuc exornata confpiciuntur, divul-
gare^j?.
Alioquin & hiclocum fuum obtinerepoflent infcrU
ptiones numismatum Hifpanicorum ab AntonioAugu-
ftino Archiepiicopo Taraconenie propofitorum, in qui-
mmmt-Ru*
DUS ij teraturae noftrae veftisia confpiciuntur manifeftiisi-
& r
wculitertsw U;'. > * .. i i- % r i

ftgniti.
ma. Quia vero mire eum iudare vi-
ln ns enucleandis
deo, & fufpicionem mihi praebet, autprobe duclus omnes
haud efle expreflos , aut miftura aliarum literarum confta*
rcejus ex editione Icalica qua: mihi ad manus erachicin-
feram conjecluras, ut fic in quo leclor curiofus, etiam in
hoc genere, fuum ingcnii exerceac aeumcru.
Dialo-
 RunicA. tp

Dialogo fextopagina mihi 103 nummumdefcribit,

incujus altera facie caput militis; in altera pegafi cffigies

cum hac infcriptione: Th Y <C, G < fc

Ex hifce iiteris fecuncfam & ultimam iatinum N ar-

bitratur, rdiqvas vero fibi plane ignotasfateturj nihilo-
minus non definit ingenium defatigare, Ut inde Vocem
EMPORION eliciat: fedfucceiTuparum felici. Quod
agnofcens demum candide fubneclit: 11 pm certo e che
non le intendtamo. M T* k- Y* vere Rutiicas efle, deno-
v

tantes T.S.M. nemoibit inficiasjfeIiqutresdepravatio-

nismihi ingerunt fufpicionem. Eodem in loco alterius
numifmatismentioneminjicitin qvoharcleguntur ThY
LL quodejusdem cenfus efle arbitroir.
Gothosqui olim Hifpaniam incoluere ha?c fabricaP ^othorum^
num 'fa atA
fe mihi videtur vero fimilo; eos enim fua peculiaria ha-
buille numismata, tam iti Hiipania qvam ln Itana ipie
Antonius paulo poft docet, dum penes fe ejus generis
fuifle fatetur , fed operis rudioris, quam ea quae jam pro-
pofita_3.
Paulo poft numifmatadeCelfa defcribit,inquOrurn
unolatere facies juvenis cujusdam ronfpicitur adjunclis
his literisCEL. inaltero eqvespalmaeramumgeftansfub
equo haeliterac LA^K, quarum tamen ultima iri aliis
boc paclo Y> in aliis ita W> exprimitur. Agnofcere tc ar-
bitror Runica fu H F: V, S, F. Hisadde, fi placet, quae
habet pag. 200* de Leridenfi nummo ex Orichalco pon- \

I
l derd
 7o LlTERATURfc
dere duarum drachmarurru. Circa finem ejusdem Dia-
logi Afranii cujusdam producitnummos,
quorum alte-
rum itadepingit:

Juvenis appicla facies haechabet: ^ ? f ?> inter quas

A autO Riinica videre mihi videor, caetera qua: equitem
ftipant, a noftra Literatura abeunt longiufcule. Alteri*
us inicriptio h Runicum exhibet, canera pcregrina, nifi (

cxceptum velis.
Quae Dialogofcptimopag2io. proponit, fpeclantia
nummum ad confirmationem vocis SAET ABl pro-
du&um, in cujus alterafacie has literas (quas Hifpanicas
vocat) N t>a h ponit: mihi Runicum qvid fapere viden-
tur. Confer enim cum hifce hiPhlY & affinitatem a-
gnofces. Adjungere poflem &
eas numismatuminfcri-
ptiones, quas a Joanne Perez Canonico Toletano acce-
pit, quaeq; Dialogo oclavo pag. 235. exhibentur, Sed eas
tibi,Leclor candide, examinandas relinqvo.

Caput Hndecimu^m.
Literamm Danicamm numems
invejligatur.

Uamvrs tot jam

Q
Damrum /i- circumferanturantiqua:Danorum
terx Runua litera5,quotLatinorum,actotidemfcreexdelineatis
fedecimtan-
tum-**
tabcllis colligi pofsint: attamen dum fingulos api-
ces diligentius examino fimulq; codices & manufcripta
.
vetu-,
 "
RuniCa. 7i
- . '
i i i

vetuftioracum reliclismonumentisconfero: majoresno-

ftros Alphabeto fedecim literarum cbntcntos fuifleinve-
nio. Reiiquaeveronotaedemumarecentioribusfuncad- 8& re Ji
jecla^parhmut iis peregnnas vocesexpnmerent; partim timurrw*
ut confufionem pronunciationis commodius evitarent. ** qua
Idem enim de adjeclitiis iilis iiteris in noftra lingva & lite l
ede(tm-"

ratiiraproniinciare iicet, quod P.Terentius Sc aurusde Y

in iatina: T
literam, mqmtyfupervacuam latmo fermoni
putaverunt , quoniampro tllaP' cederet , fed cum quddam
'

'in noflrum fermonem Gr&ca nomina admjfiafunt> in qui-

bm evidenter fonm hujmlitem expnrmtur ,ut Hyperbaton

gf Hymnm gf Hyaanthm &fimilia, m mdem hachte-
ra necefiano utimur- Pari ratione cum in lingvam Dani-
cam progreflu temporis variarum lingVarum vocesirre-
pferinr^quicneceiTario fcribendae forent,etiamliterarurn
Oanicarum numerus novis,figuris adaudtus fuit, quibus
peregrinas hasvocescommodius exprimerent.
Cum etenim genuina
traclu temporis a
prifcain- &
tegritatelingvadegenerare, unavocum fimplexpronun-
nu e
ciatioevanefcere cepit. Neigitur confufio errores pare- $&
i
i r &
rct, plures nocas adjicere coacti iunt.
a
rum (4r *
Ac quam vis maxi- twXfUnLj

l

[
M
ma ex parte Ulphilae hoc attribuant exteti, qui ob facra prmmMxe-
Bibliorum monumenta in iingvam & literasGothicas a (e m
translata, fummam meruitlaudetrr,
attamenantc euma-
lium quendam Palamedem, Epicharmum, aut Simoni-
demhuicoperi manum adhibuiflereor.
Waldemaro fecundo Danorum Regi vicloriofo no- thttsmi*
ftrates omnes adkribunt: adeout etiamnum ab demmM
punclatas
-

Iflandis Waldemarianas dicantur Runas. Quia enim lite-

rx noftra cum Grarcis magnam habere affinitatem fuo io-
cooftendimus; in numero qvoq; primaevo difcrepantiam
inventam haud iuiffearbitror.
Atfedecim initio fuifle Graecorum liceras, Plinius, x<>^cr^4e
Dionyfius, Piutarchus teftantur. Nam,utrecleinquitau- miqmm e.

tor traclatus de veteri & recla lingvae Graecaepronunciatio- ttm l m ed

ne: Cjhwm mvenufint Itter&Jimplmbm (bnisjignifican-

 *}l LlTERATtlRA
dis necejse eBprofeSo in omm lingva ut qutdem commo-
de (crihipojltt, totulem onmmo literas extare > quot fant fo-
mjimplices- <Alioqui fiue p/ures , Jrue paueiores fuerint
5

gf fcnptiom fj pronunciatiom magnas tenebras offundi

necefium efi: Ibidemq; fimplices lingvae Gvxcx fonos ie-
decim tantumefTe probeoftendit; quod&adnoftrama-
ptiisimeaccommodari quisnon videt?
umtt Rtti- Primaevx & priicae literarum notae hae fuere fedecim
ca amtquto-
uu q Ucls orcJineLatino jarn recenfere placet, donecquiverus
ae propriuseorum extiterit, fuo loco oftendatur.
A. B- h F- * l Y> b* Y- h* R- h. p iV &*
LherteTLuni-
Majoribusnoftris in morepofitum reperio 5 utquem-
c*un<codiao admodum rcs prxclare geftasfingulari carminum genere
comprxbes**
art-ifi c i fifs i m e compraehenderint, ita&unicacfentcntiaeli*
teras omnes earumcjj poteftates includerent.
,, Quoartificio vehementer ddeclatum Walde- fuiffe

ii dmum-, marumiecundum DamaeRegemaceepimus^qunpiemeE

9
tmicum-B. Jicctas Danicas, recentiorib jam notis adauclasapophteg-

mate infra fcripto complexus eft: Quod autor Scalda? in

huncmodumrefert: MhhA MYhTA
AY \>\\RA
YiRYllYAYYAYKlHRAA YIK tARRA hAb^
YAR iA^AL YAhYiA YiP hYhRA AR\>A4AY\ A
HHHA bhlh
dBRiKM lAhh *#F PJNRH Ahhl B#M^
ideft: Hasliteras (de Alphabeticis loquitur)earumq;po-
teftatcs compilavitDominus meusWaldimarus RexDa^
niae in acuto hocdiclo:
prmgt
matttiS ^09 ffyti mui fytll
Maximamdeindeliterarum hifceincluiarum partem
pluribus explicatidem autor: Sedquisfit proverbii ienfus
non additj utnecquotus hic fuerit Waldimarus.
Ego vero quiaab Arngrimo Crymog.lib.i.hujus tra-

irMtmnm & atus autorem circa annum Chrifti MCCXVI. vixiileac-

l.ckju^- cepi,SecundumWaldemarum@cjerdiclumhicinnuiar-
ctusquotem-
D tror# I S enim paulo ante praxlaris a\i<5tus vicloriis Van-
i

pre vixent.
^ onm quoqsregnum obtinnit, afcito demum in focie*
tatero
 RuniCa. y\

tacem regtii filio Waldemaro III, atteftancibus id gencis

noftrae annalibus indubicacis.
Voces vero yvcti^vj hac compraehenfie hoc volunt:
Ruptum 'vin mentum auerfatm idcirco pi/dm-
prengt mattf 03 flylt mui %>ell
innuuncpilx ludo quempiam mencovulneratumfugifle,
Antiquiuas enim, non fcortea fcd lignea utebantur pila
RiWttUK vulgodicla. Decujus tufu confule Arngrimum
lib. 1. Crymogeae cap.6. In numero igitur literarum majo-
res noftri cum Graecis & Lacinis prifcis conveniunt. Sic n.
Dialogo 1. de Poetis Ab mitio fexdecim
Lilius Giraldus :

tantummodo Latinorum literafuerunt ,ficut Qr^corum^ut

qftcndimus, fffpdne eosdem fmfie Plimm afieriu

Caput Duodecimum.
An k decimafextafuerit veterum
litera ?

Untqui quindecim faltem prima?vas fuiffe majorurtl

noftroriim literas exiftiment, ex earum numero A e-
S" xulare jubentes. Sunt d contra qui fedecim aftruanc
ultimam hanc jureexcludi arbitrantes. Rationes u- T
rtullo

triusq; partistim affirmadtis quam negantis dum expen- uqumibm

do, firmioribus mihi inniti videnturfundamentisii, qui futrttliwb.

hanclitcram antiquitatis praerogativa gaudere aftruunc &

fedecim notarurii Afphabectlm complereftatuunt.
Primo etenim in vecuftifsimis monumentis pacria* t >
t

noftrse, durifsimis cautibus ante aliquot farcula exaracis, mtnti. mi-

ejus cffigiem expreflam invenio, cujus rei fidem intcr re- *##**
'"
uu
liqva facerc poiiunc; Trygveldenfe Siaelandiac , /^al^era-
num^Opagriefife-, Stroenfe 7 Scaniacj Flemlofenfey Thilefc
fenfe ,Brigningenfe ,Fioniae; Hobtoenfe inrraclu Arhufia-
no; Tuordropenfe in Alburgcnfij Jfel/ingenfe in Ripcnfi,
aliaq; infinica. Cum icacj; pari pafiu cum reliquis liccris in
hifce aliisq; quam plurimis ambulcc harc figura, non pof-
fum non mihi perfuafifsimum haberc,co ficculo qvo hsec
K m-
 74 LlTERATURA
monumentabenemericisfuncpofica, incenfum licerarurn.
efle relacam. Huc accedicqvod in ordine licerarum au*
.^.
Inter nupte-
rosaureosre- reos
,
numeros denocantium immediate ipfum t lubic- r
,.
wr r. .
,

feritur. qvatur, de c|uo ut & pracedencibus omnibus, aniicerae

fint anciqvae, nemo dubicac. Accum ab hoc ordine exu-
Jenc omnes & recenciores, &pun&acar> fi his annumeran-
da forecii cciamin exilium depulfum fmflet, Adeo hoc
memovet, ut fi in monumentis noftris) aeqve atq; hxc%
tres ultimae in ferie aureorum numerorum , occurrerent
not>iis eriam locum inter liceras primaevastribuerehaud
iml i. codi- vererer. Momentum haud leveadfert& hoc, quod in ve-
iibm inter tuftifsimis legum codicibus, in quibus non folum prifca-
anuqvM n>
rum lj ccrarum figurae recenfencur: fedetiam earundemfi
ctnlttur. -r o r
gnihcationes

& i-
t
ulus proponuntur, hanc literam reperiam*
Cujus documentum evidcns tibi dabit caputXIX hujus
libri: Inquohujusattuli paradigmaunicumj*
Rcgerisforfan, majores noftros* qui parci admodum
objeSh h
in literarumfigurisinveniendis fuerunt, adeo ut cx necef-
fariisetiam haud paucas ob poteftatis affinitatem practeri-
crint,neqvaqvam binas unius literas figuras admtfme. II-
lud cnim qvod A figura fua exprimere debebat in R prae-
ftitum efle: fiquidem ejusdem valoris ambas has notas ef-
fecomplura evincant monumenta Daniaeadhuc confpi-
CU3_J>.

Ke&Qnft:
Quanquam probabilitatis aliquam fpcciem noc prae

attamcn nunqvam perivadere mihi po-

fe ferre videatur,
tui A &R
poteftate plane easdem eflc. R etenim in prin-
cipio, in fine,&in mediodiclionis pofituro invenio; fed
A non nifi in fine, ubi cum R poteftatc f ere coincidere dc-
bet. Atq; ibidem cum reperitur, non fempcr fimplicis
confonantis vimobtinet> fed maxima expartcfyilabas in-
tegrx, acvocalis quaceam praecederedebebat, vimabfbr-
becatq;infecontinet,fiveE,fiveI>fiveU, fivcYcxiftat>
quod infinita excmplorum induclione> fidcceflum foret,
probarc poflerru. Idcj, tantum in Danicis ( de Sueticis
noa loqvor) obfervatum notavi.
Quifi-
 RuNlCA. 15

Quinimo qvibusdam in locis non R fcd Y poteftate & WM*

T
quibus ut aflentiar facic "$"'
refpondcrc fuot qui autumant:
&
Monumcntorum Norvagicorum Iflandicorum fidcsin-
dubitata; Namintcr rcliquain BildenenfihkhAhR Sy-
Jiur lcgo. Sic & in di&oWaldemari Rcgis fupra citato t
Wb&blflydi idcm arguit: adeo ut planc pcrfuafum mihi
habcam aut latentcm quandam effc hujus litenc higyei-
4P y aut non inomnibus provinciis eandcm cam obtinuif-
fcpoteftatcm. Cum itaq; ejusdem planc valoris non finc
R & L> ncc ullius ponderis hoc efle argumcntum rcor.
Scdadhuc fcrupulum dubitanti injiccrc va!et& illud objt8i$ i/.

quod/R nil aliud fit, quam invcrfum Y, qua dc cauia ncc

pcculiarem locum inter vetuftiorcs litcras promeruifle vi-
detur, cum inverfio rei, pcculiarcm ci largiri effentiam nc-
quaqvam pofsit. Eqvidem hifcc alTentirer, nifi inaliis i- ^pnfw.
dcm faclitatui animadvertercrru. Pari namq; ccnfura
aut A aut K c literarum ordine cxpungendum item 4 auc ,

: Fquoq;auc4: cum horum unum cx alteriusinverfio-

nc cmcrferit. Nemo tamcn inventus eft qui dc corum,

antiquitatedubium ullum movcrc haclcnus aufus fuerit.

Neceflum igitur eft ut concludamusii jurc mcritoqjlo-
cum inccr primaevas literasfibi vendicarc ac vetcris Alpha*
beti feriem complcre_?.

Caput Decimum tertium

De Literarum Ttynicarum po-
teftatibus.

Otcftatcs litcrarum rite perfcqvi , ac vires cu jusck di-

P
, ,.

Itincte proponcre,rcs non levis momenti, ncc h-teuium dif-

elt
"** cilis praeftitu, cum ex ufu depcndcat, qui non folum fadfrfitw

rationc tcmporis, fcd ctiam locorum varictatem acqviric numr%

infignerru Quod dudum in Latinis litcris cxpcrtus cfl
Jul.C*(arScaliger, quilib.i.dccaufis L.L. cap.8. dcco in
huncmodum conqveritur SupereH utcujmfyliter&iiim Qui* ex ufu
:

deinceps ex ufu at<b ratione , ejm% caufas (iatuamm , auod mutMi *

\r*
J J '* ftndtnu
** 2 nego*
 76 LiTERAtURA
negotmm nonjine magno labore^ 'variacfc contfouerjid ex-
pediri potefi. (^Adeo enim degeneravimu* a prifca pro^
nunciandi ratione, ut&vix extentipfo in ufu vefiigit
^Jiquid ajferas cpvod emendet vulgus, tanto ^verdpertt-
nacius ipji objijldnt- Quod in liccris Latinis locum ha^-
fi

bet, qvantomagis in Runicis, qvae a neminc fere excult>

perfeptentrionaleshafceoras, incertis legum & canonum
conftriclae vinculis vagabantur. Tentabimus intcrim po-
tiora excutere,&iniubfidiumvocatoScalda noftro,nutn
tritaac maximerrecjuentata>noftro inftituto infervireve-
lincvidebimus.
vtteflaiquil Poteftatem itaq; literarum noftrarum hifcelimitibus
PRIJM 4HWM hAAYH
circumfcribitautornofter:
JR Y/M4riA> AY \R\AA HlAhY FR4YFMH-
KIKF HAAYA\A AY YiRHKF n\RA- FftRLL
MKK HAYA YAM HAAYA^A FRh FhKHK MFK
tHRA AY FlFhRiA- id eft: Tertium acci.dens litc-

rae eft vis feu poteftas> & eft ipfa literarum pronunciatio
& fignificatio, propter q vam nomina& figurae carum func
inventar. Quod vero unius ejusdemcj; figurardiverfk oc-
currant&fintpoteftatesj ideft quod intricatum hoc red-
dit negotium, In plerisq, igitur earum enucleandis> ali-

quid ponemus operar.

Quanta fit affinitasinter B &P, tam quoad potefta-

jJjKSi. tem> quam qvo ad prolationem, ipfi agnovere Latini,
um*. qvocirca candem clare indicare fategcrunt, dum P figu-
ram mutilati B haberc voluerunt.Non igiturmirum no-
ftrates veteres, nullum prorfus in figuris difcrimert facere
voluifTe: recentiores vero qui aliqvam in his differentiarii
invenerunt, illam faltem vel duobus vel unico pundo Veri-
triinclufo,velutriusq,ventrisapertione>indicareftucluifre.
\R ZlARYAl HftA AAA
DequoitaautorScaldar. B
IA HAltehk FIRLK B NHlKh H4AY> AY *i-
FhR HA RhVAHAAYhk AhA IhYBAHAAYh I
MHY *A }R MR
*MAJ>AR FIRU- JKK AY 4h\
IRh Bl^FlA fiBKU FHRHA FIRIA A BMR-
YAU
 RiirtitAs 9?
F^K> U *R M4 *M*iMA ^IRIA P. 44 M4
HFvff Y*I> JUKJhAi Mtfiht h*RhY UPUU4
JKK B* ideft: BvocatUrBiaikart,utponaturprbBlitera
Latina. In feautemcontiriechaecJit-eraRunicaiduasmu-
tas:unaqvtffonatucjamdidtum. Sed idcircohicventer
apercus facluseft in B, quiafonatutP, qvodrotundiorib'
labiis formari debec quam B. Qubd utmeliiis incelligas
obfervabisnonabomnibuseodem modo exprelTam iuil-
fe literam 1\ Qutdam per B punclatum quidam ,
per B
cujus ventres non claufi fcdaperti , hoc modo B> ferme
x

irt-

ftar K Latirii nifi quod transverfa? non rete, fed curvae

fuerint.
Familiare vero iis qvi Romanis Barbari habebantur 4***3^]
erat,mutasconfundere, utteftacurAutorcommentariiin debamur.

Alphabctum Gothicum a B.VuIcanoediti. Cliteracum K,

Q& G communem poteftacem fere habct> undefaclum
utunanoca Komniurn vicesfuppleverit: quandoqjctiarri
h* ubiCcumSpoteftatecoincidebac. Quodlingvxlati-
nx conditoribus etiam haud difplicuifle innuit Jul. Cxd
Scaliger.de caufisL.L.lib.i.capid, ubi fic inquit: Jlc fa- cidemqutd
ne idem efie noftrum C quod GaUorumfit K. jam receptum k&^
eB; eyplofatfo eorumfententia c^ui alitet autumdrent- Pri*
icianusveroautor eft K& Q, quamvis figura & nomine
videantur aliqvam habere differentiam , cum C tamen e
andem tam in fono vocum, quam in metro concinefe po-
teftaterru.
prxterquam quod D notat Lacinorum v pecuiiare
]? $
ctiamquippiam obtinuit, qvod commode aliis exprrimi
iion potefti non folum qvod afpirationcm fimtil indudat*
ctiam non pun&atum : vcrum quod eximium quid habe-
atin pronunciationc) qvod noni quoyisriteefFerri poteft,
Hinc raclum quod irt Iflandia adhuc inter vulgatalreti-
*

neatur. Intermedium enim fonum habet inter Tcum D&

afpiratione: Quin & leges prifcse Anglorum a Danis roga*
tac,etiamnumhancliteram, tanqvam nullaaliadommo-
dccxprimcndamrctincnt. Quodquinonobfemfltpefsi?
K j m
?$ LlTERATURA
me proK fubftituuntPLatinum. Quodantemeobler-
varunt antiquitatum noftrarum periti, Sc etiam moncc
clarifsimus Spelmannus in Archxologo fub vocc Byr-
thinfak.
E cum A promilcuum obtinuit (bnum idcirco & no-
,

tam communem A* Unde ctiam faclum arbitror, quod

dialc&us Svetica A pronuncict,ubi nos fuavius aliquanto
Erfedrccentiores lliteram punclo decorarunt, ut diftin-
clius ipfum E exprimeret: aliqvando vcro lincam trans-
verfum per ejus meditullium ab inferiori ad fuperiorem
partem obliqve duxerunt, ad idem indicandum. Sed hanc
notam Scalda noftcr ad diphthongos refcrt , fic inquicns
MR VAIHA H4iKI>ftA * AY *HA\Ah FflRJA
AhUhhk RAWAR HAAVhY 14YL AY YAHAk
YR\\Y\k >>IK HAAW m*4*AhhY. ideft: Mox
iequitur\ quod fonum habet duarum vocalium E & f,
quod Graeci Diphthongum voeant. Vcrum hoc in paucis
bfcrvatur, fupraenim in varietatibus oftenfum hancno-
tam pro E &
quandoc^pro A fkpius ufurpari.
G utKcfferebant, cademq; nota exprimebant, antc-
quam reccntioresin aliis lingvisdifcrimen animadverten-
tes,ut G a K in noftra qvocj; difcernercnt,punclum adjecc-
runt ac angulumobtufiorcmrcddideruntinF utGdeno-
taret, hocpacloF* HocScaldahisinnuir, Y \R iAA
FMMi AhA HA*hM*mm& K Fcftqus
AY G.
duarumconfonantiumpoteftatemobtinetK&G.
Quia QaGraecisfuitncglecla,anoftratibus quoqve
qui multum cum iis habent commune,nequaqvam fuit
admiffa. Cum etenim in omnibus qvantum ficri potuit
fimplicitati ftuducrint ; ncc literas quae vcl potcftatc vcl fi\

gura duplicitatcm pr* fe ferebant, nifi ncccfiitatc coacli

(qvando vidclicct fpaciisinclufi arclis, duas in unam coalc-
fccrefeccrunt)tntroduxcrunt. In nulloautemMonumen-t-
to, cjus ufuro aut notas rcpcrire adhuc licuit. Si qvando^
voccs aLatinisufitatae exprimendae rcccntioribus fucrunt
in qyibus QJitera occurrcbat, cjus loco notam Y fubfti-
tue-
 Runica yp
tumTnttocpaao: FhlRIKhHT Duplicitatem verolite- .&&**
k'
rtfC^pulchreexpofuitScaligerdecaufL.L. lib.i.cap.40.
cu m
de ejus figura differehs h&c proferc Esl ratio quare
:

fubdidifienteaudam,deferendus enitn eifemper comesfuus

fmtj iUtfiC) ^J
I & n noh minus apud Danos CjVam Latinos quan-
jt
w
doq;inconfottahtes degcneranr^utvulc Scaldae autor, iri

huncmodum dc iis diflerens: I AY h *AA HK FMI-

RI FRHK M
HR iRh kihKPhY WY^MHK-
H MiY I PlhHhYUFKhY: MRIS hMhR. id
eft: I& h habentpluresdirTerentiaSiUtquandoqjfintcon-
fonantesucinhisvocibus Jarlyf^ttur- Quddihanciquif
fima Licerarura verifsirrium eft: Sed recenciorespeculia-
rem notam invenerunt, tjva V confonantem exprimerenc
F fcilicec punc1atum> quae tamen quandoqj pro W po-
fiitur*

Duplices iiterar,quasaGrxcismutuati (untRomani, Dupiuesii-

cum raro occurrant, ac compofitse potius quam fimplices lw? *

exiftant,nullasapudvetuftiorespeculiares invenerunt no-
tas: Sed ubi in vocibus peregrinis bccurriint, eas in fua
principia refolvunt recenciores & vel nocis duabus expri-
muntfeparatis,utXper *k> vel cohjunclis feii jugatis ut X.
M ex A & h compofita nota. In qvem fehfum de h Arn-
grimusdiflerit lib.i.Crimog.cap, 3. fiqvidem apud Iflan-
dos non S fed Z valere aflerit, fic ihcjviehs: J^eteres tan-
twnfedecim numerabant (literas) ff tertium h volebanb
projuo agnofcere qUod ILGrxcorumhoc cB TSvel DS(ut
illi voluerunt) infualingva difiinBk literis (criberent- Ro-
manis X literam diu ignotam fuifle teftatur Kydorus lib. 1.

Etymolcap 3. ejusq; loco CS fcribere folitos, fic utMac-

fumos , procfumos diccrcn t
Ac quamvis quidam difcrimeh pohantinter^quocl 6.
Sol vocant & h quod Kncfol : attamen unius liter* binas
has efle figuras autumo, diverfitatem ex modernapro-
y
hunciatione provenire ratus: eo quod Z quam h exprimi
vslunc* Danis non fuetit ih ufu,acceftahceScaldaipk>: fed
pcf e*
 80 LlTERATURA
peregrinaplane. Quinimo in vetuftifsimo fedccim litera*

rum Alphabeco non fedH reperio eriam Sol vocatum >

utinilloti* JR JMKM MflYK Ex modernaigiturve-

terislingvaepronunciatiotie recentiores hocdiicriminisin-
vcnifTc arbitror.

j^ h tam TS qvam
Scalda nofter unica finplici figura >

DSexprimivulc.dehacliceraicadiflercns: *IJR }R HA^

. FIRM4 HY\%AA FIRiA S ^AAWhhAAW AY
P1RHW44F, AY Y&HhY MJR MK HUW YVV
hAb AY HA JR YARA K JKK *IFFIlA K44MR-
HYA I HHR AMYYIA H4.4P4 ^M>>IK T*FS>
*M D^f s,*fF /fF *M *h?fRF* hAAWhk *AY
ZFIKK>f*H I RhK^Y^^M iM I F^RKH M4I-
Kft HAAWRAWl Kft JRft HIR H44FU AW
*ftl *H/iFR,iF
I *tM4M A* WHAAARAmi^
A\ R\AA JB4IA **mA vIIK H44F JK 411*
ideft: HicSol primoponiturproSLatino&circulari, c-
amej; literam vocamus Knefol, haec ita pingicur h: Sed
in fe naturaliter concinet fonos duarum IiterarumT & S
vel D&S, quia neutraexhis HterisX &Z fiveinlingva
Runica,five in antiqvoLatino Alphabeto exiftit. Jam
vero in Alphabeto collocantur, qvia citius videtur unali-
Dupiuetqud- tcra fcribi, qvam duac. Duplices itaq, laltem ob celerica-
rcmventx. tem fcribendi inventas arbitracur; qvam antiqvitus Scul*
ptores,Saxismonumentamandantes, curarc nonpotue*
runt,

Caput Decimum qvartum

De ordine Literamm Danicamm.
TN literis duplex fpeclari (olet ordo : alter fyllabarum &
rumdupux, 1 diclionum refpeclu ; oftendens qvae in connexione prae-
ire quse vcro fubfeqvi debent: refpeclu doclrinaealtcrj
qvo paclo ordinandae & qva ierie commodius addifcan-
tur licera: monftrans. De hoc jam qvaericur, non quidem
qualis ille fit qui hoc faeculo in Literis Runo-Danicis difce-
dis obfervatur: fed qvalis iile qvo olim a majoribus noftris
tradic* fucrunt, Qui-
 RUNIGA. v 8l

/-n / r r i Orda itterA-

Quicunqjcx ncotencis
i i
hasliterasvel pubhcis monu- mmBmiC4m
mcntispofteritaticonfecrarunt, veletiam manufcriptis e- rumdtvtrfm
asdcm aliis communicarunt, ad Latinorum plerumqi fe en * b ordm
accommodaruntienem, uteamquaeArepradentatprimo
ftatucrcnt loco,quaeB, fecundo, atqve ita confeqvencer.
a fcopo & inftituto majorum noftrorum longifsime ex-
Quod tamcjp orbitare video. Si etenim vetuftiisimos Lc-
gum codices in quibus genuino fuo ordinc exarata con-
lpiciuntur haccce elementa, vel etiam aureorum numero-
rum notas confulucrimus, longe aliam corum feriem in-
vcniemus. Sic namq; rccenfent,

FftMRr*KU*lTB^Yli. qrilua*-
EtcertefinihilaliudfupcrefTet cxquo huncordinem rumRmka-
colligcre liccret, aureorum numcrorum, ut& litcrarum * probmn
Dominicalium progreffus cum abunde demonftratum
darent.
Nullacnim fubcft ratio cur F unitatcm denotaret,ac
fimul inter Dominicales primacffec, nifi quod cadem qvo-
qvein literarum fcricprima. Prxfertim cum Hebraeos Sc
Graecos, inhocnegotio per literarum notas computantes,
iraitatos fuiffe noftrates Iiqvido conftet. Sed & huic fcn-
tentiae manukripra adftipulantur vctuftifsima 9 quae ex
profeffo hancrem tra&antia, a propofito ordinc ncqva-
qvam difccdunt. Eumq> in vocalibus non folum propo-
nit Scalda, ied &rationibus cvidentifsimis confirmat uc
poftca dicecur.
Quamvis fubtiliusrcm rimanti rationes deefle non ordo hkde-

poffintquibus hicordoconfirmetur; attamcn artificis t^tdbaw &

.
'.
, . . .
ri . tornAJbttrio.
, .

invcntons arbitnura pnmas hic obtincrc rcor. Locum

certe hic haberc ncquit illud qvod de Graecis & Latinis dit
fcritScaligerdecauf.L.L.lib.i.cap^.inhuncmodumiC^
jusforma eli e]mmodi , utprima prodierit in lucem at% u-
frnn fermonisy hoc defefe praflat^ utprima qyofy dtcatur:
proxima namfy eH natura communu Non cnim tam in-
tcrnam formam ac poteftatcm> qvam cxternam figuram
& io orc cfTojmationern rcfpexiffe vidcntur majorcs no-
L ftri.
 $1 LlTERATURA
mturjiu
Xunurumor
Qr j Siafimplicioribusadcompofitainfieurisprocedcn-
r rr rr ,
doqndtfi
.

dum ruiiiet;
t
1

primum
locum ulcimum
occupaiicc
i

&F i

fere. Omnes enim pro fundamenco unam fimplicem ac

rc&amagnofcunclineam qua?Irepra?fencat,atq-, exea&a-
liisadjun&isconftantdu&ibus,qua?damduobus,qua!dam
tribus; qui velrecti,velobliqui vcIcnrvi. Primacumica-
5

qveobtineredebebanc eas que unicaconftantlinearecla:

bifce fubjungi, quae ex duabus reclis, vel recla obliqva &
aucciirva: moxquextribus,fivere&is,fiverecla&obli-
qvisautcurvis. Sedhicautoris non videturfuiffekopus.
xatio rdinU Nonabfurde racionemordinisvocalium, aborganis
vQuiiun^. vocum mucuacus eft Scalda nofter, ac diverfitacem incer
Lacinas & Runicas demonftravic; cujusverba idcirco di-
gna duxi qua? hic propofica a Liceracorib 9 a?ftimencur. Sic
namq;inquit: h *R AF \h\ YhRhA h\AA A\ HR
*M^Mik 1 fURhY. A
lAihA AY *MrfMiL MR
1 YftKflY* hAiUl *AR hAihA AY *MMA I
1

AVAh fliRPHY BARYA hiY E i *M JR Ml-

AA\>k. MR
VAihA iRA hYlBAA> UA *M *M4-
iAk BRMH41. id eft: h primum occupac locum
I

incervocales,quiafabiisformacur. Dcinde^ quiafonum

in orc acqviric Proximum cft I & in fummicacc palaci

fonac: Sificpunclacum ucE. Hincfeqvicur^ quia fonum

cdicin pe6tore_j.
Videncur igicur majores noftri in vocalium difpofi-
tioneadearum iormacionem &
pronunciationcm refpe-
xifle, ac ab excerioribus vocis organis canqvam fenfibus
magis obviis, paulacim per incermedia, ad interioradefce-
diffe: cumLacini vice verfa ab incerioribus, ad cxtcriora
procedendo,(uascollocaverinc. Ucriqjquidemfuorcfpc-
cluhaud male. Quin & aliam a maceria ioni depromptam,
t\cuYprima idem aucor fubjungicracionem,fieinquicns: fKK II iR
mcrvocdcs.
Aw pnI mhA
hY \%AA> A1> *AA JR FRIYH4
4F VAihA hUtVh ih\ R4*MR*KMA h\iR
*4FIhY Al> MB4I* YHFI YAbtA* Sed h primo
loco ponicur , qvia proximum & maxime vicinum cft raa-
teriae
 III III II I
! Il
RuNtCA
III I I
-|Tllilfl 111*111
8j

qvam nosputamusefleaerem. Senfuseftrquia

teriarfoni,

h dum profertur Iabiis,primum eft quod aerem ex quo fo-

nus Bc voces fiunt, proxime attingit, idcirco primo loca
ponitur. Labia enim qvibus formatur viciniora funt aeri
quam vel oris interior concavitas; vel palatum & fauccs.
Seddeordineliterarum noftrarum haeciufficiant.

HermannumHu*
Qbiterhinccolligerelicetballucinari
gonemcap.5. de prima fcribendi ratione, cum fic inquit:
Idemfere ordo literarum jeruatm eB a Qenttbm omnibtti
qutplm nimio glorm
qui ab Hebmis , extra Arabssfolos ,
cupidijiterarum fuarum ordtnemjUt &figuras noluerunt
*vtderiab altis accepifle. Nifi particula tere noftram gen-
tem etiam includat. Sed hac particula juvari non pofle in-
dicant ea qu*e fubjungit dum ait: Aapud omnes gentis
agmen ductt. Non enim apud nos res itafe habet.
Capux Decimumqvintum*
T>e Literamm DdnicaYum Nomendatwit.

Xpeditis licerarum noftrarum figuris, numero, &***"*

E utdenominibusquibuseas inlignirepiacuit Mr wm .
ordine,
'majoribus noftris jam aliquantulum fimus folliciti >/>&<<'*-,.
rcsjpfapoftulat. Praefertim cumefjb^ariKors^a mulcain
noftra quam in ulla alia exiftant lingva.
autem imponendis majorem cum Grarcis quam Kmitu xu*
In iis

Romanisaffinitatem in eo contraxifleVidentur, quod non *fai*i**r+

*
uthijunofimplici fono: fedut illi, voce integra fingulas ^ ^*
proferre placuerit. In eo tamen dikrepantia occurricquod ammmt*
voces quibus Gtxd fuas expreflerunt , maxima ex partc
nulliusextiterintfignificationis:exvero quaea majoribus
noftris iis funt tributx, rem aliquam, aqva licerae figura
non usq; adeoabhorret, fimulexhibent. Unde etiamfa-
#um, utinPoefiDanica, literarum per fe pofitarum, ma-
gna extitcrit emphafis,aliislingvis vix exprimcnda_>.
Quod vero variare aliquantulum videantur ha*c no- Nmhidlkt-
raina, neeabomnibus parimodo effcrancur, id partim *mk.
 $4 LlTERATURA

bfldT P rovinciarum divcrfitati dialeclis diftin&e; partim idio-

firibmut.
mat s feculorum progreflu a nativa fua indole defletfentis
*

variationi adfcribendum vidctur.

Ufitatiora faltem hic reccnfcre placet.
Nominaiite-
y fe Fie , Fir> Feyer.
>
ttnt

ZZl '
* Ur, itrd.
x T)ufs, T)ors> Thors> Dorfe, Stungin Thyr: qua? ta-
men appellatio nonp kd pundatofeu 4 compctc-
re videtur, quod xqvipolletquandoqjpriori.
Oys^ Os, Oabs, Or.
R Reidr, Reid, Reidar, Ridbur*
Y Kaun, Kan, Kyn ? Kon.
* Hagb/, Gagat, Hagi/, Hagha/.
K Naud> Nand> Nyd, Non, Nahd.
1 IpS) Ies, Is, Idher.
AAar> Ar-> Ager.
h Sol, Sun, (Knefol fecundum quosdam.)
T Tyr 7 Tir 7 Tidhr.
B Biar/^an y Biarfyi, BirJ^, Bir^aldr^ Byrghal.
J^ Laugr, Laugur> Lager, Lagh.
yMadr, Madur, Madher, Man.

Reliquxlitcre quacpofl: inventae & additae funt, vel

cxhitce compofitar, vel eaedem planc, fed punclulis qui-
busdam auclae, q vocirca non
vel mutilatae confpiciuntur :
fimplices, led compofitas appellationes funt fortitae, hoc
paclo:
r i Knefol, hengende Sol^ quafi h mutilatum aut extcn-
furru.

$ 1 Stingendelsy fcu I pun&atutru.

y F Stingende Kaun> fcu Y punclatum^.
B RStingende Biar^an 3 feu B punclatum , qvod aliqvando
utroq; ventrc mutilato ctiam pingitur in hunc mo-
dumjf).
jp W Stingende Fe, fcu F pun&atunu.
Dupliccs Latinis diclas ut in Monumentisnoftris non
tepc-
 RUNICA* 85
' - ; ' ^^_ ^-. J --i 1,

rcperiri: ita nec appellationespeculiares habuiffcconftat*

ut capite XIII. oftenfumj.
Quodfiillas literas vocarelibetddplices/quaeduarum DupUwqiu-
4
aut plurium confonantium habentvalorem, etiam in no- ["
^J*!*
ftroAlphabcto, qvatuor ejus gencris reperiuntur, quae
pr* reliquis cfebrius, imo antiqvitus femperid prasfta-
bant,anteqvam novisfiguris locupletata fuitres noftrali-
teraria. Suntautem har: Y ValetK,G,Qj BvaIetB&
P: h valetS>X&C: t valetT&Didequibusaudire
lubet Scaldam noftrum, in hunc modumdiiTerentemj;
tni mh
iihhik fiAria Rh^AhAAPii hmiia
FIRIA 4h4 *UYB*M**HKHiA Al> HIR hAY- 9

*MrfHK*hA *APA bhYARA *M iKK AhlRJlk

hhA hlY iR G^FK,S^FX,B iFP D4FT,i.e. f i

Sunt qvatuor literaequae ponuntur loco duarum confo-

nantium,quod ip&confonarttes habeantfimiliorem fo-
numquamreliqvae: utfuntG&K^S&XiB&PjD&T*
Alphabeto ponendae fint duplices, h* %^"**-
Si igitur ulla? in veteri
erunt. SedhocdifcriminiseftinterLatinorumduplices& "oViatiri
hafce, qvod illae fimul > aceadem in didioneduarum obti* dijfeum?

neant poteftatem hae vero non fimul & in eadem Voce,

:

fcd in diverfis; In quo enim loco Y K denotac , in eodem

Q denotare neqvit & fic de reliqvis.
,

Caput Decimum sextum

Nominum (ffigurarum in literu Da-
nicis Harmonid*

N On defuereqvi rationem nominum literis Hebrai- Mmtnaiiu.

cis &Graecis impofitarum reddere
rum quaminrehci
link r/sfliM re*o ir\i\
fint conati* ve-
lucceliu ln hocgenere pleriqve
mHi/"l* or\ r-*imA frtliiirt rlallii
.
raruHebrai -

mu
/-.
pn ^m

(VUUIVllllU uuivuiuj Vjuiuvmiu iwuiaiv UUUUATU) IWU

aGoropio Becano Iibr.i.Hieroglyph.cxplofus operam &
oleum perdidit. Feliciori fucceftu laborafie videtur Bo-
L $ navent,
 %6 LlTfiRATURA
Rudimjingvas
navent. CorneliusBertramus, qui cap.i.
Hebrara omnium literarum Hebraicarum nomina enu-j
cleavit, ac figurisearumaccommodavit. Quaffirata,ar*
gumentum prxbent haud leve ortus noftrarum literarum
ab Hebrxis & convenientiae eximiae. In Graecis vix inven-
,

tus qui tale qvid tentaret,cum longiusarerum notionib9 ,

KominAhte-
carum appellationesfint
rr
remota*. Noftras veroliterasta-
rarumDam r . . .

carumomnu liaiortita eiienominaiupra diximus, qvasnoniolum rem

nmaiiquam aliquam genuina fua fignificatione exprimantj fedetiam/
munu cumfigurisipfisaptequadrent. Quodutclariuspateatde
eo aliqvantulum heic diflerendum duxi.
Veterislingva?gnarumetfilatereminim^po{sit,quid
cujusvis literae iibi velit appellatio, nec ex majorib 9 noftris
quisqvam de eo dubitaverit > fiquidem e medio loqvendi
ufu qvodvis nomen fit depromptum: attamen &
hoc i-
pfum figuris ipfis qvantum qvidem licuit
, & inftituti ratio
permifit, adumbrare cotiati (untj ut hanc nominum , figu-
rarum &
rerum harmoniam, curiofior hujus literaturas.
fcrutatoradmirari fatis neqveat. Idautem fingularumli-
terarum apicesperluftranti manifeftiusevadet.
J/, F quodiwvocant^armentum^peculium&divitias
(qvas etiamnum UggendeFec appellant)dixerutitj repra:-
fentatautcmanimalcornfftum, auttaurum cornubus fu-
perbientem. Maxima namcj, divitiarum portio in armen-
torum &pecudum gregibus antiqvitusconfiftebat.
ur. h Ur- Aqvarum impetudelabcntiumrivosipdicat:
ut&nimbumguttisdenfioribuscumimpetudelabentem,
Indeqvocjiper metaphoramad alia,qvandam cum hifcc
fimilitudinem habentiaaccommodatur, utad (cintillas ex'
ferro ignito puliatione exilientes. Hu jus figuras inventio,
abautore commentarii de lingva Getica, veleonomine
commendarur, qvod errores qvos figura majufcula ei a La
tinis tributa parit, commode evitet. Quod elcgantcr fic

v melmfic oftendit : h majufiulum U Gete re&cpmgunt> Latini ma-

pngtm h le cum ejus S/ponmt : qyod cumformam Grdci Ny ha-
loco

beat, errorem multiipartU ItaMtchael Rit^jus htjiori-

 RUNICA. S7

cus cum alicubi legtfiet THEUDIS qvt Rex Gotborum

fuit) Thendius reddidit: cum Latini inteliigi velint Teu-

dis- Eadem ratione TEUTO NES

Jierent Tento-
nes, gfcv
Quis majorum noftrorum non ad-
igitur in rcliqvis
mirarecur prudentiam, cum in retam exigui momenti a-
deofuerintaccurati?
Speclrum montium incolam, qvod forma
I T>iifi. djs.

pumilionisautgigantisantiquitus comparere,acfceminis
pueriso^terriculamentaobjiccrefolebat. Lineaenim re-

cla fpeclrum, curvamontem feucollemrepraefentabit.

Oys> Sinus maris promontoriis acutioribus excur- P*

rentibus, nautisinfeftis: vel etiam oftium maris portum

navibus prebens; a qvo necabluditpiclura_j>.
R Ridbr> Eqvitationem feu currulem veclionem no- tidhr.

tat: eqvitem divari<$tis cruribus eqvitationi ie accingen-

tem depingit.
Y Kaun> Kon pronunciant: namau antiqvitusutjam K* un >

Au " ut *? ri>-
Ultusautem fcupruriginemdenotat;qvod
efferabatur. ,

& brachio ad icalpendum extenio indicat.

* HagL Angulofae grandinis, floccorumq; nivis fa- Hji kl*

cicm oftendit.
K Naud. quod jam Nbd effertur, necefsicacis natu- Nau &
ram,qua:fuIcroqvofurtenteturindiget,exprimit.
I Ips> Glaciei planiciemj feu ftiriam frigore concre- J*
tam,re&a lineaconfpicuam_%
A Aar> Llbertatem agrorum & annonse bonicatem Aar.

notat, hinc vomeris pingitur figura. Nam bene exaracis

claboratis agris,. illa provenjre folet.

H Sol> RadiosSolareshincindedifperfos. Exeodem sqI.

qvoq;fundamento&alteraejusemerficfigura quaccor-
pus Solare uno radio infigne exhibet.
T Tyr. Taururri cornubus terram fodicantcm_. Tyr.
&
Quandoq; vero unico cornu, finiftro nempe, confpicu-
umcerniturhocpaclo, A> tumallufiofit ad Idolum Tyr
amiquitusdic3um,qvodalupoqvodam altera manu pri-
vatum
 88 LlTERATURA
vatumfuiffe fabuIanturinEdda. Undepofteaunimanus
diclus hic Deus Afiaticus. Figura cnim non abhorrct ab
hominc akeramanu fpoliato.
Bi4rk*n-*, g Biarkan> Betulam foliorum laeta amplitudinc &
viridi tatc fe diffundcntetru.

uugr. bLaugr- Liqvorem aut rivum aqvarum ex montis

cacuminc dclabenterru.
yuduu Y Adadur. Virum extenfis ad ccelum brachiis a-
ftrorum miracula contemplantetru.
/k 7V. Intenfumarcum fagittapraeditum. Siccnim
rr
Thry A *R BJKHl A B^FIf, B4RMF4 F^FK-
deihtr:
AV \h FMlT*A* id cft: 7>eft arcus intenfus*
militiae commoditas, teli delator. Figura planc reprsfen-
tat Haut /Echiopicurru.
m uteritnon
Rudiori piclurae &
prifcae fimplicitati congrue hxc
uqwredArei quidem de Literarum figuris, nomipibus Danicis anti-
cxatisftftu-
refpondentibus dici poffunt. Sed longiufcule
*** q U j or jb us
pctita fiquis regeflerit: non rcpugnabo. Obfervabit in-
terim bcnignusleclor,ncqvaqvamartcm pidtoriaminhi-
fcc,* fcdnudas clemcntorumlincaturas nominibusconfo-

nas , majores noftros exhibcrc voluiffe: in quibus linex rc-.

<5tefundamentales , remipfam &
fubje&um rcpraefenta-
rent ; laterales vcro cjus partcs aut accidcntia, quibus fenfus
ut plurimum movcrc &afficcte folet.
r kteritne* C^inimofiquishajccontuleritcumiis, qvibusratio-
kr*icu&R* ncs flgurarum elcmcntorum Hebraicorum rcdditBona-
g
venturaCorncliusBertramus cap.i.comparationisGram-
7*M ut?o"
maticasHcbraicae& Aramkac, nonminorcm forfan in hi-
fcc invcnict probabilitatcm,quam in illis. In rc praterca
obfcura&vix extricabili,tcmporis quinetiam injuria pc-
ne abolita, pra ftat aliqvid quam nihil inveniffe, ut vd hac
rationc aliis haec excolendi detur occafio, tandcmcj; votis
multorum ctiam in hoc gcncrc fiat fatis. Qui ad modcrnu
lingvae Danicae refpicicntes idioma, fignincationes alias
prartcr jam diclas , appellationib 9 Ktcrarum affucrc tentant*
fruftra iunt. Rcpugnantcm cnim fibi habcbunt prifcam
Pgefin
 RiiNfCA. j8p

Poefin,fenfumharum manifeftifsimeindicantem. Majo-

rumpratereainventa, noftrometiriingenio, autDanos>
qvi antealiqvotfaeculavixerunt, noftraloqventesdialeclo
introducere,fanrationi eftvim inferrcj.
Sunt qvi figuras cum nominibus eorumtp fignifica- &&'&#.
tionibus conjungentes, myftica varia, S.S. Trinitatem, 60-i.

regiminisqjcceleftis abdita,concernenriaeliciant. Pieqvi-

dem&optimointenco; fedprifcorumRunarum inftituto
congruenondixerim. h enim denfifsimisidololacriae &
paganismi involuti tenebris dc talibus ne fomniando qvi-
,

dem cogitare potucrunt Ut igitur fuo in precio ha?c re-

inqvenda exiftimo, itaad prifcam literaturam illuftran-
Idam parumadmodum facere arbicror.

CaPUT DeCIMUM SEPTIMUM;

DeLiterartim Ttynicaram divifiombiii*.

QUamvis prifci acprimxvi noftri Literatores qui Ru- DhtfioMiti-

Utiirum B.u~
nas invenerunt, ac primum in ufum tranftulerunc,
nuarum no-
fimplicibusfedecim literarum figuriscontenti, ma- v<e/w*.

gisfoliicitos fuiffearbitrer, uteas debitead res exprimen-

dasadhiberencaeufuiaccommodarenc,qVamucjuxcafub-
tiles Logicorum prasceptiones in clalTes ac ordinesdiftn-
buerent: attamen pofteri in hoc negotiofuam defiderari
haud pafsi funt diligentiam: fed Hebraeorum,Grjecorum
acLatinorum imitantes induftriam, literas rtoftrasdifpe-
fcueruntin RAWARH4Ak> qvas etiam *HAWLAPk ^m
vocant, &H>IY*M?iHKHA: feu in vocalcs & confo- divifi*
mntes.
Vocales qvo ad figuras qvatubr , qu6 ad poteftates ve-
td dvincji; olim erant: fed reccntiorum induftria crTecitj ut ^WF
fcj quasnguradeihcuebatur,tandem novam acqvireretex mem.
I&pun&occmflatam: apud qvosdam ex I& lineaa fini-
ftris furfum verfus obliqvc afcendentc_?. Et hoc eft qvod

autor Scald* aic I fonare ucE, fi fic punclacurh->. Numc-

*um voealium fic rccenfet idem aucor, 1 MR4lfcIt
M HW-
 9 LltERATURA
hAAFRAF] IRh FIY ^HA\hAA\k> hhAhRh*
Ahh A> \h I, AR A> AY \R MJUfrftY HMMA
FftRIA h AY \R M
M4hK*hY hhA HIY 4MB*
*4F M4* HH4MR FflA A R^I>MR*H;*FRU I

JBRHHFn Y>UM* ideft: In Norvagico Alphabeco

(Norvagicurri) Danicum, Runicum autori funtSynoni-
rna)qvinq;funtvocales, uturH ofs &> isl*aar4> Isvero
qvandoqve pofitum eft proE, qvemadmodum Aleph&
Jod pro vocali in lingva Hebraica. Rationem ordinis vo-
orAinu
calium,quifcilicetfiat, quodillaqvauiltimaeftapudLatir
(io

rMaitum-,. nos,prima ficapudnoftrates,&viceverfa,moxlubjungit>

quam nos fupra, ubi de literarum ordine fermo eft, pro-
pofuimus.
o hikjtir Confonantes, qvaskyfY*M^HK
~1 k vocant,duo-
Sambltodedr.
ri_j- -j r

decim conltituunt, quas rurlum iubdTvidunt in iemivoca-

confonmi- les^^^pR^jp^^diaasj&mutasPnYBvfvocatasjac
um tvtpo.
j nuna q Va ^. c ] a {fe q V i n ^. con Qi tuunccX p rae f cr ip C0 5ca } cj a?j

qviitafehabet: lMYB*>MHKMl k IRh T- Rft- I

hAYAAbl Y* HIR }R rUMIFIA RAnARhAA-

FftY !Rh IMM^HA XAWRAttAjk H4AV&.
mifraddtr. H * R- R. K- Y- i\ F- YAtbA MhYU YJKK HHM4
j>

*H>IFI AAiMAlH I NHIKh k^MFR^FI I>hM4

HR **FA HM4 *M*I >1F WI>MA hAAV.
id Confonantes in lingva Runica funt duodecim_>,
eft:

qvincj; qvar vicinae vocalibus vocantur femivocales &c. ut

iunt R K Y ^ F. Sic vocantur has litcrac, a qvibusdam in
Latino Alphabeto,quia fonum fuum ex vocalibus haben r.
Mox poft pauca ad mutasdigrcditur, de qvibus in hunc
Dumb^. difTeritmodum: ]>}hhh }Rh FIY hAAVlk HIA
hA}R F^MlY thYBA * }Rh. F-KF-4-B. AY
}Rh Mhh\k hAAWR AY Hll HlYB/IA YAbM
H* WYl FhlRU Mt AJ> m *AA }YY\ *M4K
uut*cmfic*W\i>hk AV Ihl I>fU *AVA.bh4ll *M,*M
M*t RA^^k hAAWhY -M I MITIKF *l!Y *U Y4-
hu imj^mhu jikfikh wh4U
}R1 >if f*-
JRI 4H4 *R MM JR YIIR *U WhY F^FFJi?
FR^IKPHA idcft: Quinq;funtIiterasqvasmutasvo-
camus
 RujJtc.v. 91

catfius,videlicetF h Y* 4 B* Etnonvocatur mutaeqvod

nullum habeant fonum ,fed qvia parum foni habentvoca*
lium refpeclu. Quemadmodum homo vocatur nihili ex
praclara ftirpe oriundus qui nullo modo virtute refpon-
,

decfuis majoribus.
btvtfo b*
Ha!cScaldxefl:dedivifionibusliterarumfententia,in /^r L-
qua examinanda curiofius aliqvamo, fi quis vcrfatusfue- tuunmtx*
mmMttr*
ricrep-rietquod defiderabit. Confonantes namq; duode*
cimeffe ftatuit>fedeascumdividit&enumerat,decem lal-
tcmexhibet, qvincn fcilicet mutas &
qviccn femivocales.
Omiflum igitur videtur H ut && Sed de* egic iupra_5, m ^
moxpoftvocales,ubihaecponit: * |R AiYM A J-

BRH^FHY HiAWh^ ideft: * ex Ebraicisdefum- *

ptum eftliteris. Quoad poteftatem fcilicet,non vero quo
ad figurarru.
Sed qviaclaflc confonantium iliud excludit, & mox
poft vocales ponit,inea opinioneefle videtur, qvaeftatuic
afpirationis faltem efle notam , & non lireram : vel fi lite-

fafit,interutrasq,ambigerei_j). Dcfiderantur itaq; adhuc

utnumems ciuodenariusimplcacur. Pri-
duae confonant.es
maqvaeadjungendavidecureft H qvarforlan ad femivoca- H
lesreduclanoneft, eoquod peculiaris ficnaturae &pote-
ftates habeatpluresqvam reHqvaefemivoeales, utde pote-
ftatibus literarum ex autoris pra?fcripto, fupra a nobis o-
ftenfum. Reftatigituradhucuna,quaminter mutasqva>
rendam arbitror. Licet enim qvinej, faltem hic ponantur g
figurae, poteftatem tamen fextae includunt. B etenim & B uutarumfi*
& P ndtat. Quinimo fi jufta lance res libretur in veteri li ***** -
teratursi qvatuor falcem fuifle mucarum figuras, qvae fex in
Peftamvt-
fe concinebanc poceftaces comperiemus. n. eft Y pun- H /ex .

clatumarcccncioribus,ucdiftincliusGexprimerccutfupra
oftenfumj. Ncc majori diligencia vocales traclafTc vide- vocaiiunu
tur,dum adLatinos&alios refpicicndo, propria neglexic. w/uj*
A cnimomificquodYquitusdam fonat&hucreferride-
bcrcpucacur. Nifi incer vocales & cotifonances ambigerc
quisexiftimcr, dum a qvibusdam pro Y, abaliis pro R pin*
M Z gitur.
 02 LlTERATURA
i m "'

gitur.Sed lubet majorislucisgratia dehifcejudiciumRc-

verendi&clariisimiViriDn. ArnginmiJon*>Ecclefiarum
in Diceccfi Holenfi in Iflandia infpecloris vigilantifsimi

mmmi de l
uo ^ datisad meliteris AnnoMDCXxviperfcripfifcfub^ice-
bac divtfione re. Habemtis^i\<^\\udecemconfwantesy quibm addunturl
judiaum-:
^ j^ fr oc efy if
j ^
ur quotiesjiunt confonantes > ut in aliis
lingvis, cujus hicexprefiaeBmentioy ^quafipmceptunL^-
<&\4onet quofy Scalda B id eBEtankanpro P ujurpari;
Jed utro% uentre aperto,Jic B. Hac igitur erit decima
tertia confonans. Sed omifia eB ex femrvocaltbus & id eB
gf exmutis Z, fiqvidempeculiarem habetfigur
Sol vel S ,
vam tn Runtcis nempe h gf nomen videltcet Knefol. At~
, > .

qve ita qvindectm reperiuntur confonantes RptnicA, qmm-

<vis fiipeh id eB Knejbl vefZpro (J id eB S ujurpatum-*
depr&hendatur*
j Etiam hoc offendit quodpro Dponat autor at% ita >

Dpemtus omtjertt: cum diverfcfint Ittem nomine &figu-

ra y quamvis tnterdumvalore concurrant y quod in Crymo-
g&a annotaverams* Litera enim Runtci Alphabeti ultima
eB Dorn y D vero eB 4 Stungin 'Tyr, ideB Tjr vel 9T
nojirum pun&atum fciltcet transverfim>. EB ergo 4 vel
Stungin jfyr decimafexta confonans*
j^ Inter vocales etiam Y defideratur y qu& eBfexta ac
proprtamfiguram ff nomen naSa eB videliceth voca-
rrUndiunde
tur j\. <J4 qva litera quidamputant Trlandos vocariy
quod tn eorum Itngva quam aliis fitfrequeniior. Nefy hu-
Jm elementi notatio multum abbfdtt. Tr (vel A ) er ben-
dur bogie, id eB Trfignat intenfum arcum y quo inprimis
Irlandt utuntur. Efietfy hac vocalis velpotins femivocalis
(quia vocalium more nonfacit Jyllabam) decima Jepttma
confonms RuniccLs*
Amgrimtu Sed Arngrimum noftrum non fimplicitcr de litcris

quomodo m- primarvis (qvarum figuras fi rcfptciasjfcdecim (altem in w

teiiigendm*
n V erfum fuiflc, fupra oftendimus) vcrum dciis qvae pror
j

greflu temporisad alias lingvas accomodatae & notis plu-

nbus audte fuerunt, utLatinisimprimisrefpondcrent,lo-
qui
 V

Runica. pt
qui manifeftum eft: rios vero antiqviisimas potifsimum
fpcdamus.

Caput Decimu^ octavum

Literamm ^Danicarum poteftas ac walor
in numeris.

QUodliteracDanicaeab Hebraeis defluxerint fontib 9 DankaiM*

(ut fuo dicetur loco) magno nobis argumento & id
r*' hHel**

eft, qvod non fecus ac Hebrasi, numeroru notasalias

non habuerint Inquoetiameum
noftratespraeterliteras.
Greris eos fere covenirc non mirum, cum ab eodem fonte
&haeemcrgentes,icaturiginisetiamnumfapiantnaturam.
AcqvamvisRomani ad eosaliqva cxparte heic accelsilTe Romani m
reai adnu -
videantur,dumfexautieptem ex fuis elementis >riumero-
rum afsignaverint poteftatem : attamen nec qvoad ordi- wls*Mpisl
nem,riecqv6adcopiam cum rioftratibus funtconferendit urumqum
Quod diidum annotavit Abbas Trithernius, dum lib.dj, * rum liter

Poiygraphia* in praefattoncdeeo huncmodumdifTerit;

iri

Cumlitem GfAcorum Jjf\Hebmorum omnesjint numera-

les 3fepe mifatmfum , quod curiofaprifcorum Latinitas eti~

am fiuas numeforum rationi fubfefvire nonfeciu

literas
Hebr&i quarundam .duplicitate titer.arum> notas o&o ff
<viginti ad omnem riumerum fufficientes injtituefunt- Gr&-

civero bunc literafuni defeclum quatuor appofitione cba-

raclerum ,fimili providentiafublefyafuht. Latinis igitur
& in hoc negotio palmam noftrates prampuifle patet.
Cum etenim Darii Alphabeto fedecim literatiim pri- UteutDAnU
mitusfuerint contenti, omnes ejus notas,ed queni iri f>ri-
mario fuoofficio obtirtebantordine^adriumerosindica- numtrom
m^
dos tranftulcrunt: Scd rie rriancam &
rriutilam eorum tq-
nerent(eriem,aucluariumriotarurri adjecefunt, quod ad
vigefimum uscjv excurrit ! quo totam rrtimerorum natii-
ram compleri arbitrabantur.
Series autem notarum numeros indicantium,rioricx ^mmrnni
ordiricliterarum,fiveGraeco,fiveLarjno; SedexDanico '

}
M &ge-

/
 94 LlTERATURA
&genuino,fupra a nobis oftenfo,metienda erit. Quem
&hic juxtanumerotum valorem repetimus.
.1 2 j 4 5 6 7 8 9 io n 12 15 14 15 16*
17 18 19.

F- IV !> * R- F. * K- I* * h.T. B- N Y- A- * % <*>

Dehorum conjunclionibus & ad plures, decimum

nonum fuperantes applicatione in Faftis Danicis uberius
difteruimus. Heicfundamentum pofuiffe,& hunclitera-
rum ufum monftraffe fuffecerk. Sicjuisautem an ita res

fehabeatdubitaverit,eumadFaftos antiqvioresliteris no-

comprxhenfos amandatum volo, in quibus ckaure-
ftris

os numeros omneshofce inveniet & Dominicales notas

ad oclavam usq,\
cuvidtm*' Quod fi jam clavos annalesquibusnumerorumloco
hs RomMt- prifci utebantur Romani, ad annorum computationes
tums.
cum hifce conferre lubet, rudes plane & prae hifce ineptos
pronunciabis. Qlavi enim ifti, tcfte Polydoro Virgilio
de rerum inventoribus lib. u cap. 19: inparietibus &dvs Jo-
'vii eaparte quatemplum eratAdmervA^ mjingulos annos

ckvi volft'
figebantur> ut per eos numerm annorum colligeretur^ Re-
ntorumu. fcrt & idem Vol/inios clavos numerorum indiccs babuifie,
Jixos in templo Nortm HetrufcA DeA- Quorum five u-
fum,fivecommoditatem firefpicias, neinminimiscum
noftrishumerorum notis (unt conferendi.

11:
Caput Decimum konum
De Literarum Danicarum ufn
Pdetico.

LkemwtL, TT> R#ter cnumeratos jam &oftenfbs Literarum Dani-

xumwu - \-J carum ufus, in vocum efformatione numerorum &
fmmPoeft. J^ f]g n ificacione
9 &
alium qvendam in nullaalia lingva
confpicuum extitifle conftat. Mctrisenim &Rithmis
qvodam modo peculiari applicatx, & fuavita*
Poeticis fuo
tcra & emphafin &artificium iis praebent fingulare. U-
,

bi namqi rem qvampiam modulis Poeticis decantabant

cui
 RuniCa. pj

cui latcntemfenfum fubeffe, acamigmaticealiud quippi-

am quam id qvod prima fronteoccurrebat) indicare vo-
luerunt, nudas litcras vocum loco pofuerunt qv etiam
haud raro integrae fententiaevices iupplebant.
Tentarunc qvidem in aliarum lingvarum literls tale ujwbfcfa**
quid ingeniofiores; fed fucceflu parumfelici) eo quod li- tote
ntqvtt*
F^
terarum nominibus fignificativis in eadem lingva defti-
tuebantur. Quidam itacj, ut aliqvid ejus genens prafta-
rent, exunalingva literas lunt mutuati, qvibus ex alia fi*
gnificationesaiTuebant,utre(5tequodcupiebantexprimc-
rcnc. Quod in hoc faclitacum videmus
Nella Q b <p v ( h
Ne/iajideltd Jiniro la *vitd>

Licera? Gra?c#, voces IcaJica?: Sed quam violenter no-

tadicerarum huciintpertraclae,quivis videt. Longe feli-

cius in noftrate Liceratura res procedit ob caufam jam di-

clairu.
Hujus vcr6 artificii cum varia extent prajccpta in libro scaUU pdtk
llbeu
Scaldadiclo, Poeieos Danicae vetuftiisimae promptuario
ingeniofo,pluribus cahocloco repetere minusneceiTari-
um arbicror. Unicum faltem exemplum ex antiqvo Le-
gum volumine , in archivis Bibliotheca* Academia* Regias
qua?Hafnia?eftextante, depromptum produxiffe fuffecc-
rit. Ex qvo & de figuris & de ordine & de appellationi-
,

bus & dc numero, & de hoc literarum uiu documenta de-

fumerelicetindubitata_?, autem reppcri:
Sic

F- h*M>hR FR^KM R4YI. FeveldurfrendaRogi: Cdrmeniitt-

WAWH4 hbYhR I HY&Yl F<tdiB ulfur i Skpgl rmmnmu

Ur
"'" &
fr IR AY iM-fi MRKIt af eUujarm
er Ff*
AM hbmhRRJLU -i Optjleipur Rani a "'

*MRKI* hiarni*
h hlblhR YhilhA Yhlb- T>tf weldur kvenna

YAAhR h\R\hR YAAR Katur werdur faar

>*Fir-Ni: afe/lu.
*. iR YHH4RA YIRUt Qys er flejira ferda
11
ptf LlTERATliRA

fK W^BhR \R Hh\R- En fkalpur er foer-

R. YhAttA RAHhhY hh Rtdhr kyada roffum^

HAAt vefta >

R4F*K \R Hh\RS\A BR4- Raghn er fuerdit

> } H T A* bradefta. ,.

Y* \R BfFFM B*IRIU: Kauner beggia bama

KAb FMRiR KMR $* Bolgiorer nearfol-*
h A RK A> varna >

*v iR K^MHThR F^R- Hagl er kaldaftur kpr-

yfo na

FRIHThR HF^B *1IY1K Kriftur jkpp heimin

Y&RVA* forna

h FHRIR K/IBB^ YAHM* Naud giorer na$a kofti

K/IFT^hK FMMR I Naktaun kt&ler i

WR&HAV frojlh
l YA^hY BRh BRIIM: &s kottum bru breida
BMKMK AARV AA MI- Blindan tarf at lei~

4* \R FhYM F^H* y^r ^r gumna goodi

FiT 1F -JM AR hAR Get eg adt 6r <var
R*V< Frodi.
h> \R MKM MhYU Sol er landa homi
lhA\ 1F A\ *I^FhY M- Luti egadhelgimi^
YK domi<
c
T* *R ilK^JKfchR .4*l>fr Jjr er ewhendur Afe
A^A h^R^hR MYIfchR Opt wordur fmidur
A\A BMM/K at blafa-
% \R bAhV YRAVHA M- Biarkan er laufgmft
^A* limcL^,
JMYI B/IR FMRMR Lokt bar flerdar te
"4IY A* mn. ..

JS 1R *R FiM^hR Zaugr er thad er felfur

"Wfc
fiR FMJ^M: urftalli:

YAHA IK Yhb IRh tAh Fotl en gul eru nai^

H h-

/
 RuNlCA. 97

T. *R Y^MhR AhYU Madr er moldur aukt:

YlYl^ iR FRIIB A sZMtkil er greip a
XAhYL hauki*
*k* }R hRTfiR FR^KWT Tr cr urtur gronli iri-
filM: da ..*

WM 1R 1AR }R BRIKKR Pant er thar er brenm

AA *ifiIM atfaida,.
Quamvis impofsibile fit alio idiomate horum cm- carmink

phafin rite exprimere; attamen in gratiam illorum qui in txf ll" tf*
hac noftra Literaturaminus funt verfati rogatus fenfum a-
,

Hqvatenusexhibcre tentabo. Inprimis vero notandum >

cujusvis Diftichi verfum pofteriorem , litcras non fpeclare>
fedaddi faltemutmetri conftet menfura & debita confo-
nantia , utcj; priorfirmius memoriae mandetur Sc tenacius
hsercat. Deindepreterid qvod vcrba exhibent,recondi-
tum quid,in unoqvoq; latet verfu ad vitam communem
ipectans, quod accuratiusnon vcrba folum , fed fenfum &
crutinanti fpontc fc ingcrit.
MM^iYR Upes irritamenta malorum->. Vcrba
jpfa ha?c volunt: Divitiae inter confangvineos lites pari- s'o."

unt. LiteraFF/>nominatur,quavocepecuniam,opes,
divitias cxprimunt. Sed modernum idioma imer Fie 3c
Lhl*ni*P>
liggende Fie diftingvit. Ulud enim pccus quodvis, hoc pc*
cuniam,aurum &argentum notat. Indicat vero emblc-
ma, quod in haereditate divitum dividenda lites inter a-
micos & fumma necefsitudine conjunclos crebro cxcitet
auri facrafamcs.
YAWHA* Lupus in filvis nutritur. Silvarum incola
Lupus. Vult qvcmcj; gaudcrc loco & focictatc fuae nati>
raccongrua, unde_j>
Nofiitur exfocio qui non cognofcitur fx/o*
n. 1R. Candcns ferrum fcintillat. Vcl: Patientia Ur%

Ufafitfuror. Ur vulgo notat omne quod guttatim ftil-

)at vel fcintillat. Hic fcrro ignitoattributum non nifi de

fcintillis intclligi poteft. Ignitum cnim ferrum dum mal-
leis tunditur, exihcn tibus impuriori bus cjus particulis fcin-
N till*
 98 LlTERATURA

tilheemicanc. Senfus proculdubioeft> eum qvi iraeffer-

vefcit, fi irriteturin furorem agi.

AhA* Nive operta ligneis foleis commodifsime cal-

&*m. cantur. ^ArtesfolerM monjirat: aB ufus nutriu Rani
inftrumcntum ligneum oblongum eft & planum quopc-

dibusalligato, incrcdibili ccleritaic hyemc, montium ju-

skler. ga > nivibus rigida, curfu fuperare folent Boreales. Skicr

Finmrumte- jam vocant. Finnos prc reliquis hac arte excellere innuic
itritat. Saxo lib. V. ubi tospandis trdbibus 'veBos conferta ni^vi*
bns juga percurrere ait. Etlib.IX: Finni lubricorumjii-
pitum celeri aUapfu^ curfum intehdere Jbliti, arbitrariave*
hcitatis potentia rapiuntur, promptifiimamfy propincpvitar
abfintufacultatem obtinere creduntur.
tis *vel Paulus i-
tcm Varncfridus degeftisLombardorum cap.^.deScrito-
binisuthabetVulcaniieditio(Skrikfinnosarbitror)agens:
Saltibus utcntes) arte quadam ligno incur^voadarcusjtmili^
tudinemferas affeqvuntur > ait. Inftrumenta hatcce Nar-
tas vocatas effe ab Alexandro Gvagnini invenio. Sic enim
ille in delcriptionc PcrmiaeRcgionisMofcoviae: Pedites
inNartk celeriter per niuem iter conficiunt* H& autem
NarU Junt (igne& quadam gf oblohgAjole& duorum tri~
nmve cubitorum longitudine, quibus inpedes indiiBis ba-
culooblongo cumtu/pidejujfulti, Celerrime feruntur , adco
tttnuUomodo eqyt^ quamvis dgUimi curfu infequipqfiint
Nam eqvo currenti ajperitas nrvis> montes, c&terafy vti
objiacula , impedimento funU In Nartarum autcm injiru*
mentis currentes coUes , truncosyfoveas^faciUime tranfit-
fiuntyhocfymddoferasomnisgeneris, apprehendere (ff ca-
pere telis transfigendofolent- In Ccremifforum defcfiptio*
ne. NarU fuht lignea qmdam gf long&foleA longitudi-
nem triumcubitorum ad&quantes 3 in inferiori parte inmo-
dumtraharum ereB&- (gindam *verd hoc infifumehtum,
dd Jmproportionisjiaturam in iongitudincm conficiunt, quo
in utrumfypcdem induBo velocifiime feruntur. Earum
cxcmpla inPinacothcca mea,exNorvegiaallataaffervo.
h tilbthR* Spcdrafppminisinfcfta-*. Tunecedc
maHs-
 Rukica. 9
Malis- $hh fpeclrum defignat, quandoq;2)#rg2/r, fcU Dtff'

Nanos & Pumiliones,qvos tnontium &faxoruai conca-

Vis claudi crcdebat Vctuftas. Quandoq; jotum gigantes Jttuvur.

& proccritatcmonftrofacorpora^qvasvcri Deicultudefti-

tutiscrebro objiciebantur & non viris cordatis> fcd muli-. .

crculis & pucriscrant terriculamento.

YA A h R* In ad vcrfis nem o tetatur. Omnes cum re*
Be vdlemm confilid agrotis damm> *>

&> \R> In oftiis fluminum iterfreqventifsimuiTU.

Tutd frequensfy via elt per amtcifaUere nomems
Ut in maris finubus& fluminum oftiis, ob portus
commoditatem freqvcntifsimuseft navium receptus,cum
tamcn ibidem faepifsime vcl a pyratis laiitantibusoppri-
mantur,vel infeopulos&promontoriaimpingant, non
finc naufragii pcriculo: ita in eo vkx gcnere, cui fe pars
maxima addixit, pericula crebriora_j.
}K> HK^BfiR* Gladiusacutuseflefolet.
M/prodeB quod non l&dere po/Iit' idems*
R* YhAl?A. Equitatioeqvis ingrataj.
Qtflifyfaos patimur manes-
Optat ephtpia bospiger y optat arare cabaUm-
Ridhr cquitationem defignat.
R^YK Inter gladiospr#ftantifsimuseftRagn. n agfU
Principibmplacutfie uiris non ultima laus eli>
Dehoc gladio conluleEddam. Vcteresnam^; non
equis modo (ed & gladiis nomina imponebant. Sicapud
Saxoncm lib.I I. Btafco utebaturpr&ftantis dcuminis, in* Gldmmml
ttJitaUfy longitudinis gladw quem LOI)! vocabat. Et na iml one '~
hm mu
lib. IV. EratRegi intditatt acuminis gladtm SKREPdi-
Bm y qui quodlibct obftaculi genm y unoferientis i&u y me-
dtumpenetrando dtjpnderet. Lib. V 1 1. Haldanm avitos
a matregladtos recepit, quorum alter ZIUSINGUSy al-
ter HU ^TTINQ USob colltmati acuminis nitorem-*)
vocabulum habuit- Sic pafsim alibi. Uc igiturinter o-
tnnes gladios ii^G^primatum obtinebat & pofTeflb-
N i tifuit
 100 LlTERATURA
ri fuit gratifsimus. Ita in qvovis rcrum gcnerc eft qvod
exceliat &
Pulchrum eBdigito monjtrari ac dicier hic eB>
ttiun*
Y*iR> Fratnbus fors cadem. Koivd rd rcov (piAoovi
Kaun vulnus,ulcus, vibiccm, pruriginem& fcabiemin-
dicat, qva facilius inficiuntur qui ejusdcm funt familiae 8c
cognationis. Hic latius pro cjvovis incommodocapivi-
detur qvod fratribus commune, cum alter alterius por*
tat onera_>.
BsCN Qui intcr cadavcra verfatur, cadaverofum quid
XMT
fpirat. Naar cadaver eft. Kaao7g opiAcov jL dvlo$ inSrj-
cyj xclkoc. G}uij>icem tangit, inquinabitur ab ea

Integra malaputrijt fmt conjunclaputrefcunt

Illicoy vicini concipientfy malum-***
H*gl. **IR. Grando gclidifsima frugum-j.
Natura fequitur femina cjvlsqvefm-
Hagel quae literae hujus eft appellatio, grandinem de-
fignat & frumentum vocatur, tum ob externam figurara*
,

tum qvod, cu m cadit, inftar fcminum fpargi videatur.

FRIMHR* Mundi creator Chriftus. Facik eft
omniapofie Deo>
Naul K. F M
R J R Cogit penuria nere. Naud 7 necefsi-
tas, penuria_5. Quafi dicerct: Parfimoniam parit nc*
cefsitas.

hAYAAhV* Nudus frigore alget. Pauperubiftjacet.

I* F^MlY. Glacies pontium latifsimus. y Qvcris
dirdvlm roov Mayfjbdrmv xgdl&. Ingens Natura vps eB-
BMKPilY. Duclorc indigcc ccccas Amicmrejw
r
vatubireopm eB>
a> <* JR Anni provcntusingens:
*Atinm inapricis maturat coUtbmurvas:
Anmus agit certalucidajigna vke^,.
Gumn*. ^Aar annum vel annonam , Gumna bona , dclicias,

provcntum defignat.
KM. Frotonis liberalitas fumma. Videtur Froro-
nem qvartum innuere, qvcmSaxo lib. VI, ait abeximia
largi-
 m ,
Runiga.
i
i
iiiii H *ill I
m
krgitate cognomen mutuatum efic^ aAdeo namfyltbera- J*'
lis extitit>ut recenti iargttatis conjuetudtne, prifea militix
JUpendta dupticaret, opes inpropaiulo baberet, c&teros lar-
gtendopmcurreret, omnesbumamtatislofficris aritcvenirety
fff quod difficillimum eft y utrtute
twvtdiam Dtncere con.
tenderet- SenfuseftjUtidemlib.l J. JSirtus aut pmmik
pafecitur* aut laudtbus imttatur. Ec <&ldajejiatemres da-
ta daniis habet-
h* }R> Sol (hoc literx nomen ) lumeri terrafc. *&
^Afyiciunt ocuiisjupert morta/ia jujtis.
MlTI Sacra religiose traclanda_*. Procul ejie pro-

fani. Luti id eftveneror^ ccrnuus adoro, revcrcnccr

habeo.
T. JR* Tyr ihter Afianosunimanus. Dehocldo-
loconfulendus Edda. Finguntnamq; huncTyrum cxiis
fuifle qui Diis erant proximi atq, ex Afianna cum Othi-
no huc delati. Sed ab infolitac magnitudinis lupo qvcm
vincire aggreflus cft manuum altcra mulclatus, fempcr
di clus unimanus. Hinc nibil ex omnt parte bedtum-j.

AhA- Fabro fepe flandum_*. Dti mortaltbus omnia

Judore vendunt. Labor xmmia vmcit improbus.

JR* Bctula arborum viridifsima: inter primas BUr^i,
namq; foliorum viriditatc luxuriare (olec. B, Biarkan
vcteres d i xere , n os Birl^ Lati ni Betulam-j. Jwveniltbus
amis luxurtant animi.
MFI. Lochonis vafritics fumma. Et hic Eddacon- ,

fulcndus. Videturinnucrc: &l4alum conjilium confultori

peJJtrmrJL-*.
h IR. Liqvor fponte c prruptisruic.
Rutt inconjulta Jwventus
St careatjrenis in vttii omne genus.
Y&h> Anrum peculium pretiofurm Qwdnonmoi*
tdia peclora cogis > aurijacrajames?
}R. Homo pulverisaugmehtum. sZldadur ho* udu
minemautvirumdefignat./W^ & umbrajumus.
YIFIIS Griphusmajoraccipicrc Cedemajori.
N ? &2R
 t02 .... LlTERATURA

Tt &* *R Arcus cam hyeme quam aeftate flexilis.

Cereus tn uitium fle&i-

hAlsA* Igne aduftus dolerc folet. Ubimorbu
ibi dolor-
.

Caput Vigesimum
T>e Literarum Dahicamm inventorihtii.
utphiiasdu "vUicunq; exterorum de literisGothicis feuDanicis
*utor Utera- I Ihaclenus memoriae aliqvid prodidcrunt,ineo maxi*
rumRumca-
^^m a ex partc confentire videntur, qvod Ulphilam
Gothorum in Moefia Epifcopum eas excogitaffe referant.
Socrates qvidem Hift. Ecclefiaft.lib. 4. cap.34.idem afferit ,.
ac inter primos id proponit, uc & Hift. Tripart. 1.8. cap. 1 }.

Niccphor.l.ii.cap.48. Sigeb.Gembl.deScript.Ecclcf.cap.
8.Angelus Rocha Bibl. Vat. pag 152. Hiice adftipulantur
Jornandes&Ricobaldus Ferrarienfis in Chronico. Gotfri-
dus Viterbienfis in Ghronic. parte 16. ad annum ccclxxui.
HocipfumdocetAlexanderSardiuS dererum invent.lib.1.,
yuffidat. qui eum non Ulphilam fed Vuffidam nominat, nifi men-
dum in Argentoratenfi codice quis effc exiftimaverit. Ab
his neqvaqvamdiffentire videtur Albertus Crantzius* qvi
lib. 2. Svecia? cap. 26. haec de eohabet: U^tjigotbi non tam
uipbtlai,
Qhrijfoani quam Arrianiper EpifcopumgenttsfuA Ulpbilam,
Oftrogothas gf Qepidas congenttles fuos^ fermenlo quod ,

acceperant corruperunt- Nam U erat Qotborum Apofto-

lus^finon Anttcbrtfim > quiQothicas literas adinxenit > qui
dminarum literarum jacrattfiimum tbejaurum y m Gothi-
cam lingvam fransfudit immixto quod imbiberatveneno.
,

Sic & Otto Epifcopus Frifingenfis Chron. 1. 4. cap. 16. Gul-

euifilM.
jjj^ GQthortfm Epifcopm, inqvit, Itteras tunc Gotbkas in-
<vemh in qvas cum dwinas fcripturas njertifiet^ ac in regno
Athalarictpmdicare cepifiet> Athalaricus eoquodpaganm
efiet multos ex m
fuppltcm affecit- Hifce fubicribunc an-
tiqui verfus Trochaici , qui dc variarum litcrarum invcn-
toribus circumrerunturin huncmodumj:
Moyfif

\
 RuNiCA. ioj

tfkfoyfes Hebrais primm exarauit literas; Mttfttife*

^Adente > Pbosnices^fagaci condiderunt Atticas^ mtmms.
Quas Latiriis fcrtptttamm edidit Ntcoftrata;
Abraham Syras j-jf ulemrepperit Cbdldaicas-
Ifis drtenon minore protulit Aigyptids.
Gulphilas promfitGetarumquasvidemmtfltimAs.
Trithemius qvendam Gordanis nomineeas inveniflc
refert Sicehim illefub initium libri d.Polygraphia?: Gor- Gnmfir

*/<##; Pr&ful Gothorum literas genti prbprias Uedit. Sed

quisjqualiSjautquoccmporehicGordanisvixeritjnonad-
dit, nifi fortehunc eundem effe cum Ulphila ex eo fufpica-
riliceat,qvodGothorum eumVocet praslulem: vel Jor- janumdes

nandem intelligat,qvem ipfealibi ctiam Jordanum vocat* >^* *-

& claruit (arteftante eodem in Scriptoribus Ecelefiafticis) am '

Anno Domini, DXXX, fubimperatorcjuftiniano: Is QtMdo vi-

cnim cx Monacho ctiam fadus eft Gothorum Epifcopus. *"*
TrithemiofubfcribitCornelius Agrippadcvanitatefcien-
tjarum cap. i tefte Vofsio de arte Grammatica, cap. IX,
qvamvis in Lugduhchfi excmplari ahttoMDC.impreffo
Cardanus* fedvitiofe, ut puto,legatur. Siccniiji habec:
Nam Gotthis Cdrdanus Eptfcopm Hteras dedit Scc,
Haeautemopihiones, prarfertim prior, quamvis na- ^W^ ***

clcnus trit* & a pletisq; rcceptae (Jnt, & approbatx: atta- J^w-
menfalfitatiscasarguuntinfinitainhisonsextanna,&hi-r////^"
fccliterisexarataHeroum Danicorummonumenta, qua: ****

ante veri Dei cultum erccla & pofita* tum infcriptiones >

tumpiclurarumfigurxoftendunt. Ulphilam Verohunc

fubralentelmpcratorc circa annum Chrifti CCCLXXX. Tvtt^'
vixiflcfupra oftehdim*,(velut qvidam volunt CCCLXX.)
pofteumverdjornafldesannisdhcentisquinqvaginta. Si
verd quis nulla cx iisquae hcic extant procetum Danico-
rum bufta,RunicisinfcriptiOnibusdecprai anteharctem-
pora cxftrucla fuiffeaffetat,refragrantem fibi invehiet, u-
niverfum hiftoriarum &
antiqvitatum Danicarum con-
fcnfum: eosq; crrpris convicet vel unica rupes Haraldian*
dc qua poftea_%
Ne-
 104 LlTERATURA

umeduui Neqvaqvam vcro co adduci mc patiar, ut cum johan-

viumnQnex- c Magno lib.7.cap. i.afleram eximi& magnitudinis Saxa
;

cogiut*. *veterum bufiis acfyecubus apud Gothos ajfixa^ literarum

formis infculptaperfuaderepofie > cpod ante dilwvium uni-
*verfale velpaulopoBigtga^iteawrtute ibierec~iafint> Id
cnirri aftruere ncc ulla cogit necelsitas, necpermittit veri-
tas. Abunde enim ex facrisHterisedoclifumustumtcm-
porisintam varias gentes& lingvas nondumdifsipatum
&diftra&umfuiiTegcnus humanum mulcd minus litc- :

o/4 ma-
rarum commcrcia aut varictatesvigere pocuiffe. Agnovit
gnushjperk- hoc frater Olaus, qvocirca hanc hyperbolem mitigare
Unfemume- fummoftudioconatuseft,dumomiiTahacclaufula, deeo
ec$rrt
f Jib. i. cap. jd. in hunc modum ipfis fermc ejus vcrbis difle-
'

ri t : Ab antiqufiimo tempore cum efient gigantes m Septen-

trionalibm terris, boceB, longeante imjentas literasLati-
nas & anteqvam Carmeta ex Gr&cia adhofiia Tjberis gf
Romanumfolum cum Evandropervemret, expuljisfy Abo-
riginibus gentcmillam rudem acplane fyhefiremmores^
literas docerent, habuerunt aqutlonaria regnafuas literas y
ffc- Tolcrabiliusforfan,rem accuratiuspeniiculanti hoc
videbitur.
TabHbfum- At & hoc fabulofum ccnfet Bcrnhardus a Malincrot
kecfutatMA' d c Nat. & uf u Lit. ca p. 3, fic inqvicns : Dubitari non poteli
hnmu
prorfus fabulofa efie, qua jfobannes gf Olaus cognomento
Adagni, Svecicarum rerum fcriptores traduntffuific du*
dumanteinuentas Latinas Literas Aquilonenfibus populis
ufurpatas literas, non multumArabicis, uti Hugo ait abfi-
miles>

saiicti />*-
Explofa dudum cft opinio Salicari Epifcopi Toleta-
tiieexpiof* ni ,
qui Alphabctum noftrum primum fuifTe exiftimabat
omnium,adeOq> in mundiprimordioAdamo traditum.
Siccnim contra cum difputat F.Ludovicus Portugalenfis
lib.i.cap.i. Globi Canonum &
fccretorum lingv* fanclae
& fcripturac divinae: Undejam manifefie apparet lapjmn
fuifie rcverendfiimum Dominum Salicxum Archiepifco-
pum Tole dum exifiimdvh Alphabetum litcrarum
, Gothi-
carvm
 RUNICA, tej
mwm*mmw HPWM -wtmm^^m^m^^ - **mmmmmmmmm 11 i i
1
' '

carum fmfie prtmum Aphabetum prmtos characleres &

prtmoparenpt datos: cut mtnime fufjragatur autoritas Di-
vt Hteronymtfub caput p Ex.echtel dtcentis tn antiquis /t-
hrts Samarttanorum Tav crucis habere fimilttudtnem^?^
cumDfvus Hteronymusmtmme loqyatur de htera T Go-
thtcafed oltm Hebr&a , qm qvidem Jignum Qhrtftt cru- &
cem repr#fentat>
Scd piacet judicium Bonavcnture Vulcanii dum in- Bon.vukami
qvit: Ego ueropacehorum autorum Oettcarum /tterarwn fentemu tk
^ 1

ufum apud Getas longeante Guiphtk tempora vtgutfie extftt- *^

mavertm; SedperGtdphtiamRomamsprimum mmtutfte> nkarum^.
qutppe qut in Itngvam Gothtcam Bib/tafacra cowverterit, cu-
jm exemplar A4>S tdfyvetifttfiimum Gothtcis /tteris ma-
jortbus Jcriptum , tna/tqua GermanmBtbltotheca delttefce-
reaudto. Quid vero in hac litcratura a Gulfila praftitum ulphiU quid
fupra monuimus. Notisenim qvibusdam prifcum iede- w toff<ttr4
amliterarum Alphabetumauxvt, utLatinje aliisq^Iingvis^^
delcribendis commodius inferviret. Locupletatum igi-
turabeo AiphabetumDanicum fatemur, fed non inven-
tum. Quia vero cxteris incognita antea non vila haec c- &
lementa communicavit, iisa,; libros qvosdam facros pri-
m^istransfcripfit,abignarisrerumaqvilonarium,inventio-
nis laus ci falfo attributaeft.
A qva fententia non plane abhorrere video clarifsi-
mumThcodorum Zvingerum Theat. human. V0I.4.I1DJ.
Gu/pht/a, inqvit .JiveU/pht/as Gothorum Eptfcopm Theo^
philt fuccefior iprtmum orthodoxus, moxfub l^alente Arta-
nus^nontam tnvenit Gothtcas /tteras (utSocratesl 4.^.33-
opinatur^ gf multis ante facu/is Gothos habutfte teftatm
Johannes Alagnus) quam ttsprimum tnfacris /tteris tnter-
pretandis ujhs eB> ^propterea earum twventor extittfte^,
*videatnr. Sic & Gerardus Vofsius de arte Grammatica
,

lib.i. cap. IX, ubi itadiiTerit: Lubens qutdemi/lud dedero>

quod Ulphtlas Gothicas diciturliteras inrventjie^ id exeopro-
ftBumutderi^quodantequamiUe Bibltatn Gothicam/tng-
vam tranjiultfiet 3 paucit ex eagente litera efient Cmgntta>
O ac
 1

\06 LlTERATURA
ac propterea nec baberei/las> nattombm altis crederen*
tur.

Genekardi Quod ( deqvo tamen nonimmerito

fi vcrum illud
deGermam- dubitaverint velleviterhiftoriistincli) qvod de Germanis
rumiueruo'
re f erc GJlb crtus Genebrardus in fpeculouniverfae hiftoriaej
pm *

longeanteeos,literarum cultura excelluiffe noftrates ma-

nifeftum Deiisenimad annum mundi }7oi,&V. C.
eft.

428. h*c memoriae prodere non vereturV T^ifcipltnarum

capaces cum non efietit Germani ab otlingentis annvs duntar
GermAM an xat)ideB\aCaroloA4agno,utipfimetajfirmant>fuamltn-
liter4
ltue Te- &uam hterts ceperunt exfcrtbere > gf cum Qhriftiana religio-
fera caroti ne Adufas excipere y M nenfit quxrendum > qutbus boc tem-
Magm. pore tum ibi /tteris uterentur. Literarum fecreta (tnqmt
^Tacttus) viri ffffcemin-A partter tlltc tgnorant* Hxc i lle ,

qvibus Germanosante tempora Caroli Magni literis caru-

iffe, nihilq; fcriptis aut ftylo exarafle adftruere conatur,
ineasSyIviusadannum Chrifti millefimumvelpau*
16 ampliusGermanos Iiteras accepiffe putat, qvod tamen
gencratim fuftineri non poffe exiftimat Bernhardusa Ma
lincrot traclatu dc literiscap.3: de pauck enimtantum cir-
adfdem conver/is,
ca ea tempora td<fo trans Rbenum ac
Danubiumpotius, qvam tn magna ut oltm dtclafmt Ger~
mania intelltgendum boc efie autumat- Lingvam auteni
Gcrmanicam primam fcribi ceptam efletempore Frideri-

. ci 1 1. teftatur Aventintis in Annal- Bojor. Qu'dam fub Ru-

dolpho primo Auftriaco diplomata ac publica acla reli'
qvavernaculaprimum lingva fcribi cepifle,afferunc.
Marcus Velferus Rerum Aug. Vindelic. lib. 5. ftatuic
Germanos temportbm Caroli Adagni prtmum cogttationes .

dc Ltterarumfiudiis fufceptfo rudes quamvis gff tncorrh

,
pofitas- Nam multa ab eofacu/o fa/fa veris tntermixta,
turbtdo quodammodo aheo ad nosfluyxrunt-
Noftra vero dum excutimus monuraenta, oculis ad-
Mommenu Jiucobvia, iisq; rcliclis, dcquorum setatc dubitari polsic,
m D4MM 600 Q ^ n j m am vetu
j ft atern ; si ccrta & fidei indubitatx feqva-
m."jmmmJ m ur > occurrunc haud paucaquxfexccntisfermeannisan-
cc
 RUNlCA. !?

teCaroli magni tempora, literis patriis, hoc eft, Runicis

funtcxarataj.
InterrcIiqvaemicatrupesHaraldianainBlekingia,cui
majorum fuorumresgeftasinfcribi curavit Hyldetandus
ilIefortifsimusjqvideletisregulis,Danicumimperiumin-
regritati rcftituit. Hujus autcm rupis fabricam in hunc
modum delineac Saxo nofter, in nobilifsimi operis pra:-
fati one pa g. 3 : Apud Blekingiam apta meantibm rupes mi*
ranclk literamm notk interftinBa confficitur. Sujuidem a
meridiano mari in deferta Ferendi& petrofa porrigitur fe*
mita, quam bin&li7ie& exiguo difcret&Jpatto, protracips in
longum duBibus amplet~iuntur. Inter quM medium loco
planumfa&is ad legendum figurps undi% fecm exaratum
o/ienditur. Quod licet adeojitu in&quale exifiat , ut modo
montium alta profcmdat , modo valliumima pmtereat^ eor
r
demtamen tenore^ literarum vejiigiafer uare dtgnofcitur-
t

VixitverohicHaraldus II. Hyldetanddiclus, temporibus Haraldwtifi

GalIieni!mperatoris,circaannum Domini CCLXX.ac-

%fj"*'
teftantibusidannalibusgentisnoftraindubitatis. Sedlon-
geanteviguiiTeapudnos, literas noftrasdubium non eft% tftftinD*.

cum PoeiismoxanativitateChrifti, tancoinpretiohicex-

*T
1'*
Y!!L
moxatempo-
. .
, c ,. .,.
titent,utea regnum lucratusruencHiarnus. Dequocon- rcnatickri*

fulcSaxonis librumfextum. Lltde antiqtrioribus a Saxo-A

ne mox in operis limineaddudtis, jam nihil dicarru.
Quisjgiturprimusillefucrit,qui gentem noftramhi- AutoriUer*
fce beaverit liceris etfi ob librorum &
voluminum penuri- rumRumca-
am , cautium quoq; Saxorumq; qvib 9 res mcmoria dignas rummiln -
retuu
mandabant majores noftri,devaftationem, colligcrc non
usqjadeo ficin proclivi: (ufpicor tamcn Adelrunam qucn-
dam(masfueritvelfoemina,perindceft)in Afia,antcmi-
grationem in Europam, ex Hebrxis maxima ex partecas ^***''*?*
collcgilTc, ac una cum gente huc detulilTe. Praeferticn cum defcmptT.
originationis, ut mox dicetur,veftigia adfint manifeftiisi-
ma,& nomcniis impofitum deautoreteftarividcatur.
Odino ctiam & aliis qvi ex Afia huc devencrc tribuucmul- odinmauttr
ti, antiqvitatu lllandicarum periti, undc ScOdinus Run- *#nmnu m

O 2 hofdi
 Ip8 LlTERATURA
hofdi lcuRunarumautor vocatur Sedqvantumexanti-
quikiroiscoMgcre licetdocumentisnoftris,qvendamFiM-
Fimbui
rlil nomine (qvem alii Fimbultyr, alii Fimbulthlilur

vocant) fuilTc memoratEddaSaemundi, cui Runarum ex

parte tribuiturinventio. Ortum quidem Diistribuere vi-
detur, propagationem Fimbulo, iculpturam Gdino. Sic
namcjj habet Verfusr
RhhA& YftMh YhhlA AY RAWA hUYl
YMF hlARA hlAYLYlAY hAWA hAAYh
HA hiY FMRpn FIKRHFIR
AY YAH FIYBIi^^IiMlii
AY Rilht *RAMhL RAYIA-
Runas nefcis gf refolutos characleres
Pragrandes characleres , pravalidos charatleres
Quos formartmt Deafirt,
Et Bimbulfencx illummavit
Ac incidit Odwus-
Hujus qvoq;fit mentio in Volulpa, Stropha 51. ubi
confilium Deorum variis derebus habitum proponitur:
AY A PIYBnMIk YAR\Ak RnMA-
Et de Fimbultyri 'Vetuftis Runis.
Huic igitur Runarum fi non inventionem propagatio- ,

nem tamen attribuilTe videntur vetcres.

Necabfurdum adeo fceminas in hujus laudis partici-
virorHmobi-
pationem venire, cumNicoltrarasquid tnbuantRomani
bmmunem fitin propatuloj&aliterario non minusquam bellico ex-
ercitio nunc lexum in his oris, olim nequaqvam exclu-
, ,

fum fuiiTe, tum Alrunarum tum Amazonum, etiam ab cx-

teris confignati docentaufus , cuivis notiisimi. De pun-
utera f-
ans ^ recentioribusdiximus capite undecimo 5 eas fcili-

iroUemaro cetconftanti Iflandorumaflertione, aWoIdemaro fecun-

immtk. do Daniae Regc vicloriofo cxcogitatas, unde etiam-
num WoldemarianaeRunx a peritis vo-
cari folent.

Cap.
 Runicm. iop
i .
i i ii i ! i
'
ii
f
.,

i mmmmmmmm 11111 ^
1 1 ~ ,,

CaP. VlGESlMUM PRIMUM.

2)<? origine Literarum Danicaruw.

UTgentes omnido omnesabHebrais orcum traxe- ^ Hf^^

rc,ica&lingv*eacliter^qu^antiquicacemaliquam Ungv* nti-
prx fe ferunc: Exiis enim qui liccris omnium pri- i v* faxcre.

moaliqvid mandaruncfuereIiberiSech,qui teftcjofepho

Antiqvic. Judaic.lib.i.induabuscolumnis difcipiinam rc
pifmn"fi
rum cceleftium a fe inveritam confcripferunt literis omni-
urh antiquiisimis, Hebraicis videlicet. Ex hifcc vetuftio-
res omnes orcas, ac inverfione,apicum additionc aut de-
trac1ione,propagacasefTe, qvivis fcrupulofior cjusrei exa-
minacordefacilividet. Ac noftrasquidem (quod ad ea- KtoiuUur*
'* rxu
rum antiquitatem probandam haud parum facit) ex hoc m
fonte manafle oftcndunt du&usadhuc in quam plurimis
parum admodum ab Hebraeis difcrepantes. Llc rationem
non plane nullam habere videantur, qui hafcc literas cx
Hebraeis formatas,unacum gentcnoftra, exAfia huc de-
Jacasarbitrancur.

Quicunq; autem ortus una

cum 2ttendere oportet, in eo cum Grascis, &Lacinisno-
veftigia obfervare geftit
u
.

