Gio trnh Lch s ng Cng sn Vit

Nam

Bin tp bi:
PGS.TS. Trnh Mu
Gio trnh Lch s ng Cng sn Vit
Nam

Bin tp bi:
PGS.TS. Trnh Mu

Cc tc gi:
unknown

Phin bn trc tuyn:

http://voer.edu.vn/c/f402b395
MC LC

1. Bi m u : Nhp mn lch s ng cng sn Vit Nam

2. Chng 1: S ra i ca ng Cng sn Vit Nam
2.1. I. Tnh hnh th gii v Vit Nam cui th k XIX u th k XX
2.2. II. Cc phong tro yu nc Vit Nam cui th k XIX u th k XX
2.3. III. Hi ngh thnh lp ng v Cng lnh chnh tr u tin ca ng
3. Chng 2: ng lnh o u tranh ginh chnh quyn (1930 - 1945)
3.1. I. ng lnh o phong tro cch mng (1930-1935)
3.2. II. ng lnh o phong tro dn ch (1936-1939)
3.3. III. ng lnh o phong tro gii phng dn tc, khi ngha ginh chnh quyn
(1939-1945)
3.4. IV. Nguyn nhn thng li, ngha v kinh nghim lch s
4. Chng 3: ng lnh o cuc khng chin chng thc dn Php v can thip M
(1945-1954)
4.1. I. Lnh o xy dng v bo v chnh quyn, chun b khng chin trong c
nc (1945-1946)
4.2. II. Lnh o ton quc khng chin (1946-1950)
4.3. III. i hi i biu ton quc ln th II ca ng, ng lnh o y mnh
cuc khng chin n thng li (1951-1954)
4.4. IV. ngha, nguyn nhn thng li v kinh nghim lch s
5. Chng 4: ng lnh o cch mng x hi ch ngha min Bc v khng chin
chng M, cu nc (1954-1975)
5.1. I. ng li cch mng Vit Nam trong giai on mi
5.2. II. Thc hin cc k hoch nh nc min bc v u tranh chng M v tay
sai min nam (1945-1965)
5.3. III. Nhn dn c nc khng chin chng M, cu nc (1965-1975)
5.4. IV. Nguyn nhn thng li v ngha, kinh nghim ca cuc khng chin chng
M, cu nc
6. Chng 5: ang lanh ao ca nc qua ln chu nghia xa hi va bao v t quc
(1975-2006)
6.1. I. C nc qu ln ch ngha x hi v bo v t quc (1975-1986)
6.2. II. Thc hin ng li i mi, tin hnh cng nghip ha, hin i ha t
nc (1986-2006)
7. Chng 6: Tng kt lich s u tranh cach mang cua ang, thng li va bai hoc
7.1. I. Nhng thng li c ngha lch s ca cch mng Vit Nam di s lnh o
ca ng

1/222
 7.2. II. Nhng bi hc lnh o cch mng ca ng
Tham gia ng gp

2/222
Bi m u : Nhp mn lch s ng cng
sn Vit Nam
i tng nghin cu

ng Cng sn Vit Nam do H Ch Minh sng lp v rn luyn, l i tin phong cch

mng, b tham mu chin u ca giai cp cng nhn v dn tc Vit Nam. Di s
lnh o ca ng, nhn dn ta vt qua mi kh khn gian kh v hy sinh, ginh
nhiu thng li c ngha chin lc v mang tnh thi i, lm cho t nc, x hi
v con ngi Vit Nam ngy cng i mi su sc. Lch s ca ng l mt pho lch
s bng vng. H Ch Minh ni: "Vi tt c tinh thn khim tn ca ngi cch mng,
chng ta vn c quyn ni rng: ng ta tht l v i!"

1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.10, tr. 2.
.

khng ngng nng cao nng lc lnh o v pht huy truyn thng v vang ca mnh,
ng Cng sn Vit Nam rt coi trng cng tc nghin cu lch s ng v tng kt
nhng bi hc lch s trong tng thi k cng nh trong ton b tin trnh lnh o cch
mng ca ng.

Nghin cu v tng kt cc bi hc lch s ca ng l mt phng php tt nng

cao trnh l lun ca cn b, ng vin, nng cao nng lc lnh o ca ng, gp
phn khc phc nhng xu hng gio iu v kinh nghim ch ngha trong ng. Trn
c s nghin cu v khi qut su sc, ton din kinh nghim lch s tch ly c
trong cuc u tranh cch mng ca ng, nu khng hiu c mi lin h lch s tt
yu v qua hiu tin trnh pht trin c th c ca cc s kin, ng mi c th ra
c mt ng li chnh tr hon chnh.

ng Cng sn Vit Nam l mt t chc chnh tr c quy lut hnh thnh, pht trin vai
tr lch s ring trong tin trnh lch s Vit Nam. Do , lch s ng l i tng
nghin cu ca mt khoa hc ring - khoa hc lch s ng.

Lch s ng gn lin vi lch s dn tc. Theo , lch s ng l mt khoa hc chuyn

ngnh ca khoa hc lch s v c quan h mt thit vi cc khoa hc v l lun ca ch
ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh.

Mi ngnh khoa hc c mt phm vi nghin cu c th trong mi quan h bin chng

vi cc khoa hc khc. Khoa hc lch s nghin cu v x hi v con ngi x hi,
nghin cu v cuc sng qua ca nhn loi mt cch ton din trong s vn ng,

3/222
pht trin, vi nhng quy lut ph bin v c th ca n. Lch s Vit Nam t nm
1930 l lch s u tranh cch mng kin cng v anh dng ca nhn dn ta di s
lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, nhm xa b ch thuc a ca ch ngha
thc dn c v mi, xy dng ch mi. ng Cng sn Vit Nam l ngi lnh o
v t chc mi thng li ca nhn dn ta. Do , lch s Vit Nam (t nm 1930 tr i)
v lch s ng Cng sn Vit Nam gn b hu c vi nhau.

Cch mng l s nghip ca qun chng nhn dn. ng l ngi ra ng li cch

mng v t chc lnh o nhn dn thc hin ng li. Do , khoa hc lch s ng
Cng sn Vit Nam l mt h thng tri thc v qu trnh hot ng a dng v phong
ph ca ng trong mi quan h mt thit vi tin trnh lch s ca dn tc v thi i.
Vi t cch l mt khoa hc, Lch s ng Cng sn Vit Nam c i tng nghin cu
l t chc v hot ng ca ng v cc phong tro cch mng ca qun chng din
ra di s lnh o ca ng.

Mc ch, yu cu, chc nng, nhim v

- Mc ch, yu cu:

Lin quan n i tng nghin cu, mc ch ca khoa hc lch s ng l lm sng t

ton b qu trnh hnh thnh, pht trin ca t chc ng v nhng hot ng ton din
ca ng; khng nh s lnh o ng n ca ng l nhn t hng u bo m mi
thng li ca cch mng Vit Nam; lm r nhng vn c tnh quy lut ca cch mng
Vit Nam; gp phn tng kt nhng kinh nghim lch s phc v s nghip xy dng
ch ngha x hi v bo v T quc; ng thi gio dc nim tin vo s lnh o ca
ng v con ng cch mng H Ch Minh.

Yu cu ca vic nghin cu, bin son v ging dy lch s ng l trnh by khch

quan, ton din v c h thng cc s kin c bn v lch s ng qua tng giai on
v thi k cch mng trong s vn ng, pht trin v nhng mi lin h ni ti ca n.
Trn c s so snh vi yu cu thc tin phn tch, nh gi cc hot ng ca
ng; khng nh nhng thng li, thnh tu v nhng sai lm, khuyt im trong qu
trnh ng lnh o cch mng Vit Nam; khi qut c cc s kin v bin c lch s,
vch ra bn cht, khuynh hng chung v nhng quy lut khch quan chi phi s vn
ng ca lch s.

Yu cu quan trng trong vic nghin cu, bin son gio trnh v ging dy lch s
ng l phi cn c vo cc ngun s liu ca ng, nht l Vn kin ng Ton tp
v H Ch Minh Ton tp. Bi v "Vi b Vn kin ng Ton tp, tt c nhng ngi
cn nghin cu v s dng vn kin ng u c th d dng tm thy nhng ti liu
chnh thc v xc thc". "Vic xut bn Vn kin ng Ton tp nhm cung cp nhng
t liu lch s xc thc, c h thng cho cng tc nghin cu l lun, nghin cu v bin
son lch s ng". "Cng b cc vn kin ng cng l cung cp mt ngun t liu

4/222
cha ng nhng thng tin chn thc, chng li nhng lun iu xuyn tc, lm c s
cho cn b, ng vin v nhn dn hiu r hn hot ng ca ng v phong tro cch
mng ca nhn dn, ng thi cng gii thiu vi bn b quc t v lch s v vang v
nhng bi hc kinh nghim ca ng ta"

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
1998, t.1, tr. VI-VII.
.

Ging dy v hc tp mn lch s ng phi ch s dng phng php tch hp, s

dng nhng kin thc bit t cc mn hc khc. Phng php ging dy v hc tp
bc i hc cn khng ngng pht huy tnh ch o ca ging vin v tnh ch ng ca
sinh vin. iu ng ch l sinh vin c kh nng t nghin cu theo s hng dn
ca ging vin, c yu cu kim tra tnh ng n ca cc thng tin v kh nng cung
cp cho nhau cc tri thc trong qu trnh hc tp. Trong s nghip i mi, vic ging
dy v hc tp mn Lch s ng cn i mi mnh m v phng php p ng
yu cu o to.

- Chc nng, nhim v

Vi t cch l khoa hc v nhng quy lut pht trin v hot ng lnh o ca ng,
lch s ng c hai chc nng: chc nng nhn thc khoa hc v chc nng gio dc t
tng chnh tr.

Chc nng nhn thc khoa hc lch s c mc ch trc ht l phc v vic ci to

x hi theo ng quy lut pht trin ca x hi Vit Nam nh mt qu trnh lch s - t
nhin. Vic hiu bit thu o nhng kin thc v kinh nghim lch s ng l c s
khoa hc c th d kin nhng xu hng pht trin ch yu ca x hi v nhng iu
kin lch s c th c tc ng n nhng xu hng . Bng cch , khoa hc lch
s ng cng vi cc mn khoa hc l lun Mc-Lnin v t tng H Ch Minh gp
phn tch cc to c s l lun ng vch ra ng li, ch trng, chnh sch.

Mt khc, lch s ng c chc nng gio dc t tng chnh tr, tham gia vo vic gii
quyt nhng nhim v hin ti. Nhng kin thc khoa hc v cc quy lut khch quan
ca s pht trin lch s cch mng Vit Nam c tc dng quan trng i vi cn b,
ng vin, nhn dn trong vic trau di th gii quan, phng php lun khoa hc, xy
dng nim tin vo thng li ca cch mng Vit Nam di s lnh o ca ng, t
c quyt tm phn u thc hin ng li, ch trng chnh sch ca ng.

thc hin chc nng , trong qu trnh nghin cu, ging dy v hc tp Lch s
ng Cng sn Vit Nam chng ta c nhim v lm r nhng quy lut ca cch mng
Vit Nam, nghin cu, trnh by cc iu kin lch s, cc s kin v qu trnh hnh
thnh, pht trin v hot ng ca ng, ni bt l nhng nhim v sau y:

5/222
+ Lm sng t iu kin lch s, qu trnh ra i tt yu ca ng Cng sn Vit Nam -
b tham mu chin u ca giai cp cng nhn v dn tc Vit Nam.

Trong thi gian u khng phi l ton b giai cp cng nhn tip thu c ch ngha
Mc - Lnin, m ch c mt b phn tin tin nht tip thu c l lun . B phn
ny ng ra thnh lp ng cng sn, do vy ng cng sn l mt b phn ca giai cp
cng nhn v giai cp cng nhn thc hin s mnh lnh o cch mng thng qua ng
cng sn l i tin phong ca mnh.

S kt hp ch ngha Mc - Lnin vi phong tro cng nhn l quy lut chung cho s
ra i ca cc ng cng sn trn th gii. Nhng s kt hp khng theo mt khun
mu gio iu, cng nhc, m n c thc hin bng con ng ring bit, tu theo
iu kin c th v khng gian v thi gian.

Yu cu ca cch mng thuc a khc vi yu cu ca cch mng cc nc t bn

ch ngha. ng cng sn cc nc t bn ch ngha phi lnh o cuc u tranh ca
giai cp v sn chng giai cp t sn, cn ng cng sn thuc a trc ht phi lnh
o cuc u tranh dn tc chng ch ngha thc dn. Vn giai cp thuc a phi
t trong vn dn tc, i hi s vn dng v pht trin sng to l lun Mc - Lnin
v ng cng sn trong iu kin mt nc thuc a.

+ Lm r qu trnh trng thnh, pht trin ca ng gn lin vi hot ng xy dng

mt chnh ng cch mng theo ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh.

Khoa hc xy dng ng c nhim v nghin cu nhng quy lut xy dng ng, xc

nh nhng nguyn tc, mc ch, yu cu; nhng nguyn l v h thng cc bin php
phi tun theo xy dng mt chnh ng cch mng v chnh tr, t tng v t chc;
hnh thnh nn l lun v xy dng ng.

Lch s ng c nhim v lm r nhng hot ng c th ca ng xy dng, chnh

n ng nhm p ng yu cu, nhim v trong tng thi k cch mng. l s thc
hin cc nguyn l, vn dng nhng nguyn tc, tin hnh cc bin php lm cho
ng trong sch, vng mnh, sc lnh o cch mng. ng nhin gia hai ngnh
khoa hc c mi quan h mt thit vi nhau.

+ Trnh by qu trnh hot ng lnh o cch mng ca ng qua cc thi k, cc

giai on cch mng trong nhng bi cnh lch s c th.

l qu trnh i su nm vng phng php bin chng ca ch ngha Mc - Lnin,

vn dng v pht trin sng to ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh ph
hp vi bi cnh quc t v thc tin ca x hi Vit Nam, nh ra cng lnh, vch
ra ng li, xc nh nhng ch trng v bin php c th cho mi giai on cch
mng.

6/222
 l qu trnh u tranh v quan im t tng trong ni b ng xc nh mt
ng li ng n, u tranh bo v ng li cch mng ca ng, chng mi biu
hin ca t tng hu khuynh v "t" khuynh, chng mi nh hng ca t tng duy
ch, ch quan, gio iu v cc loi t tng phi v sn khc.

cng l qu trnh ch o v t chc qun chng hnh ng thc tin, ginh thng li
tng bc tin ln ginh thng li hon ton, thc hin trit cc mc tiu c bn ca
cch mng Vit Nam do ng vch ra.

+ Trnh by cc phong tro cch mng ca qun chng do ng t chc v lnh o.

Nhm theo nhng phng hng c bn do ng xc nh, phong tro cch mng ca
qun chng din ra mt cch t gic, ht sc sinh ng, phong ph v sng to. Sc
sng to ca cc t chc ng v qun chng rt ln. N lm cho quyt tm ca ng
tr thnh hnh ng cch mng, lm cho ng li, ch trng cch mng ca ng tr
thnh thc tin, v do , to c s cho vic b sung, pht trin v hon chnh ng li
cch mng ca ng. Mt ng li cch mng ng s c qun chng nhn dn ng
h v quyt tm thc hin.

+ Tng kt nhng kinh nghim lch s ng

Khoa hc lch s ng c nhim v gp phn tng kt nhng kinh nghim t nhng

thnh cng v khng thnh cng ca ng trong qu trnh lnh o cch mng, gp
phn lm phong ph thm kho tng l lun ca ng.

Phng php nghin cu

Phng php nghin cu gn lin vi i tng nghin cu. Ch ngha Mc-Lnin v

t tng H Ch Minh l nn tng t tng v kim ch nam cho hnh ng ca ng.
ng li chnh tr, hot ng ca ng l s biu hin c th l lun trong hon
cnh Vit Nam vi tt c c im vn c ca n. Do , ch ngha duy vt bin chng,
ch ngha duy vt lch s v t tng H Ch Minh c ngha cc k quan trng i
vi khoa hc lch s ni chung v khoa hc lch s ng ni ring. l nhng c s
phng php lun khoa hc nghin cu lch s ng.

ng Cng sn Vit Nam nh c hot ng l lun da vo ch ngha duy vt bin

chng v ch ngha duy vt lch s, i n nhn thc c nhng iu kin khch
quan v s chn mui ca nhng nhn t ch quan ca s pht trin x hi thng qua h
thng cng tc t chc v t tng ca ng i vi qun chng.

Do , i vi khoa hc lch s ng Cng sn Vit Nam, quan nim duy vt v lch s

l cha kha l gii s xut hin v pht trin ca ng nh l mt kt qu tt yu ca
lch s u tranh ca nhn dn Vit Nam. Ch c ng trn quan im lch s mi c

7/222
th nh gi c mt cch khoa hc cc giai on pht trin ca ng, trn c s lm
sng t a v khch quan v vai tr lch s ca ng trong u tranh ginh c lp dn
tc v xy dng ch ngha x hi Vit Nam, cng nh mi l gii c rng l tng
cch mng v nhng mc tiu cao c xut pht t l tng , m ng kin tr theo
ui t ngy mi ra i khng phi l do mun ch quan ca mt c nhn hoc ca
mt nhm ngi ti ba li lc no, cng khng phi do "nhp cng" t bn ngoi vo,
m xt cho cng l s phn nh khch quan ca s pht trin lch s - t nhin trong
nhng iu kin lch s nht nh.

Vi phng php lun khoa hc, cc nh s hc chn chnh c th nhn thc c lch
s mt cch chnh xc, khoa hc. H c th nhn thc v phn nh ng hin thc khch
quan khi nghin cu bt k mt hin tng, mt qu trnh lch s no.

Nghin cu lch s ng i hi phi qun trit quan im lch s c th mi c th xem

xt cc s kin lch s trong nhng iu kin v thi im c th v trong mi quan h
gia chng vi nhau. Vic nm vng v vn dng quan im lch s trong khoa hc lch
s ng cho php l gii c tnh sng to cch mng trong ng li, ch trng ca
ng, cng nh lm r c c s phng php lun ca hot ng l lun ca ng
trong qu trnh nghin cu quyt nh nhng ng li, ch trng.

Khoa hc lch s ng s dng nhng phng php nghin cu c th ca khoa hc

lch s ni chung, nh cc phng php lch s v lgch, ng i v lch i, phn tch
v tng hp, quy np v din dch, c th ha v tru tng ha... trong quan trng
nht l phng php lch s v phng php lgch cng s kt hp hai phng php
y.

Nhim v u tin ca khoa hc lch s ng l phi lm sng t ni dung cc giai on

lch s u tranh ca ng, vi nhng s kin c th sinh ng v trong mi lin h c
tnh nhn qu gia chng vi nhau, cho nn phng php c t ln hng u trong
khoa hc lch s ng l phng php lch s.

Song nu phng php lch s khng c s kt hp vi phng php lgch th s gim

i tnh cht khi qut ca n, khng th vch ra c bn cht, khuynh hng chung v
nhng quy lut khch quan chi phi s vn ng lch s.

Hot ng ca ng trong qu kh c bn l hot ng lnh o, ln lch s ca ng

chnh l lch s ca s lnh o cch mng, lch s ca hot ng nhn thc quy lut,
ra ng li, ch trng cch mng. Hot ng c ghi li, c th hin trong
cc cng lnh, ngh quyt, ch th ca ng, qua pht ngn ca cc lnh t ca ng.
Hot ng xy dng ng trong lch s v t tng v t chc cng c th hin qua
iu l ca ng. Do , nghin cu lch s ca ng, phng php quan trng c
tnh c th, bt buc l phi nghin cu cc vn kin ng, nht l vn kin cc i hi
v Hi ngh Trung ng. Nm vng ni dung cc vn kin ng s hiu c ng

8/222
li, ch trng lnh o cch mng ca ng trong cc thi k lch s, tc l nm c
hot ng chnh yu ca ng trong qu kh, hiu c lch s ca ng.

Tnh ng n ca s lnh o ca ng c kim nghim qua hnh ng thc tin

ca cn b, ng vin, qua hot ng ca h thng chnh tr do ng t chc, qua phong
tro cch mng ca qun chng. V vy, nh gi ng n lch s ca ng, rt ra
nhng kinh nghim lch s phi cn c vo phong tro thc tin ca nhn dn, vo thnh
bi ca cch mng.

ngha khoa hc v thc tin

Nghin cu, hc tp, nm vng tri thc khoa hc v lch s ng c ngha rt to ln

trong vic gio dc phm cht chnh tr, lng trung thnh vi li ch ca giai cp cng
nhn, nhn dn lao ng v dn tc Vit Nam, tnh kin nh cch mng trc tnh hnh
chnh tr quc t c nhng din bin phc tp v trong vic gio dc o c cch mng,
m H Ch Minh, ngi sng lp v rn luyn ng Cng sn Vit Nam l mt mu
mc tuyt vi.

Vic nghin cu, hc tp lch s ng cng c ngha to ln trong vic gio dc v

truyn thng cch mng, v ch ngha yu nc v tinh thn dn tc chn chnh, v lng
t ho i vi ng v i vi dn tc Vit Nam; ng thi cn c tc dng bi dng
ch chin u cch mng, thi thc ngi hc thc bit noi gng nhng ngi
i trc, tip tc cuc chin u dng cm ngoan cng, thng minh, sng to bo
v v pht trin nhng thnh qu cch mng m ng v nhn dn ta tn bit bao
xng mu ginh c, xy dng thnh cng ch ngha x hi v bo v vng chc
T quc Vit Nam x hi ch ngha.

9/222
Chng 1: S ra i ca ng Cng sn
Vit Nam
I. Tnh hnh th gii v Vit Nam cui th k XIX u th
k XX
TNH HNH TH GII V VIT NAM CUI TH K XIX U TH
K XX

Tnh hnh th gii

T na sau th k XIX, ch ngha t bn phng Ty chuyn nhanh t giai on t do

cnh tranh sang giai on c quyn (giai on quc ch ngha). Nn kinh t hng
ha pht trin mnh, t ra yu cu bc thit v th trng. chnh l nguyn nhn
su xa dn ti nhng cuc chin tranh xm lc cc quc gia phong kin phng ng,
bin cc quc gia ny thnh th trng tiu th sn phm hng ha, mua bn nguyn vt
liu, khai thc sc lao ng v xut khu t bn ca cc nc quc. n nm 1914,
cc nc quc Anh, Nga, Php, c, M, Nht chim mt khu vc thuc a rng 65
triu km2 vi s dn 523,4 triu ngi (so vi din tch cc nc l 16,5 triu km2 v
dn s 437,2 triu). Ring din tch cc thuc a ca Php l 10,6 triu km2 vi s dn
55,5 triu (so vi din tch nc Php l 0,5 triu km2 v dn s 39,6 triu ngi)

. Xem V.I. Lnin: Ton tp, Nxb. Tin b, Mtxcva, 1980, t.27, tr. 478.
.

Ch ngha quc xut khu t bn, u t khai thc thuc a em li li nhun ti a

cho t bn chnh quc, trc ht l t bn lng on; lm cho quan h x hi ca cc
nc thuc a bin i mt cch cn bn. Cc nc thuc a b li cun vo con ng
t bn thc dn. S p bc v thn tnh dn tc ca ch ngha quc cng tng th mu
thun gia dn tc thuc a thc dn cng gay gt, s phn ng dn tc ca nhn dn
cc thuc a cng quyt lit. V chnh bn thn ch ngha quc xm lc, thng tr
cc thuc a li to cho cc dn tc b chinh phc nhng phng tin v phng php
t gii phng. S thc tnh v thc dn tc v phong tro u tranh dn tc t
gii phng khi ch thc dn, lp li cc quc gia dn tc c lp trn th gii chu tc
ng su sc ca chnh sch xm lc, thng tr ca ch ngha quc thc dn.

u th k XX, trn phm vi quc t, s thc tnh ca cc dn tc chu cng vi

phong tro dn ch t sn ng u bt u t Cch mng 1905 Nga to thnh

10/222
mt cao tro thc tnh ca cc dn tc phng ng. Hng trm triu ngi hng v
mt cuc sng mi vi nh sng t do.

Nm 1917, Cch mng Thng Mi Nga thnh cng. i vi nc Nga, l cuc cch
mng v sn, nhng i vi cc dn tc thuc a trong quc Nga th cn l mt
cuc cch mng gii phng dn tc, bi v trc cch mng "nc Nga l nh t ca
cc dn tc". Cuc cch mng v sn nc Nga thnh cng, cc dn tc thuc a ca
quc Nga c gii phng v c hng quyn dn tc t quyt, k c quyn phn
lp, hnh thnh nn cc quc gia c lp v quyn lin hp, dn n s ra i ca Lin
bang Cng ho x hi ch ngha Xvit (1922). Cch mng Thng Mi nu tm
gng sng v s gii phng dn tc b p bc "m ra trc mt h thi i cch
mng chng quc, thi i gii phng dn tc"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.8, tr. 562.
. N lm cho phong tro cch mng v sn cc nc t bn ch ngha phng Ty v
phong tro gii phng dn tc cc nc thuc a phng ng c quan h mt thit
vi nhau trong cuc u tranh chng k th chung l ch ngha quc.

Thng 3-1919, Quc t Cng sn c thnh lp. Ti i hi II ca Quc t Cng sn

(1920), S tho ln th nht nhng lun cng v vn dn tc v vn thuc a
ca V.I. Lnin c cng b. Lun cng ni ting ny ch ra phng hng u
tranh gii phng cc dn tc b p bc. Vi thng li ca Cch mng Thng Mi Nga
v s ra i ca Quc t Cng sn, nhiu ng cng sn trn th gii c thnh lp.

Tnh hnh th gii y bin ng nh hng mnh m n Vit Nam.

S chuyn bin v kinh t, x hi Vit Nam

Trong tro lu xm lc thuc a ca ch ngha t bn phng Ty, t nm 1858 thc

dn Php bt u tin cng qun s chim Vit Nam. Sau khi nh chim c nc
ta, thc dn Php thit lp b my thng tr thc dn v tin hnh nhng cuc khai thc
nhm cp ot ti nguyn, bc lt nhn cng r mt v m rng th trng tiu th
hng ha.

T nm 1897, thc dn Php tin hnh chng trnh khai thc thuc a ln th nht v
sau Chin tranh th gii th nht (1914-1918), chng tin hnh chng trnh khai thc
thuc a ln th hai ng Dng vi s vn u t trn quy m ln, tc nhanh.

Do s du nhp ca phng thc sn xut t bn ch ngha, tnh hnh kinh t Vit Nam
c s bin i: quan h kinh t nng thn b ph v, hnh thnh nn nhng th mi,
nhng trung tm kinh t v t im c dn mi. Nhng thc dn Php khng du nhp
mt cch hon chnh phng thc t bn ch ngha vo nc ta, m vn duy tr quan h
kinh t phong kin. Chng kt hp hai phng thc bc lt t bn v phong kin thu

11/222
li nhun siu ngch. Chnh v th, nc Vit Nam khng th pht trin ln ch ngha t
bn mt cch bnh thng c, nn kinh t Vit Nam b km hm trong vng lc hu
v ph thuc nng n vo kinh t Php.

V chnh tr, chng tip tc thi hnh chnh sch chuyn ch vi b my n p nng n.
Mi quyn hnh u thu tm trong tay cc vin quan cai tr ngi Php, t ton quyn
ng Dng, thng c Nam K, khm s Trung K, thng s Bc K, cng s cc
tnh, n cc b my qun i, cnh st, to n...; bin vua quan Nam triu thnh b
nhn, tay sai. Chng bp nght t do, dn ch, thng tay n p, khng b, dm cc cuc
u tranh ca dn ta trong bin mu. Chng tip tc thi hnh chnh sch chia tr rt
thm c, chia nc ta lm ba k, mi k t mt ch cai tr ring v nhp ba k
vi nc Lo v nc Campuchia lp ra lin bang ng Dng thuc Php, xa tn
nc ta trn bn th gii. Chng gy chia r v th hn gia Bc, Trung, Nam, gia
cc tn gio, cc dn tc, cc a phng, thm ch l gia cc dng h; gia dn tc
Vit Nam vi cc dn tc trn bn o ng Dng.

V vn ha, chng thi hnh trit chnh sch vn ha n dch, gy tm l t ti, vong
bn, khuyn khch cc hot ng m tn d oan, i phong bi tc. Mi hot ng yu
nc ca nhn dn ta u b cm on. Chng tm mi cch bng bt v ngn chn nh
hng ca nn vn ha tin b trn th gii vo Vit Nam v thi hnh chnh sch ngu
dn d b thng tr.

Cc cuc khai thc thuc a ca thc dn Php nh hng mnh m n tnh hnh x
hi Vit Nam. S phn ho giai cp din ra ngy cng su sc hn.

Giai cp a ch phong kin tn ti hn ngn nm. Ch ngha t bn thc dn c

a vo Vit Nam v tr thnh yu t bao trm, song vn khng xa b m vn bo
tn v duy tr giai cp a ch lm c s cho ch thuc a. Tuy nhin, do chnh
sch kinh t v chnh tr phn ng ca thc dn Php, giai cp a ch cng b phn
ha thnh ba b phn kh r rt: tiu, trung v i a ch. C mt s a ch b ph
sn. Vn sinh ra v ln ln trong mt quc gia dn tc c truyn thng yu nc chng
ngoi xm, li b chnh sch thng tr tn bo v chnh tr, chn p v kinh t, nn mt
b phn khng nh tiu v trung a ch khng chu ni nhc mt nc, c mu thun
vi quc v quyn li dn tc nn tham gia u tranh chng thc dn v bn phn
ng tay sai.

Giai cp nng dn chim khong 90% dn s. H b quc, phong kin a ch v

t sn p bc, bc lt rt nng n. Rung t ca nng dn b bn t bn thc dn
chim ot. Chnh sch c quyn kinh t, mua r bn t, t cao, thu nng, ch cho
vay nng li... ca quc v phong kin y nng dn vo con ng bn cng ha
khng li thot. Mt s t bn sc lao ng, lm thu trong cc nh my, hm m, n
in hoc b bt i lm phu ti cc thuc a khc ca quc Php. Cn s ng vn

12/222
phi gn vo ng rung v gnh chu s bc lt v cng nng n ngay trn mnh t
m trc y l s hu ca chnh h.

V b mt nc v mt rung t nn nng dn c mu thun vi quc v phong kin,

c bit su sc nht vi quc v bn tay sai phn ng. H va c yu cu c lp
dn tc, li va c yu cu rung t, song yu cu v c lp dn tc l bc thit nht.
Giai cp nng dn c truyn thng u tranh kin cng bt khut l lc lng to ln
nht, mt ng lc cch mng mnh m. Giai cp nng dn khi c t chc li v c
s lnh o ca mt i tin phong cch mng, s pht huy vai tr cc k quan trng
ca mnh trong s nghip u tranh v c lp t do ca dn tc Vit Nam.

Giai cp t sn hnh thnh trong qu trnh khai thc thuc a ca thc dn Php. Trc
Chin tranh th gii th nht, t sn Vit Nam mi ch l mt tng lp nh b. Sau chin
tranh, t sn Vit Nam hnh thnh giai cp r rt. Ra i trong iu kin b t bn
Php chn p, cnh tranh rt gay gt, nn s lng t sn Vit Nam khng nhiu, th lc
kinh t nh b, th lc chnh tr yu ui.

Trong qu trnh pht trin, giai cp t sn Vit Nam phn thnh hai b phn:

T sn mi bn l nhng t sn ln, hp tc kinh doanh vi quc, bao thu nhng

cng trnh xy dng ca chng nc ta. Nhiu t sn mi bn c n in ln hoc c
nhiu rung t cho pht canh, thu t. V c quyn li kinh t v chnh tr gn lin vi
quc thc dn, nn t sn mi bn l tng lp i lp vi dn tc.

T sn dn tc l b phn ng nht trong giai cp t sn, bao gm nhng t sn loi

va v nh, thng hot ng trong cc ngnh thng nghip, cng nghip v c tiu
th cng nghip. H mun pht trin ch ngha t bn ca dn tc Vit Nam, nhng do
chnh sch c quyn v chn p ca t bn Php nn khng th pht trin c. Xt
v mt quan h vi quc Php, t sn dn tc phi chu s phn mt nc, c mu
thun v quyn li vi bn quc thc dn v phong kin, nn h c tinh thn chng
quc v phong kin. Giai cp t sn dn tc l mt lc lng cch mng khng th
thiu trong phong tro cch mng gii phng dn tc.

Giai cp tiu t sn bao gm nhiu b phn khc nhau: tiu thng, tiu ch, th th
cng, vin chc, tr thc, hc sinh, sinh vin v nhng ngi lm ngh t do. Gia
nhng b phn c s khc nhau v kinh t v cch sinh hot, nhng nhn chung, a
v kinh t ca h rt bp bnh, lun lun b e da ph sn, tht nghip. H c tinh thn
yu nc nng nn, li b quc v phong kin p bc, bc lt v khinh r nn rt hng
hi cch mng. c bit l tng lp tr thc l tng lp rt nhy cm vi thi cuc, d
tip xc vi nhng t tng tin b v canh tn t nc, tha thit bo v nhng gi tr
tinh thn truyn thng ca dn tc. Khi phong tro qun chng cng nng thc tnh,
h bc vo trn chin u gii phng dn tc ngy mt ng o v ng mt vai tr
quan trng trong phong tro u tranh ca qun chng, nht l th. Giai cp tiu t

13/222
sn l mt lc lng cch mng quan trng trong cuc u tranh v c lp t do ca
dn tc.

Giai cp cng nhn l sn phm trc tip ca chnh sch khai thc thuc a ca Php
v nm trong nhng mch mu kinh t quan trng do chng nm gi. Lp cng nhn
u tin xut hin vo cui th k XIX, khi thc dn Php xy dng mt s c s cng
nghip v thnh ph phc v cho vic xm lc v bnh nh ca chng nc ta.
Trong cuc khai thc thuc a ln th nht ca quc Php, giai cp cng nhn
hnh thnh. n cuc khai thc thuc a ln th hai, giai cp cng nhn pht trin
nhanh chng v s lng, t 10 vn (nm 1914) tng ln hn 22 vn (nm 1929), trong
c hn 53.000 cng nhn m (60% l cng nhn m than), v 81.200 cng nhn n
in.

Giai cp cng nhn Vit Nam tuy cn non tr, s lng ch chim khong 1% s dn,
trnh hc vn, k thut thp, nhng sng kh tp trung ti cc thnh ph, cc trung
tm cng nghip v cc n in.

Giai cp cng nhn Vit Nam c nhng c im chung ca giai cp cng nhn quc
t, ng thi cn c nhng im ring ca mnh nh: phi chu ba tng lp p bc bc
lt ( quc, phong kin v t sn bn x); phn ln va mi t nng dn b bn cng
ha m ra, nn c mi quan h gn gi nhiu mt vi nng dn. Giai cp cng nhn Vit
Nam ra i trc giai cp t sn dn tc, nn ni b thun nht, khng b phn tn v
lc lng v sc mnh. Sinh ra v ln ln mt t nc c nhiu truyn thng vn ha
tt p, nht l truyn thng yu nc chng ngoi xm, sm tip thu c tinh hoa vn
ha tin tin trong tro lu t tng ca thi i cch mng v sn bi dng bn
cht cch mng ca mnh.

Giai cp cng nhn Vit Nam l mt lc lng x hi tin tin, i din cho phng
thc sn xut mi, tin b, c thc t chc k lut cao, c tinh thn cch mng trit
, li mang bn cht quc t. H l mt ng lc cch mng mnh m v khi lin minh
c vi giai cp nng dn v tiu t sn s tr thnh c s vng chc cho khi i on
kt dn tc trong cuc u tranh v c lp t do. Khi c t chc li v hnh thnh
c mt ng tin phong cch mng c v trang bng mt hc thuyt cch mng
trit l ch ngha Mc - Lnin th giai cp cng nhn tr thnh ngi lnh o cuc
u tranh v c lp t do ca dn tc.

Tm li, chnh sch thng tr ca thc dn Php i vi Vit Nam v c ng Dng

ni chung l mt chnh sch thng tr chuyn ch v chnh tr, bc lt nng n v kinh t
nhm em li li nhun ti a v kinh t, km hm v n dch v vn ha, gio dc, ch
khng phi em n cho nhn dn mt s "khai ho vn minh" - mt s khai ho v ci
to thc s theo kiu phng Ty. Bn cht ca "s mng khai ho" chnh l s khai
thc thuc a din ra di li l, hng sng, my chm, v.v.. H Ch Minh tng ni

14/222
v "nh khai ho" nh sau: "Khi ngi ta l mt nh khai ho th ngi ta c th lm
nhng vic d man m vn c l ngi vn minh nht"

, 2. Sd, 2002,t.2, tr. 56, 115.

. V nu dn bn x khng chu nhc c, phi vng ln, th cc nh khai ho "iu
qun i, sng lin thanh, sng ci v tu chin n, ngi ta ra lnh gii nghim.
Ngi ta bt b v b t hng lot. y! Cng cuc khai ho nhn t l nh th y!"2.

Nc Vit Nam c nhng bin chuyn su sc v chnh tr, kinh t, vn ha, x hi.
Vit Nam t mt x hi phong kin thun tu bin thnh mt x hi thuc a. Mc
d thc dn cn duy tr mt phn tnh cht phong kin, song khi thnh thuc a th
tt c cc mt chnh tr, kinh t, vn ha, x hi v giai cp Vit Nam u b t trong
qu o chuyn ng ca x hi .

Trong lng ch thuc a ca thc dn Php Vit Nam hnh thnh nhng mu
thun an xen nhau, song mu thun c bn v ch yu l mu thun gia dn tc Vit
Nam vi thc dn Php v tay sai phn ng. S thng tr, p bc v bc lt cng tng
th mu thun cng su sc, s phn khng v u tranh v s tn vong ca dn tc
cng pht trin mnh m, gay gt v tnh cht, a dng v ni dung v hnh thc. Tri
li, s xung t, u tranh v quyn li ring ca mi giai cp trong ni b dn tc c
gim thiu v khng quyt lit nh cuc u tranh dn tc. H Ch Minh vch r vn
ny t nm 1924 rng: "Cuc u tranh giai cp khng din ra ging nh phng
Ty... S xung t v quyn li ca h c gim thiu. iu , khng th chi ci
c"

. Sd, 2002, t.1, tr. 464.

.

15/222
II. Cc phong tro yu nc Vit Nam cui th k XIX
u th k XX
CC PHONG TRO YU NC VIT NAM CUI TH K XIX
U TH K XX

Cc phong tro yu nc theo khuynh hng phong kin v t sn

Cui th k XIX, mc d triu nh phong kin nh Nguyn k cc Hip c cmng

(Harmand) nm 1883 v Patnt (Patentre) nm 1884, u hng thc dn Php,
song phong tro chng thc dn Php xm lc vn din ra. Phong tro Cn Vng
(1885-1896), mt phong tro u tranh v trang do Hm Nghi v Tn Tht Thuyt
pht ng, m cuc tin cng tri lnh Php cnh kinh thnh Hu (1885). Vic
khng thnh, Tn Tht Thuyt a Hm Nghi chy ra Tn S (Qung Tr), h chiu Cn
Vng. Mc d sau Hm Nghi b bt, nhng phong tro Cn Vng vn pht trin,
nht l Bc K v Bc Trung K, tiu biu l cc cuc khi ngha: Ba nh ca Phm
Bnh v inh Cng Trng (1881-1887), Bi Sy ca Nguyn Thin Thut (1883-1892)
v Hng Kh ca Phan nh Phng (1885-1895). Cng thi gian ny cn n ra cuc
khi ngha nng dn Yn Th do Hong Hoa Thm lnh o, ko di n nm 1913.

Tht bi ca phong tro Cn Vng chng t s bt lc ca h t tng phong kin

trong vic gii quyt nhim v ginh c lp dn tc do lch s t ra.

u th k XX, Phan Bi Chu ch trng da vo s gip bn ngoi, ch yu l

Nht Bn, nh Php ginh c lp dn tc, thit lp mt nh nc theo m hnh
qun ch lp hin ca Nht. ng lp ra Hi Duy tn (1904), t chc phong tro ng
Du (1906-1908). Ch trng da vo quc Nht chng quc Php khng thnh,
ng v Xim nm ch thi. Gia lc Cch mng Tn Hi bng n v thng li
(1911). ng v Trung Quc lp ra Vit Nam Quang phc Hi (1912) vi nh tp hp
lc lng ri ko qun v nc v trang bo ng nh Php, gii phng dn tc, nhng
ri cng khng thnh cng.

Phan Chu Trinh ch trng dng nhng ci cch vn ha, m mang dn tr, nng cao
dn kh, pht trin kinh t theo hng t bn ch ngha trong khun kh hp php, lm
cho dn giu, nc mnh, buc thc dn Php phi trao tr c lp cho nc Vit Nam.
Bc K, c vic m trng hc, ging dy v hc tp theo nhng ni dung v phng
php mi, tiu biu l trng ng Kinh ngha thc H Ni. Trung K, c cuc vn
ng Duy tn, h ho thay i phong tc, np sng, kt hp vi phong tro u tranh
chng thu (1908).

16/222
Do nhng hn ch v lch s, v giai cp, nn Phan Bi Chu, Phan Chu Trinh, cng
nh cc s phu cp tin lnh o phong tro yu nc u th k XX khng th tm c
mt phng hng gii quyt chnh xc cho cuc u tranh gii phng ca dn tc, nn
ch sau mt thi k pht trin b k th dp tt.

Sau Chin tranh th gii th nht mc d cn nhiu hn ch v s lng, v th lc kinh

t v chnh tr, nhng vi tinh thn dn tc, dn ch, giai cp t sn Vit Nam bt
u vn ln v i u tranh vi thc dn Php bng mt s cuc u tranh c th vi
nhng hnh thc khc nhau.

- Nm 1919-1923, Phong tro quc gia ci lng ca b phn t sn v a ch lp trn

din ra bng vic vn ng chn hng ni ho bi tr ngoi ho; chng c quyn
thng cng Si Gn; chng c quyn khai thc la go Nam K; i thc dn Php
phi m rng cc vin dn biu cho t sn Vit Nam tham gia.

Nm 1923 xut hin ng Lp hin ca Bi Quang Chiu Si Gn, tp hp t sn v

a ch lp trn. H cng a ra mt s khu hiu i t do dn ch li ko qun
chng. Nhng khi b thc dn Php n p hoc nhn nhng cho mt s quyn li th
h li i vo con ng tha hip.

- Nm 1925-1926 din ra Phong tro yu nc dn ch cng khai ca tiu t sn

thnh th v t sn lp di. H lp ra nhiu t chc chnh tr nh: Vit Nam Ngha
on, Phc Vit (1925), Hng Nam, Thanh nin cao vng (1926); thnh lp nhiu nh
xut bn nh Nam ng th x (H Ni), Cng hc th x (Si Gn), Quan hi tng
th (Hu); ra nhiu bo ch tin b nh Chung rn (La Cloche fle), Ngi nh qu
(Le Nhaque), An Nam tr (La jeune Annam)... C nhiu phong tro u tranh chnh tr
gy ting vang kh ln nh u tranh i th Phan Bi Chu (1925), l truy iu v
tang Phan Chu Trinh, u tranh i th nh yu nc Nguyn An Ninh (1926). Cng
vi phong tro u tranh chnh tr, tiu t sn Vit Nam cn tin hnh mt cuc vn
ng vn ha tin b, tuyn truyn rng ri nhng t tng t do dn ch. Tuy nhin,
cng v sau, cng s thay i ca iu kin lch s, phong tro trn y ngy cng b
phn ho mnh. C b phn i su hn na vo khuynh hng chnh tr t sn (nh
Nam ng th x), c b phn chuyn dn sang qu o cch mng v sn (tiu biu l
Phc Vit, Hng Nam).

- Nm 1927-1930 Phong tro cch mng quc gia t sn gn lin vi s ra i v hot

ng ca Vit Nam Quc dn ng (25-12-1927). Ci ngun ng ny l Nam ng
th x, lnh t l Nguyn Thi Hc, Phm Tun Ti, Nguyn Khc Nhu v Ph c
Chnh. y l t chc chnh tr tiu biu nht ca khuynh hng t sn Vit Nam, tp
hp cc thnh phn t sn, tiu t sn, a ch v c h s quan Vit Nam trong qun i
Php.

17/222
V t tng, Vit Nam quc dn ng m phng theo ch ngha Tam Dn ca Tn
Trung Sn. V chnh tr, Vit Nam quc dn ng ch trng nh ui quc, xa
b ch vua quan, thnh lp dn quyn, nhng cha bao gi c mt ng li chnh
tr c th, r rng. V t chc, Vit Nam quc dn ng ch trng xy dng cc cp
t Trung ng n c s, nhng cng cha bao gi c mt h thng t chc thng nht.

Ngy 9-2-1929, mt s ng vin ca Vit Nam Quc dn ng m st tn trm m phu

Badanh (Bazin) ti H Ni. Thc dn Php in cung khng b phong tro yu nc.
Vit Nam Quc dn ng b tn tht nng n nht. Trong tnh th ht sc b ng, cc
lnh t ca ng quyt nh dc ton b lc lng vo mt trn chin u cui cng vi
t tng khng thnh cng cng thnh nhn.

Ngy 9-2-1930, cuc khi ngha Yn Bi bng n, trung tm l th x Yn Bi vi cuc

tin cng tri lnh Php ca qun khi ngha. mt s a phng nh Thi Bnh, Hi
Dng... cng c nhng hot ng phi hp.

Khi ngha Yn Bi n ra khi cha c thi c, v th n nhanh chng b thc dn Php

dm trong bin mu. Cc lnh t ca Vit Nam quc dn ng cng hng ngn chin s
yu nc b bt v b kt n t hnh. Trc khi bc ln on u i h h vang khu
hiu "Vit Nam vn tu". Vai tr ca Vit Nam Quc dn ng trong phong tro dn
tc Vit Nam chm dt cng vi s tht bi ca khi ngha Yn Bi.

Nhn chung, cc phong tro yu nc theo khuynh hng dn ch t sn Vit Nam

din ra lin tc, si ni, li cun ng o qun chng tham gia vi nhng hnh thc
u tranh phong ph, th hin thc dn tc, tinh thn chng quc ca giai cp t
sn Vit Nam, nhng cui cng u tht bi v giai cp t sn Vit Nam rt nh yu c
v kinh t v chnh tr nn khng sc ging cao ngn c lnh o s nghip gii
phng dn tc.

Mc d tht bi nhng cc phong tro yu nc theo khuynh hng dn ch t sn

gp phn c v mnh m tinh thn yu nc ca nhn dn ta, bi p thm cho ch
ngha yu nc Vit Nam, c bit gp phn thc y nhng nh yu nc, nht l lp
thanh nin tr thc c khuynh hng dn ch t sn chn la mt con ng mi, mt
gii php cu nc, gii phng dn tc theo xu th ca thi i v nhu cu mi ca nhn
dn Vit Nam.

Nguyn i Quc tm ng gii phng dn tc v s pht trin phong tro yu

nc theo khuynh hng v sn

Trc yu cu cp bch phi tm mt con ng cu nc mi, bng thin ti tr tu v

nhn quan chnh tr sc bn, thng 6-1911 Nguyn i Quc ln ng sang cc nc
phng Ty, ni c khoa hc - k thut pht trin v nhng t tng dn ch t do, xem
h lm nh th no, ri tr v nc gip ng bo ci ch xing xch n l.

18/222
Vi tn gi Vn Ba, Ngi qua nhiu quc gia trn th gii, nht l cc nc t
bn pht trin nh M, Php, Anh. Ngi nghin cu l lun v kho st thc tin cch
mng c trn th gii nh cch mng M, cch mng Php, ng thi tham gia lao
ng v u tranh trong hng ng giai cp cng nhn v nhn dn lao ng thuc
cc mu da. Ngi nhn thy cc cuc cch mng t sn M v Php "cha n ni" v
qun chng nhn dn vn i kh.

Vo cui nm 1917, gia lc Chin tranh th gii th nht sp kt thc, Ngi tr li

nc Php. Ti y, Ngi lao vo cuc u tranh ca giai cp cng nhn Php, tham
gia ng X hi Php, lp ra Hi nhng ngi Vit Nam yu nc vi t bo Vit Nam
hn tuyn truyn gio dc Vit kiu Php. Trong nhng ngy hot ng cch mng
si ni , cuc Cch mng Thng Mi Nga nm 1917 bng n lm chn ng ton
cu. Vi s nhy cm chnh tr c bit, Ngi hng n nh sng ca Cch mng
Thng Mi v chu nh hng su sc t tng ca cuc cch mng v i .

Sau Chin tranh th gii th nht, cc nc quc thng trn hp Hi ngh Vcxay
(1919) phn chia quyn li. Thay mt nhng ngi Vit Nam yu nc sng Php,
Ngi ly tn l Nguyn i Quc a n Hi ngh ny bn yu sch i cc quyn t
do, dn ch v bnh ng ca dn tc Vit Nam. Bn yu sch khng c Hi ngh
Vcxay ch n, nhng c bo ch tin b Php cng b rng ri v gy nh hng
chnh tr vang di. l n tin cng trc din u tin ca Nguyn i Quc vo bn
trm quc. Kt lun quan trng m Nguyn i Quc rt ra l: Nhng li tuyn b
dn tc t quyt ca bn quc ch l tr bp bm; cc dn tc b p bc mun c
c lp t do thc s, trc ht phi da vo lc lng ca bn thn mnh, phi t mnh
gii phng cho mnh.

Sau Cch mng Thng Mi Nga, phong tro cng sn v cng nhn quc t pht trin
mnh m. Quc t Cng sn do Lnin ng u thnh lp (1919) v tuyn b kin quyt
ng h phong tro gii phng dn tc cc nc phng ng. Thng 7-1920, Nguyn
i Quc c c S tho ln th nht nhng lun cng v vn dn tc v vn
thuc a ca Lnin. Bn Lun cng p ng ng nguyn vng tha thit m
Nguyn i Quc ang p : c lp cho T quc, t do cho ng bo. Sau ny Ngi
vit: "Lun cng ca Lnin lm cho ti rt cm ng, phn khi, sng t, tin tng bit
bao! Ti vui mng n pht khc ln. Ngi mt mnh trong bung m ti ni to ln nh
ang ni trc qun chng ng o: "Hi ng bo b a y au kh! y l ci cn
thit cho chng ta, y l con ng gii phng chng ta!".

T ti hon ton tin theo Lnin, tin theo Quc t th ba"

. Sd, 2002, t.10, tr. 127.

.

19/222
Cuc hnh trnh di ngy, qua nhiu i dng v lc a l mt cuc kho st v cng
phong ph, em li cho Nguyn i Quc mt tnh cm cch mng su sc, mt vn
tri thc ln, lm c s cho Ngi i n mt khm ph, mt s la chn chnh xc con
ng gii phng dn tc trong thi i mi.

Thng 12-1920, ti i hi ng X hi Php hp Tua (Tours) ny ra cuc tranh

lun gay gt v vic gia nhp Quc t th ba hay li Quc t th hai. Nguyn i Quc
b phiu tn thnh gia nhp Quc t th ba v tham gia thnh lp ng Cng sn Php.
S kin nh du bc ngot quyt nh trong cuc i hot ng ca Ngi, t ch
ngha yu nc n ch ngha cng sn; m ng gii quyt ng n v ng li
gii phng dn tc ca Vit Nam. Bng thin ti tr tu v hot ng cch mng ca
mnh, Nguyn i Quc kp thi p ng nhu cu bc thit ca lch s. Vt qua s
hn ch v t tng ca cc s phu v ca cc nh cch mng c xu hng t sn ng
thi, Nguyn i Quc n vi hc thuyt cch mng ca ch ngha Mc-Lnin v
la chn con ng cch mng v sn... Ngi ni: "Mun cu nc v gii phng dn
tc khng c con ng no khc con ng cch mng v sn"

. Sd, 2002, t.9, tr. 314.

.

T khi tr thnh ngi cng sn, cng vi vic thc hin nhng nhim v i vi phong
tro cng sn v cng nhn quc t, Nguyn i Quc xc tin mnh m vic nghin cu
l lun gii phng dn tc theo hc thuyt cch mng v sn ca ch ngha Mc - Lnin
truyn b vo nc ta, tng bc chun b v t tng, chnh tr v t chc cho vic
thnh lp chnh ng cng sn Vit Nam.

Nm 1921, nh s gip ca ng Cng sn Php, Nguyn i Quc cng mt s

chin s cch mng nhiu nc thuc a ca Php lp ra Hi lin hip thuc a nhm
tp hp tt c nhng ngi thuc a sng trn t Php u tranh chng ch ngha
thc dn. Hi quyt nh xut bn t bo Ngi cng kh (Le Paria), do Nguyn i
Quc lm ch nhim kim ch bt

Cui nm 1921, ti i hi ln th nht ca ng Cng sn Php hp Mcxy,

Nguyn i Quc trnh by d tho ngh quyt v vn "Ch ngha cng sn v cc
thuc a" v kin ngh thnh lp Ban Nghin cu thuc a trc thuc y ban Trung
ng ng Cng sn Php. Kin ngh c i hi chp nhn. Nm 1922, Ban
Nghin cu thuc a c thnh lp, Nguyn i Quc c c lm trng tiu ban
nghin cu v vn ng Dng.

Nguyn i Quc vit nhiu bi ng trn cc bo Ngi cng kh (Le Paria), Nhn
o (L' Humanit) ca ng Cng sn Php, i sng cng nhn (La Vie ouvrire) ca
Tng Lin on Lao ng Php. Ngi vit tc phm Bn n ch thc dn Php
(Le Procs de la colonisation Franaise) v c xut bn ln u tin Pari nm 1925.

20/222
Bng nhng dn chng c th, sinh ng, tc phm t co trc d lun Php v th
gii nhng ti c ty tri ca bn thc dn Php i vi cc nc thuc a. "Ch ngha
t bn l mt con a c mt ci vi bm vo giai cp v sn chnh quc v mt ci
vi khc bm vo giai cp v sn cc thuc a. Nu ngi ta mun git con vt y,
ngi ta phi ng thi ct c hai vi. Nu ngi ta ch ct mt vi thi, th ci vi kia
vn tip tc ht mu ca giai cp v sn; con vt vn tip tc sng v ci vi b ct t
li s mc ra"

. Sd, 2002, t.1, tr. 298.

.

Ch ngha quc l k th chung ca giai cp cng nhn "chnh quc" v nhn dn

lao ng cc thuc a. Cch mng gii phng dn tc v cch mng v sn cc nc
"chnh quc" c mi quan h hu c vi nhau. Phi thc hin s hp tc cht ch vi
nhau chng k th chung, v ch c s hp tc ny mi bo m cho giai cp cng
nhn quc t ginh c thng li cui cng.

Nhn dn cc dn tc thuc a c kh nng cch mng to ln. Phi "lm cho cc dn

tc thuc a, t trc n nay vn cch bit nhau, hiu bit nhau hn v on kt li
t c s cho mt Lin minh phng ng tng lai, khi lin minh ny s l mt trong
nhng ci cnh ca cch mng v sn"

. Sd, 2002, t.2, tr. 124.

.

Cc dn tc thuc a c sn trong bn thn mnh mt sc mnh v cng to ln. Khi

hng triu qun chng cc nc thuc a hiu c gi tr ca on kt dn tc
v on kt quc t v quyt tm vng ln chin u th ch ngha quc nht nh b
nh .

Bn n ch thc dn Php vch trn bn cht phn ng ca quc Php i vi

cc nc thuc a, thc tnh tinh thn dn tc, hng nhn dn cc nc thuc a ti
con ng gii phng dn tc ca thi i cch mng v sn. Vn dng cng thc ca
C. Mc: Cng cuc gii phng ca anh em (thuc a) ch c th thc hin c bng
s n lc ca bn thn anh em, v gp phn vo vic thc hin s lin minh gia giai
cp cng nhn, nhn dn lao ng Php vi cc dn tc thuc a nhm nh k th
chung l ch ngha quc Php.

Nhn dn ta, trc ht l nhng tiu t sn tr thc yu nc, tin b, nh tc phm

v cc bi vit khc ca Nguyn i Quc trong thi k y m hng ti con ng cch
mng ca Ngi u tranh cho s nghip gii phng dn tc ca nhn dn Vit Nam.

21/222
Thng 6-1923, Nguyn i Quc ri Php i Mtxcva tham d Hi ngh Quc t
nng dn, ng thi trc tip hc tp nghin cu kinh nghim Cch mng Thng Mi
v ch ngha Lnin. Ngi vit nhiu bi cho bo S tht ca ng Cng sn Lin X
v tp ch Th tn quc t ca Quc t Cng sn. Nm 1924, Ngi tham gia i hi V
ca Quc t Cng sn v cc i hi ca Quc t Cng hi , Quc t Ph n, Quc
t Thanh nin, Quc t Cu t . Trong hai bn tham lun quan trng c ti Hi ngh
Quc t nng dn v i hi ln th V ca Quc t Cng sn, Nguyn i Quc
cp hai vn ln sau:

1. Tng cng mi quan h gia phong tro cng nhn cc nc quc vi phong
tro cch mng cc nc thuc a.

2. Vn nng dn cc nc thuc a.

Ngi thng thn ph bnh mt s ng cng sn cc nc t bn ch ngha coi nh

vn thuc a, cha bit kt hp phong tro cch mng chnh quc v cch mng
cc nc thuc a thnh lp mt mt trn u tranh chung. i vi vn nng
dn, Ngi ch r rng: Nng dn b p bc bc lt nng n, nn i lun lun xy ra,
s phn ut ngy cng ln cao. "S ni dy ca nng dn bn x chn mui. Trong
nhiu nc thuc a, h vi ln ni dy, nhng ln no cng b dm trong mu. Nu
hin nay nng dn vn cn trong tnh trng tiu cc, th nguyn nhn l v h cn thiu
t chc, thiu ngi lnh o. Quc t Cng sn cn phi gip h t chc li, cn
phi cung cp cn b lnh o cho h v ch cho h con ng i ti cch mng v gii
phng"

. Sd, 2002, t.1, tr. 289.

.

Ngy 11-11-1924, Nguyn i Quc n Qung Chu (Trung Quc). Ti y Ngi

cng cc nh cch mng Trung Quc, Triu Tin, n , Thi Lan, Innxia,
Malaixia, v.v., thnh lp Hi Lin hip cc dn tc b p bc.

Thng 6-1925, Ngi sng lp Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, ht nhn l Cng
sn on. C quan tuyn truyn ca Hi l tun bo Thanh nin. y l mt bc chun
b c ngha quyt nh v mt t chc cho s ra i ng Cng sn Vit Nam. T
nm 1925-1927, Ngi m nhiu lp hun luyn chnh tr ti Qung Chu, o to mt
i ng cn b cho cch mng Vit Nam. Sau cc kho hc mt s c chn i hc
trng i hc Phng ng ca Quc t Cng sn, mt s c c i hc trng qun
s Hong Ph, cn phn ln tr v nc "truyn b l lun gii phng dn tc, v t
chc nhn dn"

. Trn Dn Tin: Nhng mu chuyn v i hot ng ca H Ch tch, Nxb. Chnh tr

quc gia, Nxb. Thanh nin, H Ni, 1994, tr. 61.

22/222
.

u nm 1927, nhng bi ging ca Nguyn i Quc cho cc lp o to cn b ti

Qung Chu c B Tuyn truyn ca Hi Lin hip cc dn tc b p bc xut bn
thnh sch vi tn gi l ng kch mnh. Trong tc phm ny, Nguyn i Quc vch
ra nhng phng hng c bn v chin lc v sch lc ca cch mng gii phng
dn tc Vit Nam.

Ngi nu chn l "mun sng, phi lm cch mnh", "cch mnh l vic chung ca
c dn chng ch khng phi l vic ca mt hai ngi". Vic gii phng dn tc, ch
yu l do nhn dn ta t lm ly, v vy phi lm cho mi ngi Vit Nam hiu r "v
sao lm cch mnh", "khng lm khng c". ng kch mnh gii thiu tnh cht
v kinh nghim cc cuc cch mng M (1776), cch mng Php (1789), Cch mng
Thng Mi Nga (1917), v khng nh rng ch c Cch mng Thng Mi Nga l
trit nht, v th cch mng Vit Nam cn phi i theo con ng cch mng ca hc
thuyt Mc - Lnin mi thnh cng. ng kch mnh nhn mnh tnh cht v nhim
v ca cch mng Vit Nam l cch mng gii phng dn tc; lc lng cch mng bao
gm "s, nng, cng, thng", trong cng nng l "ch cch mnh", l "gc cch
mnh", cn hc tr, nh bun nh, in ch nh cng b quc p bc, song khng
cc kh bng cng nng nn ba hng y ch l "bu bn cch mnh ca cng nng".

ng kch mnh ch ra rng cch mng l s nghip ca qun chng, v vy phi

ng vin, t chc v lnh o ng o qun chng vng ln "nh ui ti p bc
mnh i". Ngi ph phn hnh ng m st c nhn v nhng khuynh hng c hi ch
ngha khc ch "xi dn bo ng m khng bit cch t chc, lm cho dn quen thi
li m qun tnh t cng". Qun chng mt khi c gic ng, c t chc v lnh o
s l lc lng cch mng v ch.

ng kch mnh cng cn ch r rng cch mng Vit Nam l mt b phn ca cch
mng th gii, cn c s gip quc t, nhng "mun ngi ta gip cho, th trc
ht mnh phi t gip ly mnh ". Cch mng v sn chnh quc v cch mng gii
phng dn tc cc nc thuc a quan h mt thit vi nhau v nh hng thc y
nhau trong quan h bnh ng. "An Nam dn tc cch mnh thnh cng th t bn Php
yu, t bn Php yu th cng nng Php lm giai cp cch mnh cng d".

ng kch mnh khng nh: mun a cch mng n thng li, "Trc ht phi c
ng cch mnh... ng c vng cch mnh mi thnh cng, cng nh ngi cm li
c vng thuyn mi chy. ng mun vng th phi c ch ngha lm ct, trong ng ai
cng phi hiu, ai cng phi theo ch ngha y. ng m khng c ch ngha nh ngi
khng c tr khn, tu khng c bn ch nam". "By gi hc thuyt nhiu, ch ngha
nhiu nhng ch ngha chn chnh nht, chc chn nht, cch mnh nht l ch ngha
Lnin"

23/222
. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.2, tr. 257.
.

ng kch mnh dnh mt phn thch ng gii thiu cc t chc chnh tr ca

Quc t Cng sn nh cng hi, nng hi, ph n, thanh nin... v hng dn nhn dn
Vit Nam tham gia cc t chc .

ng kch mnh trc tip chun b v t tng chnh tr cho vic thnh lp chnh
ng ca giai cp cng nhn Vit Nam.

Thng 4-1927, Tng Gii Thch phn bi cch mng Trung Quc, n p nhng ng
vin cng sn v nhng ngi cch mng. Nguyn i Quc phi ri Qung Chu sang
Lin X. Ma thu nm 1928, Ngi v Thi Lan tip tc cng vic chun b thnh lp
ng.

S ra i v hot ng ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin c nh hng mnh

m n phong tro cch mng trong nc, lm cho khuynh hng cu nc gii phng
dn tc theo con ng cch mnh ca Nguyn i Quc ngy cng chim u th.

Nm 1928, Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin thc hin ch trng "V sn ha",
a hi vin ca mnh vo cc nh my, hm m, n in trong nc, cng sng v
lm vic vi cng nhn, ng thi cng l phng thc truyn b l lun gii phng dn
tc, t chc v lnh o qun chng u tranh .

Vic truyn b l lun gii phng dn tc theo con ng cch mng ca Nguyn i
Quc - H Ch Minh phi "chc thng li st ca bn thc dn Php" mi n c
vi nhn dn Vit Nam ta.

Cng vi cuc u tranh chng li chnh sch khng b ca bn quc, nhng ngi
theo con ng cch mng H Ch Minh, con ng cch mng ca hc thuyt Mc-
Lnin cn phi u tranh vi cc xng v vn ng thnh lp cc chnh ng quc
gia, thnh lp "khi dn tc". Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin cng kin quyt
u tranh chng li quan im lp hin ca Bi Quang Chiu, Phm Qunh, thuyt "trc
tr" ca Nguyn Vn Vnh. Cuc u tranh chng li ng li ca Vit Nam Quc dn
ng, mt ng li dn tc ch ngha hp hi tiu t sn khng km phn gay gt.

Lp trng gii phng dn tc ng n ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin

thng lp trng gii phng dn tc t sn. N gio dc, gic ng nhiu ngi yu
nc chn chnh theo con ng cch mng H Ch Minh, o to v rn luyn h thnh
nhng chin s cch mng trung thnh lm nng ct cho vic thnh lp ng cng sn.

S truyn b ch ngha Mc-Lnin v t tng cch mng H Ch Minh vo phong tro

cng nhn v phong tro yu nc gn lin vi vic xy dng cc t chc c s ca
Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin nhiu trung tm kinh t, chnh tr quan trng.

24/222
S hi vin ca Hi tng nhanh. Nm 1928, c 300 hi vin, nm 1929, c 1.700 hi
vin. T chc cng hi cng c xy dng trong nhiu nh my, hm m. Mt s
ng vin tin tin trong Tn Vit cng ng theo Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin.
Nhiu ngi tr thnh hi vin ca Hi.

Vic truyn b l lun gii phng dn tc v t chc, vn ng nhn dn u tranh

dy ln mt phong tro dn tc dn ch Vit Nam ngy cng mnh m, c bit l
phong tro cng nhn.

Cuc u tranh ca cng nhn xut hin ngay t khi giai cp cng nhn ra i. Trc
Chin tranh th gii th nht phong tro din ra vi nhng hnh thc s khai nh b
trn tp th, ph giao ko, t ln tri, nh cai k, a n phn khng, ri tin dn ln
nhng hnh thc u tranh c th ca giai cp mnh nh bi cng. Nm 1907, n ra
cuc bi cng u tin ca 200 cng nhn vin chc hng Lin hip Thng mi ng
Dng (LUCI) H Ni. Nm 1912, c cuc bi cng ca cng nhn Ba Son v cuc
bi kha ca hc sinh trng Bch ngh Si Gn... Ngoi ra, cng nhn cn tham gia
cc phong tro yu nc khc: cng nhn m than ng Triu tham gia i ngha qun
ca lnh binh Pha v lnh binh Hy (1892); cng nhn lm ng Ph Lng Thng -
Lng Sn tham gia phong tro khi ngha Yn Th, tp kch cc o qun ng dc
ng st v nh ga (1894); nhng bi bp v cng nhn lm trong qun i Php tham
gia v u c binh lnh v s quan Php H Ni (1908); cng nhn tham gia khi
ngha Duy Tn Hu (1916); trong cuc binh bin Thi Nguyn, cng nhn tham gia
trc tip chin u, hoc rn v kh cho ngha qun (1917).

Sau Chin tranh th gii th nht, giai cp cng nhn nc ta ngy cng ng o v
tp trung hn. Trong nhng nm 1919-1925 n ra 25 cuc bi cng, tiu biu l cc
cuc bi cng ca cng nhn vin chc cc s cng thng t nhn Bc K, cng nhn
cc l nhum Si Gn, Ch Ln (1922), cc nh my dt, ru, xay xt Nam nh,
H Ni, Hi Dng (1924). ng ch nht l cuc bi cng ca hn 1.000 cng nhn
Xng sa cha tu thu Ba Son, Si Gn (8-1925) do Tn c Thng t chc, khng
chu cha chin hm Misl (Michelet) thc dn Php ch qun i n p phong tro
ni dy chng xm lc ca nhn dn Trung Quc ti cc thnh ph c t gii ca
quc. Cuc bi cng n ra vi yu sch i tng lng 20%, thu nhn nhng cng nhn
b sa thi c tr li lm vic. Cuc bi cng c cng nhn nhiu xng Si Gn -
Ch Ln ng h. Ch hung hn e da, nhng khng khut phc c, cui cng chng
phi nhng b, chu tng 10% lng cho cng nhn. Mc d vy, sau khi tr li lm
vic cng nhn Ba Son cn tm cch ln cng, ko di thi hn sa cha, lm cho chin
hm Misl phi nm ch 4 thng tri mi nh neo i ln hng Bc c. Ngoi ra,
trong phong tro dn ch nhng nm 1925-1926, cng nhn tham gia cc cuc mt
tinh, biu tnh, i thc dn Php th Phan Bi Chu, tang Phan Chu Trinh, v.v..

25/222
Nhn chung, phong tro cng nhn nhng nm 1919-1925 c bc pht trin mi so
vi trc chin tranh. Hnh thc bi cng tr nn ph bin, din ra trn quy m ln
hn v thi gian di hn.

T nm 1926 n nm 1929, phong tro cng nhn ngy cng pht trin vi s ra i
v hot ng ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin. Trong nhng nm 1926-1927,
mi nm c hng chc cuc bi cng. Trong hai nm 1928-1929 n ra hn 40 cuc u
tranh, tiu biu l cc cuc bi cng Nh my xi mng Hi Phng, Nh my si Nam
nh, Nh my dim v Nh my ca Bn Thy, Xng sa cha t Avia H Ni,
Nh my si Hi Phng, M than Hn Gai, Nh my xe la Trng Thi (Vinh), Xng
sa cha tu thu Ba Son (Si Gn), n in cao su Ph Ring, v.v.. Cc cuc u
tranh kt hp nhng khu hiu kinh t vi nhng khu hiu chnh tr, vt ra ngoi
phm vi mt nh my, n in, bc u c s lin kt nhiu ngnh, nhiu a phng.
iu chng t trnh gic ng ca cng nhn nng ln r rt tuy cha c u
khp. Phong tro pht trin mnh m, c sc quy t v dn u phong tro yu nc ni
chung.

Cc t chc cng sn Vit Nam ra i

n nm 1929, phong tro cng nhn v phong tro yu nc Vit Nam pht trin
mnh m, i hi phi c s lnh o thng nht ca mt ng cch mng. Yu cu
khch quan tc ng vo cc t chc tin cng sn, dn n cuc u tranh ni b v
s phn ho tch cc trong cc t chc ny, hnh thnh nn cc t chc cng sn Vit
Nam.

