Professional Documents
Culture Documents
631 PDF
631 PDF
631 PDF
YAYINLARI
CIX .
evirenler
CIX.
MUHYDDN BN UL-`ARABNN
MENKABELER
(ed-Durr u -Semin, fi Men4ib i - eyb. Mubyiddin)
evirenler
Sahife
evirenlerin Onsz 5
Metni Yay nlayann Onsz 7
Yazmann Tavsifi 14
nceleme Metodumuz 15
=NCI BLM 20
bn ul-cArabi'nin I3lleri 20
Birinci Zmre 23
kinci Zmre 30
nc Zmre 35
KINCI BLM 37
Szleri ve Eserleri 37
Mstensihin ifadesi 63
Transkripsiyon Alfabesi 64
3
EV RENLERN NSZ
bu ul- 'Arab!, phesiz ki, Islam kltr evresinin yeti tirdii en nde
gelen karizmatik ahsiyetlerden biridir. O, zellikle Anadolu'daki kltr haya-
tn, Tasavvuf cereyanlarnu yzy llardan beri kuvvetle etkilemi bulunmak-
tadr. Gnmzde ise O'nun etkisinin -t pk byk mutasavv f ve air Mev-
lana Celleddin Rmi. gibi- Islam aleminin d na tamakta olduunu gr-
yoruz. Bu kitab edition critique olarak yay nlayan Dr. Salhuddin el-Mu-
neccid'in belirttii aratrmaclar dnda Toshihiko Izutsu ile Nihad Kek-
lik'i de zikredebilir; hatt, Peter L. Berger ve Thomas Luckmann gibi de erli
bilgi ve din sosyologlarmn da baz eserlerinde bu byk Islam mutasavv f
ve filozofunun kendilerine etkisini dile getirdiklerini syleyebiliriz.
Elinizdeki bu kk eser, bu ul- (Arabi hakk nda geliigzel yazlm bir
menkabe kitab deildir. Okuyucu burada, daha ok Ibu ul-cArabi etraf nda
insanlar aras birtakm iliikleri, ekimeleri, O'nun retisine kar biribirin-
den farkl davranlar bulacaktr. Eser, bu byk ahsiyetle ilgili bir kaynak
kitap olmak durumu yan nda, yurdumuzda Ibn ul-cArabi etraf nda gelitiri-
lecek olan ilmi aratrmalara da bir katks olaca dncesiyle dilimize
evrilmitir Dolaysiyle, yaynlanmasn salayan Fakltemiz Dekan sayn
Prof. Dr. Ne 'et a atay ile Yay n Komisyonu'nun sayn yelerine; titiz-
likle baslmasma emek veren Ankara niversitesi Bas mevi'nin sayn grev-
lilerine iten te ekkrlerimizi sunmakla k van duymaktayz.
5
METN YAYINLAYANIN NSZ
Feylesof mutasavvf bn. ul- 'Arab', aslnda Endlslii olup, bir bakma
aml da saylr. O, sl dm Ta avvuf Felsefesi ahsiyetlerinin en byk-
lerindendi. Ona, Tasavvufun felsefesini yapmada yard mc olan yksek bir
akl, parlak bir anlay , yarat c bir hayl, co kun bir duygu, derin bir ilim,
geni bir ufuk, hkm karma, kar latrma ve delil gsterme bakmndan
byk bir kudret verilmi ti Bylece O, ahsiyetinin derin izlerini ta yan
zel bir meslek kurmu , eitli mensublar bulunan bir okul meydana getirmi ,
kendisinden nce veya sonra gelen filozof mutasavv flarn ounun gcnn
stnde yzlerce eser yazm tr. lmi, O'nu vandet-i vcdd'a gtrm ,
bu gr Kur'dn, ladls ve I/m-i Ke/r m'dan, Yeni Eflatunculuk,
Stoactl k ve benzerleri gibi e itli felsefi kaynaklardan, kendisinden nceki
mutasavvflarm, Z dhiriye ve B t niye gibi bz slm frkalarn n gr -
lerinden ald ilhamlarla felsefi bir reti (mezheb) olarak ortaya koymu ;
ve buna kendine zg damgasn vurmutur.
am'da kendi retisine gre yazd Fu d u'l- -Iikem adl eseri ile teki
eserlerinde, gr lerini Tasavvufi bir dille a klamtr. Onun bu kendine zg
dilinde birok remzler, benzetmeler, i ret ve mecazlar vard r. Kendisine gelen
ilhamlar, olduu gibi, bzan da kapal bir ekilde yazm tr. Dolaysyle,
eserlerini okuyanlarn, nce O'nun dilindeki terimleri (I t l ci l) bilmesi,
Ta avv uf'dan ve tasavvufi mnalardan zevk duymas gerekir. Bu bilgi ve
zevk, aslnda herhangi bir mutasavv f anlamak iin de artt r. Bu durumu
bilen bni 'Arab', Tasavvufi st lahlar hakknda ayrca bir risle yazm -
tr; nitekim O, stlahi mnalara eserlerinde yer yer i ret etmi tir. nk,
Tasavvuf kitaplarn okuyanlarm o u, Tasavvufun dilini (t ermin oloj
bilmiyor, bu kitaplardaki deyimleri halk aras nda yaygn olan mnalarma gre
yorumluyor ve erl` at'n zhiri ile at ma durumuna dyorlard. Ya da
onlar, riydiet ve miiceihede'de mutasavvflarn tecrbelerini ya amadk-
lar iin, okuduklarmdan z evk almyorlar ve bu yzden mutasavv flar da
kapallk, atdl at, hatt kufr ve z nd kl k ile itham ediyorlard .
7
bn. ul- cArabi'nin durumu da byle oldu. Biroklar , zellikle lmn-
den sonra birtak m fakihler O'na hcumlarda bulunmu lar,O'nu yermi ler
ve zndklkla itham etmi ler, hatt istisns z btn kitaplarnn okunmasn
yasaklamak istemi lerdir. nk onlar, O'nun eserlerindeki szleri, gnlk
hayatta kullan lan anlamlarma gre yorumluyorlar, Tasavvuf stlhm daki
anlamlarma ba vurmuyorlard. Bylece, z hir'ini alp, bunun tesindeki
brit n'na nem vermiyorlard . Sonra, mutasavv flarn maksatlarn anlamak
iin zaruri olan mcc-thede'ye girimemi ve riyc1iet tecrbesini edinmemi
olduklarndan, tasavvufi z ev Ic'den de yoksun bulunuyorlard . O'nu, tan-
yamadklar ve anlyamadklar iin yeriyorlard . Onlar, sd /ik'i olmadklar
ve bilmedikleri bir ilmin yabanc s idiler.
Ancak, bn ul- (Arabryi birtakm fakihlerin bylesine vermeleri, di er
bilginlerde O'nu savunma gayretini uyand rd. Bu bilginlerin kimileri muta-
savvf, kimileri de Tasavvuf s rlarn ve stlhlarm bilen ya da sz ehline
teslim eden fakihlerdi. Onlar da, bni cArabryi savunmaya ba lamlar, O'nun
o gzel menkabelerini anlatm lar, bilmedii iin dmanlk eden birinci
zmreyi reddetmi lerdir. Nitekim, kii bilmediinin dmandr.
Bylece iki zmre arasmda bir sava balad. Bu sava , o derece iddetli
idi ki, birka yzyl srp gitti. Bu gn bile onun izlerini grmekteyiz. nk
fakihler, donukluklar, dar grlllderi yznden, bu filozofu en az
zndklk ve kfr'le itham etmi ler; O'na ba lananlar ise fakihlerin, bilgisiz,
sapk, ilim ve anlay kaplarn Allah'n kendilerine amad kimseler olduk-
larn ileri srerek, onlara kar kmlardr.
Onu yeren ve tekfir edenler aras nda, el- Vsiti, el- Bedr ibni Cemaca,
ez- Zeyn'l- grki, bni Teymiyye, Ebu ljayyn el- Endelsi, bni Haldun,
ve el- Bilscl v. s. vard r. Bunlar, t ar Usat ehli deildir. Onu destekleyen ve
savunanlar aras nda da el- Kdl. ez- Zemlekni, Firzbdi, el- Kri.' el- Ba -
ddi, mrnn sonlarna doru el- `Iz ibni cAbdisselm, Syti, Sacrni,
ibni Meymfin v.s. bulunmaktad r.
Savan tabii bir sonucu olarak, bn ul- cArabryi savunma ya da yerme
ve reddetme konusunda e itli risleler ve birok kitaplar yaz lmtr.
8
Bu kitap, yazar nn hayat hakknda bize, az da olsa bir k tutmaktad r.
O, FIrzabadFyi "eyhimiz" szyle vas fland ryor ve O'ndan, Dehli'de,
H. 784 ylnda ders dinlemi olduunu zikrediyor'. Firazabadi, lkeleri dola -
m , Anadolu, Hint, Yemen ve am'a gitmi , Zebid'de lmtr. 2 Bu iaret
bize iki hussu; yazarn Hicri sekizinci yzylda ya adn ve Hindistan'a
uram olduunu gstermektedir.
el- Kari', ayn zamanda bu kitab n, "aziz kardeim" diye, eyh <Ahmed
b. el- Reddad es- fl el- Yemeni'ye gnderdi ini sylemektedir. ibnu'r-
Reddad'n hal tercemesini ise, birok yazarlar vermektedir.' bnu'r- Reddad,
rif, alim ve Yemen'de mutasavv flarm ba idi. H. 748 ylnda domu , H.
821 de lm tr4. ibnu'r- Reddad'a "kardeim" - deyii, herikisinin
ayn tabakadan ve ayn yalarda olduklarn gsterir. Fakat, bu kitab O'na
hangi yllarda gnderdiini bilmiyoruz.
Yazar, bn ul- `Arabrnin menkabeleri hakk ndaki bu eserini iki blme
ayrmtr. Birinci blmde bn ul- cArabi'nin hallerini, ya ayn ve hayatn
anlatmtr. kinci blmde ise, alimlerin O'na kar vaziyet allarn incelemi ,
ve onlar ziimre olarak s nflandrmtr: 1. O'nu destekleyenler, 2. O'na
kar susup, vg ya da yergide bulunmayanlar, 3. O'nu yeren ve tekfir eden-
ler. el-Kari', bu nc zmreyi iddetle reddetmeye al m, onlarn yanl
kanaatlarn ortaya koymu , bn ul-ArabFnin kitaplar nn okunmas n
yasaklama konusunda giri tikleri yaygaran n yersizliini gstermitir. kinci
zmrenin, bn ul- `Arabi'yle ilgili olarak susuuna hayret etmi ve bunlar da
knamtr. O, bu zmrenin szlerini, Muhyiddin'i savunmak zere esas
olarak alm , eyh'in lehinde ve aleyhinde sylenenleri k saca anlatmtr.
9
4. Son olarak, Yemende el-Firikabadi ile br, ul-tlayyat aras ndaki, Mulyid-
din ibn ul- cArabi'den tr ortaya kan tartmalar anlatmaktadr.
Nitekim, bu tart malara baz kaynaklarda da i aret edilmektedir.
Biz, burada, bn ul- <Arabi konusunda sz uzatmak istemiyoruz. Zira,
O'nun hayat, felsefe ve mesle i byle bir nszn dar erevesine s maz.
Onun iin, aratrmak isteyen okuyuculara a adaki nemli kaynaklar gs-
termekle yetindik.
10
3. ez- Zehebi, al- Multaar ul- Muktdcu ileyhi min Tdriki Ba ddd
li ibn id- Dubey i, c.I, s. 102, Badd
4. e - Safedl ( H. 764), el- Vdfi bi'l- Vefeydt, yazma
5. bn akir ( H. 764), Feviit ul- Vefeydt, c. II, s. 301, Blk
6. el- Yifici ( H. 768), Mir'Ct ul- Ciniin, Kahire
7. bn Ke ir ( H. 774), el- Biddye ve'n- Nihdye, Kahire
8. bn Hacer ( H. 852), Lisdn ul- Mizn, c. V, s. 311-315, klay-
darbd
9. el- Ilazreci ( H. 812), el- cAsced ul- Mesbk, yazma
10. bn Tagriberdi ( H. 874), en- NucC m uz- Zdhira, e. VI, s. 329,
Kahire
1]. e - Sacrni ( H. 973), et- Tabakdt u'l- KubrC, c.I, s. 163, Khire
12. e- Sacrni, el- Yavdkit ve'l- Cevahir, e. VI, s. 14, Khire
13. el- Munvi ( H. 1031), el- Kevdkib ud- Durriyye fi Terdeimi's-
Sddet i - Cfiyye, yazma
14. el- Munvl, Tabakta ul- Evliyd', yazma
15. bnu'l- (I ngtd ( H. 1089), elerCt uz- Zeheb, c.V, s. 190-202, K-
hire
16. el- Makkari ( H. 1134), Nefk ut- T yb, Muhyiddin yaym
17. el- Makkari, Ezhdr ur- Riyd4, yazma
18. el- Ijonsri (Hicri XII. yzy l), Ravdtt ul- Cenndt, s. 632-637, Iran
19. Cemil beg el- (Anl ( 1927), `Ukild ul- Cevher, s. 13-39, Beyrt,
1326
20. TM cabdu'l- Baki Srr, bnu Khire, 1955
4. et- Talfayy ul- Fsi ( H. 832), Talzr un- Nebih ve'l- abl, min el-
iftinCn bi ibni cArabi, yazma
11
6. el- Bil ci ( I1. 885), Tenbih ul- abi ild Tekfiri ibni `Arabi,
hire
7. es- Suyiiti ( H. 911),Tenbih ul- abi bi Tebrieti ibni `Arabi, yazma
8. bni Meymiin ( H. 917), Tenbih ul- abi fi Tenzihi ibni `Arabi,
yazma
9. bni Meymrn, Tenzih us- tddik <an ftt iz- Zindlic, yazma
10. el- Halebi ( H. 956), Tesfih ul- abi fi Tenzihi ibni `Arabi, yazma
11. e - acini ( H. 973), el- Kavl ul- Mubin frr- Reddi can Muhyiddin
12. el- KATI' ( H. 1014), Ferr ul- <Avn min mdde<1 imni Fir <avn,
yazma
13. en- Nildusi ( H. 1143), er- Redd ul- Metin ralC muntalai '-
eyh Muhyiddin, yazma
14. en- Nnlusi, erhu Cevc-thir in- Nuss fi halli kelimcit il- Fu , R-
hire, 1323
V Bat Kaynaklar
12
6. Asin Palacois, El Islam cristianizado, Estudi del Sufismo a traters
de las obras de Abenarabi de Murcia, Madrid 1931. Bu eseri, Parde
Barea, "L'Islam christianise caract&es de la spiritualiM d'Ibn Arabi"
ad ile Franszcaya evirmi tir.
7. Asin Palacois, De la Mystique D' Abenarabi, les . tats, les demeures
et les charismes, Toulouse 1931
8. Mehmed Ali Ayni, La Quintessence de la Philosophie de Ibni Arabi,
Paris 1925 (Geuthner)
9. A. E. Affifi, The Mystical Philosophy of Mukyid Din Ibnul- cArabi,
Cambridge University Press, 1938
10. A. Q. Husaini, Ibn al Arabi, the great Muslim mystic and thinker,
La hore (Ashraf)
11. H. Corbin, L'imagination cre'atrice dans le Soufisme d'Ibn Arabi,
Paris 1958 (Flammarion)
12. Brockelmann, GAL, S I, p. 791
13
YAZMANIN TAVS F
erdemli ve yeti tirici, hakikat ehlinin k lavuzu, ibadet ve zhd sahiplerinin ras,
rif ve muhakk k eyhlerin eyhi, slihlerin gzbebei, bidyet i aretlerinin
anahtar, hidyet s rrna sahip gnllerin eyhi, glkleri aan, mkil mna
rumuzlarn zen mr id eyh, ebu'l- 1.1asen cAll b. briihim b. (Abdullh b.
brhim b. Ysuf el- Ba dadi yazm tr. Allah merkadini nurlandrsn,
rahmet ve fthat nt ondan ayrmasn, amin".
