FINANSIJSKA

TRITA

Obveznice

Prof.dr Zoran Jeremi

 Obveznice
Najpoznatiji duniki finansijski instrument
Vrste obveznica
Odreivanje cene obveznica na tritu: uticaj kretanja
cena akcija, kamatnih stopa, bilansne strukture i
zaduenosti kompanije
Odreivanje rejtinga kompanije
Razlika: finansiranje dunikim vs. finansiranje kapitalom
donoenje odluke o nainu finansiranja kompanije
 Definicija
Oveznica je finansijski instrument kojim se
njen izdavalac (dunik) obavezuje da u
roku dospea plati kupcu (investitoru)
pozajmljeni iznos glavnice sa kamatom,
koja se plaa naplatom kupona.
pored kamatonosnih postoje i diskontne
obveznice (Zero Coupon Bond).
 Podela obveznica
Prema emitentu:
Obveznice koje izdaje drava ili lokalna
samouprava (municipalne obveznice)
Korporativne obveznice
korporativne: kamatonosne, diskontne i dohodovne,
Prema nainu otplate:
obine,
hipotekarne
garantovane
 Vrste obveznica
Prema obezbeenju obaveza
osigurane
neosigurane

Prema nainu plaanja kamate

obveznice sa nultim kuponom
obveznice sa kuponom
konsoli

Prema nainu obrauna kamate

kamatonosne
diskontne

Prema tipu emitenta

dravne obveznice
obveznice lokalne samouprave
korporativne obveznice
hipotekarne obveznice
 Vrste obveznica i odreivanje
investicionog ranga obveznica

Rejting organizacije i kategorizacija

Konvertibilne obveznice: mogunost
konvertovanja dunikog papira u vlasniki,
nie kamatne stope zbog te pogodnosti
Junk bonds visoki rizici ali i visoki
potencijalni prinosi, nepoznate firme ili firme
u tekoama
 Obeleja obveznice
Strogo formalizovan instrument
Sastoji se od plata i kupona
Ugovorni odnos izmeu izdavaoca i investitora
Rok dospea broj perioda na kraju kojih dunik treba da isplati
investitoru (poveriocu) glavnicu i pripadajuu kamatu
Glavnica
Kupon kamata koju emitent (dunik) plaa na pozajmljena
sredstva
Kuponska stopa kamatna stopa po kojoj se obraunava kamata
U principu obveznica je kamatonosna hartija, mada je diskontna
obveznica prisutnija
Diskontna obveznica prodaje se investitorima ispod nominalne cene
a po dospeu isplauje se nominalni iznos (Obveznice RS su
diskontne)
Po emu se razlikuju obveznice i akcije?

1. Vlasnici odnosno zakoniti imaoci obveznica su kreditori preduzea

e m i t e n t a , a n e n j e g o v i v l a s n i c i . O b v e z n i c a j e , f a k t i k i , s u p s t i t u t k r e d i t a .

2 . O b v e z n i c e d o s p e v a j u p o s l e o d r e e n o g v r e m e n a i t a d a i h e m i t e n t m o r a

o t k u p i t i o d n j i h o v o g i m a o c a p o n j i h o v o j n o m i n a l n o j v r e d n o s t i . A k c i j e

p a k , n e m a j u r o k d o s p e a i m o g u o s t a t i n e i s p l a e n e s v e d o k p o s t o j i

p r e d u z e e e m i t e n t , a l i v l a s n i k m o e d a i h p r o d a p o n j i h o v o j t r i n o j c e n i

u o n o m t r e n u t k u z a k o j i s e o n s a m o d l u i i t a k o d a d o e d o p o t r e b n e

g o t o v i n e .

3. Kamata, kao prihod od obveznica, predstavlja ugovornu obavezu

emitenta. To znai da je on mora isplatiti. U protivnom slede sankcije

p r i n u d n a n a p l a t a . D i v i d e n d a p a k , k a o p r i h o d o d a k c i j a n e p r e d s t a v l j a

p r a v n u o b a v e z u e m i t e n t a , s v e d o k j e u p r a v n i o d b o r a k c i o n a r s k o g d r u t v a

z v a n i n o n e o b j a v i .
 Po emu se razlikuju
obveznice i akcije (2)?