Phong tro V sn ho (1928) ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin din ra mnh
nht l Bc K, lm cho phong tro cch mng y pht trin si ni hn, yu cu
thnh lp ng cng sn cng xut hin sm hn. Cui thng 3-1929, mt s phn t
tin tin hp nh s 5 , ph Hm Long (H Ni) thnh lp chi b cng sn u
tin, gm 7 ng vin

Ng Gia T, Nguyn c Cnh, Ngc Du, Trnh nh Cu, Trn Vn Cung,

Dng Hc nh, Kim Tn.
, do Trn Vn Cung lm B th. Chi b tch cc chun b i n thnh lp mt ng
cng sn thay th cho Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin.

Thng 5-1929, ti i hi i biu ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin hp ti

Hng Cng xy ra s bt ng gia cc on i biu xung quanh vic xc tin
thnh lp ng cng sn. on i biu Bc K do Ng Gia T dn u kin quyt u
tranh i thnh lp ngay mt ng cng sn. Yu cu khng c chp nhn, on
i biu Bc K lin rt khi i hi v nc.

26/222
Ngy 17-6-1929, ti nh s 312 Khm Thin, H Ni, i biu cc t chc c s cng
sn min Bc hp i hi, quyt nh thnh lp ng Dng Cng sn ng, thng
qua Tuyn ngn, iu l, quyt nh xut bn bo Ba lim v c ra Ban Chp hnh
Trung ng lm thi ca ng.

Trc nhu cu ca phong tro cch mng v vi s ra i ca ng Dng Cng sn

ng, mt s hi vin tin tin trong b phn ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin
Trung K v Nam K vch ra k hoch t chc ng cng sn. Ngy 25-7-1929, cc
ng ch trong b phn Vit Nam Cch mng Thanh nin hot ng Trung Quc gi
ng Dng Cng sn ng mt bc th thng bo rng h quyt nh lp mt ng
cng sn b mt, cn ""Thanh nin"... gi nguyn ci t dn..."

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
1998, t.1, tr. 536.
. Mt s hi vin gic ng nht ca Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin hot ng
Trung Quc c t chc thnh mt chi b vi danh ngha chi b ca An Nam Cng
sn ng. Mt s chi b cng sn ln lt thnh lp Nam K. Theo Hng Th Cng
. ng ch H Huy Tp.
, An Nam Cng sn ng ra i vo thng 8 nm 1929 v khong thng 11-1929, An
Nam Cng sn ng hp i hi ti Si Gn thng qua ng li chnh tr, iu l
ng v lp Ban Chp hnh Trung ng ng.

Tuy hai t chc cng sn trn hot ng ring r, thm ch cn cng kch ln nhau, song
t s ra i Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin n s xut hin cc t chc cng sn
l mt xu th pht trin khch quan ca phong tro cch mng Vit Nam lc by gi.

Cng vi s phn ho trong Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin, Tn Vit cch mng
ng cng c s chuyn bin mnh m.

Tn Vit cch mng ng ra i l kt qu ca s phn ho ni b cc nhm tiu t

sn yu nc trong cuc u tranh gia hai ng li cch mng v sn v t sn trong
phong tro dn tc Vit Nam. Tin thn ca Tn Vit cch mng ng l Hi Phc Vit
(1925), i thnh Hi Hng Nam (1926). giao thip vi Hi Vit Nam Cch mng
Thanh nin, thng 7-1926 Hi Hng Nam i thnh Vit Nam cch mng ng, ri
Vit Nam cch mng ng ch Hi (7-1927). Trong khong thi gian 1926-1928, nhiu
ln Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin v Vit Nam cch mng ng bn vic hp
nht nhng khng i n kt qu. V th, ngy 14-7-1928 Vit Nam cch mng ng
ch Hi hp i hi Hu, quyt nh t chc ra mt ng "t lp" ly tn l Tn Vit
cch mng ng. Tn Vit ra i v hot ng trong iu kin Hi Vit Nam Cch
mng Thanh nin ngy cng pht trin, l lun Mc - Lnin v t tng cch mng ca
Nguyn i Quc c nh hng mnh m n Tn Vit, cun ht nhiu ng vin tr,
tin tin i theo Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin. Trong ni b Tn Vit din ra
cuc u tranh gia hai khuynh hng t tng cch mng v ci lng, cui cng xu

27/222
hng cch mng theo quan im v sn chim u th. Mt s ng vin tin tin ca
Tn Vit ng sang Hi Vit Nam Cch mng Thanh nin. S tin tin cn li chun
b tin ti thnh lp mt chnh ng kiu mi theo ch ngha Mc - Lnin.

S ra i ca ng Dng cng sn ng (6-1929) v An Nam cng sn ng (8-1929)

tc ng mnh m n s phn ho trong Tn Vit, nhng ng vin tin tin tch ra
thnh lp cc chi b cng sn.

Thng 9-1929, h cng b Tuyn t, nu r "nhng ngi gic ng cng sn chn chnh
trong Tn Vit Cch mnh ng trnh trng tuyn ngn cng ton th ng vin Tn
Vit Cch mnh ng, ton th th thuyn dn cy v lao kh bit rng chng ti
chnh thc lp ra ng Dng Cng sn Lin on"

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
1998, t.1, tr. 404.
. y l mt chnh ng cch mng v sn. Mc tiu ca ng l u tranh ginh c
lp hon ton cho x ng Dng, xa b nn ngi bc lt ngi, xy dng ch
cng nng chuyn chnh, tin ln ch cng sn ch ngha. Theo k hoch, ng
Dng Cng sn Lin on s hp i hi chnh thc vo 1-1-1930 song trn ng
n a im i hi, cc i biu b ch bt, song ng vn tch cc hot ng.

Ch trong bn thng Vit Nam c ba t chc cng sn ra i, iu chng t xu th

thnh lp ng cng sn tr thnh tt yu ca phong tro dn tc Vit Nam. Cc t
chc cng sn trn nhanh chng xy dng c s nhiu a phng trong c nc
v trc tip t chc, lnh o cuc u tranh ca qun chng. Phong tro cng nhn kt
hp cht ch vi phong tro u tranh ca nng dn chng su cao thu nng, chng
cp rung t v phong tro bi kha ca hc sinh, bi th ca tiu thng, to thnh
mt ln sng u tranh cch mng dn tc, dn ch khp c nc.

28/222
III. Hi ngh thnh lp ng v Cng lnh chnh tr u
tin ca ng
HI NGH THNH LP NG V CNG LNH CHNH TR U
TIN CA NG

Hi ngh thnh lp ng

Phong tro dn tc dn ch Vit Nam pht trin mnh m i hi phi c s lnh

o ca mt ng cng sn thng nht. S tn ti v hot ng ring r ca ba t chc
cng sn lm cho lc lng v sc mnh ca phong tro cch mng b phn tn. iu
khng ph hp vi li ch ca cch mng v nguyn tc t chc ca ng cng sn.

Ngy 27-10-1929, Quc t Cng sn gi nhng ngi cng sn ng Dng ti liu

V vic thnh lp mt ng cng sn ng Dng, ch r: "Vic thiu mt ng Cng
sn duy nht trong lc phong tro qun chng cng nhn v nng dn ngy cng pht
trin, tr thnh mt iu nguy him v cng cho tng lai trc mt ca cuc cch
mng ng Dng". Quc t Cng sn nhn mnh: "Nhim v quan trng nht v
cp bch nht ca tt c nhng ngi cng sn ng Dng l thnh lp mt ng cch
mng c tnh cht giai cp ca giai cp v sn, ngha l mt ng Cng sn c tnh cht
qun chng ng Dng. ng phi ch c mt v l t chc cng sn duy nht
ng Dng"

. Sd, tr. 614.

. Song, ti liu ny cha n tay nhng ngi cng sn Vit Nam. Lc Nguyn i
Quc ang Xim tm ng v nc th nhn c tin Hi Vit Nam Cch mng
Thanh nin phn lit, "nhng ngi cng sn chia thnh nhiu phi", Nguyn i Quc
ri Xim n Hng Cng (Trung Quc). "Vi t cch l phi vin ca Quc t Cng
sn c y quyn quyt nh mi vn lin quan n phong tro cch mng
ng Dng", Ngi ch ng triu tp "i biu ca hai nhm (ng Dng v An
Nam)" v ch tr Hi ngh hp nht ng ti Cu Long (Hng Cng, Trung Quc).
Hi ngh bt u hp ngy 6-1-1930. Sau ny, i hi ton quc ln th III ca ng
(1960) cn c vo nhng ti liu hin c, ra Ngh quyt v ngy thnh lp ng,
trong ghi r: "ly ngy 3 thng 2 dng lch mi nm lm ngy k nim thnh lp
ng"
. Xem Sd, 1998, t.2, tr.19, t.4, tr.401, t.21, tr.904.
.

Tham d Hi ngh c hai i biu ca ng Dng Cng sn ng (Trnh nh Cu v

Nguyn c Cnh) v hai i biu ca An Nam cng sn ng (Nguyn Thiu v Chu
Vn Lim). Tng s ng vin ca ng Dng cng sn ng v An Nam cng sn

29/222
ng cho ti Hi ngh hp nht l 310 ng ch ( Xim: 40, Bc K: 204, Nam K:
51, Trung Quc v ni khc: 15, Trung K th ghp vo Bc K v Nam K)

. Sd, 1998 t.2, tr. 21.

.

Hi ngh hon ton nht tr, tn thnh vic hp nht hai t chc ng Dng Cng sn
ng v An Nam Cng sn ng thnh mt ng duy nht, ly tn l ng Cng sn
Vit Nam; thng qua Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt, Chng trnh tm tt,
iu l vn tt ca ng. Nhn dp thnh lp ng, Nguyn i Quc vit Li ku gi
cng nhn, nng dn, binh lnh, hc sinh, anh ch em b p bc bc lt hy gia nhp
ng, i theo ng nh quc Php, phong kin An Nam v t sn phn cch
mng "lm cho nc An Nam c c lp"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.3, tr. 10.
.

Hi ngh cng vch k hoch hp nht cc t chc cng sn trong nc v thnh lp

Ban Chp hnh Trung ng lm thi.

Sau Hi ngh hp nht, ngy 8-2-1930 cc i biu v nc thc hin k hoch hp

nht cc c s ng trong nc. Ban Chp hnh Trung ng lm thi ca ng c
thnh lp gm c Trnh nh Cu, Trn Vn Lan, Nguyn Vn Hi, Nguyn Phong Sc,
Hong Quc Vit, Phan Hu Lu, Lu Lp o, do Trnh nh Cu ng u. Tip n
cc x u cng c thnh lp. Ngc Du l B th X u Bc K, Nguyn Phong
Sc, B th X u Trung K, Ng Gia T, B th X u Nam K.

Ngy 24-2-1930, theo yu cu ca ng Dng Cng sn Lin on, Ban Chp hnh
Trung ng Lm thi hp v ra Quyt ngh chp nhn ng Dng Cng sn Lin on
gia nhp ng Cng sn Vit Nam

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, 1998,
t.2, tr. 26.
.

Cng lnh chnh tr u tin ca ng

Hi ngh thnh lp ng thng qua Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt v

Chng trnh tm tt do Nguyn i Quc son tho. Cc vn kin hp thnh Cng
lnh chnh tr u tin ca ng ta - Cng lnh H Ch Minh. Ni dung c bn nh sau:

Xc nh phng hng chin lc ca cch mng Vit Nam l "lm t sn dn quyn

cch mng v th a cch mng i ti x hi cng sn".

30/222
Xc nh nhng nhim v c th ca cch mng:

V chnh tr: nh quc ch ngha Php v bn phong kin, lm cho nc Nam

c hon ton c lp, dng ra Chnh ph cng nng binh v t chc qun i cng
nng.

V kinh t: tch thu ton b cc sn nghip ln ca bn quc giao cho Chnh ph cng
nng binh; tch thu rung t ca bn quc lm ca cng v chia cho dn cy ngho,
m mang cng nghip v nng nghip, min thu cho dn cy ngho, thi hnh lut ngy
lm tm gi.

V vn ha x hi: dn chng c t do t chc, nam n bnh quyn, ph thng gio

dc theo hng cng nng ho.

Nhng nhim v trn y bao gm c hai ni dung dn tc v dn ch, chng quc,

chng phong kin, song ni ln hng u l nhim v chng quc ginh c lp dn
tc.

Vlc lng cch mng, ng ch trng tp hp i b phn giai cp cng nhn, nng
dn v phi da vo hng dn cy ngho, lnh o nng dn lm cch mng rung t;
li ko tiu t sn, tr thc, trung nng... i vo phe v sn giai cp; i vi ph nng,
trung tiu a ch v t bn An Nam m cha r mt phn cch mng th phi li dng,
t lu mi lm cho h ng trung lp. B phn no ra mt phn cch mng (nh ng
Lp hin) th phi nh .

Ch trng tp hp lc lng trn y phn nh t tng i on kt dn tc ca H

Ch Minh. "Trong khi lin lc vi cc giai cp, phi rt cn thn, khng khi no nhng
mt cht li ch g ca cng nng m i vo ng tha hip"

. Nhng on trch ni dung Cng lnh chnh tr u tin ca ng u cn c theo

Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, 1998, t.2, t tr. 4 n tr. 7.
.

Lnh o cch mng l giai cp cng nhn thng qua ng Cng sn. "ng l i tin
phong ca v sn giai cp phi thu phc cho c i b phn giai cp mnh, phi lm
cho giai cp mnh lnh o c dn chng".

Cch mng Vit Nam l mt b phn ca cch mng th gii, "lin kt vi nhng dn
tc b p bc v qun chng v sn trn th gii nht l vi qun chng v sn Php".

Cng lnh chnh tr u tin ca ng l mt cng lnh gii phng dn tc ng n

v sng to theo con ng cch mng H Ch Minh, ph hp vi xu th pht trin ca
thi i mi, p ng yu cu khch quan ca lch s, nhun nhuyn quan im giai cp

31/222
v thm m tinh thn dn tc v c lp t do, tin hnh cch mng t sn dn quyn
v cch mng rung t i ti x hi cng sn l t tng ct li ca cng lnh ny.

Nh s thng nht v t chc v cng lnh chnh tr ng n, ngay t khi ra i ng

quy t c lc lng v sc mnh ca giai cp cng nhn v ca dn tc Vit Nam.
l mt c im v ng thi l mt u im ca ng, lm cho ng tr thnh lc
lng lnh o duy nht ca cch mng Vit Nam, sm c nhn dn tha nhn l i
tin phong ca mnh, tiu biu cho li ch, danh d, lng tm v tr tu ca dn tc.

ngha lch s ca vic thnh lp ng

ng Cng sn Vit Nam ra i u nm 1930 l kt qu tt yu ca cuc u tranh dn

tc v u tranh giai cp Vit Nam trong thi i mi, H Ch Minh vit: ng Cng
sn Vit Nam l sn phm ca s kt hp ch ngha Mc - Lnin vi phong tro cng
nhn v phong tro yu nc Vit Nam. ng Cng sn Vit Nam c lch s giao cho
s mnh nm quyn lnh o duy nht i vi cch mng Vit Nam.

S ra i ca ng vi h thng t chc cht ch v cng lnh cch mng ng n

chm dt tnh trng khng hong v lnh o cch mng ko di my chc nm u th
k XX. "Vic thnh lp ng l mt bc ngot v cng quan trng trong lch s cch
mng Vit Nam ta. N chng t rng giai cp v sn ta trng thnh v sc lnh
o cch mng"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni 2002, t.10, tr. 8.
.

ng ra i lm cho cch mng Vit Nam tr thnh mt b phn khng kht ca cch
mng th gii. T y giai cp cng nhn v nhn dn lao ng Vit Nam tham gia mt
cch t gic vo s nghip u tranh cch mng ca nhn dn th gii.

S ra i ca ng l s chun b tt yu u tin c tnh cht quyt nh cho nhng

bc pht trin nhy vt trong tin trnh lch s tin ho ca dn tc Vit Nam, c m
u bng thng li ca Cch mng Thng Tm 1945 v s ra i ca nc Vit Nam
Dn ch Cng ho.

Nguyn i Quc - H Ch Minh, ngi Vit Nam yu nc tin tin tm c con

ng gii phng dn tc ng n, ph hp vi nhu cu pht trin ca dn tc Vit
Nam v xu th ca thi i. Ngi tip thu v pht trin hc thuyt Mc - Lnin v
cch mng thuc a, xy dng h thng l lun v cch mng gii phng dn tc v
t chc truyn b l lun vo Vit Nam, ra sc chun b v t tng chnh tr v t
chc, sng lp ng Cng sn Vit Nam, vch ra cng lnh chnh tr ng n nhm
dn ng cho dn tc ta tin ln trong cuc u tranh v c lp t do.

32/222
Ngay t ngy mi thnh lp "ng ta lin ging cao ngn c cch mng, on kt v
lnh o ton dn ta tin ln u tranh gii phng dn tc, gii phng giai cp. Mu c
ca ng chi li nh mt tri mi mc, x tan ci mn en ti, soi ng dn li
cho nhn dn ta vng bc tin ln con ng thng li trong cuc cch mng phn ,
phn phong"

. Sd, 2002,t.10, tr. 3.

.

33/222
Chng 2: ng lnh o u tranh ginh
chnh quyn (1930 - 1945)
I. ng lnh o phong tro cch mng (1930-1935)
NG LNH O PHONG TRO CCH MNG 1930-1935

Hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng thng 10-1930. Lun cng chnh tr
ca ng

Sau Hi ngh thnh lp ng, cng lnh v iu l ca ng c b mt a vo

qun chng. Phong tro cch mng pht trin mnh v tin dn ln cao tro. Ban Chp
hnh Trung ng lm thi ca ng va thnh lp bc ngay vo mt cuc th
thch ton din trn cng v i tin phong lnh o cuc u tranh mi ca dn tc.
Thng 4-1930, sau khi tt nghip Trng i hc Phng ng ca Quc t cng sn
Mtxcva (Lin X), Trn Ph v nc hot ng. Thng 7-1930, Trn Ph c b
sung vo Ban Chp hnh Trung ng lm thi ca ng v c phn cng cng Ban
Thng v chun b cho Hi ngh th nht ca Ban Chp hnh Trung ng. Gia lc
mt s u vin Trung ng lm thi ca ng b ch bt. Mt s u vin mi c b
sung.

T ngy 14 n ngy 31-10-1930 Ban Chp hnh Trung ng hp Hi ngh ln th nht

ti Hng Cng (Trung Quc) do Trn Ph ch tr quyt nh i tn ng Cng sn
Vit Nam thnh ng Cng sn ng Dng, thng qua Ngh quyt "V tnh hnh hin
ti ng Dng v nhim v cn kp ca ng" v iu l ng; tho lun bn Lun
cng chnh tr ca ng Cng sn ng Dng (D n tho lun trong ng).
Ban Chp hnh Trung ng mi ca ng c thnh lp gm 6 u vin, trong Ban
Thng v c: Trn Ph, Ng c Tr, Nguyn Trng Nh, do Trn Ph lm Tng B
th. Hi ngh cn thng qua cc ngh quyt v vn ng cng nhn, nng dn, thanh
nin, ph n

Ban Chp hnh Trung ng nhn nh Hi ngh hp nht cc t chc cng sn u nm

1930 do Nguyn i Quc ch tr lp ng vi tn gi l Vit Nam cng sn ng
cha bao gm c Cao Min v Lo. Ban Chp hnh Trung ng quyt nh "b tn
Vit Nam cng sn ng m ly tn ng Dng cng sn ng".

Hi ngh nh gi Chnh cng vn tt v Sch lc vn tt ca ng do Hi ngh hp

nht thng qua "ch lo n vic phn m qun mt li ch giai cp tranh u", Ban
Chp hnh Trung ng quyt nh phi da vo ngh quyt ca Quc t Cng sn
hoch nh cng lnh, chnh sch v k hoch ca ng m chnh n ni b, lm cho

34/222
ng bnsvch ho. Hi ngh tho lun D n Lun cng chnh tr ca ng Cng
sn ng Dng. Lun cng xc nh:

Mu thun giai cp ngy cng din ra gay gt Vit Nam, Lo v Cao Min l "mt bn
th th thuyn, dn cy v cc phn t lao kh; mt bn th a ch, phong kin, t bn
v quc ch ngha"

Cc on trch Lun cng chnh tr ca ng Cng sn ng Dng (D n tho

lun trong ng) u theo Vn kin ng Ton tp, Sd, 1998, t.2, tr. 88 - 103.
.

V phng hng chin lc ca cch mng, Lun cng nu r tnh cht ca cch
mng ng Dng lc u l mt cuc "cch mng t sn dn quyn", "c tnh cht
th a v phn ". "T sn dn quyn cch mng l thi k d b lm x hi cch
mng". Sau khi cch mng t sn dn quyn thng li s tip tc "pht trin, b qua thi
k t bn m tranh u thng ln con ng x hi ch ngha".

Nhim v ct yu ca cch mng t sn dn quyn l phi "tranh u nh cc

di tch phong kin, nh cc cch bc lt theo li tin t bn v thc hnh th
a cch mng cho trit " v "nh quc ch ngha Php, lm cho ng Dng
hon ton c lp". Hai nhim v chin lc c quan h khng kht vi nhau: "c
nh quc ch ngha mi ph c ci giai cp a ch v lm cch mng th
a c thng li; m c ph tan ch phong kin th mi nh c quc ch
ngha". Lun cng nhn mnh: "Vn th a l ci ct ca cch mng t sn dn
quyn", l c s ng ginh quyn lnh o dn cy.

V lc lng cch mng, Lun cng xc nh giai cp v sn v nng dn l hai ng

lc chnh ca cch mng t sn dn quyn, trong giai cp v sn l ng lc chnh v
mnh, l giai cp lnh o cch mng, nng dn c s lng ng o nht, l mt ng
lc mnh ca cch mng, cn nhng giai cp v tng lp khc ngoi cng nng nh t
sn thng nghip th ng v pha quc chng cch mng, cn t sn cng nghip
th ng v pha quc gia ci lng v khi cch mng pht trin cao th h s theo
quc. Trong giai cp tiu t sn, b phn th cng nghip th c thi do d; tiu t
sn thng gia th khng tn thnh cch mng; tiu t sn tr thc th c xu hng quc
gia ch ngha v ch c th hng hi tham gia chng quc trong thi k u. Ch c
cc phn t lao kh th nh nhng ngi bn hng rong, th th cng nh, tr thc
tht nghip mi i theo cch mng m thi.

V lnh o cch mng, Lun cng nhn mnh "iu kin ct yu cho s thng li
ca cch mng ng Dng l cn phi c mt ng cng sn c mt ng chnh
tr ng, c k lut, tp trung, mt thit lin lc vi qun chng, v tng tri tranh u
m trng thnh. ng l i tin phong ca v sn giai cp, ly ch ngha Cc Mc v
Lnin lm gc m i biu quyn li chnh v lu di, chung cho c giai cp v sn

35/222
ng Dng, v lnh o v sn giai cp ng Dng ra tranh u t c mc
ch cui cng ca v sn l ch ngha cng sn".

V phng php cch mng, Lun cng khng nh t c mc tiu c bn ca

cuc cch mng l nh quc v phong kin, ginh chnh quyn v tay cng nng
th phi ra sc chun b cho qun chng v con ng "v trang bo ng". V vy, lc
thng th phi tu theo tnh hnh m t khu hiu "phn t", "phi ly nhng s ch
yu hng ngy lm bc u m dt v sn giai cp v dn cy ra chin trng cch
mng". n lc c tnh th cch mng "ng phi lp tc lnh o qun chng nh
chnh ph ca ch nhn v ginh ly chnh quyn cho cng nng". V trang bo
ng ginh chnh quyn l mt ngh thut, "phi tun theo khun php nh binh".

Cch mng ng Dng l mt b phn ca cch mng v sn th gii, v th giai cp

v sn ng Dng phi on kt gn b vi giai cp v sn th gii, trc ht l giai
cp v sn Php, v phi mt thit lin h vi phong tro cch mng cc nc thuc
a v na thuc a nhm m rng v tng cng lc lng cho cuc u tranh cch
mng ng Dng .

Lun cng chnh tr thng 10-1930 vch ra nhiu vn c bn thuc v chin lc

cch mng. Tuy nhin, do nhn thc gio iu v my mc v mi quan h gia vn
dn tc v giai cp trong cch mng thuc a, li hiu bit khng y v tnh hnh
c im ca x hi, giai cp v dn tc ng Dng, ng thi chu nh hng trc
tip ca khuynh hng "t" ca Quc t Cng sn v mt s ng cng sn trong thi
gian , nn Ban Chp hnh Trung ng khng vch r mu thun ch yu ca x
hi Vit Nam thuc a l mu thun gia dn tc Vit Nam b n dch vi quc thc
dn Php xm lc v tay sai ca chng, do khng nhn mnh nhim v gii phng
dn tc, m nng v u tranh giai cp, v cch mng rung t, khng ra c mt
chin lc lin minh dn tc v giai cp rng ri trong cuc u tranh chng quc
xm lc v tay sai. Lun cng cha nh gi ng mc vai tr cch mng ca giai cp
tiu t sn, ph nhn mt tch cc ca t sn dn tc, cng iu mt hn ch ca h,
cha thy c kh nng phn ho v li ko mt b phn a ch va v nh trong cch
mng gii phng dn tc. T nhn thc hn ch nh vy, Ban Chp hnh Trung ng
ph phn gay gt quan im ng n trong Chnh cng vn tt, Sch lc vn tt
do Hi ngh hp nht thng qua. l mt quyt nh khng ng. Sau ny trong qu
trnh lnh o cch mng, nht l n Hi ngh ln th VIII ca Ban Chp hnh Trung
ng (5-1941), ng khc phc c nhng hn ch v a cch mng n thnh
cng.

Phong tro cch mng nhng nm 1930-1935

Nhng nm 1929-1933, khi Lin X ang t c nhng kt qu ln trong cng cuc

cng nghip ha x hi ch ngha v pht trin kinh t vi tc nhanh, th cc nc
t bn ch ngha n ra mt cuc khng hong kinh t trn quy m ln.

36/222
Cuc khng hong lan nhanh n cc nc thuc a v ph thuc, trong c Vit
Nam. Thc dn Php li tng cng v vt, bc lt b p nhng hu qu ca cuc
khng hong chnh quc. V th nn kinh t Vit Nam sa st nghim trng.

K t cuc khi ngha Yn Bi (2-1930) thc dn Php tin hnh mt chin dch khng
b khp ni, gy nn mt khng kh chnh tr cng thng, mu thun gia dn tc ta
vi quc Php v b l tay sai pht trin gay gt hn. iu cng y nhn dn ta
tin nhanh trn con ng vng ln u tranh mnh m, quyt lit hn vi k th.

Gia lc ng Cng sn Vit Nam xy dng c h thng t chc thng nht v

cng lnh chnh tr ng n, m nhn s mnh lnh o cuc u tranh cch mng
ca nhn dn ta chng quc v tay sai. ng nhanh chng pht trin t chc c s
ca mnh trong nhiu nh my, x nghip, khu m, n in nng thn v thnh ph.
Nhng t chc qun chng ca ng nh cng hi, nng hi, on thanh nin cng sn,
hi ph n, hi cu t c xy dng nhiu ni.

Di s lnh o thng nht ca ng, phong tro u tranh ca qun chng trn
pht trin t nm 1929, bng ln mnh m khp c ba min: Bc, Trung, Nam.

T thng 1 n thng 4-1930 l bc khi u ca phong tro. Nhiu cuc bi cng ca

cng nhn n ra lin tip nh my xi mng Hi Phng, hng du Nh B (Si Gn),
cc n in Ph Ring, Du Ting, nh my dt Nam nh, nh my dim v nh my
ca Bn Thy... Phong tro u tranh ca nng dn cng din ra nhiu a phng
nh H Nam, Thi Bnh, Ngh An, H Tnh... Truyn n, c ba lim ca ng
Cng sn xut hin trn cc ng ph H Ni v mt s a phng khc. Nhng cuc
u tranh ca cng nhn, nng dn v cc tng lp nhn dn lao ng chng quc v
phong kin tay sai, trong giai cp cng nhn ng vai tr tin phong, l mn u ca
mt cao tro cch mng mi Vit Nam do ng Cng sn t chc v lnh o.

T thng 5-1930, phong tro pht trin thnh cao tro. Ngy 1-5-1930, ln u tin nhn
dn ta k nim ngy Quc t Lao ng. T thnh ph n nng thn c ba min t
nc xut hin nhiu truyn n, c ba lim, mt tinh, bi cng, biu tnh, tun
hnh, v.v.. u tranh ca cng nhn n ra trong cc x nghip H Ni, Hi Phng,
Nam nh, Hn Gai, Cm Ph, Vinh, Bn Thy, Si Gn, Ch Ln, v.v.. u tranh ca
nng dn cng n ra nhiu a phng thuc cc tnh Thi Bnh, H Nam, Kin An,
Ngh An, H Tnh, Qung Ngi, Bnh nh, Vnh Long, Sa c, Bn Tre, M Tho, Th
Du Mt, Long Xuyn, Cn Th, Tr Vinh.

Sau ngy 1-5, ln sng u tranh tip tc dng cao. Ring trong thng 5-1930, trong c
nc c 16 cuc u tranh ca cng nhn, 34 cuc u tranh ca nng dn, 4 cuc u
tranh ca hc sinh v dn ngho thnh th.

37/222
T thng 6 n thng 8-1930 n ra 121 cuc u tranh trong c 22 cuc ca cng
nhn, 95 cuc ca nng dn. Ni bt nht l cuc tng bi cng ca ton th cng nhn
khu cng nghip Bn Thy - Vinh (8-1930), nh du "mt thi k mi, thi k u
tranh kch lit n"

. Bo Ngi lao kh, c quan ngn lun ca X y Trung k, s 13 ngy 18-9-1930.

.

nng thn Ngh An v H Tnh, nhiu cuc u tranh quy m ln ca nng dn di

hnh thc biu tnh c v trang t v n ra, nh cuc biu tnh ca 3.000 nng dn
Nam n (30-8-1930), ko ln huyn l a yu sch, ph ca nh lao, gii thot cho
nhng ngi cch mng b ch bt; cuc biu tnh ca 20.000 nng dn Thanh Chng
(1-9-1930), bao vy v t huyn ng; cuc biu tnh ca 3.000 nng dn Can Lc
(7-9-1930) ko ln huyn l, t giy t, s sch, ph nh lao... T Nam n, Thanh
Chng, Can Lc, phong tro cch mng ca qun chng lan rng ra nhiu huyn khc
thuc hai tnh Ngh An v H Tnh.

Thng 9-1930 phong tro cch mng pht trin n nh cao vi nhng hnh thc u
tranh quyt lit, qun chng v trang t v, biu tnh th uy v trang, tin cng vo c
quan chnh quyn ch a phng. quc Php v tay sai in cung n p. Cuc
biu tnh ca 8.000 nng dn Hng Nguyn ngy 12-9-1930 b ch dng my bay nm
bom git cht 171 ngi. Ring Ngh An c 393 ngi b git trong 7 cuc biu tnh.
Nh la thm du, phong tro cch mng bng ln d di.

Trc sc mnh ca qun chng, b my chnh quyn ca quc v tay sai nhiu
huyn b t lit, nhiu x b tan r. Trc tnh hnh , cc t chc ng a phng
ch ng lnh o cc ban chp hnh nng hi thn, x (thn b nng, x b nng)
ng ra qun l mi mt i sng x hi nng thn. Nhng "khu " t do hnh thnh
nhiu vng nng thn thuc cc huyn Thanh Chng, Nam n, Hng Nguyn, Din
Chu (Ngh An), Can Lc, c Th, Thch H, Nghi Xun, Hng Kh (H Tnh).
Trn thc t trong cc "khu " t do , mt chnh quyn cch mng ca nng dn theo
hnh thc cc u ban t qun theo kiu Xvit ra i. l nhng "Xvit nng dn"
do giai cp cng nhn lnh o, thc hin chuyn chnh vi k th, dn ch vi qun
chng lao ng. Trong cc "khu ", chnh quyn cch mng thc hin cc bin php
cch mng v chnh tr, kinh t, vn ha, x hi.

- V chnh tr: ban b cc quyn t do dn ch cho nhn dn; qun chng c t do hi

hp, tham gia gii quyt cc vn x hi, xa b cc lut l bt cng v v l ca
quc v tay sai, thc hin chuyn chnh vi bn tay sai phn ng, gi vng trt t tr
an, chng ch khng b, v.v..

- V kinh t: chia li rung t cng mt cch hp l, thc hin gim t, xa n, tch thu
qu cng em chia cho dn ngho, bi b cc th thu v l nh thu thn, thu ch,

38/222
thu , thu mui; t chc p phng lt, tu sa cu cng, gip nhau trong sn
xut, v.v..

- V vn ha, x hi: bi tr m tn d oan nh bi ton, ma chay, xa b cc t nn

c bc, ru ch, trm cp, t chc hc ch quc ng, c sch bo cch mng; pht
huy tinh thn on kt gip nhau gii quyt kh khn trong i sng, trong u tranh
cch mng, v.v..

Tuy mi thnh lp mt s x, thi gian tn ti ngn ngi song chnh quyn Xvit
t r bn cht cch mng v tnh u vit ca n. T khi chnh quyn Xvit ra i, cuc
u tranh gia ta v ch din ra cng gay go v quyt lit hn. Qun chng cch mng
kin quyt u tranh bo v chnh quyn Xvit, cn ch th ra sc khng b, quyt
dm cch mng trong b mu.

Thng 9-1930, khi X vit nng dn thnh lp mt s x Ngh An v cuc u

tranh ca qun chng ang b k ch khng b mt cch tn bo, Ban Thng v Trung
ng ng gi thng tri cho X y Trung k vch r ch trng bo ng ring l trong
vi a phng lc by gi l qu sm v cha iu kin. Trch nhim ca ng l
phi t chc qun chng chng khng b, gi vng lc lng cch mng, "duy tr kin
c nh hng ca ng, ca Xvit trong qun chng n khi tht bi th ngha
Xvit n su vo trong c qun chng v lc lng ca ng v Nng hi vn duy tr"

, 2. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H
Ni, 1998, t.2, tr. 83, 228.
.

Trung ng ng ch th cho cc cp b ng phi da vo sc mnh ca qun chng,

ng thi phi y mnh pht trin cc i t v bo v qun chng u tranh. Trong
cao tro cch mng ca qun chng, nht l Ngh-Tnh, i t v c thnh lp
nhiu ni. y l mm mng u tin ca lc lng v trang nhn dn do ng Cng
sn t chc v lnh o.

Khi phong tro ln ti nh cao nht, xut hin khuynh hng "t", nhn mnh u tranh
giai cp, "do thiu mt t chc tht qung i qun chng, hp th cc tng lp tr
thc dn tc, t sn dn tc, h l tng lp trn hay vo tng lp gia cng vy, v
cho ti c nhng ngi a ch, c u c on ght quc Php, mong mun c lp
quc gia, a tt c nhng tng lp v c nhn vo trong hng ng chng quc
Php..."2.

Ngy 18-11-1930, Ban Thng v Trung ng ng ra ch th v vn thnh lp Hi

phn ng minh, nu ln t tng chin lc cch mng ng n ca Chnh cng
vn tt, Sch lc vn tt, coi vic on kt ton dn thnh mt lc lng tht rng ri,
ly cng-nng lm hai ng lc chnh, l mt nhn t quyt nh thng li ca cch

39/222
mng gii phng dn tc, "... giai cp v sn lnh o cuc cch mng t sn dn quyn
ng Dng m khng t chc c ton dn li thnh mt lc lng tht ng, tht
kn th cuc cch mng cng kh thnh cng"

. Sd, tr. 227.

. Ch th ph phn nhng nhn thc sai lm trong ng l tch ri vn dn tc
vi vn giai cp, nhn thc khng ng v vn on kt dn tc, v vai tr ca
hi phn ng minh trong cch mng thuc a.

Tuy ni dung bn ch th ny ph hp vi t tng i on kt dn tc c nu trong

Cng lnh chnh tr u tin ca ng, song quan im v ch trng ng n v quan
h gia dn tc v giai cp, v i on kt dn tc, "t chc ton dn li thnh mt lc
lng tht rng, tht ln" vn cha tr thnh t tng ch o ca Ban Chp hnh Trung
ng lc . Hi phn ng minh ng Dng cha c thnh lp trong thc t.
Khng y mt thng sau khi ra bn ch th trn, ngy 9-12-1930 trong bc th gi cho
cc ng b, Ban Thng v Trung ng ng li tip tc nhn mnh ch trng u
tranh giai cp, tip tc ph phn nhng "sai lm ca Hi ngh hip nht l sai lm rt ln
v rt nguy him", c nhiu iu khng ng vi ch trng ca Quc t Cng sn v
nu trch nhim "nng n" ca Ban Chp hnh Trung ng l phi "sa i nhng s
sai lm trong cng vic ca Hi ngh hip nht", "l phi thc hnh i vi cng vic
nh lc bt u mi t chc ra ng vy"

. Sd, tr. 233.

.

Hong s trc sc mnh ca qun chng v uy tn ca ng Cng sn ngy mt ln

cao, quc Php v tay sai tp trung lc lng n p. T thng 5 n thng 12-1930,
c 649 nng dn b git, 83 nh cch mng b t hnh, 237 ngi b kt n lao ng kh
sai chung thn, 306 ngi b kt n i y sut i, 696 ngi b kt n 3.390 nm t
vi 790 nm qun thc. Ring nh t Vinh c 1.359 t chnh tr b giam cm, tra tn.

i i vi chnh sch khng b trng, chng cn s dng nhng th on la bp v

chnh tr, t chc rc c vng, nhn th quy thun, cng bc qun chng ra u th.
Thng 1-1931, Ban Thng v Trung ng ng ra Thng co v vic quc Php
buc dn cy ra "u th", vch r th on him c ca k th v ra cc bin
php hng dn qun chng u tranh chng li.

Nguyn i Quc lc ang hot ng nc ngoi, nhng lun theo di st phong

tro cch mng trong nc. Ngi gp kin vi Ban Chp hnh Trung ng ng
trong vic lnh o phong tro qun chng, trong cng tc ng v t chc cc hi qun
chng. Ngi ngh vi Quc t Cng sn, Quc t Nng dn... gip phong tro
u tranh ca nhn dn ta.

40/222
Di s lnh o ca Ban Chp hnh Trung ng ng v s ch dn ca Nguyn i
Quc, nhn dn ta nu cao ch u tranh chng khng b trng v mi th on la
bp nham him ca k th, bo v Ngh - Tnh , duy tr lc lng v phong tro qun
chng.

Thc tin u tranh cch mng quyt lit vi k th l trng hc rn luyn v pht
trin ca ng. Nhiu qun chng u t trong giai cp cng nhn, nng dn, tr thc yu
nc gia nhp ng. n thng 3-1931, ng c 2.400 ng vin l nhng chin
s tin phong ca giai cp cng nhn, tuyt i trung thnh vi ng, lun lun nu cao
kh tit cch mng, gn b vi qun chng. ng thc s l i tin phong cch mng
ca giai cp cng nhn Vit Nam v giai cp cng nhn trn bn o ng Dng.

S trng thnh ca ng cn gn lin cng tc lnh o u tranh vi cng tc xy

dng ng v mt t chc v t tng. Trung ng ng c nhiu ch th v vic
chm lo chn chnh cc ban x y, ch trng tng cng thnh phn cng nhn vo cc
c quan lnh o ca ng v i su vo cc x nghip, n in xy dng t chc
c s ng. Trung ng ng cng ph phn v un nn nhng lch lc hu khuynh
v "t" khuynh ca cc ng b a phng nh theo ui qun chng trong u tranh,
tch ri vic t chc xy dng ng vi vic lnh o u tranh hng ngy...

T u nm 1931, s khng b ca k th ngy cng d di. Thm vo , nn i xy

ra rt nghim trng. Phong tro u tranh ca qun chng gp nhiu kh khn v gim
st dn. T tng hoang mang dao ng xut hin trong qun chng v c mt s ng
vin. Trong cuc u tranh sinh t gia cch mng v phn cch mng, khi phong tro
cch mng gp kh khn s dao ng v lp trng t tng xut hin trong ng l
iu khng sao trnh khi, nhng ch l s t, "cn th giai tng no mc du, nhng a
s ng ch ht sc trung thnh, hin thn cho ng n git mu cui cng"

. Sd, 1999, t.3, tr. 157.

. X y Trung k khng nhn r iu nn ra ch trng "thanh tr tr, ph,
a, ho, o tn gc trc tn r" ra khi ng. Ch trng thanh ng sai lm v "t"
khuynh c ra gia lc ch ang khng b d di lm cho ng v phong tro
cch mng thm kh khn. Thng 5-1931, Thng v Trung ng ng ra ch th
nghim khc ph phn ch trng sai lm v thanh ng ca X y Trung k v vch
ra phng hng ng n v xy dng ng.

S khng b c lit ca k ch lm cho phn ln cc c s t chc ca ng v qun

chng b tan v. Nhiu cn b lnh o v ng vin u t ca ng t Trung ng
n c s b ch bt. Lc lng ca ng b tn tht nng n. Xvit, phong tro qun
chng dn dn lng xung.

Cao tro cch mng 1930-1931, m nh cao l Xvit Ngh-Tnh l trn th thch u
tin v ton din ca qun chng cng nng di s lnh o ca ng Cng sn ng

41/222
Dng, nhm chng li bn quc v phong kin. Cao tro cch mng t r
tinh thn chin u hy sinh oanh lit v nng lc cch mng sng to ca nhn dn lao
ng Vit Nam. Tuy b quc v phong kin tay sai dm trong bin mu, nhng n
c ngha v tc dng ht sc to ln trong lch s ca ng v ca dn tc ta. "Khng
c nhng trn chin u giai cp rung tri chuyn t nhng nm 1930-1931, trong
cng nng vung ra ngh lc cch mng phi thng ca mnh, th khng th c cao
tro nhng nm 1936-1939"

. L Dun: Di l c v vang ca ng, v c lp, t do, v ch ngha x hi, tin ln

ginh nhng thng li mi, Nxb. S tht, H Ni, 1975, tr. 38 - 39.
. thc s l cuc tng din tp u tin, chun b cho thng li ca Cch mng
Thng Tm 1945.

Cao tro cch mng 1930-1931 li cho ng ta nhng kinh nghim bc u "v kt
hp hai nhim v chin lc phn v phn phong kin, kt hp phong tro u tranh
ca cng nhn vi phong tro u tranh ca nng dn, thc hin lin minh cng nng
di s lnh o ca giai cp cng nhn; kt hp phong tro cch mng nng thn vi
phong tro cch mng thnh th, kt hp u tranh chnh tr vi u tranh v trang,
v.v."

. Trng Chinh: i i nh n Cc Mc v i theo con ng Cc Mc vch ra,

Nxb. S tht, H Ni, 1968, tr. 52.
.

Nhng nm 1931-1935 l mt giai on u tranh cc k gian kh nhm chng khng

b trng, khi phc h thng t chc ca ng v phong tro cch mng.

ng trc cao tro cch mng ca qun chng, quc Php v tay sai cu kt vi
bn phn ng thng tay khng b hng dp tt phong tro cch mng nc ta v tiu
dit ng Cng sn ng Dng.

Hng nghn chin s cng sn, hng vn ngi yu nc b bt, b git hoc b t y.
Cc c quan lnh o ca ng Trung ng v a phng ln lt b ch ph v.
Ton b Ban Chp hnh Trung ng b bt, "khng cn li mt u vin Trung ng
no"

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
2000, t.6, tr. 332.
. Thng 4-1931 Tng B th Trn Ph b ch bt ti Si Gn. Thng 6-1931, Nguyn
i Quc b quc Anh bt giam Hng Cng. Theo nin biu thng k ng
Dng, t nm 1930 n nm 1933, thc dn Php bt giam 246.532 ngi. Ta n
cc cp ca chnh quyn thc dn lin tc t chc cc phin ta xt x cc ng
vin cng sn. Nm 1930-1931, Bc K, ch xt 1.094 n, trong c 164 n t

42/222
hnh, 114 n kh sai, 420 n y bit x. Thng 5-1933, Si Gn, ch x 8 n t
hnh, 19 n t chung thn, gn 100 n kh sai, y i bit x.

Thc dn Php cn thi hnh nhiu th on nham him v chnh tr v x hi la bp

qun chng. Thng 6-1931, chng nn ra ci gi l "y ban iu tra" nghin cu tnh
hnh v ra d kin ci cch ch thuc a. Nm 1933, Php a Bo i Php v
nc vi mt chng trnh m b my thc dn tuyn truyn rm beng l mt cuc ci
cch ln ca chnh ph Nam triu, lp ni cc mi, ci t gio dc s hc, ci t ngnh
t php bn x.

Trong cuc sc cc k nguy him i vi k th, ng kin tr gi vng ng li

cch mng. Trong nh t quc, cuc chin u vn cn tip din. Cc ng vin ca
ng nu cao kh tit ca ngi cng sn, kin quyt chin u n hi th cui cng,
bo v ng, bo v cch mng. Bng tr tu v kinh nghim hot ng cch mng ca
mnh, li c ng h ca cc t chc cch mng quc t, vi s gip tn tnh ca
lut s Ldbai cng mt s lut s tin b ngi Anh, Nguyn i Quc thot khi nh
t thc dn. Tng B th Trn Ph b ch tra tn rt d man, cht i sng li nhiu ln,
song lun lun gi vng kh tit cch mng. Trc khi hy sinh, ng ch cn cn dn
cc ng ch ca mnh trong t "hy gi vng ch kh chin u!". Nm trong x lim
n chm, Nguyn c Cnh vn tp trung tr tu, tranh th vit bn tng kt cng tc
vn ng cng nhn truyn li kinh nghim u tranh cho cc ng vin ca ng.
Ngi thanh nin cng sn L T Trng trc lc hy sinh khng khi ni thng trc
mt qun th: "con ng ca thanh nin ch c th l con ng cch mng". Nhng
ng vin cng sn trong cc nh t Ha L (H Ni), Khm Ln (Si Gn), Vinh, Hi
Phng, Cn o, v.v., b mt thnh lp cc chi b ng trong nh t. Cc t chnh tr u
tranh chng khng b, chng ch nh t h khc, i ci thin sinh hot... Cuc u
tranh phn i n t hnh L T Trng n ra Khm Ln (11-1931) gy no ng c
thnh ph Si Gn. Anh ch em t Ha L tuyt thc phn i v n t hnh Nguyn
c Cnh. Cuc u tranh chng ch nh t h khc Kon Tum din ra m
mu... Trc tinh thn u tranh kin quyt ca anh ch em t chnh tr, ch buc phi
thay i t nhiu ch lao t d man. Chi b nh t cn t chc hun luyn, bi dng
cho ng vin v l lun Mc-Lnin, v ng li cch mng, v kinh nghim vn ng
cch mng, t chc hc qun s, vn ha, ngoi ng, v.v.. Nhiu ti liu hun luyn
ng vin c bin son ngay trong nh t nh: Ch ngha duy vt lch s , Gia nh
v T quc, Lch s tm tt ba t chc quc t (ch yu l Quc t Cng sn), Nhng
vn c bn ca cch mng ng Dng. Mt s tc phm ca Mc v ca Lnin nh
Tuyn ngn ca ng Cng sn, T bn, Lm g? Bnh u tr "t khuynh" trong phong
tro cng sn, Hai sch lc ca ng dn ch - x hi, trong cch mng dn ch v.v.,
c dch tm tt ra ting Vit.

Cc chi b ng trong nh t cn ra bo b mt phc v vic hc tp v u tranh t

tng. nh t Ha L, c cc t bo uc a ng v Con ng chnh. Cn
o, c bo Ngi t v tp ch kin chung. Cc ng vin cng sn nh t Ha

43/222
L v Cn o ph phn nhng quan im sai lm v chnh tr, t chc v phng
php hot ng ca Vit Nam Quc dn ng, lm cho hng ng ca Vit Nam Quc
dn ng b phn ha. Mt s ngi chuyn sang hng ng ng Cng sn.

Nh t ca quc vi nhng ngi cng sn tht s tr thnh mt trng hc cch

mng, mt trn tuyn u tranh vi k th, mt ni rn luyn th thch cn b ca ng.
Nhn nh v hot ng ca ng trong nh t, H Ch Minh ni: "Bin ci ri thnh
ci may, cc ng ch ta li dng nhng ngy thng t hi hp v hc tp l
lun. Mt ln na, vic li chng t rng chnh sch khng b cc k d man ca k
th chng nhng khng ngn tr c bc tin ca cch mng, m tri li n tr
nn mt th la th vng, n rn luyn cho ngi cch mng cng thm cng rn. M
kt qu l cch mng thng, quc thua"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.10, tr. 3- 4.
.

Bo v v khi phc h thng t chc ng l mt cuc u tranh rt gian kh v quyt

lit ca ng trong nhng nm 1931-1935. Tuy ch khng b, nh ph c lit nhng
nhiu t chc c s ca ng vn c duy tr H Ni, Sn Ty, Nam nh, Thi
Bnh, Hi Phng, Cao Bng, Thanh Ha, Ngh An, H Tnh, Qung Tr, Qung Nam,
Qung Ngi, v.v..

u nm 1932, trc tnh hnh cc y vin Ban Chp hnh Trung ng ng, hu ht
y vin cc X y Bc K, Trung K v Nam K b ch bt v nhiu ngi anh dng
hy sinh, theo ch th ca Quc t Cng sn, L Hng Phong cng mt s ng ch hot
ng trong v ngoi nc t chc ra Ban lnh o Trung ng ca ng, cng b
Chng trnh hnh ng ca ng Cng sn ng Dng, v cc chng trnh hnh
ng ca Cng hi, Nng hi, Thanh nin cng sn on.

Chng trnh hnh ng ca ng Cng sn ng Dng ngy 15-6-1932 khng nh:

"Kinh nghim hai nm tranh u dy ta rng con ng gii phng c nht ch l con
ng v trang tranh u ca qun chng thi"

, 2. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H
Ni, 1999, t.4, tr. 10, 12.
. Phng hng chin lc ca cch mng l: "Cng nng ng Dng di quyn
ch o ca ng Cng sn s ni ln v trang bo ng thi hnh cho c nhng
nhim v sau ny ca cuc cch mng phn v in a, ri s cng nhau gii bc
tin ln t x hi ch ngha"2. chun b cho cuc v trang bo ng sau ny,
ng phi ra v lnh o qun chng u tranh ginh nhng quyn li thit thc
hng ngy, ri dn a qun chng tin ln u tranh cho nhng yu cu chnh tr cao
hn, thc hin s kt hp gia nhng yu cu khn cp trc mt vi nhng nhim v

44/222
cn bn ca cuc cch mng phn v in a. Nhng yu cu chung trc mt ca
ng o qun chng c vch ra trong Chng trnh hnh ng l:

1. i cc quyn t do t chc, xut bn, ngn lun, i li trong nc v ra nc ngoi.

2. B nhng lut hnh c bit i vi ngi bn x, tr li t do cho t chnh tr, b

ngay chnh sch n p, gii tn hi ng hnh.

3. B thu thn, thu ng c v cc th thu v l khc.

4. B cc c quyn v ru, thuc phin v mui.

Chng trnh hnh ng ca ng cn ra nhng yu cu c th ring cho tng giai

cp v tng lp nhn dn nh cng nhn, nng dn, binh lnh, tiu thng, tiu ch, th
th cng, dn ngho thnh th, thanh nin, ph n, cc dn tc thiu s... Chng trnh
hnh ng vch r: phi ra sc tuyn truyn rng ri cc khu hiu u tranh ca ng,
phi m rng nh hng ca ng trong qun chng, ra sc cng c v pht trin cc
on th cch mng ca qun chng, nht l Cng hi v Nng hi... c bit cn phi
"gy dng mt on th b mt, c k lut nghim ngt, cng nh st, vng nh ng,
tc ng Cng sn hng o qun chng trn con ng giai cp chin u"

. Sd, tr. 14.

.

Ch trng u tranh trc mt do ng vch ra trong Chng trnh hnh ng nm

1932 ph hp vi iu kin lch s lc by gi. Nh vy, phong tro cch mng ca
qun chng v h thng t chc ca ng tng bc c khi phc.

Da theo chng trnh hnh ng, cc t chc c s ca ng li dng cc hnh thc

t chc hp php nh cc hi cy, cy, gt hi, bng, c sch bo, hiu h tp hp
qun chng. Phong tro u tranh ca qun chng lao ng dn dn c nhen nhm
li. Nm 1932, ng Dng c 230 v xung t gia cng nhn vi bn ch, nm
1933 c 244 v. Ring min Bc, t nm 1931 n nm 1935 c 551 v. ng ch
l cc cuc bi cng ca cng nhn lm ng xe la, ca cng nhn nh in canh,
Textlanh, pining Si Gn, cng nhn n in cao su Du Ting. Mt s cuc
bi cng khc cng n ra Hu, Phnm Pnh, Phngchiu (Lo)... mt s ni
u tranh ca nng dn n ra nh Hc Mn (Gia nh), Khnh Ha, Ninh Thun,
Cao Bng, Lng Sn... H Ni, Hi Phng, Hi Dng, Si Gn, Gia nh, Ch Ln,
Ving Chn (Lo) cn c nhng cuc bi ch... "Mt iu c sc l a s trong cc
cuc tranh u ca qun chng do ng ch huy... u c thng li hoc hon ton,
hoc tng phn, khin cho cng nng thm hng hi tranh u"

. Sd, 2002, t.5, tr. 17.

45/222
.

Mt s ng vin cng sn tranh th kh nng u tranh hp php tham gia cuc

tranh c vo hi ng thnh ph Si Gn trong nhng nm 1933-1935, li dng din
n cng khai tuyn truyn c ng qun chng u tranh theo khu hiu tng phn
ca ng. Trn bo ch hp php, mt s ng vin ca ng tin hnh cuc u tranh
v quan im trit hc v quan im ngh thut.

Cuc u tranh khi phc h thng t chc ca ng ta c Quc t Cng sn, ng

Cng sn Php v cc ng cng sn khc ht sc gip . Quc t Cng sn gp
nhiu kin v tip tc a nhng cn b u t c bi dng o to Lin X
v nc tng cng sc lnh o ca ng. Mt s ng vin cng ln lt tr v
gy c s ng vng bin gii nc ta v Lo. Dn dn, nhiu c s ca ng c
phc hi Bc, Trung, Nam, nhiu tnh y c lp li.

u nm 1934, c s ch o ca Quc t Cng sn, Ban ch huy ngoi ca ng

Cng sn ng Dng c thnh lp do L Hng Phong ng u, hot ng nh mt
ban chp hnh trung ng lm thi, tp hp cc c s ng mi xy dng li trong nc
thnh h thng, o to v bi dng cn b lnh o, chun b triu tp i hi ng.

Nh s c gng phi thng ca ng ta, c s ch o ca Quc t Cng sn, n

cui nm 1934 u nm 1935 h thng t chc ca ng c khi phc. Cc x y
Nam k, Trung k, Bc k ln lt c lp li, X y Lo thnh lp vo thng 9-1934.
tin cho vic lin lc v ch o phong tro, Ban ch huy ngoi ca ng cho thnh
lp Ban chp y Nam ng Dng. Ban ch huy ngoi lin lc ch o c cc
x y. Nhng ch th ca Ban ch huy ngoi v cng tc xy dng ng v lnh o
phong tro qun chng c ph bin xung cc c s ng. T Bnsvch, c quan l
lun ca ng c pht hnh rng trong ton ng. S lng ng vin tuy cha bng
nm 1930, song c s ca ng lan rng thm nhiu ni. Phong tro qun chng li
tip tc vn ln. Trong thi gian ny, Nguyn i Quc, sau khi thot khi nh t ca
quc Anh Hng Cng sang Lin X hc tp v nghin cu... S phc hi
h thng t chc ca ng v phong tro cch mng qun chng l c s tin ti i
hi ln th I ca ng.

i hi i biu ln th I ca ng thng 3-1935

u nm 1935, sau khi h thng t chc ca ng c xy dng v chp ni li t c

s n Trung ng, Ban ch huy ngoi ca ng quyt nh triu tp i hi ng.
Thng 3-1935, i hi i biu ln th I ca ng hp Ma Cao (Trung Quc). D i
hi u tin ny c 13 i biu i din cho cc t chc ng trong nc v ngoi nc.

i hi nhn nh tnh hnh trong nc v quc t, khng nh thng li ca cuc u

tranh khi phc phong tro cch mng v h thng t chc ng. Tuy vy, lc lng

46/222
ng cha pht trin mnh cc vng tp trung cng nghip, cng nhn gia nhp ng
cn t, h thng t chc ng cha tht thng nht, s lin h gia cc cp b ca ng
cha cht ch, v.v..

i hi ra ba nhim v trc mt:

1. Cng c v pht trin ng, tng cng pht trin lc lng ng cc x nghip,
nh my, n in, hm m, ng giao thng quan trng. ng thi, phi a nng
dn lao ng v tr thc cch mng qua rn luyn th thch vo ng, ng phi
chm lo tng cng cc ng vin u t xut thn t cng nhn vo cc c quan lnh
o ca ng. bo m cho ng lun thng nht v t tng v hnh ng, cc
ng b cn thng xuyn ph bnh v t ph bnh, u tranh trn c hai mt, chng "t"
khuynh v hu khuynh, gi vng k lut ng.

2. y mnh cuc vn ng thu phc qun chng, ch cc dn tc thiu s, ph n,

binh lnh... cng c v pht trin cc t chc qun chng nh on thanh nin cng sn,
Cng hi , Nng hi , Cu t ; lp Mt trn thng nht phn . i hi ch r:
"ng mnh l cn c vo nh hng v th lc ca ng trong qun chng... mun
a cao tro cch mng mi ln ti trnh cao, ti ton quc v trang bo ng, nh
quc phong kin, lp nn chnh quyn Xvit, th trc ht cn phi thu phc
qung i qun chng. Thu phc qung i qun chng l mt nhim v trung tm,
cn bn, cn kp ca ng hin thi..."

. Sd, 2002, t.5, tr. 26.

.

3. M rng tuyn truyn chng quc, chng chin tranh, ng h Lin X, thnh tr
ca cch mng th gii v ng h cch mng Trung Quc.

i hi thng qua Ngh quyt chnh tr, iu l ng, cc ngh quyt v vn ng cng
nhn, nng dn, thanh nin, ph n, binh lnh, cc dn tc t ngi, v cng tc mt trn
phn , i t v, v cu t .

i hi bu Ban Chp hnh Trung ng mi ca ng gm 9 u vin chnh thc v 4

u vin d khuyt, trong c L Hng Phong, nh Thanh, V Nguyn Hin, Nguyn
i Quc, Ng Tun, Hong nh Giong..., do L Hng Phong lm Tng B th.

i hi i biu ln th I ca ng nh du s phc hi h thng t chc ca ng v

phong tro cch mng qun chng, t di s ch o thng nht ca Ban Chp hnh
Trung ng, chun b iu kin ng bc vo thi k u tranh mi. Song "chnh
sch i hi Ma Cao vch ra khng st vi phong tro cch mng th gii v trong nc
lc by gi"

47/222
. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2000, t.6, tr. 155.
, cha thy c nguy c ca ch ngha phtxt trn th gii v kh nng mi ca cuc
u tranh chng phtxt v chng phn ng thuc a, i t do, dn ch, cm o, ha
bnh, nn khng ra c mt ch trng chnh sch ph hp vi tnh hnh mi.
Thiu st ny c nhanh chng khc phc ti cc hi ngh v sau ca Ban Chp hnh
Trung ng ng.

Qua bn nm i u quyt lit vi khng b m mu ca thc dn Php v bn phong

kin tay sai, ng vn tn ti v nhanh chng c khi phc. Bn lnh chnh tr ca
ng, ch ngha anh hng cch mng, phm cht v kh tit cng sn, ch chin u
ca cn b, ng vin v tinh thn cch mng ca qun chng th hin sng ngi
trong trn th thch quyt lit ny.

Cuc khng b trng ca k th khng th ph ni trn a cch mng ca ng c

xy dng trong cao tro cch mng nm 1930. Ngc li, ng vn ng vng, c s
ng v c s chnh tr qun chng vn tn ti cng nh mi lin h gia ng v qun
chng lun lun c duy tr. Tri qua cuc u tranh sng mi vi k th, ng nhanh
chng trng thnh, tch ly c nhiu kinh nghim u tranh qu bu. i ng cn
b, ng vin v qun chng cch mng c rn luyn v sng lc. Vi bn lnh chnh
tr vng vng v ch chin u kin cng, khng nhng ng khc phc c
nhng kh khn trc mt, hn gn nhanh nhng vt thng, chun b lc lng tt cho
cuc u tranh trong giai on tip theo.

48/222
II. ng lnh o phong tro dn ch (1936-1939)
NG LNH O PHONG TRO DN CH (1936-1939)

Nguy c chin tranh ca ch ngha phtxt. i hi ln th VII ca Quc t Cng

sn

Hu qu trm trng ca cuc khng hong kinh t trong nhng nm 1929-1933 v tnh
trng tiu iu tip theo trong cc nc thuc h thng t bn ch ngha lm cho
mu thun ni ti ca ch ngha t bn thm gay gt v phong tro cch mng ca qun
chng dng cao.

mt s nc, giai cp t sn lng on khng mun duy tr nn thng tr bng ch

dn ch t sn i ngh nh c, nn m mu dng bo lc n p phong tro u
tranh trong nc v ro rit chy ua v trang, chun b pht ng mt cuc chin tranh
th gii mi. Ch ngha phtxt xut hin v thng th mt s ni, nh phtxt Htle
c, phtxt Phrngc Ty Ban Nha, phtxt Mtxlini Italia v phi S quan tr
Nht Bn. Ch c ti phtxt c thit lp l mt nn chuyn chnh khng b cng
khai ca nhng th lc phn ng nht, svanh nht, quc ch ngha nht ca t bn
ti chnh. Chng xa b mi quyn t do dn ch t sn c truyn, n p tiu dit mi
lc lng v t chc chnh tr i lp, thc hnh chnh sch xm lc, bnh trng v
n dch cc nc khc. Tp on phtxt cm quyn c, v Nht lin kt vi
nhau thnh khi "Trc", ro rit chun b chin tranh chia li th gii. Chng nui
mu tiu dit Lin X, thnh tr cch mng th gii, hy vng y li phong tro cch
mng v sn ang pht trin mnh m trong nc chng. Php cc th lc phn ng
tp hp trong t chc Thp t la (Croix de feu) gm khong 20.000 tn c v trang,
m mu lt ch i ngh dn ch, thit lp nn c ti phtxt. Nguy c ch ngha
phtxt v chin tranh th gii e do nghim trng nn ha bnh v an ninh quc t.

Trc tnh hnh , i hi VII ca Quc t Cng sn hp ti Mtxcva (thng 7-1935)

di s ch tr ca G.imitrp. on i biu ng Cng sn ng Dng do L
Hng Phong dn u.

i hi xc nh k th nguy him trc mt ca nhn dn th gii cha phi l ch

ngha quc ni chung m l ch ngha phtxt. "Ngy nay trong nhiu nc t bn
ch ngha qun chng lao ng trc mt phi la chn mt cch c th khng phi
gia nn chuyn chnh v sn vi ch dn ch t bn m l ch dn ch t sn vi
ch ngha phtxt"

. G. imitrp: Tuyn tp, Nxb. S tht, H Ni, 1961, tr. 219.

49/222
. Nhim v trc mt ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng th gii lc ny
cha phi l u tranh lt ch ngha t bn, ginh ch ngha x hi, m l chng ch
ngha phtxt, chng chin tranh, bo v dn ch v ha bnh.

thc hin nhim v cp bch , giai cp cng nhn cc nc trn th gii phi thng
nht hng ng ca mnh, lp mt trn nhn dn rng ri chng phtxt v chin tranh
phtxt.

i hi ch r i vi cc nc thuc a v na thuc a, vn lp mt trn thng

nht chng quc c tm quan trng c bit.

Ch trng mi do i hi ln th VII ca Quc t Cng sn vch ra ph hp vi yu

cu chng ch ngha phtxt v chin tranh, nguy c ln nht i vi vn mnh ca cc
dn tc lc by gi. Ngh quyt ca i hi gip cho ng ta trong vic phn tch ng
n tnh hnh mi, t ra ch trng chin lc v sch lc cch mng ph hp
vi tnh hnh mi.

Trong thi gian ny, cc ng cng sn ra sc phn u lp mt trn nhn dn rng

ri chng ch ngha phtxt. Mt trn nhn dn Ty Ban Nha, Mt trn thng nht chng
phtxt ca nhn dn Trung Quc ln lt c thnh lp. c bit, Mt trn nhn dn
Php chng phtxt thnh lp t thng 5-1935 do ng Cng sn Php lm nng ct,
ginh c thng li vang di trong cuc tng tuyn c nm 1936, a n s ra
i mt chnh ph tin b, Chnh ph Mt trn nhn dn Php. Thng li to ra
khng kh chnh tr thun li cho cuc u tranh i cc quyn t do, dn ch, ci thin
i sng ca nhn dn cc nc trong h thng thuc a ca quc Php trong c
ng Dng.

nc ta, hu qu ko di ca cuc khng hong kinh t 1929-1933 tc ng su

sc khng nhng n i sng ca nhng giai cp v tng lp nhn dn lao ng, m
cn n c nhng nh t sn, a ch hng va v nh. Trong khi , bn cm quyn
phn ng ng Dng vn ra sc v vt bc lt v khng b, phong tro u tranh
ca nhn dn ta, lm cho bu khng kh chnh tr v kinh t ht sc ngt ngt. Mi tng
lp x hi u mong mun c nhng ci cch dn ch. ng Cng sn ng Dng
phc hi sau mt thi k u tranh cc k gian kh, kp thi lnh o nhn dn ta bc
vo mt thi k mi.

Ch trng mi ca ng

Thng 7-1936, Ban Chp hnh Trung ng ng v Ban Ch huy ngoi hp Hi ngh
ti Thng Hi (Trung Quc), di s ch tr ca L Hng Phong v H Huy Tp. Hi
ngh quyt nh c ng ch H Huy Tp v nc khi phc cc t chc ng trong
nc. Xut pht t c im tnh hnh ng Dng v th gii, vn dng Ngh quyt
i hi VII ca Quc t Cng sn, Hi ngh xc nh cch mng ng Dng vn

50/222
l "cch mng t sn dn quyn - phn v in a - lp chnh quyn ca cng nng
bng hnh thc Xvit, d b iu kin i ti cch mng x hi ch ngha"

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Sd, 2000, t.6, tr. 139.
. Song xt rng cuc vn ng qun chng hin thi c v chnh tr v t chc cha ti
trnh trc tip nh quc Php, lp chnh quyn cng nng, gii quyt vn
in a.

Yu cu cp thit trc mt ca nhn dn ta l t do, dn ch, ci thin i sng. ng

phi nm ly nhng yu cu pht ng qun chng u tranh, to tin a cch
mng tin ln bc cao hn sau ny. Hi ngh ch r k th trc mt nguy hi nht ca
nhn dn ng Dng cn tp trung nh l bn phn ng thuc a v b l tay sai
ca chng. T Hi ngh xc nh nhng nhim v trc mt l chng pht xt, chng
chin tranh quc, chng bn phn ng thuc a v tay sai, i t do, dn ch, cm
o v ha bnh; "lp Mt trn nhn dn phn rng ri chnh bao gm cc giai cp,
cc ng phi, cc on th chnh tr v tn ngng tn gio khc nhau, cc dn tc x
ng Dng cng nhau tranh u i nhng iu dn ch n s"

, 2. Sd, tr. 144, 151.

.

"Mt trn nhn dn phn l cuc lin hp ht cc giai cp trong ton dn tc b p bc

ang tranh u i nhng u quyn li hng ngy cho ton dn, chng ch thuc a
v nhn o, d b iu kin cho cuc vn ng dn tc gii phng c pht trin"2.

c lp v cha mi nhn u tranh vo bn phn ng thuc a v tay sai ca chng,

i cc quyn dn ch, dn sinh, khng nhng phi on kt cht ch vi giai cp cng
nhn v ng Cng sn Php, "ng h Mt trn nhn dn Php", m cn ra khu
hiu "ng h Chnh ph Mt trn nhn dn Php" cng nhau chng li k th chung
l bn phtxt Php v bn phn ng thuc a.

Hon cnh mi, ch trng mi i hi phi c mt ng li t chc mi. V vy, Hi

ngh ch trng phi chuyn hnh thc t chc b mt khng hp php sang cc hnh
thc t chc v u tranh cng khai, na cng khai, hp php v na hp php, nhm
lm cho ng m rng s quan h vi qun chng, gio dc, t chc v lnh o qun
chng u tranh bng cc hnh thc v khu hiu thch hp.

Trong khi tranh th m rng cc hnh thc t chc u tranh cng khai v hp php,
trnh sa vo ch ngha cng khai, m phi gi vng nguyn tc cng c v tng cng
t chc v hot ng b mt ca ng, gi vng mi quan h gia b mt v cng khai,
hp php vi khng hp php v phi bo m s lnh o ca t chc ng b mt i
vi nhng t chc v hot ng cng khai hp php.

51/222
Thng 10-1936, Trung ng ng c t chc li do ng ch H Huy Tp lm Tng
B th.

Cng vi vic ra ch trng mi lnh o nhn dn thnh lp Mt trn nhn dn

rng ri, u tranh i cc quyn dn ch, dn sinh, Ban Chp hnh Trung ng ng
t vn nhn thc li mi quan h gia hai nhim v dn tc v dn ch, phn
v in a trong cch mng ng Dng. Trong vn kin Chung quanh vn
chin schmi cng b thng 10-1936, ng nu mt quan im mi: "Cuc dn tc
gii phng khng nht thit phi kt cht vi cuc cch mng in a. Ngha l khng
th ni rng: mun nh quc cn phi pht trin cch mng in a, mun
gii quyt vn in a th cn phi nh quc. L thuyt y c ch khng xc
ng". V rng, ty hon cnh hin thc bt buc, nu nhim v chng quc l cn
kp cho lc hin thi, cn vn in a tuy quan trng nhng cha phi trc tip bt
buc, th c th trc ht tp trung nh quc, ri sau mi gii quyt vn in
a. Nhng cng c khi vn in a v phn phi lin tip gii quyt, vn ny
gip cho vn kia lm xong mc ch ca cuc vn ng. Ngha l cuc phn pht
trin ti trnh v trang tranh u kch lit, ng thi v mun tng thm lc lng
tranh u chng quc, cn phi pht trin cuc cch mng in a. "Ni tm li, nu
pht trin cuc tranh u chia t m ngn tr cuc tranh u phn th phi la chn
vn no quan trng hn m gii quyt trc. Ngha l chn ch nhn chnh, nguy
him nht, tp trung lc lng ca mt dn tc m nh choc ton thng"

, 2. Sd, tr. 152, 156.