5. Bu cmlede, Kitabn adnda yer alan melisin kelimesi, men jkib ile eanlamldr
Nitekim yazarn kendisi, eserin ilk sayfas nda, onun adn belirtirken meniiidb kelimesini
kullanmtr. Kitabn sonundaki bu ifde ise, yazarn kendi ifiidesi olmayp, ya kird-
lerinden birine ya da mstensihe aid olmak gerekir (ev.).
14
NCELEME METODUMUZ
Bu eseri, belli kurallar mza gre inceledik. Yalm z, burada iki noktaya
iaret etmemiz gerekiyor.
15
ED - DURR US - SEMIN FI MEN:=i1B IS - EYI) MUHYDDIN
(eyh Mulyiddin'in Gzel Menkabeleri Hakk nda Deerli nci)
RAUMAS RAWM ALL.,IH' n ADIYLA
O'NA GVENIR, O'NDAN YARDIM DILERIZ.
mdi, eyh Muhyiddin'in menkabeleri hakk nda paha biilmez inci "Ed-
Durr u- emin fi Menthib i- eyh Mulyiddin" adm verdiim bu risleyi,
aziz karde imiz byk eyh, (ihab ul- Hakk ve'd- Din) Ahmed b. er- Reddad
e - Safi el- Yemeni'ye gnderdim. O'nun faziletinin eserleri dim olsun,
parlak sabahlar ayd nlk. ' sresince ilminin sancaklar dalgalans n. Bu eserde,
eyh hallerini, szlerini k saca, fazla uzatmaks zn anlattm.
Nitekim, O'nun ilgi ekici ya ay ve esiz adab ve Allah'n O'na ltfetti i
nimetleri, O'na ktlk kap larn kapay ; kendi eserlerinde, zellikle el-
Futhtu'l- Mekkiyye'sinde anlat lmtr.
mdi, yardm istenecek Allahtr. Irfan da O'ndan dilenir.
Bu risleyi iki blme ay rmak gerekmektedir. Birinci blm O'nun
halleri, ikinci blm de szleri hakkndadr.
19
BIRINCI BLM-
bn ul-cArabi'nin Halleri
Bu konuda, O'nun de erli arkada lar ve ileri gelen dostlar ndan pekou
nemle durmu tur. Ben de, acz ve kusurlar m itiraf ederek, bunlardan bir-
ksmm zikrediyorum.
Bilesin. ki , - Allah seni ba arl klmakla desteklesin ve sana gere i
gstersin- tarih bilginleri O'nu, eyh, imam, insanlar n klavuzu, hkmlerin
dayana , yaygn k, ku atc deniz, ilahi vergilerin ve insanlar n shibi,
iki yolun mftisi, iki frkann hcceti, ariflerin sultan, hakikat ehlinin bur-
hani, din ve mmetin canland rcs (Mutyi'l- Milleti ve'd-Din) Eld `Abdilldh
Muhammed' b. CAli b. Muhammed b. Ahmed b. cAll el- ljdtimi et- Tcil el-
EndelusI diye anarlar. O, ksaca, bn ul- cArabl diye tannr.
Allah bize, O'nun, bizi dnya ve ahrette hal ve kal yceliine ulatra-
cak parlak ve temiz s rlarnn bereketlerini ak tsn.
O, ne uzun, ne de ksa boylu idi. Yumu ak tenliydi. Karn , ne ikin, ne de
ekikdi. Benzi beyaz olup, sar na, altn krmzsna alard . Salar olduka
uzun ve dalgalyd. Aydnlk yzl, iri gzl idi. Gzlerinden ya eksik olmazd.
Srt ve uyluklar etli deildi. Berrak ve kal nca sesli idi; yksek sesle konu -
mazd. Uzun parmakl ellerinin ayalar geniti. Az konuur, gerekmedike
glmezdi. Melankolik (Sevda!) ve hrn (S afravi) mizalyd. Gzlerinde
yorgunluk hissedilirdi. Yry , ne abuk, ne de yava d. Firaset
bilginleri, bu emailin, en gzel ve en uygun emil olduunda birlemilerdir.
Bu emile, ancak Hz. Peygamber ve eylj Muhyiddin'in sahip oldu u bilin-
mektedir.
Doum yeri, Endls ehirlerinden Mrsiye 2 'dir. 17 Ramazan H. 560
yl Pazartesi gecesi do mutur. Orada bym , sonra, 568 ylnda, Endls'-
n bakenti olan ibiliye3'ye gitmi tir. Burada 598 ylna dek oturmu tur.
1. Metinde: Muhammed b. Muhammed b. (Ali
2. Bk. Ebii 'Abdilliih Muhammed b. Muhammed el- klimyerl (l. 11. 900), er- Ravi ul-
s. 184. Ispanyolcas Murcia'dr.
3. Bk. ayn eser, s. 18. spanyolca, Sevilla.
20
Sonra, Dou lkelerine gitmi ve hepsini gezip dola mtr. Haccetmi , Mekke-i
Mkerreme'de birok y l mcavir olarak kalm tr. ileride sz konusu olaca
zere, orada, el- Furhrit ul- Mekkiyye v.b. gibi eserlerini yazmtr.
Kendisi, memleketinin yksek tabakasma mensup; o gnn emir ve vezir
ocuklar arasnda idi. Babas, biliye'de Endls Sultannun veziri idi. Bir-
gn, babas nn arkadalarndan bir emir, O'nu, dier emirlerin o ullaryla
birlikte davet etmiti. eyh Muhyiddin ve dier genler toplanm lar, yemek
yemiler, ve kendilerine iki sunulmu tu. Sra eyh Muhyiddin'e gelince, kade-
hi eline ald, imee niyetlendi. Tam bu s rada bir ses O'na, "ey Muhammed,
Sen bunun iin mi yarat ldrd" dedi. Bunun zerine O, kadehi yere att
ve akn bir halde d ar kt. Evlerinin nne geldiinde, kapda vezirin
koyun obann grd. Adam n st ba her gnk gibi toz toprak iindeydi.
obanla birlikte ehrin dna kt . Onun elbiselerini alp kendisi giydi, kendi
elbiselerini de ona verdi. Bir sre, yaln z bana Mezarla varncaya dek gitti.
Buras, bir rmak kysndayd. Orada kalmak istedi. Mezarl n orta yerinde,
yklm, topraklara karm ve kk bir ma ara eklini alm bir kabir
buldu. ierisine girip, z ikrullah ile me gul olmaa balad. Oradan ancak
namaz vakitleri kyordu.
eyh Muhyiddin - Ta nr O'ndan raz olsun-, yle demitir: Mezarlkta
drt gn kald m, sonra, oradan btn bu ilimlerle birlikte ktm.
4. Metinde j,j1 yazl oldu u halde, yaynlayan, y}ji okunmasuu uygun bulmutur.
21
mayan kimse kalmamtr. ar ve dkkanlar, O'nun taziyesi iin, gn
kapal kalmtr am'n alihiyye semtinde, Kasyon da nn eteindeki
Mutlyiddin b. ez- Zeki mezarlna defnedildi ve kendisi iin bir trbe yap ld.
Oras , her a da byklerin ziyaret ettikleri ve ziy aretilere trl s rlarn
ald, gzel kokularn yayld, hacet sahiplerinin her vakit dualann n
kabul olunduu bir yer, bir ziyaretgaht r.
Allah kendisinden raz olsun, O, byk bir eyh, de eri yce, gnl geni ,
er`i ilimlere vakf, hakikat bilgilerinin s rlarmda ve akllarn hayrete d -
t dier ilimlerde derin meleke sahibi idi. Zaman nn tek adam , akranlan-
nm en grkemlisi, arkada larnn en stn, idi. Kendi gnnde ve a nda
O'na denk bir ki i grlmemitir. Ya ad yllarda, baka alarda bulun-
mayan byk bilginler, byk fakihler, byk eyhler vard ama, hepsi de
O'nun ilmini ve stnln kabul etmilerdi. Biz, ann bilgin ve fakih-
lerinden hibirinin O'na itiraz etti ini bilmiyoruz; aksine,en uzak lkelerden
bile, O'na gelirlerdi. O, akli ve nakli ilimlerin hepsinde imam ve ilim ehlinin,
bata geleni (mukted) idi. Kadlar ve emirler O'nun hizmetinde olup,
Tasavvuf ve sllIk ehli O'nun yolunda giderlerdi.
Hazreti eyhe kar tutumlar bakmndan, insanlar, zmreye ayr l-
mtr.
22
BIRINCI ZMRE
5. Muhammed b. <umer b. Iluseyn er- HAA. ( H. 606). Ilm-i Kelam, Mantk ve Tefsire
dair birok eserleri vard r. Mehur et- Tefsir ul- Kebtr'in yazardr. Ibn SinWnn Manta
ait eserlerini de erhetnitir. 13k. bn Tagriberdi, en- Nucfnn uz- Zrthira, c. VI, s. 197.
23
budur. Bu mektup O'nu son derece etkilemi , O'nun iin btn feyz ve bere-
ketin kayna olmutur. Hatta, Rzi, onun etkisiyle yle sylemitir:
6. fi(1 mezhebinde ictihad mertebesine ula m aml bir bilgindir. Drt bir yandan gelen
rencileri okutmu, birok imamlar yeti tirmitir. ok sayda eseri vardr. Eski Msr'da
kadlk yapmtr. H. 660 ylnda lmtr. Bk. en- Ncrn uz- Zcildra, e. VII, s. 208.
7. Bu kelimenin tretili i ve anlamlar iin bk. (Eb Man r Mevhb b. Ahmed) el- Cevllkl,
el- Mu<arrab, s. 166. Yazarn buradaki aklamas el- Cevlikrnin ad geen eserinde yoktur.
Ayrca bk. ifd ul- alil.
24
O ztn szne dnelim: "Zendin (..))) yni gsteri dini if-
8. Eski ranhlara gre Yezdan ,: j 6 .), iyilik tanr s, Ehrimen ise eytandr.
9. Bk. es- afedi, el- Vcifl bi'l- Vefeyt t (yazma, III. Ahmed Ktphanesi, varak 83 b)'da,
( zzuddin b. (Abdisselm'n, ems ud- Din ez- Zehebi ve bn Teymiyye el- Darrnrden
naklederek, " bn ul- <Arab' kt bir eyhdir, yalanc dr, lenin ezdi olduuna kildir,
ziny haram saymamaktad r" dedi ini zikretmitir. bn Teymiyye'nin bn ul- (Arabi'ye
kar tutumu bilinmektedir. ezert t uz- Zeheb (e. V, s. 193)'de el- Munvi'den, ( zzuddin'in
nceleri bn ul- (Arabi'yi yerdi i, daha sonra O'nu v e/ i'lik ve k,utblukla vas flandrd
nakledilmitir.
25
Anlalyor ki, eyh (Izz ud-Din b. `Abd is- Selam, fakiblerin, ilimlerinin
erevesine girmeyen bir eyi yermekte mzur olduklar n kabul etmi , eyh
MuhyiddIn'in gerek halini, onun an ve de erinin yceli ini anlayacak durum-
da olan hizmetisine a klamtr.
eybulislam ihab ud-Din `Umer b. Muhammed es-Suhreverdi, Allah
O'ndan raz olsun, eyh Muhyiddin ile Mekke-i Mkerreme'de bulu up ko-
numutur. Birbirlerinden ayr ldktan sonra, ihabuddIn 'e, " eyh Muhyiddin'i
nasl buldun" diye sormu lar. "O, sahili olmayan bir denizdir," cevab n
vermi ; eyh Muhyiddin'e de eyh ihabuddin'i nasl bulduunu sorduklarm-
da, "O, salih bir kuldur," demi tir.
10. Arif, sfi ve mr id'dir. (Abdulkdir el- Cili (Gfini) ile arkada lk etmitir. Tasavvufta
byk bir mevk vard r. Birka sfi ribatnda eyhlik etmitir. Halife en-N r, kendisini,
H. 597 ylnda am'a, el- melik ul- (Sdil'e ve H. 614 de ljrezm h'a eli olarak gndermitir.
Birok mehur eserleri vardr. H. 632 de lm tr. Bk. en- Nuefm uz- Zahira, c. VI, s. 165,
166, 219, 284
Il . Sa(d ud- Din Muhammed b. el- Meyyed (b. (Abdillh b (Ali b. Ilammye) el- Hamevi
( H. 652). Zhid ve bid byk sfilerden olup, m ciihede ve riyiiz a ela me hurdur.
Bir sre am'da oturmu , sonra Horsn'a dnmtiir. Tatarlardan birok insan O'nun
vastasyla mslman olmutur. Bk. en- Nueizm uz- Zhira, c. VII, s. 31.
12. ems ud- Din Ahmed b. Halil el- Hyi, Azerbaycan ehirlerinin birinden (Hy) olup, byk
bir bilgindir. am'da bakadlk yapmtr. Bk. bizim yaynladmz: Kud ltu Dima lc,
s. 65.
13. Medile sresi, 12.
14. Bu zat, am'da Maliki mezhebine gre ilk ba kadlk eden Zeynuddin ez- Zevvi olsa gerek.
lm H. 681 dir. Bk. Kuclatu Dima lc, s. 243.
26
Tril u Dimaic'm ve daha birok gzel eserlerin yazar el- Hafiz ibni
tAsakir, Muhyiddin'in talebesi ve dergahma devam edenler aras ndayd".
ibn ud- Dubeysi", tarihidir. De erli birok eserleri vard r. O, der ki:
eyh, Muhyiddin ibn ul- (Arab' Ba dad'a geldi, kendisiyle gr tm. O'nu, vas f-
landrldndan ok daha ulu, bilindi inden ok daha yce buldum. Eser-
lerinden faydaland m. Bana, kendisinin, biliye'de el-Hafz ebu Bekr Muham-
med b. Halef el- LahmI'den, Kurtuba'da da el- HaN ebal- Kas m b. Biku-
vaP 9 den Hadis-i Nebevi rendiini syledi.
15. Burada mellif yamlmaktadr. nk, tarih yazar el- Irafiz ibni (Askir, am'da, H. 571
ylnda lmtr. bn ul- (Arab' ise H. 560 da do mu olup, bn (Askir ld zaman
onbir yanda idi. bn ul- (Araba do u lkelerine H. 598 de gelmi tir. Belki, mellif, el-
Kasim ibni (Askir'i kasdetmektedir ki, O, tarih yazar el- Ilfiz ibni (Askir'in o ludur ve
lm yl H. 600 dr. Bu el- Ksim de bn ul- (Arabfnin talebesi de il, hocalar arasndadr.
bn ul- (ArabI, el- I.sim'in kendisine umumi bir icazet verdi ini sylenektedir. Bk. iett-
zetu bn il- (Arabi lil Melik il- Muzaffer.
16. Eb (Abdillh Muhammed b. Mahmd el- Hafz Mabibbuddin ibn un- Neccr ( H.
643). Byk hadis bilginlerindendir. Tftri-ku Bagdld'n yazardr. ez- Zehebi, el- (lber'de
O'nu, i k a ve itkan sahibi olarak vasflandnr. Birok eseri vard r. Bk. ibn ul- (Imd,
ezert uz- Zeheb, c. V, s. 226.
17. Eb (Abdillh b. (Abd il- Vlid ed- Dry el- Makdisi ( H. 643) am'daki byk
Hanbeli bilgin ve muhaddislerindenclir. Bk. ezerftt uz- Zeheb, c. V, s. 224; en- Nucfun uz-
Zfthira, c. VI, s. 354.
18. Muhammed b. Sa(id ed- Dbey i ( H. 637). V t'n nahiyelerinden biri olan Dbey-
'dandr. Tarihi ve muhaddistir. el- Hatib'in Tfrll u Baelftt'na es- Sem(ni' nn zeyl ola-
rak yazd tarihe bir zeyl yazm tr Bk. el- Vfi Vefeyftt, c. III, s. 102, Dedering
basm, am 1953.
19. Metinde: Biskuvl
20. Eb Yahya Zekeriyy b. Muhammed b. Mahmd el- Enesi ( H. 682). Enes ibni
Mlik'in soyundandr. Kazvinlidir. Tarihi, co rafyac ve kad idi.