^
nkarumcum
ftratesfacere,quod afiniftris in dextram progrediendo li- ncbrxkquo-

teras neqvaqvam vero vice verfa. HincquiHe-

pinsant,
"W * WA**
brxorum nocas cum noltns in omnibus conterie cupit*
in qvibusdam dextrum fimftrum redderc debet, ut con-
Nos clarifsima faltem perfcqvc-
vcnientia fiat evidentior.
mur. A noftrum nilaliudeft qvam n Alephtruncaturru:
ablata namq; columna dextra, paululum ere- & reliquo
clo,/I noftrum emergir. Imomultisinlocis nonpendu-
lumfedinclinatumpingitur^utviderelicet tabulaprima*
iecunda & tertia-%
B quarnviscumGneco& Latinoplaneconvcniatjac-
tamcn&Hcbraeumn Bethejusaliqvotprrebctduclus. Si
enimreclam cum transvcrfa illius ventrcm fpe#anceadje-
ccris hoc paclo M3 B noftrum habebis, Quinimo ubi for-

O ; tius

IIO LlTERATURA
tiusfonaredcbet acP repraefentare,ei punclum ieuDages
inferunt, nonfecusacHebra, utmoxdicetur.
F Plane eftinverfum a Gimel. Hoc autem hic quod
& in reliqvis ftudiose oblervandum qvod ma jores noftri
,

fimplicitati cum primis ftudentes,exlincis reciis & fimpli-

cibus, nullishamisautappendicibus onuftis, potiusfuos
literarum confecerint Characlcres, qvam velex tremulis>
autinarqvalitate ducluum fibidifsimilibus.
non minuscum Hebraeo quadrat qvam cumLati-
no D. enim ad l Dalet columnnulam appofucris &
Si ,

angulumpaulo obtufiorem reddidcris , res erit expedita_?,

Dageflatur quoq; a noftratibus utfortius fonet.
Jl quod quandoq; & ficfcribitur i plane Hebraeum

cft, columna finiftraaquibusdam adjrcitur, tum uc ab

Hebraso diftingvatur,tum utornatum ciconcilicntmajo-
renu.
I Jod prolongatutru.
eft

Qucmadmodum Hebrci litcrali nota deftituuntur,

ava expriraant vocalem E , ita & Daniantiqvi fcd ut pun- :

ctis qvibusdam illi hancliteram exhibent, ita & noftrates

punclo fcilicct impofito literac I. Verum obfervandahic

vcnit infignis barmonia intcr prifcum Hebracorum Jod &
noftrum. Antepuncloruminventionem,Hebrantresha-
bueruntCharacleres vocalium Aleph Jod Vau, quibus &
itautcbantur, ut Jod modo E modo J, Vav vel O vel V
valeret, tefte Vofsio lib. i.dc arte Gram. cap. 31. & MaHn-
erot de Nat. Lit. cap. 5. Sic noftratcs pcr figuram l modo E
modo I exprcflerunt,utin quamplurimis faxis vetuftiori-
busadhucvidcre licet. Recentiores autcm ut intcr notas
duarumharum diftinclarumvocalium manifeftius difcri-
mcnfaccrcntIliterampuncloinfignivcrunt,utEdinincli 9
cxprimerct. Atq; hujus qvidcm rnvcnti autorem agno-
fcuntWoldemarum II Dania? Rcgcm, utfupradocuim^
Y ctiam nonineptc a p deduciturcapitali curva dirc-
fla & cxtcnsa.
^ invcrfum cft h Lamcck, extenfi curva-*.
Quod
 Runica. m
Quod noftrates cx B fecerunc vencre punc1aco>hoc
totum HebraHs acccptum feruncqui pari modo ex 3 Beth,
addito Dagesfeu punt> 3 Pcfecerunt, illuftrioriginatU
onis argumento.
R planeHebraeumeft-iRefch, modo pcrpendicula-
rcm prafixeris lineam_>.
Longius proponcre non lubct, cura qvivis
petita hic
in hac Philologiae partc curiofior Cricicus, finc uilo nego-
tio plura reperire queat rftjjus generis, qvibus animum o-
bleclare,&mirandam Dei Opc.Maximi in haclitcrarum
propagatione & dcrivationc, providentiam admirari &
depracdicare valeat.
Hermannus Hugo de prima fcribendi origine cap.}.
Noftrashafce ex Syriacis orcasarbicracur, deanciqvifsimis .exsynatv
^ teff|

icadiflercns: t^tdentur prtm& hter& efieHebratc&yhispro-

mXt

xima nat& Qhaldaica, qu& <vix extant: deinde Afyrtafeu

BabylontcA Jeu $yriac&,fcu Aramea: licpoft pauca: fkc*
rumex Synacis juntArabic^y quibm hodiefy attmtwTur*
c&> Tartart ^ffSaraceni, auclore f^olaterrano lib- j>j>. cap.
n> Ex Synacts Samaritam> item> qud ad easpropim quam
ad Arabtcas accedunU Et forte ex iisdem Gothica non
multum hk abjimiles, quas Johannes gf Olaus Adagnt Ar-
chieptfcopi Upfalenfes ambo> ajunt diU ante Latinas literas
inventas yfulfie Aquilonaribm ufurpatas.

Caput Vigesimum secundum*

T>anicarum cum Gracis f Lattnis literu
Harmonia.
originiscum eciamGr#cx & Latinaefint
HUjus
rx,imo reliqvaefamofioresomncs;
litc-

non mirum Sc
noftras cum iis cognacioncm qvandam naberc_j>.
Quam hiccciam adumbrarc forfan necinucile, nec a fco*
poalicnum erit. Quod ut commodius prarftemus, una uw* gu*
cademq, operafpecimen Harmoniae elementorum Dani- c*&L*tw*
corum cum Gracis & Latinis oftcndcrc aggrediemur, co ml ^M-
quod
 112 L I T E R A T li R A

quotlGraeca aLatinis parum difcrepent(de majufculise-

nim didis ,
quae veras & genuinae funt Ioqvor) imo antiqvi-
tus eaedem fuerint. Quod ita probare nititur Polydorus
Virgilius de rerum inventoribus lib. i, cap. 6. Gmcas, in->
qvit, ueteres Itteras fuifse easdem pcne qua nunc Latin&
Junt,indtcioeBDelphtca tabula mea, qu& Romatnpalatto-
Adtnervadicata mBMtothecd conjptctebatur, Pimu (uti-
pfe tejiatur) temportbm. In Latium eas tejie Pltnto gff So-
ttno , intulere Pelasgi. Quidam r
uolunt Ntcoftratam Evan-
driArcadis matrem Lattnps prtmum,dedtfie^>, gjfc
SAlmafii de Cl.SalmafiusinPlinianis exercitationibuseousq; per-
Kunuepinio. venit, ut affercre non audeatLatinosomnium literarum
nomina&formase Grarcisexprefsifle, dimidiataseastan-
tum in pronunciando efferentes. Aufbnius
,

<
DimidiumBet& monofyUabum ItalicumBc*
Quod & in aliis, non tantum literis fed & vocibus fece-
runt: ut dito ab vtto fub &c. Idem Commentario dc
lingvaHellcnifticacap. 2.p 382 eoinclinare videtur, utlite-
ras hasnoftras aGrxcisConftantinopolitanistraclasputet.
Sic enim inquit: Licet a Gmcis Conftantmopolitanis qm
'Ptoftcuot proprii appellabantur , Runicas diclas opine-
mur. Arabes quofy appellabant Runi gf Rumi Romam*.
Sic Runicas pro Runtcus Itterasfuas anttquas Dani appella-
runt ex Gmcis illis exprefias. Nec major eorum anti-
quttas.

-RunkxUterx Nqftras verd literas cum Graecis magn.am affinitatern

tumGrttu habercdudum viditBonaventura Vulcanius,qVi ejusqvo-
q yccau fa m re ddere conatus eftin praefatione traclatus de
eonvemunt.

literis & lingva Gothorum,in huncmodum: Ltterapk-

Y&(fc Gothomm(itanoflr& ab eo appellabantur) cum Gr&co-

rum literis corweniunt^cum quibus ^lin^vammiftamhor
buerunt. Quod nimirum tn Aloefia marittma confede-
runt GeUy ubi ff Gmcorum (Jolonm. Adducit quoq,
in ejus rei teftimonium Poetarum decus Ovidium,qui a-
. pud Getas multos in cxilio vixit annos, lingvam eorum ita
ealluic*
 RubucA. ii^

calluit,utGetice>tiamIocutusfuerit; qvoddefeipfohaud
bfcure histeftatur: (
lin '
Hic quoif funt urbes Grau (quis credere pofiet) 0vidius

*
Inter inhumam nomtna Barbaru- m (aUuiu
Huc quofy Alileto mtfii venere coloni:
In% Getis Grajas conftituere domos*
Et alibi:

Gr&cafy cum Getko mijia loquela fom eB-

HincmeamBeda&Tftthemiusqvibusdamdefcende-
rcvidenturfententiam, utnoftras aGrecis ortasexiftima-
verintliteras. SicenimTrithemiusdeAlphabeto&mo-
do icribendi Normannorum Polygraphias lib.6: Nort-
manni cum Dacus dfiaticis de Infulis &andiani<s y qm nunc
Gothic&vocantur quondam egrefity GalJtamannis p/us quam
quadraginta pervagantes y gravfiime devaftarunt- Qui^
utrebus fuls confulerent arcanis y Beda Anafico teftante^,
Adonacho y novum^ pufchrumjcribcndz modum ex Gr&- .

corum hteris talemmvenerunU

}

Gracorumnamfy numeros ad quatuor^ff viginti y li-

teris decem co?npr&henfos Latinorum cbara&cribus adapta-

runt y ^ffub fchemate alieno noftras literas prudenter ab-

fconderunt- Sed non de hifce de qvibus hic fermo eft; ve^ RtmC(t uteriJt
rumaliis fecretioribus autorem loqvi manifeftum eft. At- GrtiU mU
tamenvctuftiores multoGrarcis has noftras eftenon pau- ^iores.

cafuntquae prabant. eodem fonte cum Cur liteu

Verum qvia ab
Grxcis&Latinis fluxerunt,non mirumquodcumiisma- xunic* cum
G
gnam affinitatem obtineant, acvcrum fic illudquod afle^ J* cmi
\
nunu
rit Commentariusin Alphabetum GothicumaB.Vulca-
nio editus, dum f\c inqvit: Pr&fens literaparttm Ebraif-
fat y partim Gr&ctfiat y interdumLatimfiat y qu&dampecu-
itaria habet. Quibus calculum fuum addit Joannes Sel-
den in Jano Anglico pag.19.fic inqviens: Accipias inte-
rim vetuftfiimos tllos Gothicos ff minm affabre fatlos ,
quosB-f^ulcamus Brugenfis nuper cumAnonjmi commen-
tariolo edidit characleres y Grajorwmpr& fe ferre multwn
(ut gjf Ruthenicos hodte)ffecimink<

P Quod
 l!4 LlTERATURA
Quod utmanifeftius evadac, particulariusaliqvantd
fingulas examinabimus.
Digammt^ .
p Purum putum videtur Digamma/Eolicum, lineis
Moiicum-,.
tra n sverfali b>us reclis in obliqvas commutatis.
Quinimo Alphabeto Gethico a Bonav. Vulcanio
in
in lucein emiflo,non obliqvis, fedre&is transverfis depi-
clumextat,hocpacloP':unde& commentator: Nequa-
quam dubiumefie ait quin majores capitale F Gethico more
fcripferint > quod ad Digamma ^olicumvergit-

h n inverfi LI figuram oftendic>eandemq;ferepotefta-

temobtinet. Licet ab Hebrcorum i Vav non nifi unius
columna? additione difcrepare iupra oftenderimus, unde
etiam originem traxit. In hujus literae fabrica ipfis Lati-
nis &
Grccis prudentiores extitifle Danos oftenditcom-
mentarius dc lingva Gothica a Vulcanio editus, loco iu-
pra a nobis allegato.
I> affinitatem curn Grxco videtur habere nullam,nifi
angulum unum trianguli adfemicirculumreduxeris: Sed
Latinum D, cujus etiam obtinet poteftatem ,quam proxi-
me ad ijus figuram accedic Quinimo in qvibusdam mo-
numentis , ita exaratum noftrurrrcernuur ut fere a Latino
nil difcrepet.

, In A peculiare quid obtinent noftrates pr# reliqvis.

Gracienim&Latiniadorisconfornnationem inprolatio-
nerefpexiflcvidentur, quod&innuitScaligerdecaufisL.
L. lib. i. cap. lo.dum inqvit: Ofuisfibi a natalibm uifyji-
guram attulit exprefia pi8a% ork rotunditate^j- Nollra-
tes vero ad poteftatem & valorem animum convertentes
cx duplici A illud potius conftare volucrunt. Ex forma i-
pfacommodiusmult6figurammutuantes,quamexuni-
usorganiprolationidicati accidentaliconformatione. Ut
non dicam reclas & obliqvas commodius fe fculpturaac-
commodare,quamcurvasautcirculares.
ExnoftroRtamGraciquamLatinifuumdefumpfif-
j^
fcvidentur, illi qvidem fulcrum adimendo: hi vero figu-
ram integramretinendo,fcdventrisangulum paululum in-
cuwando. Li-
 RtiNlCA. I!j

Lincam quam noftro R ademcrunt Grxci, fuum ut f

P cfformarent, Y adjecerunr, ut commodius cx cofuum
fbrmarentK,rcmanentibus veftigiisclarifsimis.
Ex noftro^ adempca perpendiculari fiium # Chi
nonfamofiorem fedadventitiampote-
Graeci fabricarunt,
ftatcm retinendo # enim noftrum cjvamvis ordinarie
, H
notet, attamen quandoq;& CH.
K Tam Grarci qvam Latini dextram adjeceruntco-
lumnam,accpicaN efformarunt poceftaciscjusdcm.
I Figura & poceftate plane* rclpondet. , I

A ManifeHiisima rctinct vcftigia dcrivationis ab A- 4

leph Hcbratorum, exhoceciam Alpha& ALacinorume-
mergit fi jugo leu linca transvcrsa, devaricata in medio
conjungancurcrura. DudUisenimalcer paululum cxten-
fusneminemcurbarepoceft. Quinimoin AlphabetoGrx*
coqvodCyrilIoadfcnbunt,pnmaliceraqua:Alpharepra>
fentaredebec& Hacdicitur plane ut noftrum Aarpingi-
tur in hunc modum A>
h Inclinacum Grxcorum prtfbet 2 fi ei bafis adda- ty
tur. Nec Latinorum S ab co difcrepat, nifi in eo quod ex
angulisacntisobtufosfeccrint,.quod iisctiamin aliisfami*
liare,ut fupraoftenfum. In/Eolicarum litcrarum cenlu
nocaquasGexprimitduclibusplanecum noftro h convc-
nit)Ut&inlliricoScIavorum,Cithno (cu C.
NecaT noftroabhorrentfigureGra?ca&Latina_j; f
nifi quod loco cufpidis reclam illi ponant transvcrfalcm,

quodneminem jureullo turbarepotcft. Hetrufcum figu-

ta ctiam plane convcnlt.
B planifsime in fuos tranftulerunt ufus.
j;
In ^ duclum dexcrum prolongaruntGraci; Latini v. jv
iotam figuram invcrterunc, diducloangulo.
Y inverfum amrutata columna: partc cmincntc, a
Grxcorum & Latinorum M
nonusqve adco abhorrec.
Quinimo fi columna Lunulam fccans ad finiftrarri incur-
vata trahatur, ac dexcro cornu crus adjiciatur, minufcu-
!um CJrxcorum ^ cgrcgie repracientabit, Si vcntri inclu-
 II 6 LlTERATURA
fus apex adimatur, Y prabet, nec multum abludit ab ea
figura qua /Egyptii F cxprimunt &/Eoles E.
Ex his facili negotio quivis collegerit primaevas Da*
nbrumliceras, cum Grarcis (ummam habere affinicatem:
MnkaHttr* pluresenim hiice jam enumeratis, majoribus noftris inu-
ijiure cum lii non fuiffe primitus, fupra oftenfum. Latinas eacenus

Liimvi ion
relpiciunt, quacenus Quxdam enim earum
illae Gracas.
grunnt..
adhucplane(untGraecae,ut B,M,T,Z; qua?daminvalde
paucis difcrepanc, de quibus erudice diflercnccm lege Sjsa-

ligerum de cauf. L. L. lib.i. cap. 40. Quin tantaomnino

ficcumGraecis Danicarum literarum affinicas, ut de origi-
nis&antiqvicacisprxrogacivacercarevideanturneminem
dubitare pofle arbitror. Imo non dcfunt qui.hifce aliisqj
ducli argumentis palam profiteri non verentur Grarcos fu-

am ex noftris, noftraq; lingva habcre origincm, imo &

literas &l?hilo(ophiam, acq-,hincefle qvod eorum voca-
bula cum eciamnum confoftent. Vide Adrianum
noftris
Sckreikium monitorum fccund. lib. 4. & hinc eft quod
'

ex Jofepho coritra Apianum doceat,Grxcos fero vix na- &

turam potuifle agnofcere literarum , antiquifsimum ea-
rum ufum habuifle aPhenicibus, &gloriari easaCad-
mo fc didicifle, bello Trojano eas nullas habuiflcj>.
Hinc liqvethallucinariTheodorumBibliandrurru
dum de ratione communi omnium lingvarum pag.17.ait:
A Latinis mnttio acceptas efie Gotbtcas /iteras arguere or-
dinemhterarum gf nomina
eundem, nec nomina, ncc
& figuras-
figuras easdem
Sed nec ordinem
fuiflc jam a-
bundedemonftratuuu.

CAPUT VlGESIMUM TER.TIUM.

DeLiterarum Ttynicarum jugationibm

Abbreviaturis dittis.

lAttmt cont- QUia hadtenus ea quae de Literarum Runicaium fi-

fojittt Dam- guris fimplicibus dicenda occurrebant perftrinxi-

rum-j*
mus; neqvaqvamcaprastermitccndavidentur,qv
cas-
 RuNICA. 117
__,-_ . 1
- " _ '
'
' ' " ii ' " . W-*M_-M____M< iiiiw j rif i _ - a

asdem concernunt,qvarenuscompofitionem admittunt,

ac una figura compofiti plurcs poceftates comprarhen-
duntj ad fyllabas hoc pa&o quam proxime accedentes.
Harum autem duo
occurrunt genera: unum quod P ^ta7i m c

^
vulgo Abbreviaruram vocant, alterum qvod diphthon- duogetsera.
gum quaequidem figuras fi refpicias
, , in Runica Literatura
nihildifferunt; kd poteftas &ufus difcrimen conftituit.
_q ve enjm hx atq, \\\x ex duabus figuris conflantur; Sed ^taTihn-
Diphthongi cx folisvocalibus; abbreviature verdetiam, vuturai&
tam &confbnante, qvhm duabusconfonantibus DiP hthons os
vocali
vl
1 _ n u! i_ r r m Literutua
in unum conglutinatis conltant. Ulx oblom iuavitatem Ruttica_.
-

8c eleganciam , hx vero ob compendium faltem iunt in-

ventae,
Si etenim in harum originem alciusinqvirerelubet, Mrcviatu-
rarumi *l i*
compeiiemus Jiteras invicem conneclere,itautunacom-
pofita ex pluribusfigura, duarum autplurium poteftates
continear,niIaiiuddocuiiTe quam necelsitatem, vel etiam
compendiofam elegantiam. Llbi enim cautium autli-
gnorum qvibus infculpi debebant, contradta adeo occur-
rebac capacitas; utauc ductusomnes, fineconfufioneca-
pcre nequiveric, aut feparatio ac diftra&io erFores parere
&ienfumdifturbarepotuerit, hiiceinventoaliqvooccur-
Commodius autem fefe obtulit nullum
rere funt coacli.
notarum ac figurarum }ugatione,(eucontra<5tione, qvam
Abbreviaturam jam vocare folemus. Necdubium eft, Mw*
nvuturh
quin cum eleganciam qvandam & artificium fingulare pre _

le rerrchoc ttudium animadverterent, quidam ei ubenus ftamt^,

cxcolendo fe tradidcrint. Adeo ut & integra monumen-
ta cxhifce conflata exhibuerincquidam,qua.vel Oedipo
indigere, quivis curiofius ea contcmplans fatebitur. De
hifcejugationibusitaadmefcripfitDn.MagnusOIaiLau-
fafienfis, Paftor in Boreali Iflandia digniffimus: Ex vul-
garibusRunis unicamcompofueruntliteramaddttis ex alik
apicibu* } integramdi8ionem, qti&illorumpropojito inferyt-

ret > conficientem ut ffi i c.AbAhR- Olaus. Ejus-

P } modi
 11$ LltfiRATURA
modinominus proprii mtricaturamper unicam literam^uidi
aliquando inprijco Jepulchri afiere. Puto eUam iteteres t-
Jios nefcio quo confilio aut fuperjiitione^ data operajiudmf
fe 3 nefacile /egipofiebquodjaxis fepulcbralibus inciderant-
Hanclitcrasintricandi rationem,vocarunt at tradla
Runum, quofimul carum cxtricationcm notarunt. Hoc
cnim olim magna? & licitae putabatur artis. Hinc Ragn-
valdus KolfoninRelationibus Grchadenfibus, pcculiari
cantilcna cnumcraturus > qvibus prae caueris, excellebat ar-
tibusita canit:

tAVb JY 1Y AR AA WTA
H>R*M4*R YAh IY Klh
ThY IY TR^PM RhKhY
TI JR YJR KAY AY HYIHR

hYRl* YAVl A YfthY: W

HYhA \Y AY R* HA KA4IR
*MR4MFFM YAh iY *AFFIft
XARZhbAM AY KRAYiAMh*
Quorum hic cft fcnfus.
Obleciamenta mibi nouem funt:
Scachicm ludus> Rsmarum /igaturcu^s
Librorum leclio,fabri!ium culturci>i
Nrves folels calco lignels ,
^Arcu quosups Jupero
Vidibm canto gf Poefi*
&
Remis y

At Tradla, proprieeft pedumconculcationealiqvid

dense* conftipare, hic mctaphorice loqvitur. Quaenam
nobilioris juventutis in leptentrione, olim fuerint excer-
citia, hic obitcr nota>?.

Abbreviatu-
Nullo vcro modo adduci poiTum ut crcdam ra%v-
ncapudD*. ygaXpfav anfam huic ftudio prarbuiffc, cum nec chartar
H9s mnfunt
ncc ccrae u fum noftratcs habuifle repcriam, quibus celeri
inventXfl n i o

r

aut iaxa & ca utes,aut

i i

(mbendt tc- ttyloquidpiamimprimipotuerit.Sed

kmmnu^ ligna duriufcula, fagina inprimis,qvorum fculpturaeopc-
Tamrcqvirunt tardiorem, temporisq; traclum majorcm.
Dc
 -
R Ll N C A.
1
- - -
IlQ
1

De ea loqvor ra^vy^ct^ict qva olim exccliebanc apud Noum Ko ~

Romanos Notarii dicli, de qvibus ita Martialis:

Qurrant verba licet, manm efi ve/ocwr illis^
Nondum linguafuumj dextraperegit opm*
A notis enimdi&i Notarii, quibusutebanturad ora- ^tammde
cioncs,conciones, aliasq; pro roftris habitas declamatio-
nes,incredibili velocitateexcipiendas. Quorumartifici-
mrmum
um eleganter expreisit Aufonius, fuum in hunc modum
polito Epigrammatc afFatus Notariurru :

Puer notarum pr&petum-j>

So/lers minijier advo/cL^-
Et poft pauca_?:
Tufenja noflripeUoris
l^ix dtB-a^jam cerus tenes.
Sentiretam uelox mihi I

l^eUem dedifiet mens mea .,

6)uam prxpetis dextm fugd

*lume loquentem pravenus.
Eufebius in Chronicis teftatur Tyronem M. Tuilii Notaramau .

Libertum harum notarum fuilTe autorem_j. Trithemius wTyro.

vero ipfum Tullium Ciceronem, librum notarum non
parvx qvantitatis fcripfiffe refert. Quem S. Cyprianus
Chartaginenfium Praeful & Martyr mu!cis& notis & di-
<5tionibus ampliavit, adjiciens vocabula Chriftianorurru
ufibus neceflaria Rarus es~i
: codex, &ame femel dunta-
xat repertm, inquit Tritbemim u/timo de Po/ygrapbta li-
bro vtlt^ precio emptm- Vidc reliqua jucunda fcicu, mox
in principio libri citati.
Hanc \ta(\;Ta%uy%a(plcic. artem, licetinhisorisan-
tiqvituslocum habere non potuiffe, mihi pcrfuafum ha-
bcam : commoditatis tamen ejusdem, aut elegantia? ra-
tionem, iisdcquibus jam loquimur literarum nexibus,
majofes noftros habere voluiffe crediderim.
Ac quamvis jugatas ha: Danorum litera? quae veteri* Albnvhtu-
bus Slitrur & Fefjur videntur diclae, de quibus ccnfule_5 **&?'"*
*
cap. V. hujus libri pag. 40. ubi deMalrunis compofitis agi-
JJ^
tur.
 120 LlTERATURA
tur, cum Gjxcorumac Romanorumduplkibus ineoar-
finitatem aliqvam contraxifle videantur, qvod valoremj
duarum literarumteneant: ineotamen ab iliisdifferunt,
quod dupliees, una figura fimplici> & ex aliis non compo-
fita> poteftatem duarum (qvibus nihil fimile, qu6 ad figu-

rasexprimunt) obtineant: jugataeveroin unafigura,fed

ex duabus diverfis eompofita , poteftatem duarum ex qu i-
buscomponuntur,habeant. In hacvero jugatione, vel
vocalem vocali, vel confonantem vocali, vel confonan-
AbhrevUtu- tem confonanti, copularunt. Quod paradigmate fre-
wRunhace-
lebriores.
q UCru iorcs abbreviandi rationesexhibentehic ob oculos
*

ponere lubet.

r
k
h t k k
K
A Y X 71 7 ^IjTFF ^fJTJ
*
p* k
4
fe
& *
iY
a.
h
#
Y K K K x
i fc >
A Xhk * A# ^ A*x
1 i\ \* t
T * * * y
Jf X t\ f f * *| i,L 4#* *
Pnecipui ac principales hi funt jugationum modi,qvi-
bus , fi qvi alii in monumentis occurrant, addi & fuis lo-
cisinferipoffiint. In hac namq; tabella, capitales, prin-
cipaliloco, perpendiculariter fibi invicem fubfeqventes,
fundamentales quafi funt Sc fubftantiales: reliqua? fim-
plicesfummum tabellaeoccupantes,adjeclitiae feu acciden-
talesjexqvibusomncsabbreviaturxfuntconflata?.
LitewutHs Obfervandum hic venit, qvandoq, fieri*, ut una ea-
yiwpif^-demq;notafimplicislitera!poteftatemobtineatgeminam,

7 ^abZivf-
zcin unam cxhisjugatis obfiguraefimilitudinemdegene'
atmx. ret. SicA quae nota eft Y vel R, etiam an defignat.
h qu*e nota eft N, etiam en (yllabam exhibet. Quod ta-
men peculiari orthographias Danicaslege contingit, qua
vocalis confonanti inclufa, non fcribi, kd fubintclligi
quandoq, folet. Idem etiam in R crcbro ufu venit. Huc
quoq; fpcclat fc , qnae licct O vocalem cxprimat coromu-
niten
niter: attamen haudraroduplicatum cft K fcu Lati- NN
num, ut in monumcnto Tingveldenfi Yik Mcnn. Sic
& loco duplicis A quandocj; oceurrir.
Hoc Ioco de neotericorum invento,literis IcilicetDa- ^^/^
gclTatis feu punclatis alicjvid monendum vidctur, fiqui-
dem ad naturam jugatorum qvam proxime accedunt, eo
quod ex litera & punelo conflentut; quia tamcn potefta-
tempuramtScfimplicemobtinentadfimpliccspotiusquis-
piam eas retulerit., Quod etiam a plerisq; factitacum vide-
mus, qui in (erie Alphabetica, fua illis affignarc loca ne-
quaquam dubitarunt.
Nifi quis mcdiam intcr utraso,, naturam fortitas eas
efle arbitretur, quod facile conceflerim, eo quod figura"
fint comoofitae; valore vcro fimplices. Sunt autcm hx
quarum inventionem Waldemaro fecundo vicloriofb midemri
*"**
Danorum Rcgi afcribunc cun&i; adeo ut U^aldcmars
Ryncr etiamnum vocentur.
k I F B 4
Y ETH G V P TH.
.Si Mercacorum aliorumq; figna & figilla rJZt^Mi.
vetuftiora
examinaveris exhifce jugatis ortum traxifle videbis. No- ora/itmiite-
minis enim proprii & parentis vel cognominis literas pri- r*i uz*M>
masveletiamomnes totiusnominisapices (utfupraoftcn-
fum) copulantes, fua conflarunt infignia majores. In rc-
centioribus vcroid minus apparet, tum quod filii paren-
tum fibi vendicent figna, tum quod Romanis characleri-
bus jam utantur. Qui tamen huic ului non ita commode
applicantur, eo qvodduclibus curvis accircularibusfca-
teant,qvi vafis ligneis > aliisq; mercium fafcibus non ita a-
y
pte infculpunturatq; recli, quibus maxima ex parte con>
ftant Runicarnoftne*

CaPUT VlGESIMllM QVAkTUM

De cDij?hthongH Literatura T)anic&.
ALterum compofitarum Hterarum genus ut attinga- bebiphbo-
mus,quod Diphthongosvocant; neqvaqvamvarias g*qmdm-
 l-l LlTERATURA
de iisGrammaticorum quarftiontrs, ankilicec finc Diph-
thongi? qvidfint? anadliterarum velfyllabarumclaffem
percineant? agitabimus. Cum noftri non fit inftituci
Grammaticorum minutias excucerev fed Runicae Licera-
turae nacuram iriqvirere, acdenfifsimis oblivionis teflebris
involutos ejus duclus lucem protrahere ac aetcmicaci
iri

confecrare. a igicurquae de Diphchongis noftris tam a

Scalda, qvamabaliisfide dignis haufimus monumencis,
quam fieri potcft, brcvifsimis fumus alfaturi, ut quae no-
ftracium de iis fueric fentencia non ignorecur.
Dipbtbonni yy fyllabas a majoribus noftris relacas cffe Dlphchon^
jum jjiUM.
g OS a (fer c Arngrimus Crymogea: lib-i.cap.j. necdiffenci-
i

revidecurScalda. Vocancurverovecerilirigva M^lYflK*

umpgfr.
YAR- Lymyngar quaficonglutinatas: coquod in iis voca-
itaconglutinenturac combinentur, acfi glutine quo-
les
Turbiioden. dam juncte effcnt. Vocantur &
-UiIfcMjCHKPflRi
dur-
Tmkliodcndm feu bilona?, quod Graco rclpondcc no-
mini.
Defcribituf porro Dfphthongus aScalda in hunc mo
Dipbthongi dum: flMUhYhh IR hAYA^ MlYflKFfiY 4WF-
d&uti: YU RAWARhlAWA HRKI hAYhrAFhhWR I

*R BAMA >MM>i APH *iIKft< Diphchonguscftdu-

arum vocalium conglucinacioin uriam fyllabam, qvarurn
fuam poceftatem.
qvasvis recinet Quacuor porro ialin-
gua Lacina Diphchongos effe aic : fcd in Runica quinq; >
Dipbthongi quaseriumerare ubi aggrcdicur, fic inqvic: HkWLK I-
awfttfiif
Rri MiYflKF^A hAAVk I RhKhY, \ FfcRIY B,
qv ^'
h FIIRU AU, * FfiRIA AY I, AY hA *R*I>IB*-
lAlYhh \Y\ 1 NMIKfl iEY, * FIRU E AY O,
Mt. JR *IK FMRPI HMlAiYhY JM4IKIWP I

!R *4K UYl I RftKhY. Ha< funt Diphthongi Ru-

nica? pro /E, h pro AU, f pro E& t, & hxc Diph-
thongus notl eft apud Lacirios, AY: % prO E & O. Harc
eft qvarca Diphchongus apud Latirios, qvas ncn rcperi-

tur inlingvaRunica.
Obfcurior aliqvanto bicautOreft^acfcriipulos injicic

haud
 RllfllCA. !2J
__ '1 1
1 I .i ~^_
haud levcs , adeo ut corruptum arbitrer illum qvo ego u- ^HP"* & ,

fusffim^codicem. Affirmatnamc]; primo Diphthongos fxamHuH

Runicas quincj,*eiTe, at ubi earum catalogurh inftituere
debet, quatuor fakem prdponit, ex quibustamen quar*
tam in Latini (altem lingva: non vero inRunica reperirt
docet. Sed cum nec Diphthdngorum figura> nec earun^
dem valorrit^&perfpicue fit exhibitus, textum deprava-
tum efle amanuenfis incuria , clare latis patet. Senfus ta-

mcn aucoris abscjjdubiohic erit. Diphthongi Runicse

funtcjuincjif pro/E,/h proau, \ proei, (hocetcnim&
fupradocuit)/y (cnjus figura omittitnr) # pro Oe, qu*
Runica non eft. Si igitur rem a?qva lance xftimes, dua:
falfiem figune Diphthongorum Runicarum funt propofi^
xx. \ & A\ potefhtes quatuorj /, AU, E(,/Y, qvinta

omifla eft, aut a(fumenda Oe, qua: Iicet dicatur non eiTe
Runica, ejustamcn arquivalentemhabemus $, forian
cxprimendam. Sed ioiitam autoris hic defideramus pef-
fpicuitateiru.

Rationem Verd Diphthongos conficicndi, & cur ifl Diphtlm^i

iisquxdam vocalcs praponantur* quacdam veropoftpo- Mn^mi%
*
j r -l r ratia*.
r4jri
cum fic inqvit:
nantur, doccre conatur in icqventibus,
JillYIA R4I>MR*fR JRfi FIRlR ^iKIMHA I hAY^
MlYHKFfiY, hiY A AY i IKK hflYlA JRfl JB-
AlRhYlKAHA hiY i AY 1 AY ti> AY JRfi Hli
RAWARhAAVlh M4fiRNF-f FIRI*iKIB>MIA
1 M^Y^IKMlYfiKFIlY IR WMM*M^.*"ff>I

*lKfi HihAA RAWARAAH iMMRlKk JKK *IKL&

1P4IRMM4IR JR lAiRRl hAAltA l.*MH
FRJiK R>fI>MRfKK,fA. JtJY'4'FflR 4'4FH*IK
1 FflR \AYAAY h> AV HM >fl> I>/M iMrfMK
*R FR4HKK/IRJ |1R hAiR BRH*MiKfl HTIK-
|>!U ^F FfiRfA HTfKI>R fK *M4 HFR4R4 *fF
FR>IY>f A HlMB>H ^F YilR^f *iPIU RflY IR
AAY *A\YRA \A\ *M FIRIA AA hlAAA I
MYMlYfiKF !R FfiRY/fR hYAKAk JK *M4
1B4JR \R FiRYHR^.
Q^ Quf
 124 LlTERATURA
Quardam vocales funcprarpofira in conglucinatione,
utA&E, qu#dam poftpofitxuc E& I,0&U. Ec ha?
quidem vocales naturaliterin conjunclioneanteponuntur,
<jvar fonum fuum habent in extimis foni organis in homi*

ne. Atilte poftponuntur,qva:propinqviores funt enun-

ciationifoni. UtA prius qvamUin Au,Epriusquam O
& U in Eo, Eu. Quia ille fonus eft vicinior qvi peclori
propinqvior,&priusfit quam crafsiorille,quiinanterio-
vocaiium^ ribusformatur. Non vidcturhocautoris ftudium,ab or-
ganisvocidicatis, diflferentiam ac prolationem literarum
^TJor**-
nkfumpt*. defumendi,vitupcrandum. Siqvidem a caufis naturali-
busdepromptum, &aliorum, quiineo ftrenue defuda-
runt, ad lafsitudinem usq; defatigavit ingenia.r. Vcrum
qvominusmentem autorisexacleafleqvamur facit codi-
cis, qvoufifumusantiqvitiS minusq; exacla fcribcndira-
tio,

Dtphtbongi Sed qviaex profefib Diphthongorum doclrin<im tra-

(ur a Rmu
#anc arn proponit; rationes non omittic, qvibus rreci in
|

lingvam noftram Diphthongos incroduxcrunc, dum in

huncmodumpergit: A lAAWh IR HBKFWt Ffc-
RIR miAR HAYlk FnKfnY. FftRIA *M
WlYRi> AY HhWR YRAUh AY HAYYAl HM-
41KF. JK 1 MRRIKn F^R 4hIMA HAYR> YAk
YRA\\\ AY *HA}> WiYRh YhRlk YRAUlAk
HAYAk iR WMAVYhH FnKHKK 1 K*fRR*Kn>
HiY I HWnY MFKnY YIR AY HIR, AA FRH-
U,HK YRA F**RK*fFKnY HIR AY YIR AY
AlRhY PIMFnY. IKK FHRIA *MA*H YiYRhY
IR HB4rfKFn*i FnKPnY h*Y *IR MFR *FR-
pni YIYRA l\Y\k *M**M *JI^MR IK MfFR,
>iiFR- A Latinis tribus dccaufis excogicaca cft Diph-
chongus: propccr foni concinnicacem, diftinclioncm 6c
compoficioncm. SedinlingvaSepcencrionali,duabus de
caufis, propcerdiftinclionem &
concinnitacem foni. Pro.
pter diftinclioncm invencacft Diphchongus in lingva Sc
pcencrionali , ut in hifce Mer, Ser, quo fiac feparacio in an*
tedi-
 RllNflCA. 125

tediclis Ser & Mer (IegendumvidcturSier& Mier, alio-

qvin hicnullaDiphthongus) aliisc^fimilibus ,fed propter
ioni concinnitatem inventa eft Diphthongus, ut Logr,
orgr, quia fuavius videtur fonare q vam Largr , argr. Quo Diphth^
patfo Diphthoneus ob feparationem vcl diftin&ionem fit i t,0 hodo vb
< '

inventa dubitare quis polsct, cum

conjun- tnvemx cjus natura ln
u
clipne&conglutinationeduarum v6caliumc6fiftat,qva?
feparationi adverfatur.Sed absq; dubio illam autorintelli-
gitfeparationem>qvadiverfasvocesvocalibusiisdemcon-
ftantibus foni facit diftindtionem , utvidelicct aliterprb-
nunciandumfitMi-erfeparatisE&I,aliterMier,in Oiph-
thongum iisdcm vocalibus coalefcentibus. Scd dc Diph-
thongis cx praefcripto Scaldac h#c fufFeceri t. ri

Caput Vigesimum qvintum.

7)e modo fcrtbendi T)anomrru*

Uatuor fuifleuficatioresvariarum gentium fcribcn* ffl$A?'

Idi modos eleganter & docle oftendit clarilsimus nmum-\
Gerardus Vofsius dearteGramm.lib.i. cnp. xxxiv.
;*
Primus,qvifitadcxtrainfiniftram, qvoufifunt Hebra?i>
lt
Chaldaei>Syri,Arabes,/gyptii. Secundus, cum primo
a dextra finiftrorfum f cribitur , & ubi ad finiftram pagina:
partcm deventum,inde dextrorfum recurritur. Qui mos
antiqvifsimis Grarcis ftiit in ufu cum^j&^cCp^cV voca-
m
,

runt. TertiusvuIgatuseft,afiniftradextrorfum;quiGre>
cis, Latinis, & plerisq; Europaris Quartus a
familiaris. lv -

fummoad imum; qvoufifuntincolasTrapobana:& eti-

amnum utuntur Indi , prsefertim Sinenfes, aqvibusdam
Taspocon di&us. /Ethiopibus hunc modum familiarem
fuiffcdocet Alexander ab AlexandroGenial dier.liba.c.30.
Quintum modumyquo nonmododcor{um,fed&rede- Quintwan
undo mox furfum &go<py]$6v r in ufu non fuiffe arbi-
, * /*
tratur.

Athocfidelitcrisinmcmbranis&chartiscxaratisfo^ ^H D *
lum irKclli&at.forfanconccdenckim: ~
fedfideiisquasma- f luresmdi
'
tccurrunt*

Q* J jorcs
 \i6 LlTERATURA
jores noftri faxis & cautibus infculpferunt, inielleclum
qvoq; velit, ailenfum praebere ncqvea Monumenta n.
antiqviora patriae diligentius perluftranti , non hic modo
fed &
alibi plures occurrent, deqvibusnecelsario aliqvid

monendum duxi; cum tanta ludant varietate, utdata o-

peracacertaiTe videantur, noftrates.
Trimus* A dextra in finiftram , nullum noftratium exaratutru
vidi, quamvis in tabula Bureana quadam extent, ananimi
cau(aitafcripta,anver6efaxiseruta,ignoro. Nifi forian
faxum Avenfloenfe in Fionia huc referre vifum fit, quod
duplicem continet infcriptionem, quarum una a dextris,
altera a finiftris incipit &
in intermcdiam voccm qvae: in ,

utracj; rcpetenda,finitur.
Semndus. Nec fecundum modum quem S^o^yjSov vocant,
,

in qvo a dextra finiftrorfum fcribitur, ckdeinde dextror-

fum rccurritur, noftratibus familiarcm fuiffe, ex Monu-
mentisquae haclenusad medelatafunt,colligerevalui.
Ttrtius Tcrtio vero, utpote vulgato, jam nobis complur&j
exarata cernuntur. InSelandia: Orethinganum. InSca-
nia: Lcragrienfc. InCimbria: Allingenfc, Grenftencnie,
Jellingenlia & alia.
Quae omnia a finiftris initium capi-
unt, & morcRomanis confueto, ad dextram pergunt.Sed
Ca ^o^cVfunt&hujusgeneris quac ad &s*0?tyJbV rererri pofle vi-
dentur, qvale eftTuorupenfe in Cimbria. Incipit enim

i finiftris, & ubi ad dextram pervenit, recurrit ad fini-

ftrarru.

Qtuitui Quartum, qvoa fummo ad imum, non recurrentc

furfum duclu,fimpliciterfribunt,noftratibus familiarcm
haud fuiffcarbitror, qvodcjus nondum viderim exempla.
Quintm At qvuiti,qvem Voisiusdari negat,Wf0(P^<&V ncm-
peafummo ad imum, cxcmplum clarifsimum habemus
in Clementino monumentoprimoin Boringholmo cx-
tantc. Sculptura characlerum , afummo lapidis incipit a
dextra, hinc ad imum pcrgit, qvo ubi ium-
pcrvcnit, ad
mum recurrit & moxln fpiras volvitur, Necdubitoquin
'
ura cjus gcneris cxtcnt.
Modo-
 RllNlCAi -'
127
r ' -
i i

Modorum
propoficofum, ha?c func cxem-
a Vofsio
pla apudnos extancia: jarh alios videamus abipfo hon ta-
<ftos.

Abimo ad fummum , unicotraeiu , exarancur in Cirri-

mm '

bria: Gunderupenfe primUm&Haverfloenfe. Pluribus

tradibusrionfecurrcncibus,inSelandia: Trygveldenlc_?.
InScania: Opagrienfe>Fulienfe. In Lalandia: Brignicen-
ie.InCimbria: Bfynderfloenio. Abimo adfumrnum
recurrentibuSj&<r^oCP^Vmore,verfibus cxaranturinSe- ;

landia ; Sandbyenfe. In Scania.Scroenfeprimum. InFio-

niaRonningenfe, Flemlofenfe. In Lalandia: Tiletfenfe,
Scolengenle, Tirftadenfe. InCimbria: Hcrmindanum*
Longenfefecundum, Gunderupenfefecundum. Eft & iri
Bornholmia Clementinum fecundum, quod dupliccm
infcriptionem oftencat, quarum altera a dextra baleos in-
afcendendo, ut Sxzpc&YjQcv recurric pcr (cctin-
cipit, & >

diim Iapidislacus,&demumafcendicin certio: altcraaba-

ieosfiniftro incip^&parimodotriaperrcptatlatcrajUSC]-,
dum definat in eodem latere, in quo prior.
CireuIaremambicumabfolvit,inCimbria,Glenftn> Septimus.
penfe. InNorvcgia,inDioecefi Afloenfi: Holmenfe. In*
terBoringholmica; Nicolaicanum primum, &irtejusmc-
ditujlio crucis in modum deculTacim pars infcriptionis le-
gitur. Circularem vrro bafin columna: cingit infcnptio
Vregerflevienfis in Cimbria_j.
Semicirculumconfticuunc, abimofiniftri laterisadi- Ociavut.
mumdexcri,perapicemcranscurrencia: InSelandia: Alfte-
denfe. Waldkieranum, Scroenfe fecundum,
In Scania:
Gorftangenfe, Afumenfej Scorbyenfe, Huneftadenfc_j>,
Vedmansbojenfc, Fofsienfc, Holmcnfe,Lofenenfc. In
Boringholmc: Aakirkebyenfc, Aakierenfe primum, quod
in medio tra&um habec, a verticeiu imtim tendentcm,Aa-
kicrenfe fecundum, Laurentianum,Gyldenagrertfe. Jn
CimbriaRandrufienfe, Huncnfe, Gudingenfe, Oddum-
menfe. Ab imo dcxcri lateris , finiftrorfum femicifculum
confticuuntinFionia: Allerupenfc, InCimbriaHuorum-
men-
 n% Literatura
menfe. Scmicirculari femelacfepius recurrenteperfpiraS
traclu , extant in Scania : Biergefoenfe fecundum , Kiobin-
genfe, Siorupenfe, Huneftadenfe. Boringholmo: Ni* In
colaitanum. InCimbria: Hobroenfe>Tuordrupenfe.
msits. , Quadratoperlimbum faxitraclu,vifiturinScania:AU
vumenfe,Tulftruper.fe. InCimbria:Giefingholmenlo*
Sed duo faltem quadrati latera oblongioraexorn mt in Sca-
nia: Hobyenfe. InCimbria: Gellerslovenfe. Unum ve*
ro&fummuminScania," Lofenenfeprimurru.
Drdm*. Trigoni formam exhibet infcriptio Biergefoenfis
prima^ in Scania_5.
. . Crucisideam,decuflatimfcfecantibuslineis,exhibet
inNorvegia,Dicecefi Afloenfi, TofTogenenfe, &inSca-
nu: Lifterenfe_j>.
Buoctecinw. Transverfim per faxi corpus, ab unblatere in aliud
pergit notarum fcriesinmonumentis Scanicis: Hobyen-
le&Storkiano* InFionico Albcccenfi.
Hxc exempli loco adducere lubuit ex iis qva? noftra
deMonumentisDanicisdelineataexhibentcommentaria;
cjvibus omnibus etiam hodierna die fidem conciliat ocu-
lans infpeclio. Quibus Ci opus eflet, ex Norvagicis plura
addi pofTent,fedha:cfunicientcr potioresveterum Dano-
rum literas exarandi modos oboculosponunt.
Ex iuperiGribus v.prsefertim iis qvae dequintd modo
dixim 9 ,liqvet non plane exorbitafle Zvingerum lib, i. Vo^
,

zvtngtrm
]u m v. u b ai t Secundum longitudinem a fummo adimum>
. i i :
'
iJ

gff h mc rurfks afcendendo , ve/uti perjfiiras (quas Sol an-

'

nuo motUyper Zodiacumfacere dicitur)fcripjifieGothosve*

teres in faxps vetujiij&mis 3 qu& etiamnum exjlent. Quod
locum OlaiMagniattinet, ex qvo harc collegifle videtur,
is cxtat lib. i, cap. XXIX. editionisRomariae, ubi ha?c legun-
tur : Scriptur& 'vero a dextro latere, inpede Saxarum in-
* cboaU j m
in verticem > ff tandem reflecl-endo , injinijiro
<fo
r
pedefinita, ueliterumeodemordtne interim elevata, de^
prefiafy terminantur- Quibus modum SxrgoCPtjddv, qvo
abimoadfummum,&afummoadimumrecurrendo li*

ter*
 RuNICA. _ 120
fm i iiiii iii ii rm il I
'
-^.^ t
^.^^ ^ _l .

leneexarantur&alternis verfibus, nuncalcendendodudl*

trahuntur delineare videtur. At lib. i. cap.vu. nihil plane
habet qvod huc fpecletj fiqvidem de neceflaria ventorum
cognitione infcribitur, de vcntis pcr univerfiim agitca- &
pitisdifcurfums verum capitexxxvi,adqvodVofsiurtire*
ipicere arbitror, haec leguntur: His itafy (ut in Hflorid
tharif&mi fratris mei Joannis A4agni anieceflorps archie-
pifcopi Upfalenfis f^IL habetur) resgeflas lapidi*
lib. i-cap-
bus tmprmientcs > fimpitern& memori& tradiderunt*
Errare igitur liquct Hef mannu Hueonem (a qvo forJan ***##"
deceptusVofsi 9 )quideprimafcribendioriginecap8. hunc
fcribendimodum falfo Gothis attribui ait a Theodoro
Zvingero. Cum liquidus fatis fit locus libri r.cap.2p. Im-
merito concludit Olaum nuspiam hoc fcribere. Nec ulli* \
inomenti cftratioHugonisexVulcanioaddu6ta,inhunc
modum Qertiflime autem lapfum efle Zvingerum ojlen*
:

dit Bonauentura J^ulcanim libello de literis Qetarumfeu

Gothorum 3 ubi omncs eorum infcriptiones fcript&funt 4U-
*vd ad dcxtram inlatum> more nojiro 'vulgan^nulla omni*
noafummo in tmumperuerfm^ Vcrum non ar.imadver*
tit Huo a Vulcanio non nifi tria adducla eflc monumen*

ta ex numero tam immenfo, eaq; non intcgra, nec eo mo*

do qvoinfaxis confpiriuntur.Primum qvidemTrygvel*
denle, ab imo ad fummum inlcriptionis exaratam adbuc
hodie oftenditferiem,utin monumcntis Selandia? often-
dimus faxoipfoad vivumexpreffo: reliqva duo Jellingas
cxtantia,qvofitu fuos teneantchara6kres,docebuntCim*
bricanoftra. Atfupraanobiscitatamonumenta>varleta-
tem fcribendi majorem oftentant, qvam Hugo,omnibus
fuis modis pofsibilibus eodem capite allatis excogitarc
potuit. Necmajorismomentieftratiotertia,qvaZvinge
rum hallucinatum oftendereconatur, qvia (cilicet aberra-
vit in voce Tacpocon , afferens cum efle modum quo He*
bracifcribuntadextrainlaevam. Scdeumhiccrrauenon*
dum demonftravit Hugo. Voccm cnim hanc paulo ant
enodaturus nihil adducit pmer varias ejus leclioncs apud
,

R auto-
 HO LrTERATlIRA
I . .
.' I i
> i im - I

autores,quid verofit, nondocec. Sed qv# feqve!a,Zvin-

gerus erravit in voce Taepocon, ergo in aliis? Hugo erra-
vitin IocoOlai M. citando, ergo in aliis omnibus ejusdem
libri. Gerra.
Interim tamen ex iis quse fupra funt allata, liqvido
patet,Danosnoftros,nonunotenoreliteras fuasfaxis in-
fculpfifle fed plaerisqjabaliis gencibus ufitatis , fuos pccu-
liares addidifle modos.

CaPUT VlGESlMUM SEXTUM.

De Materia cui literas fuas mandare
Jblebant T)ani.

T^Rcqventifsimam
~
materiam cui mandarunt literas fu-
Dam Uteras I . . .
r
faxit intidg-
1"^ as &
qvicqvid aetcrnitati conlecratum voluerunt Da-
,

iunu *"* ni,hjifleduri(simafaxa6ccautes,exreliclisabundeli-

qvet. EjusqjevidentifsimumperhibetteftimoniumSaxo
GrammaticuS^inprarclarioperishiftoricipraEfationejdum
hxc refert. Nec ignotumvolo > Danorumanticpiores ^con-
Jbicuis fortitudinis opertbis editis,glori& amutatione fujfu-
fosy Romanijlyli imitaticne^ nonfolum rerum afe magni-
Jcegejiarum tttulos exquijito contextus genere ^elutiPoe-
tico qvodamopere perfirinxije ^erum etiam majorum a-
cla patrii fermonis carminibus vulgata } lmgfvfu& literis
faxis ac rupibus infculpenda curafie^,. Quod exemplis
pafsim illuftrare non vcretur,& quidem ineadem hacprar-
fatione,paulopoft, rupemdcfcribitliterata ferieresgeftas
Regis Haraldi Hyldetandi continentem , qva? tamen ejus
aevo adeo cratprotrita,utlegiautintelIigicontextus haud
kp fylde- potueric. Sed ipfum audiamus. ^ipud B/efyngiam apta
undu meantibus rupes mirandk literarum notis interfimcla con-
Jficitur. Siquidem d meridiano mari in deferta IJerun-
aia,petrofaporrigiturfemita,qvambin lineaexiguo di-
fcreujpacioj' protraclis in longum duclibus amptecluntur*
Inter quas medium loco p/anumfaclis adlegendumfigurif,
wnd% fecus exaratum ojlenditur* ^od licet adeo fim
in&-
 RutficA. M
in&qbak extjiat> M modo monttum altaprofcindat, modo
*ualtium irnapr&tcreat, codcmtamcn tenore Itterarumve-
Jiigia fervare .dignofcitur : quarum Jigntficationem Rcx
Jipvldemarusfacri Qanutifaufia proles admirationps cauffc
cognofcere cuptens mtjit qut rupem permeantes > patcnttuni
illic ch&ra&erum Jencm curtofiort indagationc colligerenti
acpofimodamuivgulis qmbmdam^jub Hsdem formarum
apictbm adnotarent- G^ptjdeo nthtl ex ik interpmtamen-
ii cbmprehendcrepotuerunt , quodtpfa cetatum concanntas>

partim cmo mtcYlita^partimcormncantium adefa vefitgtU,

jigtirataprotraciwmsfpecicm) obtrtto calie.conjuderat- Un-
de confiicuumeB, ettam petrinA folidttatts rtmas dtutimk
madore complutas , autfordtum collwvione > aut trrtgua nim-
boruminfttllattone concrcfcer^ Hocautemmonumen-
tum ab eodcm lib.vn.exprefle Haraldo Hyldetandotribu-
itur. Is enim{\nc\\'\t ibidem inmonumentumpatrU eju*
resgefias apud Bkktngiam rupi^per artifices mandare cu-
ra habutt- Aliud exemplum adducit lib. ix. ubi Regne-
rum Lodbrog K egem animofijsimum in Biarmia vidtori-
as fuas (axis incidi curafle refertj hac verborum periodo
Biarmorum Rege tnterfeclo, Ftnmrum uero fugato, Re- Vta j'
gnermfaxis rerum gefiarum aptces pr&fe ferenttbus> his- ^
nm 9 ^
*

demfyjuperne locatps , Aternum vt&vrtxfm monumentum

itffixtU Sedejus generis (axa,cum pafsim fint obvia, plu-
ribusid demonftrare minus hicneceflarium-jj prarlertim
cumin libris Monumentorum Danicorum cx profcflb id
agamus Re<5te qvocirca clarifs. Vo(sius lib. i. dearte Gram-
maticaeap.xxxvin.aiTcrit 7)anos Itteris fuis quas Rliner
dtxere non tn Ugno modo yfed& cautibus incidifie geficL*
majorunis*
Et hoc quidem non Danis folurxi) fcd &
aliis {>opuIis Atiyufim
r<r,
antidvifsimum fuitliterarum fubjeclum. Teftis riamqve Jf f r i"
Jocupies elt Jolephus antrcjvit. Judicarum hb. i. cap. iil dtbm%
Sethum autejus pofteros duas erexifle columnaslapideas,
qvibus reriimcceleftium difciplinam infcriplerunt, nc &
ullis tempeftatum injuriis obnoxia eflet,adpofterbspro

R 2 paga-
 I}2 LlTERATURA
pagarunt. Teftis ipfe fpiritus Dei* Exod. 24. v ii. & cap.
3f. 5^,18. ubi Deus mandata fua lapideis tabulis infcripu
Moifi tradidit,idemq; repetit cap. 34.;^. i.& feq.
MgWtii ftxit
iayptii quoq; primi tus faxis nocas fuas hierbgtypru-

S/::..
nanday Jte tefte Lucano iib. 5
Nondumjiumineas Ademphvs eontexere biblos
JVoverat, ff faxis tantum rvotttcres<}ffem<!fo
Sculptatfo fervabant magicas ammalialingvat*

obeUfci k-
Hujus clarifsima exempla adhuc fuppeditantObelifci
mmu ftupendae magnitudinis ex /gypto allati & Roma? in Vati*
cano &
prope' ecdefiam S. Joatinis Lateranenfis maximis
fumptibus eredti.
Nec GraecisautRomanis harc ratio difp)icuit,utprac-
terinfinita pafsim obvia monumenta>clare teftatur Ho-
ratiuslib.4. ode.g.
Incija notis marmorapublicis.
Rcs qvas majores noftri ad pofteros volcbant
igitur
transmiflas & aeternitati confecratas,faxis &
cautibuscom-
mendabant. Minoris vcr6 momenti, qvaeamicis com-
municabant aut in familiari ufucfle volebant>lignis> ojt
fibus aut cornubus mandabant.
. ,. Dclienis exprefluscft apud Saxonem locus lib. 4. dc
quo^timai Fcngonc ubi agit: Propctjcuntur^m^axtycumeobtmren*
infiritferMu
gonK fatetlites Itteras tigno injcu/ptas (namidcelebre quon-
damgenus chaftarum erat) Jecurngefiantes> qyibm Bri*
tanorum Regi transmifii fibi Jwvenis occifio mandabatur*
Quin & in archivis meis cjus gcncris lignum ceneo, quod
vidctur>dcquoMonumcnto-
amacoriasliceras continerc
rum Danicorumlibroquartoanobisaclum. Idprscterca
cvincuntantiqvi(simorum Faftorum Danicorum variage-
nera, figuris& notis difcrcpantia , partim lib.2.Faftorum
Danicorumexprcfla; parcimpenesmeaflervaca. Nccid
ignoravic Vcnantius Forcunacus lib.8.Epigram,i8.delico
ns noftris hxc profcrens.
Barbara fraxineis pingatur Runa tabeUk
Quodfe papyrm agit > znrgulaplana valet*
De
 RuNICA. Jjj
^ ' n' i i
i

^
'
.
i
ii
De eo M. Brynolphus in notis in Saxonem M. S. ^4n-
iiquifuas Runas hoc ell/iferas tabeUis /igneis quas Spiold
Kcfle nomtnarunt commtferunt, non atramento^ ptgmento,
autco/ore iUitas/uerumculteUis incifas. Quodueteres
Athenienfes fdcliiafie ex AgeUti ltb-2. cap. i2.fujjtceris.
u4tfy hanc tncijionem adrita, uelzi rifta vocitarvtrtmt 9
e

quod esl leniter incidere ^unde jam coUigofine circeUis gf

arcubm omnes iUorum chardcleresextttt0e,ac ftqutdhunc
Runicum ajferri acLatinum P
ac exhtberifo/et , novittum
efie> oltmjtc fcrtptum K, ut non mtnus forma quam ut K
ftungun plaftur referret. StmtltterK anttquttus
isvfjievov
taltjigufa R nempejic multo commodius expedtttmfy li-
>

gnwn incidi omnes nomnt.

Nullum vcrblignbrum genus apud nos extantiuirij
fuiflc arbitror,quod (modo figurarum imprelsionem
non refpuat) non hifce ufibus deftinaverint ut fufius capi* >

te priroo hujus libri a nobis demonftratlim. Hoc rudibus

Italiac populis, qvos Ennius Cafcos vocat, in ufu qvoc];
Hieronimus ad Kitiam qut ante charuaut
fuiflc teftis eft ,

membrdnarum ufum^ aut in dedolatis eltgno codkiUis > aut

in corticibm arborum mutud Eptjiolarum aUoqma mtf&ta-
banU Hbc fenfu Juvehalis
Vanafupwdcui dicens chirographia /tgni,
Et Ovidius 2. dc Potito
jtVec meafaUaci conjuntla eH gemmaJigiUo,
Adendaccs /tgnis impofuifie notas.
Minceftqvod portatores carum tabcliarios, & fcri-
ptorcs alibris arborum Itbrarios vocaverinc. Hinc ciiarii
codices dicli a caudicc_j.
Offaver6&cornua, prcfertim Alcis &Rangiferbr comubm^
rum, literarum qvoq; fculpturas admififle ex Faftisin iis <#* tittr*

cxaracis& admedelatiscoliigOi Inmandibuhe triquc* mk* in '

^ ****
trae majbtis alicujuspifcis limbo,dclineatamdierum anni
feriemaIiaq;Faftosconccrnentia, cuivis petentioftcndcrc
(>oflum. Libellum quendam tredccim conftantem foliis

eu potiusaflerculis,autlaminisoblongis> qvacuor polli-

R j cum
 '34 LlTERATURA
cum circiter longitudine, unius vero latitudine, ex Alcis
aut Rangiferi eornib 9 fabrefaclis, pofsidebat illuftris & ge-
nerofus Dn. Cancellarius, Christianus Frisius deKra=-
gerup; cuimiroartificio,miraq;characlerumfabrica,dies
fefti, aliiq; totiusanni curriculum complentesfunt infcri^-

pti. Quin ejus gcneris complures alii alibi extens non du-
bito.

liwatuni- Ra%iora omittimus v in auleis namq,& tapetibus acu

camauieua- nobilioribus matronis pingi quoqi ioierc noftrarum lite-
ap&*i rarum cbaracleres oftendit mappa quam inter KtfiijXeteL
fervo, qvae pluribus librovi. Monumentorum Danico-
rum delmeabitur
in awpanu In campana Urdalenfi, Dicecefis Stavangrienfis in
fufeKM*. Norvegia, noftris literarum notis fufum efle nomcn arti-
ficis, qui eam fabricavicibidem pluribus demonftrabitur.
Herodotus fe apud Thebas Bceotias in Is-
Sic fcribic
menii Apollinis templo Hteras cadmxas in tiipodibus qui-
busdam incifas vidifle^?.
emhrd"
Membranis & chartis ufos eiTe medii xvi fcriptorcs
nk & tbam hoftrates arbitror ,quamviscorum Voluminaperierint&
firiptxm*.<ad nos non pcrvenerint. Nondum enim antitjviorem vi-

dcre mihi contigitautorem qvi plane & ex omni parte li-

,

teris Runicisinmembranaaut charca fucritexaratus. Prae-

ter prarciarum illum in membrana vetuftilsima exaratum
Lcgum Scanicarum codiccm> qui fimul circa calcem &
Regum Danorum fcriem & conjugia,limitesqvoq; intet
Daniam &Sveciam confticutos, elegantifsime literis no-
ftrisRunicis plane defcriptos habet. Quo elegantius mo-
numcntum m hoc generc an
ufpiam rcperiatur dubito*
Faftienim ifti, qvoslib.ui. Faftorum Danicorum deliiaea-
vi,liceclibelli figuram prae fe jam ferant,attamen eandem
faciem olim non obtinuiflc; fed in una continua membra*
na exaracosfuifle, ibidem demonftravn In vecuftifsimis
&
lcgum codicibus M.S.S. Edda icem Scalda carmina qua>
dam, Richmos,periodosicem qvasdamRunicischaraclc-
ribus exarataslegifle&annotaflemememini, fedqui pla-
nc
 RllMlCA, 1}5

ne &omnimode hifce conftaret, nullus adhucad medeh-

ruseftcodex,exceptoeleganttLegum Scanicarum Volu-
* mine,utfupradiximus. Derecentioribus nuper in Sve-
cia &
alibi , typis Runicis dcfcriptis traclatulis non loqvor!

enim in multorum (unt manibus & antiquitatem (api-

Uli
untplane nullarrii qvocirca de illis minus (umus (olliciti*
Lapidcsigiturjigna, o(Ta,cornua,eafueruntqttibuslite-
rarum fuarum notas potiisimum credere vclebat vetuftas,
aliis non nifi raro & ornatus potifsimum cau(a_?.

CaPUT VlGESlMUMSEPTIMllM*
Qva lingva conjignata/int $3&onumer.t& qu
in T)ania ^vijkntur.

PRaner ea qvx hadtenus de majorum noftrorum tra-

didimusLiteratura, aliaadhuc reftarevidentur, qu#
antiquitatum Danicarum ftudiofo, inmonumento-
rum enucleatione, remoraminjicere folenthaud parvama
de qvibus fi heic pauca monucrimus, non omnino fruftra
nos laboraturos confidimus.
Cum esenimeaqva? h<iclcnu$ docuimuS, eo potilsi- Scopm y*.
itium colliment) ut e tenebris eruta Literatura Danica re- , Hbn.

lictorum monumentorum enucleationi infervirepolsint,

nihil omnino omittendum duximus, qnod adfcopurri
prcfixum deduccre po(sir*
Quiigiturextantiumadhuc cipporum, (tatuarurrLi, ihgM n*-
& faxorum infcriptiotles legere & intelligere geftit, ne- niu aiitt( v* i

_.
qvaqvam

j
1 T x
omnia, ad modernam vocum raciem accom- mo W e Ui
(oftripufwa
J
rnodabit: autprifcasloqvendi formulas. exiisqvibusjam
utimur, xftimabit: fed veteris lingvae
fc

gnaruSj ad ejus
normam ut finguladirigat rteceflum eft,
Tantum enim vel quadringentorum arinorurn curri- ligv* &j*
culo,apriftina(ua&pronunciatione,&:idiotismo,illud
* mut*
tto.
qvod jam tenemus degeneravit idioma, ut qvi vel legum
codices vetufliores,velalia Volumina,nonusc^jaded ma-
gnam pr# feferentia ancujvitatem itifpexerit, non poteft
non
 }]6 LlTERATURA
non tantam dilcrcpantiam admirari. At6; id qvidcm fi

lingvx - nobis folis contigiflet, majori res digna effet admiratione:

tionempafa
nunc vero cum nullam penelingvam [iis exceptis qvibus
J

(unu divina ad nos defluxere eloqvia] fatalem hanc mutatio-

nem efrugiflcvideam 9 qvidmirum

; &noftraeidufu veni-
re? Gallicam refpice,Latinadtalicae&Germanicaeeftmi-
ftura: GermanicaLatinis, Galiicis&Italiciseftinqvinata:
AnglicaDanicaeft&Gallica_j>.
imgux Gtr- De Germanica audi Trithcmiuro in praefatione libri
nrnitx <\n*-
^ J c Polygraphia diflerentcm : UJm loquendi non regula*
to *
tm cjyantum apudfolos Teutonicos in Jexcentis annpsjit
*vanatm y nemocito ^ftimabit, qui Otfndum U^isburgen"
fem Monachum in carmimbm lingv& Germanic& fitpms
non relegit- ^Marefiuit ff reflmt,bomines femelmorien-
tes non amplim pr&fentem revertuntur &d 'vitam : fucce-
dunt moribm mores fffjemper ad molliora vigor animorum
mortaltum decidit Qms hodie apud Grdcorum prtfcos
miulatores Qermanos antiquam idiomatum tenet notiti-
am? (fhronicis gf ^veterum htfioriis Francorum, Hunibal-
dm, Doracmfff reliqui fcriptores ,qui annis nosmiUe pra-
ceferunt multa> & carmine prifco & profafermonis Teu-
tonictjuls Jynthematibm diclamijcuerunt: quahodieinteU
liguntur a paucis Q^d loqvor de temponbm antiqvis ,

cum proprium idioma nojirum apud Francos orientales y

Svevos, Bavaros, Rhenenfes y JWofellanos, Qolonienfes y
Saxones & ^Toringos notabilem variationem quotidte fu-
fapiat? Aiutantur in tempore homines, variantur
mores; mutantur animi, 'variantur ^^vefies: lingvarum
&
dteratur fimpltcitas > ^fprifia uariatur idiomatum pro-
pnetas y gjf nihtlfiabile reperttur inhumanps*
ii9VM(ur Vicinorum commercia,populorum migrationcs, e-
muttt*. lcgantias ftudium, quaefibi in Idiomata imperium vcndi-
carunt, hcic primas obtinuerunt. Qui igitur vcteris lin-
guae noftrac rudis plancad Monumentorum acceflcrit e
nucleationem , haud pauca invenict qvorum (cnfum vix
3C nc vix quidem afleqvetur.
Harc
 Hxc autem de qva loqvimur liugva, nufpiarriln fe- UUndiii^
ptentnonepurior adhuc afTervatur qvam in Iflandia *mi-
Da-fvZ Da^
nislnfula famofifsima. Cujus incote preterqvamqvod rnmttnm'
cxterorum commerciis minus eam depravari fint pafsi:
abomni asvovarias^tumpopularium fuorum, tum reli- isimdorum
qvorum Aqvilonarium res geftas,ea confignando,incor- indufi ri ^\
ruptam &apudfe fervarunt, &adpoftcrostransrniferunc.
Quo nomine a Saxone noftro in prsefatidne fux hiftoria*
lummoperecommendantur,inhuncmodum deiisdifle-
rente: McTjlenftummdtftrtaft/entto obltteranda, qui
cum ob naiivamfoltften/tiatem luxnfi& nutrtmentps carerh
Us, officta continmfobnetatps exerceant> bmnta^ vtUmo^
menta ad eKcoiendam alienorum operum hotittam conferrc
folemt^tnopiamtngeniopenfant. Cmt/arum qutppe natto^
num resgeftas cognofcere^ memorUtfc mdndare> voluptatis
locoreputant : non mmoris, g/ort&judicantes a/ienas 'vtttu-
tes dfterere , quampropnas exhtbere^.
Dehujusautemlingv^origine, quamvis alii aliter di-
y
fputent, placet tamen qvarnam fueritfaniorum deea fen- niT$J%
q
tentia, verbis johanhisLylcandri in medium proferre_5.
Sic igitur llle Aritiq. Danic.Sermone iv utic de Ctmbro-
f

rum idiomafe, qmBa/ticummmc tncolunt Oceanttm, p/uri-

mos audiui Danorum dtftjutare. Qermanica ne eafttpro-
pemodum, an ex Germantcd compoJitd> &
placuit plunbm
Qermantcam non efte origme omnino;fed ex Tcutontcafff
*veteri mixtam. Jamfy proceftti iemporisp/m ex Germor
nica novi acctpcre. Veterem autem> inqvtunt futfte He- ti&*pM
brMfermonk aliqvam dia/ef/um> qvod ubi nondubiis vi~ u veim e*
detur inmti ratiombm placuit hoc ipfum obfervarc^,. Pri- uaJt*
mum qvidem tftam opmionem antiqmfttma 'vetufttftimo-
rum T>ucum ff Regum nomtna conftrmare fane pofiunt>
qu& omnino Hcbrdicapunt, nibtl qutcqudm cum Teutonum
ctmhrorum
/tngva commercu habenttd, qvaliafunt Dah, Humblm^ %* COW-
Lotb,Lotherm,Gormo, Togorma& ftmtlta ufttatftima. mmkatcu n
nthlX/U:%
Almd tamenmajmftrmimfyadjiciMnt. Ltngvam Gotho-
mm fane Germanicam vidertjfed m
ommbm nequaquam
COWr
 "?8 LlTERATURA
nngva cim-
com}numca re. Atfi quando fermo Gothtcm Ctmmertcmve
/:tactimai- N r cr~ / r ni ir>

t

(cnpataTeu- a generalt 1 eutonum tdtomate mamjejte dt/senttre vtdea-

towaHebt*. tur 3 tum vocem tilam extemplo Hebraicamfieri: Hebr&am-
acommuntf
^ Hlicd fapere aniic[uitatem. Quod inphmbus probalum
ell > t*f nos exemplo idem dtdtctmm. Puerum aut jdtum
^Teutones Rittbt dtcerefo/ent> id qvodfjmbrk barbarum
jierct j qvi pro eo^atttretinuerunt > ^jfprodrverfis dtale-
Elorum genertbm tdem (jmbro-
altter atfy aliter ejfertur-

rum in (Jherfnefo qutdam %SCMlquidam5QatlScandi$$ill

Bdlthi qvorumfere communk orattocB, ^(Xtticornmuni-
ier vocaverunt, quod majiifefitjlmum esl ab Hebratck
Qhaldaickfy Bar gf Ben dervvarl
Quod
lingvam noftram orisine Germanicamnon ef
r*-
Modtrnahn- r r
& rr
.
-r* a
i

auaDanicA ,ic>fedex leutonica vecen mixtamafierit,idresipfain

qvaiii. moderna &ea qva jarri titimur abundc comprobacurrLa
rcddit. Imo plus exTeutonica indies mutuo accipere,
infinitorum excmplorum induclione oftenderenon usq;
adeoforet operofum. Extancquamplurima,qva?&ap-
pellaciones prifcas, fcu vere Danicas ,&recences, feu a Teu-
tonibusmucuacas, inqvotidianoloqvendi ufuadhuc reti-
nenc, In qvibus obfervandis [nifi hanc operam pacriacdu*-
dum locaffec illuftris&^generofus Heros, Dn. Oligerus
Ros^crantZ, Dominusde Rofenholm Scaby &c. Re- &
gniDania!Senatorprudencifsimiis,pietacisfinceracqiChri.
fti gloria? affertor indefeflusj non fine jucundicace verfari

Litigvt Da- quis poffec. Nos ex ingenri & locuplete tanti viri thefauro
nu* neqva- paucula (bona, ut fpero, ejus venia)hic proponere, rlon
qvamjertu.
^ re ^^ ^^ eadem opera illorum errori occurratur,
quifterilitatisvitiumnoftraadfcribuntlingva:, velhocno-
mine quod a Germanica multa fit mutuata: Cum tamen
,

velhoc ipforeliquislocupletior, qvod plurespofsideatu-

nius rei appellationes. Simul qvoo,, apparebit vix vocem
effein noftca lingva Germanismum rcdolentem, qu#
non commodins vernacula ac genuina Danis cxprim
pofsit. Idcj; uc clarius eluccac fequencia expendenda re-
linqvo.
Da-
 -o.
Ru isr 1 6 a; m
DanicaAntiqva. Nova_*. Gertnanica-y.
2(t>fn& #at>
Sifoor rnfi rnfl
$lappc ^iopffm
33ccrc rage ?ragcn
33raagcf $3untc* 53unt
aggcrt olcf
ottJctf (i
Orfcel <8xtyii
)0h*flc Orfcele
Soumtt erntfgett
Sarcr eftoii djoti
$8ret> 58re*
1#* 53atett efcoretf
(Sfcnwr Wfftt ?retf>ett
&l<xbe $rt)t> frefttoe
ranfcc 5?a6oc latf)f>at
&xant 3?0tjc Q5maw
tyntt a!e Qokn
fyttt gtoM SltiDctt
ftaaxt @uer& &tf)MXt
mt 33ronD 33runn
5r<fft>i ^retfjett
ftliwt ftere cfjerett
Stft SorfrrW $erfcljredFeit
&t>c ogc <3uc&en
$u$t Stofe efett
2m ifrt

3?rppc 2?0i>r cnaj

fiim <&$aum
iu<zbt fungc @ingett
*Kant Q3ecfl Zbitttt
*Kct>fd grpct gurcfct
ancfc amWc &amblm
@prcDc troc trefwn
tiar afife 9
s %
 140 LlTERATUR;\
Danica antiqva. Nova_?. Germanica_*.
rng
nefftw
I^rangt rang
pHDl
S'cenigf)et> 'Sncinfgfett
Zuift J
fonnc Jorftaa 33erf?c!)en
Gta&tt ^ort ^urfc
tunfce eng$ ^crlangeti
ufge 33efcrage Q3etriegeii
5onDcr rufcct 2er&roc0ett
#
?agc 2(nnamme 2?cmeu
?<Jt Offt Offte
?funt>e 2<enf*folcf ^imfibot
?ro offoe laufcen
?rcet SM0W8 Sftfoe
?rctte tfft>c fietffeti

?rpg ftfcr fcfjer

?ungt @uart d)ft>er
SofttC >pf)0l&e Slufffjalten
5?aat>e Sarc efajjr
Vttnt ^paaoc offcn

m
m*f* \ StogpDe
$ormet>e!ft
fjangean
SluSgfeffen
<
8ormfttc!(t
2(nfangni
&w l $8egnnt>e 33egfnncn
^pprrH erg ^erlicf)
gncf 3ammer 3ammcr
Hanc lingvae noftra: ubertatem & fingularem in iis

qVx vere ac proprie^Danica funt 'i[i(Pa<riv<> dudum in vo-

cibusqvam plurimis obfervarunt&admirati funt noftra-
rtim rerum ac verborum curiofi, ac inter eos clarifsimus
itngv* Da-
Vlr Johan.lfaacius Pontanus Hiftoriosraphus Regiusjqui
interalia>ejusediturusinduabusialtem vocibusipecimen,
inChorographica Daniaedefcriptione haecponit: JVotan-
dnm^mter alia^^vocabulum^oftl qmfaccm etiamjrve
facculm
 RuKICA. ?4t
' 1 ' r> 1 1 1
" ' 1 11 1 '
-

Jacculm denotatur. Nam Itcet Daius c&faccm dicitur> @

tamenfaccm non admodum ?nagnm , cujmmodt fere Lati-
norum pera, iisdem tyofc propne dicttur. Guaan atit
Germanici idiomatis 'variandt felicitate polleant addubito-
Quin &boc ifia occajione pmieriri baud debet^ <vocem
faccum, non tantum Germamcx lingvjtj cteris<foBore& po-
pulis fere om?nbm, ut DanisySvedis^ Norvagis^ fed gf
Hebr&is iGr&cis > Latinis i ^nefcio cui?ion gentijimtlitcr
ufurparu Sic
neum notari > cwn ttdem uocabulo
& @ctrf qyo /
dixi Danis indujium fmni-
<*f 1 O X t c inrtle indujium <

Jive cami[iam> ut uulgd/vocamm > i?itelligant> indtciumjit

cam efie idiomatis Danici rativne?n aify ubertalem^ qua
baudcedat nationibm aut Itnguis alii<s<> i?no gf fuperet in '

pluribm- Qvj* enim qui lexica nobis felicifiimarum Ifng-

'uarum,Hebr&&) GrMA) Lattm> aut alim dtuttisjimiltter
idiomatis contexuit^ banc y utjic dica?n > Idiotetem ulla ea*
rum exprej&t aut afieCutm eB : ut inqvam Camijiamjize
indumentum quod <viro tantum conve^ut, ab eo quodfoc-
minarum eH proprium difcernens^ unicaid vocu/a^bcc
^)it&\illud &fiottidifcrimi?7atimdice?ido extulertt* Sed
quod paucis hifceoftendit vir eruditifsimus, aliis multis
demonftrarenonforet operofum--. .

/-
.

J f 1 * Anttqvfiima
Antiquiisimam autem quod concermt hngvam , e- u
J'
Diiflm

am lateadmodum fe diffudifTe teftantur autores omnes ampifima.

probatae fidei. Refert RodericusToletanus Teuto??ia??h
<
Daciam,Nor rvegiam> Sueciam , Flandriam gf ^ngliam
unicam habere Imgvam, licet idtomatibm dtgnofcantur-
Quodnon folumconfirmat JuftusLipfius Centur.3. Epi-
ftoJar. ad Belgas Epift. 44, fed, &
ad Gallos extendit, dum
iic inqvit: Hoc ille ante annos no?idum quadrtnge?itos : G* Ut 4f>*
Non enim &
m ATm%v
paulofupra : potuifet gf Galitam addtdijk-
nos helgA tantum, fed ulteriores at% interiores Qelu gf
quicqutd Franci occuparunt /ingva etiam eorum^ id efi
Germanica ufi Probat hoc iplum ex canone Concilii Tu- Ruftka lin-
ronenfis, fub CaroloMagno cdito, in quo lingva qva jam & VA c* a<>>
Galli utunturvocaturRoMANA Rustica, eoquod hac foli
S 5 Ruftici
 LtTERATURA
142
^ a*itAmmmmmmm*mwmI i
^ iii ). ^iilMilM
II. III I 1 II II '

Rufticiutebantur: noftii vero,qvamTkEODiscAM vocafr

nobiles & honeftioreSi In eadem fententia fubfiftunt no*
ftrates fcreomncs qvotqvot naturam dill- lingvae noftrae
gentiuspaulofuntperfcrutati. InprimisArngrimusJonas
Crimogcae cap 2.videcap.6. hujus libd At Eddanofter
inprincipiolib.i. antiqvam illam qva etiamnum in Iflan-
dia utuntur, qvamq; Danicam fepius appellat, ex Afia pro*
feclam refert, &ad Daniam,Norvegiam Sveciam& , Sa-
xoniam tantumreftringi6,exclufisAngIis&aliis. InhunC
cnim modum focco Latino donatus diflerit. Poftqvam
Odinus Colonias (uas per Saxoniam Gmbriam Sveciam , ,

& Norvegiam duxiffet, filios ac focios conjugio cum inco*

copulatosibldem reliqvit, qui, multiplicataprogenicj
lis

lingvam Afiaticam vicinis regiontbus intulerunt Quod

nominibus & appellationibus qva:
Vel ex propriis liqvet
lingvam hadcfuntcomitata*. Hincfaclum qvod Afiatica
harclingvafamiliarisadeoreddita fitregionibus feptentri-
onalibus Norvegiae, Sveciae, Dantae Saxoniae. Scd in &
Anglia an tiqva extane regionum Urbium nomina p qvae &
tXalia qvam Afiatica hac ortum trahunt.
Haec illa ip(a eft Liftgva qvam Adrianus Skreickius ad
monita fua fecunda praefatione,SchyticamCelticam,Teti-
tonicam,imo Japheeicam vocat, & ab Hebraica Lingva fe-
cundameflecontendit Sicinter aliqvadiflerit; Hebrai-
cam rcvera Lingudm efle primogeniam, Japheticam uero
Jecundam y qudm Schyticam, Celticam, Teutonicam,Belgi*
cam,Danicam& Septentriondemmmcvocdmm qvodtf? '

ea lingva Japheticaprimis temporibmfuit uniuerfalis^

tmnino antiqviorjit GrAca &Latina,adeo%populos illcs
Celticos gf Gr&cis ff Romanis funt antiquiores: peromnes
cajusy ut inoriginibui defcripjtmus', hic iterum probamus-
Vide intcgrum librum , pafsim id inculcanterru.
ejus
Quin imo fi verum qvod Claudius Duretus Hiftoria lin-
guarum cap.76a(Terit: Japonesinjua Izngva rvocesquam-
plurimas habere affines vocibus Iflandicisy latius & ulterius
lingua noftra vagataeft> qvam ad jara diclas gentcs. Verba
addu-
 RllNlCA. W
adducam , utrcs eo ilt Iiqvidior : Sunt ex Neotericis auto-
ribus qui obfer^varufti^ quodin Infu/a Japonia multtz ucccs
reperiantur conformes vocibus Ijlandicps Jignum commer-
ciorum qvod olim inter has duas nationes exercebantur-
Quod rcpetit Dominus dc la Popclinfere libro de tribus i

Mundis.
Ut altiora non repetam fiad annum Chrifti dcccxl ii
faJterarecurram 9,aclingvamqvatumTeutones ac vicinac
gentesufae funt> cum Danica modernaconferamus, vidc-
bimus,illaminqvampIurimismagisadnoftramaccefsifTe;
cjvamadGermanicamqva jamutuntur. Idcj; utclariuse-
vadat cx Lcxico aLipfio citata epiftola ex veteri Pfalterio
confcclo paucula qvardam exccrpamus, qvas allata abun-
de confirmabunt.

Teutonica, Danka. Latina_A Germanica_%

mta dffta Sccundum
%iton Slntte Vultus cftdt
(
2(n 'Sernupt Sornufft Intelleclus 23erftan&
%t SWaD Efae {fm
mnitye 33ii(cDc Imago 33i>t
Segrgunfta Ca?pi Shtfanactt
%>tfuia 33efufgct Dccipit QSetrogen
ftimo ^fm Germen <&ti)U%
fiucfmca Sofnwt Butyrum 33wter
)uom om Judicium <Srt&eH
nt gfccr Venenum rrgiffc
lelenfcf<$ DtonWg Extraneus Sremfct
Senium Sllter
smru Magnum &tc$
#affta ^cfftc Carccr eftfnanflf?
Qaxbo #art Valdc @ef)r
nfctentf 3nWucft Apcruit 2(ufftf)Mi
rquicfe Opwtfe Excita Srftjcrfen
ejer(?el> Cubilibus 55ette
Vita^ e(?en

ofiS
144 LtTERATURA

Teutonica. Danica^. Lacina_j. German:
2cm 2cdt Capilli ^opff
SJIanfreft Xant>fraft Majeftas $?ajeftee

Sftegiufraft Siogenfraft Mutcapocecia jvrafftig

SJ?oD Mens emtit

SHuo* Efca cmflP
9?iet 2tyD Pofside 58ef)a(t

dtetia Htint>c Uxor ratt)

Ouiccafa Otttfg Animalia- et&fec

>.uat Cinab Dixtc efagt
SKcfagtiufi SXcfffclfc Redargutione@traff
*>utecout iKogct Fumigabam 63crAlfC$Ctt

@afa @ag Rem fng

@fieri (gficr Lucidum Jjpell

@cttc @et>c Sedes tUCl

<git>altt>an @fufolt>t Scpcuplurru <giel>ent)efti$

eigimari <gefcrt>int>er Vicior

la$ta lect Generatio efcfjfccfjt

ulitoti @nlt SaKugo (gaff^affr

@tufit><* tocfct Irritavit 2lUffge&ff|t

^fjieruc ?erne Juvecularum S574g&C

tymtit Sorfftig Egenus 2irnt

5l)oloti ?aallig Paciencer 2lu#efjcn

Silo 5lc Accelera t)l

rfageti/ arfage Excufacio dntf$ulti$uQ

irfcapanW <8ert>f?afe Epulancis afifcalten
<8tfert>f <$t>ferD Exicus 2fufgattg
<Stt>al(e Stwllc Scaceat 3hift>c(cst

333elit>e 'XMefce Elegit. 2U$gefefett!

Plura non lubet cum haec manifeftifsima finc & id

quod cupimus abunde probent.
Huc>fi placec, refer verBa fcedcris circa idem tcmji*
icliinterLudovicumPium &Carolum Secundum,inter
cjuae quam plurima, ad noftrum eriamaum accdencia i-

dioma 3 cernere licet.

 RltNlCA. 14$
t i i imiii m -' ' ~r 1
*
i
' " ^-^
" -..

Haecautem primusdivulgavit P.PitharusinHiftoria

Nitardi Angilberti filii Caroli Magni cx Bcrtha filia ncpo-
tis; cx co vcro dcmum protulerunt Lipfius Centur.$ E*

pift.ad Belgas Epift. 44^ Bon. Vulcanius in tra&atu deli-

teris&lingva Gothorurm Sed qvoniam errores ab hiice
admiflbs 1 corrcxir 5 ac miffa rcftituit Melchior Goldaftus
Tom. i.conft. imper.pag. 190, Jn gratiarti eorum qvibus
integrum noneftdidos autorcsconfulere>foedcrisformu-
lam ab eo hic rcpetam , qvo minori diipendio collatio in-
ftituatur, ficautem haber. Cumq; Carolus hxc cadcm
verba Romana lingva peroraiTet,LuDOwicus, qvoniam "
natu majorcrat, priorhaec deindeie icfvaturum teftat 9 eft.
Pro 7)on amur &pro Qbrjiianpoblo, gf no/iro commm Ludovid
Jahtament) dis di en auant, m qvant Demfavir ^fpoiir verb^
me dunat fifaharai eo ceB meonfradra Karlo, ^inad^
juba&in cadbuna cofa 9 jicum bomper dreit fonfradra
fahar^ dtB.y ino qvid ilimialtre fifaret ff ab udher \

nulpkud nunquamprindrar qyi meon volaB meonfra*

dre Kar/o in damnofit.
Quod cum LuDowicus exple(Idt,KAROLtis Tcudi- ., .

fca lingva fic h#c eadcm verba teftatuseft: hQodtsmin-^-tna^

na-> ind duvh tes (Jhrifiianes folcbes in unfer bedbero ge*
baltnifi fon tefieme dage, fram morders, fofram fomiv
Got mahd furgibit , fo hald th tefan minan
gevoi\,ei indi
Brubdber fofi man rriit rehtu finan brubder fcd<> intbiu
thaXj er mig fofo maduo indi mit Lutherem inno theinni
thingne gegangO) xJoe minam willon mio ce Jiadhen wer-
hrL->.
Sacramentumautem qvod utfofumq;populus qviq; ?op*UsMt#
propria Iingva teftatus eft, Romana Lingvafic fe habet: WWWMttJ *

Si IjQVUuwiGSacrament, qve fmfradre Karlojuratcoh-

fervat) gf Karlus meo fendrd dejuo parinon los tatiit,fi
jo returnar ndn lintpois ne jo, ne neulscuieonitpois in nul-
la adjuha contra LudhuVig nun li vvir. Teudifca autem
Li ngva Qba Karl then eid then erfinemo bruodher Lud-
i

Huwig gefvor } gcleijiet > indeLuuntR^td minherro^ tben

T t
146 LlTERATURA
cr imo gefvor > forbrichit ob ih ina nes arvenden nemag,
noh ih \ noh thero thein hes rr voenden mag, imo cefolluftri
wuihar Ka r le ne wifdhit-
Ejusxvi complura noftrum redolentia idiorHa
alia*

ihveniet, qvi curiofius vetercs perluftraverit annales: Sed

nos adalia properantes> hazcin transcurfu faltim attingi-
mus
Neutiqvam Vero practeretindum, prifcam noftram
Lingvam 5 praeter Dialeclos cseteras qvas regionum lo-
, &
corum diverfitas, vicinorum qVoq, commcrcia peperilTe
vidcntur peculiaremquandamhabuiiTePoetis& Rhith-
rrnftis folnm familiarem , qvam (cum Tropis, Allegoriis ,

mithologiis, aliisq, Embleniatis fueric refertifsima)non

qui vis e vulgo capiebat, fed ii folum , qvi Poetico affiati e-
rant fpiritu &
ingenio acriori. Hujus foecimcn in Epicc-
dio Regneri Lodbrogi Regis vicloriofifsimi mox exnrbc*
bimus: bicqvarundamvocum indicem&interpraetatio*
nem fipropofuerimus, non absie fururum fperamus.
ADur Anteqvam Aldurlage terminus
Vitae
^Adal Nobilitas Andra inftrumenta lignc*
JE Semper qvibus nivis (uperfici-
/Edra Deiperatio escaicatur.

ALfe /Etas Andraendils Naves. tndil

AHver Oceanus enim numcn marinurtl
jEgis aundrar Naves putatur.
JEgis afnc naVes , q va (i /* Ar Annus
gis afini. AfverTcna. ^rOdinum
^ErcvclEire^ Littoralis notat, Ifer conjugem.
planities. AU Amor*
sEma Sufrlciens AJlvinw Amorisamicus
AEttgoder boniftemmatis Attfinne Scmd
ALttum. transcgimus Atmur Arcus
Alftnjt acriter Audit Fortuna
Alldur /Etas .
Aurn Aqvila.?.
VmAlldur per fecula

Barde
 RtlNlCA. H?
fil
"* - T

TlArde Roftrum navis Bryn Praeceps

qvandoq;prototana- Brytia fecarc
ve fumitur. Hinc egBryde Sterno.
Bord Latus. Bur Filius. PL Burir*
Baud Sangvis
*)Ogg Pluvia
Baudmanna Satigvineus
Dreingur Vir fortis
clipeus.
T^rekum Bibcrc
Baugur Annulus
Drepur Abdicit
Baugsktoldum Clipe 9 inftar
Djngeira Strcpituiarmo*
annuli rotundus.
rum.
Becke Scamnum.
T>ynia Stridet
Ben Vibex
Benfyldur gladius,q. halec TlCkiu Vidua
vulneris. at Eggia Incitarc
Benthuara Hafta Einardur Promptus
Bengrefel Lan cea Eirefur Pyrata cclebris
Biarka Poecaantiqvus EirefU andrum Naves
Biarkamd Poema Eirefurhuas veneno acutu
'
Biatra Lucidum ElPitujell Nymbus
Billdur Ferrum qvo vcnac oddaSU telorumnymbus
fecantur , pro gladio e* Eldur Ignis. Hinc
tiam fumitur. Odin Eldur Gladius qvi
Bing Stratum,leclus Odini ignis.
Bior Cercvifia Endil Deusmarinus
Biugvidum Concavus cra- Eybaugs Virgo. Ey infu-
ter. lam, Baugur annulurru
Blaudur Meticulofus proprie notat. Quod
Bod Invitatio mulier fui annuli ornat*
Bogur Armusanimalium, fit fubjeclum ut infula
Bogi Brachium florunu.
Brandur Gladius hr Quando
Bragde Brevi Eirarfund Fretum Danicu,
Br*d Praeda
Brtddum unximus
^Adur Qui multa pofii-
det
Brudin Foemina
Fagna Laetari *->
Bryngm Lorica
T z Fdn

/
H8 LlTRATLTRA
Faluh&ftum Beftia: carni- Gretp Interfticium digito-
voxx. rum_>
Feima Virgo vultus pudi- hardgreij? Durimanus
bundi Glumde Sonuit
Feigre
o Morti vicinus Grejnade Frendebat
Firdar) t7 . her Grejnudu mugierunt
17 .:. * Vir
tirar j Grefel Stylus
Fimttgu Quinqvagies Grimt Crudele
Flike Carnis fruftum. Gram Grifeum
Fleimting Bellum a Gotnar Viri, aGauturOdi-

Flem Hafta ni nomine

Flugdrehe DracoVolans Grund Terra plana
Flugdre^e Jara Hafta .
I
Qrundarval ad terram_
Forlbg Fata proftrati
Fciko rtftur fr^mdar Praelia Gullefader Auro ditatus
fub fignis fa$a Gunna Vir
Fr^ Dea dignitat proxi- Gvin Angvis
maFrigg*, a qva po(\ Gyltan Auroincruftatus
mortem feexcipirnatro- Gyn Riclus.
<|U fperabanr^ \ s

J-J^M Vidua
Fyfermig fertajnimus
Hddur Multum
Frekgm Avidus
H&ftur Summus
Fremur Praeftgntior.
Hdr Exercitus
Hxrman Miles>bellator
.'*

CflAgare vcl- Gygar Latro

GVv* Lancea,bcllum atHatta finem imponerc
* G<?ta x meritionem a- Halur Vir
licujus facere_3 Haldorda fidus,verborum
Giaher Levior maris unda tenax
Gifling Hofpitiifumptus Hamlaku Hamle Scalmus
eg Greta circumfpc&e ago qvo remi continentur.
Gramur Princcps, Dux, Cum nomine animalis
Rcx. junclumnavem notat.
Grafaitner Angvis immcn- Hemlis hefte Navis
fus Hamla Cohibitio
Grand Monumentum Harmur Lutfus
 RuNICA. H9
Hafeimda Sublimis lium pro armis
Hauldur Vir Hold Caro
Ham Caput Hm Cadaver
HamdU farl^ Lorica. Ham- Hragagare Hafta.
der enim loricam incx- Hr&kmdil Gladius
pugnabilem polsidebat. Hrxjild Gladius
Heimfalar Domicilia Hmfilder hialdre Gladia-
Herians hollu Aula Odini torium murmur
Hilldur Bellum,velnomen Hrottar Enfis
proprium fccminae eg Hrind Extrudo
Hilldurnefur Armatura Hrifter Concuflbr
Hildar leike Pugnx ludus eg Hrifte Concutio

Hildevei^e Bellumexcita- Hrof{ve Retrocedere

re_?. Hviga Occumbere
Hior Gladius Hugda Deftino
Hiedms l^uonar Pugna Hugblaudum Meticulofus
Htedin Kexerat&bellator Hundrudnm Centies cen-
ftrenuus, ejus uxor Htl- tum_3
dur> unde beWum Hi/dur Hyggium Putamus.
Hialdur loqventium mur-
\Arl Baro.
mur
faffht /Ecjvum
Hialma Galea
Ittt Malum.
Hiortum Coc
Iva Viftulafluvius
Hta/m tun Galea , alias

Tun Campus Y^Errdag Protrufi

Hitt Aliud Kindil Candela.
eghled Onero K/eiff Terra acclivis.
Hlahartiotdum Scuta.
HlokjHlahar Maga T Angsty Navis militaris
Hleger mig Ri d ere m e faci t Laukur Malusnavis,vel
eg Hnit Cefpito
- Laugur Lotio. (hafta
Hneit Impegit Lagi Statio navium
Hondum Manus Leikur Ludus
Hogiakufl Lorica, Hogna egLegg Transfodio
arma habuitpraeftantifsi- Linne Serpens
ma. Hinc Hogneri pal- Liofa Certa, manifefta
T i Lith,
150
LlTERATLlRA

Lingaulum Serpcns, iLing \3udde Catpit

Erica, aulum lente ince* N&ftft Interior corte^

do arboris

lii Copi<eauxiliares,Exer- Nzr Cadaver hominis

citus. Neyte Frui
Liet Fccit egNifie Comprimo
Lod Cujuslibetvilteterrito- Norna Parcar.

rium inprimis marinar, C\dda fenu Acies,feumU'

Pro terra in gcnerc fumi- cronum difsidium.
tur mu-
Odda mefiu Bellum,
Loge Flamma cronum miiTa
Logur Aqvarum collcclio, 011 Omnis
mare, lacus Obblaudur Imperterritus
Lofdunger Rcxalaude OUd Seculum,homo
LogdU Enfium lud 9
lekur .

bndurdur adverfus in pri-

Lundavol Marc ma acie
Lundar Avis maritima
Oflar pro tiorar noftras
Lykia Tortuofitas.
Qrdfijr Laus
\J[al Tempus. Otta Mane
Ly Ondveige Scdcs domus
Ma! Sermo i

Mal vineckin Vidua con- digniisima, Hcro dcpu-

fabulationis amica. Ottar Valdc (tata

Mala
r
Stipendium
^OAmd Clypcus,armatu-
Maer Virgo ra_5.
Mane Scutum
Randarmane Clypeus.
Margan Multum ^anduntur Clypeorurru
Maugum Filii
piclura:
Mogur Filius t Armorurru
Randaregne
Mtkil Magnus -*
nymbi
Morg Mulca Raukya Crepufculum
Morginsktra Matutinala-
R^ntan Spoliatus
niena
Reiftur Arduus
Modur Ira. Rendur Clypeus
Mey Virgo (tor.
Reg feu Y\mg Nymbus
Mejerdreng Virginis ama-
Reggsky Telorum nubes
mil Rtode
$
 RuNICA. 5

Riode Rubedine obdiicere. Skiormar Gladius

Ritt Piclura Skpglarkappe Magspalliurri
egRita Pingo, fcribo Umsfytru Periilud tempus
eg Rioda Rubefacio Skpp Fatales difpofinones
Rodm vacuatus milite Skppun Crratio
Rokur CrcpufculuirLi Slidur Vagina
Rdnd Umbo Slidurtorn Gladius
i

Rurm Alveus I.Vf^ Slidur loga fennu E n fiurru

egRyd Navcm exoncro difcordia, pro bello
Rudum Comparavimus Sn&kta Navis velox
Snart Alacre
f^Ar Vulnus.
Snxra Pugna. Proprie cft
Sarlirms Gladi us, Lins fer-
pentem notat,
ignis flamma vehemen-
tjvafi vul-
ter flagrans
neris (erpens
Snarpar fvemar Acris ju-
Sarer Vulnerator
Venis
eg Sarer Vulnero
Sarelda Enfis
SoUm Vulntts tumidum
Spior Hafta
SamUge Contraclus
Spor Veftium
egSamioga Contraho
Stord Terra '

Seimur Divitia:
Seimurfkre DivitiarumvuL
Stordalikiu Coluber
Styr Pugna.
hcrator,pro viro
Sirengbaumler Spicula
Senna Lis
7* Strengur Nervus
Seggur Vir
Set\yrt Tranqvillus
Stretiglaugur Sangvis

Stkltngur Princeps
Sua Jlle

Skraut Ornatus Sveiger Vibrator

eg Skreite Orno Sveiger farlins Vibrator
gladii Vir
Skeid Navis conftrata & , r.

Svidrer Nomeri Odinii

e.

tnilitaris
hinc Sveci.
Skarfur Mergus
Svira virtur- Cervicunu
Sfera Maclatio
Sk&ribilldur Securis j cn fis
muftum,i.e. Sangvis
Svire Cervix
SktrturOdin Loricaiindu-
fiurri Odini
Suolnk hatte Galea, Odinr
pileus.
Kl LlTERATURA
I ,, m ii^^MMiiii^iiiiii i rw i i 1 1 i i
-

Svein Juvenis Vilmogtmi Svcci. Filii Vilt

Sumbm Aula Odini qvi erat Odini

eg Syte Gcmcbundus de* Vtnnabofud Amicorurru
ploro capita, pro capitaneis
Syter Gemercj>. Finnaerfide Facereofficiu,
_
Jafn
r n
PMjfc.
, at Vtkar skeide Pet htbdo*
mad* fpacium
Utald Tentonurn tr v
^ rtmaerntomm va

.
^
tfwfcgrr V.gmt. annorum
-y-w
\
Muliervt-
num fundens
utm Campus
n-
Kgp r/?

ordinutru.
vi

Nav.s v.g.nt.
-^- *
r7Ji
rtdrarar
u//j
v^
^ ^ g^
r c j-n: d
A

Quatt Endillt Regis ma-

,
Accidentta.

\TAndrgod Spcm facicns, rini lupus

pro Freja. Unn Marc
Valde Impcrium Unuig Pugna navalis
Valur Stragcs Und Vulftus.
Valtafn Prarda cica^forum Undam Vulnerum amncs
cadaveribus Undagialfre Sarigvis.
l/argn Fcra. > ^og#r Sinus
Vandliga cxacle* Vorgum Fera.
^mto
/^r^ Efca
A^rfiw Ventus,turbo
Prasda
^
-^.

6
r A-^
P Cn

Vidrer Odini nomen iansptorefl Uliu$.

Vtdrls. hal Aula Qdini IW;#z Ex hoc
Vinur Amicus \egn Vir
Vidris *ved Pugna t/^g Forum
Vtdri* <vonder Enfis qvafi rofdar Galea
virga Odini jor/ Necefsitas
/^/ Miilicr aut Virgo. eg\reinge Adigo
/^rg Cxdes homicidium. tuare Tcrebrum-,%

Haec funt qvae cx Epiccdio potcntifsimi Regis Rcg-

ncri Lodbrog, maxima ex parte colligcre licuir, ut gu*
ftum aliqvem Dialecli Poettcae exhibererru, Inter qvae H-
cct qvatdam rcperiantur , qva: modernam fepiant lingvam

atta-
 RuNlCA I55
1
'
= ' '
'

attamen cranslate in alium a Poetis capi fenfum , inveniet

is, qvi diligencius luftraverit adhuc excantia virorum illu*

ftrium Encomia. Sed ad alia obfervanda pergences , Le*

xici Runici fpecimen curiofoLek>ri commendamus.

