LABORATORIUM VOLKANOLOGI

DATA PETROKIMIA BATUAN BEKU GUNUNGAPI

%
NM =

No UNSUR BERAT SAMPLE. 1 SAMPLE. 2 SAMPLE. 3

MOLEKUL
1 SiO2 60 48,42 52,55 59,65
2 Fe2O3 160 4,91 3,82 3,53
3 FeO 72 5,66 6,12 1,79
4 Al2O3 102 21,45 18,69 19,98
5 CaO 56 4,26 8,26 6,32
6 MgO 40 8,18 4,26 1,95
7 TiO2 80 1,06 1,18 0,54
8 MnO 71 0,03 0,18 0,01
9 SiO3 80 0,01 0,06 0,20
10 P2O5 142 0,25 0,02 0,49
11 Na2O 62 5,35 2,83 2,65
12 K2O 94 0,23 0,98 1,37
13 H2O 18 0,19 1,05 1,52
METODE NIGGLI

A. PENENTUAN NOMOR MOLEKUL (NM)

SAMPLE 1
% SiO2 48,42
1. NM SiO2 = = = 0,807
SiO2 60
% Fe2O3
2. NM Fe2O3 = x 2 + 0,078 = 0,139
Fe2O3
% FeO 5,66
3. NM FeO = = = 0,078
FeO 72
% Al2O3 21,45
4. NM Al2O3 = = = 0,210
Al2O3 102
% CaO 4,26
5. NM CaO = = = 0,076
CaO 56
% MgO 8,18
6. NM MgO = = = 0,204
MgO 40
% TiO2 1,06
7. NM TiO2 = = = 0,013
TiO2 80
% MnO 0,03
8. NM MnO = = = 0,000422
MnO 71
% SiO3 0,01
9. NM SiO3= = = 0,000125
SiO3 80
% P2O5 0,25
10.NM P2O5= = = 0,001760
P2O5 142
% Na2O 5,35
11.NM Na2O = = = 0,08629
Na2O 62
% K2O 0,23
12.NM K2O = = = 0,00244
K2O 94
% H2O 0,19
13.NM H2O = = = 0,01055
H2O 18

sample 1 = 1,629187
A. PENENTUAN NOMOR MOLEKUL (NM)

SAMPLE 2
% SiO2 52,55
1. NM SiO2 = = = 0,807
SiO2 60
% Fe2O3 3,82
2. NM Fe2O3 = = x 2 + 0,085 = 0,132
Fe2O3 160
% FeO 6,12
3. NM FeO = = = 0,085
FeO 72
% Al2O3 18,69
4. NM Al2O3 = = = 0,183
Al2O3 102
% CaO 8,26
5. NM CaO = = = 0,1475
CaO 56
% MgO 4,26
6. NM MgO = = = 0,1065
MgO 40
% TiO2 1,18
7. NM TiO2 = = = 0,01475
TiO2 80
% MnO 0,18
8. NM MnO = = = 0,0025
MnO 71
% SiO3 0,06
9. NM SiO3 = = = 0,00075
SiO3 80
% P2O5 0,02
10.NM P2O5 = = = 0,000140
P2O5 142
% Na2O 2,83
11.NM Na2O = = = 0,0456
Na2O 62
% K2O 0,98
12.NM K2O = = = 0,0104
K2O 94
% H2O 1,05
13.NM H2O = = = 0,058
H2O 18

sample 2 = 1,66114
A. PENENTUAN NOMOR MOLEKUL (NM)