. l nhn thc mi ph hp vi tinh thn trong Cng lnh cch mng u tin ca
ng, bc u khc phc hn ch ca Lun cng chnh tr thng 10-1930.

Mt trn nhn dn phn do ng ra l cuc lin hip cc giai cp trong cc dn

tc ng Dng u tranh i quyn li hng ngy, chng li ch thuc a v
nhn o ca thc dn Php, chun b iu kin cho cuc vn ng dn tc pht trin.
Nhng ngi cng sn ng Dng chnh l con chu ca cc dn tc ng Dng
- mt x thuc a. ng Cng sn ng Dng l ng duy nht lnh o ton dn ta
u tranh ginh c lp t do, nn c nhn dn tha nhn quyn lnh o duy nht.
V vy, ng cn phi phn u l "ng ca dn chng b p bc, i tin phong cho
cuc dn tc gii phng"2.

Cc Hi ngh ca Ban Chp hnh Trung ng ng hp trong nm 1937 v 1938

tip tc gii quyt mi quan h gia mc tiu chin lc vi mc tiu c th trc mt
ca cch mng, t ra nhim v chnh tr c th ca cch mng trong mt hon cnh
c th, bit tp hp rng ri nhng lc lng chnh tr d l b nh, bp bnh, tm thi,
s dng cc hnh thc t chc v u tranh linh hot, ph hp vi mc tiu c th nhm
ng vin hng triu qun chng ln trn tuyn u tranh cch mng, chun b tin ln
nhng trn chin u cao hn, thc hin mc tiu chin lc ca cuc cch mng dn
tc dn ch.

52/222
S pht trin mnh m ca phong tro qun chng t gia nm 1936 tr i khng nh
s chuyn hng ch o cch mng ng n. Song thc tin cch mng din ra phong
ph hn, sinh ng hn, i hi ng phi theo di, b sung v hon chnh tng bc
cc ch trng v bin php u tranh. Trn tinh thn , cc Hi ngh ln th ba (thng
3-1937) v ln th t (thng 9-1937) i su hn v cng tc t chc ca ng, quyt
nh phi chuyn mnh hn na v phng php t chc v hot ng tp hp c
ng o qun chng trong mt trn chng phn ng thuc a, chng phtxt, i t
do, cm o, ha bnh.

Thng 3-1938, Ban Chp hnh Trung ng ng hp hi ngh ton th nhn mnh vn
lp mt trn thng nht dn ch, coi y l nhim v trung tm ca ng trong giai
on hin ti. Hi ngh ch trng phi s dng mi hnh thc lin hip tht rng ri
cc tng lp dn ch, cc ng phi. thc hin nhim v y, ng ch trng phi
u tranh khc phc nhng t tng "t" khuynh, c c hp hi v nhng t tng hu
khuynh trong vic nhn thc v chp hnh ng li, phng php t chc v u tranh
khng ph hp vi nhim v chnh tr mi. Hi ngh nhc nh phi kin quyt, trit
chng bn trtkt ng Dng.

Hi ngh cn quyt nh cng c nhng c s ng c, lp thm c s mi, ch trng

pht trin ng thnh ph, cc vng cng nghip tp trung v cc vng n in,
phi chn chnh, cng c cc c quan lnh o ca ng t Trung ng n c s, phi
gi ng nguyn tc trong quan h gia b phn hot ng b mt v b phn hot ng
cng khai ca ng: "B mt vi cng khai l lm cho cng tc ca ng c thng
nht v chng pht trin, v lun cng khai hay b mt u phi phc tng c quan ch
huy ca ng"

. Sd, tr. 359.

. Hi ngh bu ng ch Nguyn Vn C lm Tng B th ca ng thay ng ch H
Huy Tp.

Cui nm 1938, t Lin X, Nguyn i Quc tr li Trung Quc. Ngi ch theo di

v ch o phong tro cch mng ng Dng. Ngi nhc nh Trung ng ng
cn nm vng nhim v ch yu ca cch mng ng Dng lc ny l u tranh i
thc hin cc quyn t do, dn ch n s v ci thin i sng, u tranh ng c
hot ng hp php; khng nn a ra nhng khu hiu qu cao nh c lp dn tc
phng m mu ca phtxt Nht li dng khu hiu . ng phi t chc mt mt
trn dn tc dn ch rng ri, mt trn y khng phi ch c nhn dn lao ng tham gia
m cn phi li cun c giai cp t sn dn tc, khng phi ch c ngi ng Dng
m cn c c nhng ngi Php tin b ng Dng na. ng khng th i hi
Mt trn tha nhn quyn lnh o ca mnh, m phi t ra l mt b phn trung thnh
nht, hot ng nht v chn thc nht. "Ch trong u tranh v cng tc hng ngy, khi
qun chng rng ri tha nhn chnh sch ng n v nng lc lnh o ca ng, th
ng mi ginh c a v lnh o"

53/222
. Sd, tr. 508.
. ng phi u tranh khng khoan nhng chng t tng b phi, phi ch t chc
hc tp nng cao trnh l lun chnh tr cho ng vin.

Thng 3-1939, ng ra bn Tuyn ngn ca ng Cng sn ng Dng i vi thi

cuc, nu r ha phtxt ang n gn, Chnh ph Php hin nghing v pha hu,
ang ra sc bp nght t do dn ch, tng cng bc lt nhn dn v ro rit chun b
chin tranh. Tuyn ngn ku gi cc tng lp nhn dn phi thng nht hnh ng hn
na trong vic i cc quyn t do dn ch, chng nguy c chin tranh quc. Mc d
bn cm quyn thc dn y mnh n p, khng b, nhng cuc biu dng lc lng
ca ng o qun chng khng t chc c nh nhng nm trc, nhng phong tro
u tranh ca qun chng cng nhn v nng dn vn tip tc n ra, nht l cc cuc
u tranh ca nng dn, tiu thng chng li chnh sch tng thu. S lng tuy gim
nhiu, nhng trnh t chc v lnh o cc cuc u tranh li cao hn.

Thng 7 nm 1939, Tng B th Nguyn Vn C cho xut bn tc phm T ch trch,

nhm rt kinh nghim v nhng sai lm, thiu st ca cc ng vin hot ng cng
khai trong hot ng tranh c Hi ng qun ht Nam K (4-1939). Tc phm vt
qua gii hn ca vn tranh c, i vo phn tch nhng vn c bn v xy dng
ng, tng kt kinh nghim cuc vn ng dn ch ca ng, nht l v ng li xy
dng Mt trn dn ch ng Dng, mt vn chnh tr trung tm ca ng lc .
Tc phm T ch trch chng nhng c tc dng ln trong cuc u tranh khc phc
nhng lch lc, sai lm trong phong tro vn ng dn ch, tng cng on kt nht
tr trong ni b ng, m cn l mt vn kin l lun quan trng v xy dng ng, v
cng tc vn ng thnh lp mt trn thng nht rng ri trong u tranh cch mng
Vit Nam.

ng lnh o phong tro dn ch, dn sinh (1936-1939)

Ch trng mi ca ng ph hp vi yu cu v nguyn vng bc thit ca qun

chng, lm dy ln trong c nc mt phong tro u tranh mnh m, si ni hng vo
mc tiu trc mt l t do, dn ch, cm o v ha bnh.

Nm c hi Chnh ph Mt trn nhn dn Php quyt nh s th mt s t chnh tr, thi

hnh mt s ci cch x hi cho lao ng cc thuc a Php v c mt y ban iu
tra thuc a n ng Dng, ng pht ng mt phong tro u tranh cng khai ca
qun chng, m u bng mt hnh thc vn ng lp "y ban tr b ng Dng i
hi" nhm thu thp nguyn vng qun chng, tin ti triu tp i hi i biu nhn dn
ng Dng. Hng ng ch trng ca ng, qun chng si ni t chc cc cuc
mttinh, hi hp ra cc bn "dn nguyn" gi cho phi b iu tra ca Chnh ph
Php sp sang ng Dng.

54/222
Trong mt thi gian ngn, khp cc nh my, hm m, n in, nng thn lp
ra cc "y ban hnh ng" tp hp qun chng. Ring Nam K c 600 y ban
hnh ng. Phong tro ng Dng i hi l mt hnh thc phi thai ca Mt trn
thng nht nhn dn ng Dng. Trc pht trin mnh m ca phong tro "ng
Dng i hi" v do sc p ca phong tro qun chng Php, chnh ph Mt trn
nhn dn Php phi tr li t do cho mt s t chnh tr, ra ngh nh ngy lm 8 gi
cho cng nhn v hng nm cng nhn c ngh 10 ngy c lng. Nhng lin ,
thc dn Php li ra lnh gii tn ngay cc y ban hnh ng, cm cuc vn ng "ng
Dng i hi" hng dp tt phong tro u tranh ca qun chng.

u nm 1937, nhn dp phi vin ca Chnh ph Php l Ga (Godard) i kinh l

ng Dng v tip l Brvi (Brvi) sang nhn chc ton quyn ng Dng,
ng vn ng hai cuc biu dng lc lng qun chng rng ln di danh ngha
"n rc", mttinh, biu tnh, a n "dn nguyn". Cng nhn v nng dn l lc
lng ng o v hng hi nht trong cc cuc biu dng lc lng ny.

Mc d thc dn Php c tm cch ngn chn. Nhng nh kho li dng cc hnh thc
u tranh hp php nn t nm 1936 n gia nm 1939 phong tro qun chng u
tranh theo nhng khu hiu i t do dn ch, ci thin i sng pht trin lin tc,
rng ri khp c thnh th v nng thn sut ba nm.

Ngoi cc yu sch chung nh: t do hi hp, t do i li, t do bo ch, t do t chc,

b thu thn, th ht t chnh tr, mi giai cp, mi tng lp cn a ra nhng yu sch
ring ca mnh. Cng nhn i t do lp nghip on, i tng lng, bt gi lm, i
thi hnh lut lao ng, thc hin bo him x hi, chng ui th, chng nh p, cp
pht... Nng dn i chia li rung cng cho hp l, chng su cao, thu nng, chng
ph thu lm b, i ci cch hng thn, i gim t, gim tc... Tiu thng, tiu ch
i gim thu mn bi, thu ch, thu hng ha... cng chc i tng lng; hc sinh
i m thm trng hc, ph n i quyn li nh n ng, lm vic ngang nhau, tin
lng ngang nhau.

Nhng cuc bi cng, biu tnh, bi ch, bi kha n ra trong nhiu thnh ph v
vng cng nghip nh: Si Gn, H Ni, Hi Phng, Vinh, Bn Thy, Hn Gai, Cm
Ph... Ch trong su thng cui nm 1936, c n 242 cuc u tranh ca cng nhn,
li ko hng vn ngi tham gia, ln nht l cuc tng bi cng thng li ca cng nhn
than Hng Gai (thng 11-1936). Nm 1937 l nm phong tro cng nhn cao nht, c
gn 400 cuc bi cng, vang di nht l cuc bi cng ca cng nhn xe la Trng Thi
(thng 7-1937), c cng nhn xe la min Nam ng Dng bi cng phi hp. Nm
1938, c trn 130 cuc bi cng v 6 thng u nm 1939 c khong 50 cuc bi cng.
So vi cc nm trc, cc cuc bi cng nm 1938 v nm 1939 c t chc cht ch
hn, khu hiu u tranh chnh xc v trnh t chc, lnh o ca cc t chc ng
vng vng hn.

55/222
Phong tro u tranh ca nng dn cng pht trin khp Bc, Trung, Nam. Mi nm c
hng trm cuc u tranh, nht l cc cuc u tranh i kht thu, chng cc h tc
hng thn, chng nn cng ho p bc nhng nhiu. Nm 1938, Nam K c nhng
cuc u tranh ca nng dn i "mn" la ca ch rung cu i. Nng dn Qung
Tr, Tha Thin, Qung Nam, t chc nhiu cuc biu tnh chng d n thu mi ca
Vin dn biu Trung K. Hu ht cc cuc u tranh ca nng dn u do ng t chc
v lnh o.

Cng vi phong tro u tranh si ni ca cng nhn v nng dn, tiu thng H
Ni, Hi Phng, Si Gn, v mt s thnh ph, th x khc bi ch i gim thu
mn bi, thu hng ha.

Da vo lc lng qun chng ng o, ng lin hip hot ng vi nhng ngi

Php dn ch trong chi nhnh ng X hi Php H Ni, t chc k nim ngy Quc
t lao ng (ngy 1-5-1938) ti khu u xo H Ni. Mc d bn cm quyn Php
khng cho php t tp ng o v biu tnh ngoi ng ph, nhng ln u tin, mt
cuc mttinh cng khai c n 25.000 ngi tham d, bao gm cc tng lp v giai cp:
nng dn, cng nhn, tiu thng, th th cng, tr thc, ph n, v.v., ng theo hng
ng chnh t, c ph hiu, c biu ng ring ca tng gii. Trc khi ko n a im
mttinh, cc on ngi diu qua cc ng ph, biu tnh h vang cc khu hiu cch
mng. Thay nhau ln din n c c ngi Vit v ngi Php, trong c i din
nhm Tin Tc (nhm hot ng cng khai ca ng Cng sn ng Dng), i din
chi nhnh ng X hi Php ng Dng v i din cc gii cng nhn, nng dn,
tiu thng, tr thc, ph n. Qun chng d mttinh ging cao c , cng ht bi
Quc t ca (L' International) h cc khu hiu i t do lp hi i hu, nghip on, i
ban hnh, thi hnh trit lut lao ng, i gim thu, chng phtxt, chng chin tranh
quc, ng h ha bnh, chng nn sinh hot t . Cng ngy hm Si Gn,
b phn cng khai ca ng cng t chc c cuc mttinh ln c hng nghn ngi
tham d vi nhng khu hiu tng t H Ni.

Cuc biu dng lc lng qun chng trong ngy Quc t lao ng nm 1938 l mt
thng li ni bt v hot ng ca Mt trn Dn ch ng Dng. l kt qu ca
mt qu trnh vn ng chnh tr su rng trong qun chng, ng thi cng l biu hin
ca s trng thnh ca ng Cng sn ng Dng v ngh thut huy ng, t chc
qun chng trong u tranh, k c tranh th nhng ngi Php dn ch, phn ha, c
lp bn phn ng ang cm quyn ng Dng v b l tay sai ca chng.

Cng vi vic lnh o cc cuc u tranh v kinh t, chnh tr. ng ch trng y

mnh cng tc tuyn truyn c ng, c bit l trn lnh vc hot ng bo ch cng
khai, tng cng nh hng ca ng trong qun chng. Li dng kh nng xut
bn hp php lc , cc bo ch ting Vit v ting Php ca ng, ca Mt trn Dn
ch ng Dng v cc on th qun chng ra i: Tin tc, Nhnh la, Thi th, Thi
bo, Bn dn, i nay, Kinh t, Tn vn, Dn mi, Ph thng, Lao ng (Le Travail),

56/222
Tranh u (La Lutte), Tp hp (Rassemblement), Tin phong (Avant garde), Tin ln
(En Avant), Ting ni ca chng ta (Notre Voix)... Tuy khng c t no tn ti c lu
do s kim duyt gt gao ca thc dn cm quyn, nhng t ny b ng ca th t kia
li ni tip ra i. c bit l t Dn chng, c quan ngn lun ca Trung ng ng,
ln u tin cng khai xut bn Si Gn, mi ngy t 5.000 n 15.000 bn.

Bo ch ca ng v Mt trn Dn ch tp trung phn nh tnh cnh au kh, b p

bc, bc lt ca cc tng lp nhn dn do bn phong kin v tay sai; nu ln nhng
nguyn vng ca qun chng trn cc mt kinh t, chnh tr, vn ha, x hi; ph bin
tin tc v kinh nghim u tranh ca qun chng; hng dn qun chng u tranh i
cc quyn li dn ch, dn sinh; tuyn truyn ng li chnh sch ca ng, chng
mi th on ca k th vu co, xuyn tc ng Cng sn; u tranh ph phn cc lun
iu cc "t" ca "trtkt" chng li ch trng, ng li cch mng ca ng.

Trong thi k ny, ng cn xut bn nhiu tp sch chnh tr ph thng gii thiu
ch ngha Mc-Lnin v chnh sch mi ca ng. Cun Vn dn cy ca Qua Ninh
(Trng Chinh) v Vn nh (V Nguyn Gip) t co ti c ca quc v phong kin
i vi nng dn v nu ln vai tr quan trng ca nng dn trong cch mng nc ta.
Cun Ch ngha Cc Mc ca Hi Triu in v pht hnh nm 1938. Mt s cun sch
gii thiu v Lin X, v cch mng Trung Quc, v Mt trn nhn dn Php, Mt trn
nhn dn Ty Ban Nha c ra mt bn c.

Mng li pht hnh sch bo c t chc rng khp. Ta son v c quan pht hnh
sch bo ca ng cn l ni qun chng lin h vi ng, l u mi lin lc gia
b phn cng khai v b phn b mt, l ni chp mi ca cc ng vin mi ra t, l
ni lin lc ca ng vi cn b hot ng nc ngoi. m rng hot ng trn
mt trn bo ch cng khai, li cun nhng ngi lm bo tin b trong phong tro vn
ng dn ch, thc hin ch trng ca ng, Hi ngh bo ch Trung K c t chc
(thng 5-1938), tip l Hi ngh bo ch Bc K (thng 6-1938). Trong iu kin mt
nc thuc a, mi quyn t do, dn ch b bp nght, pht ng v t chc c mt
trn u tranh cng khai v rng ln trn lnh vc bo ch l mt thng li ln ca ng.

Hi truyn b quc ng ra i. T cui nm 1937, phong tro truyn b quc ng pht

trin mnh, li cun ng o qun chng tham gia, gip cho qun chng lao ng c
th c c sch bo. Cc hnh thc t chc cng pht trin rng ri, bao gm cc hi
tng t, hi i hu. Bn cnh cc hi cng nhn, nng dn, thanh nin, ph n, cu t,
cn c nhng t chc n s, khng c iu l nh hi th thao, hi c sch bo, ban
ca nhc, ban hc ti, hi bun, hi hiu, hi h, hi cy, hi cy, hi gt, hi lp nh...

Trn c s phong tro qun chng, trong nhng nm 1937-1938, ng cn li dng kh

nng hp php t chc tham gia cc cuc tranh c vo cc Vin dn biu Bc K,
Vin dn biu Trung K, Hi ng qun ht Nam K, Hi ng kinh t l ti ng
Dng. y l mt c hi tt ng m rng cng tc tuyn truyn gio dc qun

57/222
chng, li dng din n cng khai ca ch vch trn chnh sch thuc a phn
ng ca thc dn Php, bnh vc quyn li ca qun chng, tranh th li cun cc
nhn s tin b vo cuc u tranh chng phn ng thuc a, i cc quyn t do, dn
ch.

Trong cuc tuyn c Vin dn biu Trung K nm 1937, ng lin h vi nhng ngi
tin b trong hng ng tri thc, trong s cc nh t sn dn tc, a ch cp tin, vn
ng h ra ng c chung trong danh sch ca Mt trn dn ch. Hu ht nhng ngi
ng c ca Mt trn dn ch trng c v nhng ngi c cm tnh vi Mt trn dn
ch c bu gi cc chc vin trng, vin ph ca vin. Nh kt hp kho lo vi
u tranh ca qun chng bn ngoi ngh vin, cc ngh vin Mt trn dn ch Vin
dn biu Trung K bc b c d n tng thu ca quc Php a ra trong phin
hp thng 9 nm 1938. y cng l mt s kin him c mt nc thuc a.

T gia nm 1939 tr i, Chnh ph Php nghing hn v pha hu, v phtxt ha.

ng Dng, bn thc dn Php quay ra n p quyt lit phong tro dn ch. ng ch
th cho b phn hot ng cng khai nhanh chng chun b rt vo hot ng b mt,
trnh tn tht do bt b, khng b ca thc dn Php. Khi Chin tranh th gii th hai
bng n (thng 9-1939), ng lin chuyn hng ch o chin lc v sch lc cho
ph hp vi thi k chin tranh v cch mng. Thi k vn ng dn ch kt thc.

Cuc vn ng dn ch ca ng Cng sn ng Dng trong nhng nm 1936-1939

thc s l mt cuc u tranh cch mng si ni, c tnh qun chng rng ri nhm thc
hin mc tiu trc mt l chng phn ng thuc a v tay sai, i t do, dn ch,
cm o v ha bnh. V c bn, cc khu hiu cch mng ca ng trong thi k ny
u bao hm c hai ni dung dn tc v dn ch. Cao tro cch mng din ra trn
tt c cc mt trn: chnh tr, kinh t, vn ha, t tng vi cc hnh thc u tranh rt
phong ph v linh hot: bi cng, bi ch, bi kha, biu tnh, mt tinh, bo ch v li
dng c ngh trng ca ch. Cc hot ng hp php v na hp php, cng khai v
b mt... u c s dng phi hp cht ch vi cc t chc, h tr cho nhau. Tuy vy,
ng vn lun lun c thc ly cc t chc b mt lm nng ct, gi vng s lnh o
ca ng i vi cc t chc hot ng cng khai v chun b sn sng i ph vi
mi th on nh ph ca k th, nhanh chng chuyn b phn hot ng cng khai
vo hot ng b mt khi iu kin hot ng cng khai khng cn na.

Qua cuc vn ng dn ch rng ln, uy tn v nh hng ca ng c m rng v

nng cao trong qun chng. Ch ngha Mc-Lnin v ng li ch trng cch mng
ca ng c cng khai tuyn truyn ph cp trong tt c cc giai cp v tng lp nhn
dn nng thn v th, ng bng v min ni. T chc ng c cng c v pht
trin. S ng vin ca ng ngy cng thm ng. n thng 4-1938, ton ng c
1.597 ng vin hot ng b mt v hn 200 ng vin hot ng cng khai. S hi
vin trong cc t chc qun chng cng nhn, nng dn, ph n, hc sinh, cu t l
35.009 ngi

58/222
, 2. Sd, tr. 374 v 627.
. i qun chnh tr qun chng gm hng triu ngi c ng tp hp, gic ng v
rn luyn vi nhiu hnh thc khc nhau. Mt trn dn ch hnh thnh trong thc
tin l "s lin hip cc lp nhn dn cc ng phi tn b chng phtxt v ch
thuc a phn ng, l mt hnh thc c bit ca Mt trn phn rng ri"2.

Cao tro dn ch 1936-1939 l cuc chun b lc lng cho giai on cch mng
1939-1945. Qua cao tro , ng xy dng c mt i ng cn b ng o, dy
dn trong u tranh, trng thnh v t tng chnh tr v t chc v tch ly thm nhiu
kinh nghim mi:

- Nm vng hon cnh c th ca cch mng trong mi thi k xc nh ng k th

v nhim v chnh tr c th trc mt huy ng n mc cao nht lc lng cch
mng v tin b ln trn tuyn u tranh, trit khai thc nhng ch yu ca k th,
tp trung ngn la u tranh nhm ginh thng li ln m so snh lc lng lc cho
php, chun b iu kin tin ln ginh nhng thng li ln hn v sau.

- Phn tch chnh xc thi chnh tr ca cc giai cp, cc tng lp nhn dn, cc ng
phi chnh tr, thc hin mt lin minh dn ch rng ri, kt hp ng n s lin minh
bn di vi lin minh bn trn, ly lin minh bn di - lin minh cng nng lm nn
tng, xy dng mt mt trn thng nht rng ri ph hp vi yu cu ca nhim v
chnh tr, phn ha v c lp cao k th.

- S dng kho lo cc hnh thc t chc v u tranh, kt hp cng khai vi b mt,

hp php vi khng hp php, kt hp cc mt u tranh kinh t, chnh tr, vn ha, kt
hp u tranh ca qun chng vi u tranh ngh trng, kt hp tuyn truyn vi t
chc u tranh... ginh thng li trong tng cuc u tranh, trong tng mt trn, tin ln
ginh thng li ln nht cho cch mng.

59/222
III. ng lnh o phong tro gii phng dn tc, khi
ngha ginh chnh quyn (1939-1945)
NG LNH O PHONG TRO GII PHNG DN TC, KHI
NGHA GINH CHNH QUYN (1939-1945)

Chnh sch thng tr thi chin ca Php - Nht ng Dng

Ngy 1-9-1939, phtxt c tin cng Ba Lan, hai ngy sau Anh, Php tuyn chin vi
c, Chin tranh th gii th hai bng n. Phtxt c ln lt chim cc nc chu
u. quc Php vo vng chin. Chnh ph alai (Daladier) thi hnh mt lot bin
php n p lc lng dn ch trong nc v phong tro cch mng thuc a. Mt
trn nhn dn Php tan v. ng Cng sn Php b t ra ngoi vng php lut. Ngy
4-1-1940, Ton quyn ng Dng Catru (George Catroux) tuyn b: "Chng ta nh
ton din v mau chng vo cc t chc cng sn; trong cuc u tranh ny, phi tiu
dit cng sn th ng Dng mi c yn n v trung thnh vi nc Php. Chng
ta khng c quyn khng thng". B my n p c tng cng, lnh thit qun lut
c ban b. Ngy 28-9-1939, Ton quyn ng Dng ra ngh nh cm tuyn truyn
cng sn, cm lu hnh, tng tr ti liu cng sn, t ng Cng sn ng Dng ra
ngoi vng php lut, gii tn cc hi i hu, nghip on v tch thu ti sn ca cc t
chc , ng ca cc t bo v nh xut bn, cm hi hp v t tp ng ngi.

Thng 6-1940, c tin cng Php. Chnh ph Php u hng c. Thng 6-1941, c
tin cng Lin X. ng Dng bn thc dn Php thi hnh mt chnh sch thi
chin rt phn ng. Chng phtxt ha b my thng tr, thng tay n p phong tro
cch mng ca nhn dn ta, tp trung lc lng nh vo ng Cng sn ng Dng.
Hng nghn cuc khm xt bt ng din ra khp ni. Chng ban b lnh tng ng
vin, thc hin chnh sch "kinh t ch huy" nhm tng cng v vt sc ngi, sc ca
phc v cuc chin tranh quc. Hn 7 vn thanh nin b bt sang Php lm bia
n. Chnh sch phn ng trn y ca thc dn Php y nhn dn ta vo mt
cnh sng ngt ngt v chnh tr, bn cng v kinh t. Mu thun gia dn tc ta vi
quc Php v tay sai cng tr nn gay gt hn.

Thng 9-1940, phtxt Nht vo ng Dng, thc dn Php u hng v cu kt vi

Nht thng tr v bc lt nhn dn ta, lm cho nhn dn ta phi chu cnh "mt c hai
trng".

Ch trng chin lc mi ca ng

Ngay khi Chin tranh th gii th hai mi bng n, ng kp thi rt vo hot ng

b mt v chuyn trng tm cng tc v nng thn, ng thi vn ch trng cc th.

60/222
Ngy 29-9-1939, Trung ng ng gi ton ng mt thng bo quan trng nu r:
"Hon cnh ng Dng s tin bc n vn dn tc gii phng"

, 2. Sd, tr. 756, 536.

.

Thng 11 nm 1939, Ban Chp hnh Trung ng ng hp Hi ngh ln th su ti B

im (Hc Mn, Gia nh) do Tng B th Nguyn Vn C ch tr. D Hi ngh c L
Dun, Phan ng Lu, V Vn Tn... Hi ngh nhn nh: trong iu kin lch s mi,
gii phng dn tc l nhim v hng u v cp bch nht ca cch mng ng Dng.
"Bc ng sinh tn ca cc dn tc ng Dng khng cn c con ng no khc
hn l con ng nh quc Php, chng tt c ch ngoi xm, v lun da trng
hay da vng ginh ly gii phng c lp"2. V vy, tt c mi vn cch mng, k
c vn rung t cng phi nhm mc ch y m gii quyt. Khu hiu "cch mng
rung t" phi tm gc li v thay bng cc khu hiu chng a t cao, chng cho vay
li nng, tch thu rung t ca bn thc dn quc v bn a ch phn bi quyn li
dn tc em chia cho dn cy ngho.

thc hin nhim v trung tm y, Hi ngh ch trng tp hp mi lc lng chng

quc v tay sai vo mt trn dn tc thng nht rng ri ly tn l Mt trn dn tc
thng nht phn ng Dng, thu ht tt c cc dn tc, cc giai cp, ng phi v
c nhn yu nc ng Dng nhm chng chin tranh quc, chng bn phtxt,
nh quc Php v b l tay sai, ginh li c lp hon ton cho cc dn tc ng
Dng. Hi ngh ch trng em khu hiu thnh lp chnh ph Lin bang cng ha
dn ch ng Dng thay cho khu hiu thnh lp chnh quyn cng nng.

Hi ngh nhn mnh ng phi kin quyt tp trung mi nhn u tranh ca qun chng
vo vic chng quc v tay sai, chun b nhng iu kin tin ti lm cuc bo ng
cch mng gii phng dn tc. Hi ngh c bit coi trng cng tc xy dng ng
v mi mt, tng cng s thng nht ch v hnh ng, lm cho ng sc gnh
vc nhim v lch s nng n trc thi cuc mi. Hi ngh ln th su ca Ban Chp
hnh Trung ng nh du s thay i c bn v chin lc cch mng v m ra mt
thi k u tranh mi, thi k trc tip xc tin chun b lc lng khi ngha ginh
chnh quyn v tay nhn dn.

Sau Hi ngh, nhiu ng ch lnh o ch cht nh Nguyn Vn C, L Dun, V Vn

Tn u ln lt b bt, nhng Ngh quyt ca Trung ng ng c truyn xung
nhiu cp y ng.

Thng 6-1940, phtxt c nh chim nc Php. Nhn c hi , phtxt Nht

nhanh chng xm lc ng Dng. Thc dn Php qu gi u hng, dng ng
Dng cho Nht. Vn c truyn thng anh hng bt khut, nhn dn ta kin cng v

61/222
lin tip ng dy chng Php-Nht. mt s a phng, qun chng cch mng c
khuynh hng mun khi ngha v trang.

Ngy 27-9-1940, nhn khi qun Php Lng Sn b Nht nh bi phi rt chy qua
ng Bc Sn-Thi Nguyn, nhn dn Bc Sn di s lnh o ca ng b a
phng ni dy khi ngha, chim n M Nhi, lm ch chu l Bc Sn. Cuc khi
ngha tuy khng pht trin rng ri, nhng c ting vang ln. N thc tnh ng bo
c nc v y phong tro u tranh ca nhn dn ta t hnh thc u tranh chnh tr
tin ln kt hp u tranh chnh tr vi u tranh v trang, chun b cho tng khi ngha
ginh chnh quyn. Sau cuc khi ngha, i du kch Bc Sn c thnh lp.

Nam K, phong tro cch mng ca qun chng lan rng nhiu ni. Theo ch
trng ca X y Nam k, mt k hoch khi ngha v trang c gp rt chun b.

Thng 11 nm 1940, Hi ngh ln th by Ban Chp hnh Trung ng ng hp lng

nh Bng (T Sn, Bc Ninh). Tham d Hi ngh c Trng Chinh, Phan ng Lu,
Hong Vn Th, Hong Quc Vit, Trn ng Ninh Hi ngh khng nh nhim v
trc mt ca ng l chun b lnh o cuc "v trang bo ng ginh ly quyn t do
c lp"

. Sd, 2000, t.7, tr. 58.

.

Hi ngh quyt nh duy tr v cng c i du kch Bc Sn v nh ch ch trng

pht ng khi ngha Nam K. kin ton c quan lnh o ca ng, Hi ngh c
Ban Chp hnh Trung ng lm thi. Trng Chinh c phn cng lm Quyn B th
Trung ng ng.

Ngh quyt ca Ban Chp hnh Trung ng ng v vic nh ch k hoch khi ngha
Nam K cha c trin khai th cuc khi ngha n ra m 23-11-1940. Qun khi
ngha nh chim nhiu n bt v tin cng nhiu qun l. Chnh quyn cch mng
c thnh lp nhiu a phng v ban b cc quyn t do dn ch cho nhn dn,
m cc phin ta trng tr bn phn cch mng... cuc khi ngha b quc Php v
tay sai n p m mu v tht bi.

Khi la ca cuc khi ngha Nam K cha tan, ngy 13-1-1941, mt cuc binh chin
n ra n Ch Rng thuc huyn Lng, tnh Ngh An do i Cung ch huy.
Nhng cuc ni dy ny b thc dn Php dp tt nhanh chng.

Ba cuc ni dy trn y l nhng n tin cng trc din vo nn thng tr ca thc

dn Php. l "nhng ting sng bo hiu cho cuc khi ngha ton quc, l bc u
tranh u bng v lc ca cc dn tc mt nc ng Dng"

62/222
. Sd, tr. 109.
.

Tnh hnh quc t v trong nc din ra ngy cng khn trng. Nguyn i Quc quyt
nh tr v nc trc tip lnh o phong tro u tranh cch mng. Ngy 28-1-1941,
sau 30 nm hot ng nc ngoi, Ngi b mt tr v T quc v li Pc B thuc
huyn H Qung, tnh Cao Bng. Ti y, Ngi bt tay th im chnh sch on kt
dn tc cu nc, m lp hun luyn o to cn b, khn trng chun b cho
hi ngh Ban Chp hnh Trung ng ng.

Thng 5-1941, vi t cch i din cho Quc t Cng sn, Nguyn i Quc ch tr Hi
ngh ln th tm Ban Chp hnh Trung ng ng ti Pc B (Cao Bng). D Hi ngh
c Trng Chinh, Hong Vn Th, Phng Ch Kin, Hong Quc Vit, cng mt s i
biu ca X y Bc K, Trung K v i biu t chc ng hot ng ngoi nc.

Hi ngh nhn nh rng Chin tranh th gii ang lan rng, phtxt c ang chun b
nh Lin X v chin tranh khu vc Thi Bnh Dng s bng n. Chin tranh s lm
cho cc nc quc b suy yu; Lin X nht nh thng v phong tro cch mng th
gii s pht trin nhanh chng, cch mng nhiu nc s thnh cng v mt lot nc
x hi ch ngha s ra i.

Trn c s phn tch thi chnh tr ca cc giai cp, tng lp Hi ngh nu r nc

ta mu thun ch yu i hi phi c gii quyt cp bch l mu thun gia dn tc ta
vi bn quc phtxt Php-Nht. "Cn phi thay i chin lc. S thay i v kinh
t, chnh tr ng Dng, s thay i thi , lc lng cc giai cp ng Dng, buc
ng ta phi thay i chnh sch cch mng ng Dng cho hp vi nguyn vng
chung ca ton th nhn dn ng Dng...". Nhim v nh Php ui Nht "khng
phi ring ca giai cp v sn v dn cy, m l nhim v chung ca ton th nhn dn
ng Dng", "cuc cch mng ng Dng hin ti khng phi l cuc cch mng t
sn dn quyn, cuc cch mng phi gii quyt hai vn : phn v in a na, m
l cuc cch mng ch phi gii quyt mt vn cn kp "dn tc gii phng", vy th
cuc cch mng ng Dng trong giai on hin ti l mt cuc cch mng dn tc
gii phng"

. Sd, tr. 118, 119.

. Hi ngh ch trng: "Trong lc ny khu hiu ca ng ta l trc ht phi lm sao
gii phng cho c cc dn tc ng Dng ra khi ch ca gic Php - Nht... nu
khng gii quyt c vn dn tc gii phng, khng i c c lp, t do cho
ton th dn tc, th chng nhng ton th quc gia dn tc cn chu mi kip nga
tru, m quyn li ca b phn, giai cp n vn nm cng khng i li c"
. Sd, tr. 112, 113.
. V vy, Hi ngh tip tc t nhim v gii phng dn tc ln hng u, tm gc khu
hiu "nh a ch, chia rung t cho dn cy" thay bng cc khu hiu tch thu

63/222
rung t ca bn quc v Vit gian chia cho dn cy ngho, chia li rung t cng
cho cng bng, gim t, gim tc.

Cn c vo hon cnh mi ca th gii v ng Dng, Hi ngh ch trng gii quyt

vn dn tc trong khun kh tng nc ng Dng, ct lm sao thc tnh tinh
thn dn tc cc nc ng Dng. Trn tinh thn , Hi ngh quyt nh thnh lp
mi nc mt mt trn ring: Vit Nam c lp ng minh, Ai Lao c lp ng minh
v Cao Min c lp ng minh. Trn c s s ra i mt trn mi nc, s tin ti
thnh lp mt trn chung ca ba nc l ng Dng c lp ng minh. Hi ngh nhn
mnh rng cc dn tc trn bn o ng Dng u cng chu ch thng tr ca
quc Php-Nht, cho nn cc dn tc ng Dng phi on kt thng nht lc lng
nh ui k th chung. Song, ni n vn dn tc lc ny l ni n s t do, c
lp ca mi dn tc. V th, ng phi ht sc tn trng v thi hnh ng chnh sch
"dn tc t quyt" i vi cc dn tc ng Dng. Sau khi nh ui Php - Nht th
"Cc dn tc sng trn ci ng Dng s tu theo mun, t chc thnh lin bang
cng ha dn ch hay ng ring thnh mt dn tc quc gia ty ". "S t do c lp
ca cc dn tc s c tha nhn v coi trng"

, 2. Sd, tr. 113, 131-132.

. Ring i vi Vit Nam, Hi ngh ch trng s thnh lp nc Vit Nam dn ch
cng ha theo tinh thn tn dn ch.

Hi ngh quyt nh phi xc tin ngay cng tc chun b khi ngha v trang, coi y
l nhim v trung tm ca ng v ca nhn dn ta trong giai on hin ti. a
cuc khi ngha v trang n thng li, cn phi ra sc pht trin lc lng cch mng
v hnh thc t chc thch hp, tin hnh xy dng cn c a. Ngh quyt Hi ngh ghi
r: "Phi lun lun chun b mt lc lng sn sng, nhm vo c hi thun tin hn c
m nh li qun th..." . Trong nhng hon cnh nht nh "vi lc lng sn c, ta c
th lnh o mt cuc khi ngha tng phn trong tng a phng cng c th ginh s
thng li m m ng cho mt cuc tng khi ngha to ln"2.

Hi ngh c bit coi trng cng tc o to cn b, nng cao nng lc t chc v lnh
o ca ng, y mnh cng tc vn ng qun chng. Hi ngh c ra Ban Chp hnh
Trung ng chnh thc do Trng Chinh lm Tng B th.

Sau Hi ngh, Nguyn i Quc gi th ku gi ng bo c nc on kt thng nht

nh ui Php-Nht. Ngi vit: "Trong lc ny quyn li dn tc gii phng cao hn
ht thy. Chng ta phi on kt li nh bn quc v bn Vit gian ng cu
ging ni ra khi nc si la nng"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.3, tr. 198.
.

64/222
Hi ngh ln th tm ca Ban Chp hnh Trung ng ng hon chnh s thay i
chin lc cch mng c vch ra t Hi ngh ln th su (thng 11-1939). ng li
ging cao ngn c gii phng dn tc, t nhim v gii phng dn tc ln hng u,
tp hp rng ri mi ngi Vit Nam yu nc trong Mt trn Vit Minh, xy dng lc
lng chnh tr ca qun chng c nng thn v thnh th, xy dng cn c a cch
mng v lc lng v trang, l ngn c dn ng cho nhn dn ta tin ln ginh thng
li trong s nghip nh Php, ui Nht, ginh c lp cho dn tc v t do cho nhn
dn.

ng lnh o phong tro chng Php - Nht, chun b lc lng cho cuc khi
ngha v trang (1940-1945)

T gia nm 1941 tr i, tnh hnh trong nc v th gii tip tc din ra rt cng

thng. Thng 6-1941, pht xt c bi c, tin cng Lin X. Thng 12-1941, chin
tranh Thi Bnh Dng bng n. ng Dng, Php-Nht tip tc y mnh khng
b phong tro cch mng qun chng v n p ng Cng sn ng Dng. Ngy
26-8-1941, thc dn Php x bn Nguyn Vn C, Phan ng Lu, H Huy Tp, V
Vn Tn, Nguyn Th Minh Khai ti Hc Mn, Gia nh. L Hng Phong hy sinh trong
nh t Cn o. Nhiu cn b lnh o cch mng ca ng v Mt trn Vit Minh b
Php-Nht bt giam hoc git hi trong thi gian . Thng 8-1942, Nguyn i Quc
trn ng i cng tc Trung Quc cng b bn Tng Gii Thch bt gi hn mt
nm (t thng 8-1942 n thng 9-1943). Trc qun th tn bo, cc chin s cng sn
nu cao ch kin cng bt khut v tin tng vng chc vo thng li tt yu ca
cch mng.

Thng 12-1941, Trung ng ng ra ch th v cng tc t chc, tng cng kin ton

cc t chc ng v pht trin t chc qun chng bng nhiu hnh thc thch hp. "T
chc ca ng cn phi cht ch v nghim ngt. Cn nhng t chc qun chng cn
phi rng ri, nh nhng"

, 2. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H
Ni, 2000, t.7, tr. 218 v 229.
. Ch th nhc nh ng vin phi "tnh to nhn xt tnh th, mt khi thi cuc bin
i, nhng iu kin mi xut hin, vn ginh chnh quyn t ra trc mt, th
phi lp tc thay i nhng hnh thc t chc cho thch hp vi phong tro tranh u
gii phng ng kp thi triu tp qun chng chung quanh ng nh ui qun cp
nc Php, Nht"2.

Cng trong thng 12-1941, Trung ng ra thng co Cuc chin tranh Thi Bnh Dng
v trch nhim cn kp ca ng. Thng co ch r cc ng b a phng cn phi
vn ng nhn dn u tranh chng ch bt lnh, bt phu, chng cp ot ti sn ca
nhn dn, i tng lng, bt gi lm cho cng nhn, cng c v m rng cc i t v
cu quc, thnh lp cc tiu t du kch tin ln thnh lp i du kch chnh thc, m

65/222
rng c s qun chng v lc lng v trang cc khu du kch tin ln pht ng khi
ngha ginh chnh quyn khi c thi c.

Di nh sng Ngh quyt Hi ngh ln th tm ca Trung ng ng v cc ch th tip

theo, cc cp b ng v Mt trn Vit Minh tch cc xy dng t chc ng v cc
t chc cu quc ca qun chng, pht trin lc lng chnh tr v phong tro u tranh
ca qun chng c nng thn v th, xy dng cc cn c a cch mng, tin hnh
v trang cho qun chng cch mng, cng c v pht trin lc lng du kch.

Ngy 25-10-1941 Vit Minh cng b Tuyn ngn vi ng bo c nc: "Vit Nam c
lp ng minh (Vit Minh) ra i". Bn Chng trnh cu nc ca Vit Minh gm c
44 iu c th thc hin hai iu c bn m ton th ng bo mong c l lm cho
nc Vit Nam c hon ton c lp, dn Vit Nam c sung sng t do. Chng
trnh Vit Minh va ch nc va li dn, nn c nhn dn nhit lit hng ng. C
s Vit Minh ln lt c xy dng nhiu a phng. Ti Cao Bng, c nhiu x
v tng hu nh ton dn tham gia vo hi cu quc. Nm 1941, Nguyn i Quc
quyt nh thnh lp i v trang Cao Bng thc y vic pht trin c s chnh tr
v chun b cho vic xy dng lc lng v trang, nht l cc huyn H Qung, Ha
An, Nguyn Bnh, phong tro v trang ton dn pht trin mnh m. Cao Bng tr
thnh mt cn c a cch mng, mt a bn in hnh v xy dng v pht trin lc
lng, chun b cho cuc khi ngha v trang ton dn.

Di s ch o trc tip ca Ban Thng v Trung ng ng, i du kch Bc Sn

c duy tr v i tn l Cu quc qun. chng li m mu cn qut ca thc dn
Php, Thng v Trung ng ng ch o Cu quc qun bm st qun chng, kin
tr cuc chin u chng ch khng b, gi gn lc lng, c v phong tro qun chng
trong c nc. Sau 8 thng hot ng gian kh, mt b phn Cu quc qun vt ra
khi vng vy ca ch, rt ln bin gii pha Bc, nhng gia ng i b ch phc
kch, Cu quc qun b tn tht nng. B phn Cu quc qun cn li phn tn lc
lng hot ng ti ch, tch cc m rng a bn, vn ng qun chng, pht trin c
s chnh tr.

ng thi vi vic xy dng lc lng chnh tr v tng bc xy dng lc lng v

trang, thnh lp cn c a cch mng, ng tch cc chm lo xy dng ng v cng
c t chc ng, khc phc b phi, lm cho hng ng ng c thng nht v trong
sch. cung cp cn b cho phong tro yu nc ang pht trin, ng m nhiu lp
hun luyn ngn ngy nhm o to cn b v chnh tr, qun s, binh vn. Thc hin
ch th ca ng, nhiu cn b ng vin b ch bt giam trong cc nh t Sn La, Ch
Chu, Bun Ma Thut vt ngc v a phng tham gia lnh o phong tro.

T sau Hi ngh ln th tm Ban Chp hnh Trung ng ng, phong tro cch mng
nc ta ang trn pht trin. Trn th gii, qun i X vit ang chuyn sang phn
cng qun c trn nhiu mt trn v ginh thng li ln trong trn Xtalingrt (2-1943).

66/222
Phong tro chng phtxt ca nhn dn cc nc Php, Italia, Nam T, Bungari, Tip
Khc

Nay tch thnh hai nc: Sc v Xlvakia.

, Anbani, Trung Quc, Triu Tin, Min in
* Nay l Mianma.
*
, Philppin ang trn pht trin. iu kin khch quan thun li cho cc dn tc ni
dy ginh c lp ngy cng n gn.

Thng 2-1943, Ban Thng v Trung ng ng hp Vng La (ng Anh, Phc

Yn) bn vic m rng mt trn dn tc thng nht v xc tin vic chun b khi ngha.
Hi ngh nhn xt rng phong tro Vit Minh pht trin, song phong tro th cn
yu. Phong tro cng nhn khng c mnh v rng ri tng xng vi v tr ca giai
cp , ng thi cn thiu mt "phong tro cch mng quc gia t sn v phong tro
thanh nin hc sinh"

. Sd, tr. 290.

.

Hi ngh ra nhng bin php c th nhm pht trin phong tro qun chng rng ri
v u khp, c bit ch trng n cng tc cng vn, xy dng c s cch mng trong
cng nhn, nht l cc thnh ph ln, nhm chun b iu kin cho cuc khi ngha
trong tng lai c th n ra nhng trung tm u no ca qun th, lm cho chng b
t lit, bo m cho cuc khi ngha lan rng trong c nc. ng thi phi ch trng
m rng phong tro cch mng trong thanh nin, hc sinh, tr thc, nhm lm cho cuc
khi ngha mang tnh cht ton dn.

Hi ngh ch trng xc tin cuc vn ng thnh lp Mt trn dn ch chng Nht

ng Dng khot su thm mu thun trong ni b k th bng cch tranh th bt
tay c iu kin vi nhng ngoi kiu ng Dng c tinh thn chng phtxt Php-
Nht, ch yu l nhng ngi Php thuc phi Gn v Hoa kiu chng Nht.

Nhn nh v chiu hng pht trin ca phong tro cch mng di ch thng tr ca
Php-Nht, Hi ngh cho rng "phong tro cch mng ng Dng c th bng chc
tin ln bng nhng bc nhy cao". Hi ngh quyt nh phi khn trng hn na
trong vic chun b khi ngha theo tinh thn Ngh quyt Hi ngh ln th tm (thng
5-1941) ca Ban Chp hnh Trung ng ng, phi "t mnh vo tnh th khn cp",
coi vic "chun b khi ngha l nhim v trung tm ca ng ta v dn ta trong giai
on hin ti"

. Sd, tr. 298.

. Hi ngh vch ra mt k hoch thc y vic chun b y v mi mt cho cuc
khi ngha sp n.

67/222
V cng tc xy dng ng, Hi ngh nhn mnh rng chnh sch lp mt trn ca ng
cng rng th vai tr lnh o ca ng cng phi vng chc. Cho nn cn phi kp thi
cng c ng v mi phng din, lm cho ng c mnh m v trong sch, phi
phng bn khiu khch chui vo ng, nu cao thc t chc k lut ca ng vin.

T nm 1943 n 1945, phong tro cch mng pht trin ngy cng mnh v u khp.
Bc K, hu ht cc ng b a phng lnh o xy dng c cc t chc cu
quc hu khp cc vng nng thn v th. Ti H Ni, t chc Vit Minh c
thnh lp trong nhiu nh my, trng hc, ng ph. Nhiu cuc bi cng i tng
lng ca cng nhn n ra H Ni, Hi Phng, Ung B, Nam nh... Phong tro
u tranh chng nh la trng ay, nh ng trng thu du, chng bt phu, bt lnh,
chng thu thc t... li cun nng dn tham gia ngy cng ng o. Phong tro Vit
Minh cc tnh min Trung cng trn pht trin mnh trong nng dn, cng nhn,
dn ngho thnh th...

Nam K, phong tro cch mng phc hi, h thng t chc ng c xy dng li
nhiu a phng. T chc Vit Minh c c s Si Gn, Gia nh, Ty Ninh. Hng
chc cuc u tranh ca cng nhn n ra ti Si Gn.

Phong tro thanh nin, hc sinh, tr thc thnh ph bt u pht trin khin cho bn
quc phtxt Php-Nht lo s. Bn cnh th on bo lc n p, chng tch cc dng
nhiu th on chnh tr, vn ha rt xo quyt ngn chn phong tro thanh nin,
tr thc. Phtxt Nht ra sc tuyn truyn thuyt "i ng ", thuyt "Khu vc thnh
vng chung". Chng m trng dy ting Nht, t chc trin lm, chiu phim, pht
hnh bo ch gy tm l s Nht v phc Nht.

ng y mnh hot ng chng li nhng nc c vn ha t tng phn ng ca

Php-Nht v tay sai, tuyn truyn ng li cu nc ca ng, c v qun chng ln
trn tuyn cch mng. Bo ch cch mng l mt v kh sc bn trong cng tc ny.
ng v Vit Minh cho xut bn cc bo: Gii phng, C gii phng, Cht xing, Cu
quc, Vit Nam c lp, Bi Sy, ui gic nc, Tin phong, Kn gi lnh, Qun gii
phng, Khng ch, c lp, v.v.. Trong cc nh t cc chin s cch mng cng cho ra
bo Sui reo (Sn La), Bnh Minh (Ha Bnh), Thng reo (Ch Chu), Dng sng Cng
(B Vn)...

Trn vn n cng khai lc xut hin xu hng ci lng, bi quan, ym th. Mt s

tc phm tin b, th hin tinh thn yu nc, nhng cha c phng hng u tranh
r rt. ng ch trng phi cn b hot ng trong lnh vc vn ha gy mt phong
tro vn ha tin b, s dng cc hnh thc cng khai hoc na cng khai tp hp cc
nh hot ng vn ha, vn ngh...

Nm 1943, ng a ra bn cng vn ha Vit Nam. Bn cng khng nh vn

ha l mt trong ba mt trn cch mng do ng lnh o. Nhim v ca cc nh vn

68/222
ha yu nc v cch mng l phi chng li vn ha n dch, ngu dn ca bn phtxt
v tay sai, tin ti xy dng trong tng lai mt nn vn ha mi theo ba nguyn tc:
dn tc, khoa hc v i chng.

Cui nm 1944, Hi Vn ha cu quc Vit Nam ra i, thu ht tr thc v cc nh

hot ng vn ha vo trn tuyn u tranh v mt nn vn ha mi, v s nghip chng
Php-Nht, ginh c lp, t do.

ng vn ng v gip mt s sinh vin, tr thc yu nc v tin b thnh lp ng

Dn ch Vit Nam (thng 6-1944), mt chnh ng ca t sn dn tc v tr thc yu
nc, tin b. ng ny tham gia Mt trn Vit Minh v tch cc hot ng, gp phn
m rng thm khi i on kt dn tc, lm tht bi m mu chia r v li ko t sn
dn tc v tr thc ca phtxt Nht v tay sai.

ng cng tng cng cng tc vn ng binh lnh ngi Vit, lnh Php v l dng.
T Trung ng n cc a phng u c t chc ban binh vn. ng c ngi lin
lc vi nhng ngi thuc phi t ca ng X hi Php trong qun i l dng, trong
cng chc Php Vit Nam v c nhng ngi Php thuc phi Gn ng Dng
thc hin mt lin minh chng phtxt. Song do bn cht thc dn ngoan c v s
Nht ca nhng ngi theo phi Gn nn ch trng lin minh ca ng khng
c kt qu.

Cng vi vic y mnh xy dng lc lng chnh tr, ng rt ch trng xy dng v

pht trin cc cn c a cch mng v lc lng v trang. trung tm Bc Sn-V
Nhai, Cu quc qun tch cc tin hnh cng tc tuyn truyn v trang, gy c s chnh
tr, m rng khu cn c ra nhiu huyn thuc cc tnh Thi Nguyn, Tuyn Quang, Vnh
Yn... lc lng cu quc qun pht trin thm mt trung i.

V pha trung tm Cao Bng, phong tro Vit Minh pht trin mnh m. Khu cn c
c m rng sang cc tnh H Giang, Bc Cn, Lng Sn. Cc on xung phong Nam
tin hot ng mnh, pht trin c s chnh tr qun chng trong cc dn tc thiu s,
nh thng ng lin lc bng mt hnh lang chnh tr ni lin hai khu cn c Cao
Bng v Bc Sn-V Nhai (cui nm 1943), chun b cho s ra i khu gii phng Vit
Bc v sau.

T gia nm 1944, tnh hnh trong nc v trn th gii pht trin mau l. Cuc chin
tranh chng phtxt sp bc vo giai on kt thc, Qun i Xvit ang phn cng
qun c trn nhiu mt trn. Cn c vo ch trng ca ng, Tng b Vit Minh ra
ch th Sa son khi ngha v ra li ku gi nhn dn "sm v kh! ui k th chung!".
Khng kh chun b cho khi ngha si ni trong khu cn c.

Thng 10-1944, quc Php m cuc cn qut ln vo V Nhai (Thi Nguyn), cp

y ng a phng pht ng qun chng khi ngha ngoi k hoch ca Trung ng,

69/222
lm cho lc lng cch mng y gp nhiu kh khn, c nguy c b tn tht ln. Ban
Thng v Trung ng ng kp thi ph phn hot ng thiu cn nhc, lm bc l
lc lng qu sm, t hm mnh vo th b c lp. Trung ng ng quyt nh phi
chuyn hng hot ng ngay bo ton lc lng.

Cao - Bc - Lng, trong khng kh cch mng sc si, cp y a phng gp rt

chun b pht ng chin tranh du kch trong phm vi ba tnh. Lc , H Ch Minh t
Trung Quc tr li Cao Bng. Ngi kp thi quyt nh nh ch vic pht ng chin
tranh du kch trn quy m rng ln v iu kin trong c nc cha chn mui, gip
cho Cao - Bc - Lng trnh khi nhng tn tht ln. Ngi ch r: "By gi thi k
cch mng ha bnh pht trin qua, nhng thi k ton dn khi ngha cha ti. Nu
by gi chng ta vn ch hot ng bng hnh thc chnh tr th khng y mnh
phong tro i ti. Nhng pht ng v trang khi ngha ngay th qun ch s tp trung
i ph. Cuc u tranh by gi phi t hnh thc chnh tr tin ln hnh thc qun s.
Phi tm mt phng thc thch hp th mi c th y phong tro tin ln"

. Dn theo V Nguyn Gip: T nhn dn m ra, Nxb. Qun i nhn dn, H Ni,
1969, tr. 132.
.

Tip , Ngi ra ch th thnh lp i Vit Nam tuyn truyn gii phng qun, xc nh
nguyn tc t chc, phng thc hot ng v phng chm tc chin ca lc lng
v trang, hot ng theo phng chm chnh tr trng hn qun s, tuyn truyn trng
hn tc chin. Ngi nhn mnh: "Cuc khng chin ca ta l cuc khng chin ca
ton dn, phi ng vin ton dn, v trang ton dn". i c nhim v v trang tuyn
truyn, vn ng nhn dn ni dy, gy dng c s chnh tr v qun s cho cuc khi
ngha sp n. Vi vai tr l i qun n anh, i cn c nhim v du dt cc i v
trang ca a phng, gip vic hun luyn v trang b v kh lm cho cc i ny
cng trng thnh v cng phi hp hnh ng trong hot ng qun s. i phi vn
dng li nh du kch mau l, linh hot, b mt, bt ng. Ch th thnh lp i Vit Nam
tuyn truyn gii phng qun ca H Ch Minh c gi tr nh mt cng lnh qun s
tm tt ca ng.

Ngy 22-12-1944, i Vit Nam tuyn truyn gii phng qun do V Nguyn Gip t
chc ra i huyn Nguyn Bnh, tnh Cao Bng. My ngy sau, i nh thng lin
tip hai trn Phai Kht (ngy 25-12-1944) v N Ngn (ngy 26-12-1944) thuc tnh
Cao Bng. Pht huy thng li u tin, i y mnh v trang tuyn truyn, kt hp
chnh tr v qun s, xy dng c s cch mng, gp phn cng c v m rng khu cn
c Cao - Bc - Lng, c v v thc y mnh m phong tro cch mng qun chng
trong c nc.

Phong tro cch mng m rng i hi tng cng i ng cn b lnh o v pht trin
ng vin. ng b mt t chc cho mt s cn b, ng vin ca ng ang b giam

70/222
trong cc nh t vt ngc, tr v a phng hot ng. Ngy 24-5-1944, Hong Vn
Th, mt cn b lnh o xut sc ca ng b ch x bn. ng quyt nh kt np
lp ng vin Hong Vn Th. Nhiu ngi u t trong phong tro Vit Minh c kt
np vo ng.

Tnh hnh thi cuc lc ny rt khn trng. Thng 10-1944, H Ch Minh gi th cho
ng bo ton quc, thng bo ch trng ca ng v vic triu tp i hi i biu
quc dn. Bc th nu r: "Phe xm lc gn n ngy b tiu dit. Cc ng minh
quc sp tranh c s thng li cui cng. C hi cho dn tc ta gii phng ch trong
mt nm hoc nm ri na. Thi gian rt gp. Ta phi lm nhanh!"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.3, tr. 505, 506.
.

ng lnh o cao tro khng Nht cu nc v tng khi ngha ginh chnh
quyn (thng 3-1945 - thng 8-1945)

u nm 1945, Chin tranh th gii th hai bc vo giai on kt thc. Hng qun

Lin X ang truy kch phtxt c trn chin trng chu u, gii phng nhiu nc
ng u v tin nh v bo v pha Bclin. S phn ca phtxt c sp kt liu.
Ty u, Anh - M m mt trn th hai, qun ln t Php v tin v pha Ty
nc c quc x. Cng nhn Pari ni dy, nc Php c gii phng, Chnh ph
Gn v Pari.

mt trn Thi Bnh Dng, phtxt Nht cng rt nguy khn. Qun Anh nh li qun
Nht Min in. Qun M b ln Philppin. ng bin n cc cn c ng
Nam ca Nht b qun ng minh khng ch. Sng cht Nht cng phi gi ly con
ng b duy nht ni lin t Mn Chu xuyn qua ng Dng xung ng Nam .
Nht rt lo s v vic qun ng minh s b vo ng Dng, ct qun Nht trn
lc a Vin ng thnh hai khc.

Lc lng thc dn Php theo phi Gn ng Dng ngc u dy, hot ng

ro rit, chun b n thi c khi qun ng minh b ln ng Dng s nh Nht
nhm khi phc li quyn thng tr ca chng trn bn o ny. Mu thun i khng
gia Nht v Php ng Dng cng tr nn gay gt. "C hai qun th Nht- Php
u ang sa son tin ti ch tao sng my cht, quyt lit cng nhau"

. L Dun: Ngn c gii phng, Nxb. S tht, H Ni, 1955, tr. 46.
.

Tnh th tht bi ca phtxt Nht Thi Bnh Dng buc chng phi lm cuc o
chnh lt Php c chim ng Dng v tr mi ha b qun Php nh vo sau
lng khi qun ng minh b ln ng Dng, ng thi gi cu ni lin cc thuc

71/222
a ca chng. Ngy 9-3-1945, Nht n sng, lt Php trn ton ci ng Dng.
Qun Php chng c rt yu t v nhanh chng u hng.

D on trc tnh hnh Nht sp sa lt Php ng Dng, Tng B th Trng

Chinh triu tp Hi ngh Ban Thng v Trung ng ng hp m rng ti lng nh
Bng (T Sn, Bc Ninh), ngay trc lc Nht n sng. Ngy 12-3-1945, Ban Thng
v Trung ng ng ra Ch th "Nht - Php bn nhau v hnh ng ca chng ta".
Ton b nhng nhn nh c bn v tnh hnh v ch trng mi ca Hi ngh Ban
Thng v Trung ng ng c th hin tp trung trong bn Ch th lch s .

Bn ch th nhn nh rng cuc o chnh ca Nht lt Php c chim ng

Dng to ra mt cuc khng hong chnh tr su sc, nhng iu kin khi ngha
cha thc s chn mui. Tuy vy, hin ang c nhng c hi tt lm cho nhng iu
kin tng khi ngha nhanh chng chn mui (chnh tr khng hong do cuc o chnh
gy ra, nn i gh gm v chin tranh n giai on quyt lit).

Ch th xc nh k th c th, trc mt v duy nht ca nhn dn ng Dng sau

cuc o chnh l phtxt Nht, v vy phi thay khu hiu "nh ui phtxt Nht-
Php" bng khu hiu "nh ui phtxt Nht" v a ra khu hiu "thnh lp chnh
quyn cch mng ca nhn dn ng Dng" chng li chnh ph b nhn Vit gian
thn Nht.

Ch th ch trng pht ng mt cao tro khng Nht cu nc mnh m lm tin

cho cuc tng khi ngha. Mi hnh thc tuyn truyn, c ng, t chc v u tranh
phi thay i cho thch hp vi thi k tin khi ngha nhm ng vin mau chng qun
chng ln trn a cch mng, tp dt qun chng tin ln tng khi ngha ginh chnh
quyn. Mun vy, phi thc hin nhng hnh thc tuyn truyn v u tranh cao hn
v mnh bo hn nh tuyn truyn xung phong c v trang, biu tnh tun hnh th uy,
bi cng chnh tr, t chc qun chng nh ph cc kho thc gii quyt nn i, y
mnh xy dng cc i t v cu quc, t chc b i, du kch, thnh lp cn c a
cch mng, pht ng du kch chin tranh nhng ni c iu kin.

Phng chm u tranh lc ny l pht ng chin tranh du kch, gii phng tng vng,
m rng cn c a. l phng php duy nht ca dn tc ng vai tr ch ng
trong vic nh ui qun Nht v sn sng chuyn qua hnh thc tng khi ngha mt
khi c iu kin.

Ch th cng d kin nhng hon cnh thun li thc hin tng khi ngha nh khi
qun ng minh ko vo ng Dng nh Nht bm chc, tin su trn t ta v
qun Nht ko ra mt trn ngn cn qun ng minh pha sau s h. Cng c th
l cch mng Nht bng n v chnh quyn cch mng ca nhn dn Nht c thnh
lp, hoc Nht b mt nc nh Php nm 1940 v qun i vin chinh Nht mt tinh
thn. Ch th cn nu r rng, d sao ta vn khng c li vo ngi v t b tay

72/222
mnh trong khi tnh th bin chuyn thun li, m phi nu cao tinh thn da vo sc
mnh l chnh.

Bn ch th ngy 12 -3-1945 th hin s lnh o sng sut, kin quyt, kp thi ca

ng. l kim ch nam cho mi hnh ng ca ng v Vit Minh vi khu hiu
"nh ui phtxt Nht" thay cho khu hiu "nh ui Nht, Php" trong cao tro
khng Nht, cu nc, trc tip dn n thng li ca cuc tng khi ngha thng Tm
nm 1945.

T gia thng 3-1945 tr i, cao tro khng Nht cu nc din ra rt si ni, mnh
m v phong ph v ni dung v hnh thc.

Phong tro u tranh v trang, khi ngha tng phn din ra trong nhiu ni vng
thng du v trung du Bc K. Vit Nam tuyn truyn gii phng qun v Cu quc
qun phi hp vi lc lng chnh tr ca qun chng gii phng hng lot x, chu,
huyn thuc cc tnh Cao Bng, Bc Cn, Lng Sn, Thi Nguyn, Tuyn Quang.

Bc Giang, qun chng ni dy thnh lp y ban dn tc gii phng nhiu lng.

Chnh quyn cch mng tch thu rung t thuc n in Tctaranh (Tartarin), chia cho
nng dn ngho v nhng gia nh c cng vi cch mng. i du kch Bc Giang c
thnh lp. Hng Yn, i t v chin u nh chim n Bn, thu ton b v kh ca
ch. Qung Ngi, cuc khi ngha n ra Ba T. i du kch Ba T c thnh lp.
y l i v trang thot ly u tin do ng t chc v lnh o min Trung.

Hng ngn chin s cch mng b ch giam gi trong cc nh t Ngha L, Sn La, Ho

L, Bun Ma Thut, Hi An... nhn c hi Nht-Php bn nhau vt ngc ra ngoi
hot ng.

Ngy 16 thng 4 nm 1945, Tng b Vit Minh ra ch th v vic t chc U ban gii
phng Vit Nam.

Gia lc cao tro khng Nht cu nc ang cun cun dng ln, ngy 15-5-1945, Ban
Thng v Trung ng ng triu tp Hi ngh qun s cch mng Bc K ti Hip
Ho (Bc Giang), do Trng Chinh ch tr. Hi ngh nhn nh: tnh th t nhim
v qun s ln trn tt c cc nhim v quan trng v cn kp trong lc ny. Chng ta
phi tch cc pht trin chin tranh du kch, gy dng cn c a khng Nht chun
b cuc tng khi ngha cho kp thi c. Hi ngh ch trng thng nht cc lc lng
v trang sn c thnh Vit Nam gii phng qun, xy dng cc chin khu trong c nc,
pht trin hn na lc lng v trang v na v trang, m trng o to cn b qun
s v chnh tr.

Thng 5-1945, H Ch Minh v Tn Tro (Tuyn Quang). Ngi ch th phi gp

rt chun b i hi quc dn. Ngi cng ch th thnh lp "khu gii phng". Ngy
4-6-1945, khu gii phng chnh thc c thnh lp gm hu ht cc tnh Cao Bng,

73/222
Bc Cn, Lng Sn, Tuyn Quang, Thi Nguyn, H Giang v mt s vng ln cn
thuc Bc Giang, Ph Th, Yn Bi, Vnh Yn. y ban lm thi khu gii phng c
thnh lp. Khu gii phng tr thnh cn c a chnh ca cch mng c nc v l hnh
nh thu nh ca nc Vit Nam mi.

Cc cuc ni dy ca qun chng v cc cuc tin cng ca cc lc lng v trang din

ra lin tip. Chnh quyn cch mng nhiu a phng ln lt ra i. Nhiu chin khu
mi c xy dng nh chin khu Vn - Hin Lng vng gip gii hai tnh Ph Th
v Yn Bi, chin khu ng Triu (Qung Yn), chin khu Ho - Ninh - Thanh, chin
khu Vnh Tuy v u Ri (Qung Ngi)... Cc cn c a cch mng l bn p pht
trin lc lng cch mng, l hu phng ca cc lc lng v trang, l ngn c hiu
triu v c v phong tro cch mng c nc.

Thc hin khi ngha tng phn, ginh chnh quyn b phn, m rng cn c a cch
mng thc y mnh m vic chun b lc lng tin ln tng khi ngha, l im
c o v sng to ca ng ta trong tin trnh lnh o chun b khi ngha v trang
mt nc vn l thuc a.

Cng vi khi ngha tng phn, ginh chnh quyn b phn, thc hin chin tranh du
kch nhng ni c iu kin, phong tro u tranh chnh tr ca qun chng pht trin
nhanh chng, mnh m. Trong ton quc n ra nhiu cuc mttinh, biu tnh, din
thuyt xung phong cc ch, bn , x nghip, trng hc, rp chiu bng. nhiu
a phng, qun chng cch mng cnh co bn quan li, tng l cng ho c
chng li cch mng, trng tr bn Vit gian. nhiu th x, thnh ph v ngay c H
Ni, cc i danh d Vit Minh ra sc hot ng v trang tuyn truyn, dit c tr gian,
to bo tr kh mt s tn tay sai c lc ca ch, kch thch tinh thn cch mng ca
qun chng.

Gia lc phong tro qun chng trong c nc ang pht trin mnh c nng thn v
thnh th, nn i din ra nghim trng cc tnh Bc B v Bc Trung B. Hn
2 triu ng bo cht i. Hng triu ngi khc sng ngc ngoi. l hu qu ca
chnh sch bc lt, v vt tn bo ca bn phtxt Nht - Php.

Xut pht t li ch sng cn trc mt ca qun chng, ng kp thi ra khu hiu

"ph kho thc, gii quyt nn i". Ch trng p ng ng nguyn vng cp bch
ca qun chng. Trong mt thi gian ngn, ng ng vin c hng triu qun
chng tin ln trn tuyn cch mng, "thi bng ngn la cm th trong ng o nhn
dn v pht ng qun chng vng dy vi kh th cch mng hng hc tin ti tng
khi ngha ginh chnh quyn"

. Sd, tr. 47.

.

74/222
Cao tro chng Nht, cu nc khng nhng ng vin c ng o qun chng cng
nhn, nng dn, tiu thng, tiu ch, hc sinh, vin chc m cn li ko c t sn dn
tc v mt s a ch nh. Binh lnh, cnh st ca chnh quyn Trn Trng Kim cng
dao ng, mt s ng theo cch mng hoc ng h cch mng. Mt s l trng, chnh
tng, chnh ph tng, tri ph, tri huyn v c mt s tnh trng cng tm cch lin lc
vi Vit Minh... B my chnh quyn thng tr nhiu ni t lit.