CapUT VlGESlMuM <JCfAVUM*

Qvotempore & qva de cauja apudDanos ab-

c
rogata fit prifca Literatura Rjmica*

SQlicicius mihi,qvo tcmpofehicihSepten- %&*&&&

inqvirenti
neut*'
trione dcficrit Literatura noftra Runica in annalibus ' j

noftris, non inveniofolemnicer>autaliqvbediclopu-

blico, a qvoqvam Regiim, ctiam Chriftianorum , abro-
gatam eam fuifte: autaqvoqvam FideiChriftianaePro-
pagatoreidtentatum. Forfanneinfirmiofesin fideturba-
rent,& qv*c majoriselTentrhomentifufpec^a apudpopu-
lum redderent. Haraldus Blaatand, qvi primus in hifce
orisChriftofacrariaftruxit, & Religioni Chriftianai hal-
cioniaapud nos procuravit, non aliocharaclere, Monu-
mentum, quod parenci ethnico Gormoni (qVicircaan-
num Chrifti DCCCCXXXI diem fuum obiit) Jellinga*
ftruxit, exornari voluit, qvam prifcis hifcenoftris,titvides
Monument. Danic. lib. $. Monum. 3. Quod argumen-
tum evidenseft, tunc nondum abrogatasfuifTeRunasno-
ftras 4 Imrao circa annumChrifti MCCXXXII non-
dum plane abolitas, oftendit Moriumehtum Afumenfe;
hifce literis infignc & a nobis lib.j Mori. Danic.Mon. V.
defcriptum, in qvo mentio fit Atchiepifcopi Abfolonis
& Esberni Mule, qvi obiic dic/to anno. Huic adftipulari
videcur Alrumenfe in qvo liceris Ruriicis, ac Lingva Latina
extac. Ahl YARlA &cAveMafia. Hobyen/e qvoq; in
qvo eademlingva,fed Runicisnoftris infculpca, ha?c cer-
ANIMA FAMULl TUI TECUM SINE
nerelicec:
FINE REQVIESCAT IN PACE AMER Vide e-
jusdem libri Monnmencurh VI & IX. De feliqvis nihil
dicam, qvorum & infcripcio &
cntcis ornamentadefide;
V Chri*
 154 . LlTERATURA
Cbriftiana teftimonium perhibcnt luculentutrui Poft
annum MCCCXIX adhuc apud nos viguilTe Literatu-
ram Runicam* evidenter docet codex meus Legum Sca-
nicarum in membranaeleganterliterisRunicis plene de-
fcripms, adcujuscalcem extartt Regum DaniaeCatalogi,
anobis ieorfim editi & continuati uSq; ad Chriftopbo-
rum fecundum cujus anteceflorern Ericum Menved an-
j

noChrifti MCCCXIXobiiflevolunt Chronologi noftri*

lmmo Fafti Danici literis Runicis,eaformaqva nos illos
exhibuimiis confcripti exhibent annum
, qvo exarati fue-
runt) nempe MCCCXXVIH.
Perfpicuum igitur ex hi-
fcearbitror,tunctemporisapudnosplaneabrogatosnon
fuifle characleres Runicos, licet in freqVenti adeo non fue-
rintufu,atq*, peregrini, Hincetiam liqvet, rion manda-

*M*xe&' to aliqvofolemni , aut certotemporedivulgato, abroga-

non Abng*u tam in Dania fuifleprifcam hanc Literaturam: fed {enfim

evariuifle, & inftigantibus privatim peregrinis Dodtori-

bus qvibusfidei propaganda: commiflum crat negoti-
um $ exanimis hdminUm eradicatam qvafi fuifle.
RuntqvAnfa ln Svecia qvando defierit, docere videtur Pctrus Pe-
iw5ma ^" triUbfalenfisChronicofum Sveticorum lib.i inhiftoria
T ^4 hoc Rege imperium obti-
'
Olai Scotkoning, ubi riarrat,

nentc, inPapaegratiamabrogatis a; Svccis ftiifle prifcasli-

(hoc eft Ruriicas) & introduclas Romanas.
teras Sveticas
Obiitautem diduSKex referertte eodem, anno MXVIH.
Sed nec apud Joarinem Magnum necapud Olaum Pctn/
,

ttecapud nuperum rerumSveticarum Scriptorem L.Pau-

linum Gothum, in hujus Regis hiftoria, qvicqvam hac dc
rc invcnio. Credibile multos poft folenncm abrogatio-
nem, privatim Runisdeleciatosfui(Te,& qvardam fibi in
antiqvicatismcmoriarri bac Literaturaconfignaffe_j>.
mntqvando \t\ Hifpania anrio MLXXXVI abrogatas has Litcras
inut^nu fniflcabAIphonfoRcgcCaftiliae&Navarra?, colligercli-
tbroutx.
* r l
? j r i

cet cx ns qvae iupra ad caput de hifcc annotavimus cx

Claudio Dureto. Rodcricus vcroToIetanusIib.6 rerum
Hifpanic. cap. 30, in publico Concilio Toletano anno

MCXVI
 kutflCA* m
W CX V i damnatos & abrogatos referfc Vide cap* IV.
faujus Literaturae circa finerrL.
Quibus vcro de caufis apud hos extinita fit h&c Li- &*[*&&*
fceratura,fiinqviramus,varioccnmint. Non eft dc nihi- a* Litera**

r
* K
lo, qvod refert Petrus Leo in defcriptiorie Africse lib> i. ca- *

pite de literis A f ricanis , ih hunc fenfiim : P^i&ffs vi&oris

ritum Afiumefe dtfy chara&eres (jyk neget? f^erijimile
enim eB RomanoSyCumtiandemoccupapentprdvinctam o-
mnes mrum literas ? ut Jemper jierijolet, atfymemoriam
abfiulifie,fuas% titeras intuitfk >utfola Romampopuli illic
Jiaret memoria atfy dtgnitas. Qiod Qf conatos Qothos
mRomana fidificia, item &Q^jod
\Arabes
Perfarum monu-
&
in
irinuit Trithemius
menta-y abunde notttmefi.
lib. 6 Polygraphiae, in huric rhodum differens Romanis :

orbem dcvanftanttbus yfuafum ufum Literafum tandem

cum dominioy multis nationibusy iriolenter rmpofuerunt>
ici ac probari neqveat, noftram gentemi
Romariis aiit aliis bello fubaeiam aut deviclam ; qvia tat
iiien a peregrinis Religionerh accepimus, iqva qvafi viri-

$6s majores noftros tenebant, una Literaturam talem iri-

troduxerurit, iisq;perfvadebant,qvacommodiflime tra-

di h&c myfteria pofle putabantj idq; haud fegniterurge-
bant. Ariimadvcrtentes enim fe duplici gravatos onere*
fi primo gentis hoftrae, curh qva in hegotio keligionis

cohverfandum ipfis erat,Literaturam ipfi addifceredebc-

rent,&deindelibroseditds& ihfacrisncceflarios, in nd-
ftram Literaturam transferre* fatius putarunt & cdmmd-
dius, haricabrogare & illam fubftituere,ihqvaipficrani
exercitatifsimi. Hocenim fimul obtincbant, tit in facris
faciendis&precationibusrecitandis, lirigva Romana ute*
rcnturndftratcs,& Rcligioriis negotium ita progredere-
tur feliciris. Redtiisime enim hac dc rc judicafle arbitiror
virum religiofum M. Brynolphutti venonium,Epifco-
pum Auftralis lflandias ddclifsirriiim, in fuisad Saxoneni
conjcclaneis, dum ita differit: Aiaxime a Qhrijtianis
esl laboratunh ut Scripta ^ Aionumentauetujiatis gen-
V % lilis
156 LlTERATURA
penitm obruerentur Atem& ob/ivionii humo Jepulta.
tilis y

Qvifl videlicet perfvafum eratj cfuamdiu ijejligium cul-

tm^ charaBerum anticpviorwm^ hominumammis obver-
faretur , negotium con^verfionis 5 non fatis procedere; homi-
nibmad prifiinas prjfiigias femper pronis
ne objirueret adttum vCritatis
&
factlioribm>
luminibm
ideocfc poteftas
tenebrarum y nec tamferret vu/gm rude fubtiliorem qvam
pro captujuo, ujm ab abufu diflinBionem^ ff accederet
Ze/mverbi minfirorum-iPontificiii confvetm y'cupido >

Roma?iam Ecelefiam ommbm modis prcpagandi) literas

Romanas utfanBiores NormanmcU^ tmcpvam gentili fu-
perftitionepollutis , commutart confultum xifum eB< N - i

hil certe majoris rnomenti apud ipfbs fuiffe arbitror,

qvam qvod alsidue urgereht noftratem Literaturam_j,
non nifi Magicisconftarecharaeteibus,ejusq;ufumnon
corporismodo, fed& animarnecem adferre, Quo per-
motiin novaReligione conftantiores, non potuere non
& characleres ipfos, & reliqva iis confignata,damnareij>
&ad incendia relegarc_j>.
Huc aededit qvod cum mens hominum novitatis h*t

avida, ac animadvertiftentDani, eosqviLatina & perc*

grina uterentur itribendi ratione, pro doclioribus & va-
riis in difciplinis , q vam Reipublicas
tam cultum di vinum ,

adminiftrationem ae politiae ftabilimentum concernen-

tibus, exercitatioreshaberiacmagno in precio eiTe$ re-
licla prifca, nova? huic fe fponte tradidere. Commodi-
tasetiammultumimpetravit: qva literxiftae novaefacili-
us & promptius chartae &
membranis mandantur, qvam
,

prifcae noftra:, perfeclionis etiam plus obtinere videbarf-

tur pluribus utpote conftanteslineis, iisq;itadifpofitis,ut
qvoq; exarari poffent.
celerius llli qvi curiofiores crant

&bonarumdifciplinarum avidi, animadvertentes libros

hacperegrinaLitcraturaconicriptos extare qvoexaclius
& melius, tam de Religionis, qvam Philofophiae & reli-

qvarum difciplinarum fecretis erudirentur, obviis ulnis

hocmedium lunt amplexi, fine qvo felieiter progredi &
opta-
 RuNlCA. 157

opcatum fcopum afleqvi fc non pofle videbant. Multa

igiturconcurrebanc, qvae paulatim feptcntrionalcs a pri-
ica fua avocarunt Literatura, ut non mirum qvod tam
paucorumannorum fpacio>qvi a converfioneexcurrant,
v
adeo ejus perieric ufus &exercitatio, utvix fir, qvi rite dc
Literis noftris judicare, aut earum apices rccle delineare va-
leat. Hinceftqvodtantillumfuperfitdeprifcorum ritu-
um in facris & profanis conftittitionc aliiscjj ex antiqut*
tace fcicu neceflariis.

; Caput Vigesimum nonum.

Qbfervanda in nominibus propriis

(f titerarum Figuris.

Orro qviin Monumencorum noftrorum dcfudate^ ^0mina P r^

eacione, nomina propnahominum, locorurru meMuabap .
&regionumab appcllacivis&aliis vocibusprobeut ptBathk dtfi
difcernac oporcet. Quod idcirco moneo, qvia anceveri ^mend^
Dei culcum longe alia nomina liberis (uis imponcbant
majores noftri, qvam nos facrisChriftianisinnucrici.
Extant adhuc Vcftigia a magnanimitate, fcrvitio, ur-
fis, fcris , propugnaculis , aliisq; rebus defumptorum.

Ejus generis nomenclationcsin Monumentis abatt-

is qvi non ieparac, crebro in devia abripicur, & a vero ien-
fu aberrat. Uc igicur exempla in prompcu finc, ex qvi-
biisdcaliisconjecluram facere qveat prudensleclor, non
pigebit qvacdam ex noftris felecla Monumcntis heic fub*
'

jicere_j>.

AbA Ald h\HA\k Bisfair

prk Ethmci*
Ab Alf BRhhR Bruur turru,*

AWJx Alfr Bh-MI*ri Butaidu

^MlY Alum BMMRJR Butvardr
4RIK4A Arintr \AV Dan
.4RMMA Arla?rtr MhA T>ifa
ARWMR Arnfindr $1RY& Dermod
AhlhA4& Auduair tARAb Doral
t

Vj HR
]
ij8 Literatura
nTinai
tm

MR DorvelDhor MFRhfc Lifrud

MRFfHR "Dorgeder MhRifcR Lifredr
hbk Dulfr M4iA Lother
\hR\b T>unl hAh\ Nafui
NotandumhicvenitrfvddpU- VAR\A\R Narjadr
ra% ab hac litera incifientia an- \^ Rft JF Nuruig
tiqvitu* per Th proferebantur e-
tiamfifunttatum nonfuifiei j.
^^^
jf^yi
Olafv
Ohki
JlhlK Evviri
ARY Orm
\HY\b Eskil
AHA Ofi
IhFf Eufe ^BIhRK Osbiurn
Ihl^Fhk Eulfun
AhhR Ofur
\hA\Jt, Euter
RAh Rafn
VARYA\& Fdrgair
R,iFKiMl Ragnilti
FIM Fint
RIYM Remut
RA\l Frode
Rntm Rudvi
YAYAl Gamai
RM Rm
FJM Geli
RAb Rolf
FM1B4A Gliibor.
rm^ Rudl
FRfihA Grjur HB>iiFinkn Spaikiufi
YhWAHAJk Gudfajlf HFlBiRK Skibem
FhRY Gurm HAh Stuf -

*AYUt Bahtan Svein

*4R4MA tiaraltr
TAYl Take
*i^Ff tielge
TIKIFM Tinikei
*\VAh\YL Helt-oikf
WFI Toki
UhARA faukt TAhl Tout
lMlH htidi
TRiFl Tregi
\UA Jfi TRhlfc
lHrtB Jfib TRhhM Truuls
IhKvlR JrtM ThRtR Turdr
Thlfi Tuke
YAhAR Kautt ThYt Tume
Y\h Kejlf 4hRhI Thurvi
Vide literam F, fromifcui n.
his ufifunt veters 4
hlUMA ytdanta*-**

hl*HR

\
 RuNlCA. IJQ

M*HA Ftflr nFF ~Ulf

JlR4IR J^Yctir Ejtti gencrisinfinitdfrudcns

Lcttor invenict.

Parit & hoc Leclori baud exiguam difficultacerru. titeraaflines

qvod ermmt**
fculptores, fiveincuria\fiveimperitia\fepicule lite- ?

ras affines & duclibus fibi fimiles confuderinc.

Varietati qvin etiam & elegantia? ftudentes, linea-
mentorum diverfitatibus certafle animadvertuncur. Ex
qvo Labyrintho facile fe expediec, qvi cabellam capitis
noni infpexerit; & collacis pra*cedencibus cum feqvenci-
bus, qvid vox ipfa> qvidvcfenfiisfvadcat, haud ofcican-
ter collegeric.

Anceomnia punela ventribus iiterarum inclufa, Sc LiterjrmL^

appendices lateribus adhaercntes obfcrvanda? veniunt. HxZxndlnd*
enim integrarum literarum vim habcnt & effic^ciarru,
qvinimd primariam poteftacem qvandoqjimmutantaut
penitus tollunt.
Cumplura funt hujus generis, qvae gnavo & indu-
ftrio harum Antiqvitatum lcrutatori indics occurrunt;
qvae melius ufu qvam praecepcisaddikuntur. Haxlaltim,
excmpli loco adduxifle fuffeccrit > ut ad fpeciahora aditus
nobis fic facilior.

Caput TrigesimuK*
Obfervationes particulares circa Li-
terarum potejlafes.
Llterarum poceftaces primarias ecfi fupra propofueri- obfervAtit-

mus, attamen cum Monumenta terenci) haud raro ww J?"''^

qvaedamoccurrantabiisexorbitahua, qvaeeoinlo-
co commode proponi non potuerunt* paucade iishic
monendaduxi.
In literarum qvibus Monumenta noftra exaratacon- ?ottP*u* &
fpiciuntnr, examine, non fempcr principali & primariar ^uT&r*.
poteftati infiftendum: fed fiepicule dc affinibus &ad cundmtfi,
ventitiis cogitandum. Fit enim haud rard> ut pro divcr- *"*
fitatc
 l6o LlTERATURA
iS

fitate copulationis cum aliis, diverfas acqvirant vires & po-*

teftates. De qvibus etfi vix firmi ac generales dari pofc
fintcanones ,longa tamen obfervatione, diligentiante- &
ccdentium cum confeqventibus collatione pleraq;eruun-
tur. Et qvia in Faftis Danicis qvadam annotavimus hie
fpecialiuspotiorarepetere non abs ufuduxi, ut anfam di*

ligentioribus praebeam , plura ejus generis accuratius inve*

ftigandi ac in eommune bonum profcrendi.

F Licet F nota fit confonantis F> crebro tatnen pro V

pofitum reperitur, fed tum fa?pius punclurn adfcifcit &
dagcffari folec,hocpadtoF ut WMhh- Ponitur etiam
qvandoq; pro integra fyllaba efutF4A eftir,ubinonfo-
lum F fed & A fyllabarrj conftituit. jus locum etiam
in nonnullistenet !l> praefertim ubi pro V poni debebat*
ut HKJTl^RlflH, Januarius
h h coniuetam poteftatem vocalis
prarter Ll etiam V
confonantis vices fupplere, & jamdiclum, & fupra eti-

am oftenfuttu
t folemni fua indole D.Latiriordrri exprimit, five
rriolle five durum vel alpiratum exiftat. Eft tamen qvan-
doqve indexT* ut in vocibus FiRPRMlH Gertrudis
RHHHReifti. Dageflatum hocpaclof>i notatTh,u
T^Hflh Matheus, De vario ejus ufuitadifleritArngri-
musCrimogeas Iib. ucap.y. Hac inqvit, *vocali tn eaderri
fyllabapqftpofita <valet D , ut Bla\ pro Blad, id eH^foltUm-
Qv& fcriptura vetertbus magls tn ufu^ hodte fere exole*
<vtt. Pmpojitavero vocalt, pecultarem habet potejiatem
& pronunciattonem nohprorfus
usfonans quafi TZH
Th
fed qinddam Crafii-
,

* lingvd inter primores dentes cunt

JJtritu prope exerta, ut \a id esl Tunc. Nomen habuit

oltni ^ufi-i hodie \orn >vel Thorn^Jipro Th i Jubjlttudi >

itaty penitus fcribi aut pronunctari , non nifiperfe ipfumpo-

^ telh Prd eadem hac litera haud raro pofitum feperi-

tur A> fed hac plerumo,; diferetione, ut p qvetnvis diclio-
nis locum fibi vendicare valeat, 1- vcro medium auc uhi-

mum
 Runica. \
16*1

mum fere, qvod vel cx his liqvet: bhhAkl dufand,

^Rfi^ftK^R^ Thryhundrad.
R vel Ai communicer R exprimic. Sunc qvi hoc
g^
difcriminis inter ea fe obfervafTe putent, qvod R qvovis
inloco diclionis loeum habeac: A faltim in fine, nifi in
monofyllabis. Utraq; noca haud raro pro integraponi-
tur fyllaba, uc *4R>IMR Haralter, YhWAhlk Gud-
fafter,id nonhifcefolum, fed aliis etiamliteriscontinge-
re qvandoq; folet, in qvibus hasc notanda occurritRegu-
la,abautorecommcntarii de lingva Getica pag 15. hifce
propofita_j>: P^ocalesfzpe omittunt* Sedtum^vocalU i-
pfius confonantus proxima tntelligenda venit-
r
A valorem
Ypfilon etiam obtinuifTe fupra oftenfum , ex Arngri- &
mo probatum,qvi datisadme literis Anno m dcxxvi ha?c
mfuperfcripfit,de Scaldae literaria traclationefermonem
faciens: hter niocales etiamY defideratur, qvx fexta
5
ej&t %ff propriam figuram ^p nomen natla eB> vtdehcet
A> vocatur Tr &c.
Y maxima ex parte K eft, qvandocj; tamcn G & Q^ Y
ut FfllPMhh Quincianus, YAIMhh (qvac exem-
pla, ut& reliqva hucadducia, ex Faftis noftris deprom-
pfimus) denotac& G creberrime, difcrimert enim illud
qvod inter Y & V vel F qvando fcilicct vel
confpicicur,
angulus hebecatur, vel venter Dageffatur, novumeft, &
in vetuftioribus Monumentis non occurrit. Aliqvan-
dofortiorem &
robuftiorem poteftatcm obtinct, ut vi-
cesduplicisG obtineat, aucGH, ucMFIK pro Liggin,
hbAYlh pro Slaghetu.
T vel 4 eft Lacinum T, qvandocj; tamcn ob foni T
& poceftacis affini tatcm , qvam cum D obtinct pro co po-
nitur ,ut -1MHR ducuf.
B B Latinum, ut Yhb^ Kubl, fcd
principaliter cft g
minus principaliter P. Qubd cnim punclo infignitur,
aut ventres eo fine apcriantur, id novum cft. Eft etiam
qvandoduplicis fcu fortioris B induat naruram, ut WHB
Stubb.
X t pro
 l6l LlTERATURA

T < - pro C ponitur crcberrime

i in Faftis noftris, Hl-
*Uhhh Lucianus, Y^R^MKhh Marccllinus,
PlK^RHilW Vinccntius, in qvo etiam pro T pofi-
tum agnofcis. Quod folum in Latinis vocibus contin-
git,in qvibus T ut C pronuciari folet: FHIK 1 WKhk
Quincianus^FIB^UF^ /Egyptiaca &c. a1ias& S no-
rat, ut *TIKR Stinr, fed plerumq; inferiori ejus parti

punclum addunt.
condufio. Haec funt qvae horis (uccifivis, inter varias diffici- &
limas officii &
muneris iropofiti occupationes, exiguo
temporis curriculo , de hujus Literaturae ruderibus com-
mentari licuit. Qu fi bonis & candidis grata cogno-
vero, operamdabo, utfuo tempore qvae defunt fupple-
antur, qvae minus accurate annotata emendentur. Pra>
fertim fi viri in hoc ftudio exercitati, publico bonofuam
conferre Symbolam , ac candide, fi qvid hifce vel affine,

vel contrarium annotaverint, nobiicum communicare

haud graventur.
Quod ut facianc amice rogo opera viciffim dabi-
:

tur, uc debita laude (e defraudatum ncmo jurc conqveri

pofsit. Interim meminerint omnes, in difficihmis hi-
fce & temporum injuriapene abolitis, a nemine fere ex-
cultis > qvod c ayife & 7rdv6 oga.
Quocirca_j>:

'S.vftQigeTe zflegd otvot dv-

&YJTS (JLeAl&TCbf.

AP-
 App. LVt. RuMic^, a
J*r Tt>^

**********************************************
yLip '\w 'Vs/1 tJat> 'tiir "-Mr ^&r 'W^- iw

ApPENDIX
LITERARUM %UNICARUM>
in Poefiujum uherins decldrans.
.Uonianl peculiarem elemento- sfym
frum Runicorum in Poefi exrftere ufum #*"/*
;fupra capite XIX innuimus nec id com- ;

rtiode & perfpicue iatis eo in loco a nobis

(oftendi potuerit, nifi magnam Poetices
partem eo transferre integrum fuiiTct:
nunc qv6 tota h&c res ciarior evadat, de ea diflertatiuncu-
Iam hancce fubne#erelubuit,ufumliterarum Danicarum
irt Poefi, exfundamentis haurientem. Hanc aurem Re-
Verendo doclilsimoq; viro DN.Thorlaco Sculonio Dice-
cefis Holenfis in Boreali Iflandia Epifcopo vigilanufsimo^
Difcipulo qvondam meo charifsimo, aeceptam fero;
qvi cum Anno MDCXXVI negotiorum caula huc ap-
puliflet, ac de prifd noiM Literatura contulif-
mccum
Fet> ut fuam ctiam ad patri*e Literaturaeiliuftrationem*
confeffet (ymbolam > ha?c Rhythmorum ufitatiorum_>
ftrucluram >> ufumq; literarum Poeticum concernentia
haud invitus communicavit. In qvibus etfi altius qvae*
dam Danicam concernentia, repetantur, praci*
Poefin h$ s t)M
pue tamen in uno coq; ufitatifsimo carminum genere^ **-*
Elementorum ufum Poeticum oftcndunt; qvod fieri -

commode non potuit, nifi unacarminis ipfius perftrin-

geretur ratio. Videbis autem j ni fallor, vel in unico hoc
Rhythmo artificium neqvaqvam barbariem redolensj
fed tale , qvod vix tilla parte Grarcis aut Latiniscedet. Ex
qvo,Ctiam qvantopcre, rudiori fa:culo, in Borealibushi*
fce regnis, ingenio certaverintmajoresnoftri, conjeclu*
fam facere licet ubcriorefru.
QarmcnfcH Rhytbnms, qvo rcs geflas fui ficuli cbn> tffcpl
i X 2 flexi
 164 ApPENtf. LlTERATUR^

-

plexifunt majores noftri, anttcpitmvocabatur \\fa,jam

-verd m <
Qiift\
vijje mde Tradum hocnomen vcrbo Egt^ijfa^ feu
eft vel a
dttium^.
r^tyfQiiffti jd c ft oftendo, ignaro loci viam monftro,
vel incento digito aliqvid demonftro. Vetcres enim
qvicqvid memoria dignum domi forisve occurrebat, id-
ipfum Rbythmis funtcbmplexi, utita feliciusac facilius
ad poftcros propagarctur, auditorum animis inftillare-
rijferfmt
tur,ac memorianmprimeretur. HocigiturfenfuRhyth-
indues rerii mus feu tQijfyl rerum prcclararum , memoriacj*, dignifsi-
geprutn-,.
marum diciturindex. huncqvidem ufum Saxoni
Atq;
noftrb prxbuifle hos Rhythmos ipfemet difertis attefta-
tur in prarelari operis prasfatione> dum fic inqvic: Nec
ignotum voloy T^anorum antiqvtores confyicui* fortitudi-
nU tperibm edttPSjgtori^z MUlatione fujjufos > Romanifly-
It imitatione , nonfolum rerum afe magntfice gefiarum tir

contextm genere velut Poetico qvodam 0-

tulos exqvifito
pcre perftrinxtfle $ uerum etiam majorum atla patrit fer-
monis carmtntbm vu/gata lingva fuaiiteris , Saxit&Ru-
ptbm infculpenda curafie. Q^vorum 'vefltgtis ceu qvtbm-
dam antiqvitatts 'voluminibm mbarens, tenoremfy > veris
&mulatmmetra metris reddendacu-
translationps pafiibm
ravi, q<vibmfcribendorum fertes fubnixa , non tam recen-
terconflata^ qvam antiqrvttm edtta cognofcaiur. Deri-
vijs. vox potcff a COfj#/ qvod iapientem notat
vari alias hjcc
ita ut FTjfa idem fit qvod fapientia $ eo qvod veterum fa-

pientia* prudentia, rerumq; perkia in hiice fuerit com-

suidri K<e pnehenfa. Poetas eni m veteres q vos Scaldros ac Runas
vocabant,eO loco apud Reges ac principes antiqvitus fu-
ifle> qvo jam confiliarii, literati, aliiq; prudentia ac re-

rum ufu praftantes, eft in confeflo.

Hinc etiam rts prudenter a Rhythmis e-
fe geftas,

jusmodi Poeticis, tanqvam fapicnti*e qvibusdam flofcu-

lis confpergi , ac ad pofteros propagari operose" ftudebant

scaldri rra- magnates. Ac qvo qvis laudis & terniratisamore ar-

dentiusflagrabat, eoplures ac pra:ftanciores in bocgenc-
^ThMuT"'
re (1-
 RUNIC/E. l6$

1 '
" '''- *
- -

re fibi devinxit, fectimq, domi forisq; tam pacis qvarri

belli remporc circumduxit, ut rcs gefta? melius j aptius ac
tlluftriusdefcribi acdelineariabillispofTent. Hincctiam
Rhychmi hi Qijftt di&i, qvafi fapientum Opera, in qvi-
bus mtilcum recondicae latcc prudencia?. Quin adno- &
ftrum farculum propagatum effe Scaldforum nomcnin-
venio , fed ita utin familiar cujusdam nobilis cognomen
dcgeneravcrit. In Genealogiis enim Drefelbergiorum-
invcnio Meretham Scaldre de Hotdal.
**7'*w**
Rhyikmorum veterum mfimtafere funt genereu^,}
vulgo tamen ufitatiorum centum tngintafex efie putan* ' '

ttffi
fJ

Ingenii enim tanta crat fertilitas, ut modus inventid-

ni non ftatuerctur ullus. Nec inter haec recenfebacur il-

genus
lud & qvo jam ludunt
noftraces cotum artificium in
\ . .

ofjLoioTsAsv/oic poncntes.
7j '

Ex hisaticem cencum tngin-

ModernunU

, 4, .

Rhythmigen*
ta fex unicUm laltem Scxtanmdt
fpeciebus carminurrt, weributm-
diclum feligemus* inqvo literarum ufum Poeticum 0-
j
"lmtum->*
ftendcre conabimuf.
h\%hAAV A^A h\hA tllucl dicitur metrigenm >} stxunm*Ht
in cujus Jingulps Strophisfedeeies iterati reperiuntur'j,'acpe- *8fer
culiari artijicio dis~j>ofittjimtlcs foni
Alii in hoC metro reqvirunt non foltim in fingulis
Strophis fimiles fonos (ed.eci.es rcpctitos & pcculiari artc
difpoficos, fed etiam fcdccim enurtciationCs perfeclas, at-
qveinde diclum volunt Sextanm&lt qvafi @rjCtail Ifial/
fedecim enunciationcs perfeclae ut in hoc Symbolo Rcp*
pagogorurro.
1 M |r 4mmb HhAhA MFiK-
MhHMA AY YAlYft- hlhAAhA Ah\Ylk>
HY>U Pl*WA. **Rr-#F hWlAhA.
m*i Kh hlRtlM 1-IthA hYilhJk-
YbhAihY >niRR4i. FRiK>hA *\4AAhA.
FlUhMH Y^A^lk. AMAA MBIKKhY.
M*h\i 4AMX nY hiRtirnw mM%
iUmKBRflW*. AM hYAbYUbHA.
X j Quod
 l66 ApP. LlJTERATUR^
klMiMMili

Quod
ad vcrbura fere fic fonat:
Hodie hdbeturforum; Leguntur Leges.
Adpeditat populm : HoJf>italiter excipiuntur miferi.
Decreta multipltcantur : Qifiidia tolluntur-
Pecumd cenfetur: Jmjurandum inwlit-
f^etlura decrefcit : Cognatt congrediuntur*
Conveniunt Uti : Annales componamm.
Augentur penfiones : T)ebitum vemale fohituf*
jMagtftratm co/atur: Omnta Johantur*
Heic ncc lyllabarum attenditur qvantitas,utapud
Latinos, nec ultimarum cujusc]; verfus (yllabarum fonus
fimilis, utinmodernis, fedfedccim confonantiae in fin-
gulis reqviruntur Strophis,dcbitolocoatq;ordine difpo*
fitae. Quod ut melius intelligatur , in fuas hunc Rhyth-
mum refecabimus partes,ac qvid in qvavis attendendum
veniat confiderabimus. A qvibusdam hoc metri genus
mttqtuttu DROTTQVjET vocatur, qvafi vulgo cantabilei
Z>otf enim turbam fignificat, & O brevi Dominum ac
Regem; hocigitur nomen inde qvoq; obtinuiffe videtur
qvod heroum rcs geftas eo decantaverint Poetar*
vmctthvb.
Habct mtur fyythwM
P **
hl^k^UKY^M partes
ntisextM-
mait.
.
majores M mmores.
HIm qv/t Qr&ris 'vocantur Stropba j
t&idajores funt
str9t * in qyibmad idemgenm Rhytbmifit recurjmjuxta mate*
ria amplitudinetn-j'
Stropharum ntimeris alligatum non eft,
Gcrtis verd
fcd materix ubertas legem numero pradcribit, adeo ut
qvandoq; unica fufficiat. Hoc tamen obfervatur, qvod r

'

ordinarie qvaevis Stropha vcrfustantum contineat oclo,

non incornmode Latinorum rhore odtiftrophon dici va-
let. Intcrim in Epicedio Lodbrogi, qvod mox exhibe-
bimus decem invenies.
jyiftubd-Ji ^Minores paftes funt difticha PMRPhKFJ RJlIM
Vtrfw. feu cfvarta pars Rhytbmi ditla , gf verjm * 1 K P I K F ap-
pellati-

Ita enim fingula difticha veriuUm, funt connexa:

ut
 RuNIC/E. 167

ux pofterior verfus priori neceflario in confonantiis re-

fpondeat.
In hls artjiciumfte&afur tam Rhetoricum qvaw-j
Poettcwn-;<
Poeticum in qvantitate gf Harmonia confiftit- tiMam^'
Ghjantitas hac eB, ut dftichon conftetduobm 'verfi-

bm : Verfm verojinguli fex fyllabU

Septenarius fi m ulio reperiatur, is aut fingularis e-
legantiac, autlicentix titulo cxcufandus venit.
Harmonia qv& Rhythmum reddit jonorum gjf fva-
n* *-*

conciliat-, in literis
x m '

rvitatem ei acfyllabU confiftiu

Harmoma in literis bxc esl > ut m cnwvk difticho L iteraiw.

tresjtnt trium^vocum initiales liter&plaiiejimiles.

Has literas peculiari nomine XMdbHlAWiR feu

liceras fonoras vocarunt, eoqvod magna pars fvavitatis
foni exiis dependeat. Horum autem ut legitimus fiat
uflis hx regulae attendendae veniunt.
/ Confonantes (bnor& prorfm debent efte e&dem tamin
priori qvam tnpofteriori 'verfu-
2- lllarum du&Jint inpriori> 'una inpofieriori verfu,
una tnpriort^
'velviceuerfa-) &
dua inpoftertori^ nun-
fum *
qvam omnet tresjimu/ in eodem^- Hinc verfus *$ K- Ver

HKF diclidividunturin kKII>*fK>hKF feu femicom- "*

praehenfionem, Sc /II^KPhKF feu totalem compra>

henfionem; acindiftichopriorverfusHKIP^JKPfiKFdi-
citur, qviapartem faltem continet artificii pofterior Ab- ;

^iKfchKF qviaprioricumjungitur,totamcompletftru-
. cluramj.
3- Vocales omnes eandem reddunt harmoniam^* vocaiesom-

Vocalesagnofcuntfex, A,E, I, 0,U,V,harum u- Z^jmdet'

na fi bis ponatur in priori, femcl in pofteriori verfu,per-/* valoru.
feclaeft harmonia: velfiin prioriverfu ponas A&E,in
pofteriori I nil refert, nec turbatur harmonia, qvia omnes
vocales ejusdem funt valoris in harmonia.
Harmoma injyllabis, ea eB, qvd in quovps verju, mmonia jn

pmter hteralem harmoniam dm ponuntur ejmdem foni f?

a4bis -

fyllab&> Harum
 it>8 Appendix Literatura
i iii . " ii i . II

Harum autemfyUabarumconfonantia velexaBaefl>

'vel aliqvalis.
HarmoMta
ExaBa cenfetur in qvafyllab& harmonica iisdem tam
voca/ibus qvam conjonantibus confiant, ut in illo Cicero-
nisNon inftit^z fed \mbuti*
mrmonia a- ^Alicpvalis dtcitur cpjando inconjbnantibus eBJtmi-
tiqvdit. r
Utudoj fed in vocalibus dijcrepantia >.

Ut inilloejusdem autoris: Nondoc7z fcd fac7/:Ubi

O& A difcrepantiam gignuntac femiconfonantiam con-
ftiruunt. Heic obfervandx veniunt hx Regulae.
Inpriori diftichi tverju Jufficit confonantia aliqvalis
Jed in pofteriori Jemper debet efie exatla *

Dicltones tn qutbus Harmonta confijlit > feimmedidt'

tejubfequi non debent-
Llt res clarior evadat, lubet exemplo Latino illuftrio-
rcm eam reddere. Sit autem hoc:
QhrtSTus Caput noSTrum^
QorONet te bOMs.
In hujus diftichi verfu duo habes C, qvibus in fe-
qvcnti tertium refpondet; atq; hxc harmonia literalis eft

de qva fupra. In priori item in Chriftus habes ST,cui

in eodem rcfpondet ST in noftrurrL: j hoc (yllabas fpe-
cla t & confonantia eft non exacla fed aliqvalis , q via ex di-
verfis vocalibus & iisdem confonantibus conflatur. Irit

pofterioriverluONincoronct, refpondetON in bonis>

confonantia exacla, perfecla enim fyllaba eadem ex iis-
dcm vocalibus &con(bnantibusconftans, utrobiq; rcpc-
(
ritur. Intcr has autcm vocesinqvibusconfonantiacon-
utltlum in fiftifc aliam qvandam intcrjeclam vides juxta regularru
Thphmo. ultimam, . Scd in Danico res poftea clarior evadet.
Artijictum oratorium in Rhythmis obfervandumcon*
cernit tam res ipjas qvam verba . !

Verba fintjelecla> emphattca^ tropis variis ^ffalfe-

goriis modijicatoL,'
Metaphora
In hiicc nec Grarcis cedunt nec Latinis;
cnim Synechdoche & Metonomia illis ufitatifsima. Fabu-
las
 RtlNtC/S. 16*9
MtattMV II- I
I II I l^" ^^^
las habent proprias in libro Eddae defcriptas, ad qvas al-

lufiones fiunt freqventifsima? Sic terram vocafft Ymeri

carncm, eo qvod excarne Ymerigigantis, a Diisterram rmmcm*
fabricatam finxeritvetuftas,deqvo confulendus Edda fa-

bula fexta , ut fitMetonomia materia?

Pro fluvio ponuntGiallam, amnem enim ejus no- <?&*-*

minis apud inferos effe docuerunt in Edda fabula 44, in

qvo Synechdoche fpeciei ,progenere^j>.
Pro fylvaMetaphorice ponunt jubam campi> adeo
ut tropus non reperiatur ullus apud Latinos, qvo non ufi
fint noftratesin iuis Poematibus.
Res qvandofyfilo hoc oratorio ornatti tra&a- GriphUix*
ipfas
rmh
rc contenti fuemnt; qvandofyvero Grq>bU& d&nigpia-
tibnstiterarm mvoherunU
GriP hi <*r
Pofterius hoc ezerunt vel ingenii oftentandi caufa',

1 . r i-i rr -" inventL
vel ut rcm qvam iolis nujus artis periris notam elie cupi-
verunt hocvelo a vulgi cenfuris tutam redderent. Hinc
autorescrebro, vel /uavel amicorumnominaRhythmis
hoc pacto inlerUnt encomiafticis: adveriariorum vet o I-

ronicis & Erifticis ut tecle qvafi eos pungant, & doclis

ludibrio exponant.
Huic mflimto inferviunt nomina literarwn prima
ff fectindd impoJttivnK-
Nomina enim litefarum apud Poetasfunt duplicia: Xommiite*
vel communia & vulgaria* qv# nonut Latinorum aut f* *p&
f w
Graecorum fignificationis funt expertia fed rem ahq vam ,

fignificant ab carum figuris non alienam_>. Alpha.

namqve & h nihil fignificant, praeter ipfatn literam pri-
mam; at Aar qvae eandem notat, fimul annonasfeuagro-
rum ubertatem defignat, qvat ejus prima eft impofitio*
Sed qvia bonitatis annonae variac funtproprietates, una
cx iis feligitur qvae ufui Poeticoinferviat,acnotionem feu
impofitionem conftituat fecundam > qvxcjs ejus loco in
Gryphis poni pofsit. E. G qvia annonae bonitas res
cft mortalibusjumme expetenda t hoc ipium dico fecun-
dam hujus literae impofitionem. Cum igitur vox aliqva

% 0*
 170 Append. Literatur/e
accurrit Gryphisinvolvenda,cujusinitialis litera C\tA> c-
juslocopono hanc fcntentiam: Praecipuum mortalibus
bonum & fic confeqventer. Nomina autem haec fecun-
danmpofitionis non func omnibuseadem; fed qvotfunt
reiiftiusqvx perliceraenomen primum innuitur proprie-
taces&circumftanciar,cocetiam unius ejusdemqve literae

npmina elTe poflunt fecundaeimpofitionis. Sed ne fcru-

pulushic relinqvatur ullus, lubec horum unicum fubji-
cere paradigma_3.

Runicarum Literarum_s .

._**-
Figura: Nomina.
Ltterdt<l*H->
Pzimx impofit: II. Impofitionis.

nomw* l&
U.tmvojitto-
^ ^ ^T Annona boni-* Pmcipuum mortalib-bonum J-
.
r . . .

m. B B Biarkan Betu/a [tas Arbor uirtdtJsvmoL^

F Fee Pecunia > Caufa difcordiA
H* Hagel Qrando Granum frigidifiimum
I 1 Iis Glacies Laiijtimm pons
K Y Kaun Ulcus Infantium infejiatio
L ^ Logur Licpor Amnis ex pmruptis fluens
MYMadur Homo Puheris augmenttim
NK Naud Egejias Res coditiones angufias pari-
S H Sol Sol Terrarum illunmiatio [ens
T "T Tyr: Jidars Dem AJiaticm ummanm
U h Ur ScintiUa Exferri majfa exfilicns

DpDufs Gigas ^Terror fommarum

O A Ois OJiiuf/urmnis Locm ttionibm tritm
R R Reid Eqyitatio f^ox cqvis tnfejia ,

Y A Yr. Arcm Sempcr flext/is-

Reftat jam utcarminis h}*HAAk YA4 produ-
camus exemplum Danicum, in qvo tota flrufluraPoe-
tica hadtenus declarata }
appareat & intricandarum Iitera-
rum ratio proponatur.
ugogyyphm **M^ M4Hi> M\ VUhbA H6W laxa,
V/od Fialla
auwuno- F4M> YA4> HYM YRA4hR Fo/d {xt, s{ya grxtur
mmmimes.
^YlH bteh hRYAlA, liosy Ur^otru,
> Ymw
AYM
 RuNlC/E. 171
> 11 1
. . _____ ,

AVM hhAhA hHU bgixt fvanafeti

AY \ARh> AY HUMh AhYi Og jors, og dupts au^
HMR hYRlWAt hiRY hHl Etter s/<rifad ver{fettc
MAR hlA *AHR\>h *Mi Ytarfia Wakrds H6te
*1R ^AYAARh hYRA\ Her Tioftors s^rad xcra.
hiRA. S. E. I.

Artificium Poeticum in literis 8c fyllabis. literis pe-

culiaribus expreilum cernis, qvod fi ad fupra propofitas
examinaveris regulas, res eritliqvida.
Oratorium vero uc manifeftius fiac, hujus Strophae ,

voces particularius examinandae.

Aula falmonum locus eft in qvo delicate vivunt uc
, , jfcsJJMS

homines in aulis. Nullibi verovel lubentius vel fvavius

degunt, qvam in oftiis fluminum ubi aqva rapido dela-
bentefluxu,innatosinmarifqvammisvermiculos,ablue-
re eos exiftimant. Salmonum igitur aula metaphorice
ftiumfluminisnotatj qvod vetefilingvaDanicaO^vo- !*

catur j atqi una in Alphabeto literam A feu defignat. O

Eftitacj; aula ialmonum O.
Fluor montium fluvius cft , per montium praecipitia }?Ah
impetu fummo ruens, qvi olim Loger vocabatur, at haec
vox litene ^ feu L competit.
TerraUta- Quemadmodum fterilitas terrae, trifti^ ^Abh
ciam adferre hominibus, ac hanc ob cauiam terra i-
folet
pfatriftis dicitur: itafrumentorum ac fru&uum ubertate
cum ridet, laeticiam adfert, ac laeta dicitur. Hinc laeca
terra annonae bonitatem indicat, qvae Aar dicatur ac li-
teram Afeu A notat.
Nubium fletns. Flere dicuntur nubes Metaphori- HYhA-
ce, cum in aqvas refolvuntur, ac pluviis terram irrigant:
Quae pluvia veceri lingva Ur dicitur, ac fimul literam h
(eu U defignat.
Tmeri lumen. Hoc ut intelligatur ad Eddam & fabu- foYIRH
Jas noftrae Foefeos rccurrendum. Finxerunt autem ante
imindi creationem Gigantem qvendam extitifle, Ym-
mer nomine > qvi cum interfeclus fuiflec, ex ejus cranio
Y 2 cce-
 172 Al'PEN. LlTERATUR/E
Ccelum ex Terram fabricarunc. Hinc
rcliqvo corporc
perMetonomiam Ymmerprococo fumitur mundo,cce-
lo & terra conftance. Cujus lumen praecipuum cum Sol
fic, etiam Ymmeri lumcnSol dicitur. Jb/aucem liccrarri
H vel S indicac.

fiRF - Resguttatim cadens Pluvia eft , vel fcincillae ex ferro

?*' ignico cxfilicnces, qvae fimul Ur vocancur. Ur verono-
men eiTe liceraefl vei U fupra oftenfutru.
AYMA* Dile&A olonbus fedes> Suncfluviivel perSynechdo-
chen cocius pro parce, fluviorum oftia. Oftium aucem
fluminis Danica lingva veceri fonac Qft qvas vox eciarri
eft nomen licerae Runicae A-
^ Jugum eqvt: pro curru fumicur, qvi prifca lingvi
Reid dici confvevic, qvod nominis eciamnum fibi vendi'
cac licera alphabecica R.
Puheris au^nentum y hominem denocac* qvi ex
H1B4M
pulvere eft, &
pulverem revercecun
in Hominem au-
temvernaculalingva J<W/*rdixcrunc, uc literam x &

feuM.
Si igicur licerasomncs hoc Grypho involucas colle,-
geris, ac ordine eo qvo func propoficae exprefferis, hx e-
mergunc voces AbAhh hARY*
SenfusicaqsScrophaeeft: i

OLAUS WORM
Hoc opus edidit
videnccj, cuncli in hoc Rhychmo
nomen pericidimi Docloris involututru,
-

Qui plura huc fpeclancia defiderac, Eddam Sc

Scaldam coniulac, qvi abunde exfpeclacioni (acisfacienc.

Incerea & feqventi hoc fe recreare valet curiofus le<5k>r,

qvodad me ex Iflandia Boreali transmifit vir Reverendus
&doc1ifsimus DominusMagnus Olai, PaftorLaufafien-
fis dignifsimusj & in hocgenerePoeca felicifsimus.
.

Logo-
SJ J
 RUNIC^, 17}

Logogryphus generis Drott-

qVtftt attmdt.
t.

.MR^IhTtt .i# 4F YIKIH 1^/,*

YhKUY^I BRhKKhR
FMHMIK^ AY M*M, ^
****

MKM B4M* H4IKM*

VR^MhA .*lYIKk> tUMhR
FMMF*R **F Y>lI>hR
RRtR^I MM4 *IRHR
MlFfh hlRKI *RIIFH.

RHH4I nB MIKFI RhHAAt

rh> YiiFiK *nF nnnR
mi^ RnM
'.

ahaiwmi y$*
1 M4F hlHhY FRvIFIt
M0i'.h4U FRM^R>{'
hMW AW HhhYhY .HhlMhY
h^M *,I1M hiRF ilKK HFI^R
MRHF MKK MFl *IRHK.
Strauma trtot y og mink
Adunrtamdfii brunnur^
GkdtlandS) oglyda ,

Linna boltd jtinna ,,

Gratur b?mtmns y Gantur,
Gladafor ] og madur
L^rda Itfta hirder
.

Letfdu tjer^i hretfdu

Reifti up leingi ruftad

Rit<> meigin hug vitur
Afietnummedfitl RunvL^
IJlaf 'villum grafit

Y r Fal-
 74 Appendix Literatur^e
r
f^alla vdndafylm >

P^eit eg aflbonsltttm foeitum-?

Val*t hafa verl^ einn DoElor
f^trdig han lofi hirdin >.

Genus hoc carminis qvamvis fit Drottqy&tt: atta-

men qvia Logogryphum continet cui nomen autorishu-
juslibri itailligatur, utnoniqvovis facile folvi qveat, e-
Band.
tiam Band id eft ligatura vocari io!ct.

Strmmur. Strauma mot- Straumur eft mare impetuofum 8c

fluxu ac refluxu turgidum, cujus genitivus pluralis eft
Mot*
Strauma^ flucluum maris. A4dt meta feu terminus.Un-
de verbum ad m&tdB, ad certum terminum convenircj,
Mimer. tJldimer eft nomcn proprium monftrofi cujusdam viri,
cujus meminitEdda; dicitur vero fontem iapientiae pol-
iediffe. Unde hic pro pofleffore rcs poffeiTa intelligitur,
fons videlicct, & fic Syncchdochice pro qvolibetfonte_?.
Hinc Strdumamott ogAdink> maris ac fontium termi-
nus ac meta innuitur, qvaemaris oftium eft, in qvo ma-
6s. re & flumina cOnveniunt, qvod priica noftra lingva 6s di-
citur. Eadem autem hsec vox ln Alphabeto Runico de-
notat literam Oj qvae hicinnuicur.
Mumur. ^Adunnd mafti bfunnar- A/Lunnur os oris, cujus
genitivuspluraliseftAf^/^. Adafte mamma, hicnotat
Mtfle.
aqvas ex fontibus defluentes. Ut enim laclis mamma
fons &rcceptaculum,ita flumina & ftagna funt qvafire-
Brunmr.
ceptacula rivulorum ex fontibus deflucntium. Brunnar
fontes. Diciturigiturorismammafons, qviaex fontib 9
aqvas ut ex mammis lac ore iugimus aut bibimus, non
autem ex mari. Nil igituraliud hiicc vocibus innuitur,
Lbgur.
qvam aqva fluens, qvam prifca lingva Logur vocamus,
qvac vox in alphabeto literac L appeliatio eft.
Qledi lands og lyda- Lasticia regionum & populo-
rum,ideft annus, percnnis cnim & continuata tempo-
rum varietas, tam terram ipiam , qvam cjus incolas & in-
habitatorcs delc<5tat. Annum autem Adr vocant , qva:
appellatio literae A compctit.
Linna
 Runic^.
m
Linna bolidfimna. Linne eft appellatio ftrpentis.
Bol Leclus. Strnnur firmus, immotus. Linnabol leclus
ferpentis pro auro capitur, cui incubare feruncurdraco-
nes &
ferpentes; unde &
opcs hicintelliguntur, qvas ve-
tercs i^dixerunt, qvod nomen F litera etiam compe- lie.

tit. Colleclis igitur qvatuor literis hifce verfibus inclu-

fi$, nempe Os^Logur^r^ Fie> refultat vox Olaf.
Gratur himmens > gdutur. Grdtur himmens y Cceli Gratur.

lachrymae, feu pluvia?, olim ur vel urfelie* Licera U pri-

fcis dicla hac vqce_j>.
Gautur* Aqvareffliixus, velfluminisoftium, aliaS Gautur.
tfj-di&utru. -Notatigiturliteram O, qvas idem nomen
a'gnofcit.
Gladafor. Gkde eqviappellatio; For iter notat Gladafor.

igitur eqvi curfuitl Reid diclumj qva: voxetiam litercR Reid.

competic.
^Madur. Homo, & litera M Colletfisjam, Ur, iMtfai.
Os^Reid^Adadur^ habes Vorm.
L&rdra Itfia hirder> doclarum artium cuftos, id eft
Doclor.
L.eifdu ver{e hreifde* j4d leifa relinqverenotat,
liinc leifar reliqviae; /^r^opus, adhraifa in lucem ede- adhreifa

re, publicare_jj. Q. d. opus publicavit, qvod ante eum

nemoaggreiTus eft, fed abaliis intentatum &reliclum.
Leifie up leinge rufiad. Leifie up, enodavic, leingc
diu, ruflad rubigine & pulvere obficum_>.
Reit> meigfn hugvttur. Rit fcriptum, adritakxu Keit.

bere-j). Meigin mfigniter. Hugvitur, cordatus , feuin-

Hugvitur*
genio & folertia multa pollens.
^Afieinum^ medfiyl Runa. In lapidibus ftylo feu
Literatura Runica_s.
Stafvil/um grafed.Stafyittumj literarum cha- & sufviUum.
raclerum intricationes obfcuricacem prxbences, nocat.
Grafed fculpcum > adgrafe fculpere_j>.
l^alla^ uandafillra: Vix qvicqvamdifficultacc ple- VAndafaUm,

nius.
 176 APP. Ll/TERATUR*.

nius. yalla vix , fp^gftt difficultas , fullur plenus. l^an-

dafullur difficultate plenus.
afT)dns{umfveitum- t^eit eg 3 novi , kio >
J^eit eg

af Dbnshum fveitum ex Danicis nationibus.

Advtky.
-
(Fiifc hafa verl^ em DoIor> Vakt hafe, excitaiTe,
Ad uel^ia excitare. l^erJ^ opus. Em aliqvem. Senfus
eft: Vix novi aliqvem inter Danos DocTorem difficilius

p opus excitafle_j>.

yirdeg hann lofe hirdinn* f^ird eg, exiftimo qvod*

Hirdinn.
Hann , illum , lofe, laudet. Hirdinn^ populus. Me judi-
ceabomnibus populis celebrabitur.
Hanc Logogryphij veteri ftyloconcionati enodatio-
nem , addere opera? non putaflem precium nifi amici qvi- ,

dam eam efflagitantes,id omnino neceflarium eflc,fub-

monuiflent; qvo artificii ratio omnibus conftaret plani-
us, & iis etiam fatisficret , qvi minus in hifcc (unt excerci-
tati. Quo fineLatinum qvoq; fubneclere libuit paradig-
ma generis qvidem Drottqvaett, fed absq,Titerarum intri-
catione & Logogrypho, ab eodemautore concinnatum
& ad me, ante annos aliqvot una cum ludi Scachici incun-
culis affabre in iflandia ex ofsibus elaboratis, transmif
.'

furcu,

LatroHes ad lites

Ludicrasy haud rudeS

Cavea claufos levi
Qlare vir duc in lares*
Cura campum dariy
Cominus fe promant*
Qetict graves rotet
Gens difcolor enfes^
II
^TranJiulit in monftri
Tyrfb pletlenda Cyrcc^
Sermone > ficformas
Satelfites, atro*
PoB-
 RUNIC^/ 177

Pojiqyam l^id^s *uir caftm

l^erfu cecintt terfo>
Forte qwd confertim
Canam Uferint anum^-
Talis forma Rhythrni generalifsima olim fuit in

lingva Norvagica vel ctiam Danica, qvam Jappellabant Dr^

tqvmt%'
Drottqv&t, qvafi vulgo cantabile. T)rbtt enim turbam Drftu

fignificat. Hac ctiam Hcroum rcs gcftas dccantabant

Latrones d)cd)flT/etiam Germanis Latronem notat,ad
qvam voccm alluditur. Alioqvin Sk&hur> five Sk*<kma- s y^Jjur ;

dur in vcteri lingva noftra idem eft qvod latro viaticus. atskk**

Itcm at sk&ka, infinitivus eft interficerc. Nunc abufive

utimur in jurgio autconvicio aliqvo mordaci, alterius fa-
mam vulncrantc. Hann skakurhannum^ id eft convitium
dicit. Quare ludus non Scachije, fed Scachi appellandus
videtur. Cyrce Y pro I mutata litera. Licentia vctus in
hoc genere Rythmi ut diredse confonantia?, qvam ortho-
,

graphiemajor habcatur ratio.

Placet colophonis loco ejusdem Dn. Magni Olavii

de Poefi noftra haud injucundum fubjungere difcurfum,
ex qvo qvanti artificii, qvantive^ingenii fit doclum > juxta
legcs Scaldrorum noftrorum condcre carmen, liqvido
patebit; fimulq; qvanto in pretioin hac arte artifices Re-
gibus&Principibus olim extiterint elucebit. Sic autem
4
ille: Si noftram Poefin omnium vulgarium lingvarurru
^fj^
Rhythmos arte& effeclu fuperare dicerem, nihil fortafsis uarum img-
proferrem abfurdi, &
fi cum reliqvis, eam certare opina- v***-*.

rer, vana prorfus opinionc me duci forte non cenieret is >

qvi illis inftrudus noftram etiam perfecle calleret. Tot e-
njm hxc Poefis peculiares fibi habetorationis flofculos,fi-
guratas formulas, appellationes rerum diverfas, ab anti*
qvisfabulis,venufte,varie\obfcurededuclas, utin noftra
lingva peregrino explicari id vixpofle exiftimerru.
,

Qyid? Ipfi Iflandi, Poetico nonafflati fpiritu, vete- u\om Pi^

rumRhythmos aut etiam recentiores ex Eddico compo- ticum^tulh
4r<Lu
fitos fundamento non percipiunt. Et ejusmodi Rhyth-
Z micum
 i/8 Appendix Literatur^
iii - "
ii ' " -* - ..p!..^ i
> ., " ' """ ' - - ' - mlmmmmmmmmmm mmmmmimmmmmmmi

micum acommuni rcmotum fermonem antiqvitas no-

AftmaL ftra Afamah id eft Afiaticum vel Afarum fermonem ap-

pellaracqvi tamen noftereft: fed obfcurior vulgimi- &

nusobvius intellcclui. Ha?c caufa eftqvod viris magnis
& erudiris qvibus lingva noftra ignota eft, mterim tamen
qvidEdda noftra Poeieosaliqvale fundamentumtradtet,
inqvirerenondedignantur,inilliustranflatione,utidebe-
mus,gracificari facilenon pojGTumus. Etfi enimformu-
\x Eddica? appellationes rerum multiplices.&longaepeci-
qvodam modo
ta?, defcribi & Latine nominari qveant:
vocum tamen fplendor, elegantia grandis, & genuina pro-
priecas, pro ut in hngva noftra fonat, exhiberi & oftendi
neqvaqvam poceft; dulciushicex ipfofontebibuntura-
Eddj--. qvae. Eft etiamEdda tantum conlcripta in ufum noftrae
lingvas & maxime ad illius donum fingulare Poefeos,
qvo illam prae aliis qvam plurimis ornatam puto, ac-
commodata_5*
libythmoYiim
Totin noftraPoefi funtRhythmi <jertagenera,utnu-
infmtdftre j- r- t_ o
r\

iflero compra_hendi vix poisint, tot oc ram elegancer fibi

i

generas
invicem refpondentes literarum, fyllabarum diclio- &
num confonantia., utaudientes mire afficiantur dele- &
lorum eiegts Obfervatur enini literarum cardinalium trium
clentur.
mifumm-j. in qvalibet Stropha inviolata feries, par numerus fyllaba-
rum , vocis traclus i\vt accentus longus aut brevis fimi- &
lia. Nec in noftra Poefi pauciorcs cautiones, licenciae,
ufurpantur,qvamin rcmetrica apud Lati-
tropi &figurae
nos Poetarum principes. Totpra_terea itl veterum canti-
ienis, (qvodilli ftudiose affeclarunt) pulcra inveniuntur
hyperbata,utunicofepeRhythmo duasvel plures mate-
rias alternatim fibi refpondcntes concluferint. Tot in il-

lis Logogryphi & lufus metaphorici ingeniose confecli a-

nimadvercuntur, ut ipfis etiam Rhythmiftarum corypha.-
isnoduspenefitGordius&leclores, verbaqvidem intel-

ligentes, rei parum auc nihil fapiant.

Noftramautem Poefin tantopere non eveho, qvod
in hac lingva natus fim & ab hoc Rhythmico affeciu noir
,

omni-
 RuKlC&. i^p

omninoalienus, fed qvia vere fingularis eft& plena artis

&ingenii. Quod noftras aliqvis literatus Rhythmifta &
ad hanc rem exemplis inftru&us, viro fapienti, etfi no-
ftrum non intelligat idioma, praefens facilius ob oculos
ponere pofTet.
Deinde & hoc noftra Poefis peculiare habet; qvod qlllLt $f
cum in vulgaribus lingvis qvilibet pro more gentis fu *****
Rhythmoscondere, verba in numeros aliqvales cogerc,
fucjj id fibi promptum reddere poflit: in noftra, nemo
Poetaexiftat, necfacillimum genusRhythmifinemaono
negotio conneclat, erfi maxime afleclat, nifi qvi Poetico
fpiritu fingulariter afflatus eft. Qui qvidem afflatus, ut &<*&**$*
caeteri naturae motus, aliisacrior aliis remifsiorcontingit*
m Piulu
Quidam prameditati Rhythmos felkiter edunt, aliqvi
ferventioriqvodamimpetuomniagencraRhychmifpon-
teprofundunt,utRhythmusfit qvicqvid conentur dice-
re, ut ingeniofifsimus olim apud Romanos Poeta de fua
vena profitebatur, nec foluta oratio qvam ifta ligata illis
promptioreft. Adde qvod in prima ftatim intantia, e-
jusmodi natura manifeftis fe proferat indiciis. Nec pras
tereundum qvod motus ille ingenii in novilunio fit fer*
ventifsimus,& Rhythmiftam notabilem res Poeticasaliis
enucleantem,autin Rhythmis fundendisoccupatum, vi-
no madentem Melancholiagraviore infeftatum aut fu*
,
,

rore qvodam correptum dixeris & fepius haec indoles e-

,

tiam in ignotis ex fingulari aliqvo gcftu confpicitur,qvem

nos Sl^lhtjngl M^y^o^tkamvtniglncttiy appdhmus, '
Mtravkp
Sunt qvinoftram Poefin in malisavertendis& inducendis feosmdL
rairabilesaffedushabereexiftiment, qvxresfortalsis non
careatexemplis. Similem qvandam energiam carmirii*
bus tribuit is qvi hoc afferere non dubitavit.
Carmina vel ccelo poflmt deducere Lunanu^.
Unde cordatiores
ex noftris^ntiqvis tanqvam morali
reliqverunt,Poetam non effe laceflendum ( Eiskalskald
erea) Socratis etiam monitum citatur; qvod fictii falus

Z 2 &fa
 l80 ApPEN. LlTERATUR/E
& fama maxime curac funt, illaq; fervare ctipiat illxfa, is

caveat ne Poctam aliqvem inimicum habeat.

Qvmo in
Quanto n P^ctio & honorc apud Reges & Principes
i
"^"
preao Poetet i i- a n
l

-

exteros, ubi lingva: noltrae viguit cogmtio rue- noltrates

mttqvhui
fiurint. rint Poeta;, qvi Rhythmis heroicis po-
iplorum res geftas

fteritaticommendarunt, exeopatet, qvod ab iisaureos

annulos, armadeaurata, vefles preciofas& aliamagnifi-
cadona,acipforuminprimisRegum favorem &amiciti-
am meruerint, ut Veterespafsim teftantur hiftoriar, & ut
ex plurimis paucos nominern_5.
., Habebatinaulafualaudatifsimus herosOlausTryg-
Am
<voeuoui gonius Norvegiae Rcx inter alios Halfrodum qvendam
Tvjggonu. Khyrhmiftamli1andum,qvemabethnicifmoadchriftia-
nam convcrtit fidem, 8c baptizato ipfe compatvis offici-
umpraeftitit, qvem homicidium in aula regia temere
committentem> donata vita&placatis caefi cognatisiaj
gratiam recepit, Sc plurimis regiis auxit muneribus. Dc
hocHalfrodorefertHiftoria, qvod poftRegem deviclum
nunqvam apparuerit hilaris, defideriumq; optimi Regis
praecipua mortisipfiuscauia fuifle traditur.
voeta oui Habuit& Olaus Haraldi filius domi militiarq, indi-
luuidi f.
viduos comites cx noftris tres infignes Rhythmiftas Sig-
vardum, formodum & Girunum ob forma?venuftatem
Gulbra, id eft aureum fupercilium appellaturru. De
SJJJ^. Sigvardo refertur, qvodfolutis verbisloqvendoimpedi-
tioris fuerit lingvar,in Rhythmisautem fponte fufis prom-
ptifsimus. Haud fecus ac de Virgilio fcribitur qvod ,

tardus fueric in loqvcndo, adeo uc indoclus & agreftis

videretur.
ihowndus pormodus autcm in conflidu Stiklaftadenfi Regi
poeut-. praediclo militans , noluit poft illum in acie caefum fuper-
ftesvivere, fed in confcrtiisimahoftium turba forrifsime
dimicabat, donec lethaii percuisus telo, ex pralio difce-
derec&moribundus Rcgis fui bcneficia, fortitudinem_>
&magnanimitatcm etiam in ultimo periculo Rhythmis
celebravit, qvi etumnum extant.
Ha-
 RuNIC. igf

Habuic deniq; bellicofifsimus Norvagia? Rex Haral- h"ms!~

dus Sigurdifilius Jn fua aula& expcdicionibus fibi fami- gwdi pott*,

liariliimum notabilem Rhythmiftam frodolphum Hu-

verska, a provineia B#realis Iflandias in qva natus eft, fic
diciuni.--,

Floruerunt prarterea in auIisRegum Daniar, Svecia?, Pott* isUndi

Angliae, &
aiiorum Principum, PoetarIflandi,qvodlon- '***&?**''
ormTxe^ um
ga referre moraeft, & qvi ab illis ingentes honores & '

magnifica dona reportarunt. Principes etiam iratos

Rhythmicisfiepe piacaverunt elogiis & vitam iisdcm re-
demerunt.
Sic EgillusSkallagrimusapud Ericum Blodoxiutru skaUagrimw
NorVegia^Regem, fedtunc in Northumbria Angliae de- po "*Rhyth-

fidentem (in cujus confpeclum jufTu Reginar Gunhikkc

ZnamM
ex Iflandia protraclus fuerat) Rhythmis in honorem ejus
edicis,liberam impetravit dimi(fionem,etfiantea filium
Regis, &amicos multos, injuria Erici lacefsitus trucida-
vir. Eodem modo Brago cuidam capitis damnato a
Biornone Regevitadonataeft, ob Rhythmicum
Sveciaz
encomium Regi exhibituiru
Quinetiam ipfi Reges &
Principes Norvegia? &vi- iugoasve^
cinarum provinciarum Rhychmos eximie compofue- a* Reg eve*'
runt, i\s\ m llsorum citantur hiltonis. Rogvaldus qvi- mWfw itttA
demOrcadum comes, prirtceps egrcgiusj inter alias no- ?mw.
biles dotes, qvibus ornatus eft, pradlantifsimus & prbm-
ptifsimus fuitRhythmifta & clavem Rhythmicam, qve
adhuc extat. confecifle dicitur.
Habuit etiam ille in Palarftinam tiavigans itineris Rogvaidm
comites Rhythmiftas duoslllandosjqviuna cumipfores Oy" >c0. rf

msPoet"*
qvotidie geftas Rhythmis comprarhenderuntj magna &
apud illum in aeftimatione fuerunt
Quamvis autem vetusilla & genuinafive Damca,fi- Mo^erni
^
veNorvegicaJingva,cx illis regnismaximaexpartejam UndorumJ
dudum (eie removerit, idcoq-, & illic talium Rhythmifta- ?oetgi

rum perieric dignitaS, qvia ignoti nulla cUpido: adhuc

tamen inlflandia ubi lingvae ejus ufus praecipueconferva-
Z j tur,
 lga App. Literatur/e

tur, magnonumero Poetae extant, prompti &ingenioh\

qvi non tantum res profanas, ubi Edda potifsimum lo-
cum habet, fed etiam facras hiftorias fimplici orationis
vena numerosconvertunt Rhytmicos, Pfalmos &can-
in
tilenas pias & graves componunt, & Ecclefia: Dei apud
nosutiliter communicant, utinam divinum hoc donum
grati omncsampleclerentur.
Sed ut in patria fua Propheta, ficvixacceptus eft Poe-
ta_3. Ha&enus M. Olavius.
Carminibus ineiTe efficacem virtutem , vel folis vel

cum facrificiis, ritibus & characlerifmis, praefertim dulo-

cr^sStoig-, cum animus abaffe&u recens calet , praecer Grae-

cos & Latinos,qvi illud fipe fatentur, veteres Normanni

recentiores qvidam conftanter credunt, tanta fiducia,
ut evelli defperem, neq; effedu femper fibi videntur fru-
ftrati,inqvitM.Biynolph.inSaxonerru.
noftram Poefin modernorum inventum efTe^
Ne
cxiftimes, ecce tibi antiqvum paradigma, magnanimi
Regis Regtleri Lodbrog Epicedium ; qvod ipfe morti jam
vicinus,incerviperarum morfusceciniccircaannumChri*
fti DCCCLVII.imperii Germanicifceptra obtinenteLu-

dovico II. Hoc habet peculiare> qvod licet fitin genere

DROTQV/ETT, contra tamen ejusIegesdecemVerfus
in qvavis obtinet Stropha. Ad hujus meliorem intelle-
tum confule Saxonis librum IX, ubi inter reliqva de hoc
,

Poemate ita loqvitur: Adefo jecinore cum eor ipfumfu-

,

wefti carnificis loco coluber obfideret, omnem operumjuc-

Yum curfum animofa uoce recenfmU Seqventi fcilicet car-
minis harmonia_?.

Mpkedittni^ TMarki genm carminis qvod cccinit

*T

Regnerm Lodbrog.
R4FMR Mi>BR*fF.
Biarlzd- Vetuftifsimus fuic Poeta feu Scalder, qvi
hoc genus carminis cxcogitavit. Unde ab eo di&utrL
,BUrk*tnAi. Biarkamal ? qvafi verfus feu fermones Biarki.
Vugna*
 RuNIC/E. l8j

Pugnavimus enfibus
^IHFFfiY flHR Yil> ^I^Rflf
Haud poB longum tempus
*M4hAR AH PflRiR MKFfl.
Cum in Gotlandia accefiimm
IR A F^MMKH FflKFftY.
Jfdferpentis immenfi necem-j>
AA YRAF flMIKh YrfRM-
Tunc impetrauimm Thorams
M
Ex
FHKFflY flHR MRh-
hoc <vocamnt me 'virum*
MM& **Mft YIF PIRMA,
^vod Jerpentem transfodi
iR HhYAhbhY MFMF-
Hirfutam braccam ob illam cedem
MPBR^F A} Mll h\Yh
iHum intuli in colubrurrL^
Cuffide
H4AY *F A H4ARIAA MlFIft.
Ferro lucidorwtt Jlipendtorum*
H4AH BUR4RA YAbA-
Hior. Gladius. Grafvitner, Serpens, qvia terram
fodit. Thora filia fuit Reguli cujusdamGothici cujus ae-
des beftiahaec ambibat, vide Saxonem pag. 152. & 15$. E-
dit. Francofurt. Firdar Virorum eft appellatio, Ltng E-
ruca. Aulum lenteincedens Lingaulum igitur dicitur fer-
,

pens,qvodlenteper ericeta repat. Lagdag ivcrbo eg/egg

transfodio. Stord Terra Lykia tortuofitas hi nc Storda-
, ,

/yl<ia dicitur angvis, qvod tortuose per terram ferpat. A4a-

/a } ftipendium militare. Stal biatrd mala dicit, qvia fti-

pendium qvod ferrum meretlucidoaurovelargentofol-

vicur.
11
Pugnavimm enfibm
*IflFFflY fiHR YJP *MRflJ.
Alultumjuvenisfui qyando acqvifrvimus
*^M>flR WR \Y fiKFflR *R FIIMOT
Oricn
 1S4 Append.Literatur/E

Orientem uerfrn in Oreonico freto

AhhAhR I URAR MftKH.
Vulnerum amnes arvid& fer&
nKMRY FRimY hARYl
Et flavipedi avi
AY F*HPnNiY hbh
Accepimus tbidem fonuerunt
FiKFnY mm \ar \r nnKFn.
<^Ad fnblimes galeas
h\\ *4H!I1YM *M>Y^[.
jD^r^ magnam ejcam-
/err^
*AR$ IARI YlYlth IURMA.
Qmnis erat Oceanus uulnm
^MlY hAR A\Y\R m$Hh%
yadauit corvus infmguine c^forum
A\ R>iFK I n^BJMH.
Eirerjunde, Fretum Danicum qvod jam $ttfunb
VOcamus,inter Croneburgum &
Helfingburgurru. Un-
darm vulnerum amnes, ab LWvuInus & Ar amnis>
Madditureuphoniaegratiavetcrum more, Fre^umvar-
ge avidae ferae, qvae ad carforum cadavera freqvcns con-
currit, Fotgulumfugle, Aqvilam intelligit qvae pedibus
eft flavis. Senfus ibi impetravimus aqvike magnam prar-
:

dam; feumagnam ftragemedidimus* /lianus refert/-

gyptiis & Barcaeis populis vulturem facrum fuiffe vifum,
. hinc apud eos mos erat, qvos vis morbi confeciflet, fune-
re cremare. At vcro fortium militum corpora devoran-
da objicere vulturibus,fortunatos qvippe eos diclantes,
qvi (acri alitis ventrem pro tumulo habuiflent. An no- &
ftratibus militibuseadem de Aqvila fuerit opinio difqvi-
rendum relinqvo. Sollin proprie cft vulnus lividum & tu-
mefaclum hinc ad marc fangvine tumidum transfertur.
Valur ftrages.

///
Pugnavimus enfibus

*inFFnY niiR Yit *MRnf.

Altc
 RuNICiE, 185
1 1 ii 1 ii M | 11 11 1 iriTiiwrni~n r 1

Alte tulimus tunc lanceas

**H B^RJlY M FHR4
Q^vdndo uiginti annos numeravimus
*R innnFJR AtMhlhA
Etcelebrem laudem comparavtmus paJSim
4 t
TflR RfltilY hhl4
J^icimus o3o Barones
hhhhhY 4AA4 MRM
In oriente ante Dimini portum~>
4hhAhR FflRIR HKM YIKK!
AqviU impetravimus tuncJuffkientem
KIR4 FHKFnY FMF^ M
HoJJitii Jumptum in illajirage^j
FIMIKF 4} *M hlYh
Sudor decidit in vulncrunuj
hhlMl VUtt I W^MhY
Oceanoperdidit cxercttus &tatctYLj\
h4l TftKH M* 4\h
Rudum ptteteritum cft a verbo eg Ryd, qvod pro^
prie eftnavcm exonerare, qvafi diceret laude icexoncrafle
cos - qvos debellaverat Dinu minnc, Jc$ idam Danubii
oftium explicant, cgomalo Dimini portum in Oceano
orientali, ut vocant, ohm fiturru. Gijiing fumptusho*
fpitii; intelligit cadavcra hominum proftrata- qvibus pa-
fceretur. Sveiti Sudor: fangvinem innuit. SoliumJk 9
vide fupra. m/c 9 aetatem notat ; hic vitannu

Pu^avtmus tnjibus
*inFFnY nilR Yi* *mrm
PugnA faSia copicu^
*mihh rn^uR n^Rt amh.
Cum Hejingiams pojiulavimus
M
n/$d
*R **MiIKFlK *JIYTn-
autam Odini
Ttt *mh4*4 4}\hh
Naves direximus in oftium t/ijiul&
JMF*n* hBBi lFn.
Aa Muc?&
i86 Api>. Literaturje
|
- "^ -
T~"** ^"^~ " I l *ISW ,! III^M I I ! I
^

Aducro potuit tum mordcre

A^YhR MWt>1 M BIH4
Omnts efat 'vulnus undc
AAA hAR tf*la FMJ^PRi.
cj^^ rubefacia calidd
AhMR R4HK **Mftv
Frendebat gladius m Loricas
FRJKMU mfcttnrt 1 BRnKh.
Gtadius jindebat Oypeos
MhhitnhR Ythvh HYhbtn
Hctdins l^uonar Pugna. Heidin Rex erat beUa> &
tor ftrenuus , cujus uxor Hilldur^ cjvo nominc etiam bel-
lum indigetant. Vide Eddam in mythologtis, Hetmfa-
la ab Heim domus, Sala aula. Bello caefos Odino ma-
dari & in ejus aulam poft mortem recipi, credebat vctu-
ftas. i^fluvius Viftulajarudiclus. Byta> metaphora a
feris defumpta & ad enfem ttanslata. G^^rleviorma-

ris unda. ^abfoiute Odiiium notatj qvi pater erat A-

fianorum, l^cr conjunx, qva* illi terra; hfnc Afver ter-

ramindicat. Rodin Rubefacla> a verbo eg.Rtoda rube-
facio. Gfemade metaphora a ferocientibus defumpta
animalibus. Ben vibex, Sildur Halex, hinc Bcnfilduf
gladius ob fimilitudinem coloris & figurae.
iffi
Pugnauimus etifibui

*IhFFnY MiR -Xtt *MRhh

Jidemini nemincm tunc fugifie^
*ftFF IY AlYhAl U .FMH-
Priustfvam in " nanjibus
AVhR A *IYMH XlhAhY
Heraudus in bello caderet
ttRAMhh 1 HtflR VU^l
Non jindit ndvibm
FMlFftR M ^JFIk ^hKtRnf
Alius Baro pr^/iantwr
AllAR lARHh F^JFRf-
 |RuNlC,. 18?

Jidare dd portum~>
HlKM MM^ Tlr- MfFIH.
^ navibus longls poH illuirL^
A tAKYHYimY hhtAl-
Stc dttultt Princeps pafiitn-
hA KAR klFr-JlKFhY ftlM-
Alacre in bellum cor.

*iMR4 FR4Y I hTflR XUR4A.

Hemlls hejium in navibus. Hamle fivc Hemle lcal-
mus eft vcl ligamen qvo remi in lateribus continentur,
ne inter rcmigandum divagentur. Hocnomcn vclali-
udqvodvisad navempertinens, junclum nomini alicu-
jus animalis, navcm fignificat. Lundur avis eft mariti-
ma, qv qvia rarius aliis aqvis qvam roari infidet, illius
carmpus mare dicitur, ut &
reliqvarum talium aviurcu.
blxc avis in Iflandia eft freqventilsima, &
terram inftar
cuniculi fodit> inq; fcrobibus effofis nidificat. Vide Epi-
ftolam Hojeriad Clufium deavibus Farenfibus,citatam a
Nierenbergio pag. 230. Laege eft navium ftatio.

Pugndvimm
m enjtbus
^lhFFhY hHR Yn *MRftf.
Exercitus abjecit c/ypeos
**R YAH4AH hYteb^hY.
Qum bafta volavit
m
\A ?R *RA\YAYARl RJKH.
Ardua ad vtrorum peclora
RUhlhV A$ YhhAA hRlJkWT
Jtelomordit Scarforum -cautes
BIM I hYARFhAhYtRlhY
Qladius in puvna .

hYAlRinmW AA *MM>RI
Sangvinem erat clypeus
R*iHKK hAR RAUAR YAU
AnteqvamRafno Rex cdderet
A\hk RA$>1 YilYhY iim
Aa 2 gfc
i$$ Append. Literatur^
Fluxit ex 'virorum capitibus
pRilP riR **MA *AhhhY
Qaiidm in bncas fudor
*IMhY A BRftKKIhY IfcMMf-
Hr&gagare hafta. eadaver^^nr
-fijtiis Jatroviatl-
cus, hic mucro fic dicitur cadavera faciens. Skarfur a-
vis eft exgenercMcrgorum* fcopulis libenter infidens,
unde fyrtcs & fcopuli marini Sl^eren vocantur. Sl^nbtl-
dur, fecuris vel gladius. Skera militaris maftatio^ Bil-
dur> ferrum chirurgicum qvo ven* fecantur. Hidtldur y
loqventium indifcretum murmur, notatverohic belli-
cutn tumultum, alias Sqvaldur. Randurmane clypeus:
Rond umbo; Adane fcutum rottmdum ad formam Lu-
d5 qvafidicatur umbonis fcutum qvod undiq, habcat
rotundarxi extrcmitaccmj.

Pll .
I
i
Rugnavimns enfibm
SlhFFhY hHR
.

YIP *MRhf*
Habere potuerunt tum corvi
*AT AAh *A RAVhAk
Ante Indirorum infulas

FhRIA lKKthRIH UhY

Sufficientem prmam dMniandanu*
AlRhA KRAA1> A* HbhAA
t

Acc^ijtmmus fens camivork

FiKPhT* F>IM1 *J*i4hT*
Plenurri prandiurti unico a&u
Fh^MVT hrRfc AV klKKf
Difficile erat mius facere mentionem
1M4 WR HKk A* FM4
Oriente Jo/o
IhBBRhU HAbAR
Spicula *vidi pungere
HARmUmW? hA JF H41KF>I
JPropuJermt arcm ex fe ferrar
hAAY AWhh AW HUR YAAtYh
.
JEjtin
 RtiNic^. 89

JErinn Fa/ubeftunh beftiae carnivorae a

fufficiens.

Fa/a> qva? fcemina habebatur proceritatc gigantca &ar-

tc magica celebris, dc qva Eddaj &
kefturn qvod eqVoS
notat; enim pro eqvis utebatur feris. Adgietd eins*
Illa

eft mentionem alicujus facero Streingbaumluii*> fpicu-

Ia> qvia ex nervo arcus attraclo & relaxato propellitut >
Strengur eft nervus; bdmla cohibitio cohibetur enim te>
lum donec nervus laxctuf* <Mdme$ metalium> pro
sereis auc fcrrcis telis*

Pugtidvimus enftbus
jfrinfFhY flHR Yn *MRhl
A/tum mugieruni enfes
*M4 FR.Mhth *RAMAk
Anteqyam in Ldned campd
A}h& A hnA& AYRi
Btftinus Rex cecidit
JIM4HKK IMKFhA VtftH
Procefiimus auro dttati
YillYhY YhbH PAtf hA
Ad terram proftratorum dimicandum
VRAUh^ hAbh Al> BR>*hRI>iVF
Q/adius fecuit cljpeorum
*RA\Y\U\l hUl* RAUA
Pi&uras in galearum corwentu
RlTiU A\ *\AWA Y44i
Cervituffl muftum ex ijulneribm
hURA hlRThlfiR MRhY
Diffujum per cetebrum JiftunL^.
hh\\W *LF *\ARiA YHIVA*
Ul/araJzurj' locus eft in Svecia* ubi acre praeliurru
commiffum. Saxoni lib. IX. Vocatur Laneus campus.
Sic enim hujus meminit prxlii i ftApud cdmpum qyi la-
tialiter Lanens dicitur^ inprimls Scanorum res obtererc^
orjks , grave cum faBtojis bellum babuiu Fddur^ patcr
auri dicitur, qvia in hoc bello multum cjus obtintiit*
Hr&kindil gladius a Hrx cadaver & kindtl candela. Ri->
Aa j tm
iqo Appendix Literatur^ }

tur a Rit piclura, eg Rita pingo, fcribo > alias Rzt totam
armaturam auro piclam denotar. Snira cervix ; Virtur
rnuftum, fangvinem indicat. Kleif clivus, hinc Htar-
nel^leif cerebri clivus, feu capur.

IX-
Ptignal)imm enfibm
*IflFPriY M*R YlP ,*MRh*
Tenmmm clypeos in 'fangvifitjj
***FPhY RiKpftR I BMH
Qum hajvam unximm
MJRBIKMlHM BR^tPPhY
^w^c Boring holmum^
FARFA B^RFhKMR *^YI
Telorum nubes difrumpunt clypeum
RiYYHYh HH4h RAU1&
Extrufit arcm ex fe metallum-*
RA44 AbYhA AFhllR YAtTl
Volmr cecidit in confitclu
iWKIA FHI^ A\ hlYI
Non erat itto Rex major
hAR AA Jil Y4lYh& YHRf
Ciji differfi late per littora

hAt RAY hl44 hT hARAmJk

Fem ampleftebantur efcam^-
hARVhk WPUH AAVkh
Benthuara, hafta, a Ben vibex aut vulnus thuare^
terebrum. Regg leu breg proprie eft nymbofa pluvia~?.
Rat pro^vtfextrufit, a verbo eg hrind extrudo.

x.
Pugnavimits enjtbm
*ihFFhY,niiR Y*p *MRh?
Pugna mamfejte crefcebat
*IM*hA rURkflM I hl*h4l
^nteqyam Freyr Rex caderet
AYhk FRiriA K4KFIU Iflibbb
In Flandrorum terra #

4 FHYIKFM MKH
Ctyit
 ,
"'- r-lm i

Qzpit caru/eus ad incidendum

\
MH.BMJR/ Al> BHT4
Sangvine illitus in auream-J>
EMH. Wf^HfiY I FflMM/IKK
Loricam m pugn&>
MYhAYhPt Al> *UbNRl
Durus armorum mucro oIwl-j .

*4R$fc& BIKFRlFII^ F^RPhY

J^irgp deploravit matutinam lanienam-j
YAIR FRIH Y4RFIK hYAIRh-
Jidulta prada dabatur feris-
YARY IKTvIFK YAVW MRFflY.
B/^er caeruleus Blodefmeltur (angvine illitus; to*
,

^r durus: hatc tria epitheta ad B^r^^referenda^)^

qvod mucronem cujusvis teli notat. Zte# Vulnus eftj^JT-
fill ftylus\, qvo artifices aes aut lapides fculpere Tolent;
.jB^r^^igiturcufpis efl: armorum, qvibus corpora \\or
mjnum ttansfodiuntuf & qvafi k.ulpuntur. Hogna kufl
Joricam denotat, qvafi Hognae tunica. Hognas enirtl
arma pofledit praftanciisima > qvibus pro tunica aut chU*
mide utebatur/ .. . .

xi
Jrugnavimus enfibtpi

^inFFIlY hUR Ytt *MRhb

Centies centenos iiidi jacere^j
*BBRhih^ HAIY MFFM
In navibtis
AI\RI\H AhWRhT
Vibi y&iglari&s ^ocdtur
MR /IIKFMKIR *IHU-
Navigavhmus .
ad pugnam r

HiiM>nY nim 4i| hM}Rj>

rerfex dies anteqvam exeratus cdderet

Transegimus mucronum mifiam-

AAAhY '
AWA iihhh
h
tl AfPEND.LlTBRATURiB

h exortu Solis

FfcRIA MBRhM *HMA

Coaftus efi pro noflris gladiis
hAR} FflRJ.R MRHY JthJRftVf
l/aldiofur in betto occumber^
MltMWttik 1 H4flR *MFA
Hundrudum Adverbium eft multos ccntcnarios
lignificans. Eirefis andrum naves. Eirefur antiqvurru
Rcgis pyraticam cxcrcentis nomcn cft, exqvo > ut&aliis
navcs varie" nuncupantur. Hic emdrer vocantur, qvx
vox proprie ligneos indicat afleres, qvibus pedumplan-
nivium juga, cclerrime transcurrcre folent
tis alligatis,

Boreales, pandas trabes vocat Saxo, utfupra diximus.

Snxra propric eft ignis flamma vchementius flagrans;
hic metaphorice pro bello capitur. Jlfefiu, pugnam &
bellum vocat oddu mefia> fcu miflam mucronum , ror-
fan pcr contumcliarru. Rcligioncm enim Chriftianam
cjusqvc facra tanqvam cthnicus temcrare curae habuit,
hinc Saxo lib. IX.dicit eum in T>ania vera reltgionepro-
fcripta> Vriftino adulterinam loco refiitu^e^ ac fuo cerc^
tnonias oonorc dona/I^
Xlt
Pugnavimns enfibus
*inPFhY MIR. Itn *HRn
Ruit pluvia fanguinis de gladtis
*RftKH MFF 4F hhiRWVr
Praceps in Bardafyrdcj
BRftfc I B4RMFARH
Pattidum corpm pro accipitribm
BMUMK M FHRIA.
Afurmurarvit arcus ubi
*AhYA
mucro
HYH AWhik MR MR
Acritcr mordebat loricas

4MH4R1T Bltn HKilR4nA

In tonfliclu
A\ hMhY *04 hlllh
Qdir
 Runic^. m
Odini pilem galea^
hhAnih *AAAi lAiW^Ak
Cucurrit arcws ad r
vulnm
RIKH -^YnR Al\ h\\A
fenenate acutus conff?erjmJudore Jangvineo
iHhR *hAh miPlhY hhlMA.
JVde cadaver,numerus fingularis pro plurali. Um*
dc graviter fonuit,a verbo egym> murmuro, a fono a
pum diduclo. Slidur> vagina, Logey flamma, $mna>
lis, aut difcordia ; flamma vaginx gladius dicitbr, ac trcs
hx voces in unum qvafi coalefcunt ad gladium denotan-
dum. Svohii Odini eft EpitJicton, cujus pileus galea
dicitur. Senfusefte cufpides foderunt Odini (ubuculas
feu loricas, Svolneri galero feu gaiea preflas. Almtr t>

arcus, ponitur pro fagitta^

kn. / / /

JPugndvimus enfibus
*inFFnY niiR }f *MRn{
Tenrihnte magica fcutoL^
*HHI>nY *MFM IMlbihl
Alti in pugrix tudo
*AAA Ab *!MhA MlKf.

Ante Hiadnmgum finurru*

FilRIA WM||| hAYl
fSidere Ucuit tum *viros
hU YAiAAhiA %mi$
Qvi gladm lacerarunt clypeoi
JR HhlRt RIFh hYMbth .

In gladiatorio murmure
AA *R4f*iIM*hA *I*mRI M

Galea
m viromm^9\
t
attrite
*\AW HM4UP YAA^A
Erat Jicut J^lendidam viginem-2
hARAAhVY t>\ARAA BRhH
In le&o juxta ft col/ocarcj*
*M MFFI*
1 BIKF
Bb
hlil
m
 194 ApPEND. LlTERATUR/E
i i r" ~ '
' - ii -n i

Hlol^ in genicivo Hlo{ar magamautda?monem no-

tat. Htadningauig^, finns qvidam maris ita diclus, de
qvo Eddain Mythologiis. f^ogur, finulus. Seggur Vir.
Hr&Jildur > gladius ut iupra. Qotna i'Qotnar plurale_j>
,

tantum viros notat, a nomine Odini Gautur^ qvoda

,

verbo eggi&tte, circumfpecle ago re & verbis. Erudur

Poetice qvamlibet foeminam defignat.

Pugnavimus enfibus
*lhFFhY HHR Yfp *MRh*
Dura menit tempefias clypeis

*4Rp YAY *RIM WMMhY

Cadaver cecidit in terram-*
MIR FHhKMfhR^ MRpvU,
In Nortumbria*
^A MRHhYftJhMRH
Erat circa matutinum tempm
hARAA hY JIKvI *M4h
Homintbus necefium eratfugere^,
^HIlY WRP .44 FWU
Ex prdio ubi acutc^j
*lt*MA MIF HR }R *h4H^iA
Qafiidis campos mordebant gladii
*U^Y 4hK. BHh MKMraA
.ra/ hoc veluti jwvenem uiduam^
hARA4 hW hWA lYYlh
In primdriafede bfcularl
I ^KPhHFf YhhhA*
Hryd proprie eft tempeftas aeris pluviis aut nivibus
turbida* hic metaphorice, armorum in clipeos irruen-
tium indicat turbinerru. Ottu fcemininum, primum
mane notat; hinc Ottujangur, cantio circa diluculum-.
OUdj faeculum* hic pro hominibus in feculo vivcntibus
capitur. Hialm tun, cafsidis campus pro capitibus. Ond-
veige, dignifsima domus fedcs. Tres enim olim in qva-
libec domo crant ejus generis. Prima ad mcdium men-
 &, qvam longam habebant (qvales etiamnum in anti-
qvisaulis cernuntur) hxc.herilis fuprema, reliqvaedu* &
dextram levamc]; verius ad fines

. >

Pugndvimut tn/tbus
*lftFPhY flHR Y} *MRhf
Herthiefe cvafit fortunatui
*\R*\AV\ -hARY AhHA
In auftrakbm Onadtbm ipfz
^j
I Hhthk JIhY.*iM^PhY
#

fSition& .
fw noftfU hominibm
HIFhRH 4 h*RhY YrfKKh*
Cogebatur in ^rrnorum nimbo
h4RP I R^hM-RIFM _
Rogvaldui occumbefcJ
RAhYhhAmhk FIRIA *MM
^fe ^/> fumrfm-; fuper acapttres
kA YAY XAlhlhY hi A *^IhF.{
Luclm in gladiorum ludo
*4RYhi -ffi hWRH HIFi
Strenui jailabai '
ccncufidf
*hAh4 YAhAA^ *Rlk4U
GWbe fmgvink teli
*UbYH tHRiKFMhJrMA- B^YJ.
llaugvaldur fihus fuit Regneri Lodbrog Harmuf
exobitu, Raugvalderiaccipitresluxiflefingit, qVodtan-
to bellatore eflent privati, qvi rot ftragcs m praehis ederc
folebat, ut illis efcam praeberet copiotam-j. Strengiau*
gur, firengm, nervus in arcu* laug lavacmm ita fangvis
appellatur lavacrum nervi,qvia in belloubi multioccum-
bunt fangvine Palme, Hgnum teli ex palma
tingi folee.
vel falice , qvam etiam palme vocarunt veteres.

Ptignavimm enjibm
*IhFFhY hlJR YU *wrm.
Bb 2
Qyj?
\$6 ApPENDIX LlTERATURiE
Qvjitbet jacebat transver/im fupra a/ium
*MR
Qaudebat
M tnfR
pugna
fiT
Utus
4KM
FMPfiR n>JRI> FJIR4 *RfiI>nY
Acctpiter ob gtadtvrum ludum.
YAhYhY AA MMRM HIKi
A& jfe/ Aqyilam aUt Aprum
Mlt JJ 4fiRK KIJ fl^Fl
Q^n Irlandiam gubernavtt
hA JR IRMKH M4J&RH
Conuenlusfiebat ferri ff /$>
Y*M hvJRfrYJ^YH A RMA^ 1
<Marftanus Rex jejunk
Y^Rk^MK K4KFhY F>JH4>f
Ftebat in I^edm \ flnu
hAR\ I HfIR>i FiRp*
iVrfKfc* */<#4 [ coruis
hAMAWl m4 *RAM
Tlgur A per. t^edrafiord finus efl: Hibernix in q vo ,

hoc praelium commifTura, occifo Rcgc Marftano; Val-

tafn prada cx carlorum cadaveribus. f^alur interfecli,
tafn praeda*?.

xnt
Pugnavimus" *> t enfibtis

*mFFfiY MJR Tff *MRnJ-

Bellatorem multum vidi cadercJ
*JR Y>fRF^K
JHane
j Hvf JF
ante
N^M
macberam
Y*CRFJKH4hKP FflRLR Y4JKJA
V^trum in mucronum dtfiidio
Y>iKK I A}IA HJKKIfl
.

/7Y/0 meo incidit maturcj

HbU YIKhY *Kn? ^iKJYY^
Gladtm juxta cor
MMPR4 HRK niP *UR^
Egillus fecit Agnerum fpoliatwn
IIFIN^ RHT AVhAk RAllAAtl
,
. -5-
 RllNlC/E. \<)7

Imperterritum utrum tnta

sIBMnMfcK *>fr- MlFf

Jb##i /ancea. prope Hamdi
YthYtl FJJU nif> *4YH*1
(jrtfeam /ortcam JJtendebant 'vexitta.

YRAlh hiRY htlYh YiRYI-

Her, exercitum vox conjungenda cutn
notat, qvar
Afan in qvarto verfu, conjunctim Herman belUtorem
fignificat. S/ydra torn y gladius. Slidur vagna eft; thorn
acicula fibuhecjvaZonje clauduntur* eftgLdii periphra-
fis Poetis ufitata, jjgnar unns e filiis Regneri. igil?
fenlus eft, Eigillus Agnarum virum imperterri*
filium>
tum in ifto bello vita Tpoliavit. B/audur mitis, meticu-
Iofus. Hinc O^/^W^rimperterritus, audax. Hamdps
Jer^. Hamder loricam polsidebat ferro inexpugnabi-
lem, hic Synechdochice fumitur pro qvalibct ionta-?.
XFIIL
PugnavimM enjtbtus

*inFFHY niJR Yi> *MRnf.

f^erborum tenaces vidi dtfkcart^j
*4M^MRM hAlY BRMM
Haut nunutim pro
m hfAAA
Endi/i marps
FftRIR
lupis
hWA
enfibus
iimh MMA BR4KI>nY
Erat per hebdomada JJacium
hARAA A h\YAR hYUH
Qvafi mulieres *vrnum apportarent
hiY hlhYAlhJk BAiRi
RubefaB& erant naves
^R^JK. n^R JIFIH AhU
f^alde in Jirepitu armorum^>
AWAR 1 I>nK F*nR>i
Scifia erat loricas
hYARll hAR hYAYM&YAKA
In Scioldungorum prdio-
AAA hYUnhWA *I^M>Rf.
Bb j Hd>
 l$$ ApPEND.LlTERATURjfc
! iai mm i
- - -~
i
i

im :
-
"i-(r " i
mmmmimmt6*mmmi*mmmM

Haldorda, verborum tenaccs vocatfidos milites.

Bryttia, diflecare, laniare, metaphora a Lanionibusmi-
nutim carnes diffecantibus fumpta__?. UlfaEmdils. En*
dil Deus marinus,cujus lupi dicuntur pifcesmajorescar-
nivori , belhi ac balenx, qvod utLupiin mare proje&os
dilanient.Nidar a Nid amnis , ad qvem fita Nidrofia
jam Trondhiem, hic pro mari capitur. sEgU afne iunt
naves, qvae afini /gis dicunturj qvia ut afini in terris* i-
ta naves in mari onera portant. Skpglar kappa^ fagaepal*
lium , Ck vocat Loricam. Scioldunga^ Reges Daniae olim
dicli Scioldungi a Scioldo Rege_j>*

XIX
Pugnavimus tnjibus
*ihFFnY hiiR yi\ *mrm.
Pulcricomum^ vidi crepufculafcere
*ARFAYRAliHAW RAhYh*
l^trginis amatorem Circa matutinum
Y *MRI>R*KF JKK MY WFftY
Et confabulatioms amicwn 'vtduarum
AY Y^MllK lYYlh
Erat Jicut calidum balneum
hARAA hlY MRY41 MhFHR
f^tnei vafis nympba portaret

MKKHRH KMRHK KAIRI

Nos m IU freto
AH IM hilKH 1
^nteqvani {jj)rn Rex caderet
&wh
Sangvineum clypeum uidi
AhRh r^KFfa Fnm
ruptum^
KAh* YAIA HA W BRIHAA
Hoc invertit uirorum vitanL-*-
BR4 Ut IRA MFi.
Harfagrum^ intelligitHaraldum Harfagre prirfium
Norvagiae Monarcham, de qvo confule editam Hiftori-
am noftro idiomate. RauJtya, crepufculafcere, ad vitat

occafum indinare, a Rokur crepufculurru, Meja Vk-

 RllNlC/E, ipp

go, Dreng amacor, T>rengur Jn veteri lingva, non fcr-

vum; fed virum fortem &
probum notat. Jldahina-
micus confabulationis, notat Haraldum efFccminatum
& mulierum amoribus nimium deditum fuiflo*. yin*
j^iors niomm focrmnam indicat, eft enim ejus epitheton

decompofitum a f^in vmum^ Kier vas, JViorumNym-

pha, vinei vafis nympha dicitur, qvod vina promere (o-
leat in conviviis foftium virorum. ^&r^nomcn eft dc-
vicli Regis. Fira virorum epichetoru,

XX
Pugnavimus enfibus
*IhFFhY hHR-YJJ *MRhf
Egimus gladiomm ad c&dem /
:MJ>hY MM.RtH AJ> YiRlt
Ludum in Lindis - InfulcL*
H\Y A MKHH HRi
Cam Regibus tribus
hl* MF^hKF/I IRflKM
Pauci potuerunt mde '
Utart
1

F^JRMH I>hl VAYVA

Cecidit mulius m rittiim ferarum
FHM^ Y^RFhA 1 FMh>fRFi
^Accipiter dilantavit carnem cum lupo
*AhYhk hMrt *rf^M> Y IWf
U* fatur inde difcederet
A\> *ilt* MJMKK YhAnihA
*All
Hybernorum fangvis in Oceanum
\RA (
BM* I A\Yl
Copiose decidttper matldtionis tempus.
-HRMFIft* hY hFIRh.
Lindes eire> planities qva?dam Hiberni* putatur in
Infula Lofdungary Regis peculiaris eft appellatio>
fic dicla.

a lof laus qvod laude digna praeftare debear.

,

xxt
Pugndvimus enjibus
*IhFFhY hHR Yi! *MRhI-

}
 r

200 Appendix Literatur/e

j4ltm gladius mordebat c/ypeos
*A hhlRV BMh HFMmhY
^Tunc cum aurei '

co/oris

\A *R FhM^R*HK FMlfH
Hafla fricabat Loricas
FHR KI> .*IM>^A MiFRJ
f7idere licuit in Onlugs Infula
hlA YAl 1.4KM1FH ilh
jP^t J^c///^ multuni poB
fiY yU\MhA T1F4 MFlMK
/& fuit ad gladiorum ludos
iar
jR^x
m a* mfhh mih
procejferunt
MFPhKF^U ^R4Y FHKFh
Rubicundum trat circa Infulam~j
FUHKK rUR hT FfiRU* HR*
<t/[r volans draco *vulnerum^>
AR VthYiRlYl hARA-
Hildar ntfur , Lorica Hi/dur beljum 5 mfur inte*
: .

tlor arborum cortex feu liben Hic pro armatura capi-

tur, qva miles tegit~ur> Ut arbor cortice. Qnguls ej > una
ex Orcadibus Infulis eft. Logder > gladii appellaKo. A-
rejre amnis eminentem planitiem etiam n o tat F/ugdre* ,

kefara } hafta, qvse eft qvafi vulnerum volans draco,

XXII
Pugnavimus enjibm
*IhFFhY hllR T! *MRhI v
Qvid eB 'viroforti morte certius
*hA* !R IRiKFhY A* FilFRi
Etfi ipfe in mucronum nimbo
A\ *hM AWA iM
Adverfus coUocatm Jii
*M>hRI>h* NMIM- hJRH
Styi deplorat atatem^
AVT HMI& hAAlWl
Qvi^ nuncpam premitur
IR AniRlYl UhAlk
M&
\
 RuNIC^. 201
<*-- "

timidum ; ; :
,

JWalum ferunt incitare^

JJVFT FftiM ARY 4KK iFFM
Acpilam ad gladiorwn ludum-*
AhRh A\ HMRM
MIFi;
Jldeticulofm venit nujpianrs
*HFBMhHlY FlIYn* *n*RFJ
Qordi juo ufui
*HR4i HIT Ai YAYlh
mors imminet. Elfcujel, nimbus mi-
Feigir } cui
nutioris grandinis. Qndurdur, advcrfus in prima acic, ,

alias Ondverdur- Syteri vcrbo eg Syte , cum gemitu de-

ploro. Nefier ab eg Nifte comprimo coarAo. Hugblau*
,

durakHugur animus, blaudur notabilitertimidus,mu-

1

liebris animi. In praelio cjvi maxime cimec, in maximo

cft periculo,

XXIII
Pugnavimm enfibm
*IhFFhY ftHR YI* *MRhI
Hoc nwnero aquum ut procedat
*IT Tl> IF MFKT UP F4KFI \

In contafiu gladiorunt-*
AT *UYMFU tihlRM
Jwvenis unm contra alterum
hhim i fysftf KiiYi
Nonretrocedat *vir 4 *uito
^R^rrrii 11 hfk Wiria hfkf
Hoc fmt uirifortii nobi/ttas dtu
M TUR >RIKFH 4M^MlKFl
Semper debet amorus amicm 'virginum
Ai HYAb AhAhWhk YlU
Audax ejle m fremitu armorum
IIMRtlU I *AK *thIRM.
Hit proprie aliud , hoc in loco Hoc notat. T)egft
viri appellatio. AB amor, hinc AJl^inur amoris ami-
cus. In hac Stropha ordinarius eft verfuum numerus
oclonarius, fed duo defiderari videntur.

Cc Pugnfa
202 ApPE*NDIX LlTERATUR^

Pugnavimus enjtbus
*IhFFhY hHR :
Y}p *MRhf.
Hoc ^videtur rnihi rcve m .. ...

*M4kIhKlkT YHR R4hK>U

Qvod fata. fecpimur
AA FefRMF^Y Fi^FIhT'
Karus transgredttur fata ParcaruM
WAAR FHKFh^
Non deftinavi
m
EUa
hYAK IdRhA

AWl *hFMK
2)<? <vita
Wh me&
exitu
AAA >fM>hA MFF YIKh h
Cum ego fangvinem femimortuus tegerem
MfRJF BMp hAH BR^IpM lr

Et naves in aqvas protrufi

AY B*fRP A MF FHRMF
Pafiim impetravimus tum feris
h\AA FJKFh^f M rURFl
Efcam m Scotia finubus.
MRKI hYAAbAWi FMRI>hY.
Faar rarus , pro plurali.
fingularis Skpp dicuntur
& Scopur, creatio , qvafi Parcae profpera& adverfa homini
concreent. ZJ^RexNorchumbriae, qvemSaxo/M<#wvo
cat, hic in Hibcrnia, Omnesqvife Regnero propiore fi-
de dcvinnerant > ferro Juppliciisfy multauiu Vide Stro-
pham 27.aAldurlage ,\\t& exitus , ^ildur > artas , /ag } fi-
nis. Bord tabula pro navi ponitur. Zog> aqvas> Loguv
aqvarum ingens collcclio feu mare_?.