SAMPLE 3
% SiO2 59,65
1. NM SiO2 = = = 0,807
SiO2 60
% Fe2O3 3,53
2. NM Fe2O3 = = x 2 + 0,024 = 0,068
Fe2O3 160
% FeO 1,79
3. NM FeO = = = 0,024
FeO 72
% Al2O3 19,98
4. NM Al2O3 = = = 0,195
Al2O3 102
% CaO 6,32
5. NM CaO = = = 0,112
CaO 56
% MgO 1,95
6. NM MgO = = = 0,048
MgO 40
% TiO2 0,54
7. NM TiO2 = = = 0,006
TiO2 80
% MnO 0,01
8. NM MnO = = = 0,00014
MnO 71
% SiO3 0,20
9. NM SiO3= = = 0,0025
SiO3 80
% P2O5 0,49
10.NM P2O5= = = 0,0034
P2O5 142
% Na2O 2,65
11.NM Na2O = = = 0,0427
Na2O 62
% K2O 1,37
12.NM K2O = = = 0,0145
K2O 94
% H2O 1,52
13.NM H2O = = = 0,0844
H2O 18

sample 3 = 1,59464
B) Penentuan harga koefisien magma :

Sample 1
0,807 x100
Si = = 49,53
1,629

0,210 x100
Al = = 12,89
1,629

(0,004 0,204 0,010)

Fm = 0,13
1,629

0,002
K = 0,0012
1,629

0,086 0,002
Alk = 0,0540
1,629

0,204 0,204
Mg = 0,723
0,078 0,204 0,000422 0,282

0,076
C = 0,0466
1,629

0,013x100
Ti = 0,7980
1,629

0,00176 x100
P = 0,1178
1,493

C) Penentuan harga koefisien nilai kwarsa (qz) :

Sample 1

Alk < Al qz = Si (100+ 4 x 0,0540)

qz = 49,53 100,216

qz = - 50,686

qz < 0 Maka Kwarsa tidak bebas ( Magma Basa)

B) Penentuan harga koefisien magma :

Sample 2
00,875 x100
Si = = 52,67
1,661

0,183x100
Al = = 11,01
1,661

(0,0497 0,1065 0,058)

Fm = 0,128
1,661

0,010
K = 0,006
1,661

0,045 0,010
Alk = 0,033
1,661

0,1065 0,1065
Mg = 0,551
0,085 0,106 0,002 0,193

0,1475
C = 0,088
1,661

0,01475 x100
Ti = 0,888
1,661

0,000140 x100
P = 0,008
1,661

C) Penentuan harga koefisien nilai kwarsa (qz) :

Sample 2

Alk < Al qz = Si (100+ 4 x 0,033)

qz = 52,67 100,132

qz = - 47,462

qz < 0 Maka Kwarsa tidak bebas ( Magma Basa)

B) Penentuan harga koefisien magma :

Sample 3
0,994 x100
Si = = 62,35
1,594

0,195 x100
Al = = 12,23
1,594

(0,044 0,048 0,0844)

Fm = 0,110
1,594

0,0145
K = 0,009
1,594

0,0427 0,0145
Alk = 0,035
1,594

0,048 0,048
Mg = 0,665
0,024 0,048 0,00014 0,0721

0,112
C = 0,070
1,594

0,006 x100
Ti = 0,376
1,594

0,0034 x100
P = 0,213
1,594

C) Penentuan harga koefisien nilai kwarsa (qz) :

Sample 3

Alk < Al qz = Si (100+ 4 x 0,035)

qz = 62,35 100,14

qz = - 37,79

qz < 0 Maka Kwarsa tidak bebas ( Magma Basa)

E. PEMBUATAN DIAGRAM SEGITIGA Qs Fs Ls

Sample 1

Al : 12,89 x 3 = 38,67
Alk : 0,0540 x 3 = 0,162
Si : 49,53 x 3 = 148,59

148,59 (100 0,162)

Qs = 0,325 x100% 32,5
148,59
100 2(38,67)
Fs = 0,152 x100% 15,2
148,59

100 2(38,67)
Ls = 0,524 x100% 52,4
148,59

Sample 2

Al : 11,01 x 3 = 33
Alk : 0,033 x 3 = 0099
Si : 52,67x 3 = 158,01

158,01 (100 0099)