Cc t chc cu quc, cc i t v cu quc c thnh lp nhiu thn xm v ph

phng. Khp ni qun chng n nc t v trang. Khng kh sa son tin nhanh ti
khi ngha sc si trong c nc.

Trong thi k gp rt chun b tng khi ngha, ng rt coi trng cuc u tranh
thng nht ng li, tng cng s nht tr v t tng v hnh ng trong ng.
Trung ng ng pht hin kp thi v ph phn nghim khc quan im m h,
lch lc chm n trong mt s cn b, ng vin min Trung khi nu ch trng l
li dng v ci t chnh ph b nhn Trn Trng Kim, nui hy vng ginh c lp bng
con ng thng lng vi Nht. Ch trng khng nhm ng vo k th chnh
trc mt cn tp trung nh l phtxt Nht v b l tay sai, i chch mc tiu khi
ngha ginh chnh quyn do ng vch ra. Trung ng ng cng ph phn t tng
"t" khuynh v hu khuynh ca mt s cn b ng vin hot ng Nam K, trong
cc nhm Tin phong v Gii phng; ku gi cc ng ch hy kp gt b thnh kin,
i vo ng li ca ng.

ng thi Trung ng ng kin quyt vch trn nhng th on la bp ca phtxt

Nht v cc ng phi chnh tr tay sai Nht, nhng lun iu khiu khch ph hoi ca
bn trtkt, lm cho cn b v nhn dn thy r i vi Nht ch c mt cch l ton
dn on kt, cm v kh chin u, mi t quyt nh c s phn ca mnh trong
nhng ngy khi ngha sp n.

Chin tranh th gii th hai i n hi kt thc. chu u, thng 5-1945, Qun i

Lin X tiu dit hon ton bn phtxt c ti so huyt ca chng v buc chng
u hng v iu kin. Ti chu , thng 8-1945, Qun i Lin X tin cng nh v
bo, nh bi hn 1 triu qun Quan ng tinh nhu ca Nht ti Mn Chu. Chnh
ph Nht u hng Lin X v cc nc ng minh khng iu kin. Chnh ph Trn
Trng Kim do hoang mang cc . K th ca dn tc Vit Nam gc ng. Tnh th cch
mng trc tip xut hin. Tuy nhin qun i cc nc quc vi danh ngha ng
minh chun b vo ng Dng tc v kh phtxt Nht. V th vn ginh chnh
quyn c t ra nh mt cuc chy ua nc rt vi qun ng minh. Phi gp rt
hnh ng, khng c do d, lng chng. Trc tnh th v cng khn cp v thun
li , ng kp thi quyt nh tng khi ngha.

Ngy 12-8-1945 U ban lm thi khu gii phng h lnh khi ngha trong khu. Ngy
13-8-1945 Hi ngh ton quc ca ng Cng sn ng Dng hp Tn Tro, gm

75/222
i biu cc ng b trong nc v mt s i biu hot ng nc ngoi. Hi ngh
quyt nh pht ng tng khi ngha trong c nc, ginh ly chnh quyn t tay phtxt
Nht trc khi qun ng minh vo ng Dng. Khu hiu u tranh lc ny l: Phn
i xm lc! Hon ton c lp! Chnh quyn nhn dn! Nhng nguyn tc ch o
khi ngha l tp trung, thng nht v kp thi, phi nh chim ngay nhng ni chc
thng, khng k thnh ph hay nng thn; qun s v chnh tr phi phi hp; phi lm
tan r tinh thn qun ch v d chng hng trc khi nh. Phi chp ly nhng cn
c chnh (c cc th) trc khi qun ng minh vo, thnh lp u ban nhn dn
nhng ni ginh c quyn lm ch...

Hi ngh cng quyt nh nhng vn quan trng v chnh sch i ni v i ngoi

cn thi hnh sau khi ginh c chnh quyn. V i ni, s ly 10 chnh sch ln ca
Vit Minh lm chnh sch c bn ca chnh quyn cch mng. V i ngoi, thc hin
nguyn tc bnh ng, hp tc, thm bn bt th, trit li dng mu thun gia Php
- Anh v M - Tng, ht sc trnh trng hp mt mnh phi i ph vi nhiu k th
trong mt lc; phi tranh th s ng h ca Lin X, ca nhn dn cc nc trn th
gii, nht l nhn dn Php v nhn dn Trung Quc.

Hi ngh cn quyt nh cc vn v cng tc vn ng qun chng, o to, s dng

v phn phi cn b v cc vn v cng tc ng. Ti Hi ngh ny, Ban Chp hnh
Trung ng ng c b sung thm mt s u vin.

Tip sau Hi ngh ton quc ca ng, ngy16-8-1945 i hi quc dn cng hp ti

Tn Tro. V d i hi c khong 60 i biu ca cc gii, cc ng phi chnh tr, cc
on th qun chng cu quc, cc dn tc, cc tn gio trong nc v i biu kiu bo
nc ngoi. i hi nht tr tn thnh quyt nh tng khi ngha ca ng Cng sn
ng Dng, thng qua 10 chnh sch ln ca Vit Minh, lp U ban gii phng dn
tc Vit Nam do H Ch Minh lm Ch tch.

S c mt ca H Ch Minh em li cho cc i biu d Hi ngh ton quc ca ng

v i hi quc dn mt nim tin tng vng chc vo thng li ca cuc tng khi
ngha v tin ti sng ca cch mng nc ta. Ngay sau i hi quc dn, H Ch
Minh gi th ku gi ng bo c nc:

"Gi quyt nh cho vn mnh dn tc ta n. Ton quc ng bo hy ng dy

em sc ta m t gii phng cho ta... Chng ta khng th chm tr.Tin ln! Tin ln!
Di l c Vit Minh, ng bo hy dng cm tin ln!"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.3, tr. 554.
.

Hng ng ch trng tng khi ngha ca ng v li hiu triu ca H Ch Minh,

nhn dn c nc, triu ngi nh mt nht t ni dy, vi tinh thn cch mng tin

76/222
cng lin tc v dng cm, vi ch d c hy sinh n u, d phi t chy c dy
Trng Sn cng kin quyt ginh cho c c lp.

T ngy 14-8-1945 tr i, cc n v Gii phng qun ln lt tin cng cc n Nht

cc tnh Cao Bng, Bc Cn, Thi Nguyn, Tuyn Quang, Yn Bi, v.v., h tr qun
chng tin ln ginh chnh quyn tnh l. Ngy 16-8-1945, mt n v Gii phng
qun do V Nguyn Gip ch huy ko v bao vy, tin cng qun Nht th x Thi
Nguyn. Cng t ngy 14 n ngy 18-8 hu ht cc tnh min Bc, mt s tnh min
Trung v min Nam, qun chng cch mng ni dy ginh chnh quyn cp x
v huyn. Ngy 18 thng 8 nhn dn Bc Giang, Hi Dng, H Tnh, Qung Nam
ginh c chnh quyn tnh l.

Ti H Ni, ngy 17-8 ng b H Ni b mt huy ng qun chng trong cc t chc

cu quc ni v ngoi thnh, ch yu l cng nhn, thanh nin v t v cu quc
bin cuc mttinh ca Tng hi vin chc thnh cuc mttinh ku gi nhn dn ng h
Vit Minh, hng hi tham gia khi ngha. Cuc mttinh lin bin thnh mt cuc biu
tnh tun hnh, rm r diu qua cc ph ng ngi, tin n trc ph ton quyn c,
ni vin t lnh qun Nht ng, ri chia thnh tng ton nh, i c ng chng trnh
Vit Minh khp cc ph.

Sau cuc biu dng lc lng, thnh u H Ni nhn nh chng ta c iu kin

c th quyt nh pht ng tng khi ngha.

Sng ngy 19-8, qun chng rm r ko n qung trng Nh ht thnh ph d cuc

mttinh ln do Mt trn Vit Minh t chc. y ban qun s cch mng c li hiu triu
khi ngha ca Vit Minh. Qun chng cch mng chia thnh nhiu on i chim ph
khm sai, ta th chnh, tri bo an binh, s cnh st v cc cng s ca chnh quyn
b nhn. Binh lnh ng v pha cch mng. Trc kh th p o ca qun chng khi
ngha, hn mt vn qun Nht H Ni t lit, khng dm chng c. Chnh quyn v
tay nhn dn.

Thng li ca cuc khi ngha H Ni ngy 19-8 to iu kin thun li ln cho qu

trnh tng khi ngha ang tip din trong c nc.

Ngy 23-8, y ban khi ngha Tha Thin-Hu huy ng qun chng nng dn t cc
huyn ginh c chnh quyn ngoi thnh, kt hp vi cng nhn, nhn dn lao
ng, thanh nin v cc tng lp khc trong ni thnh xung ng biu dng lc
lng. Qun chng ln lt chim cc cng s khng vp phi sc khng c no.

Nam K, c tin H Ni v Tn An (tnh khi ngha th im ca X y) v tay

Vit Minh, X y Nam K quyt nh khi ngha chim Si Gn v cc tnh. Trong m
24-8 cc lc lng khi ngha ca cng nhn, nng dn, thanh nin vi gy tm vng
vt nhn v gio mc, t cc tnh xung quanh rm rp ko v Si Gn. Sng 25-8, hn

77/222
1 triu ngi biu tnh tun hnh th uy. Qun khi ngha chim cc cng s quan trng.
Qun Nht hon ton t lit, khng dm khng c. Bn phn cch mng s mt thm
Catina chng c yu t, nhng b bp. Cuc khi ngha thnh cng nhanh chng.
Mi sinh hot trong thnh ph u gi c bnh thng.

Thng li ca khi ngha H Ni, Hu, Si Gn v cc th khc p tan cc c

quan u no ca k th c ngha quyt nh thng li ca cch mng trong phm vi
c nc.

Nh c s chun b lc lng chu o, li n ra ng thi c nn Cch mng Thng

Tm ginh c thng li nhanh, gn, t mu. Ch trong vng 15 ngy (t 14 n
28-8) cuc tng khi ngha thnh cng. Ln u tin trong lch s, chnh quyn c
nc v tay nhn dn.

Ngy 25-8-1945, H Ch Minh cng vi Trung ng ng v y ban dn tc gii phng

v n H Ni. Ngy 28-8-1945, y ban dn tc gii phng Vit Nam tuyn b t ci
t thnh Chnh ph lm thi nc Vit Nam Dn ch Cng ha, mt chnh ph th hin
chnh sch on kt rng ri ca ng i vi cc tng lp nhn dn, cc ng phi yu
nc, cc nhn s tin b. Nhiu y vin Vit Minh trong Chnh ph t nguyn rt
khi Chnh ph, to iu kin mi thm nhiu nhn s ngoi Vit Minh tham gia "
l mt c ch v t, tt p, khng ham chung a v, t li ch ca dn tc, ca on
kt ton dn ln trn li ch c nhn"

. H Ch Minh: Ton tp, Sd, 2002, t.6, tr. 160.

.

Ngy 30-8-1945, mt cuc mttinh gm hng vn ngi tham gia Ng Mn, thnh ph
Hu, chng kin Bo i c li thoi v v giao np n, kim cho i din Chnh ph
lm thi nc Vit Nam Dn ch Cng ha.

Ngy 2-9-1945, L c lp c t chc trng th ti Qung trng Ba nh. Chnh ph

lm thi ra mt quc dn. Trc cuc mttinh ca hng chc vn ng bo th , thay
mt Chnh ph lm thi, H Ch Minh c bn Tuyn ngn c lp, trnh trng tuyn
b trc quc dn v th gii: Nc Vit Nam Dn ch Cng ha ra i. Bn tuyn
ngn nu r:

"Tt c cc dn tc trn th gii u sinh ra bnh ng, dn tc no cng c quyn sng,

quyn sung sng v quyn t do"

, 2. H Ch Minh: Ton tp, Sd, 2002, t.3, tr. 555, 557.

.

78/222
"Nc Vit Nam c quyn hng t do v c lp, v s tht thnh mt nc t do,
c lp. Ton th dn tc Vit Nam quyt em tt c tinh thn v lc lng, tnh mng
v ca ci gi vng quyn t do, c lp y"2.

Tuyn ngn c lp l mt vn kin lch s c gi tr t tng ln v ngha thc tin

su sc. l thin anh hng ca chin u v chin thng, cha chan sc mnh v nim
tin, trn y lng t ho v ch u tranh ca nhn dn ta trong s nghip ginh v gi
nn c lp, t do v ton vn lnh th ca T quc Vit Nam.

79/222
IV. Nguyn nhn thng li, ngha v kinh nghim lch s
NGUYN NHN THNG LI, NGHA V KINH NGHIM LCH S

Cch mng Thng Tm n ra trong hon cnh khch quan rt thun li: k th trc tip
ca nhn dn ta l phtxt Nht b Lin X v ng minh nh bi, qun i Nht
ng Dng mt ht tinh thn chin u, chnh ph Trn Trng Kim ru r. ng Cng
sn ng Dng chp thi c pht ng ton dn ni dy nn ginh c
thng li nhanh chng v t mu.

Cch mng Thng Tm l kt qu v nh cao ca 15 nm u tranh ca ton dn ta di

s lnh o ca ng, m trc tip l phong tro gii phng dn tc 1939-1945. Trong
qu trnh , ng xy dng c mt lc lng chnh tr hng hu; tng bc xy
dng lc lng v trang nhn dn, c nhn dn nui dng v m bc, c ch ng
chn ngy cng vng chc trong cn c a cch mng, gi vai tr nng ct, xung kch,
h tr cho qun chng ni dy tng khi ngha ginh chnh quyn.

ng Cng sn ng Dng l ngi t chc v lnh o cuc Cch mng Thng Tm.
ng c ng li cch mng ng n, dy dn kinh nghim u tranh, bt r su trong
qun chng, on kt v thng nht, quyt tm lnh o qun chng khi ngha ginh
chnh quyn. S lnh o ca ng l iu kin c bn nht, quyt nh thng li ca
Cch mng Thng Tm.

Trong 15 nm u tranh cc k gian kh v anh dng, bit bao ng vin cng sn v

qun chng cch mng hy sinh oanh lit. H Ch Minh ni: "Cc ng ch ta nh
ng ch Trn Ph, ng ch Ng Gia T, ng ch L Hng Phong, ng ch Nguyn
Th Minh Khai, ng ch H Huy Tp, ng ch Nguyn Vn C, ng ch Hong Vn
Th, v trm nghn ng ch khc t li ch ca ng, ca cch mng, ca giai cp,
ca dn tc ln trn ht, ln trc ht. Cc ng ch tin tng su sc, chc chn
vo lc lng v i v tng lai v vang ca giai cp v ca dn tc. Cc ng ch y
vui v hy sinh ht thy, hy sinh c tnh mnh mnh cho ng, cho giai cp, cho dn
tc. Cc ng ch y em xng mu mnh vun ti cho cy cch mng, cho nn cy
cch mng khai hoa, kt qu tt p nh ngy nay.

Tt c chng ta phi noi theo cc gng anh dng, gng ch cng v t y, mi xng
ng l ngi cch mng"

. H Ch Minh: Ton tp, Sd, 2002, t.6, tr. 159 - 160.

.

Cch mng Thng Tm nm 1945 l mt cuc cch mng gii phng dn tc in hnh
do ng Cng sn lnh o, ln u tin ginh thng li mt nc thuc a. Vi

80/222
thng li ca Cch mng Thng Tm, nhn dn Vit Nam p tan xing xch n l
ca ch ngha quc trong gn mt th k trn t nc ta, chm dt s tn ti ca
ch qun ch chuyn ch ngt nghn nm, lp nn nc Vit Nam Dn ch Cng
ha, nh nc do nhn dn lao ng lm ch. Nhn dn Vit Nam t thn phn n l
tr thnh ngi dn c lp, t do, ngi lm ch vn mnh ca mnh. Nc ta t mt
nc thuc a tr thnh mt nc c lp v t do. ng Cng sn Vit Nam t ch
phi hot ng b mt, khng hp php tr thnh mt ng cm quyn v hot ng
cng khai. Vi thng li ca Cch mng Thng Tm, "Chng nhng giai cp lao ng
m nhn dn Vit Nam ta c th t ho, m giai cp lao ng v nhng dn tc b p bc
ni khc cng c th t ho rng: ln ny l ln u tin trong lch s cch mng ca cc
dn tc thuc a v na thuc a, mt ng mi 15 tui lnh o cch mng thnh
cng, nm chnh quyn ton quc"

. Sd, tr. 159.

.

Thng li ca Cch mng Thng Tm nh du bc pht trin nhy vt trong lch s

tin ha ca dn tc Vit Nam, m ra k nguyn mi ca lch s dn tc, k nguyn c
lp t do.

V mt quc t, Cch mng Thng Tm thng li chc thng mt khu quan trng
trong h thng thuc a ca ch ngha quc, m u thi k suy sp v tan r khng
g cu vn ni ca ch ngha thc dn c, gp phn cng hin ln lao vo s nghip gii
tr ch ngha thc dn v gii phng dn tc trn th gii.

Thng li ca Cch mng Thng Tm c v mnh m phong tro gii phng dn tc.

Cch mng Thng Tm l thng li ca t tng c lp t do ca H Ch Minh v

ng li gii phng dn tc ng n, sng to ca ng. N chng t rng: thi i
chng ta, mt cuc cch mng gii phng dn tc do giai cp cng nhn lnh o hon
ton c kh nng thng li mt nc thuc a. Cuc cch mng quan h mt thit
vi cch mng v sn "chnh quc", nhng khng l thuc vo cch mng "chnh
quc". Tri li, n c th ginh c thng li trc khi giai cp cng nhn "chnh quc"
ln nm chnh quyn.

Cch mng Thng Tm thnh cng li cho ng v nhn dn Vit Nam nhiu kinh
nghim qu bu, gp phn lm phong ph thm kho tng l lun v cch mng gii
phng dn tc v khi ngha dn tc. Nhng kinh nghim chnh l:

Mt l: Ging cao ngn c c lp dn tc, kt hp ng n hai nhim v chng

quc v chng phong kin.

81/222
Con ng cu nc ca Nguyn i Quc v Cng lnh ca ng xc nh cch
mng nc ta tri qua hai giai on, trc ht l cch mng dn tc dn ch, sau
chuyn ln cch mng x hi ch ngha. Thng li ca Cch mng Thng Tm l thng
li ca ng li gn lin c lp dn tc vi ch ngha x hi.

Trong cch mng dn tc dn ch, ng ta xc nh nhim v chng quc v

nhim v chng phong kin khng th tch ri nhau. Tri qua ba cao tro cch mng,
ng ta nhn thc su sc hn v mi quan h gia hai nhim v v xc nh: tuy hai
nhim v khng tch ri nhau nhng nhim v chng quc l ch yu nht, nhim v
chng phong kin phi phc tng nhim v chng quc v phi thc hin tng bc
vi nhng khu hiu c th nh: gim t, gim tc, chia rung t cng, chia rung t
ca bn phn ng cho nng dn ngho, tin ti ci cch rung t. Phn tch mu thun
ch yu ca x hi Vit Nam khi Chin tranh th gii th hai n ra, ng ch trng
cha mi nhn ca cch mng vo quc phtxt Nht - Php v b l tay sai nhm tp
trung gii quyt yu cu ch yu cp bch ca cch mng l gii phng dn tc. Thng
li Cch mng Thng Tm l thng li ca s kt hp ng n hai nhim v chng
quc v chng phong kin.

Hai l: Ton dn ni dy trn nn tng khi lin minh cng - nng

Cch mng Thng Tm thng li l nh cuc u tranh yu nc anh hng ca hn 20

triu ngi Vit Nam. Nhng cuc ni dy ca ton dn ch c th thc hin c khi
c o qun ch lc l giai cp cng nhn v giai cp nng dn di s lnh o ca
ng. o qun ch lc ny c xy dng, cng c qua ba cao tro cch mng v ln
mnh vt bc trong tng khi ngha. Da trn o qun ch lc lm nn tng. ng
xy dng c khi i on kt dn tc, ng vin ton dn tng khi ngha thng li.

Ba l: Li dng mu thun trong hng ng k th

ng ta li dng c mu thun gia ch ngha quc v ch ngha quc

phtxt, mu thun gia ch ngha quc v mt b phn th lc a ch phong kin,
mu thun trong hng ng ngy quyn tay sai ca Php v ca Nht, c lp cao k th
chnh l bn quc phtxt v bn tay sai phn ng; tranh th hoc trung lp nhng
phn t lng chng. Nh vy, Cch mng Thng Tm ginh c thng li nhanh gn,
t mu.

Bn l: Kin quyt dng bo lc cch mng v bit s dng bo lc cch mng mt cch
thch hp p tan b my nh nc c, lp ra b my nh nc ca nhn dn

Trong Cch mng Thng Tm, bo lc ca cch mng l s kt hp cht ch gia lc

lng chnh tr vi lc lng v trang; kt hp ni dy ca qun chng vi tin cng
ca lc lng v trang cch mng c nng thn v thnh th, trong vai tr quyt
nh l cc cuc tng khi ngha H Ni, Hu, Si Gn. Cch mng Thng Tm l kt

82/222
qu ca s kt hp tt c cc hnh thc u tranh kinh t v chnh tr, hp php v khng
hp php ca qun chng, t thp n cao, t vi a phng lan ra c nc, t khi
ngha tng phn tin ln tng khi ngha, p tan b my nh nc ca giai cp thng
tr, lp ra b my nh nc ca nhn dn.

Nm l: Nm vng ngh thut khi ngha, ngh thut chn ng thi c

ng ta coi khi ngha l mt ngh thut, va vn dng nguyn l ca ch ngha Mc

- Lnin v kinh nghim ca cch mng th gii, va tng kt nhng kinh nghim cc
cuc khi ngha nc ta. Trong rt nhiu vn kin ca ng t nm 1939 n na u
nm 1945, ng vch ra nhng iu kin lm thi c cho tng khi ngha thng li.

Cch mng Thng Tm thng li chng t ng chn ng thi c. l lc bn

cm quyn phtxt ng Dng hoang mang n cc sau khi Nht u hng; nhn
dn ta khng th sng ngho kh nh trc c na (khi hn hai triu ngi b cht
i...). ng chun b sn sng cc mt ch trng, lc lng v cao tro chng Nht,
cu nc lm iu kin ch quan cho tng khi ngha ginh chnh quyn trong c nc.

Su l: Xy dng mt ng Mc - Lnin sc lnh o tng khi ngha ginh chnh

quyn

ng ta ngay t u xc nh ng ng li chin lc v sch lc cch mng,

khng ngng b sung v pht trin ng li chin lc v sch lc . iu i
hi ng phi bit vn dng sng to nguyn l ca ch ngha Mc - Lnin vo hon
cnh c th ca nc ta, kp thi tng kt kinh nghim thc tin cch mng.

ng ta rt coi trng vic qun trit ng li chin lc v sch lc, ch trng ca

ng trong ng vin v qun chng cch mng, khng ngng u tranh khc phc
nhng khuynh hng lch lc. ng chm lo cng tc t chc, cn b, gio dc rn
luyn cn b, ng vin v ch bt khut, phm cht chnh tr v o c cch mng,
xy dng ng vng mnh v trong sch. ng bit pht huy trit vai tr ca Mt
trn Vit Minh vi hng triu hi vin v thng qua Mt trn lnh o nhn dn u
tranh.

Vi nhng yu t nh trn v c ti luyn qua 15 nm u tranh mc d ch c 5.000

ng vin, ng lnh o Cch mng Thng Tm thnh cng.

83/222
Chng 3: ng lnh o cuc khng chin
chng thc dn Php v can thip M
(1945-1954)
I. Lnh o xy dng v bo v chnh quyn, chun b
khng chin trong c nc (1945-1946)
LNH O XY DNG V BO V CHNH QUYN, CHUN B
KHNG CHIN TRONG C NC (1945 - 1946)

Hon cnh lch s nc ta sau Cch mng Thng Tm v ch trng khng

chin, kin quc ca ng

Sau Cch mng Thng Tm, chnh quyn nhn dn va mi c thnh lp phi
ng u vi nhng kh khn, th thch rt nghim trng. t nc b cc th lc
quc, phn ng bao vy v chng ph quyt lit.

Cui thng 8 - 1945, theo tho thun ca ng minh Hi ngh Ptxam (Posdam),
gn 20 vn qun ca chnh ph Tng Gii Thch t ko vo nc ta t v tuyn 16
tr ra lm nhim v gii gip qun i Nht. Theo chng l lc lng tay sai phn ng
trong hai t chc "Vit quc" (Vit Nam quc dn ng) v "Vit cch" (Vit Nam cch
mng ng minh hi). Vo Vit Nam, qun Tng Gii Thch cn ro rit thc hin m
mu tiu dit ng ta, ph tan Vit Minh, nh chnh quyn cch mng, lp chnh
quyn phn ng tay sai ca chng. ng sau qun Tng l quc M ang nui d
tm t ng Dng di ch "u tr", mt tr hnh ca ch thuc a kiu mi
ca M.

Pha Nam v tuyn 16, qun i Anh vi danh ngha qun ng minh gii gip qun i
Nht ng lo v tip tay cho thc dn Php quay li ng Dng. Ngy 23-9-1945,
c qun Anh gip sc, thc dn Php n sng nh chim Si Gn, m u cuc xm
lc nc ta ln th hai.

Trn t nc ta lc cn c khong 6 vn qun Nht ang ch gii gip. Mt s qun

Nht thc hin lnh ca qun Anh, cm sng cng vi qun Anh dn ng cho qun
Php m rng vng chim ng min Nam.

Lc ny, cc t chc phn ng "Vit quc", "Vit cch", i Vit ro rit hot ng.
Chng da vo th lc bn ngoi chng li cch mng. Chng quy nhiu, ph ri,
cp ca, git ngi, tuyn truyn, kch ng mt s ngi i theo chng chng li

84/222
chnh quyn cch mng v i ci t Chnh ph lm thi v cc b trng l ng vin
cng sn phi t chc. Chng lp chnh quyn phn ng Mng Ci, Yn Bi, Vnh
Yn. Cha bao gi trn t nc ta c mt nhiu th trong, gic ngoi nh lc ny.

Trong lc , ta cn phi i mt vi nhng thch thc nghim trng v kinh t, x hi.

Nn i min Bc do Nht, Php gy ra cha c khc phc. Rung t b b hoang.
Cng nghip nh n. Hng ha khan him, gi c tng vt, ngoi thng nh tr. Tnh
hnh ti chnh rt kh khn, kho bc ch c 1,2 triu ng, trong qu na l tin rch.
Ngn hng ng Dng cn nm trong tay t bn Php. Qun Tng tung tin quc t
v quan kim gy ri lon th trng. 95% s dn khng bit ch, cc t nn x hi do
ch c li ht sc nng n.

Trong nhng nm u sau Cch mng Thng Tm, nc Vit Nam Dn ch Cng ho
cha c nc no cng nhn v t quan h ngoi giao vi Chnh ph ta. t nc b
bao vy bn pha, vn mnh dn tc nh "ngn cn treo si tc". T quc lm nguy!

Trc tnh hnh , ng ta do Ch tch H Ch Minh ng u tnh to v sng sut

phn tch tnh th, chiu hng pht trin ca cc tro lu cch mng trn th gii v
sc mnh mi ca dn tc lm c s vch ra ch trng v gii php u tranh gi
vng chnh quyn, bo v nn c lp t do.

Sau Chin tranh th gii th hai, uy tn v a v ca Lin X c nng cao trn trng
quc t. Phong tro cch mng gii phng dn tc c iu kin pht trin, tr thnh mt
dng thc cch mng. Phong tro dn ch v ha bnh cng ang vn ln mnh m.
trong nc, chnh quyn nhn dn ca nc Vit Nam Dn ch Cng ho c
kin lp c h thng t Trung ng n c s. Nhn dn lao ng lm ch vn mnh
ca dn tc. Lc lng v trang nhn dn ang pht trin. Ton dn tin tng v ng h
Vit Minh, ng h Ch tch H Ch Minh. Di s lnh o kho lo ca ng, ca H
Ch Minh - v lnh t ti cao ca dn tc, ton dn, ton qun on kt mt lng trong
mt trn dn tc thng nht, quyt tm gi vng nn c lp t do ca dn tc.

Sau ngy tuyn b c lp, Chnh ph lm thi nu ra nhng vic cp bch nhm thc
hin ba nhim v ln: dit gic i, dit gic dt, dit gic ngoi xm. Ngy 25-11-1945,
Ban Chp hnh Trung ng ra Ch th Khng chin kin quc. Ch th nhn nh tnh
hnh th gii v trong nc, ch r nhng thun li c bn v nhng th thch ln lao
ca cch mng nc ta. Trung ng ng xc nh: Tnh cht ca "cuc cch mng
ng Dng lc ny vn l cuc cch mng dn tc gii phng"

, 2, 3, 4. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia,
H Ni, 2000, t.8, tr. 26-27.
. Cuc cch mng y cha hon thnh v nc ta cha hon ton c lp. Khu hiu
ca ta lc ny vn l "Dn tc trn ht, T quc trn ht". Phn tch m mu ca cc
quc i vi ng Dng, Trung ng nu r "k th chnh ca ta lc ny l thc

85/222
dn Php xm lc, phi tp trung ngn la u tranh vo chng"2. V vy phi "lp
Mt trn dn tc thng nht chng thc dn Php xm lc"3; m rng Mt trn Vit
Minh nhm thu ht mi tng lp nhn dn; thng nht Mt trn Vit - Min - Lo; kin
quyt ginh c lp - t do - hnh phc cho dn tc.

Ch th Khng chin kin quc nu ra nhim v ch yu ca nhn dn c nc ta lc nay

l "cng c chnh quyn, chng thc dn Php xm lc, bi tr ni phn, ci thin i
sng cho nhn dn"4. thc hin cc nhim v Trung ng ra cc cng tc c
th:

V ni chnh: xc tin vic bu c Quc hi, thnh lp chnh ph chnh thc, lp Hin
php, cng c chnh quyn nhn dn.

V qun s: ng vin lc lng ton dn, kin tr khng chin, t chc v lnh o
cuc khng chin lu di.

V ngoi giao: kin tr nguyn tc "bnh ng tng tr", thm bn bt th, thc hin
khu hiu "Hoa - Vit thn thin" i vi qun i Tng Gii Thch v ch trng
"c lp v chnh tr, nhn nhng v kinh t" i vi Php.

Ch th Khng chin kin quc gii quyt kp thi nhng vn quan trng v ch
o chin lc v sch lc cch mng khn kho trong tnh th v cng him ngho
ca nc nh.

Xy dng ch dn ch cng ho v t chc khng chin min Nam

s nghip khng chin kin quc ginh c thng li, nhim v trung tm l cng
c chnh quyn nhn dn. Ngay t nhng ngy u, ng ch trng lnh o, xy
dng nn mng ca ch dn ch mi, xa b ton b t chc b my chnh quyn
thuc a, gii tn cc ng phi phn ng...

Trong hon cnh v cng phc tp, bn quc phn ng ra sc ngn tr, quy ph,
ng kin quyt lnh o, t chc cuc tng tuyn c ngy 6-1-1946 nhn dn t
mnh chn la bu nhng i biu chn chnh ca mnh vo Quc hi, c quan quyn
lc nh nc cao nht ca nc Vit Nam Dn ch Cng ho. Ngy 2-3-1946, Quc hi
hp k th nht bu H Ch Minh gi chc Ch tch Chnh ph v trao quyn cho
Ngi lp chnh ph chnh thc Chnh ph lin hip khng chin. Ti k hp th hai
(thng 11-1946), Quc hi thng qua Hin php ca nc Vit Nam Dn ch Cng
ho. Quyn lm ch nc nh, quyn v ngha v ca mi cng dn c ghi nhn trong
Hin php. Nhn dn cng khn trng bu Hi ng nhn dn v Hi ng nhn
dn bu U ban hnh chnh cc cp.

86/222
ng ch o tch cc pht trin cc on th yu nc. Mt trn dn tc thng nht
c m rng, a n s ra i ca Hi Lin hip quc dn Vit Nam (thng 5-1946)
gi tt l Lin Vit. Cc t chc qun chng c cng c, m rng thm: Tng Lin
on Lao ng Vit Nam, Hi Lin hip Ph n Vit Nam... ln lt ra i. ng X
hi Vit Nam c thnh lp nhm on kt nhng tr thc yu nc Vit Nam.

ng ta coi trng vic xy dng v pht trin cng c bo v chnh quyn cch mng
nh qun i, cng an. Lc lng v trang tp trung c pht trin v mi mt. Cui
nm 1946, lc lng qun i thng trc mang tn Qun i quc gia Vit Nam c 8
vn ngi. Vic v trang qun chng cch mng, qun s ho ton dn c thc hin
rng khp.

Cng vi vic xy dng chnh quyn nhn dn, ng v Chnh ph pht ng thi ua
sn xut; ng vin nhn dn tit kim gip nhau chng gic i; thc hin bi b thu
thn v cc th thu v l khc ca ch thc dn; tin hnh tch thu rung t ca
quc, Vit gian chia cho nng dn ngho, chia li rung t cng mt cch cng
bng, hp l; gim t 25%, gim thu, min thu cho nng dn vng b thin tai; ch
trng cho m li cc nh my do Nht li, tin hnh khai thc m, khuyn khch
kinh doanh... ng ng vin nhn dn t nguyn ng gp cho cng qu hng chc
triu ng v hng trm kilgam vng, nn ti chnh c lp tng bc c xy dng.

ng vn ng ton dn xy dng nn vn ha mi, xa b mi t nn vn ha n

dch ca thc dn, xa b cc h tc lc hu, pht trin phong tro bnh dn hc v
chng nn m ch, dit "gic dt". Mt nm sau Cch mng Thng Tm c 2,5 triu
ngi bit c, bit vit.

Cc trng hc t cp tiu hc tr ln ln lt c khai ging. ng v Chnh ph

rt coi trng khai ging cc trng i hc c m thm trng i hc mi. "Ngy
10-10-1945 H Ch tch k Sc lnh s 45/SL thnh lp mt ban i hc Vn khoa ti
H Ni"

, 2. H Ch Minh : Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.4, tr. 502, 56.
nhm o to gio vin vn khoa trung hc, v nng cao nn vn hc Vit Nam cho
xng ng mt nc c lp v theo kp cc nc tin tin trn th gii.

Thng li bc u trong cuc u tranh xy dng nn mng ch mi, n nh v

ci thin i sng nhn dn c ngha chnh tr ht sc to ln. Ch tch H Ch Minh
nu r rng, nu "nc c lp m dn khng hng hnh phc t do, th c lp
cng chng c ngha l g"2. Nhn dn c hng quyn t do dn ch, dn sinh cng
thm tin tng, gn b v quyt tm bo v ch mi. l sc mnh bo v
chnh quyn cch mng, gi vng quyn lnh o ca ng, l sc mnh chin u
v chin thng th trong gic ngoi.

87/222
Ngay t khi thc dn Php n sng nh chim Si Gn v m rng tin cng ra cc
tnh Nam B, Thng v Trung ng ng nht tr vi quyt tm khng chin ca
X u Nam B v kp thi lnh o nhn dn ng ln khng chin. Trung ng ng
c mt phi on do Hong Quc Vit, U vin Thng v Trung ng ng v
nhiu cn b tng cng cho Nam B cng ng b Nam B ch o khng chin.
Ngy 25-10-1945, Hi ngh Cn b ng b Nam B hp Thin H - Ci B - M
Tho (Tin Giang). Hi ngh ch trng pht ng chin tranh du kch rng khp tiu
hao sinh lc v chn bc tin ca gic; xy dng, cng c c s cch mng trong thnh
ph v cc vng ch chim; xy dng lc lng v trang vng mnh, trong bo m
s lnh o ca ng v h thng t chc, ch huy thng nht. Nh vy, ng b Nam
B c nhng quyt nh quan trng pht trin chin tranh nhn dn.

ng pht ng phong tro c nc hng v Nam B. Hng vn thanh nin n nc

ln ng Nam tin. Nhn dn min Nam "thnh ng T quc" chin u vi sc mnh
ca chin tranh nhn dn, sc mnh ca c dn tc lm tht bi m mu nh nhanh
thng nhanh ca thc dn Php. Trong th Gi ng bo Nam B ngy 26-9-1945, Ch
tch H Ch Minh khng nh: "Chng ta nht nh thng li v chng ta c lc lng
on kt ca c quc dn. Chng ta nht nh thng li v cuc tranh u ca chng ta
l chnh ng"

. Sd, tr. 27.

.

Thc hin sch lc ho hon, tranh th thi gian chun b ton quc khng
chin

Cng vi vic tng cng khi i on kt ton dn, xy dng ch mi v t chc

khng chin min Nam, ng ta thc hin sch lc li dng mu thun trong ni
b k th phn ho chng, trnh tnh th ng u cng mt lc vi nhiu k th.

Trn c s phn tch m mu th on ca cc k th i vi cch mng Vit Nam,

ng ta xc nh: qun Tng tm mi cch tiu dit ng ta, ph tan Vit Minh, lt
chnh quyn cch mng, song k th chnh ca nhn dn ta lc ny l thc dn Php
xm lc, phi tp trung ngn la u tranh vo chng. V vy, ng v Chnh ph ta
thc hin sch lc ho hon, nhn nhng vi qun i Tng v tay sai ca chng
min Bc tp trung chng Php min Nam.

gt mi nhn tin cng ca k th vo ng, ngy 11-11-1945, ng ta tuyn b

t gii tn, nhng s tht l rt vo hot ng b mt, gi vng vai tr lnh o chnh
quyn v nhn dn. phi hp hot ng b mt vi cng khai, ng mt b phn
cng khai di danh hiu Hi Nghin cu ch ngha Mc ng Dng.

88/222
Chng ta ht sc kim ch trc nhng hnh ng khiu khch ca qun i Tng
v tay sai, trnh xy ra xung t v qun s, p cung cp lng thc, thc phm
cho 20 vn qun Tng trong khi nhn dn ta ang b i, m rng Quc hi thm 70
gh cho Vit quc, Vit cch khng qua bu c, a mt s i din ca cc ng i
lp ny lm thnh vin ca Chnh ph lin hip do Ch tch H Ch Minh ng u.

ng v Ch tch H Ch Minh mm do v thc hin sch lc nhn nhng trn

nguyn tc: nm chc vai tr lnh o ca ng, gi vng chnh quyn cch mng, gi
vng mc tiu c lp thng nht, da chc vo khi i on kt dn tc, vch trn
nhng hnh ng phn dn hi nc ca bn tay sai ca Tng v nghim tr theo php
lut nhng tn tay sai gy ti c khi c bng chng.

Nhng ch trng sch lc v bin php trn y v hiu ho cc hot ng ph

hoi, y li tng bc v lm tht bi m mu lt chnh quyn cch mng ca chng,
bo m cho nhn dn ta tp trung lc lng khng chin chng thc dn Php min
Nam. Chnh quyn nhn dn khng nhng c gi vng m cn c cng c v mi
mt.

u nm 1946, cc nc quc dn xp, mua bn quyn li vi nhau cho thc dn

Php a qun ra min Bc Vit Nam thay qun i ca Tng. Ngy 28-2-1946, Hip
c Hoa - Php c k kt Trng Khnh. Theo , Php nhn nhng mt s quyn
li kinh t cho chnh quyn Tng trn t Trung Hoa Php c a qun ra min
Bc Vit Nam. Tng nhn nhng vi Php rt qun v nc i ph vi Qun gii
phng nhn dn Trung Quc. Vic dn xp gia hai k th Php v Tng c ng
d on sm. Ch th "Khng chin kin quc" (ngy 25-11-1945) vch r: "trc sau,
Trng Khnh s bng lng cho ng Dng tr v tay Php, min l Php nhng cho
Tu nhiu quyn li quan trng"

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
2000, t.8, tr. 25.
.

Tnh hnh t ng ta trc mt s la chn gii php nh hay ho. Phn tch tnh
th, Ch tch H Ch Minh v Ban Thng v Trung ng ng quyt nh chn gii
php ho hon, dn xp vi Php, v "vn lc ny, khng phi l mun hay khng
mun nh. Vn l bit mnh bit ngi, nhn nh mt cch khch quan nhng iu
kin li li trong nc v ngoi nc m ch trng cho ng".

Chn gii php thng lng vi Php, ng ta nhm mc ch: buc qun Tng rt
ngay v nc, trnh tnh trng mt lc phi i u vi nhiu k th, bo ton thc lc,
tranh th thi gian ho hon chun b cho mt cuc chin u mi, tin ln ginh
thng li. Lp trng ca ta trong cuc m phn vi Php c Ban Thng v Trung
ng xc nh l: c lp nhng lin minh vi Php. Php phi tha nhn quyn dn tc

89/222
t quyt ca ta: chnh ph, qun i, ngh vin, ti chnh, ngoi giao v s thng nht
quc gia ca ta. ng ta nhn mnh, trong khi m cuc m phn ta phi "khng
nhng khng ngng mt pht cng vic sa son, sn sng khng chin bt c lc no
v u, m cn phi ht sc xc tin vic sa son y v nht nh khng cho vic
m phn vi Php lm nht tinh thn quyt chin ca dn tc ta".

Thc hin ch trng , Ch tch H Ch Minh thay mt Chnh ph ta k vi i din

Chnh ph Php bn Hip nh s b 6-3-1946. Hip nh quy nh: Chnh ph Php
cng nhn Vit Nam l mt quc gia t do c ngh vin, chnh ph, qun i v ti chnh
ring nm trong Lin bang ng Dng v trong Khi lin hip Php. Vic thng nht
ba k ca nc ta do nhn dn ta quyt nh.. Vit Nam ng cho 15.000 qun Php
vo min Bc thay th qun Tng, sau 5 nm phi rt ht v nc; hai bn nh ch
xung t min Nam v m cuc m phn i n k hip nh chnh thc.

Sau khi k Hip nh s b, Ban Thng v Trung ng ng ra Ch th Ho tin

(ngy 9-3-1946), nu r ngha quan trng ca vic k hip nh vi Php nhm thng
nht t tng trong ton ng, ngn nga cc khuynh hng sai lm "t" v hu c
th xy ra trong ng vin, cn b v nhn dn lm nh hng n vic chp hnh ch
trng ca ng, ng thi nhn mnh n vic phi cnh gic phng, tnh to chun
b sn sng chin u nu Php bi c.

S tht sau khi k Hip nh s b, thc dn Php c tm cch tr hon cuc m

phn gia Vit Nam v Php i n k Hip nh chnh thc v sm vi phm Hip
nh. ng lnh o Chnh ph u tranh buc Php phi m cuc m phn chnh
thc vi ta Php.

chun b cho cuc m phn , ngy 19-4-1946, mt cuc hi ngh tr b Lt,

song do Php thiu thin ch nn hi ngh khng t c s tho thun no.

Vi thin ch v s kin tr u tranh ca Chnh ph nc Vit Nam Dn ch Cng ho,

cuc hi ngh chnh thc gia ta v Php hp Phngtennbl t ngy 6-7-1946 n
ngy 10-9-1946. Ch tch H Ch Minh vi t cch l thng khch theo li mi ca
Chnh ph Php cng n Pari thm Php trong thi gian ny. Cuc m phn chnh
thc Phngtennbl cng khng thnh do pha Php c bm gi lp trng thc dn
v trong khi ang m phn ro rit thc hin m mu m rng ln chim trn t
nc ta.

Trong thi gian Php, Ch tch H Ch Minh tip xc vi cc ng phi chnh tr,
cc t chc qun chng Php v i din nhiu t chc quc t. Ngi ni r lp
trng ha bnh hu ngh v nguyn vng thit tha c lp t do ca nhn dn v Chnh
ph Vit Nam. t r thin ch v ginh thm thi gian ha bnh, trc khi ri nc
Php, Ch tch H Ch Minh k vi Chnh ph Php bn Tm c (ngy 14-9-1946),

90/222
tho thun mt s iu v quan h kinh t, vn ha gia hai nc, nh ch xung t
min Nam v s tip tc m phn vo thng 1-1947.

Thin ch v nhng hot ng ca Ch tch H Ch Minh v phi on m phn ca

Chnh ph ta tuy khng t mc ch k hip nh chnh thc, nhng lm cho nhn
dn Php hiu v ng h ta, lm cho d lun quc t ch n Vit Nam v hiu nguyn
vng tha thit ha bnh ca dn tc Vit Nam. Cng nh , chng ta duy tr mt
khong thi gian ha bnh him c tip tc xy dng v pht trin lc lng v mi
mt.

Theo quy nh ca Hip c Hoa - Php, qun i Tng Gii Thch phi rt khi min
Bc ng Dng ngy 31-3-1946. Trn thc t, ta phi u tranh kin quyt; n cui
thng 9-1946 chng mi rt ht. Bn Vit quc, Vit cch hoc tan r hoc b chy ra
nc ngoi. Vic a ra nh sng v n Nh Hu v lm tht bi m mu o chnh
ca bn phn cch mng tay sai ca Php thng 7-1946 nh du s ph sn ca chng.

Sau khi k Tm c 14-9, qun Php vn ro rit tin cng qun ta v khng b nhn
dn ta Nam B v Trung B, tng cng khiu khch v ln chim min Bc nc
ta. ng nhn nh: "Tm c 14-9 l nhn nhng cui cng ca ng v Chnh ph
ta, nhn nhng na l phm n ch quyn t nc, l hi n quyn li cao trng ca
dn tc". Mc d thc dn Php bi c, nhng thc t lch s chng minh tnh ng
n v cn thit ca cc hip nh ny. Chng ta ho tng bc cng c nn c lp
va mi ginh c.

Tranh th thi gian ho hon, ng lnh o nhn dn ta tch cc y mnh sn xut, n

nh i sng, tch tr lng thc, pht trin lc lng v trang, xy dng cc chin khu,
m rng khi i on kt ton dn, chnh quyn nhn dn c cng c vng chc hn,
Hin php ca nc Vit Nam Dn ch Cng ho c Quc hi thng qua; tch cc
tuyn truyn trong nc v quc t v cuc u tranh chnh ngha ca dn tc ta. Qua
lnh o u tranh v xy dng, ng ln mnh c v s lng v cht lng. T
5.000 ng vin khi ng lnh o Cch mng Thng Tm, n thng 12-1946, ng
ta c trn 20.000 ng vin. Ni b ca ng c cng c, thng nht, i ng cn b
ca ng c o to v pht trin. Cuc khng chin ca qun v dn ta min Nam
c iu kin pht trin thun li hn.

nh gi v ch trng m phn, nhn nhng ca ng v Nh nc ta lc by gi,

trong Bo co chnh tr ti i hi ln th hai ca ng thng 2-1951, H Ch Minh
vit: "Vic ny cng lm cho nhiu ngi thc mc v cho l chnh sch qu hu.
Nhng cc ng ch v ng bo Nam th li cho l ng. M ng tht. V ng bo v
ng ch Nam kho li dng dp xy dng v pht trin lc lng ca mnh...

91/222
Chng ta cn ha bnh xy dng nc nh, cho nn chng ta p lng m nhn
nhng gi ha bnh. D thc dn Php bi c, gy chin tranh, nhng gn
mt nm tm ha bnh cho chng ta thi gi xy dng lc lng cn bn.

Khi Php c gy chin tranh, chng ta khng th nhn na th cuc khng chin
ton quc bt u"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.6, tr. 162.
.

i vi vic cng c v pht trin lc lng, qun v dn ta tch cc sn sng v

qun s v chnh tr i ph vi nhng bt trc c th xy ra, v bn cht ca thc
dn Php khng th thay i. Phn tch m mu v hnh ng vi phm cc Hip nh
c k kt ca thc dn Php, ng thy r: "Nht nh khng sm th mun Php
s nh mnh v mnh cng nht nh phi nh Php". u thng 11-1946, Ch tch H
Ch Minh nu ra nhng cng vic khn cp by gi ch o ton ng, ton dn ta
gp rt thc hin, nhm i ph vi cuc chin tranh "chp nhong" ca thc dn Php.

Lnh o s nghip u tranh bo v chnh quyn nhn dn, va khng chin, va kin
quc (t thng 9-1945 n thng 12-1946), ng ta a t nc vt qua nhng th
thch him ngho, cng c v pht huy thnh qu Cch mng Thng Tm, chun b thc
lc cho cuc khng chin chng Php.

Thc tin lch s ca thi k ny em li cho ng ta nhiu kinh nghim qu bu:

Th nht, gi vng s lnh o ca ng. Mc d ng rt vo hot ng b mt, nhng
vn khng ngng cng c v pht trin. Trong iu kin c nhiu ng phi tham gia
chnh quyn, ng vn gi vai tr lnh o nh nc mt cch kho lo. Vai tr lnh o
ca ng l nhn t quyt nh bo m vic gi vng bn cht cch mng ca chnh
quyn nhn dn. Th hai, xy dng khi on kt ton dn, da vo dn. Pht huy cao
sc mnh ca nhn dn ta trong s nghip xy dng v bo v chnh quyn. Chnh
quyn c xy dng sau Cch mng Thng Tm thc s ca dn, do dn v v dn.
Chnh ph thc hin nhng chnh sch thit thc nh: bu c dn ch, chnh sch
rung t, xo nn m ch... nhn dn c th hng nhng quyn li do ch mi
em li, t ng h, tin tng tuyt i vo chnh quyn, vo ng. Th ba, li dng
trit mu thun trong hng ng k th, tp trung mi nhn vo k th chnh, nguy
him nht. Giai on ny, chng ta li dng mu thun (Anh - Php, M -Tng,
mu thun gia cc nhm trong chnh quyn v qun i Tng, mu thun trong ni
b thc dn Php) phn ho, lm suy yu cc k th, tranh th xy dng lc lng v
bo v c chnh quyn nhn dn.

92/222
II. Lnh o ton quc khng chin (1946-1950)
LNH O TON QUC KHNG CHIN (1946 - 1950)

Pht ng ton quc khng chin v ng li khng chin ca ng

ng v Chnh ph nc Vit Nam Dn ch Cng ho t r thin ch, c gng lm

nhng vic c th nhm y li chin tranh, nhng vi d tm cp nc ta mt ln na,
thc dn Php thi hnh chnh sch vic ri, tng cng khiu khch v ln chim.
Ngy 20-11-1946, qun Php m cuc tn cng chim ng thnh ph Hi Phng, th
x Lng Sn v b ln Nng. Ngy 16-12-1946, nhng tn trm thc dn Php
ng Dng hp ti Hi Phng bn trin khai k hoch nh chim H Ni v khu
vc Bc v tuyn 16. Ngy 17 v 18-12-1946 ti H Ni, qun Php tn st thm khc
ng bo ta cc ph Yn Ninh, Hng Bn. Chng ngang ngc i tc v kh ca t
v H Ni, i kim sot an ninh trt t Th . Hnh ng ca thc dn Php t
ng v Chnh ph ta trc mt tnh th khng th nhn nhng thm vi chng c
na, v tip tc nhn nhng s dn n ha mt nc, nhn dn s tr li cuc i n
l.

Lch s t dn tc ta trc mt s la chn mi. Thc t cho thy kh nng ho

hon khng cn. ch cng khai tuyn b chng s hnh ng sng ngy 20 - 12 nu
Chnh ph ta khc t nhng im nu trong ti hu th ca chng. Trong thi im
lch s , Trung ng ng kp thi h quyt tm pht ng ton dn khng chin
v ch ng m cuc tng giao chin lch s trc khi thc dn Php thc hin mn
kch o chnh qun s H Ni vo ngy 20-12-1946 nh chng nu ln trong ti
hu th gi cho Chnh ph ta trong nhng ngy 18, 19.Mnh lnh c pht i. Vo
lc 20 gi ngy 19-12-1946, tt c cc chin trng trong c nc ng lot n sng.

Cuc khng chin ton quc bng n.

Nhn dn c nc ng ln theo li ku gi ca H Ch tch:

"Hi ng bo ton quc!

Chng ta mun ha bnh, chng ta phi nhn nhng. Nhng chng ta cng nhn
nhng, thc dn Php cng ln ti, v chng quyt tm cp nc ta ln na!

Khng! Chng ta th hy sinh tt c, ch nht nh khng chu mt nc, nht nh khng

chu lm n l. ...

Chng ta phi ng ln!

93/222
Bt k n ng, n b, bt k ngi gi, ngi tr, khng chia tn gio, ng phi, dn
tc. H l ngi Vit Nam th phi ng ln nh thc dn Php cu T quc. Ai c
sng dng sng. Ai c gm dng gm, khng c gm th dng cuc, thung, gy
gc. Ai cng phi ra sc chng thc dn Php cu nc. ...

Gi cu nc n. Ta phi hy sinh n git mu cui cng, gi gn t nc.

D phi gian lao khng chin, nhng vi mt lng kin quyt hy sinh, thng li nht
nh v dn tc ta"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002,t.4, tr. 480.
.

Li ku gi ca Ch tch H Ch Minh l ting gi ca non sng t nc, l li hch

cu quc, khi dy mnh m lng t ho dn tc, truyn thng anh hng bt khut, kin
cng ca nhn dn ta; lm cho c nc sc si ng ln chin u vi ch "quyt t
cho T quc quyt sinh", v c lp t do thing ling ca T quc.

Ngay trong nhng ngy u ca cuc khng chin, Ban Thng v Trung ng ng
ra bn Ch th Ton dn khng chin. Bn Ch th nu r: Mc ch ca khng chin
l "nh phn ng thc dn Php xm lc; ginh thng nht v c lp"; "tnh cht:
Trng k khng chin, ton din khng chin"; cc chnh sch ca cuc khng chin
l on kt ton dn, xy dng thc lc v mi mt, on kt quc t (c vi nhn dn
Php) chng bn thc dn Php phn ng. Bn Ch th cn d on v cc giai
on pht trin ca cuc khng chin, v chng trnh khng chin, v c quan lnh o
khng chin, v tuyn truyn trong khng chin ...

T thng 3 - 1947, qua thc tin nhng ngy u ca cuc chin u, Trng Chinh,
Tng B th ca ng vit mt lot bi ng trn bo S tht lm sng t thm
ng li khng chin ca ng. Nhng bi vit ny c xut bn thnh tc phm
Khng chin nht nh thng li.

Tc phm ca Trng Chinh xc nh r:

Mc tiu ca cuc khng chin: Dn tc ta khng chin nh bn thc dn phn ng

Php xm lc nhm ginh c lp v thng nht.

Tnh cht ca cuc khng chin: K tc s nghip Cch mng Thng Tm, cuc khng
chin ny hon thnh nhim v gii phng dn tc, m rng v cng c ch cng ho
dn ch Vit Nam pht trin trn nn tng dn ch mi. Cho nn cuc khng chin ca
ta c tnh cht dn tc gii phng v dn ch mi.

V mi quan h gia nhim v dn tc v dn ch, Trng Chinh khng nh "... Cuc

khng chin ny ch hon thnh nhim v gii phng t nc, cng c v m rng ch

94/222
 cng ho dn ch. N khng tch thu rung t ca a ch phong kin chia cho dn
cy, ch tch thu rung t v cc hng ti sn khc ca Vit gian phn quc b sung
ngn qu khng chin hay ng h gia nh cc chin s hy sinh"

. Trng Chinh: Khng chin nht nh thng li, Nxb. S tht, H Ni, 1947, tr.
30 - 31.
.

Cuc khng chin ca chng ta l mt cuc chin tranh nhn dn, ton dn, ton din,
lu di, da vo sc mnh l chnh.

Chin tranh nhn dn,ton dn nh gic l ni dung c bn ca ng li qun s ca

ng. on kt ton dn, thc hin qun, chnh, dn nht tr, ng vin nhn lc, vt
lc, ti lc ca c nc cho chin u v chin thng.

Chin tranh l mt cuc sc ton din gia hai bn tham chin, ng thi pht
huy mt mnh ca cuc chin u chnh ngha ca dn tc ta, nn chng ta phi nh
ch trn tt c cc mt: qun s, chnh tr, kinh t, vn ha, trong qun s l mt trn
hng u, nhm tiu dit lc lng ca ch trn t nc ta, bp ch xm lc ca
chng, ly li ton b t nc.

Do tng quan lc lng gia ta v ch chi phi, phng chm chin lc ca ta l

nh lu di. l mt qu trnh va nh va xy dng v pht trin lc lng ca
ta, tng bc lm thay i so snh lc lng c li cho ta, nh bi tng m mu v k
hoch qun s ca ch, tin ln ginh thng li hon ton. ng ch Trng Chinh d
on v i th cuc khng chin s pht trin qua ba giai on: phng ng, cm c v
tng phn cng; ba giai on c quan h cht ch, k tip v an xen vi nhau trong
khng chin.

nh lu di, ta phi t lc cnh sinh, khng ngng pht huy sc mnh ca c dn

tc u tranh v c lp t do, ng thi ht sc tranh th s ng h, gip quc t
chin u v chin thng k th. nh lu di, da vo sc mnh l chnh l "thy chin
lc", l "b quyt ca s thng li" ca ta.

Tc phm Khng chin nht nh thng li vch ra mt phng chm "t chin"
(quyt chin) vi thc dn phn ng Php ginh c lp, thng nht thc s cho t
nc.

Khng chin nht nh thng li l nim tin, l ng lc v sc mnh khng chin ca

ton ng, ton qun, ton dn ta.

Li ku gi ca Ch tch H Ch Minh, Ch th ca Ban Thng v Trung ng ng v

tc phm ca Trng Chinh l ng li khng chin ca ng ta, dn dt v t chc

95/222
nhn dn ta u tranh ginh thng li trong cuc khng chin lu di, gian kh anh dng
v nht nh thng li.

Tin hnh khng chin ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l chnh

T nhng ngy u ca cuc khng chin, vi tinh thn chin u dng cm, mu tr,
qun v dn ta Nam B v Nam Trung B vi s chi vin ca c nc chin u
ngoan cng chng li m mu nh nhanh thng nhanh ca thc dn Php.

M u cuc tng giao chin lch s m 19-12-1946 l cuc chin u ca qun v dn

Th H Ni. Vi 60 ngy m chin u dng cm, qun v dn ta tiu dit 2.000
tn ch; giam chn ch trong thnh ph vt xa d kin ca lnh o; t chc cho
hng vn ng bo tn c; di chuyn nhiu my mc, nguyn liu ra vng t do. Trong
khi la chin u, Trung on Th c thnh lp (ngy 7-1-1947). Cng vi qun
dn Th , qun dn cc thnh ph, th x khc trong c nc chin u ngoan cng,
giam chn ch t 1 - 3 thng. Khi ch tin cng m rng vng chim ng, qun v
dn ta chn nh ch khp ni tiu hao binh lc ch, ngn chn bc tin ca chng,
gn gi v pht trin lc lng ca ta.

t nc kp thi chuyn sang thi chin v bc u trin khai th trn chin tranh
nhn dn. Cc c quan ng, Chnh ph, Mt trn... chuyn ln cn c a Vit Bc.
Cc c quan dn, chnh, ng a phng cng v ng ni tm thi an ton. Hng vn
ng bo tn c, vt qua mi kh khn, ho nhp vi nhn dn cc a phng.

Lc lng v trang c chm lo xy dng. B i ch lc pht trin nhanh, a qun

s ln ti 120.000 chin s (vo ma h nm 1947). Cng tc o to cn b qun s
c y mnh, bc u p ng vi yu cu thc t ca chin trng. Lc lng dn
qun t v ln ti 1 triu ngi. Cng tc ng trong qun i c tng cng mt
bc.

tng cng lc lng lnh o ca ng, Ban Chp hnh Trung ng ch trng
m t pht trin ng vin "Lp Thng Tm". Hng nghn cng nhn, nng dn, tr
thc cch mng v chin s lc lng v trang u t gia nhp ng. Cui nm 1947,
tng s ng vin c trn 70.000 ngi.

ng quan tm lnh o cng tc i ngoi, tranh th s ng tnh ca nhn dn th gii

i vi cuc khng chin; t c quan i din Thi Lan, Min in v c on i
biu i d cc hi ngh quc t.

Sau khi m rng chim ng mt s thnh ph, th x v mt s vng nng thn, thc
dn Php thc hin k hoch cng c chim ng, lp chnh ph b nhn v chun b k
hoch m rng tin cng i quy m vo vng hu phng, cn c a chnh ca chng
ta, hng nhanh chng kt thc chin tranh.

96/222
Ngy 10-9-1947, Blac (Bollaert), Cao u Php tuyn b khng cng nhn Chnh ph
nc Vit Nam Dn ch Cng ho do H Ch Minh ng u.

Ngy 15-9-1947, Trung ng ng ra ch th nu r nhim v ca nhn dn ta phi

chng m mu dng ngi Vit tr ngi Vit ca thc dn Php v chun b chng li
cuc tn cng ln ca ch.

Ngy 7-10-1947, thc dn Php huy ng 12.000 qun tinh nhu chia lm nhiu mi
tin cng ln Vit Bc hng tiu dit c quan u no ca cuc khng chin, tiu dit
qun ch lc, ph hoi kho tng, xng my, bao vy, kho cht bin gii, c ginh mt
thng li qun s tp hp lc lng phn ng thnh lp chnh ph b nhn tay sai,
hy vng kt thc chin tranh.

Ngy 15-10-1947, Ban Thng v Trung ng ng ra Ch th phi "Ph tan cuc tn

cng ma ng ca gic Php", trong nu r nhim v trc mt ca qun v dn ta
phi lm cho ch thit hi nng n, gi vng chnh quyn dn ch, ph v bt c chnh
quyn b nhn no do ch lp nn, v qun s phi nh mnh trn khp cc chin
trng... Trong ti chin phi bit gi gn ch lc ca ta v phi nhm vo ch yu ca
ch m nh

Thc hin ch th ca ng v cn c vo thc t chin trng, vi li nh mu tr linh

hot, chng ta cng ch ra trn mt khng gian rng, chia ct cc mi tin cng ca
chng, li dng a hnh him tr phc kch, nh chn tiu hao, tiu dit qun ch.
Phi hp vi cuc chin u ca qun v dn Vit Bc, chin tranh du kch, ph t, tr
gian c y mnh vng sau lng ch trn phm vi c nc.

Tri qua 75 ngy m chin u (ngy 7-10 n ngy 21-12-1947), qun v dn ta

Vit Bc loi khi vng chin u 7.000 tn ch, ph hu hng trm xe t thit
gip, nh chm 16 ca n, tu chin v thu c nhiu v kh v phng tin chin tranh
ca chng. C quan lnh o khng chin c bo v an ton. Cn c a Vit Bc
tri qua th thch ng vng. B i ch lc, dn qun, du kch c ti luyn v
trng thnh. ng ta c thm kinh nghim ch o chin tranh. Nhn dn ta cng thm
tin tng thng li ca cuc khng chin.

Thng li ca cuc phn cng ln Vit Bc l thng li c ngha chin lc quan

trng trong nhng nm u ton quc khng chin, lm ph sn chin lc "nh nhanh,
thng nhanh" ca thc dn Php, m ra giai on mi ca cuc khng chin chng Php.

Sau chin thng Vit Bc Thu - ng 1947, tnh hnh quc t c nhng chuyn bin ln
nh hng n cuc khng chin ca nhn dn ta. Lin X v cc nc dn ch nhn
dn - u ginh nhiu thng li trong vic xy dng t nc. Phong tro gii phng
dn tc pht trin mnh chu , chu Phi v Trung Cn ng. quc M thc hin
k hoch Mcsan vi m mu va vc dy, va khng ch cc nc Ty u. Ti Php,

97/222
cuc khng hong chnh tr ko di; tht bi bc u trong chin tranh ng Dng
lm cho Php thm kh khn. Phong tro phn chin ca nhn dn Php pht trin.

B tht bi trong chin lc "nh nhanh, thng nhanh" thc dn Php buc phi chuyn
hng sang "nh lu di" vi m mu "ly chin tranh nui chin tranh, dngngi
Vit tr ngi Vit". Chng ro rit bnh nh vng tm chim, y mnh xy dng chnh
ph b nhn, m rng ngy qun (nm 1948 c 8 vn ngy binh, chim gn 50% tng
s qun ch).

Nhn nh ng n tnh hnh sau chin thng Vit Bc, Hi ngh Ban Chp hnh Trung
ng m rng (thng 1-1948) ra nhim v v cc bin php v qun s, chnh tr,
kinh t, vn ha nhm thc y khng chin tin ln giai on mi. ng ch trng y
mnh chin tranh du kch, coi "Du kch chin l chnh, vn ng chin l ph tr"; cng
c khi on kt ton dn, chng m mu "dng ngi Vit tr ngi Vit"; pht trin
sn xut, ci thin i sng nhn dn, tch thu rung t ca bn phn quc cp cho dn
ngho, thc hin gim t, chia li cng in; pht trin vn ha, gio dc; tng cng
cng tc xy dng ng. Thng 1-1949, Hi ngh cn b Trung ng ch trng tch
cc cm c, chun b chuyn sang tng phn cng.

thc y vic hon thnh thng li nhng nhim v trn, theo sng kin ca Ch tch
H Ch Minh, ngy 27-3-1948, Ban Thng v Trung ng ng ra ch th pht ng
phong tro thi ua i quc. Hng thi ua ch yu l tng gia sn xut v luyn qun
lp cng.

Thc hin ch trng ca ng, hng nghn cn b, hng trm i i c lp v i

xung phong cng tc, i v trang tuyn truyn c tng cng vo vng tm b
chim. Phong tro chng thu, chng bt phu, bt lnh, tr gian... ni dy ng lot
nhiu ni vng sau lng ch pht trin thnh phong tro tng ph t rm r. Chnh
quyn b nhn b tan v tng mng. Chnh quyn cch mng c lp li nhiu ni
vi nhng hnh thc thch hp.

Phong tro ni dy ca qun chng kt hp cht ch vi cc cuc tin cng qun s ca

dn qun, du kch v b i ch lc. Nhiu lng chin u c thnh lp v ng u
c hiu qu vi cc cuc cn ph c lit ca ch (C Nm, Cnh Dng, Xun B, Vt
Li, Chi Lng, in Tin...). Cc tiu on tp trung tp dt nh chnh quy, ginh
chin thng mt s ni (nh Bc Cn, Lng Sn, Tr Vinh, sng L...).

tng cng xy dng b i ch lc, thng 11-1949, Ch tch H Ch Minh ra sc

lnh v ngha v qun s. Hng vn thanh nin no nc tng qun, a qun s ln 23
vn. u nm 1950, hai i on ch lc v nhiu trung on ch lc ca B Tng T
lnh v ca cc qun khu ra i. Dn qun t v pht trin ln ti ba triu ngi.

98/222
ng v Chnh ph quan tm chm lo bi dng sc dn. Mt nhim v quan trng l
thc hin mt bc chnh sch rung t, tng bc em li quyn li rung t cho
nng dn. T tng ch o ca ng ta l "dng phng php ci cch m dn dn thu
hp phm vi bc lt ca a ch phong kin bn x li (v d gim t) ng thi sa i
ch rung t (trong phm vi khng c hi cho Mt trn thng nht chng thc dn
Php xm lc)... cng l mt cch ta thc hin cch mng th a bngmt ng
li ring bit. C ci cch rung t, ln ln th tiu nhng tn tch bc lt phong kin
mi mong ci thin i sng cho qun chng nhn dn ng o, lm cho s rt ng
nhn dn cng ngy cng thit tha ng h ch cng ho dn ch v tch cc tham gia
khng chin, chng thc dn Php v bn Vit gian"

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
2001, t.9, tr. 199.
. Trn c s , ng ch o cc a phng t chc thc hin cc sc lnh, thng t
v tm cp rung t.Tnh n cui nm 1949, ch tnh t Lin khu IV tr ra, hn
113.000 ha rung t ca quc, Vit gian, rung t vng ch c tm cp cho
nng dn. Cc a phng thc hin gim t vi mc t nht l 25%. Nhiu mt hng
thit yu c t sn, t tiu v trao i vi nhau gia cc vng dn c.

T nm 1949, nhiu a phng xc tin vic thng nht Vit Minh v Lin Vit,
chun b iu kin thng nht Vit Minh Lin Vit trn phm vi ton quc. Cc
on th qun chng pht trin mnh. ng ch trng nu cao tinh thn lng gio on
kt, gic ng gio dn; vn ng ng bo min ni, b con ngi Hoa; vn ng binh
s ngy; tranh th tng lp trn v kin quyt trng tr bn phn ng i lt tn gio.
Hng v T quc, hng v cuc khng chin, cc t chc kiu bo nc ngoi cng
hot ng rt si ni nhm tuyn truyn vn ng ng h khng chin.

Trn mt trn vn ha: Hi ngh Vn ha ton quc thng 7-1948 xc nh ng

li, nhim v cng tc vn ha trong khng chin. Trng Chinh, Tng B th ca ng
trnh by bn bo co "Ch ngha Mc v vn ha Vit Nam", vch r ng li,
phng chm xy dng nn vn ha dn ch mi Vit Nam c tnh cht dn tc, khoa
hc v i chng. Nn vn ha thc dn, n dch tng bc c xa b; cc t nn x
hi gim i nhiu. Phong tro xo nn m ch pht trin mnh. Chng trnh gio dc
ph thng c ci tin mt bc.

Cng tcxy dng ng c ch trng. Hng chc vn cn b, chin s lc lng v

trang, cng nhn, nng dn, tr thc u t qua th thch c kt np vo ng. Qua
cuc vn ng xy dng "chi b t ng cng tc", t chc c s ng c ti luyn,
trng thnh v thc s l ht nhn lnh o khng chin cc a phng.

V i ngoi, u nm 1950 Ch tch H Ch Minh i thm Trung Quc, Lin X. Ngy

18-1-1950, Chnh ph Cng ho nhn dn Trung Hoa, sau Chnh ph Lin X v cc
nc dn ch nhn dn ng u, Triu Tin cng nhn v t quan h ngoi giao vi

99/222
Chnh ph ta. Cuc khng chin ca nhn dn ta bt u nhn c vin tr v vt cht
ca Trung Quc v Lin X. Mt s c vn ca Trung Quc n gip Vit Nam.
Nhn dn nhiu nc chu , chu Phi dnh cho nhn dn ta cm tnh c bit v s
ng h tch cc. Phong tro phn chin ca nhn dn Php pht trin rm r. Mi quan
h truyn thng, lin minh chin u ca ba nc ng Dng c tng cng. Vi
s gip , phi hp ca qun v dn ta, cc khu cn c khng chin Trung Lo, H
Lo c thnh lp; U ban Dn tc gii phng Khme ra i. Th lin minh chin u
ba nc ng Dng cng thm vng chc.