21. Bu eseri Alman mste rik Wstenfeld 1848 ylnda bir cilt halinde bastrmtr.
27
ciltlik eserinde, biliyye'yi anlat rken yle demektedir: "Endlste byk
bir ehirdir. Endls illeri aras nda her trl stnl , gzel havas , tatli
suyu, verimli topra ve her eitten meyvesinin bolluu, deniz ve kara av-
cd ile temyz eder 2ib. eyh, imam, alim, fazl, mrid, riflerin sultan,
Hak'kn ve dinin canlandrcs olan Muhyiddin ebu cAbdillah Muhammed
b. 'Ali b. Muhammed b. Ahmed b. cAli el- 11atimI et- Tal el- Endelusi bu
ehirdendir. O'nu am'da H. 630 ylnda grdm. eyh, bilgin, arif, ericat
-...>
ve Halsi a t ilimlerinde mtebahhirdir; a nn muleted (tS ) sdr.
Ululukta esizdir. ok de erli eserleri vard r. Birgn bana, yle bir hatra
anlatnnlard : " biliyye ehrinin bir soka nda gelip geenlerin zerine abanan,
bir hurma aac vard ; halk, onun kesilmesini sz konusu etti, hatt ertesi
gn, kesilmesine karar verdi." eyh Muhyiddin, yle devam etmiti: "O gece
Peygamber aleyhisselm dmde grdm. Hurma a acmn yannda ayakta
duruyorlard . Aa, O'na ikayetle, yle sylemekteydi: Y Resalallah,
gelip gemelerini engelledi im iin beni kesmek istiyorlar. Bunun zerine,
Peygamber efendimiz mbarek elleriyle o a ac svazladlar; o da do ruluverdi.
Uyannca, doruca hurma a acnn bulunduu yere gittim. Baktm ki, dil-
mde grdm gibi dorulmu. Durumu halka anlatt m, arp kaldlar
ve uur sayarak a ac bir ziya retgh eylediler".
ada olup kendisini her trl stnlkle vas flandran, btn ilimlerde
sz sahibi olduunu anlatan bu bilginler gibi daha niceleri vard r ki, burada
onlardan sz etmedik. Hepsini de ansayd k, kitabn bu blm ok uzard ve
benimsediimiz derli toplu anlatmadan uzakla m olurduk. Fakat, tafsilta
girimeksizin, ksaca, O'nun stnl n ortaya koyan, a k delillerle kandrc
bir anlatma yolunu tuttuk.
21 b. Matbu nshada, buradan sonra: " biliyye ehrinin bir soka nda..." szne gelinceye
kadar yle bir metin uymazl vardr: "Muhyiddin lakab ile anlan faziletli eyh Muham-
med ibn ul- (Aral:l bu ehirdendir. Kendilerini H. 630 ylnda am'da grdm. Filmi, edib,
hakim, ir, rif bir eyh idi. Kendisine bir h al gelirmi ki, o hlde iken, sayfalarca ok ilgi
ekici eyler yazdm iittim. Gene, Ijava u Feviitil il - Kur'an (Srelerin ba -
langlar) hakknda da bir kitab yazd m duydum. O'nun ilgi ekici hikyelerinden biri,
biliyye ehrinin..." $k. 4 r ul - Bild, Wstenfeld basks, s. 334.
28
yukarda gnderildii belirtilen eyleri, ancak eyh Mukyiddin de,P aUI L9,:3) ri
datmas isteinde birle tiler. O, bunlar dattktan sonra yle syledi:
"Ic nii 't bozmak korkusu olmasayd , bu iten kamrdm" Bir dostu, "efen-
dim, niin?" dediinde, yle buyurdu: "Bu i te Allah'n rzas gzetilmemi ,
tersine, bununla n,mek istenilmi tir". "Aklar msnz ?" dediler. u
cevab verdi: "Ma rib sultan, baka meliklere kar benimle iftihr etmek
istedi, nk bu mal benden ba kasnn datmyacan ; biliyordu. Dolay -
siyle, bunun ard nda, Allah'n rzs ndan ok, vnmek dile i vardr." Bu
szler, Endls sultan na eritiinde, alam ve " eyh do ru sylemi .
Gerekten yle d nmtm" demitir.
29
IKINCI ZMRE
22. (Ali b. el- Hasen el- Flazreei ( H. 812). Yemenli bir tarihi ve neseb bilginidir. el-
(Asced ul- Mesbk adl eseri, hala yazma olarak beklemektedir. Bk. Brockelmann, Supp-
lement, e. II, s. 238.
23. Eb'l- Fid ism(il b. (Umer b. Kes!" el- Busravi ed- Dimaski. ( II. 774). Byk
fakih, muhaddis ve tarihidir. bn Teymiyye ile yakn alakas vardr. Bk. ezerCt uz-
Zeheb, c. VI, s. 232.
30
anlatr24 : "O, eyh, imam, Muhyiddin Ebn `Abdillh Muhammed b. cAli b. Ah-
med el-Htimi et- TAI el- Endelusi olup ibn ul- `Arabi denmekle bilinir. Byk
bir eyh, de eri ve 13.1 yce, erci, ilimlerde rush sahibi, hakikat s rlarma
vakf idi. Btn ilimlerde parmakla gsterilirdi. Riyzt, mchede ve birok
seyahatlerde bulunmu tur. evresinde kendisine ba l olanlar, topluluklar
vard. Onun heybeti gnllerde yer etmi ti. Birok memleket dola t, Mekke-i
Mkerreme'de oturdu ve orada pek ok eser yazd ki, en by , el-Fut-
ht ul- Mekkiyye olup yirmi cilde yakndr. Onda, akln kavryabilece i ve
kavryamyaca, kabul edilen ve edilmeyen, yayg n anlay a uyan ve uymayan
birok eyler vardr. Sonra, am'a geldi, burada da birok eserler yazd .
Bunlarn nemlisi, Fu ul- Ijikem adl kitabdr. Bunda da, kabul ya da
reddedilmi olan grleri vardr. Bundan ba ka, eserleri aras nda, gerekten
gzel ve Tasavvuf ehli uslne gre yaz lm bir iir divan vardr. am'da,
638 Hicret y l Rebilhir aynn yirmi ikinci gecesi veft etti. Kasyon da
eteinde, am'n Slihiye semtindeki el-Kdi Muhyiddin b. ez- Zeki mezar-
lna gmld. O gn unutulmaz bir gn olup, gzel bir cenze treni yap l-
mtr.
31
naklederek, Muhyiddlifin hal tercemesini yle anlatmaktad r26 : "O, eyh,
imam, zhid, veli, hakikatler ve ilimler denizi, yaray l ilimler ve kutlu eser-
ler sahibi, eb 'Abdillah Muhammed b. 'Ali b. Muhammed b. Ahmed b. `Ali
el- HatimI et- Tal el- Endelusi olup, lakab Muhyiddin (dinin canland r-
cs) dir. bn ul- <A rabi denmekle tannr. limlerde yle bir da idi ki, etek-
leri muhkem ve doru u almaz. E sizdi mesleinde. anda benzeri yoktu.
Hac dnnde, Anadolu'ya gelmi , zamannn kutbu, ledn, ilimlerinin
ve ilahi srlarn sahibi eyh adruddin Muhammed b. shak el- KnevPnin
anas ile evlenmitir. adruddin O'nun elinde yeti mi olup, en yakn ve
mridlerinden idi. eyh Muhyiddin, nemli bir meseleden dolay itham
edilmitir Ben, eyh, Muhyiddln'in asla yalan syleyece ini sanmyorum."
eyh (Abdullah el- YafiT ain, el- Hafi? emsuddin ez- Zehebi'den nak-
lettii sz burada sona ermektedir.
26. Bk. el- Yafi(I, Mir'it ul- Cinn, c. IV, s. 100.Buradaki metin, Yafi(I'ye ait tarihin matbu
nshasndan ok farkldr. Matbu nshadaki metin yledir: "Birok eserleri bulunan, am'n
konuu slfi ibn ul- (Arab' efra Bekr Muhammed b. (Ali et- Ta] el- ljatimI el- Mrsi, ad ge-
en ehirde vefat etti ". te bu, e - Zehebrnin verdii hal tercemesidir. Sonra Zehebi,
yle ilave eder. "Vandet-i Vcrl'a lsail olanlar n rehberidir. H. 560 ylnda domutur.
bn Bikuval ve ba kalarndan rivayetlerde bulunmu tur. Bir ok memleketler gezdikten
sonra, Anadolu'da bir sre kalmtr". Gene Zehebi, "nemli bir meseleden tr itham
edildi" demektedir. Bence O'nun verdi i bu hal tercemesi ve szleri, fakihlerden o unun
eyh' yerdiklerini gstermektedir. Buna kar lk lfiler ve fakihlerin bir ksm O'nu son
derece tzimle mler, yksek makamlarla vas flandrmlardr, birok kermetlerini
anlatmlardr ki, burada, bunlar n hepsini belirtmek sz uzatr. eyhin ok gzel iirleri,
birok kermetleri ve e siz anlatlar vardr. Kendisini yerenlerin en ok zerinde durduk-
lar Futi ul- Hikem adl kitabdr. O rendiime gre, byk bilgin mam ibn uz- Zemle-
kanI bu eseri erhetmi, onda, sylenmesi caiz grlmeyen ve sak ncah saylan eylerin
bulunmadn gstermitir. Bana, zevk- selim ve anlay sahibi birtak m bilginler, " bn
ul- (Arabrnin mezk'r szlerinin herkesin anl yamyaca bir te'vili vard r" dediler. Riv-
yete gre, eyh Muhyiddin, mam ihabuddin es- Suhreverdi ile bulu mu, biribirlerinin
yzne bakt ktan sonra, konu madan ayrlmmlardr. eyh'e, ihabuddin hakknda
sorulduu zaman, "bandan ayana dek siinnetle dolu" demi ; ilabuddia'e de sorduklarm-
da, "O, hakikatler denizidir" demitir. Bana gelince, baz kitaplarmda, eyh'in dncesi
zerinde anla mazl a denlerin kimler olduklarn anlattm. O'nun hakkndaki kendi
grm ise, susmak ve iini Allah'a brakmakur."
32
kitab ortaya koymak yolunda Resli/u/lah'n isteklerini temiz bir maksat, ihlas
ve himmetle gerekle tirdim. Allah'dan diledim ki, beni bu i te ve btn hal-
lerimde, kendilerine eytanm sz geiremedi i kullarndan. eylesin. Gene beni,
kalbime ruhi bir nefes, kutsi bir ilham ile btn parmaklar mn yazd,
dilimin syledii ve haylimin kavrad eylerde, koruyucu deste iyle seil-
mi lerden Usul. yle ki, bu eser, bir tercman olsun da, kendi ba na
hkm ifade etmesin. Bylece, onu okuyan ehlullah ve gnl erl ttb ,
onun, takdis makam ndan olup, aldatmann nefsi arzular ndan arnm
olduunu grsn. Niyazmn HaVka eri ip kabul buyuruldu unu umar m.
Sylediklerim, ancak bana verilenler. Bu satrlarda yaz l bulunan ancak
bana indirilendir. Ne bir resl, ne de bir ne b ryim; ancak bir y :Iri 'im
ben. Ahiretim iin ekip bimekteyim." 27 eyh'in -Allah kendisinden raz olsun-
sz, sona erdi.
Zhir ehlinin o unluu, rya yerilemiyece i ve kabul edilmesi gerekti i
eyh'i ryas ndan tr yermek imkan n bulamay nca, gr ne dil
uzatmlardr. te, cAbdullah el- Yaficrnin emsuddin ez- Zehebi'den
rivyet etti i szdeki nemli mesele budur.
33
ak bir ekilde erhederek ona inand rc bir yn verdi ini rendim. Baz
salih bilginler bana, eyh Mulyiddin'in szlerinin, herkesin anl yamyaca
bir te'vili oldu unu ifade ettiler.
Bence, Sbt ibn il- Cevzi, "ism-i aczam' bilirdi" sznde, insafh davran-
mamtr. nk O'nun kendisi ism-i aczamd . nsan kemle erince
ism-i acc m olur. sm-i aczam'dan maksat, icabet sr`ati' dir. Vak-
tin kutbu eyh adruddin el- Knevi, eyh Mulyiddin'in yle sylediini,
Nu ul- Fu upi,,z; adl kitabnda anlat r : "Ryamda
Bence, gene, S bt ibn il- Cevzi, kimyay bilir derken de, insafl de ildir.
nk O, kimyann kendisi idi. Bu fennin erbab na gre, kimyann, hakikata,
unsurlar deitirerek, iksir ile kursunu gm e, bakr altna evirmektir.
O -Allah kendisinden raz olsun-, zaman nn iksiri, a nn kimyas idi. O'nun
ir ad ile nice kiiler, hayvanlk aalndan insanhk yceliine ulamtr.
Bu satrlar yazann, yle birka msra" var:
34
NC ZMRE
35
Byk sUfilerden biri, ne gzel sylemi : "Bir eyden ciciz isen,
kendi aczini ve kusurunu grmekte t ciz olma."
36
K NC BLM
Szleri ve Eserleri
1. Gorgis (Avvd'n, am ilim Akademisi Dergisi'nde (Mecellet ul- Mecma( el- (Ilmi, e. XXIX,
Dimak 1954, s. 355) yaynlad fihristle bu metni kar latrdk. Dergideki fihrist iin
iaret olarak M harfini, fihristin Hint yazmas olan nshas iin de H harfini kullandk.
Parantezlerdeki szler de ya M'den, ya da H'den al nmtr.
2. Metinde: bizi
3. M: "ancak, burada zikredece im bu kitaplarn bazs azdr; emanet olarak b raktm kitap-
lar da bunlar aras ndadr"
4. M: "cierlerini paralayc ve gnlm yakc bir gelile", H: "neredeyse beni yakacakt "
37
hareket etti imiz ilahi bir emirdir- halka karmak iin beklediim kitaplar)
Allah'n yardmn dileyerek yazaca m. yle ki:
2Kitab fi'l- Hadis: Bunu da, Ebil 'Isa et- Snen'inden ibtiar
ettim.
3 Yazmakta bulundu um el- Msbal (fi'l- cern( beyne's- stlal ) adl eser.
6Kitiib ul- Cemc ve't- Tefsil fi esrri mecani - 't- tenzil. Bu tefsiri Meryem
sresinc kadar' tamamlad m; ok da gzel oldu. San yorum, bu gne
dein Kur'an-t Kerim'i bu trl tefsir eden olmad . Her yet hak-
kndaki tefsiri, yle makama ay rarak dzenledim: a) Celal maka-
m , b) Cemal makam , e) tidtil makam ki bu, berzand r: Mu-
hammed! kmil lye gre, bu da kemal makam d r. Ayeti,
elal ve heybet makam ndan alp, zerinde (onu, ok gzel bir ifade
ve ince i aretlerle o makama gtrnceye dek) konu uyorum. (Sonra
onu) ceml makam ndan (alp aklyorum;) bu makam, birinci makam n
tam karsndadr. Sonunda, onu, sadece bu makam iin nazil olmu
gibi aklyorum. Sonra, ayn yeti, keml makam ndan alp, nceki
iki tefsire benzemeyen bir slpla anlat yorum. Bu makamda, yetin
byk harfleriyle kk harflerinin s rlarn anlatyorum. Bunlar da,
eer var ise, harekelerdir, l ve diri skn, nisbet, izfet, i aret ve ben-
zerleridir. Bunlar bitirince bir sonraki yete geiyorum. Bu kitapta,
ancak delil getirmek iin pek az iktibas edilen szler hri, ba kalarmdan
alnm hibir sz yoktur.
7Kitab ul- Cezvet il-Mul tebese ve'l-Hatrat il- Multelese
8Kitabu Miftal is- Secade fi Macrifet il- Medhal ila Tarlic l-Irade
5. H ve M: "ibn Hazm el- FrsI". Gorgis 'Avvad, el-F'rsi sznn yerinde olmad m syle-
mektedir. Oysa ki, ibn Hazm iin bu el-nirsi sz, O'nun ranla ilgisi bulunmas bakmndan,
yerinde bir ifdedir.
6. H,M: "Bir gn Musa gen adamma demiti ki..." (Kehf sresi, 60) yetine kadar tamam-
ladm.