Qs = 0,366 x100% 36,6
158,01

100 2(33)
Fs = 0,215 x100% 21,5
158,01

4( 0099) 2(33)
Ls = 0,420 x100% 42,0
158,01
Sample 3

Al : 12,23 x 3 = 36,69
Alk : 0,035 x 3 = 0,105
Si : 62,35 x 3 = 187,05

187, o5 (100 0,105)

Qs = 0,464 x100% 46,4
187,05

100 2(36,69)
Fs = 0,142 x100% 14,2
187,05
4(0,105) 2(36,69)
Ls = 0,394 x100% 39,4
187,05

2. METODE RITMAN (1952, 1953)

Sample 1

Al = 0,9 x 21,45

= 19,305

Alk = 0,23 + 1,5 (5,35)

= 8,255

19,305 8,255
An = 0,40
19,305 8,255

(5,35 0,23) 2
S = 5,74
48,42 43

P = 48,42 (0,40 + 0,7)

= 48,42 (1,1)

= 53,26

Jenis Magma : Calc Alkali sangat kuat

Sample 2
Al = 0,9 x 18,69

= 16,82

Alk = 0,98 + 1,5 (2,83)

= 5,22

16,82 5,22
An = 0,52
16,82 5,22

(2,83 0,98) 2
S = 1,52
52,55 43

P = 52,55 (0,52 + 0,7)

= 52,55 (1,22)

= 64,11

Jenis Magma : Calc Alkali kuat

Sample 3
Al = 0,9 x 19,98

= 17,98

Alk = 1,37 + 1,5 (2,65)

= 5,34

17,98 5,34
An = 0,54
17,98 5,34

(2,65 1,37) 2
S = 0,97
59,65 43

P = 59,65 (0,54 + 0,7)

= 59,65 (1,24)

= 73,96

Jenis Magma : Calc Alkali ekstrim

B) Penentuan sifat magma :

1) Sample 1
K 2 O 0,23
K = 0,027
Alk 8,255

Fm = Fe2O3 + 1,1 (FeO) + 2 (MgO) + Na2O

= 4,91 + 1,1 (5,66) + 2 (8,18) + 5,35

= 32,846

2) Sample 2
K 2 O 0,98
K = 0,18
Alk 5,22

Fm = Fe2O3 + 1,1 (FeO) + 2 (MgO) + Na2O

= 3,82 + 1,1 (6,12) + 2 (4,26) + 2,83

= 21,902

Keterangan :

K (Naik)
Fm (Turun)
Maka magma bersifat Asam

3) METODE KUNO 1 (1960)

 MgOx100
Rumus Sdi =
MgO Fe2 O3 Na 2 O K 2 O

SAMPLE 1
8,18 x100 818
Sdi = 33,62
8,18 4,91 5,66 5,35 0,23 24,33

SAMPLE 2

4,26 x100 426

Sdi = 23,65
4,26 3,82 6,12 2,83 0,98 18,01

SAMPLE 3

1,95 x100 195

Sdi = 17,27
1,95 3,53 1,79 2,65 1,37 11,29

Nilai Sdi contoh contoh batuan Mengecil maka Magma akan bersifat Asam

4) METODE PEACOCK (1931)

 Jenis magma Nilai Alkali Line Index Tipe suite

Alkalic < 51 Atlantik suite

Alkalic suite 51 56 _____________
Calc alkali 56 61
Calcalik >61 Pasifik suite

5) METODE KUNO II (1966)

Penentuan kedalaman jalur Beniof
d = 397 ( 5,26 x % SIO2 ) + ( 35,04 x % K2O )

Sample 1

d = 397 ( 5,26 x 48, 42 ) + ( 35,04 x 0,23 )

= (397 254,68) + 8,0592

= 150,379

Sample 2

d = 397 ( 5,26 x 52,55 ) + ( 35,04 x 0,98)

= (397 276,41 ) + 34,33

= 154,92

Sample 3

d = 397 ( 5,26 x 59,65 ) + ( 35,04 x 1,37)

= (397 313,759 ) + 185,00

= 268,24