Nhng thng li v mi mt ca qun v dn ta a cuc khng chin pht trin vi

th v lc mi. Thng 1-1950, Hi ngh ton quc ln th ba ca ng hp, ra ch
trng "gp rt hon thnh nhim v chuyn mnh sang tng phn cng trong nm
1950" v quyt nh tng ng vin theo khu hiu "Tt c cho tin tuyn, tt c
chin thng". Trong qu trnh thc hin nhim v , chng ta phm phi nhng
khuyt im lch lc trong cng tc xy dng lc lng qun s, trong tc chin, trong
cng tc tng ng vin. Sai lm l do s chi phi ca khuynh hng ch quan duy
ch, "t" khuynh nng vi ca Hi ngh ton quc ca ng v ch trng h quyt
tm chin lc chuyn mnh sang tng phn cng trong iu kin cha cho php. Trung
ng ng sm pht hin sai lm v kp thi un nn, sa cha.

Thng 6-1950, Ban Thng v Trung ng ng ch trng m Chin dch Bin gii.
Ln u tin, ta ch ng m mt chin dch tin cng quy m ln. Mt lc lng
ln b i ch lc c huy ng. Ch tch H Ch Minh ra mt trn cng B
Ch huy trc tip ch o chin dch. Ngy 16-9-1950, chin dch bt u m mn
bng trn ng Kh. Qua 29 ngy m chin u c lit (t ngy 16-9-1950 n ngy
15-10-1950), ta dit v bt hn 8.000 tn ch, a s l lnh u Phi, thu trn 3.000
tn v kh v phng tin chin tranh, gii phng hon ton bin gii t Cao Bng n
nh Lp. Phi hp vi Chin dch Bin gii, qun dn c nc tng cng chin u
trn khp cc mt trn. Tnh chung trong c nc, ta tiu dit khong 12.000 tn ch,
gii phng mt s th x, th trn v nhiu vng t ai rng ln.

Thng li ca Chin dch Bin gii ging mt n nng n vo ch xm lc ca

ch. Ta p tan tuyn phng th mnh ca ch, gii phng hon ton khu vc bin
gii t Cao Bng n nh Lp, ni lin Vit Nam vi cc nc x hi ch ngha. Thng
li ca Chin dch Bin gii nh du s trng thnh vt bc v trnh tc chin v
ngh thut ch o chin dch ca qun i ta. Qun ta ginh c quyn ch ng
chin lc trn chin trng chnh. Thng li to ra mt bc chuyn bin ln a
cuc khng chin bc vo giai on mi. Qun i ta nm quyn ch ng chin
lc trn chin trng Bc B, ch ng tin cng v phn cng ngy cng ln.

100/222
III. i hi i biu ton quc ln th II ca ng, ng
lnh o y mnh cuc khng chin n thng li
(1951-1954)
I HI I BIU TON QUC LN TH II CA NG, NG
LNH O Y MNH CUC KHNG CHIN N THNG LI
(1951-1954)

i hi i biu ton quc ln th II ca ng (thng 2 - 1951)

i hi i biu ton quc ln th II ca ng c tin hnh trong iu kin Lin X

ln mnh vt bc v mi mt, cc nc x hi ch ngha chu u bc vo cng
cuc xy dng c s vt cht cho ch ngha x hi. Nc Cng ho Nhn dn Trung
Hoa ra i lm thay i so snh lc lng c li cho ho bnh v phong tro cch mng.
M tr thnh tn sen m quc t, tng cng gip Php v can thip trc tip vo
cuc chin tranh ng Dng. trong nc, nhn dn ta ginh c nhiu thng li
trong cuc khng chin. iu kin lch s t ra cho ng ta cc yu cu b sung
v hon chnh ng li cch mng Vit Nam, a cuc khng chin n thng li; c
bit l yu cu ng phi ra cng khai lnh o cch mng.

i hi hp t ngy 11 n ngy 19-2-1951 ti x Vinh Quang, huyn Chim Ho, tnh

Tuyn Quang. V d i hi c 158 i biu chnh thc, thay mt cho hn 73 vn ng
vin

. Xem ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H
Ni, 2001, t.12, tr. 481.
. y l i hi ng c t chc ln u tin trong nc trong iu kin mi: S
hnh thnh v ln mnh ca cc nc x hi ch ngha, nht l s ra i ca nc
Cng ho Nhn dn Trung Hoa, lm thay i cn bn tng quan lc lng trn
trng quc t c li cho ha bnh v cch mng. Cuc khng chin ca nhn dn ba
nc ng Dng ginh c nhng thng li quan trng. Li dng tnh th kh
khn ca thc dn Php, quc M can thip trc tip vo ng Dng, va gip
Php, va tm c hi ht cng Php. Thc tin ca cuc khng chin ang i hi
ng phi ra cng khai lnh o khng chin.

Theo sng kin ca nhng ngi cng sn Vit Nam c nhng ngi cng sn Lo
v Campuchia nht tr tn thnh, i hi quyt nh: do nhu cu khng chin, giai cp
cng nhn v nhn dn mi nc Vit Nam, Lo, Campuchia cn c mt ng ring.
Vit Nam, ng ra hot ng cng khai, ly tn l ng Lao ng Vit Nam.

101/222
Sau din vn khai mc ca Tn c Thng, i hi nghin cu v tho lun Bo co
chnh tr ca Ch tch H Ch Minh, Bo co Hon thnh gii phng dn tc, pht trin
dn ch nhn dn, tin ti ch ngha x hi

. y l bn Lun cng v Cch mng Vit Nam, xut bn thnh sch ly tn l

Bn v Cch mng Vit Nam.
ca Trng Chinh; Bo co v t chc v iu l ng ca L Vn Lng...

Bo co chnh tr tng kt phong tro cch mng th gii v cch mng Vit Nam trong
na u th k XX, d bo nhng trin vng tt p ca na th k sau; rt ra bi hc
trong 21 nm hot ng ca ng. Bo co vch r nhim v ch yu trc mt l tiu
dit thc dn Php v nh bi bn can thip M, ginh thng nht c lp hon ton,
bo v ha bnh th gii. hon thnh nhim v , ng phi ra nhng chnh
sch v bin php tch cc: tng cng lc lng v trang, cng c cc on th qun
chng, y mnh thi ua i quc, m rng khi i on kt dn tc, tng cng on
kt quc t; y mnh cng tc xy dng ng Lao ng Vit Nam thnh "mt ng to
ln, mnh m, chc chn, trong sch, cch mngtrit " lnh o a khng chin
n thng li hon ton.

Bo co ca ng ch Trng Chinh trnh by ton b ng li cch mng Vit Nam.

l ng li cch mng dn tc - dn ch nhn dn tin ln ch ngha x hi. Ni
dung c bn ca bn bo co c phn nh trong Chnh cng ca ng Lao ng
Vit Nam c i hi thng qua.

Ni dung c bn ca Chnh cng ng Lao ng Vit Nam:

"X hi Vit Nam hin nay gm c ba tnh cht: dn ch nhn dn, mt phn thuc a
v na phong kin"

, 2, 3, 4. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia,
H Ni, 2001, t.12, tr. 433 - 434.
. Cc tnh cht ang u tranh ln nhau. "Nhng mu thun ch yu lc ny l mu
thun gia tnh cht dn ch nhn dn v tnh cht thuc a"2.

Cuc khng chin ca nhn dn ta nhm gii quyt mu thun gia ch dn ch nhn
dn vi cc th lc phn ng. Th lc phn ng chnh l ch ngha quc xm lc.
Nhng di tch phong kin cng lm cho x hi Vit Nam nh tr. "Do cch mng
Vit Nam c hai i tng. i tng chnh hin nay l ch ngha quc xm lc,
c th lc ny l quc Php v bn can thip M. i tng ph hin nay l phong
kin, c th lc ny l phong kin phn ng"3.

"Nhim v c bn hin nay ca cch mng Vit Nam l nh ui bn quc xm

lc, ginh c lp v thng nht tht s cho dn tc, xa b nhng di tch phong kin

102/222
v na phong kin, lm cho ngi cy c rung, pht trin ch dn ch nhn dn, gy
c s cho ch ngha x hi"4... Banhim v khng kht vi nhau. Nhim v chnh lc
ny l hon thnh gii phng dn tc. Lc ny phi tp trung lc lng vo cuc khng
chin quyt thng qun xm lc...

Lc lng ca cch mng Vit Nam gm c giai cp cng nhn, giai cp nng dn, giai
cp tiu t sn v t sn dn tc. Ngoi ra, cn c nhng thn s (a ch) yu nc v
tin b. Nhng giai cp, tng lp v phn t hp li thnh nhn dn m nn tng l
cng, nng v lao ng tr thc. Giai cp cng nhn l giai cp lnh o cch mng.

Cch mng Vit Nam l cch mng dn tc dn ch nhn dn. Cch mng Vit Nam
do ng ca giai cp cng nhn lnh o, nht nh s tin ln ch ngha x hi. y l
mt qu trnh lu di, v i th tri qua ba giai on:

- Giai on th nht, nhim v ch yu l hon thnh gii phng dn tc.

- Giai on th hai, nhim v ch yu l xa b nhng di tch phong kin v na phong

kin, thc hin trit ngi cy c rung, pht trin k ngh, hon chnh ch dn
ch nhn dn.

- Giai on th ba, nhim v ch yu l xy dng c s cho ch ngha x hi, tin ln

thc hin ch ngha x hi.

Ba giai on y khng tch ri nhau m mt thit lin h xen ln vi nhau. Nhng mi

giai on c nhim v trung tm.

Chnh cng cng nu r 15 chnh sch ln ca ng y mnh khng chin n

thng li v t c s kin thit quc gia.

i hi thng qua iu l mi ca ng. iu l xc nh r mc ch, tn ch ca

ng v nhn mnh ng Lao ng Vit Nam l ng ca giai cp cng nhn v ca
nhn dn lao ng Vit Nam. ng ly ch ngha Mc - Lnin lm nn tng t tng v
kim ch nam v xy dng ng theo nguyn tc mt ng v sn kiu mi... y l mt
bc tin mi trong cng tc xy dng ng.

i hi bu Ban Chp hnh Trung ng gm 19 u vin chnh thc v 10 u vin

d khuyt, Ban Chp hnh Trung ng bu B Chnh tr gm 7 u vin chnh thc,
1 u vin d khuyt v Ban B th. H Ch Minh c bu lm Ch tch ng, Trng
Chinh c bu li lm Tng B th.

i hi i biu ton quc ln th hai nh du s trng thnh ca ng ta v mi mt,

p ng yu cu cp bch ca thc tin a cuc khng chin n thng li hon ton

103/222
. Sau i hi i biu ton quc ln th II ca ng, ngy 28-6-1951, ng b
Campuchia hp i hi, quyt nh thnh lp ng Nhn dn Cch mng Campuchia
v bu ra Ban Lnh o ca ng do Sn Ngc Minh ng u. ng b Lo tch
cc chun b v n ngy 22-3-1953 mi hp i hi v quyt nh lp ng Nhn
dn Lo (sau i l ng Nhn dn Cch mng Lo) do Cayxn Phmvihn lm Tng
B th.
.

y mnh khng chin n thng li

Sau i hi, ng ta tp trung lnh o y mnh cuc khng chin n thng li.
Ban Chp hnh Trung ng (kho II) tip tc gii quyt nhiu vn do yu cu thc
tin t ra trn tt c cc mt.

Hi ngh Trung ng ln th nht (thng 3-1951) tp trung gii quyt cc nhim v kinh
t, ti chnh bi dng sc dn v bo m cung cp cho qun i; thc hin phng
chm tc chin l tiu dit ch, pht trin lc lng ba th qun; tng cng cng tc
ch vn.

Hi ngh Trung ng ln th hai (thng 9-1951) ra Ngh quyt v Tnh hnh v nhim
v chung, v cng tc cng c ni b, v nhim v kinh t ti chnh trc mt. Hi ngh
cn bn v cng tc vng ch chim ng.

Hi ngh Trung ng ln th ba (thng 4-1952) quyt nh chnh ng, chnh qun

coi l nhim v trung tm ca cng tc xy dng ng, xy dng qun i.

Hi ngh Trung ng ln th t (thng 1-1953) kim im tnh hnh thc hin chnh
sch rung t, ch trng thc hin trit gim t, chun b tin ti ci cch rung
t.

Hi ngh Trung ng ln th nm (thng 11-1953) quyt nh pht ng qun chng

trit gim t v tin hnh ci cch rung t trong khng chin.

Thc hin Ngh quyt i hi i biu ton quc ln th hai v cc ngh quyt ca Ban
Chp hnh Trung ng, ng lnh o ton qun, ton n tng cng on kt,
ra sc pht trin lc lng v mi mt, cng c hu phng, pht trin cuc u tranh
trong vng ch chim ng v m nhiu cuc tin cng qun s trn khp cc chin
trng.

u thng 3-1951, i hi ton quc thng nht Vit Minh v Lin Vit hp quyt
nh thng nht hai t chc thnh Mt trn Lin hip quc dn Vit Nam (Lin Vit).
Khi i on kt ton dn pht trin ln mt bc mi.

104/222
Lc lng v trang trng thnh v c chnh tr v t chc, c bit l b i ch
lc. ng ch trng v trang ton b v xy dng lc lng v trang ba th qun lm
nng ct (qun dn du kch, b i a phng, b i ch lc), ch trng cht lng,
ng thi ch nng cao gic ng giai cp trong lc lng; nng cao s hiu bit v
ng li khng chin, trnh k thut, chin thut. Qun i c tng cng v kh,
n dc, thuc men. Nm 1949, thnh lp i on 308, n cui nm 1952 xy
dng c 6 i on b binh, 1 i on cng pho, nhiu trung on b binh c lp
v cc Lin khu v trang tp trung c khong 33 vn ngi. Cuc vn ng chnh qun
v chnh tr v qun s vo ma h nm 1953 nng cao nhn thc chnh tr v trnh
k thut, chin thut ca cn b, chin s. Cng tc hu cn c tng cng, lng
thc, v kh, thuc men c b sung, ng s c xy dng thm...

Phong tro u tranh vng sau lng ch tip tc pht trin vi nhiu hnh thc phong
ph; u tranh kinh t v u tranh chnh tr c kt hp cht ch vi u tranh v
trang, va tin cng ch va chng ch cn qut. Cc chin dch ln ca cc n v
ch lc ng vin, c v mnh m tinh thn u tranh ca nhn dn ta vng sau lng
ch.

bi dng sc dn, cng c hu phng khng chin, nm 1952, ng pht ng

cuc vn ng tng gia sn xut, thc hnh tit kim t kt qu tt. Ch tnh ring t
Lin khu V tr ra, sn lng lng thc nm 1953 t 2,7 triu tn. Nh nc ban
hnh mt s sc lnh v thu nng nghip, thu cng thng, xut khu, nhp khu...
Thng 6-1951, Ngn hng quc gia c thnh lp v sau mu dch quc doanh ra
i. Thc hin chnh sch rung t, t nm 1949 n nm 1953, nng dn c
tm cp gn 180.000 ha rung t ca thc dn, a ch Vit gian, rung cng, rung
b hoang, rung vng ch... Ngay t giai on u ca cuc khng chin, ng ch
trng khng tch thu rung t ca a ch, m ch tch thu rung t v ti sn ca
quc, Vit gian phn quc chia cho dn cy. T nm 1947 n nm 1953, thc
hin gim t 25%, chia rung t cho nng dn; ban hnh chnh sch thu nng nghip,
hon n, xo n, nhm hn ch s bc lt ca bn a ch. Thng 1-1953, Hi ngh
Trung ng ln th t ca ng kim im tnh hnh thc hin chnh sch rung t,
ra ch trng thc hin trit gim t, chun b tin ti ci cch rung t. Thng
11-1953, Hi ngh Trung ng ln th 5 ca ng quyt nh pht ng qun chng
trit gim t v phi thc hin ci cch rung t ngay trong khng chin. Sau ,
thng 12-1953, Quc hi thng qua Lut ci cch rung t, tin hnh ci cch rung
t vng t do, nhm y mnh khng chin, a khng chin n thng li hon ton.

Trong gn mt nm (1953-1954), chng ta thc hin 5 t gim t v t 1 ci cch

rung t mt s x vng t do. Ci cch rung t mi ch c lm th im,
nhng bc l nhng khuyt im mang tnh gio iu, do ch o x l khng ng
mt s trng hp c th trong thc hin chnh sch rung t. Tuy vy, chnh sch
trit gim t v chia rung t cho dn cy ng vin tinh thn ca nhn dn hu
phng, khi dy mt lung sinh kh mi trong nhn dn lao ng, ng o nhn dn

105/222
hng hi sn xut, ng gp vt mc sc ngi, sc ca cho khng chin, gp phn
quan trng vo thng li ca chin cuc ng-Xun 1953-1954 vi nh cao l chin
thng in Bin Ph.

V xy dng ng, cuc vn ng chnh ng trong hai nm 1952, 1953 gip cho
cn b, ng vin qun trit thm ng li cch mng v quan im khng chin lu
di, da vo sc mnh l chnh; khc phc mt bc nhng lch lc "t" khuynh, hu
khuynh. Ngoi ra, ng tin hnh pht trin c s ng trong lc lng v trang, trong
cc lng x, x nghip. Trong hai nm 1948-1949, kt np hn 50 vn ng vin. n
u nm 1951, s lng ng vin pht trin ti 76 vn. Tuy nhin, kt qu chnh ng
phn no c b hn ch do c nhng thiu st trong qu trnh t chc ch o thc hin.

cu vn tnh th sau tht bi Chin dch Bin gii, bn hiu chin Php phi da
vo s gip ca quc M. Li dng tnh th , quc M can thip ngy cng
su vo ng Dng, va gip Php, va tm c hi ht cng Php. Ch ring v
ngn sch chin tranh, vin tr ca M tng dn t 20% (nm 1950) ln 50% (1952) v
80% (1954). C thm s tr gip ca M, bn hiu chin Php tm mi cch tng thm
qun s, xy dng thm nhiu binh on c ng mnh, lin tc thay tng t lnh qun
i vin chinh ng Dng, thc hin nhiu k hoch phiu lu qun s.

Vi th ch ng trn chin trng, qun ta lin tip m cc chin dch: chin dch
Trung du (thng 12-1950), chin dch ng 18 (thng 3-1951), chin dch H - Nam -
Ninh (thng 5-1951)... Thng 10-1951, qun Php m cuc hnh binh nh chim th x
Ha bnh, hng ginh li quyn ch ng trn chin trng chnh. Tn dng c hi ny,
qun ta bao vy, tin cng chia ct ng thi a mt b phn b i ch lc tin vo
sau lng ch ng bng v trung du Bc B tiu dit mt b phn sinh lc ch,
y mnh chin tranh du kch, ph ngy quyn, cng c chnh quyn nhn dn. Nhng
n tin cng ca b i ch lc, b i a phng v chin tranh du kch pht trin
ln mt bc mi. Cui thng 2-1952, ch buc phi rt chy khi Ha Bnh. Chin
dch Ha Bnh kt thc thng li. Ta tiu dit nhiu sinh lc ch, m rng vng gii
phng, m rng khu cn c du kch lin hon t Bc Giang, Qung Yn, Kin An, Thi
Bnh n Ninh Bnh, H Nam, H ng. m mu ginh li th ch ng ca Php trn
chin trng chnh b tht bi hon ton.

Thng 10-1952, thc hin Ngh quyt B Chnh tr, qun ta m Chin dch Ty Bc. Sau
ba thng chin u (t ngy 4-10 n ngy 30-12-1952) qun ta tiu dit c 6.000
tn ch, gii phng i b phn Ty Bc, ph tan m mu lp "X Thi t tr" ca gic
Php.

Thng 4-1953, qun tnh nguyn Vit Nam phi hp vi qun i gii phng Lo m
Chin dch Thng Lo, gii phng Xing Khong, mt phn tnh Sm Na. Cn c
khng chin Thng Lo ni lin vi vng Ty Bc Vit Nam, to th uy hip mnh i
vi qun Php.

106/222
Nhng thng li to ln v ton din ca qun v dn ta t sau i hi ln th II ca
ng (thng 2-1951) lm thay i ln v lc v th ca ta, to iu kin qun v
dn ta bc vo giai on mi ca cuc khng chin.

ginh mt thng li qun s lm c s cho mt gii php chnh tr c "danh d "

cho Php, tng Nava c b nhim lm Tng ch huy qun i Php ng Dng.
Nava vch ra mt k hoch qun s da trn s n lc cao nht ca Chnh ph Php v
s vin tr ln nht ca M, vi mt i qun c ng mnh nht v phng tin chin
tranh nhiu nht.

Cn c vo s phn tch tnh hnh v m mu ca ch, ch trng qun s ca Trung

ng ra trong ng Xun 1953-1954 l:

- Ra sc tng cng chin tranh du kch trn ton b chin trng vng sau lng ch
ph m mu bnh nh, ph k hoch khuch trng ngy qun ca ch, phn tn ch
lc ca chng v ph m mu chng tp trung lc lng ra Bc B.

- B i ch lc nm vng phng chm "tch cc, ch ng, c ng linh hot" tp

trung tch cc nhm tiu dit sinh lc ch v tranh th gii phng t ai nhng vng
chin lc quan trng m ch tng i yu, ng thi tranh th tiu dit ch trong
vn ng chin nhng hng ch nh ra m ta c iu kin thun li dit ch.

Ch trng qun s ca Trung ng ng c ton ng, ton qun v dn ta tch

cc chun b v khn trng thc hin k hoch tc chin, qun i nhn dn Vit Nam
lin tip m cc cuc tn cng trn cc hng chin lc trn chin trng ng
Dng; tin cng ch Ty Bc, gii phng Lai Chu, uy hip in Bin Ph, tin
cng ch Trung Lo, gii phng Th Kht v nhiu vng quan trng Trung Lo, tin
cng ch H Lo v ng Campuchia, m rng xung ty - bc Campuchia, tin cng
ch Ty Nguyn, gii phng th x Kon Tum, uy hip Plycu. n thng 1-1954,
tip tc chun b, b tr th trn nh in Bin Ph theo phng chm "nh chc, tin
chc", qun i ta cn phi hp vi qun gii phng Lo tin cng ch phng tuyn
sng Nm Hu, Thng Lo, gii phng Nm Hu v ton b tnh Phngxal. Phi hp
vi cc n tin cng ca ch lc trn, qun v dn ta cc chin trng y mnh
tc chin, tiu dit nhiu sinh lc ch, m rng cc cn c du kch. K hoch qun s
Nava bc u b ph sn, to iu kin thun li cho mt trn in Bin Ph.

Gia lc qun i ta bt u tin qun ln Ty Bc, ngy 20-11-1953 Nava vi vng cho
thc hin cuc hnh binh Hi Ly (Castor) cho qun nhy d xung in Bin Ph ri
tip tc tng qun, v kh xy dng in Bin Ph mt tp on c im quy m
ln.

H tun thng 12-1953, B Chnh tr quyt nh chn in Bin Ph lm im quyt

chin chin lc trong ng Xun 1953-1954. Chin dch in Bin Ph c ngha

107/222
qun s v chnh tr quan trng. Chin dch din ra t ngy 13-3-1954 v kt thc vo
ngy 7-5-1954.

Vi chin thng in Bin Ph, qun ta tiu dit v bt sng 16.000 tn ch, trong
c tng Caxtri (De Castries) v ton b tham mu ca tp on c im b dit
v bt sng.

Chin thng in Bin Ph l thng li ln nht ca cuc sc ton din v quyt lit
ca qun dn Vit Nam vi qun i xm lc Php. Chin cng c ghi vo lch
s dn tc nh mt Bch ng, mt Chi Lng hay mt ng a trong th k XX v i
vo lch s th gii nh mt chin cng hin hch, bo hiu s thng li ca nhn dn
cc dn tc b p bc, s sp ca ch ngha thc dn.

Cng vi ch trng m cuc tin cng chin lc ng Xun 1953-1954, ng v

Ch tch H Ch Minh quyt nh m cuc u tranh trn mt trn ngoi giao.

Ngy 26-11-1953, tr li phng vn ca phng vin bo Expresses Thy in v vic

chm dt chin tranh, lp li ha bnh Vit Nam, Ch tch H Ch Minh ni:

13 - LSCSVN"Nu Chnh ph Php rt c bi hc trong cuc chin tranh my

nm nay, mun i n nh chin Vit Nam bng cch thng lng v gii quyt vn
Vit Nam theo li ha bnh th nhn dn v Chnh ph Vit Nam Dn ch Cng ho
sn sng tip mun ...

C s ca vic nh chin Vit Nam l Chnh ph Php tht th tn trng nn c lp

tht s ca nc Vit Nam"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.7, tr. 168.
.

Ch trng m mt trn ngoi giao ca ta a ra gia lc thc dn Php ang thc hin
K hoch Nava thc y nhn dn Php u tranh i Chnh ph Php phi thng
lng vi Chnh ph Vit Nam Dn ch Cng ho v gy ting vang trn th gii. Song,
chng ta khng o tng.

Ngy 27-12-1953, Ban B th ra thng t ni r: H Ch tch tuyn b r "lp trng

ca nhn dn Vit Nam l kin quyt khng chin n thng li cui cng. Song nhn
dn v Chnh ph ta cng tn thnh thng lng nhm mc ch gii quyt ha bnh
vn Vit Nam"

, 2. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H
Ni, 2001, t.14, tr. 553, 556.

108/222
. "Chng ta tuyt i khng nn c o tng rng ha bnh s n mt cch mau chng
v d dng. Ha bnh cng nh c lp phi u tranh gian kh mi ginh c"2.

Cui nm 1953, Hi ngh cp B trng ngoi giao gia Lin X, Anh, Php, M, Trung
Quc (Hi ngh Beclin) ra thng bo s triu tp Hi ngh Ginev, bn gii php
cho vn Triu Tin v lp li ho bnh ng Dng. Vit Nam khng b l c hi,
tip tc y mnh u tranh v trang, to c s cho phi on Vit Nam ti Hi ngh
vi t th mt dn tc chin thng. Ngy 8-5-1954, mt ngy sau chin thng in Bin
Ph, Hi ngh quc t v chm dt chin tranh ng Dng khai mc Ginev (Thy
S). Cuc u tranh ny khng km phn quyt lit v phc tp. i vi Vit Nam, y
l ln u tin Vit Nam tham d mt hi ngh quc t ln, mc d cha c Anh, M,
Php cng nhn v mt ngoi giao. on i biu ca Chnh ph Vit Nam Dn ch
Cng ho u tranh ht sc kin quyt v khn kho. Ngy 21-7-1954, cc vn bn
ca Hip nh Ginev v chm dt chin tranh, lp li ha bnh ng Dng c
k kt. Hip nh Ginev quy nh: Cc nc tham d Hi ngh cam kt tn trng cc
quyn dn tc c bn l c lp, ch quyn, thng nht v ton vn lnh th ca nhn
dn Vit Nam, nhn dn Lo, nhn dn Campuchia; Php rt qun khi ba nc ng
Dng; v tuyn 17 l gii tuyn qun s tm thi Vit Nam v n thng 7-1956,
tng tuyn c t do thng nht t nc.

Gii php k kt Hip nh Ginev, lp li ha bnh ng Dng lc by gi, biu

hin c th Vit Nam l mt nc nh, li phi ng u vi cc quc xm lc ln
trong bi cnh cc quan h quc t v cng phc tp nn cuc u tranh ginh c lp
dn tc v t do ca nhn dn ta l lu di, gian kh, quanh co ginh ly thng li
tng bc l mt vn c tnh quy lut.

Nh vy, cng vi chin thng in Bin Ph, Hip nh chm dt chin tranh xm
lc ca Php ng Dng. M tht bi trong m mu ko di, m rng chin tranh
ng Dng. Min Bc c gii phng, chng ta c iu kin xy dng trong ho
bnh.

Ngy 22-7-1954, Ch tch H Ch Minh gi th cho ng bo c nc nu r: "u

tranh cng c ha bnh, thc hin thng nht, hon thnh c lp, dn ch cng l
mt cuc u tranh lu di v gian kh"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.7, tr. 322.
.

109/222
IV. ngha, nguyn nhn thng li v kinh nghim lch s
NGHA, NGUYN NHN THNG LI V KINH NGHIM LCH S

Thng li v vang ca s nghip khng chin chng thc dn Php ca nhn dn ta l

do cc nhn t c bn sau y:

- C s lnh o vng vng ca ng, ng u l Ch tch H Ch Minh vi ng li

chin tranh nhn dn, ton dn, ton din, lu di v da vo sc mnh l chnh, c sc
mnh ng vin v t chc ton dn nh gic.

- C s on kt chin u ca ton dn tp hp trong mt trn dn tc thng nht rng

ri - Mt trn Lin Vit - c xy dng trn nn tng khi lin minh cng nng v tr
thc vng chc.

- C lc lng v trang gm ba th qun do ng ta trc tip lnh o ngy cng vng

mnh, chin u dng cm, mu lc, ti tr l lc lng quyt nh tiu dit ch trn
chin trng, bp ch xm lc ca ch, gii phng t ai ca T quc.

- C chnh quyn dn ch nhn dn, ca dn, do dn v v dn c gi vng, cng c

v ln mnh, lm cng c sc bn t chc ton dn khng chin v xy dng ch
mi.

- C s lin minh chin u keo sn gia ba dn tc Vit Nam, Lo, Campuchia cng
chng mt k th chung; c s ng tnh, gip ca Trung Quc, Lin X, cc nc
x hi ch ngha, ca cc dn tc yu chung ha bnh trn th gii, k c nhn dn tin
b Php.

Vi ch "th hy sinh tt c, ch nht nh khng chu mt nc, nht nh khng chu

lm n l", nhn dn ta di s lnh o ca ng chin u kin cng v chin
thng ngy cng to ln, tiu biu l chin thng ly lng in Bin Ph. Chng ta
bo v c chnh quyn cch mng, nh bi cuc chin tranh xm lc ca quc
Php c quc M gip sc mc cao, gii phng hon ton min Bc, to iu
kin tin ln hon thnh cch mng dn tc dn ch trn phm vi c nc.

Nhn dn ta cng vi nhn dn Lo v Campuchia p tan ch thng tr ca ch

ngha thc dn ba nc ng Dng. Thng li ca nhn dn Vit Nam m u s
sp ca ch ngha thc dn c, trc ht l h thng thuc a ca Php, c v mnh
m phong tro gii phng dn tc trn th gii.

nh gi v ngha lch s ca cuc khng chin chng thc dn Php xm lc, Ch

tch H Ch Minh ni: "Ln u tin trong lch s, mt nc thuc a nh yu nh

110/222
thng mt nc thc dn hng mnh. l, mt thng li v vang ca nhn dn Vit
Nam, ng thi cng l mt thng li v vang ca cc lc lng ha bnh, dn ch v
x hi ch ngha trn th gii"

. Sd, 2002, tr. 322.

.

Tri qua qu trnh lnh o khng chin, ng ta tch lu c nhiu kinh nghim
qu bu v lnh o cch mng v chin tranh c gi tr l lun v thc tin su sc:

1. Xc nh ng v qun trit ng li khng chin ton dn, ton din, lu di, da

vo sc mnh l chnh trong ton ng, ton dn, ton qun.

2. Kt hp cht ch v ng n nhim v chng quc vi nhim v chng phong

kin, trong ch yu l nhim v chng quc.

3. Va khng chin va xy dng ch mi, xy dng hu phng ngy cng vng

mnh p ng yu cu ngy cng cao ca cuc khng chin.

4. Qun trit t tng chin lc khng chin gian kh v lu di ch ng ra v thc

hin phng thc tin hnh chin tranh v ngh thut qun s sng to.

5. Tng cng cng tc xy dng ng, nng cao sc chin u v nng lc lnh o
ca ng trong chin tranh.

111/222
Chng 4: ng lnh o cch mng x hi
ch ngha min Bc v khng chin chng
M, cu nc (1954-1975)
I. ng li cch mng Vit Nam trong giai on mi
NG LI CCH MNG VIT NAM TRONG GIAI ON MI

c im nc ta sau thng 7 - 1954

Cuc khng chin chng thc dn Php xm lc v can thip M do ng lnh o

ginh c thng li, song s nghip cch mng dn tc dn ch trn phm vi c nc
vn cha hon thnh. Min Bc c hon ton gii phng, song min Nam vn cn
di ch thng tr ca thc dn v tay sai. t nc tm thi b chia lm hai min.

min Bc, mc d thc dn Php rt ngoan c, nhng do tinh thn u tranh kin
quyt ca nhn dn ta, nn n ngy 10-10-1954 tn lnh Php cui cng rt khi H
Ni v ngy 16-5-1955, ton b qun i vin chinh Php phi rt khi min Bc.
Ngay sau khi ha bnh lp li, nhn dn min Bc khn trng khi phc kinh t, hn
gn vt thng chin tranh v tin hnh thc hin cc nhim v cn li ca cch mng
dn tc dn ch nhm to tin a min Bc tng bc qu ln ch ngha x hi.

min Nam, li dng s tht bi v kh khn ca thc dn Php, quc M nhy

vo thay chn Php nhm bin min Nam thnh thuc a kiu mi v cn c qun
s ca M.

thc hin m mu ni trn, trc khi Hip nh Ginev c k kt, ngy 7-7-1954,
M a Ng nh Dim v Si Gn lm Th tng Chnh ph b nhn thay Bu Lc.
Ngy 17-7-1955, theo ch o ca M, Dim tuyn b khng hip thng tng tuyn c
thng nht t nc v ngy 23-10-1955 t chc ci gi l "trng cu dn " ph
trut Bo i, a Ng nh Dim ln lm Tng thng.

Sau khi dng ln chnh quyn Ng nh Dim, M - Dim lin tip m cc cuc hnh
qun cn qut bnh nh min Nam, p t ch thc dn kiu mi, chia ct lu
di t nc ta. Thc cht, y l mt cuc chin tranh n phng m mu chng li
nhn dn min Nam trong tay khng c v kh. Vi chnh sch "t cng", "dit cng",
loi cng sn ra ngoi vng php lut trng tr, v vi khu hiu "th git nhm hn
b st", chng thng tay n p tt c cc lc lng chng i. Ch tnh n cui nm

112/222
1955, hng chc vn cn b, ng vin v qun chng cch mng b bt v b git
hi.

ng trc nhng bin i phc tp nu trn, lch s li t cho ng ta mt yu cu

bc thit l phi vch ra ng li chin lc ng n a cch mng Vit Nam
tin ln ph hp vi tnh hnh mi ca t nc v ph hp vi xu th pht trin chung
ca thi i.

Xut pht t vic nhn thc su sc tnh hnh th gii v c im c bn ca tnh hnh
t nc sau thng 7-1954, tri nhiu hi ngh ca Ban Chp hnh Trung ng v B
Chnh tr, ch trng chin lc cch mng Vit Nam trong giai on mi ca ng
tng bc hnh thnh.

Ch trng a min Bc qu ln ch ngha x hi v tip tc thc hin cch

mng dn tc dn ch min Nam. i hi i biu ton quc ln th III ca
ng (9-1960)

Ch trng a min Bc qu ln ch ngha x hi

Sau khi ha bnh c lp li, min Bc hon ton c gii phng. Tuy nhin, min
Bc bc vo khi phc kinh t trong iu kin c nhiu kh khn. 143.000 ha rung
t b b hoang, hng trm ngn gia nh khng c nh , hng chc vn ngi khng
c vic lm, nhiu t nn do x hi c li cn honh hnh, phn ln x nghip ngng
hot ng, hng ho khan him. Nhim v trc mt l tip qun nhng vng gii phng
theo quy nh ca Hip nh Ginev. Vic tip qun bc u thun li, nhn dn
ta lm ch hon ton Th t ngy 10-10-1954. Hng u tranh ch yu ca nhn
dn min Bc thi k ny l chng m mu ca ch d d, cng p ng bo ta di c
vo Nam. Trong hot ng ny, do chm pht hin v cha thy ht m mu thm c
ca M - Php, nn gn mt triu ngi min Bc b cng p di c vo Nam.

Xut pht t tnh hnh trn, ng ch trng a min Bc qu ln ch ngha x hi

v ng li cch mng x hi ch ngha ca ng tng bc c hnh thnh v pht
trin.

Thng 9-1954, B Chnh tr ra nhim v ch yu trc mt ca min Bc l hn

gn vt thng chin tranh, phc hi kinh t quc dn, trc ht l phc hi v pht
trin sn xut nng nghip, n nh x hi, n nh i sng nhn dn, tng cng v
m rng hot ng quan h quc t... sm a min Bc tr li bnh thng sau chn
nm chin tranh.

Hi ngh ln th by thng 3-1955 v ln th tm thng 8-1955 Ban Chp hnh Trung

ng ng (kha II) nhn nh: M v tay sai ht cng Php min Nam, cng
khai lp nh nc ring chng ph Hip nh Ginev, n p phong tro cch mng.

113/222
Mun chng quc M v tay sai, cng c ha bnh, thc hin thng nht, hon thnh
c lp v dn ch, iu ct li l phi ra sccng c min Bc, ng thi gi vng v
y mnh cuc u tranh ca nhn dn min Nam.

cng c min Bc, Ban Chp hnh Trung ng ng ch r, trc ht cn hon

thnh ci cch rung t, chia rung t cho nng dn, xa b ch s hu rung t
ca giai cp a ch; a min Bc tin dn tng bc ln ch ngha x hi; kin ton
lnh o cc cp v cng c Mt trn Dn tc thng nht.

Hi ngh ra k hoch 3 nm (1955-1957) vi nhng mc tiu c th:

- Khi phc kinh t, hn gn vt thng chin tranh, trn c s pht trin sn xut,
nhm gim bt kh khn cho nhn dn. Phn u phc hi mc sn xut nm 1939 -
nm c mc sn xut cao nht Vit Nam thi Php thuc.

- Ch trng khi phc nng nghip l trng tm. Ban hnh nhiu chnh sch khuyn
nng.

- ra chnh sch khi phc tiu th cng nghip v cng thng nghip. Ban hnh
nhiu chnh sch bo h cho cc x nghip cng, t thng nghip c pht trin sn
xut phc v dn sinh; khng vi vng th tiu nhng cng thng nghip t nhn,
nu thy c li cho nn kinh t. Coi trng thnh phn kinh t quc doanh, to iu kin
cho thnh phn ny dn dn gi vai tr ch o trong nn kinh t quc dn.

Thng 12-1957, Hi ngh ln th mi ba Ban Chp hnh Trung ng ng nh gi

thng li v khi phc kinh t v ra nhim v son tho ng li cch mng trong
giai on mi. n thng 11-1958, Ban Chp hnh Trung ng ng hp Hi ngh ln
th mi bn ra k hoch ba nm pht trin kinh t - vn ha v ci to x hi ch
ngha i vi kinh t c th v kinh t t bn t doanh (1958-1960).

Hi ngh xc nh ci to kinh t c th ca nng dn, th th cng v bun bn nh, t

bn t doanh, chuyn s hu c th v t liu sn xut thnh s hu tp th x hi ch
ngha di hai hnh thc ton dn v tp th. Ly ci to lm trng tm nhm pht trin
kinh t, vn ha, ci thin i sng nhn dn, cng c ch dn ch nhn dn. Xy
dng, cng c min Bc thnh c s vng mnh cho cuc u tranh thng nht nc
nh.

Thng 4-1959, Hi ngh ln th mi su Ban Chp hnh Trung ng ng (kha II)

thng qua hai ngh quyt quan trng: Ngh quyt v vn hp tc ha nng nghip v
Ngh quyt v vn ci to cng thng nghip t bn t doanh.

V hp tc ha nng nghip, Hi ngh xc nh hnh thc v bc i ca hp tc x l:

hp tc ha i trc c gii ha, do vy hp tc ha phi i i vi thy li ha v t
chc li lao ng, pht huy tnh u vit v sc mnh ca tp th. Hi ngh ch r ba

114/222
nguyn tc cn c qun trit trong sut qu trnh xy dng hp tc x l: t nguyn,
cng c li v qun l dn ch.

V ci to cng thng nghip t bn t doanh, Hi ngh ch trng ci to ha bnh

i vi giai cp t sn. V chnh tr, vn coi giai cp t sn l thnh vin ca Mt trn
T quc, v kinh t khng tch thu t liu sn xut ca h, m dng chnh sch chuc
li, thng qua hnh thc cng t hp doanh, sp xp cng vic cho ngi t sn trong x
nghip, dn dn ci to h thnh ngi lao ng.

Ch trng a min Bc ln ch ngha x hi to nn nhng chuyn bin cch mng

trong nn kinh t v x hi min Bc nc ta. Min Bc c cng c, tng bc i
ln ch ngha x hi, tr thnh hu phng n nh, vng mnh p ng yu cu ca s
nghip cch mng Vit Nam.

Ch trng tip tc thc hin cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam

Nm vng m mu, th on ca quc M Vit Nam v ng Dng, nn ngay

trc ngy k Hip nh Ginev, Hi ngh ln th su Ban Chp hnh Trung ng
ng (kha II) t ngy 15 n ngy 17-7-1954, ch r: "Hin nay quc M l k
th chnh ca nhn dn th gii v n ang tr thnh k th chnh v trc tip ca nhn
dn ng Dng, cho nn mi vic ca ta u nhm chng quc M"

, 2. Sd, tr. 319, 322.

.

Ngy 22-7-1954, Ch tch H Ch Minh ra Li ku gi ng bo v cn b chin s c

nc: "Trung Nam Bc u l b ci ca ta, nc ta nht nh s thng nht, ng bo
c nc nht nh c gii phng"2.

V cch mng min Nam, Ngh quyt B Chnh tr thng 9-1954 nu r: quc M
v tay sai ang mu tnh, ph hoi Hip nh Ginev nhm chia ct lu di Vit Nam.
Cuc u tranh ca nhn dn min Nam phi chuyn t u tranh v trang sang u
tranh chnh tr. Nhim v ca ng min Nam trong giai on mi l: "lnh o nhn
dn min Nam u tranh thc hin Hip nh nh chin, cng c ha bnh, thc hin t
do dn ch,... ci thin dn sinh, thc hin thng nht v tranh th c lp. ng thi
phi lnh o nhn dn u tranh chng nhng hnh ng khng b, n p, ph c s
ca ta, bt b cn b ta v qun chng cch mng, chng nhnghnh ng tin cng
ca ch, ngy, gi ly quyn li qun chng ginh c trong thi k khng chin,
nht l nhng vng cn c a v vng du kch c ca ta"

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
2001, t.15, tr. 308.
.

115/222
Thc hin Ch th ca B Chnh tr v tnh hnh v cng tc ca cc ng b min Nam,
thng 10-1954, X y Nam B c thnh lp, do L Dun, y vin B Chnh tr lm
B th.

T thc tin cuc u tranh cch mng ca nhn dn min Nam, thng 8-1956, L Dun
d tho ng licch mng min Nam. Bn ng li cch mng min Nam c
a ra tho lun ti Hi ngh X y Nam B hp thng 12-1956.

Bn ng li vch r ngy 20-7-1956 khng c tng tuyn c nh Hip nh

Ginev quy nh. Ch thng tr ca M, Dim min Nam lc by gi l mt ch
c ti, phtxt, hiu chin. chng M-Dim, nhn dn min Nam ch c con
ng cu nc v t cu mnh l con ng cch mng. Ngoi con ng cch mng
khng c mt con ng khc

, 2. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H
Ni, 2002, t.17, tr. 785, 787.
.

Mc ch ca cch mng min Nam l phi nh chnh quyn c ti phtxt M -

Dim, thc hin mt chnh quyn lin hip dn ch c tnh cht dn tc, c lp, gii
phng nhn dn min Nam ra khi ch quc phong kin c ti phtxt M - Dim
cng vi ton quc thc hin ha bnh, thng nht, c lp dn tc2.

ng li cch mng min Nam l mt trong nhng vn kin quan trng, gp phn vo
s hnh thnh ng li cch mng Vit Nam min Nam ca ng.

Thng 12-1957, ti Hi ngh ln th mi ba Ban Chp hnh Trung ng ng, Ch

tch H Ch Minh nu r, nc ta tin hnh ng thi hai nhim v chin lc cch
mng: cch mng dn tc dn ch nhn dn v cch mng x hi ch ngha. Hai nhim
v cch mng ni trn u quan trng, coi nh mt nhim v no cng u sai lm.

Thng 1-1959, Ban Chp hnh Trung ng ng hp Hi ngh ln th mi lm. Trn

c s phn tch tnh hnh th gii v trong nc, Ngh quyt Hi ngh ch r: Nhim v
c bn ca cch mng min Nam l gii phng min Nam khi ch thng tr ca
quc v phong kin, hon thnh cch mng dn tc dn ch min Nam; Con ng
pht trin c bn ca cch mng Vit Nam min Nam l khi ngha ginh chnh quyn
v tay nhn dn. l con ng ly sc mnh ca qun chng, da vo lc lng
chnh tr ca qun chng l ch yu, kt hp u tranh chnh tr v v trang nh
chnh quyn thng tr c ti Ng nh Dim, tay sai ca quc M, thnh lp mt
chnh quyn lin hip dn tc, dn ch min Nam.

116/222
Ban Chp hnh Trung ng cng nu r, quc M l quc hiu chin cho nn
cuc khi ngha ca nhn dn min Nam cng c kh nng chuyn thnh cuc u tranh
v trang lu di v thng li cui cng nht nh v ta.

Ngh quyt ca Ban Chp hnh Trung ng cng nu r cn tng cng cng tc Mt
trn m rng khi i on kt ton dn; cng c, xy dng ng b min Nam tht
vng mnh v chnh tr, t tng v t chc sc lnh o trc tip cch mng
min Nam.

Ngh quyt Hi ngh ln th mi lm Ban Chp hnh Trung ng ng (kho II) c

ngha lch s to ln, chng nhng p ng ng nhu cu ca lch s, m ng cho
cch mng min Nam tin ln, m cn th hin r bn lnh cch mng c lp t ch,
sng to ca ng ta trong nhng nm thng kh khn ca cch mng.

i hi i biu ton quc ln th III ca ng (9-1960)

i hi i biu ton quc ln th III ca ng hp ti Th H Ni t ngy 5 n

ngy 10-9-1960. Ti d c 525 i biu chnh thc v 51 i biu d khuyt, thay mt
hn 50 vn ng vin trong c nc. Gn 20 on i biu quc t n d i hi.

Trong din vn khai mc i hi, Ch tch H Ch Minh nu r: "i hi ln ny l i

hi xy dng ch ngha x hi min Bc v u tranh ha bnh thng nht nc nh"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.10, tr. 198.
.

i hi tho lun v thng qua Bo co chnh tr ca Ban Chp hnh Trung ng

ng v thng qua Ngh quyt v Nhim v v ng li ca ng trong giai on mi,
gm nhng vn ln sau y:

V ng li chin lc cch mng Vit Nam trong giai on mi:

Trn c s phn tch tnh hnh v c im nc ta, i hi xc nh nhim v ca cch

mng Vit Nam trong giai on mi:

Mt l, y mnh cch mng x hi ch ngha min Bc.

Hai l, tin hnh cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam, thc hin thng
nht nc nh, hon thnh c lp v dn ch trong c nc.

Cch mng min Bc v cch mng min Nam thuc hai chin lc khc nhau, song
trc mt u hng vo mc tiu chung l gii phng min Nam, ha bnh, thng nht
t nc.

117/222
i hi cn xc nh v tr, vai tr, nhim v c th ca tng chin lc cch mng
mi min. Cch mng x hi ch ngha min Bc gi vai tr quyt nh nht i vi s
pht trin ca ton b cch mng Vit Nam v i vi s nghip thng nht nc nh.
Cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam gi vai tr quyt nh trc tip i
vi s nghip gii phng min Nam khi ch thng tr ca quc M v b l tay sai,
thc hin ha bnh thng nht nc nh, hon thnh cch mng dn tc dn ch nhn
dn trong c nc.

Cuc u tranh nhm thc hin thng nht nc nh l nhim v thing ling ca nhn
dn c nc ta. l mt qu trnh u tranh cch mng gay go, gian kh, phc tp v
lu di chng quc M v b l tay sai ca chng min Nam. i hi ch trng
kin quyt gi vng ng li ha bnh thng nht nc nh, v ch trng ph hp
vi nguyn vng v li ch ca nhn dn c nc ta cng nh ca nhn dn yu chung
ha bnh th gii. Song ta phi lun lun cao cnh gic, chun b sn sng i ph
vi mi tnh th. Nu quc M v bn tay sai liu lnh gy ra chin tranh hng xm
lc min Bc, th nhn dn c nc ta s kin quyt ng ln nh bi chng, hon
thnh c lp v thng nht T quc. Lch s chng minh rng, ng li trn phn
nh ng quy lut vn ng ca cch mng tng min v chung ca c nc trong giai
on 1954-1975. N th hin tinh thn c lp, t ch ca ng ta trong vic tm ra mt
ng li ph hp vi hon cnh mi. Nh vy, mt ng thng nht lnh o mt t
nc tm thi b chia ct, tin hnh ng thi hai chin lc cch mng khc nhau hai
min l nt c o v c im ln nht ca cch mng nc ta.

V ng li cch mng x hi ch ngha min Bc

Xut pht t c im ca min Bc, trong , c im ln nht l t mt nn kinh t

nng nghip lc hu tin thng ln ch ngha x hi khng tri qua giai on pht trin
t bn ch ngha, i hi xc nh rng, cuc cch mng x hi ch ngha min Bc
l mt qu trnh ci bin cch mng v mi mt. l qu trnh u tranh gay go gia
hai con ng, con ng x hi ch ngha v con ng t bn ch ngha trn tt c
cc lnh vc kinh t, chnh tr, t tng, vn ha v k thut nhm a min Bc t mt
nn kinh t ch yu da trn s hu c th v t liu sn xut tin ln nn kinh t x hi
ch ngha da trn s hu ton dn v s hu tp th, t nn sn xut nh ln sn xut
ln x hi ch ngha. Ci to x hi ch ngha v xy dng ch ngha x hi v kinh t
c xem l hai mt ca cuc cch mng x hi ch ngha v quan h sn xut, hai mt
ny c quan h mt thit, tc ng qua li v thc y ln nhau cng pht trin.

Cng nghip ha x hi ch ngha c xem l nhim v trung tm trong sut thi k

qu nc ta nhm xy dng c s vt cht - k thut ca ch ngha x hi.

Cng vi cuc cch mng x hi ch ngha v kinh t, phi tin hnh cuc cch mng
t tng v vn ha, nhm thay i c bn i sng t tng, tinh thn v vn ha ca
ton x hi ph hp vi ch x hi mi x hi ch ngha.

118/222
T nhng lun im trn y, i hi i biu ton quc ln th III ca ng ra
ng li chung trong thi k qu ln ch ngha x hi min Bc nc ta l: on
kt ton dn, pht huy truyn thng ca nhn dn ta v on kt vi cc nc x hi
ch ngha a min Bc tin nhanh, tin mnh, tin vng chc ln ch ngha x hi, xy
dng i sng m no, hnh phc min Bc v cng c min Bc tr thnh c s vng
mnh cho cuc u tranh thng nht nc nh.

thc hin mc tiu ni trn, phi s dng chnh quyn dn ch nhn dn lm nhim
v lch s ca chuyn chnh v sn thc hin ci to x hi ch ngha i vi nng
nghip, th cng nghip, thng nghip nh v cng thng nghip t bn t doanh;
pht trin thnh phn kinh t quc doanh; thc hin cng nghip ha x hi ch ngha
bng cch u tin pht trin cng nghip nng mt cch hp l, ng thi ra sc pht
trin nng nghip v cng nghip nh; y mnh cch mng x hi ch ngha v t
tng, vn ha v k thut, bin nc ta thnh mt nc x hi ch ngha c cng
nghip hin i, nng nghip hin i, vn ha v khoa hc tin tin.

i hi tho lun v thng qua iu l (sa i) ca ng, Li ku gi ca i hi;

bu ra Ban Chp hnh Trung ng mi gm 47 y vin chnh thc v 31 y vin d
khuyt. Ban Chp hnh Trung ng c ra B Chnh tr gm 11 y vin chnh thc.
Ch tch H Ch Minh c bu li lm Ch tch ng v L Dun c bu lm B th
th nht Ban Chp hnh Trung ng ng.

Thnh cng ca i hi l c s cho ton ng, ton dn on kt cht ch thnh mt

khi, l ngun sc mnh cho chng ta sng to, chng ta xy dng thng li ch ngha
x hi min Bc v u tranh thc hin thng nht nc nh.

119/222
II. Thc hin cc k hoch nh nc min bc v u
tranh chng M v tay sai min nam (1945-1965)
THC HIN CC K HOCH NH NC MIN BC V U
TRANH CHNG M V TAY SAI MIN NAM (1954-1965)

Thc hin cc k hoch pht trin kinh t - x hi ca Nh nc

Ngay sau khi ha bnh c lp li, ng lnh o nhn dn min Bc khi phc kinh
t v hon thnh ci cch rung t. Ngay t nhng ngy u c gii phng, cng vi
qu trnh khi phc kinh t, hn gn vt thng chin tranh, n nh i sng nhn dn,
nhim v cp bch ca min Bc l tip qun nhng vng ch tm chim theo quy nh
ca Hip nh Ginev. Vic tip qun din ra ht sc kh khn, phc tp bi Php v
tay sai dng mi m mu, th on chng ph, lm ri lon x hi v mt trt t
an ninh trc khi chng rt qun.

nhiu a phng, Php v tay sai tung tin ba t gy hoang mang, kch ng
dn chng, thc p ng bo theo o Thin Cha ri b nh ca, rung vn di c vo
Nam. C ni chng cung cp tin ca, phng tin cho bn phn ng gy ri trt
t tr an nh Bi Chu (Nam nh), Pht Dim (Ninh Bnh), gy bo lon Ba Lng
(Thanh Ha), Qunh Lu (Ngh An). y l cuc u tranh chnh tr su sc, nhng
lnh o ng v chnh quyn nhiu a phng cha thy ht c tnh cht phc tp
v cp bch ca n, do khng c nhng ch trng, bin php i ph kp thi,
thm ch c ni khng dm trn p bn phn ng cm u, s vi phm Hip nh
Ginev. ng ta ph phn nhng sai lm v thnh lp cc ban ch o chng
cng p dn di c. ng thi, n nh tnh hnh, nhiu chnh sch ca ng v Nh
nc c ban hnh kp thi trong thi gian ny nh: chnh sch i vi tn gio; chnh
sch i vi cng chc, tr thc trc y lm vic cho ch; chnh sch i vi ngy
qun. Ngoi ra, ng v Nh nc cn huy ng hng vn cn b, b i n gip
cc a phng, tuyn truyn, vn ng qun chng u tranh chng ch cng p di
c nhm n nh tnh hnh.

Sau chin tranh, nn kinh t min Bc gp nhiu kh khn gay gt, vic khi phc kinh
t, hn gn vt thng chin tranh c khn trng thc hin. C th l:

Trong khi phc kinh t, ng t trng tm l sn xut nng nghip. Vic khi phc
sn xut nng nghip c kt hp vi ci cch rung t v vn ng i cng, gip
nhau sn xut, ng thi, chm lo xy dng c s vt cht cho nng nghip.

120/222
Sn xut nng nghip c khi phc v pht trin, nn i b y li, to iu kin gii
quyt nhng vn c bn trong nn kinh t quc dn, kt qu ny gp phn n nh
chnh tr, trt t an ninh x hi.

Cng vi khi phc sn xut nng nghip, vic khi phc cng nghip, tiu th cng
nghip v giao thng vn ti cng hon thnh. Hu ht cc x nghip quan trng c
phc hi sn xut v tng thm thit b, mt s nh my mi c xy dng.

Trong qu trnh khi phc kinh t, ng ht sc coi trng thnh phn kinh t quc
doanh, to iu kin cho thnh phn ny dn dn gi c vai tr ch o trong nn
kinh t quc dn. Giao thng vn ti nhanh chng c phc hi, mi hot ng kinh t
min Bc n nh. Cc lnh vc vn ha, gio dc, y t c pht trin nhanh.

H thng chnh tr t Trung ng n c s c xy dng v cng c, pht huy

c hiu lc trong vic hon thnh nhim v khi phc kinh t v trong vic p tan
mi m mu v th on ca bn phn ng chng i ch mi.

Cng cuc gim t, gim tc v ci cch rung t c tip tc y mnh. m bo

thc hin thng li nhim v ci cch rung t, ng ch trng da hn vo bn c
nng, on kt vi trung nng, nh giai cp a ch, tch thu rung t ca h
chia u cho dn cy ngho.

n thng 7-1956, ci cch rung t cn bn hon thnh ng bng, trung du v

280 x min ni. Ch chim hu rung t phong kin min Bc nc ta n
y b xa b hon ton. 9 triu ngi trong hn 2 triu h dn lao ng c chia hn
810.000 ha rung t.

Trong qu trnh ci cch rung t, bn cnh nhng kt qu t c, ng ta phm

phi mt s sai lm nghim trng, ph bin v ko di trong ch o thc hin. Nguyn
nhn ch yu dn n sai lm l ch quan, gio iu, khng xut pht t tnh hnh thc
tin, nht l nhng thay i quan trng v quan h giai cp, x hi nng thn min Bc
sau ngy c hon ton gii phng. Do , trong ch o, thc hin ci cch rung t,
cng iu ha u tranh giai cp nng thn, dn n m rng qu mc i tng
u tranh; s dng hnh thc, phng php khng ph hp vi i tng l a ch
nng thn Vit Nam; trong chnh n t chc, nhn nh sai v tnh hnh t chc c
s ng nng thn, cho rng v c bn b ch lng on, t dn n x l oan
nhng cn b, ng vin tt. Sai lm ny gy ra mt s tn tht i vi ng v quan
h gia ng vi nhn dn.

Hi ngh ln th mi Ban Chp hnh Trung ng ng (kha II) thng 9 - 1956

nghim khc kim im nhng sai lm, cng khai t ph bnh trc nhn dn thi hnh
k lut i vi mt s u vin B Chnh tr v u vin Trung ng ng v thnh khn

121/222
tin hnh sa sai mt cch kin quyt, khn trng, thn trng v c k hoch lnh o
cht ch, nn tng bc khc phc c nhng sai lm trong ci cch rung t.

Cui nm 1957, cng cuc khi phc kinh t vt ch tiu t ra:

Cc x nghip quan trng c phc hi v tng thm thit b, mt s x nghip mi

c xy dng; mi hot ng kinh t min Bc n nh. Cc lnh vc vn ho, gio
dc, y t pht trin nhanh; nng nghip vt mc nm 1939 (cui nm 1957, sn
lng lng thc t 4 triu tn / nm so vi mc 2,4 triu / nm 1939); h thng on
th t Trung ng n a phng c cng c v xy dng (9-1955, Mt trn dn tc
thng nht c i tn thnh Mt trn T quc Vit Nam).

Trn c s thng li ca k hoch khi phc kinh t, ng t chc thc hin k hoch
ci to x hi ch ngha, bc u pht trin kinh t - vn ha (1958-1960).

i vi cng thng nghip t bn t doanh: n thng 11-1969, ci to 2.097 c

s thng nghip t bn vi tng s vn 25 triu ng, c 1.732 t sn v 500 ngi
trong gia nh h c sp xp vic lm. Cc x nghip c sp xp li, hp nht cc
x nghip nh thnh cc x nghip quy m va. ng thi, ng ch trng pht trin
mnh thnh phn kinh t nh nc, nht l cng nghip quc doanh. T nm 1958-1960,
Nh nc u t xy dng c bn 1.481 triu ng, tng 2,3 ln thi k 1955-1957.
Gi tr sn lng cng nghip nm 1960 tng 4,8 ln so vi nm 1955, t 850 triu
ng.

Trong ci to nng nghip: tin hnh hp tc ho nng nghip v ng coi y l

khu chnh ca cng tc ci to cc thnh phn kinh t. Phng chm hp tc ho: "T
nguyn, cng c li, qun l dn ch v bc i phi t thp n cao" v "... t hnh thc
thp nh t i cng tip ln hp tc x bc cao. Quy m cng phi t nh tin ln ln".
Thc hin ch trng trn, trong nm 1958, phong tro hp tc ho pht trin mnh v
nhanh chng tr thnh cao tro. Sau hn 2 nm (1958-1959), hp tc ho nng nghip
c coi nh hon thnh c bn. Trong 3 nm (1958-1960), sn xut nng nghip t
nhiu kt qu, tng trng trung bnh mi nm 5,6%.

Song, bn cnh , nhiu hp tc x cn gp kh khn, sn xut st km, mt s cn b

hp tc x tham , lm dng ca cng... Cc nguyn tc v phng chm ci to tin
hnh hp tc ho nng nghip ca ng khng c tun th ng n, c nhng sai
phm v cn g p, p t, chy theo thnh tch... lm cho nng dn thiu tin tng, mt
s x vin xin ra khi hp tc x. Nguyn nhn l ch phong tro hp tc ho cn
nng vi, vi phm nguyn tc t nguyn v cng c li, khng nm vng phng chm:
tt, vng, gn, cha tm ra hnh thc qun l hp tc x thch hp vi trnh pht trin
ca lc lng sn xut.

122/222
Trong ci to tiu th cng nghip v nhng ngi bun bn nh. ng v Nh nc
ch o tin hnh theo cc hnh thc t chc hp tc khc nhau. Sau hai nm, ngnh th
cng nghip xy dng c 45.000 hp tc x, thu ht 75% th th cng thnh th
v nng thn, bc u tng thm u t thit b, ci tin k thut. Tuy nhin, y
cng c th nhn thy nhng hn ch tng t nh trong phong tro hp tc ho.

Ngoi ra, vic pht trin vn ho, gio dc, y t, chm lo ci thin i sng nhn dn
rt c coi trng. Nm 1960, c 100 ngi dn c 18 ngi i hc (nm 1939 ch c 3
ngi), s ging bnh tng ln 2 ln.

Sau khi min Bc hon thnh k hoch ba nm (1958-1960), ng lnh o K hoch

5 nm ln th nht (1961-1965) nhm xy dng bc u c s vt cht - k thut ca
ch ngha x hi, thc hin mt bc cng nghip ha x hi ch ngha v hon thnh
cng cuc ci to x hi ch ngha, tip tc a min Bc tin nhanh, tin mnh, tin
vng chc ln ch ngha x hi.

thc hin phng hng, nhim v v cc ch tiu k hoch do i hi ln th III

ra, Ban Chp hnh Trung ng ng m nhiu hi ngh chuyn nhm c th
ha ng li, a ngh quyt ca ng vo cuc sng, nh: Hi ngh ln th t thng
4-1961 bn v xy dng ng bo m vai tr lnh o thc hin ng li ch
trng ca ng trong giai on mi; Hi ngh ln th nm thng 7-1961 bn v pht
trin nng nghip; Hi ngh ln th by thng 3-1962 bn v pht trin cng nghip; Hi
ngh ln th tm thng 4-1963 bn v k hoch nh nc; Hi ngh ln th mi thng
12-1964 bn v lu thng phn phi, gi c...

Trong qu trnh thc hin k hoch nm nm ln th nht, nhiu cuc vn ng v

phong tro thi ua c trin khai si ni cc ngnh v cc a phng. Trong nng
nghip c phong tro thi ua theo gng ca Hp tc x i Phong (Qung Bnh), trong
cng nghip c phong tro thi ua vi Nh my c kh Duyn Hi (Hi Phng), trong
tiu th cng nghip c phong tro thi ua vi Hp tc x th cng nghip Thnh Cng
(Thanh Ha), trong ngnh gio dc c phong tro thi ua hc tp Trng cp II Bc L
(H Nam), trong qun i c phong tro thi ua "Ba nht", v.v..

c bit, phong tro "Mi ngi lm vic bng hai n p li cho ng bo min
Nam rut tht" theo Li ku gi ca Ch tch H Ch Minh ti Hi ngh chnh tr c
bit thng 3-1964 khi quc M leo thang m rng chin tranh min Nam lm
tng thm khng kh phn khi, hng hi vn ln hon thnh K hoch nm nm ln
th nht.

K hoch 5 nm ln th nht t c nhng thnh tu to ln. Trong nng nghip,

nm 1961 sn lng lng thc min Bc t 5,8 triu tn, tng 8,8% so vi nm 1960.
n nm 1965, 88,8% s h nng dn vo hp tc x nng nghip. Nng nghip

123/222
min Bc pht trin tng i ton din, bo m cho min Bc n nh v kinh t -
x hi, pht huy vai tr hu phng ln vi tin tuyn ln.

Tuy vy, bn cnh nhng thnh tch nu trn vn cn tn ti nhng hn ch nht nh.
Vic hp nht v a t cc hp tc x ln bc cao l ch quan, nng vi. T chc sn
xut trong nng nghip v trnh qun l ca cn b cha p ng c yu cu, c
s vt cht ngho nn. T l x vin xin ra khi hp tc x cao.

Trong cng nghip, cng nghip quc doanh pht trin vi nhp cao. Cc ngnh cng
nghip nng nh du kh, luyn kim, ho cht... c xy dng v i vo sn xut. n
nm 1965 c 1.132 x nghip cng nghip quc doanh c xy dng. Cng nghip
nh v mng li cng nghip a phng pht trin kh. Mc d vy, cng nghip vn
cn cha hng vo mc tiu trung tm phc v sn xut nng nghip v hng tiu
dng. Quan nim v cng nghip ho cn gin n, ng nht cng nghip ho vi vic
xy dng c s vt cht - k thut cho ch ngha x hi, qu nhn mnh n vic pht
trin cng nghip nng, u t qu nhiu vo xy dng c bn trong iu kin c chin
tranh ph hoi.

Trong lnh vc vn ho - x hi, trnh vn ho, k thut ca cn b v nhn dn c

tng ln r rt. Bo v sc kho v chm sc y t c m bo. Cc t nn x hi gim
mnh. S lng hc sinh, sinh vin tng ln ng k. Nm 1965, min Bc c 4,5 triu
ngi i hc (trong 16 triu dn), c 10.290 trng ph thng cc cp (nm 1969 c
7.066 trng), c 18 trng i hc v cao ng vi 34.000 sinh vin (nm 1960 c 9
trng v 8.000 sinh vin)...

Trong lnh vc quc phng v an ninh, lc lng ba th qun nng cao mt bc sc

mnh chin u, 30% ngn sch quc phng c u t xy dng cc cng trnh qun
s, hon thnh tt vic chi vin cho chin trng min Nam. Tuy nhin, chng ta vn
cn cha nhn thc c mi quan h gia xy dng kinh t v pht trin quc phng.

Trong hot ng i ngoi ca ng v Nh nc, thnh tu ln nht l nng cao a

v quc t ca nc Vit Nam Dn ch Cng ho, tranh th s ng tnh v gip ca
cc nc anh em v nhn dn th gii i vi cuc u tranh gii phng.

K hoch ny mi thc hin c bn nm th phi chuyn hng do phi i ph vi

chin tranh ph hoi min Bc ln th nht do quc M gy ra, k t ngy 5-8-1964.
Mc d vy, nhng mc tiu ch yu ca k hoch c bn hon thnh.

Tri qua 10 nm khi phc, ci to v xy dng ch mi, "min Bc nc ta tin

nhng bc di cha tng thy trong lch s dn tc. t nc, x hi v con ngi u
i mi"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.11, tr. 224.

124/222
vi ch chnh tr u vit, vi lc lng kinh t v quc phng ln mnh, min Bc
tr thnh cn c a vng chc cho cch mng c nc.

Nhn dn min Nam u tranh chng quc M v tay sai

Sau khi ht cng Php, trc tip can thip vo min Nam Vit Nam, quc M bin
min Nam thnh thuc a kiu mi, lp phng tuyn ngn chn nh hng ca ch
ngha x hi xung ng Nam , thit lp cn c qun s tin cng min Bc x hi
ch ngha.

thc hin nhng m mu , quc M nhanh chng thit lp b my chnh

quyn ng u l Ng nh Dim, xy dng lc lng qun s gn na triu ngi
cng hng vn cnh st, mt v c trang b, v kh phng tin chin tranh hin i
ca M.

B my chnh quyn, qun i Si Gn tr thnh cng c tay sai c lc nhm thi

hnh chnh sch thc dn mi ca M min Nam Vit Nam. Chng va d d, la
bp, va n p, khng b vi nhiu th on thm c, d man. Chng ro rit thi hnh
quc sch "t cng", "dit cng", lp "khu tr mt", "khu dinh in" nhm mc ch bt
b, tr th tt c nhng ngi yu nc khng chin c; thng tay n p phong tro u
tranh i thi hnh Hip nh Ginev ca cc tng lp nhn dn; gy ra nhiu v thm
st m mu M Cy, Bnh i (Bn Tre) ngy 19-8-1954; Ch c (Qung Nam)
ngy 4-9-1954; Ngn Sn, Ch Thnh (Ph Yn) ngy 8-9-1954.

V pha lc lng cch mng, sau khi chuyn qun tp kt ra min Bc theo Hip nh
Ginev, tng quan lc lng gia ta v ch min Nam c s thay i ln: ta tuy
c u th v chnh tr v lc lng qun chng nhn dn ng o nhng khng cn lc
lng v trang, khng cn chnh quyn. Trong khi , k th c sc mnh v kinh
t v qun s, nm trong tay c b my ngy qun, ngy quyn s. Chng thng tay
n p, tiu dit phong tro cch mng, gy cho ta nhiu tn tht nng n.

Xut pht t tng quan lc lng gia ta v ch c th lc ny, ng quyt nh

thay i phng thc u tranh qun s sang u tranh chnh tr, lnh o qun chng
u tranh i M - Dim phi thi hnh hip nh, phi t chc hip thng tng tuyn
c thng nht t nc v i thc hin cc quyn dn sinh, dn ch, chng mi hnh
ng khng b, n p.

Thc hin ch trng chuyn hng ca ng, hng trm t chc qun chng cng
khai, trong c cc y ban u tranh i ha bnh c thnh lp min Nam. Phong
tro u tranh i hip thng tng tuyn c, chng bu c la bp, chng cp t,
ui nh, dn dn, i cng n vic lm, chng khng b, chng sa thi, chng bt lnh,
v.v., c pht trin mnh m c nng thn v thnh th vi gm hng triu lt ngi
tham gia.