38
9 Kitdb ul- M ellest il- Vtrideti fi'l- .lur'cin. Bu eserde, "O, yal da,
gen de deil; ikisi ortas grbz bir inek..." (Bakara, 68) ve "Nama-
znda, ne sesini ok ykselt, ne de iyice km; ikisi aras nda bir yol tut"
( sra, 110) gibi, k belirten yetleri inceledim.
10Kitdb ul- Msebbecdt il- Vdrideti fl<l- Kur'n. Burada, "yedi semiz
inek..." (Yfisuf, 43) 7, "yedi gk" (Mlk, 3) 8, "yedisini dndnzde..."
(Bakara, 196) gibi, iinde yedi sznn getii yetleri inceledim.
11 Kitdb ul- Ecvibeti <ald el- Mesil il- Man riyye. Bu kitabta, Mansur
adndaki bir arkada mn bana sordu u yz kadar sorunun cevab var.
12 KitCl u Mubc-iyecat9 il- Kulb bi Llalrat il- Kurb, Bu kitap, melekler,
resller, nebiler, rifler ve rulinilerin mertebeleri hakk nda bildiim
kadar pek ok meseleleri iine almaktad r.
13Kitrbu MenChic il- irtilscr ild fticickl Ebkr il- Behd (el- Muhadderdti
bi Hayndt il- Lihd). Bu kitab yz blm olarak dzenledim. Her
blmde on makam vard r ki, tamam bin makamdr.
14Kitdb ul- Muhkemi fi'l- Mevc - c4i ve'l- Llikem ve ildbi Raslldh
o
(Allah'n Elisi'nin dbl, t ve hikmetler zerine
salam kitap).
lerimizden ( ) her biri, okumak zere bir defter (ya da iki def-
ter) ald lar. Kitab n ba tarafn da ben ald m ki, yirmi varak kadar-
d. Dostlarmzdan bir toplulukla ehirin dna ktk, yksek bir yere
oturup okumaa baladk. En gzel konulard , onlar. Bitirdikten son-
39
ra onu yere koyduk. Birden bire kayboldu. Bilmiyorum ki, gze
grnmeyen cinler mi, insanlar m uurdu. u ana dek, onunla ilgili
birey bilmiyorum. Kitab n geri kalann ise, artk, geri istemedim.
Alanlardan hibiri de ald n geri getirmedi. te bu kitapla ilgili olarak
byle bir olay geti.
21 Kitb ut- Taklak ft', Beyn 12 s- Sirr ellezi velcara fi Nefsi ebi Bekr -
S dllk" radyallahu canhu.
22 Kitb ul- Plm bi cirti ehl il Phnz.
23Kitb us- Sirc il- Vehhc fl, Serki Keli tm il- ljall dc
. Kaddesallhu rkahum
24 Kitb ul- lfhm fl erit l- Plcim.
25 Kitlb ul- Mntehab ft, Sayir il- Kurab".
26 Kitbu Netic il- Ezkr ve Uadelik l- Ezhr.
27Kitb ul- Mizcin fi fat il- nsn".
te, emnet olarak b raktm kitablar bunlard r. (Bilmiyorum), bunlar
arasnda unuttuklarm var m ? nk, vereli ok zaman oldu; hafza da,
gemi zamanla ilgili eylerle, vakit kaybetmemek iin, fazla u ra amyor."
imdi bu kitaplar, insanlarn elinde mevcut. Ancak, eyh radyallahu
canh'm salnda m yoksa lmnden sonra m ortaya kmtr, bilmiyorum.
Bunlarn bir ksmn grdm, o u da bende var. Bu risleyi eyh rad yallahu
"Uadis konusunda:
28 Kitb ul- Makaccet il- Bey4. Bunu, Mekke'de, fakihlerin usfilne gre"
yazdm. Taharet ve namaz konusunu iki ciltte tamamlad m. nc
cildi elimde; "Cuma" blmne geldim.
29 Kitbu Mift lk is- Secrde. Bu kitapta Buhari, Mslim ve Tirmizrnin
mecmualarndan hadisler derledim.
30 Kitbu Kenz il- Esrr 19 fim ruviye can in-Nebiyy il-Muktr 2 min
el- Elciyeti ve'l- Ezkr.
12. Beyn yerine H ve M'de: e'n
13. ebi Bekr, H ve M'de yoktur.
14. H ve M'de "kaddesallhu riihahu" yok.
15. H ve M: "fl Hakikat il- nsan"
16, H ve M: "min Measir il- (Arab"
17. Bu paragraf, yazar el- Kaza el - Ba ddinindir. (ev )
18. H, M: "fakihlerin uslne gre" endeei i yok.
19. II, "el- Ebrr"
20. Ir, M'de "el- 11Iuttr" yok.
40
31 Kitabu Miskat il- Envar fima ruviye subhiinehu ve tecala min
el- Alber
32 Kitab ul- Erba(in el- Mutehabile.
33Kitab ul- Erbacin et- Tvd/2
34 (Kitdb ul-cAyn) 22. Halk arasnda Hadisle ilgili ba ka bir kitab mz olup
olmadn hatrlamyorum; nk, hafzam pek me gul, gemile
ilgilenemiyorum.
35 Kitab ut- Tedbirett il- ldhiyye fi (I leih) el- Memleket il- nsniyye.
Bunu, filozof Aristoteles'in. skender iin yazd "Sirr ul- Esrar" adl
kitab na benzer ekilde kaleme aldm. (Bu kitap ile bu s rr, karde imiz
Eb Muhammed cAbdillh b. el- Usta el- Mevrrrye verdim.)
36Kitabu Sebebi cI h n- Nefsi 23 lilcismi ve md tukeisi min el- elemi c nde
Firakhi bi'l- Mevt
37 Kiteibu ( nzdl) il- uyiib 'alt meratib il- Kuleb (fl na lend min seccn
ve'- Sicr).
38 Kitdb ul- Isra ile'l- Maheim il- Esra,
39 KitCbu Me ehid il- Esrdr il- Kudsiyye ve Metalic il- Envdr il- ldhiyye.
40 Kitdb ul-
41 Kitdb ul- Menhec is- Sedid ila Tertibi Ahval il- Imam el- Bustaml, Ebi,
Yezid rahyallahu canh 25. Endelsn. Septe shilinde (d mde) yce
Tanr bana Byezid BistamPri, hllerini anlatmam buyurdu. Tan yeri
aarmadan kalkt m, yanmda bulunan iki yaz cya syleyerek yazd rdm.
Gne douncaya dek iki defter yaz lm oldu.
42 Kitabu Uns il- Mnkat tiyn bi Rabb il- ciflemin. Bunu hem kendim hem-
de bakalar iin yazdm.
41
45 Kitb ud- Durret il- Fal ira fi zikri men ntefa 'n bihi fi Tarak tl- A ira.
bni DbeyI, bu kitab n, Endels eyhlerinin haberlerini ihtiva
ettiini syler. eyh Muhyiddin bu kitab , douya gelirken yan na al-
mamtr. am'a geldiinde, aslna mracaat etmeksizin, hat rnda kal-
dna gre ksaltarak yeniden yazm tr. 26
46 Kitb ul- Mebadr ve'l- Cayat fInta Tabtevi caleyhi Huraf ul- Muccemi
man el- 'AcCtibi ve'l-
47 Kitabu Mevaltt 'In- Micant ve Metalict Ehillet il- Esrar ve'l-
ki cz halinde olup, konusunda emsalsiz bir kitapt r.
48 Kitab ul- Inzalat il- VucCdiyye man el- ljazain il- Cadiyye.
49 Kitbu Htlyet il- Ebdal ve ma yazharu minha man el Ma'a (rifi ve'l-
Ahval). Bu kitab, Taif'de fll meyye 27 sokanda, Abdullah ibn Abbas'
ziyaret ettiim srada bir saat ierisinde yazd m; onda, alk ( )
26. Bu paragraftaki ifde, bu eserin yazar el- Kr!' el- Ba drdi'ye aittir.
27. Ti ve M: "ebl Umeyye"
28. M: "byk sr ve hikmetleri"
29. M'de u fazlalk var: "Allah bilir ya, byle bir kitap yaz lmam ve yazlmyacaktr sanrm;
nk, onda ok de iik bir yol tuttum ve ilgi ekici bir slup kulland m"
42
58 Kitab ul- Medhali `Ameli bi'l- Huraf
59 Kitab ul- Mulnic fi's- Sehl il- Mumtenif.
60 Kitab ul- Emr31 il- Merbat fi Macrifeti ma yaltt lcu Ehlu TarlIcillahi
min e- urat.
61 Kitabu Risdlet il- Envar [ima yumnahu Sahib ul- Halveti (cala) t- Tertibi
min el- Esrar.
62 Kitabu cAnhai Marib.
63 Kitab ul- Magam fi cAhaidi <Ulema ir- Rusam.
64 Kitab ul- icad il- Kevni ve'l- Me hed il- 'Ayni, bi Hadrat i - eceret
il- nsdniyye ve't- Tuy r il- Erbecat ir- Rahaniyye
65 Kitabu ina il- Cedavil ve'd- Devair fi 32 r- Ralcailc ve'l-
66 Kitab ul- Ahlak fi Mekarim il- Ahlak.
67 Kitabu Ravdat il- c.jthin.
ki: ( j c )
69 Kitab ul- Itir& fi Esrar il- Esma il- ilahiyyat ve'l- Kinayat.
70 Kitab ul- klucub il- Macneviyye fi'z- Zat il- Huviyye.
71 Kitdb ur- Ristle. Bunu, Fahruddin gnderdim. Bu kitap,
herkesin elinde yok.
43
"Allah te`ala'n n, yazmam buyurdu u halde,
ahli aras nda yaymam buyurmad kitablar:
44
92 (Kitb Emr Halk
93 Kitb u- SCdtr ve'l- Vrid
94 Kitdb ul- K dem
95 Kitb ul- Mlk
96 Kitb ul- Kuds
97 Kitb ul- Hayra
98 KitCb ul- clint)
99 Kitlb ul- Me i'e. Burada temenni, irde, ltci, hacis (gnille
do an), cazn, niyet, ha d ve himmet 39 zerinde durulmu tur.
100Kitb ul- Fehvdniyye. Bu kitabn ad bzan Kelimet ul- .tladre, bzan da
el- Kav/ diye geer. Bunda sz, syleyi , sohbet gibi konulara dokunul-
mutur.
101 Kitb ul- Ralcm. Burada /t, ct t t, kitbet, iret ve rakam olarak kulla-
nlan harflerden bahsedilmitir
102 (Kitb ur- Rahim)
103 (Kitc-ib ul- (Ayn. Burada r'yet, m iihede, miika efe, tecelli,
lemh, lemic, zevk, urb, bdih, heicim gibi konular ince-
lenmitir.)
104Kitb ul- Bh. Burada do um (teviiid) ile reyip treme
anlatilmakt adir.
45
115 Kitb ul- fjazCtin 42
116 Kitb ur- Riyk l- Levk h
117 (Kitb ul- Ribh) l- <Akim
118 Kittb ul- Kutub. Furkn, Mestr, Merkm, Hakim,
Mbin, (Muhsi ve Mte cibih) gibi kelimelerle nitelenen "kita. b"
tabirleri incelenmi tir.
119 Kitb ut- Tedbir ve't- Taf il
120 Kiteb ul- Lezzeti ve'l- Elem
121 Kitb ul- 11alsk
122 Kitb ul- Hamd
123 Kitb (ul- M'min ve') l- Mslim ve'l- Muhsin
124 Kitb ul- Kader
125 Kitb u - e'n43
126 Kiteb ul- Vucd
127 Kitb ut- Tahvil
128 Kitb ul- 1.-Iay fit44
129 Kitb ul- Vahy
130 Kitb ul- Insn
131 Tahlil ve terkib konusunda bir kitap.
132 Kitb ul- Micrc
133 Kitb ur- Rev lih ve 'l- Enfls
134 Kitb ul- Mulk
135 Kitb ul- Ervk
136 Kitb ul- Heykil
137 Kitb ut- Tuhfe ve't- Turfe
138 Kitb ul- urfe ve'l- ljurfe. 45
142 Kitb ul- Ahcr il- Mtefeccira ve'l- Mte akk ka ve'l- Hbita
42. il: "el- ljazin il- (Ameliyye", M: "el- Hazin il- ( lmiyye"
43. Metinde el- Be re yazldr, yanltr. Ii ve M'de yukardaki gibidir.
44. il, M'de "el- Ilbra" yazl .
45. Metinde ve H'de byledir. M'de ise, "el- Furka ve'l- urlsa"
46. M'de: "Zebdi Kebed in- Nn", "Ziydeti Keyd il- Bey]."
46
143 Kitdb ul- Cebel 41
144 Kitdb ut- Tr"
145 Kitdbu Edeb in- Neml 49
146 (Kitdb ul- Burd,c)
147 Kitdb ul- Liaserdt
148 Kitdb ul- .(Ctstas
149 Kitdb ul- .Kalem"
150 Kitdb ul- Levb,
151 Kitdb ul- 'Ars
152 Kitdb ul- Kurs)
153 KitCtb ul- Fulk"
154 (Kitdb ul- Hebii')
155 Kitdb ul- Cism
156 Kitdb uz- Zemin
157 Kitdb ul- Mekan
158 Kitdb ul- 1.-lareke
159 Kitdb ul- <Alem
160 Kitclb ul- .21-bd' il- (Ulviyyta ve'l- Ummehdt is- Sufliyydt (ve'l- Bendt)
ve'l- Muvelliddt
161 Kitdb un- Necm ve' - Sever
162 (Kitdbu Sucdd il- Kalb)
163 Kitdb ul- Esma'
164 Kitdb un- Nakl
165 Kitdb ur- Risdle ve'n- Nubuvve ve'l- Veldye (ve'l- Macrife)
166 (Kitdb ul- dycit)
167 Kitdb ul- cisk
168 Kitdb us- Seb`ate caser 52
169 Kitt'i)) un- Nar
170 Kitdb ul- Cenne
171 Kitdb ul- Hadra
47
172- Kitab ul- Munazara beyne'l- nsani ve'l- Hayvan
173- Kitdb ul- Mufddale
174- Kitab ul- nsan il- Kamil ve'l- sm il- Ac. am
175- (Kitab ul- Mube sirat
176- Kitab ul- Evvelin
177- Kitabu Tercumrn il- Evdh
178- Kitabu Muhiidarat il- Ebrar ve Musdmerat il- Ahycir
179- Kitab ul- cAbadile"
180- Kitab ut- Trc it- Terrcim
181- Kitaba ma 'd yucavve/u caleyhi fi Tarlictllah)
182- Kitabu icaz il- Beyan frt- Tercemeti can (il- Kur'an)
183- (Kitdb ul- Macrife
184- Kitabu erl, il- Esma'
185- E;- Zehdiru ve'l- Agah fi erhi Tercuman il- Evcih)
186- Kitab un- Ne dyih fimci yulcarribu fi TarlIc lldhi teccIlii
187- Kitabu Levay l fi erh in- Nesayih
188- Kitab ul- Vesdil Ecvibe can `Uyan il- Mesail
189- (Kitdb un- Nikah l- Mutallah
190- l tisdru Siret in- Nebi sallallahu caleyhi ve sellem)
191- Kitab ul- Menic l- I:Ima el- Basir fihi Acmd fekeyfe halle `Ama
192- Kitabu Fu d il- Llikem 54..."
48
'gn ve icazetnmen,in sonunda "kendisine, benim eserlerimi rivyet iin
iczet verdim" dendi ini ve belirtilen bu eserler aras nda be yzden fazla
kitap 57 saydn sylemitir. eyhimiz Byk Kad 'mn, bu mbarek szn,
Dehli'de, Hicri 784 yl Ramazan aynn onyedisin.de kendisinden i ittim.
Firzbadi'nin, eyh, Mutyiddinle ilgili dncesine, efkatli, devletli,
Allah'n dininin yardmcs, btn insanlara kar cmertlik ve iyilii ile v-
len Sultan ul- Aczam'n, -Allah mlkn dim etsin ve btn yeryzn O'na
mlk eylesin, byk fetihlerle desteklesin, yce yard myla gcn art rsn-
O'nun hakknda istedii fetvaya verdi i cevapta vak f oldum. rendiime
gre, eyh Muhyiddin'in eserleri, el-E ref, el-Efdal, el-Mchid, el-Meyyed,
el- Muzaffer, el- Man, r -Allah hepsinin yerlerini cennet eylesin- gibi atalar
olan sultanlarn ktphanelerindekinden daha ok, O'nun de erli ktphane-
sinde toplanmtr.