Pugnavimm enfibus
*lhFFhY hHR Yf*.*MRhf.
Hoc ridere me facit Jemper
$14 *MJF1A YIF .UFUY
h>od Balderi patris fcamna
MI> B/f tnm VAbhk MYYl
Psra-
 RUNIC^. 20J

Parata fcio in aul(L~~>

BftM ftHT i\ AA HhYMlT

Btbemus cerevifiam brevi
IRlYhY h\AR Al> KRAYtl
Ex concavis crateribus craniorum
hR BlflFftlMlY; *AhhA
Non gemit w fortis contra mortem
JifiTfA H mihYht, hft }Ah*A
JHagntfici in Odini domibm
J>fiRH A^ FHMKH *fiHhY
Aft# venio defyerabundus
j| F}Y JF Yl* !H>Rh
l^erbis ad Othtni aulam*.
AR\ 4IM^ MPRIH *4M^U.
Baldurfodur, Balderi pater,Othinusnempe_?. Di-
cit fe ktari qvod fciat in Odini aula paratam fibi fedem,

ubi convivia cum aliis proceribus fit celebraturus. Cre-

debantenim veteres, magnates poft mortem in Cthini
domicilu recipi, ibiqi variis deliciis frui,ac qvo qvis rra-
jorem ftragem in vita ediderat , eo majori in seftimio \bu
dem fore_5. Haufa crania. Sperabant Heroes fe in aula
Othini bibituros ex craniis eorumqvos occiderant, </*
dra dcfperatio. Tria hic inveniuntur Ochini cpitheta>
ncmpe, Baldurfodwy Fiolins^Ftdris-
XXJSl
Pugnavimm enftbus
*lhFFriY ftHR Yrt *MRhb
Hic vellent. nunc omnes
*HRM^M>ri kh ^ihma
Filii Aflaug& gladiis
BhRIA AhbAhYAJk BR^HKiPriY
Amarum bellum excitare^j
BMRftY *IMHH ; MYYU
Si exaBe fcirent
iF h>iKI>MFi hihhl
Ca/amitates no/iras
riY htt>ARA& AhhAR
Cc 2 kvto
io4 Append. Literatur^
Qvem non pauci angues
*h* A F4IR AR^AL \

f^enenati me difcerpant
IMfli Ffi^Rl YIF ^fi44:
tTldatrem accepi meis
Y^HRKlk FIFIF YIKhY
Filiis ita ut corda >valent>

Y>ihFhY hh& AA *MR4hK PhF* 1

.^fflaugur Uxor & Regina fuit Regneri* B#r filius*

Ormar> modum exitus iui defcribit, cjvem ita Saxo l.o:

Comprenfm atfymcarcerem conjecl-u*, noxios artmcoiu-
bfi$ co?ifumcndos adnjcrtit*, atcfe ex 'vtfcerum Juorum ji-
brfc trjiemviperis ahmontam prs.bmt- Adodemis ma-
teroitatem proprie notat. Alaugur filius.

XXPH ,
I

Pugnavimm enfibm
*IhFFhY hHR Tit *MRh* I
f^dlde 'tnc/inatur ad h^redttatem^j
WRpM MfhA AA ARWM |!
Crudele Jidt nocumentum a viperd
FRIY4 ^fKPhA FR^Kt AW MpRh
^ngvis inhabitat duldm cordk
F4IKK BlFFiA hAb *MR44 i

Speramm altertm ad Othini

rwHMhY *IKH ^t hlpRIH
Firgam m EUa fangvine^j
h^KfhA I ttMi BMM
FilHs meis Itfvefcet

hAhhY YlKhY YhK! hhMAA

Sua ird rubefcet
HIK Y^fhA R4HKK h!RW
Afrra acres jwvenes
II YhKh tUMRBJA hhilMA
Sefiionem tranqvtliam facient.
HM4 FART hIR4 ^4^^
 .1 11.
'*' -
'

Lidur at> innuic vicatexicum inftare* f^idrU vcn*

dur-) virga Ochini pro gladio. Ellti blode- Diu qvis illc

Ella fuiffecqvasfivi, candem incidi in /ElhediKegisresge'

ftas lingva qvidem lacina, fed licerisSaxoniciseditas, in
qvibus h&c pag.8. invenio: Nortbanhymbri legitimunt^
Regemjuum Osbyrtba nomine, regno expu/erant$ & ty-

rannum qve?idamE/ia nomine^ncn de Regali profpiapro-

genitum^fuper regni apicem Conflttuerant^ Sed adveni-
entibus paganU confi/io di nvi??o &
cptimatum adminiculo>
pro communi utihtate difcordia illa aliefvdntulum fedatd
Osbyrtb gf E//d> adunaiis *viribus ccngregatofy exerci-*
tu Ebordcum oppidum adeunt- Concigiffe haec referc au>
torcirca Annura DCCCLXVII, nativicacis^fredi Re-
gis xix. Incer paganos fufpicor fuiffe Regneri Lodbro-
gifihos,morcemparentisulcifcences. Refercenimmox
eadem Hiftoria, qvod Eboraci cunc temporis> maxima
exparte omnesNorthanhymbrenfimn captifmt^ occifisduo*
busRegtbus (Ella &
Osbyrih) cum mu/tis nobtlibus dele-
ti occubuerint- Lodbrochi vero expreffa fit tnentio pa-
gina i6,ubivexilli i?^^aLodbrochi filiabusclabora-
timeminit; Ha:c aucem rara & jucunda cum fint adden-
da exiftimavi Acceperunt etiam illud vexillum qvod
:

Reafa n nominanU Dicunt e?itm qvod tres forores Hingva-

n gf Hdbbe->fi/i& ttide/icet Lodbrochi^ tllud 'uexillunu*
texueruntj & toiuni paravemnt illudunomeridianotem-*
pore. Dicunt ettam cfvod in omni bello> pracederet
idem fignum , ji 'vi&oriam adepturi efent^ ddpareret in
M
medtofignt cpvafi corvus vivens, *volitans , Jin uero ^virh
Cendi m futuro fuifient > penderet direcJe, nihil movens*
Et hocjkpe probatum eB>

Pugnavimus e?jfibus

*lhFFftY MIR YI* *MRM

Habeo qvinqvagies
*IF }F PIY4IFhY MMVJL
Cc $
Prd/ia
io6 Append.Literatur^e
Prdia fub Jignis fafla >

YAW ARhh4h& FR^YpA

5
Ex belli iwvitatione fj femel
FMIKHKFk B4H AY UIA
Jidimme putwvi hominum^
YIKM *hFH IY Y4KM
Q^vod mc futurus eflet

M >HR
Juvenis
hlRA
didici
hYhMI
mucronem rubefacere
hVYhk MY IY ^pp AAR1A\A
^ltus Rex pr^fiantior
AWA& FrfKFriA FRIYRI
Nos j4fz iwvitabunt
Ah YhKh AlhAk BMM
Non eft lugenda mors
JR H HKAAlil tAhil
Fimtigu og einu, qvinqvagics Sc femelapcrto mar-
te fub fignis dimicavic. Fleintkings bode> pugnae invitatio

^ftein hafta, thing forum vel fynodus baftarurru. difar*

Deaefunt>qvasmorcisrationes gubcrnare credebanc,

XXIX m

Fert dnimus Jinirt^

FhHhYR? *1KH *AI44A
Inmtant me Dyfc
*IIYBMH YHR PFIHIR
Gfcvas ex Othmi aula-^>
HIY P&A *IRlhh *mh
Othinus mihi mifit
*IFfU 4PIKK .
YHR MiKWit
L&tus cerevifiam cum s4fis
FMHl/K hYA^ IV 4 YIp AhhV
In fumma fede bibam>
I **KpMFJ pRIIM
yita elapfkfunt hor&
MFW \Rh HllAJL hlhhillk
Rtdens moriar-
JMIFMKH hYAt IV H1A>
Ond-
 'RuNfCiE, 207

Ondveige fedes honorata, de

qva fupra, Sperabac
itaq; Rexvicloriofus tanto fe honorificentius ad menfam
Othfni collocandum, qvanto heros fuerit fortior , plu- &
xcs Othino ma&averit.
Hic ruit ille Lodbrogus, cujmJHu y annotantc-j
Cambdenoin Danmoniaedefcriptione, mruiBo ormnem
*vexillo cjvo ufijimt Dani contmAnglos > eorvum acupin-

xcmntj unde uexillum ipjum Reafan ditlum^. Qyo n*4f4H-*i

tandem potiti funt Angli in pugna propi HubbeftotP.
De qvo AfferiusMenevenfis citante ecdemCambdeno>
& nos fupra ex geftis Alfredi.
-
Ubet aliud carminis genus fubjungere, non minus
cclebre, qvo uius eft Egtlkus Scallagrimus Ijfl^ndus, Dwtytt
laudem Regis Erici Blodoxe (cujus ScaUa
in Fpinicio, in $ tf*>

filium trucidaverat) ex temporc decantato. Eo autem

tantum obtinuifTefcrunt, ut jam capitcpleclendusi vita
Sc libertate donatus fit, de qvo cottfule Arngrimtimj
Crymog. hb. 2. Geneal. 3. pag. 127. & feq. Vrde pag. ipj
hujushbri*
l
Jiedemptio tapitk Eigilli Scallagrimi
#^PfiI>MriMl f\Vlift HYAnAVRhHH
Filii Ipandici milttis.
hAlAk IhMKPHK YAEM
Genushoc carminis, Runhendur vocatur a Snorrone
Sturbfr f. Ab aliis T>rapa y fic namqj dici fblent cantile-
nae, qvx Strophas intercalares habent. Drapa nom.en
habet a congcric vel cumulatione, qvia in unum hic cu-
mulantqr five laudes five Strophae: qvod Samdrepewo-
cant.
I- h\hA- I Stropba ,*

WH^iriiR Y W HY WiL Ex occidente venipernarvint

!KK JF httRlh Bf A ABegoOthmifero
YfiKtMRIKMA YA A. JHemoriafis regionis mare^j
hA *R YM.4 AWWAk Ita eB mea transfretatto
iRi
io% App. Literatur^b

I> R ?i I F 1 F /1 FMT Deduxi ego qvercum in mare

hlp IH^BR^T Apud IJlandiam^
*Mp 1Y YAiRUR MYT Oneravi poematis portione^j
YIKlk FK^RR^A WhT Memorialisnavispuppim^.
Veftur; Qyia ex Iflandia in Northumbriam (qvas
cft Angliae portio) ubi crat Rex Ericus Blodox, naViga-
vic Egillus, idcirco dicic fe ex occidente vcnifTcu. Pi-
dresy Odinus, cujus mare Poetis vocatur, cjvia in ejus
laudes fe late diffundic. Aiundftrindarmar ,memoria-
lisregionis mare: periphrafiseft Poematis, qvodinanimo
memoria concipicur, ac lace fe excendic. Ei{ cjvercus
pro navi. IJabrot fragmenta glaciei, hic Iflandiam, cjvae
a glacie nomen traxit, Adard> Poema^.
innuere vult.
jMinnhs* animi memoria!. Knor, navis. Senfus eft Na- :

vis me huc vexit, at egoin peclore veho Poema.5.

BhphKR4 *I^Yfik *Mfc Obttdimus Regi onus

K h A I F * R *I P R.4 A Nunc debetur mihi carmink
YhA^ pr^mium^
BIR IF AWVh. YUi Spargo Odinimulfum
A 11KF BM P M /w Anglorum Regerru*
MF ^iT hllH/t flvIKK Laudemcantilenaperfecit
FlfrJfT yMIRI JF MKK Certe carmine laudotllum
*M4pk BIpIJVF *>IKK Silentiumrogamm eum
M4T *R?lpfl/Ji 4F IMKK Namcarmendeeoexcooitaui
Hlod , onus , a verbo W M&//S , Hrodur ,
onerare.
carmen cncomiafticumj. Odfew miodur, mulfum O-
dini eft Poefis. Biod, praecipiens (eu Rex, a verbo adbio-
da, imperare, pracipere_j>. Al&rd) carmen, ad m&ra,
carmine celebrarc laudarc*. &
III
*&FF MIHIA AT Attende Rex
M^ M*fYIA Wt Beneconvemtid
*M IF f fiM^ F4T ^rgo modtdmptfmJ'
 RilNlC/fe* 10$
ii i i

f
iii' I i" ii n' '
"
i i

JWMWWJW^W i ^

MFK ?*F IMT

IF JF St egofilentium dccptfivcm
VHhAhA YAthAt &- Plurimi -virt jfcient
WRA
*hA* PhbYiAi hA Qvjft & ex dufmfit
ihl fllPRf/R hA Sed Odinm vidit
XhARhAkhk hY M Ubi cadaverd jacuerunt^
Hyg ad higjgia y attendero. Of
attende a verbo
$tf acqviiivero^ab Ofj^nga y qvod proprie* perambularie
figriificat, fed hic tranflate acqvirero. Fra, a verbo ad

fregna, rumore percipere, hincfregn rumor. f^ayadvo*

f^audere) jamdicimus/^?, vogun, periculofus auius
aut temeritaS) aliud vcrbum eft advegd, qvod cadere in*
dicat., hincwjgcaedes

A*h *\&RhA *MY Qrevitenftumfonm

h\\ XbhWAii IRAY juxta c/jpei oram [regd
Yhthk hA*h hY YRAY Dettmilitkreqvijrverdnt dt
YRAthk hAYAi RAY Rex tmpetubfm erat
\AR*\\R5\hA \A Ibi audiebdtur tunc
i Aht YAit \Rh A Ffoxitmachkra arrink
Y/fPT^RflMA M B >f Aletallki nymbi 'vatkiniuni
hhlR TiHT^F-M* Chd mdxime grafiabatur.
Hlom fonus verbb ad hlomd^ fonare. Gudor vox
, a
Dea cjvaedarri Ajiatica, qv* multifcia flngitur, adeo ut
ftemihi irttcgrum qvidqvam aggredi qvod eam laterc
fit

pofsit > vide hddarru. Thaut a verbo ad tiota, qvod eft

rauco murmure dcfluere. Mechurs d> fluvius mach*-
tx> intelligit fangvinis rivos ex ftrage^. Spd Vaticinium
vel tumultus.

hAR A? hl^hhAAUl Pergebdt a-bil loci

fHFfiA *ARAJ>A& TelaDaradi
AW YRAlh YMUk Per Regis UtOL^
FHR hAVYh RA\Ak Qadarvera^
\ARh I BMH WbiincruorcJ
fid
IBRlf.
iiq> Append.Literatur^e

IJBRITM Y4H Inman

FMhHlflA 4F pRhKH Narvis pernatitavit
ftKP hY FMlTH- Vubms circum fonmt-
Vefur Darader id eft m ors. De T>arado fabulan-
tur cjvod pcr avia errabundus ad domum qvandam per-
venerit, pereujus feneftrasdum qvid rerum ibidera ge-
reretur exploraret, vidit nymphas qvasdam telamtexen-
ces, cujus ftamina & tramae ex bumanisconfeelaeerantln-
teftinis. Hinc tcla Daradi dicitur inftanter texi in bel-

lo, ubi multi interficiuntur. Gladur-, laeta vocat cada-

vera cum volucres rapaces& carnivoraslastas faciant. Geir
*vangs rader, de verbo ad verbum vulturum in campo,

feries,cadaverumfcilicct. Dars pro darfem ubi. Brtrrh

lamode mare. Glumir reboare ut echo in convallibus.
.

I. MTiF* Primus iatercalaris.

*KH FIRM FIT Decidit vtrorum pes

Mp FMIM*MT Adflimulorum jaffum
dRpk4fl/k AW F4T Laudem acqvifirvit
llRIFflili A T P A T Ericus ibidems*
Firda genitivus pluralis, ijirdar viri. Hnit praci-
pitatio, ad hniota praecipitari. Senfus eft: Stimulis vel
fagittis proftrati funt viri. Ordftjr- Tjr unus fuit ex A-
fianis,qvipropterfuam eloqventiam, ut&auiamemo-
randa laudem meruiteximiam, hinc Ordthjr laus di-
citur.

Ml *IFIR 4KMT Incipit fecunda^

H4xJWY<IN Clafsis.

I
FRxTh/k YhK 1F hlWU Porro di&urus fum-J>
JF FIRMA HIKM Siwnfileant.
FR^FhY FMIR4 Refcivimus plmcL~>
Tl^ WRAYA HIR4 De profeffu eorurn^*
AlhAhhT fiKHA Exxftuarunt fvulner(Lm0
Hlt MFnRH FHKM Ad Regis cmgrefium^
BRIV
 RUNIC&- 2i|

BRHMH BR/IKHii FraSH funt enfes

ftl BMR RAVW A- Ad ceruleos clipeos*

Fragmh praeteritum eft a^verbo egfregna, refcio.

Al/itusl, a verbo ^r/ <e/iff incitari , aeftuare. /**##/ a^w-
dfo** convzntus>adfnas~f, convenire. Brandur propric*
eft lignum aduftum aut crebro pro enfe ca-
titio in verfu

pitur. Elarrandev\ita clypeus vocatur> proprie caeruleas

lineasaut margines notatjqvibus clypeus inugnitur

II
*M *RllK ^fstM^ Sonuit rutna ephippium
hll> *M^YRh^ Adignem Galea
BttT BlKFRiFIM^ Acutm erat gladim
HP hAR BM^RWlbb Erat fangpinem lacerator
RA iY AJ> Fibhi Refciviqvod caderent
FlRiA FMINi hhibH Pm arcm glacie^
AHhh UYl Odini eqvi
l lARh HlYh Infemludo.
Hlarn fonuit a verbo ad hiioma, fonare. Odinsei*
^Odini eqvi, intelligic homines,qvibus tanqvameqvis
utitur in beiio Odinus. Pcr jarn/ei{e ferri ludum,
bellum
ipfum innuic in qvo ferio luditur telis ferreis.

>IKK/IP HAAP> Secuncfos intercalaris."

iA hAR AttA-AA Tunc eratcujpidumconferth
1 iFFM FM4 In acierum Jcno
ARMhik AYJ F/M Laudem adeptm eli
URiYhk AA \AA> Encm tbident+j.
At proprie concttario eft. Eggiagndt bellum in-
nuit in qvo telorum & acierum ftrepitus auditur. Ofgal
proprie eftcorpusalacriter movendo acqvirere-j,

*RIPM hAmAYAb- Tertia Clafsis.

*
T
R^rif *IFF*R *MR Rubefecit Rex enfem^
Wf hAR *RAhAYlAR Id erat coruorUm autditM
FMM *M4i FMR Telumcoltimavitadvitam
'

Dd z
FNlFft
212 ApP., LlTERATUR^E
HBMR
FMlFil pRifiRftF l^oiaruntjangvineajacula
Ah FMFfH AAA ^luit Flagidi ecpum^
> A R B Mpft AHYAAA Pmcipiens clajsis Scotorum
TR4p KIFt VARA Qakauitjoror Nari
\AAAh\R\ \RA> NoBurnam ejcam aqvilx-
Odini lupus, notat verd avidita-
Gior>> ita vocatur
tem avium in cruorem a Rege effufum. Dreyrug&vet-
bo ad dreyra> id eft fangvinem ftillare. Flagds gotepo-
nitur pro avibus carnivoris, docet namq; Edda mon-
ftrofam qvandam extitifle fceminam Flag nomine, qva:
pro eqvo utebatur volucri rapacifsima. Senfus eft: Re-
gem hoftium fuo-
paviffe volucres carnivoras (angvine
rum. jT/Wnavis. Niotnara. Lokofingiturhabuiffefi-
lium nomine Naram, &filiam Hel,c\vx mortem notati
hiricNari foror hoc in loco pro mortecapitur.

II
FM^Fh ^M^PfiRH ARA- J^olarunt jaculorum roftra
ftY *MR*t MMA (M A Per gladu acies
l\ARh BMHh>iMA Erant Jangvtnis ajveta ,

BlK-Y^>-FR>IK>fii yulnem menjura labra

M JR AllpftRiYYl (^vandomucronum incifuras

MMM HKp-FRIFI Corrojit vulnerls lupus

FKIIH XRAWhl Tumultuarunt corvt

*AYh1?AAhI- h grandt pr&da ,.

Trana gruem notat, qvandoqj Roftrum , forfan a

roftro grues didte Tronur. Ben malgranar, menfura la-
brorum vulneris; tela & gladios intelligit, ad cujus men-
furam vulnerum labra fiunt. Odbrecke, incifurae mu-
cronum, func vulnera_j>. Undjre^e^ Odinusduoslupos
qvorum nomina erac Ger & Frecfc utcr-
habuiffe fertur,
qve avidilsimus cruoris; hic feras omne| carnivoras in-
nuit. Hofuttafn^ capitali prida, Hofut caputytafnprx-
da_>, irrdicat pTimariam & masnam praedam cadave-
rum~%

I>RI-
 RtiNnc^, 215

PRIHf hAW- Terthis jntercalaris.

YAY FRfiMA hYlAl f^enitfecuris nocumentum
4 Y A bR A ^ A i In allwvionis laticenu*
BvffiP fi^FfiY *RAl Obtulit lupis cadavera ,

HRlYtiY hY HAh Ericus per mar^j.

Grydykcmk. J^averbo ads^ada nocQrc. Skja-
dur noci vus. Gialfrar U> id eft mare, gialf iynonimum
undac, L& feu la mare_3.

PMRM H#I Quarta Glafsis.

l
B 1 T F M KK F MF I KK ^c**** eratflimulus vofans
M fufR FRlHlik MFIKK Tunc eratpax perdita >

MR ^YhA I>R1IKF1KK ^r^ 4ra# atfflj/fe

MRI hbh&. FJIFIKK

f>fll IdeofaBus esllupusktus
KRhhlh BRAttAAi FraB&funtcuffides
BHJl ^JPMA .*$#* erant mucrones
Y>ARh *ARhAXx Ferebantfiupx
.4F B^FriY zfRfl^fA. Ex arcubus jaculou^-
Loginn a verbo adloga perdere. Fdigin, ad fagna,
laetari. Bittty ad bijta mordere ve! acutum efle, nam qvi
mordec acutisdentibus ut fit neceffe eft. Hior linutTL*
Hic pro arcus nervo ex ftupa Confeclo capitur.
feu ftupa.
$t jaeulum hinc verbum ad orva einnupp 3 id eft incita-
,

re aliqverru.

II -'

WRBhY m&WtHl Jaculatur teloL-,

Yll> hAhYHHi Cum annnultfed^,
*\ARt\\Y *hAA\ Gladtatorii ludi expetlator
*4KK *R BMtWMJ lUe esl cruoris largus
VRAAH1 *HR hf *hAL
*hWT YAlt I \Y M&
Profictt hic & ubtfy
Ammitus /oqvor ego illud
PRIM4 \R AhhAh^ Auditum etl onentale per
hY YA&. marc*
\\R\Yh &K A jfci- Erici tranfitus
Dd 3 Jfe r-
214 APPE]NDIX LlTERAT UR^E _

Verpnr> ad verpa facere, fuglwn verpur,. avis ova

.

paric. Baugfete annulifedes, digicos innuic auc

manum.
B^^rellcirculus velannulus, cujus fedes digici manus.
Htorkik^ hior gladius , Leihur ludus , bellum vulc. Hva-
tek verbo adbvetta, exafperare^. ^sfr^r milices, qvod
infundendoiangvine iintlargi. TbroaB,adtbrouBipxo-
ficere , excrefcere: hinc noftrum 2lt tfMS.

FMRM HAW- Qvartus intetcalaris

lAYhk MriilFH /k Rex torqvebat arcum

^RriKJl riKP^I BA Procurrunt "vulnerum apes
B^hpri^FriY *RAl Gbtulit lupis cadavera ,

JlRlFnA ftV HAhEncm per marct-

Sveigde,atfveigia torqvere, ^ eft arcus intenfus;
hinc liqvec verahujuslitera: appellatio. Hrutu-> ab ad
hriota, ruere Vel cadere. Undaby per vulnerum apes in-
telligic cela & fpicula, qvae pungunt ut apes.
V4A HAWIAYA^ Quinta Clafsis.

l
?KK YfiR JF hIM>f Adhucfuturum e& ut vetim
WRA hlRIflY HYIHA A<viris difiingvere^
HYAHlY HYAAA Ingemum Regps ,

hF4K Y<4iRI> *hA4A Poema accelerabitur

^AiAhk. HYA*HAYA Facit foemtnam ream^

M Y H h P FRl hAYA Per na<vem libere vigilare^. .

*KK HYIRH AYA Sed per fcopuli aratrum

HKflP FilRk KRAYA- Navimjlrepere^.
P^eria?-) ita appellancur viri , qvi ab incurfionibus re-
giones.derendunt. Skafleikur, qvi ludo prceft, in co&
excellit, Skafar leihinn dicitur, S{aflei^ur igicur hic Regis
pracellentiam , qva reliqvos fuperat, denotat. <M&rd,
Poema, cantilena, a Atfergd mulcitudine Stropharunu.
Snot foemina compta &diferca, Sa^afnot 3 reamfcemi-
nam,;ica vocac Htldam Hogni filiam, qvam furripuic
Heidinus. Vidc Eddam: bellum incelligir. Sud com-

\ binsu
 Rutfic/s. 11$

binatio afferum pro navi: vel tota claffcErici. Sk&rs th

,

kd^ fcopuli aratrum, pro mare, qvod fluclibus fcopulos

qvafi arat. S{ydgeirs, Styd lignum illud qvod viato-
rcs pernivcs denfatas profecluri pedibus fubdunt, Getrs
nomen proprium Rcgis marituni, S^ydgcirs naves de-
notat.
//
BRMhA B^F *hPM Frangit jacula^,
BMMA *RAY *hMA PrActpiens auri Rex
YJlK/i *&W~AVA Ademmerint Regem-9 :

#RIKFBRM4/IA MF-4 AnnulifraElores laudari^

FMPMW4 FM^MPM^ Lttatm eB nautarum qfier
Mfc.FMM 'rW Ex Regn farrtu
YMF }R *I^YI A^ fa/deRegi venales
*AhYH4RAh1>A<k YrfN Manus lapiUi*

Bogbuita proprie eft arcus pluvia, tcla indicat q^ae

confertim inftar nimbi qvandoqve in hoftes jacufantur.
Hramthvita^ hramur manus, tlrvita lapis, lapidcs Re-
gum aurum vocatur, reddendum igitur auripotens Rex
vellmperator. Munna mcmini,#o3^aurum,<^ftudio-
fus , vult indicare Regem fuiffc auri ftudiofurru. Hring
briotar fracloresclypeorum, fic Regis milites praftantio-
ipfum vero innuit, qvi inejus laudes hic cft
res vocat, fe
diffufus. Fiol affer pro nave, ketati funt nautae. Froda
de Rege Frotone ferunt qvod tanta abundaverit auri co-
pia,utinpulvercrn illudredegcrit& farinae mifcuerit,hinc
per Frodamtol Frotonis far, aurum intclligit. Haufc
Jirandar moll , id cft aurumj, hauhur^ falco, accipiter,
Strondy terra, hicnotat manum, cui falco, ut terrae infi-
det, manus lapilli, iuat aurumcui lapilii in annulis aurc-
isinfunt.

III
hAA^HA WAhY JIFi Qonfiliebatpopulm nm
W\R\k FHR MIFI Praviultq-vorcs
VAtlt A MYl Refbnavit tcnjm arcm
2l APP. LlTERATURJE

Ab i F F "M F f jiA contafhm aciei

HfRBri/li A BRsftttlY Jaculattelas
Ihh MFhA MhT r
Sed Rex regionem
* ^ ^ } h & MRKKMF! Retmet in Hornhlofe
3f

$Alh JR Mlh4h& Mb IUe eli proxtmus laudh

Ftorleigi,vhx liqvor, fangvincm indicat 5 qviadec*

copiose effundebatur, uc prae ejus copia confiftere haud
potuerit, G^refonavit, adgielld, refonare, Grfcantus
jamGallis accommodatur, dicimus enim cantum galli>
Hane^ga/f* HornJ^lofe y born eft angulus, %lof incifura_j>>
i/om^dicla videturregio, ubiaulamhabuitRex, qvu
in finu qvodam & angulo maris fita erat.

^HCTMK HWBittMJi Condufio Poematis. .

UWhk *IFFi AA Rexattentm

*hl iF tnM^ WAA
YAAA YAAAhlM MT
1R }F MFK AWYAT
*R>HRM 1F Yhhll
AW Y hMiK FRhKKf
Qvomodoegomcdularipotm
BonumvtfumeftiUud
@vodegofi/entiumacqv^rvi
Movi egoore^
jEa; animi fundo

AllhhAlYl A MRhF Odmimare in jorvigiffden*

AlYb dorem-*.

^Lhylia modulari, Tto/^vocatufcantusprolixior t

Hr&rda egmunna, movi fum, Adunnar

os fcu elocutus
grunne, aniroi fundus* Odins &ge, Odini mare feu lif
<]vor,ita Poefinvocat. Ferunt namc}> virum qvendam
iapientem fuiffe nomine Qvafer> in cujus fangvine r-
conditam fingebant omnem iapientiam, qvi coqveba-
turin cacabo O^r^r cum mulfo commixtus, acPoecis
propinabatur. Hinc Poefis vocarur Odini Logur feu li-
qvor, item miodur feu mulfum. Lege Eddarru. Joru-
fager, urbs in qva degebat tum Ericus vocabatur Jor
vtcl^ propterea hic vocacur Jorufager, qvafi ornatus &
fplendor urbis Jorvig.
 Ru-tiiCA, W
II
%AR IP HlfcFJHt A ProtuU kegislaude^
A iMFMA RAV Infilentii ruptwa

YAk 1F YAlkA f Mt Mvi hqvi in medio

I YAkkA hlAt Virorum confefitt

dR XbAtRA iAY Exrifus exfwvik

*R&h& BlR JF FR^f Encomtafticon fefo J&gjl
*i4 F*fR Uf FR4Y Itaproeefiit
#t FMhfhk CBK4Y. Utplwimi excipercnt.

Teingil* unus cx oclodecim Haldani filiisitavoca-

batur, binc traclum ad Regis appellationem. Thagnar
rofjruptura filentii prolpfo fcrmonc Jeu locutionc. Or
iatrabam, cx peclore, peclus rilus exfuviae vocatur* qvia
ridendo peclus concutimus, ut inde profilire vidcatur*
Opnam, ita fe cecinifle refert, uta multis excipi & rnc*
moriae mandari polTec.
lh FhmJk
A iJkMi
WA jfam fcqvitut
> tum.
Vo*

IAAAA hAhA Pruatof auro

HlY BRA$ Ahi Simt Qdims oculo
tiAlfkA hARA Currm mercibm
l\hR ftlM 4ARl ^el Mk lachrimi*
De hujus genuiria exj>licatione diff^^
tes,furitqvi velintimprecationemaucirohiamcffc: qvoi
Vcro haud videtur fimile autoretti in tarito vitas conmcu-
tum periculo, cumreliqvairiIaudemRegisearitaffet,vo-
to ironico, ortinia irrita reddere vbluiflc; Ncc illorum
txpficatioauthiftori,auttcmporiaut aliegoriis qvadratii
Arridet igttur haec* qvarrt rnodeftifsimo mco difcipulid)

Svelioni jonas Iflando acceptam fero^

Niote^ imperativus perfon> fruatur fc.Rex,
tertiae

averbo ad niota, ufum frudum exrcaliqva capere ? B^#-

ga auro Baugur aururri. Sem
j ficut. Brage Odirius* narit
dc Afis permitcit Edda, utunus aherius nominc appellar^
^ofsic* Auge oculo, eft genitivus fingularis> -Alludic ad
fc fabti-i
uS Append.Literatura
fabulam Eddicarru. Fingic enim Odinum venifle ali-
qvandoadMimerum foncis (apientix poflcflbrem acqve
hauftum expecifle,qvemcum impetrare haud pocuic, o-
culum (uumoppignoravic, concefla faculcace ubi bibic,
fapiencia & incelleclu cximio exornacus ^ft. Quemad-
modum igicur Odino oculi oppignoracio profuic, icaRe-
gi benignicacem & liberalitacem in fubdkos prodcflc o-
pcat.
P^agnavara, currui merjc. Senfus eftj Qijemad-
modum merccs curruum bcneficioad exccras regiones &
longe laceq; difperguncur & cransvehuntur. Icacciam
Regis fama per orbem univerfum fpargatur, cam pcr fub-
ditos, qvam per alios qvos libi liberalicace devincic.
Edm 'vile tara, II ve Vile lachrimis. Incer m on ftro-
foshomincs prxcipuos fuifle Wifa\ Freyr, & corum fo-
cios fabulacur Edda. Horumigicur nominapromifcue
licentia Poecica in verfu fumuntur. Hic qvidem pro Vile
incelligendus Freyr; dc qvo haec leguncur. Sedens ali-
qvando in cheatro, omnes orbis regiones & provincias lu-
mine luftravit, interrcliqva ipfi bbjccla fuic Saxicclae cu-
jusdam filia formofifsima , cujus amore captus , cum po-
tiri ea haud valuit contabuit, ut ad omnia munia obeun-

da plane faclus fit inhabilis j tantasq; effudic lachrymasj

uc confolationem nullam admicterec, nifi cupica frui da-
retur amafia. Cui malo ucobviam uctNiordm famu-
lum Freyri armisinftmdtum ablegabac, puellam invcftU
gacum & vel invicis parencibus & amicis allacum : qvo ne-
gocium felicicer & ex voco adminiftrance, puella pocitus
eft Freyer: fic fibi rcftitutus lachrymarc dcfiit. Ut igi-
cur lachrymarum fuarum finem btinuit Freyer^ ita o-
pcat Poeca Egillus, utRegi omniaex voto fuccedant.

tt
POftem hujus generis plura producere Scaldrorum no-
ftrorum Poemata, in qvibus &arcificium haud Icve,
& ingenii acumcn cximium, fcd uc guftum falcim ali-

qvcm
 Runic^' 2l
<lll II
'
II II- III I

qvemcuriofoLetfori exhibeam,h#c produxiffe fuffece-

rit. Quorum vernaculam elegantiam emphafin, nc- &
mo Lingva latina unqvam affeqvetur.
Si vero qvaeras , cur ma/ores noftri, communi gentis
Schyticaeritu, potius res pracclare geftas, & hiftorias fuas
cantilenis ejusmodi ad pofteros propagare voluerint>
qvam aliis mediis ? qvod Ariftoteles
Id habebis refponh,
protulit ProblemateXXVlH.Secl.XIX, cum qvgrit cuc
CantilenaevocenturNo^feuLeges* Etreipondet: (3- c*nuUn*
rN^**^'
Tt Tph, eTxrisa&cy y^dfJLfjiala^ rjftov rSg v6[txg y oirtog
J
^fifj et&iXaSrovlon. "Slarireq ev Kya&dgcoig ert etajS-ao-t.
Literarum enim ufii etfi prorfus nondeftituebantur no-
ftrates, rarior tamen erat, & materiei cui ad perpetuita-
tem resgeftae mandandaeeranrliteris, magna laborabanc
mopia,necIigna 5 neciaxa,autfufficere,autcommodafa-
tiseffe arbitrati funt. Quin addere licet, eos fine dubio
animadvertiffe, magisanimum ac mentem percellere_
qv* harmonico fono auribusinftillantur,qvamqvaemu-
tis notis (e oculis ingerunt, unde facilius percipiuntur &
firmius retinentur.
Agatbyrfi vero ifti , qvos Ariftoteles dicit Leges fu- *g*fy$
ad numeros compofitis cantaffe* in cenfu
as Cantilenis
Scythicarum gentium ponuntur a Ptolomaeo , Plinio
PomponioMela & aliis; fupra Maeotidem paludem vel
ad Imaum montem eos collocantes. Quocirca haud
mirura fi K#c cum noftratibus habuerint communia-j.
Sed No^Sc vcterum docle& fuse* cxplicatVirclarifsimus
Joarines Seldenus in Notis hiftoricis ad Grarcorum Epo-
chas p.78.& fcq. dignus qvilegatut.

i
I ii

QUiain vcteriqvodameodiee membfatieo

manu(cripto,celebriotum Scaldrorum feuPoeta-
rum, qvi in hifcc Septcntrionalibus floruerunt re*
gnisi priica noftri Lingva confignatum inveni Catalo

Ec 2 gum$
 220 Appendix Literatueue
gum; non gravabor cundcm Romana > toga donatum,
hic fubjungere_?.

Danorum celebriores hi fuere

SCALDRL
scaidri Da- ^Tarkaterm fenior JcaIder/^> ejus Rhytbmi Junt ve-
MYum-,. kJHuflifiimi y gjf adbuc extant* llle i)ero potifiimum res
gefias Danorum verjibm complexus esl-

Hiarno Rex, qvi ob Epitapbium Frotboni pofitutns

Regio Diademate ornatus-
Regnerus Lodbrog Jcalder e rat, &
uxor ejtps <ds-
laugy omnesfy ejusJHit.

Sub Regnero Lodbrog SBragde Skald , fenior Boddae

floruit l filius.

Sub Canuto parvo (Lo-
din Knud)
Sub Svenone Tiuskeg
Sub Canuto divite alias
Magno
Sub Svcnone Alvifi
Sub Svenone Ulfi feu E-
ftritis
Sub Canuto Sanclo
Sub Erico Eimund
Sub Svcnone Svifandfc:
aliasGratenhcdcj*
Teitur Skald.
Rodgeir Aflafbn.
Thoralfur Preftur.
Plaus Thordarfon.
Ottar Svartc_?.
Sigvardus Jkald
OttarSvarte
Thoraren Lofftunge
Halvardur Hareksblefcj.
Bcrfe Torfafon
SteinoSkaptafon
Arnor Jarla Ikald
OdarKeptur.
Thoraren Lofftunga^
jThorlachus Fagre-j>.
^Thordurus Kolbeinfboj.
rKalfur Mannaion
jSkuIe Illagufon
IMarcus Skeggiaforu.
Haldor Sqvalldre-?#
lEinarus Skulafoaj,
Sub
 RUNIC#. ZZl

jThorftein Kropper
Sub Waldemaro Canuci
l Arnhaldur Thorvaldfon.
Sub Canuco Woldemari Thorvardur Thorgeirfon,
fOlaus Thordari
Ijacgeir Thorfafon.
Sub Waldcmaro feniore
JThorgeir Danaskald
|Sugu Valde
Sub ScrucharaldoRarone: Tiodolfur ur Hvinc.
Sub Sigvaldo Baronc?: Thordur Sigvaldus Skald.
Sub Hareko Thorchilli: Thiodulfur Arnafon
Sub Thorleifo hin fpake: Thiodulfur ur Hvinc?.
Hi Danis adfcribuntur.

ScaldriRegum & Dynaftarum

NORVEGh.
T^Hiordulfur hin bvinvers^e cecinit de Ragnvaldi pro- Saldrj Nftr'
v lfh
genie, gf Tngjingorwnferie, rebusgeftn Haraldi Har- ^
fageri, ejmfy triginta emmeravit Proavos, eommaufi^
gillattm defcnpfit gf obitus ftf fepulturas.

Audnn Ildskiaelda.
Thorbiorn Hornkloffvc.
Sub Haraldo Harfagcr #)lver Nucha.
floruerunc iThioduIfur urHvine.
Ulfur Jebbafon
Guccormur Sindrc?.1
jEigillus Jlallagnmi.
Sub Erico Blodox
ZGlunur Geirafon.
SubHaldano iTvarte: Gucormur Sindrt-*.
SEvindus Skalda Jpiller,
Jub Haqvino bono
?Gucormur Sindrc.
SGIumur Geirafon.
*Jub Haraldo Grafeldiir
?K6rmakur OgmundarfonJ.
Halfiodur Wandr*d;u
iJub Olao Tryggonis Skald.
Biorno Skald,
212 AlP. LlTERATURifi

r Jigvardur Thordarfon
Octar JVarte
Berfe Torfufon.
Thordur Kolbeinfon.
Thoffinnur Munnur.
Jub Olao Janclo Thormodur Kolbrunar
GiflbrGulbra (skald
Hofgarda Refur
jjkapta Thorrodfon
IThordor vfiarekfon.
CJ^igvardus ilcalld.
Arnerus Baro JTcalld.

Tub Magno bono Oddur Kickina Jkalld.

Reffur Jlcaild.
Thiodulfur.
fThiodulfur Arnefon.
Bolverkur fratcr ejus.
Valchiofur.
Oddur Kickina.
Jcufur caecus.
Arncrus Baro Skz\&.
Jub Haraldo Jigvardi. Illuge Brynola Jkalid,
Grane $calld,
Jnoglu Jlcalld.
Thorarin Jlcieggiafbn,
Walgardur af Vcllc.
Halle Jcirde.
^ftcino Herdyfarfbru.
r jteino Herdyfarfon.
JubOUoKyrro lActlc Lillc.
IWilborg Jkalld.
fTorchillns Hamarskalld.
jlvarusIgmundi.
Jub Magno Barfod J&iorno Krcpelhcnde.
|Bardurtfvartte
[Gitt Illugaforu.
Sufe
 RUNICJE.
m
Binarus Skulafon.
ivarus Igmundi.
Haldor Jqvaldre.
Sub Sigvardo Jorfalafer
jThorarer Jtutfeldur.
jThorvaldur B16nduskald.
[Arne Fioruskeifur.
cjvarus Igmundi.
Jub EiftcidO Magni
ZEinarus Skulafon.
Einarus Skulafon.
Sub Haraldo Gille Haldor Jqvaldre.
Haliur Monachus.
Jub Magno Caeco Einarus Skulaforu,
(Ivarus ingmundi
Jiib Sigvardo Slembe IEinarus Skulafon.
Thorvardus Thorchilli.
Sub Ingone Haraldil Kolie Skald.
[Einarus Skulalbrt.
SubSigvardoHaraldi < > odvar Ballte_9.
iThorbiorn Gaus.
jEinarus Skulaforu.
Sub Eiftino Haraldi
jSigvardus Skrauco.
Thorbiorn Skakaskald,
Jugante Skald.
SubMagnoErlingi Halur Jnorafort.
Marcus Jtephani. (ne#
Thordur Halfon Skaldma-
Sub Haqvino HerdebreU J
TorbernB$dai]$
dur V .

Asgrimus Ketilli.
Thorftein Thorbiarni.
Jbmarlide: Arnor Jaxafbn,
Halbiorn Hale.
Sub Sverrone Rege
iBlakur Skald.
Unas Jiephani.
Liotur Brage.
Jnorre JturiofbruJ
Sub
:m APPE'ND1X LiT'ERATUR&
Sigvartur Eigelfon,
Sub JVefro Regc ifnorre ButsforL?.
Thorbiorn Skakaskald
jLiotur Skald
Sub Haqvino Jverrt
ZBrage Halfon*
.-
f Jhorre Jturlafon
~

iLiotur Jumarlidafom
Sub Ingone Bardae filio \ Jatgeir Torfafon.
J Hoskuldur Blinde.
iRunolfur.
Jhorre ifturlafon.
Olafur Thodarfon*
Jturla Thdrdarfon
ISub Haqvino Haqvini {
Jatgeir Torfafoa. -

jGiiTorJart
IArne Lange^*.
Olaus 3egfbru>
Sub Haqvlno Haqvinl co- S Qkas Thordarfon;
ronati Regis nho: <

Evindm de Haqvino drvitiQl

Skaldafyiller cecinit
qvod carmen vocamnt Haleigiatall, ejfts emmproarvos m~
qvead Otkimknt> enumerftvit 7 eomm<fo figillatim dejcri*.

pjit gf obitm &fepnltura$>

Sub Haqvino Baronc

tormi faliot
Gu^Thio(y for
(
ur y ^
Sub Sigvardo Ladajarh Kormakur ogmundarfon*
Evihdits Findfort.
Einarus Skalaglatrn
Tindur Halkelfon.
not roafoin '

vino Barone divltc^^P^ f v T

Thiodulrur Munnuf.
Eilifur Gudrunarfoii.
Thorleifur Slcalld.

Hyanar Kolfur,
SubEricoBarQncHaqv.filio Halftodur VandivsdaskalA
Sub
 RuNlCift 215

Gunlogur Ormftunga.
Thordur Kolbinfon.
Sub Erico Barone Haqvi- Haldor Uchriftne.
ni filio Eyolfur Dadaskalld.
Jchule Thorfteinfon.
Thordur Siarekfon.
Sub Jvenone Barone Ha-
qvini filio

Sub Haqvino Barone

Berfe Torfaforur
Sub OrmcroBarone Eyliff.
Sub Haqvino Baronc Ivari f.
Sub Sigvardo Bar: Havardi f
Sub Erlingo Skacke (
Sub Erico Sigvardi filio. JThorbiorn SkakasJkaH
SubPhilippoBarone Birgc- 1 Jugande Jkald.
ri filio. r
rjhorro jturleforu.
iSteinoOfeigfori. <.,,
Sub Haqvino Galin
ILiotur likalld.
Thorftein Eyolffon*
fSnorro Sturlefon.
Olaus Thordarfon,
Jatgeir Skalld.
iJiib Sculone Hertogie Liotur Jkalld.
Alfur Ejolfion.
Sturla Bardarfon.
Gudmundur Oddfon_?
Sealdri Regum & Dynaftarum
S V E C &.
I

Bragde enior.
%
Grunde Prudcj>
Eupur Lutandc
Jub Eifteino Sanclo
Kalfur Thr6nsko
Refur Ruskc_j.
Ormur Oframo,
Ff Sub

\
rf Append.Literatur^
[Olvalde ogen olvalde.

J
Avaldc*.
Sub Eifterio Janclo
IFleinSkalld.
iRogn Valdur.
1

SBragde lienior.
Sub Bibrnonc ad Hauge
?rpur Lutando.
Sub Erico Tacfeli filio: Alfur jarlhinlitle.
Sub Sturbiomone rorti: Ulfur julo Jarl.

Sub Erico vieloriofo: Thorvaldur Hialtafon.

f
Guhur Laugur Ormftunga.
Sub Olao Fonske 1 Rafn Omundarfon.

iGiflbr JVartc
Sub OmundoOIai filio: Sigvardur Skald Thordarf:
JMarcuS Sacgiafon L6gs6gn
Sub Ingonc Stenchilli
? Madur.
SEinar Schulafon.
Sub JVerkero Kolfon.
?Haldor ^qvaldrc
SHalbiorn Hale.
^Jiib Canuto Erici
^Thorftein Thorbiarnarfon.
SJumarlidaSkald.
Sub JVerkcro Caroli filio
(Thorgeir Danaskald.
SGranc Hialbranarforu.
Jub ErieoCanuti: Zjonas JVerkcri filius.
Jub Erico Erici Olaus Thordarfon.

fobJooaBiioncJVcr^
Jub JbneBarone Ivari fil: Haldor jqvaldre.
iiub Carolo Barone Jbne f. Haldor Jqvaldrc-?.

*$(o)$0*

IN-
 *$(#)$
..ili i.u yw.

I N D E X
Memorabilium qvas in hoc Libra
concineutuE-..

Biar\amal
Ar 95111. Bidrj^an ioz
.AbbreviaturttRunicz UO. Biblioibeca Tlorentina
Abbreviaturx & dnpikes qvi- Bibiietbeea Gottorpienfis ibid.
biu diferdnt 119 Bg .

Abbrcviatur,ts docuit neujfitas ng. Bog unde traftum 8

AbbrevUiurx Danicx ob ceieritatm mn Bogfiave
invemx 118 *Bonaverit> Vulcanim
44
Adelrunx 14. Bonav. Vulcanii dedutbore Lnevarum
Adelrunx qvarefic diclx. 10 Mntcarum fcntentnL. . 105
AdelRunx vox ab exteris corrupU \6 B\Ago k Bjtp Svecix verftbmimmimita-
JEgfptii Saxts literas fuas mandarttnt 132 **w tmpetravtt. ig^
Agathfrfi 219 Brynolpbi de Runts fententia^
41
Aimomi locus reflituim tf z C.
Alburgenfes Kunot $, e fe/ tW 1: <2r <^ 7*
Aliorumnx %?. Cabala Runka
8*
Aliorumnx jornandk 16 Caritilenx cur tio/xot diclx 219*
Alphabeta Runica 4 gtnerum 38 Carmen literarum nomina & potefiates
4/r4 Jfer&a 25 indudens 9*
Alrmarum habitus & mores 19 Caitfx extinctx itterdturx Runkx 15 jv
^/r/; Cermanorum 17 Chilperui Regu confittutio tmtndat* 61.
Aturinia ibid. M Cbrifiianus Joannis
50
dwg// *Jr w/W/ 29. Cmmerii & Ctmlri cur Grxcu notio-
Antiqvitates Skolai Petri 5 1. res 2 f m

iire ftfo Fre<fc j$. Ctmbrorum in Orieritem expeditiones 27

Arhufienfes Runx 55. Cimbrdrum Imgva cum Hebrxa com-
jir/Vfo/ 4p<i Tacttum qvii \6. munhat 137
Arngrimm Jonas 45. Cimbrkum nomen firicli fumptum 27
Arngrimi de vocalmm divifionejudkiu 92. Cimbmum populi 2<S
jjpwrf/ 177 Ciaviannales Romanorum 94.
AsloenfesRunx <6* Volfinimorum ibid.
.4 r & pronunciandum 41. Codanmfinm 3
Aurinia VJ- Codex Legum Scanicarum
Auruna 36" Cedices unde dtcli 146
jjwftor Literarum Rmkarum cur igno- CoUatio inttr Lingvdm Teutonicam &
retur. 107* Dankam-t 15 6*
B. Confiitutio Cbilperici Rcgit
40
duplteem babet potefiatem 76. Cornibm & ojfibus infcripta Uttr*
2sW ^ti^ I74 146
Btrgenfts Runa $6. Corticibm infiulpt* Runte, g*
 Index.
d. Exarare qvid. 3*

Daci & Dani cur Romanis notipres 27. F,

Daci funt GetA . 28 Frf5 inter Ludovicum pium & Caro-

Danica lingva antiqva 154 lum Secundum. '
158
Danica lingva fertilis 151.154. tcemin* oltm virorum munia obibant*
Danica lingva moderha ifi. 108.
Danicalingva Runamali dicld 32 TagM libri vices cur oltinuerit 7
Dantcalingva Poettca 159. Fagus an a libro denominationem habe-
Danica literi, rariores 53 *t 8.
Dani therarum Rumcarum inventorei t Tafti Danici 50
Literas [uas Runer vocarunt i. Fee qvid & Liggende Tee 95- 10 7
Lignie Lneras mandabant 132 Tigurx Lherarum Rnnicarum unde peti-
Saxif Literas mandarunt 130 '* 43.
Dani cornibm &oJJibus Literas manda* Tigurx Littrarum Runkarum a Trancis
'
bant 13$. petitt 60.
Dantcx literse ab Hebrais 93 Tigurarum in Itteris ratto $8.
Danorum Literx fecret* 6. Timbul 108.
Danorum litera fedectm 70. T.nnorum celeritas 98.
Digamma Molicum 115. Ttonicx Runx 5f.
Dtphthongi cur a Runis admife 137. Traxino infculput Runt 7
Dtphthongi definitio 122 Trothonts Itberahtas. 101.
Diphthongi funt fillaba ibid. G.
Diphthongi Runicte qvinfc ibid.
G4/Z/ //gxu Teudifca ufi funt 141..
Dipbthongi& AbbreviafurX qvomodo
G? particula augmentativa 6,
diferdntin Runicts 127.
Gedanum a Gothis diclum 30
Diphthongos conficiendt ratio 123
Genebrardi de Germanorum Literu opi-
Diphtbongus qvomodo ob feparationem
nio 106.
invema iif
Gcrmani an Literas habuerint ante tem-
Difltchd 166,
pora Caroli Magni 106.
Dtvift Uterarum Runicarum examu
Georgius Gvalterus 58.
natur %J Get* funt Gothi 2g.
Drapa EgiUi Scalagrimi 207 Getarum habitus & mores 2f.
Drottqvstd 166. 177
G/4//4 169.
Dumba 90 GiruHus Gulbrd. 194.
DumbRunx 41.
nomind imponebant veteres
G/<//0 99.
Duplices Literx Romanorum 79. Gordanis ncn inVenit literas Runtcas 115.
Duplices qvare inventa go.
Gcf )!>/' 6" G#* Romanis Dani & Daci 26.
Dupltces Runx qvomodo a Ldtink dif-
Gothi & Getx iidem 25
ferant 92 Goibi Geta Guti exterk tidem ibi d.
jfc*/ 99. Go/ta Literx 24.
E, Gothtciregm pmnarudimenta ubiexti-
<U* terint ibid.
178
Etf<fo Stemundi 33
Ootbkum nomen late&flrt&efumhur 16
gi//w Scalagrimus viumcarminemeY' Gothlandicx Runx 55*

catut esJ 195* Gothorum numismatainltalia 69.

E&* Rex 205 Gotlmum Alphabetum Turnheuferi 48
Bpicedtum Regneri Lodbrog . 182. GotbosefefttQiVitdi&ptones 28
 Jnidex;

r^dufjLa^, unde ditta 2 I/wgi^ Germanica qvalis ij6.

Grxcorum literx antiqvitus fedecim 71 l/gM Gof &/ & Septemrionalk Dani- '

Gryphi literatii cur tnventi 1

69
GuthRuna 37. I/gV4 Ptfitf/Y* 14<j
GuthRunx Runx 33. Lingvxcur mutentur 136Y
GuthRunus dittus Adelfiamts 37. LmgvxDanicxmutath 135.
Guti, Gotti Guthi , Jutx ? J#fo , G**
, LingvX Danica ongo 150
tte & Vittx itdem 29. Lwagvtf ojf ; mutationempafix Ijo".

Gutifratres&propinqviAnglorum ibid. Liurx affines invtcem permutantut 170

H. I/r* ra compofitx Danorum i\6.
&**. 94.^9. H2. Literx cur plures qvamjedecim 73.
tialfraddar 9099- Ie r<e Grecx amtqvttus fedecim 7 fc
Halfrodus Peeta Olai Tryggonk 180. Literx Grecx & Latinx parum difire-
Haqvinus Adelfiamu yj. pant 122.
Haraldus Huitfeldiut 44 Literx duplices 91
Haraldus Hyldetand qvando vixerit 107. Liierx Marcomannorum 46
Harmonia Rhphmi 167 I//er<e non formantur voce u
Harmonia fylUbica 167. Literx punclatx 121
Exacla aliqvalu
, 168 Li/tr^ <p# />ro Runicis venditantur non
Hartgtepx RunX 33. omnesfunt Runtcx 55
Hebrxaliugva mater reliqvarum 119 UtetXqvofenfuDankvocentutRunx u
HeUerumna 19 Literx Runtcx ab Hebrxts 107
Hemanni Hugonu error 129. Ltterx Runicx a Runu dittx 19
tietrufcx literx qvx 67 Ltterx Runica d Trancu expetita 61
Hetrufcx literx videntur Runtcx ibid f Liierx Runicx e monumentts Dania ex-
1 cerptx
^4
1 6" 7" qvandotfo funt Confonantet 84 Liiera Runicx e M. ss petitx
49
J4t 0& Ttonavent. Hepburnus 4 7 Ltterx Runicam aulxis acupitta,tn cam
panufufx 134
^ota. Rhodius p. Litera RuniiX non excogttatx ante Dilu*
Jornandes dittus jordanes 103. vtUm 104
Ii/<*<// iingvam anttqvam Danorum te- LiteraRunua prifca 72
nent V,J. Ltt.Runqvare cum Latmk conveniani 1 \6
Islandorumindufiria ibideni-.. LiterX Run. ravores a nnllo expiicata 64.
5//. 99 Liu Run. mico dttto funt comprxbenfa yz
K. Literxtoietanx 31
&<. 94. HO. literx Waldemarbnx LII S>
7
KlapRunx* 41. Literx unde diclx z
Literaritmappendicesngtanda 170
Laugr 95.112. Literarum mventores lo|
Leovigildtu Rex Gothorum. 6z Literarumnomtnaduplicia 169.170
Librorumpartesqvidolimfufitnuerit 7. Literarum Runuarum dtvifio 89
Liggende fee 97, Literatum Runuarum ufus Poeticus 94,
Ltngva Danica antiqvd m-ltf Literatumfimpiicesfigurx qvandofy ratio-
LingvaDanicafertilk 138 nem obtment abbrevtaturx 120
LzBgiu D^wiw moderna qvalit ibid. Literatum fubjeclum varium 9
lfcgi/ D*/Y</ iw * Dialeclus titbrai- adLiteramconfrttuendamfonutfujfiiit u
(4 137. Locho lor.

Ffj Led-
 mmm
Lodbrogus qvu zij. Numerum prifcarum literarum qvu au-
Lodbrogt viclorta I31. #wtf 74
Logogrypbm auttru nomen habtns 170. 175 Nummt littrU RunicU inftgniti *8
Luti iiz
O.
Lymjngar IZ2.
Obelifci Rtmani 132
M, Obfervanda inmminibmproprHs 6g
97. 115 Obfervationesfpeciales 171
39.40 Ordo Uteravum duplex .81

MalRunX fimplicts compofim, 40 Qrd Literamm Runicarum diverfm ab

Marcomanni & Normanni iidem 34 ordtne Latmorum 8<
Mercatorumfgnafunt Runtjugata izi Ordo liurarum Runicarum ab arbitrio

Mimer 186 autborU dependet gi

Monumenta abhrtviaturU conftantia n7 Ordo Lit. Run. naturalU ibicL
Monumentorum Damcorum antiqvi- Ordinu vocalium ratto gg. <>8
m 106 Otbrni Runa 53, 107
KjMonumentnm Gbmorrlxeum 65 OvtdtHiUngvamGeticantialluit 115

Monumtntum Helfingicum 67 Ojv 4. 109

Monumentum Leeragrienfs <*)

Monumehtum stfverenfe Pww Lindebtrgw 44

Monumentum Tunenfe ibid
7>/i* ij
Miua kHarbarUctnfundebantur 77 Por/fc Danka 16$
Mutarumfigurse olim qvatuor , potefta-
nuUictdit aliarum Imgvarum 177
tesfex 91
qm mira vu 17?
N. viguit mox a nato tbrifto

Naar uhver 106. 'Poeta Danut qvilibet efte neqvit >7S>

Nartfi lo 8. PoeuislandiinvariUaulU 181

Naturalia pritu artificialibm 8 Po"et& lsldndi moderni ibid.

Naud 94. iii PoeU qvmto olim in predo 180

ti.NkoUut Pafcbafim 51 Poetkt afflatm peculiam 179
Nidrofienfes Runa.
rm aliqvam
56 Poeticm furor in novitunh viget
Poeticum trtifictum
m
167
tiomina literarum Danica
notant W$9$*> Poeticum tdioma 177
Ntmina literarum duplicia i6? Pbteftasqvtd 79
Nomina literaruw Gma & Hebraica ni- Poteftates Uterarum primark & fccun-

hil ftgnificant 85 dam 17*

Nomtnaltterarum Runtta cur v*ri4 8$ Poteftatts literarum difficulter fecernuw-

Nommapropria Ethnicorum 168 im -

7?
Normannorum Alpbabetum 47 Poteftatesliterarumexufudepcndtnt 7?
Nomannorum Ltttrs 8 Propria prtferenda aiiehi* 9
NervaguARunA $6 PunhaffiiRun* 4S
Notarii Rtmantfum
uhde dilli ibid. Qjittra diiptex. 8?.

Notariorum tits ibidem. &

Nttarum atitor Tyro ibid. Rabdhus Maurm 45.
Numerorun ordo 93 Raddarftafer 89
Humtrormi noias qvtmodo pr*fttnt 11 Ragn gladiut
WADamcfi ibideiiLf* Ram qvid %
 Index.
Ramruna qvarefic diftx $$ Runata 15
Rdtnrun* an figurit a rcliqvu difcre* Runer & Liter* idem 38
pent 34 Ker 4 V0* primitiva t.

.Ramtun* detejlandic $5 i/wrfV commede in lingvd Danica de-

de RwtKunk Atngtimifcntentia $4 rivaripoffit ibid.
Raniqvid 98 Runcr pro iucantamentu 14
Jte4f4 206 proliteratu ib,
Jtegtf Gotborum illiterdti 24 aRunetpropriamultadeduHa 37.
Regneri Lodbrog viftori* 144 KgWr ibid.
Rhythmi artifictum oratorium 18 RunigensSlavica 21
Rhythmigenm modernum vcteriousinco* Runictliter* Grxcis antiqviores 107. 113.
gnitum 167 cum Grxck convenium ibid
Rhythmifextanmaltpartes ibid. K/Y<* ///vr<e 4^ H*r<e or/<e 118. 109.
Rbytbmorum genera ibidenu. 4 Sjt/^ orr<e m
infinita 178 K ; literarum cum Hebrais coUatio 107.
elegans artificium ibid. RuniUterarumduoprtmariagenera $c
84. Kft|'
Rfttor 99 5
RipenfesRuwt 5$ Runlice 4.
Rogvaldm orcadum comes Toeta 181 Runulfur 36
Romani n$n recle ad numeros aliasfiguras RupesHaraldiHyldeund 142
qvam literas applicarunt 93 i?/?/V4 //gx>4 GaUorum 141
Itow/4/ z/otf ' 46 Agrtcultura td literatu- Ryndur 20
ram tranfiulerunt 2 Jty, R;f r , 2tt > 2teer 1. 2.
RuUa I? Kj*c_
4,
Run inptopriisnominibm $2 S.
J?4 4 4 JR/4 Hebrxorum 10 Salicetide Runis opinio 104
R4 votf **/*/ 1 /wgv4 L4i< 1$ Salmafii de Runis opinio nz
'

RunaproDomo 22 Sambliodendur feu Confonantes 90

Rutupro Epiftola ibid. 4**/ Panhaffim
48
4 I//4 21 Saxis Dani literas infcribebant 131
2*<e 164 Scalda qvalit liber
9J
KX // /i/a G0//Y 25.24. fttt/aVf 154
2?<e Eburonum 22 Sfif/rfr/ Danorum 220
2?* 0 ix/>ri/fo Runarum nomine 35) S<;4/</r/ Norv4^0rj 221
RunstaProvinciisnomtnata 38 <S/Vf Svecorum 225
]?* (r ;)>/hc 4 &4/oVi magnates comitabuntttr 164
2?<e gv4^0 obliterau 153 ScaUagrimm Toeta igi
2Jtf </ V4<fo / Swm abrogatt 1 $4 Scanicx Runx f
qvando in Hifpania abregata 154 Scribendt modiDxnorumplures 125
2?<e mandato Regio non abrogat* ibi d. Scrtbendi modi qvatuor apud vctcres i bi d. \
K<e /47 x</> / <? V4 w fceminx dittx 1
j
Sielandica Runx 54
Runameftere 20 Sextanmalt vifa 177
Runarum in certas clafies diftributio $2. 40 Sigvardm Pocta igo
Runarum akerum genm 32 Sk*kmadur 177
Runarum coUegta n Skalvtngl ipj
Runarum officium 14 S#*r 98
RunarumvariaappeUationes 16 5///rr 40.130
Runarum vanctas $8 <So/ 91. 104.112,
 Index.
Spelmanni dcorigmemu Runerfenten- Firtac 4p</ JSa&i w jrtx f/?<? 28 .79.
tia s Ulphilasfalsoftatttitur autot Lherarum
StafviUum * 188 Gothicarum 103
Stavqvid 7 U//>bi/< ^ /m* ioi.
atStave ibidem. Ulphilasfeu Vufidas qvid inXtteru RmU
Stavagrienfes Runte 56 cit praftiterit ioj.
Stropba 166 rtf/ omnes in Rhjthmo ejutdem funt 5

SvartRunt Necromantictt- 39 valoris 167.

Svtcieasdemfermenobifcum habem Rn- Vocalium dtferemite rattone organorum
nas 43 qvibm formamur 124.
T* Vocalium examen. 100
TabeUariiunde dicli 146 Ur qvid 93. 108.
Tbiodulpbm Huvers^a igl Urkoma 18J
Tkorldtus Sculonius 51 Vulfgangus Lazius 46.
Thormodus Poeta 180
Thorrodur Runameften 38 Waldemarianse Rttn& 74108.121
4; Tnc/fc R; 128- Waldemart dittum Runtcum 72.
Tvthliodendur 122 Waldemarm II. qvando vixerit ibid.

l)r 9 j.u2 WtUumner, 39.

Y.
U /for* /jgr4 ftxe w*/fo 8 6T in Lingva Lattna unde. 73-
TinU mutatio. 5-
t\ cur prtma inter vocales 29
T qvomodo pronunciandum 2.
Vartetas omnis literarum Runicarum 59
Tr 95.IOI.Ii3
Varietatis lit. Runicarum caufa 57
Trlandi undt dicli 101
FifjQfnr. 40.105.
Tnter qvis l8<j.

Tmert caro. 169.

Verfuumdivtfto 16 7
Viburgenfes Rume $}. A\ an dectmafextaveterum Litera
Viis 164. h poteftate refpondet T &R %
T V//f (/K/r/ , unde dicatut ibid. Z.
VtUuRuner 39. Zvingerus defenditur.
 SPEGIMEN
LEXICI RUNICl,
Obfcuriorum qVarundam vocum^qv^e
in prifcis occurrunt Hiftoriis & Poetis Dani-
cis* enodationem exhibens.

Colledtum_3
a
Dn. magno olavio
Paftore Laufafienfi iii lilandiado&ifsimo,
Nunc
ordinem redadtum
in
Au&um &
Locuplccatum_

OLAO WORMIO,
in Acad. Hafn. P. P.

HAFNIJE,
Imprefium a >*%ekh'tore<Martx>Mi Aud. Typog
^Tyj^O M.DC.L.
 (un 1 1 if n" n ii

Benevolo Lectori
OLA US WO RM
S. P. D,

\8xicon q*vodexhibed} in mei foliaj ufum non uno

'anno elaboratumeB* Cum enim irftmBu gf rogatu
Adajorunh meprifcan<ftr& Literatura iUuftranda ap-
)plicuiftem> varta occurrerunt tn ardua hacjemita^ a ne~
mine, qvcdfciam, antemecalcata> qv&ambiguumj&-
pius me redderent > atcfe nonparum mpropcjito remorarentur , eos con-
fulere coatlusJum^qvos m hacpalejiraexercitatos intellexeram- Gjhtj
enim A/phabeta aut Chartu/as qvasdam in hoc genere jfarferunt,
nihil qyod animum exp/ere pofet> fuppeditaru?it :
Cfvia <vero in
Patrtapaucos iwvenij qvi manm auxiiiatrtces pcrrigere pqfient , ad
Iflandos (qvibus prifcam nofiram Ltngvam familiarem ?ioveram)
confugi Apud qvos jam paulatim depravari %ff alienis vocibus
r
corrumpi , pcpim mdo/m> Uiros igtur ejusInJuU hteratosQf anti-
>

qvitatumperitos Jamiliarcs mihtreddidij qvosde remotioribus ac

mftro idiomate dubiii Jubmde conjulerent ^ qvodfmgulis annis femel
tantum ob loci dtftfatiamfifj nunciorum rantatemfieripotuit* J\4uU
tum tamen lcnto tllo collcqvioprojecifeme^ ingenue fateor, qvod ni
gyata mente, agnofcerem^ bonorumjavoreme ind7gnumjudicarem~j-
Pr&cipm vcro qvi operam mthi locaruntgratiftimam fuenmt ^Oir Re->
rendus gj? docl/f&Dn. Thorlacm Sculcmus^ DicecefisHo/enfisSpiJcQ*
pusvtgrfantjftmm ,mem oltmm Academta kacRegia dtfcipulus cha*
nfiimus, de Ecclefiis ff Scholis Iflandm Borea/is optime meritus* iJif
qvo%Qarifi:Dn. Arngrimttejonas , Scclefiamm Bofealis Iflandi&o>
lim infteclorjideltfitmus, antiqvitatumpatri&caUenttfttmus, fcriptis
qvamp/urimis Iflandm honorem ac decus vtndtcanttbus y ce/ebris,
qvemfenio conJeBum^ amopr&teritodiemjuumobiifie Jerto dolent
omnes ejus lnfuU Literatipartter gf i/ltterati, Operam qvofygra-
tiftimam tnter re/iqvos ejus tratlus contulitDn. Adagnns O/avius,
hujus Lexici autorprimarius , olim SchoUHo/enfis Jidoderator> tum
Scctejia Laujafenfis paftorjideltftimus > Poeta m utra<fo Lingva fe/i-
ctfitmus, qvem cumfubinde confulerem, peraliqvot annos, jam u~
)( 2 nam
 (f*t)
nam,jam altampartem hujm Lexici transmtfit, indigeftam tamen ,
gf tnterpretatione fida indigentem. (ghw omntacum baud parum
adLingva jf rttuumprtfcorum ittuflrationem conferre vtderem, ce-
pipoBejm obitumjchedas cottigere, omniain ordinemredigere, ff
qvd interpretatione Latmd mdigere vtdebantur ^in gratiam extero-
rum toga Romana donare^atcfc ab a/iis hauftu ^
perceptis /ocup/etarey
Jferans me rem non mgratam omnibm Lingva&rttuumprtfcorum
Jeptentrionalium cupidus fatlurumj pmfertim cum a virps qvtbm-
dam Ltterattfitmis hanc operam apud exteros expettperctperem>Cum*
qve dtftrafU Literaturx meA Runica exempla fpr&to rurjumjubjicere
c
geftiret Iypograpbm, ei haud incommodejubjungtpofie extflimavi;
Ltteras ut exciperent voces , qvarum admtniculo Adonumenta ac Fa-
ftifactltm ac meltus a curiofis intettigerentur. C&terum non eB qvod
hic vocum omniumprifcarum comp/etum expetlesLextcon (qvod alios
inlflandia tentare novi)fedmaximeobfcurarum>poeticarum, &ta-
/tum, in qvibmipfilflandt,antiqvttatum imperitt, qvandofy bxrenty
Jfecimen- Qvod nonnuda propinatvocabu/a^feduna res magni mo-
mentiy expr&cipuis Htftortcis gf'Poetis, documentiloeo> adduclas y
qvd antiqvttatum fff varia Ltteratumftudtofis, maximo efiepofiunt
ttfui Autores qvod attinet qvi hic citantur } rari tttifunt gf non edi-
ti y inanhtvis qvorundam Dofhrum in Iflandta Ad- SS- /atttantes,

qvorum cata/ogum hicaddere , operx duxtprecium eorum qvi ad ma-

,

msmeaspcrvenerut addito argumento^ ut ve/guftuma/iqvemeorum

habeas > reliqva erudttis inlflandia commendans^ ut eorum ufumfru-
communemfactant- In
fturn, nonjtbijblijfed re/tqvo orbi literato
qvo cumlaborarejam intetttgamvirumdotlifiimum Al.Brynolphum
Svenonium? Auftra/klflandi&Spifcopumvtgilantifi: amicum meum
dtlecium^utflrenue inpropoJitopergat> ^fdiutim tot defideriis bo-
fwrumnon defit bortor* GjvinpatrU honorem >fibi verb g/oriam^ff
y

famam hifceftudipsjit conctliaturm non dubitabit* 6go cerfe ingenuc

fateor, tot magnorum virorum in exteris applaujm effecifie> ut menun-
qvam hommlaborumpenituerit. Hacfunt benevoleLetlor, qvd tc
(iirevotebam. Tuporro conatibm hifcefavere perge yfic admajora
alios animabis ; ego n- in Climatlerico meo magno curis &laboribn$

fraBm^ lampada fuceejforibm in hoc gcwre } /ubensjam trado.

iylia-
 HK(o)? .

SYLLABUS
Autorum, qvorum in hoc
Lexico teftimonia ci-
tantur.

% n/Zwrvar Oddus

Handamanna Saga*
Bua Sagu.
Brynolpbm Svenonim.

Hdda >{on$ cft&funclamentum totius prifca? poefeos, fabulis con-

ftansvcterumfeptentrionalium,cxqvibusRhychmiftaeallcgo-
rias,obfcurasrerumappellaciones&eIegantiasfuasdepromut,
Duplexvcr6eft,una antiqvior, cujusautordicitur Semundm
Fro^conftansmcrisRhythmis^obfcureadeofabulisinvolu-
tis, ut vix jam intelligacur ab ipfis Poecis. Pluribus conftat
capicibus ,qvorum qvodvis cancilcna cft divcrfis mccri gencru
,

bus exaraca-9. Primum capuc Votujfla dicicur, dc Deorum a-

gens origine, aliudi?^^c^?//^dicicur, ccrcium Havamd
bingamle, pracepca echica eoncinens,&c. Secunda?Edda:au-
tor ftatuitur Snorro Stur/efonms, qvi hanc Eddam ex priorc
congefsit, cuiplcrumq^jungitiir SKALDA, metrorum&
Rhythmorum legcs concinens. Horum librorum mihi ele-
gans exemplum, in folio in mcmbrana, anciqvis liceris.
cft

exaracum, qvod dono Clarifsimi viri, Dn. Arngrimi Jon^e,

p. m. pofsideo. Rari alioqvin funt, & non ubivis obvii co-
dicesejus generis.

Eigla- Hiftoria cft Egilli Skallagrimi, de qvo confulc Crymoge-

am Arngrimi. Elegans ejus Poema vide ad calccm Litcratu-
rae noftrac Runicac cxplicatum, qvod inlaudem Regis
Erici
Blodox cecinic,qvoq; vitam mcrcatus cft,
Ejrbyggia. Hiftoria cft, mcmorans qvo paclo occidentalis Iflan-
... d\x traclus, primo ab incolis fit occupatus.

)( J Gra-
 *(')#
Gy^rj. Antiqvus eft Lcgum Norvegicarum & Iflandicarum co*
dcx.
Qret/a. Hiftoria Grctteri.

Ha/frodar Saga, fev Hiftoria Halrrodu

Hijlona Sigurdi Hafnsbana >

Hijioria Sturlaugi Starfsama y feu laborioS.

Jarla Saga.
Isfyrdinga Saga

Knitling Saga> Hiftoriam concinet qvorundam Rcgum Daniaz

a SvenoneEftritio, ad obitum WoldemariCaouti filii. Hujus
mihi eft copii,?.

Krokarejs Saga. Vidc literam V hujus Lexici, in vocc Vjglyfing.

Niala>

O/afs Saga Hiftoria

S. Olai.

Olafs Tryggvafbns Saga >

Orhnu Saga. Hiftoria Orcadenfium-v

Qrms Saga.

Pugna 'VitioYum gf 'virtutums.

G^v&da Eigla^. Egilli relatio.

RaudsYdttur. HiftoriaRaudonis, particula eft Hiftori* Olai San-

ai* Hujus mihi copia^. &
Ragnars Saga. Hiftoria cft Rcgneri Lodbrog. Cujus Epicedi*
r>
um cxplicatum vide ad calccm LiteraturaeRunicae*
Rogvalds Ydttur-

Sigurdur Skdd-

^Uetus tranjlatio.

Jt^adtK, dalcK .

U^igaglums Saga^,-

CELE-
 C6LSBSRRIM0 ? F6LICISSIMQ

OLAO WORMIO,
VirO ln omnibus exqvifito, gratulantis
atiimi adfedum teftari voluit
NICOLAUS WlTTE
Med, E>.

^Hm dubiis Tatrk Monimentis 3 optimt "wo^mi^

^^^ lAlluces certam 5 nonfine laude^ facewu:

Hoc oritur dubium : Qvis plura hic deheat f <tAn T#

ylus fatru * num plus debeat illa Tibu
Aliud, \
\

j^ Afcentis Patrk debes primotdia ^viu

ll/a renafcentis , debet OLAE Tibu

Vla Tibi lucem 5 pius hanc Tu reddis eidem~> :
:

Debendi fefe credtt uterqve retwu*

Virum Clarifimum * ExceHentifimMi

Dn. OLAUM WORMIUM
MedicaefacultatisDotftorem experieritifsimum, ejus-
dcmq>in Regia Academia Hafnienfi PR Antiqvitatum
Danicarum Viridiceiri folertiffirriitm,

Dominum &Fautorem meum omni obfeqvii

& honoris genere profeervendurri;
Lexicon ohfcuriormn hjocum in Lingv-d rUeteri l)anicdfubmde
f

octurrentium divulgantem , Grati affeclus tefiandi

ergo fttibebd/n-

kuftoLPHus Jonas IslanduSi

irVRgolit: fecreta dorhus perqvirere ceftant

Qvicalami fulco chartea rura colunt
Nec defunt , Latii myfteria prifca Qviritis
Pandere folerti qvi ratione ftudent.
Interea denfis patrise monumenta tenebris
l*gj Abdita, fqvallenti diriguere fitu.

Res primus longinqvis eruit umbris

patriae

Wormius* oftendens qvxlatuere prius.

Qvod decus eft Grajis conferta volumina faftis

Condere* qvaScfiptor plurimusegit iter?

Aut qvae palma fuit, libros fuperaddere libris,
Oenotrii tradunt qvi monumenta foli?
Antiqvos Boreaeritus refefare > perenne^
Hoc erat ingetrii nobilioris dpus.
Hic qvia non acumine trames*
alio eft calcatus
Calcati laudem wormius unus habet.
Dicitur iEgides praeuntia fila fecutus
Per Labyrintheas ifte rediile domos.
Te lingvae abftrufos acies rationis in ortus
Nof vegicae, mundi duxit OLAE decus.
Nec tibi trita fnanu Scriptoriim femita, claufas
Sed ftravit fnentis vis genefofa vias,

Ergo tuum gratus ftudium mirabitur Orbis>

Et laudem a fera poftef itate feres.

Vive>vale, woRMi,durri Maenalis ArcticaThulen

Refpicit^ & lucis Cynthius au<5tof erit_*.

Lexicj
 *(o)$C
* , .p-i.

***************f***********************, li***i ,

\eXICI RUNICI
* SPECIMEN
iriores tam in ibluta qvam
ligata oratione Danorum prifca*
voces exponens.
gt*A&$4. jda, Amnis,fluvius. Logbo^ Bfjleiromenn
4 & e i&u aafaman \a skal shipa henni ad vifytmfa
fo&& man edurjmarra. S\ plures homines pofsidenc
amnem una, dividendus eft per milliaria vel minu-
tiora.?,

AAh Aan^ Moleftia vel defeclus. Harakjogfa Aan er

ills geingis nema heiman baffe. Carere eft fignum ma-
li fucceffus, ni domi qvicqvam refervamm fuenr
Aliqvandoeft Praepofitio *fc#z vel an, & fignificatfine,
velcitra>utGrxcum aveu, unde Proverbium: \ad er
minjlur aan fnomen) ad "jeraills aan (Praepofitio)
Minimus defeclus eft effe fine malo.
AAh>Aar> Annone proventus, hinc AAR> Aar An-
nus qvoniam anni felicitas largo proventu qvofcuncj;
ditat. Hinc Sc AhRlh Aurir libera!es,qviexannipro-

ventu, aliorum necefsitatibus fuccurrunt* Bonam

qvoqve exiftimationem, qvam pro meritis opulentis
reddunt,perMctonymiametiam AIRA qvandoqsvo*
carunt.
AAM Aa0: Dile&io qvalis interamicos efie folec.
AAHAMVhk Aaflvinm: Inrirrius amicus.
/fBflRF]J Abyrgd: tutelaecommendatio,ubiqvid alteri
commiffum eft,utisfolvat precium firesperierit. Sac-
pe in Legum codice occurrit haec vox. Hinc 4BHR-
YIAM* ad AbyrgiaB) tutcla confervaro,
A /IBflR-
1 LfiXICON
4BriRri/k e>^f^^>Cauiacvelcu]pxillatio. Logbof^ \a
erfa aburdur fullur. Tunc erit plena illario.
4BhRM k 'YAihk Aburdat madur^ Qui veftes pretio-
fasgerit HincvH? B1R4H4 A> ad beraB a, vcftitu
luxuriato.
A\YR\AA\k Addmtter. pl.Num: Quae attrahuntur ad
domus fuftentationem, q: atcracliones dixeris.
A^IH YAhh Adile mals: Legitimus aclor caufx poft a-
liqvem interfetum.
^hFl^MPh/li Adshildnadur: Disjunclio corporum &
fententiarum , fed pofterius hoc ^FRHKlKFfU. prp-
prie dicitur, cum fcnfus & fententia? difcrepant.
Jfth$Yh Adsohn^, g. Impugnatio. Gretl \orervarga-
mal madur miog og var ec^i i adfohninne. Th or us fe-
nexvalde,&inimpugnationenonerat. Ibji: J>eir
Eggindu menn til adfoknar og giordu \a enn bardg
bryd- Ad impugnationem incitarunt) Sc magnam
cxcitarunt tempeftatentj.
AAll Afange m.g. inplurali Afangar^ Viatorumdi-
verforium, locus certus* ubi viatores fubdio qvie-
fcentcs &
cibum capientcs > cqvis etiam dimiisis fre-
nis pabularc permittunt.
XPAYtYAh4\kAfarltofter> pl. num. Conditiones durae.
Egl: Liet Hdraldur Kongur huorn giora annadhuort
ad gioralt hannum \ionuftu ynenn edafara aflandi
burti enn ad \ridia kpftt^ fita afarkoftum eda lata
hjfid- Rex Haraldus jufiit alterutrum fieri aut ut fer-
vircnt ipfi,autexularent, auttcrtiam hanc ample&e-
Sterentur conditioncm tetram fatis, uc fe redimc-
rent,autvita privarentur.
AWARMHl Afaryrde, g pl.n. Convitia. Enn er Bon-
n.

di heimtte iierdtd var honnum fvarad afaryrdmn

IJarla S: Cum Dominus poftularet pecunianu
pro redcmptione , convitiis cxccptus eft.
AVEiRAhl ^mi3/ideft mortuus. Atlataafberafr
. IHalfradsS: Ottar vilsl&atUumfidrfarJittadur
han-
 RUNICUM. \

hann afbemB.
lati Otufus rebus (uis profpicere
cupit anteqvam mofiatur. Ille dicitut at latavel

afberaB^ qvi magno animo & patienter fert aeru-

mnas.
AFBRAYb YAhhA Afbragd marina, Vk excellens.
Gretter er mikidafbrdgd annara mannafem nu et
voru landi > &feint mun hann med vofnurrt
kpftur a
verda sbttur efban erjoeitt* Gretterus virotum ho*
ftre patri* eft cxcellentifsimus ncc facile armis cx-
pughabitur, fiincolumis maheat.
^PBJIRMR Afburdar, Praftantia. Hannber afottum.>
anteceHitomnes. oAfburdar mikitt, pracellens ali-
os magnitudine_*.
AWillM Mb AfeingtauU Cerevifia fortis, qv* maxi-
meinebrfai. Qretter let offart olid\ad afeingali
*var til Gretta liberaiiter propinabat cerevifiam o-
ptima? notaf. Hinc froverbium: Aulid er annar
madur, Cerevifia eft alius homo, Jc Hle qvi cerevi-
fiaobrutus eft multum a fe ipfo diftat.
JWb Aflytti.gt Forhaxinofficinafabrorum. Smidurinn
lagde Svijnfettd fyre afltnn^ Faber corium apri in,
fornacem jecit.

Ab Afh Robur. BanddmarmdSogu: tatmave-

n.g.
rajdur verdi \ad eje umafl,Notit fuperet vires tu-
as. Irem Efldur, Robuftus*
AWbA AH Aftafatt indeclinabile. Impotentia,irobe-
cillitasaliqvidfaciendi. OrmsSogu: leimverduf
. ,
attdrei afla fattjem^a hefur abondum. Nunqvam
deficiunt vires illis, qvi inmanibus gcftant.
^FHi^HriA Afiuttur, Delatusy Gretl: Farbannmtog
afflutturfyer K,ongi. Vafde delatus erat coram Re-
ge. Item : varhan tynfztt afatkydu, \ui ban
Ec{i
afflutii mi{idfyrer \eim monHumfem voru med Por-
ktele. Vulgus eum non arftimabaty qvia viros qvi

cumThorchilloerantdeferebat. zvcvbo egaff!yt>

inveho.
A * wmi-
4 Lexicon
^FRIKPriA A\ AH Afrendur ad afli> Praecaeteris for-
titudinepraeftans. AMsUrto^u madur^ Hatifredur
ruar^afem ^roskamefiur^bannuar b&di mikjMyexti
og afrendur at dfli, brauftur og s/^iotur til amdps*
Halrrodo vires ad (iimraum pcrvenerunt procerae
erat ftaturae, fortitudine praeftans, in rcbus expedi-
undis celer.

AFRW Afrei^ Facinus. Item afre/^s <ver)^ idem_>.

: &
afreksmadur 9 facinorofus, praeclarus fortitudinc-%
Quod freqventer occurrit in hiftoriis
^IFR^F Afr'qf9 n.gt Expeditio magni alicujus operis.
Gretl: Godgiarner menn fagdu\eir mundu mikid
1

afrofgiora, adur en \eir uaru drepner Viri fortes

*

dixerunt fe magnam edituros ftragem, anteqvam

caederentur.
AFh^RihYl Afsprenge n.g. in Gen: afsprengis,pQ&ex\*
tas. Nid: Hann ervinarvors afsprengfs- Amicus

noftrae pofteritatts.
APhh ^5^f,Promptus, paratuslubens. Afufa, prom*
ptitudo. Afufu giejtur > acceptus hofpes vel defidc-
ratus.
AYAVYHAYhk YAbh&i Agangfdmwmadur^yhvimSt
violentiam inferens.
AXbAhBh Yih^iaupsmenna Latrones alios & eorum
bonainvadentes, ab a o:in, 8cb/aup> curfus.
AYA&I Aviafe rm g. Vchcmentia. ttem Akefd foem g.
Hinc adj: d{afur gf d/^aflegur madur, & Acjverb.
akafkga, vehcmenter.
AYARh Akarn, Acer accrisarbor, aliqvando prp folio
defiuente arboris capitur. Edda:
fyfke mier fem
akarn nokudJieUei hojvid mier df trienu- Foliura
arboris videbatur decidifTe in capUt mcurru.
^BHK ^7toww,incxcipiendopromptu3.
^^BhlfwK A/bmnn, omn.gen. Omiiino paratus.
^BR^tJMFnA Mragdlegur } Pulchcr & bcnc forma-
 RutfieuM. 5
z
tus. RaudV: HannfaCrqfimedalbMgdlcgumbAt*
#.Viditcrucem omnimode ornatam.
4MR}Iv Aldrm^ Scncx. IJaUdSagv: iMurumexl
fa er utar aUdr&n mddura tidUdi-Jlydttr <vond ofan
ryda- Sencx qvi cxterior erat> gladium qvcm hu-
mero geftabac, dimific.
^IMIF^ Aletga^ Univerfa pofleisio; undc a/eigu y in md
codicelegum; Quandotota resviri pro mulcla fol-
vitur.

AktehlhRAtl AlioJisrade y Qui alium incitat ad factnus

aliqvod perpetrandum. Gragaas: \ad erA/iofts*
rade ef madur giUdrar ti/^ejS ad 'vafnfa/U a, annan^
Alioftsrade dicitur, fi cjvis caula fit uc alius occida-
tur aUt laedatuf.
^MfiFMfiM AUdwty/e, m, adeo confe<Stus uc
g. Seriio
m ori cogatnr. Forla n a Grxco reAcV. t^euTransk
Saul blies bgnum og dUdurtyk\ Saul fpiravic minas
& interitum. Item inlg/u-AEt/a eg\&r ly&ermth
nu dverda dd vier munumal/durtylabliotaaf^eim
Kongi : Exiftimo hunc nos habitu/os finem > ut a?
pud hunc Regem neccrri rcporcemus
^Y^IIM Ahndi) n* v Omnium fermo* Gretla: P*dp
\ad almdi ad einginnr 'varijlykurmadur a landimi
fyrer dflsjaker, og aUrar at-giorue fem Gretterl
Omnium cracfermo neminem cotiusreeionisoras-
ftantiorem eiTcrobore& humanitate Grettero.
Xbb AU> GurgeS) altum aqvak
AHY Alog, pLn.n gi Gravamina, exaclioneSi Hakon
...... hafdi alog mikd uid <vine Afagnujarjar/s, \a er bo-
numiotti verjler hafavend i motijter i \eira skip^
tum- Haqvinus mulcis gravaminibusoncrabatami*
cos Magni comicis > qvi malo in ipfum fueruncani-
mo in Albg item fati-
negotiis adminiftrandis.
dica imprecatio. Inde adagium ad 'verdafyn a* :

logum- x Acrox vacicinium iiicurrero.

AbhRAlur P Subuia, \n&v> Par&mia: atttet femleike A
6 Lexicon
afsodda: Ofnnia verlari velut in cufpide fubula*
vel acicula; Ufurpaturhoc adagium inhiftoriaRol-
vonis Krakevpro tumultu vehementifsimo & con-
qvaffatiofjo
;?!4KM Attyda, f. g. Vulgus* qvafi ollhod.
AYAlM Amde^ n. g. Vituperium. Afleir he^
Gretl:
fur \u nu rekid amded* A te jam removifti hoc vi-
tuperiurru
^MhP Anaud*, n. g. Andudar in gen: Servitus. Egl:
A4unu eir vtlid takaup \dd Rad atganga medfialf-
*vi'Ba i anaud oggiorafi \rdar. An hoc velint cape-

reconfilii ut fponte fervitutem incurrant ac fervi fi-

AltRAA Andraa, f.g.Confliclus, impetus , ex and prae-

r
pofit : advcrfus, & raa impetus. Olafs Saga- f or
Jhtte befur andraa getid bonum Norregs Konge*
illa
* Nofter Rex tetrum fufeepit confliclum in Regem
Norvegiae. 4K> And Praepofitio : avlU contra, ad-
verfus. IndeJ> r

aftMllHSf Andwidre^ti.gyln. Ventuscontrarius. jar-

la S: \d hgdtfft a andvidre flor Seig. Tu vento m
concrario magnam obtinuimus vicloriarru. Item :
<And$ofi remigatioin adverfum. Andfali<s, contra
fblem. eAhdhamisi adverfo crino.
4K>FllF^h YvfPflA Andgetfu madur. Bdndamanna S:
Obloctitor, Suftrrro.
AKYARYAik *Ahmarkar> plur.nurn. mafcul.gen. Naevi.
jfaria S: Nu \o ad Jar/i \&tti d huertveggiu anmar-
karfyner. \d tok han \o^ankos~iadleggiddltdKong-
Quamvis|comiti utrumcr,videretur, ta-
i

fens*valld.
men eam conditionem accepit, ut fe imperio Regis
eommitteret.
AhAMViRfiK Anaudger mem: Strvi vi fubacli. Vide
Beidecks Kongs\att.
AVAhkAntw, Mos crcber.
1 Fotnttm Sogum : Hdnn
'

hdfdt
 RuNlCUM.
hafdi \anantuY ad hann gieck i elldaskala. Hi c ej us
erat de induftria mos ut in culina veriaretur.
,

^B^M^hR ApattduY> Malus arbor. Inde *Apalgrafi

Submger. Niala: lratnnatteHrofiapa/gratt> Tra-
januspoffediteqvum iubgryfeurru.
AEH sp/e, Vitulus: Videtur ab Hebraeo vocabulo de-
duclutru. Si gtotf apud eos eft idcm ac Bos latinis.

Icem ; Aplaka/fuY, ot abortivus vitulae foetus. Fit

horum mentioinexprobratione magnatum i Barir
damanna Sagou^*
AMAMhNik AptantydeY, pl.n. Vefpera?, vel precesve-
fpertinae, Liet Byskup reifa landualld Jitt a tvetti-
num> ogfongbar aptdntyder- Tentorium iuum in
campo erigi curavit Epilcopus* & vefperas ibidem
cantavir.
ABhAA AptndY) iBua S: En cr aptna tok
Vefperafcit.
geingu ^Urfyrer Dofra Kong og het/Judu honom- U-
biadvefperafcebat Regem accedebant, eumq; falu-
tabant. Adiduraptan^ Hora fexta , qvafi media ve-
fpera. Hora? terminus antiqvisfreqventer citatus.

AMhRPAlsYA Apturganga , f g. Spe&rum. f^ard aft

drei mein adapturgongu me Reim leihum \arfydan*
Nunqvam ibidem talia confpe&a funt fpeclra_j>.
^B^riRF^KFfl Ylhls AptuYgongu menn, Spcclra, qvas
poft mortemalicujusapparent, nos jam Giengan-
gere vocare folemus. t^ar \ui meire ofagnadar
kraptur med Glame enn flejlum odrum apturgongu
monnum. Triftitia ma jor nata eft ex Glamo qvam ,

aliis fpeclris.

AR a^Yj /Era, Annalium Volufya: *Ar var

initium.
attda\a Tmir bygde* /ra feculorum erat cum Y-
merus incoleret.
AYZYAWAH Argafas^ n.g. Irritus impetus. Vox juris,
qvandoaliqvis iratis geftibusoftenditfe irruiturum
in advcriarium , fed ipfe fe cohibet. Ecki aKongur
'. *

. .

*ar-
 LexVcom
$

^mmmttmmm i il i Unlnn i i i mr . ' "

k argafafe. Rex non habec jus exigendi qvicqvam

ab eo qvi hoc commiccit>
^RIK Arin, m.g. arms in genicivo, ocu$. ArinheUa^
Pecra in foco collocaca,cui ignis fuperftruicur. HeU
cnim pecram nocat ; vel pecram nocat foco vici-
la
nam>cuiqvi$ infiderepoceftdumfecalefacit. Hinc
,
/RuVMhr Il<k ArmbaukW) Senex inutilis, qvi 80 annos
egre(Tus> nihil praftare valet , nifi foeo afsidere & i-

gnem vencilare. Ab arin qvod lapidem prope fo- ,

cum nocac, Scbaufotr accipicer: qvod qvemadmo-

dum accipicer brachio aucupis infidet, ita hiclapidi
focario. Hinc illud: <sAtfr$dur er arinhaukur og
EUdaskari; x Oclogenarius eft foci affelTor & ignis
fodicator. Quandoq;prodomo & habitatione_5
ponitur. Sic: Eigill Ska/ag. Kommenn em egtilar

rmn IngvarsYefier baud fyngva- Ad domum veni

Ingvari, qvi amicum invitavit. Quandoq; elatio-
rem domus locum defignat, ut in Rauds \&t- Imi-
diu hufenu *uar nArin kringtottur og paUar umbuer-
jis up ad ganga- In media domo areola erat rotun-
da , & gradus in circuitu ad
afcendendum. Arins
e//dur> Ignis veftalis. Gragas: Yrijr eru naudfynia
eldar: Hybila eUdur, arins elldur: og <vka eUdur :
Triplicfter necefsario ufurpacur ignisj pro focis, a-
ris & fpeculaj,
dRYyftriik hrmadur, Praefeclus domus aut arcis. Egl:
\orer \ruma var nArmadur Haralds Kongs^ hann
riedfyrer Eue bans i \rumu> Thoro Thruma pra>
feclus eracHaraldiRegis, ejusq; domus ei eraccon-
credica in Thromo.
AR aAr, Labor Cultura. Inde: ad erid, zrzre ,
, 8c ar-
dur> aratrum. Uxenn er optaBfyre ardurbafdun
0: Taurus plerumq, antearatrum ponhur. Rym be~
gla item Paremia:\ad dregurljtinnardur; Ni-
hil fere trahit aratrum ; qvod parum prodeft.
JRl/hYAft&h& eArmJkapadur -, o,g. Claudusautmem-
bris
 RuNICUM.
bris fraclus. Ol: Sag: Kona rvareniarmskopud og
kropmid ollfamanfuo ad bxderfittur law binger <vid
\rom upe. Foemina erat clauda& mcmbris adcd
fracla ut pcdes verfus fuperiora recracli.
^RJliM* Arfdl: Sic dicitur Rex aut princcps fub cujus
impcrio omnium rcrum ubcr eft pfovencus. Har
vardur arpdl diclus Baro tjvidam Orcadum ca dc
cauii_*
^RH^flA Arfalur,Sttaguh. Ejrbyggia.^orgummaski*
padiad Arfall Sinum. Thorgunna ftragulas & lc-
clifternia fua dividebat.
Ah As, Afiaticum^ fcu Dcum, divum, divinum* Odi-
num Afarumprincipem, vclThorum Afarum lrn~
pcratorem fortifsimum fignificat. Ab hoc nomine
junclis aliis fibi nomina impofueruntveteres,deco-
rum putantcs a Divis fuis denominari. Hinc 'As+
biorn, Danis Esbern, Dius urfus: As-geir, Dia ha-
fta,diumverutum: As-gautur, Diusautor: Asgrv*
mut, Diuslupus: As-kettll, DiusCanis; As-keff9
Efchillus, Diusahcnus: As-laktir, D&nisAxeff, Di-
ms famulus; As*mundur, Dia dos Pari modo ab
Afa foeminino & gcntili defumptum y^propri-
um Dea Dium. Asgardar, Dia manitio, feptio.
Aslaugy Dia lavateria, &c. Item Echrticis juramcV
ti poftulatum So hialpi mierbinn Helge Aas : Ita
:

me juvetDcus illc Afiaticus fcil: Odinus.

AhlA bi fyllab. i g. Asja, n gen. Asjar y Tucela. Gretlai
i

Fan Skapta lagman og bad hann Asja> I n veni c Ska-

ptam ac petiit ut in tutelam fe rccipcret,codem fenfu
*vidtaka dicitur. Grymur for i mots 'vid Gretter
og beiddi bann vidtoku- Grimerus obviam faclus
Grcttero, petiit utin tutclam fc reciperet.
AMRAYAlhlL hAthk Aftmkadur Salur, Stratum Cce*
naculum. Luc.22. fn tranflationc veteri.
AMRAii Aflrad, Confilia cx amore profccla. Halfr:

B Sag:
 io Lexicon
Sag: Sie egdjitadyckarvidrmg Video benevola
&
amorispienaconOlia erga mo.
AAAA&AA AtaUUtttututu, Vox efficla ejus qvi frigore_j>
horrens loqvi nititur. Vide Rqgnwa/ds iatt i Orkn
Sogu.
A4$>hR\lk Atburder, m.g. Res geftae, Eventus.
plur. n.

Gretla- Hunfeigir greimltgafra o/lum atburdum er

\ar hofdu giorft. Omnia ut gefta erant articulatim_>
recenfuit. Niala- vordu i Norege:
\eir atburder
adHakon Jarluar s^orinn aHals af\rde fynum: Hi
eventus fiebant in Norvegia , ut Haqvinus Baro a fer-
votrucidaretur.
/MFMRhlH YJKK ^Atgtoruii menn^ Viri ftrenui in bel-
lis Gretl: Grettet *var fagi um Olaf
exercitati.
Kong,adbann tol^ alia menn ti/fin er atgwrvis menn
*voruinokrumhlutum> og giorde \a Jier handgeinga-
Grettero diclum qvod Rex Olaus viros ftrenuos &
fortesad fe fumpferit, ex rjvibus aulicos faceret.
Ah Au> q: Eheu, particula dolentis. Inde /tfiTHJt Au-
mur> Mifer> q: aAumaduf* Et
^rihlRttl/k Awvirdur , & Awvirdelegur > Contemptus,
ignobilis: (qvodmalenunc erTertur audvirdelegur)
Item:
^WTlME Aukuife, Homo nihili, qvi nihil poteftfuftine-

re. Eirn er auhuife t &tt huerri : Iflendinga Saga >

Unus homo nauci inqvalibet ftirpe reperitur.

AhVlA Audna> Sors. Btindur S^alld : Audnanradia/k
buadgeingur- Fortunae velSorti,eventuscomittatur.
^hPBftlK Audbedm, adj.o. g. Exoratu facilis. Eglu: Ef
\u kiemur heim i fumar \a mun hann audbedin Yef
fararferdar- Si hac xftatc domum redieris exoratu
facilis erit, ad hanc profeclionem.

AftkV? Audid y Fors , Fortu na. Jar/a S: *Voru Ya tveir

kofterfa annar ad h/aupa a land og leifa skipin ovinum
fynum ogfied allt \ad er a var, hinn annar ad leggia
tilmotsog/ataia audtd rada. Duae erant conditio-
nes

l
*
 UNICUM. : t;

nes, aut fugam facerc in terra & naves relinqvereho*

ftibus acomnem in iilispecuniam, aut hoftiobviam
ire, & fortunae fecommhtere_j>.
Ah\YUi Audgiafe, Dapfilis, ab audur pecunia, fkgiof
donurru.
iHPMKFIlik cAud/ingur, Regis aut Principis filius, qvi
non eft haeres Regni. Jar/a S: Seiger hann Rognvatt"
di Jartiat bann var Audlingur ofan a Serck/andi og
hafdi \adan 'verit leiftur med T)rommundtnum og
\adjk er \ar <var a. Dixit Ragnvaldo comiti, qvod
eiTet principis fihus ex Sercklandia,& qvod inde fue-
rit redemptus cumeqvis &iis fecum habebar.
qvasr

AhlRAbhikAudraduf) Moriger. Isjirdmga S: Yau

bionattu Son bann 1/ar a unga a/drt, mannagior vile-
gafturmikittvexte ogfrydur fynum, han *var \etm og
h/ydinnogaudradut. Gonjuges ifti filium habue-
/ runt;, qvi in juventute* vir erat gratiofifsimus, corpo-
re magno, formofus, praeterea ipfis obediens.& mo-
rigef.

Ah\h*Y4h\RY Auds6kt 'verVi Fadliseffe&tires. Item:

Auduelit Randskteggur quad \at eckiaudfofyverh
Dixitnonfacileeffefaclu Hinc Oaudfokt> Diffi*
cile_9.

AhhY4 Aufugtj tnverfum.

Gretl: Huoruger lopjlu
dderumaujugt ordtti Neuter alterum verbo offen-
ditinverfu.
^fhFIl Aut<> Oculi pro defiderio qvofy. Gripur 'vav
fa einn er Gretterfiodu mefi augu til Res una pra-
ciola erat in qvam maximi oculos defixitGretterus*
t>: defidcravit. Quandoej, promagno impertet* &
rito ani mo fumitur. Gretl: Eckt vex her allt iau-
gum. Non omnia tibi in oculis crefcunt. 01 Non
omnia magni racis aut vereris.
*IflHlJM4 Aulfelia^ Fcemina qvae ccrevifiam procurat*
Etgtls S: larBardurog Grimhi/dur blonduduT>ry-
km ogfeingu au/feliunne ogfardi hun ALgli o.g bad
B z bann
 tt
i M ffH ! .
LExicotf
ii i n^.i
i n -r

hann drecka. Barderus & Grimhildur potum mi-

fcebanc, & fceminae cerevifiam procuranti exhibue-
runt , qvae Egillo eum obtulit , ac ut biberet julsic. It

>ttlMlR Aulur> Ebrius. Havamai Aulureg vard vg

dfurohe. Ebriusfiebam&inebriatus ab^Jl^Ce-
revifiaj.