125/222
 gi gn lc lng v duy tr hot ng trong iu kin qun th khng b d man,
cc ng b min Nam sp xp li t chc v rt vo hot ng b mt. Nhiu a
phng ch trng "iu" v "lng"

. iu cn b i hot ng a phng khc khi b l, lng l tm thi rt vo hot

ng b mt bo ton lc lng.
cn b bm dn, bm t lnh o phong tro.

Trc hnh ng khng b ngy cng tn bo ca ch, yu cu v trang chng khng

b ngy cng tr nn bc bch. Nhiu ni qun chng ly v kh chn giu t nm 1954,
cp sng ch, dng v kh t to t v, chng li khng b, tiu dit nhng tn
phn ng, ch im, c n.

Thng 10 - 1957, ti Chin khu , i i 250 - n v v trang u tin c thnh

lp. n cui nm 1957, Nam B c 37 i i v trang, Lin khu V nhiu i v
trang cng c thnh lp. Mt s trn nh tiu dit qun ngy din ra Th Du
Mt v Bin Ha.

Trong nhng nm 1954 - 1957, do chnh sch tn bo ca M - Dim, lc lng cch

mng min Nam b tn tht ln. Song, nh ch trng chuyn hng kp thi ca ng
v vi tinh thn kin nh, dng cm ca cn b, ng vin v nhn dn min Nam, cch
mng khng b tiu dit, tri li tr vng, tng bc khi phc v pht trin.

T nm 1958, M - Dim cng y mnh khng b d man, lin tip m tip cc cuc
hnh qun cn qut, dn dn quy m ln vo cc tri tp trung. Ngy 1-12-1958, chng
git hi hng ngn cn b cch mng v ng bo yu nc tri giam Ph Li (Th
Du Mt). Thng 3-1959, Dim tuyn b "t min Nam trong tnh trng chin tranh".
Ngy 6-5-1959, M - Dim ra lut 10/59 l my chm i khp min Nam. Ta n qun
s c bit ca chng a thng ngi b bt ra xt x v bn ti ch.

Thc hin chnh sch khng b tn bo, t chc cn qut, dn dn lp p ca M - Dim

chng t chng khng mnh, tri li th hin s tht bi ca "Chin lc Aixenhao"
thc thi min Nam. Chnh sch khng b v chin tranh lm cho mu thun gia
M - Dim vi nhn dn min Nam Vit Nam thm gay gt, lm cho tnh th cch mng
chn mui, dn n bng n cc cuc khi ngha ca qun chng.

Vo u nm 1959, mt s cuc ni dy ca ng bo cc tc t ngi T Lc, T

Lc (Bnh nh), Bc i (Ninh Thun) ph Khu tp trung tr v bun lng c. Ngy
28-8-1959, nhn dn cc tc ngi Tr Bng v trang khi ngha ginh chnh quyn
v khi ngha nhanh chng n ra cc huyn Sn H, Minh Long, Ba T. Khi ngha
Tr Bng v cc huyn min Ty Qung Ngi m u cuc khi ngha tng phn n
ra trn quy m tng i ln, ng thi c v sng to trong vic s dng cc hnh thc
bo lc gp phn lm phong ph thm v phng thc v ngh thut khi ngha tng

126/222
phn ginh chnh quyn c s chng li ch thng tr ca ch ngha thc dn mi ca
quc M min Nam Vit Nam.

Gia lc , Ngh quyt ca Hi ngh ln th mi lm Ban Chp hnh Trung ng

ng (kha II) v cch mng Vit Nam min Nam truyn n cc ng b min
Nam. Ngh quyt mi lm ca Ban Chp hnh Trung ng vch r phng hng
nh chnh quyn ca quc v phong kin, ginh chnh quyn v tay nhn dn
to cho cuc khi ngha tng phn n ra ngy cng rng ln.

Ngy 17-1-1960, Bn Tre, cuc khi ngha bt u bng n huyn M Cy, sau
lan ra cc huyn Minh Tn, Ging Trm, Chu Thnh, Ba Tri, Thnh Ph, ri nhanh
chng m rng ra khp cc tnh ng bng sng Cu Long, Ty Nguyn v mt s ni
thuc cc tnh Trung B. H thng km kp ca ch x, p b t lit v tan v tng
mng ln.

n cui nm 1960, phong tro ng khi lm tan r c cu chnh quyn c s ch

nhiu vng nng thn, c 1.383 x/ 2.627 x nhn dn lp chnh quyn t qun. Vng
gii phng ra i trn phm vi rng ln, ni lin t Ty Nguyn n min Ty Nam
B v ng bng Lin khu V. Thng li ca phong tro ng khi nng thn thc
y mnh m phong tro u tranh th v cc n in, nh my. T thng li ca
phong tro ng khi, ngy 20-12-1960, ti x Tn Lp (Ty Ninh), Mt trn Dn tc
gii phng min Nam Vit Nam c thnh lp. Cch mng min Nam c mt t
chc chnh tr tp hp rng ri qun chng, nhn dn on kt u tranh thc hin
chng trnh hnh ng 10 im m ni dung c bn l nh thuc a tr hnh ca
quc M v chnh quyn c ti Ng nh Dim, xy dng mt min Nam c lp,
dn ch, ha bnh, trung lp, tin ti ha bnh thng nht nc nh.

Thng li ca phong tro ng khi l bc nhy vt lch s ca cch mng min Nam.

Do tht bi trong chin tranh "n phng" nn ngay sau khi ln lm Tng thng Hoa
K, Kenni chuyn sang chin lc "Chin tranh c bit" min Nam. Chin lc
"Chin tranh c bit" l mt trong ba loi chin tranh ca chin lc ton cu "phn
ng linh hot" ca quc M. Trong chin lc chin tranh ny, M dng hai th
on ch yu: mt l, tng cng lc lng qun i ngy quyn Si Gn v kh nng
c ng ca chng vi v kh, phng tin chin tranh hin i ca M, do c vn qun
s M trc tip ch huy; hai l, y mnh quc sch "p chin lc" nhm dn dn, tch
lc lng cch mng ra khi nhn dn theo hnh thc "tt nc, bt c" bnh nh
min Nam. Vi hai th on , M - Dim hy vng s nhanh chng lm thay i tng
quan lc lng d b tiu dit cch mng min Nam.

Trn c s phn tch, nh gi tnh hnh gia ta v ch min Nam k t sau ngy
ng khi, trong cuc hp thng 1 nm 1961 v thng 2 nm 1962, B Chnh tr Trung
ng ng ra ch trng ch o chnh xc l tip tc gi vng t tng chin

127/222
lc tin cng, a u tranh v trang pht trin ln song song vi u tranh chnh tr,
tin cng ch trn c ba vng chin lc: th, nng thn ng bng v nng thn
rng ni, bng ba mi gip cng: qun s, chnh tr v binh vn. ng ch r, do c
im pht trin khng u ca cch mng min Nam, tng quan lc lng mi vng
khc nhau, nn phng chm u tranh phi linh hot, thch hp vi tng vng c th.

Vng rng ni: Ly u tranh v trang l ch yu.

Vng nng thn ng bng: Kt hp hai hnh thc u tranh v trang v chnh tr.

Vng th: Ly u tranh chnh tr l ch yu.

tng cng s ch o ca Trung ng ng i vi cch mng min Nam, thng

10-1961, Trung ng Cc min Nam c thnh lp, Nguyn Vn Linh c c lm
B th Trung ng Cc. ng b min Nam c kin ton vi h thng t chc thng
nht, tp trung t Trung ng Cc n cc chi b. Mt trn Dn tc gii phng min
Nam Vit Nam lm thm chc nng ca chnh quyn cch mng. Ngy 15-2-1961, cc
lc lng v trang min Nam c thng nht vi tn gi Qun gii phng min Nam
Vit Nam.

Cch mng min Nam c bc pht trin mi. Trn mt trn qun s ta thu c
nhiu thng li quan trng. Trong ba nm 1961 - 1963, ta nh hn 50 trn ln nh
vi nhng chin thng vang di nh trn p Bc (M Tho), Ci Nc - m Di (C
Mau). Phong tro u tranh ph "p chin lc" pht trin mnh m, vi phng chm
"bm t, bm lng", "mt tc khng i, mt ly khng ri". Tnh t nm 1961 n nm
1963, chng ta ph hon ton 2.895 p/6.161 p; ginh quyn lm ch 12.000/17.000
thn; gii phng 5/14 triu dn.

Do tc ng ca phong tro u tranh qun s v phong tro ph "p chin lc", phong
tro u tranh chnh tr cc th cng pht trin si ng, mnh m, nht l t nm
1963 tr i, li cun ng o cc tng lp nhn dn lao ng, tr thc, hc sinh, sinh
vin v cc gio phi tham gia, c bit l phong tro u tranh ca ng bo Pht gio.

Vi nhng chin thng dn dp trn cc mt trn qun s v chnh tr ca nhn dn min

Nam, n cui nm 1964 lm cho na triu qun ngy di s ch huy ca 2,5 vn
c vn M t ra bt lc, khng sc lm cng c ch yu ca "Chin tranh c
bit". Phong tro ph "p chin lc" trong nhng nm 1964-1965 pht trin rng ln.
H thng p chin lc ca M b ph trn 85%. Cuc khng hong ca chnh quyn Si
Gn ngy cng trm trng. Ngy 1-11-1963, di s ch o ca M, lc lng qun
o chnh git cht anh em Dim - Nhu. T thng 11-1963 n thng 6-1965 din
ra 10 cuc o chnh qun s nhm lt ln nhau trong ni b chnh quyn Si Gn.

128/222
Thng 9-1964, B Chnh tr hp v ch trng ginh thng li quyt nh min Nam
trong mt vi nm ti. B Chnh tr c i tng Nguyn Ch Thanh - U vin B Chnh
tr vo min Nam trc tip ph trch, ch o cuc khng chin.

c s chi vin tch cc ca min Bc thng qua tuyn ng Trng Sn trn t lin
v trn bin, qun v dn min Nam m nhiu chin dch vi hng trm trn nh
ln nh trn khp cc chin trng, nh An Lo, o Nhng - Dng Liu, Vit An,
Ba Gia. (Khu V v khu vc Ty Nguyn, Tr Thin), Bnh Gi, ng Xoi (Nam B).

Phong tro u tranh chnh tr cc th cng pht trin si ng, mnh m t gia
nm 1963 tr i. Trc phong tro u tranh dn dp v c hiu qu ca nhn dn min
Nam, n cui nm 1964, u nm 1965, ba ch da ch yu ca M l ngy qun ngy
quyn, h thng "p chin lc" v cc th b lung lay tn gc.

Chin lc "Chin tranh c bit" ca quc M c trin khai n mc cao nht

hon ton b ph sn. Otmolen phi tha nhn: "Tnh hnh Vit Nam xu i hin ra r
rt hn bao gi ht. Nu chiu hng ny c tip din th tin ti s tip qun ca Vit
Cng t nc ny c l ni trong mt nm"

. Otmlen: Tng trnh ca mt qun nhn, Nxb. Tr, Tp. H Ch Minh, 1998, tr. 47.
.

nh bi chin lc "Chin tranh c bit" ca quc M l mt thng li to ln na

c ngha chin lc ca qun v dn ta min Nam. Thng li ny to c s vng
chc a cch mng min Nam tip tc tin ln.

129/222
III. Nhn dn c nc khng chin chng M, cu nc
(1965-1975)
NHN DN C NC KHNG CHIN CHNG M, CU NC
(1965-1975)

ng li khng chin chng M, cu nc ca ng

Chin lc "Chin tranh c bit" ca M min Nam pht trin n mc cao nht
cn bn b tht bi. Vi bn cht xm lc ngoan c ca M, chng chuyn sang thc
thi chin lc "Chin tranh cc b", t a qun vin chinh ca M v cc nc ng
minh vo min Nam, ng thi m rng cuc chin tranh ph hoi bng khng qun v
hi qun i vi min Bc nc ta.

Tnh cht v mc ch ca cuc chin tranh ca M vn l chin tranh xm lc

nhm thc hin ch ngha thc dn kiu mi, song cuc chin tranh t ch da vo lc
lng qun i chnh quyn Si Gn l ch yu chuyn thnh cuc chin tranh da
vo hai lc lng chin lc l qun i vin chinh M v qun i chnh quyn Si
Gn, va tp trung lc lng ch yu trn chin trng min Nam, va m rng chin
tranh ph hoi i vi min Bc, to ra tnh hnh c nc c chin tranh vi M, vi
mc khc nhau.

chng li cuc "Chin tranh cc b" ca M, Ban Chp hnh Trung ng ng

hp cc Hi ngh ln th mi mt (3-1965) v ln th mi hai (12-1965) nh gi
tnh hnh mi v ra nhim v mi lnh o ton ng, ton qun v ton dn Vit
Nam on kt cht ch, quyt tm nh thng qun xm lc M, gii phng min Nam,
bo v min Bc, thng nht nc nh.

Trn c s phn tch tnh hnh quc t v trong nc, tng quan so snh lc lng gia
ta v ch khng ch v lc m c v th (bao gm th chin lc v th trn), Trung
ng ng nhn nh rng: Mc d quc M a vo min Nam hng chc vn qun
vin chinh, nhng so snh lc lng gia ta v ch vn khng thay i ln, cuc chin
tranh tr nn gay go, c lit, nhng nhn dn ta c c s chc chn gi vng th
ch ng trn chin trng; cuc "Chin tranh cc b" m M ang tin hnh min
Nam vn l mt cuc chin tranh xm lc thc dn mi. Cuc chin tranh c
ra trong th thua, th tht bi v b ng, cho nn n cha ng y mu thun v chin
lc; M khng th no cu vn c tnh th nguy khn, b tc ca chng min
Nam.

T s phn tch v nhn nh trn, Trung ng khng nh chng ta c iu kin

v sc mnh nh M v thng M, v nu r quyt tm: Chng M, cu nc l

130/222
nhim v thing ling ca c dn tc t Nam ch Bc. Kin quyt nh bi cuc chin
tranh xm lc ca quc M trong bt k tnh hung no, nhm bo v min Bc,
gii phng min Nam, hon thnh cch mng dn tc dn ch nhn dn trong c nc,
tin ti thc hin ha bnh thng nht nc nh.

Phng chm chin lc chung trong cuc khng chin chng M, cu nc l: nh

lu di, da vo sc mnh l chnh, cng nh cng mnh, cn phi c gng n mc
cao, tp trung lc lng ca c hai min m nhng cuc tin cng ln, tranh
th thi c ginh thng li quyt nh trong thi gian tng i ngn trn chin trng
min Nam.

V phng chm u tranh, Trung ng ng xc nh: Cn phitip tc kin tr

phng chm kt hp u tranh qun s vi u tranh chnh tr, trit thc hin ba
mi gip cng. Trong giai on hin nay, u tranh qun s c tc dng quyt nh trc
tip v gi mt v tr ngy cng quan trng.

T tng ch o chin lc l gi vng v pht trin th tin cng, kin quyt tin cng
v lin tc tin cng.

V mi quan h v nhim v cch mng ca hai min Nam-Bc, Trung ng ng ch

r: Trong cuc chin tranh chng M ca nhn dn c nc, min Nam l tin tuyn
ln, min Bc l hu phng ln. Phi nm vng mi quan h gia nhim v bo v
min Bc v gii phng min Nam.

Bo v min Bc l nhim v ca c nc, v min Bc x hi ch ngha l thnh qu

chung rt to ln ca nhn dn c nc ta, l hu phng vng chc trong cuc chin
tranh chng M. Phi nh bi cuc chin tranh ph hoi ca quc M min Bc
v ra sc tng cng lc lng min Bc v mi mt, nht l v kinh t v quc phng,
nhm bo m chi vin c lc cho min Nam, ng thi, va tip tc xy dng ch
ngha x hi nhm pht huy vai tr c lc ca hu phng ln i vi tin tuyn ln.

Hai nhim v trn y khng tch ri nhau, m mt thit gn b nhau. quc M xm

lc Vit Nam, th bt k chng t chn u trn t nc Vit Nam, mi ngi Vit
Nam u c ngha v tiu dit chng. Khu hiu chung ca nhn dn c nc lc ny l
"Tt c nh thng gic M xm lc", "H cn mt tn gic M trn t nc ta th
ta phi chin u qut sch n i".

i vi min Bc, Trung ng ng ch trng chuyn hng kinh t, bo m tip tc

xy dng min Bc vng mnh v kinh t v quc phng trong iu kin c chin tranh,
kin quyt nh bi cuc chin tranh ph hoi ca quc M bo v vng chc
min Bc x hi ch ngha, ng vin sc ngi sc ca mc cao nht chi vin cho
cuc chin tranh gii phng min Nam, ng thi, tch cc chun b phng nh
bi ch trong trng hp chng liu lnh m rng chin tranh cc b ra c nc.

131/222
Chuyn hng xy dng ch ngha x hi min Bc v chi vin cho tin tuyn
ln min Nam

Ch trng chuyn hng v nhng nhim v c th ca min Bc. T ngy 5-8-1964,

sau khi dng ln "S kin vnh Bc B" nhm ly c, quc M dng khng qun
v hi qun nh ph min Bc nc ta. Cuc chin tranh ph hoi ca quc M din
ra rt c lit k t u thng 2-1965, vi a min Bc tr v thi k ; ph
hoi cng cuc xy dng ch ngha x hi min Bc; ngn chn s chi vin ca min
Bc i vi min Nam; bp ch quyt tm chng M, cu nc ca c dn tc Vit
Nam, buc chng ta phi kt thc chin tranh theo iu kin do M t ra.

Trc tnh hnh , Ngh quyt Hi ngh ln th mi mt v ln th mi hai ca Ban

Chp hnh Trung ng ng (kha III) ra nhim v i vi min Bc l: Tip
tc xy dng min Bc vng mnh v kinh t v quc phng trong iu kin c chin
tranh, kin quyt nh bi cuc chin tranh ph hoi ca quc M bo v vng
chc min Bc x hi ch ngha, ng vin sc ngi, sc ca mc cao nht chi
vin cho cuc chin tranh gii phng min Nam, ng thi tch cc chun b phng
nh bi ch trong trng hp chng liu lnh m rng "Chin tranh cc b" ra c
nc.

Ban Chp hnh Trung ng ng kp thi xc nh ch trng chuyn hng v

nhim v c th ca min Bc cho ph hp vi yu cu, nhim v mi trong hon cnh
c nc c chin tranh.

Mt l, phikp thi chuyn hng xy dng kinh t cho ph hp vi tnh hnh c chin
tranh ph hoi, bo m yu cu chin u v sn sng chin u, tch cc chi vin cho
min Nam, ng thi vn ph hp vi phng hng lu di ca cng cuc cng nghip
ha x hi ch ngha v ch ng mc n cc yu cu v i sng ca nhn dn. Ni
dung chuyn hng kinh t bao gm: y mnh vic pht trin nng nghip, ch trng
pht trin cng nghip a phng v th cng nghip, xy dng nhng x nghip cng
nghip nh v va, tch cc xy dng v pht trin kinh t theo tng vng chin lc
quan trng, lm cho mi vng c kh nng t gii quyt phn ln nhu cu n, mc, ,
hc tp, bo v sc khe, bo m i sng nhn dn, phc v sn xut, xy dng v
chin u. iu chnh li cc ch tiu xy dng c bn trong cng nghip v danh mc
cc cng trnh ang hoc d nh xy dng cho ph hp vi tnh hnh mi.

Hai l,phi tng cng lc lng quc phng cho kp vi s pht trin tnh hnh c nc
c chin tranh; ra sc tng cng cng tc phng th, nh tr bo v min Bc; y
mnh cng tc phng khng nhn dn, kin quyt nh bi k hoch nm bom bn ph,
phong ta min Bc bng khng qun v hi qun ca ch, tng cng cng tc chng
gin ip, bo v trt t, tr an, c gng hn ch ti mc thp nht thit hi ca ta do
ch gy ra v gy thit hi cho ch ti mc cao nht. Nm vng phng chm da vo
sc mnh l chnh, ng thi ra sc tranh th s gip ca cc nc x hi ch ngha.

132/222
Ba l,ra sc chi vin cho min Nam vi mc cao nht nh bi ch chin trng
chnh min Nam.

Bn l,phi kp thi chuyn hng t tng v t chc i i vi vic chuyn hng

kinh t v tng cng quc phng cho ph hp vi tnh hnh mi.

Ch trng chuyn hng v nhng nhim v c th ni trn ca min Bc phn nh

quyt tm ca ng v nhn dn ta trong vic kin tr con ng x hi ch ngha, tip
tc tng cng sc mnh ca min Bc lm ch da vng chc cho s nghip nh
thng gic M xm lc, gii phng min Nam, thng nht t nc. Quyt tm
c th hin trong Li ku gi ca Ch tch H Ch Minh ngy 17-7-1966: "Chin
tranh c th ko di 5 nm, 10 nm, 20 nm hoc lu hn na. H Ni, Hi Phng v
mt s thnh ph, x nghip c th b tn ph,song nhn dn Vit Nam quyt khng s!
Khng c g qu hn c lp, t do"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.12, tr. 108.
.

Trong sut qu trnh tin hnh chin tranh ph hoi min Bc t u nm 1965 n
cui nm 1968, quc M huy ng lc lng ln khng qun v hi qun, trt
hng triu tn bom n, tn ph, hy hoi nhiu thnh ph, th x, th trn, xm lng,
nhiu cng trnh cng nghip, giao thng, thy li, nhiu bnh vin, trng hc, nh ,
git hi nhiu dn thng, gy nn nhng ti c ty tri vi nhn dn ta. Mc d trong
iu kin chin tranh c lit, di nh sng ca nhng ngh quyt ca ng, qun v
dn min Bc dy ln cao tro chng M, cu nc, va sn xut, va chin u, vi
nim tin tng v quyt tm cao .

Sau bn nm thc hin chuyn hng kinh t, min Bc t c nhng thnh tch
ng t ho trn cc mt chnh tr, kinh t, vn ha, x hi, chi vin c lc cho tin
tuyn ln min Nam.

Cng cuc xy dng ch ngha x hi vn tip tc, lm cho min Bc ngy cng thm
vng mnh. Ch x hi ch ngha ang c xy dng min Bc lc vt
qua c nhiu th thch nghim trng v ngy cng pht huy tnh u vit trong thi k
c chin tranh.

Chuyn hng kinh t, tip tc s nghip xy dng ch ngha x hi trong hon cnh c
chin tranh l nt c bit, cha c tin l. Sn xut nng nghip khng nhng khng
gim st m vn c bc pht trin tin b. C s vt cht - k thut trong nng nghip
c tng cng hn so vi trc chin tranh: c 4.655 hp tc x c trang b c kh
nh. Phong tro thm canh tng v c y mnh nhiu a phng. Nhu cu thit
yu v lng thc, thc phm cho ton x hi vn bo m.

133/222
Sn xut cng nghip v tiu th cng nghip vn c duy tr mc d gp nhiu kh
khn gay gt. Nhiu nh my v x nghip ln phi s tn hoc phn nh tip tc sn
xut trong iu kin c chin tranh. Cng nghip a phng pht trin mnh.

i sng nhn dn cn bn c n nh. S nghip vn ha, gio dc, y t, o to

cn b chng nhng khng ngng tr m cn pht trin mnh m trong thi chin v t
nhiu kt qu tt. Cng tc nghin cu khoa hc, iu tra c bn, thm d ti nguyn
c y mnh, va phc v s nghip xy dng kinh t trc mt, va chun b cho
nhim v lu di xy dng ch ngha x hi.

Do b tht bi nng n c hai min Nam - Bc, thng 3-1968, quc M tuyn b
hn ch nm bom min Bc v ngy 1-11-1968, chng buc phi chm dt khng iu
kin nh ph min Bc bng khng qun v hi qun.

Tranh th nhng thun li mi do M chm dt chin tranh ph hoi min Bc, ng

ra ch trng v lnh o nhn dn ta thc hin cc k hoch ngn hn nhm khc
phc hu qu chin tranh, tip tc cuc xy dng min Bc v tng cng lc lng
cho min Nam. Cng cuc khi phc kinh t min Bc t nm 1969 n nm 1975 b
ngt qung t gia nm 1972 n u nm 1973 do M liu lnh nm bom nh ph
min Bc ln th hai, trong ch nh ph c lit nht vo cui thng 12-1972.

Gia lc nhn dn ta ang n lc khi phc kinh t min Bc v y mnh khng

chin chng M, cu nc min Nam th ngy 2-9-1969, Ch tch H Ch Minh qua
i, th 79 tui. Tn tht ny v cng ln lao. Vnh bit chng ta, Ngi li cho
ng ta, ton th ng bo v chin s hai min Nam Bc mt bn Di chc lch s -
nhng li cn dn cui cng, nhng tnh cm v nim tin ca Ngi i vi chng ta
ngy nay v cc th h mai sau.

Vi lng tng nh v bit n su sc v lnh t ti cao ca ng v dn tc, trong bui

l truy iu trng th ti Qung trng Ba nh, trc anh linh ca Ngi, L Dun, B
th th nht Ban Chp hnh Trung ng ng c iu vn khi qut ton b s
nghip v i ca Ch tch H Ch Minh v c li th son st, by t quyt tm thc
hin y nhng iu cn dn trong Di chc ca Ngi.

Nhn dn min Bc khn trng bt tay khi phc kinh t, hn gn vt thng chin
tranh v y mnh s nghip xy dng ch ngha x hi. Chp hnh cc ngh quyt ca
ng, sau ba nm phn u gian kh, t nm 1969 n nm 1972, tnh hnh khi phc
kinh t v tip tc xy dng ch ngha x hi c nhiu chuyn bin tt p trn cc
mt. Trong nng nghip: nm 1969, din tch cc loi cy trng u vt nm 1968,
ring din tch v sn lng la tng kh nhanh, la xun tng hai ln so vi nm 1968,
chn nui cng pht trin mnh. Trong cng nghip: hu ht cc x nghip b ch nh
ph c khi phc, sa cha. H thng ng giao thng, cu ph, bn bi c khn
trng khi phc v xy dng thm. Trong lnh vc gio dc, y t: pht trin tt trong

134/222
nhng nm c chin tranh ph hoi. H thng gio dc i hc gm 36 trng v phn
hiu vi tng s 8 vn sinh vin.

Nhng kt qu t c cho php min Bc chi vin sc ngi, sc ca cho tin tuyn
c thc hin mc cao, gp phn quyt nh to nn chin thng vang di trn chin
trng min Nam, trong cuc tp kch chin lc nm 1972, buc quc M phi tha
thun mt thi gian biu cho vic k Hip nh Pari v chm dt chin tranh lp li ha
bnh Vit Nam do Chnh ph ta d tho.

Cuc chin tranh ph hoi ln th hai do quc M ngoan c v lt lng gy ra nhm

thc hin mu en ti sau khi c s tha thun v vic s k Hip nh Pari
din ra ht sc c lit. c bit, l cuc ri thm bom 12 ngy m bng pho i bay
B.52 ti H Ni, Hi Phng v mt s a phng khc, gy cho ta nhiu thit hi v
nhiu kh khn trong qu trnh khi phc kinh t ln th hai. Mc d vy, qu trnh khc
phc kinh t t c kt qu quan trng. Trong nng nghip, nm 1972 sn lng
lng thc tng ng u cc a phng, s huyn v hp tc x t 5 tn/ha nhiu
hn trc. Mng li giao thng vn ti vn bo m thng sut. ch nh ph, ta thc
hin phng khng s tn tt, bnh tnh i ph c hiu qu vi bom n ch. Cc lc
lng v trang sn sng chin u trng tr thch ng hnh ng d man ca quc
M. Ring 12 ngy m (t 18 n 30-12-1972) nh tr cuc tp kch chin lc bng
my bay B.52 ca M vo H Ni, Hi Phng, qun v dn min Bc bn ri 84 my
bay, trong c 34 my bay B.52 v 5 my bay F.111A.

Ngy 15-1-1973, Chnh ph M phi tuyn b ngng mi hot ng ph hoi min Bc

nc ta.

Sau Hip nh Pari (27-1-1973), nhn dn min Bc nhanh chng khi phc v pht
trin kinh t, y mnh cng cuc xy dng ch ngha x hi v dn sc chi vin nhiu
nht cho cch mng min Nam i ti thng li hon ton.

Ngy 22-1-1974, Hi ngh ln th 22 Ban Chp hnh Trung ng ng (kho III) hp,
ra ngh quyt v phng hng, nhim v khi phc v pht trin kinh t min Bc trong
hai nm 1974-1975, nhanh chng hn gn vt thng chin tranh, ra sc khi phc v
pht trin kinh t, pht trin vn ho, tip tc xy dng c s vt cht - k thut ca ch
ngha x hi, n nh i sng nhn dn, cng c quc phng, chi vin cho min Nam
tin ln ginh thng li hon ton.

Thc hin ngh quyt ca ng, nhn dn min Bc lao ng hng hi, khn trng,
thc hin c hiu qu k hoch hai nm khi phc v pht trin kinh t. n nm 1975,
hu ht cc c s kinh t tr li hot ng bnh thng. Nng lc sn xut nhiu
ngnh kinh t nh cng nghip, nng nghip, xy dng c bn, giao thng vn ti...
c tng cng thm mt bc. Nhn chung, sn xut nng nghip v cng nghip trn

135/222
mt s mt quan trng t v vt mc nm 1965. i sng nhn dn c n nh
v ci thin. S nghip gio dc, vn ha, y t tip tc pht trin vi tc cao.

Trong khng kh tng bng, phn khi trc s chuyn bin mnh m ca cch mng
c nc, theo ting gi ca T quc, hng chc vn thanh nin cc bn lng, khu ph,
trng hc, x nghip, c quan... n nc tng qun, ln ng ra mt trn. Hng vn
thanh nin xung phong, cn b v nhn vin chuyn mn k thut cng hng hi vo
Nam lm nhim v chng M.

S ln mnh v mi mt ca min Bc ang tin ln ch ngha x hi trong thi k ny

l nhn t quyt nh nht bo m ginh thng li cui cng trong s nghip gii phng
min Nam v thng nht t nc.

Qu trnh min Bc bc vo thi k qu ln ch ngha x hi trong 21 nm

(1954-1975) ni chung v 10 nm (1965-1975) ni ring l mt qu trnh c bit, cha
c tin l trong lch s. Tuy l 21 nm, nhng thc t ch c 8 nm xy dng trong iu
kin ha bnh, phn ln thi gian cn li phi ng u vi chin tranh ph hoi v
phi ba ln khi phc kinh t, khc phc hu qu chin tranh. Min Bc bc vo thi
k qu t mt nn kinh t nng nghip ngho nn, lc hu, li b chin tranh tn ph
nng n. Hn na, va xy dng va phi chin u chng li hai cuc chin tranh ph
hoi ht sc c lit ca quc M, min Bc cn phi lm ngha v ca hu phng
ln, chi vin c lc sc ngi, sc ca cho tin tuyn ln min Nam.

Trong hon cnh kh khn chng cht nh vy, di s lnh o ca ng, nhn dn
min Bc kin tr phn u khng mt mi, v t c nhiu thnh tu rt ng
t ho v qun s, chnh tr, kinh t, vn ha, gio dc, x hi, i sng, v.v..

Nhng thnh tu t c tuy cn rt thp, cn xa vi nhng mc tiu ca ch ngha x

hi, nhng t vo hon cnh lch s lc by gi, th nhng thnh tu c gi tr tht
ln lao. N va th hin tnh u vit ca ch ngha x hi trong iu kin t nc c
chin tranh, va l nhn t to nn sc mnh ca hu phng min Bc trong thi k
chng M, cu nc.

Vi tim lc kinh t v quc phng c xy dng, cng vi vic tip thu v s dng c
hiu qu s gip ca quc t, min Bc chng nhng ng vng trong chin tranh,
m cn nh thng oanh lit hai cuc chin tranh ph hoi bng k thut v phng tin
hin i nht ca quc M.

Min Bc lm trn nhim v hu phng ln i vi tin tuyn ln min Nam v

hon thnh tt ngha v quc t. nh gi v thnh tu ny ca min Bc ng nh i
hi i biu ton quc ln th IV ca ng nu: "Min Bc dc vo chin tranh
cu nc v gi nc ton b sc mnh ca ch x hi ch ngha, v lm trn

136/222
mt cch xut sc ngha v cn c a cch mng ca c nc, xng ng l pho i
v ch ca ch ngha x hi"

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
2004, t. 37, tr. 490.
.

Tuy nhin, sau hn 20 nm xy dng ch ngha x hi, nn kinh t min Bc cn bc l

nhng hn ch, l nn sn xut mang nng tnh cht sn xut nh; c s vt cht - k
thut cn thp km, 80% lc lng lao ng x hi vn l lao ng th cng, nng sut
lao ng thp...; nhp tng dn s nhanh; tng sn phm v thu nhp quc dn cn
cha bo m c nhu cu c bn ca i sng nhn dn v nhu cu tch lu cho xy
dng x hi ch ngha.

Nhng hn ch trn bt ngun t nhiu nguyn nhn, v khch quan, min Bc i ln

xy dng ch ngha x hi trong iu kin xut pht im cn thp, b chnh sch khai
thc hng trm nm ca thc dn Php lm kit qu. Mt khc, chng ta tin hnh xy
dng kinh t trong iu kin t nc c chin tranh, phi tp trung sc ngi, sc ca
cho chin tranh gii phng min Nam v chng chin tranh ph hoi bng khng qun
v hi qun ca gic M. V ch quan, ng v Nh nc mc mt s sai lm, bt
ngun t nhng nhn thc cn gin n, duy ch, cha nm ng quy lut vn ng
i ln ch ngha x hi t mt nc thuc a, na phong kin, nn sn xut nh mang
tnh t cp t tc...

Lnh o nhn dn khng chin chng M min Nam

T nm 1965 n nm 1968 qun v dn ta nh thng chin tranh cc b min

Nam v chin tranh ph hoi ln th nht min Bc. "Chin tranh cc b" m M
tin hnh min Nam l mt hnh thc chin tranh trong chin lc ton cu mang tn
"phn ng linh hot". M huy ng mt lc lng qun i v mt khi lng v
kh, phng tin chin tranh khng l ti chin trng min Nam, vi quy m ln nht,
mnh nht, k t sau chin tranh th gii ln th hai. Trong chin lc "chin tranh cc
b" v chin tranh ph hoi, mc tiu ca M l: tiu dit cch mng min Nam, hu
dit min Bc; buc pha Vit Nam phi ngi vo m phn theo iu kin ca M. M
mun ginh thng li trong mt khong thi gian ngn. Chin tranh cc b ca M vi
k hoch:

1. Ph k hoch ma ma ca ta, trin khai lc lng.

2. M cc cuc phn cng chin lc "tm dit" qun ch lc ca ta v kim sot vng
nng thn.

137/222
Vo u ma kh 1965 - 1966, B Ch huy qun s M huy ng 70 vn qun, trong
c gn 20 vn qun M, m cuc phn cng chin lc ln th nht vo ba hng
chnh: Ty Nguyn, ng bng khu V v min ng Nam B bao gm c vng ngoi
thnh Si Gn. Mc tiu ca cuc phn cng ny l "tm - dit" qun gii phng, ginh
li quyn ch ng chin trng, "bnh nh" cc vng nng thn ng bng quan trng
nhng a bn ni trn.

Nhng trn sc quyt lit u tin gia qun v dn ta vi qun vin chinh M Ni
Thnh (Qung Nam) thng 5-1965, Vn Tng (Qung Ngi) thng 8-1965 ginh
c thng li vang di.

Sau chin thng Vn Tng, mt cao tro nh M, dit ngy c dy ln mnh m

khp chin trng min Nam. Vi th trn chin tranh nhn dn c xy dng v pht
trin trn ba vng chin lc, qun v dn min Nam gi vng quyn ch ng trn
khp chin trng, va phn cng tiu dit ch trong cc cuc hnh qun ca M, va
ch ng tin cng, thc su vo cc vng qun ch kim sot, cc cn c ng qun,
cc kho hu cn v ngay c so huyt chnh ca chng ti Si Gn. Cng vi thng
li v qun s, qun v dn ta cn ginh c nhiu thng li trn mt trn chng ph
"bnh nh" ca M - ngy. Ton b k hoch lp 900 p chin lc mi v cng c
hng chc ngn p chin lc c ca ch trong nm 1966 b tht bi.

Mi c gng in cung ca M trong cuc phn cng ma kh ln th nht u b tht

bi.

n ma kh 1966 - 1967, vi lc lng hng hu, gm 39 vn qun M, hn 5 vn

qun cc nc ng minh v 54 vn qun i Si Gn cng vi 4.000 my bay, 2.500 xe
tng v xe bc thp, M m cuc phn cng chin lc ln th hai nhm vo hng
t Ty Nguyn n Si Gn. Trong vng 6 thng, ch lin tip m ba cuc hnh qun
quy m ln, hng "tm - dit" ch lc ca ta v nh ph cc c quan ch o cch mng
min Nam. Trong , c cuc hnh qun Gianxn - Xity, vi 4,5 vn qun nh vo
Th Du Mt v Ty Ninh, mt a bn m chng tnh nghi c c quan u no khng
chin ca ta. Th nhng, tt c cc cuc hnh qun quy m ln ca chng u b b gy
v b tn tht nng n

. C 175.000 qun M - ngy v ch hu b loi khi vng chin u, 49 tiu on (28

tiu on M) b tiu dit, 1.800 my bay, 1.786 xe tng v 100 tu xung b ph hy,
bn chy, bn chm.
. Chng nhng th, chng cn b qun ta m n tn cng bt ng trn chin trng Tr
- Thin, buc phi b ng cng qun ra chng . K hoch b tr binh lc c tnh
cht chin lc ca M min Nam b o ln. T chin lc phn cng, M phi
chuyn sang chin lc phng ng, co cm qun c th trong sut ma ma nm 1967
phng cc trn nh ln ca qun ta.

138/222
Trn mt trn chng ph "bnh nh", qun v dn cc vng nng thn kin tr phng
chm "ba bm" v y mnh "ba mi gip cng", chn nh quyt lit cc cuc hnh
qun cn qut v bnh nh ca qun M v qun i Si Gn. K hoch ln chim li
50% nng thn trong nm 1967 ca chng khng thc hin c, tri li, 80% t ai
min Nam nm di quyn kim sot ca Mt trn Dn tc gii phng min Nam Vit
Nam.

Phong tro u tranh chnh tr vn tip tc pht trin, mc ngy cng quyt lit hu
khp cc thnh th min Nam, nht l Hu v Nng, vi khu hiu i M ct v
nc.

min Bc, chin tranh ph hoi ca quc M bng khng qun v hi qun din ra
khc lit, chng nh ph sut ngy m. n nm 1967, khi lng bom n M di
xung min Bc tng gp 7 ln so vi nm 1965. Hu ht cc mc tiu qun s v dn
s quan trng u b nh ph, gy nn nhiu tn tht nng n cho nhn dn ta. Mc d
trong iu kin chin tranh c lit, qun v dn ta vn khng h nao nng, anh dng
chin u bo v vng chc min Bc, hng nghn my bay v tu chin ca M b
tiu dit, cng cuc xy dng ch ngha x hi vn c tin hnh, nhim v chi vin
sc ngi, sc ca cho tin tuyn ln min Nam vn c tng cng, vi mc cao.

Thng 1-1967, Hi ngh ln th mi ba Ban Chp hnh Trung ng ng (kha III)

quyt nh m mt trn u tranh ngoi giao nhm tranh th hn na s ng tnh, ng
h v gip ca nhn dn th gii v nhn dn tin b M, khot su mu thun trong
ni b ch, c lp cao phi hiu chin trong gii cm quyn M, h tr cho u
tranh chnh tr v qun s ca qun v dn ta.

n cui nm 1967, cuc "Chin tranh cc b" ca M c y n nh cao, s

qun vin chinh vo min Nam ln 48 vn, mi th on v bin php chin tranh
c s dng, th nhng, quc M vn khng sao thc hin c cc mc tiu
chnh tr v qun s ra. Mt khc, tht bi Vit Nam lm cho tnh hnh nc M
ngy cng bt n, phong tro phn i chin tranh, i rt qun M v nc ngy cng
lan rng trong cc tng lp nhn dn.

V pha ta, qua hn hai nm ng u vi chin tranh cc b, qun v dn min Nam

pht huy mnh m chin lc tin cng, tng bc b gy hai gng km "tm - dit"
v "bnh nh", lm tht bi cc mc tiu qun s, chnh tr ca qun M v qun i
Si Gn.

Nhng tht bi v kh khn ca ch cng vi nhng thng li to ln ca ta va ginh

c c v qun s ln chnh tr, v chin thut ln chin lc v s pht trin vng
mnh c v th v lc ca ta m ra cho cuc chin tranh cch mng min Nam nhng
trin vng to ln. Thng 12-1967, B Chnh tr ra mt ngh quyt lch s, chuyn
cuc chin tranh cch mng min Nam sang thi k mi, thi k tin ln ginh thng

139/222
li quyt nh bng phng php tng cng kch - tng khi ngha vo tt c cc th
- dinh ly ca M v chnh quyn Si Gn trn ton min Nam.

Ch trng tng cng kch - tng khi ngha ca B Chnh tr Trung ng ng ta l

a chin tranh v th - ni c coi l cn c v l hu phng quan trng nht cn
li ca i phng m nhng n tin cng qun s dn dp, kt hp vi ni dy
ng lot ca qun chng ngay ti a bn chin lc ny ca chng. Yu cu trc mt
ca tng cng kch - tng khi ngha l ging cho ch nhng n tin cng quyt nh,
lm thay i cc din chin tranh, lm lung lay hn na ch xm lc ca quc
M, buc chng phi thay i chin lc, phi xung thang chin tranh. Ngh quyt ny
ca B Chnh tr c Hi ngh ln th mi bn Ban Chp hnh Trung ng ng
(kha III) hp thng 1-1968 thng qua.

Thc hin quyt tm chin lc trn y ca ng, m 30 rng ngy 31-1-1968, ng

vo dp giao tha Tt Mu thn, tha lc ch s h v hon ton bt ng, cuc tng
tin cng v ni dy t mt c pht ng trn ton min Nam t v tuyn 17 cho
n mi C Mau. Qun v dn ta ng lot tin cng ch 4/6 thnh ph, 37/42 th x
v hng trm th trn, qun l, chi khu qun s, kho tng. Hng triu qun chng ni
dy dit c, ph km, ginh quyn lm ch nhng mc khc nhau. Hu ht cc c
quan u no ca ch t trung ng n a phng u b qun ta tin cng. Cng vi
cc t tin cng tip theo trong thng 5 v thng 8-1968, qun v dn ta tiu dit
v loi khi vng chin u hng chc vn tn ch, ph hy nhiu phng tin chin
tranh, gii phng thm hng triu ng bo.

Cuc Tng tin cng v ni dy Tt Mu Thn l mt n tin cng chin lc bt ng

nh vo tn hang ca k th. y l tht bi rt nng n v chin lc ca quc
M trong cuc chin tranh xm lc min Nam nc ta. Tht bi ny lm ph sn
chin lc "Chin tranh cc b" ca quc M ngay gia lc chng c trong tay 50
vn qun vin chinh v hn 70 vn qun Si Gn v qun mt s nc ng minh ca
M chin trng min Nam. Vi tht bi ny lm o ln th chin lc ca M,
lm lung lay ch xm lc ca chng, buc M phi xung thang chin tranh v ngi
vo bn m phn vi ta ti Hi ngh Pari (ngy 13-5-1968). n thng 1-1969, quc
M phi chp nhn cuc m phn vi Chnh ph nc Vit Nam Dn ch Cng ha
ti Pari, c s tham gia ca on i biu Mt trn dn tc gii phng min Nam Vit
Nam (sau i l on i biu Chnh ph cch mng lm thi Cng ha min Nam Vit
Nam).

Cuc Tng tin cng v ni dy Tt Mu Thn (1968) ginh thm mt thng li c

ngha chin lc na trong tin trnh pht trin ca cuc khng chin chng M, cu
nc ca nhn dn Vit Nam. y l cuc tn cng c nhiu nt c sc v sng to.
Sng to trong vic xc nh hng tn cng ch yu v tm cch nh mi. Ln u
tin chng ta ng lot tin cng vo hu ht cc th: 4/6 thnh ph; 37 th x v hng
trm th trn. Sng to trong ngh thut chn thi c chin lc nhm to ra bc ngot

140/222
chin lc cho cuc chin tranh. Nm 1968 l thi im rt nhy cm v chnh tr i
vi nc M - nm bu c Tng thng. Sng to trong chn thi c tn cng, tn cng
vo dp tt Nguyn n - ng giao tha v cng l thi im ch d ch quan, s h.
Thc t, khi ta tn cng, ch hon ton b bt ng. Tuy nhin, trong qu trnh lnh o,
ch o chng ta phm sai lm ch quan trong vic nh gi tnh hnh, ra yu
cu cha st vi thc t. c bit l sau t tn cng trong Tt Mu Thn, ta khng
kim im, rt kinh nghim kp thi, khng nh gi ng tng quan lc lng gia ta
v ch cng nh m mu i ph ca chng, ch trng tip tc m cc t tin cng
vo th khi khng cn iu kin v yu t bt ng "l sai lm v ch o chin lc,
ch gy cho ta nhiu kh khn, tn tht"

. B Chnh tr Ban Chp hnh Trung ng ng Cng sn Vit Nam: Kt lun v Tng
kt cuc khng chin chng M, cu nc (ngy 25-5-1994).
.

Sau tht bi ca chin lc "Chin tranh cc b" min Nam Vit Nam, vo u nm
1969, Tng thng M Nchxn ra chin lc ton cu mi mang tn "Hc thuyt
Nchxn" vi ba nguyn tc "tr ct" l: "cng chia s"; "sc mnh ca M" v "sn
sng thng lng".

Tng thng Nchxn tip tc cuc chin tranh min Nam bng chin lc "Vit Nam
ha chin tranh". y l mt chnh sch rt thm c ca M nhm "dng ngi Vit
Nam nh ngi Vit Nam" tip tc cuc chin tranh xm lc thc dn mi min
Nam. Vit Nam ho chin tranh c thc hin theo ba giai on:

1. 1968 - 1970: kim sot vng ng dn, tng thm lc lng ngy qun, rt mt phn
lnh M v nc.

2. Thng 6/1970 - 1971: kim sot phn ln vng ng dn, qun ngy m nhn ch
yu trn b, rt i b phn qun M v nc.

3. Thng 6/1971 - thng 6/1972: c bn hon thnh Vit Nam ha chin tranh.

Qu trnh trin khai chin lc mi, M p dng mt lot bin php nh: ra sc cng
c ngy quyn, xy dng ngy qun ng v hin i; ro rit thc hin chng trnh
bnh nh; tin hnh chin tranh ph hoi min Bc nhm ct ngun chi vin cho min
Nam; tm mi cch tha hip vi Trung Quc, ha hon vi Lin X hng ct gim
ngun vin tr ch yu ca Vit Nam.

Trong hai nm 1969 - 1970, s phn kch c lit ca M - ngy trong cc chin dch
bnh nh cp tc, xy dng li c s h tng ca ch ngha thc dn mi nng thn
gy cho ta nhiu kh khn, tn tht.

141/222
 cng c tinh thn quyt tm chng M, cu nc ca qun v dn ta, ngy 1-1-1969,
trong Th chc mng nm mi, Ch tch H Ch Minh ku gi: "V c lp, v t do,
nh cho M ct, nh cho ngy nho"

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.12, tr. 426.
.

Thc hin ch trng ca ng, c s tng cng lc lng t min Bc, qun v
dn min Nam anh dng ng lot m hai cuc tin cng ma Xun v ma H nm
1969, dit hng vn tn ch, h tr nhn dn nhiu ni ni dy ginh quyn lm ch.
Tuy nhin, sau cc cuc tin cng Xun - H 1969, li dng ma ma, ch t chc
phn cng gy cho ta nhiu kh khn.

Thng 1-1970, Hi ngh ln th mi tm Ban Chp hnh Trung ng ng (kha III)

ra ch trng mi nhm chng li chin lc "Vit Nam ha chin tranh" ca
quc M.

Hi ngh ln th 18 Ban Chp hnh Trung ng ng (1-1970) v Hi ngh B Chnh tr

(6-1970) ch trng chuyn hng tin cng, ly nng thn lm hng chnh, tp trung
ngn chn v y li chng trnh "bnh nh" ca ch. V mt tc chin, lu trong
khi y mnh tc chin chnh quy ca b i ch lc, phi kin quyt thc hin cho k
c mt chuyn bin mnh m trong phong tro chin tranh nhn dn a phng, pht
trin mnh m ba th qun, tng cng cc lc lng v trang ti ch.

Thc hin ch trng ch o ca Trung ng ng, trong nhng nm 1970 - 1971,

cch mng min Nam vt qua kh khn gian kh, kin tr xy dng v pht trin lc
lng, tin cng ch trn c ba vng chin lc, nh bi tng bc chin lc "Vit
Nam ha chin tranh" v "ng Dng ha chin tranh" ca quc M.

Ti chin trng Lo, u nm 1970, M v qun ca Vng Pao m cuc hnh qun
ln chim khu vc chin lc Cnh ng Chum (Xing Khong). Thc hin ch trng
ca lnh o ng hai nc, lin qun Lo - Vit Nam phi hp m chin dch phn
cng quy m ln, nh bi cuc hnh qun ca ch, bo v cn c a ch yu ca Lo,
ph th uy hip sn pha ty min Bc nc ta v tuyn vn ti ty Trng Sn.

Thng 3-1970, M tin hnh cuc o chnh Campuchia, lt Chnh ph Vng

quc trung lp do Hong thn Nrm Xihanc ng u, dng ln chnh quyn tay sai
Lon Non. y l mt nc thang chin tranh nguy him ca M nhm bin Campuchia
thnh thuc a kiu mi, xa b cn c v bn p chin lc ca ta, ct t tuyn
ng tip t t min Bc vo min Nam, qua t Campuchia. Cuc hnh qun xm
lc ca M - ngy thc y phong tro cch mng ca nhn dn Campuchia. Trong
thi gian ngn, cc lc lng v trang ca ta phi hp vi qun v dn bn kp thi
phn cng ch, nh bi cuc hnh qun ca chng, gii phng c vng ng - bc

142/222
Campuchia v kim sot c nhiu vng nng thn rng ln khc buc quc M
phi tuyn b rt qun ra khi Campuchia (6-1970).

min Nam Vit Nam, chp hnh ch th ca B Chnh tr, nhn c hi M a qun
sang Campuchia, cc hot ng tc chin ca ta nhm tiu dit ch v nh ph k
hoch "bnh nh" ca chng c nhiu thun li, thu c kt qu quan trng.

Nm 1971, qun v dn ta phi hp vi qun v dn Lo ch ng nh bi cuc hnh

qun quy m ln "Lam Sn 719" ca qun M v qun i Si Gn nh vo ng 9
- Nam Lo nhm ct t ng mn H Ch Minh, chn ng con ng tip t quan
trng ca min Bc i vi min Nam v phong tro khng chin Campuchia. Cng
vo thi gian ny, qun v dn ta cng vi qun dn Campuchia p tan cuc hnh
qun "Ton thng 1-1971" ca M nh vo cc hu c khng chin ti ng - bc
Campuchia.

Nhng thng li qun s ni trn, cng vi nhng thng li ca nhn dn min Nam
trong vic nh ph k hoch "bnh nh" ca ch m ra kh nng thc t nh bi
chin lc "Vit Nam ha chin tranh" ca quc M. Qun i Si Gn, ci "xng
sng" ca chin lc "Vit Nam ha chin tranh" b suy yu nghim trng.

Vo ma xun nm 1972, nhm ginh thng li quyt nh trong nm bu c tng thng

M, buc quc M phi chm dt chin tranh bng thng lng th thua, qun
ta m cuc tin cng chin lc vi quy m ln, cng mnh c bt u vo
hng ch yu l Tr - Thin, nh thng vo tuyn phng ng ca ch ng 9, tip
theo l cc hng Ty Nguyn, min ng Nam B ri n ng bng khu V v ng
bng sng Cu Long. Ch trong thi gian ngn, qun v dn ta ph v ba tuyn phng
ng mnh nht ca ch ti cc a bn xung yu Qung Tr, Ty Nguyn v ng Nam
B, tiu dit nhiu sinh lc ch, h tr c lc cho nhn dn cc a phng ni dy
ginh quyn lm ch. quc M in cung i ph bng cch vi v "M ha" tr
li cuc chin tranh min Nam, nh ph tr li min Bc ln th hai t u thng
4-1972 bng nhng th on chin tranh hy dit tn bo. Th nhng, chng li b tht
bi, khng sao cu vn ni tnh th.

Thng li ca cuc tin cng chin lc nm 1972 lm thay i hn cc din chin

tranh min Nam. Chin lc Vit Nam ha chin tranh ca M ng trc nguy c
b ph sn hon ton.

Cng vi thng li min Nam, qun v dn min Bc lp chin cng oanh lit, p
tan cuc tp kch chin lc bng my bay B.52 ca M trong 12 ngy m (ngy 18
n ngy 30-12-1972) trn bu tri H Ni, Hi Phng v mt s a phng khc

. C 81 my bay hin i, trong c 34 B.52 b bn ri; 43 gic li b bt sng.

, buc M phi tr li bn m phn k kt Hip nh Pari.

143/222
Cuc u tranh ngoi giao trn bn Hi ngh Pari ko di 4 nm 9 thng vi 202
phin hp cng khai, 45 cuc gp ring cp cao, 500 cuc hp bo, 1.000 cuc phng
vn kt thc vo ngy 27-1-1973 vi Hip nh v chm dt chin tranh, lp li ha
bnh Vit Nam c k kt.

Theo Hip nh Pari v Vit Nam, Hoa K v cc nc khc tn trng c lp ch

quyn, thng nht, ton vn lnh th ca nc Vit Nam; Hoa K cam kt chm dt mi
hot ng qun s trn lnh th nc Vit Nam Dn ch Cng ha; Hoa K cam kt rt
ht qun i, cc loi nhn vin, c vn, v kh n dc ca Hoa K v cc nc ng
minh ca Hoa K ra khi min Nam Vit Nam. Hip nh cn xc nh ngha v ca
Hoa K phi ng gp vo vic hn gn vt thng chin tranh v cng cuc xy dng
sau chin tranh Vit Nam Dn ch Cng ha v ton ng Dng.

Vi vic k kt Hip nh Pari, cuc khng chin chng M, cu nc ca nhn dn

Vit Nam ginh thm thng li ht sc to ln v c tnh cht quyt nh. Nhn dn
ta t c mc tiu quan trng hng u l bp ch xm lc ca quc M,
buc M phi chm dt chin tranh, rt ht qun vin chinh v qun ch hu ra khi
min Nam Vit Nam. y l c hi ln cho s nghip cch mng ca nhn dn ta tin
ln ginh thng li hon ton.

Mc d b tht bi nng n, phi k Hip nh Pari, chp nhn rt qun v nc, nhng
quc M vn ngoan c, khng chu t b d tm xm lc Vit Nam, tip tc tin
hnh chin tranh p t ch ngha thc dn mi v chia ct lu di t nc ta.

Mt trong nhng mc tiu chin tranh m M v chnh quyn Si Gn ra trong k

hoch 3 nm (1973 - 1976) l chim li ton b vng gii phng ca ta, xa b hnh thi
da bo min Nam, nhm bin min Nam thnh mt quc gia ring bit, l thuc vo
M.

Ngay sau khi Hip nh Pari c k kt, di ch o ca M, chnh quyn Nguyn

Vn Thiu ngang ngc ph hoi hip nh, lin tip m cc cuc hnh qun ln
chim vng gii phng ca ta. Ring nm 1973, chng tin hnh hng ngn cuc
hnh qun quy m ln v chim li hu ht cc vng gii phng mi ca ta, trong
c cng Ca Vit (Qung Tr) b chim ngay m 27-1-1973.

Trong vng chng kim sot, cng din ra lin tip cc cuc hnh qun cn qut
v bnh nh nhm khng b, n p, bp nght mi quyn t do dn ch, chng li
nguyn vng ha bnh, ha hp dn tc ca nhn dn min Nam, gy thm nhiu ti c
i vi ng bo ta.

Trc tnh hnh nghim trng ni trn, thng 7-1973, Hi ngh ln th hai mi mt
Ban Chp hnh Trung ng ng (kha III) nu r con ng cch mng ca nhn
dn min Nam l con ng bo lc cch mng v nhn mnh: bt k trong tnh hung

144/222
no cng phi nm vng thi c, gi vng ng li chin lc tin cng. Nhim v
ginh dn, ginh quyn lm ch, pht trin thc lc ca cch mng l yu cu va bc
thit va c bn trong giai on mi. T tng ch o ca Trung ng ng l tch cc
phn cng, chun b tin ln hon ton gii phng min Nam, thng nht T quc.

Thc hin Ngh quyt ca ng, t cui nm 1973 v c nm 1974, qun v dn ta

min Nam lin tip ginh c thng li to ln trn khp cc chin trng, t Tr
- Thin n ty Nam B v vng ven Si Gn, ph v tng mng ln k hoch bnh
nh ca ch, m rng thm nhiu vng gii phng, tiu dit nhiu cm c im,
chi khu, qun l, bc rt nhiu n bt, dn ch vo th i ph lng tng, b ng.
c bit, cui nm 1974 u nm 1975, qun ta nh chim th x Phc Long (ngy
6-1-1975), gii phng hon ton tnh Phc Long, ch khng cn kh nng nh chim
tr li Phc Long. Tnh th ny chng t qun ch lc c ng ca ta mnh hn hn
qun ch lc c ng ca ch, kh nng gii phng hon ton min Nam chn mui.

Trc yu cu pht trin ca cuc chin tranh cch mng vo giai on cui, t thng
10-1973 tr i, trong qun i ta xc tin thnh lp cc qun on ch lc c cc
thnh phn binh chng k thut, hp thnh nhng qu m mnh, c kh nng c ng
cao, hot ng trn nhng hng ch yu, nhm tiu dit qun ch lc ca ch.

Tuyn ng chin lc pha ng Trng Sn ni lin t ng 9 (Qung Tr) vo

n min ng Nam B c thng sut. Mt khi lng ln v kh, phng tin
chin tranh nh xe tng, xe bc thp, tn la, pho tm xa, pho cao x cng hng chc
vn tn vt cht cc loi c chuyn ti cc chin trng. H thng ng ng dn
xng du c ni lin t min Bc vo n chin trng min ng Nam B sn
sng phc v.

T ngy 30-9 n 8-10-1974, Hi ngh B Chnh tr t mt bn v ch trng gii

phng hon ton min Nam. t hai ca Hi ngh B Chnh tr hp t ngy 8-12-1974
n ngy 7-1-1975 nhn nh: Cha bao gi ta c iu kin y v qun s, chnh
tr, c thi c chin lc to ln nh hin nay hon thnh cch mng dn tc dn ch
nhn dn min Nam, tin ti ha bnh thng nht T quc. T nhn nh , B Chnh
tr ra quyt tm chin lc gii phng min Nam vi k hoch hai nm 1975 - 1976
m tinh thn l: nm 1975 tranh th bt ng tn cng ln v rng khp, to iu kin
nm 1976 tin hnh tng cng kch - tng khi ngha, gii phng hon ton min Nam.
Ngoi k hoch ni trn, B Chnh tr cn d kin mt phng hng hnh ng linh
hot l nu thi c n, vo u hoc cui nm 1975 th lp tc gii phng min Nam
ngay trong nm 1975.

Chp hnh quyt nh chin lc ni trn, cuc tng tin cng v ni dy ma xun nm
1975 din ra trn ton min Nam, trong quyt nh l ba n tin cng chin lc.
l Chin dch Ty Nguyn, chin dch Hu, Nng, chin dch H Ch Minh. Cuc
tng tin cng v ni dy din ra t ngy 10-3 n ngy 30-4-1975. Vo 11 gi 30

145/222
pht ngy 30-4-1975, l c cch mng php phi bay trn nc Dinh c lp, cuc tng
tin cng v ni dy Xun 1975 ton thng.

146/222
IV. Nguyn nhn thng li v ngha, kinh nghim ca
cuc khng chin chng M, cu nc
NGUYN NHN THNG LI V NGHA, KINH NGHIM CA
CUC KHNG CHIN CHNG M, CU NC

Nguyn nhn thng li v ngha lch s

Thng li ca s nghip chng M, cu nc bt ngun t s lnh o ng n ca

ng Cng sn Vit Nam, ngi i biu trung thnh cho nhng li ch sng cn ca c
dn tc Vit Nam, mt ng c ng li chnh tr, ng li qun s c lp, t ch,
ng n, sng to.

Thng li l kt qu ca cuc chin u y gian kh hy sinh ca nhn dn v qun

i c nc, c bit l ca cn b, chin s v hng chc triu ng bo yu nc
min Nam ngy m i mt vi qun th, xng ng vi danh hiu "Thnh ng T
quc".

Thng li cng l kt qu ca s nghip cch mng x hi ch ngha min Bc, ca

ng bo v chin s min Bc va chin u va xy dng, hon thnh xut sc ngha
v ca hu phng ln, ht lng ht sc chi vin cho tin tuyn ln min Nam nh
thng gic M xm lc.

Thng li cn l kt qu ca tnh on kt chin u ca nhn dn Vit Nam, Lo,

Campuchia v kt qu ca s ng h ht lng v s gip to ln ca cc nc x hi
ch ngha anh em. S ng h nhit tnh ca phong tro cng nhn v nhn dn tin b
trn ton th gii cng nh nhn dn tin b M.

nh gi thng li lch s ca s nghip chng M, cu nc, Bo co chnh tr ti i

hi i biu ton quc ln th IV ca ng ghi r: Nm thng s tri qua, nhng
thng li ca nhn dn ta trong s nghip khng chin chng M, cu nc mi mi
c ghi vo lch s dn tc ta nh mt trong nhng trang chi li nht, mt biu tng
sng ngi v s ton thng ca ch ngha anh hng cch mng v tr tu con ngi, v
i vo lch s th gii nh mt chin cng v i ca th k XX, mt s kin c tm
quan trng quc t to ln v c tnh thi i su sc"

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin ng ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
2004, t.37, tr. 471.
.

147/222
Vi thng li ny, nhn dn ta qut sch bn quc xm lc, chm dt ch thng
tr tn bo hn mt th k ca ch ngha thc dn c v mi trn t nc ta. Cuc cch
mng dn tc dn ch nhn dn hon thnh trn phm vi c nc, m ra k nguyn
mi cho dn tc Vit Nam: k nguyn c nc ha bnh, c lp, thng nht v i ln
ch ngha x hi.

Bng thng li v i ca mnh, nhn dn ta nh bi cuc chin tranh xm lc quy

m ln nht, di ngy nht ca ch ngha quc k t sau Chin tranh th gii th hai,
lm suy yu trn a ca ch ngha quc, ph v mt phng tuyn quan trng ca
chng khu vc ng Nam , m u s sp khng th trnh khi ca ch ngha
thc dn mi, gp phn tng cng lc lng ca cc nc x hi ch ngha, phong tro
c lp dn tc, dn ch v ha bnh th gii.

Nhng kinh nghim lch s

Cuc khng chin chng M, cu nc ko di 21 nm li nhiu kinh nghim c

gi tr lch s v thc tin su sc.

Mt l, ging cao ngn c c lp dn tc v ch ngha x hi nhm huy ng sc

mnh ton dn nh M, c nc nh M.

c lp dn tc v ch ngha x hi va l mc tiu va l ng lc ca cch mng

Vit Nam, c ng xc nh ngay t ngy mi ra i. Bc vo giai on chng M,
cu nc, ng trc m mu xm lc min Nam v chia ct t nc ta ca quc
M v b l tay sai, ng ta ra ng li tin hnh ng thi hai chin lc cch
mng: cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam v cch mng x hi ch ngha
min Bc, hng vo mc tiu chung ch yu trc mt ca cch mng c nc l
nh thng gic M xm lc, gii phng min Nam, ha bnh thng nht nc nh
a c nc tin ln ch ngha x hi.

ng li ca ng th hin ch v nguyn vng thit tha ca c dn tc Vit Nam,

ng vin n mc cao nht lc lng hng hu ca nhn dn c nc, kt hp tin
tuyn ln vi hu phng ln, kt hp sc mnh ca nhn dn ta vi sc mnh ca thi
i to nn sc mnh tng hp chin u v chin thng gic M xm lc.

Hai l, ng tm ra c phng php u tranh cch mng ng n, sng to.

l phng php s dng bo lc cch mng tng hp bao gm: lc lng chnh tr
qun chng kt hp vi lc lng v trang nhn dn, bt u khi ngha tng phn
nng thn v t khi ngha pht trin thnh chin tranh cch mng, kt hp cht ch u
tranh qun s vi u tranh chnh tr, v n mt giai on no th kt hp cht ch
u tranh qun s, u tranh chnh tr vi u tranh ngoi giao; kt hp khi ngha qun
chng vi chin tranh cch mng, kt hp ni dy vi tin cng, tin cng vi ni dy;

148/222
nh ch trn c ba vng: rng ni, nng thn ng bng v th, nh ch bng ba
mi gip cng: qun s, chnh tr v binh vn, kt hp ba th qun: b i ch lc, b
i a phng vi chin tranh ca cc binh on ch lc, kt hp nh ln, nh va
v nh nh, thc hin lm ch tiu dit ch, tiu dit ch lm ch; nm vng
phng chm chin lc nh lu di, ng thi bit to thi c m nhng cuc tin
cng chin lc lm thay i cc din chin tranh, tin ln thc hin tng tin cng v
ni dy ng lot, bp qun ch, ginh thng li cui cng.

Trong cuc khng chin chng M, cu nc, ng ta k tha ti nh gic y

mu lc ca t tin, ng thi pht huy kinh nghim phong ph ca cuc Cch mng
Thng Tm v cuc khng chin chng Php. Di s lnh o ca ng, nhn dn ta
nh gic M bng mi phng tin v v kh c trong tay, t v kh th s n v
kh hin i, nh gic vi kh th c nc ln ng, ton qun ra trn. l ng li
chin tranh nhn dn c pht trin n mt nh cao mi. Tt c nhng hnh thc,
phng php u tranh trn y l mt th thng nht, c quan h hu c vi nhau, to
thnh chin lc tng hp v ngh thut qun s ca chin tranh cch mng Vit Nam.

Ba l, s ch o chin lc ng n ca Trung ng ng v cng tc t chc chin

u ti gii ca ng qua cc cp b ng v cc cp ch huy qun i.

Trong qu trnh lnh o cch mng min Nam v chin tranh chng M, cu nc,
Trung ng ng ta lun lun theo di m mu ca ch, nh gi ng so snh lc
lng, ra nhng ch trng ch o chnh xc, sc bn, linh hot, kp thi, nhm nh
bi tng bc m mu v hnh ng ca ch, to iu kin tin ln ginh thng li
cui cng. Song, ng trc mt cuc chin tranh m quc M va nh, va thm
d, va th nghim cc chin lc, chin thut, mt cuc chin tranh leo thang tng bc
khng c tin l trong lch s, th vic tm hiu v ch v v ta l c mt qu trnh. Phi
thng qua thc t chin u vi nhng din bin c th trong cuc sc trn chin
trng m nhn thc ca ta ngy cng su sc, r rng hn. Mt trong nhng bi hc
v ch o chin lc m ng ta rt ra c l trn c s phng hng chin lc
ng, hy lm i ri thc tin s cho php ta hiu r s vt hn na

. Sd, tr. 27.

.

Bn l, ng ta ht sc coi trng cng tc xy dng ng, xy dng lc lng cch

mng min Nam v t chc xy dng lc lng chin u trong c nc.

Lc lng cch mng l cc ng b min Nam c ti luyn thnh cc b tham

mu dy dn trn tin tuyn ln, l khi lin minh cng - nng c ng dy cng xy
p trong sut qu trnh cch mng dn tc dn ch, l i qun chnh tr qun chng
v lc lng v trang nhn dn, hai lc lng c bn hng hu trong chin tranh cch
mng, l Mt trn Dn tc gii phng min Nam Vit Nam cng vi Chnh ph Cch

149/222
mng lm thi Cng ho min Nam Vit Nam ng vin, tp hp ngy cng rng ri,
ng o cc tng lp nhn dn, khng phn bit giai cp, tn gio, dn tc vo cuc
khng chin, cu nc; ng thi tranh th c s ng tnh ng h ngy cng to ln
ca nhn dn v chnh ph nhiu nc yu ha bnh v cng l trn th gii.

150/222
Chng 5: ang lanh ao ca nc qua
ln chu nghia xa hi va bao v t quc
(1975-2006)
I. C nc qu ln ch ngha x hi v bo v t quc
(1975-1986)
C NC QU LN CH NGHA X HI V BO V T QUC
(1975 - 1986)

i hi i biu ton quc ln th IV ca ng (thng 12-1976) v thc hin k

hoch nh nc nm nm (1976 - 1980)

Tnh hnh Vit Nam sau nm 1975 v i hi i biu ton quc ln th IV ca

ng

- Tnh hnh Vit Nam sau nm 1975 v vic hon thnh thng nht t nc v mt nh
nc.

Sau i thng ma Xun 1975, c nc ta bc vo k nguyn c lp, thng nht v

qu i ln ch ngha x hi. t nc hon ton c lp, thng nht, c ti nguyn
phong ph, di do sc lao ng, nhn dn c truyn thng lao ng cn c, thng minh,
sng to, c c s vt cht - k thut ban u ca min Bc sau 20 nm xy dng...
l nhng thun li c nc i vo khc phc hu qu ca my mi nm chin tranh
li

. Hu qu nng n ca hng chc nm chin tranh vi 7.850.000 tn bom n do

quc M nm xung nc ta, gn 2 triu ngi b cht, hn 2 triu ngi b tn tt, 2
triu ngi, trong c khong 5 vn tr em d dng do b nhim cht c mu da
cam. M nm xung min Nam 451.260 tn cht c ho hc, 338 tn bom napan ang
li nhng di chng ht sc nng n. Sau 20 nm chia ct t nc, thng tr min
Nam, quc M v chnh quyn Si Gn li cho ta nhng di chng nng n ca
ch thc dn mi ca M v mt chnh tr, t tng, kinh t, vn ha, x hi.
min Bc, hu ht cc thnh ph, th x b bom M tn ph.
v xy dng li t nc ta ng hong hn, to p hn trn con ng qu tin ln
ch ngha x hi.

xy dng v pht trin t nc trc mt phi hon thnh thng nht t nc v

mt nh nc. Thng 8-1975, khi nhn dn hai min ang tp trung sc lc khc phc

151/222
hu qu ca chin tranh, n nh tnh hnh tin ti thng nht t nc v mt nh nc,
Hi ngh ton th Ban Chp hnh Trung ng ln th 24 ca ng hp quyt nh
nhng nhim v ca cch mng trong giai on mi, i ln ch ngha x hi. y l Hi
ngh chun b v mt t tng, t chc cho vic thng nht nc nh. Ngoi thng nht
t nc v mt nh nc, Hi ngh cn khng nh quyt tm a c nc tin nhanh,
tin mnh, tin vng chc ln ch ngha x hi.