Onlarn iyilikleri her ynde yayg nd,.
Zaman eskir de onlarn htras yenilenir
Fakihler, eyh Mullyiddin'in eserleri zerinde, manalarm akllar kav-
ryamad iin gelii gzel konu up durdular. Byk sultan -Allah onun yar-
dmclarn yceltsin, mlk ve iktidar n artrsn-, hocamz Byk Kad'ya y-
le bir fetva sormu tu: "Allah'n, dini kendileriyle kuvvetlendirdi i, gene ken-
dileriyle mslmanlar n birliini salad byk alimler, eyh Muhyiddin
ibn. ul- 'Arab' ve O'nun el-Futhcit ul-Mekkiyye ve Fu ul- ifikem ve baka
eserleri hakknda ne buyururlar ? Bu kitaplarn okunmas caiz midir? Bu kitap-
lar, imdiye de in okunan ve dinlenilen kitaplardan mdr, deil midir? Bana,
kandrc bir cevap veriniz ki, yce ve cmert Allah da sizi bol bol mkfat-
landrsn,' 58
Seyhimiz byk kad 59, aynen u cevab vermitir: "Allahm, bize, rzana
uygun olan sylet. Sorulan hakkndaki inanc m odur ki; O, bta ve ci/nt
ynnden tarikat eyhi, gerek (halsil at) ve grn (resm) bakmndan
tahl 1,4 imam, fiil ve isim itibariyle marifet grnlerini (rusiim)
canlandran kiidir.
Dnme denizi ne dalarsa insann dncesi,
Htralar boulur orada.
Bir dalga ki onu, kovalar bulandramaz. Bir bulut ki, durmadan ya mur
boanr ondan. Dualar yedi kat g a ar. Her yana sallan bereketleri,
57. Dr. Bedevrnin belirtti ine gre, bu inzette ad geen kitaplar ikiyz doksam bulmaktad r.
58. el- Makkari, Nefb ut- T yb'de bu fetvamn suretini Firzbdrnin el- itilti4 bi Mu(ttleceti
ibn il- H ayy& adli eserinden nakletmi tir. Biz bu metni, el- Makkari'nin metni ile kar -
latirdik. Bk. e. II, s. 375
59, Yani, Mecduddin Firfzabadl
49
ufuklar kaplar. O'nu vas flandrmaa giiciim yetmedi i halde, vasflandr-
yorum. Bana yle geliyor, hatt gerekten biliyorum ki, O'nu, gerekti i gibi
deerlendiremiyorum.
50
dan; mna meyvelerini derleme e elleri yeti emediindendir. Bundan tr
O'nun hakknda geliigzel konumulardr. air, ne gzel demi :
eyhimiz Byk Kad 'nn cevab burada sona eriyor. Bu cevap, Sultn
ul- .A.<?am'a -Allah onu yak n, uzak btn lke ve btn insanlara hkmran
klsn- arzedildi. Sonra, O, fakih Ebu Bekr b. Muhammed b. el- Ilayyt el-
Miblff el-Cibli.65 -e er teybe ettiyse, Allah, onu affetsin -den fetva istedi. Soru
udur: " eyh Mulyiddln ibn el- cArabi'nin el-Fun-4'dt ul-Mekkiyye, Fu ii ul-
Ifikem ve teki eserleri hakk nda Fakih ne buyurun? Bunlar n okunmas , halk
arasnda yaylmas ve iindekilere inan lmas ciz midir? Bunlar, faydal
ilimleri mi ihtiva ediyor? eyhimiz eyhlislm ve byk kad Mecdddin'den
-Allah slm ve mslmanlar O'nunla faydalandrsn- bu husus soruldu. O da
eyh Muhyiddin'in kitaplarnn, mehur oldu u gibi, faydal ilimleri ihtiva
ettiini ve stn tutulmas gerekti ini bildirdi. Bu cevap, gnlmz tatmin
etmedi. Bize daha a k bir cevap veriniz."
Bana gre, ibn ul- Ilayyt' n fetvas ndaki ilk yanl adm budur. Bu sz-
leriyle itiraf etmektedir ki, o, bundan nce Allah yolundan uzak durmu ve
kmapclarm knamasndan korkmutur. Gemi te byle korktu unu, imdi de
artk hibir eyden ekinmedi ini iddia etmektedir. Yalnz, geriye, bu iddias n
da isbat etmesi kalmtr. Delhi de udur:
63. Bk. el- Makkari, Nefh Tyb, Muhammed Muhyiddin Abdullamid yaym, c. II, Msr
1949 s. 376. Burada imza, "Allah n sddyki haremine snan Muhammed" dir. (eviren-
lerin notu)
64. Bk. ed. 1)ctv' ul- LtunU c. X, s. 81: "Rahyyuddln Hasen a5nrye (81m: H. 650) uyarak
Kendisini Mekke'li saymaktan ho lanr& ve yazlarmn altnda, kendisi iin, "Allah' n
haremine (Mekke'ye) s nan" derdi."
65. Ebii 'Bela b. Muhammed b. Mip. el- 1-lemeeMni. el- Cibli et- Te(izzi el- Yemeni ( H.
811). Yemenin byk fakihlerindendir. Te(izz ve zI Cible'de O'nun fetvalar na dayarnbrd
es- Sal~1 der ki, "Bu zatla Mecduddin lrzI aras nda bn ul- (Arabi'nin kitaplarnn oku-
nup okunmamas zerine tart malar olmutur. bn ul-(Arabi'nin eserleri aleyhine yazd
kitaba, Mecduddin de bir reddiye yazm tr". Bk. el- Pay' al- L7mi<, e. XI, s. 78-79.
51
" eyh Mul;yiddin. -Allah ondan raz olsun- in kitaplarn elde etmek,
okumak ve okutmak caiz ve helal de ildir. nk onlar yazarna iade edil-
mitir."
Demeli ki, ey gz olan, ne dediini ve sznn nereye vard n bilmeyen
u zlimin utanmazlna bak! Davasnun, delili, iddias nn batl olduuna
tanklk etmektedir. te yandan, eyh Muhyiddin'in, eserleri be yz a ar.
Bunlar aras nda, yukarda da belirtildi i gibi doksan dokuz ciltlik Byk
Tefsir'i (et- Tefsir l- Kebir) vardr. Kk Tefsir'i (et- Tefsir u - agir) de
sekiz cilttir. El- Cem' ve't- Tafll fi Esreiri Ma(etni et- Tenzil de dorudan do -
ruya Kur'an- Kerim'le ilgilidir. Bunu, Meryem sresinc kadar tamam-
.,
lamtr. ibn IIazm'in el- Muhallei ( L91.41) adl Fkh kitab n da zet-
lemitir. Gene, fakihlerin metoduna gre Mekke'de yazd el- Mehaccet ul-
Beydci adl kitab da fkhi bir eserdir. O, bu kitab yla ilgili olarak yle der:
"Taharet ve Namaz blmlerini iki ciltte tamamlad m. "nc cilt elimde.
Cuma blmn yaz yorum." Bu blm tamamlasayd , o da bir cilt te kil
ederdi.
Mift4 us- Seccide de bir hadis kitab dr. O burada, Mslim, Buhari ve
metinlerinden hadis derlemi tir. Kenz ul- Esrcir adl kitab,
Peygamberimizden rivayet edilen du ve zikirleri iine almaktad r. Mi kdt
, ul- Envr da bir hadis-i kutsi kitab dr. Kiteb ul- Erbdin el- muteldibile ile
Kitdb ul- Erbacin Tveil adl eserleri de Hadisle ilgili kitaplard r.
O'nun -kendisinden Allah raz olsun- Tefsir, Hadis, F k h, Us'l-ii
F k h, Keletm konusunda daha nice de erli eserleri vard r. Bunlarn bir
ksm herkesce bilinmektedir. Ad geen fakihle aram zdaki anlamazlk konu-
su, onun, anlayp kavramaktan uzak oldu u Hakikat ilimleri ile ilahi
metrifetlere dil uzatm olmasdr. Byk alim ve rif, kendisini sevenleri
Hak ve hidayet yolundan evirmek isteyene ne sylesin! Hele, onun iddias -
nn delili, fetvas nda mndemi ise...
52
Senettir, eyh Mulyiddin'in sz
Kaln kafal iddiacya kar
yle sz ki yer yok onda ku kuya
Dmanlar kukulansa da
Ad geen fakihin ifadesi ve dil uzat na dnelim.
"eyh Meedddin'in benim gibi d ndn sanmam. Bu fark, eyh
Mullyiddin'in eserlerini dikkatle incelememesinden ileri geliyor."
Bundan sonra o, fetvas nda, benim gibi birinin burada anlatmas uygun
dmeyecek, kendisine yak an szler sylemi tir. Herkes kendi yap sna gre
hareket eder. eyhimiz byk kad , bu iddialarn hepsine ufuklar dolduran,
ittifakla kabul edilen ve nifak pazar n kesada uratan cevaplar vermi tir.
Bu cevaplarn bir ksmn buraya alyorum:
"Her durumda vg Allah'ad r. Allahm, bize Hakk Hak olarak gster,
ona uymamz nasib et. Batl da bat l olarak gster, bizi ondan sak nmakta
ba arl kl.
" eyh MullyiddIn hakkndaki gr lerimi, O'nun, ariflerin g slerine
ferahlk veren ve a klarn gnllerini klandran kitaplarm devaml olarak
okuduktan, inceledikten, mana ve hakikatlarm dndkten, veri'lerinin
inceliklerini kavrad ktan, sonra belirttim. O, muhakk klarn eyhi, arifierin
imam', evliya ve salilderin lcutbu'dur. Onun hakk nda bildiimiz, inandmz,
ve gerek olarak grd mz budur. el- FutMt ul- Mekkiyye'nin balangcna,
ihtiva ettii inanca, Peygamber'in snnetine uygun olup hadislerden ayr l-
mayma, blmlerinin de hadislere gre kurulu una dikkat eden kimse;
Allah, kalbini ledn iln i'nin yla aydnlattysa, eyh Muhyiddinin
byklk ve de erini bilir.
"Ad geen fakihin, eyh MuhyiddIn'in kitaplarnn elde edilmesi, okunmas
ve dinlenmesi caiz ve helal de ildir, nk onlarn yazar reddedilmitir gibi
szleri, yalnz ona ait deildir. Bu, zhirci fakihlerden bir topluluun gr-
dr. Onlarn o u, aslnda tamamiyle bu gr te deildirler; ancak, eyh
Mullyiddinin szlerinin mana ve inceliklerini anlamaktan yoksun olan 'ay cl m'-
n seviyelerine uygun olarak konu urlar. Bylece, O'na muhalefeti i itince,
avam da O'nu tan maz, ktler ve bidcat der. Halbuki, Eb Hureyre ral -
yallahu anh yle buyurmu tur: "Peygamber aleyhisselmdan iki da arck
dolusu ilim aldm. Birisini size yaydm; tekisini de yaysayd m, bu boynum
kesilirdi." Bunu, imam Eb cAbdillah el- Buhari ahih'inde zikreder. Eb
Hureyre, bununla, Ohir ehli'nin bir ey anlamad Hakikat ilmi'ni
kasdetmitir. nk bu ilim, Allah'n, sddiyklardan seti i kullarna
mahsusdur. Bu bakmdan zhirci mnkir mzurdur. O fakihin, eyh
Muhyiddin'i k fi r sayacak kadar a r gitmesi de bylece mzur grlmelidir."
53
Derim ki, muhlifin apa k deliller, sahih hadisler ve kesin, burhanlar
karsnda mzur saylmas , bilmem bir zm tarz olabilir mi? Byle bir
zm tarz , aleyhimize bir kap amakta, Peygamberleri inkar eden, kafirlere
cevap vermemize engel olmakta ve insan kmaza gtrmektedir. nk,
gere i aslsz sayan veya do ruyu yalanlayan herkes mzur olursa, do ru
ve gerek kalmaz; bat l ve yalan ise srp gider.
" eyh alahuddIn afedi, birok ciltleri bulunan dnya bilginleri tarihine
dair yazd eserde, "M" harfine gelince, Mulyiddin b. el- `Arabryi nemle
zikretmi , onu ve eserlerini vm , O'nu yerenleri reddetmi tir." 67
67. Bu ifdeler Flrfzliclrnindir. es- afedrnin ibn ul- (Arab/ hakk nda yazdklar iin Bk.
e- afedi, el- VafT bi'l- Vefeyt, III. Ahmed yazmas, 4. cz, varak 83 b- 86a. e - afedi,
ibn ul- <Arab! hakknda insafl davranm ve yle demi tin "Mekke'de yazd iin el-
Futlt ul- Mekkiyye adn verdii kitabn grdm. Kendi yaz syla yirmi cilttir. Bu kitapta,
bakalarnn szlerinde bulunmayan incelikler ve kermetler vard r. Burada, akl ile nakil,
Mulyiddin'in gz nnde tek bir grn hlinde birle iyor ve yazar, onu, ylece m ahede
ediyor. Bir hadis ya da bir meseleyi sylemek istedi inde, bunlar, hemen gnlne do uyor.
Bu, bir kudrettir, son derece vukuf i i, keskin zek, belleme ( h), ve hatrlama (gikr)
iidir. Bu kitab okuyanlar O'nun yceli ini bilirler. Kendisinin en byk eserlerinden biri-
dir.
" Bu eserin birinci cildinde, kendi inancn (<akIde) anlatmtr. Bandan sonuna kadar
gzden geirdim. Grdm ki, eyh ebu'l- liasen el- E (rI'nin inanc n/1 aym olup, hi bir
noktada ona aykr dmemektedir. O'nun inanc hakknda benden bilgi isteyen kimse
afed'de idi. Ben de Kahire'de bulunuyordum. Sadece, eyh Mulyiddin'in (akidesini bir
deftere geirdim, zerine de unlar yazdm:
"Bu inanda hibir ey yok
Yalanlamay , burhan gerektiren
Yok yok, de il akla aykr
Kur'ann getirdii nakle de
E(rf de bu inan zereydi
O da syliyebilirdi byle
Beri srdkleri incelenir O'nun
Ispatlanr delille, burhanla
54
eyh Muhyiddirt, birok memleketleri dola p insanlar ird ettikten
sonra am'a yerle mitir. Bu srada am, byk bilgin, intekkellim ve fakih-
lerle dolu idi. Kendi anda hibir bilgin veya fakihin O'na kar olduunu
bilmiyoruz. Onlar, ulular olan kiiye nasl kar gelsinler, ilerinden en de er-
lisine nasl boyun emesinlerdi!
"Arif mfessirlerin uslnce telif etti i et- Tefsir u - air kitab da,
sekiz cildi yaz ld halde tamamlanamam tr. Bunda da, knanacak bir ey
bulunmamaktadr.
"el- MucallcalC el- MukallC adl kitab da fkha dair olup, Ebil Muhammed
b. Hazm'in eserinden zetlenmi tir. Bu, fkh kitaplarnn en gzellerindendir.
Sahabiler, tabiiler, teba-i tabiin, ve kendi a na kadar gelen byk mcte-
hidlerin, grlerini iine alan e siz bir eserdir. Bir mslman, byle bir eseri
elde etmek, okumak ve dinlemek caiz de ildir, haramdr, diyebilir mi? eriat
ilimleriyle u ramay haram sayan kfir olur. Allah bizi bu trl fetv ve
irkin tlerden, korusun. eyh Muhyiddin'in Peygamberimizin hadisleri
v.b. hakknda nice gzel ve de erli eserleri vard r. Szgelii, er- Riydd ul-
Firdevsiyye fi Cemic il- Eb ldi il- Kndsiyye adl eseri bunlardan olup, Pey-
gamber s.a.v.'in do rudan do ruya Allah'dan nakletti i hadisleri ihtiva
etmektedir. eyh Muhyiddin'den nce hi bir kimsenin bu hadisleri derleme i
baardn bilmiyorum. slm'n gzel kokularn koklayan bir insan, byle
bir kitab elde etmek, okumak, dinlemek, dinletmek, okutmak ve retnekten,
55
bakalarn alkoyar m ? Bunu ancak Allah ve Reslnn d man olan her-
hangi bir m rik yapabilir. Allah bizi, sap k ve chillerin cehletinden koru-
sun.