AhlAlRAulfar, Ambulare potens. ogboc{. Hafd

md madur umbod > \ahdnnjie atir&dur efhanner
Heftfxr og auif&r. id eft: Oclogenarius funclione_?
fruipoteric* fi eqvopoteft infidere, etfi pedibus ince-
dere neqveat. ^Aul edur duUn> ergo ambulatio
AulaBiframm, prorfum ambularcj> Et
AhH Aule Nomen m,g. Ambulo ambulonis, &perde-
fpeclum ita appellatur ftolidus & rudisAula menne*
AhNthXl aAulduty Muftum vel mulfurru:' Havemal:
Jord tekur <vid 6/dre. Terra recipit ebriecatem.
/IflKWRPJlA JlHJlR sAunderdur vetur , Prima hiemis
pars,jam Awidverdur. Qlafs S: ^Amdverdan
*veturly/ie Kongur \ui adhann vilde mennfenda tit
Jamtalands atbeimtd Snatt* Ineunte hyeme pro-
clamaVit Rex; fe miffurum in Jemptlandiam qvi
Vecligalia extgerent.
^hRKhYh^ Aurkumjl. pl.n.n.g. Vulnera magna. Gretl:
r
fa verufallnerjmimen ennfimfarer nlojyjisog aur-
Vumjla. Occifi eranc qvinqj homines, & qvinq; le-

thaliter Vulnetati.
AhhAAu(a> Siculaqvoliqvor ex majoribus Vafis exhau-
ritur.

Ahh4h& ^Auftur^ eft Sentina Vel fcntinx hauftus.

AhXhhA YIIFIK Auxndmeigwn, Taurina fortitudo.
Gretl: \orbiom var aUrd manndfterYaftur , \ui var
hann kalladur Anxna meigin. Th orbcrn us fortifsi-
mus eratomnium j hinc di&usTaurina fortitudo.
AXhk BflRH Axl-byrdi) Quantum humeris qvis ferre
poteft. Grett: \ar Idfyrer honnum rotartrie fo mi-
kid fem uarer axlbyrdi. Obviam illi erac grando
lignum
 .& RuNICUM.
lignum cum radice, qvantum humeris geftare po*
tuit.

AHAh Ahati) Idcm ferme qvod jAnatd* Cum fcrvitu-

tesaugentur. Egla. JffYefiari ahanog\ra/dome y
Jlydu marge? menn aflandi a burt. Propter has fer-
vitutes>multi aufugerunt alio feconferentes.
Aik ys , Ora calcei vel corih Logbo{- js i bande , pro
palearibus boum qvorum oraligaminefuntaftricla,

B4JM &e/e>, n.g. Latibulum,prcdonum. Gretl: Fa*

er munu adkomaB ef einn madur roskurv erti/*var-
nar up i B#/mu- Pauci pervenient eo , ubi unus ho-
mo eft itt prarfidio.

hA YJlR Badmur , Pratum. Vo/ufta. Hulin har Bad*

mur huijtum aure> Tegitur fublime pratum alba
arena. Ccclum ibi intelligitur.

B^FR^hA Bagradur y A6j: Qui finiftra dat confilia_<>.

Ol:Sag: Hallfredur fagdi athann *vi/l\eim um et*
Vert *vera bagradur efhann ma um mala. Halfredus
aitfe finiftra non daturum confiliaVfi foluspofletin
medium confulere: a Bagi c\Bdg, Damnum j Ja-
ciura, & rad Confiliurru.

B>IPR^FhA BdgrAur> Qui argre pellitur aut fleclitur,

etiam de jumcntis pigris id dicitur. Obftinatus.
B^FJI^fLR Baket/dur> lgnis accenfus eum in finem uc
prope eum calefiant homines. Jarla Sag: Satu \eir
leinge <ved Baketda. Diu prope ignem federunt.
B^Kfi^H Bawv&nt) Adj: n.g. Infauftum mortifcrurru.
Jarla S: ^Tak nu *vid merki \ui er eg heji giort her
afa/lri kunattu og wdnteY ek ad Sigur fk/tt mune >ver-
da \emi erfyrer er borid en bdnv&nt \eivft er ber-
Accipe vexillum qvod tibi fed> ea arte qva potui *
Sc ominor vicioriofum fore illi ante qvcm portatur $
& illiqvi iftud portatfunefturru.
B j B/fR
 Lfixicoti
14 ^ 1
J-^^ .
i ii i. I
' " Tm
i

B^fRYI Barnie,Fr&tex:'mEdda Barmur verdMargo>

ora,tabrurru.
&[RtAFli Btwdagie ,m.g.?u%nit Gretl: SlolatBar-
dagamed^etm. Ortaeftpugnaintereos.
KARMHlYhikBamaleikur, Jocus pucrilis. Grettervid
audun eigunB hier *vid Barnaleth Evdunus & cgo
morepuerorum ludimtis- (ironice.)
<4JlFJl/k Baugur baugs, m. g. Annulus. Ufurpatur etiam
pro qvovis auro &
argento. Sic> Leita egjo bauga*
Sic qvacro annulos aururru. &
B>HVMHTHKR Bautajleinn, Pyramidcsfeufaxafy cau*
tes appellabantur , qvae iupra Monumenta crigi fole-
mneerat. Havamak
Betre er Sonur^ott fie fyd of
dlinn epter geinginnguma>Jialldan Bautaftemarjian-
da Brautu mr? nema retfe nidur adnid: id eft Meli* :

or filius; cjvantumvis fero fitprocreatus, &qvidcm

pofthumus qvam , Raro Pyramides exiftunc
nullus.
prope compita ,ni natus Nepos, agnaro Crigat.
BHKi Beme> m.^ieina inGenit: Hofpitis advenat exhi-
bita beneficentia* Jarla S: iora getckjialfumm bei~
na ogj\aeinktibun Jarh og hans monnum* Thora i-
pia lc bcncvolam praebuic, Baroni ejusq; comiti- &
bus munera obtulit. / Gretlu: Grettcr \6teBfia
\eir mwndifialfer &tla ad brodafier beina. Gretterus
Xcnia fua fponte oblaturus.
fibi viderc vifus cft

BIK Ben, Vulnus. Niala: Flofe fkrde Helga holundar

Jare edur mergundar, \ad er ad ben giprdiB, ogbann
Jieck bana af Helgoncm fauciavit Flous inteftino-
rum vcl mcdullx plaga, qvod in vulnus lethalc eru*
pit

BHHFflA Beifkm-y adj: Aufterus,Accrbus. Olu S:Urdu

\rmdir *vid \ad beisker* Trundheimcnfes co no*
'

mineexacerbati funt. /,
BHHr^ Beifl,x\.%. GretterYotti\eimmalad
Frenum.
fofa> og hleiptu beiflum af hejium fynum enn lietn
ganga med Sodlum: Gretterus exiftirnabat tcmpus
eflc
 RuNICUM.
cfledormiendi, demifsis frxnis cumEph/ppiis fo-
eqvos pabulatum dimific.
lis,

BjAM BeyB> Sugi11atum,qvandopoft plagam lividoco-

Joreinficiturcutis. Gragds- ^aderbejBermadurer
Raudmfjrer hoggie. BeyB dicittir cum qvis a pla-
,

gacolore rubicundo feu livido inficirnr.

BIRYRlhlBergrifi, m.g. Saxicola,Gigas,Cyclops, pro
virisrobuftiisimis. Egl: Biorgu/furvar/endurma-
dur, Rjkur og audugur enn haljbergrife ad afli vex-
ti og kjnferdi- Biorngulfur nobilis erat, dives o- &
pulentus, femigigas qvo ad robur &
profapiam.
BiRKWh Y>{Kl/R BernJKumadur, Infantilis,puerilis,a
Barn In fans. Jarl quadB Bernsku madurfjrer aU^
dursfaker. Baro dixit fe propter arcacem infantilem
impericum effe_*.
&}RlMYhB$sk Bemskupor, \>ln. Pucrilia. Gretl: Adorg
Bernskupor giordi hann \aufemej eru iSogufitt:
Mulca perpecravicpuerilia, qvae in hiftoriasnon func
relaca_j>.

BiRHIRFriR Berferhur > m. g. in gen Berfecks , in N. Pl.

:

Berfercker* Fuerunt olim viri famofi, facinorofi,

robore plusqvam humano, femigigantes. Gretl:
feir skorudua Rjkum Bxndum oggbfgum tilfidr e
dur kvenna, fy/du huerer ogylderfyrer odrurn^:
fejngu marger afYefiufmanjumer lyftion med ollu:
\eir toku konur rrwtna og dxtur og hieUdu *vtd hond
Jter viku edurhalfann mdnudy ogfardu Sjdan ap-
turlreim er attu \eir-> r&ntu huar fem \eirforu eda
giordu adra ofjeckt \etrgeingu Berferksgang> og eir-
du ongvo \egar\eituoruretder. Illi indixerunc

monomachiam viris dfvitibus & magni aeftimatis

hoc fiae, uc illorum bonis unacum uxoribus viclo-
res fruercntur, uter horum qvi occubueric impune
alceri ceciderit. Rapuerunt uxores & filias viro-
rum, easq;ad manus fibi recinucrunc perhebdoma-
dam aut medium menfem^ deniq, reftituerunc iis
qvi
\6 Lfcxicotf

qvi eas pofsidebant praedati funt, qvacuhqve irent,

aut alias turbas excitarunt, furebant& nemini par-
cebant, qvum eflent irati. Diclus autem ita eft

Berferkur a Ber i.e: nudus,& J>rk#HndufiurrL>>

cjvod in pradium ruerent abscj; lorica galea: nec &
tamen gladiis fauciari pofsint ob cutis incantatam
duricienu.
fiiRhiRFW^KFh& Ber.ferksgangUr^ Sic vocabatur Ber-
ferkorum rabtofus furor, qvandodimicatun erant,
qvafi Bacchantitrm inceflus.
BMhRFlfcRhfcFH A Befurfedrungur , m. g. Quicxinfe-
rioris fortis ortus parentibus ad dignitates magnas
pervenit: Nunc Fddurbetrmgur* Gretl: Siutpti

hgmadur var vitra/iur manna ogheilradur ef hann

&-fiA beiddur og lagdi \ad til med huerjum manne
er hann Atladt duga skylde ef ecki were afbrug did
*var hann\utkalladur Betttrfedrungftr* SkaptoNo-
mophylax erat hominum fapientifsimus (ana dans
confilia advocatus, ea femper omnibusdans confi-
lia, qvaetuta putabat, fi modo ea feqverentur illi

qvibus haec dedit. Quapropter eum vocabant Pa-

trum meliorcm. Contrarium IJerrfodrungm-
BMRMlMliR Biarnylm, rrhg. Urfi calor qvo inftar urfi
imbuti dicuntur aliqvi homincs qvi nunqvam fri-
gent. Isfirdinga S: Olavur Havardfin ox up og
giordili efnelegur madur> fo feigia menn bann hafi
haft Biarnyl\i)iad allduri i)ar \adfroft eda Kuldc
ad oll hefdijleiri eda ferri kkdi enneina brok og
skyrtugwrta i brotkur- Olaus Havardi crevit ia &
virum evafit , fama eft qvod calorem urfinum habue-
rit, nunqvam enim tamintenfumeratfrigusautge-

lu, qvod plura aut pauciora habuerit veftimenta*

qvam braccam cinclam fupraindufiurru.
BIH^ Bidtl, Halfrdr mdti Yad rdd skal
m. g. Procus.
cj hafa }& tier ligki nu bidill \imi legar betre enn eg.

Halfrs-
 RuNtCUM \y
^^^^- -- '-''-< 'M^> . -^liWl
^ 111 i .in i
!

Halrradus dixic, hoc confilium non feqvar> etfi vi-

deamtuum procumdudumprat meplacuifle.

lI^BhFflA Btlbugur, in gen. bt/bugSy m. g. Metus>Trepi-
pidatio. Iferdum ijid Rosklega og latum ongvart
bilbug aosjia- Fortiter iis obviam ibimus>nec ullum
inetiisin nobis videbunt fignurro.
AA B1&IH4 FfiRLk AtbtndaBfyrer<> Obligarc fead a^
liqvid prseftandum. Gretl: \>eir giordu ordiordc
eg badu hannfyrer bindaH ad rada Gretter af dfc
gum> enn hanfor undan: AdThoronem miferunt
nuncium > rogantes ut dux & caput eorurn eflet> qvi
Gretterum occidercnt> (ed ipfe fe excufavit.
M BIKMH4 lAAAk At btndafimatar, A cibo abftine-
re & jejunare Hinc BIWiK>i Abftinentia vel Par-
fimonia_5.
BMIM" Bitell Fraenurrt. Ql: Sag: Sendimenn hofdumed
jierheft Stgurdar Kwgs medgylttumjaudli og bittut-
linn varfettur med fmeltumjietnum- Legati duxe-
runtfecum eqvum RegisSigvardi^qvi ftratuseratin*
aurato ephippio & fraenum ornatum gemmis.
BMhPhA B/audur adj Formidolofus. . .
..

BMIM Bletda g. Proprie eft Canis fcemina.

3 f.

A\ BMIMH4 ad b/eidafi, Vatde trepidus ficri. Gretlat

BleidaB mier Bardur qvadGretter ef\u\orer
he/^e
ej ad beriali vid mig Mihi vidctur qvod Bardus
valde timidus fit, inqvit Gretterus > fiqvidem mccum
congredi non audec.
BHIH B/etde, f.g> Timiditaseffceminata,Pufillanimita$.
Gret: Legg eg b/eide ord a bakher ef\u lorer ej dd
beriali vtd mtg Vetus formuia, qva advctlarius pro-
vocabat timidum ad dimicandum: Impono tcrgo
tuo efFoeminatae timiditatisnotam> fi nonaudcasme*
cum ferro deccrnere_j>. (nde:
BHlti Y^PfiA Bto^w^r>Virtimid 9>formidulofus.^c
BHtflHrMBftA B/eidtskapur , Timidicas.
BHKHRTlA Blendmgurp m.g. Semidaemoru* Gretl:
C Hefm
li LfixicoN
OB.

Hefur eg \ufia og Veyra kyn hart /eikid hamars gfh

trtur , enn mein vsttte marga barda , og B/endigum ad
at bana ordit alfakyne bg oumum mr
hef eg ol/um
dkarfur verid. Gigarites eorumq; gehus mea fccu-
rimale traclavi, fpeclra proftravi* Scmidaemones
hecitradidi,LemUribus multurh incommodavi. _

BNF B/*k,Metallumpfetibfurri, pecunia. SkatidcL-*.'

feM^R^rtfhii Blikrdudur) Pulchrerubens,purpureus.
BMPRJFII" Blodrefill^ m.g. Vulncra lethalia. Ormfagi
Qrmur bra fdxi og rifle blodrefilld bakbfufa og skar
bttrifinfrahryg^i^ogdr'6
gladium fudm evagihavit& cbftas ia fpiriadbrfi iepa-
pulmbhes extraxit. Hic rrios crat vcte-
ravit indecj;
rum, ubi parcntum aut amicorum mortcs ulcifce-
rentuf.
BMWRK Jar/aS: lagiec^&ndr
Bloddrn> idcm notat.
Jdll til Halfdans og reiB blodbrn a ba^e honum, med
feimb^tte adbatm lagdt Sverde a holi vid hrygginn
6g reiH rifin bll fra hryggnum ofan a lenddr bg dro
\arut Lungun. Tttnc Eiharus ad Haldanum Barb-
&
ncm accelsit, ih dbffb eju$ Blodprn percufsit, boc
paclo: Gladiodorfum ejusrfahsfixit, fpihaco- &a
ftas feparavit ad lumbos usq;, ac indc pulmones ex-

trixit
1$MfchFNf Blodug/a, idemriotat iaRegndfs Sag; ubi fi-

iii Rcgncri Lodbrog Regerri Ellam in Anglia pari

modo rieci dederunt ob fcyrauriidem in PatrerfLv
Hb&slA Blooii idolbrurri cultUs , Sacrificia cruenta , a B/od
Sangvis. tiann hafdi blot Mikil a huoriuare dd mi-
Hiumvetre. Cifca brumam facrificia idololatrica

ifnagnaccicbfavit qvotannis. Godab/oitc&edki-

tur: Gbd emm Idolum eft* B/ot autem abfbiuti
tmlcdiflibries. Blotmadur^do\onmcukot.
-kA %HhY&A dt Blostra, Stupore & timore percelii.
.Bamcj^ddliecki hirdd\b\orf: b/ds^rddc ti/ huad
}
hrtVm> liic dixit ( qVarnvis Thbffifldus timc-
3 ttt)
 Runicum. ty

ret) fe non curare qvicqvam eorum qvaeipfis obvia

fierenc.

BMfHF^BHA Blidskapur ,m. g.Bhdskgps in gen. Fcrven*

amicitia Inde ortum Proverbium i Orms Saga:
Jafnan grdttfdfur flundum var medieim
Yetrelltu
Mdskapur mikill- Ignitum effecerunc fedulo grife-
um argcntum. id eit: Mutuis certabant injuriis. In-
terdum intcr cos magnus eratamicitiae fcrvor.
BJijdskapur etiam dici potcft affabihtas, comitas.
Vtb Boly n. g. fing. Dolor adverfitas. Gretl: Soskalbol
b&ta ad bjdaannad mejra. Doior eft medicina do-
loris,

B?J> Bol, Arnor Skald in Rhythmis. Tjn-

pl.n. Prasdia.

duB bol \ar er brende Brddur elidur Skotta uelldu

Prcdia pcricrunt ubi impenum Scotorum igni con-
flagravit
BrfKMB^ Bmdaboly n. g BdndabolsPraedium
in gen.
rufticanum. Bolftadur^ Habitatio, jB<#abfolute u-
furpatur pro dormitorio vcl ieclo, fiyc loco ubi dor-
mitur* tam fub dio cjvam intra limina_j>.
1

Xb BjCR^ ^FthF ad bom adjkgy Mecaphorice pro Im*

pctere, compingere arte iclu. &
M-taphoriea lo
cutio ab induftna fabrorum, qvi terebris ligna per-
forant > itacompago qvam ar<5h(sime neclatur cla-
ut
vis. Magnus K:ijarla S: SaVo skaltubuxa Hakon
Jarl } efeg giora \ettafyrer \yna aeggtan ad fara ve
Jlur umm Hafmed ber at Yier skal ej Yad atovart ko^
ma, ad eg bora sY.iottfreV.ann adfug til Rijkia Yeirra
er \ar Itggiafyrer <veftan Hafed og gtore eg ad \ui hf
tinnmannamun. Id tibi pcrfvafum habebis Haqvi- -/

ne BarO) qvod Ci ego tuo inftinclu occidentalem O-

ceanum navigavero, magnoexereitu, Tibi non fic
infperatum, meadvcrfi qvid rcgnis ibi exiftentibus^
moliri; non enim ibi habiturus fum perfonarum re-
fpcclurru.
BR4PBA MIKHF4 hAR Bradban-umlcgtSdr ?
VuInus
C 2 qvod
**\

20 Lexicow
qvodricdadfercmorcem. B^^cniminternccio,oc-
cino. JarlS: Ka/e kafdifmngid Sar morg i ongulz*
ejarSunde og ej bradban v<m/eg. Kalo multa acce-
pic vulnera , in rreto Ungclsoenfi , fed nulla lechalia.
BR>ftMIlHlR Braddaudur> Repentinam mortcmobi-
ens.
hRAWlMft Bradfewgidadv. Subitd imperaturn. Jarl
Sag: Yoadejyrdi Yetta skipte brddfangid \afor\o
\etta skipteframm ad \orfmnur Jarl hajde tj h/uto
landa enn Brufe farl \ridtnug> Etiamfi diftributib
tam fubito ficri non potuit, nihilominus talem
ifta

evcntum tcs habuit, qvod Thorfinnus duas partes

obtinueric&BruIo terciarru.
BRftfiA Bradur, Adj. Ccler. Bradur bejlm^ Cclcr e-
qvuS.
BR^FI Bragd infing. Dcceptio aliqva aut ftracagema re
vcl verbis; utcum luclator agilis arte pcdum antago-
niftam ftcrnit, id Bragd vocatur. Aiit fi qvis adver-
farium aliqvo ftratagemate circumvemc, vel etiam
arcificiofo mendacio dccipit,id qvod etiam^&rag^
dicttur ingeniofus dolus. Qui callet artem luclandi
vel etiam callide q vid agendi Brogdottur efle dicitur.
Gretter huxar hdnn skuli eiti buad bragd /ei{afik:
fde giottd fyrer utgongunna: Gretterus Regi impo-
nerefatagebac, & neccm pro ftru<5tis infidiis minica-
batur. In bonam parcem eciam fumitur. E. g.
\ar bafa morg verid hans bragd^ er b&di iforu bia/p
fam/egfyrer Qude og sfyempte/egfyrerAfonnum-j<
Jpfius confilia erant jucunda in oculis Dei, grata_? &
populo.
Al hRAYA ad Braka y Fragorem exitarc vd grandilo-
qvum cflc. Gretter lieft ecki vita huad Biorn bra-
Vadi um \etta- Grctterus fimulabac fc neicirc qvid
hacde rcBiornovcrbis pompofis eruclarec.
BR^KHlA Brandur 9 Gladiusiclu jaclucj> metucndus.
Nomcn cciam cftproprium viri^aqvocumaliapre;-
ponun-
 RllNlCUto. 21

ponuntur, alia multa propria ortum traxcre, ut^4af

brandm, Afi gladius: Herbrandur, exercitus gladi-
us: Gotbrandur> Dei gladius: Thorbranduri Tho-
tonh gladius, &c. Quomodo &atoto gladio a &
partibus ejus nomina olim fbrtiti fint viri vide apud
BrynulphumSvcnonium conjVinSaxon,Praefat.peri-
culo i.

-BR^h^MRFJIIvFl Brautargeinge, n.g MagnificentiaJ*.

Isfird S: Hurt vargiefin honum meir tiljiar enn brau-
turgiengis: Majoresipfi attulit divitias qvam fortu-
namfecundam. Dicitur ajBra/tffemita, Scgeingc
ambulatio. Magnihcum notat famulitium, qvo
gaudent Magnates -

^BRIFWIBRriK adBregdai brun y Animo percelli.

Gret: \crhalli brd noVnd i brunerhannfa ^annman.
Torhallus animoperceIlebatur,qvotiesvirum iftum
vidit.

vft BRJFMH4 RflfriA ad bregdaH reidur, Ir&Cci.Gretk

Gretter brali reidur honnum *var emgin vifia gwr.
Gretterus irafcebatur qvod non fuerat admonitus.
BRfK Brek r Damnum, Incommodunr*. Proverb. &
velfa hafe Brel^fern beidisl: Bene eft , damnum
habeat qvi qvarfivit.
BIRMFvi Be rltgi, adv: Palam, aperte. Jarl S: Ennfb
leitadi nu huorge berlega a annan> Ncutcr alterum
palam infecutus eft.
BRIYBnw, /Eftusmaris, vehementibus proccllis littus
ver bera ns. Egl: 'Vedrit var huaB og brim a landit
og ej hafn/igt: Infignis tempeftas erat, & tantos flu-
clus propelittora excitarat, ut portus non videren>
poffo.
tur occupari
BRZYbBrogd) pl.n. Bragda ing.pl. Prxfens confilium.
OrmsS: Hann ^ottifkfta fyrer hannmunde feUafih
nadfin^ efengra bragda vare vid leitad- Vfdcba-
tur periculum amiftionis pecoris ingruere ni confili-
um aut remedium qvarreret.
c i BRnn
ax Lfixicotf
MH
BRHK Brun> f. g. Supercilium. Par&mia: Nu bregdut
monnum i brun: Admiratifunt. Ragn> iJartSag*
So hkke mier ^uunderbrm ad iyta byskupyfemhd
fveinn munu kunna adfiigia frafiarrum tijdindum
-ennnu-eruupborm Epifcopi fupefcilia indicant il-

km majora reeonclere qvam verbis elocutus fit.

BRhKK Brywtf adjeclivum, Celer, Prochvis.
BRTlK Bryn^ pl. n. Supercilia, ^diatajyga bryn: Super-
cilia demittere, torve afpicere. iorgeir qyadB ej
birda hmrum Gautur liete fyga bryn: Thorgeirus
-dixit fe non curare five ie torve tueatur five adverfa-
rium Gauterus.
TBtlFh/k Bugur bugs,tn g Gurvatura. Hinc Par#mia >:

Ad.giora bradann bug ad nocl^ru: o: Celeri flexura-s,

o: confilio rem aliqvam aggredi. Gretl: ^Vier shu*
Iwn ongvan bradannbugad ^efiugiora. Nos hanc
rem lente aggrediernur.
ShYMRlBuklare, m. g. Species clypei , Parma Gretl:
En han brdvid buklara hinne 'vinjire hendi og bar
affier. JUmbonem qvem finiftra tenuit iclui objecic.
Bh Bu> Visvillae pccuaria.Vide Haroamal: Heimds{al
HeBfieta em Hundd bue> Domi eqvus eft fagi-
nandus, fed canis forisadvillam.
BhY^MiK Bumadur, Villicus, Colonus. Hann*var bu-
madur mikil: Bonus erat villicus.

BhW Buna-y Scaturigo, ebul!iensaqva_5.

BHR Bur> Filius. Inde fiaramia: Hann er buorke bwr
minn nie broder: Nec illum filii aut fratris loco ha-
beo.
BHRH4 BurB, Culmendomus,f.g. Camacra,ThoIus:
OlSag: \ar afup var bofud og bursl: Ibi erat cul-
men domus. r

BftHlA Bijfur, Crura exporrecla. torgierdur kom til

ettdhujfiein dag la \ar kplfidur Somr hennar og rietti
byfurnar. Thorgierduraddomuminqvaignisac-
ccnfuscratpcrvenit; & filium fuumibidem expor-
rcclis
 *as^: :
t-Tnnr-MiA-iMM__?

ireclis crUribiis jacehten invenit Geftus defidiofb-

rum torpenfiuiro.
jBHRHA pln. r.g. Byrda ih gcnit: Abuhdahtiia, F>etiu&
G>vidiiglu: Hygegdd Hardldur bdfebyrder gno*
gar, og bdmingiubaunefKonguf vijdffkgur^ emiKo*
gur vorbdfe ej kreppingfuttan*. Exiftimd Haral-
dum omhibusabundare & feliccm efle* qvi jamde*
putatus cftRcx: AthofterRexvixhabecqvod vola
ifiahus tegat.
BflRHKFh/R Byrdingur, Gemis havigif abaiTeribus corrt*
paclis dehorhinatumi Inde Byrdings menn, Nautaet
Bord) AiTer,Tabuia. Byrdinguf, qVafiTabulariurri
ficut Latini abletem prb riavi pohtiht
BilR Byr, Vcntusfecundus, &
Byriar-Kdre, qvafi AL+
olus vehtorum Ntimert_j.
MYYABR4YY Bjckabrogd^ Bycconis ftratagemata_!>
Bycco neqvam lllc facinorbfus & calumhiator*
erat
qvi Rcginam Danicam & focios plures infidiis in-
teremfa Is alio norhine Hottuf vocatus. Inde Ada-
giuvcMu^dkpmaddrumfjrefHdtiafneff: o: Aliqvem
in offcnfarh ncfafii rruderc?. Hottur meiddi alla
mcd marcl^egnum fem l$mubcnumfyrcfndfcf:^am
H6tterus cuntos furca { mafklcgg vocata ) laefit, q vi
ei fuht fadti obviarh. Inde etiam, dd bregdd undef
Jig bjcktume 7 pro perverti &
pergrascari.

'

-
1 ;;'
"
.

tAfiyad, f.g. Virtus. Hinc Provcrbium: Z4d drygid

dad: Aliqvid praclarc gercre. Cohtra Od'dd fivc
Dadleife y Improbitas>Vitium. Gfctl: AHtla \n
mier ej fltjkafumirdingog Dddleifi- Cavc tantara
improbiraterri mihi adfcribas.
IAIM Dddy f g. Antha. Ddu duftuf dicifttf cum fen-
tinaper antliam exhatiritur: harh ante ejus ufurru
Vocabatur Byttu auftufvclftampd auftuf perurnas
^4 Lexico
$i femkonnas*. qvando exhauriebatur fentina. -4f
y?^r enim eft fentina , vel ejus ejeclio,
IwQM WiMl 2)<e* Lingvam loqvacem no-
afcefe , f.g.

tat vel pr#cipitem loqvelam. \orer \agdi medan

Gretter het ganga dduna. Thoro tacebat dum
Gretterus perorabat. Dde n. g. Vallicula > occur-
x\t\nNialU' Ddld fere iderrt^
HiTf D&me damts in genit. ag. Exemplum. 2~z/ d&
mis at taka, Exempli gratia. Eins d&me erwveli*
qvadGretter- Unius exemplum peisimum dixil
Gretterus. Cujus nimirum fimile in aliis non repe-
ritur*

]Mlk4i.4i D<t/}er, m.g. Inpkti. idem qvod 'Dajade^

Defatigati.
MFR>U Dagrad, n g.Opportunitas. Egla:Geck \a \orgih
a braut og adfa betra dagrad ad bitta KMg.
xtladi
Thorgillus abiit & meditabatur comoditatem me-
liorem convenieridi Regeniu.
tWHAbhA Dagsanna> g. Vcro vcrius- Bandamannd
Sagu: \etta mun *vera dagsanna og eru nu brogd i
Jlddlinu- Hoc veriflimum eft technae latent in hac
,

caufa.
fcff W4fiA Dagsetur> h g.Dagseturs
t in gen. Diei occa-
fus. tDagsett er: Dies occidit.
I^BMA Dalbuar pl.n.m g. Qui habitant in vallibus*
%

Dalbuar beindu \arGretter umue.tturin. Vallico-

las Grctterum ibi hicmehofpitio exceperunt.

MMU AY **M^ DalurogHoll, Vallis Collis. Prol &

verb : Ol: K:i Jarla Sagu : Ef \u <vilt huorgan
\ennom kpB \a mun fofynaB fem ofridarjie af \ier
wn } mp>
\a og ej undarlegt \kkta \oDalur matiHo*
li. Quod fi hulla ex hifce placucrit conditionibus bel-
li autor,nec tibi mirum erit, fivalles occurrarifc
cris

montibus. id eft; Si humile fe opponat fublimi,

feu minor occurrat majori. Dalur etiam eft Arcus.
HRhklT^BriJi D4rus^ur p m,g. Sarcafmus. Gretla:
\orbiom
 RuNICUM. *$

\orbi6rn vdr tiljmdirm ogfor med^Daruskap mikin til

jmjra manna- Thorbernus acutus erat & obvios lar-
cafmisexcipiebat, feu qvoflibet irrifio Item: Gabb,
Gysrglens^
bAhAW\& Ddfadur> T>6fud> Dapd:v. gv Sudore&Iabo-
rclaflus. Gretl: ZJrdubamen Dajader. Homines
defatigabantur. In remo qvodam ad littus Borcale
Iflandiasdelato harc infculpta extabantliterisRunicis:
AM hAR 1Y UhhAihh W *R*C J>ihhA> Optvar
cg dafiadur eg dro b$/fe Sxpe laflus eram ubi h unc
(remum)traxi-
*ft UhAhAad7)afaByVcrb t pa(s: Sudare cum defatiga-
tione. DafadtH in prat. perf. Gretl: Tokumcn ad
dafaFi miog aferfide* Inceperunt ex labore defatiga-
rr. Hinc Dt/ier de qvo fupra->.
HIM 2)ei/a 9 f.g, Contentio, Diiputatio. Deildmanna:
Magna contentio. Addeita eft dividcre, & Deilc
DifcrimerU.
O lHM adDei/a, Contenderc. Jarla S: Hann efldiB
ad/ideogdet/deti/RtjJ^s^vidLfotJarf. Militibusau-
clus eft , & de Regno contendebat cum Liot Barone.
&YR4PMI>flA Dimraddadur, o. g. Voce gravi prcditus.
Dirnmury Obfcurus. Gretl: N: tot^wdfiargeimjln
og vard bonum /tjtidfyrer, bann <vdr h/iod mi^tU og
dtmraddadmogflockJiedaUtfamanYegarhannhooa-
di. N. munus opilionis m feiufcepit, & huic mune-.
ri aptifsimus erat, qvia voce crat alta & gravi , totus
grex ipfoclamanteexhorruit.
HKrTi^ Dtniiur^ m.g. Dinks ingcn. Sonitusalicujus riia-
gnicorporisgravitcrcadentis. Haugbuin Jiell
Gretl:
a bak aptur og 'vard afbui dinkur mikiU Terricola
cecidit refupinus, undcingens excitatusfragor..
ilh Dijs, f.g. Opis. Dijfer feu Difur in pl. Dcae Ethni-
corum* Hinc Paremia: Ecki eru aUar dtjjurdaur
dar. Non omnia oracula periere. Fuit & Dea ju-
ftitixPIM^ didta,unde Tgx^nomcncraxifleyide-
tun Hine: D flhA
%6 Lexico^
llM BM4 Dtjfa bloty Sacrificium in honorem tyifus
Deannftitutum/qvandoq;etiam proomniDeorum
cultu capicur.
I^FflA Dblgur> m.g. JD%r in gen. Miles,Latro,iga$
Teu monftrofe ftaturae vir. AExid hafa dolgar skap
folgid. Gigantes Fecreta fervant animi fenfa. Vel; I-
nimiciiracundovaldefuncanirno.
tR^YBMYf KK Drambsmenn> Superbi , elati animi.
H&MB Draap) n g. Interfeclio. Ad drepa, Occidere^,
Eg drdpinyrxt perf. Hit\tA4dndrap Homicidium.
,

Atdrepa etiam ofFendere notat ad aliqvid. Qretl:

Sydan drap hannjier vid Stolbrud, Deinde ad fellae

pedem ofFendit. Hann

drapfati og skeindtB miog
er hann var berf&ttur: OfFendic pedem &
befus eft
valde^ erat enim pede nudo. Hann drap f&tmttm i
f roskiolldin, Attigic limen pede > vel Wicpedem in li-
mine. Drap ^^r* Pulfavicfores.
iRABA f. g. Cantilenaj. Vide FlocVur-
& J>R*B>I A fcRfl^ ad drepd d dreif, Percutere, cudere
idem. Propofitum alicujus impedire. Egla:\eirdr'd-
pu olluddreifum \efiafyrer xtlan. Difperferunccon-
fitiaj>,

Ab JRJB4 KlPflili ai Drepanidur, Occidere. Ol:Sag:

Drepid nidur herorinne , TefTeram bellicohibere.
tR>IflFfi/k Drdugur, Lcmures auc defun&orum genii.
tRflKFflJi 7}reingur,V\t honeftus , virtuofus. Svein J.J
Gretlu; Ueljer \ier\ettd>ogfyner \u \ad jdfnanBef
fe ad\u ertt godur Dretngur. Recle facis. & fem-
per te oftendisBcfFo,hominern vircuofum.
tRHKFMMBriA Dreingskapur 1Vircuofum facinus.
A\ \R\YA UK YfKMKF dtDrecka ein menmng, Invicem
alccri Ai *AVA hhMARbRbYlh At
propinare.
hafdfveitardryckiu) In orbem bibere.
# IRIYA AkMMhHYA ad drecka ofleitulegd> Sponte
non coacle biberc-?. hHHhfRflFW Sleitudrjkia:
Fallercjn poculis > vel a poculisalicnum effe.
IR4H
 RuNficiiM. 27

^R&h Drosy Mulier, q: Dryas dryadis.

iRAAAlhHhlYR Drottinfmkr > Domini fui proditor,

Urottinn> Dominusj Av Mff}$ Iride foemininum

Drotning* Regina* pfoprieDorriina, Damma.
IRhYlhk Drjkiur> f. g. pl. n. Compotationes.
$RHbh<kDrjnur> Mugitus: ^^/^MugirCjBoare.
Jnterdum ponitur pro Rumore. JVbregsChronica u
tad var drunur feirra Haralds manna: Hic rumor
apud Haraldi milites ihcrebuit.
IRflBfiA Drypur, Pluit, a 'Drope, guttA. tldnndruptini-
dur> d: Erubuir. Hinc Proverb Honum drypur ej i
:

augu; Non ftillat illi inoculosyideft: Delicatevi*

vic> nullis premituradverfis>
fcMRFftiJv Duergur, Duergdr, Nanus. Defcri-
plurali
buntur iniabulis Honruncioncs defbrmes oblon-
gls manibus, curta cfura &
fimurn nafum haben-
tes, paflim oceurrentes* fabrili cximii arte_s. Quo-
rum peculiarem dari nationem veterescredebanr.
fcflMRFTiFD- Dutarkufl) rriig.Alienushabitus. Gretter
var i^Dularkufle fo bann- kiendtsl ej: Grettef us veftc
aliena indutus erat , ut dignofci haud pdtueric.
fflMR Y^fcfl/k Dular m&dur, Speculator, qvi fe occultat.
iftBMThA DjMt&a, Carcerfubterraneus. RagnarLod-
brok varka/iadur I otma dyblttx.lu: RegnerusLod*
brogRcxconjeclus inviperarumlacum? Dj &dj
ke fignificat Lacum ,PaIudenu.
MBflA )^?r,LangviduS)Subtriftis, Teter, Inde Por
Aiargur er fyrr dapur enndtmdur :
YfflniamulgarU:
Mulcilangvent, fed non lcthaliter. Item iGrotifo
Saung; Dtogum dalhiotul dapurt er ad Froda: Tra-
himus curvam rotam* triftis langvor imminet Fro-
thonii
$h&Dur, SomnuS. Inc!e:
B

^dom^,idemacdorrnirc
Edda; Skrimnic fofnadi m\rtdia dur* Tertio dor>
mivic Skrimnir.
thlh&i Djnur, m,g. Sonus & tumultus, l\m kom dy-
D 2 nm 1
1% Lexicom
nur mifytt under b&in og heirde Gretter ridid at hu-
funum : Mox tumultus in area audiebatur Grette- &
rusadvcntantium eqvitum lonitum percipicbat.
tnRFRlBliti ^Dyrgrjper, pLn.m.g. Thefaurus>Clenodia.
Ol:Sag: Yar woru mne dyrgriper Kongs er hann haf
difaman heimt til \efiad giefa 3 huort atta quel/djd-
la* Ibidem reperiebaturThelaurusRegius, qvem

collegerat j ut miniftris fuis ftrehae loco daret.

At ^hhlA dd dyfia, Cadavera terrae obruere. Inde Dyf?,
Tumulus cadavcra condens.
tftkt* 2>y.fl 3 Eqveftre certamen. Ad reina og rydadyfi;
Diciturcum eqvites haftisfineferro concurrunt.

IFMKF Eflingy f. Auxilium Promotio.

g. *

JIF ik y f.g. Quercus. Sed fq genere omnem arborerru

inotat. HinC Proverb. hcke mier rdd hier hafe eikfd
tr df dudmm Jhefur* Coniiiltum mihi videtur ut is
arborem obtineat, qvi akerum in exeorticandolupe-
rac Senfus cft Sit inferior * o vi neqvit elTe fuperibr.
:

IIYI& jS4^>p>.n.m.g. jumentaelitellaria. Eikur in no- .

min. fing. QrmSagu: Hann het hey famanfara og

geingu ^.eyher* Curavit fcenum convehi, & porta-
bantqvatuor cqvi clitellares.

ilYHiJt Eimur, Pfoprie tcnuis himus. ArnorsYald* Eim

hratt enlauH- liomd, Limdolgur n&r bimne- Fumum
propulitjfplendoremmifitignisadccelumusqi. In-
dcEimyria, Favilla.

ilKBJHPtflili YAhAhk Einbeidur Yoftur- Cohfilia & con-

ditionesin unam partem inclinatar. farla Sag:\6t-
UftfarlskiMiaeinibejdurmunde l^oftur ad lataKong
radd* Baroni videbaturcoconfiliainclinare>utRcx
pro fuo arbitratu omnia gcreret.
HfclR Einer^ Junipcrus arbor.
YMKb Einord, f.g. Candorvelaudacia^.
UKWFfUi v^iiKMTHiii Emhttfu? vcl Bnhamur agen:
Sic
 RuNICUM. z$

Sicdicebaturis,qviiratusnonfurebar. Quibusdam
cnim olim ob rabiem vircs in immenfum augcban-
tur. Sic harrant de Ormero Storolphi filio, ad bann

hafe veridjlerkaftur madur a Iflande bade adfornu

og nyu>fa er einb&fur hefwverit: qvod omnium ve-
terum &
reccntiorum in Iflandia fortifsimus extite-
ritad iram eommotus, eorum qvi in furorem non
agebantur. De aliis dicitur Hann *vareckte einbafur
,*

eaa einhamur: id cft > non potuit regt.

iMMfiBIKF^ Einbleypingar > m.g. pl. n. Sic dicebatur

qvi coelebs vivebat dcftitutus uxore. oqy&ntermenn.
iMMMhA Etnhlytur,M\: qvi proprio nititur confilio.
WelYotte mier \u.meigd vera einh/ytur ad te/Su:
Mihi vidctur, qvod in hoc tuo rclinqvendus fis
confilib.

ilK RIK Ein rm> Difcrcpans ab ingcnio& moribus. aliis

Ol: Sag: So IjH mter a \ig \u muner vera Dremgr

godur ^einrMi) og undarlegur ognokud braduriS%ap~
linde: Mihi vidctur qvod fis vir honcftus tui cere-
brijdifBcilis &ad iram proclivis.
IIMM Emf&t Adv Tutum. : \otti kaupmonnum ej einfktt
ieirfare bader a emu sVipe: Mercatoribus tutum
nonvidebatur utineadem navinavigarcnc.
ilKMlFi Einfiige, Locus ad qvcm non nifi unicus uni
ioli daturaditus,
iM^hA Elldury m. g. Ignis. Eildfio f. g< Etfdgrafer, f.
g.
plur. n. Focus. Etldibtandar 7 Lignum ad focum a-
ptum,fcu Titio.
i^MFIRth/K EUifirdur, Senio privatus,Epithctonjuve-
nurru.
iKHMKFhA Endilangur, Tra&us terr. JEgl: Eiorn var
giorutlagifyrer endilongum Noreg* Biorno in exili-
um pullus erat
pcrtotum traclum Norvcgicum.
,

JKHTf Endeme y n. g. Stera^viliniurru. Sic per contem-

ptum dicitur homo vanus & hullius frugi. Jar/:S:
Pdl Jarlfagdi: Hejr endeme': Paulus Bato dixit
D $ audi
 jo Lexicon
111 ' ' ' - I
I II I I I !- T l ! , . l
-

audi ccenurh. Talis compeliatio n ufu fuitapud ve= i

teres qvando ftulte loqvi aliqvis vifus fuerat.

1B4IRYJM EpPeVm&lt jVi.%. A&ioin homicidam poft ali-
qvem incerfeclum,qvafipoftloqvium diceres. Hia-
rande u'ar reidwmiog erhann frtette vijg brodur Syns
m b&iddijarllid vekxf^ tilepterm&tis. Hiarandus i-
. ra excanduic audico fracris cxdc, & opem Baronis im-
ploravic, ucaclio iti homicidam mftitueretur.
IRFIH Erfide^ n.g.Proprielabor, qvandoq; pio nocu-
mento fumicur. Qrmfagu: Snemmafagli mier hu-
gur umegmundiafher mi^id erfidefd> \egar eghejr-
de\yngiettd: Subico hocmihi animusperfuaficdurti
inomen cuum audirem me propter te ingentem devo-
raturum laborem.
JRIM^ Erill> 'Labor vehemens vocacur SriU Icem ad er
la-> q: freqvencativum ab arare , ad eria*

A$ MM adEtta ? Verb. Attem praet: Irritareanimalia ad

pugnam-f*
Jfl Ej > g. in gcn. Eyar j Infuta. Prsecipuas circa Dani-
am &Norvegiam Infulas verfibushifcecomplexuseft
Einarus SculafonScalder*, ex iis varias marisappella-
tiones mutuatus. Quia enim mare Eddice Zona vel
Cingulum tcrrae nuncupatur> hinc abinfulis qvasam-
adeo cxpit
bit divcrfas denominationes.
j. Bttr er BaUdrekurfyrar : Ber vindur Herdlar linda
IJidgyrdiU \ytur uardu: %)eUtur fcmingar Bellte.
TgliB untgtord huglar: Qlmur er Brajile Jiolmar
Ftejer Buknar baugur : BraJ^ar Ijgru men riokvafr

2. Brattur er BaUdre^ur hottu:BrynngyrdiU H$r *virdum.

Sundur brefiur lagu linde: Lokn veUtur um trdrn belte-
Kjle shjtur karmtar helfe : Kljfrfliorn Sr/U hornar
Botd skiera Gixku gyrde : Grafa bord i mcnjlordar-

3. StortfeUur Gjrdill Garfa Grefur <vindurlrumu linda

fytur Svalfiotur Seliu : SveUur undrum men hrudar
AUt i^elfur brimlar bcUte : Bre/iur ern Stle hernar

/EH
 RUNICUM, ?t

dSBfer umgiord brifiar: Odur er hringur \rim /inga<

Bardbrifler Gid/u gyrde ? Grefur naumfiotur tauma> .*

GeiBfer umgiofd dflrar : Opt er men k/ofid Senju-
Brand \/var Bp/gu linde : BifaBfiinnur fitle kinnur
Hfmguf\yturHved?mlongu: Hart ve/ltuf Glanar be/lte*
Sif \iotta Gafta Gi&la
Herdla Brynna \ruma JVauma Vardsu,, 3i
^Oarda Lag Selia Ofira
Fenring \ront Hrund Senia Fenring,
mmFcmtrt.
Hugl Kofmt Brimla Bo/ga
Stolm .
\iorn Hern Rinn
Hvedna , X
Bukn GiteXa Hriji HvednA HvemubiU*
Lygra Stord Herdla Glom
Has Infulas maxima ex Norvegiam fitas
parte eirca
arbitror, atq;olim basappellationes habuiffe. Quia ve-
*o Mare Eddice vocaturannulus vel ZonaRegionum&
Infularum, hinc Scaldri mutuarunt & excogitarunt tos
maris appellationes. Trimo vocatur mare_?
Baldrei?urfyrar [ aBaldero Rcge> ScReJ^uf violentuscur-
fus.

Herdlar Linde[Ba\thcus ejus infuta^ Linde^ Lineum aut

laneum eft cingulum qvocOrpus cingerefolemus:
^Uindur ber berdlar linda: o: Ventusportat auc mo-
vetmaro.
c
Didgyrdi/l fvardu[2L 'Vide mare* & GjrdiU cinguluoij*
qvail Cingulurrt maris. \ytuf$ fremit.
Beltefemtngar f Zona ejus infuhe, ^Ueltur^ Volvitur.
Umgwrd Huglar [Wmgtofd^ Anfa qva gladius laterialli-
gacur , vel ipfa vagina; TgltB^ torvefcit.
BrafilefiolmarfStle eft Ligamentum cx corio, qvo ju-
menta & resaliaeligancur, & qvia hic mariaccom-
modatnr dicicur Brafile a fpuma maris* qvae cceru-
lea autgrifea, Qlmur> furit*
Baugur boknar [Bauguf , arinulus tfleyer o: undas prbjicie.
Men/jkru [Men Rotundum aurum ex monili fufpen-
lum
n Lexicon
fum Luna, cujus rotundkatem
a w?5wf d: effigiat

Brakar nokvar tumultuatur nudum.

Battdrekur \i'6tiu[\\dt fup:J er brdttur>*vduus> Rijs in-
ftirgit.

&
Brynngyrditt[iBrynhd tnfula, g^foMcihguIurn. Iw
^/W^,eluitvirosfc: afpergino.
Ldgulinde[ a Z^# Infula, & /*Wf fup: Smdur breflur%
rumpitur.
\rombellte [*\rom Infula, & ^fe (up. Lohnvetttur wn
Irom Agebahtur volutiones (proceliarum)
bettti,

pcr Occanurru.
Karmtarhelfe[zb infula K:armt> &
Helfe Vinculum ju-
mentorum colio cireumdatum cjvo alligantur nc a
ftabulis difcedaht. Skytur Yyle; propellit cafinas.
Sileiiornar[3iSileiup: & infula horn. KJyfurflhrnJity
hornar, o: Gubernaculum fccatOceanum. Hie
fumitur Stiorn gubcrnatio pro gubernaculo aclio _

pro inftrumcnto.
Ghkugyrder[ab infula Gkjte > gyrder aggere cin-v&
gens, Bord sktera Gi^VugjrdeBord^ o: Roftra pra
navi fecant undas.
Aienflordar[i men fup: &
infula Stord- Bord grafa i.

menflordar 7 Navis latera mari fe imprimunt dum

navigatur.
Gyrditt Garta[i Gyr<M fupra, & Gartu Infulae. n.pi Feh
(urflort, Tumct undis* V

\rumu linde[zb infula \rumu, & Linde fup. cingulunu.

tbndurgrefarlrumulindti) Mare imo cietxqvora
fundo.
Svalfiotur Seliu[z Svalfiofur voxcompofita ex Svale, o:
Frigidum , & Fiotur q: KJolfiotur) & Infula Selia. ty
tur, intumcfcit.
Mm brundar a men fup* & brund Infula^. Svettur m*
drum, turgefcit.
Brimlar bettte[ zBrimla Infula, & bettte fupra, Shielfur

^/Ajtotumtrcmic
Sile
WaMUbataMM' ' ' i i" i
*~ - '
".**. ^*M^
JV/t? hemar[i Stle fup: & Zferw Infula. Breftur, frangituh
Uwgztfrd hrtftar[iumgiord> anfa gladii, mfahHrift* &
F^r^/?, labitur celeriter. -.......'

Hringur Berdltnga[ab annulo infula Berdta* Sed no- &

tandum, hic Adjunclum pro Subjetfoponi. Btrdlin*
. ^rincolafhujusinfularpro Infula. i^r<fofer,infanic.
Gi3ugyrder[ a G/*/<* Infula, Scgyrder paulo fupra^.
Bardhrtfturgtalu,gyrdi, Navis fecat undas. .,....:

U/TZgflW oftrar[ a wngiord f upra > & Q?r4 Infula^,. _F<?r

?//?, Celeriter ruit.

Jkfew Senju[ a Afcra & infula Jtf^V* r ($tf kfofid, (xvyi
finditur.
Bvlgulinde [ab\n(uhBolga> qvodnbmen tumoremfo*
nat, & ZzW?. kwr Brand, lavat eladium.
&/<? kimar [z Siteiup. & Kinn In fula. Stinnur SHe Yinnaf;
iifali- forte ligamen tremit.
Hringur Hvednto[ ab Annulo Infula Hvedn* \ytur &
- longum , m urm uf at crebrp.
. r
. ; )
s >

G/anarhel/te[ab infula G/oV^&JSttftfCiugulum ^v^

turhart) volvitur viotenter. , . i
Naumfiotur [ ab inlula Nauma , & Fibtur V incula. j&^*
/#r tauma, abforbet funes.
IMRMFIIFMiR Ejarskteggtar , m. g. pl.jnu qvi jnfulas inha-
bitant. jslb ba
IIH ^/W<? 5 n.g. Ifthmus, Ergmus.
IIPHA jKrfar m. g. Jusjurandiim. Eydabrigde> g. Perju*
rium. Eidrbf\dem> Rbfi\crboadriufa>'\rv\tum>
facere. Eidskaar Adj: adjurandumpronus.
llRARhliVlAEtrarftefna g. Nundinx prope fielfin-
burgum olim celebratat. Egl: Z)oru \a mennkprrh
marttl Eiraftefnu- Tunc ad nundinas Helfingbur-.
genfes pervenerunt.
I1R4RFW4I Etrarflote, Clafsis nautica ad nundinasiftas
o tendens.
IIRt Etrd Pax,Inde Oyrdarmadur icOeyrumjnne ? Vir
bellicofus^tumultus & difcordiasfercns. Wxwzadey

}4 < I " I H" '
'
Lfixicoisi
II II i . ..

^iPacifci,contentuseiTe. Hannejrdcejleingur^ar
ad *vera: Non potuit diutius fe iBi continere.
ilRJ Eire, Margo aqvarum. Inde_j
fvg. Ifthmus, Ora,
Eyrdt Stttod, Fretum Daniae alias Orua Sund : id eft >

SagittafUm fretum,a freqventia bellorum mariti-

rnbrum ita diftum, jam Orefund > He/Jinga eyre>
Urbs jam Helfingora di&a*
IIRIKH Etrende, n. g. Negociatio. Jar/a S: \efier mu-
nu "vetdfarande menu , annat huart kaupmenn, eda
faradnnan tvegad ejrandum finum, Conjicio hos
penegrinos ffe five mereatores, five alio itantes ad
negotiandum.
JlRUi Eyrir, Aureus: fextapars unciae: Item Nummus;
Pluraliter Aurar*
i\h4RAHAM Ei/irafallt, tt.g. Mare orientale (eu BaU
ticum. Jarla Sag: Sydan kannddi hann Svya SktAr
dg alldr eyar Iver ed liggid i EyfiraSaUte : Hinc Sve-
corum iniulas vifitavit & omnes reliqvas in mari o-
* tienUli fitas.

IHAE/ia, Pellex, Hinc EliaYiofiro^ Odium vatinianum

"""
tjvale inter pellices effe folet: Sed Eliun induftriam>
n o ta t. Hofun 'var lagt \ar alla tliun a ad her sky/d
*vel daga. Omnes adhibuimus induftriam ut tibi be-i:
ne effet.

,- - .
t .

FAH FadU Adv. Privata fimultas. Ormfag: la mr en

heldutfM trted itim Dtifia{e og Stor'6/fe. Adhucin-
ter ipfos fimultas vigebat: Dufthacum ic :& Storol*
*
futtU
l?MM4\\kFMBtnr b o.%.F'dlatfd/att: Paucoriim ver-
borum homo. MelancholicuSsqvi folitudihemamat.
* A\ikVidutm,%\\tmi&cxttm. HincAdverb.i^.*
torgiergajfierfaatfflnhann) Parciloqvus cum ipfo

cfat Thofgeif us.

I :'. }

F/iP-

\
 RllNICUM. JJ

PAr Yh& Fadmur, m. g. Grcmium. Fadmlog, n. g. pl, n.

mutui amplcxus.
P>ftYBR*CP Fadmbrogd, pl.n.g. n.Luclacio. iFadmur
AmpIexus,Gremium. Tokufl \eir \a Fadmbrogdu*
m ogglymdu* Lu&ati funt.
PAYhAbhA Fagnadur y m. g. Gaudium. Indc Verbura*
ad Fagna y hilariter hoipitem excipere. Gret: Atlc
fagnadeYeim wel: Atle amice cos falutabat cxci- &
picbac.
PJDPW&Aii * Fagnadar Sl y Potus qvo amicl exdpiun*
tur. OiSag. Jljla baud tUJin ollu Stormerrne at hg-
gia *veitjlu er hon giorde fagnadarti Jyne Sjnum: A-
ftrida invitavic omnes magnates> volens convivioex-
cipere fllium fuurru.
VAYhk Fakur m.g, Vocabulum Poeticum eqvum no-
tans.

VAbb Pally n.g. Cafus. Prov. Patts er *wn adfornu trie:

Ligno vetufto cafus fperandus Cxdem qvocjjde-
notac. BuaSag: SfiafagdifoJlrafyrutmfaUFaudut
fins. Efia fuggefsicalumnp neeem pacrisfui.
MH Fa/sy n. g. Fraus. Inde Falfare, Subdolus* qvi frau*
dem mercibus excercct.
in
MMlA F*lur y Subft. m.g Cufpis. Item Adj. Venalis.
VAYAAbhYhik Famaalugut, Adj. Omn.g, Taciturnus*
pauciloqvus.
VAhYARAr Fangarad, Cdnfilium c re nata^
VAAYlMFaamendt, Adv. ubi pauei funt homincs.
iPARARhYteAhik Fararskiotur y m.g. Eqvus fic di&us*
qvod itcr accelcrec Fbr enim itr eft> & skibtur ce-
lcr i

WARAR JIRI k Parar eirer y m.g. Subfidium ifcincris j vi*

cictrm. Qretl: 6cki uildi Jlfm : fd Hmum fardr ey
rer til utan ferdar: Afmundus noluit ipfi traderc
fubfidia ad peregr^ abeunduon
FARXA Farga, Pcrdere^.

E % V4R
}6 Lexicon
F^RBflKI Farbeine> m.g. Grata acceptio. Vide Greid- "
I
skapur-
YARPAk Fargan> Fauftum omen , Item Feftinatio. Vi-
de Gan> t

ARYAkh& Farmadur } Nauta, feu is qvi navigio terras

< i peregrinas peterefolet. Farmur> Onus navis.
WAMXAIH Faftrn&k) n.g. pl. n. Verba fixa, confirmata.
Uilldu^eir \egarbinda\cfta faftmdum* Hoceon-
firmare volebant verbis immotis.
AiAAAhi ad Fata veg, Viam inveftigarc.
Ahh Faun^ Pinnajuxtamaxillam pifcium& cetorum.
AWi i^^>pl.n.f.g.Commeatus, Merces. Item o-
mnia neceflariaad rem domefticam.
FHFIliii Feigur, Adjecl. Qui fatal/ morte eft obnoxius.
-r Bergur Ikadbuerium nokud ad hann er eckifeigur:
Hoc qvosdam juvat> qvpd fatalis eis non immine-
ac mors.
WyLk FioryHavamal: Aarla skal ryfafa annars fvilljte
medjiowe hafa: Mane iurgat oportec qvi alium
opibiis & vita vulc fpoliare_j>.
FfcHfc Fliod* Mulier amica: EddaFliod eft mulier la-

fciva propric.
FMF Flod, JLocapaluftria: vel ftagnantes aqva?.
MYhk Fnikm, Foetor > malus odor. \etrfau vatzfall
rennamcd fulum fnijk: Videruntfluviumlabi cum
fcctido odorc_*. Inde Pammia: Ad fara bwt er*
kmri> med fntkum ogfulum: pro odiofe extrudi.
FKMHFfl/li Fmosfotr, Arbor femiputrida eradicata vel
ienefcens. Undc Fnioskadalur inlllandia.
F?MRK Foarn^ n. g. Ventriculusavium durior. Undej
/ i.ii Heroe Thorgeir Havarc*-
Hiftoria de generofo illo
fon in K,olbrunar S: tabannreiddi&yRodnadibann
ecki^m hmumrannecki blodi Horund: ej helldur
blihnadihann^ \ui ejmnnhonum Blod i Hiarta, fem
bleydi monnum, hettdur yarhans Hiarta fo hartfem
foarniFugle: idcftrCutdindignareturnonrubefcc-
bat,
 RuNlCUM. 37

bat: veluri cui fangvis fluit ad cutcm : ncc expa!Iuic>

ut formidulofi, qvibus mccu cruor fluic in cor:
led erat ejus cor obduratum veluti ventriculus avi-
urru.
FR4K Fran> Nitor: & Fraert, Adj.Nitidus. Unde Fr&*
ningur> Scrpens,auri incuba Vipcra,Bhndur med
frdnan Brand: nitefcente Gladio.
FRIKK Frynn> Pulcher: Hann*var ffynnmadurfynum:
Erat racic fpcciofus. tnde Ufrynltgur, defbrmis, &
Verbum adfrynajigfiatfur: 0: IpTe fibi facicm mu-
tare. Faer erufegre \oit \eir fryne figfoftre > qvad
Barnid: Pauci formofiores lunt fi formam luam
immutcnt in aliam> alumno ajcbat pucllus. Nam
Foftrecd alumnus aclivus & pafsivus.
FflP Fud) Vu!va,Matrix. Indc adF^da^ Parere, & F<-
ding)Natu$> Partus
FftNlA Fudur> Acceleratio> Motuscelerrimus.
hYl Fuke> Alga vel Proje<ftum gramen, Famum vilifii-

mum. ItaEricus Spake> ideftprudens, nomen lu-

umaenigmatcinvolvit,cumhoftibus Ipeculatorcb-
vi a m ve n ret
i Eg heitefuka land ogfundit huerg^j :
:

Appcjlor Algarum terrltorium & nullibi inveu-

tumjNam particula pfivativa/>pra?poniturin no-
mmc Eirel>ur, ideo aitfc nonfaciIcdepra?hcndi:Sed
Reke proprie eft ora maris, vcl margo fretorum, u-
bi folentcrefcerealsar, atqjetiamappellieo. v ^
_ -
J
G.
P4BB Gabb, Ludibrium. Gabbadur> AdjYdecept*
n.g. :

AiiAK'Gaddan 3 n.g Muliebre capitegmen in infulis

Orcadibus. Jarl: S: Liltufydar firr" Ragna ad ey-
rendum Jynum afund Ragnvalds Jarllsfhun *var (6
buin ad hun hafdagaddan raut a hbfdegiort afRof
fahaare, og er Jarl faiettai qvadhann *vtjfulefia:
Nu\or Hlockumhuacka,bnakflrindar fierbinda^,,
skrydtf} brudur vid brxde^ bengagls merar tagle^j.

Ragna
jg
Lexicoh
Ragnam&Uti: Hier\aemm ad\uiyfemm&lltr y atfdt
Jier allt fem er y iui \etta er af Hejie enn ej afodru
Rofie> Poftea profe&a cft Ragna negotiorum caufa
ad Ragnvaldum Baronem, ita erat ornata ut in ca-
rubrum tegmcn , confeclum cx pilis e*
pitc geftarcc
qvorum qvod cum videret Baro hanc cdidit canci-
,

lenam. Incipichaxmulier occiput circumligare_^

feq; ornare iracunda &
fatua eqvae cauda Cui Ra
gna: Vidco vctus illud verum eiTc, paucirem inccl-
Jigunt,ut eft, hoc cnim tegmenex cqvodefumtum
cft , led non excqva aliqva Gaddur y proprie Sti-
mulus,Vallus, Axis. .

VAVA five FI*F G^fiveG/0/,f.g.Donum. UndePro

verbium : j4dfmagi'ofum y ditarc, & Gafadur y do-
nisornatus.
YAYAb AVvhk Gamal-jdldur y m.gStmvim. Egl:Atei*
;
rejtgur \ottefaudurynwum ad deya Kongdomefi- i

nrnn mcdjkmdy cngioraBundermadurannars Kongt

a gamal- alldre. Celebriorem vicloriam xftimavit
pater meus jn ditionc iua cum honoremori, qvam
fubditum effc altcrius Regis in feneclutc.
Wf/I^Jilt GamaUr, omn.gcn. Dclirus fenex^ SomAll*
ti Ferdalaugur i Gretlu : E$ var skadi ad honum \ui

banngiordiBnugamalar: Nil refcrt qvod dicm fu-

um obierit, ccepitcnim prae feniodelirare.
AA VAYERA dd Gambra, Verb. Jaclarefe. Hinc:
YAYbhlk Gambur y n.g. Vcrbajaclationisplena. Item:
Raupfialf bxlne umfang y funt Synonima.
V?Ah Gan y Pcculiare incantamcntum vel potius Dzmo*
nia ipfa noxia, qvibus imperant Magi & Saga*, ut
damna in ferant > cujus veftigia etiamnum in Lapfin-
nia dicuntur reperirn Gan & Gin antiqvitus pro Nu-
minchabita velut Grxci&Latini Ethnici Dasmonia
pro Diis colcbant. Undc inHavamalum: \adbann
\areinererad Rsmwn ^iemurenum Reiginn tgtnnu,
teim ed giordu Gin rctginn : Expef itur hoc illc ru-
dis,
 Rusicum/ 39

dis : qvum ad Runas vcntum eft divinas , qvas Gin Rei

gin invcncrunt. Indcj>:
YAH?AbFA<kGandalfar> Qui baculo magico fulti freca

& flumina fine navigio trajecerunt. Item-j:

F4KfRfl Gandreid, Magicumiterveltransvolatio. Le-

giturinNiala, vifumfuifleinaere eqvitemceuCen-
raurumj glauco veclum eqvo iguivomo> hacc &
ftentoria vocc cantafl2_j>i
Eg rijd Hefle Heheg <vorda:
vaUdandc^
*Vrig toppa Uls
EUdur er i endum eitur i midur
Suo erufiofa radfemfare kefli-

Interp^r.tio hujus metri ita habet:

Eg rijd Hefle Heheg vordiis, id eft: Eqvo Vehor per
viam lcrhum vcrfus. Sicdicimus: TJedurvorda >>
Straumvorda: qvod verfus ventum Vel vim fluctu-
um tn ftavi eft.
*Vrigtoppa> id Firmifsimam jubam habente. yfdri-
eft ;

ga eft motare, citare in gyrurru. Toppe, Antes ju-

barum fcd Vrigtoppa eft q: immobilis juba antica*
j

nimirum crTrontem eqvum indigitat.

IUsnaldandi^ Malum adportamo.
EUduf eri endum^ Ignis utrobiq,* per extremitates. *-
'

tur i midur, intus veneficium > virus.

Suoemfofa radfemfare kieflt, Feftinat frlous vi , velutfun-
da ruat. ^ettafagdi Gialti SkeggtaSon ad VAri
Gandred, og mundi verafyre flomm tijdendum:
Hxc eorum prudentifsimus fenior ajcbac efle Gan-
drid, & rnaium portendere nec fefellit eVentus.
A Gan defumptum videtur vocabulum iftud Ga/dur,
Magica incantatio& necromantia , q: GaneUdur fi-
ve Gawvoldy namper eamartem ignicis fpe&ris lar-
*
dunt Venefici fuos inimicos. /

YAYVAhAAA GangaBad, Luclari forcicer. \ti&z>At-

gangur^ Summa virium intenfio.
F^RfcftA Gardrtr y rn.g> Gardsingtt\h:Ptxdi\xm*, Pro-
verb.
40 Lexicon
verb. ^idgioranokum wel afgarde : Liberaliter &
donis ornatum aliqvem i fe dimittere_?. Gardur
etiam aggcrcm notat Prov: juris. Gardur er grarfr
Aggcr cft vicinorum reconciliatio.
na.fiater.
F-fRBhA Garpur, m. g. Vir magnus, elatus & ftrenuus-
\orbiom <var garpur mikill og bafdi magtmanna un-
derfier: Thorbernusvireratelatus,acmultos ha-
buit fubditos. Indoi
YARfthYAfthk Garpskapur^ Strenuitas, Audacia_!>.
F^RhKFh/R Garungm> m g. Facctus. \efiemadur uar
umfangs miYtll og mefte garungur. Virhiccratdica-
culus & facetus nimis*
FJPFRtFK Gedfre^n , Animo acer. Ged n. g. Indoles
G^W^r g^r^^r,bonaeindolis. Gedft6r,mfr,
3<

gnanimus. Gtdlegur, Formofus. Ged/iyggr, Sto

machabundus.
FIIFA Geigur> m.g.^/giingen. Cafusfortuitus-tucurri
unus telo pctitur alter vulneratur. Rogu:J: Nu er
maiadfatttB-b/adendur b/eipe skyda yblunmsadur
geigprjie unnin: Confultum eftfimultatesdepone-
re, anteqvam majusaccidat infortunium.
Geigur,gagw y ctiam Adjecl: Importunus, Intem-.
. peftivus-Nocrvus*
M4 FIIF4R velYAYAR \ad geigaredagagdr, Verb.rer-
tiae fere perfona?, d: Scopurn nbn collimat. Greti:,
Spioted getgade a flugnum* In volando obliqvo cur*
(u fcrebatur hafta.
FJIKFf GeingCy ng. Prxftatitia > Vel fccunda fortuna
YWA at Geipa, v. proprie eft hyperbolica effutirc?.
Raud : \: Leggid echitrunad ajlijkt Herra \o eggei-
pa margt fyrer ydur< Non habeat fidcm Rex,
qvamvis multa hyperbolica proloqvar
FIIR Gcir, Vcrutum vcl rromen gladii in mucronem a-
cuminati qvalem defcribit Tacitus dc moribus;
Gcrmanorum; Haftas vel ipforum vocabulo fra-
. meas gerunt angufto

&
brevi fcrrq> fed ita acri, &
ad

\ .

RuKICUM. 4,

ad ufum habili, uceodem celo, prout raciopofcit, vel

cominus, vel eminus pugnenc. Nomen eciam virile
eft FilA inIflandiafreqvens,exeopercompoficionem

alia multa faclafunc, ut FilR&fRM Garhardr, vul-

goGerhardus, qvodpilumacverucumdurum ac rigi-
dum notat. Sic Yi R^HP k Qeir- raudur^ Pilum ru-
I

bens & rubigineinfecturru. FiIR4MF/k Geir-thio-

fur> Pili fur. FtfRMN>4A Gctrholdur ,malc Gyral-
dus, Pili tenens. FilR bAYA Gcirlakur> Pili ludus.
FilRYA Gcirman, Pili autveruti vir , fev pilo veruto-
qvearmatus vir,in pluraliFilRYiKK Geirmen,fcv Gcr-
mani. Hinc cnim traclum effc Germanorum nomen
cxiftimatM.BrynolphusSvenonius, Auftralislflandix
Epikopus eruditilsimus, in primo pcriculo conjecla-
neorum in Praefationem Saxonis.
Hinc etiam ortum traxit F1IR4 bellum autpugna, qva
vocePoetaejamfolumutuntur. SicEdda: Orufta hei-
tihiUthr ogRimma^gauU oggeira. Jruitetiaro Divaqvg-
dam bellica, ftragis arbitra qvse Qeira diciturSaemun*
doinGrimnismalum,Sturlafonioinfcdda.
FiR Ger, Cupidtim, avidum, voracem notat, utpotc
qveminhabitec FiRI LupusOdini Dei.Septencriona-
lis,qvem Domintim carne& cruorebellocaeforum pa-
fcerefingicEddaexGrimnismaaliSamiundi,FIR^ AY
PRilM Htek YMAXmk Geram & Frecam pafcic
Deorum moderator. Vocantur etiam Odini cancs, de
iisadum a nobiseft in Explicatione Epiccdii Regncri
Lodbrog Crakomalum qvibusdam diclo;
YIRA YWYYAY PMF4 M
FIM4IKF AA\>h\ WFI.
Gerae (Lupo Odini tradidimus cum copiofum
) hofpi-
tiifumptum per iftam caedem. Hujus vocis fignifica-
tio poftea tranfiit in derivata ad cupiditatem indican-
dam,ucFWRUKlibencer,}F FIRMH4 cupio,Fi-
ARV cupidus,ftudiofusejusrei, cujusnominipercom-
pofitionem addicur, ut JllRFi^MRK viri cupida. M-

 Lexicont
42
ii I ' 'I ^m i i n
FMRK> doliftudiofus* Ab hacvoce etiamperappo-
fitionem varia fluunt nomina propfia, AHYUL Mx
geir fev pilurn MRKPfLk Arn-gen > foci pilum, >MI^Y-
FHA campi decretorii pilum, jam Holgcrus&c. Vide
pcriculum primum Brynolphi.
FilkA Getfarij f. g. Graflatio^ Tfergangur, magis ufita-
c
tatum; VoluJfia; Geifar etmtutdalldanara >:

Ignis graffatur per leculorum marginerru. Gei/iur

Adjecl. Celcr. Item Geifilcga Adverb.
FiM>{ Genta^ f g. eft Ancilla pr^grandis. Hinc vetus a-
pudlflandosParcemiaqvando opus ancillarum tar-
deprocedit: Huad Ijdur grautnum genta? Quid
proficis pultem coqvendo ancilla_??
/

FJRF4 Ai leu PiRivI/K Gerfar edur Gervar, pl. n. f. gen.

(Ornamenta)Resfuntartificioseconfeclafiveconfu-
j tx five fabricata?. Gerfemar^ Clenodia, ejusdem fe-
re fignificationis.
FIM ad Geya, v: Latrare go n Pra?t. per f. ieir heyrduad
,
i

Rache gp i fxfar urdinne : Audiverunt latrantem ca-

nem in fcopulofo littore maris.

FliFiK Gi&fur ,0.. gtefsgUft , Placidus,qvi non facile

irafcitur. Atle var manna gufa/lur vtd hann lyka^

de huorinn manne: Atle erathominum manlvetif*

fimus, cui cum fingulis bene convenit.
FMFWM/k GiafmiUdur\ Adj.o.g. Largus, Munificus*
Item Giofuli) StbrgtofuU^ 6r afjie & orlatur Synoni-
maJ*
YllhARik Gtefiur^ Hofpes, advena. Item Giefihoman-
de * aut Giefigiafare Hofpes acti Vus ad \yggia gy- :

fiingy Hofpitio frui$ Gefleifimm, Hofpitalis,

FII^MA GiUdur, o. g.giUdy giUdt> Cfaffus * carnofus.
FMR^hFriM^ Giorhugull, o. g* Circumfpecius, ab Adv.
gibr exac3ius > &
hugult confideratus, animadvertens,
FMRM Gior/a> Accurate
FMRKIKF^A Giorningar, p].n,m,g, Artcs magicaej qvae

etiarn,
 Runicum. 4j v

etiam dicuntur FornesYia^ (q: antiqvitas) Kinge,

Jidlkinge;ldctru.
YlHMatGi/la> Verb. Dareobfides; Hinc Gijlar oggif
lingi Obfides: Oppignoratio.
YlHblhYAA Gtflmgar, pl.n. Inqvifitiones. Adfetiagff
lingafyrer mann : Struere alicui inveftigatores*
FMM G/adur, o.g. Hilaris. GladlMur^ Gledemadur^
Gladlyndur : Laetus > jucundus , facetus.
FHBY^KMF/R Giepmannlegur > Is qvi neqvam videtur:
aNom.G/<e/w> Facinus, Crimcn> Scelus GUpa*
madury Neqvam> Sceleftus. i

. FMYYi Glamme > Stcntor Garrulus. Havamal: %)eit

,

ogiorlafa vtid verdi giflir> 0 hmm med glommum

glamme: Ncfcit conviva objeclus, fi cum garrulo
'

garriac
YWY&G/amrfivcGlamur, n.g. Pragor. Unde Verb:
G/amrar, Fragor excitatur> vel ftrepic <

YtAhA Gianar yScrcnm Inde Glant^ Fulgor.

YbABAad Gldpa> V. Intcntis oculis aliqvidafpicere.
Y.bAhYAiGlaumMr, mg. Glaums ingenit. Hilarltas, Jo-*
cus: HincG/^wJr^fo>dicituramnisinNorvegia_j>
ob ftrepitum fic dicla. v

YHlh Glens> n.g. Jocus. Alglenfa, Jocari verbis> vel

circumloqvi. . ^

FHtMG/?#w>fg. Joco-feriutru. Gletteliga 7 Amaru-

lente. I

FMfiBA GliupuYy o. g. Triftis five Pufillanimis. Iterru:

Hryggun . .
'
<

YMAk G/<w>pl.n. m.g. Chyrothecaepelliceas. lOrms

Sogu: Nu eru hier gloar er eg vil giefa herfylger
fu nattura^ \eim verdur alldrei aflafdtt fem Ya he-
furahondum: Ecce chyrothccas tibi dopelliceas,
qva*ejus funtnaturae>ut nunqvamdeficiant vircs il-

lis,qviinmanibus gcftanu >

FM44 G/o^^n.g.Specicsfarcasmi. Egglotte,\cxb:$ub-

rideo,
f2 FKtttf
44 Lexicon
YVWAadGneja, verb: Eminerc. Hanngn&fdi ofarlega
vid Rtfrid: Eminebat usq> in culmen domus.
VhAM dtGnapd, V. Altum fufpicerc. 1 Grettlu N:lagde
hendurnar upd \uertricd oggnapte fo innar jfer:
Manus fupra trabem pofuit, & in domum profpc-
xit.

F-KUU Gnipa, f.g Rupes vel mohtis cacumcru* Gnupnr

Idcrrn
YMtt Gnbtt, Copia. Gmgd feu N&gd Synon* Qrd-
gnoty Eloqvcntia.
FRithKFiR Gradungur m. e. gradungs in gen* Bos non
,

caftratus. Codex: Grddmgufertuxdtale: Taurus

numeratur incer boves caftratos> donec trimulus in-
cipiteito.
YRAVrfo Gtdftok ipt.n. h. g Inftrumenta folUlia.
FR1IB& GreipuT) pl.h. f.g. propri^ interftitia digitorum
inmanu proipfismanibus. Grctl: Uethannsopa
&eipurnd?um eignerjmabbenda: Expilabat poflef-
hones Rufticorum tenuioris fortun*.
FRiYYl Grcmey f.g. Dcorum ira> fivc Godagreme^j.
God enim Idolum, gpeme ab Adjc6i. grdmur } Ira-
tus. Grclflegur q Gro/legur mityttegur Adj. Magni*
:

ficus vcl Formidabilis.

FRHHJrMBA GrejsVdpur, rtt.g. theptia,tgnavia> <4fgrej
hunduty qvod canem fccminam fignificat.
FRIP Grid> g.gridanna in gcnit. Induciae vcl pax
pl. n.

ccrto termino deftinata, ejusmodi Gnd fivc indu-

cias folenne erat inter veteres dare & accipcrcin ma-
gnis hominum convcntibus ut qvilibet in comma-
nendo&remeando adpropria iccurusclTe pofTet; ta-
lium induciarum formulae cxtant in noftris antiqvita-
tibus: Vulgaciisima vero cftilla, qvaectiamnumap-
pdlatur Hafursgridi cujus hxc crat occafioy
Erat interlilandosoIimGrctterus qvidam Asmundi fili-

us, genere& multis eximiis facinoribus peregre& in

patria clarus > vir fapiens, fcd for tunae iniqvitati nimium
obno-
 RUNICUM* ^
4J
obnoxiuSjisab hofte potcntiorchaudjuftiexilio muk
clatus* irt iflandiae nihilominusdeFertis&abtconditis
locis usq; m annum vicefimum fe continuit, interca
temporis folitaria? manfionis pertxfus adludospubli-
cosj qvi in provincia Skagefiordenfi H*granesd\tect*
iebrabatur>vcnit,pannoruscj;neagnolcereturpropefc-
liqvosinter tabcmas iedit aderant& haud pauci Ma-
grtates, qvi in caputejus conjuraverant;qvi a.ludis nia*
xime prarfuitThotberno vocabatur^vir clamoFus & Ve*
hcmcns,hicqvcm)ibct arreptum humeros nolentem
voledtem ad luclandum c fede pcrtraxit. Iri ifto luden*
tium agmineerantfratrcs duoadeo robufti, ut non itt-
venireturqvicumfinguliseorum nifi viclus inarenam
deleendefet; ccepit igitur Thorb: diligentius cifeum-
fpicere&multitudinem luftrarc, tandemq; adGrette-
rumjnterextrcmos Fcdentcm pervenit& apprchenfum
uti reliqvos crigerc conatus im-
eft, (ed ille inftar faxi

mobilis manfit nemo , inqvit Thorberno hodie mihi

;

tam gfaviscxtitit; Ecqvodtibi nomcncft? (Namfacics

ejusberte videri non potuit) Gcftus vocor, inqvitGret* G'ftm H'*
terus * Eris hofpes aceeptus* ait alter, fi luderc Velis & * ^*
iuclari* Uthomoperegrinus>fpeclatbrhucadveniin*
qvitGeftus) ttonlu&ator, UrgcntcacriusAgonothcta,
pacem fibi (tipulatione manuum dari petiit Geftus,
priusqvam ludis feingefefct, qvod ignotus eflet & in-
ter ignotos.Huic Gefti voto primus annuit & annuc-
realiosfecitvirqvidam magnae authoritatis difertus&
verbofus nomine Hafur, oi caper: unus ex Gretteri
cdnjufatis; paccmq, deinccpshac qvae fcqvitur vcrbo*
rum dotabili formula conftituit.
Hierfet eg grid allra manna imillum einkcmliga
ad tilnefndum Yefium fama giefle er bierfitur> og adun-
derskildum ollum Godords Alonnum og Bxndumogjb
allri al\jdu ungra manna ogvopnfarra^
jfeg og aller
bierads menni Hegranefiiyngi eda huadan huor erad-
iominnnefndramannaeduronefndraj Handsotumgrid
F 3 og
4^ Lexigos
_j^ MWM^iiimi^ 1 -
i i r riiin AHM
1
i ' ~-

-
ogfuUann frid komu manne hinum okunna er Gtefiur
: nefniBj ttl gamans og glymu til gUde allrar til hiervt-
Jlar og heimferdar huort *r hann \yrfte adfaraa J0ge
edaLande eder flutuinge , skalham hafagrtd i bUum
Jiodumnefndum og onefndumyfuo Jemgifem hann \arf
- tilheiUrar heimkpmu ad hoUanwn gridum og trygdum ,
fet eg \aejk grid fyrer os ogvorajrmdur *vme og *ven-
-
Jla-mennfuo konurfem karla \yjar og \rjla>fvetna og
Jialfradis mennjfiefa Gridnidungur er grid rijfur^ e-
: dur trygdumJftUer Rdaur og Rekinn jra Gudt^ ogho-
dum Jldonnum, txr HtmnaRyki ogfra bUmiXMds
- Helgum og huorge hafur manna a miUe> ogfkfm buum
ut flamdurfem menn vtjdasls varga reka > edur Qhrtfl-
mrmenkyrkiurfekia> heidner mennhof B/bta EUdur
- Bremuryjordgrar^ m&Ut Barn mbdur kaUar og md-
i der mbg fi&der , aUder EUda kinda, S^ip sfyridur > skiU-
-
derblika> SblskynafumarSniblegguraLand^ettayum
\ *vrtrar ubt yflnnur styidaryfurd vex, 'valur flijgur vor-
r iangann daginnogflandi honum beinn byr mder bada
*v*ngi, til Himm huerfur y heymur er bygdur, vindur
*veiter vatn til Stbar, karlar Jtorne Sa, hann skalfyrrasi
- Vyrkiur ogKiennemenn, heydwnahde* ogheUa* Hm
c heim huorn neyna Hetvyti **j* i Nu skulmu *vier ve~
ra satterogfammala buorvid annamn huga gbdum* i

- huarfem *vierjinnu>s, aJiaUi edafioru, sfype edur skyde ,

-
Jiord eda Jbkle, t haje edur a heflbaki , fo fem vinfinn
2 huorfinne , edur brodurjinn a braut hitte, Jafn sattur
l huer vid annann fem Sonur vid Faudur eda Fader i>id
-. Soni Samfbrum oUum, nu leggium 'vid hendur faman
og aUer 'V&r oghbUdum *velGrtdin og oU^efieOr&to-
* lud irygdum at uitne Guds og godrd manna og aUra
i

feirraer ordmijn mega heyra ogadnockru ermrjhd-

c ^ dur.
H*C Verhtenut reddita ftcfert habeM.
Hic paccm iincfo inter omncs homincs > praefcrcim
i nominato hoe Geftero* qvi hic fedet 3c lubinrcHedis
ctiam
 Runicum. 33

ctiam cunclis Nomarchis> colonis & omni vulgo juve-

num armipotentum, Ego & omncs provinciales iri
Hegra-Nelenfi foro vel undeqvaqs qvis advenit, No-
minatorum virorum & non nominatorum fpondem*
(conjunclis manibus pollicemur) inducias & plenam
pacem advenseignoto,qvi Gefterusvocatur,adjocurri
& luclam & laetitiam omnem (exercendam) ad manfio-
nem hic & domum remeationem, aut qvocunq, opus
fuerit ire mari vel terra aut veclura, habebit pacem in
cunclislocisnominatis& innominatis qvantum indi-
getad integrum ad fua reditum pace fide praftitis; &
Has inducias pono pro nobis,noftriscognatis,amicis
& affinibus tam foeminis qVam viris> ancillis (k iervis,

miniftris&fuijurishomintbus,fit faediperda, qvi pa-

cemhancviolat& fidem datam corrumptt,rejeclus&
cxpulfus a Deo & omnibus bonis ex Regno coelorum
&abomnibusSan(5tisDei, nusqvam habilis homines
inter, tamq, (Late) a" cunclis eliminatus qvam latifsi-

me homfnes abigunt (aba<5hs vellent)

feras crudeles
autChriftiani templa vifitant, hthnicidelubra colunt, *$rf
ignisardet, terra vtret* loqve s infans Matrem appel-
lat>&materfilium parit, vulgus focumaccendit, na-
vis ferpit, clypei micant, Sol in aeftate fplendet, Nix
prcmit hanc nationem hyberna noclc. Finnus percur-
rit (aliqvis cx Finnis, qvi corpus exuere fic Iate cir- &
cumvagari putatur) faguscrefcit, &
ralco Volat verna
die (qvx nimirum longifsima eft) fpiret ipfi direclus
vcntus fecundus fub ambas alas, eoqva ccelum fugic
(a confpeclu fub Horizontem ) Mundus colitur, ventus
ducit aqvasad marc, Agricolaefemen (eminant(femen-
tcm faciunt) is procul efto aTemplis &facerdotibus,
Ethnicis A fylis domibus & antris Sc a mundo qvoli-
, ,

bec nifi inferno Nunc erimus reconciliati & confen-

.

tien tes ubicunq; convenerimus in monte aut littore^j

,

inNavi Navtis,inTerra fivcnivcinaeqvoreautfu-

vel
pcr eqvidorfum, qvafi amicum qvilibct invcniac, aut
fra-
 Lexicon
iratrem in femita obvium habeat, seqve concors qvis-
qve cum alio ac filius cum patre &
pater cum filioj in
communibus itineribuscun&is, jam marfus co njungi-
mus Tu&egoGefterej&nosomncSj obfervemusq;
beneinducias,&omniahaecverba, prolatabonafide_?
tefteDco & bonis viris omnibusq; eis, qvi vcrba mea
audire poffunt & aliqvatenus propinqvi funt.
Uta. hujus Stratagematiseventum obiterattexam,
Gretterus depofitis exterioribusillis pannofis &laceris
exuviis in Theatrum prodiit, & ab omnibus agnitus
eft,liberali uteratforma, heroicocorpore,magnitudi-
nereliqvisprxftantior ; ibi adverfarii obmutefcere pu-
defieri&varieaffici: qvum hoftcm in manibsu habe-
rent; fed Gr.illos Rhythmo delufit,cnjus hocfinaleeft:
SfcUd bilar crd ad haUda afdrojlafur afhafre.
Fidemdatam nonfervant. Defiit nugari caper; qvod
adhuc in Proverbio ufurpatur, qvando loqvax aliqvis
rationibus convi&us obmutefcit (Afdregurflafur af
Hafre:) poft ludasadeo ftrenueabfolutaS, utnerobu-
ftifsimi ilii fratres^qvorum uterqve duorum fortium
virorum robore pollere dicebatur,ambo fimul Grettere
prxvalere non potuerinti ad fuum propugnaculum
obpacisconftitutae Religionem liber rcverfuseft. Cu-
jusideomeminijutappareatqvam fanclepacem datam
fervarinc illius feculi homines , & praeter intentionem
caufe ctenim cur Gret: fublatum volueruntMagnates
illiharc erat, qvodillisannis fui exilii in infula qvadam
(T>rang&y) finus Skagafiord fita,& ob faxa praerupta
undiq; nifi uno in loco per icalas, inaccefsa cum fratre
Illugo fe contineret & tueretur , ut prepterea infulae po
fcffores, qvorum praecipui erant vicini primorcs Gret:
tunc in confpeclu habentes omni ejus utilitate carcre
cogercntur.
FRlf Grid etiam pro vitadata. Sveirnjarl i Qretlu: \o
nenne eg eckiadbriotafologien} ad eggiefe GridYcm

fem
 RuNICUM, 40
fem olijfis eru uerder: Legem ica non violabo, uc e/us
vhx parcam qvi fuppliciftmmeruit.
FRiPKIPI^FHA Grtdntdtngur^m. g. Frangens pacenut,
Fcedifragus.
FRIPT^iPriii Gridmadw , m.g. Famuliis. YRlWAhA
Gridkpna Ancilla, a GrtdScmadur (ev Ifena; qvod
fub praefidio & pace fui heri vivant. / Qrms Sagu:
Storolfurfendi Gridkpnurfynar ad raJ^a Ltdna: Mi-
fitancillas adcorradendum defe&um foenum, (qvod

Ltd donecdefeclum jacetin pratis:). Ancilla

dicitur,
etiam dicicur^r/W^jqvod eftdiminutivum &Gr?d~
\ona >

FRIB Grip^ n. g. Violenta apprehenfio aut rei ahcujus a-

blatio,averbo eggrjp<> arripio.
tRIBA Gripur, m.g. grtps vel grfar in genit. Afmen-
tum , Animal aliqvod ex grege. Item Gripur dicitur
pretiofa aliqva res, clenodium , qvod & dicitur Djr~
gripur, Godgripur y et/am dicitur A/lentagrtpur', vi-
defuolocoiub licera M.
FRIH Grjs m..g. Pullusjuvencus, SuUm maxime.
FRmiFM^A Gryfefldur^o.g. Infigni robore praeditus a :

Gres^ qvod cum^roj? germanorum convenirevide-

tur , & efldur^ robuftus. Vel potius ab ^pro: Grjfi:
Aprugnus.
YhWAUAiGudfadeV) Gompacer.
kh GJS3 Verbum feretertiseperfonae, flagrat, Gausm
atgiofam Infinicivo. Hann fa \ar
Praec. flagravit,

elld allmtktnnupgidfa^ Viditignem efflagrare, qvod

alio verbo dicitur Flograr eadem fere Etymoldgia-?.
Icem Gjs nomen n^g; Ludibriunr*. Kongsmenn
gtordu ad \cfiwmtktd Gys: Regii Miniftri magnO
Ludibrio iJlum exceperunt. (Vidc^Ddrus^ap.)

H.
Ml Haad y n. g. Ludibrium. IJddgiam^ Illufor. Hjtdnc
Illufio,

G fflrj^
5<> Lexicon
^Wl^lhYik H^ilhiugur y Gibbofus, ab H&kiay ideft>
GraDx.
*Aftb ii&lh Calx pedis, inde HMdrrfgt faty Veftis talaris.

Inde_y:
^MRHPIKK HMreiginHy Tardigradus,
*>lfl^ i&#etiam Vidua feu potius mulier orbata mari-
,

to; qvi fi adhuc fic fuperftes , ob fcelera exfulat. Iri

Grafyg/t.
Mi"tA Haftd y Pdriculurh. Prov: Tventer i b&ttu buer-
re:' Unum ex duobus illi fperanduimqvi periculurri
facit > finiftra fors aut dexcer^J.
MFA Hagur Adjcft. Inarcefabricadkrlcus* &g^reciam J
(

Subftanr: Commodum. Prov^ Gemgur upphagur

bans y Cedic illi eommodius. Hagur omnes res
propriae dicuncur.
XAhVftMA Halfvita y Semifacuus.
XAYARhYh^Li Hamarskute y Saxi ancnim. Hamaf y
Saxumj;
WTMPA Ham/adur y o.g. Manibus &pedibus trunca^
tus. Egla: Sum er voru hamladef d boridum ogfd-
tunL^ y o: Manibus aut pedibus ampUtacis impediri
funt.
XAYAhf dt HamaH y verb. Vtde fupra Einbamur y Prae i-
ra fiireris, furcre, furorecorripi.
^MYR^Y/R Hamramur y Prae furore fortis, Inde Nomeri
Hdmreme y n.g. o:Taiisfuror, fc.debacchantium.
jMYhiMMK Haynjiohn y Sqvalidus > MacilerituS.
:MK4>iftUMR Handarjadar y tti.g. Extremitasmanus.
*>lk4MflF>{R Handlaugar y Manuitm lotibnes.
*>JkMRHR Hannyrder y pl. ri. f.g. Artificiofum. IJar/a
Sag: Adefckid vargiofi med mihlurri hannyrdum y
Vexillurn faclum excellence manuUth opere_3.
*/[BB Happ y ri. g. Fauftum y Felix. Ohdpp coritra* Irifau-
Oretl: Kbm \at afami med \eim dd \eif mundi ei

gwrabappjiltadOhappe. Curnillisconveniebacqvi
fortunam fuam iri infortuniimi covertere rioluerunt
fclfr-
 UNICUKS. 5L

MRMMfcA Hardradur-y o. g. o: Crudclis. Hardmdi

n. g. Crudelitas, durum facinus. Hardur* Durus,
& Rady Conciliura. Helgi htetd^or tilhardrada
Invocavit Thdrum in aggrediendo dura & ardua^.
Hardgiedjadur, o: duri animi. HardbyU, parcus cr-
ga fubditos vel familiarru.
MRPMTHKK Hardfteimiy m. g. Cos dura & afperaj>.
MRHHTf Hareifte> n.g.VbdferatfoqvalisfoIeteiTecon-
citatae plebecutae aut ebriorum. Vardaffefitomi-
kidgamau og hareifte- Hinc orta eft magna lartitia 8c
turiiultus. Ab har altus * & rauli vox.
MRY Harkj, n.g. Tumnltus.
&iHF! Hdsfte, ra.g. to^ in genit. Periculutru Has{a-
famlegty Periculofurru.
i^hM MM^ at Hafta voU) Vcrb. In aciem provocare_?.
He/lefteingur vocabant perticas corylaceas, cjvibus
iocum duelli circumvallabant vel cingeiDant.
MTA Hatur n.g. Odium, averbo eg /k#^>odiohabeo.
iAhAtt Hdvade,m.g. Strepitus,Fragor qvalis influmi-
riibus impetuose proruentibusv
^HM Haudur<> n*g. Poeticum vocabulum tefram figni-
ficans j qvafi folunL^
*>IflFFf Haufge y m>g. Omne ponderofum qvod ingra-
vat. Inde dicitur Svefnhdfge^ levis fomnus.
XAhYA ikkifk Hauga 6'ldur Ignis fatuus qvi apparere fo-
Jebat nbclu > fupra tumulos, ubi aurum aut argenturri
abfcondebatur.
MhFiR Haugur, Sepulchrum five buttum multa mole
congeftum&exftrudtum. Inde: *

MflFBhl Hdugbue> m. g. Defunclorurn Maries tumulos

illis exftru&os irihabitantes. Inde dicitur Haugbuak*

tur, Monticularum literatura^

*lI^M-4RiriFA Heilla-dnugur, omn.g. Felix. $orl:
Spabie i Qretl: Og grimur ermier huorfu heiUa-drith
gur hann er 3 eda giafumadur : Nelcio an hic in ho-

G 2 iniflciti
 LexiCON
^2
- -" ""'"_'
"

minem felicem & fortunatum fit evafuriis. Ab Beill>

id eft, Pelicitas, Pfofperitas.
^H^RiH Sahumconfilium. /7<?*#f.g.Sal 9.
Heilrade, f.g.

#Ur^iYlM Heilfmide i.g. Caridoo Beillmadury Homo

integer, Sincerus.
*}IY>R#TT BeimdrotU Domeftica familia.%
^HYTili Betmtururafriettum y o: Inveftigationes pecu*
dum dum ex palcuis cogregantur, qvx diffimili mo-
do contihgunt, ad heimta*, o: poftulare vel attrahere^
^ilK Bein, f, g hetnar in gen. Cos mollis & plana. Item
Betnarbryne > idem fignihcat. IKnitlinga Sag: Ba-
raldur Sueinn Ulfffonarfon f Rex Dania?J *var madm
kter/atur yfalatur > einli/ugur 3 ej taladuir a ^yngum^y
urdu adrer mtbg ad hafa tungufyer honumy /tjti/Jvar
hann atcfvdda madurum\ater\urfa\otte; Einginn
'uarhannbermadury hagur vidfol^fiod /tjttljttorn
afhonumyformrhubr ^mframmer <villdi 1 Landi-
nu: Daner kdUkdu hann \ui BaraldheirL^ id eih
Haraldus hepos Svenonis Ulfonis, vir erat qvietus,
paiiciidcivus^mahsfolitudinem, nullius eloqventix
4
inforojaIienaiihgvaplerumq,*ufi3S,iniisqvaepubIicl
commod^ fpedabant pafum ihfignis* bellator nul-
lusjcrathumanusefga fubditos,par nott efat fegimi^
hi , qvivis prO lubitu egit qvod voluit. Hinc Dani i-
pfum vocabaht Hafaldurn Bein>o: cotem mollerrh
*}lBTTIKIvflF/R Beiptmtnnugur > Irarmemor, tenax, ab
Beipt) Fufor, Scminnugurymemofi
^MtfRVik Befoerkury m. g. Morbus lethifer: Dicitur
& Banafotty iethalis mof bus, ab Bel LethurfU;
*iKM ddBenda x AiTeqviyfo^Prehettdefe, qvafifna-
nibuscapefe. Bendur^ Manusj inpltit tiendurjtj-
naradvericu^y Pfov; Vitaffi defendefe_r;

^lRHMlTA Herdelutur, Ciirvus hurrteros. Herdebreid:

Notabiiisfhonsin Iflartdia_?.

*IRl>*MriB Herdb/dup, n.g.Expeditio* H<rr 3 MilitiUj

Wervfienfiy MiHtcs, Hrajp* Clamor militariSi Egjt
Jbfit4
 RUnicum. ^
Luftu \eir up berope og lietu b/afa berblaaftur: Cla-
morem milicarem excicafunc, &
elafsicum cecirie-
ruhc.
*}RflJRFf Hervir^e jQedes* Heruiig^ CiadeSi Herstyr
o g. Bellbnxftiius
MHTXbllti Heflahng> Oftartaeri ecjvorum, Eqvoriirft
pugna. / Gretl: Um
vorid 'varfett hefta\ing alaii-
gafit : Verho tempore ftatutum eft cercamcn ecjvd-
rum iri ccrmarum planicie qvod & didhim erat He~
fla at : a verbo ad etiafaman fp: I ricitaf e , adigere e-
qvos ad pugnarru.
&1 1 Hey ) Foehurru. Hey{/eggie y m
g. Cumulus fceni 9

(q vod & d ci tu r HeykumL) I Orms Sogu- T)uftakur

i

fagdi: ut i gardinumflanda ij beykleggiar, annarfio-

grafadma, enn annar tueggia ogvel tjfadma d \y-
ckeog \ui n&rre hatt: Dufthachus dixit, ih area duo
funtcumulifceni>alcerqvatuorofgyorurpialcerduo-
rum, eciam qvo ad cfafsiciem &
alcicudihem duorum.
Refeftaucem HiftbfiaOrmeri,StbfblfumPattem e-
jus iri afpefa qvadafrt hyeme foehi ihbpiaiabofafle_j>>
mififie idcirco filium Orm
ad vicinum fiiutii Duf-
< Pacumutfcenumemeret^ Dufchacumvefoveriaiehe-
gafle, fed tancum gfatis dedifleqvahtutii iemel fefre
Orraerus poterat, huhc deniqVe reftes prasparafle*
&
& utrunlcj; cumtiluffi fpeclarite admirance Duf-
thaco uno onere ad domUm paternarfl abfpbf tafle >
- Tunc temporis Of rfierus qVatuofde^cim aut circiter;
ahhorum fuifleperhibetur> porrd feptehriis fof tifsi-
ftios viros robore vicuTe; foftifsimus deniq; omni-
tim iflandorum qvi unqvam exticeruncfuifle dicituf.

Vide Afc
%\\X Heya> Verbiim* pro excercere, Hade in pneteritb*
Roiland bade Bardagann: Rolandus prxlium excef-
cuit. lh metfb antiqvo.

^IBJH Hibylej /Edes. Hibylaprudurma4ur:Quilrix-

dibus luis pfobus & hilaris eft.
G) *IYIK-
 ^

J4 Lexicom
jjHYIKTMvF^ Hmuntungl n.g. pl. n. Aftra> utSol> Lutia &
. qvaevis Stellas.
fclKHiRrirrKi Hindurvitne , n.g. Res nullius momenti*
Item WindurkifcL^j-
^lfePYIKK Hirdmenn, Aulici. -jEg/; Af ol/um htrd-
monnumjijnum ^virdte Haraldur Haarfagre mefi
-

Skatldfyn : Ex ommbus aulicis (uis maximo hono-

re affecit Poetas iuos Haraldus Harf.
*MT>f H/^jVerb: Parere, obtemperare_?. \evr-qvar
duBbans bodehUjta mundu^ dicituf aM^vel blutur*
Res qvarcunq;, nuncmagisin udic&adblyda, Obe-
dire, H/ydne> Obedientia. Dixerunc fe conditio-
riem fulcepturos.
*HAR Hlyfar, tg.pln. Arma,(potifs:munitiva.)
*MRI H(yre m.g. Frater.
*MF>I At hmfa > Verbi eft >Strenue {cyphos exhaurire_3.
- Hann hnyfde afborninurJLv zcu&vk cornu,, Dicitur
& Knifa eodcm fenfu.
XhllhlYAi Hniejigur> m.g.five H^^Sgn.g. Genulabatio
vel Lapfus. Sumitur & pro diminutione vel exina-
riitione_j>.

XhhhYJhl: Ad bnuska&> Verbt Manibus pugnare_?*

Inde Hnuskan, f.g. Agicatio > ConcufsiOi
*WW6gg y n.g. Verbercu;
*4=FMFi Hoglyfe, n.g* Commoda vite, qvafi Haglyfe:
Inde Hogvary Manfvetus.
MFHKFi Hbfdinge y m. gi Capitaneus vel Primas aHo-
rum , a Hofud> o: Gaput.
#^U HMduY) m.'g. ^Wafr in Genit.
erfafem hefur at
: erfdum tehjd odulepter Faudurog Adodur> defin:
Vet: Leg. Qui haereditario jure pofsidcc prasdia, pa-
terna &
maternaj*. Ufurpatur fepiufcule, Holdur
qvod & denotat viduurru.
i bue-i

ti&bb HoU, m.g.Collis. H6l> Gloriatio. Hokjmunerj

Triumphus. AbHoln.g. Cdmmendatio laudato-
ria , & munir Affeflus.
 RtiNicuM. 55

*$bYl Hbhneyhdma ih gehit. im.g. Ihfula mari aut fta-

gno circumflua. Itcm qvivis Ibciis cifeummehfus
,

Atq;ihdcj>:
fc^YA Holmur^ holms in geh. rn g Spacium in cj vb pii-
giles dimicabaht. Holmgangd f. g. Singulafe ccrta*
men. Ad gangaabblm; In areham defcehdere, vcl
certare_j>. Etnvijge fere iderh & Holmgdngd. Hife-
gbngu Logi Leges dimicatiohis.
%?J^hK4 Ho/und f. g. yulhus immedicabiie^ , lethiferufh,
Holsar, qvodiniliausq;infligitufi
XXliHond, Mahus. Prov.inde: Ad leifa hendur
r.g.