Thc hin ch trng trn, Hi ngh hip thng chnh tr ca on i biu min Bc
v on i biu min Nam hp ti Si Gn t ngy 15 n ngy 21-11-1975. Thng
co ca hi ngh khng nh nc Vit Nam, dn tc Vit Nam l mt; nc nh cn
c sm thng nht v mt nh nc; cn t chc cuc Tng tuyn c trn ton quc
theo nguyn tc dn ch, ph thng, bnh ng, trc tip v b phiu kn, bu ra Quc
hi chung cho c nc.

Ngy 3-1-1976, B Chnh tr ra ch th V vic lnh o cuc Tng tuyn c bu

Quc hi chung ca c nc v giao trch nhim cho cc cp u lnh o cuc bu c.
Ngy 25-4-1976, c tri c nc phn khi i b phiu, t t l 98,77% (min Bc
99,36%, min Nam 98,39%). 492 i biu c bu vo Quc hi gm cc thnh
phn cng nhn, nng dn, tr thc, lc lng v trang, i biu cc tng lp thanh nin,
ph n, i biu cc dn tc thiu s v cc tn gio.

Thng li ca cuc Tng tuyn c bu Quc hi chung c nc biu th ch ca ton

dn ta xy dng mt nc Vit Nam c lp, thng nht, l thng li ca lng quyt tm
phn u thc hin trn vn Di chc thing ling ca Ch tch H Ch Minh: "T quc
ta nht nh s thng nht. ng bo Nam, Bc nht nh s sum hp mt nh.

T ngy 24-6 n ngy 3-7-1976, k hp th nht ca Quc hi nc Vit Nam thng

nht (Quc hi kho VI) c tin hnh ti H Ni. Quc hi quyt nh t tn
nc ta l nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam, Quc k nn gia c ngi
sao vng nm cnh, Th l H Ni, Quc ca l bi Tin qun ca; Quc huy mang
dng ch "Cng ho x hi ch ngha Vit Nam"; Si Gn c mang tn thnh ph H
Ch; thnh lp y ban d tho Hin php nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam; bu
Tn c Thng lm Ch tch nc, Nguyn Lng Bng, Nguyn Hu Th lm Ph
Ch tch nc, Trng Chinh lm Ch tch Quc hi; Phm Vn ng lm Th tng
Chnh ph nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam. Theo ch trng ca ng, on
Thanh nin Lao ng H Ch Minh, cc on th qun chng hai min u thng nht
li vi nhau mang mt tn gi chung. l Tng Cng on Vit Nam, Hi Lin hip
Ph n Vit Nam, Hi nh bo Vit Nam, Hi Lin hip thanh nin Vit Nam.

- i hi i biu ton quc ln th IV ca ng

i hi hp t ngy 14 n ngy 20-12-1976 ti H Ni. D i hi c 1.008 i biu

thay mt cho hn 1,5 triu ng vin trong c nc v 29 on i biu ca cc ng

152/222
v t chc quc t. i hi thng qua Bo co chnh tr, Bo co v phng hng,
nhim v v mc tiu ch yu ca k hoch 5 nm 1976 - 1980, Bo co tng kt cng
tc xy dng ng v sa i iu l ng; quyt nh i tn ng Lao ng Vit
Nam thnh ng Cng sn Vit Nam.

Bo co chnh tr nh gi, thng li ca cuc khng chin chng M mi mi i vo

lch s dn tc ta nh mt trong nhng trang s chi li nht v i vo lch s th gii
nh mt chin cng v i ca th k XX v li cho nhn dn ta nhiu bi hc c gi
tr to ln.

Tnh hnh nc ta trong thi k pht trin mi, ni bt vi ba c im ln:

+ Nc ta ang trong qu trnh t mt x hi m nn kinh t cn ph bin l sn xut

nh tin thng ln ch ngha x hi b qua giai on pht trin t bn ch ngha.

+ T quc ta ha bnh, c lp, thng nht, c nc tin ln ch ngha x hi vi

nhiu thun li, song cng cn nhiu kh khn do hu qu ca cuc chin tranh v tn
d ca ch ngha thc dn gy ra.

+ Cch mng x hi ch ngha nc ta tin hnh trong hon cnh quc t thun li,
song cuc u tranh "ai thng ai gia cch mng v phn cch mng trn th gii vn
din ra gay go, quyt lit.

i hi xc nh ng li chung ca cch mng x hi ch ngha trong giai on mi

nc ta l: "Nm vng chuyn chnh v sn, pht huy quyn lm ch tp th ca nhn
dn lao ng; tin hnh ng thi ba cuc cch mng: cch mng v quan h sn xut,
cch mng khoa hc - k thut, cch mng t tng v vn ha, trong cch mng
khoa hc - k thut l then cht; y mnh cng nghip ho x hi ch ngha l nhim
v trung tm ca c thi k qu ln ch ngha x hi; xy dng ch lm ch tp
th x hi ch ngha, xy dng nn sn xut ln x hi ch ngha, xy dng nn vn ha
mi, xy dng con ngi mi x hi ch ngha; xa b ch ngi bc lt ngi, xa
b ngho nn v lc hu; khng ngng cao cnh gic, thng xuyn cng c quc
phng, gi gn an ninh chnh trv trt t x hi; xy dng thnh cng T quc Vit
Nam ha bnh, c lp, thng nht v x hi ch ngha; gp phn tch cc vo cuc u
tranh ca nhn dn th gii v ha bnh, c lp dn tc, dn ch v ch ngha x hi"

. Sd, tr. 523 - 524.

.

V ng li xy dng kinh t x hi ch ngha, i hi nu r phi: y mnh cng

nghip ho x hi ch ngha, xy dng c s vt cht - k thut ca ch ngha x hi,
a nn kinh t nc ta t sn xut nh ln sn xut ln x hi ch ngha. u tin pht
trin cng nghip nng mt cch hp l trn c s pht trin nng nghip v cng nghip

153/222
nh, kt hp xy dng cng nghip v nng nghip c nc thnh mt c cu kinh t
cng - nng nghip; va xy dng kinh t trung ng va pht trin kinh t a phng,
kt hp kinh t trung ng vi kinh t a phng trong mt c cu kinh t quc dn
thng nht; kt hp pht trin lc lng sn xut vi xc lp v hon thin quan h sn
xut mi; kt hp kinh t vi quc phng; tng cng quan h phn cng, hp tc, t-
ng tr vi cc nc x hi ch ngha anh em trn c s ch ngha quc t x hi ch
ngha, ng thi pht trin quan h kinh t vi cc nc khc trn c s gi vng c
lp, ch quyn v cc bn cng c li; lm cho nc Vit Nam tr thnh mt nc x
hi ch ngha c kinh t cng - nng nghip hin i, vn ha v khoa hc - k thut
tin tin, quc phng vng mnh, c i sng vn minh, hnh phc.

Trn c s ng li cch mng x hi ch ngha trong giai on mi, i hi xc

nh cc ni dung v:

+ Phng hng v nhim v ca k hoch 5 nm 1976 - 1980 pht trin v ci to kinh

t, vn ha, pht trin khoa hc, k thut.

+ y mnh cch mng t tng v vn ha, xy dng v pht trin nn vn ha mi.

+ Tng cng Nh nc x hi ch ngha, pht huy vai tr ca cc on th, lm tt

cng tc qun chng.

+ Nhim v quc t v chnh sch i ngoi ca ng.

+ Nng cao vai tr lnh o v sc chin u ca ng.

i hi quyt nh b sung iu l ng, t chc danh Tng B th thay chc danh

B th th nht Ban Chp hnh Trung ng ng; bu Ban Chp hnh Trung ng mi
gm 101 u vin chnh thc, B Chnh tr gm 14 u vin chnh thc, Ban B th gm
9 ng ch, L Dun c bu lm Tng B th.

i hi ln th IV ca ng l i hi ton thng ca s nghip gii phng dn tc,

thng nht T quc, khng nh v xc nh ng li a c nc tin ln ch ngha x
hi, con ng lch s m H Ch Minh chn. Tuy nhin, i hi cha tng kt c
kinh nghim xy dng ch ngha x hi min Bc; cha nhn mnh vic bc thit phi
lm sau chin tranh l khc phc hu qu chin tranh; c bit l cha xc nh c
chng ng u tin tin ln ch ngha x hi, nng vi "t khuynh" trong vic ci to
v xy dng ch ngha x hi mt nc vn l nng nghip lc hu li tri qua my
chc nm chin tranh, t nc b tn ph nng n.

154/222
Thc hin k hoch nh nc 5 nm v bo v T quc (1976 - 1980)

Thc hin Ngh quyt ca i hi ln th IV ca ng, t nm 1976 tr i ton ng,

ton qun v ton dn ta vt qua mi kh khn gian kh, thc hin ci to v xy
dng ch ngha x hi v bo v T quc, gi gn an ninh quc gia.

Trong qu trnh ch o thc hin Ngh quyt ca i hi, Ban Chp hnh Trung ng
ng cn c vo s pht trin ca tnh hnh, tng bc b sung v c th ha ng
li, ch trng, vch ra nhng nhim v c th v k hoch kinh t, chnh tr, vn ha,
an ninh, quc phng qua cc k hi ngh ton th Ban Chp hnh Trung ng.

Cui thng 6 u thng 7-1977, Hi ngh ln th hai Ban Chp hnh Trung ng ng
hp bn v pht trin nng nghip. Hi ngh quyt nh tp trung cao lc lng c
nc thc hin thng li nhim v pht trin nng nghip vi ba mc tiu chnh l bo
m lng thc, thc phm cho ton x hi v c lng thc d tr; cung ng nguyn
liu nng sn, lm sn, hi sn cho cng nghip; tng nhanh ngun hng xut khu.

Trong nhng nm trc mt, trn mt trn kinh t, phi nm vng nhim v hng u l
pht trin vt bc sn xut nng nghip, lm nghip, ng nghip... Tuy vy, do thiu
tnh ton khoa hc, khng u t vn thch ng cho nng nghip m ch yu tp trung
cho cng nghip nng nn ra nhiu ch tiu qu cao m sau ny khng thc hin c.
Ch trng t chc li nn nng nghip trong c nc v trn a bn huyn, tin hnh
hp tc ho nng nghip v y mnh xy dng nng trng, lm trng quc doanh
min Nam khng ph hp nn nng nghip cng khng pht trin c.

Nhng nm tip theo, Ban Chp hnh Trung ng ng lin tip hp nhiu Hi ngh
quan trng: Hi ngh ln th ba thng 1-1978, Hi ngh ln th t thng 7-1978, Hi
ngh ln th nm thng 12-1978, nhm vch ra phng hng, nhim v v ch trng,
bin php thc hin k hoch Nh nc hng nm. Ban Chp hnh Trung ng ph
phn nhng thiu st, khuyt im trong ch o, t chc qun l kinh t v x hi, phn
tch nhng nguyn nhn khch quan, nht l nguyn nhn ch quan lm cho kinh t -
x hi nc ta gp nhiu kh khn, tr tr.

Trong giai on ny nn kinh t nc ta vn thp km, thin tai dn dp, d tr

nguyn vt liu ang b cn kit, vin tr ca cc nc x hi ch ngha gim st, chin
tranh hai u bin gii xy ra, quc M v cc th lc chng i Vit Nam bao vy,
cm vn kinh t, lm cho cuc khng hong kinh t - x hi bt u xut hin. Trong
bi cnh , thng 8-1979, Hi ngh ln th su Ban Chp hnh Trung ng ng
c triu tp. Hi ngh nh gi v thc trng t nc, tp trung bn v phng
hng pht trin hng tiu dng v cng nghip a phng nhm khc phc tnh trng
khan him nghim trng cc mt hng tiu dng thit yu. Hi ngh ny khi u chuyn
bin v nhn thc ng li kinh t ca ng, tho g nhng rng buc ca c ch qun
l k hoch ho tp trung, to iu kin cho lc lng sn xut "bung ra".

155/222
Hi ngh thng qua Ngh quyt s 20-NQ/TW V tnh hnh v nhim v cp bch
nu ba nhim v phi thc hin t nm 1979 n nm 1981 l y mnh sn xut, n
nh v bo m i sng ca nhn dn, tng cng quc phng v an ninh, sn sng
chin u chng xm lc, bo v T quc; kin tr u tranh khc phc nhng mt tiu
cc trong hot ng kinh t - x hi, nht l cc t nn n cp, hi l v c hip qun
chng; nhim v quan trng nht l ng vin cao v t chc ton dn, ton qun y
mnh sn xut nng, lm, ng nghip, hng tiu dng v hng xut khu. Cn thit phi
ban hnh ngay cc chnh sch khuyn khch sn xut nng nghip nh n nh ngha v
lng thc trong nm nm; bn cho Nh nc theo gi tho thun v c lu thng t
do, khuyn khch xut khu nng sn, sa i cch phn phi n chia trong hp tc x.
min Nam, ci to nng nghip phi bo m ng cc nguyn tc t nguyn, cng
c li, chng ch quan, cng p; tha nhn cc thnh phn kinh t quc doanh, tp th,
cng t hp doanh, c th k c t sn c kinh doanh hp php. Tin ti ci tin mt
bc c bn cc chnh sch lu thng phn phi nhm thc y sn xut pht trin theo
hng kt hp li ch tp th, c nhn v li ch Nh nc.

Hi ngh cn thng qua Ngh quyt 21-NQ/TW V phng hng, nhim v pht trin
cng nghip hng tiu dng v cng nghip a phng nu r: Phi da trn c s sn
xut trong nc, chng t tng li vo vin tr; phn u n no, mc m, cao tinh
thn cn kim, gin d, khuyn khch dng hng sn xut trong nc, dnh hng tt cho
xut khu.

Ct li ca hai ngh quyt trn l nhm tho g tng bc nhng rng buc ca c ch
tp trung quan liu bao cp, m hng cho sn xut "bung ra, kch thch lc lng sn
xut pht trin, p ng yu cu bc xc ca i sng.

Thc hin tinh thn lm cho sn xut "bung ra" ca ng, Chnh ph ln lt cng
b mt lot nhng quyt nh mi v kinh t nh: Quyt nh ngy 16-8-1979 V vic
bi b cc trm kim sot c tnh cht ngn sng cm ch, ngn cn vic lu thng
hng ha. Quyt nh ngy 10-9-1979 V vic khuyn khch tn dng rung t trong
nng nghip vo sn xut cho php nhng loi rung t do tp th sn xut lm khng
kp thi nn tm giao cho i sn xut, cc nhm lao ng, gia nh x vin, c quan
n v mn v khng tnh vo cn i lng thc v phng n n chia ca hp tc
x. Ngi c cng khai hoang v ho c s dng t 3 n 5 nm mi phi giao li
rung, trong thi gian c min thu v cc l ph khc. Quyt nh ngy 3-10-1979
V chnh sch khuyn khch pht trin chn nui tru b khng hn ch v s lng,
sn phm chn nui c t do s dng, trao i mua bn, xa b mi hnh thc cm
vn tru b. Quyt nh ngy 13-10-1979 V vic m rng kinh doanh theo nguyn tc
hp ng kinh t hai chiu gia Nh nc v c s sn xut. Ngoi sn phm np ngha
v v hp ng, khuyn khch trao i theo gi tho thun. Quyt nh ngy 5-11-1979
V chnh sch phn phi thu nhp trong hp tc x v tp on sn xut nng nghip,
tha nhn phn phi bng tin v hin vt, bo m nguyn tc phn phi theo lao ng
nhm kch thch sn xut nng nghip pht trin.

156/222
Quc hi kho VI hp k hp th su (thng 12-1979) nh gi thnh tu to ln
m nhn dn ta t c trong hon cnh cc k kh khn ca t nc, c bit
l bo v v gi vng ch quyn c lp t do ca T quc v ch r nhng thiu st,
khuyt im. Mt s ch trng v k hoch cha ph hp vi hin thc, cha c cc
gii php ng b; b tr k hoch cn phn tn, dn u, thiu tp trung dt im;
khng cn i ng b, cha pht huy mnh m kh nng hp tc quc t, lu thng
phn phi bt hp l, ch phn phi bnh qun cha c tc dng khuyn khch thc
y sn xut. C ch qun l theo li hnh chnh bao cp gy nn tnh trng sc ln,
thiu trch nhim trong qun l sn xut v ti sn Nh nc, v.v..

gii quyt nhng vn cp bch trc mt trong sn xut v i sng, B Chnh

tr ra Ngh quyt s 23-NQ/TW (thng 1-1980) V nhng cng tc ln trong nm 1980
tp trung sc ch o cht ch vic thc hin k hoch nm 1980, thc hin ba nhim v
cp bch nu trong Hi ngh ln th su ca Ban Chp hnh Trung ng.

Tuy nhin, vic thc hin cn nhiu khuyt im v yu km. Nn kinh t nc ta vn

nm trong tnh trng khng hong. Vic thc hin k hoch kinh t 5 nm 1976 - 1980
cha thu hp c nhng mt cn i nghim trng trong nn kinh t quc dn. Sn
xut pht trin chm trong khi dn s tng nhanh, thu nhp cha bo m tiu dng x
hi; nn kinh t cha c tch lu t bn trong. Lng thc, vi mc v cc hng tiu
dng thit yu u thiu. Cung ng vt t v giao thng - vn ti rt cng thng; chnh
lch thu chi, hng v tin, xut khu v nhp khu cn ln. Th trng vt gi khng n
nh. i sng nhn dn gp rt nhiu kh khn.

Hi ngh ln th chn Ban Chp hnh Trung ng ng (12-1980) bn Vphng

hng, nhim v kinh t - x hi nm 1981. Hi ngh nhn nh, cc ngh quyt ca
ng bc u to ra nhng bin chuyn mi trong nn kinh t quc dn. Cng tc
khon c xem l mt nt mi v l bin php then cht a nng nghip pht
trin. V vy, ngy 13-1-1981, Ban B th ra Ch th s 100-CT/TW V ci tin cng tc
khon, m rng"khon sn phm n nhm lao ng v ngi lao ng" tronghp tc
x nng nghip.

Ni dung c bn ca Ch th 100 l ci tin mnh m cc hnh thc khon ca i sn

xut i vi x vin, m rng khon sn phm. Ch th 100 i vo cuc sng to
i ln, ngn chn s sa st ca nn nng nghip nc ta. Nng sut, sn lng cy, con
v din tch cy cng nghip tng nhiu so vi trc. Bnh qun lng thc u ngi
nm sau cao hn nm trc. Tuy nhin, Ch th 100 c ch qun l tp trung quan liu
ca Nh nc cha c tho g, c ch qun l hp tc x cn nhiu mt bt hp l,
mc khon khng n nh, b my qun l gin tip ca hp tc x cng knh, km hiu
qu; tng mc huy ng ca Nh nc tng, phn dnh phn phi cho ngi lao ng
khng ng k.

157/222
 "lm cho sn xut bung ra" trong cc x nghip quc doanh, Hi ng Chnh ph
ban hnh Quyt nh 25-CP (ngy 21-1-1981) V mt s ch trng v bin php nhm
pht huy quyn ch ng sn xut kinh doanh v quyn t ch v ti chnh ca cc x
nghip quc doanh. Quyt nhch r, ngoi nhng x nghip c v tr kinh t quan trng
c Nh nc bo m nhng phng tin vt cht hot ng n nh, nhng x
nghip khng c cung ng cc iu kin phi pht huy tnh ch ng, sng to,
khc phc kh khn, tm vic lm v bo m i sng cho cng nhn, vin chc bng
cch tm vt t thay th, chuyn hng sn xut, nhn lm gia cng cho cc n v kinh
t khc.

Chnh ph cng ban hnh Quyt nh 26-CP (ngy 21-1-1981) V m rng hnh thc
tr lng khon, lng sn phm v vn dng hnh thc tin thng trong cc n v
sn xut kinh doanh ca Nh nc nhm thc y ngi lao ng hng hi sn xut,
tng nng sut lao ng, tng thu nhp.

Cc Quyt nh s 25-CP v 26-CP gip cho cc c s tho g c mt phn kh

khn trong sn xut, khuyn khch ngi lao ng thi ua tng nng sut, lm thm gi,
tit kim nguyn vt liu, nhin liu, pht huy sng kin. Tnh trng tr tr trong sn xut
cng nghip gim dn.

Ch th s 100-CT/TW ca Ban B th v ci tin cng tc khon, cc Quyt nh 25-CP

v 26-CP ca Chnh ph to iu kin cho cng nghip, nng nghip c chuyn bin
mi.

Trong khi , trn mt trn lu thng, phn phi c nhiu ri ren. Nm 1980, gi bn
l hng ha th trng x hi tng 189,5% so vi nm 1976, nm 1981 tng 313,7%.
Trc tnh hnh , ngy 23-6-1980, B Chnh tr ra Ngh quyt 26-NQ/TW V ci tin
cng tc phn phi, lu thng. Ngh quyt nhn mnh nguyn tc: gi c ph hp vi
chi ph sn xut v lu thng; to nhng tin cn thit tin ti xa b tng bc
ch cung cp theo tem phiu.

Khoa hc - k thut c vai tr quan trng trong sn xut, i sng, an ninh, quc phng.
V vy, song song vi vic ra ch trng, chnh sch v pht trin kinh t, ngy
20-11-1981, B Chnh tr ra Ngh quyt s 37-NQ/TW V chnh sch khoa hc v k
thut. Ngh quyt nhn mnh cn hng mi hot ng vo nhim v thit thc l phc
v pht trin sn xut, n nh v tng bc nng cao i sng ca nhn dn, cng c
v tng cng sc mnh quc phng ca t nc. Ci tin cng tc o to, bi dng
v s dng cn b khoa hc v k thut, u t thch ng cho cc hot ng khoa hc -
k thut. Coi hp tc quc t l mt b phn hp thnh rt quan trng trong chnh sch
khoa hc v k thut. Tng cng s lnh o ca ng l nhn t quyt nh a hot
ng khoa hc v k thut n thng li.

158/222
S nghip xy dng t nc ca chng ta trc mt gp nhiu kh khn. Cuc khng
hong kinh t - x hi xut hin. Tnh hnh th gii din bin phc tp, nht l h
thng x hi ch ngha ang lm vo khng hong nng n. Cc th lc phn ng th
ch ang ra sc ph hoi, chng li s nghip cch mng ca dn tc ta. Tnh hnh
tc ng mnh n t tng ca cn b, ng vin v qun chng. V th yu cu nng
cao trnh chnh tr v t tng, tng cng on kt nht tr trong ton ng, ton
dn, ton qun ta, nng cao sc chin u ca ng, thc y phong tro cch mng ca
qun chng l mt nhim v cp bch trc mt. Ngy 24-2-1981, Ban B th ra Ngh
quyt s 36-NQ/TW V nhng nhim v trc mt ca cng tc t tng.

Ngh quyt nu r nhim v cng tc t tng lc by gi nhm lm cho ton ng,

ton qun, ton dn nhn thc tht ng v tnh hnh; nhn r ng sai, tm nguyn nhn,
xc nh phng hng; gi vng ci ng, khc phc sai lm; nm vng ng li ca
ng; chng khuynh hng "hu" hoc "t" trong thc hin ng li, ch trng v
kinh t ca ng; kin quyt chng li m mu ca ch ngha quc v cc lc lng
th ch; tng cng hp tc quc t vi Lin X, Lo, Campuchia v cc nc x hi
ch ngha, v.v.. Cng vi nhim v cng tc t tng, nhim v xy dng ng v mt
t chc cng c thc hin. B my cc cp ca ng c kin ton; s cp u vin
c o to ngy mt tng. S ng ch c trnh i hc, trung hc tng t 1% n
5%. Trong hai nm 1977 - 1978, c 42.741 ngi c kt np vo ng, trong c
85,2% tui i di 30. Vic a nhng ng vin khng t cch ra khi ng c
tin hnh thng xuyn.

Cc hot ng v i ngoi ca ng v Nh nc c trin khai mnh m. Thc hin

Di chc ca Ch tch H Ch Minh, cc ng ch lnh o ng v Nh nc i thm
v cm n cc nc trong h thng x hi ch ngha v bu bn tn tnh ng h cuc
khng chin chng M, cu nc ca nhn dn ta.

Ngy 20-9-1977, nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam tr thnh thnh vin th

149 ca Lin hp quc v thnh vin ca hn 20 t chc quc t khc. n cui nm
1980 c 106 nc lp quan h ngoi giao vi nc ta. Thng 11-1978, Hip c hu
ngh v hp tc Vit Nam - Lin X c k kt.

Thng li gii phng hon ton min Nam, ginh c lp v thng nht t nc ca
nhn dn Vit Nam lm o ln chin lc ton cu ca ch ngha quc v cc
th lc th ch. V vy chng cu kt vi nhau tm mi cch chng ph quyt lit cng
cuc xy dng t nc ca nhn dn ta.

Tp on Pn Pt thi hnh chnh sch cc k phn ng v dit chng Campuchia,

tng cng th ch chng Vit Nam. Ngy 3-5-1975, chng cho qun b ln o
Ph Quc v sau chim o Th Chu ca Vit Nam. T thng 4-1977, h tin hnh
hng ngn v tn cng v trang trn bin gii Vit Nam. Chng tuyn truyn coi Vit

159/222
Nam l k th s 1, k th truyn kip, ct t quan h ngoi giao, tng cng ln chim
t ai, git hi nhn dn ta bng nhng hnh thc v cng d man.

ng v Chnh ph Vit Nam nhiu ln ngh hai bn cng m phn gii quyt
bng con ng thng lng, nhng h u t chi. Cui thng 12 chnh quyn Pn
Pt huy ng 19 s on trong tng s 23 s on m cuc tin cng xm lc quy m
ln vo vng bin gii Ty Nam Vit Nam. Ngy 23-12-1978, h a 3 s on tn
cng vo vng Bn Si, Bn Cu vi mc tiu nhanh chng chim tnh Ty Ninh, tin
su vo ni a nc ta.

Trc hnh ng th ch ca tp on Pn Pt Campuchia, s kin nhn ca qun v

dn ta l c gii hn. Qun v dn ta lp tc nh tr mnh m, nhanh chng chuyn
sang tin cng, m cc chin dch nh ui bn xm lc Pn Pt ra khi b ci nc
ta, lp li cuc sng yn lnh cho nhn dn. Ngy 26-12-1978, B Ch huy qun i
cch mng, Mt trn on kt dn tc cu nc Campuchia quyt nh pht ng phong
tro ni dy ca qun chng ton quc v ku gi qun tnh nguyn Vit Nam gip
tiu dit b l dit chng. p li ku gi , qun tnh nguyn Vit Nam cng qun dn
Campuchia phi hp cht ch tin cng qun dit chng Pn Pt. Ngy 7-1-1979, th
Phnm Pnh c gii phng, ch dit chng c xa b. Cuc chin u ca
nhn dn Vit Nam chng li s xm lc ca b l phn ng Pn Pt-Ingxari l mt
cuc chin tranh bo v T quc.

Nh vy, qun v dn Vit Nam va lm trn nhim v quc t i vi nhn dn

Campuchia, va tiu dit tn gc mm mng gy ra cuc chin tranh xm lc, bo v
mt cch vng chc bin gii Ty Nam ca T quc.

Ngy 18-2-1979, Vit Nam v Campuchia k Hip c ha bnh, hu ngh v hp tc.

Theo ni dung ca Hip c, qun i Vit Nam tip tc c mt Campuchia cng
pha bn bo v c lp, ch quyn v ton vn lnh th ca c hai nc.

Vit Nam v Trung Quc l hai nc lng ging c quan h hu ngh truyn thng lu
i. Trong s nghip u tranh cch mng, hai ng v nhn dn hai nc on kt,
ng h v gip ln nhau. Trong cuc khng chin chng thc dn Php xm lc v
cuc khng chin chng M, cu nc, Trung Quc cng cc nc x hi ch ngha
khc dnh cho nhn dn ta s ng h v gip ton din v qu bu.

Nhng t nm 1978, quan h ca Trung Quc vi Vit Nam xu i r rt. Trn tuyn
bin gii Trung - Vit lin tip din ra cc v xung t. Nghim trng hn, sng
17-2-1979, Trung Quc a hng chc vn qun m cuc tn cng dc bin gii pha
Bc Vit Nam t Phong Th (Lai Chu) n Mng Ci (Qung Ninh) di hn nghn cy
s, c ni tin su vo lnh th Vit Nam ti 50 km.

160/222
 bo v ton vn lnh th ca T quc, qun dn Vit Nam, trc tip l qun v dn
6 tnh bin gii pha Bc ng ln chin u rt ngoan cng v c lp, t do. Nhn
dn yu chung ha bnh v cng l trn th gii phn i mnh m cuc tin cng
qun s ca qun Trung Quc, ng h cuc chin u chnh ngha ca Vit Nam.. Ngy
5-3-1979, Trung Quc phi rt qun v n 18-3-1979 rt ht qun v nc. Ngy
18-4-1979, Vit Nam v Trung Quc bt u m phn khi phc ha bnh, an ninh,
gii quyt vn v ch quyn lnh th bin gii.

Nhng nm lch s 1975 - 1981 l nhng nm si ng v v cng phc tp trn con

ng tin ln ca cch mng Vit Nam. Di s lnh o ca ng, nhn dn ta
ginh c nhng thng li to ln trong s nghip bo v T quc v t c nhng
thnh tu bc u trong cng cuc xy dng li t nc theo Di chc thing ling ca
Ch tch H Ch Minh v i. Song, bn cnh nhng thnh tu, t nc ta gp nhiu
kh khn chng cht v gay gt v kinh t v i sng. Cuc khng hong kinh t - x
hi xut hin. Nhng kh khn chng cht v gay gt, s khng hong v kinh t -
x hi, trc ht l do nhng nguyn nhn khch quan to ra. Song xt v mt lnh o
"trn nhng mt nht nh, khuyt im, sai lm v lnh o v qun l l nguyn nhn
ch yu gy ra hoc lm trm trng thm tnh hnh kh khn v kinh t v x hi"

. Sd, t. 43, tr. 48-49.

trong nhng nm .

i hi i biu ton quc ln th V ca ng (thng 3-1982), thc hin k hoch

nh nc 5 nm (1981 - 1985)

i hi i biu ton quc ln th V ca ng

i hi i biu ton quc ln th V ca ng hp t ngy 27 n ngy 31-3-1982

ti Th H Ni (trong i hi ni b din ra t ngy 15 n ngy 24-3-1982).
Tham d i hi c 1.033 i biu thay mt cho hn 1,7 triu ng vin hot ng trong
35.146 ng b c s trong c nc v 47 on i biu ca cc ng v t chc quc
t.

i hi V ca ng din ra trong hon cnh nn kinh t - x hi nc ta lm vo khng

hong trm trng, mt phn do sau nhng nm lin tc chin tranh, vic khc phc hu
qu chin tranh rt phc tp v ko di. c bit, nhng sai lm, khuyt im trong vic
duy tr m hnh k hoch ho tp trung quan liu, bao cp qu lu, cng vi hu qu
do hai cuc chin tranh bin gii lm kh khn li cng tr nn gay gt. Sn xut cng
nghip khng t ch tiu do i hi IV ra. Lu thng, phn phi tr nn ri ren, cn
cn thng mi chnh lch, nhp gp 4-5 ln xut. Gi c tng vt. i sng ca nhn
dn v cn b, cng nhn vin, lc lng v trang tr nn rt kh khn. Nhiu nhu cu
thit yu, ti thiu nh lng thc, hng tiu dng thiu gay gt. Nn i din ra nhiu
ni. Vn cng n, vic lm, t nn x hi... tr nn nhc nhi. Trong khi , tnh

161/222
hnh quc t c nhiu cng thng. Cc lc lng phn ng quc t cu kt vi nhau,
thi hnh chnh sch bao vy, c lp Vit Nam. quc M xit cht cm vn v li ko
cc nc ct vin tr kinh t cho Vit Nam. Ngoi ra, chng ta cn chu sc p t bin
gii pha Bc v cc lc lng chng Vit Nam tip tc li ko mt s nc lng ging
gip bn tn qun Pn Pt hot ng chng ph cch mng.

i hi tho lun v thng qua Bo co chnh tr, Bo co v phng hng nhim

v v nhng mc tiu ch yu v kinh t v x hi trong 5 nm (1981-1985) v nhng
nm 80, Bo co v xy dng ng.

i hi kim im mt cch ton din s lnh o ca ng t i hi ln th IV;

nh gi nhng thnh tu v khuyt im sai lm, phn tch nguyn nhn ca nhng
thng li v kh khn ca t nc; nhng bin ng ca tnh hnh th gii. Trn c s
, i hi nu r trong giai on mi ca cch mng, ng phi lnh o nhn dn
ta tip tc thc hin hai nhim v:

Mt l xy dng thnh cng ch ngha x hi;

Hai l sn sng chin u, bo v vng chc T quc Vit Nam x hi ch ngha.

Hai nhim v c quan h mt thit vi nhau.

V xy dng ch ngha x hi, i hi vch ra chin lc kinh t - x hi, nhng k

hoch pht trin, nhng ch trng, chnh sch v bin php thc thi trong tng chng
ng.

Chng ng trc mt bao gm nhng nm 1980. Nhng mc tiu kinh t v x hi

tng qut cho nhng nm l:

+ n nh dn dn, tin ln ci thin mt bc i sng vt cht v vn ha ca nhn

dn.

+ Tip tc xy dng c s vt cht - k thut ca ch ngha x hi, ch yu nhm thc

y sn xut nng nghip, hng tiu dng v xut khu.

+ Hon thnh cng cuc ci to x hi ch ngha cc tnh min Nam, hon thin quan
h sn xut x hi ch ngha min Bc, cng c quan h sn xut x hi ch ngha
trong c nc.

+ p ng nhu cu ca cng cuc phng th t nc, cng c quc phng, gi vng

an ninh trt t.

i hi thng qua nhng nhim v kinh t, vn ha v x hi, tng cng Nh nc

x hi ch ngha, chnh sch i ngoi, nhim v nng cao sc chin u ca ng...

162/222
Nhim v then cht ca cng tc xy dng ng lc ny l: Tip tc nng cao tnh giai
cp cng nhn, tnh tin phong ca ng, xy dng ng vng mnh v chnh tr, t
tng v t chc, lm cho ng lun lun gi vng bn cht cch mng v khoa hc,
mt ng thc s trong sch, c sc chin u cao, gn b cht ch vi qun chng.

i hi thng qua iu l (sa i) ca ng v bu Ban Chp hnh Trung ng

ng gm 116 u vin chnh thc v 36 u vin d khuyt. B Chnh tr gm c 13 u
vin chnh thc v 2 u vin d khuyt. Ban B th gm 10 ng ch. ng ch L Dun
c bu li gi chc Tng B th.

i hi i biu ton quc ln th nm c nhng tm ti bc i trn con ng qu

ln ch ngha x hi, trc ht l v mt kinh t. Song, i hi cha thy c s
cn thit phi duy tr nn kinh t nhiu thnh phn trong sut thi k qu , cha xc
nh c nhng quan im c th v kt hp k hoch vi th trng, cng tc qun l
lu thng, phn phi vn mt chiu do k hoch nh nc quyt nh, cha c nhng
chnh sch, gii php c th v ng b gii phng cc lc lng sn xut trong nng
nghip.

Sau i hi, Ban Chp hnh Trung ng ng v B Chnh tr m nhiu hi ngh

tip tc i su nh gi tnh hnh, ra cc ch trng, bin php ch o mi hot
ng ca ng v Nh nc. Hi ngh ln th hai ca Ban Chp hnh Trung ng
quyt nh chng trnh cng tc ton kho v quy ch lm vic ca Trung ng thc
hin thng li Ngh quyt ca i hi.

Thc hin k hoch nh nc 5 nm 1981 - 1985

Nhim v cp bch ca ton ng, ton dn Vit Nam c i hi ln th V ca ng

xc nh l phi phn u n nh tnh hnh, tin ln ci thin mt bc v i sng
ca nhn dn. T sau i hi tnh hnh khng hong kinh t - x hi vn tip tc din ra
theo chiu hng ngy cng nghim trng v c mt rt gay gt. Hi ngh ln th ba Ban
Chp hnh Trung ng ng (12-1982) xc nh phng hng, nhim v kinh t -
x hi v t mc phn u c th t nm 1983 n nm 1985: Tp trung gii quyt nhu
cu n v mc; hon thnh xy dng v a vo s dng mt s cng trnh quan trng;
kin ton v nng cao cht lng ca kinh t quc doanh; cng c hon thin quan h
sn xut trong nng nghip v th cng nghip; gii quyt tt mi quan h gia kinh
t v quc phng; phi thit lp cho c trt t trong lnh vc lu thng phn phi,
nhanh chng n nh v tng bc ci thin i sng nhn dn, trc ht l i sng
ca cng nhn, cn b, cc lc lng v trang. Trc mt cn nm v tp trung ngun
hng, qun l cht ch ti chnh, tin t v gi c; m rng mng li thng nghip x
hi ch ngha, tng cng qun l th trng... Hi ngh ny th hin mt bc tin
mi trong nhn thc v lnh o, qun l kinh t ca ng ta trong s nghip xy dng
ch ngha x hi.

163/222
Nhng yu km v khuyt im v t tng v t chc l mt tr ngi trn con ng
thc hin ng li chnh sch ca ng v php lut ca Nh nc. V vy, thng
6-1983, Hi ngh ln th t Ban Chp hnh Trung ng ra nhng nhim v cng
tc t tng v t chc cp bch cn tp trung gii quyt.

Vo cui thng 12-1983, Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng ng hp

bn v phng hng, nhim v kinh t - x hi nm 1984 v mc phn u nm 1985.

Hi ngh tip tc khng nh nng nghip l mt trn hng u, ch ra nhng hn ch

trn nhiu lnh vc. Tuy vy, vn cha nm chc thc trng tnh hnh kinh t - x hi,
ra ch tiu sn xut c 18 triu tn lng thc l qu cao.

Tip n thng 12-1984, Hi ngh ln th by Ban Chp hnh Trung ng ng hp

bn v phng hng kinh t - x hi nm 1985 v phng hng xy dng huyn v
tng cng cp huyn. Hi ngh ra nhim v ch yu l tp trung c gng cho mt
trn nng nghip l mt trn hng u, trng tm l sn xut lng thc, thc phm, y
mnh hng tiu dng v hng xut khu, n nh v tng bc ci thin i sng ca
nhn dn.

Tuy nhin, trong khi nhn mnh n ch trng coi nng nghip l mt trn hng u,
Hi ngh cha ch r nhng chnh sch thit thc tp trung cho nng nghip. ng
li xy dng huyn v tng cng cp huyn c nhng im cha ph hp vi thc t,
v ch quan.

Cc chnh sch, bin php ca ng v phn phi lu thng vn cha c gii quyt v
c bn, vn tip tc duy tr cc chnh sch gi - lng - tin trn c s c ch tp trung
quan liu, bao cp. V vy, thng 6-1985,Hi ngh ln th tm Ban Chp hnh Trung
ng ng hp bn v gi - lng - tin. Hi ngh ch trng dt khot xa b c
ch tp trung quan liu, bao cp, thc hin ng ch tp trung dn ch, hch ton
kinh t v kinh doanh x hi ch ngha.

Tin hnh cuc iu chnh ln v ton din v gi - lng - tin ln th hai. Phng
chm iu chnh ln ny l khn trng, kin quyt, nhng phi tnh ton thn trng cc
phng n vng chc. y l mt bc i mi t duy trn lnh vc lu thng phn
phi vi nt ni bt ca n l tha nhn sn xut hng ha v nhng quy lut ca sn
xut hng ha.

Ngy 14-9-1985, cuc tng iu chnh gi, lng, tin ln th hai bt u cng vi vic
ban hnh mt s gi mi v tin lng mi, xa b hon ton gi cung cp v ch
tem phiu, ch gi li s go cho nhng ngi n lng. Ch trng i tin nhm tng
kh nng chi tr ca ngn hng, bo m yu cu tin cho tng lng, tng gi. Cuc
ci cch gi, lng, tin ln th hai, thc hin chnh sch bn l theo mt gi l cn thit,
ph hp vi quy lut ca nn sn xut hng ha. Tuy vy, vi vng i tin v tng iu

164/222
chnh gi, lng trong khi cha chun b sn sng v mi mt l mt sai lm. Hu qu
ln nht ca cuc ci cch gi, lng, tin ln ny dn n tnh trng lm pht "phi
m" trong 3 nm 1986 - 1988. Chnh v vy, Nh nc phi li li mt bc, thc
hin chnh sch hai gi nm 1985.

Sau thi gian thc hin cc ngh quyt 6, 7, 8 ca Trung ng, nn kinh t nc ta
t c mt s tin b. Sn lng lng thc nm 1985 tng 400.000 tn, tc sn
xut nng nghip tng 7,4%. Quan h sn xut mi nng thn c cng c v tng
cng mt bc, cng tc ci to cc tnh Nam B tin trin thun li, sn xut nng
nghip pht trin, i sng nng dn n nh v c mt c ci thin; lng thc cung
cp cho Nh nc v nng sn xut khu ngy cng tng, vic kt hp kinh t vi quc
phng c bc tin kh. Tuy vy, nn kinh t nc ta vn ng trc nhng kh khn
gay gt. Lng thc, nng lng, ngoi t, vt t, ti chnh vn rt cng thng, c ch
qun l mi cha hnh thnh. K lut ca ng v php lut ca Nh nc lng lo.

Tip tc thc hin i mi v qun l kinh t, ti chnh, ngy 22-6-1985, Ban B th

Trung ng ng raCh th V vic ci tin qun l kinh t, hon thin c ch khon sn
phm cui cng n nhm v ngi lao ng trong cc hp tc x v tp on sn xut
nng nghip. Ch th quyt nh chuyn hn cng tc qun l hp tc x sang hch ton
kinh t v kinh doanh x hi ch ngha, hon thin c ch khon sn phm cui cng
n nhm v ngi lao ng i i vi vic xy dng huyn, tng cng cp huyn.

Ch th ca Ban B th to iu kin cng c cc hp tc x nng nghip, hon

thin c ch khon sn phm, lm cho ngi nng dn phn khi, khng ngng u t
cho sn xut.

Ngy 10-8-1985 B Chnh tr ra Ngh quyt s 28-NQ/TW V vic ph chun cc ph-

ng n gi - lng - tin. Thng 9-1985, Hi ng Nh nc ban hnh lnh pht hnh
tin ngn hng mi, thu i tin ngn hng c nhm bo m qu tin t phc v sn
xut, lu thng i sng, tng kim k tin mt ca ton x hi. Tuy nhin, vic thu i
tin mc phi nhiu khuyt im: k hoch b l sm, nhiu ni l c thi gian v
mc i. Sau i tin, gi c tng ln 10 ln. H thng gi mua ca Nh nc mi bt
u thc hin nhng din ra nhiu mt phc tp. Gi nhiu loi hng thit yu, nht
l gi cc vn ti, cc bu in, gi mt s thuc cha bnh, gi mui, giy tng vt.

Nm 1985, tuy nhiu ln b thin tai, nhng sn lng lng thc vn tng hn nm
1984, chn nui, trng cy cng nghip, ngh rng, nui trng v khai thc thu sn u
pht trin; gi tr sn lng cng nghip tng 7,4%, phong tro hp tc x nng nghip
min Nam hon thnh v c bn. Trong c nc c nhiu x nghip to ra th lm n
mi, c hiu qu cao hn; cng tc gio dc, y t, x hi c nhiu c gng v tin b.
Tuy vy, sn xut cng nghip, nng nghip cha n nh; nng sut, cht lng, hiu
qu thp, kim ngch xut khu tng chm; do mc nhiu khuyt im quan trng v gi
- lng - tin, nn tnh hnh c nhiu phc tp, nh hng xu n kinh t - x hi.

165/222
Trc tnh hnh trn, t thng 12-1985 n thng 12-1986 Ban Chp hnh Trung ng
ng v B Chnh tr trin khai nhiu hi ngh tm cch tho g kh khn, ngn
chn cuc khng hong kinh t - x hi v chun b triu tp i hi ln th VI ca
ng. Hi ngh ln thchn Ban Chp hnh Trung ng ng hp thng 12-1985 bn
v phng hng, nhim v kinh t - x hi nm 1986. Hi ngh ln th 10 Ban Chp
hnh Trung ng ng thng 6-1986 nh gi tnh hnh kinh t - x hi ca t nc.
Ngy 10-7-1986, Tng B th L Dun qua i. Ngy 14-7-1986, Ban Chp hnh Trung
ng hp Hi ngh bt thng bu ng ch Trng Chinh, U vin B Chnh tr gi
chc Tng B th ca ng.

T nm 1982 n nm 1986, qun trit Ngh quyt i hi ln th V v cc ngh quyt

sau ca Ban Chp hnh Trung ng ng, ton ng, ton dn ta phn u gian
kh, vt qua nhiu th thch trong s nghip xy dng ch ngha x hi v bo v T
quc. Nhng thnh tu t c trong nm nm to cho s nghip cch mng ca
nc ta nhng iu kin mi tip tc tin ln. l:

- V kinh t, chn c gim st nhng nm trc, trong nm nm 1981-1986,

bnh qun hng nm sn xut nng nghip tng 4,9%, lng thc mi by triu tn/
nm, cng nghip tng 9,5%, in tng thm 456.000 kW, than 2,5 triu tn, hon thnh
xy dng my trm cng trnh ln... Thu nhp quc dn bnh qun hng nm tng 6,4%.
Cng trnh thu in Ha bnh, Tr An ang c xy dng, du m bt u c khai
thc. Ci to x hi ch ngha tin thm mt bc, c bit ch trng khon sn phm
theo Ch th 100 m li ra cho quan h sn xut nng thn cng nh ch trng
nhiu ngun cn i v 3 phn k hoch trong Quyt nh s 25-CP ang m ng cho
sn xut cng nghip.

- V vn ha, gio dc, y t, th dc th thao... c nhng tin b gp phn xy dng

nn vn ha mi, con ngi mi.

- Cuc chin u bo v T quc ginh c nhng thng li to ln. Ngha v quc

t i vi nhn dn Lo v Campuchia c thc hin tt, gp phn tng cng quan
h gia ba nc ng Dng. Quan h vi Lin X v cc nc x hi ch ngha thm
cht ch.

Nhng t nc thi k ny ang phi i mt vi cuc khng hong kinh t - x hi:

sn xut tng chm, nhiu ch tiu quan trng ca k hoch 5 nm khng t c; ti
nguyn b lng ph; phn phi lu thng ri ren, nhiu ngi lao ng cha c vic lm,
hng tiu dng khng , nh v iu kin v sinh thiu thn. Nhng mt cn i trong
nn kinh t chm c thu hp; quan h sn xut x hi ch ngha chm c cng c,
vai tr ch o ca kinh t quc doanh b suy yu; i sng nhn dn nht l cng nhn
vin chc gp kh khn; tiu cc trong x hi pht trin, cng bng x hi b vi phm;
qun chng gim lng tin i vi s lnh o ca ng v s iu hnh ca Nh nc.

166/222
Nhn tng qut, chng ta cha thc hin c mc tiu n nh tnh hnh kinh t - x
hi, n nh i sng nhn dn.

Nguyn nhn ch quan ca tnh hnh trn l nhng sai lm nghim trng v ch trng,
chnh sch ln; v ch o chin lc v t chc thc hin ca ng v ca Nh nc.
Xc nh mc tiu v bc i khng st thc t nc ta, khng coi trng khi phc kinh
t l nhim v cp bch; nng nghip vn cha thc s l mt trn hng u; mun xa
b ngay cc thnh phn kinh t phi x hi ch ngha trong vng nm nm; cha bit kt
hp k hoch ha vi quan h hng ha - tin t; mc sai lm rt nghim trng trong
lnh vc phn phi, lu thng. Nhng sai lm ni trn l sai lm nghim trng v ch
trng, chnh sch ln v ch o chin lc v t chc thc hin.

Thc trng ca t nc lc by gi t ra mt yu cu khch quan v bc thit l phi

i mi s lnh o ca ng, phi c nhng quyt sch khoa hc n nh tnh hnh
kinh t - x hi ca t nc, vt ra khi khng hong tin ln.

167/222
II. Thc hin ng li i mi, tin hnh cng nghip
ha, hin i ha t nc (1986-2006)
THC HIN NG LI I MI, TIN HNH CNG NGHIP
HA, HIN I HA T NC (1986 - 2006)

i hi i biu ton quc ln th VI ca ng (thng 12-1986) v thc hin k

hoch nh nc 5 nm (1986-1990)

i hi i biu ton quc ln th VI ca ng

i hi hp t ngy 15 n ngy 18-12-1986 ti H Ni (i hi ni b t ngy 05 n

ngy 14-12-1986). D i hi c 1.129 i biu thay mt cho gn 1,9 triu ng vin c
nc v 32 on i biu ca cc ng v t chc quc t.

i hi VI ca ng din ra trong bi cnh sai lm ca t tng ci cch gi - lng

- tin cui nm 1985 lm cho kinh t nc ta cng tr nn kh khn (thng 12-1986,
gi bn l hng ho tng 845,3%). Chng ta khng thc hin c mc tiu ra l c
bn n nh tnh hnh kinh t - x hi, n nh i sng nhn dn. S ngi b thiu i
tng, bi chi ln. Nn kinh t nc ta lm vo khng hong trm trng. Tnh hnh ny
lm cho trong ng v ngoi x hi c nhiu kin tranh lun si ni, xoay quanh thc
trng ca ba vn ln: c cu sn xut; ci to x hi ch ngha; c ch qun l kinh
t. Thc t tnh hnh t ra mt yu cu khch quan c tnh sng cn i vi s nghip
cch mng l phi xoay chuyn c tnh th, to ra s chuyn bin c ngha quyt
nh trn con ng i ln v nh vy phi i mi t duy.

Vi tinh thn nhn thng vo s tht, nh gi ng s thc, ni r s tht, i hi

nh gi ng mc nhng thnh tu t c sau 10 nm xy dng v bo v T quc,
i su phn tch nhng tn ti v nghim khc t ph bnh nhng sai lm, khuyt im
trong lnh o v ch o ca ng trong 10 nm (1976-1986).

i hi khng nh quyt tm i mi cng tc lnh o ca ng theo tinh thn cch

mng v khoa hc v nh gi cao qu trnh dn ch ha sinh hot chnh tr ca ng
v nhn dn ta trong thi gian chun b v tin hnh i hi.

i hi nh gi nhng thnh tu, nhng kh khn ca t nc do cuc khng

hong kinh t - x hi to ra, nhng sai lm ko di ca ng v ch trng, chnh sch
ln, v ch o chin lc v t chc thc hin khuynh hng t tng ch yu ca
nhng sai lm , c bit l sai lm v kinh t l bnh ch quan duy ch, li suy ngh
v hnh ng n gin, nng vi chy theo nguyn vng ch quan, l khuynh hng
bung lng trong qun l kinh t, x hi, khng chp hnh nghim chnh ng li v

168/222
nguyn tc ca ng l t tng va t khuynh va hu khuynh. Bo co chnh tr
tng kt thnh bn bi hc kinh nghim ln:

Mt l, trong ton b hot ng ca mnh, ng phi qun trit t tng ly dn lm

gc.

Hai l, ng phi lun lun xut pht t thc t, tn trng v hnh ng theo quy lut
khch quan.

Ba l, phi bit kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i trong iu kin mi.

Bn l, chm lo xy dng ng ngang tm vi mt ng cm quyn lnh o nhn dn

tin hnh cuc cch mng x hi ch ngha.

Bo co xc nh nhim v bao trm, mc tiu tng qut trong nhng nm cn li ca

chng ng u tin l n nh mi mt tnh hnh kinh t- x hi, tip tc xy dng
nhng tin cn thit cho vic y mnh cng nghip ha x hi ch ngha trong
chng ng tip theo.

Mc tiu c th v kinh t - x hi cho nhng nm cn li ca chng ng u tin l:

- Sn xut tiu dng v c tch lu.

- Bc u to ra mt c cu kinh t hp l, trong c bit ch trng ba chng trnh

kinh t ln l lng thc - thc phm, hng tiu dng v hng xut khu, coi l s c
th ha ni dung cng nghip ho trong chng ng u ca thi k qu . Lm cho
thnh phn kinh t x hi ch ngha gi vai tr chi phi, s dng mi kh nng ca cc
thnh phn kinh t khc trong s lin kt cht ch, di s ch o ca thnh phn kinh
t x hi ch ngha. Tin hnh ci to x hi ch ngha theo nguyn tc pht trin sn
xut, nng cao hiu qu kinh t v tng thu nhp cho ngi lao ng.

- Xy dng v hon thin mt bc quan h sn xut mi ph hp vi tnh cht v trnh

pht trin ca lc lng sn xut.

- To ra chuyn bin v mt x hi, vic lm, cng bng x hi, chng tiu cc, m rng
dn ch, gi k cng php nc.

- Bo m nhu cu cng c quc phng v an ninh.

i hi nu ra nm phng hng c bn ca chnh sch kinh t - x hi v ra h

thng cc gii php thc hin mc tiu: B tr li c cu sn xut, iu chnh ln c
cu u t; xy dng v cng c quan h sn xut x hi ch ngha, s dng v ci to
ng n cc thnh phn kinh t. Coi nn kinh t c nhiu thnh phn l mt c trng
ca thi k qu ; i mi c ch qun l kinh t, dt khot xo b c ch qun l tp

169/222
trung quan liu, bao cp, chuyn sang c ch k hoch ho theo phng thc hch ton
kinh doanh x hi ch ngha; pht huy ng lc ca khoa hc - k thut; m rng v
nng cao hiu qu kinh t i ngoi.

Trong h thng cc gii php, i hi nhn mnh phi tp trung sc lc vo vic thc
hin c ba chng trnh, mc tiu: 1. Lng thc - thc phm; 2. Hng tiu dng; 3.
Hng xut khu. y l s c th ho ni dung chnh ca cng nghip ho x hi ch
ngha trong chng ng u tin ca thi k qu .

Nhim v ca chnh sch i ngoi nhm gp phn gi vng ha bnh ng Dng,

ng Nam v th gii, gp phn vo cuc u tranh ca nhn dn th gii v ha
bnh, c lp dn tc, dn ch v ch ngha x hi, tng cng tnh hu ngh v hp tc
ton din vi Lin X v cc nc x hi ch ngha; bnh thng ho quan h vi Trung
Quc v li ch ca nhn dn hai nc, v ha bnh ng Nam v trn th gii.

V huy ng sc mnh ca qun chng, i hi xc nh phi pht huy quyn lm ch

tp th ca nhn dn lao ng, thc hin khu hiu "dn bit, dn bn, dn lm, dn
kim tra", tng cng hiu lc qun l ca Nh nc l iu kin tt yu bo m huy
ng lc lng to ln ca qun chng.

tng cng sc chin u v nng lc t chc thc hin ca ng, i hi nu r

ng phi i mi v nhiu mt: i mi t duy, trc ht l t duy kinh t; i mi t
chc; i mi i ng cn b; i mi phong cch lnh o v cng tc.

i hi thng qua bn iu l ng (sa i) v bu Ban Chp hnh Trung ng

kho VI gm 124 u vin chnh thc v 49 u vin d khuyt. Ban Chp hnh Trung
ng ng bu B Chnh tr gm 13 u vin chnh thc, 01 u vin d khuyt. Ban B
th gm 13 ng ch. Nguyn Vn Linh c bu lm Tng B th ca ng. i hi
VI ca ng l i hi k tha v quyt tm i mi, on kt tin ln.

i hi VI ca ng c ngha lch s trng i, nh du mt bc ngot trong s

nghip qu ln ch ngha x hi v m ra thi k pht trin mi cho cch mng Vit
Nam. i hi VI tm ra li thot cho cuc khng hong kinh t - x hi, th hin quan
im i mi ton din t nc, t nn tng cho vic tm ra con ng thch hp i
ln ch ngha x hi Vit Nam. Tuy nhin, i hi VI cn c nhng hn ch v nhng
gii php tho g tnh trng ri ren trong phn phi, lu thng.

Thc hin k hoch nh nc 5 nm (1986-1990)

Trn c s ng li i mi ca i hi VI, cn c vo hon cnh quc t v tnh hnh

c th ca t nc, B Chnh tr, Ban Chp hnh Trung ng ng tip tc ra nhng
ch trng v bin php thc hin nhim v n nh mi mt tnh hnh kinh t - x
hi, tip tc xy dng nhng tin cn thit cho vic y mnh cng nghip ho x
hi ch ngha trong chng ng tip theo.

170/222
Nhng bin ng phc tp din ra ti Lin X v cc nc x hi ch ngha ng u
gy ra nhiu bt li cho cch mng Vit Nam. Cng cuc ci t Lin X khng sa
cha c nhng sai lm trong qu trnh xy dng ch ngha x hi trc y, tri li,
t nc cng ln su vo khng hong kinh t, chnh tr.

Khng hong ca ch ngha x hi cc nc ng u bt u trm trng.

Cuc khng hong kinh t - x hi ca nc ta vn din ra nghim trng. Cc nm 1987

- 1988, lng thc thiu, nn i xy ra nhiu tnh, lm pht cao, i sng nhn dn rt
kh khn. Cc hin tng tiu cc v t nn x hi tng. Trn lnh vc t tng chnh tr
xut hin s dao ng v con ng x hi ch ngha. V mt an ninh, quc phng,
ch quyn lnh th trn tuyn bin gii pha Bc v qun o Trng Sa ca nc ta
lun lun b xm phm.

Cc th lc th ch ly c qun tnh nguyn Vit Nam cha rt ht khi Campuchia

tip tc c lp Vit Nam. M vn cm vn v kinh t i vi nc ta. Quan h kinh t
gia Lin X v cc nc ng u vi nc ta b thu hp.

thc hin thng li ng li i mi, a t nc ta thot khi khng hong kinh

t - x hi, iu kin tin quyt l gi vng n nh chnh tr, pht trin kinh t - x hi,
to mi trng quc t thun li, ph th b bao vy, cm vn, xy dng ng ngang
tm yu cu v nhim v ca cng cuc i mi.

Ngy 7-2-1987, B Chnh tr hp tho lun v nhng bin php cp bch nhm gii
quyt vn gi - lng - tin. Phn tch k cc nguyn nhn v bi hc rt ra t hai ln
tng iu chnh nm 1981.

Ngy 1-3-1987, Hi ng B trng ra quyt nh gii th cc trm kim sot hng

ha trn cc ng giao thng nhm thc y lu thng phn phi pht trin.

Vn nng bng v cp bch l lu thng v phn phi. V vy, Hi ngh ln th hai

Ban Chp hnh Trung ng nghp thng 4-1987 quyt nh phng hng gii
quyt vn l phi thc hin mc tiu bn gim:gim t l bi chi ngn sch; gim
nhp tng gi; gim tc lm pht; gim kh khn v i sng ca nhn dn lao
ng.

y l ln u tin ng ta ra mt ngh quyt ring v vn phn phi lu thng, nu

r t quan im, ch trng ti cc bin php c th nhm xa b c ch tp trung quan
liu, bao cp. l s chuyn hng quan trng trong nhn thc v t duy kinh t.

i mi c ch qun l kinh t l mt b phn quan trng trn lnh vc ch o kinh t

ca ng. Hi ngh ln th ba Ban Chp hnh Trung ng ng hp thng 8-1987
quyt nh v:"chuyn hot ng ca cc n v kinh t c s quc doanh sang hch
ton kinh doanh x hi ch ngha, i mi qun l nh nc v kinh t". Mc ch ca

171/222
i mi c ch qun l kinh t l phi to ra ng lc mnh m gii phng mi nng
lc sn xut, thc y tin b khoa hc - k thut, pht trin kinh t hng ha theo nh
hng x hi ch ngha vi nng sut, cht lng, hiu qu ngy cng nng cao, trc
mt phc v ba chng trnh kinh t ln, tng bc thc hin "bn gim", thit lp trt
t k cng trong mi hot ng kinh t-x hi.

Tip n thng 12-1987, Hi ngh ln th t Ban Chp hnh Trung ng ng quyt

nh v phng hng, nhim v pht trin kinh t - x hi trong ba nm ny l phn
u vic n nh mt bc quan trng tnh hnh kinh t - x hi. iu quyt nh l pht
trin mnh m sn xut hng ha, nng cao nng sut, cht lng v hiu qu, trc ht
l tp trung thc hin ba chng trnh kinh t ln, c bit l chng trnh lng thc -
thc phm.

Ngy 5-4-1988, B Chnh tr ra Ngh quyt 10/NQ V i mi qun l kinh t nng

nghip. Ngh quyt ra c ch khon sn phm cui cng n nhm h v h x vin.
Bo m cho cc h x vin thu nhp t 40% sn lng khon tr ln. m bo cho
ngi nhn khon c canh tc trn din tch theo quy m thch hp v n nh trong
15 nm. Nh nc cng nhn s tn ti lu di ca cc thnh phn kinh t c th, bnh
ng v quyn li, ngha v trc php lut.

Ngh quyt 10 ca B Chnh tr V i mi qun l kinh t nng nghip nh du s

pht trin ca ng trong qu trnh tm ti phng thc qun l mi nn nng nghip
nc ta.

Ngy 12-9-1987, B Chnh tr ra Ngh quyt V cuc vn ng lm trong sch v

nng cao sc chin u ca t chc ng v b my nh nc, lm lnh mnh cc quan
h x hi.

Thng 6-1988, Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng ng ra Ngh quyt

V mt s vn cp bch v xy dng ng. Cng tc xy dng ng theo phng
hng do i hi VI nu ra l phi i mi t duy, i mi t chc, i mi i ng
cn b, i mi phong cch lnh o, nng cao gic ng, bi dng l tng, kin thc
v nng lc lnh o, m rng dn ch, i i vi tng cng k lut trong ng.

Qua hai nm thc hin cng cuc i mi em li nhng kt qu bc u, song

cha ng b v c bn. t nc vn nm trong tnh trng khng hong kinh t - x
hi. Hi ngh ln th su Ban Chp hnh Trung ng ng (thng 3-1989) c triu
tp nh gi tnh hnh v ra nhng ch trng c th ch o cng cuc i mi
vo chiu su v nu ra cc nguyn tc c bn phi c ton ng, ton dn trong qu
trnh tip tc cng cuc i mi.

Hi ngh quyt nh 12 ch trng, chnh sch ln y mnh cng cuc i mi v

ra nhng nguyn tc c bn ch o cng cuc i mi nh sau:

172/222
Mt l, i mi khng phi l thay i mc tiu x hi ch ngha, m lm cho mc tiu
c thc hin tt hn bng quan nim ng n, hnh thc, bin php v bc i
thch hp.

Hai l, i mi khng phi xa ri ch ngha Mc - Lnin, m l vn dng sng to hc

thuyt Mc - Lnin v khc phc nhng quan nim khng ng v hc thuyt .

Ba l, i mi t chc v phng thc hot ng ca h thng chnh tr phi nhm tng

cng, ch khng phi l lm yu sc mnh v hiu lc ca chuyn chnh v sn.

Bn l, xy dng nn dn ch x hi ch ngha va l mc tiu, va l ng lc ca s

nghip xy dng x hi ch ngha. Song dn ch phi c lnh o, lnh o phi trn c
s dn ch; dn ch vi nhn dn, nhng phi chuyn chnh vi k ch.

Nm l, kt hp ch ngha yu nc vi ch ngha quc t x hi ch ngha, kt hp sc

mnh dn tc vi sc mnh thi i.

Cng cuc i mi nc ta tuy t c nhng kt qu bc u, song t nc vn

cha ra khi khng hong kinh t - x hi. Trn th gii ang c nhng din bin phc
tp. Nm 1989, ti nhiu nc x hi ch ngha din ra nhng bin ng chnh tr
ln v khng hong nghim trng. nhiu nc, ng Cng sn mt quyn lnh o.
Thng 4-1989, ti Trung Quc din ra s kin Thin An Mn. Nhng bin ng chnh
tr trn tc ng trc tip n t tng ca ng vin v qun chng nhn dn, nh
hng xu ti cng cuc i mi ca ng ta. gi vng n nh chnh tr, thng
8-1989 Hi ngh ln th by Ban Chp hnh Trung ng ra Ngh quyt v Mt s vn
cp bch v cng tc t tng trc tnh hnh trong nc v quc t hin nay.

Ngh quyt Hi ngh nu r: Cng tc t tng phi c tin hnh ton din, tp trung
vo cc nhim v v ni dung quan trng :

Mt l, khng nh tnh tt yu lch s ca ch ngha x hi v nhng thnh tu v i

ca h thng x hi ch ngha th gii.

Hai l, khng nh tnh khch quan v phng hng x hi ch ngha ca qu trnh ci

t, ci cch, i mi.

Ba l, nhn r bn cht v con ng dit vong tt yu ca ch ngha t bn, nng cao

cnh gic cch mng, u tranh chng ch ngha quc v cc th lc phn ng quc
t.

Bn l, gio dc trong ng v trong nhn dn kin tr mc tiu, l tng x hi ch

ngha, trn c s qun trit nm nguyn tc v nhng chnh sch i mi ca ng.

173/222
Nm l, nng cao phm cht, o c cch mng x hi ch ngha, tng cng s on
kt thng nht trong ng, s thng nht ch v hnh ng trong x hi, u tranh
chng nhng biu hin tiu cc.

Trn c s bm st tnh hnh quc t v trong nc,Hi ngh ln th tm Ban Chp hnh
Trung ng ng (thng 3-1990) thng qua Ngh quyt v tnh hnh cc nc x hi
ch ngha, s ph hoi ca ch ngha quc v nhim v cp bch ca ng ta (Ngh
quyt 8A).

Hi ngh cng tho lun v thng qua Ngh quyt V tng cng mi quan h
giang v dn, pht huy quyn lm ch ca nhn dn, y mnh cng cuc i mi
(Ngh quyt 8B) khng nh: Tng cng mi quan h gia ng v nhn dn l nhn t
bo m cho s nghip i mi pht trin v ngn chn k th ph hoi s nghip cch
mng.

n nm 1990, tnh hnh kinh t - x hi ca ta c mt s chuyn bin tt nhng vn

cn yu km. Bi cnh quc t ang din bin phc tp. Hi ngh ln th chn (thng
8-1991) ca Ban Chp hnh Trung ng bn mt s vn kinh t - x hi cp bch,
vi t tng ch o l kin quyt thc hin i mi c ch qun l kinh t, nu cao
tinh thn c lp t ch, t cng i i m rng quan h quc t, xy dng ch lm
cho dn giu, nc mnh, ch ng c nhng phng n khc nhau thch ng vi
tnh hnh mi, nu cao thc tit kim xy dng t nc v thc t chc k lut, gi
vng k cng, tn trng lut php trong hot ng kinh t - x hi. Thng 11-1990,
Hi ngh ln th mi hp thng qua Ngh quyt V phng hng ch o k hoch
pht trin kinh t - x hi nm 1991. Mc tiu ca k hoch nm 1991 nhm phn u
vt qua nhng kh khn mi v kinh t - x hi, gi vng v n nh v chnh tr, to
th i ln cho nhng nm sau, phi tp trung thc hin ba chng trnh kinh t ln.

Thc hin quyt nh ca i hi ln th VI, Ban Chp hnh Trung ng ng d

tho Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi, Chin
lc n nh v pht trin kinh t - x hi n nm 2000 v cc vn kin khc trnh
i hi ln th VII ca ng. D tho Cng lnh v cc vn kin c cc cp
b ng v nhn dn si ni tho lun v ng gp nhiu kin Ban Chp hnh
Trung ng ng hon chnh trc khi trnh trc i hi VII ca ng s hp vo
nm 1991.

T thng 12-1986 n thng 6-1991, sau hn bn nm thc hin ng li i mi ca

ng trn tt c cc lnh vc ca i sng x hi, chng ta t c nhng thnh tu
bc u rt quan trng. l:

- Tnh hnh chnh tr ca t nc n nh. Nn kinh t c nhng chuyn bin tch cc:
t c nhng tin b r rt trong vic thc hin cc mc tiu ca ba chng trnh
kinh t, bc u hnh thnh nn kinh t hng ha nhiu thnh phn, vn ng theo c

174/222
ch th trng, c s qun l ca Nh nc, ngun lc sn xut ca x hi c huy
ng tt hn, tc lm pht c km ch bt, i sng vt cht v tinh thn ca mt
b phn nhn dn c phn c ci thin.

- Sinh hot dn ch trong x hi ngy cng c pht huy.

- Quc phng c gi vng, an ninh quc gia c bo m. Tng bc ph th b bao

vy v kinh t v chnh tr, m rng quan h quc t, to ra mi trng thun li hn
cho cng cuc xy dng v bo v t nc.

Nhng im nu trn chng t ng li i mi ca i hi VI ra l ng, bc i

ca cng cuc i mi v c bn l ph hp. l c s quan trng chng ta tip tc
tin ln trong nhng nm tip theo.