4. Kamate je unapred ugovorena, dok iznos dividende koji e

biti isplaen zavisi od ostvarenog poslovnog uspeha
kompanije.
5. Pravo upravljanja i kontrole akcionarskih drutava
predstavlja jedno od osnovnih prava vlasnika akcija, dok to
pravo ne postoji kod kupaca obveznica.
6. Ukoliko doe do likvidacije ili bankrotstva akcionarskog
drutva tada vlasnici obveznica imaju prioritet u odnosu na
vlasnike akcija u naplati svojih potraivanja iz likvidacione
odnosno steajne mase.
 Odreivanje investicionog
ranga
Moodys Standard and znaenje
Poors
Aaa AAA Najkvalitetnije obveznice
Aa AA Visok kvalitet, mali rizik na dugi rok
A A Visoka-srednja kategorija, sa osetljivou u sluaju promene
p r i v r e d n i h u s l o v a

Baa BBB Srednji kvalitet, ali nedovoljno pouzdane na dui rok

Ba BB Umerena sigurnost, postoje elementi spekulativnosti,
B B Trenutna sposobnost plaanja postoji, ali postoji rizik izvravanja
p l a a n j a n a d u i r o k

Caa CCC Lo kvalitet, opasnost od plaanja na dui rok

Ca CC Visoka spekulativna kategorija, esto neizvravanje obaveza
C C Najnii rejting, mala mogunost izvravanja obaveza, mada ih
t r e n u t n o j o u v e k i z v r a v a j u

D Ne izvrava obaveze
 NOMINALNA, KNJIGOVODSTVENA I TRINA
VREDNOST OBVEZNICE

Nominalna vrednost obveznice jeste ona vrednost koja je naznaena na

samoj obveznici i koja e se isplatiti o njenom roku dospea.

Knjigovodstvena vrednost obveznice jednaka je njenoj nominalnoj vrednosti

i po njoj se obveznica evidentira u knjigovodstvu preduzea emitenta.

Trina vrednost obveznice zavisi od kamatne stope koju ta obveznica

donosi kupcu, ostalih investicionih mogunosti kao i kupevog uverenja da
e emitent biti u mogunosti da isplauje obaveze koje preuzima
emitovanjem obveznica (da isplauje kamate kao i glavnicu).

Teorijski , trina vrednost obveznica se dobija kao zbir sadanje vrednosti

kamata koje e se isplaivati kupcu do roka dospea obveznice i sadanje
vrednosti glavnice koja e se isplatiti po isteku perioda na koji je obveznica
emitovana.
 Izvetaj o trgovanju
korporativnim obveznicama

Primeri sa NYSE i AMEX

S&P Bond Ex Coupon Matures Yld. Yld.to Vol. Bond Shg

rates Rate Cur. Mat. Close
(S&P (Obveznica) (Berza) (Stopa) (Dospee) (T ek u i (P rin o s (O b im ) (C e n a n a (P ro m e n a )

rejting) p rih o d ) d o d o s.) z a t.)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0

AA AT&T NY 8.200 02/05 7.9 7.4 66 104 -1

AAA BellSOTel NY 6.750 10/33 6.5 6.5 102 103,5 -1
CCC ArchCom Am 10.875 03.08 18.1 20.8 57 60 +5
B+ BethStel NY 8.450 03/05 8.5 8.5 94 100 -2
BB+ AMRcr NY 9.000 09/16 7.4 6.9 5 121 ....
Odreivanje cene obveznica
 Nakon ovog poglavlja trebalo bi da znate
1. Izraunavanje cene obveznica ako je poznat njen prinos do
dospea
2. Odredite kako e se vremenom menjati cena obveznica u
zavisnosti od prognozirane kamatne stope
3. Analizirate faktore koji mogu oblikovati krizu prinosa u bilo kom
trenutku
4. Analizirate karakteristike obveznice koje njenu cenu ine osetljivom
na promene kamatnih stopa
5. Izraunate trajanje (duraciju) kamatnih stopa
6. Napravite strategiju imunizacije za razliite vremenske horizonte
7. Analizirate odluke koje se donose kada se aktivno upravlja
portfoliom obveznica