(ynar^ o: Suum penfum abfolvere; Item: Honum er

faumad ad hondum^ Illi cifca mahus cohfutiim. Dc
eodicitur, qvi Jaborem detreclat. Jtem de eb qvi paf-
cus& tchax Item Hond pro impcrio: Adhafd
eft.

bondyfer, o: tmpefare five Procuratorem agercj?,

Horidfullmannd) Parvus exefcitus;
WF Hoof, n.g. Modus* Medium: Dicituf & Jldedal*
hbf Hofsmenny Modefti Viri.
XARTPA Ald borfa, verb. Afpicere^?. Item : 6i tike mier
\ad ruel horfa^ Mihi videtur bptatum hon habitu-
furh eventuirUi
MRMBMhTA Hornablaaftur, m.g. Ludmblibd> Tu-
barum fohitus. I SoguHrolfskra^a. Heyrdu^eit
hornablaajiur aLand: Audiverunt tubae elangofem
per regionehl.
^R^iJi Wadur, omh.gcn. Acef* Adverb: tnde Hradt
Wradar> HradaB, Citd citius citifsirhe.
^R+Hra, n.g, Cadavcr. Hr^ikinde^ Quacvis reptijia:
fivebcfttecarhivorae, Hmfuglar, Volatiliacjvae car-
hibus pafcuntur.
*RAY Hral^ Res abjecla* hulliusprctiij abomihatidj
*R^YYA Hr^w^m.gillngvesferafum, IndeHra#-
mingur-y m.g. Maniptilus.
4&/HM Ad hrapdy vefb. Labi gradatim^ fighifici& ad
kropanockurn} Caiumhiarh
*RIIFI
56
*
Lgxicom --.
.

^RHFi HmJ^ra.g. Proprie eft Phocauirigula. Ufurpa-

tur & pro Manu , a verbo g bryf> i. e. Capio > cutvk
manti arripio.
^RilKK Wreinn^ Adj: Purus Sincerus. Wreinn qvoqve
Subft. Rangifer. Inde Hremnflo^ur^ pl.n. f g. Pel-
lisiftorum animalium.
^RHHTJ Rreifie, f. g. Fortitudo beliicofa. Inde dicitur
Y\raufkurmadur^ Fortis vir.
^R^B Hrop, n.g. Ciamor,Vociferatio. Aliafignific.de-
notat Probrum. Had, Hrbp SynonymutTL.
%RHTA Hrumur, omn. g. hrumjbrumt, Debilisjaceiv
^RhTHA Hmtur> Aries.
^RI Hryd> f. hrydar in genit. Notabilis tempeftas
g.
cum nive, grandihe aut infigni pluvia. Synonyma
Ilhidre^ brakwidr^- Vide ;5torrru:
lyretruidre 5

Hryd Adv: Temporis. Qanga \etr nu bdder famt

wnbrydy Ambularunc ambo pariter per tempus
aliqvod.
*R1F>I Hryfa> f. g. Raftrum. At bryfa , verb r i, e. Frica-
re. Ad kldra nunc in uftii
^iViTA Huatur, Hinc Adverb: Buatt,huattle-
Acer.
gar p buatafi, Cito > citius, citilsime. Foru \eir fem
huataH? qvam celernme progrefsi Itint. Iterru:
Huatfer^ Velox.
XhWAT Hudfat, n, g. Afcopera. Dicitur & Fatabur y
KUdafeckur-
ftlfiRYA Ad buerfa aptur> Reverti. Gretl: Srutueir
hofier uid hg,annad buorthtfarertilfyngs, og h&t-
ter d huernueg tilteckB edm huerfhier aptur: Dux
funt conditiones tecum, aut ut abeas adconventum
& committas fortunae qvomodores fuccedat,authuc
revertare : Item Phrafi antiqva : Ad huerfa til einnsi
Ofculari.
^WRKIF Huernig dicebant olim qvo modo nos ufiirpa- ,

mus Huern <veg, q: qva via^.

*hlhhA Ad buej$a> V. eft acutum reddere* 6g hweffe in

Indica-
 RuNlCUM. 57

Indicat. huefte in Praet. perf. Dicitur & de vento in-

valelcente, Urdridte^ur ad huefla, Tempeftas inva-
Jefcit. Item torvis &
acutis oculis aliqvem intueri,
diritur Ad hueffa augu amann- ;
.

&hFA HugW) Animus,m.g. Indedicitur Hugadurfivc

hugprudur, Animofus. Hugfullur, plenusanimi,fo*-
glatffj nuliius animi five timidus, HugHerl^ur, ani-

mo fortis, Hug\6c{adur\, acceptus, Hug^ochij be-

neplacitum. Honum er uel i hug^oc^a vid hann y i.e.

Item , IQretlu: Huorjujeiger \eir hugur

Favet illi.
um Syne \yna huorjer Idiu menn Yeir mume verda,
Quod tibi pradagit animus de filiis, cujus induftriae
iuturi (unt. Synonima Smne 3 Giedj Sennaj
: \6ttej
\aukej Grunurj pro mente_j>.
*MYMIM* Huimleidurj Invifus, omn. g. qvem omnes
faftidiunt&abominantur. Hannvar ottwn huim-
, . leidur :.Omnesipium faftidiebant.
*hIRFJKF Huirftngji g. Alanfitu hringurj 3;Theatrum.
XhlTAYRlhtAi Huitakrifturj Sic appellarunt Veteres
Chriftum a probitate & cajidore-?.
*WTYJKKi Huitmennej n.g. VirCandidus,
*MRF Horf,pl.n.n.g. Clandeftina furtaignotofurej
>Ml4RM Adhuorlaj verb. Difpergere.Grid- lOrms S:
hur&tludu ad,huorla heyed ur mugunumj, Volebanc
fcenum dejicere ex congerie five ex fcenifecio convo-
luta. Vide Aiugur.

*MRIHTM Huorvetnaj Adverb: Inomni loco. Hann

uilidi nu annad enn buorvetna mna : Aliud jam me*
ditabatur, qvam rapinas ubiq; exercere. 4
Itemj:
: Huervetna, Omnia. Egl: r undur \ier latid ho~
numhuervetna leifaH: Mirum eft vos permittere i-
, pfurnubiq; prolubitudominari.
*hMlMM" Huskallj m.
Domefticus, Operarius.
g.
*RH Hydej n.g. Antrum five fpelunca, in qva urfus lati-
tat. i^^/orwisdicitururfus, qvi in antro fuo la-
titat. Gret/cLi+ ladfiar.tilalfandverdffwvetre,
H ad
58 Lexicon
ad Wydbiom einn grimmur giecj^ ur fynu Hyde, og
tiard fo olmur hannblyfdi huorcke momum me jie:
Aeciditprimahieme,uturfusexantrofuoprofiliens>
aded in furorem ageretur> utnec hominibus, necpe-
cudibus parceret.
Hyde proprie fignificatCorium, coriaceum in-
vel
dunrentum> abiiW,Cutis>Corium Hicveropro i

urfi ftabulo ceu iudo ufurpatur, ubi hempe fera diu

*I1FFM fiyggiay hg.Seientia. Y\ann varfyrre fuUhwninn

ad hyggtu enn vetratale^, ; A nte aetatem fapicns eva-
fit.

#fiFFMKH H^/^^jSapicntia^. Hodie magis ufita-

tum Hyggmde y iJijfende, n.g.
^flJSk Hjlur, m.g. Gurges, hyls in genit a" verbo 6g hyk
Abfcohdo.
#1R H)?jIghis,Poetice ufurpatur. Alias Hijr Adje&iy.
Humanus>Comis, Affabilis*
^fiRKlKF Hyrnmgy g. Angulus aliqvis in domo. Gretl:
Hopadi up i byrnmgemcL~>; Retrocefsit in angulum
qvempiarrL*.

t
14 /^jVerb* Attribuere, itcrri affirmare. iBandaman-
na S; Iadu hueinuJ Dag, er \uydraH ej a lidor-
gun: Hoc folum affirma hodic, cujus te cras non
poeniteat.
MFMK Iafnani Adv : Iafnan er ha/fsogd Jaga
^cropcr.
er einnfeigerfrd,fagdi Skapte Logmadur i Gretlu:
Dimidiata tantum eft relatio uno luggerente, dixic
Scapta Nomophylax inGretla.
MFMM4R* IafnaUdre, Coaetaneus. Gretl: Hann var
Jierkafiur Var Nordurfinna lafnal/dra : Fortiisimus
fuorum coaetaneorum intracluaqvilonarierat. Iaf
fiadur^ /qvalitas. Sj er lafnkomid amed yckur:
Non eftis aeqvaJes viri. Sckegore eg mierdlamenn
lafna:
 lajna: Non omnes arqvales facio> Enfyrer rui <vfer
i .
hofum ej Atlad ad takafiebMur fyrer mal ref$e9 munn^
<vdraUaIafodyragiora: Cum non ftatuerimus fatis-
faclignem pecuniarum, pro hifcc caufis accipere, s-
qvalisprecii faciemus omnes;
MRKBflRMv Jambffldurym.Q Teftificatio inriocentias
vcccrum per candens ferrum. farngierdar madur >
J

Faber ferrarius.
IBBIK Ibbm 9 omn.g. Morofus, auftcrus, Ibygjturp Va
fet* callidus.
IHflY-JPA Idirnnadur y m, g. Vir iuduftriusinlaboralnda.
/ Orms S: Storolfur var Idiumadur mikiU og Ryfl-
giarn: Storolphus laboriofus erat,freqventerremfa-
obambulans reficienda rcfccifc
milias
Whibfrr IgioUd Sc TdgioUd 9 plurale neut. Mulcla Rfcrice
Juenda. Haroa mal: IuydgioUd , itet eg hana bajja*
hennarsarafaffa: Malam mutclationem feci eara
pbtincre, fiii acerbi animi, TgioUd pccurrit ctiam
in Saxdne. Um RefsbMur, id eft> mulclam pro fa-
tellite Rcfo Norvagis (olvenda.

WRhhAad Igrunay V: Olfacere, furpicari. Gretl: HcK

fium Yotnfydur meiga tgruna umferderfynan Ibac
qvo putabat eos minime fufpicatufos.
IM>BflTi IUbyie> n.g. .Malitia-. BarrKongurikrokaRefi
Sagu: titermunu kominnfa arme Refur fem Gr&n-
iendigum befur giort miktd lUdbyte: Conjicio hud
advencafTc Refum illum neqvam, qvi Gr6nlandos
multismodis offcndit;
il^BRflFH IUbrygde 9 plur.n.Maleficia. Ab/^maJus.
/%^m,Malignus, maleficus. IUagiefaB ojafnRad.
qvad Gretter: Malefuecedunt iniqvacbnfilia.PrOv:
Illt munafiUu hlotnafi: Mali ihcepti, mali evcntus;

IUudiegur x qvi fpirat in vultu malitiam_v IUuidrci

n.g. lUvidris inGcnit. Tempeftas. Vidc Hryd. IU-
\yde 9 n. g. Malorum cortfortium, ab IU> mala^ &
hbdy Turba?.
go LexiCom
WARHYA Itarlega., Subtiisima arte_?.
XWAhl ad Ifasl vid nockurn: Infenfi animi geftus alicui
uftcndero*

K.

YATAi Kaatur, omn.g. Vitur og Z)elkatur,S&*

Hilaris.
piens &bene hilaris. Rinc Katlegur , qvi moribus
aut verbis jocandi anfam prcebet.
YAFRdfi&g.Jbiup, Prohiriditas: Sigh: Skalld: He*
ftuf od %dfi dd koftuyn kyhr hriftu men Itfta: Heftur
1

kdfs, i.e, Navis , od dd koftum eda ^ftulega^ betie na

vigavit in profundb. Hic ponitur profurtditas pro
tfiari prbfundo. Carina qvaflavit iuperficiem tna-
ris. Kafare , tlrinator. Adkafdmedbot-
ttinc
ne , Gretla: In fundo fub acjva Icrpere. Gretter ka-
fadi under fofiinn: Gretterus fub cataracla urina-
bac. Icem: \ar <var Idamikil dd *vard bann til
grunns ad kafa adur hdhn kidmiB up under foftinn:
Vortices crant magni , ita ut coaclus fic fundum pe-
terejantccjvam Cataraclam fuperaf e botuerit
YA^HA dd Ktilffa,Vtxb: Irridere. Hann ktur eckeafad
kallfa menn: Non definit homines irridere. AdkaU-
fatil, inalia figriificatione, eft jocofisVerbis circum*
loqvt> an res alicjva impetrari poisic. KaUfadu til \eft:
Vidcan acqvirere hoc poliis.
F-lBB Kapp, n. g. Conatus. Gretl: Efhann t)il ej fattum
taka muri. eg kappe veria: Quod fi recoriciliacioncm
fufcipere nolit,conabor rem hanc vehementerdcfen

iMBBl Kappe, m.g. Pugil, AchietU.

YAhEHYAiik YLappsmadur, Qui negotia fua ferio utget.
YARWi Karfe, m g. Gen9 naVis,&nomenpifcisCyprin9.
YAhAik Kafadur, omn.gen; JDjftadur^ Terra& lapi-
dibus tumulatus.
YAhY^ KaskuryOtx\ti.g. Fortis,ftrenuus Vin Ufdfpatur
& de eqvis, K^skur-heftur^ fbrtis eqvus* Irt Adverb
 RUNlCUNi. &i

KMhkgd, Fortiten Gretl: \eir reru kasljegd, ftre^

tiue remigarunt.
YAH TA g kaflay Jaci 6 , ileut. Prov. Ad kafta Steine um
meghfier. Majoraviribusaggredi. HihciAdalft:
Iglu: Eirykuf muh Yad feigia ad \u Eigili kafter
fteineurn megnheriydrumskiptum: Ericus dicec
Te Egillum majora viribus aggredi) in veftronego-
tidi

yifKKlKMR MFK Kienningdrndfn^h.g. Cognomen_j.

OZ-K- Tryggvafoni OtSog: Se eck ad \etta <villtu
kienningaf nafn hafa, ad heitd HdUffedur vandr&da*
Skald: Video te hoc cognomeh habere velle > uc vo-
ceris Halfredus VandraedafKald* Poeta, eujusopera

& confiliis in rebus difficillimis uti licefc

'

YiWiM KennJId,ig. Agnitio. Gfetl: \eirjia Jkip

fartdintimbgberbradt kiennjlua: Navem in arena
viderunt & agnoverunt. Item g ber
: ej kienn~
Jludhann: Non ipfum hovi.
faKMISk KienJ!ur> g pl. n* Infimulariohes alicujus male-
facti. QfcS:' KongufbafVaunddhkierJlumBiorns
og qvdd \a ohoftegdmenh^ Rex ipfos defehdebat ab
accufationeBiornonis,affirmanseosa furco alienos

Y&RA dd Kidrd, V: Accufarcu?. Gfetl: ^Oarfettd mal

kixrta \ynge: Res harc ad forum delata eft. Accedic
prope ad Latihum Queror & Qtietimoh'a, Ihde
^xtwxax Ahdrd^ Accufatio. Kurumal idern*
YIARY&. Kiarkur, m *g- Ahimi alactitas. Gudbrdnduf
i Ol:S: tieyfama eg Yad ad ur iier r bardur al~

lufKidrkur: Atidio omnem alacricatem animi, a ce

f depulfam elto.
FlJMBIKF-tt Kilpingdr, Sic vocantiirqvihabitantadmo-
tem illum Norvagiae Kijljam Kiolndidtum. Egla':
\orolfur fetie tiljinnaad mojhd um ferder kilpinga?
Thorolfus Finnos qvosdam fubornavitj <qvi> qvo
f cnderent Kilpingi > explorarent.
61 Lexicon
~mbi'-mb

FlKKBMRFIift Kinnbiarger,f.g. Muhimenta gena-

pl.n.
rum in cafside. Berfi^urin bafdi Hialm a Hofde, og
hafde echefyent kinnbiargunums : Gigas galeam iri
capitehabebat, ftd raunimenta genarum non con-
junxerat.
FIRFM adKitkia> Verb: Strangulafe. Skegge i GYet/u:
jiarre er Audun nu ad Yigfim <vid knattlei-
kirkia
^innfordum- Nimis procul eft Audinus, uttecone-
tur ftrangulare, ut olim in ludo pilar.
FMFA KidfUr , m. g. Crimen. Ittde Kjakis ord: Turpis
fama. KUkkfkapur, Infamia. Uiltu uier mickluheU
dur deya med Tireingfkap , ennlifa med KJakitfkap:
Malumus honorifice mori, qvam cum ignominia^
viverc_?. d*kpsmenn, BenedtS Kxmgs Brodir i

Knitlingu: \ad hefe eg alldreibeyrt ad Gude tyke

betur huglaufir KUkismenn enn hugful/er Dreinget
og huatir : Nunqvam audivi Dcq magis placere pu-
filanimes & timidos homuncionesj, qvam viros au-
daces & fortes.
YMYHJRt Adv Deeo dicitur qvi fihiftra ii-
KlaVsart* :

titur fortuna. \orhallur i Gretb : Adter belB lijtt

a Saudomtmnum cg 'verdur \eim klaksart: Opilio-
l

nes mei pereunt, & fepc ipfis damna inferuntur.

FMFF*R*CWh K/ackbrofij Jumenta clitellaria^r.

FMYMFF Klamhoggy f. g. Obfccnitatis verber* iklaani

Focdusobfccenus fermo, & hogg Idus Verbcr,per- ;

cufsio. Hannjlbhann klamhogg um \ib\uer: I-

fius cluncs impudenter vcrberavit.
FMHMiFFik Klafteckur y m.g. Sacciperium viatorurrO;
Gretla : Gretter kom ad og greip til Klafiecks er N:
hafdefyrer attanfigvid Sodu/mn og mal/te ^ettamuri
eg hafa 'verda^ \ui eg lijt Longum ad litlu : Gretccrus
apprehcndit ejus facciperiumj qvod prope" Ephippi-
um erat, inqviens: Hoe meum cft, qvia ad minuta
me demittere foleo.
FMhW/k Klaundur ,n.g. Injuria, Dammmt*
tu
 RuNlCUM. 4$
YhA Kna> Pote(l)knatte\n prart. ArneBp: KnaJkaUa
rdfaUa:Coma aeqvalis evadere poteft Comam appel-
Jat SkaU rd> a SkaUe Caput, [proprie* eft Cal viciesj &
Rd Scyrpus, vel planus baculus, q: capitis fcyrpum
dixeri t. \orarinn Loftdunga: knattu suderByrraukn
bera: Vetitus vehementer naves propulit.
YhAR Kridr, omn.g. Acer.
Krdfur, Kneften y Syt\otu:
Provcrb; Alargur er kndr, \o hannfiefmdr: Multi
acresfunt, licetparvi.
KMtTA Knatmr vel Knottur> Pila. Dicitur & Hnot-
iur, Rotunda moles. Gretl: Audunflo hnottinny-
fer Hofud Gtetttrs: Pilam fupra Gretteri caputpro-
jecit Audun 9 BoUw [a rotunditate,qvod n. rotun-
.

dumeft&^ dicimus.] Gretl: Grimur hafde \a

hendfrBoUenn. Grimerus pilam apprehenderat.
Knatt/et$ur, Trochi ludus. Gretl: \eir logdu
Ynattleikjmedfiera midfiardar *vatne: Trochi lu-
dum in glacie Midfiordenfi inftituerunt. Knattr
drepa> f.g. Scutica qva agitatur trochus. Gret: Au*
dunflo hann med knattdrepunne er hann hieUt a> Au-
dunus fcutica illum verberabat, qvam manu tenuit.
YUVt Kneft, Adv. Angufte\difficile. Gretl: Til EU-
dfvidar *var kneft ad afla. Difficilc erat acqvircre li-
gnsu. Dicituretiam Knafu
YMIYIA adKneikia, Verb: Eft aliqvem retropulfum
ad
parietem vel poftem tenerc. Egla: SigiU'tb\i Axler
honum og Vneiktehann up adfiofum: Egillus axillas
ejus apprehendit & ad columnas detrufit.
FK*R Kwr, Navis. Gretter: Veit eg vijfmun Idta ver
]

fct h& & ^nere: Vir irafcetur , fi nihil agendo hic in

navi delituero.
YfthAR Kb/nar, V. Gret: Var einDag Vt-
Frigefcic.
dur b&di huaB og kaUt, \a koUndu Shipfveinarag ba-
du Gret: duga\ui oJZYblnar heUdur akinnum.r Qua>
dam die frigus ingravefcebat cumq; nautas frigerent,
,

CtcU
<$4
- -
>~ ..
Lexicon
^, i.i . . . i . i

Gretterum vocabant, ftrenue rem ut gereret, qvia

genas frigefcebant.
IM^MTT^ KoUottur^ omn.g, Inteclo capite, Rogv:
Orkn: J: \atbaru ver vitne, <vejiur adher fiefle-
Jiar. kpllottar mejar: Teftamur, qvod heic in traclu

occidentali Infula^j plerxq^vifgines capita nontegant.

Item : Kyr koUoty Vacca non cornut!j>. Dicitur &
YAbhhARTJx omn.g. Nigerutcarbo. for:
Kolfaartttr,
Loft : Liduframm 'vidir bart kolfvartir- Lignurh ni-
grum, fev naves celeriter perruebant.
,

YAbbhhYk KoUfugur y omn.g. Peritus ad irridendum a-

lios. Qret : 'ckt \otti \eim ad \o hann varedrepin
fui hann hafde verid kjfnn og kollfugur : Mors ejus
nemini eratcordi, qvia litigiofus & irrifor erat<
F^YB^iMA Kompanar, m.g.pl.n. Socii. Qretl: ieire*
ru vorer kompanar- Noftri funt focii.

F^KBiMR Ko^^r p.n.f.g.Procacio.Item:Bowor^.Ar

3 ^
m&Uti: 1?ad er erende mitt hyngad, ad <vter forum.
Bonordsfaur og mdum tilmdgda*vid \ig Flofettlei-
ginordsuid HtUdegunne Brodurdottur \yna> skaleg
fojie tilleggia adjdur \ikie famtlega ef \ier vilied
fetta malat alttum hafa : Procatum huc venimus, ut
tu Flofe nofter fis affinis, Hildegun & filia fratris tui

matrimonio proco jungatur. Si conditionem non

recufaveritis, dotem dabo ad vtftrum arbitrium.
YAhYk Ko?tgur y Rex. Appellatur ^fudltngur, Brag- &
ningur 9 Bud/ungur, Daugltngur, Qramur, Qjhe^
HiUdtngur, Htlmer, Hare ogHera, Jofur, Lofdum
gur , AitUdingm , Niflungur, R&fer, SktUtngur y Skiol-
Tngve,
dungur,Skifoingur, Skule vel Skyle> *T~igge ,

Ihgltngur^eingiU^c. Omniahxc nominaPoet^

ce ufurpantur pro Rege_j>.
YAlYhiHAt Kongstier> pl. n. BonoRege beati. I Knit-
. Itnga Sogu: Suo mdlteBondc einnaveiiarga fynge,
'vter Jotarner hofumm letngi haft vaUd til at ktofa
Kong
 Runicum. 6$
>' I i iii r i ! '
' ,
'"
"" i
KongyferTtana Uellde^ hofum vier verid Kong*og

frler : Sveim K: hafdt allt $<tt til er Kongfkalpryday

\m fifflier os vel ad hyliaH Rad hans^ \uihann var
hetlradur miog, enn uier Vurfum \ann Kong ad rejn-
durfte i Bardaga og her/iiorn, far med Lands og La-
ga> hafe tilvtt og vilia ad uera Hofdinge: Kongur
\arf ad vera fmallur i Aiale > Jitornfamur , JiiUtur
*ve/, hardur til riettra reffinga, aur afjie^frydur og
fimulegur ad afynd og bunadi- Cjbdur Kongur er he-
tre enn fornn Log: Knutur hefur \etta allt ttlad be-
ra,?c- ItaeffatuseftRufticusqvidaminforoWi-
burgenfi: Nos Cimbri diu poteftatem habuimus
Regem Daniae eligendi, femper beati fuimus fub&
noftris Regibus Rex Sveno omnibus virtutibus
Regiis decoratus erat,qvocircaejus confiliafeqvi de-
enim valde integer confultor. Nos autem
cct, erat
Rege indigemus fapiente^ qvi in bellis probatus fit,
& cxercitum regere novit, Rempublicam admini-
ftrare,legesdare,qvi&fciat& velitimperare_j>. O-
portet Regem efle eloqvio promptum jinduftrium*
manfvetum,jufte puniendo feverum, liberalem,de-
centi ftatura & habitu. Bonus Rex melior eftanti-
qvislegibus. Hifcedotibus pradituseftCanutus.
F?iR K0r,f.g. Ciim aliqvis exdiuturno morbo in leclo
detinetur & tabefcit Egla: Scallagrimus ad Patrem
Kvoldulphum caedem filiilugentem decumben- &
tem_> Allt er annad at hafilegra enn grata og leg-
:

giaB i kpr: Quidvis decentius eft qvam prae dold-

re perpetuo decumbere. Hinc Kararmadur , qvi i-
tadecumbit.
YAHTIR Ko/ier> pl.n. m.g. Conditiones. iorf: i
J.f,
Sogu: Skileg\ad man mijna ko/ie framm
draga dd
\u att enge 'volld a mier: Meae conditiones eo func
meliores qvod imperium in me non habeas. Qretl:
Biod \u \eim \a {o/le er \eir \ihiagoder: Ipfis offer
eas conditiones qvibus bonae videntuiv
66 Lexicon
- ~

>
*

Kojiur, m.g. Virtus. Raudo: P: Adun egjia hans

koB og IbB: Videbo qvibus praeditus fit virtutibus
& vitiis. Item: Mannkojiur , mandjgd, mann-
pnjd > mandad Sy n on <, : Kojiur d i ci tu r Go ra m ea-
tus. ~Farhofiur-> Viatkum. Vidc Vtji: K0jiur,m.
o Acervus.
F^TTA Kottur^ Cattus. \orj: tJJ>S: Muntu ejvi-*
lia vita \ad a fog at \u itggerhier fem kottur i hreifie

\ar er uier iberjunsi: Hoc tibi ignominiae eiTet, fi

domi maneres tanqvam Felis in fuo cubili* dum nos
pugnamus.
fortiter
FRiTT>f adKretta, V: Hifcefe. Gtetl: Eniginu\orde
i mote ad mda og i ongum kretta. Nemo aufus con-

tra loqvi & nullusqvidem hifcere_>.

FRIKFA Kringur, m.g. five Kttjngla, f.p Circulus. In-
(
de dicitur Krmglbtt, Rotundum. Raud: V:ldtt:
Kongur fkyide \egar feining hufiins ad ^advarfy-ing-
lott:Rex ftatim obfervabat> ftrucluram domus ro-
tundam efltj?,
FRIBMKF^A KriplingMr, pl.ri. m. g. Impatientes frigo-
ris>qvibus cito obrigefcunt digiti. Gt: Happ er ef
bier fiulu kropna huor jingur a kripHngum: Vereor
ne in tam rrigidis corporibus obrigefcant digiti.
FR?f Y Krem , f. g. Ta bes. ^orf: i Sglu: Hejur hun hafi
Langann 'vanmatt oguar \ar kr0m mihil: Diu erat de-
bilis,& multum tabefcebat.
FRhYYA. IKrummury Ampbemanus. Gretl:
f.g. pl.n.

leit hann \a i Lbfana og fa ad fefie madur munde ha-

faaflikrummum: Gretterus volas manuum obfer-

vabat)& virum forterti efle animadvertebat.
FriB^ Kubi-i m. g. Pallium vel penula viatorurru. Gret:
harmfieckjier kufljibrann ogjieipte utanjferkUde:
Gret: grandipallio fe obvolvir, qvo reliqv* vcfteste-
gebantur. Kubl etiam erat habitus Monachalis.
Kublbuenn, qvi ita erat Veftitus. Gret: Huor reid

hryfin vorre huar mm kublbuenn dubla .* Quis E-

qvam
 Rutficftito. fy
qvam noftram afcendit, ubi palliatus ribftcr jarri

verfatur. . Ku6/madur> Palliatus. IJar/a S: Sy-

dan rere kuflmadur ur Roftinhe } Hi hc pallia tus vor-
tices maris enavigavifc Quarido jtecem pratende-
bant ejusmodi paliium colofe albo geftabarit.
I f> Sog: Enn Arfagnm Kongur /a ijk/eyum run~
er
m tuo langfkip i bofmna og adfkipe Alagn:Kong9 y ^d
gieckjmddur af /dngfkipinu i hmjtum kufle, og aptur
eptcr Slitpinu og up i /yptmgirra Var Kongurjat yfermatt

Cum Rex Magnus eflet in Infulis Saeleyenfibus appu-
lerunc in portumduae riaves longx, prope naves Re-
gis MagniTuric vir ex iftis navibus niveo pallioin-
:

dutus, per riavem ad Regis cubiculum libi prande-

batjivit. (HieeratThorfinnus inimicusRegis.)
FhlhM fcue//d, n.g. five Jptdn: Vcfpera. Inde Kuetid-
forul/y m. g. Serotinus. IJ: S: Las bannar \ier ra/tr
kue/ldforulum kar/e Ids (Tera cbm pedisj Vetat tc ex-
curfionibus ferotinisdediturajarnobambuIarej>. Ec
Kwtidjuafur, orrin.g. (^i,cumveipera(citilibenter
dormic. Eg/a-; 7)ag huorn e*rad quetide leidgiordiH
Ulfurjljggur miogfo adfdir menn mattu Ordurrt
*vid bdim-4pma 9 *var hann kuolidfu&fur og \ui kalla-%
durVuoUdUlfur: Quotidie circa vefperam moro-
lus erat Ulfo, itautpaucos in iui colloqvium admit-
terec> lomnolentus eniril erat, hiric diflus Kvolld-

ulrf. ,
'....'
ITJNNKF Kve/lingft^. Morbi alicujus Epio*erhici levi-
or infeftacio. EigUli Sglu: ffingva hefeg qve/linga.
fott, ehn ahyggtur hefeg noc^rar: Ndn laboro mot-
bo alicjvo epidemico fed curis & rnoerofeprcrrior.
FfilTfit Kmtiur y m.g. Fama primurri fetperc incipicnsa
/ f: S: Heyre eg kuitt \ann Buahdmahrid :' Ita fc-
func famaRuftici. Kuittum Recoriciliatus. Skil*
jesi kuittur vid kuittan: Prov: Recoriciliati disjun-
gemur.
YhM Kula)f.g. Tumo;: inqvolibef corporcerttittensj
I a IBani
 x

'"' -,--, ...-,: ,-

,._ LEXICOtf
wm l ~.
i,

IBanddmdnnd Sogu: Mund muntu ad kot^ali einH

'
markadi ij kulur i Hofde \ier og tokfiu\ar fyrer 13
Limib&r: Memineris certe cjvod ruricola aliqvis \\
tubera tibi in capite fignaVit> &accepifti[propterea
tredecim anos.
fflR Kur> MurmUr>mursitatio. IOl:Sogu: Enn
rn.g.
er \efie Lagafetning vdr birtfyrer Atfydu > \a tocl^u
menn \egar ad reijd hugifynaa moti Konge, oggior^-
dukur fyn d milkv Mox poftqvam decretum hoc
publicatum fuit, incepit plebs infurgere contraRe-
gem ,ac magnum murmur excitavit.

JTiRTflk Kurtds, omn.g, Modeftia & rnoribus pr-

ftans. IJarla S: Madur l>ar Mtar godrar ogfial-
f*r kurteis: Vir erat honefta: familia^ & bene mora-
tus.

FftRT Kurty f. g. Morum civilitas. Stgurdur Blindc^j

Fiorer htuterfara a burt >JirB ur \efiu Ryt^e , fremd,
og hejdur, fegurd, og kurt, Jinfl ej \eitta lijk^
Quacuorex hoc regno emigrarunt> Praeftantia, ho-
nor,pulchfitudo& elegantiamorum > qvorumfimi-
lenon invenitUi?.
ttfih Kyn> n.g. Genus vel propago. Itern Kynvarikyn-
jerdCs,kynflod,Gcnca\og\a> GeUer i Bandamanr
ha S: Enn \o egfte ejjiejierkur \a mun eg Yo vera
mann 'vandurfokum kynferdis : Qu a mvisdivesnon
fim fum tamen in eligendo generosaccuratusob fa-
,

miliaedecorerrtj.
FjlKRIFri/fi Kjnrtjkur ,Extnagni&cahm\\fa ortiis. Ibid:
\eir hafd ej tilbodiB erb^dijie/idrauduger^ og hafe

'
Jiadfejiur godar y kynrijket ogvel mannaderjialfer
Non oblati funt, qvi& fint opulenti & habeant fta-
bilimenta bona [ftabiles aliqvas fun&ionesj fintdivi-
"'
tisfamilias & ipfi boni profeclus.
ti& K>7>> f.g. Vacca. OlUr.S-Saga! AugvaMur [fem
.. , jiugvaUds-N&s i JVorig hefurjit Nafn afj voy Kon-
*. &ttr hdnn itofade mefl ku emd p og hafdi hanamed
^* n "i

L
Jier
 RUNICUMi fy
Jier huarjemharmfor dfia edd Lande^ Yotte hor.mm
... .
heilfufam/igt dd drecka miolk henndrjOg erfdord-
qvidur \addnfem margtr hafa; allt Jka/ fara faman
karlog kyr: Augvalldus Rex (a qvo Augvallds-Nars
inNorvegianomen babct)afsiduievacc&(acrihxabatV
carriq; fecum habebat qvocunq; cenderec* terra ma-
riq;, faiutareputabaccjus lac biberei hinc Proverbi*
umrjungaturvir vaecae.
YhRHitl Kjrfate, f.g* Tranqvillitas. IJarla$: }eir
hofduadurfridgodannog kyr[kte::> Antea pacem &
tranqvillitacem habuerunc.

M Z^^Mare. Dogg dnjfurjfer LaogYdy Pluviama*

re & cerram madefacir. ItcrrL>: ;

Labrytur L6gf\LytUr:lingarmurRdngbdrmur:
RangbarmurNzviSy brytur L'd, frangit mar, Lin
^rwzw^Carbafus, SKyturL6g y difpeliic aqvas. _ j
M Lady n. g.Gumulus> Acervus^ Z^or^convivium.
WM adLada, Verbj AllicerCj Limaro. JBann^adar
hann titfijn rried /inferdum: Dulcedme fermanis i-

pfum allicit* aH 1
!
3
Z&^Sudesfabrilis. {

MUR >R4TT*KK Ldnat Domirius cuifc

T^rottenrti
aliqvis ad ferviendum aftringic. Raudv: Sgjkat .*

huorke riufd Ord nie Byda utd LanarDrottinminn:

Nccfidem datam* nec verbaDorhinomeodata fran-
ganiuv >

lAlWMMl Landflotte, m.g. Exul. IJarlaS: \ann

tyma <var kalfur Arnafon Landftotte fyrer Alagnufi
Konge: Tunc mandato Regis Magni exul erat Kal*
fo Arnfonius.
^^KP^RflKHriK Landhreinfun i f.g* Terrae piifgatio;
I Jarla S: BiJ&up quad \ad Landhteinfun Suekn^>
var drepinn. Epifcopus dixit, cerram jam purgatarfl
effe, occifd SvenbneLj.

MftR^J Landrad) f,g. Rcgimen terrae, I JdrUSagt

?a Lfexieotf

gyge JK&Utu bier landrddumjiyra: Regimen hujus

terrac non obtinebis. Landrdd, item Landrdda
Cokj Codex: Quando qvis injuria legitimum Do-
minum terrafuadefraudat:Rcbdlioinfidiofa>
MhK Zd* plur.n. neut.g. Remuncrationes. Ad latt-
na> Rcmunerari* Gretl: Ecj^e &tla <eg \ad tilLau-
* naadjbkomnu: Hac vicc nullam cupio remunera-
tioncm. Itcm \ader alldrej ad launafem ecke
:

'vrgiort: Jnfecli riulla poteft cffe remuneratio. A

Laun> Adv: Clam, Privatim. Grttla: Keipfe Pcr-
gilsfar a Laun til handa forrgejre fmnda fijnuM->:
Thorkilluscmit transv^dioncm ad exteros nomine
Tborgeiri confangvinci fui. Launung etiam di-
citur a* verbo eg Lejney Abfcotodo , dperioi, Et Leynd
Synon: Launhjng, n.gcn. Clandeftinusconventus
JV: var \a tUKongs tekjnn a Launhjnge? N: clam
-
in Regern eleclus erat. Leyneliga >Ghrru.
frihllFMMiL Lansgurtur , omn.g. Diflblute cinclus^dc*
notaturinconftans. \orfinnuriBuaSogp: EcJfcW
ViB ekfo Lausgirtur *uera ad atbofnum mijnum > W
ekjafie afat gangsfangad um brjd: Non adco fum
inconftans, in meis aclionibus, ut adbuc non aude-
am locum illum fretjventaro.
b&hh A hi^H Latositvefc} Paratus ad fugiendturu.
Gret : N: *var \a lam a ibetle og YottiB nu 'vitta ud
Grettermmdedaudur: N: paratus crat ad fugien-
dum, namcxiftimabatGrctterum mortuum.
!tem EgJ: %)erdu \a Qv&ncr Uufer a *velle og
: totyi

adfya: Inqvicti crant Qjienlandi & inccperuntfu-

JtAhht LauB> verbo Sg liojta> Percutfo.
Prxterit, a
Egl: \alauBjfcr mjrkre fomikfu at einginnjafrd
- jier: Tantx oboftae funt tenebrae, ut nemo vidcrc
potucrit.
JMflHTA Lauftur> rtng.Vitium. Vetus diclum : Offo^
fu cr wyre og b&tUmc er eigc gioriB aj grimmletl^
Btlds
 RuNlCUM. n
Ellds edurjams helklur affundurleitre 'veniulaftan*
na: Illa perfeqvutio eft periculofior, qvx orturru
trahit a confvetudine diverforum vitiorum, qvam
fasvitia ignis aut ferri.
HJMKFA Leidangtir, Navalispugna feu Belligeratio.
MFFM MMPT HBB ad Leggta langt upp : Prov Ampli-
:

ficareinjuriam* du&uma Textoribus, qvi longam

ordiuntur telam. Gretl: Sc^tlegg egflijkt langt upp:
Hanc injuriam parvi facio*
Ad ieida malhiafier: eft, prxterire aliqvam caufam
Gretl: Leidde\orgeir hiafier malid : Praeteriit illam
'

caufan-u.
HIFHKPIKFA Leiglendingw , m. g. Conductor alicujus
prad Egla Har : Kjongur eignadtH i huorju fyl-
i i . :

ke odul oll og allt Land bjgt og otjgt ogjafnielStd* ,

enn og 'votutnn og fviyUdu aUer Buendur *vera hans

Leigtendingar : HaraldusRex fibi in qvavis Provin*
cia fubjecit prxdia omnia>& totam terram habitabi-
lem &inhabitabiIem,mareqVoq,'&flumina, ut o*
mnes Coloni fibieftent fubditl.
H\YA A MFhRK ad Letka a nokurn^ In lu(u imponere
alicui. N: \otte Audun viita let^a afig: Pa*
Gfetl:
tabat Audunum in ludo fibi velle imponere. :

HWH YARY Letl>smark,r), g. Signum, qvod aliqvis a

ludo reportat, ut Vulneratio &
livon Gretl: Hafc
her langt tiljb%t ogmunu nokrer faieiks mark adur
v&r fkilium: Huc i longinqvo veniftis, & procul du-
bio figna ludi reportabitis* ahteqvam hinc difceiTe-
ritis.

HIMlKFi m.g. Libertus. Zlijga Gi:S: Rafn

Leifinge>
hafde vertd \r&U Giums> og hajdi Giumurgtefid ho~
numfrelfe^ og var' Rafn hanns Letfinge: Rarno erac
Glumi fervus , &Glumo libertatem ei dedit. Hinc:
Rafno Glumi libertus.
erat
HK Len> n. g. Feudum. Ol:Sogu: Jarlar hofdu jafnari
haft Londin i Len ; enn aUdrej ad etgn : Bar n es fem*
pcr
"]i Lexicon
per rerras iftas Feudi titulo pofsederunt, (ed nunqvam
eis erant proprietariar.
MKHR Yihh Lendtr menn, Viri nobiles. EddaiJ: 6'tnu
Landi eru morg hterod og er battur Konga adfetia
. \ar Rtettara jfer fo morg hierod fem hannhefut itl
vallds og betta \eir Herfar eda Lendirmenn t Dan-
fke tungu, enn Qretfar t Saxlande^ Baronar i Etng-
lande > \etrfeulu og fo uera rtetter Domarar og Land-
'varnar menn jfer \ui Rtjke er \etm er fstngtd ttl
fkiornar-s efej er Kongur nxr, \afeai fyrer \eim mer-
k^ bera i Orufium^ og eru \etr \a Jafnrietter herfiio-
rar femKongar edur Jarlar : In uno Regno multae
(unt Provinciae, atq-, hicmos Regis eflefolet, utqvot
habeat provincias, tot inftituat Judices & Dominos,
qvi imperium infuisprovinciisobtineant, hi aOa-
nis jamvocantur J^rfer/five ffntKr>StorifcV a Saxo-
nib 9 Comites ab A nglis Barones. Hi judices erunt
,

& defenfores commiflk provinciae qvando Rex non

adeftinbeilo, iftius provinciae vexillum ante ipfos
portabitur> & funt abfolutae poteftatis inftar RegU
aut Barotiisj
Quandoq,inMonumentis antiqvis legitur Leyndir
menn^ q: Secretarii. 1 JarlaS : \eir Inge og Stgur-
dur 'voru Born ad alldre \a votduB Lejndrrmenn til
rddunejtps *vid \a Bmdur: Ubi Ingo & Sigurdus
pueri eflent, tum eligebantur viri nobiles in confilia-
rios illorurru.
Lens mem> Praefecli provinciarum. Egla: Y^rvoU-
dulfur tok Lens mans Riett Jofem haft hofdu Lang-
fedgar hans og giordtsl madur rtjkur. Quelduifus
jus prarfedti provinciarum fumpfit utmajores fui,&
in virum divitem evafit. NB. Ruftici divites jus
Pracfe&orum provinciarum fumpferunt etfi nobiles
non eflent.
MTM ad Letia y vcrb: A propofito retrahere, vel in pro-
fito exeqvendo pigrum reddere. JbkulliQretlu: Ste
e&
 kuNICUM. 7|

eg nu ej tiaer ad letia hg : conamur te a pro-

Fruftra
pofito retrahere_j>. Item: Leteghgadfaslfar
*vid: Dilvadeout bocterites. Item : Audunlatte^j
(in Praeteri to ) hann ad ganga i haaginn ? Audunus
tumulum,
diflvadebatipfiintroitum in
HA Lia^monojyll:ig. Foenumvel frumetummododefe-
clum. LOrmsS: Storuijur fende Gridkpnur fijnar
ad raka lidna epter Orme: Storulfus mifit ancillas*
ut raftris corraderent fcenum poft Orrnum: i.e; ab
Ormo refeclum. Lia dilTyllab. Funis attritus &
inutilis. Hannfleitfterl^ reip fem Lija ^mhi Rupic
majores funes, inftar attriti fili.
Hl Lid n.g. Auxiliurru Gretl: ALunurer ad mans li~
de: Juvat auxilrum uriius viri. Ham
kydur lid fit:
OfFertauxiIium_j. Z/WCopiaemilitares. Kongur
Rexabundabat exercicu.
hafdt Lid mikid:
NPRWfiA Lidrxkur omn.g. Ab exercitu repulfustan-
qvam imbeiiis & inutilisarmis; Gret: LUamunmer
lijka ef \u giorer mig lidmkann: Dolebo fi me inu-
tilem bello judicaveris.
MM4BRFlfc Liettbryn Adjeel dicituHscuifuperciliume-
levatur, propter rem aliqvam prolpere oblatam-?;
Gretl: \orfinnur uard lietbryn er hannfafaxit: Thor-
prxgaudip exultabat gladiumubi confpexit.
ifinnus

MFIM^ LiktUm.g. Clayis, O/. Sogu: Fyrer Q/afs Skrine '

i)oruhejfur og \ar UB medlukle: Scrinium Olai car-

dinibus & feris^ clavibus reierandis,munitum erat.

MKFhi Lyngvem.g. Parens. Videtur ejusdem fignicatio-

nis ac Lungur^ Egp has aritiqvitatis voces non nifi
femel 8c qvidem in Rythmis animadverti. Sigi/Skal-
/agr: Komminem eg til drnaLngvars er baudlyngva:
Verii in domum Ingvari, qvi patrem meum charifsi-
tnurh invitavit. Dicitur Egillus hunc Rythmuffi
(qvi in Arni Hiftoria integer reperitur) triennis ex
tempore edidiTe_j>.

MRI Ltore m.g. Feneftra, IJarlaSog: HannvarMr

& drefc
yjL LeXICON
i-- ;
; "

dreiginn up i Ltotann: Ibi per fencftram attra&us C-

rat
^MMT/t ad Gret: \a 'billdi
Liofla, verb. Verberare.
dyfid liofta hann med fatinum fem beilhar: Fera i-
pfum impetebat pcdc iltefo. LauB in Prxt: Verbe-
ra v t.i^Jgagl: S: Haihardur lauB ffigmund mihid
oxar hamars boggfo ad hann fiell Yegar i ovit: Hal-
vardus Ogrnundum aversa parte fecuris percufsit,ut
femimortuus conciderec. Ibid SyndiB mier at :

giofd ej metra enn ad liofla hann i Svtma: Sufficere

mihi videbatur, eum ita percucere* ut in animideli*
qvium incideret.

MRBBRPT WIB Lyrbyrdtfkip > Navis,qvamconfcende-

re fine fcala non licec. / S: Skip Indrida var lyr*
f
birdt ogfieint alltfyre ofan Si'6 \ar er bata^ottc^,:
Navis Indridx, afcenfu difficilis erat picla ca par- , &
te qva fupra aqvam cminebat, ubi neceflum erat.

M4IMlfFf Lttih&ge Re$ parvi pondcris: Ltjttlsva-

n.g.
gemun \ier \ad\yhia: Tibi videtur rcs parvi mo-
menti.
M4FMH Litkl&de pl. n. f.g. Tinclx veftes. Gy/lei Gret-
Nufkullum vier rijda i Litkl&dum i T>ag, og la-
lu:
tumfia <vierfieum ec\e forumenn fem bier hrektaB
daglega Oportec ut hodie piclis veftibusinceda-
.'

mus,utomnesvideantnos non efle e numero ordi-

dinariorum mendicorum.
M4MRBA Litwerpur omn.g. Quialiqvoaffe&umotus
mucac colorem in facie_j. I J- S: \eir logdu Ud i
dromundinnogbrendu) enn er \atsa hinn mMema-
dur cr\eirhofdu tekid, bra honum miog vidygiordiB
litvperpur og mdttejtg ej kyrrann hafa: Navem in-
cendebant Hoc cum viderct magnus illc vir qvcm
:

captivum tenebant, angebatur valde* &coloremin

facic mutabat, feq; continerc neqvibac.
Mh KTHRR Liufietrn m. g. Lapis grandior, ad qvem o-
lim candcncis fcrri maitas cudebanr. Egl: Hannfieck
iar
 RuNtetiM, 75

far ongvann lyuflein \ann er hardur vare ogjlettur

ad /yjajarn njtd^ \uiad \ar var ecke ma/griot eru ^ar
Jmder fandar allt um Jk: Non invenit lapidem pla-
num & durum , ferro cudendo aptum , qvia talium i-
binoneratcopia, inlittorearenofo.
MHKK Lodinn Adjecl: Villofus. Erat etiam Lodinn o-
lim Nomen propnum,idem qvod nunc eft Ludovi-
cus & Lodvtk-
MWAM ZoA^f.g.Palliumvillofum. GrethNhaf
deyferjier/odkapu: N: villofum geftabatpallium.
MPftR YiKM TJ)dur menne m. g. Homo vilis, a Ledur>
Spuma, q: fpumeushomo, i.e. inutilis ut fpuma_j>.
Lodurmanntegfverk, Hautvirileopus. Gretl: \et-
. ta er Itjtid verck oglodurmanniegt : Eft opus vile in-
dignum viro.
MFBJRF Legberg Locus editus ubi judicia exercen-
f. g.
tur. BandamannaS: nn er menn 'vcru komnertil
Logbergis fem^angad 'var <von, quadde Ofetgur fier
h/iMs og mdlte: Ad forum ubi pervenifsent qvi ibi-
dem expeclabantur, filentium indicebat Ofeigus>

AYM\hA Log/eifatg. A&ic.qva? nullis innititurlegib 9 :

INialu: N: badia adfaraecke med Jlijkahgleifit':
Nialus juisit ne tanta injuria afficcrent hominern.
Gretl. \eir qvaduharm fkylldetaka underJia/fumfier
Nijd og Log/eifu Va er hann giorde : Pronunciarunt
ipii in corpore luendas pcenas obcalumniam & inju-
riam alteri illatam.
MFK Lognn.g. Tranqvillitasaerisautmaris. RaudvY:
iavar, logn%Jedurs, /ogn Stoar: Erat tranqvillitas ?
;
aerisitranqvillum mare_9.
t^FWII^ LogjkUllg, Legum prafcripta qvar colo-
pl. n. *

nosadtuendamlocietatem obligant. ^Jm-iGred

6g Mla hann mune kunna ad haUda uppe Logfkilum
fyrer ?lng: Ego exiftirtio ipfurti pofle meo nomine
exfeqvi qvod leges jubent. ...

K 2 hKl.
*]6
i
-
Lexicon - i
-- ^-

btLYATAi Zok^#rm.g.Sentehtia. Hac> f: Frekur giet

eg \eim hke lokatm* minn til Jiegialida umfiijkjior-
mai: Credo rneam fentetltiam videri iniqvam>qvod
ob tam grande crimen ad pcenam pecuhiariam i-
pfum condemhaverim. Lo^atur prop: Auditor.
MYhKAhtAA*. Logunautar ithg. pln. Contubernales,
qvi etiam dicuncur Stffunautdr q: Confeflbres , &cFo-
mndutar-) Comites itineris: \or: fdll: Ej munder
Yu ropd mighier fyrer hofdirigmm ef ek hefde latid
drepa \igfem adra Logunauta fyna : Si te interfec if-
femqvemadmodumiocios tuos,meih hoc conielTu
magnatum, Verbis ignominiofis non compellares.
MlK> Lundi>%, Indoles* Ingenium. Nid/a: Hann <var
illa Lundkpminn ^Fuitmali ingenii. Lundbragd, iti-

dem IrigeniutrLi. p
MlKFA Luhgurm.g. Pater,amabiiis,vei etiam eft appel-
latio blandientis , uc Danice dicitur Jafcit lillf. Odur
hinnlitle i faria S- Baru lung lendrd mdnna ^rajnes
forbiorn fuarta: tyafhxs baru, dederunt huicThor-
bcrnum patrem vel amorem hobilium.
MlT.4 ad Luta, verb: Demitcere* inclirvare le. Qrett:
Eglijtiongum ad litiu: Saepc me demitto ob affem.
Item: Ad luta nockrum: Coram aliqvo incurvare
ft^. Hinc: Lotning f. g; Reverentia qve fit genu
fiectione &fimilibus fubjeclionis fignis*

Y^hR Madur^ Homb. Edda: <Madnr er huor fo

rerjig, hidfyrjia og hid &djia heite mans er Keifare
iar n&B Kongur \armji Jarl: Generaliter qvivis
vocaturhomo>fupremahominisappelIacioeftCMa-
risj hinc Regis, inde Comitis. Reliqvas virorurri
appellationes rrjagno numero fuppedicabit Edda.

Attributa qvaedam virtutum c3c vitiorum

qvae viris afsignan tur, hic infercre vifiim eft j
 Runicum* '77
iir i
!
" '

i i ii tr .
!
, i

sdddratta madut^ Homofrugi > qyi familiae fuae bene

profpicir
j4tfdngamadur> Iderru Faung dicitur qvicqvid re-
qvirituf ad familiarrt fuftentandarrh ViAtFaung.
^gdngfdmur> Vir injuftus* qvi contra fas & aeqvum a*
liena bona corradit.
jfb/aupsmenn, Praedones. Afatmermey Vir fuperbus,
BlijdmdtUY) Affabilis , corriis in fermone. \t:B/ijdut>
Btaudur & Blotd mddury Synon. Effceminatus*
Drengelegur > Vk integer fortis* &
D&U^vid ad raddj Hurriilis &qviimperio parer,
Dufi/menne-y Pufilanimis, qvi exigua curat> magtiis
impaf*
Fa/atur, Pauciloqvus, Moeftus>Lugubris.
FuUhugiemihiUy Plenus animi. FiemiUdur^uniRcus*
Fienydingur y Parcus Tenax* &
Forfyaat) Vatcs, qvi futura prfcdicere poteft.
Gi&fa madur^ Fortunatus. Giafmenne> Placabilis-
G/adlatut, Glddv&t , Hilaris. Gledemddwt> Jucund 9.
G/dfemaduty Veftibus & arrnis decorus. Etiam dici*
tur Gl&filigut>
Gnogtamddutj Qui omnibus abundat
Gioftate, In dando piger, parcus & tenax*
Godfengut) Manfvetus & tradtabilis*
Godordur ti/ aUramanna, Qui benc d^ omnibus lo*
qvitur*
Hardgtdry Strenuus irt omnibusfuis acTionibus,
Hagrddut, Qui commode confulit Heilraaduty Sa-
na & utilia dans corifilia^.
Hagfyn, Prudens. Hagut, HdgfeUdur^ Pulchre faci*

ens qvodcunqve opus*

Havddd maduty Clamofus
HusgonguUy Qui libentius aliertas qvam fuas vifitat
domos.
Hyby/aptudur, Manfvetus irt fuis &dibus.
Hugptudur> Ariimofus. Hvatur% AcerV
K }
Brcy
7& ,*Lexicon
hi-i I lii i i

Hreyjiemadur^ Promptus &fortis in magnis obeun-

dis.

Hetia<> Athleta,pugiL Item Kapptj

Katur, Hilaris.
- , Zagamadur , Logvitringur Jurisperitus. >

Adannballdur q: Rex aliorum hominum. >

JWanfkrefa , Homo nauci:

&Skrof> Porofa glacies*
qvx leviisimo verbere frangitur. Ala/nn UrcL^
idem fere fignificat, vox a Loro defcendere videtur>
qvod nullius eft firmitudinis kd facile fledtitur,
-
ideoq*, & Adannlom dicitur, :
hominem infirmum
g denotans.
Jidargbreitinn, Polypus,varius& mutabilis.
Jldtkillfvijfuri/fkape, Impetuofus, qvi affeclibus rt-
.'. gitur.
Adi{tlh#fur , Magnificus. AdilzilvirkitTi Laboriof*.
Qd&lldar madur > h om o.
Intraclabilis
OdxU, Inqvietus. Qodur, Furibundus.
Oeyrumadur five Qejrdar madur , Litigiofus.
-)

i; Ofurkappsfuilur y Qui rationibus non movetur.

Ofldte item Oflatungur, Veftibus&armis fuperbus.
Offamadur^ Irritabilis. Qffe> Impetuofitas.
Offiopamadur, Implacabilis. Qbyll, Idem_j.
Ojafnadur mddur ) Iniqvus.
ifcrlatur-') Munificus. <^Milldtngur , Idem-?;
Ofylgefamur > Refraclarius.
Ofvyfur, Qui ratione non agitur.
j Rddvandur, Probus prudens. & *

Rddvalldur, Imperioius. Rijkmenne, Dives.

Sialfhdinn, Gloriofus miles.
madur, Navigationi dedittis.
Siglinga
Sm&lmgur, Vir parvi nominis e media plebe^
: Sntrtemenne, Comptus invefticui &compoficusin
moribus.
Skpmngur ifkape, Liberalis & magnifici animii
Skrautmenne } Pulchre & ornate amic^us,.
. . S^
 RunicuxJ. $$
St(rdfa, Hdttlo nullius Valoris. Supra-*
Spakur,ad vite$ Sapierts &
prudens.
Spekingur, Item 'Uitrmgur, Sapiehs Philofbphus,
Snillmgur^ Subtilis. Svidingur^ Valde parcus.
Stlkidre, In viclu magrtificus.
Vetfefoate) Irtcohftahs>a Veifd Cifcumgyratio> &
Skate> Rexi
Vefklmgur, Inops &
milcr.
Umfafiur^ fn amicitia fixus & ftabilis. Ilinfail, Qui
armcitiam cujusvis fibi facile conciliaverit.

^Omuandur ^ In eligendo amicos difficilis & circurri-

fpecluS.
iegnfkaps madur , Qui liberaiis eft in cibo & potti.
hrfingur fev \erfill-) Qui omnibus rebus indiget. It:
Irurfande^rifinn^rekmn, Homopingvis&ventricoft
*AAb Mdal n.g. Sermo. Edd: \ad er maal manna y
adfaatt mun liot a BaUdre: Sermo vulgaris eft- iri
Baldero nihil effe turpe.
1A\R M&r five Mor> Virgd. Rogv:J: HUrjlorum
mun rtieirdy m&r ennfauid >v#re: Cafus meus nori
Crat seqvalis rifui virginis.
Y^FIKH Makmde n. g, pl.rt. Amica transaclio. Sgh
For med \eim aUt i rftakendum og 'vinfkap: Trans-
aclid tota erat arrtica.
fAi^ Ada/y Cauia, Grett: Skal/tu med mier *vera \ar
mdle: Tu mecum eris donec compo-
tillykur $efiu
natur hxc caufa. Ibidem Sveinn Jarl dtteftefwu
:

ad maluni^j: Forum hifce de caufis convocabat

Sveno.
Item fignificat intereiTcj>* JEgl: <&l4un hann vilia
fara a fund jduarn^egar hann %>eit jdur hker no*
ckru ma/ejkipta: Te conVeniet qvando alicujus iri-
terefle fcivcrit.
Y4M MY Mala lok n.g.ptn. Cauf* finis fev evehtus;
Ofeigur Banda manna S: Nwvil eg qvedaydur
i

vtjfu eina> og hafa \afleire ad minnum mak lokiau

it
Se Lexico# ^^^^^.^^...^^^-i^,
mjm^^^__m ^-L-Liwm-in i i iimiii 1' i
-

^y ter ^r^ ordtnn >; Canam cantilenam unam , 8c

plures .meditabor de fine hu jus caufae. Ad leggia
mdl i giord: Subjicere cauiam arbitrio. Grett:
A4alm vom logd igiord: Caufce fubjeclae erant fen-
tentia?.

YAH m. g. Stipendium militis. Hinc dititur <Ad

A/Ldle
ganga a mdla : Sti pend o m ereri. Logbok : AAale > i

Pignus. AAalaland, Oppignorata terra_r.

A/hde etiam dos mulieris: Hanjieck miktnn Adala
med henne: Magnam dotem cum illa accepit. Vo-
catur etiam Adunduv & Heiman fylgiou_>.
Y/IM&IP Adalreid f.g. Prima fama. QL Sogu: \egair
\ad uara malreid komid, \a hugdu aller menn htd
a hond N: Cum fama hac de re fpargeretur , omncs
putabant ipfum in caufa efli_?; Adalreidi dicitur
qvafi famae eqvitatio.
T^HlFfiA Mdlugur Adjecl. Loqvaculus; Egja: Eigtl
<var malugur og ordvijs og iUur vidur eignar: Egil-
lus loqVaeuJus erat nafutus* nec facilecompefei pb*
tuifc ;j

Y/fMl/k Mdur
m.g. Saccus viatorurtn in qvo fuum_>
portant viaticum, Vocatur etiam Uijia ma/ur$ a
ViB, Efca, malur. Itetn: Malfeckur.&Gretl:
\ad varjidur og hdttur
'vtfludu figfialfer ad menn
ttl fojngs, og reiddu mal 'vidfadla fijna: In orc pb* m
fitum tum eratj ut qvivis feipfum fufirentarCtad fo-
frum iturus, fuumq; faccum viatorium ephippio al-
ligaret* Ibid: Mter hefur fo galaufiega ttltekiH
.

at eg heftynt 'vtfta mal mijnum: Inconfiderate per-

didi meum
faccum viatorium;
Y4M adfylgiaMdle,Proteqv\cauhm> Gretl:Tdudu
\adjumer menn ad forgtlds hefdi, Itjttfylgt maimu,
ennhann gaffierfaatt ad \ui og let huorn mda hier
rnnfitjl^t erhann uillde: Quidam dixeruritThorgil-
lum parum caufam urfifTcjfed ille hoc parum cura-
bat) verum pcrmificunicuiq; fuoabundare fcrifu.
 UNICUM. -1n
1- ' - -'
gi
i

tAhhYARbAiManngardur m. g. Agger bominum>q.

Agmen. Egla: Komu \etr\ar fyrer 2}ag, ogflou
manngard um bainn, aptufydan heroop , uokuudu \etr
*vid \ad er inne 'voru: Ante diluculum eo devene-
runt, & corona militari urbem cinxerunt, hinc cla-
morem grandem, ut inde excitarentur in-
excitarunt
colse. Notetur. S*epe in veteri Norvagico occurrit
[dptu herop] Lamentabiliter damaruntj a verbo
Sg&p-> Ploro,& <?,Lamentatio*
^AhXWhl? Mannkfnd f. g. llkio hominis interfecli.

Qretl: Hann qyad koma fiyllde fyrer vtjg \ettd

;
fekt [exihiim hoc loco] eda mannhefud enn eifeb&-
tur: Dixit hoc fa&um expiari debcre exilio, non
autem pecuniaria fatisfa&iono.
*rMKK*RIKFhik Mannhringur, Hominum circus. gla:
Kongur letfld ?nannhrijng ttmjlofuna: Rex aulanu
cinxit corona hominum^.
YAhbAlRA MannUrd m. g. Hdmo hihilL Hallfr;
Jidier hker til einkfs vera ad eiga vid mannkru $4}
Mihi videtur nullius pretii efle, agere cum ifto ho-
muncionei
^KYhFriR Mannmugur, Multitudo plebls. frorer H:
, i Gi- S: Hafa r<mdur mannmug mefiann, kann
hier
egfiorUte \eirra dt \eir munu ej vtlta mier hlijda e-
da tdrum Hd/eifium manne: Trunheimehfcs hie
multitudine fuperantreliqvos, eorumqve noviani-
mum elatum * qvi non permittent me aut alium Ha^
logienfem ipfis imperare_%
TAR^riKfR Mann-Rauner f.g.pl.n.Viriliaexperimen-
'

ta aut fortia facla.

Ec{e ottunH eg Yad \ott \u ko-
mili tfveit med hird-monnumKongs at ej focker \u
hlutgiengur eda jafn hinum fremfiu i oUum Mannr-
Raunum: Non dubito, etiamfi in aulicorum Regis
confbrtium fueris adoptatus, qvin te virum reliqvis
parem fis praeftiturus. Proverbiurtt. j Lsingi

h (kat
%i Lexicon
fkal mannenn reyna: Diu probandus eft vir antcs
qvam approbandus.
YAIMYRWA Mdnnfkmfa m.g. Homo nauci. EaUft-
Ej feipter \a ad hogudu til; Qodur T>reingur var
meiddur ennvier Itetum mann fw&fu iefia lifn ,*

/qvum non eft aut juftitiae congrue fa&um, qvod

virum bonum ac frugi occiderimus: Sed hominini-
'.

hili pepercerimus.
Y^KKM^Y* Mannsomem.g. Virilishonorautdeais. &
gla: ifckver Yom a mal uid Kongbuort hanwvilde ej
batd \orolf og njeitd KuoUdulfe og SkaUagrijmefiebx-
tur og mannsoma \ann nothurn ad \eir mattu 'vid u*
na: ^&lverus Regem alloqvutus eft> qvaerens an vel-
let lytrum pro Thorolfo folvere, &
Quilldulfo &
Schallagrimo pecuniariam iatisfaclionem &
hono-
rem vinlempracftare*, qvibus contenti elTe poflent.
YAkMan> Idem acMer, Virgo, Hinct
YAlMAVhk Manfongur g. pl. n. Amatoria cantile-
na. %)at7^dda: Inguljur tok adyrhia Mansbngs
drapuum Ualgerde Ottars dottur: Ingulfus ince-
pit componere cantilenam amatoriam Walgerda*
Ottari filiae.

Y^KKhBHIS^ MannJpielK.g.pLn. Hominum jacluru*

Egla: Komu \eir\ar i opua SkjoUdu oggiordu mihjl
MannJfiieU: Ex improvifo advenerunt magnam- ,

qve hominum ftragem cdiderunt.

Y-JKKhlRHKFyfik Mannwdingar f.g.pl.n. Dignitates.
Egl: IJar^d bddegott tilfiarog mamvvirdingar
Dignitates 8c pecunia tunc abundabant.
Y-4RFBRIMIKK Margbreittnn^ Varius&mutabilis. IOl
S: tr: fou: HdUfredur ^ottt heUdur margbreittnn \e-
gar hann *var \roskadur: Halfredus cum adolevil-
omnibus varius & mtitabilis.
fet, vifus eft

Y^RFMKlK Margnenninn> Ad multa efficienda prom-

ptps. Qretl: Enn fyrer mier um mijnar marghen^
nin DagbennafremdumfirdtuY ogfkrrtdumfyfdnde
rmn
 RiiNicufci. 83

rannGijJe: Giflausadomniapromptus>honore&
aeftimatione privatus, hodie anhelus fpiritu aufugit
perpaluderru.
YARYAYIW Markamenni Latrones* Gretl: fad vat
fa vijdd i Noreg adMarJ^amenn og IllvirJ^iar hlupu
ofan afmorkinne ogjkorudu a menn tiljiar eda J(ven-
na og toku med ofrijke \ar ej 'var Jiolmenne fyrer :
In multis loeis Norvegiaein more pofitum erat>ut
prardones & malefici e fuis latebris irruperint & co-
lonos provocaverint monomachiam> utfi viclo-
in

res evaderent> adverfarii uxore& bonis potirentur*

iis prcfertim in locis ubi pauci fimul habitabant.
YARYMht Marktond n.g.ol.n. Planities. Egl: IFinn^
mar{ eru vdtnfurdulegog^armed "votnunummarJ^-
londjior: In Finnmarkia funt ftagna imtnenfa ae
prope ea planities vafta
Y^RFJlKl5 AlarYund n. g. Dolus. \orgerds iBua Sog?
Sufyrer Mlan hjn er ej rv&nleg adfktpta hoggum wd*
Bua 3 ogvid markund Efiu oghardfemge hans: Fru-
ftraberis fpe tuafi prOvocaverisBuonem ad duellumj
&tecommiferis dolis & fortitudini Efia?.
Y-JTMKfc Matland^ Terra ubi copia viclus abundat.
IjS: Ldndidvarjkarpt og iUt matland: Terra maj
cera erat & minus fertilis
YiMWAWH Medal{ajlem.g. Manubriumgladii. 6$}
Honk var a medal\aflanum og drb hann hana a hpnd
jier: Manubrium anfam pofsidebat cui manum in>
mittebat gladium cum evaginaret.
YilKfiiTT MeinuMt f.g. Speclra& animalia pernitiofai
MeinvMter in pl. ad \ar mune
Gretl- SJ^apte fetger
liggia a meiwvetter ef menn erufo treger ad gejma<
tjnsjiaar: Scapta inqvit Speclra in caufa eflc qvo
minus prompti fint, qvi pecora Velint cuftodirc^,
Yilk^ Meijl n.g.nln. Lsfiones. 01: S: KaJfurhlde
illameiflin ogbarfig lijtt: Kalfo lamentabatur&ae-
gre vulnera krebat
L 2 ^MeiJl
84 Lexicon
e^fc$/7propriedicitur> cum manusautpes amputa-
tus eft , a verbo Eg meide, Laedo. j4d meida etiam
de domo Sveinn iOl: Tr.SSogu: \ui
dicitur.

mun eg heita efKohgur Uturomeidtjianda bofid, ad

blota ej : Hbc voveo, qvod fi Rex fanuro rion deftru-
xerit, me Diis nunqvam immoiaturum;
YIITI^BIRF Meitilberg n.g. Saxum prcruptum. Gretl:
\ar var meitilberg mikilfo huorge matfe upkomali og
'var n&r ^ofadma ofan ad vatninu : Mbns erat altus
& pramiptus,qvinqvaginta brgiarum altus, adeo ut
ipfum effetaditus.
nullus ad
YIK ^Menn.%. Tbrqves, mbhileaureurrij.
YIKMFRIBA Adeniagripm^ in.g. Res aliqva pratiofa_?*
cjvarri ab atavis filius pbft jpatrem continlie poflede^
derat. Gretl: SaxVad <var meniagripur oghafde
aUdre 'vmttis geingid': Gladius ifte in rhagno erat

pretio, & iftius, familias prbprius.

YMMMA Metnadar giarri Adjecl: Honbres ambiens.
Egl: ^icke mier undarlegtfo fem \u ert madurmetna^
dargiarn er \u vilider ej med \ockum iaka vegfemd
\a erKongur baud \ier: Mirum mihividetur,qvod
tu,qvialioqviri hbmoes ambitiotus, relpuas digni-
Rege tibi oblatas.
tates a
YMMtA ^Metnadur^ m.g. Dignitas, Oreti: lorfin-
nur var kapsmadur mikiU og agiarn bade til fiar og
metnadar: Thbrfinnus fuperbus erat & avarus, ap-
honorum & pecuniae.
petens
YIT?iR Metordw. g. Dignitas. Hann var
Gretla:
med Jarle oghafde mikilmetord afhonunL^: Apud
Comiterh iri magno hbnbre& aeftimio efat.
^i\k Meij f.g. Virgo. Vdtsdda: Allar villdu mejar
med Ingolfe gangajb&r ervaxnar uoru: Vesolquadz,
hun var til litil So 'vil eg eg quad Kieflihg med Ingolfc
gangaymedan mier frvxrum totld ienhur i efra gotne:
Ingolfus formofifeifttuserat omnium ,fuo feculo,to-
tius Iflandiae. de qvo Cantilenam hanc cecinerunt
Omnes
 RuNicuta. gf
Baaa

Omnes puellx nubiles Ingolfiamplexus expetierunt,

parviite infelices fe reputabaht. Anus ipfum fe-
fe
qvucuram ajebatj qvbtisq; ipfi in fuperiori mandi-
bula duo rfeftarent! dehtes.
YMI^MR MRK MiaUar jarn> Ferrum qvb
fuerunt ufi
veteresitanta arte politum, utinobfcurislocis lumen
aliqvodpraebuerit, ficdiclum zMioU^ cahdidifsirtu
nix. / Orms S: Gieck Qrmur \diheUeririn bg/ag^
dimiaUajam idyrndr: Ormerus antrtim intravit*
acinatrio politum ferrum & fplendens pofuit.
YIPWlKMR YAt* Midlunddfmdl^ h.g. Limitata eaufe.
Sveinn if-Gretl: Sku/u \ier <vita eg kaUe \ettd ong*
*vafet o egfetie riockuf mtdlundafmal um vijgdfer-
li iefie: Sciatis hatic non efie reconciliationem-i,
qvamvis mediapropohani qvibus homicidia ha:c re*
conciliari pofsiht;
tlFl^niRHR YfKK MMlsvirdirmenn, Magn* aefti*
mationisviri. Gretl: Margir mikilsuirdir menri
budu honum ti/jin: Multi maghae aeftimationis viri
iplum irtvitarunt.
Yiril^MFhR I WAU Mki/s<vijfur i Skape, MaghsU
nimus &
manii promptus. \or: gode iGretlu: Satt
er \at ad Gfettef er mikid dfbfdgddnnard mdnnd d
*voru Lande ogfeintrnun hannmed Vopnum verdd
sbtturefhdnn er heiU enn miki/fuifur er harin ifkape
oggrunur ef mief huorfu heiUa dfiugur hanri ef edd
gufu madur: Certum eft, Gretterum dmnes hujus
terrar fuperare, hec facile armis qvis eum proftrave*
irit, modo fanusfiti Interim magnanimus eft>fed
qvaiti fortunatus nefcib.
YlRFFiMKK Mirkfaltnn Adj: Tchebras timcns, Oret\
terJagdiftvaUaeinn meiga verdfyfef mirkfa/nefd*
ker: Gretterus dixifc fe folum ih tehebris verfari nori
pbffei ob tiiiiorent*
^RKA^FHiF Mirkuaflug n.g.p\.n. Fulgura. 0/;Sj
&ongurJiglde nofduffyre Jadar$ varveduf' *vaiOg
L J fnyrqud
$6 Lexicon
myrqva flaug nocqvor : Rex vcrfus Jadar navigavifc
ingenti oborta pluvia cum fulgure& tempeftate.
YlHMFM Ad misjafna mdu um tuo buorja y Difparare
fermonem de duobus aliqvibus. Ijarla S: Kon-
gurfann at \orkteU misjafnade miog mdum um Jar*
lana; 'Var hann uinur mihitt \orfins Jarls> enn lagde
\ungt ttlEinars J^arls: Rex ammadvertebac Thor-
killum in fermone fuo de comitibus non eadem pro-
fcrre; Amicus erat Thorkilli comitis, fed deEnaro
gravia proferebat
YlWl-M JWifmde ag. Error lingvae, qvum aliud exci-
dit, qvam qvod loqvi inftituimus. IJ Sogu: Rog-
'valdurBrufa Son og \eirfatu vid Bakellda og r&dde
fa um er ettdinn kynde, ad ettde vidit takaadfM&aBy
$a mdlte Jarlmtfmde, og tokfb til ords, \a erum vier
fuligamler er \e]$er eru brunner, ennhannuilide \ad
mdlthafaad\eir vjtre \afuttbakader> og^egarhann
faun mflttte hann ecke hefeg mifmde m&ttt Jyrfi ad
ek muna, kiemur mier \dd i hug er Olafur Kongur
Jbjire minn m&Ute ajkiklajiodum og egfann mifmdc
bans at ekfkyUda fo 'vidbuaH ad eg munda \a [kamt
eiga ulifat effo b&re tileg m&ttti mifmde^ kann vera
iorfinnur Jarljie a lijfe : Notetur hic q vam infolens
fuerit veteribus illis Hcroibus lapfus lingvae. Rog-
valdus Brufe filius cum aliis foco afsidebat^ & ex im-
provifo lapfus eft lingva. Sic cnim inqviebat (cum is
qvi ignem nutriebat defeclum lignorum indicaret)
ubi ticioneshi combufti fuerint, & nos vitae curfum
abfolvimus. Volebat vero dicere: eos (atcalefaclos,
ubi ignis ifte deficerec Cum vero animadvcrciflec
ft lingvalaplum efle , dixit Nunqvam memini me
:

antcalapfum fuifle lingva, fed eorum jam recordor*

qvaedixit nutritius mcusRex Olaus Stikleftadii,curn
animadverterem ipfum lingvalapfumefle: Hoctibi
pcrfvafum habebis? qvod fi contigerit te lingva labi

non
 RUNICUM. 87

tton diu poft morieris. Forfan Thorfinnus Comes

meus adhuc vivit.
cogrtatus
tlhKMt>t ad MiukUtajig, Verb. Humiliarefe. Egl
Arnbiorn hafdtYd ejjkap/jnde tilddmiukl&taftg<vid
Kong um \ettd mdl: Ambiornus non potuit hoc a
1

fe iropetrare, utinhoc cafii coratfi Rege fe humilia*

ret.

Y4M4 MoUd, Humus. Hinc MiUduf, humatus. Ali-

as MtUdur Munificum fignificat.
^&WXYXA Moddrekid,f.g. Saccus ex pelle fera: ita c&
coriata* prparatu$,ut integram animalis formam
referat* En Ealg: Egla. EtgiU tok upp moddrekiti
eina og bar hana under hendejier: Egillus animalis
exuvias de terra levavit, & fub axillis fepofuit.

Ibid. Hann vilde hafa moddrel^una af ofktptu enrt

hunvdr retndaffuU djfilfre .*
Exuvias iftas fibi foli

voluit refervatas, repletaeertirh erantargento.

YllF/Jv Af^g^ m. g. Idem qvod Mannmuguf, MultitU-
do hominum. Kalfkr i 01 S: Ofier uijs ofigu-
rinn nema verfeumjki&legiffialfer Radsmennernef^
enn mugimnn gejfiB frdmm med einu fam\jcl^e:
Vix potiemur vicloria nifi nos> qvi primarii fumus
>

prudentia utamUf, vulgus vero Unanimi confenfu

in hoftem irruat.
YhKl> Mund^ Manus. tndeAf//W%^Maliuvium,pel-
vis Mundrtde^ Anfa intus in clypeo, & <Mund^
4

hang-) Trutina feu /Eqvilibriurru

^JTiKKFvM Munngat Domi co&a cerevifia. Ol: S*
n.g,
T)ua/dt& O/- K- \ar med um hftd lide fijnu; Stgur^
duf Kongur ijeitte <\eim annann huofn Dag dd Bord*
haUdefiska og mioll^ enn annan huofn Dagflatuf og
munngat: Rex Olaus ibidem aliqvantifpef cum fuis
militibuscommoratus eft, Rex vero Sigurdus alter-
nis diebus ipfis ptfces & lac 5
altefrtis carnes & cerevi-
fiam exhibebat.
YhM| Munod n,g* Luxtifies & libido, ifivetuftilsi-

tt\0
S8 Lexigon
T li" ' ii i i I i
'
' " " "1

mo libello qvi eft de colloqvio virtutum & vitiorurru

Ef\u lifer at omiUdum munodum \a muntu liggia uri-
der eilyfum bruna: Sivivis fecundum immitem lu-
xuriem fubjacebis acterno ardori. Ibid. Fyrer hui
lifer \u ej ad munod \ine: Cur non vivis fecundum
tuam libidinercu.
^Munodlife^ n.g. Luxuriofa vita. Ibideiru : Litiler
Jlund munodlifis^ enn fyre \ad tyner margur Silijfa
lijfe: hora libidinis, fed propter eam mul-
Brevis eft

ti perdunt vitam xternam.

TJlT/[ A4uta Munus donum deqvoinProverbio:
F.g. 3

J\dutan bletter jieininn, M unere liqvefsit lapis. Ad

eum refertur, qvi donisinhians, feveritatem primum
praefefert,acceptoautem munufculo paulatim mi-
N tefcit.

Huc antiqviim Rythmum adfcri-

bere libet,

Per her ejfotff?ar. tt cxercitus non parciis pedis.

Foc^umvter brbckum metflockum^ Currimus,fal-
titamus cum fuftibus.
*Vnder grund og jfer L6nd 3 Subter terram , percji
Regiones.
A Eykititnfo feyVium vier rejkium. In Eqvisfie
cruimus fumos femitarum_i.
t^indur blindar vogsund. Ven tus obfecat finus.
IJokum uier tokum uid rokum. Vigilaraus recipl-
musqve madidos*
Hritler illa hrijdgoll. Male difcutit fillos] turbmuffl
facvitiaj.

Hreppum uierjleppum af greppunh Nautj ho*

munculis privamur.
Outier Gramsmuta. AurumjregiuraeftmunuSi
Qejmdu \ad Ruta. Obferva hxc Scriba_?.
Suo kuadu Aleyar under fkatld hreidar Skuta. Sic
cantillarunt virgines fub rupe montis Sciallbreid&
Hos
 RuNICUM. 0
Hoc gcnus Rhythmi Trol/aflag [Saxicolarum five Gi-
gan tum modum] vocarunt, eo qvod a Sagis pradielo
Joco primo editum &auditum fit.
AliiRhithmum hunc ficlegunk
Vnder grund, jfer fand- Sub regionem,fuperfabuIui
Eikiumvierfeikium medrejkium- Naves ventilamus
cumfumis fpumae.
Fer ber ifotfyor- Infiftitagmeri veftigiis*
Flockum <vier broc^um medftockum. Catervatim cur-
fitamus per trabes.
^Oindar blinda <vogfund. Venti ocaecant pelagi fretu,
^Dockum i)ier tockum vid Rockum. Procellis recipim^
undasin nos.
HrjllennjyllahrjdgauH- Horrentes pagularum nim-
bos;
Hreppum afgreppum vierfleppum. Reportamusj fed
pifciculis deftituimur.
Volunt carmen effeNautx cujusdam periclitari-
tis in mari.
Eik Quercum notat, metonymice proNavi fumitiin
f g.
Etker vero in N. m.g. Jumentum qvodlibet qvodtrahit
currumj avcrbo^^kjGurrum traho Eqvusetiam ;

qvandoq; 6'tkur dicitur.

Her Agmen, intelligit agmen focarum j qvas naves infe-
qvi folent, ubi naufragii ingruit periculum*
Vo{> Hiatus in aqvaaut glaeie proprie ruptura undc li-
qvor profluit unde Bloduaker^ Vulnus unde fang-
vis fluit. Et afrvoka blod, Sangvinem elicere_>\
1

Roka^ eft unda furfum a ventis difperfa^ Unde Rakur^

madidus & fubhumidus
Qreppur Poetam denotat, fed hic pifciculos denotare vi*
detur. Unde illud : Ad fakia greppin i kreppin: qvae-
rere pifeiculos ad ventriculumi

H
kffiR Nader g, pi. n, Quies. Grctl: Vdnte ck \ict
M meigi
po Lexicon
meigid fofariddum fyrer Berfer{iunum : Puto VoS
i

qviete dormire poiTe fine metu a Berferkis.

MFRJKH Ndjrende m.g. Prope fangvine junclus. Hann
er minn ridfrende: Eft mihi fangvine junclus*
MFKFIBTA Nafngiptur nominaa-
f.g. pl.n. Dignitatis
licui a Rege communicata: $or:iEglu: Aduntura-

da Kongur nafngiptum *vid mig og 'veitjlum hjnum:

In tua poteftateeft, 6 Rex mihi pro lubitu titulos &
dignitates cortferre.
MR Ndr m.g. CadaVera hominum. 01 Har. S: Rafn
Jleit afridr beitu. Corvus difcerpfit a cadavere bolum.
Idem Rafn etur af nae beitu: Corvus edit de ca-
:

davere concepto vel faclo. Arnor Jarla S{: Gerla

fa eg adgrijnde, grar ^Vlfur ad ridfaafunL-*: Vidi
lupum ridere, vulnerata ubi vidit corpora.
MTT-4R MI^ Ndttar Mn. g. Noclu. Qretl: Hann kpm
til Gilsbacka a ridttar \ele: Venit nociu ad Gilsbak-
ka_j.
MilP/k Naudur m. g. Gravis aliqva necefsitas. torf i
Gretl: A/drejfd eg launad her hnn 'velgiorning ef
hgflendur eimginnnaudur: Nunqvam poflum be-
neficia tua remunerari, nifi in periculis conftitutus
fueris.

MhfcriKF^R-MM Naudungar-f&t $ Coacla reconciliatio.

Egla: \orolfur fuararfMbtt ad hann 'vi/ongva nau-
dungar-Jktt taka afKonge: Thorolfus refpondit ci-
to, qvodnullam coaclam reconciliationem aRege
accipere velit.

hllhJ. Neifa f.g. 01: S: Hefur madurfaher

Ignominia.
neifu giorvd og hjnu lide: Vir hic ignominia; , te & &
exercitum arfecit*
hA H4AM&. ad Nemafladar^ Siftere gradum. Greti
Husfreya nam fladar a golbinu ogjjurde buorjum
bannfagnade fo aharlega: Uxor in pavimento gra-
&
dum ftitit, qvaefivit ob cujus adventum tantopere
ktaretur.
 RunicuM. jpl

KiP Nicl n.g. Spurca PoefisqvalisapudLatinosMartialis*

Gatulli & Rhyt: J\SnB er fridfu
confimilium-j.
m&rdar Smid , margann tid adjrkta nid: Minime
pulchraeft iftaPoeiis, multories edere obfcaena,i.e.
obfca?na carmina.
MMMFriRK adNijda?iocVmriy Obfcaenisvel infami-
Gr: Adonnum\otti
buscantilenis aliqvem lafdere.
illaerha?m nidde Hafiidabonda: Male omnes ha-
bebat, qvodobfcaenacarminadeHaflidocantaret.
hlYHYAAk Mjdfkaar Adjecl. Promptus ad tales cantile-

nas & aliam mfamem HaUfreduf

Poefin. Hallfr:S:
*var fealid \egar a unga alldre og ali mdf&aar: Hall-
fredusftatimab ineunteaetatePoetaerac,& proclivis
ad fpurca cantanda_%
KIIP Nijd item Dira imprecatio, Egla: igill Skaiiagrim-
fon rijie nijd Eiryke Konge<: Egillus Skallagrimus in
Ericum Regem diras imprecationesincidebat.
Modus & formula ibidem feqvitur: Hann tok i
hbndfier hejlefiong cggieck framm a Bergnoxxina fd
tr 'vffie ttlLands up> \a tok bannhrofhofud^ogveitte
r
\arfor?nala og mxMtefuo; Hier fet eg up ?ridfio??g og
fmj eg \u mjde -a ho?id Sryke Kmge og QunnhiUde:
Smj eg iefu mjde a Landu^tter^ ker er \etta Land
hyggiafo ad aUarfare \&r a 'villa vega, ad emgehit-
tefit l?mefyr enn xr reka ur Lande Siryk Kong og
Qunnhillde: Epter Vadfkaut hann nidur fionginne i
Biargrfu eina og let \arfianda : Hann fiere hbfde a>

land up enn reyfi Runar afiongi?me ogfagdi \ar \e?i-

hannformala: Manu baculum corylinum apprehe-

dit,&inpromontoriumqvoddam qvod terrarnfpef
dabat afcendit, deinde cranium eqvinum arripuit*
inqviens: Heic pono baculum imprecatorium &
imprecationes meas adverfus Regem Ericum &Gun-
hildam dirigo* Hanc imprecationem in lares hujus
omnes incertis fedibus vagentur,
terraedirigo, itaut
necqvifqvam eorum fuas domosinveniatanteqvam
M i Re*
pz Lexicon
Regem Ericum & Gunhildam ejecerint. Hinc ba-
culum imprecatorium ih ruinam montis adegit ibiq;
reliqvit. Sed caput eqvirium verfiis terram dirige-
bat, ipfi VerobacuIoRunas incidebac hac prcmifsa
praefatione_ju Paulo poft Ericus omnibtis faclus eft
invifus&aufugit.
KIPlKFri/k Mdtngur, Concemtus,infamis. Egl : Uertu
buors mans nidingur ef\u \orer ej at berjaft: Omni-
bus eriscontemtus & infamis nili in arenam pugna-
turus mecum defcenderis.
Ntdtngur eft etiam inhtimani alicujus fccleris patra-
torinHiftoriaOliTryggonis; Stefneruslflanduse-
jusdem Regis aulicus objicit Sigvaldo Comiti prodi-
tioriem mordaci hoc Rhithmo: JVLunkat eg nefna
n&r mun ek ft&fna nidurbtugt er neffem a Nidinge
\eim-)fa er Svetn Kongfvetk ur Lande og Tryggua-
fon a talar drb: Hominem poflum nominare fa- &
tis accurate delcribere* na(b adunco, qvemadmodum

fuitilleqviSvenonem Regem regno fallaciis excepit

& OlaurnTryggefonium decepit.
MHKFW^Bhik Ntdingskapur m.p Nerandum fcelus,
Ol:S:HdriSon: Tdur 'var beitid frtde og Riettar
bbtum af Knjtlingurn enn nu bafe \ier anaud og \rxl-
\:an og^ar medjiorgkpe dg nidingskap- Canuti le-
qvaces vobispacem &juftitiam promiferant, fed jam
labores & gravamina ac nefanda fcelera obtinuiftis,
qvod fanclum Olaum Regem bccidiftis.
MMKFHftJRF Mdingsverk pl. n. Deteftanda fcelera , e-
numerantiir in codice_?.
MPFMM Nidgidlfd, n.g. pl.n. Mulcla talium fcelerurru.
Egla: Stgtlfagde: Nu munum t>ier fara Konge
Skatt \ann er <vier bofutn 'vidtekid; enn \ad fkalltu
*vita farU ad \ettajie er mi\dti minna enn Kongur
hKtB hier eiga^ og er \ad \o ej talid \ad erbann mun
Kalla at her eigid adgiallda epter Sendemenn Kongs
nydgiolld er mennfeigta \ier bafid drepa latid: Ecce
Regi
 RuNictiM.
- i pi
Kegi jam orTerimtis pecuniam qvam accepimus*fed
hocfcias miComes, qvodhxc pecunia minormul-
to fic, qvam ifte reditus qvem Rex fperat, neq; hic
computatur* mulcla illa fcelefta qvam vos Regi de-
betis, ob nuncios Regios* qvos omnes dicunt vos
occidi(Te_j>.

MMKM Nilenda g. Noviim iniolens. Qretl: iad Yoi-

te monnum ny/enda: Videbatur noVum &
infolens
e(Te_3.

KM^lK Niofn g. Proditio. O/ S: Giecl^ einge niojhfyre

honumfyr enn hann kom i hors d: Nulla ante ipfum
praecefsic fama aut rumor anteqvam pervenirec ad

Thiorfo.
hlAhhX ad Niofna verb. Inqvirere, olfacero. Fiehgar
hans hofdu niofnad umferder hans : Socii ejus de iti-
nereejusaliqvid olfecerant.
KIHIRn Mvirjg n.g. Recensfaclum. O/S: Sijdangro-
fu\eir /ijkidnidur a fandmel \eim er var^var^og biug-
gu \ar um Jo ad ej Jkyl/de \ar niuirke ajia : Funus
in arenistumularunt &
locum ita complanarunt,ut
nullus animadvertere polfetqvempiam ibidem nu-
per tumulaturru.

o.
AAWMTHA fk Oafiatfamur Adjeft Qui non facile ab
inceptis defiftit. Gr: *var ofvijfur og oaflatjamur:
Gr: non regebatur fanis confiliis> &abincepto di-
moveri non potuit.
AAbbMR WMYYk Latronum agmeti.
Oalidar-fiockur,
Sigurdur B- i Oi S: Knutur Kongur badydurflan-
dai mote og reYaUaf hondum oaUdar-flocka flijka:
RexCanutus jufsit lit refifteretis&agmenejusmodi
latronum expelleretis.
*MRfKKJMFA Odrennelegur AdjecT. Haud expugnabi-
lis. Nidla: ^Var \eirraflocVur oarennilegur : A-
gmen eorum crat inexpugnabile.
p4 Lexicon
sfBIM^ ObyU Adjeel. Inhumanus,intraclabilis.
j^BI^FWRK Qbilgiarn Adjecl. Indubie audax. Gretter:
Ittt er ad eggta. obtlgiarnann : Non bene incitatur il-

le qvi audaxeft 4
4WW YIKK Odadd menn, Qjii mortem facinore ali-

qvo promeruerunt.
eiP-l-M^ Qd&ll Adjed Immorigen Gretl: Anndm fon

attu \au er Gretter htet^ hantt vdr kaUadur oddlmiog

t upvexteJmum<>faataladur og ohjdur bxde i ordum

og ttltektum: Alium habuerunt filium, Gretterum

nomine,qvi inadolefcentia petulans erat, paucorum
verborum, diclis ac faclis incra&abilis.
tfehlTi Oddvite m. g. Primus in acie. Interim tamen
qvemlibet hominem perfe&um fignificat. Kalfur i
OIS: Suo megu v&r ttldtlay \o at Ol:hafe ejltdmi-
^id hia her \eim er
rvttinn og mun 4>Ut
w
lid
hofu \a er \ar oruggur odd-
hans.u&ra honum trygt til fylg-
ddr, Interim perpendendum,qvodlicet01aushaud
magnum habeat eXercitum refpeclu noftri , Ducem
tamen habet animofum , & totus exercitus ipfi fidus
eft & ad imperata promptus.
4MKFi Othocke m.g. Defpeclus. IJ: S: Kongur lagde
a A/lagnus Jarl o^ocl^a mikinn: Rex ipfum Magnum
Comitem contemnebat, nec ipfi favebat. Inde_j>:
O^ockadur Ad j. Invifus , ingratus. Hann <var mtog
oboclzddur af iandsfolhjnnu: Incolis crat invifus.
4PA Odur Adj: Infanus* IJS: \advar
einnodurma-
dur <vard laus ur bondutrt og hltop at Rogv: JaUe og
. greip ttl hansjuofaff, at Jarlinn ratade miogfua tii
faUs: Quodam tempore infanus vincula fregit, &
in Rogvalldum Comitem irrupit,eumq$ tanta vio*
Ientia corripuit ut vicinus eiTet cafui.
j^RHKPA Odretngur m. g. Nullius virtutis, improbus
vir. Gretl: lUt er odretngium Itd ad leggia: Malurri
eft improbis aut ingratis opem ferre.
Alhii Odur Adjecljrapercitus, Gretl: Jfmuudur hliop
iaup
 RllNICUM. 95
Ya up odur og 'villde Itofta hann medftafnum^ Afm.
ira percitus iurrexit, atq; illum baculo petiit.
dPhRFT Ofurfi f.g.Nocuraencum, qvum unusalteri
verbis obeft. Band> man> S: Hefur \u Odde Syne
mtjnum ttl G\nrfiar lagt i Yefiare grein Tu Otto .

offuifti in haccaufa fiiio meo.

sf-l-M^ OM Adjecl. Non alendus. Gtagaas> \ad metB

fyrer mejre faar ef madur fker tungu ur marme, e-
durfitjngur ut auga mans-> brtjtur tennur , Jker ajf
manne nefedur Sjra , fuo gieiidtng ogkldmhogg um
\td \uer, et madur o&ll tt/T)oms fyre oll hin nuyre
Saar> Magna vulnera cenfencur, fi qvis lingvam
ampucaverir, oculum exulum extruferit, dentesex-
culfcrit, naftim aut aures amputaverit, fic & caftra-
tio, & obfceni per medios clunes icltis. Qui talia

perpetraverit erit Oa:il , id eft, ncq; bofpitio excipie-

tur ab aliqvo, neq; viclus ipfi fuppeditabicur, neq;
in convcrfacione cujusqvam eric, donec fententia la-
ta fuerit.

dilRh fUM Oejrumadut InqviecuS. Greti: Afm:

qvad hann oejrumadur uerda munde: Afmundus
dixit ipftim futurum hominem inqviecum.
AWAYMHR FRvlBT/k Ofagnadar kraptur m. g. Mali
fpiritus efficacia. Gretl: Enn \ui 'varmeire ofagna~
darkraptur med G/dm enn med flejium apturgongu
monnum athann m&tlte: Eo majore fpiritu Diaboli-
co prardicus eracGlamus, qvod loqvebacur,id enim
infolitum erac apud alios ejus generis.
sOMFhNFT Ofdgultgt Adv: Male tornatum. 01 Trj:
S: S: \ar uar \a alltfornt umgiMe > hurda-jarn ryd->
gud, oga/it helldur ofdgultgt: Circa januam omnia
erant defolara,cardines rubigine obdudte& omnia
valdeincompta_5.
&W\AR OffiarSub&i Unius ferehujusterminationis,
abundantia opum. Egl: Herjudu \eir ogfeingu of-

fiar.
96 Lfcxicotf
i i r i i ii ii i i ' ii

Jidr. Expilabant rapinis ac multas opes & divitias

acqvifiverunt.
APyARH Offors n g. Barde i Qretlu: Nu giengur ur
hofe offors Yttt: Jam temeritas tua modum (uperat*
Offignificat proprie omne nimium.
A\RA Ofara f g. Vitae periculum, / J. S: Jarl bad \d
bafafig ej i ofizm : Gomes jufsit ne temere fe pericu-
lis exponerent.
fJFMTi Ofkte com.g. Affeclator elegantixinveftitu&
moribus, dicitur tam de viris qvam de mulieribus.
U^jglmd S: Gunnlaugur *var oflate mtkil. Gund-
laugus erat magnus affedtator elegantiae in veftitu &
moribus.
Hallfr. S: T>dtter ietrra htet Kolfinna, hun vaar v&r
kona og oflate miktli: Ulorum filia Colfinna vocaba-
tur, illa erat formofa valdc elegans. &
AWhAY OfnamWig. Damnum, detrimentum, amifsio.
HaraUdurK* i Sglu: Hann mun verda adjkadano-
c^rum \eim ?nonnum er os mun \ikta ofinam t ej hann
naer: Ut nobis videtur, qvibusdam eritdetrimento
G in eos inciderit jaeluram magnam faciemus.
\&iW\A Oforfynia f.g, Inconfideratum aut inconve-
niens fadtum. Bua S: \ad md heitd mikil oforfynia
er fefier tveir menn hafa hyngad kpmurfynar: Val-
de inconveniens videcurqvod hi duo huc veniant.
rFR>!P Ofradn.g. Prcfumtio. \orbtorg i Qret: Ofrad
munjdur 'verda ^ad isjirdingum at taka Qretter aff
lijfe. Magna praefumptio vobis Isfiordenfibus erit
Gretterum vita privare_j>.

^FRIKK Ofrtjnn Torvus afpeclu* OL

Adj. vel Ufrijnrh
Sog: Utfur J: veitte alikappfamlega og var htnn katar
Jie Kongur varfamtflugur og helldur ofrynn Ul fo .

hofpitesmagnificctraclabat &laetilsimus eratomm>

um, iedRexfermonis erat parcus, &vultutorvo.
Ofirynlegur Adjecl. Male videhs. Ql. S: Suein
drejmde ltor: belidur ofrynlegann og dapurlegann^^
Sveno
 RuNtCilMi pp
Sveiio fomniabat Thoroncro torvo afpeclu & fub-
triftern_>.

AWhl Offi m.g. Vis'& Tyrahnis., Egla: Vil eg bio-

daFl tU med rftinu lide d mote \inum offa og ojdfuh-
de> Ego tuae tyrannidi & injurix meum exerciturri
opponarh_s.
dVhRWH Ofur-efle ti.g. Potentioradvcrfarius. Grett
Uard
%
\orfinnur fmgur df \ui fylge er bann veitie e

gretter vid Jltjltf ofur-eflt fem eiga var: Thorfin*

nus cclebris cvafitobauxilium praftitum, contra po-
tentem advcrtariurru,
Ofurltde boririrL^ : Superatus.
AWtih Ofm Adj.Illubehs. torgi/si Gretlu. Ofuseniek
ad vekia vandrAde : Non libenter Tragcedias ex-
citb.

AVtiteAR BFUfI Ofundar bragd n. g. mvidiofum fo-

cinus. Grett> qvadfd bafa tilordid ad veitafier 0-
fundar bragd: Gretterus dixit paucos fuiflc qvi invi-
diola facidora cbntra fe aggrc di voluerint.
;

jIFIBIM Ogipta f.g. Idem qvod Qgtefa, Oiuc{a> ihfelick

fcas. / Jarla S: udwnur mar eg ogiptu minnar eg tok
-vid \ier i dag til rodrar : Infortu natus eram info &
lix,qvod hodie te remigandi focitim eiegerim.
SFMITIKK Qglyminn m;g. Infvctus luclandi, Gretter
*vdr i upvexie ogiiminn>. Grctterus in adolelccntia
cum nemine luclari voluit.
dFRIKM Ogrytmefiaar, Immenia peciinia. q: fundurri
nohhabcns,aDyiTuspecuni*e. Egi: Toku\eir\ar
ogrynhepaar: immenfam ibi pecuniae fummarh ac-
ceperunti
aMBB Obappn.%. Infortunium. Inde Ohappauer^ fn-
fortunatum opus. Gr> \eir Jfurdu Gretter buort
barm befde oilad \ui mikla obappe: Quscrebant an
Gretterus caufa fuiffet tanti inrortunii.

AiiWA Ohtfa f g. Nefas. Gretl: Sveirm

f: Ecke vileg
riet innieidajo rangann iLandid, at eg takeJteBfr
U 0
 Lexicon
SB

tur fyrerflijkaohxfu: Tanta: injuftitte ego nort e*

ro autor, uccantum (celus fola pccunia expiaretur.
l*ilr^ Oheilii.% Idem qvod Ohapp. GteiU Vdt&tld
menn at \dd hafe verid ohrefnn andt feftdur tiU ohet^
laGretter.\ Exiftimabartt homines malignum fpiri-

tum tmmitTum fuiiTe Grettero,in fui perniciem.

ililBBlMW Oheppitigd Adv. Infeliciter. Greth $a\adl-
ler ad oheppthga var umradid: Omnes ahimadver-
terunt infclicker hoccarptum effe.

j|*M^TPHMKK OhkttheUinn Adj: Qui fe alienis nott

immifcet. Bdnddmdn. S Ofeigur ekjoefe verid o*
hlutYeilinn um mal Oddsfonar mijns her til: Ha6te-
nus caufe filii mei Ottonis me nort imm ifcuu
s&R-rHr Qhr&fe n g. propric Ramettta & qvisqvtli:U-
flirpatur pro homine vili & defpeclo, BudStQrn
Aujlmadur hcke mier fad Yolande ef i/ltfkalt ue-
ra , at Bue hafefltjka medferd , enn hitt ohrafid er \ar
fitur afiolnmn og h/ijder a tal manrna \a er egoUdun-
gis aenda k/iaduf at \o/a \at leingur: Tolerari hoc
poffe videtur,qvamvisa:gre\qvodBuoita procedar*
Sed qvodalterifte, fterqvilinium hominis in cathe-
dra^edet, &
fermones hominum audic, ferre non
poflum utteritiS.

sfHFKT Oj<*fnt Adv: Impar; Hief tr <vid c-

Inaeqvaie.

jafnt ad eiga: Cum impari numero agendum.

AlAFhAbk Ojafnadur m.g. Iniqvitas. Gr: GiaUde}eir
Jidlfer ojafnaddf fyns ef \$ir hafa hann ecke at tau-
me.' Luant fuam ittiqvitatetri > fi cattdem non re-
preflertnt.
slFWiTTI/k Okmttir^ Scelera in codice legttnl. Og ecki
kenduf ad oknyttum, NuIIo fcelerenotacus.
&YIMH Okeipis AdvcrbiSirtcempcionegracis. 01: S:
JHdttu \d menn nemdjter lona okeipis. Cuiqj li be-
rum erat fibi ddmicilia gracis qVaerercL^
iIWlIWfcK Okvidim Adje& Inrrepidus mirtarum aut tm-
pendeatis mali, jR/ Mtrattdurogphotar) oqyydinn
mun
 tluNICilMi 90
muneg\o bijda. Haud invitus mettim minatur, ie-

curus tamen exfpeclabo.