" te, eyh Muhyiddin'in kitaplar n okumak, dinlemek ve elde etmek
caiz de ildir, haramdr diyenin durumu budur. nk, yukarda da geti i
gibi, eyh Muhyiddin'in kitaplar Tefsir, Hadis, F k h, Us fil, ilm-i
Kelm ve benzeri konularda yaz lm yararl eserlerdir. Burada, Ledn ilmi
s 0
(.5-; A-3 I kalyor ki, bunu, onlar n ilmi ku atamaz. Onlar, bu konu-
( -
da sadece irkin eyler sylemekle yetinirler. Fakat onlar, slk edemedikleri
bir yolu ve yapamad klar bir i i ktlemektedirler. Gere i inceleyebilselerdi,
susarlar ve bir ey syliyemezlerdi. Onlar helk yoluna gittiler, kurtulu yo-
lundan sapt lar. nk dnya hayat nn sadece zhirini biliyorlar; ariflerin
merebinden yoksun, tadanlar n zevkinden ve sliklerin sliikundan uzaktr-
lar. Bildikleri birka zahir ilmi ile vnyorlar. el- Urvat ul-Vuslc'ya
Ls.42,,j3..j J.,Lj I en salam tutam ak) sar lsalar, Snnet'e uysalar,
Allah'n has kullarm sevselerdi, eyh Muhyiddin'i yermezlerdi. nk, a-
nn byk bilgin, fakih, mtekellim, eyh, rif ve muhakkklar O'nun
Tevkld'de takkIlt ehlinin imm olduunda birlemilerdir. O, btn
zhir ve bt n ilimlerinde tek ve biricik idi."
Birinci blmde, eyhimiz Byk Kad Mecdddin FirzabadPnin,
eyh cIzzuddin b. `Abdisselam'n hizmetisi yoluyla rivyeti, hizmetinin
ilgili konumas ve eyh `Izzuddin'in. "oras fakihler meclisi idi" diye
cevap verii gemiti." cIzzuddin, bu sz ile, zahir ekili olan, muhakk klarm
szlerinden ve ariflerle birlikte bulunmaktan nasibi olmayanlar' kasdetmi tir.
Salam bir miza ve selim bir ak l shibi, ledn ilimleri ile ilahi marifetlerden
nasibi olan bir kimse bilir ki, eyh qzzuddin b. cAbdisselm gibi bir bilgin
ve O'nun a da byk bilginler, kermetlerini grmeden, sz ve fiillerini
tedkik etmeden hi bir kimse hakk nda tezkiyede bulunmazlar Onlar n hepsi,
eyh Muhyiddin'e boyun eerler; szlerini, fiillerini ve hallerini tan rlar, O'nun
an ve mevkiinin bykl n kabl ederlerdi. Nas l olur da, byle byk ve
mbarek bir lkenin insanlar , bilgin ve erdemli ki ilerin okluuna, eyh
Muhyiddin'in otuz y ldan fazla aralar nda oturmasna, eserlerinin ellerinde
dola masna ramen, bu eserlerin bat l olduunu bildikleri halde susmu lar
ve O'na kar en helal mallarn harcamamlardr. O, Mekke-i Mkerreme'de
mcavir kald zaman da, orada byk bilginler, mdekk k fakihler, mte-
kellimlerin ounluu, rif ve mr id eyhler, hibir yzylda bulunmayan b-
yk velilerin hepsi O'na yaklamlar, O'nun stnl n kabl etmi ler,
68. Bk. s. 25
56
szlerini mbrek saym lar, eserlerini devaml olarak okumu lardr. Onun
mbarek eserleri, ilminin derinli ini ve faziletinin erginli ini gsterir. Mekke'de
O en ok, hadis-i erif retmek ( ) ile ura mtr. Eserlerinin o u
kendi el yazs iledir.
Mekke'de el- Futfl,t ul- Mekkiyye'yi kalbine do duu gibi yaz p bitir-
dikten sonra, ciltsiz ve czler halinde Ka e b e'nin damna koydu. Onlar ora-
dan bir yl sonra indirdi. Mekke'nin yeli ve ya muru bol oldu u halde, on-
lar ne yel att ne de yamur slatt. O vakitler bu eser hakk nda herhangi bir
phe ortaya kmamt Bilginler onu yazarak o alttlar ve halk aras nda
yayld. Acaba, O'nun a da olan ve kendisinden ilim renen bilginler,
hakikati mi kabl ediyorlard , yoksa cahil mi idiler ? onlar, O'nun ilmi ile camel
ediyorlar; fazilet ve stnl n tanyorlard. Ancak, sonradan treyen bir
aznlk, O'na kar susmaya ve hatt O'nu yerme e balamtr. oneekilerin
ikrarndan sonra, sonrakilerin inkarma itibar edilemez. nc ahsn yermesi,
yersizdir. nk, bir yerde bulunan, orada bulunmayan. n
gr m e dikl eri l i grr. Allah, onlar n i gzlerini (ba iret) klan-
drsa, ilerini ve gnllerini artsa, onlara iyilik ve olgunluk dileseydi; kendi
kendilerini slah etmekle u ra r, bakalaryla uramazlard. nk, ken-
disini (nefs) nefsin, hem kusurlarm kayna , hem de s rlarn
dou yeri olduunu bilir. Var olan her iyilik, nefsin salandan yz evirip
fesda ynelmesi yznden kt grlr. nk nefs, zlim ve cahil olarak
yaratlm olup, gereksiz i lere meyleder. nsann byle bir noksan bulun-
duuna, iyilik ve ktl n bilmediine gre, ba kasyla deil, kendi
b e n'ini (nefs) dzeltmekle u ramaldr. air, Ne gzel demi :
Bu rislenin yazar -Allah onu affetsin- ihvn ndan birine yazd beyitler
arasnda unlar sylemiti:
57
Ya amak istersen lmden uzak
Kendi zn ar tmaa bak
Kula perde olan odur ancak
Nefsini e it ki diri kalasn
Eitilirse o, mutular ola
Bakaldrd m , tutsaksn duygularna.
Mlk aleminin bu da en a a mertebesi,
Yaln z cismine yurt olan yeri be enip kalma!
Yarat csn n tankl ile nsann sfatlar bunlar olunca, ona yak an,
kendi ablam dzeltmek ve ktlklerle ili iklerini kesme e uramak ol-
maldr.
Ahlak ndaki noksanl
RiyeWit- nefs'le giderir kii
Eksiklik, yarad ln znde gizli
akmaktaki ate gibi
Mutluluk verilmi se insana
yi i lerle urap kavu ur ona
Mutsuzluk verilmi se
Kt i lere giriip ular ona
nsann tanklar , kendi durumlarnda.
... bunun hardal tanesince olan ,
te doru sz odur
yleyse klavuz olan Mride balan.
58
Kendlni ve kendi kendisinin noksanl klarm bilen, be erli zaaflarnu
slaha al r. Kendi eksiklik ve ayplar grmeyen, ba kalarnn aypla-
nyla urar, kenfile eremez. eytanhk damarmm eksikliklerine boyun e-
er. Byle bir hastaln ilac yoktur; nk ona kendisi tutkundur.
Bu fakirin yle bir drtl var:
"Bilesin ki, -Allah gnln asn, iini aydnlatsm- bu yol, teslim ve tadik
zere kurulmu tnr. Hatt, bu yol ehlinden baz bykler yle demitir:
"nsan, bin sddiyk onun z ndklna tanklk etmedike ljahlicat'a ulaamaz".
mam Zeynel al) idin hazretlerinin u szne bakn:
* et- Tedbir& ul- ilhiyye kitabnn mukaddimesinde geen bu metni, iki yazma nshas yla
karlatrdk. Bu yazmalardan birisi, am'da Zlliriyye Ktphftnesinde (bk. Tasavvuf
362), tekisi de el- Malgilkit ul- (Arabiyye Enstits'nde bulunmaktadr. Bu metinle
yazmalar arasmda bir k sm eksiklik ve fazIaliklar var. Bu yazmalardan, yal mzca nfnay
tamamhyacak ekilde yararlandk.
59
"O, kendiliinden konu muyor". D ardan delil istemekten sak n ki, merdi-
venlere muhta olmayas n. Delili zat ndan zat n iin iste ki, zat nda Hakk
bulasn. Peygamber aleyhisselm n Peygamberliinin nasl sbit olup, O'nun,
Allah'dan konu tuunu, nefs ve hevas n.dan, konu madn, insanlarn, ruh-
larnda nasl yer tuttu unu, insanlarn nasl teslimiyet gsterdiklerini, teabbd
ve teklif vazifelerinin onlara nas l hkim olduunu grmedin mi? Onlar,
delil ve illet nedir diye sormam lardr. Sahabiler, O'na baz eyler hakknda
soru sormu larsa da Allah, u ayetiyle onlar bundan nehy eylemi tir: "Ey
iman edenler, her ey hakk nda soru sormaynz. Onlar size aklannca, size
kt gelebilir78 ".
"Ey ir d olmak dileyen karde , bu yolda sana bir d man veya bir dost
kar kar da, "bu hususta, yani, tarikat bilginlerinden ve Hakikat ulularn-
dan anlattklar ilhi marifet ve Rabbistni esrar hakknda burhan
iste" derse, ondan yz evir. Bir de u susturucu cevab ver: "Bal n tatl olu-
una ve cimacni zevk na delil nedir? Bunlar n mahiyetini bana anlat ?" O,
elbette, "bunlar ancak tatmakla bilinen eylerdir, tarif edilemedi i gibi hakkn-
da delil de gsterilemez" diye cevap verecektir. Sonra, ona ba ka bir misal
getir de yle de: "Senin elinle yapt n bir evin olsa, ierisine hi kimse gir-
mese, byle bir evin oldu u da herkesce bilinse, sonra kendi yak nlarndan
birini halkn gz nnde o eve alsan, o da, evin ierisini gezip grdkten sonra
grdklerini herkese anlatsa, bir kimse kalk p da "sylediklerinin delili nedir"
diyebilir mi? Birisi byle bir soru soracak olursa, bunu onun ahmakl na,
beyinsizliine verirler. Eve girip kan kimseye hsn- zan gsterenler onun
szlerine inanrlar. Hsn- zan gstermeyenlerin de inkra hakk yoktur.
Tersine, byle ki iler, bu i in hakikatn renmek istiyorlarsa, ev sahibine
yakla maa almahlar ki, O, onlar da ieriye als n da nceki ki inin
grdklerini kendileri de grebilsin.
te, ey karde im, bu yce ilim, takva ile kurulan geni bir ev
gibidir. Allah'dan korkan, O'nun emir ve yasaklar na uyan, gzel niteliklerle
sfatlanan bir kimse, bizim aklmzun alamyaca ve kendisine Allah' n ba-
lam olduu bir ilimden bahsederse, bize d en teslimiyet gstermek, tasdik
etmek, inkr ve itirazda bulunmamakt r. nk Allah teala, kullar ndan
dilediklerine kendi ilimlerinden zel olarak diledi ini verir. "Allah, kime diler-
se hikmet verir. Kendisine hikmet verilene de byk bir iyilik verilmi tir"79.
Sahabilerin, Peygamber s.a.v.'den, sabah namaz niin iki rek'at, le ve ikin-
di niin drder rek'at, ak am rek'at, yats drt rek'att r diye sorduklar
iitilmemitir. Ancak, Peygamberin "gi' m e t"ini (ma` fm oluunu) ve do ru-
60
luunu grnce, emirlerine boyun e milerdir. Peygambere vris olan ve m-
cizeni, peygamberli e dellet etmesi gibi, ilmini gerekliine dellet eden
takvdan ayr lmayan kimselerden delil ve illet sordu unu grnce, gnlnde
doruluk sfatnn yerlemediini anladk. Sen bu durumda olduktan sonra,
Tasavvuf ehlinin hallerini kendilerine b rak; szlerinde pheye dme, ve
"Rabbtm ilmi mi arttr" 8 diye dua et; umulur ki, Allah sana da kendi kat ndan
bir kap aar.
Onlarn gayb'den haber vermelerini tuhaf kar lama. nk, ayva iyice
parlatlr, oradaki kir pas giderse; ona bakan ki i kendisini, gzel ise gzel,
irkin ise irkin olarak grr. Bir ki i bu aynaya bakan n gelse arkas na dursa,
onun sreti de aynada grlr ve aynaya bakan ki i, yanmdakilere: "Ar-
kamda bir insan var; k l, boyu posu yledir" diye, adam grd gibi
anlatabilir. Oysa o, tekini do rudan do ruya grmemi tir. Ama, sylediini
dorulamak da zaruridir. nk bu, ma l s s (duyularla bilinen) bir ey-
Mackl (akl ile kavranlan) da mal/ss gibidir. Ayn ekilde, insan,
kalb aynasna ynelir, onu mchede ve riyi-tt ile parlatrsa, onda
macic flt ve mksefelere ait olan ay Uler; grr, dolaysyle m t l ede
ettiini syler, grdn tavsif eder.
61
su bir ekilde konu urken Kalib ul- Bn ieri girdi. O anda hepsi de susup
kald. Bu arada Kadib ul- Ban, Kad Kemluddin'e dnp:
Hamd, Allah'a; selam, O'nun seti i kullar ile onlarn doru ve pk olan
(ehl i - tdk ve's- afl) yaknlarna.
62
Bu, " eyh Muhyiddin'in Gzel Menkabeleri Hakknda Paha Biilmez
nci" (ed- Durr us- Sernin fi Mehsin i- eyh Multyiddin) adl eserdir.
Onu, olgun (k mil) ve olgunlatrc bilgin, erdemli, yetitirici, hakikat
ehlinin, klavuzu, ibdet ve zhd sahiplerinin ras, rif ve muhakkk
eyhlerin eyM, salihlerin gzbebe i, bidyet i aretlerinin anahtar , hidayet
smna ship gniillerin, erhi, glkleri aan, m kil mana rumuzlarm
zen mrid eyh Ebl-esasen ((Ali b.) Ibrahim b. 'Abdullah b. Ibrhim b.
Yusuf el- Kari'el- Ba ddi yazmtr. Allah, merkadini nurland rsn, rahmet
ve ftuhatn kesmesin. min. ark ve selam Allah' n elisi, efendimiz
mmi peygamber Muhammed'e ve O'nun d/ ve a Mb'na olsun. Tanr,
btn sababilerden raz olsun.