Prof.dr Zoran Jeremi

Odreivanje cene obveznica (Bond Pricing)

PB
t 1
Ct
(1 r )
T

P arV alueT
(1 r )
T

PB = Price of the bond (cena obveznice)

Ct = coupon payments (isplata kupona)
T = number of periods to maturity (broj perioda do
dospea)
r = semi-annual discount rate or the semi-annual yield to
maturity (polugodinja diskontna stopa ili polugodinji
prihod do dospea
 Vrednost obveznice
Vrednost obveznice= sadanja vrednost kuponskih isplata +
sadanja vrednost nominalne vrednosti

PB = S
t =1
kupon
(1+r) t
+ Nominalna vrednost
(1+ r) T
PB= vrednost obveznice
T= datum dospeca
r= diskontna stopa
= znak koji govori da sabiramo sadasnje vrednosti svake kuponske
isplate
Svaka kuponska isplata se diskontuje vremenom koje treba da proe
pre nego to bude izvrena
 Primer:
10-yr, 8% Coupon Bond, Face = $1,000
20

P B = 40S 1
t
+ 1000 1
20
t =1 (1+0.03) (1+0.03)
Ct = 40 (SA) polugodinja isplata u USD
PB = $1,148.77 P = 1000 nominalna vrednost
T = 20 perioda
r = 3% (SA) polugodinja kamata

PB = 40USD x faktor anuiteta (3%, 20) + 1.000 USD x PV faktor = 1.148,77

Uticaj faktora rizika na cenu obveznice

Rejting kompanije
Moodys Investor Service
Standard & Poors
Duff and Phelps
Fitch
Kategorije rejtinga
Investment grade (investicioni rang)
Speculative grade (spekulativne obveznice)
 Racija koriena od strane rejting
agencija

Coverage ratios
Leverage ratios
Liquidity ratios
Profitability ratios
Cash flow to debt
 Prinos do dospea (Yeald to maturity)

Investitor mora izraunati prinos koji nudi obveznica na bazi

podataka o ceni, datumu dospea i kuponskim isplatama
Prinos do dospea (Yeald to maturity) je diskontna stopa koja
sadanju vrednost isplata na ime obveznice izjednaava sa cenom
obveznice
To je mera prosene stope prinosa koji e investitor ostvariti ako
sada kupi obveznicu i dri je do dospea

Prof.dr Zoran Jeremi

 Primer : Izraunavanje cene obveznice
10-yr, 8% Coupon Bond, Face = $1,000
20

PB = S 40
t
+ 1000
20
t =1 (1+0.03) (1+0.03)
Ct = 40 (SA) polugodinja isplata u USD
PB = $1,148.77 P = 1000 nominalna vrednost
T = 20 perioda
r = 3% (SA) polugodinja kamata

PB = 40USD x faktor anuiteta (3%, 20) + 1.000 USD x PV faktor = 1.148,77

 Izraunavanje prinosa do dospea
( Yield to Maturity)

Kuponska obveznica 8% sa dospem 30 godina prodaje

se po ceni od 1.276,76 USD. Isplata polugodinje. Koju
prosenu stopu prinosa e investitor ostvariti.
Cena je dakle, poznata, ali ne znamo prosean prinos do
dospea

raunamo kamatnu stopu po kojoj je sadanja vrednost

preostalih 60 polugodinjih isplata jednaka ceni
obveznice.

Prof.dr Zoran Jeremi

 Primer : Izraunavanje stope prinosa do dospea
(Primer iz knjige Osnovi investiranja str.289)
30-yr, 8% Coupon Bond, Face = $1,000 Cena 1.276,76

60

1.276,76 = S 40
t
+ 1000
60
t =1 (1+ r) (1+ r)
 Upravljanje portfoliom obveznica

Aktivna strategija
Trgovanje na predvianju kretanja
kamatnih stopa na tritu u budunosti
Trgovanje na neefikasnosti trita
Pasivne strategije
Kontrola rizika
Balansiranje rizika i prinosa