4M$ Olid n.g. Impcdimentum. Gretl: Af^efiufrck
Gretterfo mtkid olid, ad kaupmenn fogdu buarfem
tetr komu ad \a menn befde bann tnm brenda- Inde
GretGer 9 tantum impedimentumaccepit,qvod mer-
catores, qvocunq; pervenerant dicerent ipfum, vi-
ros iftos combu(siflc_?i
4MIH Y^PA O/ijfo madur> Qui morte dignus cfti
dbYik O/mur Adj: Furibundus. Gretter yyad ec^efjrf
te ad baUdajier fem olmum bunde. Gretterus dixit
neceflum non efle ut ipfum tenerent inftar furibun-
di canis.
sfFTJITJ fjblteitei.g. Hilaritasconvivalis. EandamS:
gill mAUte Yad var mierfagt \ier hefdud \ad fyrer
olteite ad her tohudjdur jafnadar menn, og tokftu

mig tiljafnadar manns \ier> Egillus dixit, mihi rela-

tum eft.qvodin compotationibus,jocicaufa,viros
inobifcum comparaveritis. Tu vero mc tibi parem
feciftu
Nota. Freqvehs erat inter compotationes vefcerurru
atfaraimannjofnud, comparationem inftituerc vi-
rorum illuftrium * divitum, fortium.
jjfe Op Cacninnos
n.g. proprie Ploratus, ejulatus, alias
& cla m ores fign fi cat. Gretl: \a uar op mikid giort
i

ad^efiu: Magniscachinnisresexcipiebatur. Hinc:

Heropi Clamor militaris.
dRAR Orar {. g.-pl. n. Ineptiae. Gudbr:iOl-S: Truer
\u nu \egar a drar to erfo madur fer med> Credis
jam iftis ineptiis qvas vir ifte profcrt.
^RfcFJR Ordfar Adj: Eloqvcns. Egl: Sjbher var ord-
far madur- $>lverus crat lingva promptus. Pro-
vcrb. Grett: Orda finna er buor rddande, Quisqve
fuorum vcrborum rex.
Ordforlega Advcrb: Eloqventer IJ-SN* FluUc
N 2 Kon^
ioo Lexicon
Konge mdljit ordfdrlega> Caufam fuarn coram Re*-
ge eloqvcnter egit.

RM*KIBB1KF4A Ordahnippingar f g,pl. nuriL Verbo-

rum pugnae feu contenciones.
?!RMFfti4TlKFi OrddfuUtinge n.g Vcrbaieauxiliuffl.
01' S- Stjgufdur Bifb veitte Knute Kohge crdafull*
t

ting aUt \ad er hannkunne: Sigurdus Epifcbpus Ca-

nutum Regerri qvantum potuit verbis juvit.
^RWTiRtA Orfkurdurtn.g. Concinna refponfio. O/-
S: Ulfur veitie orfkurdumJleB \ad KongurJj?urde*
Ulro coricinne Regi deinterrogatisrelpondic,
AH^VWk fakgefur Adject. Qut nonaccurateimpu-
tat qvaslibet offenlas. Ragna i Jafla S: ^U^re \ad
mit Rdd r
vidjlijkann 'vandafem adjdur horfer at
fer gierdiBjdur vine fem fle/ia, og vjLrut ofakgejir.
Svadeo in hoc periculo, qvod vobis imminet, ut
i multos vobis concilietis amicos, nec omnia minu-
tius excuttatis.

AH&TI Ofomem<&. Dedecus iri verbis vel factis. Ban-

da manna S: Stondum up oghejrum a osoman: Sur-
garrius 6c audiarriusabfurditates.
?MKFriIKK Ofongvitm Adj. Irreligiofus. Gretl: cke
*viUde Qldmuf tilKirhjn koma-, hann^var ofongvinn y
truldui Jlirbinn og vidjketa iUuf, oUum var hann
bvimleiduf: GlamusEcclefiam vifitare noluit,non
eratreligiofus, fed atheus & omriibusinvifus.
sMBiFT OJpekt f.g. Turb* , tumultus. \etr giordu o^

JJektmilJdj Tumultus maghos excitarunt.

OJbdklega Adverb. 01: S: \anninn ef ojfaklegaja-
Yid: Hoc paclo turbulente proceflerunt.
jPlTftRiMf k QJijreldtUf Adjecl. Inobediens, rebellis.
M vaf bftjfetdtur og iUaf&apefarinu: Erat inobe-
dien&, & anirrii maligriii
^TR^hPA Otrauduf Adjecl. Haud OUe invitus. lor:
$rvaJj>iUer otrduduf Lodinn dauda: Thormodus
orvaf piller,hand invitus caufa erat mortis Lodirii.
*!fT>f
 RiiNicUM. .jctf

AtfA Otta f.g. VigiJia matutina. Jndc dicitur Ottth

ftund Diluculum, & Ottu fanugur , Cahtus matuti-
nus. Raudv- ii \ui n&B dagadeftod Bijkup \a up
ttl Ottufaugm: In diluculo furrexit Epifcopusad can-

tum matutinuiTi^i
jfTTJ Otte m
g. Timor. Gretl: S/o a ker otta og mi^
k/umgrate : Timor & ploratus magnus ipfas ihva-
fic.

siTiBIMF^ Oupilegd Adv: Haud parce, largiter. Hai/fr:

Sog- bdd mun beB dd uida benn oUpi/ega til hufiins
Iviad bier kunna opt menn ad koma og \urja ellde
<vid: Oportet ligna dorhum largiter comportare>
qvia fepe huc hofpites Veniunfc, qvi foco indigeant.
siMKMTFJf Ovandatfiei Vilisqvlibetpecunia. Btf/^ <

dd mdn. S: Alun ejfullmiktd \a vidgtorum XIII

aura ovandadsfiaar, J^all \ad gidlldaB t Sktallda
Jknflum og bauga brotum og i ollu hn orijfligaB fzB
ti/} oj ongutim er vid ukt bvefluni? : Nonne hoc
pluslatis eft qvod nori faltem vilioris monetae oras
expetarrius, qvae folvi poffuhc tritis & inutilibus
clypcis, annulorum fragmentis & qvicqvid viliuS
eft, acperegrinis vendi nori poteft.
4M^H Qvalldem.g. Innocens,hOrifeus. Ntdla- O-
'vmi er adjuua fo{ d ovallda: Iniqvum eft inno<-
centemaccufaro.
ANRYAl Overkanf.g. Malefaclum. Gretl: MqvadB
ej 'vilid annat heyra enn baym v&re fekur pior wn a/Jt

landit fyre flij{d overkan: N. dicit fe nonacqvie*

icere iri hac feriteritia nifi exul ex jota regione ob tan-
turri facirius ejiceretuf.

Ah\HA Ovifa f. g. Malitiofum aliqyid* Barde i Gretlu:

Jidter hke rv&r ecke vel uid/atnet efbanngiorer no-
ckraouifu affier: Videtur mihi caufa noftra pcridi-
tari , fi maliciofum qvid aggrediatur.

rfhltitnMFt O-viftuligt Adverb* Diutufdemaiohbfpi*

cio ubi omnia funt taxaca, fracla & ficu obduela-?*
N 3 Gt//.
lbi Lexicon
- i i

f T
Gretl: HeUdur <var \ar ovi/iuligt: Gommoda U
bi non erat habitatio.

B^MR PaUarm.%. pln. Scamna. R.l: Varlajki-

pad oUuforUneyte Kjongs up apaUana: Tum Comi*
tcs Regii ordinati fuerunt, ut in fcamnis accumbe-
rent.
B^Y^Ri Palmare m.g. Peregrinator. IJS: l\eirre
ferdfor Hacon Jarl ut tiljorfala, og laugadiH i anne
Jordan femjidur uar tilpalmara: fclaqvinus Comes
hoc itinere Hierofolimam ivit, feq> in Jordane lavit,
ut moserat peregrinantium,
B>IRIH FMRFA ParisK/erKUr m.g. Qui Parifiisftudu^
rat, IJSog: Utlbialmur Bijkup var Paris-Klerl?ur

[clericus] og viUde Jarlhann *u#re tulkur \eirra. Vil-

helmus Epifcopus operam literis Parifiis dedit hinc
Comes volebat eorum ut elTet interpres.
B>IT1 Pate m. g. Fama. Gretl: \orer hafdepata nockurti
a at Gretter njar i Bardar dal: Thoro fubolfece-
rat Gretterum efle in Bardar-dal.

BiFMPA Pedmadur m.g. Pumilio. Hdnn varpedma-

durmiViU: Eratpumilio, Iterru;
Pedmadur^ Pedes.
Mbb Pell n. g. ByfTus. / J. S: ToVu \eir peU og ddrd
dyrgripe og baru ut a bordin og giordu \a haretfte mi-
IsidYa \otte Jdrls monnum fem \eir eggiudum Nor-
menn a hendur fier: Prctiofa linteamina aliaq* ma^
gni momenti expofucrunt in navi> non fine clamo
re & tumultu: hinc exercitus Comitis exiftimabat
eos Norvegos coritra fe excitarc?.
BMFF P/dgg n.g. fing. n, Plogg irt pl. h. Res preciofiores.
Greth *Var ecke traut um hann ukeej fra monnum
ploggfijn: Inexcufabile erat qvod homines non pri*

Vaverit, rebus pretiofioribus;

Ibidem* tad er erindi mitt ef fu viUt djfeggia eitt

huort
 RuNicuxJ. jm
hnorttpUggafhjngum hjnum : Tentaturus vdnlo,
an velis deponere qv#dam ex tuis poflefsiortibus &
rebus pretiofioribuSi hjng idem > Videfaoioco
B^rkKA /fe/k^rg.p).n. Buiga^j Sacculi* facciperia qva
viatoresneceiTariofecumvehunt. Gfetl: Hdnn sd
fnddur reid nordan epter kitinumffa udr mikill a ba*
\e og hafde godann beBy dnnann heB bafde hdnn i
m
t.amur og dpos^ur: Vidit qVendam a feptentrionall
plaga montis Kiolen auftralem verfus tendere, qvi
magnuserat&eqvum generofam habebatcui infi-
debat altetum Ver6 fecum ducebatlacculis & bulgis
onuftum.
feRiTT^TTA Prettotiurbdjea.fo\\ax.
hand.man.S;
Sa fagdt fanndB umhg erye&Jagde, oghg Yallaf
prettotlann: Ille verifsima de te JoqVutusen\qvi pe
fima dixit j & tc fallacem appellavit.
BRI^iriKi Prifundf.%. Carcer. 01: S: Var hdnn^egaf
fettur i madur fa bannau*
mirYrvdftofu) og einiginn
gum i \eirre Prifund fa er bonum b&de mtjjkunar
Carceri inclufus eft, nec qvenqvam in hoc carcere 0-
culis vidit, qvi proipfointercedereVoJueritk
BRfiM Prudur Adjecl. Integer, Hoc nomen muitis fua
meruit integtitas: ut Asbmrnprude^ Hugie hinn
prude, \orgtimur prude^ji
bhYi Puhe m.g Vermis. Antqvifs:libellus cfe pugna_i>
vitiorurrl & Mtnflu madur ad \u eri
virtutunt>.
moUd og afkd og^u ertpuke og madhur: Memento
horrio qvod pulvis fis, cinis & Vermis*
BhRfRM ad Punteayxttk. Polire lignuro. &-p; j^j*
var al/t/leint ogpurtreat. Omnia erant picla & po^
lita. Vox a Purus & Tre iigttum compofita Vide*
*
tur^qvafipurificarelignufru*

S
VhAm ^^de ig. CamiUm. 01 ': Kdngm' fagdi
hann vitlde ej hlijdd <p)&dd hans og bami*vtlde ej ld
idjr*
 io4 Lexjcqn
iajrkiaumfig: Rex dixic k nolle audire catitilenas
ipfius, nec velle ut q visqvam de fe eantiltnas ederet.
i Fftffc cg^vddi Affirmo, dico, qvdd in praeterito.
Sverke i Afagnus Sogu: Er ahluns vant qvadurc*-
far drou horpu a ijfe : Hic'opus eft phalangis dixit
vulpes, pcr glaciem trahens Iyram_%
AA FfllM at qv<zda y Cantare. Hinc Qvedlingur y Can*
tilenai AfmmduriGretlu: Neme brings lin qved*
lingamina: Aceipiat mulier meas caritilenas;
FhiPM Qvedia f. g. Valedielio. Proverb: Betrderko-
ma gods gtejis enH cpedia: Melior eft adveptus bo-
ni hofpitis qvam ejus valediclio. (&viceverfa.),
FfilfcM HhYh at $vediatbmgs,vetbi Convocare fo*
rum. O/. S: Btorn liet qvedia fojngs til y og lyjle\ar
epterbmrfum: Biorno convocavit legulens, & in-
dicavit aliqvid furto fublatum efle_j
FfllR Qver dicitur per Syncopen pro Qvednr. RJc
hafa qver hodda rijre y gnottvighgre manna bodda
ryre^: Comesdiciturhabuiflevirorum fortium &
magis militarium-v
FTllM Qvida y Singulare genus Rhythmi,qvod nos vul-
gariter vocamus Liuflingslag y qvod Ltuflingar e. Fa- i.

ni hoc modo cantillare auditi fint. Gm/.-Halmun-

dum raonticolamlethali accepto vulnere in antrofuo
tali Rhythmi Epiccdion fuum modulantem
genere
fuaq; fortia faela enumerantcmGrimer 9 qvidam au-
divit; Ubi interalias hc Strofa legitur: Hefeg \uf
fa og \eirra Vyn hart leilgd med hamars grymu y enn
mem 'v&tte marga barda y og blendmgum at bana or-
did: Gigantes eorumq,' genus (ecuri mea malemui*
e"tavi,&noxiafpcclradelevi,& Satyrosneci dcdu
Ibidcm fcq vitur: Epter \ad drofo afm&tte Hatfmun-
dar fem framm quidunne y 'var \ad, miog jafn/kwtt
dd qvidmnc *var lol^d ogHallmunduv do: Crclcen-
tc cantileni vires Hallmundi dccrcfecbant. finita ean-
lilcna&ipfcebiifi
FfiI-~
 Ruisucu^* 105

FHlkTliJiGQidtir m.g. Promulgacum teftimonium. Et

Qvulburdur^idcm. Inde dicicur Ords qvidur^ mats
cpjidur> qvod proprie eft Proverbiunij* G^vidut
eciamdicicuralvus noftra lingva.
FriH^HA G)vitturm.g. Fama. / J:S: S\ bejre \ann qvitt
buand mannou^: Ruftici hanc famam fparferdnc.
FriH^iriili Qvittur Adjecl. Reconciliacus. Proverb; \at
fkt/dili qvittur utd qvtttann: Reconciliati funt.

R.

R/MH Raas f.g. Curfus, fuga. Greit: Bcke *var langt a~

dur Gtfle ka/iade vapnum og befur a ras : ox Gi- M
flaus armaabjecit,&aufugic.
Rdfer> R> J: Las bamtar Yierr'd~
pl.n. Curficationes.

fir: Compedescibi curfumimpediunt.

R^fchMiT* Raduneyte rt. g. Senatus* I Jarla S: Sagde
\orfinnur Jarlfemfatt njary ^ad hetma *var meli r'd-
dunejte hans : Quod res erat dixicThorfinnus,do-
mi maximam parrem fuorum (enacorum efli_j>.
RJ-FHiJi .R&gdur Adjecl: Delacus. : Qrunar mig hann
mune rdgdur *vid Kong: Exiftimo ipfum apud Re-
gem delacum eile_?i
RPM adR&gta verb: Dcferre; Sgl: Var fagt^eirmun-
du ej afjjara ad mgta \orolf vid Kong : Dielum e-
racipfos non vereriad Regem deferre. Hinc Hogur
Delacio.
RAAW Rdfn.g. Culmendomus, cam incusqvamexcra.'
R-h' \ar up af varbvelft rdfid ^var^ad alitjiemt
ogpurtread* Suprema pars domus teftudine claufa c-
rat depida incus,
&
polica.
I bid dull raf uoru \arjjan \am\t a hufum :
: Sci n-
dulis teclae erant domus v
R4F/K Ragur Adjecl. Timidus. Item Rapfkapur, Timi*
dicas.

R^YYA Rammur Adjecl: Infigniter robuftus, EglcL->

lorgils var rammur at afle, og bmn metie hreifizj
O madun
 io6 Lexicon
! ilniMi iii - iiii iii H LJI
" i
">~L

madur: Thorgillus infigniter robuftus erat,& vif

magnus. Bud S: Nu er <vid ramma reip ad drfc
ga er b&de er ad ejga uid hund og Jam funes
troll:
trahendi funt cum fortibusj nam contra canem &
D<emOrierii pugnandum.
R4K Ran n.g. Spoha. Egld- Ki/pingarfofu^aradFtnh*
kdupuihjlundum ad ranum: Qui fub monte Kiolen
habitabancqvandoqjcum Fiums commercia exerce-
,

bant, qvaridoq; ex rapto Vivebant

RyJKFJ-MTTlR Rangsattef Adj: pl.n* Difcordes. Kuge
i Jar/a S: Jdrlmun \uffd alla tyine fyne a littlleflun-

dugi&tmh Yefi dd *viefjieum \d ej ufarir eddKang-

satter: Comes ihtfa breve tempus egebit omnibus
(uis araicte> mbdo nos fimus cohcofdes,& prompti.

R4H Ras n.g. Praecipitahtia in verbis,confiIiisj autfaclis,

Ofeigur i Band. m. Sogu: So mun \ier litaH^ \a ecke
er ofmikid rat d Yier adfajie hluturinn 'virdeligre ad
gipta Syne mijnum dottur \ipa: Quando ad te re
dis> videbis coriditibnem iftam efle honeftifsimam
ut filius meus filiam tuam in uxorem ducat, ni plan
deiifateVeiis.

R4hB ifo/^n.g.Jaclantia. Gftti: Aforgumlotteletta

- . mdk/egagioft *vid Gi/Ia>fyfef umjang hans og Raup
fem hann hafde dffier giort: Omhibus videbatur ju-
ftum q vod Giflao contigit, ob fuam fuperbiam, & ja-
clantiarru.
R^fJlHK Raufn g. Celebritas ob liberaiitatem,& aiias
virtutes. Greti Hafde\ofgils raujhmiklddf buha^
de fynum: Thbrgillus celcbris erac ob fem familia-
rem bene cufatarfU.
Rli^IhA Refiur fg.plri. Deceptibries. Gretl Mfagde
eg^iimdtmihnhdfdenh\ongvarRejiur :: Vi&um me-
um volo firic fratidcj>.
Hil^FMTJ Reidfiiote rri.g. Ecjvus ^qvitaribhi Sptus*
. ^lfettiFdrarfiLiotur- Gretl mgin helldur hief heilurti

fijnurft
 RunicunJ. io?
ma

Jtjnum fararfkiotum erhier kiemur: Nemo huc veni-

ens eqvutti tuum intcgrum iervabit.
ftll YT Reymt Adv. Locus ubi fpeelra appafent. Gretl:
Umtpj&de eru \ar d y fvi Yar Yil^er reimt "vera:
Incommoditasibieftob fpeelrij,
Reymletkur m. g. Spedrorum appaf itio.
RllHA R#K ad Retfa r0nd, Contra niti. Egi Og er fati
tidindejfurdusiat SgtU hdfde iariB *vid ofureflcj
lids afkoginum^ \otte Armode etnginn 'von harm mu-
de reifa rond <vid Egle: LlbifamarelatUm erat Fgil-
lnm fuperiorem ie in filva* fuperafle, Armodus pu-
tabat fpem nullam reliclam eife ultionem de eo iu-
mendu
feiPlhMFT Bh Reifuligt bu, Magnifica f es famitias. Xv.

Reifugt bu> Bua S: Andridur fette Yar faman rev-

fugt bu: Andridusibidem fplendidam fedem fixit.

<Ad reka aptur huftd: Claudcre domurru.
RlFFR Reckia f. g. Lcclus. Gretl- TJoru menn\a geng-
ner tiirekna: Tum cubitum iverunt omnes.
Egla: KvoUdrv/fur lagdtsl i ireckiu afharme bg eUe:
QucIIdulfus prae fenio & dolofe leclum petere coa-
clus fuit;
feJFhTR^R Rekflraf ra.g. p). ri. Navium in terhpeftate
jaclationes; Grefi: Sk$td 'var heUdur tekt og Yoldi
tUa rekflra: Navis concjvaiTata erat > necVimtem-
peftatis ferre potefat.
Pihh Refi Adj. Vegetus. Egla 'Vdr KjvoUdwlfurYd enn
reflmadur: Quelldulfusetiamnumeratvirianusc^
vegetuSi
RIPMMT ad Aid/ali verb. Difsipari. Egl Rid/adiHH
fylkingin og lofnadi oU: Difsipatum eft agmen & fot
vcbatUr totum.
RFlFMlKMM Rjktundaduf AdjeA Maghi fpiritus.
RlFA AY AT&hY&i Rijkur ogaudugur i Dives&opulefi-
tusdifFcrunti Egla: Sa er rij^ur fem a Jardagods
 ic$ Lexicon
ILr m ,

^udugur fa fem mikid /aujaje: Dives eft qvi abutv

(latprardns, opulentus, qvi pecuniis praeftat.
RM Rodafg. Simulacrum, QkHar.S: slf\uiSt/fre
let Guttormur giora rbdu epter vexte Jynum eda ,

Jiafnbua jynsj og er \ad likneJKemtt^umetra enn\eir

menn ernu eru: Ex hoc argento Guttormus lirnu-
lacrum fieri curabat juxta luam ftaturam aut fui io-
,

cii, hocvero fimulacrum multo majus eft homini-

bus jam exiftentibus.

R?*HFIKK Rofkinn Adj Perfecla* artatis. Gl S: Glumur
<i)ar\a hmjginn a efra alldur er ^gmundur fmndi
hans var rofinn: Glumus ad ferte&utem vergebat,
cum $)gmundus confangvineusfuus virilemattigit-
fer/xtateitn
MHT R6B n. g* I J St
\ar uar Jiramu mtkid
Vortex.
cr \eir satu og tdurjiorar > ogfy/ldejttia i idunne ,
ennjs{ta ur ro/iinnc : Vortex bi erat peric u lof u s >
i

coniiftencjum erat in vortice,& piices m concurfu

rnaris & vorticis capieiidi erant.
RHT R6B g. Menfura viae,ut Milliare; Leuca? &c,
Stghu. SkaUd : "Vijt /dvmdaflbtte uard \ar er Ma+
gnus bardiBj hoggin 'valur athjlia^ hejde ra/iar bret-
da: Vandali late fugiebant, ubiRex Magnuspu- &
gnabac ceforum cadavera integrum milliare tege-
bant.
R J-tTfl W>riR Rojiu vedur Malus aer. Sueinn IGrefc
lu: Hubr reid hotefyrer hedan i rbjiu vedre: Quis
nuper hic eqvitavit in aere tam turbtdo;
Ro/iuverk, Facinusqvod magno&improbo pera*
gitur. Vulgo dicimus: Hann er rekinna rofiuverk:
Eo utunturinoperibus fordidis,
RtfM YhtFA Rota ky/fa g. Clava. Oi Tr. S: Fm-
nurtok ihondfier rota kj/fu mi^/d og gicf^ tilhoffins:
Finno clavam fuam arripuit ;& adlanum perrexic.
RHIv^R Runar Vctus literatura v qvx etiamnum
f.
g. pl.n.
pafsim extac, item Mag.iaRunisexpedita ) qvaHnhi
-
ftoria
 RliNICUfo. !0j?

ftoria Sigurdi fofnvs bana, qvi A flogiar fecundae con-

jugis Ragn. Lodbroci pater erat in aliqvot fpecics
difpefcitur.
t< Sig- Runar s^alltu kunna ef \u vilt fuotur vera; rili a
hiallte hidrs, a uettrunum og a 'valblyfirum, og nefna
tvifacar Ty: Vi&oriales Runas calleredeoes, fi

aftutus & callidus evadere cupias, incide eas capulo

vel recinaculo enfis tui, item chyrothecisj & licuo
bellico, & bis nomen Tyr ingemina^
2* Brunn-Runar skalltu gwra> ej \u vtttt borgit hafa a
funde feglmaurum; Afiafn skal Y&r rifia eg afiior-
nar blade+\a kemB heill af hafc_j. Runas fluclu*
um adhibe, fi qvando merces tuas fartas te&as, ma*
fitimisq; pcriculiscxemptas habere cupias, eas pup-
piincidas,& gubemaculoatq;itaincolumis e mari
evadas.
j* ATdl-Runar skalltu hunna ef\u attmage \er heipturft
giattda harm; \ar um uindur^\ar um "v^fur^ \ar
umfetur> allarfaman a \ui \inge er men skulu tful-
la dbmafaroL Logo-Runas ufurpato in penfan-

dis & ulcifcendis injuriis, cas incidito cepimencisj

tentoriis,& fedilibus foriubi judicia peraguntur.
4. Aul-Runar shatttu kunna> ef\u ad annars <pon
'vittt

<v&te hg ecke , trygd ef \u truer , a horne skal \ud ri-

fta og a handar ba^e og merhia a nagle naud els\atttu

figna ogutd fare fia, og uerpa la&{ i /og, \d eg \ad
<veit ad \er "verdur attdrej miodur meniblaudinn *

Runas cerevifiarias, ne te aliena mulier decipiat, adhi-

beto, cas cornu potatorio infculpito, & cxtcriori
manustuae* notaca fimul in ungvc litera Ki qvae
parti
Naud dicitur. Cerevifiam confecrabis, ut tibt caveas
a pciriculo, porrum in liqvorem projice, & nunqvam
tibi nocebit potus.
5. ,
Biarg-Runar skatttunema ef \u <vilt borgitfaa og leifa
idfl kmdfra {onuy a lofaskaliarri/la; og um
tiduffen-
na og bidta difie duga >. Auxiliacrices Runas ad-
O 3
diicas
iio LexicoN
-i.

addifcaS, foeminam oncrc partus facile leVari cupi

fi

as Infculpito cas involam manus, iisartus & mem-

bra cingico, opemqi Parcarum qvae Dyia: voeancur*

,

imploraco.
6 Lim-Runar skalltu knnnai ef Yu tiilt Ukner heita , og
kunnajaar adfea. Aber\e ska/Ydr rtfta of^ a bare
ruidar \ef$er lute auftur Itmar. Runas arboreas
noflc debcs, fi egregii medici nomen (uftinere velis,
vulneraqjexarcecurare. Easincidicocortici,&foliis
arborum, qva* fcvcrfus orientem potifsimum fle-
6tunt>&inclmanCi
T. Hug-Rtmar skalltu nemd, ef \u vilt buorjunz vera ged-
hoskareguma. \&r oj r<zd,Y&r ofreiB, Y&rofbugdo.
Runas cordiales fcire debes, fi qvolibet virorum a-
nimofior cflevelis Eas delineatb in pudendis,&
peclore cuo.
HujusRuno-Magiaeperici fueruncvirimagni,qvam eciarri
pro occafioncexercueruncutparet ex hiftoria Egilli
Scallagrimi Iflandi pugilis forti(simi,qvum in Infu-
,

laNorvagiae Acl-Ey: convivio Erici Blodoxii Regis

interefiec, &poculis, utreliqviejuscomites, obrui
non poflcc. lbi fic habet relatio: EgtUdrack huort
eradhonumkpmogfifyre0he. YagiekBardnrpil
Gunnhilldar og mwtej Hererja madur kominri er
fkfonmfarer adofiy ogej drel?urbannfomlkid, ad
hann qyedejtg ejge \yrftaj \au R. og QunnhiUdur
blbndudu dryckinn ogfengu Aulfeljunne og farde hun
Agle, og bad hann drecka : Egill tok Kjijf ogjiak i
lofa. Seeog tok vidbomtmt og reili a Runar> og reid
a blodinu og qyad: Rijlum Run a borne-riodumJj?ioU
i dreyra, \au uel ek ord tiieyfna^ ods dyrs ijidar

rotai dreckum ueigfem vilium, ve/ glyadraltygia,

*vitum b*ve ofi <vin eyre > $/ Yad er Bardur offigndc ,
Hornid JJ>racl<jfuridur | enn Dryckurinn fbr nidur i
balm-j. Egillus omnia pocula evacuavit, qvae fibi
& focio $)lvcro apponcbancur. Tum Bardus Regi-
narii
 RuNtcuM. tti

ttamGunnhiildamaccefsitinqviensiVirhicnobisde*
decori erit> qvo plus potat ) edmagis fe fitireait. MoX
Bardus &
Gunnhillda potum qvendam mifcebant
qvem fcemina: pocillatori porrigebant* utEgilloof-
ferrec bibendum. Is cultrum in volam manUs adige-
baMccornu fufcipiens Runaseiincidebat^cfangvi-
ne fulcosreplebatjta canens: Iflcidamus cornu Ru*
riasj incifuras (angvine maderciamus: iftaverbaeli-
goauribuscornuferentis, bibamuscerevifiamutvo-
lumusi bene\ (male) defecatorum liqvorum, expc*
riamuruc nobisconducat potus^qvcm Bardus confe*
cravit. Mox in frufta difsi!uitcornu>& potus inftra-
mefita erTufus eft.

RhWRFIIFM fiandr {fefle t).g. Bacu)us> in qvo Runas

notarant, & paucis
mulca comprehenderant*
litcris

ucRunograpmperitiTsimi. Gfetl: Gfetterkomi

Kyrkiu belg \ennfem manna bein ^vofti i og \ar med
Runa kefle> \arvoru 'utjjhr a: Gretterus curavitpel*
lem in cemplum ferri, cui inclufa erant ofla humanaj
.& baculus Runicus certis cancilenis iignatus.

hJYh Sax, Gladii gcnus eft> ferrO caputocj; petia pari*

busj reg6?o{/,ov> & ex altero latcre acutum, cultcllo
cibario non admodum dilsimili. Hift.Sturlangi Scarf
fama> fev laboriofi cap. i. *Tag bidf *vitb lotbkabo er
aihafa langfethgar minaf ogjagfa er jafnan beffgafa
fylgty og reyn huoft noief thfoef eri tbef. Stuflaugf
tok *vitoghio ifiein og tok affieimnum hyfnuna et
fyt ftll affvefdtna. Accipe hic amiculumj qvod ma-
jores mei poiTederant* &
Sax qvod bona iortuna^
iempef eft fecuta^inhocati vires tibi fintulla: facpe*
riculum. Accepic (oblaturn munus) Sturlaugus, 8c
percuflo lapide extantem angulum praecidic, iubigi-
ne gladii excuisa
. Hodie HAhH Sax> Danis & Saxonibus forficcn notatj
mo<
!I2 LEXICON
modernisvero Iflandis,cultrum niauticum pifcato- &
rium majorem , qvo pifces exenterarc folent. Hin
hAYhl Saxe y ^omen proprium viri , qv6 gaudebat Saxo
nofterGrammaticus, Hiftoriae Danicas conditor illu-
ftris. Qvod gentile qvofy invenitur, pro gente Saxo-

nicaj cu\us p\ura\c eh\ hAYhAA Saxar. SicAurvar-

oddasgentes fuis du&ibus bello aut lacefsitas , aut n>
peratas numerans, inter eas hAYhAA fevSaxones re-

W
cenlet.
IP A
.

VmhA

t& hh\A **RM4

IRA AY IKFM AY \tek hYAAA
R\hA VRAllA AY FHYIMM
4HY *\V IF ^MY
AlARKk MRM.
impugnaveram Saxonas ff Svionas?
Iros gjf singlos>& rurfus Scotos,
Frifonas y Francos y & Flemingos y
Hps omnibus damna dederams.
Vide Brynulphi Svenonii conjeclaneorum iri Saxo-
nem periculo primo.

WMRM Salerne n.gv Atrium. \ar var Salerne up ad

ganga >.' P-r atrium afcendendum erar.

H4HiR FMI^M Salur JiaUa y Montanum palatiurru.

Gretl: Hattflyguf boUumfatte y HaUmmdur i fai
fialla- Alte elevat pedem in palatio fuo montano
Hallmundus,
hAY^RlYYlih Samdryckiur f.g.pKn. Compotationes, fev
Collationes.Qret: Huor focktte til annars\ar feni
(amdryckiurvoru: Unusqvisq,' alterum vifitavit, ubi
collationes inftituebantur.
hAYhYl&A SamfupMy Laultu margef
In esidem naVi.
bann adfarafamfkipa Gretter- Multi ipfi diflVafe-
runt ne in eadem navi cum Grettero navigaret.
hAllhAYH Sannsogle f.g. Veriloqvium. HaUfr:S: In^
gebiorgfagdc <vid Hallfred y JkaUtu nufyrslfara
beim med mier ennfydan fv^al eg rejna fannsogie \y^
 RunicUm. I
na : Primd domum mecum ibis, deindc cxperiar
an vera fint qvae dicis.
hAlk KIFK! Sann nefne n.g. Norrien ver^ cdmpetens*
I J: S: Hann var kaUadur RogvaUdur ryke og rad-
fvinne ogfeigia menn huortiseggia "vmrefann nefne^ji
Vocabatur Rognvaldus dives,& fapiens: omnesq;
dixerunt hxe nomina vere ipfi competcro
hWAi Sefytr Adjcft. Inveteri noftralingva, Exilio mul-'
clatus. Grett Letu\eirjie\ ej annad lijka enh Por^
geir njdrefekur: Non efarit alil conditione conten*
ti, qvam utThorgeirus iri exilium relegaretur.
HWTARYZRY Sektdrmort? n.g.pln. Signum qv6 exul
digriofcituf. Bdn. m. S: Enn ad Logberge um mor+
guhinhjiehdur Oddur uj? og taldr hatt, her ermadur
fehur gioir um vijg, ehhidd eradfeigid ti/fefyarmar-
ka hans } ad hann er mikiUvexte og kaUmannlegur ,
hanh hefur brunt haar og ftorbeinn i andtite, fvdrtdr
bryn ) mitz/dr hendur , digrd legge^ og dUur <vtxtur
hans tr afburddr mit0y Iri loco comitiorum ma- ->

ne fufrexit Otto, alta vbc clamaris: Quidarri heic

ob hbrnicidium faclus eft exul, qvi hifce iridiciis di^
gnofcetuf. Statura magnus eft, & virilis, capillis

fubrufis, facie macfa, riigrisfuperciliis, rfiagnis rri2-

riibus, tibiis crafsis, & totb corpore magnus.
hiYr Samdi. geri. S&mdar ingenit. Decus. Haflidei
Gretlu: cke mun eghafajkmd mijnd i vedefyref
hdns ogforfealetfe : Meahi exiftimatioriem
Illgirne
pericuto ribn exporiarn,ob ejus rrialitiam,& impru*
dentiam.
Ibidem: Z)il eg \u bibder bohum famd fyre vah-
'virding er \u hefur honum giort : Volo tit pf o de-
decoreipfi faclo honorerhcxhibeas.

MYM Y>fr adSemiamal) Caufam intcr fc cbmponcrc.

IJ S: \eir m&Utufund mi/le Jyn ad \eir fkyUdu
JinnaB ogfemia maljyn i aqvedinnjiad : Convcn*
P turti
H4 LfcxicoN
itum indixeruntj in qvo caufatii componere pol-
Icnt.
Ibid. Sdmdu \du \ad malfin i mille hannjkil/de dre-
pd JdH> enn hun giptdB hohum: Conveherunt inter
fc, ut Comitetti occideret> aclpfarh in uxorem du-
ceret
WJJHKtMR. Sendingar f.g. pl. h. Dapcs, Mifliis. Egla:
Uoru \a Bord uptektnh um dUdftofuna o^fett d vifk
tuinaH komu inhfendihgar : Tota domus menfis
eratrepleta& appofit* dapesvhihc miflufcadjecli.
hiRi Sotren.g. pl.h. Juramehta. IB.m.Sogu: Erher
einginh Yepvohdd eg mtme 'vilia riufa Sare mijn .

Nurtqvam exfpeclabis me juramenta vidlarc velie_j>.

H-I-TTfR Sktter f.g. Reconciliationes. Sdt ih Sihgulari;
Hannuilde bnguhi Sattum taka: Nolebat reconci-
liad
hlA^WMNlb Sialfbodinn Adjecl. Gratushofpes, qvi ica

excipiturac ejus eflent propria, qvaeciinq; promun-

tur. Uxor Thorfinns i Qretlu: Skd \ier allt fialfbc-
did irinan b&jar> \ddfem mier foimevvel ad veita
enh \ier ad fyggia Hic habebis omnia ad votum *
':

qvae tibiaccipere & mihi daire cbmpctunt.

HUbFWYl Sid(fddme n. g. q: Kvfok^i&tc;. B- m\ Sogu
Hier Jkdl anndd buortjyrerkoma Sekt edaSialJd^
me^>: Aut exilium hinc leqvetur* aut hoftra Valebifc
fententia.
HXYV Sjgn omrt.g. uniusterrbihationis, inNom.Sirig.
Immunis a culpa\abfolutus a crimine> infohs* Frid-
helgur: Sykn^Sa^a^Sakldus.
HXlOt Sjhdur Adj: Videns. S: Arnvidur blinde
01.'

*var Sjhduf luo lijtt at itdlid var hahh herfar: Arn*

vidus ccecus , debilis adeo erat VifuS , ut vix aptus ef
fetbelld. t

MfcMhiR Sii/dvern.g, Llbi capiurttur haieces. iterhj;

Skreidverj ubi afelli capiutitur. EgU: \or: hdfde

mehhjyhd i Siffdvcr? ogfo i Skfeidvere^: Thdrd
fuos
 R.UNICUM. HJ

fuos famulos mifit ad locum, ubi haleces & afeili

capiebantur.

htebk J/W^j* m,g. Marfupium. Ecke man ek

Grrt/.*
bera brodur minn i Srod fagde Hiarande: Fratrem
meum in marfupio non geftabo: i.e. Pecuniampro
fratrc meo occifo non fumarrL.
Sueinn ibid. IJoru Yeir mennfo tojkuer at einginft
'villde annanni Sitid bera: Vin erant adeo fortes 8c
magnanimi, ut nemo alterius mortem inultam re-
lincjvere voluerit.

$/llh\Ab&. Fiejtodur- Idem fcil. Thefaurus. B-mSog:

F#r Oddur faudur fynum emn digrann fiefiod ful-
lann af fUfre: Otto patri (uo obtulitgrande marfu-
pium,argenib repletum.
HYAYfAbA^At Skammtaladur Adj. Pauciloqvus. lor:
i Eglu : Eg mun 'vera faammtaladur fyre Konge ef

bann viUkeUdur tma Rogie "Vondra manna^tnn

fanmndum og einord er bann mun reina afmier : E-
go coram Rege pauciloq v 9 ero fi veritati & candon*
,

qvem in me experietur>mendacia malorum praefe-

hYAt\ $/$> rt.g. Sk^lindei:g. Lunderne n.g. ingehium.

Eg/a:~ieirfedgar bofdu etttjkap og voldu menn>
miog atafte til fylgdanvid ftg y og tftmdu 'vid Skap-
iindefitU Pater & filius fimilis erant ingenii, fortes
enim viros fibi focios eligebant^ & fuis moribus af
fvefaciebant,
SkapdeiUdarwadur- Omnium horarUm homo*
LijtiUfkdpdeilldar madm, Qui ejus non eftingenii.
hiMBMKH Skaplinde n.g. Ingenium_>. Kunnu menn lijti
vidfkaplinde: Ejus ingenio le accorrimodare nort
potuerunt.
hYAKRAlh Skaptanuig. Moferor anlmi, ex irifultatio-
ne malorumin malis, five id fiat operc vel verbo*
6gl: :.\ubejur mier Skgpranugiorva i drape \rd&
mmna* Moeroremcaffecifti, fervosmeos occidedo*
UK P2 hYAS*
 i\6 Lexicon
hYA?M*R Jk^/?c>VAdjca,Magnaniraus.- IJariS:
Kongur fann Yad ad \orjinnur Jarlvar langtum^J
[iapp^rre enn Brufe Jarl: Rex animadvertit Thor-
finnum Comitcm generofioris animi effe ejvam

hYAfth YfiHR Skapsmuncr^\.T\. h.g. Affec1us,ingenit

Dagur i Raudy: \&tte: Er \ad AtlatL-*
qvalitas.
inijn Kongur fai rnune dfuki um ydfd faapsmune : :

Exiftimo Rex itigehii tui qvalitates vix mucari pof-

fo.
hYA&ithYVAi Skapfiyggur Adjeci. Morofus,difficilis>
Qui faeile iraicjtur. Gretl: Skapftyggur er eg ef
mier tijkarej vel: facile* irafcor ii qvid efc animi
non eontihgat.
fentehtia
hYAfttYllR SkdptkiW n. g. Vaft manubriata Vel anfata
utrinqve. Bgl: \a let hann innbera skaptkier og
,
\nunngdt: Adferri curavit domi codam cerevifiam
. in vafis utrinq; anfatis.
hYARb Skard i Sktolld ad hbggva: Prov: Alicujus pro-
pinqVum gravem injuriam in-
interficere, Vel alias
ferre. ThorfFinar i J: S: HdraUds hef ek skard i
Skyllde hoggvid: Rupturam in clypeo Haraldi feci
Haldahum Halug occidehdo,)
(filium ejus
hYMlhRMht ad SkdttyrddBvcrb. Mala verba com*
m utare. IJarta S: Jarl bad menn ecke dd skaityr-
ddB: Comes prohibuic he cohvitiis ihVicem age-
rcht.
hYlllA Skeina f.g. Vulnus tion lethale. Prov; Forfma-
du ecke fdukann vin nic litla skeinu : Ne defpicias
pauperem amicum, & parVutn Vulnus.
4#d lata HYIYA ad skopudu, Fortunae fe committerc_*
Bidiu Kong ad giefa qfiutgonguleife*, og latum fa
sbetkaadskopudu: RbgaRegemhtnobisdetVcni*
aro excuhdu tunc ctcra fortun* commitcemus;
WlfFlRi Skidfwe ng. Oportunum tcmpus in nartis
ambulandi.
 RuNICUM. n-j

hYlWARVAi Skidgdrdur, Sepimentum ex afferibus > jarrt

Palefade* Egl: Skidgardur haruar um baim. Sepi*
menturti alcum ex afieribus pagurri cinxit.
Ibidem: N: greip hendinnemn sktdftaurinn^ ogka-
Jiadejier ut jfer gardinn*- Manibus apprehendit
aflerem > &
laltu fe conjecic extra fepimiehtUm.

hYlYYlX Siickidf.g. Tunica^. IJ:S: Husfreyabar

fkindfeUd (fkinnfdd) atRognv:J:faickiuyhannrietti
handur i motey og iok lojmde 'vtdfyrer. Matetfami*
lias pelliceam turiicam Joco propricX veftis Rbgnval-
do Comiti obtulit , ipfc prbmptis manibus oblatarn
ridehs arripuit.
WI^HFI Skildage,Coni\t\6. IJ:S: Hanngiecl^gla*
dur M oUum (kidagas* Lubens acccpit bmnenii
conditiorieifij.

HYIM "MfcR Skilamadur^ Vir fidelis. Skilrijkur> Gretl:

Ecke var hann hofdinge mikiU, enn \o 'var hann skit-
rijkur Bonde^j* Non erat magnx autof itatis > fed ta-
:. menfidelis,
hY\&W& ShioUdur^ Clypeus. Aclag. <Ad koma i opnd
Stiolldu: Pugnainceptafubfidiovenire.
Sigurdur J:iJ: S: Nu fkdl fara af bake he/mingur
Hds vers og komai opnafiioUdu Ya erfdman iyftur ii-
de iforu: Dimidia pars cqvitum hoftfbtum eqvos
reliriqvet> vbbis fubfidib futura, ubi pugna ingru*
it
WMtT Skioit AcJverb. Subito. Skiott mamargtJkipaB
<fvdd Gretter- Permulta fubito immutantuf.
WIB^Rf Skipare* Nauta. Skipverjai pl.n.nibg. Nautar,
*

qvafi in navi mahehtes.

hYlMAM MYYhY atfkiptaB hogguni) verK Cbnflige-
3
' re. I Jarl: S
Nor gich dar fram hdri og fkiptaFt
\eir Sokne"vid hoggum: Nor acriter iri hoftesirruit>
& ih illa ptigria dirhicavit cum Svetibne.
hFM**FF Skyluhogg ri.g. Veftigiaarniorumift clypeis
v fclignis. HaUm: iGrettlut SjndnB gild Grettk
Pj handa
ijg Lexicon
mmmmmmm *mmlmammmmmmmmmwmmmmm*m n , ,, , . . .
l ,,> l w^WaawwMMMMwwPBMp*>w> i iMiiii r?

banddjkylubogg afkioUdum feirra, ^ofrajeg mijn

mkluftfflre eggia ft?6r jtum fjnaU- Vifi funt rm-
menfi manuum Grctteri gladiorum iclus in clypeis
illorum , qvinimomea longemajora acierum vcfti-
gia vifa illis.

hFIRHM 1%*/?^ f. g. Candentis ferri portatio) Vulgd

OrdalmrrL-*. '

hY$YAR YAiJL Skogarmddm^ Exul, qvf in fylvislatere

debet. Gret : r \adfat \ier fie radfHtt ad ko-
ma i burt faogar manne fynmi : Deeftne tibi facul*

tas abigendi exulem tuunij.

hY$YbWl SkokUde n. g. Tcgumcnta pedurrv
W4M5RhK SkoWrun^ Sicdicitur cui pili fuperciliofUm
pene cohaerent. I HaUfr.S: \ar <var madur fyrer
i Skoginir> YeJIemadur *var mtkiUog Wekligur fkol-

brun og beUdur iUmannlegur : V ir qvidam in fil vis e*

ratlignacedens.procerus, fortis,& craflus> fuperci-
liis cohacrcntibus, torvo afpcclu.
hYARA Skoraig. Incifura. Indedicitur verb : Adfaord
manntdi: Incifura notare hominum numerurrb*
hYARA Ad
fkoraabo/m: Sic aliis abibluteMickur: In a-
reham provocare* Item dicitur: Skipvar mikid og
faorad fkioUdun a miUumftafna: Navismagnaerat*
clypeisteclainter puppim& proram.
Item: Adfkora amann: Sollicitare vcl ufgere, ut ex
duobusalterum eligat* Ut: SmkoUur (befevkur)
fkorade aBmda^ ad
hann fkyUde leggid up ijtd hanti
dotturjyna eUegar cveriahdna efhann 'viUde og zwre
ttlf&r, fed hic disjunclivae fignificationis eft, aut tra-*

datfiliam,autdimicet. Snekollur pugii pvovocavit

dominum loci, ut aut pugnaret, aut filiam traderefc
hY&RTik Skottur> Defeclus cu jusyis rei ( egeftas. ) Inde
vcrb: Skorter, Deficit Ryg eg ad os fkortefleftavid
tafedgcL: Exiftimo nosinplurimisinferiorescffe
patre & filio*

^KflRrtKFA Skorungur m.%. Viraut mulicr fiQncfta,&

pru-
 RuNlCUM. n^

pruderis. Skofurigs ingenit. IfdfldS: Yorkell^inir^vi-

tur madur og fkomngar mikillt Thorehillus fapieris
erat, & mulcum excellens alios. ;

Gretl': \ofbiorg varjkdruhguf mikill og miogjlorvi-

tuf> hun bafde bieradsjokn ogfkipddi ollwh malunu> f

\eg ^Oermuhduf *vM ej heima^: Thorbibrga erat

cxcellens& fopieris Dmhemq^iurisdiclibncrn iri ab*
iericia' Vermtiridi mariti fui habuit.
hYAfHA ad Slzptraverb:ad brektd} Agitare. IGretl:
Eeffef^prnef giofduB umfdhgs mik/er og fkotrudu
Grettef enhharinfor uridah ifl&minge: Pugiles im-
pefcuOse* rem agebarit> in ornrierri partem fe Volven-
do , aft Gretcerus modcfte fc gerebafc
hYA^HlWk Skotfilfur>V\2X\cutn. Hanhqvadsl ejiur*
fanemafkotfilfurs: Dixic fc rion riifi viatico iridige-
re_>i

HJ^R^riTJBhlKiK Skrautbuirin n.g. >rnatus. \nc\cSkraut-

buen om.g. Gretl: Konajiod \ar ute img og fkraUt-
buenn: Bene orriata
x
&
juveriis ibi fcrac fcemiria.
KYRZM A$ A Skropd mddun Sithukiot Hfafnare:
c
Udrd&fkdlltu ad ejjhuisl \ef dtcfy&di til Yyri er mdlt
er tilfkrbfid manna: Vide ri in ce qvadret Proverbi*
urrij tjvod de fimulatoribuscifctimrercuf.
hYllhWHM S^udVtddej, pl.ri* ri.g. Veftitus paririeti*

horiOratibf.
HKHtn^ iiftHRK S^utulfueirhy Quj ffienfe infcrvit. /
jfar/aS: Afagnui K- hdfde gioft Aldgpui Erlingf
fenfkutulfvein og \iondde bdnnjdfhOn adKohgsbof-
de: Rex Magrtus clegic Magriurh Efliriglonium irt
pbciliatorcna fuurrij cjvi afsidue* mcnfe Regte fni-
riiftrabac.

HHKTA Slehtur n.g. jlehtufs

< m genic. Iricitatib ttimui-
cuofa,& freqvcns. Gr.1 Biorh tvar hauadd mdduf
, w/ki^(curriultuofus) eg giofdt mikid im fig fylgdu
6g honum margef ungef rrierin ud \ui bg hofdu mtkid
Jkhtuf ute d qyolldum* Conjuriguntur fepifsime*
hx4
120 LEXlCOtf
,11 ' i xi

baec Synonima i&c^flu&ationcs) ogflentur- Biorno

valde tumultuofus erat, multi propterea juvenes i-
pfum feqvebantur, &horis velpcrtinis multaslufi-
tationes tumultuoias exercebant.
RMTTY^M"- Slettmdll> Svaviloqvus. Inde Gognomi*
natus Haraldur flett mdl^j-
kM4R omn. g. Hebes. Shakihw> Hebetudo pro
Sltdr
negligentia. SHdlegdi Adverb: Gr: Slialega gieck
hannjramm i dag: Timide hodie pugnaviti
HMBBA Slippur, Inermis. \eir gafaH up oggemgualand
Jlipper gl: Viclos fe dederunt> & inermes e navi de-
fcenderunt.
MMH Rheda cx virgisconfecla, qva ufi funt
Sldde m.g.
coloni,&etiaronumapud Iflandos utuntur, qvarri
pertrahendo comminuunt induratum fimum> in
ftcrcoratione camporum. Proverb: Band-man>S:
ietta mun. meireflbda draga ad eg hygg : Plura hi t
feqventur.
hMKFM Siongva, Funda. BuaSi Heytduleir at^aut
ifltingu Bua : Audierunt fonitum fundae Buonis.
OT>iK Smdn n. g. Dedecus. Gretter bad hann \ui einu
jdta.femhonum \tttefter Jmdnar lauH Gretter 9 juf
fitut illud confirmaret, qvod eflet fine dedecore.
HWBA Sndpwr m.g. Impudens. I G/ums S: Hakon fitrL
fagde; \efier menn munu 'verajhapar og hafa ej hp-
midfyr i onnurlond: Exiftimo homines iftos eflfe
impudentes & ineptos, & nunqvam peregre prore-
clos effe-?.
hMRMKM Snarlindm Adjccl: Prompti &aherisani*
mi*
hhklA at Snjtda, vcrb: Cibum capere^, & Swda f.g.
Praridiurru.
JiM-FIMFA Smfligur Adjccl* Aufterus, &Sn&jik9jk>
Advcrb. Itcm Sn&fur. De vcntis etiam dicitur Sm*
furt 'vedur > Impctuofus vcntus.
MJUB4 Sneipa Eg. Ignorainia. Hinc Advcrb: Sneipute*
 RllNICUto. 12.1

ga, Ignominiose. Gretl: \otte monnum bansferd

hinfneipulegajia: Ejus iter ignominiofum exiftima-
bant.
hAk Son> Inde proprium HAli Sonevd Suno y ut
FiliuSi

A\lik> BR^PA- Sumicur etiam pro altero vafefa-

bulofo , in qvo langvinem Qvaferi exceperunt Dii in
Edda. Quandoq; pro Freye Deo feptentrionalicapi-
tur, ut docetBrynoJph.Svenon.peric. i.

U&A Spa f.g. ^Uygabarde: Spd erjjaks ge-

Vaticinium.
\ ta(ilvegata:) Vaticinium eftiapientisdivinacio.
h&AYA*. J^b*r3Sapiens>pr*fcius. Hoc cognomineufi
funt multi viri iapiences, ut \orarinnJJake , \olleifur
JfaYe^j* Item: Spakur, Modeftus,pacificus. Spekm^
gurdtvite, Philofophus.
JlBflRK Spumig. Interrogatio. Qretl: Hafde hannjjurn
n&r \eirrav&re funnan von: Diligenter inqvifivic s
qvando ex auftrah plaga venturi eflent.
^BriRWFIf Spurdagie, Fama. I Ntalu: \ann JJurdaga
bofum w
um \ig: Hoc dete fama accepimus
kT-ffiKK Stadinn om.g. Fundinn, Invencus. IJarlaS:
Huorflotta mdnnd var drepinn \arfemjladmn var:
Omnes,qvifeinfugam eonjeceruntmorte mulclaci
funt, qvilibetineoipfo loco ubi repcrcus eft.

kfAPYARbkYiRVl Stafkarls gerfe , Mendici habitus.

HT>iKF>I ad Stanga verb: Petcre aliqvem. Hallfr: Sag-
de ek hef enn ej meir enn hdlflaunad hohum \ad er
hannjiangadi mtg medjfiodsodde >og ral*jnig til ba-
na bundinn fem hof Nondum dimidium ipfi folvi,
qvod hafta rne petierit, & inftar furis ligatum ad mor
tem traxerit.
hTARW Starf n.g. Labon Indeverb.^y&*r/^, Labo-
rare. Olim in mafculino ufitatum eft, uc Afm> i Gr:
Leis \u \ennanjiarfa velaf hende: Abfolve benc*
hunc laborcm. Itcm Surfs madur mikil/, Quifor^
.titer fuftinet laborerru.
hfWM Stefna. ltemJiaupJiefna,Nundmx> Gretter
Q^ qvadfi

\
22 LEXICON
qvaB Atla nordur i ^Ooga d medan \ar varfiefun
tyme: Gretterus dixit fe iter ftfcditare Vogarn , dunl
nundinxVigenfes durarent.
HTJIKT Stemt Adjecl. n. g. Litoftratum variegatutti
exlapidibus varii coloris. Edda lapis qvili-
Hiric in
betdicitur Skipa Sblly Naviurn Sol, qvod ejusmodi
lapideo colore piciae & illuminata? efient.
HTIF4 lAYk Stigdmddur^ Pr&do^ cj: accola privatus
viarufth (Styg,v\x) Stigur in fingulari, Inde dicitur
ddfdkannekunnafiiga, qvod teratperegrinasvias*
jfive femitas, qvi peregre abit.
hTI^RKMYik Stwfnfomur-> orcng* Qyi bene rcgit fub-
ditos.
HTIRJMT^ Styre/dtur > om.g/Obcdkns. Oftyrelaturi
contra Metaphora ducla a Navi qvaenon racile vel ae-

gre paret guberriaculo.

MTIRFK^PA fer^^^m.g.Proreclusvirium. Gf^tll-
de banhprova huof \eirrd hdfde meira fkirVnat tekid
fydan Yeir fkildu ad: Experiri Voluit, uter eorum ma-
jorem profecium viriumfecetitj ex eo qvo fegregati
fuerurit*
kTIR^f A dd Stirmd,Vcnto agitari , verb: a ventb. Gret
Og komu inn um hafnar klett
er \etf tck adfiyrma
ad\eim: Ubi promontorium jpranerriaVigarunt, ma-
gnaexorta eft tempeftas;
kfHWfrbl Stynolld S.g. Bellutm a Styr, Gladius, &
OUdy cjvod tam tempus qvarii homines in hoc fecu-
lo denotat. <

htAl? Stod, Coiurfteri, iterri Auxiliiirii. Niala': \arrem

nd Yndrgaffiodar under: Multi hanc rem juvant.
HT^FK Stofiiy Txuacus. Proverb. Grettu: ^ufetteriUd
afibfii <vid hdun: Malurri curri illd incepifti. Et dici-
tur Adfibftia*, Ordifi j aufpicari.
WtkYYk Stbtyyr i lide > Disjuriclio agmjnis, feu fuga.
H1ARYAHAHYA Sforkgftligdhc\vi Magriifie& Stbfbkgdi
Decore,realiter,
 RllNICUM. UJ

hWRMKtit Storlindur omn.g. Magnifice liberalis. Sa

madur erjiorljndur *vid vine (yna: Vir ifte hberalis
eftinamicos. Itcm StorgiofuU-
hftAWYARWV omn.g. Magna facic. Gr:
Storfkorinn
SyndiB bonum hofudit mikid og vindarlega Jlorfko*
rid: Videbantur habcre caput magnum, & faciem
amplarru.
HT4RR1H Storr&de n.g. Magnum facinus, feumagna-
rum rcrum aggrefsio. Gr :
JVLun eg ej letiajlorm^
dum \o eg meige minna enn einbuorjdar: Non im-
pediam magna facinora, etfi minus pofsim qvam qvi-
libet veftrurrL.
HTRf IKFM *JrT ad Streingia heil, Vovere votum.
HTflFA Stufur m.g. Truncus poft amputatas manus &
pedesreliclus. Dyrid fkauB ajiufinn: Fera cefpi-
tabat trlinco pcde.
WMHMKH Suadrande neutgen. Garmlitas.
hhARbAYAk Suardagar m.g. pln. Juramenta_?. Bann
hatt\ad Juard6gun y Jurametito confirmavit.
hhWVVA adSurifna, ycvb: CircumagitareJ.
hhilT Sveit f. g. Sveitar in genir. Comitatus. Vor i e>
glu: \adhefeg heyrt at hird Kjongs erjkipud afRett
monnum emum^ og \ike mier aUfyfelegt ad koma i \a
fveit ef\eir <vilia vid mier taka: Audivi omnes Re-
gis aulicos pugileseffe, qvocirca optandum mihi vi-
deturcorumfocietati adfcribi utpoflem, modo me
recipere velint.
hhiYt Sveit g. Habitatio vallina, utrinq* montibua
cincla^.
hhHTnKF^f k Sveitungdr m.g. pl.n. Ejusdem provincia*
aut fbcietatis homines, Egla: \ar lietuB Xmenn
afjveitungum Sgtls: Deccm viri e focietate Egilli
moriebantUr.
hhlVfA. ad Sveima yvcxb: Natare* IJ:S: Hannhliop
fyrer bord ogfvam ttl lands* E na vi profiliit , ver- &
(us terram natavit.
ni - Lexico^ ... ,.

hhlWM ad Svelgia verb, Ingurgitare. Gretl: Berfer^

kerner vorti rrndg moder y ogfoelgduflbrum-* : Pu gi-
1

les lafsi erant, & mulcum potabant. Hinc didtur

'
fp>lfve/gur 3 Hclluo.

hftlRPA Ad lata fverfa tiljials > Screnue in opere per-

gerej>.

HhiRYii JWnw>*>Contentioturbae.
HftirilRftW Svrvtrdingf.g Contumclia. Hinc Adv*
Svivirdiltga, Contumeliose\ Gretl: \ader daarlegt
at tala fvwirdtlega til Jaklaujea manna^ Stultum eft

contumeliose de innocencibus Ioqvi.

HMRP/R Svordur m.gfvarddr ingcnit. Linum. Itenv
pro fune fumitur ex Iino faclo. Halfr- i Ol> TryrS:^
Farumfejlar vorar fer ftoro^ ad knere, fvord tekur
helldur adherdahuar er atkterus fraekie : Dimovea-
mus funcs noftros nauticos, tumulcuofa tempeftas
navem impellit, rudentes obnixe tenduntur ubi , illei

qvi ancboram cuftodirc debet?

Svordur, Capitis crines, (fed potifsimum radix cri-

nium.)
HftBA adSupavcrb. Sorberc, egjaup in Praet. Proverb,
Grett : j er fopit \o i aufuna fie komid: Non eft ab-
forptum, qvamvis infuium Innuitur, rcm vifu faci-
:

lem , intcrdum eflc expcditu difficilem_*

HrufftKiHJR Svaudujaar, Vulnus fuperficiarium_>.
HhKPilRFMRHR Sundur gtorder , Diflblutiones & affe-
clationes in verbis, veftitu, & geftibus. / 01: S: Si-
gurdur Bijfkup var atyifa madur mihi/li fkape } ogfun*.
durgiorda madur i ordumjynum: Sigvardus epiico-
pus vircrat clacus, &
fingularis verborumaffeclator,

IJ: S: Rale *var Skartx, madur og hafde Sundur-

giorder mick/ar er hann var kominn afEnglandcj:
Haec dc vcftitu cft Phrafis: Calo in vefticu pompo-
fus crat, &affeclatus, cx Anglil cnim vcnicbat.

HhRHJMB/k Snrfkapur m.e, Aufterius. \cr Gclicr Atla

cg
 RuNlCUM. fcj'

eg til If/ands ad fara i fumar ef \u vi/t erendetoijn

\angad bera, enn adrer Iflendfker mermfem hier em
rmtnu 0ngver fara til Iflands fyr enn eg ffyr hvoring
\enuma/um er tehid er\ufkallt \angad bera, enn er
Kongur hafde \etta upborit \a Yotte \eim erfufer vq*
ruferdaninnar ogbannad ^var furfkdpur miktllhafdur
^idfig y og \otte feta fyn III og ofrelfe: Tu Gcllerc hic
ftate in Iflandiam ibis, fi negotia mea expedire vc-
lis. Reliqvi vero iflandi heic mancbunt, donec inceU
lexcro qvomodo negocium cxpeditum fuerit. Hoc
decretum Rcgiscum publicaretur, qvi (citineri accin-
xcrant) &
prompti erant ad eundum, argre tulerunt
hanc inhibitionem, ftatuentes.\ libertau fuae repu-
gnarc hoe cdidtum-.

T.
T>IIM ad Tda um nockurn Verb : Aliqvcm domarc-?. v
Egl: \ore/furmA//tividBrodurfinnEigt/, effader^
tinn ma ej hier mn \ig tala, \abdr eg ej til \efitraufi
ddbafa \ig medrmer: Thorolfus dixit fratri iuo E-
gillo, qvod fi Patcr tuus domi te domare rieqvit, nec
cgo in exteras nationes te mecum fumam.
T>fK Tak n.g. Ingentis molisallevatio. Tak etiam di-*'

citur Genu; morbi.

TAb Taln.g. Dcceptio. Gretl.-Sckivileghgata/ar
draga .: Te deceptum iri nolo. IndeVerbum:
Ad U/a, Fallero.
MM Wrff.g.Sermocinatio. Hann hafde latid ganga
toluua: Multum fermocinabatur. ;

TAWAh Talmdn r.g. Impedimcntura.. Indc Fararfdl-

me, Obftaculum vix. J

*^
fARAhi ad TaraB verb. Lachrymari, dnomine Tar}
Lachrymae. Ol:Tr:S> Fann Sigmundur ad farl
>.
fdradiBmiog erhannlagdiB nidura golfid fyrerYar*
gerdi Holga Brudi: Hocobfervabit Sigismundus,
...
. . .......

>
n6 Lexicoi*
qvodamare lachrymareturComes, dum pronus in
terra jaceret, idolum N: implorans.
T4KKPH Tannfic n.g. Mumriculum > qvod dare folebat
olim is, qvi primus omnium dentcs infantum con-
fpexit.

tlVAhA Tegati verb: impcrfonale, Continget. Gretl:

Og mm jckur famdaudi tegaB : Contingct ut fi*

mul moriemini.
TflKFHA Teingder pl.n. f.g. Affinitates. Kvzth.Sgtein*
ge &famteinge, Copulo. Gretl: Yorkiellvar Aaji-
vinur ^Afivundur fi fim teingdum ieirrab^fdc^:
Thorchillus Afmundum intime charum habuit, fic-
ut decuit affincmL*
TlMl Teite f.g. Gaudium, &indecompofita Malteite>
Facetix, fylteitC) Convivales facetiac.

AA Ti W\A At telgia, verb. Secare ligna_$.

vM TJM4H4 At teliasl undan kxcufare fej>.3

AAIYYlA Attemia, verb AiTveracere. Sgtamdi \t\Vt&*

teritoperf. Egl: \eiruoldu menn miog ad afle tilfylg*
dar i)id jtg ogtomdu 'vidfkttplindejttt: Elegerunc
ingenti robore viros in iuurrj famulitium> iuoq,in-
genio parere affvetccerunt
TIFIK YAthJk Tiginn madur, Nobilis* IJ:S: Muntfr
mikils metinn af tignum monnum fem \u kiemur
Quocunqj veneris apud nobiles in magno eris aefti-

mio.
TIFMR FMM Tignar Vtadiy Veftis Rcgalis. 01: Sog:
Sendi meimforu }ar til er Sugurdur Kongur uar og
bofdu medfier tignar kUdihanns : Lcgati Reginxad
Sigurdum proficifccbantur Regiam veftem fecum
ducentcs.
TI^FIKHKK Tilfindinn Adj. Ftem Hbtfindinn % Qjii mul*
ta invcnirc potcft aliis dedecore^.
TlHFMlK Tilifiun f.g. Annua annona_j, q: Aeqvifitio.
Egl: S^allagr: bafdiforrad ol/fyrerBue^eirrafed-
ga og tifofbtm allcu^: Skallagrimus famili* impe-
rabas.
 RUNICUM* 127

rabar j ae fibi patriqve fuo de annona prplpieie-

bar.
'ThhYA Tjfkai.g. Mos,eonfvetudb> Ormr S.-^advaf
tyfkd i \&r munder': Ufitatum efat hoctempore.
AA 1MM At toga verb. Attrahere. Qretl: Hanri undrfa
daBhuoffo mundifaH i tbga: Gretterus inirabatur
qvenqVam efle tjvi tarri fortiter Funem trahefe pof-
fet
TY Tbm ri.g. Vacaris tempus: I J:Sog:
bad ad Sig-
Jirne Villde greida mal Bondans > ennhannqvadgott
tbm ad vera: Sigurdus petiit ut viri catifam abfolve^-
fet, fed refpondit, adhuc terripus ad id fufficerc_?.

f#Y Tbm, Eriam dicitura?ther five aer, q: vaciiura, &i

inarie, & Adjecl: Tvmur^ Vacuus> Tom in fcemirh
Tbmt iri rieutrb.
f?IRF Torg Adarhnadur ^ Kauprew, Empbriuriij.
n, g.

IJarl: S: Jarlinn leitadi <vid Landsmenn um mat-

\aaupj giofdu Yeir honum \anri koi?5 ad Yeir mundu

fttid honum Tofgffamdn ulfoftu': Comes petiit , ut

ncceiTaria ab iricolis emere poftet, fed hac coriditiorie
pacli ftirit cum eo, tit exfpectaret donec iridicerenc
j

riuridirias qvadfagefimales.
T^RFfiA Tofkufta.%. Privatio. Vide Egl: Eigitt Skal-
lagfimfori ofte eifidfdpu eptef Sonftnri og Ydllddi So-
nartorg fwe Thorac{: Egillus Skallagrimius epita-
phium compofuit de obitu filii* vbcavitSteniam &
fev filii jaclur^nri.
fpJRHlll Torleide fi.g. Iter irnperviuffb; Egl: Hariri
hefuffaridjfer mbfg hbf og bnnuf torleide: Pfcr ma-
re &
alte impervia iter fecit.

fARhMAhl Torfbttuf Adj. Difficilis.. Bud Sogu: Buc

var \enn torfottur \uidd >o Yeif Yi&me hbgjgum a
hanri \d vafd hdnn ejfaar ^affkjftari ibkj EratBo-
as ille adverfafiis labbriofus * qvamvis eriifri verbefi-
feus iliiirii petefcnt > irnmtinis fcamfcrji & Vulrieribiis
128 LEXICOti
,
naiminM iii 11111 iiwi ..
'

ii "Tir
--

manfit teclus ntdufio qvod nutrix illi concefterat*

TMRJ^ Totrar m.g.pl.n. Larbar, Veftes lacera?. [IKrb-

ka Refs Sogu] SigHyggur kajiadi \a totrum fim
hannduldiH t: Sigibggerusabjecitlacerosiftospan-
nos qvibus fe tegebat.
XA T^R^lRttFFM dt Tortryggia verb. Idem qvod Mtf
grunti> Diffidere. OLS: Gretpnn tortrygdi\ad atlt
er honumuarfira fagt 3 \efibelga ma?isjardteiVnum y
cjyad \ad ej vera nema lygd ogpata : Comes fiderri
habere nolens relationibus de miraculis a viro fan-
clo ifto fadtiS) affirmans non efle hifi figmehtum &
mendacia_9.
TR^ty Trdd\ ri, g. Crebra pedum veftigia. tjretl: \ui
n&B kpmu \etr ad tradke mMu \otti \inum \ut lij-
^aHfem \ar kefdighjmt vertd belldur Jier^egcu^l
Hinceodevenerunt>ubi crebra inveniebantui vefti-

gia, qvas apparebant elTe hominum inviccm f orti

terluclantium_j.

TR^htflA Traudur Adjecl: IHubehs. Ofus^

TRAhhA TrauH n.g. proprie Confidentia_a. IJJ: $'

Hefur \ad vertd leingejidur gofngra manna adgto-

ra mtkidfyrer ord vwajinna og aflafier [6 traudts
og vinjoUda. In morepofitum erat apud viros pr-
ftantcs, utmulta in gratiam amicorum facerent, u6
ita confidentiam &
ravorem fibi conciliarenr.
TrauH etiamfignif.Refugium. Gretl: atte\orgetr
\ar trauHmtkid er \orgiis uar vegna jrmdfemcj:
Erat Thorgero refugium apud Thorgillum, pro^
pter conlangvinitaterru. IJallaS: Jarl ffurdg
ad Brufe Broder hans varfarinn a fund O/afs K:
adfikta hans trauH^ Enatus Comes intellexit fra-
trem fuum Brufum verfus Rcgem Olaum iter infti*
tuifle, ut ejusauxilium imploraret.
TRlFhiR Tregur fere idem qvod Traudur, HlubenS. In-
ii Subftant; Trege ? Angor animn Ponitur eiiam
-^ pto
 RllNtCUM. I29

pro qvovis impedimento, Gretl: Hann leitddi vid

adfdra i alld trega \aer hann matte. Tentabat 0-
mnia obftacula intrudere ne reconciliatio fierct.
Item vef b: g trega^ five mig tregarvinar latid> Do-
letmihi qvodmortuus fit.

TRII" Wh A Trilldur Adj Giganteo robore.

: lOrms S:
Dufoakur <var mikill og mibg trilldur> Duftacus erac
& giganteo robore.
ftatura ingens vir>
TR^M> Trolld n.g. & Ovdtter pl.n.n.g. Synonymxj*
Monftra. Feif^ia troll^ Monftrum horrendum.
TRFlMHlA Trunadur^ Fidei commifsio. Inde dicitut
Trunadur madur-) Fide juiTor, Confiliarius.
TRFlFI Trygd&g. Fidelitas. Inde Tryggur Adj: Fidus,
AA TRfrFFM at Tryggia verb: Confirmare. Egl: Tryg*
du leir \afttter Jynar og vtnattu mal: Reconcilia-
tionem &amiciuam iuamconfirmarunt.
ThKFfi/k Tungur g. pl. n. Lingvarum notitia.
f.
IJ-S:
*
Gudefrejr hafde farid iiijda og kunne margar tun*
v
gur: Godefridus longe lateqjperegrinatuseft eratq,
multarum lingvafum gnafus.
ThKtft/K Tundur n.g* Fomes five pharetra ignita^.

h>f FhR^iM ^afurleifa f. g. Res nihili. iBanda mdn*

na Sbm : Ofeigur fagde giettu ej vafurleifu Yeir*
rar er emkifi er uerd^ enn Yeirra ojbme i og ol/folfidt
fem medfara> ApagevaniloqventiamaitOfeig.qvac
nullius eft momenti, illis maxime vitio vertenda Sc
pro furore illorum reputanda? qvi iftam comcediam
agerecurant.
MMKFhKhA yalinVunur Adj: Beneaudicns, Famasce-
lebritateomnibus notus.
MMlA Falur rmg. Multitudo cadaverurrt interfeclo-
rum Egla: Lietu\eir buaum valiann
iar hafde
fallid. Curarunt fepeliri cadavera carfbrum in bello.
MKK F~mn Adiecl; *vm^ mwt* ^V&nne. in comp, %)^n*
R Jim,
 i]o LexicopJ
II I .

Jiur m Formofus , decorus. 'V&nt ctiam ds-

fuperl :

citurdeqvobonam fpem fovemus>& U-^vmt^ de-,

fperatum.
Mh}*il Vandbttfey item Vandmde Synon: n.g.Peri-
culofa difficultas. Gretl: Hier er annarhlutur til

'ydndhafiS' Aliafcproditdifficultas. Itemalioloco:

So er nu a pvtnnur vandradungiegner : Res nititur
duabus periculofis conditionibus.
fl^KPFfllW f^andq vade, Ejusdem fere fignificationis,
IGretl: \u hefur radjogt ad mier umhjn vand-
cpj&di: In difficillimis tuis negotiis confihum ame
petiifti.

h^IKHf f^anfe m.g. Injuriaj^ Saafyrer vanfe verdur-

qvi injuriam patitur.
Jl>fRH f^arde m, g. apud veteres , noftra a?tate magft ufi-
tatum. yarda in foem g. Indicem viaedenotat, &cft
t

proprie Strues lapidea eminentiori loco collocata..

Rognw Jarl i Jarla S: Her hefeg reyftann tiafamjar*
\
da, Hocloco altam erexi columnarru,
hARWhkA
I

f^arfufa g. OrTenfiobelli five DamnMnu*

Egl: Ej fa eg \ier herfkip i hendur eg <veit ej npna, \u
komer \ar nidur er monnum er uarfufa a. Non tibi
committo naves praedatorias nefcius num alicubi ac-
tingens damna tam nobis qvam aliis inferas.
MRKfiK f^arkun olim,(nunc %j0rkun) f g. Connivert-
tia, excufatio, IJ> S: Nu er \ar uarkun hann 'vilie

ej uid ofsfamjafnaB fo fem uier erum vanfarnerhia

honum- Excufationem meretur is licet nobis afsimi-

lari fenuat,cum refpec3u illius tam fimusimbecilles.

h-IRMtri/k f^arnadur m. g. Merccs. IKroka Refs &

Hefur \u \an varnad flutt i Ldnd vort Jem ofier nu
wn hrijd ej aud fenginfakerfiandmanna vora. Tam
pretiofas merces huc attulifti, ut fimiles acqvirere ob
hoftes noftros vix liceat.
MHYhlk fafkuryhcm f^afilegur Adj: Strcnuus. Rogn-
<vaUur Brufa fon var al/ra manna frijdaftur tidrid
mikid
 RUNICUM. i

mihid oggult fem jilke j mikill ogfterkur ogmanna ,

*vafkiegafiur b&di facker vitm og frammburdar:
Rognvaldus Brufi fiveBruti filius,eratformae elegan-
tia ante omnes, crines habcns colore fulvos inftar

byfsi,ftatura viringentis magnitudinis ut&roboris,

viriim ftrcnuifsimus, tampropter fapientiam qvam
magnanimitaterru.
hWriKvIK 'Vdaunan n.g. Foetor. Enn er \eir komu a land
up var fyrer \enu hraun og odawjan mikid* Dum
continentcm peterentfaxofavia,cum ingcnti foctore
illos ofFendit.

hl /^pl.n.n.g. Paxfacra. Gcdagrid- Antiqvitusdicla,

q: Ocorum inducia?. Egl: Sgvindur hafde uegiti
<veum (\ader igridum) *var hann ordinn uargurog
*vard \egar i burt adjara- Egv perpetrarat bon-u-
:

cidium infolcnnitate pacis, truculentifsima? bcllua:

ferocitatem pr^feferens, hincdifccderecoacluseft,
utpote in converfationc hominum probe & pacifice
fe gerentium intolerabilis.

hiB^Kt ^ebondj compofituma^&W, qtPacis li-

gamina, &denotaturcircus, inqvojudices de morc
confidebant caufas dijudicantes, qvi circus olim li-

gaminibus eratcinclus Egl: tymundur hliop til

dmnfins ogfveitungar hans ogfkaru i fundkr 'vebon-

dinn. $>mundus cum fociis ad fubfellia accurrens
ligaminibus facris difruptis, jurisdiclionem, ante pro-
latam fententiam, turbavit.
hHRA hAWhJx JSedra balkur hdrdur, Crudelis aer. q:
Congeries turbinum.
hHhk WAhAh&i J^edurfaftur^ Qui ob tempeftatem &
ventum adverfum navigare neqvit. IJJ
S: \eir
Sveinn 'Vorufidra dage 'vedurfafter i Ala Sjuttuj.
Svenocumfuisqvatriduumcontrariis ventis deten-
tuseft in Infulis ficdenominatis.
hftHA MBvM/Jv f^edurft>aar Adj; Qui vcntos prxdicerc
poteft,
R2 WF-
|
!}2
i

WPWM
mmmmm ^wmmmmammmmmmmm^m^m
*

PegtWalfy
LexiCON
. . . ,
.4fefta,Jftddi >$ynon:
^ w ^imw

Inftan*
p n *.

tia, accipttur pro pnvilegio.

Ofeigur iBan. man>
Sogu: \a munu \eir unna mier \ejs ad eg hafe \a
<vegti//u ad eg kiofe af ydurBandamonnmn frvo \a er
eg i)il Vos vin tantillam raihi grattam dabitis,ut
pofsim eligere ex vobis duos cjvos volo.
iWhA l^egur^ Via, & ZJegur m g. Honorificaexiftima-
tio. N. Parxmiam l^axevegur Yinn. Macte hono-
:

ribus efto. Et l^egjend^ Gloria, dignitas.

JhiJII^ri/k /^eidur rm.g. infcem.ulurpamus P^eide^ Captu-

ra, prxda. Eglu: Sagdifaudur fynuni^>

Si^allagr.t

adbannhefdijted \ad fkp fe?n hann bar kienjl a> og

ad \ar mundi \eir noc^rerfyigtafem ueidur mundi i

uera Skallagrirnus patri enarrans optnionem Ui-

am de navi qvam a longe viiam probe novit, (orte

,

lcil: qvofdam in illa e(Te qvi illis bona praedaforent

captanda_j>.
tllHHM ^eitj/a f.g.Convivjum , a verb : E'g z>eite,Lav-
ge promo. J^eitfia uar hin vegfamlega/ia ogutleit-
fla binfkoruglegajla. Convivium erat honorificentifc
(imura dimtfsio munificentifsima-j>.
AA fiilTM IndeParxmia: Jld
atl^elkia verb: Volvere.
uelkiarad. Confilta mentc volvcrevel fecum volu-
tare. 01 S: \ad kom lijtt afant med monnum huad

\etrfkylldi uptal-a^ kal/adi \ad annar urader odrum

Vottevonlegt og vel/^du \eir miog leingi radmfor fier-
Inter fe non conveniebant, qvid caperent confilii
, qvod unusapprobabatalterdamnabat, ficdiu mul-
tumq,- inter ie confilia agitabant. Hinc deducitur
Uyolkinns-Sinn^ Mens*dubia.
MKHMF-J Fendilega, Idem qvod ^andlega Adverb:
Accuratc.
WRPflA f^erdur m. g. Idem qvod conviviurru. Inde
compofita Dagverdur, Prandium, Kuo/lverdur
Cce na. Nu nc magis n u fu JWorgun-ma/tijd, kvolld-
i

maltijd* J^erdur etiam dicitur efca cui vis apta i- &

donea*
 RuNICUM. 8
donea. Iccm Menfura cibi fufficiens adulto Afanf
werdur-, Infanti Barnsverdur. Pararmia. Diarfur er
huorum deiUdann verd- Sibi deftinatam cibiporti-
unculam audacler qvis aggreditur.
riiRKHiKM/K Y^PhA l^erklundar madur> Laboriofus
homo.
XiiHAHAtk T^hA f^efaldar madur> & ^efalmenne^ Sy-
non: &yefa/ingur> Ve[/ingur> Vilis. O/S: So
fkaUtwvtdbuaBjem \arfie ej vefaUdar manna ad<ve*
ra> Hoc pcrfvafum tibi habeas haud tutum fore cui-
vis homuncioni illic comparere_j>.

hRA Ufara f g. Iter periculofum. Ufarty Impervi-

urru.
hF^RMPIlA m g. Infortunium_>. 01 S: l^ard^mu
\ad \o mikiUufamadur fydanfem ej var Qrvant- Ma-
gnum inde reportarunt infortunium poftmodum
qvod non ultra ipem evenit.
HFRMMfii Ufrta/ferkaUmenn>Sewl I Jalla S: Rogn-
vald. /tefde utgongu kommu oUum og ufrialfum karl
monnum- Rogvaldus exeundi veniam dedit Mulieri-
. bus omnibus & viris qvoq; illis qvi non erant iui ju*
ris.

hFRPlK Ufryn Adj: Torvo afpeclu. 01 Sog:

U/fur Jati
vette atikappfamlega og -var hin katafle y enn Kowur
varfama/ugur ogbe/idur ufryn. UlfoComes hofpi-
tes liberaliter & kere tradabat, fed Rex taciturnus c-
rat & torvo afpcdu.
flFFfl/R Ug^rm.g. Timor. Uggleife, Sccuritas. Ug-
^te** ,Securus. Ad ugga verb: Solicitusefle. IJal-
/a S: \orhtell uar i Hrofi y og ugdi ej adfier. Thor-
chillus in infula (Rofs hy) degens fecurus vixit.
M^YIKFfiR MYNFh,k Uhamingur famligur Adjectiv:
Infortunatus. Sygurdur uar madur mikiU Jierkur
9
fvartur og uhaminggurfamligur. Sigurdus vir crat ma
s gnus &
fortis, higer &
infortunatus. A Subftarni-
vo Hamyngia f.g. Res profper*. ,
R j NK
i}4 Lexicon
hIM>IK>i Fidtakak.g. Receptioin tutelam. Vide^**.
JlIMlRhM.-i Fidurfeta^ Radfetaig. Confeflus eorunij
qvi in confilium deledh funt.
hHJ^RiH I^ielmde n.g. Fraus, verfutia_s. Zjg/; leirga-
tu S)ng7jum 'vielmdum 'vidkomid. Nullis machina-
tionibuscircumvenirevaluerunc.
hHF yijg n.g. Homicidium. Averb: eg ^fg, Interficio
occido. Inde dicitur TJijge n. g. Tutum refugium.
ubi non nifi ex uno latere pater aditus. ZJijgur Adj
For cis, I n Nialt Hiji : Gunnar <var alira manna beft
'Vijgur\eirrafem \a uoru i Ifland^ Athleta erac
prxftancilsimus omnium coaecaneorum in Iflandia.
hMYA FiRH f^ijgaferle n.g pl.n. Homicidia_j. Raud-
fkieggur i Gretlu: Heyrt muntu mijn hafa <vend
gietid um vijgaferleog ojofnud, enn aiidrej umdad-
/eifevid Ldnardrottinn mmn. Sat fcio famam ad te
delacamefle de homicidiis aliisq; nefariis amepatra-
tis, minime tamen ob infidelicacem in Magiftratum
meargui.
MIFM^kl TJijgliofly Quando diei claritas pugnam per-
mittic. OA Sogu: \aer vijglioB Yotte vafoiade her-
inn. Illucefcente dic excitabatur exercitus.
HIIFMIHIKF Vijglyfeng f.g. comp: a Vijg C*des, & ly
Jingy Publica proclamatio. q; Patefaclio perpetraci
homicidii, cujusoccultatiointerveteres nefaria habi-
taeft, omniqjhoneftate carens, nullam deniq; facis-
faclionem legum admittens. Qyam alias exfolvere
graciamq; cum propinqvioribus incerfecli inire aper-
co marceenecanci olim haud raro contigit, capropcer
qvilibet fincerus &
inceger furtivo homicidio famam
dehoneftare confcientiamve lasdere abhorruit. Cu
jusfinceritatis incercaecera, exemplum,(cum certifsi-
mo vicae periculo conjundum) reliqvic olim Refus
qvidam Iflandus, qvi propria manu in Gronlandia^
[ucHiftoria ejus habecj crudelcm infamiam cxdzj>
qvinq;virorum ultus, folum verccrecogebacur, Nor-
vegi-
 RUNICUM. 135

vegiam cum uxore & tribus flliis tempore Regis Ha-

raldi cognom. crudelis, inq;viciniamdomus Regiae,
qvae Nidrofias erat, propria navi vedus fefe contulit
& folitariam domum (Skiemmn diclara) ad inhabitan*
dum conducens, nomirtc mutato ac facie, barbam
candentem alligans,caniciem fimu)avit,cceruleoin-
dutus pallio, corioq, cinclus, properegrino mercato*
re habitus, Narvum fe vocavit. Contigit autem
dum forum una cum filiis duobus freqventaret *

tcrtio apud matrem, ne fola maneret, reliclo: cujus

mandatiimmemorjuvenis, nulla habita ratione ma-
tris, forum fpeclandi & animi relaxandi gratia ferius

vifitavit Qijod cum animadverteretPater Narv 9 , ad

cojugemvifendamfeftinanterefororediit. Eoautem
temporis intervallo, qvo fola manfit fcemina, ad-
venit aulicusqvidam nomine Scalp-Granus, forma &
amiclufatiselegans, moribus autem deformis-, erat
enim vir mulierofus nimis qvi fiepiufcule domos per-
,

agrans, tam virgines qvam mulieres & nuptas ubi-

cunq; potuit ftupravit* qvapropter &multis invifus
erat,fed Rcgiofavore pollens omnium vindiclam e*

Vafit. Hic Granus fuo genio indulgens mulie-

ipfe ,

rem foiitariam blande compeIlarei& oblatis mune-

rib^adconcubitumfollicitare^imdreluctantem vi &
viribus fuperare tentabat. Qvem ejus conatum per fe-
neftram afpiciens rnaritusNarvus, celeriter accurrirj
Qvo vifo umbram feneftra afFerente, Granus a cepto
defiftens, & domo egrediens qvam celerrime in pe-
des fe conjecit. Qvem Narvus infecutus, captumqve*
poft brevem dimicationem iratus transfixit, & cada-
ver mortuum ad latus hortuli cujusdam humaturru
abfcondit.
His peraclis, fua omnia cutii conjuge per filios itt
navem portari curavit, ipfefolus Regiae Majeftati*
qvae tum temporis comitiis publicis interfuit iek fi-
ftens, pcrpetratum facinus mininje difsimulando hi-
ijo* Lexicon
grammaticationibus caufam homicidii aperuit*
fce

*Vid urdum faupfatter i dag Sverdbmgrane og eg

herra, hdnn 'villdi Jiallfkierda kona mijnd Sgftor*
alldradi hann i giegnfom ftrdbejers auga^ \a langhu-
35 fade harm herra 3 \d langhufade eg> \a hreidur balid-
de egberra^enn hann marghroftade uid. \afagur
33 rdgndde eghann herrd, enn bdnnfkipfiieggiddi i mot

33 ddlmg hnappadi eg hann under einn jkijdgard fkamt

33 1 burty og 'vod^virkta eg hann ad tjcktutn-j.

Firrita relatione Narvus qvam citiisime^aufugit, & na*
vi vedtus, Daniae littus occupans^ pretiofis rebus ex
Gronlandia transveclis, Regis Svenonis favorem fibi

conciliando perfeqvutiones & minaS Norvegi fub*

terfugit.
Abfente autem Narvo ex foro, poft revelatum pra?-
diclum facinus > qvod a nemine inter pronuncian-
dum animadverfum eft. Rex enim Haraldus jurisdi-
clioni &caufisdijudicandisin primusintentus erat. I-

ftis autcm compofitis, adeocj* fuimuneris fatisfadtio-

neperacla) ignoti viri axioma tandem animo Volu-
tans, fonante tuba tumultum fedari jufsit, fa&oqve
filentioait: Ecqvisille peregrinus erat, cceruleo pal-
lio indutus , zonaq; coriacea circumdatus , haftam ge-
rcns, qvi forum noftrum paulo ante freqventavit?
Refpondentibus caetens, nulli probe de terrae filio ifto
conftare unde venerit* fed hoc tantum,qvod advena
qvidam nomineNarVusaliqvotdierum fpacioin con-
ducla domuncula ibi manferit. Praeterea Rex: ht
qvid fibi voluit ignoti illius proclamatio? Cujus fe
infciurrijinfaniamoj; autnullius momenti rem fuilTe
autumans qvisq; refpondit. Longe aliud mihi ani*
mus prxfagit,ait ReXjnonenim coram vifus eft mihi
vilis vir ifte_j>: Ubi vercV Scalpgranus aulicus nofter?

Advocate illum mihi , &

euntes qvaefitum aulicurru
non reperernt,qvod ubi refcivit Rex>minus profpere
rem
 RuNICUM.
iiii i i
W
rem fe habere ait. Ad hunc enim modum exorfus
eftperegrinusifte fuam proclamationerm
*Vid Sverdhusgrane ardumfaupfdtter idag^ bann miUdt
Jiallfkierda Konumijna: Ubi Suerdhusgranum no-
minavit,5calpgranum noftrum indigitafle conjicio,
qvia fcalpur dicitur domus gladii five Hmfverdfins*
XbrdUm faupfdtter: quod fic ihtelligo, Potus Iflandorum,
dicitur Saup & Adifa & Dryckur, qvae Synonima-j>
funt, hic prioreparte diclionis inverfa ufurpavit Saup
pro Mps^ nam mtftater difcordes fe illum faclos &
fuiiTe invicem , fignificafle pro vero habeo.
Hann Dtlldifidlfkema Konu mijna: Forfitan folito mo*
re iverit inqvifitum concubinam Granus nofter, 8c
Narvi con jugem orTenderit, hanc enim caufam difcor*
dia? praetendit qvod attentaveric concumbere uxori

fux. Nam fermone dicuntur mulieres G/-

Iflandico
liadar 3 ftupratae, fed giljiallfkord dcnominamur, Ru-
pturae montium unde finxerat vcrbumftaUfkierda>
fd eft gilidLy
Praeterea qvadB hann bafa florkeralldad hanh i gkgnufn
Strabeyers auga pronunciatum hoc, ait
>; Realirer
Rex nominare Sdftorkieraffd : Hoc enim vocabulo
,

vulgoutuntur Iflandi, utmajufculum qvodvis vas,

(qvocl Stvrkieralld proprie dicitur) denominent Sa,
attSd fnfuper verbum eft,&fbnat vidi > fcimus autem
ventum revera dici po\feftrabeyer 3 ftipulas five gra-
minis curvatorem, &
auga^ oculum , fed UindaugA
dicitur feneftra. Viderat enim illurh Narvus per fene*
ftram cum conjuge fua diiceptantem.
iaianghufade hdnn^ \a langhufade eg: Domus oblohgg
dicuntur Rane five Rwna, &
inde faditium ejus ver-
bum rannbann> ranneg, cutbmar*
langhufade > i.e.

ripuit tum ille tum ego, uterqs enim , ait Rex curren-
do certarat, maritus periclitahtem pudicitiam conju-8
gis tueriiatagens, alter ad adventum viri tremebuh*
dus fuga fibi confulere volens.
S ia bnk
 Lexicon
ng
^^^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm. ,
__ m*

\a breidux baUade eghann herra: Tum (inqvitRex)pro-;

vocaveratillum ut exfpeclaret. Hreidur enim nidus >
& Boliur qvidvis rotundum , notatuf ovum iri ni-
dulorepofitum,q:^gdicitur> libiergd pronuqciavit
eghreidur bdUdde , fenfuseft> egeggiade, fvafi,mo*
nui>hortatus fum.
Enn bannmarghrqftadr vid: A gmen eqvarum in pafcuis,
dicitur uno verbo Stodhrofi, &
interdum abfolutc*
Stod y <\Vod &verbaliter fonat, ftetittrariqvillus, gra*

dum enim fixerat qvi prius terga dedit.

fafagffl ragndde eghdn: Tog qvatdam apud Iflandos
dicuntur Fellder in plur num* FeUdut in fing. qvod
vocabulum deduclum videtur dffoUum^i crifpulis

in hocvcftimento ufitatis , qv# varie denominantur,

itaut interdum Raugnur qVandocj; ver6 Logdur ap-
pelleritur, & hoc ficlo idiomate egfagur tdgnade^j>
fuum thema proporieris virum fe humi proftratum
hafta transfodiflfe fignificabat, cj.d % lagdihann i
giegn: egfelidi hdtttt-

Enn tanri fiipfiiegpadi i mot: Bard dicituf {wojeclura fi

vc extrcmitas tabulati nautici, qvod hic ficlitiever-

futus illc adhibuerat, mutato Bard in Skiegg hoc
pronunciato utrumq; fignificans,aulicum provoca-
&
tum impdgnatum marius cum hofte cbnferuiiTe,
qvod^r/^i?dicitur: deindeproftratum &transfixu
in agone vehcmeritef coricuffum fingula metpbra
terrajallififfc, qvodetiamdicituf dd beriaBum ifiof
brotunum, admorem illorum qvi violenta mone e*
necantur.
ta lijngbnappade eg hann under einum fiydgardi fkamt t
bfflt: Abfconditus qvisq; dicitur lijngbnappadur> oo
cultaverat enim corpus fub hortulo qvodam hinc nofl
procul.
T<mdem qvadB bannhafa ijodrvirhf hann: Eft Ioqveri*
dimodustextricum Ifiandicarum telam benc cori-
ftituentwm^JM/dw/* Stameri diftribucre pfo*
prii
 RUNICUM. ri$
r w i
i
ii .

i
-
.
; --
-
.
.

prie* fignificat, fcd abfoluti ad fkiliaB vid eft ali-

qvemjdeferere qvod novifsime adjecit barbatus illc,

inqvitRex* nam cadavere reliclo difceflerat.

Harcce Regis divinatio eventu non caruit,' reperturn
cnim eft cadaver ad latus pomarii > interfeclore frii-
Rex autem tum demum intellexitife-
ftraqvaefito

fum Gronlandias profugum natione Iflandum, ibi

,

fub nomine Narvi latuifle aulicumcj; neci tradidilTe:

Nomen ejus proprium Refur qvod vulpem fonat,
cognomine prolongavit, ut diceretur Krd^a-Refun
Krokur Subftantm. g. prcprie fignificat viasdifpen-
dium> five indirectam & obliqvam itinerationem*
indeorta eft Paraemia apud noftrates, Betre er kro-
tytr enn kiellda, Melius eft ireper ambages, qvam
per invia & tefqva. Krb\ur etiam dicitur qvod eft
curvum,aduncum,obliqvum* Uncinula qva annc-
clitur veftis Kro^ur dicitur;, Metaphorice vero re-
fertur adqvemvis artificiofum dolum five deceptio-
riem, qvemadmodum verfio moraliumCatonis ha-
bet; Sic ars deluditut arte. Kiemur fo brdgdtkrbYur
mote-y cum invicem certatur ftratagematibus, inde
dicitur Krckottur & Brogdottur, Subdolus , Vafcr,
Ver(utuS) qvia KroVur & Brdgd fere idem eft. Vide
Bragd>
IFhlFM egftikna, verbj Pafsivam habens fignificatio-
onem: qrlnfle&orfiveinfirrnor. IJallaS: Hann
gieck \afo hart ad, ad Skottar rutknudufyrer. Tam
acritcr impugnabat, ut infirmarctur dafsis Scoto
rnrru
h\l WME Vin mde n.g. Vinattu fnaly Amica compel-
latio per internuncium facla. IJJ:S: \orf:fendi
menn auftur tilNoregs afund HaralldsKongs med
'vinmalumyfegdujb ad hann villgioraB vinur hans*
Thorfinnus ablegatis nunciis inNorvegiam ad Re-
gcm Haraldum Majeftatem cjus diflvaviandi grati>
S 2 &a
 iio Lexicon -

& amiciffima vcrba Norvego deferri curavit > favorem yideli-

cet ejus fe magnopere ambire.
rilKfl/k Vinur m.g. Amicus. Sa ervinurfem tilvamms feiger,Va-
rsemiaeftcumdidtoGregoriiconfentiens: Nemoaliumamat

qvem non facit meliorem. Vel ad VerbUm Amicus eft qvi :

vitium indicat. Hinc dicitur LMalvinur Labiotenus amicus. ,

Halfjinur , Medibcritet favens. Virdta vwur, Amicus hono-i

randus.
fllK^^^l^i Vinatta , f. g. Amicitia. Vinattu bragct* Mutua oJrHcia.
WKH>iTMF>{ Vwjamiega Ady: Amice , Vwgtaruterga. Vw- &
ermed \etm: Bbna interceditfamiliaritas.
gott

rilKHi^t Vinfelldig. Gratia. Vinfaii Adj Pollehs gratia apud i

omnes. Greti : porbime liek 0fund a um vinftUd atlas : Thor-

befnus invifumhabuitAtlumi qvodtamfavorabiliseflet.
Item ibid Gretter vid \erbtom Anugul: Er \at vei \o vid dei-
:

lum kaiit, hier er huorugum ock*r itijparande \ut vidmunum ej

kafna i vinfeiidum. G
retterus ad Thorbernum qvi cbgnomen-
to Anuguli i,e hamus, didtus eft. iEqvumeft , fi Vel maxime
nos contentiofos geramus , nec eft qVod nobis inVicem parca-
mus i fiqviderti favore heic loci non fuffocamnr.
^llh i14RFI?^Ri VifiaVgtordi.g. Cibi apparatus. Gretl: Hier erej
,

vondtid vkjiargiofd: Hic nbn ett lautus cibi apparatus^

,
ftM Vii n.g.^Sciehtia; Paraeraia* Vit erverde betra: Scientia pras-
ftat Opibus Vatlu hafa^ad alier Vix omnibus contingit.
:

hMi Vite iri.g. ax erat fev ftfuesligni. qva tempore belli ac-
censi hbftiumadventumvicinisindicabant. IJJS: Ltet Pall
JaU hlada vita a olium Eyum > fo ad huor j kyiide meigafia fra bdru:
Paulus comes in omnibus infulis ftruemlignorum accendi cu-
ravit, ut ab una adaliam ignis confpici poflet. Item Dagfn~ :

nur Ltfdvers Son bio i FridtrEy hann skyiidi gieta\ej?vitans eg

eiidi i hieipa efher varejien: Dagfinnus Ludovici filius habi-

tabat in infula Frida , hic curam ftruis gerebat ut fi hoftes

, ter-
ram aggredi animadverteret, eam incenderet.
Utrumq j dicitur : K^idhtiada vita , Stf uem componefq lignb-
rum, & Tendravita, Rogum incendere.
tllAi B^RKJ YIKK Vite berne menn , Scientia prsediti. Egl: \eir
menn voru frijderfynum fenaer vexte og vel vite horner : Erant
Vifu formofi viri, ftatura" parvi , fed bene fapientes.
*h'HsfRi' Vim4 ng. QVbd fit pluribu$ ccftfciis.
f ijaiia Sog:
\ad var med margra ioama vitorde med hutrjum skildsga \eir

t
?. firadur hofdufeiagfitt giort: Permultisconfciispa&um fanci-
tum eft inter fratres.

hMRiiJiA Vitradur Adjecl:; Bonus Confuitor. / Jalla Seg:

Kved
 RUNICUM. m
Kved eg \tg ad \eflu fyrer \afbk, ad eg veit \u ert vitradurfra-
mar odrumfem hier eru, ^o \eir fle virdinga rnenn mikler: Pro*
pterea te interrogo, qvia fcio te fapientem efTe, & fupra o-
rnnes qvi hic funt confiliis promptumj qvamvis & viri
illi
funt magni.
hlHHA Vifa, Vidvbrun Vijdending
Admonitio. Ol-.Sog:
i , f.g.
Enn ad /ofa \a myrkt var afnat \a giorde Steinn
\eir geirigU
vijsbending \eim Ottares : Sed durri tenebricofa nox ingrue-
fet, cubitiim euntes fomnb fe dederuntj Steno certiorem
Ottarum ut fibi caveret.
fecit

TllM! ftfo n.g. Peccatum Contra leges contubernii. bl:

tryg.til Hallfrod: Nu skulu vid satter og ^o tyghendvijte*
ad \u komer ej til menn \ajkal
Bords eda annadflijkt fem adrer
\ier upp giefa framar $drumfleflum. Rex ad Hallrrodum Poe-
tam: NunC reconciliati erimusj & qvamvis delidhim ali-
qvod commiferis a rriensa Regia interdum abfens, vel alios
mores aulicbs tali qvapiam omifsione transgrediens,remit-
tam tibi pras casteris.

lWBflP U/fbudf.g.$xvitia. HarattdurK.iEglu: Skallcfa erful-

tttr ulfbudar : Calvus ifte plenus eft fsevitia.

h^FWH Ulfhale Tj\ t *. LUpicauda. lllumnbtat>aqvonii ni-

malum exfpecStandUm.
fi

hYFIiR^ Umgierdf.g.Vagin&i Egl: HanhtagdiSverdii um kni

fier, ogdr'6 ui flundum tilmtds ennflundum skielidi aptur i um-
giordina : GladiUm fu pra fdiriur locavit , St mbdo dimidia parte
eyaginayit, modo vaginse rurfurri intrufit.
r
hTvfTI flii Umattkur Adj: pro Omattugur , Debilis , InfTrmuSi
Umattkare in compar llt in Egl: Hann var umattkareenn ad
:

vanda, Imbecillior folitb.

lUMKH^M^lflA Undandratiur m.g. Procraftinatio. iJJ.S:
Kongur fann undandratt i mdle Jarls Rex dilationem fentiit

in irefponfis illius Bafonis;

hKHR^ftFFM Underhyggia g. Dolus > Aftutia. Underhyggiti
madur, Qyi fubdolus eft.
fll^H Uns Adverb Dbnec :

Ji# Vb ri. g. ValauBy Sine darrino & pericuio. Vbgieflur, Malus

hofpes. Item Parseima : Honum er vb fyrer dyrum ; Damnum
. illi kriminet,
MFftA Vogur m g. Sinus.
inde Vogjkbrinn Ey , Infula finibus d&
ftra&a. Egl. Solunder eru margar Eyar ogfvp vbgfkornar Sunt :

Infulas permultae , Sc per freqventiores finus duTeClaSi

rrfYIIK Vomein n.g. Subitaueus morbus.
h$h Vbn g. SpCs. Vbnlegt , qvod fperatur. / JJ: $: JFleJer vo*
S 3 tiifu*
 H

2
1 i
"
i-i LexiCom " |- - |
:

tu fufir ad lieta a kafialann og \btti ^advbniegt til fiefanga^ i

Plurimi proclives erant adcaftellumimpugnandum ob bo-
nam fpem lucri five pracdae opimae.
fl4=H Vos n.g. &
Vbsbudf.g. Humiditas frigorificus aer. Utdi- &
citur: \ier erud mbder afvbfe: frigore humidoaere A &
lafli eftis. Qvpd nautis ufuvenire fblet*

riB XAbhYUR^l Uphaltskierte, Candela ardens , qvse ad menfarri

geftatur.
IlBK-1-YflA Upnamur Adj:Expugnabilis,aVf^0fl,Surripio.
EgL Erum vidfyrer ongvum upnamer efvid erum bader ad einu
radi : Haud lpero nos ab ullo fore fubiatos , modo in omni*
bus confiliis fuerimus unanimes.
HB^JlHi Y/i^A Upbfia madur t Tumultuofus> dlamofus,Se-
. ditiofus.
JlBRf IH4 Upreisl f. g. Seditio. I$JS: Alier Ibttu hann uprefiar,
Seditionemomnes ditlvaferunt.
ri^lHM UJynt Adv: Haudperfpe&um> incertum* Ijf: S: Bitt er
mier ufynna [in coropar.] huor minn hiute verdur advorum jkilna-
de , efeg kved hier nej vid. Secus , magis incertum mihi fore au-
tumo, qvota itt futura mea portiuncula fub finem npftri con*
grefTus,ficonditionein hanc recufavero.
MBIRPIM Utbirdis Ex navi , five extra alTeres. Hannfarde hann
utbyrdis; Extra navem illum projecit. Contra Indbyrdis, in-
vicem.

f
Xk HPH Ad^agid adnokrum Alicui obeffe five adVerfari.
,

JyJKKIF \annig Adv Hoc: modo. q \annvcg> Hac via.