63
IZIN
A `Arifler 56, 61
el:Asced ul-Mesbk 30
Actes du XIV Congres Inter. des Orientalistes 12
el-`Asr sresi 58
Adrb li Raslillrl 39
'Ak 61
A. E. Affifi 13
`Avln 53
Aladiyyet 44
el:Ayn fi lju d iyyeti Seyyid il-Kevneyn 41
el-Ablf sresi 35
'Am). 45
Ahmed b. el-lieddrd e- efi el-Yemeni 9
Al 19, 63 B
Allah te`iilr 19, 20, 24, 32, 33, 34, 44, 49, 50,
Bdih 45
51, 52, 53, 55, 56, 60, 61
Bagdrd 27, 30
Anadolu 9, 21, 30, 32 el-Bakara sresi 39, 60
Araplar 24 Basiret 57
Arap Birlii Yazmalar Enstits 14 Batl 34, 53
Aristoteles 41 Batur 8, 56
;hr ul- Bild 10, 23 Btniye 7
lsdr ul- Bild ve Ahbr ul-`11,Fd 27 el-Bedr ibn Cemrt'a 8
Ashb 63 Bekri' 44
Asin Palacios 12, 13 Ben (nefs) 57
Aydnlk 25 Berger, Peter L., 5
Azerbaycan Berzah 38
el-`Abrdile 31 Bidryet 63
`Abdullah b. Es'ad el-Yfn 30, 31, 32, 33 ve'n-Nihdye 11, 30, 31
`Abdulkadir el-Cili (Gilni) 26 Bicrat 53
`Abdurrahman Bedevi 10, 48, 49 el-Bikr`i 8, 12
`Abid 26 Brockelmam 13, 14, 30, 31
`Aez 44 Buhrri 52
el-`<idiyt sresi 58 Burhan 60
ut-Teklif 61 Bustn ul-`rrifin 10
eVAlak sresi 58
qlem 45 C
`Ali b. Ebi Tlib 34 Caiz 51, 52, 56, 61
`Ali b. el-esasen el-Hazreci 30 Cebert 44
ibn Meymiin 8 Cell 44
`Amel 57 Cell makam 38
`Arif 26, 55, 56, 63 Cemal makrm 38
billh 35 Cem' 44
65
el-Cem' ve't-Tafsll ftEsrdri Ma`C ni et-Tenzil 52 Eb Muhammed b. Razm 55
Cemil beg el-`Azra 11 Eb rme 10, 31
Cimri.' 60 Eb Yahya Zekeriyya b. Muhammed b. Mah-
Corbin, R. 13 md el-Enesi el-Kazvini 23, 27
D Eral 45
Dar ul-Kutub el-Msriyye 9 el-Efdal 49
Dehli 9, 49 el-Ehdel 11
Diyrbekr 30 Ehl-i Kitb 24
Du`. 49, 52 Ehlullh 33
ed-Durr us-Semin fi Mekrsin i- eyh Mukyid- Ehl u- dk ve' -Safa 62
din 14, 63 Ehrimen 25
Ed-Durr us-SemTn fi Mendkzb i - eyh Muk- Endls (Endelus) 7, 20, 21, 28, 29, 30
yiddin 11, 17, 19 Enes ibn Malik 27
e<1-Pav'ul-Lmi` 9, 48, 51 Esi`at un-Nusfis Hetk il-Fusils 11
el-Eref 49
E
Evveliyyet 44
Ebed 44 Evliy' 36, 53
Eb `Abdillh el-Buhrl 53 Ezhr ur-Riyrl 11
Eb `Abdillrh Muhammed b. 'AH b. Muham-
F
med K Ahmed b. 'Ali et-Ti
el-Endelusi 20, 31, 30, 32 Fahruddin Muhammed b. 'Uluer b. Huseyn
Eb `Abdillh Muhammed b. Mahmd el- er-RzI 23
Rfiz Muhibbuddin ibn un-Neccr 27 Fakih 51, 53, 56
Eb `Abdillh Muhammed b. `Abd il-Vrhid Fakihler 8, 22, 32, 52, 53, 55
el-Makdisi 27 Fakihler meclisi 25, 56
Eb `Abdillh b `Abd ed-Diyr el- Farsa 24
Makdisi 27 Felsefi 41
Eb `Abdillh Muhammed b. Muhammed el- Ferdrniyyet 44
IJmyeri 20
Ferr ul-eAvn min Muddel mini Figavn 12
Ebr'l-`Al' el-`AM' 9, 10
Fetv 51, 53, 55
Eb Bekr b. Muhammed b. Salih el-HemedrnI
Fevlt ul-Vefey 7t 11
el-Cibli et-Te'izzi el-Yemeni 51
Fihristu Kutubi bni 'Arab! 10
EVI Bekr b. Muhammed b. el-Ijayyrt
Firrzbdi 8, 9, 10, 11, 15, 49
laf' el-CiblI 51
Fkh (Fkh) 52, 55, 56
Ebr'l-Fid' srar% b. `Umer b. Kesir el-Bu -
ray! ed-Dima ki 30 Fukk ul-Fusls 33
Eb Hamid el- azll 35 Fusfs ul-Bikem 7, 10, 30, 31, 32, 33, 49, 51,
Eb'l-esasen 'AH b. brahim b. `Abdillh b 54, 55
brahim b. Ysuf el-bari' el-Bagddi Furkrin 46
8, 9, 14, 63 el-Furka ve'l-Hurka 46
Ebil'l-esasen 'AH b. el-Ijazreci ez- el-Futlktt ul-Mekkiyye 10, 19, 21, 31, 49, 51,
Zebidi el-Yemeni 30 53, 57
Ebu IJayyrn el-Endelusi 8
G
Eb Eureyre 53
Eb Isr et-Tirmizi 38 GAL 13
Eb'l-Krsim Cuneyd 59 Geschichte Der Arabischen Litteratur 14
Eb Mansiir Mevhb b. Ahmed el-Cevliki 24 Gorgis `Avvd 10, 37, 38
Eb Muhammed `Abdilll b. el-Ustag el-Mev- Gnl erbb 33
rrI 41 Gsteri dini 24, 25
66
talebe 44
el- avs ul-Kutb il-Cami` 25
rade 45
ayb 61
Ibadet 63
H elaber 27
Hac 30, 32 bn al Arabi, the great Muslim mystic and thin-
Hreim 45 ker 13
Hacis 45 bnu 'Arab'''. 11
Helk yolu 56 ibn ul:Arabi 5, 7, 8, 9, 20, 27
Helal 52 bn ni:Arab' Ebu Bekr Muhammed b. 'AH
Heva 60 et-Ta' el-Mursi 32
Heybet 44 bn Biskuval 32
Hidayet 63 bn ud-Dubey i 10, 23, 27
Himmet 45 bn ul-Ebbar 10
Hindistan-Bankipore Hudrbahs Patna K- bn Hacer 9, 11
tphanesi 14
bn Haldn 8
Hint 9
bn ul-Hayyat 10, 51
Husaini, A. Q. '13
bn Hazm (el-Farsi) 38, 52
Hadis 7, 40, 41, 43, 52, 55, 56
bn Meymn 12
Nebevi 27
bn Ke ir 11
Hadis-i erif 35, 43
bn ul:Imad 10, 11
ibn `Asakir 23, 27
bn un-Neccar 10, 23, 27
el-Nafiz Eb Bekr Muhammed b. Halef el-
'bn Sina 23
Lahmi 27
bn akir 11
el-Nafiz Ebil-Kasim b. Biskuval 27
bn Tariberdi 11, 23
el-Nafiz emsuddin ez-Zehebi 32
bn Teymiyye (el-Harran') 8, 25, 30
Hak 34, 37, 52, 53
bn Yunus 62
Hakikat 28, 34, 49, 60
bn uz-Zemlekani 32
Hakikat ilmi 53
Icabet sr`ati 34
Hakikat ilimleri 52
icrzetname 48, 49
Hakikatler ve srlar ilmi 37
ctizetu bnilli'l-Melik il-Muzaffer 10, 27
Hakikat srlar 31
bina' 29
Hakim 46
ictihad 24
urd 20, 28, 49
el-gtibiit bi M t`iiceleti ibn il-flayyt t 49
Hamd 44
htistiru Sfret in-Nebi aleyhi ve sel-
Haram 55, 56
lem 48
Hirr 36
Huccet ul-slam 35 %yan 57
Halife en-Nasr 26
kicilik 4_, ) 25
Halvet 42
Hareznsah 26 krar 57, 59
Hatt 45 lahi irade 33
Havassu Feviitih 28 lahi marifet 52, 60
el-Hayyat 52 Ilahi mdrifetler 56
el-Hazreci 11 ilahi nefha 23
el-Honsari 11 lahi sr 30
Horasan 26 raht srlar 32
Hoy 26, 30 lahi bir vergi 50
Hubld 44 lnkluddin b. Ke ir ed-Dimaski 30
67
L'Imagination cr&ttrice dans le Soufisme d'ibn Kesbi 31
Arabi 13 Kef 59
`tim 49 Ke f 'an Ijakilc tt-Tevhid ve `Altiiid
Firset 20 il-Muvahhidln 11
'tim ul-Kelm 7, 23, 56 el-Kevkib ud-Durriyye fi Terdcim is-Sdet
nbteu/- umr 9 I-fiyye 11
nkr 57, 59, 60, 61 Kibriy' 44
nsan 57, 58 Kitb 46, 55, 61
inziv 23 Kitbet 45
irade 45 Kitb Ulviyyt ve'l-Ummeltt is-
` rfn 34 Sufliyyt ve'l-Bent ve'l-Muvellidiit 47
skender 41 Kitb ul-`Abdile 48
slam 55 Kitb ul-Ahadiyye 44
El Islam Cristianizado, Estudi del Sufismo a Kitb ul-Ahcr il-Mutefeceira ve'l-Mute akIftlgt
travers de las obras de Abenarabi de Mur- ve'l-Hbita 46
cia 13 Kitb ul-A`Ik fi Mekrim il-Ahlle 43
slm kltr evresi 5 Kitb ul-`jilem 47
slm Tasavvuf Felsefesi 7 Kitbu `Anki Ma rib 43
` smet 60 Kitb ul-A`rf 46
sm-i A.`zam 31, 34 Kitb ul:Ar 47
el-Isrif sresi 39, 58, 110 Kitdb ul-fAyn 41, 45
istirk 61 Kitb ul:Azame 44
rd 60 Kitb ul-Blt 45
tll. 7, 35 Kitb ul-Bekri' 45
biliyye 20, 21, 27, 28, 30 Kitb ul-Bu ye fi Ihti ri Kitfb il-11tlye Ii
`tidl makam 38 Ebi Ndaym 41
tkan 27 Kitb ul-Burc 47
Itlk 44 Kitb ul-Cebel 47
el `z ibn 'Abdisselm 8 Kitb ul-Cel 41
Izzuddln (`Abd ul-`Aziz) b. `Abd is-Sel m 23, Kitbu Celi'l-Kulb 39
24, 25, 26, 56 Kitb ve'l-Ceml 42
Kitb fi'l-Ke fi 'an il-Vell 41
K
Kitb ul-Ce n`i ve't-Tef ll fi Esrri
Ka`be-i erife 42, 57 Tenzil 38
Kafir 25, 35, 53, 55 Kitb ul Crnif 44
Kamil 63 Kitdb ul-Cenne 47
Karanlk 25 Kitb ul-Cezvet il-Muktebese ve'l-Hatrat il-
Kasyon da 22, 31 Muhtelese 38
el-Kehf sresi 38, 50, 55, 58 Kitb u/-Cism 47
Keklik, Nihad, 5 Kitdb ul-C d 44
Kelm 52 Kitb fi kllt is-Sebil 39
Kelimet Kitb ul-Deymmiyye 44
Kemal makama 38 Kitb ve'l-lebe 45
Kemal mertebeleri 33 Kitb ud-Durrat fi zikri men Inte-
KemlddIn ez-ZemleknI 23, 26, 33, 54 fa`tu bihi fi Tark tl-ilhira 42
KemluddIn (1(.41) 61, 62 Kitb ul-Ecvibeti '<ki el-Mesil il-Man riyye
Kenz ul-Esrr 52 39
Keramet 34, 56 Kitbu Edeb in-Nemi 47
68
Kitb ul-Emr ve'l-Halk 45 Kitb ul-Iltsdn 44
Kitdb ul-Emr il-Merbt fim yumnahu dhib Kitb fim kne `aleyhi Ra iillhi
`ald't-Terai min el-Esrr 43 alldlhu `aleyhi ve sellem min snen il-
Kitb ul-Emr il-Muhkem il-Merbt 43 Altvl 38
Kitbu Envr il-Fecr fti Mdrifet il-Makmti Kitab 45, 47
`ald el-Ecr ve `ald gap- il- Kitdb ul-Pliin bi irti ehl 40
Ecr 42
Kitb ul- nsan 46
Kitb ul-Erbdin el-Mutelcdbile 41, 52
Kitdbu nsan ve'l-Ism il-A` zam 48
Kitdb ul-Erbdin et-T vd1 41, 52
Kitdbu ve'd-Devdir frr-Raledikt
Kitb ul-Erv 7th 46
ve'l-ljandik 43
Kitdb ul-Es nd 47
Kitdb ul-Evvelin 48 Kitdbu Inzdl il- uyb `al mertib
Kitb ul-Ezel 44 frnd lend min Sev' tn ve' - i`r 41
Kitdb ul-Fehvrtniyye 45 Kitdbu Inzldt il-Vucitdiyye min el-Ijazdin
Kitdb ul-Felek ve's-Sema' 44 il-Ciidiyye 42
Kitdb ul-Fulk 47 Kitb ul-Isfdr 'an Netic il-Esfdr 46
Kitdb ul-Fulk ve Kitdb ul-Fulk il-Me hiin 47 Kitdb ul-Isrd Maltdm il-Esra 41
Kitdbu Fu il-Ijikem 48 Kitdb ul-Idrt fi Esrr il-ildhiyyt
Kitdb frl-Hadis 38 ve'l-Kinyt 43
Kitb ul- Futhat il-Mekkiyye 42 Kitbu rt il-Kur'an fi ',Dem il- nsan 42
Kitdb ul- dyt 47 Kitb Ile 47
Kitdb ul- urfe ve'l-ljurfe 46 Kitdb ul-7zze 44
Kitb ul-Ijalra 47 Kitb ul-Kader 46
Kitb ul-ljakk 46 Kitb ul-Kalem 47
Kitdb ul-Hamd 46 Kitdb ul-Kalem il- lahi bi'l-Ism ir-Rabbni 42
Kitb ul- Hareke 47 Kitb ul-Kayymiyye 44
Kitb ul-ljaerdt 47 Kitabu Kenz il-Esrr fimit ruviye 'an in-Nebiyy
Kitb ul-Hayt 45, 46 il-Muhtr min el-Etriyeti ve'l-Ezkr 40
Kitb ul-Ijazdin 46 'an Sirrt Esmi'llrth il-
Kitbu Ke f
Kitb ul-Heb' 47
ustui 39
Kitb ul-Heykil 46
Kitb ul-Rtdem 45
Kitbu Hlyet il-Ebdl ve m yazharu minhd
Kitb ul-K stas 47
min el-Mdrifi ve'l-Ahvdl 42
Kitb ul-Ruds 45
Kitb ul-Hikmet il-Multteviyye 44
Kitb ul-Kudra 45
Kitb ul-ljucub il-Mdneviyye z-Zt il- Hu-
Kitbu Kun 45
viyye 43
Kitbu (Kunhi) m l budde li'l-Muridi minhu
Kitdb ul-ljukm ve' - erdi` i- ahiha ve'r-Ri'se
39
ve's-Siyse 45
Kitb ul-Kursi 47
Kitb ul-ljuld fi Esrri Rhdniyydt il-Melei'l-
A`ld 39 Kitb ul-Kutub 46
Kitb ul-Huvv 44 Kitb ul-Levyth fi erlt tt-Ne dyilt 48
Kitdb ul-`1b ld 48 Kitb ul-Levh 47
Kitdb ve'l-Ibtird` 44 Kitdb ul-Lezzeti ve'l-Elem 46
Kitb ve'l-Me hed il-`Ayni bi Kitb ul-Mahaccet il-Bey ld 40
ljackat i- eceret ve't-Tuyr Kitbu m l ydavvelu 'aleyhi fl rarlIpIldh 48
il-Erbg at ir-Rhniyye 43 Kitb ul-Mdrife 48
Kitbu ler= il-Beyn fi't-Tercemeti 'an Kitb ul-Mdlm fi `Alfdidi `Ulem l ir-Rusiim
n 48 43
Kitdb ul-Ifhm fi erh il-Pldm 40 Kitb ul-MebCtdr 45
69
Kitab ul-Mebrdr ve'l-dzydt fl nd Taktevi `aley- Kitdb un-Nesdyik fItnd yukarribu fi
hi Hurdf min el:Actibi ve'l- te`dld 48
,y lt 42 Kitdbu Netdic il-Ezkdr ve Haddik l-Ezh ar 40
Kitdb ul-Mecd 44 Kitdb un-Nikdk tl-Mutallak 48
Kit ib ul-Medkali Ameli bi'l-.Fjurdf 43 Kitdb un-Ndr 44
Kitdtbu (Mefdtik ) l- ayb 45 Kitdb ur-Rakme 44
Kitb ul-Mekiin 47 Kitdtb ur-Rakim 45
Kitbu Mendhic ila iftidddt Ebkdr Kitdb ul-Rakm 45
(el-Mukadderati bi haymat il- Kitbu Ravdat il-`,Is kin 43
Likg) 39 Kitiib ur-Remz fi Hurdfi Evil is Suver 45
Kitdb ul-Menhec is-Sedid ild Terti Akv al il- Kitdb ur-Revaik ve'l-Enfias 46
mm el-Bustd nt Ebi Yezid radtyalldhu Kitdb ur-Riblt l-`,11t1m 46
`anh 41 Kitdb ur-Rikbe 45
Kitdb ul-Meni` l-Hna el-Bask flhi if nd Kitdb ur-Risdle 43
fekeyfe Amca 48 Kitdb ur-Risdle ve'n-Nubuvve ve'l-Veld ye ve'l-
Kitiib t Mesdthid il-Esrar il-Kudsiyye ve Meka- Mdrife 47
n' il-Envdr il-Ildhiyye 41 Kitdb tl-Levdk lt 46
Kitdb ul-Me i'e 45 Kitdbu fi Mundsakat in-Nefs 42
Kitdbu Meviik ` n-Nucitm ve Metdli`i Ehillet Kitdb ur-Rukye 45
il-Esrdr ve'VU/m 42 Kitdb ur-Rutbe 45
Kitdb ul-Mev` aet il-Ijasene 41 Kitb us-ddr ve'l-Vdrid 45
Kittbu Miftdtk is-Se'd de fi Mdrifet il-Medhali Kitdb us-SeKate Aser 47
ild Tarilt l-Irdde 38 Kitdbu Sebebi `./Ic in-Nefsi likismi ve mdt
Kitbu Miftdk is-Se` rade 40 min el-Elemi `Inde Fir alphi bi'l-
Kitdb ul-Mi`rdc 46 Mevt 41
Kitdbu Miskdt il-Envdr fimd ruviye Kitab us-Sirdc il- Vehhdc fI eriti Keldm
subltdnehu ve te` ild min el-Altbdr 41 kaddesalldhu riikialtu 40
Kitdb ul-Mlzdn fi fat il-nsan 40 Kitdb us-Sirr 44
Kitdbu Mublye` tt il-Kutb bi Hadrat Kitdbu Sitte ve Tis`In 43
39 Kitdbu Suciad il-Kalb 47
Kitdtb ul-Mubesserdt 43 Kitdb us- e'n 46
Kitdb ul-Mubessirdt 48 Kitlbu erh il-Esma' 48
Kitdb ul-Mufd4ale 48 Kitdbu Tdc ir-Risdil ve Minhdc il-Vesdil 42
Kitdbu Multddarat il-Ebrdr ve Musdmerat il- Kitdbu Tdc it- Terdcim 48
Ahyr 48 Kittb ut-Takkik fi Beyden is-Sirr ellezi vekara
Kitdb tl-Mukni` fi's-Sehl il-Mumteni` 43 fl Nefsi Ebi Bekr s-uldik radyalldhu
Kit ab ul-Mulk 45, 46 anhu 40
Kitdb ul-Mu'min ve'l-Muslim ve'l-Muhsin 46 Kitdb ut-Tahvil 46
Kitdb ul-Mundaara beyne'l-nsani ve'l-ljay- Kitdb ut-Tedbirdt fi Med> el-Mem-
yn 48 leket il-Insdniyye 41
Kitdb ul-Muntehab fi Sdyir il-Kurab 40 Kitab ut-Tedbir ve't-Tafsil 46
Kitab ul-Musebbe`at il-Varideti Kitdbu Tercum an il-Evdk 48
39 Kitdbu Tertffl ir R kle 43
Kitdb ul-Musellest ur'dtn 39 Kitdb ut-Tenezzuldt il-Mavstliyye fi Esrar it-
Kitdb un-Nakl 47 Tandrdti ve's- alavdt ve'l-Ey-
Kitdb un-Ndr 47 ydm il-Mukadderat il-Asliyye 42
Kitdb un-Necm ve's- ecer 47 Kitb ut-Tultfe ve't-Turfe 46
Kittib un-Nemi 47 Kit ab uf-Tar 47
70
Kitbu `uhlet il-Muste fiz (fi Ahkr m i -anfat el-Malttrt ul:Arabiyye Enstits 59
il-insniyye) 39 el-Mdide sresi 60
Kitbu Uns il-Munkatan bi Rabb il-`zilen tn Makdis (Kuds) 27
41 el-Malskari 11, 49, 50, 51
Kitb ul-Vahy 46 Mdkl 61
Kitb ul-Velye 45 mdklt 61
Kitb ul- Vesil frl-Ecvibe 'an `Uyun il-Mesil Mliklerin R.41I'l-R.ulit'i 23
48
Mliki Mezhebi 26
Kttt, ul-Vucrd 46
el-Manr
Kitb uz-Zemn 47
Mantk 23
Kitbu Ziydeti Keyd il-Kavl 46
Mdrifet 44, 49, 50
Kitb uz-Zulfe 45
Msivullh 36
Klavuz 58
el-Me`ric sresi 58
Kufr 7, 8
Mebde' 45
Kurtulu yolu 56
Mecd ud-Din el-Firzbtli 24, 49, 51, 53, 56
Rli bn Ynus 61 Mecduddin Muhammed b. Ya`kiib elFirrz-
el-Krji Muhyiddin b. ez-Zeki 31
bdi 48
ez-Zemlekni 8
el-Mecellet ul-Endelus 48
Kallb ul-Brn el-Mavsli 61, 62
Mecellet ul-Mecmd 37
Kahr 44
Medsi 24
Kl 20
Mehsin 14
el-Bagddi 8, 11, 12, 40
Mehmed Ali Ayni 13
Kad 45
Mekke 40, 52, 57
el-Ksim ibn `Askir
Mekke-i Mkerreme 21, 26, 28, 30, 31, 50, 56
K` 25
1VIellff 44
el-Kavl 45
el-Melik ul-`Adil 26
el-KazvinI 10
el-Melik ul-A`zam 48, 49
Kll u Kl 24
el-Melik ul-Muzaffer zi b. el-Melik
Kymet 62
el-Eyybi 48
el-K yme sresi 58
Men' 44
Kgkitu Dima k 26
MenlFib 14
Kudsi bir ilhm 33
Menkbu bn `Arab' 2
Kur'n 7, 46, 50
Merkm 46
K ur'n- Kerim 35, 52
Mertebe (;_r..-) 45
K usur 44
Meryem sresi 38, 52
Kutb 21, 25, 32, 53
Mestr 46
L Mevlna Celleddin Ritmi 5
Ledn ilmi ,_ as- 50, 53, 56
kli A`lm
il-Vlkid ve I4hi E-
fi erhi Ahv ll il-
Ledn ilimleri 32, 56
mm Bustmi . ebi Yezid 41
Lem' 45
Mifth us-Se`de 52
Lem 45
Mir't ul-Cinn 11, 32
Lisn ul-Mizn 11
Mir't uz-Zemn 10
Luckmann, Thomas 5
el-Misbk frl-Cem` beyne's- kk 38
M El Mistico A murciano Abenarabi 12
Marib 29 Mikt ul -Envr 52
Marib bilginleri 21 Mizn ul- 'tidl 10
Mahss 61 Mohidin 12
71
el-Muf and 'ald el-Muhdlld 55 Muslim 52
e-Mu` arrab 24 Musul 30, 61
MdEviye 34 el-Mu 'ahede 45
Mubin 46 Musghede 61
el-Mucddile sresi 26 MutEbe`at 39
Mucihede 7, 8, 26, 31, 61 Mutasavvf 8, 9
el-Mu4hid 49 Mutekellim 55
mucize 61 el-Mutenebbi 35 ,56
Muctehid 55 Mute 'abih 46
el-Mueyyed 49 el-Muzaffer 49
el-Muhaccet ul-Beydd' 52 De la Mystique d'Abenarabi, les C'tats, les deme-
Muhakkik 53, 56, 63 ures et les charismes 13
el-Muhalld 38, 52
N
Muhammed `aleyhissel'am 19, 63
Muhammed ( eyh Muhyiddin) 21, 34 en-Miblusi 12
Muhammed b. Muhammed b. 'Ali 20 M.fils'a 25
Muhammed Muhyiddin `Abdullamid 51 Nakli ilimler 22
Muhammed b. `Umer b. el-lbseyn er-filzi 23 Namaz 52
Muhammed b. Sdid ed-Debuysi 27 Nefl; ul-Tlyb 11, 49, 51
Muhammed b. Ydklib el-FIrzWAdi es-ir1. Nefs 57, 58, 60
48, 49 en-Nevevi 10
el-Mulyta ar ul-Muhtdcu ileyhi min Tdrllai Nicholson, R. 12
Bagldd li ibn id-Dubey i 11 Nihad Keklik 5
Muhsi 46 Niyet 45
Muhyiddin ibn ul:Arabi 10, 23, 25, 27, 30, 31, Nebi 33
32, 33, 49, 51, 54 en-Nucrtm uz-Zdhira 11, 23, 24, 26, 27, 31
Muhyiddin, eyh- 19, 20, 21, 23, 26, 27, 28, Nu ni-F/ii: 34
29, 32, 33, 34, 48, 49, 50, 51, 52, 53,
P
54, 55, 56, 63
Muhyiddin Ebii `Abdilll Muhammed b. 'AH Pey amber `aleyhisselgn 20, 24, 28, 33, 34,
b. Muhammed b. Ahmed b. 'AH 35, 43, 52, 53, 55, 60 ,61, 62
timi el-Endelusl 28 La Psicologia del extasis en dos grandes misticos
Muhyiddin b. ez-Zeki 22 musul nanes : Algazel y Mohidin Abena-
Muk4efe 37, 45, 61 tabi en Cultura Espanola 12
Mukted'a 22 La Psicologia segun Mohidin Abenarabi 12
Mulk 3, 39
Mu'min 25 Q
Mun'afk 25 La Quintessence de la Philosophie de ibni Arabi
el-Mun'avi 11, 25 13
Mun'azele 31
R
Munkir 61
Mrid 37 Rabb 59
Murcia 20 Rabbni bir hatrlay 37
Mursiye 20, 27, 30 Rabbani esrEr 60
Mrsid 8, 26, 58 Rabbrni marifet 50
Muritl eyh 56, 63 Ravidt ul-Cennt 11
Muslim 13. el-11accrc 38 er-Ravl ul-Mi`gr 20
Mustebil 61 Re'fet 44
72
Resiiilu Ibn `Arabi 10 5..i.b.
21, 53, 63
Resm 49 lihiyye 22, 31
Resul 33 uldlk 53
Reslullh `aleyhisseltim 32, 33 kbr 50
er-Ridde 24 fl 26, 61
Risttle bi ism il-Melik in-Nftztr frr-Reddi ffler 32
'- eyh Muhyicldin 11 fifllik 38
Rislet ul-Kuds 10 fl ribati 26
ul-Firdevsiyye fi Cemr il-Elti t- as il-
.Kudsiyye 55
Riyaiet 7, 8 frl Mezhebi 24
Riyit 26, 31, 61
m 7, 9, 21, 26, 27, 28, 30, 31, 32, 48, 50, 54,
Riyit-1 nefs 58
55
Rusl3 27
am Dim Akademisi Dergisi 37
Rusl; sahibi 31, 35
es- drimi 8, 11
er-Ru'yet 45
athat 7
S efkat 44
ika 27 ems ud-Din Ahmed b. Halil el-ljyl. 26
Sdd ud-Din Muhammed b. el-Mueyyed b. emsuddln ez-Zehebi et-Trkmni 25, 31, 33
`Abdi11311. b. 'Ali b Dammye el-Ha- emsuddin es-Salffivi 9
mevi 23, 26 erhu Cemihir in-N tsfts fi ljalli Kelimftt il-
es-SahiivI 51 Fuss 12
Slik 8, 36, 56 eriat 7, 28, 34
es-Se dni 27 eriat ilimleri 55
Sermediyyet 44 er`I ilimler 22, 31
Sevdl 20 eyh 8, 9, 56
Sevilla 20 Sezer& uz-Zeheb 10, 11, 25, 27, 30
Sibt Ebl'l-Feree ibn il-Cevzi el-Ba ddI 10, ifit' fi 144 is-Sebil 39
30, 34 Sifft' ul- alit 24
Sirr ul-Esrftr 41 ihb ud-Din Ahmed b. Ahmed ez-Zebidi
es-Sirr il-Mekzf frl-Medhali bi'l- e- erci 9
gurftf 43 ihrb ud-Din `Umer b. Muhammed es-Suhra-
Stoachk 7 verdi 23, 26, 28, 32
Sultan ulfAzam 51 ihb ve'd-DIn 19
Supplement 30, 31 uhd 45
es-Suyti 8, 12 urb 45
Sluk 22, 55, 56
T
Snnet 56, 61
adruddIn el-K6nevI Muhammed b. shak b Tbrin 55
Yusuf b. 'Ali el-Knevi 30 TahkIk 34, 49
adruddin Muhammed b. ishlF el-R.nevI 21 Tahkik ehli 56
32, 33, 34 Tahzir un-NebUt ve'l- abi min bi
es-afedi 11, 25 bn `Arabi 11
afrl 20 TdmIm 44
ahbller 55, 60 TakelIs makama 33
Sahib 53 et-Taklyy ul-Fsi 11
alhuddIn el-Muneccid 2, 5, 15 Takva 60
alhuddin es-afedi 54 Takyid 44
73
Tli' 45 U
Tanr vergisi 34 Ukiid ul-Cevher 11
Tarihu BaOd 27 el:Urvat ul-Vusk 56
Trlhu Dimak 27 Usill- Fkh 52
Tarih al-islam 10 Usl 56
Tasavvuf 7, 8, 22, 26, 31, 33, 34, 37, 59 lfet 44
Tasavvuf Cereyanlar 5
V
Tasavvuf ehli 31, 61
Vlicib 61
Tasavvuf stlahl 8
el-Vf I bi'l-Vefey t 11, 25, 27
Tasavvufi stlah 7
Valdniyyet 44
Tasavvuf] 7, 41
Vandet ehli 30
Tasavvuf ilmi 31, 59
Vandet-i Vcd 7, 32
Tasavvuf sinan 8
Vris 33
Tasavvuf] Zevk 8
Vrt
Tasdik 59
el-Vasti 8, 11
Tabak& ul-Evliy' 11
Velayet 34
Tabakat ul-ljavass ehl i- tdict ve'l-ligs 9 Velyet-i Tzng 50
Tl `Abd u1-134i Surr 11 Veli 21, 25
TahAret 52 Veliler 56
Th sresi 61 Veri 53
Tarikat 8, 49, 60 Vitriyyet 44
TWe 50
Tebdut-Trbi`in 55
Wstenfeld 27, 28
Tecelli 44, 45
et-Teogdrt ul-ilhiyye 59 Y
et-Tedbirt fi 104 tl-Memleket il- el-Yfri 11
nsniyye 59 el-Yavakit ve'l-Cev ihir 11
Tefsir 23, 52, 56 Yemen 9
et-Tefsir ul-Keldr 23, 50, 51, 55 Yeni Efltunculuk 7
et-Tefsir us- aOr 52, 55 Yezdn 25
Tekmilet us- da 10 Ynus sresi 35
Tekvin 45 Yusuf 39, 43
Temenni 45 Z
Tensul 45
Zltid 26
et-Tenblh 61
Zebid 9
Tenblh ul-Cabi bi Tebrieti bni `Arabi 12
Zend 24
Tenblh ila Tekflri ibni `Arabl 12
Zendi 24
Tenzih us- tddik 'an fat iz-Zindlk 12
Zendin 25
Tercumn al-Evk 10
Zerdt 24
Teslim 59
Zeynerabidin 59
Teslimiyyet 60
ez-Zeyn l-Iraki 8
Tevlud 45
Zeynuddin ez-Zeviivi 26
Tevhid 56
Ziyretgh 28
The Mystical Philosophy of Muhyid Din Ibnul Zndk 24, 25
Arabi 13 Zndkhk 7, 8
Tirmizi 52 Zuhd 63
Toshihiko Izutsu 5 Zevk 7, 60
74
Zeldir ut-l'14 10 Zikr 52
Ez-Zeh liru ve'1-A`14 fi er1;i Tercumn - Zikrullh 21
41,4 48 Zhir 8, 56
-Zehebl. 10, 27, 32 Zhiriye 7
Zevk 45 Znhir ehli 33, 53, 56
Zeyl ur-Ravdateyn 10 Zrhir ilmi 56
Zeylu Trrki Bac141 10 Zhirci mnkir 53
75
.
Fiyat : 8, TL.