:

HFF*M tyfgot*> Qvod bene olet. Var\ar(ihaugKaatd

Gretl;
gamiaj mirkt og ej \efgot-
hins In tumulo Charonis antiqvi >
tenebrx &
fdetor erat*
HF-4R 1?*g*r Adv: Temporis. Ol. S: Kongur badhann \egarkiofa*
Rex juffit ut mox unum ex duobus eligeret
HFFJirMBfiA \tgnskapur m.g. Liberalitas erga hofpites. \ot-
gils varfo mikili\egnskaps madur: Thorgillus hofpitalis &
largus erat erga hofpites fuos.
AV HFFM A<1 Ylgg * l V: Lubens accipere. Inde dicitur \agd
Muneris acceptio.
ilAk \iod> Gens. Hinc deducitur ^iodhagur, Faber celeberri-
mus. fyod-Kongur, i.e. Einva/ids-Kongur>lAonatch.*. \ord
tinn Loftunga Skalld qvadfo : 7^d hefurfier tilfefihagad \iod~
Kongur i \randheime. ThorarinusLoftungaitaceciriit: Soli-
um pofuit RexMonarcha in Trundheimia,
\io4 1
 Runicum* 14*
\ii>A-SkaUd, Poeta laUreatus , feliciffiniUS Rhythmifta.
\iod-brauft five \iod4eid> Via publica.
\iod-Raad dieitur pracfehtiffimum Confilium.
I^FK \<>gn gen SilentiUm. Paramia: \>bgn verdur
ej * \yng
fsrd, nema \rioska vaUdc^: NemO aCcufari poteft ob filen^
tium* nifi obftinate hoc fiat VideliCet in heceflaria Veritatis
cOnfeffiOne.
HYl Voke m. g. Favor. \ockafall idem qVod VinfaUy Gratus *
acceptus.
HHftorar
f.g.
lios
Nebula. / J*//. Sog: Logduli \a d Logn, og \okur
var nolt, var \adtmn morgun ad aflipte \bkunne^':
Diu aertranqvilliiserati 6t Iicetnoxerat lucida* hebulis ta*
men aerobfcutabatUri qvai mane funt difcuflaei
i#fr. \bl n. g. & \olinmede g. Patientia. *&y/i>
f. Impatientia.
\blgodur, itera \odnn, & \tolu<gur, Patiehs.
WjRF \brfftve\urft f.g. Indiligehtia. AVerb: Eg\arf, Indi*
geo. Grtf/: \urfa\ickemieradejfarenuadfornumbrautunu:
Mihivideturneceflumeflei ut non contingat id qvod antea
facturh erat.
>R>fKMiIYM YIKKi prandneimsminne, Oftium amnis Nid.
tR^M \raut f.g. PericulofaHegociatiojfiveqVOdradudiffici-
leeft. Cujus cohtrarium \raut4ausl AdVerb: Sine negOcio
alit difficu tate.I / Jarla Sog : Sendi rnenn qvddu \ef vijja vbn
\ettamundi tjfaasi \rautlausl: Legati fe iperare inqViunt
hoc fine rhagno hegocio hahd cohfedtum iiri.
IRiYIKK \nkinnAay. Craifus. \rek n.g. Robuf. \rekvirkt^9
A&a heroica. \rekleife > iderh Cjvdd Dddleifie. Vilitas.
Rl*l}M \ribskafcm.gex\. PertinSCia*
5 PJtllP Eg? rljfV- preifm braet. p AfripiO, Gretier\reiftil
malflnsmed honum og togudusl urn malinn. Gretterus peiamcuro
viatico arripuit , ac Cum ipfo de ea certavit.
fcRrfsfMri/R \r4oitur m>g. Firmitas ahirai &cofporis. \rotlam
Adjecl:: Inflrmus.
pR^HYi prbske m. g. Peffe&us. frbskamadur, Qviviribus&
Virtiite ftrenue perficit.
PRfY HJwfcem.gen. Gihbarmur, kipa^
PRMlKK prbtinn Adj: Deficiens. a V.imp: \et \rijtur, Evahe*
fcit. HincdiCitur: J^//4^iCohfumptusVirib 9 Von\ro* i

tihn, Defperabundus. Item dicitur t Eg er \rbtinie ad\eirrc

iisi, Arterhperdidi. Item: tieiUum\rbtinn , infortunatus^
IhfA Ptter Adj : Contrarius , rebellis. Gretl: Hannvar\ueri
\ui adtakafiefyret viigsmatiii Kepugnabat pecuhiasfumere
pro homicidio.
Ihf-
144 Lexicon Run\
-"- i ! __ .,..,.,e u
-
i

PrifRril \#crud f g. Difcordia , qvas etiam dicitur Misklyd, Sin-

n* , \mdragne , Sy non ima hasc funt. Gretl: Gretter var oaflatfa -
murog fam i med \eim \uerud mtkiU -. Gretterus nolebat defi
ftere, hinc inter illos orta eft difcordia.

HlH^M \ufa-bknd'mgur m.g. Semidaemon. Gretl: Fyrer dali-

num ricd \tifa-biendtngur fa\orer kkt\ Convallipr^fuitTho-
rerus confangvineus gigantumt
AA \t\HA\\A At \ufiua verb: Oggannire. \aerfong\etrra
Svenis toku ad \uerra \ufiuadi folktd vit hann: Confumptis
jam pecuniis Sveiionis, cepit turba indignabundo murmure
illum laceffere.
|>ft ty n g. Mancipium. \yborinn & \ralborinn E mancipio nat.
,

JflFYM Ingenium. Ej for \yckium \eirra faman^

\yckia f. g.
Non eranc fimilis ingenii. \yckia etiam dicituriralatens, 8c
diu fervata. fyckium/ki/1, Stomachabundus,&irastenax.
$flFTl/k \yckur Adj CrafTus. \ycktvedur, five \yckmtkid> Nu-
:

bilusaer. IRamdvi \attivedur var \yckt fefem Sigurdur bafde

Aer eratobfcurus juxta Sigurdi prxfagiura.
figt:
MlFBPlM ivtkbyfr Adv Idern qvod Nabylt Ubi contiguae do-
: ,

musi
\>t\l fj ng n -g> Clenodia. Inde diciintuf \fngrijker menn qvi
copia rerum preaofiffiraarum abundant.
PfiJvF^iIYfl/R \yngheimur m. g. Orrinis turba qvodvis forum
freqventans: pfaefertim qviobligati funtfora &comitiavi-
fitare.

tflKFHF^B \y ng s kb$ h.g. pl.n. Jurisdiclib. Egl: Hannried\ar

mes1\yngskbfum: Penes illum erat conftitutio forii fivejuris*
di(5tionis.

H\H tys m.g. &n.geh. \a giordift \ys mikill 4

StfepitUs. Egla:
\ynginu: Faclus eft inforo ftrepitus infignis. Bua Sog: Enn
med\ui\ys var mtkid er marger menn biuggusl: Cum autetn
perftreperet multitudo itineri fe accingensi

Quse in Epicedio Regneri Lodbrog &

Epinicio E*
gilli Scallagrimi expofuimus, huc nonadduximus*
qvod ex iis commodius peti poffint.

F I NI S.

$(o)
 *(*)#.

ADDITAMENTA
MONUMENTA.
DANK3A
LectoHi Benevolc*.
'* ; r~* *T; s
Jf yt/o <Monumenta T>anka publici juris fe-
ti} '(Jdriapartim ab amiris communkataipar-

tim obfervata occurterunt^ qud ad il/orum

fcSSiS SSS iUuftrativnem &augmentumfacerepqfie evi-
debdntur. sZMonumentd qyin ettam ante non objervata
fransmtferunt wi
in hoc genere curiqft\ ftnim locum inter 1

reliqva , facili concedes- Dubia qvofy de quibmdam mo-

ta cum Jint > iis fatisfdciendum efle arbitratusfum> Qva
dmnid noh potui qvin prioribus neBerem^ ut barmn anti^
qvitatum curiofosnihilefiet qvod remoraripqflet.

Libr.i. cap.3. pag.5.

Idolafud Skuvguder'] Hlandis S^urgod idolurh fcut-

ptije dicitur, a Sl^urdur^ qvod fculpturam Go^idolurn &
fev fculptile fimuSachrurnj. Skurdur vero, a verbo ad
jkerei fculpere* caelare, incidere: unde S^urdhagur^ fcul-
pendi artifex.

Cap.4.pag.n. & 14.

MiftoriaNdrvagieair^^J HicVero Frejtis,pWi&
ferenitati & fplendori Solari pr^fidebat,eorumqj arbitcr &
rridderacotccnfebatnrjaliash^Kf diclus. Cuj 9 facriificium
ac facrum hAVXk BMT> in qvo Vcrrem immolabant*
Kujus documentum praebet infignis iocus in hiftoria Hci*
driciRridgothorumRegis,qvih*chabet: Y&hYk BM-
4AH FRHA MKK F*M *R YIR4 hllA *>ft HFilF
H V\WA FRM FrfMiM HK hhi MWAh NRA AA
hYAk m^HA Ulh HYm\ *llik MFFM AV HhlR-
i U
 Additamenta ad

\A AWAb HAmfAM WftH! MlY YAMl BM-M >M

A
hAlARKMAb MNMB4 W*lMI HMA hAlAk YAb-
41R I *Ahb FfiRM YAVY> HYY\A YIKK *JK4A M
BFfiR BftRM *4Kk *CF H4RHKPMMM. ideft,
interprete Brynolpho Svenotlio in Periculo primo in prae-
fationem Saxonis: Confecraverat Rex (Heidricus) Freyi
Verrem qvem oportune dandum Freyi vehementer volu-
,

it. Hunc canc* lanclitatis efle diclitarunt, utcompofitis

manibus ad fccas cergoris arreclorias jusjurandum in re-

bus gravifsimis pedolvere omnes cogerentur, h Verres

jn facro Sonis maciandus erat. Porro fefto vefpere ( Jo-
la apcan) qvi communem Deorum Dearumq-, omnium

folennicacem aufpicabatur, introducitur SonisVerres in

aulam &anteRegem conftituitur. Hinc pradentes uni-
verfitanguntcompoiitis manibus facras fecas, & conce-
ptis verbis jurantes vota nuncupanc. v

Lib.i.cap.4.pag.i7.
A qvo tt^ibergam CtmbnaJ Arngrimus Jonas hujus
nominis ecymon commode peci pofleputat a vocc tt^ie
qvoddilTyllabumimmunitacem, & Biorg^ qvod rupem
notac. Locus enim olim fuifle videtur privilegiatus, &
mulcis immunitacibus docatus* inftar Afyli cujusdam-?.
Eavere huic fencenciae videcur ejus appcllatio prifca, qva
Wiebiorgum &Wiebierga appellacur, uc conftacex iis,

qvxexKniclingfagu adduximus ad fcries Regum Danias

pag.34.fc3j.
Lihi. cap.4. pag.19-
Ellennobis, vel Ehen) Prifcis de fenecluce etiam
diccbAtur ELLE ve! ELVEN Hinc illud:
mii wmik Am ay miA umh BHirn
BAMA BWFIKK M &c. ideft:
Scnedus omnes profternit homines praecipices dandb,
>

Arbores decorcicando & fua qvafi vefte dcnudando.

Hinc Eltiligur, Senex, feu qvi feneclutcm oftentat facid
barba &c. Elle modur, feflus fenio, Elle hrumur^ cui
nncmbia fento obrigefcunc, EHiglop: feneclutis crrata.
Lib.
 MONUMENTA DaN.
^X
..
-~-
-...>--
:
' i w<M1<^^
- r ,.-... -, . .
*
jf

Lib. i. pag. 10. cap. 4

Paulo aliteroriginem idoli ac ftatUa? JODUTi fev

Zeduta: iriemorat Gryphiander de WeichbildisSaxonicis
cap.21, inhunemodum diiTeretis: Zeduttifvve Joduta
ftatua *vertf$ima origo %&c eH^ fv&d Saxones, tumjub Lo-
tharto duce tnfignem vi&ortam prope fiham Academi&
Helmftadienfi tvicinam
i
{
( vulgo SBdff tffy$\t)ab Henrtco V
Ctfare obttnutfient , ftatuam in retgeft& memoriam,col/o-
carantj ^vam ab occtforum miferabilt internecione, T^edut
five utSaxonice^ Ttodut dmominarunt> rapta vocea cor-
mi , utputatur- Caterum pofleri
rupto Italico > io adjute
obltferata uerarei memoriayeamproTyeaSaxonum adju-
tricefujfexerunt gf vo/uerunt- Qtvomfy tp^emerus Prxful
J\Aerfeburgerfis eamtandem deftrueret-Duratadbuchodte
tnterSaxones confvetudo; ut infummo dolore J~todut inge^
minenU VideCrahtfcii Saxoniaml.5.cap.2,6.Metrop.lib.6'.
t,7 Lindenbrog.in Chronic Caroli Magni fol. 29.
%

Pag. 34. cap.g.

Ab hiFce tumulis diverfosefte eos hecefleenS qvosih
agro Auguftano inveniri fcribit M. Velferus, Rerum Au-
guft.Windelic.lib.4.Utpbteqvostcrminorum vices olim
iubiiiTe retur, dum deiisin huhcmodhm diflerit: Extant
inagro Auguftano, ad certds pagos, prope Viamcblliculi
exigui, qvos manu aggeftos fatis apparet* ita irt orbcm
scompac1i,uttornoraftvideripo(sihc. Eos ad lirnitum ra-
tionetn pertihuifle arbitror , adduclus Faufti Valerii ver* &
feis : InUmttibwvero ubi rariofes iermtnos confiituimus*
mmticeUosp/antaijimm deterrd qvosBofontinosappel/avfi
mus^ffc SedfiVihdeliciilli monticelli admaghitudinem
noftrorum tumulorum acccdunc* hoh exiftimjO eos eflc
deqvibusloqvUnturFauftus & Valeriusifed potiusreljqvi-
asmonumentorum iis in loeis a Cimbris& Gothis ftru#o-
him cnm oras iftas occuparunt. De qvo facile judicium
>

ferctis, qvi illos monciccllos viderit accum noftrisconm-

S
 Additamenta ad
Pag.56. cap.6.1in.4.
Qui infignem horum tumulorum copiam & varieca-
tem unoinloco Videregeftic> infulam Hiarnoc fic a Rege
Hiarno, qvi ob Epicaphium Regi Frothoni fcripturo Dia-
demate &
Regis titulo exornatus eft> diclam adeat, & fac
fciomirabitur. Sita vcro haecinfula cft in finu maris, qva
Hotcersnefiam Cimbrix navigatur. In auftrali ejus par-
tcin planitiepropelittusultravigintiinvcnieseoordine &
qvo in fcqventi cernere licet diagrammate_?.
fitu locatos,

Hiftoriam vero, hujus Hiarni, lege apud Saxonem, in

pfincipiolib.VI.

Mcmorabiie fi vertim > qvod fcfcrunt ineola* ex qyo-

dam horum tumulorum, taururri cornubus cnfem crTo-
difle, qvcm cum domum rufticws qvidam detuliflet, no-
6tu vocemr^rce^k,monentenlfefticuendum eum loca
fuo eflc,ni malemulclari vellet, Quodfacerenon neglcxic
<jvi illum aflervavic, Omnes
 Monum. Dan. J

Omneshittimuli, qviminorescernuntur, longitudi-

ncadi2auttrcdccimacccdunt ulnas,latitudine 4auts.fed
maximus cui mandatum Volunt cadaver ipfius Rcgis ad
triginta accedit, latus viginti circiter, Hiarnum vero hic
cum totd exefcitu tumulatum exiftimant.
A. Sepulchrum putatur Regis Hiarni, ed qvod longt-
tudine, amplitudinc& lapidum difpofitione, reliqvos tu-
mulos fupcrare vidcatur,
B.Fovca qvaedam hic videtuf > ab iis qvi aut thefauros
qvaerebant, autlapidem dimovere conati funt,erTofla.
Quia vero ad oras hujus tabellx, fpacii qvid reliclurn
Vidi,iconesufnarum qvarundara fepulchrahum. qvasin
Mufeoteneo,apponicuraVi. EfutaevefofunthicinDa*
nia, & adhue cineres& ofsium combuftorum tenent re>
liqvus.
Prima maxima eft & capacifsima, akitudinc pediS
unius& unciarum fcptem, amplitudineqva venter maxi*
me* protuberatpedum tfiurn cum unciis qvatuor, cojorc
excinereorubicundo, exargilla e!aborata& in furno co-
cla* InvcntaeftinCimbriaintr^fluVetumenfij&anno
M DC XL IX a Nobilif^imO vird OomitiO MaqnO H6q>
Regni Darii^Senatore pruderitiisjrnci, dk>noftifla M.Ste-
t)hanoStephaniojH/ftoricoRegio, qvimibi illamobtu-
it, ufi inter rariora Mufaei alTervarerru.
Secundarri ip(e e tumulo in Selandia erui , prope pra-
diumMagnifici DNi.CancellariiCnRiSTiANi Frisii de
Kragerup, p, m.Lindholmdiclum, nori proculRoe(chil-
dia diftans. M
Cum enim arino DC XXX Vll ibidcm li-
bcrorum ejus valetudiriem curaf em y ac aedcs novas aedifi-
caret com planandus erat cumulus vicinus , com modior Ut
,

eflct cxftruclio, Summitatem hujus ubi abftuliiTent > cir-

ca mediutfl fexrne> in urnas qvasdarji fiftiles iriciderunt, iri

circum ordine difpofitas. Qvarum Uriam ubi eruiflem lon-

gitudineerat pedali,teres,capacitate librarucirciter triurr*
liqvidorum , ti Vulgarl argillaconfecl^ splore fufcicupdo
tjcguUrum vulgtfium infor* Hoc peculiarc obfcrv*bani>
a j
qvod
6 Ad*ditamenta ad
cv&d qvvisiirna cincla & ftipata erat faxis qvibuSdarh ru-
dsbus, fed planis, rie facile frangeretur,&ab injuriistutior
uteffet^ operclilnm qvoq; obtinebat ex ejusdem gencris
minera, fed mole grandiore & planiorej ne qvid intide-
ret, & ofla ac cineresconfpurcaret.
Tertiam mihi dono dedi t Nobilifsimus Ottho Krag
deTrudsholm;> Seferiifs.Reg. Majeft.Sccretarius fumn^,
antiqvitatum acftimator eximius. Mirior qvidem eft pri-
ma, fed elegantior,politior, ex maferla fubtiliori elabora-
ta,colore fubfulvo,levis, altitudme unciarum odto, arri^

plitudine,qvventermaximeprotuberatpedis uniuscum
iemifle in circumfererttia. Cineres ofla claudit utr3ri- &
ma. In Gimbria effoflanlaccepi,fed qvainregione non-
dam fatis conftat.
Sunc mihi multaealiaeurnarum ejusmodi fepulchfa-
lium frufta, etiam ex anx deaurato tonfectarum > qva:a-
libi fuum inveriienc locum.

Huic infulaeadjacec aicera Alroe, qvafi infulaAlrunae

dtcla, in qva excac MonUmentum Reginae Alrunae lon-
gitudine ulnarum qvadraginta* latitudine duodecirru.
Nomert verd Airun& five Adel-Runae an proprium fueric a
an efficii fev diguitatis cerco non conftac. Vide qvae de
eo in Liceratura Ruriica difleruirrius. Hic cumuli ftru&Ui
ram exhibuifle fuffecerit.

"o/SeS- /T\ 5s- l/^St /^SSsS- j"

,

wmHHJm ik
Pag.46. Lin.14 cap.d.
Huc ehifn non qvadfac qvod de Finnis referurtt, eos
rtempe mortuos fuos anrtofae & concavas arbori include-
re, net alicer humaro.
Pag. 86. Liri.ii.cap.it.
Hvicfcldius in Hiftoria Haraldi VII expreisi aflefit,

Fefrtigniti geftationem ih Dania temporeHaraldi VII ab-

toga-s
 MONUMENTA DAN.
rogatam , (ed mox refumptam & viguifle usq;ad Walde-
marum lV>qVo cempore ab Eugeniol V Papa plane fuit
abolita. Pontanus lib. V. Hiftoriae Danic#> in ejusdem Re-
gisHiftoria, Woldemarumhunccerciumfuiflememorac,
iic enim ille Receptus eHpofimodum fffjervatus adbuc
:

ejmdem Saxonk &rvo fem ufm? ad iPsfy IP^aldemari ter-

,

tii tempora, qvo regnante in iotumeli abrogatm y admit-

tente pr&cipue Pontifice Eugenio , gf ejm vice Sacramenti

Retigw Jirmms fancita Verum ledence Eugenio IV
>

Papa, circaannumChrifti MGDXXXl,in Daniaimperi-

umobtinuit non Waldemarus IV, fedEricusXI fev Po-
meranus,& regnanceWaldemaro IH,nullusPapa Romas
fedit cui nomen erat Eugenius, confule Chronologiam*
Danicam JohannisSvaningiiad iHa tempora.
Clarifs:viri
Negari interim non poteft, qvin tempore Waldemari I,
fulpeda apud multos in Dania fuerit hacc ignito ferro fe
purgandi ratio. Cum enim Magnus Ericihlius, inlidias
Regi Woldemaro ftruxiflet, atq; lnjun&um ei eflet , ut fe
acnminationibus, perignitumferrum purgaret,refpon*
d t Anceps id genm experimenti efie ( verba Saxonis b.
i : I i

14. refero) nec femper miraculopr&ditum-) qvodpUrumfy

ff injontes damnare, (^f noxios abfolliere Joleat> fortui-
iosfywiaxime cventm experimentorum habeat : ne% emm
dvvinampotentiam , tanta mortalium cura flagrare> ut qvi-
bmhbet eorum votU, rcrum naturam ccdere compellat*
Hujus Woldemari primi tempore circa annum Chrifti
MCLl fedit Eugenius III Papa. Mendum igitur Typo-
graphicum in Hvitfeldio & Pontano ut
neceflum eft> fit

Ac in Hvitfeldio pro Woldemaro IV legendum I, pro Eu-

genio IV legendum I M. In Pontano vero pro U^oldemari
tertiilegendum primi, tum enitn fedit Eugenius, qvem
qvotus fuerit non indicat
Pag. 88, cap. li.

Prope finum maris, Ifejiord di<5tum> qvi Roefchildi-

am alluic, eciam ele&os & creacos fuifle Reges, non uno
in loco indicat Saxo. De Hoctero loqvens libJIJ Inde> :

inqvic,
8 AoDITAMENTA AD
, i-fi r.

inqvit Sxlandtaportum Iforayn ingenti claf&s

, numcro occu-
pat, immtnentps fortum beneficto ufurm tbt Rex ab oc-

currcntc Danorumpopulo conftitutm- Lib. 1 1. Haraldus

VI Hein di&us-, ibidem Regium Diadema obtinuit. IJo-
ram 7 zxtyhabendi dek&mgratia convennfnt gfc Lib, 3.

Ob rerum angufttas EricumRegio apud Iforam nomtne 3

tnftgnirtneqz>tz>ifie refert-
eodem cap.
Pag.So.
In mariufcripto qvodam de origine & geftis Dand-
rum haec invenio de Dano, primo DaniasRegcannotata;
Hocfa&o e/c&meflinRegem, jgf pofitm fuper lapidem^
ubi nunc eB Kovirke? infignum fokdttatps Regrti gf .fu-
ftici&fa&m-
Capjj. pag/95.
ApudSbcratemhb Q.Hiftor.difceptatio extat decrti*
ris figno apud /Egyptios, qvam hiiceaddam. Cumfin-
qvit, Serapidps templwmffo/taretWi jf tnfacris, uti, Z)G-
cabant , ItterU , crucps figma tnirentaeftct; caresin difce-
ptationemz)enit> Chrtfttam entm> qzjibm notarumperi-
ti adfttpulabantur > crucem Qbrtfto adjudicabant: Ethnici

zjero commune qvidpiam Chrtfto cum Scrapide efie> tmx

pie contendebanfr* TutatmeBcatfamfuamiyem; Plu->
rimi eorum qzws Diabo/m deceperat) Chrtfto nomen dede-
re, ^trophmmpafttonis crux triumpha/ps s notatps fronti-
bm refu/fit. Sed crucis fignum apud noftrates^ nihil affi-
ne habuit /gyptaco. Vide de hoc figno diMerentem Ri-
chardum Montacutium Origin. Ecdefiaft. Tortnu parcc
poft. pag.joo.
Ltb. 2. pag.i^j.
Noftratibus Aiyklegard raro dcnotabat Megapolim,
vulgoSHffknbllfg: SedConftantinopolim >Tev Byzanti-
um > qvod eo fedem imperii tranftuleric Conftantinus, ac
tum urbs ifta in maximo crat pretid. Gard namq; anti-
qvitus, urbem> arccm aut regionem unde
fignificabat;
& Rufeia noftratibus di&&Oftregard) qvod Rcgio fit ad
ortum Solis Imja
Lib,

H
'03>
MoNUMi Dan* 9
Lib. j. ad Monuraenta Scanica.
In templo Sallerupenfi BaptifteriUm extat, ex faxo
grifeo elaboratum , in cujus labro qva leptentrionem fpc*
ctat literis Runicis infcriptum eft nomen ejus, qvi id cla*
boravk in hunc modum;

^v*R4IR: YIF: FMRH:

.
. . jMartin mil^ gidrdi
MARTiNUS ME FCIT>
Dmniaperfe clara fatis & perlpicua: indicat enimY,
nomen ejus, qvi hoc opuselaboravit, fuifle Martinu

Aliud extat in muro qvi cingit Ccemiterium tcmpli

Glimmingenfis prope januam qvod maxima ex parto
,

terra tegicur. Invenit & mecum communicavit anno

MDCXLlV clarilsimus Collega meus Dominus Do-
dor Chriftianus Stovgardius in Academia Hafnienfi o*
lim Eloqventiae Profeffor publicus; qvf cum illac tranfi*
ret , ac in pafte fupra terram eminentc notas qvasdam
obfervafTet, remota tefra, & fruticibus adjacentibus,reli*
qvum detexit, ac faxi molem totam ad ovalis figuras fpe*
ciem accedere animadvertit , longicudinc ulnas ferme
b duas$
ll Additamenta ad
duas, latitudincarqvante unam, cujus fuperior pars notis
irifignita, infefior plana, iis deftituta, ut&ejus fuperfi-

ciesfeuareaintcrior inhuncferme modum.

hMIW: htOt* htlK: UhP IFTLk: Thht*: *ft:

tiYAR&h WAhihR: MIK: **RH FHHK: TRftTI:
WRH: *T: RW:
*hH: hBRiriMI.
Sveni Tu/ie hin fiarpe faud&r
feti Stin defi iftir

Jin y Herde gudentruti Qirdi &t> Rete hugs upriuflu

- SVENO LAPIDEM HUNC POSUIT IN ME
MORIAM TUST/E ACUTl, PATRIS SUI DEO FT-
DI, E PROGENIE VIRDl, RETE TUMULUM
EXSTRUXIT.
Infcriptioh#e , qvamvis qvo ad priorem fui partem
difficultatis habcat nihil qvo ad pofteriorcm tamen non
, ,

pauca funt, qvae negotium intcrpreti facefTere valeant,

Nomcn Svenonis & Tuftae nonadeo infrcqvens, fed co-
gnomen hYARM non magnopere tritum, Acutum verd
denotat>ficcultros,gladios,fccures & alia qvibus (cindi-

mus autpungimus vulgo (Sffltp* vocarc folemus. Hic

vcro adanimum & ingenium tranflatum puto, c6 qvod
ingc-
 MONUMEKTA DAN. \\

ittgenio praditus fueritacri& excellenti, velin bellis ftrc-

nuus &validus.
*IRH Ffi> ft TRhTI. Qijidam legunc RhTl. Dc
hac loqvendi formula fufiusdifferuirnuslibr.j.in Monu-
mencisnxXX!V.XVIJib.4.Mon.VL&Lib.V Mon.Vr. i

forfanproTRMi autRfrTI, lcgendumTRflF* utinMo*

numento8> Jibri UL -

fllRH *T> lnnuereipfumarbitror,Tuftamhuncfu*

ifle e familia & progenie Virdi. Qualis vero illa, Icriptis

celebratum invenire haud potui.

RtTl. Mihi videtur, qvod hifce verbis eum
mdicarc
velic, qvi tumulum Sc monumentum exftruxerit, qvi
Retediclusfueric. Hinc etiamcolligeredatur, faxumhoc
in tumulo qvodam aiic colle pdfitum fuifle, in qvofepul-
tusfueric.hicTuftanofter, ac derbum exftruclo tcmplq
tjaduclum in ufus qyos jam poisidec.

Lib.j.ad MonumcntumLeragtienfe p.218,

De hbc Monumento x ifiandia bccidertfali ita Ccti*
fit Dodtifs: vir Dominus Jonas Arcfohius Paftor Watz-
,

Eordenfis dignifs: Monumcnti Danici, charta*ex^reisi,

exemplar triplici Literirura Runiea tofigne Dn. Arngri-
rVio atemiiTum aliqvandovidi,ubi primum haee verbaoc-
currebartt: Ifpd feti befuimuti Sbl&c- ApruniDum-
run ffc> ideft Ifod ftacuic hic fub dib cbritra Solem. No-
men indc proprium Dumrunis involuturri erat, Aprtinas
auteminvcrfo Alphabeti drdine evolvcre cft, adcoq; it|

unoillo faxo triplex extac L iteraturaRunica^

Lib4.M0num1.Pag.257.
' NedeB qvod qyis Jujpicetur] Qgia intet noftratfci
cjvbsdam efle intellexi^ qvi dc fcnfuhujus Aimoini loci
dubitent, epiftolam, qvam Nobiliisimb Domino Ot-
thoni Kragio hacderefcripfi, his addcrelubuit, ut
cjvorundam fcrupulis fatisfiat aceurathk

i b 2 Viro
i
xi Additamknta ad
__
yiro Nobiljfiimo
Dn. OTTHONI KRAG
DE TRUDSHOLM,
Serenifs: Majeft: Regiae Secretario
fummo
OLAUS WORM S. D. P.

Xiis qva huperevariiscfe rebus juciindifsimc in-

ter nos acla funt> intellexi qvosdam mirari, qvod
Nobilifsimam Urnorum familiam Jib.4 Monu-
mentorum Danicorum ^intcfantiqvifsimas rcferam , idq>
aucloricateAimoiniMonachi ftabilireallaborerru. Quo-
non potui> qvin apud Tc, patrohorum amicifc
circa
fimum, ihfticuci mei raciones depoherem> ac qva: mihi
objiciuncur diluerem, uc conftec me hihil finc racionibus>
cV magnorum virorum audtoficatibus., hac in re affeve*
r^ffe. Tibi ved dc omnibus judicium felinqvens libc-

rum, ucpofce qvi ex c lcis illis & obfolccis, qvam dihScilc

fic vcricatem elicere, probehofti.
Inicib nocahdum venit> lociim qverh prdfundamen-
to ponimus, hon ab omnibus eidcm alitori adfcribi.

Hvicfeldius nofter ex Eginardo, qvem alii Einhardum vo-

canc&CanceliariusCaroliMagnifuiccjusqjvicamcon-
fcripfic (licec alii Alcuino hdcopus cribuanc) ha?c verba ci-

tat> & qvidem fermone tam Germanicd qvarrt Danico.

Verum Eginardi opus Gcrmahice confcfiptum mihi vi-
dere noh contigir, in Latino, cjvod ih cdrpore Francicx
hiftoriarexcatjhocfcedus noh rcperitur. A Poncanoih
Hiftoria Danica Aimoino cribuicur, apud qvem excarc
aic capice 99 Iibri qvarci (feqvutus cditionem Parifinarru
anrn 160] <,) qvod vcrum cft, fi omma qv fu b nomine Ai-
tnoini edica iunc* ejus eflc credas* Ac fi autorem Corpo*
rjis Francicae Hiftoria* anno i6ij Fiancdfurciapud Weche-

lium editum feqvaris, hujus focdcris defcMptor non erit

Aimoinus, lcd Adclmahhus fcv Ademarus Benedidinus
apud qvcm ad annum DCCCXI pag.413 id invenics
hac
 Monumenta Dak; 1J

hac formula : DeparteDanofuminprimisfratres Hem*

mingi Har eim gf\Angadeo. Deinde c&teri honorabiles
t

<
inter fuos ?jiri> Ojfredm coghomento Tufdimulo> ^ff
Ji^affteinm gf Svonm gf Ufmm gf dfe Ojfridmfi/z-
m Heiligeni jf Offredm de Sconaowve gf 2r# 2f ^ch
Hunc iocurti , qvia pforaffl ac puppim doftrar opinio*
nispofuimus, deeo pauca func monenda. Joannesliaa-
cus Pontanus Hiftoricus Rcgius, qvi tani exteforufii
qvarri noftratium dc rebns geftis Danorum diligenter
perqvifivit docUmerita> libi^.. Hiftor. Dariic. in Hiftori
HemmingiRcgisjlocum corruptilsimum agnofcit 8 dum
fic diflefitl Fcedem ipfim jofmula apud Aimoinum jff
diosconcepta corruptifitmi exbibetur- Si non rriodo corf u-
pca,fed & corrupciisima exiftirnacur,qvomodo cof figenda
fit) ucexipfoaudiamusPoncano. Sic
opefa: prcciiim eft
autem ille legic: Qijorum qvi ab Hemmingo Rege erant
mifii^nominMufutef^Regis frater Haqyinus gf Anga-
deop net non Oftredm cognomento Turdimulo) U^aftei~
mm^Svonusj Ufnm^filim^ He/ligcni five Haqvfai Ot-
fredm ff alim ejmdem appel/ationis de Scahonve, itemtfe
Ebbo gf Ujfo> Hic exprefse illum qvem alii Urmum vo-
canc UfriUmappellat, unius (altcm lineolx mucatiorie_9.
Ac huic viro in Cricicis& Hiftoricis qvancum cribuendum
me melius nofti. Incef veteres Scripcores qvi rcs geftas Irr>
pcratorum Germanicorum defcripfefunt, ex bibhotheca
Jufti Reuberi cditosHanoviastypisWeichelianisannoitfio
unus extat, qvi annales. Regum Fraricofum Pipini , Caro-
li Magrii & Ludovici coricihaviti qviq; a Reubef o putatUr
ejus aetatis Aftfonomus > & Regis Ludovici domefticus fu-
flTe , fed ni fallor ego, is ipfus eft Aimoinus vel Adelmus

deqvo jam aclum. Hic forrnuiam foedefis huju$ his vet-

bis txprimit pag.39: De parte Danofum inpfimisffatres
Hemmingi Hancwin gf Ahgandeo^ deihde cAteri bohora*
Osfred (al Osfrid) cognomehto ^Tur^
biles ihierfuos tiri,
dimuh > gf ft^arften (d If^arftcin) gf S&omi (al- Svomi)
b 3 &Urin
14 ApDlTAMEtfTA AD
gf Urinyf*? alinsOsfredfilim Helligon, Osfred deSco*
nowe> ff Hebbi ff ^iwin* Ubi expreise is qvi aliis dici-
turUrmus vel Orm, Urin apellattir. Heldvaderus in Syl-
va chronologica circuli tnaris Bakhici p.2& bujusetiam
meminic, hacverborum forma; Sjuff Dcr Oincmarfct
fciuutvaun Dacntgcgcn$c()cn fumdjnmi toom 2lDcl/.aI
#rD/ urDfocufo / 2Barfkn/ -gftxxty/ Smr/ >fcrD /
fyiiiQonlvon djonoftV (fbfecunD 2{agc/ ncfemDr&fr
nt^^)cmm^*c<DcnSSrflDcr/al02lgcrutiD Siagc /Ec
certc corruptum hunc efle locum evidenter evincit yariac
leclionis collatio, & nominum propnorum diveria ele-
menta ab autoribus prolata* Specimen exbibeamus.
9
Corp Hift Frac. Ajironmm. Hatfeldi 9 e\x PbntJnus ex Heldvdderm. Conjeffura.
ex Adelmo. Eginburdo Aimoino.

Hincum Hmcvin Haqvin Haqvinus. 2l<3

Angadeo Angindto Angadco Angideo
Offredm Osfrtd Osfert Oftredus tfgfcrb
Turdijttklo Turdimufo Turdmulo Turdimulo )urfctiKti(o
Varftinus Warfien mujtw Wafteinm J3ar|?n Soffw
'
Svonm Svjmi Suni Svonus >tt>orin &t>m
Vzmm Vrin Orm Vmm XJrnc QOrne ,

Osfrediu fitim Osfredfil. Osferi Vtfredm filim &fttn'WU

'
HriligeM Heliiion Helg* HeRgeni fev sptiU$on
Haqvini
9 9
Oifredus de Oifred dc Afmundton 0tfred <r ali Ofifrrb toOn Sfffliflff
- Scomouve Sco/iffwe Scbonatfe de Scanonve 5cooott> 6cant
Helli Hehli VHt Ebho Gbbt Qbbt
Aovut A-nin. Offue Qlagt JOffM
'
f fc MiT|

Primumqvemnominant Hancum aut Haqvinum

in Genealogiis Danicis non invenio fratrem fuifle Hem-
mingii. Hic enrm Haraldo Gormonis filioortus, (vel
Olao, ut Meurfius putac, ) fratrcs habuit Regenbaldum
Atferum & Agoncm, tefteLyfcandro noftro inGenealo*
giis. Nifi hicHancus fit Atferus, Andegao vero Ago*
qvi & aliis exceris Hiftoricis ut Reginoni ad annuraj
DCCCXl didti funt Ancimin, Angafeo, ut ibidem aflc-
rit idem. Non lcvis igitur basc mox in principio > corru-
QuidfiTurdimulofitThormule? &Suni fevSve-
ptela.
nocum Urneconjungcndum>utfit Siinjvcl@t>inhfC?
Asmundus Hvitfcldii apud alios non legitur. Vidcs cur
-
Pon-
 MoNUMENTA DaN. ij

Pontanus locum hunc corruptum cxiftimavcric. Idem

fubolreciffevidetur Hvitfcldius,cumIongealitercxEgen-
hardo in vica Caroli citet qvam reliqvi, Germanica ita
habent: 2luff btt anfcor ftitt fyacpin unt> 2lnfcgat>co tit
SBrtftcrc fyimintfii Ofsfttti^uttimulol^Batfuw @u>
tiilOtmlC$fabiltyiwj%fwunl> t>on c&onaffe/^lM/
WUfc Offut. Ubi obfcrva nomenTurdimuli non uc co-
griomcn, (ed uc proprium poni, & Afmundum addi qvi
apud reliqvos non invenkur. Non igitur fine caufa hunc
focumcorruptumconqvericurPontanus;qva?mihietiarn
hauddeeft, utejusamplcctaremendaconcm,qvaproUr-
me vcl Orm ponit Urne. Primus igitur qvi opinionem
meam ftatuminat eft Aimoinus, ita uc dixi a Poncano e-
mendatus. Huicin Monumentisaddidi Gcrardum Mer-
cacorem Geographum clarifsimum, qvi in defcriptione
Dania?,familiasapud nos nobilioresenumeraturus, intef
eas \ocat deVren, qyi vixerunt Carolt AIagmtemporcmj*
Quod procul dubio,non ex leipfo, fedfide dignis haufic
audorum & hiftoriae documencis. Jobannem Adolphum
Cyprarum in partes qvoq; vocavi, ut in ore duorum auE
trium omnis confifteret vcritas. Is Annalium Epi*
libro
fcoporum Slefvicenfium pag. 5. de eadem familia locum
exponit Aimoini fic diiTcrens
j : Cum autem CarolmJida-
gnmRoma reverfm, nt Saxcnes gf Frtfios hberaret int-
pfum (Gothricum) arma decreTifiet, res per utrtmfy con-
jtliarios> tnter cpjos fnificfertur , qvidam ex nobtlt fami-
iia T>antca U H RN
(qva ettamnumfioret) transacla esl>
&c Quamvis plures adducere, forfan non adeoforeC
operofum, hostamenfufficerearbitratusfum,adantiqvi-
tatem nobilifsimae hujus familixaflerendam. Quam la-
befadlare qvi geftic, hos triumviros de ponte prius ut dc-
jiciacnecefleeft,qvam nos in vota (ua habeat proniores;
Non hic commemorabo in ore omnium efle,Nobilifsi-
mum&Dodufsimumvirum Dominum Carolum Dan-
zmuu Chriftianifsimi Galliarum Regis ad nos Lcgarum,
in hac qvoq, fuifle opinionc, indu&um proculdubio dc
-
cumen-
\6 Add itamenta ad
cumentisindubitatis &Aimoini&aliorum MSS; qvann
Galliis evolverat, fiqvidem vir fuit uteruditifsirr us, ita in

Hiftoricis & Politicis verfatifsimus. Nec repetam fupra

ex Aftronomo allaca foederis forrnalia, ubi exprdsifsime
ponitur URIN. Nec Heldvaderum adducam,qvod pro
iua ftetprobabilitatej fed fakem tot in contrarium utpro*
ferant hujus fententiae oppugnatores,urgeo.
Regerebas, nifallor, cognomina ea aetace Nobilibus
Danis in ufu non fuiffe; fed imperante iri Dania Frideri-
co primo demum affumpta_5. Miror cjvo fundamen-
tohaecproferantur, cum hic ipfiusAimoimlocus,deqvo
difputamus, contrarium manifefte evincar* Nonneex-
prefse dicitOftredum cognomento diclum fuiffeTurdi-
mulo? Quod fi ipfe hoc tempore cognomen tale habue-
rit,qvidni&plures? Sieosqvinoftrasastatipropioresfue-
runt, & ante trecentos circiter anrtos conhderaverimus*
!

patebit cognomina noftris Nobilibus fuifle freqventifsi-

ma. Ut de aliis nihil dicam , ^ThimrmnU Banner^ a qvo
hxc familia ortum mentionem facitSaxo Gram-
traxit,
maticus Hift.Iib.ro. floruit vero hic fub Ganuto Magno ch>
caannumChriftiMXX, Petrm Bbs fev 5)tf lib.^Wol-
demariprimitemporCjcircaannumChriftiMCLx. Anno
millefimo trccentefimo fexagefimo , praefente Regc Wal?
demaro qvarto Calingburgi celebrabantur comitia,qvi-
businterfuereex familiis qva?etiamnumapud nosfloreritj
Herwiingus ppDc&Uf?/ Benediaus SlncfdDt/ Petrus rufa
h/PctrusS7ncf/NicolausinD/Boecius^)0cg/Chriftia^
nus$aa#/Petrus$?Utt8f/&c: prater caetercs cognomini*
busprxditos, qvorum familias jam non excanc. Qui o?
mnes Armigeri vocantur, hoc eft, interprete Spelmanno
meo in Archeologia, viri nobiles& generofi, qvi arma
traclant militaria, fed eqveftrcm adhuc dignitatem non
funt affecuti. Vide conftitutiones Woldemaii qvarti an-
no &RegisChriftophoriannoMCCC
fupracitato datas,
XX rogatas,aliasq;qvaeextantin CodiceLegumCimbri-
carum per GanutumEpifcopum Wiburgenlem edito, &
hujiis
 Monumenta Da& 1?
*iiaitmmmmtmmmmmmm^ttm*mt+m~~ t
Siii.M.

nujus opinionis fundamenta convulfa videbis. Necaliud

cviucuritqvae:cxHiftoriaFridenciprimi,aHvicfeldiocon-
cinnata adducuntun Pagiria mihi 265. ha?c habet: Rctlft
$vtM(b t>ar forft 2(arfag ril at %Mm &rr i SJWgrt fyafw
maat falDr&cnmmafF @(mtt ot (
Saa6artt/t>f& Dtr$?ifc>
ttafn/uM firMt/atflf jfeMai tflforn / (>aft>c falDrtbrnnmi
SortflDrr/peOerffon/ fflaufjon / ctc.
rftcr titxit Quod il
fuiscogrtominibusappellari deberent,utiq; ea habuerunlt
antea in familiis, Deinde dum ait maximam partem ,
nonufam fuifle cognominibus,cortceditaliqvamparterri
iisufam ; falfumigitur nulloscognominibus iuis appella-
tosfuiiTe.Decretum Regis Friderici non nova illis dat
cognomina, fed vetera & fcpofita revocare jubet, ne fa^
miliajconfundantur. Sedqviahanccontrovcrfiam cum
viro Nobilifsimo Domino Henrico Spelman p.m. per
epiftolam olim MonUm. Danicorum lib. 5. pag. 163. fu-
fiusventilavi, plura hic non addo.
Objiciunt praeterea qvidam > ut audio ,Cfrdrm a me
commiiTum in cicando Aimoino, eo qvodlibro4.Mo
numentorumDanicojrum icribam extare hunc locum in
libro^ Aimoini cap.97. Erroremhicnullum agnofco,
& carcos eiTe oportet qvi ribri videant ita eiTo. Caeterum
qvid ipfbs errorem duXerit facile* animadverto. Cum
irt

rniilta: fint editiones Aimoini, oriwes ex fua furit mctici*

Ufus egofum codice editionis Parienfis, edito (utexPri- 1

vilegio conftat, nam in titulo rton extat) anrio M DX J*

curante Joarine Parvo & Afcenfio, vel fi Badii epiftolarri

aut finem feqvaris
libri M
DXIV. In cujus racie prima
auclor non Aimoinus. fed Arinortius Monachus Benedn
clinus vocatur. In hujus codicis libro 4.cap.07> pag.8o>
finonreperiatur amecitata, caufaceciderim. In editione
Parifinaanni MDCIII Jacobi de Breul Monachi S.Ger*
mani a Pratis , caput eft 90. pag.2^5. fed in Corpore Frariti-
cae hiftoriarFrancofurtiper Wechelium edito anno DG M
XIII, non notatur caput; nec Aimoino, fed Adelmo ad-
fcribitur ad annum DCCCXI , pag, 415. Vides igitur>
c mi
ig Additamenta ad

mi KRAGi,infignem mihi hicfa&amefleinjuriam &non .,

temere de cicationibus auclorum judicandumefle , nifi pri-

us omnes editiones evolverimus. Caufae hujus diveffita-

tis funcauclorum defcriptis Aimoini fententix difcrepan-
tes ,. de qvibus, fi placet confule judicia , F. Jacobi de Breul
Monachi S.Germani itemMarqvardiFreheri,&
a Pratis,

Gvilhelmi Ranchini, prarfixa Corpori FrancicaeHiftoriae.

Nobis longius divagari hoc tempore non eft conftitu-
turru. : . .

Urgent porro , in plerisq; exemplaribus legt Wrrnm^

non Xlrnu<$> Cprruptum hunc locum fupra eonqveftus
eft Pontanus , atq,- hujus rei documentum iufficiens nos
dediiTearbitramur. Quocirca non poflumus,qvinPon-
tani & aliorum admittamus corrediones, donec fueric
qvi argumentis evidentipribus contrariumdemonftrer.
Deniq; fummam rei in eo confiftere putanc, qvod
fiye Urmus five Urnus legatur, nomen tamen fit propri-
umjnonverocognomen. Hoceftqvodconcroverticur,
eodcm jurenegatur, qvo afleritur. Ad-
acnifi probetur)
dunt qyidam patere hocexvoce Gognornento, qvae Tur-
dimuloaddicur> nonyero Urno. At hane vocem apud
Eginhardum non legic Hvitfeldius nofter, qvocircaTur*
dimujo tanqvam proprium, & qvi-
inter reliqva ponic
dem uc mihi videcur, recli(sime\; convenit enim opcimc
,

cum Tord Adult^- Ac cum locum hunccorruptifsi-

mum efle; fupra evicerimus, certi qvid exeo, nifi corriga-
tur, colligi pofle, yix credo. Quin imo fi toties *
qvoties
cpgnominaponuntur, reperenda in eademperiodo eflec
hxc vpx, inconcinna prorfus redderetur oratio. Nonne
videmus ufu receptum efle> ut crebrononproprio, fed
cpgnomine cqmpellemusac citemus viroseximios? Te,
ubi Nobilifsimum vocavero KragiuM) omiflb proprio,
an qvidpiamconcra communem loqvendirarionem pec-,
cacum ? Cum dtco , in Hifpanica legatione Anno \6 2 o
primas obtinucrunt Scheftedius, &Kragius> omnesextir-
cumftanciiscemporis&;rei,anteccdenubus6cconfeqven-
tibus
 MoNrilMEtiTA DaN. \f
**escm

fcibus colliguht, Hannibalem & Otthonem fuifle. Parl

tr.odo hic nominatur Llrnus, qvi tum ob pradara in
Rempublicammcrita, & Legationes cx voto obitas, fuic
celeberrimus,qvi forfan Suno autSvenodicluSj isfcilicct
cjvi hic porwtur. Et qvis fcit annon alia hujus generis in
hacperiodo vocabula,potius cognomina qvam propria,
fintcenfenda_9.^

Vides* NobiiifimelCRAGij itantahoheiTccjvaebbji-

ciuntur, utmea dimovere pofsint.
fententia Si major&

& folidioraperceperis,facilis, pro folita humahitate me-

cum communicabis Is enim fum qvi indics difcere & &
. >

doctis ac rerum peritis erudiri difcupiat. Vale qvam

profperrime* HafnixV-.Id-.Jah. Anni c!d Iocl.

\
Lib.s.pag zfa
ARHUSIENSE.
Singula prope Arhufiam diligentius rimandi negb-
tium dcdi Juvehi ornatilsimo Domino
Laurentio Bor-
dingio Dilcipulo meo^ aritiqvitatum noftrarum haud
imperito, qvi feqventia demurn invedit, &
ad me trans s
tnifit.

fc 2 til
lO" Additamenta ad
In ipfa urbe^ ccenobium eft D. Virgini olimconfe-
cratum ,in cujus porticu, qvain templum itur, non pro
cul i Janua, muroinfertum vifitur lapidisfragmentutru
itautdimidiaferme parsterra& pavimentotegatur, Lon-
gum ulnam unam cum ejus qvarta, latum eadem men-
fura , qvadratum enim fermc eonftituit. Cujusnoc
qvibusdam in locis oblfteratx, idea verotalis.

Certi qvid hinc colligerenondatur, fiqvidem maxi-

ma pars infcriptionis defideretur, & reliqvum itacorru-
ptum | ut riullus fe hinc expediet. Ex voce MKHI pro
^y^colligere licetex Vetuftionbus hoc unde ad-,
fuiffe, fed

ve&umachuc tranflatum, nemoefl qvi narrecfiqvidem

ante fundatum templum, cujus muri partem conftituit^
hucdelatum fatis appareac.
illudpotifsimum hicobfervandum venicqvodMo-
numenti hujus characleres, peculiari modo fint exprefsi,
adeo utrationem fcribendi imitari videatur eam qvam Li-
teraturaRunica cap.24defcnpfimus,& Sxrgb&tjfov aqvi-
busdam vocari diximus. Inopic a finiftra & ubi ad dex-
tram pervenic, ad finiftram recurric, prOrfus eomodo,
qvo bovesarandolulcosvomereincerraducunc. Prima^
linea haec continentur ^: PlFkMi jam vercenda charca ut
legasfecundam }: PfcKWI: II. rurftis vertenda, uc cerciam
afleqvaris: K: YnT4- parem verfionem reqviric qvarca,
uc legas H' Mltti* item ulcima *IHBft- Hxcanc ergo
MFHMi forteRUkTI reifti,tumulum fcilicet, PkKhl,
hunc, fcYhKTJ>Omundus, qvod proprium haud infre-
qvens. hflil forian ^IUIK Sveho, #lHBri, Slefvicum o-
lim Hedeby vocarunt. Scdqvia iaxum adeo mucilum,
& undiq; fuis riocis fpoliatum 3 piura de eo hic diiTerereu>
non dacum. Durri in fua ftecic incegricacej opn dubico
qvin pulcherrimum rueric 5 antiqvifsirhuni,& res memo-
ratu dignascontinens. Micas hafce colligere cogimur,
donecfic qvi epulis laucioribus nos fatiec.

VEDELBYENSE,
Arhufia vix uno lapide diftat pagus Vcdelby , in ejus
agris
 MoNUMENTA DAtf, ft

agrisfitus olim erac &ii)ty0i) dictus* jam a Ruftico

collis

vicini agri poiTeflbre complanacus ferme. Hic dum

vomere terram profcinderet colonus, in (axum impegic
tanta violentia, ut ferrum diisilierit, rimacus fingula_*
dihgentius* grande offertdic faxum gleba obruturrL?*
Quod ne iterum eflecobftaculo aut (ege um proventum
impeditet, afcitislociis eriiere non defticicmolem, longi-
tudine duarum ulriarum cum femifle, latitudine uniuS
cum iemifle, crafsicie duarum qvarcarum rudem, faxi vul- ,

gati, altera parte planam & characTeribus infignicam^

Quamdomum transferreeur# habuit& horrei iuiforibuS
aptavit,
%
comrnodior ut ibidemq; adhue
eflet introitus,

extat. Ica veio cerra^adharrebac uc faciem liceracam ei ob-

j

vercerecfcnlprura vacuam aerioftencarec, qvodarguicab

agri pofleflore olim ftudio disjedtam fuifle cerraopcr- &
tamjneimpedimehcoforec arancibus& itieflem facienti*
bus. Superftkioni vero vicinum > qvod refert agri poi*
feflor, glebam ejus loci, ex qvo tranflatum (axum, noti
efle ea rertilitate, qva gaudebat antea_j>* Faciem faxi hic
habes.

KiRFIN RIHH: hl^ mhV- nFTIA: ThVAi

Y^F: hlh
Tbmktl risdi ften denfiuftir TtifamagJirL^^
THORCHILLUS LAPIDEM HUNC ^OSUlT
IN MEMORlAM TUF/ SOCIl SUI.
fchRFI^ Thorchillum Verti, fcenim Valbrcm habec,
Thjprxfertim cjvandopunclatum. InVetuftioribusve-
ro, licetpunclbcareatj pronlifcue & D & Th exprimfr.
Tertia licera obfcurior erac in Monumento: qvi defcri-
C j
pfic
22 AbblTAMENTA AD
4
egoRlegcndum cenfeo.
pfitP pofuit, Freqventius ccrte
nomen Thurkil qvam Dudkil.
HT-& In hac diuone ultima litera compofita vide-
turex&K.
YAY jMddg olim
' focrum , comitem & amicumno-
tat 5 jam vero conjugem ut , tttt S5?age/ vel aeqvalem aut
ejusdemgeneris; Sicdicimus: e to ttt ^fld^t.
Signum crucis ut & manus effigiem, demum faxo
irnprefla arbitror ,udimitis,autalreriusrei efletindicium;
majorem enim hoc Monumentum fapit antiqvitaterru

qvam ut Chriftianis adicribi pofsiti

Lib. 5. pag. 298.
Virgulam eroticama nobis diclam,citatReverendus
&clarifsimusvir Dominus Jacobus Philippus Thomafi*
nus/EmonienfisEpifcopus,ineruditofuodeTeiTerisho-
ipitalitatis traclatu cap. \$. Qvem ubi mihi obtuliflet ac

Patavio ad me huc transmififfet eruditiisimus nofterjo-

hannesRhodius, occafionem fumpfi in ejus fenfum ulte-
rius inqvirendi. Gonfului igitur apud nos commorantes
lflandos, qvi hxc mihiexhibuerunt
Tefleram ievbacillumRunicisliteris exaratum Veteres
VocaruntRUNAKEBLE,ideft Cabalam Runicam, qva
Epiftolas loco, haud infreqventer uti folebant, ut hic fa-
&umvidetur.
In hujus autem eno^atione ihittum neri debet ab ex-
tremitatum akera in qva haec occurrit nota K> qvar aeqvipol-
letliteraeN Latinorum, ScNaud vocatur, necefsitatem,
trifticiam autdolorerh ihdicans. Cui refpondefc ih op-
pofita extremitate, alia in hunc modum exprefla^ La
tinis A, Prifcis Jiar diela, in Tridcilur Gumna gaman^ >
humana jucunditas; Vel fi nbn A fed h legendum fit,

idem denotabit>Namft 7>> ibidem cxponitur viter

ieu
grdnfi> *vydaLynjbl, ideftamtienus ramus &aulammpi-
clum. Quocirca cum harc duo in duabus opponantur
Tcflerar cxtremitatibus oppofitis, iiis indicare volcbat au-
iiotj nccefsitatem & dolorcm unius 3 cxpetere amorerru
 MONUM. DAN. 2}

& jLicunditatem alterius. ( Nota vero hafee duas no-

tas-omiffas effc in delineatione qvam nobis exhibuic
Tomafinus.)
1
Jnitium legendi fumendum effe videtur ab eo latere,
idicjvoreperiturhxcnota <KHB, qvae nomenamataecom-
ptecti videturj & certe lireras omnes qvae nomen Botild ex-
primunc, hincnon difficulcer qvis erueric. Hinc ieqvun-
cur:
BhMFK Mt~ Primas duasliteras, vel junclim vel
ieparatim legere Junclim By vel Boe confticuunt;
licet.

qvx locUm,habitationemautdomiciIium notant Sepa-

ratim B nomen Forfan proprium Biornonis^ h vero Ulfo-
n'us indicabic, uc fitamancis nomen. hAFh nomeru.
fllT novit.
Seqvens latus haec tettet: IKH, Quas literas arbi-

tror fpeclare.ad ultimas praecedentis, utlegendum fic M-

Itj-KH Unicavoce,id eftnofcens, fev fuens, qvafidice-
ret Tu qvi icis &cognoicis nomiria noftra ex appoficis
fignfe. MM-JlY. hAVLari) ideftcommoda, mutua,
tfl_ Tu-) % Runieeexponitur A4udur^ qvocirca & farpe
.

ioja harc litera pro tota ponitur voce, qvae virum notac#
Vi-rlc igitur dicere: DaM iw\
Tertium latushaechabet: AV NW}h4A\*> Exme-
moriali hoc ligno. Thencke vel \enhe cft cogico, remi-
nifcor,^^ fedem ve!locum,cuiaIiqvidimpofitum ex-
primir. Hanc igitur tefleram vocare videtur iedem me-
morialem, qvocf ufum hunchabeat, ut in memonarru
Amici revocet affectum A mica^ N ot|; qvae feqvitur :

, &
eiafsimiIaturqvaiutphurexprimuntChymici,ignotaeft>
ni fymboliim autcharaclerejus, qvae ba?c exaravit.
fic t

Ulcimo hxcexhibentur: YAiRih^A Y+M> dile-

cYifsimae virgini. Litera
\fc
Acraffum autVlongum qvan-
doq; notat, qvandoq; ^> idcirco noupoffum aliter acci-
pere> qvam q vod cum feqvehti ejusdero f gurae conftitu-
ac Diphchqngfjni\& auc Al, qva: olim iri hac voce fuic u-
(urpaca-j. ^ScBbere enir^folebanr^r^t/non ut jam

- - V,. *
.'.-*
 l AbfclTAMENTA AD
5?fcre(te. Dativo autem hic ponitur R^rafia Atfane.
In
JVtan qvidem olim virgo fuit appellata, ut videre licec in
Havamalum, Grottufong, Edda, &c. Uioemm Froda
Fridleifs Sonar, iridtkar mojdr ad ritane bajdar- Id eft:
Nos fumuslrodae Fricfievi filia*,fortes virgines pro puelli^
habira. Afdn proprie* mollem puellam fignincat in Da*
tivo ATdrie. Si hic ihtellgeridus elTet vir, per dtfplexfc

Icribendum foret Adann^

Stnfus igitur TelTerehicfiY:
AH N. N. NOMEN COGNO-
SCENS N. MEUM OA TU VIR
PER MEMORIALEM HANC TESSERAM
CHARISSIM/ PUELL/E JUCUNDUM AMOREMj
L*b. 5. pag. jgi.
HIERMINDANUM ALTERUM.
Ab Hiermirtdano primo, vix mille paflus diftat al-
terum^ qvodanttoMDCXLIH inventumab Agricola>
qvi vomerem arando in illud impegit, fiqvidcm terra ob-
rutummultisannis. Ineditiori fitum loco, utpnus. Duas
ulnas atq vat longitudine , unam latitudine-j. Hujus fer
tne figura.
 MoNUMENTA DaN. ij

thFA: RMI: HTIK: Hlhh IFTIA: Thhf-fc

toK: HIK: *IRFK: TRhF.
2"/^ rUdifttn denfiiflir Tuftajmjin> birgn irug.
TUFA LAPfDEM HUNG POSUIT TUST/E
FILIO SUO DIlfc-FIDO*
ab imoad fufrirriUrri alceriditi deinrecuf-
Ihfcriptid
rftad imum, rnox inde rUrfus afcettdit & iri apice termi-
riatur, bmriia clara & perfpicua, prarterultirrium Vbtum
qvod inverfis literis exaratum , ut peculiarerri to contine-
ri fenfum declaret. Eft & hoc peculiare, qvod per Sytico-
pttli literas cjVasdam elidat* velob fpatii arigufharii vel
aliis de caufis. Pro eo enim qvod ponit *IRFK> legen-
dum arbitror, ut in primo Htermirtdano *JRM FflMK
& in aliis fupra citatis, cujus formulae explicationem vide
fis lib $ Moiiura.g. ut& n ejusdem librh Hoc praeterea
poffeqvempiam eos, qVi hacfor-
hicoccurrit; fufpicari
mula exornitarepOrtarUritEpitaphiai ficca morte utiIte }

ait, feu morbis extirtelos irt ledtulo fuifTe > atqve ita a Di-
isj ut volebant,abreptoSi Alios verd inqvorumMoniia
mentis harcnon leguntUr* aut bello, autaliis cafibus pe*
riifle. Sed judicium fit peries leclores*

Lib.s.pag yp. Lin.uk.

Cornetas forrria cornu qvandoqve effulfifle, jiteris
confignatum accepimus. AnnoenimqVoGrfcciamXeri
xesdecies centenis millibus invafit, obvia qvaevis vaftans
atqj diripiens, Cometen cornu figura vifum tradit Gor*
nel.Gemma Cofmocrit.lib. 1. cap,8.

Lib.^riag^.Lin.i^.
AdduclorUm Verfuum auciorem prepatiium , fuiflc
exiftimatCarolus Pafchaliusde Coronis lib.io. cap.4. Un-
de vero irrepfetit error ifte, qvod Piclores vulgo Mofcm
pingant CorriUtum , docie oftendit GarTarclla in traclatu
qvem vocat Curiefitez inovyes. cap. 4. (jhjepowvoit on>
friqvit, concevoirdeplmcrotesqve } apres ticvvoir compris
i tp*
i6 AdditameMt A AD
-s

<n>c le mot p? Keren e/loit eqvivoqve a corne (ffa/ueur)

oujhlendeur? qve de dejjeindre Adoije avee descornes,
qvifert d* eflonnement a laplmpart des Qhreftiens } gf de
rifee aux Juifs %f Arabes* Id cft; Sed qvid abfurdius ex-
cogttari potuicqvamcum ignbrarent voccm pp Kercti
seqvivocam tam cornu qvam luroen & fplcndorem
efle,

denotantem , Mofcn cornutum pinxerunt, ut magna: par-

ti Chriftianorum terrorem incuterent* Judxis vero & A-

rabibus rifum moverent.

Pag* 166* Lin.io.
Hujus iconem vide apud Ulyflem Aldrovandurru
dc Monftris pag. 127,

Pag. 279. Lin.2t.

Quod & Virgilius docct Ecloga X.
Libet Partho torqvere Qydonia cornu
SpiculcL><
Et in Ciri, five fit Virgilius ipfe, five alius.

Gnqfiia Naupatlo contentmJJ>icula cornu-

Talibus arcubus Fittni ac Lappi jam utuntur, qvorum
fpecimina in noftro extant Mufaro.
Pag*^0 Lin. 10.
AdftipulaturLivius lib.o.Dccad.i. Dein,ait, Comcn*
centu tubarum ac cornuum^ curfu effujb in hoftemferuntur-
Pag. 385. Lin* ult.
de compofit. Med. per genera cap. 1$. hsec
Inter alia
habet: Egofane otei libram Roma uocatam qvamperin-
cifuras dijlin&a cornua metiuntury ponderavi, qvandoft
difcere cupiens qvantum gravitatk pondm continerct*
Pag*585.Lin.}2* .

Regiumolim infigncfuiflcj colligitur cx iis, qvsede

Aftartc fuaprodunt Phceriicum Theologi apud Eufcbi-
urti dcl?rap.EvangeLcap.ultimo,& de/EgyptiisRcgibus
Diddorus Siculus lib. 1. part.2. cap. 2.
iPag.302.Lin.20*
Quarntum vcrd Urna capiat docet faftnius, cum ait
Amphdramcapere duas urnas, ufnam qvatuorcongios,
congium fex fcxtarios, . Ibid*
 Monum. Dan. zt
Ibidcm Lin.27.
Cujusgeneris&illafuiffe videntur, qvorum rriemi-
tiit Andreas Abbas monafterii S. Michaelis in vita Ottho*

nisEpifcopiBambergenfis ubi inter reliqva qv# in

cap.ji.
delubro Stetinenfi confpiciebantur, refcrt Cornua gran-
dia taurorum agreftium deaurata ggp gemmis intcxta> po-
tibrn apta^ gf cornua cantibus apta Quem locum c6
.

lubentiuscito, qvod duplicem hunccornuumufum pro*

bet, & inter caetera pretiofa, rcpofita qvoqs fuiffe cornaa
haec,doceat.
Pag.435. Lin.iy.
Nifi forte Lufitani Dominum per Dom cxprimant,
Quod vero fimile videtur. Sic enim in ProoemioLegum
Lufitanicarum legitur: Dom Adanuelpcr grace de Deos
Rey gfc*

Quia clarifsimus & exccllentifsimus vir, Dn. D.For-

tunius Licetus in Academia Patavina Profeffor eminens,
dignatus cft, non folum mcam dc aureocornu relatio-
nem, fuodeannulisantiqvislibro, nonfincmei honefta
mcntioneinfcrere; fed etiamlibere&modefte',qvxineo-
dem occurrerunt difcurlu dubia proponere; tanta viri fre-
tus benevolentia, non potui qvin per literas eum faluta-
rem,gratiasagerem, &
fcrupulos qvi occurebant eximc-
rem. Quae literac cum ad hujus negotii illuftrationerru
fpcclarevideantur,hicqvoq; locum obtinebunt,

Viro Cekberrimo

Dn.D.FORTUNIO LICETO,
In Academia Patavina Profeisori
Medico eminenti
S. p.
Ruditifsimum tuum dc Annulis veterum librumj
redux adnosexhibuit Clarifsimus Vir Dn,D.THO-
mas Bartholinusi amicus utriqj comraunis. Eo
d 2 autem
i8 Additam.enta ad
autcm avidius perlegi , qvod ofnhia
ha&enus abs tti
qvae
profeelavidii rara& reconditaVeruditiorie referra animad-
verterim. Nec me fpesin aurei hujus voluminis luftratio-
ne fefetiit. Quotqvotenimin noc genere vidi Autores,
tantum fijperare mihi videris* qvaritumlenta folent inter
s
viburriaCuprefsi. Iri primis vcr"6 ariimum exhiiaravi t cap.
xxxvi,in qvo, nori folum(coritrainVidorurh qvorundam
ricliis)aureum noftrumin Dariiainventum Corriu, tanti
xftirnas, utdigriLitti judices iri qvo bonas horas loces; fcd
&
etiam faclo ipfo irigeniofifsime nervofifsime id praeftas*
,

ut inter omnes qvi nervos irigenii iri eo enodarido intende-

runtyemineas, ac palmam facile referas. Mei veroqvod
fepiusmentibnem facias honorificam , eft qvod gratus

agnofcarh,& ad rautuum ambrem & benevoleritiam bb-

ligatum me profitear, Nbn difpiicent irigeniofiisimae
tuaedeHieroglyphicisconjeclurae, necmultum imeisab-
luduntmeditationibus; qvodlaetusvidi, atq; eo riornind
hpbis totiq; patria? gratulor. Ih levioribus qvibusdarru
driverfum ftatuamus,eatami non funt, utaut cblhtnU-
fi

nehumariitatisrumpantvinculumyautcontentiorium in-
ter ^Eqvo tamen animb Humani-
nos mbveant turbas.
tatemTuamlaturarhconfido, fi deqvibusdam rnonuerb
v
qvaeanimadvcrti commode nonpotuerint, nifiab eoqvi
jpfum cornu manibus triverit * & in eb luftrando curam
adhibuerit diligentiorem* Circuli tertii Emblema pri-

tnum, qvoexhibeturhomoaiterummaclans* fiveexpli-

cetur per prifcum ritum noftratium, plagam Aqviiinam
hbftib 9 inferentiurn, utvuttSaxoriofter; fivepermodum
qvb Cimbricae vates Sacrificia peregerunt, ex rriente Stra-
bonisjrionmultumrefert* Quamvis loctini aTcexStra*
boneadductum cum hac imagiriedurh Cbrifero riori mi-
, >

horesdiflScultatespati isvideatun qvameaqvaenosexSa-

xone produximus; jta verd'Strabo lib. 7: E$'J Ss
fav KifiS^oov 8iYJyivlct\ TOixrovi cti Taig yuvciigtv dvlajv
(rvsgaTeux&aig , TragYjKdXxSrxv TrpopdvT&g leg&aj wo*
kiSTgiKzgi AeuK&ifiovegj Ka7ra&ivag i<Pa7rWag S7ri7re-
7top*
 MONUMENTA t)A& ip

frQgTrfjfihdi; g&fjLU %a/\kxv e%xo"oui, yvfjLvoTroosg: ro7g

iv ai^fiaAooTOic iid tS <?p'alo7ri$x cvvyjvrcov jt(Pw&&
Kalargiiparaf $ dvrxc v\yov iir) xgUTqga %aAkv 3-
orov dfitpogitoy etxob-i' &%ov M
dvaSdS-puvj yjv dvaQdcra
VTregireTqg tS Aiffl@*$ eAuifJLolofjLH enusov fieTeoogp
c&ivTU' ik $i tS jr$o%ebfjLiv8 aifial* hc tqv ngaT9Jgu>
fiuvTeiuv tivd eTri&vlo cc. Stfabo feemirias hafce vocat
divinationis pefitas &
Sacefdotes,?*r^0^&vteft in Gra>
co> Vates vocant qvidam* qvia ut pauld poft ioqvituf*
ftavT&uv Tivd eTriSvlo : rion igituf affeqvof, qvafe a Te
appelleritur muiieres Danica? iricaritattiees&vcnefiaE, hi-
fi exiftirries omnes Ethriicorufh facerdotes & vates tarn
rnafculini cjvam feqvioris Fexus> verieficiis facra fiia per-
egifFe_j. Quin harum habiturh aStrabone delineaturh
(\expendamus* riec hic cum icohe qvadfare Videtur. Ilo-
A^Tp^C)inqvitStrabo; atriofterievhoftrai fiita lubet>
vixcapillorum oftentatrudimentai taritumabeft ut loh-
gosmulierurri cirrosexhibeac. Vatibus iftisVeftisalbl^:
hic nofternudus planevLlhde riec liriteise carbafo, fiib^
tet tunicam fibulis riexis, riec Zoria uila aheriea iridiget.
Pedesqvidem riudi^ cum tbturh cbrpustaie fit. t-tac de
habitu. Perperide jam,Vir Clariisime,facrificaridi titufn*
cum iriftfumentisrieceffafus & tnodo ipFb, riihil horufrt
tuae opiriioni FaVere mihi videtuf. Ubi hic Cratetis vefti*
gia,ad qvem captivus protrahebatut? ubi puJpitum qvocl
agiliter Fcandere Folet iacrificattifa? ubi Lebis? ubiCfatef
fangvihi excipiendo deftinatUs? Mbdurn aipice: non iri

iubTirhi tollituf jugutaridus nofter: Fed dechmbit FujpiriuSi

jUgulabaturcaptivusjuxtaStrabohemj rioftefVuinefibuS
qvatuorabdoniirtiinrlidisCfipfafcise^Omhiaexaminarida)
rriortem Fubit. Si ultifria Verba huc Faltem Fpeftare pu*
tas,cur pluribus vulneribus fcinditur venter? cur ihteftiria
in coriFpecium rion prbtrahutitur? qVbrufn Fpechiaiid
fnaxim^ rieceiTaria erat. Sed hifceriori immofabor cuhi j

exiftimerri ih taritis aritiqvitathrh tehebris bfhhia tarri ao

curate examinari ribri debere_j>. Hoc vero non poffurfi
k - d .fidti
|
50 AoblTAMENtA AtJ
'" ~
. i iiwlnili -'
' r "

non monere, qvod pag.165, ubi fabricara cornu percur-

ris* tredecim numeres in eo annulos, qvod & pagina 185
innuere videris* contra ocularem demonftrationcm toti-
cs a me faclam. Dcceptum te arbitror internodiorum_>
numero , qva: circulorum non conftituunt numerum. Ul-
timi enim duo minorcs anuli qvos qvatuor putas, di-
lcreti non funt> fed qvilibet eorum bina obtinet interno-

dia. Hinc non me> fed te in numero horum anulorum

hallucinatum efle vides. Unde non miror in aliis qvoqj
fabricam hujus cornu fpeclantibus erratum cfle cum plus ,

Glyptae imperitiacqvam fideli meae tributum fitrelationi,

Optaflem virum excellenti(simum, toties aureum iftud
cornu manibus fuis trivifle , qvoties cgo, qvi minutifsima
ejus rhomenta ftudio haud levi fum rimatus^ de qvibus-
dam qvin longe aliter judicaflet> non dubito. Animad-
vertifles qvoq>,finedubio,qvidcaufefuerit> qvoddupli-
cis crucis figuram&ternapuncla qvatcr (qvinqvies volc-
basdicere,ut infra) in fextoannulo formata omiferim, ut
p.174 cpnqvereris* Hasc enim omnia ad figuras fignifica-
tivas(utita loqvar) hujus cornu non fpeclant Nam nec
punclulisconftantlaminximpre(sis,nccanaglypticeemi-
ncnt, ut reliqva. Sed foramina funchujusfigurae, exterio-
remlaminam penetrantia, qvodaliteradumbrareGlyptes
non potuit qvam nigro colore, q vo umbrolas corporum
partes exprimere folent piclores. Nihil igitur denotare^?
poffunt fimile reliqvis; fed ufum aliqvem habuifle mihi
per(Vadeo. Serenifsimus Princeps nofter Christianus V. ^

qvijamCornuilludpofsidet, hifceforaminibus gemmas

ad ornatum infertas fuifle exiftimat, conjecluraprobabi-
li. &
Ligamenta lora hiice aptari potuifle, qvibus cornu
collo authumeris geftantis alligabatur, diccrcqvis poflec.
Scd nihil certi hac in re ftatuo, cum arbitrer nodos & arti-
culos, anulos diftingventes, huic muneri abundefufficc-
re potuifle. Quamvis vero ex hifce foraminibus duo illa

tnajora in qvibus lineae dccuflatim (c (ccant, figura cruces

icferanti hoc tamen voluiflc arcificcm , roihi perfvadere-p
noa
 MONUMENTA DaN. |l

fton valeo: anaglyptice* enrim aut puhftatim id praeftitiflefc

potius, utfeliqvisfigurishaecefTeccohfofmiSj qvamcif-

culum perforando; Ejusdem cenfus eft & fbrameh qvod *

literam vocasPytbagoricam, qvx tam alieha eft a noftrU

Literatura, qvam Pythagdras aRunis. Mirati igitur
ipfe
definat Vir Clarifs: fi ego dvroTrlyjg ea hic obiervaVerim >
qvascommodeintabella exprimi neqviverintj qva?q;alii
exSchematismO haud recle colligUnt. Quod pagina 176
N

probare allaboras, Cornu aureurn ih hlihc folum ufurfi

rabricatum>uteopra?fidumvigiIahtiarii tentafetRex,qvi-
cuhq; taridem is fuerit (Nam
de Hafaldo id hoh fnemo-
fant Hiftoriae noftra) eo nomine, qvod Reginu/Jmfuerii
labor cornu drtificiosefieri martdare> qvodqve aliafigurai
eadem carere nonpotuerit objeBione; qvodqve rudvs maf
fa facilius occu/tari pofiit a fure> cpam cornu tam ma~
gnum miro artificio conditum-j- Nori video qva ratione
hinc feqvatur, in nulium aliiim ufum fabticatum illud fu-
ifle qvarh qvod eo pr&fidum vigilaritiam exploravetic

Rex. Rem jtifta iance R pdrideraveris; videbis arrhillas fa*

bricatas utbrachiactrigant: anriulbs,utdigitbs; corriua_
utihfleritur: fed biviis expofita hc* fidem hominum iis

uttetttarent. SiRexarinLitamfdUtriqverttdigitisgeftabac
expofuifTet ad prcfidum Vigilaritiam tchtandamj anidcir-
co qvis rice indc collegifTet non alio fine fabrefaclum ftiiP

fe* cum tamen manifeftoconftaret. Regcm hdric elabo-

digitum ut brnafet, atq; hoc officium pet ali-
fafi curafie,

qvotannosfuftinuifTe potuit, anteqvam iri fecUndariUm

iftum ufum traducetetur. Si inter firiem fabficatiohis &
fihem expofitioriisdiftinxeVimus,ventas eritinprOpatulo,
MirumTibi vifclafifsi&difficitecfeditu hoh t(ki->dure-
mncofnu Danicum ddeomagnum, aded grave fdbrefa-
3um fuifie adufum litui buccinxve) feu venatorixy feu
bellicA: fi alia ejus gehefis apud nos extantia majora &C
ponderofiora ex xit vidifTes. Arhufia* ih patria ttiea > u-
hum extititasreum , qvod,me puerd, ad fudsirfus tfadu-
xerun t Mufici j qvod fi ve pondus five magnicudinem fpe-
 |2 ADDtTAMENtA AD

cles,aureo hoc eratduplo majus,alibi apud nos plura funt e-

jus generis. Tuba, eximia arte fcu1ptili,ex ebore fabrefa&a
qvamdono MagnificiDn.Cancellarii Dn.Christ iani
-Thomai. Sehefted teneo, librarum eft fex, longitudi-
ne pedum duorum uncianim trium.
> Quae in Florenti-
no confpiciuntur Gazophilacio, ni me fallat ratiocinatio
parum pondere& longitudine ab hoc differr. Is cjvi in
noftris ridn eft VerfatUs antiqvitatibus , & fragmenta ac ru*
dera variarum rerum adhuc extantia non viderit, multa
eprum non habereexiftimabit. Exterorum
veri fpecicm
ejusgenerislqftra Cornua,qvantum RolandifuilTeexifti-
mas,Ofo^diclum,deqvodiiTeruimusMonument.Da-
nic. lib. V? Quantum Alexandri Magni qvojtotum exerci*

tum difperfum colligerevaluit, Cujusdiameter qvinqsfu-

kcubitorum,utdeeodocle diflerit Athanafius Kircherus
lib.2.Artis magnaducis & umbra: parte i.c.7. ubi ex prp-
feflb de eo agit. Nec refert anfulis deflitutum qyodfuerit
nqftmm cornu utfic afiidue manugeflari necefiumjity acfic
inter dimicandum 'vendndumfy non exiguo foret impedi-
mento- Caruit enim anfulis Alexandri Magni cornu, ca*
rent& anfulis tubae bellicae vulgares, qvae jamin ufu, ncc
tamenafsidue manibus geftantur,& qvamvis duploauc
triplomajoresfint noftroeornuj buccinatoribustamenin
bellonullofuntimpedimento. Quidniigitur&hocno*
ftro cornu contingere pofle credendum? Qyod regeris
yir eximie, experientiae & oculari demonftrationi repu-

rere non permiferinU Cui hic jam credendum, Domino

Liceto, qvi cornu illud aureum nunqvam viditj fed ex-ico-
tic (altem remasftimat;an mihi,qvi toties manibusillud
traclavi,& minutifsimosapicesnonfemel magna curafum
rimatus, candido cenfori aeftimandum relinqvo. Quod
pagina feqventi 177 conqvereris) me praeteriifTe pundtatas
imaginesqvx annulo primo proponuntur, id qvo jure^
fiat, xftiment illi qvi legerunt ea qvae de ipfis fcripfimus

i
 MdNUMENfA DaN.
pag. 71
....

pximx editionis Aurei cornu* & pag.428 fecurU

_J
d, Monumentis Danicis infertae, ubi difertius, qvid de
iis fentiendurri in genere hnonUimus, Ego potius jure,
videorhocinTe, VirClarifs:defiderarepofle,qvodfigu^
ras & imagines eminentes & principales mifcueris cum
punctatis 6c minus principalibtis, qva? alterius funt riatura*
&artificii, qvaeq; tantam curam reqvirere non videntUk
Et mirorego cur hon pari tationc explieueris fimbrias tri-
angulares in fingulis internodiis^ cum punclulis etiam con*
ftent& ejusdem cum reliqvis punclatis fintcenfus, qvasi
meprxteritasarbirraris.Quaeferetforfanaliqvis,qvibusin^
diciiscolligatdoclifsimus Licetus,hominem finiftradefti^
tutum facerdotem effe? cumaeqi nudusfitac reliqvi, nuU
loq; habitu facerdotali prarditusjomnesq;qvi haricima-
ginem vident, fatis judicareVafeantj non ftudio, fed cafu
abruptam & demptarri ei efle finiftramji Tantum referC
remnoneximaginibus, fedexipfiusnativaindole&con-
ftitutionedefcribere. Pagina ify fufpicaris in irhaguncula
fexti annuli non ajfici naji eminenttam
' ?iec oculorum aut 0-
rkulla ve/ltgt&j qvod obliterata fuerjnt ob auri mollitiem
attritione adufitte ieilurkj in qva diu negleBum jacuit
>

& comfreftone tum pueHa tnventrtcit cornu, anxte follt-

citefy purgdntis j tum aurificpSj idemjufiu Regis reputyan-
tis. Hanc fufpicionem facile Tibi exemiflet ipfarepuraa-
ti cornu conftitutid, fi vidifTes* Quin tecum cogita, qvi.

fieripotuifletjUttatitumhuicunifiguraj^polituradecefsiC
minoribus falvis/ fitaritum auri proportio-
fet, reliqvis

naliter,omhvbus icririculis fuifTet abrafum, plusprofeclo

inponderefuifletdefideratum, hecimagihes&figura re-
liqvae, tam exacle fuis lineamentis,qvod debebant reprar-
fentarent. numero annulorum qvod pag. feqventi er>
In
ratumfit,exfupradic1ispatet. Nonenimfex furitmino-
res,fed qvatUSri cxtremis dupbus peculiari artificio dn-
SedTlbi VirClarifsime, hasc aliaqj rainutibra_*
plicatis.

condonandaj cprx hori ex icone peti poterant,fed reipsa

& mea relatione> eui fides Omnino debetur, Optarcm
c iterum
54 Addjtamenta ad 1

iternm, manibus& oculis ipfum aureum cornu ufurpar^

utpofTes: qvindeqvibusdam longealiterpronuntiaturus
erTes non dubitarem. Usq;dum hoc detur, mihi oculato
tefti crede & favere perge. Vale Hafnise V Kal.Decemb.

Anni cIoIdcxlVi. t.

OLAllS WORM D.
Jlded. Prof- Regim-

HuiC) anneclere non ihc6ngruum 5 elegans Elogiurh

Dn.Pighetti>qvod Epiftolaefuae ad meinleruit Revcren
tlus vir On 9 . F. Angelicus Aprofius Vintimiglia in lib. didfo
La Sferza Poetica cap.n, edito Vertetiis Arinbcb bcxuifi
SPECTATOR,
AU&EUM QVOD CERNIS CORNU
MIRIS DITA.TUM HIEROGLYPHICIS,
MARTIS OLIM
feUCClNA *UI,
CANENSQVE CLASSICUM
MORTALES t

AD ARMA, AD CLADES INFLAMMABAM.

NUNC DICATUS BROMIO CYATHUS
&EGIAS AD MENSAS EXHILARANDAS
OMINE FAUSTO
TRANSLATUS SuM.
INTUS fciERO REPLETUS
1N MORTALIUM PECTORA
PACEM HILARITATEMQ;
bEMltTd
FdRIS VETUStlS EXORNATUS IMAGINIBUS
AUREA DOCTISSIMI
OLAI WORxMII
JUtSSERTATIONE
ANIMATIS,
PENITIORIS ERUDITIONIS SITIM
ETIAM EXTINGVO.
UNA (MIHi CREDAS)
FEUCIOR MANET
SORS;
frAMiE TANDEM
BUCCINA
FIAM,
. . . UT
CHRISTIANI V.
DANIiE AC NORVEGIjB
PRINCIPIS INCOTI
ER-
 MoNUMENTA DaN. ^J
-' I !f
FERREA HAC ifcTATE SUIS IN
REGIONIBUS
AUREI SECULI
RESTITUTORIS
JDOMINI MEI AUGUSTI
GLORIOSA POSSIM
CANERE
FACINORA
ABI LiE.TUS.
Lib. 5.Pag; 449. Linty.
Monumento hoeLandefupenfi fecuhdo*
fcorfan in
|>roHlegendumG,proHUD,GUD3UtfitNADEHUS
GUD, utin prima ferie pro AIEvGlE. In nota Trithe-
mianadefideratur faltimiinea transverfa finiftra j circulo
appoiiendai Fari modo fi pro ON legas OC, complc-
to circulo eum transverfali* omnia erunt clariora* &hic
GUD GiE KONGEN
emergitfeniusrnanifeftiisimus.
DEN II il GHRESTEAN OC HANS DRONNING
ANNAKATRINA NADEHUSGUD.
DEUS DET REGI CHRISTIANO ET RE-
IIII

GIN^: ANN^ CATHARIN^ GRATIAM APUD

DEUMi Lib. VI. pag 485).
fofc lEMPLO MlRABILI; i-

Taridem ex qvodam qvi diligentius templum hde

fu^terraneum perluftravit intellexi illud lorigitudincefiTe
pedum <5^>latitudine24j pari ferme alcicudine.
Romar templum fuit fubterraneum Confi, & jfubter-
ranea? Ditis arae; imd veteres Diis inferisfcrobes fubterra-
neas & Nymphis antra effodifTe legimus.
Aft qvid miramurtemplum fubterrarieum? curri te-
Agncola libro de fubterraneis Animantibusi iri Alpib*
fte

Corolum, arx confpiciatur fubterranea, in qvarn* nec e-

qvices necpedites poflunc afcendere, fed cum hdmines*
tum omnia advivendum neceflariaad ipfam attrahunturj
Quinim6inSedunisintracluSittenfiadBrcmifampagum
extareaitCcenobium cxrupeexciia,fineullisfignis&tra-
bibusligneisformatum. Hocefttemplumicubiculo,coni
dave 3 culina, cella vinaria, In Saxonu inter Blankebur-
n gurti
$6 Additamenta ad
gum & Halberftadium Arxefl: Rei neftenum dicla, in faxd
incifa,continerishypOcaufta,conclavia,fcamna,ftabula>
prasfepia, januas^feneftras^ templum teftudinis figura, pi-
lamedia rotunda infigne, licet carterafint qvadrata.
InTuringia qvoq; inter Vimariam & Blanchenhei-
nampropeMellingumpagum,fimilisfermetemploexce-
pto. De qvibus hoc circumfertur/nigma.
Dtc cjyibm m terrk arx alto condita monte
Adille ubi per te&umpofiunt errare bidentes*
Confule n gricolam de pluribus.
ipfiirn
Pa &45>?-
F4M5I#Rrv Melius & prifcis appellationibusmagis

congrue aKalfvel Kalfr& Biorn,qvaeutrac); propria funr.

Kalfur dicluseft nobilis qvidam aulicus, OlaiCrafsi Regis
Norvegiae, qvi in pugna Stikelftadenfi faclus eft Regisac
Dominifui parricida, teftanteHiftoriaNorVagica, Sicufi-
tatum eft Kolbiorn a Kolur proprio & Biorh.
Lib. VI Monum.Xfll. Pag.5o6.
Prdo typograpbicopramimm] Hunc mbremnomina
(uaejusmodi dentibus five Vario atramenti genere infcri-
bendi, Cwc ferroincidendi veteribus in feptentrione fre-
qventem fuiffe^ vel ex eocolligerelicet, qvod Unicornu
qvod Llltrajecli iri Belgiovifitur, literis Runicishoc no-
men ^htRRIinfculptumoftentet. Sverri autem nomen
fuit proprium XXV Regis Norvagia?, qvi imperavit circa
anrium Chrifti MCLXXX
cujus hiftoriam defcriptamj
>

vide in Chronico Norvagico lirigva vernacula a irie edito

annoMDGXXXIII. HujusautemRegiscorhu illudfu-
ifle eoqvodriomeri ejus talibus literis qvae tum
arbitror,
apud Norvegos & nos in ufu fuerunt, infculptiim pofside-
ar. An inter KeifXtjAict Magni Regis, qvae Sverrb occupa-
vit dum eum Bergis ex improvifo adortus in fugam conje-
cit,occupatis omriibusejusRegalibus> extiterit^utdocet
Chron.Norv.pag.4i4.discjvirendum relinqvo. Quo pa-
cl > Ultrajeclum deverierit dicere neqveo: Relatio illa dc

Henricoimperatorc mihivaldefufpecla. DenseftBalenaej

qvg
 MONUM. DAN. p
qvae in Septentrione in freto Davis capitur , nomen Regis
Norvagici , literis Norvagieis irifcripturn obtinet, cxNor*
Vegia igitur delatum arbitfor.
Pag.53.
JtTIKlhRI- Mortuitme clarifs:Dri.Arngrimus p.m*
talia nomina propria compofita non commoderefolvi in
,

proprium&appellativumj iedfemper exduobuspropriis

cOnftare_?. Unde Bergthor ex propriisB^rg^r & Thor re-
clifsime trahitur,ut&inverfumejus Thorhergur. Sic Stein*
thor8cThor/leiri) qvorum utrumq; proprium eft.

hYAM* Denomirtei^/^qvodre&iisimeperduplex
L in & D in fine fcribendum Volunt accuratioreS
medio
prifcae lingvae Critici* hoc tenendum* qvod a verbo Ad

fiul/da, qvod Poeticealiqvid fcribere denotat, deriveturj

unde non recleautalterumLomittitur,autTinfine pro
Dponitur. Runisveroqvi literasfaxismandabantcondo-
n^ndumjfiqvandoin his &aliisexorbitaverint,ut inhog
Monumento faclum. Ortbographiam Vero diclam com-
probant vetuftiisima M
SS> & lex Metrica de confonantiis
iyllabarum,ut irtillo:

HYAbbi JR i *h#RFi >MM>IK>

.
*l4 MhAlViAYlhlA. ideft:
Nemo me pro Scalldro habet
Periit enim mihi ars ftoL^.
Rhythmus hic eft qvarta pars CiveFtordungur Rhyth-
,

m\ ,qvetn Sextanmal/t 8c Drottqvdtt zppcltent, &conftat

priore Hemiftichio Smdhenduvcl Sntdhending, pofterio-
re Alhendu vel Alhending- Fit verd Sntdhenda Vocali an it
coniortantem urtam vel gemirtatara , vel pluresfimul mu-
tata,VelfaltemfonodifTerertte*utinpraeienti exemplo. A
irt Schalld craiTe pronurtciattdum ,& idem A in Haldinntt-
nue, &/^^^amboconftituunt. Quam Snidhcndam y

A/benddvcl A/hendar lege metrica alterriatirri femper ie-

qvitur,ubi Vocalisnecmutatur,necfono differt antecoii-
fonantem unam Vel plures. jam fi Skaltpro Skalld fcriba-
turjautpronuncietur,manifeftumeft,nonea.sdemconfo^
c j nantes
 jS Additamenta ad
nante$ vocalem utrobiq; feqvi & peccatum in Rhy thmbrum le-
,

gescommitti. Eftauxem Skatid nomenneutriusgeneris, utapud

ILatinos Manapmm } {.\yo& ita declinant[utexemplumprifoede-
clinationishabeas.3 Singul. N. Skatld. G. Skafids veiskatidfins.t).
Abl Ska/ide vel Skatidinu.
Skallde vel Skulidenu. A.Skatidvel Skattdit.
Pluraliter N.Skattd Vel Skdtidin. G.Skalida vel Skatidana. D. & AbL
Skatidum vel Skaltdunum. Ac. Skaiid vel Skatidinu.
Pas. 5-2i.Monum.I.
RIHR- Pratenotathocinloc6,alioqvin^ RlH>ligare
ufcum nbdumnedtimusin ligaminealiqvb.
&: nedtere figniricar,
Qvod etiam huc qvadrat. Vuit enim Orationem Dominicam
non femel ac iternm recitandam fed piuries & inftantiusdevotei
,

Aiias qvoa^in prifcalingva obtinetfigniflcatiories , qv*e huc trans*

ferripofTunt. Pag.ead.MoN.il.
& hic efie poteft ROGO PRO-
Hujus Monumenti fenfus :

PTER DEUM, UT ALII VIRI DOCTI QVI HUIC LO-

CO FUERINT CUSTODES ORDlNAtl, ET OMNES
QVI POSSUNT ASSEQVI PETITIONEM MEAM, VT
MEMINERINT ANlMiE UEM 1N SANCTIS SUIS
PRECIBUS, NOMEN MIHI ERAT GUNNERI, ET
DOMUM HANC FABRICAVI. VALETE.
MRP-fllHM Verbum compofitum a. Vbrduri. e. Cuflodia >
& veita, hoc eft exhibere. Hinc Vardveitjl* & Vardbatd idem no-
tant, & Vordur cuftodem ipfum. Vorn \Landvbm Terrae cuftodia
& defenfio ut fenfus
, Qvi huic loco cuftodiendo ordinati
fit :

fuerint.
Ji^MJ. ^^locuseftqVandogeneraliterfumitur: Sedhic
& alias per excellentiam notat Refidentiaro paftoralem cum fa-
crario dpmeftico. Inde libellus de caufis & controverfiis circa
pfaebendas Ecclefiafticas, Stada-maat Islandis vocatur.
R4W Yhhh Intelligefe & affeqvi.
Rada n. Infinitivus efti
aPraefenti EgRad, inteHigo,capio,afreqVorconjetura. Hine
Radgata JEnigma,Griphus, qvem conje&ando affeqvi necefsu
eft. Innuit procui dubio, asvo eo non omnes de animas immorta-
iitate fatis jfuiffe edodtos, fed fi qvis conje&ufa afTeqvi pofTet
raentem ejus , pro Animaorent Pater nofier. &c.
Pag. f s> Gallia depripferUnt , &c.
Hujus delineationem licet promiferint qvidavri , obtinere ta -
mdn eam non licuit, anteqvam huc ad nos appuliflet illuftrifsim*
HerosDN.CafpatusCoignetDn 9 .delaTHVILLERIE,Barodei
Courfon, Chriftianiffimo Gailiarum Regi aconfiliis fecfetiori-
ad regna feptentrionalia JLegatus extraordinarius, vit
biis, turri
de Aqyilonaribus hifce Regnis optime raeritus, In cuj us eomi-
tatii
 MoNUMENTA DAN; $
tatu cum erfet vir eruditiffimus Dn. Ifeacus Peyrerius mihi fami- ,

liaris,tantumperamicos in Galliispraeltitit, utjam qvidhuicMo-

numento fubfit, liqvido cdnftet. Hoc verd ut alios etiam non la-
t at, lubet ejus ad me GhriftLmopoli datas literas,ae una miflasDo-
J

miniduBuiifonhiifcefubjungere, iit qvantopere faspenumero irl

9
talib hallucinentnr s qvi vulgi fidunt rclationibus liqvido co ftet.,

Clarissimo Viro
Dno, OLAO worMio
Ifaacus Peyrerius S. Di
Ndccipe humanifitme wormi, qvas a mefetiifii iiterds Gothicas, ift.
"P
*-J qvaeftin Abbatia de Beauiteufuxta opfidum
firiftas Pyramidi 1H1,
deLoches agri Gaiiiarum Turoftenfis. Pfiudo-Gothicas comperies, qvas
furas putas tredtdt/ii Runicas. ^dbbatiam rliam ex profefsb petiit ami-
cusnofier, meifcfiicet } Tuiejr Bourdelotti nofiri, Dominus duBuifion ,ut
pyramidem lilam wfpicefet ey fcrutaretur chara&eres , qvbsfideli eru- &
dita mank exfcripfit Hominem puta non fubitci faporu qvi ficusficus

,

novit, &
qvas novitficus ficusvvcat , &c. Chriftianopoit Vllldm Au-
gufit, AnmMDCXLF. '

De CharacTeribiis Gbthicis, qvi {iiperfimt

^_ ,
in Monafterio Bellilocentr.

Oppidulumde Bellilocofitumeft adludlimrluviolum, &di-

ftatperqvingentos parTuscirciferaboppido Lochis [Gal.Loches]
territorii TuronenfiS; InUlodppiduloMonafteriumefrordinis S.
Benedi6i:iconitrutum>dotatura4>aFiilcone Comite Andegave-
fi&Turonenfi, qvi ibi intemplo, fub laraina lapidea effigiem ejufc
etiam lajMdeamfuftiriCnte, cdridit^eftanho Chrifti mxli. Adclau-
ItrumMonachoru ftatconus L.pedes circiteraltusjapidib* infqva-
marum formamdifpofitisj tectus, &columnis ocT:o fuftentatus. Illi
exterius uriica qvideni fuperficies eft, in conum, ut dixi, velut
9
vulgoloqvunturin pundtUmdefirieris: fed interi paries dperete-
ctorio dealbatus octo angulis & totidem faeiebusijrixtafitumi
,

rmmerumtjjcoliimnariim diftingvitUrv Aindreas Qvercetanus, fi-

veChefneus[Gall. du Chefne] in libro qvemGailice edidit & in-
fcripfit Des Antiq vites & Recerches des viiles Scplaces de la Fra -
:

ce, pyramiderrf vocat, aitcj; interius repletam effe characteribus

qvos Gothicos, alii Gallieos effe cenfent, utpyramidempro
alii

Cond, flcGothicos charadteres, pro antiqvis ^vir in Hiftdria no-

ltra magnusnominavit, more vulgi. At Gallicos, id eft, veteruni
Gallotumliteras proponere, Vel recipere non debiiitin rebus, qvse
^l fexcentis tantumannisfuntj necaccediintad veterum Gallorurri

tempora. Hanc clarimmi Scriptoris narratioriem legeiido non af-

fecutus , locUni adireconftitui, rem ipfam confpicere voltii. Illac
igiturdelat' >inveni turriculam hanc faftigiatann conditamfuifle
aFul"
4o Additamenta ad
iFulconeComitc, tanqvam pilcum mucronatiim labro lapideOj
ad Monalterii ufuni facto, Sc nunc qvoq; fuperftiti cooperiendo.
Scalispofteacompofitis afcendi, mecj; &oculos circumtuli pero-
mnem interiorem caviimq; circuitum, facibus propius fimulad-
motis, qvibus opus m hi eratad perlegendum, qvod inibi fcriptum
fama populari circumfefebatur. Characteres qvidem Romanos,
fed x vi feqvioris &
Barbar j agnovi facile. Gothicos etiam voca-
ri fcivi, veriimfententias colligere nullo modopotui, folis apici-

bus literarum extantibus , & iis qvidem paffim & multa ex parte pe-
Unicumde totlineisreftabat vocabulum, idcj; rion
nitus deletis.
fanum: illuderatDEl: 1QVE. QVod fic acceph utfi latinum ef-
fet legenduin,effet Deniqve, fi Gallicum faceres Reliqve vel
Reliqves, id eft Reliqvias. Qyod poftremum magis probavi,
tanqvam mentio ibi facla fuerit Reliqviarum > qvas Fundator Ful-
co Jerufolymis & Ronia ipfaredieiis, multas&magnas> ut inli-
bris Monafterii legitur ibi condidit atq; dicavit Hsec tam parva
,

& exilia opinione vulgi magna

, &
fpeciofa tot verbis explicare de-
bui ut dum juilibus aniici noftri Bourdelotii, ciariffimi viri,ac-*
,

qviefco,tuse qvocj; cunofitati, Peyrere dodtiffime, iatisfaciain>

tuumc]; Wormium, cujusnomen per te illiiftrius indies apud nos
eft, nealiorum erroribus feducatur, admoneami meiiora, utfpe-
ro, daturus , fi melior ofFeratur bccafio Lutetiae Parifiorum No-
his Juliisi Anno aere Chrifti vuigaris clo Iocxl v,
Du Buifion Attbinay.
lCones Regum Galliarum editae per Jacobum deBie, inHi-
Regis, mentionem faeiunt, infcriptionis cujus-
ftoria Chilperici
dam in Monumento hujus Regis literis Gothicis extante, fed fer-
iftonelatinoinhuncfenfum CHILPERICUS HOC TEGfc
TUR LAPIDE, fi qvis horum Chara#erum exa&am no-
bifcum communicaret delineatiohem > rem
faceret gratiffimara.

J
\