Bn cnh thnh tu bc u t c, t nc cn nhiu yu km v kh khn

cha vt ra khi khng hong kinh t - x hi, nhiu vn kinh t - x hi nng bng
vn cha c gii quyt, cng cuc i mi cn nhiu hn ch.

i hi i biu ton quc ln th VII ca ng (thng 6-1991) v thc hin k

hoch nh nc 5 nm (1991-1996)

i hi i biu ton quc ln th VII ca ng

i hi hp t ngy 24 n ngy 27-6-1991 ti H Ni. (i hi hp ni b t ngy 22

n ngy 17-6-1991). D i hi c 1.176 i biu thay mt cho trn hai triu ng vin
c nc. Cc on i biu ng Cng sn Lin X, ng Nhn dn cch mng Lo,
ng Nhn dn cch mng Campuchia, ng Cng sn Cuba v nhiu khch quc t
n tham d.

i hi VII hp trong bi cnh trn phm vi th gii ang din ra cuc tn cng quyt
lit ca cc th lc quc v phn ng vo cc lc lng ho bnh, c lp dn tc,
ch ngha x hi, nhm tin ti xo b ch ngha x hi bng mi th on thm c.
Cuc khng hong ton din trong h thng x hi ch ngha ng u dn n s sp
ca ch x hi ch ngha nhiu nc (1989-1990). Ch x hi ch ngha
Lin X ang ng trc nhng th thch nghim trng. So snh lc lng din ra
bt li cho cch mng th gii. trong nc, sau 4 nm thc hin ng li i mi,
tnh hnh kinh t - x hi c nhng bin chuyn ng k, song vn cha thot khi c
khng hong. Bi cnh trn y t ra cho i hi ln ny mt nhim v ht sc nng
n: phi nh hng ng n, vch ra ng li a t nc thot khi kh khn,
xy dng thnh cng ch ngha x hi v bo v vng chc T quc.

Tng B th Ban Chp hnh Trung ng ng Nguyn Vn Linh c Bo co chnh

tr ca Ban Chp hnh Trung ng v cc vn kin i hi VII. i hi thng qua
Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi, Chin lc n

175/222
nh v pht trin kinh t - x hi n nm 2000, Bo co chnh tr, Bo co xy dng
ng v sa i iu l ng, kim im s lnh o ca Ban Chp hnh Trung ng
kho VI.

Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi c i hi

thng qua trnh by: nh gi tng qut qu trnh cch mng Vit Nam v nu ln
nm bi hc kinh nghim ln; qu i ln ch ngha x hi nc ta; nhng nh
hng ln v chnh sch kinh t, x hi, quc phng - an ninh, i ngoi; h thng chnh
tr v vai tr lnh o ca ng.

Cng lnh trnh by quan nim ca ng Cng sn Vit Nam v ch ngha x hi

m nhn dn ta xy dng v con ng i ln ch ngha x hi trong thi k qu ;
nhng c trng c bn ca x hi x hi ch ngha m nhn dn ta xy dng l mt x
hi:

- Do nhn dn lao ng lm ch.

- C mt nn kinh t pht trin cao da trn lc lng sn xut hin i v ch cng

hu v cc t liu sn xut ch yu.

- C nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc.

- Con ngi c gii phng khi p bc, bc lt, bt cng, lm theo nng lc, hng
theo lao ng, c cuc sng m no, t do, hnh phc, c iu kin pht trin ton din
c nhn.

- Cc dn tc trong nc bnh ng, on kt v gip ln nhau cng tin b.

- C quan h hu ngh v hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii.

Cng lnh vch ra 7 phng hng c bn ch o qu trnh xy dng v bo v T

quc:

1. Xy dng Nh nc x hi ch ngha, Nh nc ca nhn dn, do nhn dn v v

nhn dn.

2. Pht trin lc lng sn xut, cng nghip ho t nc theo hng hin i; pht
trin mt nn nng nghip ton din.

3. Thit lp quan h sn xut t thp n cao, a dng v hnh thc s hu v ph hp

vi s pht trin ca lc lng sn xut.

4. Tin hnh cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng v vn ho.

176/222
5. Thc hin chnh sch i on kt cc dn tc.

6. Xy dng ch ngha x hi v bo v T quc l hai nhim v chin lc ca cch

mng Vit Nam.

7. Xy dng ng trong sch, vng mnh.

Mc tiu tng qut phi t ti khi kt thc thi k qu l xy dng xong v c bn

nhng c s kinh t ca ch ngha x hi, vi kin trc thng tng v chnh tr v t
tng, vn ha ph hp, lm cho nc ta tr thnh mt nc x hi ch ngha phn
vinh.

Qu ln ch ngha x hi nc ta l mt qu trnh lu di, tri qua nhiu chng

ng. Mc tiu ca chng ng u l: thng qua i mi ton din, x hi t ti
trng thi n nh vng chc, to th pht trin nhanh chng sau.

Cng lnh nu nhng nh hng ln v chnh sch kinh t, x hi, quc phng - an
ninh, i ngoi.

V h thng chnh tr v vai tr lnh o ca ng, Cng lnh nu r:

- Ton b t chc v hot ng ca h thng chnh tr nc Vit Nam trong giai on

mi l nhm xy dng v tng bc hon thin nn dn ch x hi ch ngha, bo m
quyn lc thuc v nhn dn. Dn ch gn lin vi cng bng x hi phi c thc
hin trong thc t cuc sng trn tt c cc lnh vc thng qua hot ng ca Nh nc
do nhn dn c ra v bng cc hnh thc dn ch trc tip. Dn ch i i vi k lut,
k cng, phi c th ch ha bng php lut v c php lut bo m. Nh nc
nh ra cc o lut nhm xc nh cc quyn cng dn v quyn con ngi, quyn i
i vi ngha v v trch nhim.

- Trong h thng chnh tr, ng Cng sn Vit Nam l mt b phn v l t chc lnh
o h thng . ng Cng sn Vit Nam l i tin phong ca giai cp cng nhn
Vit Nam, i biu trung thnh li ch ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v
ca c dn tc. ng ly ch ngha Mc-Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng
t tng, kim ch nam cho hnh ng, ly tp trung dn ch lm nguyn tc t chc c
bn. ng lnh o x hi bng cng lnh, chin lc, cc nh hng v chnh sch v
ch trng cng tc; bng cng tc tuyn truyn, thuyt phc, vn ng, t chc kim
tra v bng hnh ng gng mu ca ng vin, v.v... ng lin h mt thit vi nhn
dn, chu s gim st ca nhn dn, hot ng trong khun kh hin php v php lut.

Chin lc n nh v pht trin kinh t - x hi n nm 2000 ghi r mc tiu pht

trin l pht trin kinh t - x hi theo con ng cng c c lp dn tc v xy dng
ch ngha x hi nc ta l qu trnh thc hin dn giu, nc mnh, tin ln hin i

177/222
trong mt x hi nhn dn lm ch, nhn i, c vn ha, c k cng, xa b p bc,
bt cng, to iu kin cho mi ngi c cuc sng m no, t do, hnh phc.

Mc tiu tng qut ca chin lc n nm 2000 l ra khi khng hong, n nh tnh

hnh kinh t - x hi, phn u vt qua tnh trng nc ngho v km pht trin, ci
thin i sng ca nhn dn, cng c quc phng v an ninh, to iu kin cho t nc
pht trin nhanh hn vo u th k XXI.

V c cu kinh t, c ch qun l v cc chnh sch ln ca ng cng c ghi r

trong Chin lc n nh v pht trin kinh t - x hi n nm 2000.

Bo co chnh tr ca Ban Chp hnh Trung ng trnh i hi khng nh cng cuc

i mi t c nhng thnh tu bc u quan trng, song cn nhiu kh khn,
yu km, t nc vn cha ra khi khng hong kinh t - x hi, nhiu vn kinh t
- x hi nng bng cha c gii quyt v nu ra nm bi hc bc u v i mi.

Bo co chnh tr nu nhng phng hng, nhim v ch yu ca 5 nm (1991-1995)

vi mc tiu tng qut l vt kh khn, th thch, n nh v pht trin kinh t - x
hi, tng cng n nh chnh tr, y li tiu cc v bt cng x hi, a nc ta c
bn ra khi tnh trng khng hong hin nay. Nhng mc tiu c th cn t c trong
nhng nm 1991 - 1995 l tip tc kim ch v y li lm pht, gi vng v pht trin
sn xut, bt u c tch lu t nn kinh t quc dn; to thm nhiu vic lm cho ngi
lao ng, gim mnh nhp tng dn s, n nh v tng bc ci thin i sng ca
nhn dn; tip tc pht huy dn ch x hi ch ngha, i mi hot ng ca Nh nc;
bo m quc phng, an ninh v trt t an ton x hi, bo v thnh qu cch mng.

Bo co v xy dng ng xc nh nhim v i mi v chnh n ng l: Pht huy

truyn thng cch mng, tng cng bn cht giai cp cng nhn v tnh tin phong ca
ng; xy dng ng tht s vng mnh v chnh tr, t tng v t chc, gn lin vi
i mi c ch qun l kinh t - x hi, ci cch b my nh nc, i mi cng tc
qun chng, bo m cho ng lm trn nhim v lnh o s nghip cch mng x hi
ch ngha.

i hi thng qua iu l ng (sa i), trong : khng nh cng vi ch ngha

Mc-Lnin, t tng H Ch Minh l nn tng t tng v kim ch nam cho hnh ng
ca ng.

i hi bu 146 ng ch vo Ban Chp hnh Trung ng kho VII, B Chnh tr

gm 13 ng ch, Ban B th gm 9 ng ch. Mi c bu lm Tng B th.
Nguyn Vn Linh, Phm Vn ng, V Ch Cng c giao trng trch l C vn Ban
Chp hnh Trung ng.

i hi VII ca ng l "i hi ca tr tu - i mi, dn ch - k cng - on kt".

i hi hoch nh con ng qu ln ch ngha x hi ph hp vi c im ca

178/222
Vit Nam v nhng gii php a t nc ra khi khng hong kinh t - x hi. i
hi cng c thm nim tin tng ca nhn dn i vi cng cuc i mi.

Thc hin k hoch nh nc 5 nm (1991-1996)

T sau i hi VII, tnh hnh th gii tip tc din bin nhanh chng v phc tp. ng
Cng sn Lin X b gii tn (ngy 25-8-1991), ch x hi ch ngha Lin X sp
(thng 8-1991). Ch ngha quc v cc th lc th ch m mu xa b cc nc
x hi ch ngha cn li. S nghip cch mng ca nhn dn ta ng trc th thch ht
sc nghim trng. Song, ng ta v nhn dn ta vn gi vng bn lnh chnh tr, kin tr
xy dng t nc theo ng li i mi. Ban Chp hnh Trung ng ng c th
ha v pht trin ng li ca i hi VII, gii quyt mt lot vn quan trng v
i ni v i ngoi trc nhng din bin mi ca tnh hnh th gii v trong nc.

Hi ngh ln th hai Ban Chp hnh Trung ng ng hp t ngy 25-11 n ngy

4-12-1991 bn v vn n nh v pht trin kinh t - x hi, xc nh quan im,
ch trng thc hin Ngh quyt i hi VII v vic sa i Hin php.

Hi ngh ln th ba Ban Chp hnh Trung ng ng hp t ngy 18 n ngy

29-6-1992 nghin cu v quyt nh ba vn quan trng v: tnh hnh th gii v
chnh sch i ngoi; cng c quc phng, gi vng an ninh quc gia; i mi v chnh
n ng.

Cng tc i ngoi gi v tr quan trng trong s nghip xy dng ch ngha x hi v

bo v T quc. ng ch trng "m rng, a dng ho v a phng ho quan h i
ngoi c v chnh tr, kinh t, vn ha v khoa hc - k thut, c v ng, Nh nc
v cc on th nhn dn, cc t chc phi chnh ph, trn nguyn tc tn trng c lp,
ch quyn, ton vn lnh th, khng can thip vo cng vic ni b ca nhau, bnh ng
cng c li, bo v v pht trin kinh t, gi gn v pht huy nhng truyn thng v bn
sc tt p ca nn vn ha dn tc"

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin Hi ngh ln th ba Ban Chp hnh Trung ng

ng (kho VII), Nxb. S tht, H Ni, 1992, tr. 6.
.

Cng c quc phng v gi vng an ninh quc gia l nhim v chung ca ton ng,
ton dn, ton qun, trong Qun i nhn dn v Cng an nhn dn l lc lng nng
ct.

i mi v chnh n ng l mt nhim v c bit quan trng v cp bch, c ngha

quyt nh i vi ton b s nghip xy dng v bo v t nc, i vi vn mnh
ca ch v ca ng.

179/222
Mc tiu i mi v chnh n ng l nhm nng cao nng lc lnh o v sc chin
u ca ng ph hp vi yu cu ca cch mng nc ta trong tnh hnh mi.

Trong cng cuc i mi, v mt kinh t, nng nghip l khu t ph hng u.

tip tc y mnh i mi v nng nghip v nng thn, Hi ngh ln th nm ca Ban
Chp hnh Trung ng ng hp t ngy 3 n ngy 10-6-1993 nghin cu su hn
v thc trng nng nghip v nng thn, quyt nh nhng ch trng a nng
nghip v nng thn tin nhanh v vng chc hn. Ngh quyt Tip tc i mi v pht
trin kinh t - x hi nng thn ca Hi ngh xc nh ba mc tiu, bn quan im
cng cc phng hng v gii php c th nhm to ra bc chuyn bin mi trong s
nghip pht trin nng nghip v kinh t - x hi nng thn.

T sau i hi VII, mc d tnh hnh th gii, c bit l h thng x hi ch ngha

c nhng din bin phc tp, song ng v nhn dn Vit Nam vn kin tr con
ng i mi, y mnh pht trin kinh t - x hi, gi vng n nh chnh tr, cng c
an ninh quc phng, a dng quan h i ngoi, tng bc ph th bao vy, cm vn.
Song, chng ta cn nhiu mt yu km v nhiu vn mi ny sinh. Thc hin iu l
mi ca ng, Ban Chp hnh Trung ng chun b triu tp Hi ngh i biu gia
nhim k ca ng.

T ngy 20 n ngy 25-1-1994 ti H Ni, 647 i biu d Hi ngh i biu ton

quc gia nhim k ca ng. Hi ngh khng nh: i mi l s nghip kh khn,
song chng ta mnh dn tm ti, dng cm tin hnh v ginh thng li quan trng.
Trc mt, nhn dn ta ang ng trc nhng thch thc ln v nhng c hi ln.

Nhng thch thc l: nguy c tt hu xa hn v kinh t so vi nhiu nc trong khu

vc v trn th gii; nguy c chch hng x hi ch ngha; nguy c v nn tham nhng
v t quan liu; nguy c "din bin ha bnh" ca cc th lc th ch.

Nhng thun li c bn, thi c ln l: ng c ng li ng n; nhn dn ta cn c,

thng minh, yu nc, c bn lnh v ch kin cng, tin tng s lnh o ca ng;
cc lc lng v trang trung thnh vi s nghip cch mng ca ng v nhn dn ta;
nhng thnh tu i mi ang to ra th v lc mi ca cch mng khoa hc k thut v
xu th m rng quan h hp tc trn th gii v khu vc em li cho chng ta kh nng
thm ngun lc quan trng.

Hi ngh nu r trong nhng nm cn li ca nhim k i hi VII phi thc y nhanh

hn nhp thc hin nhng mc tiu ca chin lc n nh v pht trin kinh t - x
hi n nm 2000, phn u v dn giu, nc mnh, x hi cng bng, vn minh v
ra nhng nhim v ch yu thc hin thng li mc tiu chin lc .

V nhn s, Hi ngh bu b sung vo Ban Chp hnh Trung ng ng 20 u vin

mi thay th cho cc u vin v l do sc kho rt lui v hoc b k lut.

180/222
 trin khai Ngh quyt Hi ngh i biu gia nhim k, Hi ngh ln th by Ban
Chp hnh Trung ng ng hp t ngy 25 n ngy 30-7-1994 bn nh v ch
trng, chnh sch pht trin cng nghip, cng ngh v xy dng giai cp cng nhn,
nhm y ti mt bc cng nghip ha, hin i ho t nc.

Yu cu ca t nc trong thi k pht trin mi i hi phi ra sc xy dng, kin

ton b my nh nc vng mnh, trong sch, c hiu lc v c hiu qu. Hi ngh ln
th tm Ban Chp hnh Trung ng ng hp t ngy 16 n ngy 23-1-1995 bn
tho v ra ngh quyt v vic tip tc xy dng v hon thin Nh nc Cng ho x hi
ch ngha Vit Nam, ci cch mt bc nn hnh chnh nh nc. Kin ton Nh nc
l mt qu trnh tng i lu di phi c tin hnh vi nhng bc i tch cc, vng
chc, t trong tng th i mi h thng chnh tr, gn cht vi i mi v chnh n
ng.

K t thng 6-1991 n na nm u nm 1995, ton ng, ton dn ta di s lnh

o v t chc ca Ban Chp hnh Trung ng ng, chng ta vt qua nhng kh
khn, thch thc v cng gay gt, ginh c nhiu thng li mi to ln. l:

- y nhanh nhp pht trin kinh t, hon thnh vt mc nhiu mc tiu ch yu

ca k hoch nm nm.

- To c mt s chuyn bin tch cc v mt x hi. Gi vng n nh chnh tr, cng

c quc phng, an ninh. Thc hin c kt qu mt s i mi quan trng v h thng
chnh tr.

- Pht trin mnh m quan h i ngoi, ph th b bao vy cm vn, tham gia tch cc
vo i sng cng ng quc t.

Bn cnh chng ta cn nhng khuyt im v yu km. Nc ta cn ngho v km

pht trin, nhng cha thc hin tt vic cn kim trong sn xut, tit kim trong tiu
dng dn vn u t pht trin; tnh hnh x hi cn nhiu tiu cc v nhiu vn
phi gii quyt; vic lnh o xy dng quan h sn xut mi va c phn lng tng,
va bung lng; qun l nh nc v kinh t, x hi cn yu; h thng chnh tr cn
nhiu nhc im, cha nng ln kp i hi ca tnh hnh. Tuy vy, v c bn nhim v
do i hi VII ra cho nm nm 1991-1995 c hon thnh. Nc ta ra khi
khng hong kinh t - x hi, nhng mt s mt cn cha vng chc.

T thc tin ca s nghip i mi 10 nm qua cho thy con ng i ln ch ngha

x hi nc ta ngy cng c xc nh r hn.

181/222
i hi i biu ton quc ln th VIII ca ng v thc hin k hoch nh nc
5 nm (1996-2000)

i hi i biu ton quc ln th VIII ca ng

i hi ln th VIII ca ng hp t ngy 28-6 n ngy 1-7-1996 ti H Ni (trong

t ngy 22-6 n ngy 26-6 i hi ni b). D i hi c 1.198 i biu thay mt
cho 2.130.000 ng vin trong c nc v cn c 41 on i biu quc t.

i hi VIII din ra trong bi cnh Lin X tan r v ch ngha x hi i vo thoi tro.

Cch mng khoa hc v cng ngh pht trin vi trnh ngy cng cao. Nc ta ra
khi khng hong kinh t - x hi.

i hi tho lun v thng qua cc vn kin: Bo co chnh tr; Phng hng nhim
v k hoch pht trin kinh t - x hi 5 nm (1996-2000); iu l ng (b sung, sa
i). i hi kim im, nh gi kt qu 5 nm thc hin Ngh quyt i hi VII v
nh gi tng qut trong 10 nm i mi:

- Cng cuc i mi trong 10 nm (1986-1996) thu c nhng thnh tu to ln, c

ngha rt quan trng. Nhim v do i hi VII ra cho 5 nm (1991-1995) hon
thnh v c bn.

- Nc ta ra khi khng hong kinh t - x hi, nhng mt s mt cn cha vng

chc.

- Con ng i ln ch ngha x hi ngy cng c xc nh r hn.

- Nhim v ra cho chng ng u ca thi k qu l chun b tin cho cng

nghip ho c bn hon thnh, cho php chuyn sang thi k mi y mnh cng
nghip ho, hin i ho t nc.

- Xt trn tng th, vic hoch nh v thc hin ng li i mi nhng nm qua v

c bn l ng n, ng nh hng x hi ch ngha, tuy trong qu trnh thc hin c
mt s khuyt im, lch lc v ko di, dn n chch hng lnh vc ny, hay lnh
vc khc, mc ny, hay mc khc.

- Gi vng mc tiu c lp dn tc v ch ngha x hi, nm vng hai nhim v chin

lc xy dng v bo v T quc, kin tr ch ngha Mc-Lnin v t tng H Ch
Minh.

- Kt hp cht ch ngay t u i mi kinh t vi i mi chnh tr, ly i mi kinh t

lm trng tm, ng thi tng bc i mi chnh tr.

182/222
- Xy dng nn kinh t hng ha nhiu thnh phn, vn hnh theo c ch th trng,
i i vi tng cng vai tr qun l ca Nh nc theo nh hng x hi ch ngha.
Tng trng kinh t gn lin vi tin b v cng bng x hi, gi gn v pht huy bn
sc vn ha dn tc, bo v mi trng sinh thi.

- M rng v tng cng khi i on kt ton dn, pht huy sc mnh ca c dn tc.

- M rng hp tc quc t, tranh th s ng tnh, ng h v gip ca nhn dn th

gii, kt hp sc mnh ca dn tc vi sc mnh ca thi i.

- Tng cng vai tr lnh o ca ng, coi xy dng ng l nhim v then cht.

Xut pht t c im tnh hnh th gii v trong nc, cn c vo cng lnh ca ng,
i hi quyt nh cn tip tc nm vng hai nhim v chin lc xy dng ch ngha
x hi v bo v T quc, y mnh cng nghip ha, hin i ha. n nm 2020, ra
sc phn u a nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip.

i hi xc nh mc tiu, t nay n nm 2020 ra sc phn u a nc ta c bn tr

thnh mt nc cng nghip vi:

Lc lng sn xut s t trnh tng i hin i, phn ln lao ng th cng

c thay th bng lao ng s dng my mc, in kh ho c bn c thc hin
trong c nc, nng sut lao ng x hi v hiu qu sn xut kinh doanh cao hn nhiu
so vi hin nay. GDP tng t 8-10 ln so vi nm 1990.

V quan h sn xut: ch s hu, c ch qun l v ch phn phi gn kt vi

nhau, pht huy c cc ngun lc, to ra ng lc mnh m thc y tng trng kinh
t, thc hin cng bng x hi.

V i sng vt cht v vn ho: nhn dn c cuc sng no , c mc hng th vn

ho kh, c iu kin v hc hnh, cha bnh. Quan h x hi lnh mnh, li sng vn
minh.

i hi cng nu r quan im ch o cng nghip ho, hin i ho:

- Gi vng c lp, t ch, i i vi m rng quan h quc t, a phng ho, a dng

ho quan h i ngoi. Da vo ngun lc trong nc chnh l i i vi tranh th ti a
ngun lc bn ngoi. Xy dng nn kinh t m, hi nhp vi khu vc v th gii, hng
mnh v xut khu, ng thi thay th nhp khu bng nhng sn phm trong nc sn
xut c hiu qu.

- Cng nghip ho, hin i ho l s nghip ca ton dn, ca mi thnh phn kinh t,
trong kinh t Nh nc gi vai tr ch o.

183/222
- Ly vic pht huy ngun lc con ngi l yu t c bn cho s pht trin nhanh v
bn vng. ng vin ton dn cn kim xy dng t nc, khng ngng tng tch lu
cho u t pht trin. Tng trng kinh t gn lin vi ci thin i sng nhn dn, pht
trin vn ho, gio dc, thc hin tin b v cng bng x hi, bo v mi trng.

- Khoa hc v cng ngh l ng lc ca cng nghip ho, hin i ho. Kt hp cng

ngh truyn thng vi cng ngh hin i, tranh th i nhanh vo hin i nhng khu
quyt nh.

- Ly hiu qu kinh t lm chun c bn xc nh phng n pht trin, la chn d

n u t v cng ngh. u t chiu su khai thc ti a nng lc sn xut hin c.
Trong pht trin mi, u tin quy m va v nh, cng ngh tin tin, to thm nhiu
vic lm, thu hi vn nhanh; ng thi xy dng mt s cng trnh quy m ln tht cn
thit v c hiu qu. To ra nhng mi nhn trong tng bc pht trin. Tp trung thch
ng ngun lc cho cc lnh vc, cc a bn trng im; ng thi, quan tm p ng
nhu cu thit yu ca mi vng trong nc, c chnh sch h tr cho nhng vng kh
khn, to iu kin cho cc vng u pht trin.

- Kt hp kinh t vi quc phng v an ninh.

T mc tiu chung, i hi thng qua nh hng pht trin cc lnh vc ch yu, ph-
ng hng, nhim v, k hoch pht trin kinh t - x hi 5 nm 1996 - 2000 vi 11
chng trnh v lnh vc pht trin kinh t - x hi ln, vi ch tiu n nm 2000 tng
gp i tng sn phm trong bnh qun u ngi so vi nm 1990.

bo m thc hin mc tiu, i hi VIII ra nhng nh hng pht trin cc lnh

vc ch yu:

- Tip tc pht trin v chuyn dch c cu kinh t theo hng cng nghip ha, hin i
ha.

- Nm vng chnh sch i vi cc thnh phn kinh t.

- Tip tc i mi c ch qun l kinh t.

- Pht trin khoa hc v cng ngh, gio dc v o to.

- Xy dng nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc.

- Gii quyt mt s vn x hi.

- Thc hin i on kt dn tc, nng cao vai tr lm ch ca nhn dn, xy dng c

ch c th, thc hin "dn bit, dn bn, dn lm, dn kim tra".

184/222
- Tng cng quc phng v an ninh. Thc hin ng li i ngoi c lp t ch,
rng m, a phng ho, a dng ho quan h i ngoi.

- Tip tc ci cch b my nh nc, xy dng v hon thin Nh nc Cng ho x hi

ch ngha Vit Nam, y mnh u tranh chng tham nhng.

i hi thng qua iu l ng Cng sn Vit Nam c b sung, sa i.

i hi bu Ban Chp hnh Trung ng kho VIII gm 170 u vin, B Chnh tr

gm 19 u vin, Mi c bu li l Tng B th ng. Ban Chp hnh Trung
ng tn vinh Nguyn Vn Linh, Phm Vn ng, V Ch Cng tip tc lm C vn
Ban Chp hnh Trung ng ng.

i hi VIII nh du bc ngot chuyn t nc ta sang thi k mi - thi k y

mnh cng nghip ha, hin i ha, xy dng nc Vit Nam c lp, dn ch, giu
mnh, x hi cng bng, vn minh theo nh hng x hi ch ngha, v hnh phc ca
nhn dn ta, v tnh hu ngh v s hp tc vi nhn dn cc nc trn th gii. i hi
c ngha quyt nh i vi vn mnh dn tc v tng lai ca t nc vo lc chng
ta sp bc vo th k XXI.

Thc hin k hoch nh nc 5 nm (1996 - 2000)

Sau i hi VIII l thi k y mnh cng nghip ha, hin i ha t nc phn

u n nm 2020 nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip. thc hin nhim
v hng u , Hi ngh ln th hai Ban Chp hnh Trung ng ng (kha VIII)
(thng 12-1996) thng qua hai Ngh quyt quan trng.

Mt l, Ngh quyt V nh hng chin lc pht trin gio dc - o to trong thi k

cng nghip ha, hin i ha v nhim v n nm 2000. Hi ngh nu r thc trng
gio dc - o to nc ta trong thi gian qua v kt lun: S nghip gio dc - o to
trong thi k cng nghip ha, hin i ha phi c pht trin theo nhng t tng
ch o l: Thc s coi gio dc - o to l quc sch hng u.

Hai l, Ngh quyt V nh hng chin lc pht trin khoa hc v cng ngh trong
thi k cng nghip ha, hin i ha v nhim v n nm 2000, nu ra nh hng
chin lc pht trin khoa hc v cng ngh trong thi k cng nghip ha, hin i
ha; mc tiu, nhim v pht trin khoa hc v cng ngh n nm 2000; nhng gii
php ch yu v tng cng s lnh o ca ng i vi khoa hc v cng ngh.

Ngh quyt Hi ngh ln th hai Ban Chp hnh Trung ng c ngha c bit quan
trng, bo m cho cc lnh vc gio dc - o to, khoa hc v cng ngh nc ta tht
s l "quc sch hng u", thc y kinh t - x hi pht trin mnh m, vng chc
theo nh hng x hi ch ngha.

185/222
Tip n thng 6-1997, Hi ngh ln th ba Ban Chp hnh Trung ng ng thng
qua hai Ngh quyt quan trng. Ngh quyt v Pht huy quyn lm ch ca nhn dn,
tip tc xy dng Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam trong sch, vng mnh
nhn mnh mt s ch trng nhim v pht huy quyn lm ch ca nhn dn. Ngh
quyt vch ra ch trng m rng dn ch x hi ch ngha, pht huy quyn lm ch
ca nhn dn trong xy dng v qun l nh nc; nng cao cht lng hot ng v
kin ton t chc Quc hi; tip tc ci cch nn hnh chnh nh nc; ci cch t php;
tng cng s lnh o ca ng i vi Nh nc v cc bin php t chc thc hin.

Ngh quyt V chin lc cn b thi k y mnh cng nghip ha, hin i ha t

nc khng nh cn b l nhn t quyt nh s thnh bi ca cch mng, gn lin
vi vn mnh ca ng, ca t nc v ch , l khu then cht trong cng tc xy
dng ng.

T thng 7-1997, cuc khng hong ti chnh, tin t xy ra cc nc trong khu vc

ng Nam v chu v c tc ng xu n nn kinh t nc ta. ng v Nh nc
ta ra nhng ch trng, chnh sch c th khc phc nh hng tiu cc ca
cuc khng hong trong khu vc, ngn chn s suy gim ca nn kinh t.

Hi ngh ln th t Ban Chp hnh Trung ng ng (thng 12-1997) tp trung tr

tu bn v cc nhim v kinh t v mt s vn x hi lin quan, tip tc c th ha
ng li ch trng ca i hi VIII, v y mnh s nghip cng nghip ha, hin
i ha t nc, ng thi xem xt v quyt nh v vn nhn s cp cao ca ng.

Hi ngh xc nh nhng ch trng gii php ln: Thc y s chuyn dch c cu

kinh t v iu chnh c cu u t. Pht trin nng nghip v nng thn theo hng
cng nghip ha, hin i ha v hp tc, dn ch ho. y mnh i mi, pht trin
v qun l c hiu qu cc loi hnh doanh nghip. Tip tc i mi v lnh mnh ho
h thng ti chnh - tin t; thc hnh trit tit kim. Tch cc gii quyt vic lm v
xo i gim ngho. i mi v tng cng s lnh o ca ng, qun l nh nc v
pht huy quyn lm ch ca nhn dn v kinh t - x hi.

Hi ngh bu L Kh Phiu lm Tng B th ca ng, Thng v B Chnh tr gm 5

u vin. Mi, L c Anh, V Vn Kit c tn vinh lm C vn Ban Chp hnh
Trung ng ng.

V xy dng v pht trin nn vn ha Vit Nam tin tin, m bn sc dn tc

c Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng ng kho VIII (thng 7-1998)
bn tho. Hi ngh vch ra nhng quan im ch o xy dng nn vn ha tin tin,
m bn sc dn tcl:Vn ha l nn tng tinh thn ca x hi, va l mc tiu, va
l ng lc thc y s pht trin kinh t - x hi. Nn vn ha m chng ta xy dng
l nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc. Nn vn ha Vit Nam l nn vn ha
thng nht m a dng trong cng ng v sc thi ca 54 thnh phn dn tc Vit Nam.

186/222
Xy dng v pht trin vn ha l s nghip ca ton dn do ng lnh o, trong
i ng tr thc gi vai tr quan trng. Vn ha l mt mt trn; xy dng v pht trin
vn ha l mt s nghip cch mng lu di i hi phi c ch cch mng v s kin
tr, thn trng.

Thc hin nhim v ci cch nh nc, Hi ngh ln th by Ban Chp hnh Trung
ng ng kho VIII (thng 8-1999) ra Nghquyt Mt s vn v t chc, b my
ca h thng chnh tr v tin lng, tr cp x hi thuc ngn sch Nh nc.

Ngh quyt ch r vic kin ton t chc, b my ca h thng chnh tr ln ny l mt

ni dung quan trng ca cuc vn ng xy dng, chnh n ng. Mc tiu nhm gi
vng v tng cng vai tr lnh o ca ng, bn cht cch mng ca Nh nc ta,
nng cao hiu lc, hiu qu hot ng ca cc t chc trong h thng chnh tr, m rng
v pht huy quyn lm ch ca nhn dn, y mnh s nghip i mi, cng nghip
ha, hin i ha t nc, tng cng tim lc quc gia, gi vng n nh chnh tr, x
hi, cng c mi quan h mt thit gia ng v Nh nc vi nhn dn.

Nhim v phi lm l tp trung cng c, chnh n ni b tng t chc v cc mi quan

h trong ton b h thng chnh tr. Bo m b my ca h thng chnh tr vn hnh
thng sut v nng ng; khc phc tnh trng tr tr, gy phin h, tiu cc, yu km
trong t chc thc hin ngh quyt ca ng v php lut ca Nh nc. ng on
Quc hi ch o vic quy nh nhng bin php nhm nng cao hiu qu lm vic ca
U ban Thng v Quc hi v cc c quan ca Quc hi. Ban cn s ng Chnh ph
tng cng ch o vic tip tc thc hin ci cch nn hnh chnh nh nc theo Ngh
quyt Hi ngh Trung ng tm kho VII v Ngh quyt Trung ng ba kho VIII.

Thc hin Ngh quyt i hi VIII ca ng, t nm 1996 n nm 2000, ng, Nh

nc v nhn dn ta t c nhng thnh tuquan trng:

Kinh t tng trng kh. Tng sn phm trong (GDP) tng bnh qun hng nm 7%.
Nng nghip pht trin lin tc, c bit l sn xut lng thc. Gi tr sn xut cng
nghip bnh qun hng nm tng 18,5%. Kt cu h tng c xy dng mi v pht
trin trn nhiu lnh vc. Cc dch v, xut khu v nhp khu u pht trin. Nm 2000,
chn c gim st tng trng kinh t, cc ch tiu ch yu u t hoc vt k
hoch ra.Kt qu tng sn phm trong nm 2000 tng hn gp i so vi nm 1990.
Kt cu h tng kinh t - x hi v nng lc sn xut tng nhiu.

Vn ha, x hi c nhng tin b; i sng nhn dn tip tc c ci thin. Gio dc

v o to pht trin v quy m v c s vt cht. Trnh dn tr v cht lng ngun
nhn lc c nng ln. Nc ta t chun quc gia v xo m ch v ph cp gio
dc tiu hc. Khoa hc x hi v nhn vn, khoa hc t nhin v cng ngh chuyn bin
tch cc, gn b hn vi pht trin kinh t - x hi. Cc hot ng vn ha, vn ngh,
bo ch, xut bn gp phn tch cc ng vin ton dn tham gia xy dng v bo v

187/222
T quc, nng cao kin thc v cht lng cuc sng. Mi nm gii quyt vic lm cho
hn 1 triu lao ng. Phong tro xo i, gim ngho c nhiu kt qu ni bt, c d
lun th gii nh gi cao. Cc chnh sch x hi khc c thc hin tt. i sng cc
tng lp nhn dn c ci thin.

Tnh hnh chnh tr - x hi c bn n nh; quc phng v an ninh c tng cng.

Cc lc lng v trang nhn dn lm tt nhim v bo v c lp, ch quyn, ton vn
lnh th, bo m an ninh quc gia. Sc mnh tng hp ca nn quc phng ton dn
v an ninh nhn dn, nht l trn cc a bn chin lc, bin gii, bin, o c pht
huy. T chc qun i v cng an nhn dn c iu chnh theo yu cu mi. Vic kt
hp quc phng v an ninh vi pht trin kinh t v cng tc i ngoi c tin b. Sc
mnh v mi mt ca nc ta ln hn nhiu so vi 15 nm trc.

- Cng tc xy dng, chnh n ng c ch trng; h thng chnh tr c cng c.

Nhiu ngh quyt Trung ng ra nhng ch trng, gii php cng c ng v
chnh tr, t tng, t chc, cn b, tng cng vai tr lnh o ca ng; Nh nc
php quyn tip tc c xy dng v hon thin, nn hnh chnh c ci cch mt
bc. Mt trn T quc, cc on th nhn dn tip tc i mi ni dung v phng
thc hot ng. Quyn lm ch ca nhn dn trn cc lnh vc c pht huy; mt s
chnh sch v quy ch bo m quyn lm ch ca nhn dn, trc ht c s, bc
u c thc hin.

Quan h i ngoi khng ngng c m rng, hi nhp kinh t quc t c tin hnh
ch ng v t nhiu kt qu tt. Vit Nam tng cng quan h hu ngh, hp tc
nhiu mt vi cc nc x hi ch ngha, cc nc lng ging, bn b truyn thng v
vi nhiu nc khc, nhiu t chc khu vc v quc t. ng ta tip tc cng c tnh
on kt, hu ngh vi cc ng cng sn v cng nhn, cc phong tro c lp dn tc
v tin b trn th gii. Ngoi giao nhn dn c y mnh c v quy m v a bn
gp phn tch cc vo thng li ca ng v Nh nc trn mt trn i ngoi.

Nhng thnh tu ca 5 nm 1996 - 2000 tng cng sc mnh tng hp, lm thay
i b mt ca t nc v cuc sng ca nhn dn, cng c vng chc c lp dn tc
v ch x hi ch ngha, nng cao v th v uy tn ca nc ta trn trng quc t.

Bn cnh khng nh nhng thnh tu , qu trnh thc hin Ngh quyt i hi VIII
cng bc l nhng yu km, khuyt im: Nn kinh t pht trin cha vng chc, hiu
qu v sc cnh tranh thp, ch tiu tng trng kinh t bnh qun trong 5 nm (1996
- 2000) m i hi VIII ra l 9-10% khng t. Mt s vn vn ha - x hi
bc xc v gay gt chm c gii quyt. C ch, chnh sch khng ng b v cha
to ng lc mnh pht trin. Tnh trng tham nhng, suy thoi v t tng chnh tr,
o c, li sng mt b phn khng nh cn b, ng vin l rt nghim trng.

188/222
i hi i biu ton quc ln th IX ca ng (thng 4-2001). Thc hin k
hoch nh nc 5 nm 2001- 2005

i hi i biu ton quc ln th IX ca ng

Bc vo th k XXI, cch mng nc ta va ng trc thi c vn hi ln, va phi

i mt vi nhng nguy c v thch thc khng th xem thng. Vi tinh thn tin cng
cch mng tip tc trn con ng i mi, i hi i biu ton quc ln th IX ca
ng c triu tp. i hi hp t ngy 19 n ngy 22-4-2001 ti H Ni. D i
hi c 1.168 i biu thay mt cho 2.479.719 ng vin trong c nc v 35 on i
biu ca cc ng v t chc quc t.

Ch ca i hi l: Pht huy sc mnh ton dn tc, tip tc i mi, y mnh cng

nghip ha, hin i ha, xy dng v bo v T quc Vit Nam x hi ch ngha.

i hi IX thng qua Bo co chnh tr; Chin lc pht trin kinh t - x hi 2001

- 2010; Phng hng, nhim v k hoch pht trin kinh t- x hi 2001 - 2005; Bo
co v b sung, sa i iu lng; Bo co kim im ca Ban Chp hnh Trung
ng kho VIII; Bo co tnh hnh thc hin Ngh quyt Trung ng 6 (ln 2).

i hi nh gi:

Th k XX ghi m trong lch s loi ngi nhng du n cc k su sc. l th k

khoa hc v cng ngh tin nhanh cha tng thy; kinh t pht trin mnh m xen ln
nhng cuc khng hong ln ca ch ngha t bn th gii v s phn ho gay gt v
giu ngho gia cc nc. l th k din ra hai cuc chin tranh th gii m mu
cng hng trm cuc xung t v trang. cng l th k chng kin mt phong tro
cch mng su rng trn phm vi ton th gii, mc d vo thp nin cui, ch ngha x
hi hin thc tm thi lm vo thoi tro.

i vi nc ta, th k XX l th k ca nhng bin i to ln, th k u tranh oanh

lit ginh li c lp, t do, thng nht T quc v xy dng ch ngha x hi, th k ca
nhng chin cng v thng li c ngha lch s v thi i. Vi nhng thng li ginh
c trong th k XX nc ta t mt nc thuc a na phong kin tr thnh mt
quc gia c lp, t do, pht trin theo con ng x hi ch ngha, c quan h quc t
rng ri, c v th ngy cng quan trng trong khu vc v trn th gii. Nhn dn ta t
thn phn n l tr thnh ngi lm ch t nc, lm ch x hi. t nc ta t mt
nn kinh t ngho nn, lc hu bc vo thi k y mnh cng nghip ha, hin i
ha.

Qua 15 nm (1986 - 2001) i mi t c nhng thnh tu quan trng lm thay

i b mt ca t nc v cuc sng ca nhn dn, cng c vng chc c lp dn tc
v ch x hi ch ngha, nng cao v th v uy tn ca nc ta trn trng quc t.
t c nhng thnh tu trn l do ng ta c bn lnh chnh tr vng vng v ng

189/222
li lnh o ng n; Nh nc c c gng ln trong vic iu hnh, qun l, ton dn
v ton qun pht huy lng yu nc v tinh thn dng cm, on kt nht tr, cn c,
nng ng, sng to.

i hi khng nh nhng bi hc do cc i hi VI, VII, VIII ca ng nu ln n

nay vn cn c gi tr, nht l nhng bi hc ch yu sau y:

Mt l, trong qu trnh i mi phi kin tr mc tiu c lp dn tc v ch ngha x

hi trn nn tng ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh.

Hai l, i mi phi da vo nhn dn, v li ch ca nhn dn, ph hp vi thc tin,

lun lun sng to.

Ba l, i mi phi kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i.

Bn l, ng li ng n ca ng l nhn t quyt nh thnh cng ca s nghip

i mi.

ng v nhn dn ta quyt tm xy dng t nc Vit Nam theo con ng x hi ch

ngha trn nn tng ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh. T tng H Ch
Minh l mt h thng quan im ton din v su sc v nhng vn c bn ca cch
mng Vit Nam, l kt qu s vn dng v pht trin sng to ch ngha Mc - Lnin
vo iu kin c th ca nc ta, k tha v pht trin cc gi tr truyn thng tt p
ca dn tc, tip thu tinh hoa vn ha nhn loi. l t tng v gii phng dn tc,
gii phng giai cp, gii phng con ngi; v c lp dn tc gn lin vi ch ngha x
hi, kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i; v sc mnh ca nhn dn, ca
khi i on kt dn tc; v quyn lm ch ca nhn dn, xy dng Nh nc tht s
ca dn, do dn, v dn; v quc phng ton dn, xy dng lc lng v trang nhn
dn; v pht trin kinh t v vn ha, khng ngng nng cao i sng vt cht v tinh
thn ca nhn dn; v o c cch mng, cn kim, lim chnh, ch cng, v t; v
chm lo bi dng th h cch mng cho i sau; v xy dng ng trong sch, vng
mnh, cn b, ng vin va l ngi lnh o, va l ngi y t tht trung thnh
ca nhn dn .

T tng H Ch Minh soi ng cho cuc u tranh ca nhn dn ta ginh thng li,
l ti sn tinh thn to ln ca ng v dn tc ta.

Con ng i ln ca nc ta l s pht trin qu ln ch ngha x hi b qua ch

t bn ch ngha, tc l b qua vic xc lp v tr thng tr ca quan h sn xut v kin
trc thng tng t bn ch ngha, nhng tip thu, k tha nhng thnh tu m nhn
loi t c di ch t bn ch ngha, c bit v khoa hc - cng ngh pht
trin nhanh lc lng sn xut, xy dng nn kinh t hin i.

190/222
Trong thi k qu , c nhiu hnh thc s hu v t liu sn xut, nhiu thnh phn
giai cp, tng lp x hi khc nhau. Mi quan h gia cc giai cp, cc tng lp x hi
l quan h hp tc v u tranh trong ni b nhn dn, on kt v hp tc lu di trong
s nghip xy dng v bo v T quc di s lnh o ca ng. Li ch giai cp cng
nhn thng nht vi li ch ca ton dn tc trong mc tiu chung l c lp dn tc gn
lin vi ch ngha x hi, dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.

Ni dung ch yu ca u tranh giai cp trong giai on hin nay l thc hin thng li
s nghip cng nghip ha, hin i ha theo nh hng x hi ch ngha, khc phc
tnh trng ngho, km pht trin; thc hin cng bng x hi, chng p bc, bt cng;
u tranh ngn chn v khc phc nhng t tng v hnh ng tiu cc, sai tri; u
tranh lm tht bi mi m mu v hnh ng chng ph ca cc th lc th ch; thc
hin thng li s nghip xy dng, bo v T quc.

ng lc ch yu pht trin t nc l i on kt ton dn trn c s lin minh

gia cng nhn vi nng dn v tr thc, do ng lnh o, kt hp hi ho cc li ch
c nhn, tp th v x hi, pht huy mi tim nng v ngun lc ca cc thnh phn kinh
t ca ton x hi.

ng v Nh nc ta ch trng thc hin nht qun v lu di chnh sch pht trin

nn kinh t hng ha nhiu thnh phn vn ng theo c ch th trng c s qun l
ca Nh nc theo nh hng x hi ch ngha.

V ng li kinh t v chin lc pht trin kinh t - x hi, i hi nu r:

V ng li kinh t ca ng l y mnh cng nghip ha, hin i ha, xy dng

nn kinh t c lp t ch, a nc ta tr thnh mt nc cng nghip; u tin pht
trin lc lng sn xut ng thi xy dng quan h sn xut ph hp theo nh hng
x hi ch ngha, pht huy cao ni lc, ng thi tranh th ngun lc bn ngoi v
ch ng hi nhp quc t pht trin nhanh, c hiu qu v bn vng, tng trng
kinh t i lin vi pht trin vn ha, tng bc ci thin i sng vt cht v tinh thn
ca nhn dn, thc hin tin b v cng bng x hi, bo v v ci thin mi trng, kt
hp pht trin kinh t - x hi vi tng cng quc phng - an ninh.

Chin lc pht trin kinh t - x hi 10 nm 2001 - 2010 nhm a nc ta ra khi

tnh trng km pht trin, nng cao r rt i sng vt cht, vn ha, tinh thn ca nhn
dn. To nn tng n nm 2020 nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip theo
hng hin i; ngun lc con ngi, nng lc khoa hc v cng ngh, kt cu h tng,
tim lc kinh t, quc phng, an ninh c tng cng; th ch kinh t th trng nh
hng x hi ch ngha c hnh thnh v c bn. V th ca nc ta trn trng quc
t c nng cao. n nm 2010, tng sn phm trong nc (GDP) tng t nht gp i
so vi nm 2000; chuyn dch mnh c cu kinh t v c cu lao ng, gim t l lao
ng nng nghip xung cn 50%.

191/222
K hoch pht trin kinh t - x hi 5 nm 2001 - 2005 l bc rt quan trng trong vic
thc hin chin lc 10 nm 2001 - 2010 nhm tng trng kinh t nhanh v bn vng,
n nh v ci thin i sng nhn dn. Chuyn dch mnh c cu kinh t theo hng
cng nghip ha, hin i ha. Nng cao r rt hiu qu v sc cnh tranh ca nn kinh
t. M rng kinh t i ngoi. To chuyn bin mnh v gio dc v o to, khoa hc
v cng ngh, pht huy nhn t con ngi. To nhiu vic lm; c bn xo i, gim
s h ngho; y li cc t nn x hi; tip tc tng cng kt cu h tng kinh t - x
hi; hnh thnh mt bc quan trng th ch kinh t th trng nh hng x hi ch
ngha. Gi vng n nh chnh tr v trt t an ton x hi, bo v vng chc c lp,
ch quyn, ton vn lnh th v an ninh quc gia. Tc tng trng GDP bnh qun
hng nm 5 nm 2001 - 2005 l 7,5%/nm.

thc hin ng li mc tiu chin lc nu trn, ng ch trng:

- Pht trin kinh t, cng nghip ha, hin i ha l nhim v trung tm;

- Pht trin kinh t nhiu thnh phn gm kinh t nh nc, kinh t tp th, kinh t c
th, tiu ch, kinh t t bn t nhn, kinh t t bn nh nc, kinh t c vn u t nc
ngoi.

- Tip tc to lp ng b cc yu t th trng; i mi v nng cao hiu lc qun l

kinh t ca Nh nc.

- Gii quyt tt cc vn x hi.

i hi tip tc thc hin ch trng pht trin gio dc v o to, khoa hc v cng
ngh, xy dng nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc; tng cng quc phng
v an ninh, m rng quan h i ngoi v ch ng hi nhp kinh t quc t; pht huy
sc mnh i on kt ton dn; y mnh ci cch t chc v hot ng ca Nh nc,
pht huy dn ch, tng cng php ch; xy dng, chnh n ng, nng cao nng lc
lnh o v sc chin u ca ng.

i hi IX b sung, pht trin thm nhng quan im ca ng v ch ngha x hi

v con ng i ln ch ngha x hi Vit Nam vi nhng im c bn:

- X hi x hi ch ngha m chng ta xy dng l: dn giu, nc mnh, x hi cng

bng, dn ch, vn minh.

- M hnh kinh t tng qut: kinh t th trng nh hng x hi ch ngha.

- Cc thnh phn kinh t: c 6 thnh phn kinh t (b sung thm thnh phn kinh t c
vn u t nc ngoi).

- Xy dng nn kinh t c lp, t ch v ch ng hi nhp kinh t quc t:

192/222
+ Nn kinh t c lp t ch trc ht phi c lp t ch v ng li, chnh sch ng
thi c tim lc kinh t mnh: c mc tch lu ngy cng cao t ni b nn kinh t;
c c cu kinh t hp l, c sc cnh tranh; kt cu h tng ngy cng hin i v c mt
s ngnh cng nghip nng then cht; c nng lc ni sinh v khoa hc v cng ngh;
gi vng n nh kinh t - ti chnh v m; m bo an ninh lng thc, an ton nng
lng, ti chnh, mi trng.

+ Xy dng nn kinh t c lp t ch phi i i vi hi nhp kinh t quc t, kt hp

ni lc vi ngoi lc thnh ngun lc tng hp pht trin t nc.

i hi bu Ban Chp hnh Trung ng ng (kho IX) gm 150 u vin. B Chnh

tr gm 15 u vin. Nng c Mnh c bu lm Tng B th ca ng.

i hi ln th IX ca ng l i hi ca tr tu, dn ch, on kt, i mi, th hin

ch kin cng v nim hy vng ln lao ca c dn tc trong thi im lch s trng
i bc vo th k mi v thin nin k mi.

Thc hin k hoch nh nc 5 nm 2001-2005

T sau i hi IX, ton ng, ton dn pht huy tr tu v nng lc thc hin Ngh
quyt ca i hi. Ban Chp hnh Trung ng ng thc hin chng trnh trin
khai cc hi ngh nh k bn lun v ra cc ngh quyt c th ha Ngh quyt ca
i hi, tng bc i mi ni dung v phng thc lnh o.

V nhim v tip tc sp xp, i mi, pht trin v nng cao hiu qu ca doanh nghip
nh nc c Hi ngh ln th ba Ban Chp hnh Trung ng ng (9-2001) bn
tho. Hi ngh khng nh kinh t nh nc phi gi vai tr ch o. Doanh nghip nh
nc phi i mi, pht trin v nng cao hiu qu v gi v tr then cht trong nn kinh
t ca Nh nc.

V phng hng ch o sa i, b sung mt s im ca Hin php 1992 v k hoch

pht trin kinh t - x hi 5 nm 2001-2005 c bn nh ti Hi ngh ln th t Ban
Chp hnh Trung ng ng (thng 11-2001). Hi ngh cng thng qua kt lun v
nhim v tip tc thc hin Ngh quyt Trung ng 6 (ln 2) kho VIII nhm y mnh
cuc vn ng xy dng v chnh n ng.

Thng 2-2002, Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng ng ra Ngh quyt

V y nhanh cng nghip ha, hin i ha nng nghip, nng thn thi k 2001 -
2010. Nhm pht huy nng lc ca cc thnh phn kinh t, Hi ngh cng ra Ngh
quyt v i mi, pht trin v nng cao hiu qu kinh t tp th; Ngh quyt tip tc i
mi c ch, chnh sch, khuyn khch v to iu kin pht trin kinh t t nhn.

Vn tip tc thc hin pht trin gio dc v o to, khoa hc v cng ngh n
nm 2005 v n 2010, Ban Chp hnh Trung ng bn tho ti Hi ngh ln th su

193/222
(7-2002). Hi ngh cng bn tho v kt lun v vic tip tc thc hin cng tc t
chc v cn b.

n thng 3-2003, Hi ngh ln th by Ban Chp hnh Trung ng ng hp bn,

thng qua Ngh quyt v pht huy sc mnh i on kt ton dn tc v dn giu, nc
mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh, Ngh quyt v cng tc dn tc v Ngh
quyt v cng tc tn gio. Hi ngh ln th by Ban Chp hnh Trung ng bn v
thng qua Ngh quyt v tip tc i mi chnh sch, php lut v t ai trong thi k
y mnh cng nghip ha, hin i ha t nc.

Bo v T quc x hi ch ngha, tng cng quc phng, gi vng an ninh quc gia
v ton vn lnh th l nhim v trng yu v thng xuyn ca ng, Nh nc v
ca ton dn, trong Qun i nhn dn v Cng an nhn dn l lc lng nng ct.
Hi ngh ln th tm (thng 7-2003) Ban Chp hnh Trung ng hp, nghin cu
cc din th gii v tnh hnh trong nc, ra Ngh quyt v chin lc bo v T quc
trong tnh hnh mi. Mc tiu ca s nghip bo v T quc trong giai on ny l: bo
v vng chc c lp ch quyn, thng nht ton vn lnh th; bo v ng, Nh nc,
nhn dn v ch x hi ch ngha; bo v s nghip i mi, cng nghip ha, hin
i ha t nc; bo v li ch quc gia, dn tc; bo v an ninh chnh tr, trt t an
ton x hi v nn vn ha; gi vng n nh chnh tr v mi trng ha bnh, pht
trin t nc theo nh hng x hi ch ngha. thc hin mc tiu , Ngh quyt
vch ra cc phng chm ch o v cc nhim v c bn ton ng, ton dn,
ton qun phi n lc thc hin.

n thng 1-2004, Hi ngh ln th chn Ban Chp hnh Trung ng ng hp

kim im vic thc hin Ngh quyt i hi IX ca ng ng thi nu ln nhng
nhim v, gii php thc hin thng li Ngh quyt ca i hi trong nhng nm tip
theo.

Qua na nhim k trin khai v t chc thc hin Ngh quyt i hi ln th IX ca

ng cho thy, vic c th ha v th ch ha Ngh quyt i hi c thc hin sm
v nhanh; cc ngh quyt, ch th ca Trung ng v ca nhiu cp u c ch ci
tin; cc t chc ng, Nh nc, Mt trn v on th nhn dn th hin quyt tm,
ch ng v nng ng trong vic t chc ch o thc hin ngh quyt ca ng. V th
qua gn ba nm, ng v Nh nc tp trung lnh o nhim v trung tm l pht
trin kinh t, ginh c nhng kt qu quan trng.

Nn kinh t ca t nc vt qua c giai on suy gim tc tng trng, t

mc tng trng kh cao; cht lng hiu qu, sc cnh tranh ca mt s lnh vc v
sn phm c chuyn bin. Bnh qun tc tng trng trong ba nm lin l 7,1%.

C cu ca nn kinh t tip tc c bc chuyn dch theo hng cng nghip ho v

tng bc hin i ho. Ch trng gi vng c lp, t ch v kinh t c thc hin

194/222
c kt qu. Th ch kinh t tip tc c i mi, ang tip tc hnh thnh v pht trin
cc loi th trng.

Cc lnh vc x hi nh gii quyt vic lm, nng cao thu nhp v i sng ca ng
o nhn dn, xo i gim ngho, pht trin s nghip vn ha, gio dc c quan
tm pht hin tng bc ng b vi pht trin kinh t.

Vic xy dng php lut v Nh nc php quyn x hi ch ngha tip tc c chm

lo, dn ch trong x hi c m rng.

Cuc vn ng xy dng, chnh n ng, lm lnh mnh h thng chnh tr tip tc

c coi trng.

Quc phng an ninh, n nh chnh tr - x hi c gi vng, quan h i ngoi c

m rng, uy tn v v th ca nc ta c tip tc nng cao trn trng quc t.

u nm 2005, Hi ngh ln th 11 Ban Chp hnh Trung ng (kha IX) hp ti H

Ni (t ngy 17 25-1-2005) nhm chun b cc vn kin cho i hi X ca ng. Hi
ngh nghe v tho lun v ni dung Bo co tng kt mt s vn l lun - thc tin
qua 20 nm i mi v cc cng chi tit Bo co chnh tr, Bo co b sung mt s
ni dung trong Cng lnh chnh tr nm 1991, Bo co phng hng, nhim v pht
trin kinh t - x hi 5 nm 2006 - 2010, Bo co xy dng ng v Bo co b sung,
sa i iu l ng...

Hi ngh nh gi nhng thnh tu to ln qua 4 nm thc hin Ngh quyt i hi

IX v d bo v kh nng thc hin nhim v nm 2005.

Ban Chp hnh Trung ng nht tr rng, thnh tu t c ca 20 nm i mi l to

ln, ton din v c ngha lch s trn c hai mt thc tin v l lun. So vi trc kia
t nc ta v ang c s thay i c bn v ton din. iu quan trng l, sau 20
nm i mi, ng v Nh nc ta ngy cng tch ly thm nhiu kinh nghim; nhn
thc v ch ngha x hi v con ng i ln ch ngha x hi nc ta cng sng t
hn. l c s ng hoch nh chin lc pht trin, trc mt l nh hng pht
trin cho 5 nm 2006 - 2010 v ch o xy dng cc vn kin s trnh i hi X.

Quyt tm to ln ca ng, Nh nc v nhn dn Vit Nam trong 5 nm sp ti l:

"Ra sc nng cao nng lc lnh o v sc chin u ca ng, pht huy sc mnh ton
dn tc, y mnh i mi ton din v ng b, phn u t bng c mc tiu n
nm 2010 sm a nc ta ra khi tnh trng km pht trin, nng cao r rt i sng
vt cht v tinh thn ca nhn dn, to nn tng n nm 2020, nc ta c bn tr
thnh mt nc cng nghip theo hng hin i"

195/222
. Nng c Mnh: "Bc khi u quan trng trong vic chun b ni dung tin ti
i hi ln th X ca ng", bo Nhn dn, s 18075, ngy 26-1-2005.
.

i hi i biu ton quc ln th X ca ng (thng 4-2006)

T ngy 18 n ngy 25-4 -2006, sau mt qu trnh chun b, i hi ln th X ca

ng c tin hnh ti H Ni vi ch : Nng cao nng lc lnh o v sc
chin u ca ng, pht huy sc mnh ton dn tc, y mnh ton din cng cuc
i mi, sm a nc ta ra khi tnh trng km pht trin. D i hi c 1.176 i
biu, thay mt cho 3,1 triu ng vin trong c nc.

Ban Chp hnh Trung ng ng kha IX trnh i hi X cc vn kin: Bo co

chnh tr; Bo co phng hng, nhim v pht trin kinh t- x hi 5 nm 2006-2010;
Bo co cng tc xy dng ng; Bo co mt s vn v b sung, sa i iu
l ng; Bo co kt qu thc hin Ngh quyt Trung ng 6 (ln 2) kha VIII trong
nhim k i hi IX v Bo co kim im s lnh o ca Ban Chp hnh Trung ng
kha IX.

nh gi 5 nm thc hin ngh quyt i hi IX ca ng, i hi khng nh: "Nn

kinh t vt qua thi k suy gim, t tc tng trng kh cao, nm sau cao hn
nm trc, bnh qun trong 5 nm (2001-2005) l 7,51% v pht trin tng i ton
din. Vn ha v x hi c tin b trn nhiu mt; vic gn pht trin kinh t vi gii
quyt cc vn x hi c chuyn bin tt, nht l trong cng cuc xa i, gim ngho;
i sng cc tng lp nhn dn c ci thin. Chnh tr- x hi n nh, quc phng v
an ninh c tng cng; quan h i ngoi c bc pht trin mi. Vic xy dng Nh
nc php quyn x hi ch ngha c tin b trn c ba lnh vc lp php, hnh php
v t php. Sc mnh khi i on kt ton dn tc c pht huy. Cng tc xy dng
ng t mt s kt qu tch cc

, 2. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb.

Chnh tr quc gia, H Ni, 2006, tr. 14, 15.
.

i hi ch r: Bn cnh nhng thnh tu t c, chng ta cn nhng khuyt im

v yu km: Tng trng kinh t cha tng xng vi kh nng; cht lng, hiu qu,
sc cnh tranh ca nn kinh t cn km; c cu kinh t chuyn dch chm. C ch, chnh
sch v vn ha- x hi chm i mi; nhiu vn x hi bc xc cha c gii quyt
tt. Cc lnh vc quc phng, an ninh, i ngoi cn mt s mt hn ch. T chc v
hot ng ca Nh nc, Mt trn T quc v cc on th nhn dn cn mt s khu
chm i mi. Cng tc xy dng, chnh n ng cha t yu cu2.

196/222
nh gi thnh tu ca cng cuc i mi, i hi nhn mnh: Hai mi nm qua, vi
s n lc phn u ca ton ng, ton dn, ton qun, cng cuc i mi nc ta
t nhng thnh tu to ln v c ngha lch s.

t nc ra khi khng hong kinh t- x hi, c s thay i c bn v ton din.

Kinh t tng trng kh nhanh, s nghip cng nghip ha, hin i ha, pht trin kinh
t th trng nh hng x hi ch ngha c y mnh. i sng nhn dn c ci
thin r rt. H thng chnh tr v khi i on kt ton dn tc c cng c v tng
cng. Chnh tr- x hi n nh. Quc phng v an ninh c gi vng. V th nc ta
trn trng quc t khng ngng nng cao. Sc mnh tng hp ca quc gia tng ln
rt nhiu, to ra th v lc mi cho t nc tip tc i ln vi trin vng tt p.

... Nhn thc v ch ngha x hi v con ng i ln ch ngha x hi ngy cng sng

t hn; h thng quan im l lun v cng cuc i mi, v x hi x hi ch ngha v
con ng i ln ch ngha x hi Vit Nam hnh thnh trn nhng nt c bn.

X hi x hi ch ngha m nhn dn ta xy dng l mt x hi dn giu, nc mnh,

cng bng, dn ch, vn minh; do nhn dn lm ch; c nn kinh t pht trin cao, da
trn lc lng sn xut hin i v quan h sn xut ph hp vi trnh pht trin ca
lc lng sn xut; c nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc; con ngi c
gii phng khi p bc, bt cng, c cuc sng m no, t do, hnh phc, pht trin ton
din; cc dn tc trong cng ng Vit Nam bnh ng, on kt, tng tr, gip
nhau cng tin b; c Nh nc php quyn x hi ch ngha ca nhn dn, do nhn
dn, v nhn dn di s lnh o ca ng Cng sn; c quan h hu ngh v hp tc
vi cc nc trn th gii

. Sd, tr. 67 - 68.

.

i hi rt ra nm bi hc ln l:

Mt l, trong qu trnh i mi phi kin nh mc tiu c lp dn tc v ch ngha x

hi trn nn tng ch ngha Mc- Lnin v t tng H Ch Minh.

Hai l, i mi ton din, ng b, c k tha, c bc i, hnh thc v cch lm ph

hp.

Ba l, i mi phi v li ch ca nhn dn, da vo nhn dn, pht huy vai tr ch ng,

sng to ca nhn dn, xut pht t thc tin, nhy bn vi ci mi.

Bn l, pht huy cao ni lc, ng thi ra sc tranh th ngoi lc, kt hp sc mnh

dn tc vi sc mnh thi i trong iu kin mi.

197/222
Nm l, nng cao nng lc lnh o v sc chin u ca ng, khng ngng i mi
h thng chnh tr, xy dng v tng bc hon thin nn dn ch x hi ch ngha, bo
m quyn lc thuc v nhn dn.

i hi nu ln mc tiu v phng hng pht trin t nc 5 nm 2006-2010,

trong mc tiu v phng hng tng qut l: Nng cao nng lc lnh o v sc
chin u ca ng, pht huy sc mnh ton dn tc, y mnh ton din cng cuc
i mi, huy ng v s dng tt mi ngun lc cho cng nghip ha, hin i ha t
nc; pht trin vn ha; thc hin tin b v cng bng x hi; tng cng quc phng
v an ninh, m rng quan h i ngoi; ch ng v tch cc hi nhp kinh t quc t;
gi vng n nh chnh tr- x hi; sm a nc ta ra khi tnh trng km pht trin; to
nn tng n nm 2020 nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip theo hng
hin i

, 2. Sd, tr. 76.

.

i hi nu ln nhng ch tiu nh hng v pht trin kinh t - x hi ch yu trong

5 nm 2006-2010, trong , quan trng nht l: n nm 2010, tng sn phm trong
nc (GDP) gp hn 2,1 ln so vi nm 2000. Trong 5 nm 2006 - 2010, mc tng
trng GDP bnh qun t 7,5- 8%/nm, phn u t trn 8%/nm"2. C cu ngnh
trong GDP: khu vc nng nghip khong 15-16%; cng nghip v xy dng 43- 44%;
dch v 40- 41%. To vic lm cho trn 8 triu lao ng, t l tht nghip thnh th
di 5% vo nm 2010. T l h ngho (theo chun mi) gim xung cn 10-11% vo
nm 2010

. Xem Sd, tr. 188 - 189.

.

i hi xc nh nhng nhim v, gii php ch yu thc hin cc mc tiu

ra l:

+ Tip tc hon thin th ch kinh t th trng inh hng x hi ch ngha. y mnh

cng nghip ha, hin i ha gn vi pht trin kinh t tri thc.

+ Gii quyt tt cc vn x hi, vn ha, gio dc, khoa hc v cng ngh.

+ Tng cng quc phng v an ninh, m rng quan h i ngoi; ch ng v tch cc

hi nhp kinh t quc t.

+ Pht huy dn ch v sc mnh i on kt dn tc. Hon thin Nh nc php quyn

x hi ch ngha.

198/222
+ i mi, chnh n ng, nng cao nng lc lnh o v sc chin u ca ng; b
sung, sa i iu l ng.

i hi thng qua Ngh quyt, iu l ng sa i v bu Ban Chp hnh Trung

ng kha X. Ban Chp hnh Trung ng kha X gm 160 y vin chnh thc v 21 y
vin d khuyt. B Chnh tr c 14 ng ch, Ban B th c 8 ng ch, U ban Kim
tra c 14 ng ch. ng ch Nng c Mnh c bu li lm Tng B th Ban Chp
hnh Trung ng ng

. 14 U vin B Chnh tr kha X: Nng c Mnh, L Hng Anh, Nguyn Tn Dng,

Nguyn Minh Trit, Trng Tn Sang, Nguyn Ph Trng, Phm Gia Khim, Phng
Quang Thanh, Trng Vnh Trng, L Thanh Hi, Nguyn Sinh Hng, Nguyn Vn
Chi, H c Vit, Phm Quang Ngh.
.

Thnh cng ca i hi ln th X nh du bc trng thnh mi ca ng, m ra

giai on pht trin mnh v i vo chiu su ca cng cuc i mi, y mnh cng
nghip ha, hin i ha t nc v mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng,
dn ch, vn minh.

199/222
Chng 6: Tng kt lich s u tranh cach
mang cua ang, thng li va bai hoc
I. Nhng thng li c ngha lch s ca cch mng Vit
Nam di s lnh o ca ng
ng Cng sn Vit Nam do H Ch Minh sng lp v rn luyn l i tin phong ca
giai cp cng nhn v ca dn tc Vit Nam; i biu trung thnh li ch ca giai cp
cng nhn, nhn dn lao ng v ca dn tc. ng ly ch ngha Mc - Lnin v t
tng H Ch Minh lm nn tng t tng v kim ch nam cho hnh ng.

Lch s ca ng l lch s ca cuc u tranh anh dng, gian kh, c nhiu tn tht, hy
sinh nhng cng ht sc v vang v c lp t do, v ch ngha x hi.

Nhng thng li c ngha lch s v i, c tm vc quc t m nhn dn ta ginh

c di s lnh o ca ng hn 75 nm qua khng nh vai tr, cng lao to ln
ca ng v li nhiu bi hc c gi tr l lun v thc tin v cng qu bu cho
ng v nhn dn ta.

NHNG THNG LI C NGHA LCH S CA CCH MNG VIT

NAM DI S LNH O CA NG

Thng li ca cuc Cch mng Thng Tm 1945

T cui th k th XIX, nc ta tr thnh thuc a ca thc dn Php. thc hin

cc nguyn vng c bn l c lp dn tc v ngi cy c rung, nhn dn ta bao
phen vng dy u tranh chng quc, phong kin, song rt cuc u b tht bi. K
t ngy c s lnh o ca ng, cuc u tranh v cc mc tiu ca nhn dn ta mi
tng bc ginh c thng li, trc ht l thng li ca cuc Cch mng Thng Tm
1945, a li c lp t do cho t nc, lp nn Nh nc Vit Nam Dn ch Cng
ha.

Va mi ra i, ng pht ng mt phong tro cch mng rng ln m nh cao l

Xvit Ngh Tnh. Phong ny khng nh trn thc t vai tr lnh o cch mng ca
ng v sc mnh ca khi lin minh cng nng. Quc t Cng sn nh gi cao ng
gp ca phong tro cch mng Vit Nam i vi phong tro cng sn v cng nhn quc
t, cng nhn ng ta l mt phn b trc thuc Quc t Cng sn.

Sau cuc u tranh y gian kh v tn tht bo v ng, duy tr t chc qun chng
cch mng, n nm 1936, khi tnh hnh trong nc v th gii c s bin chuyn mi,

200/222
ng ch trng tm gc khu hiu c lp dn tc v ngi cy c rung, chuyn
hng u tranh sang i dn sinh dn ch, vi cc hnh thc u tranh v t chc thch
hp, chun b lc lng cho cuc u tranh ginh chnh quyn. Phong tro u tranh
nhng nm 1936-1939 lm cho nh hng ca ng n su, lan rng trong qung i
qun chng. ng bit kt hp cc hnh thc u tranh cng khai hp php vi cc
hnh thc bn hp php, b mt trong cuc u tranh mt nc thuc a. Qua phong
tro, s gic ng chnh tr ca qun chng c nng cao.

T nm 1939, khi Chin tranh th gii th hai bng n, ng ta c nhng nhn nh

sng sut v tnh hnh th gii v xu hng pht trin ca cch mng ng Dng, xc
nh gii phng dn tc, nh ui phtxt Php, Nht, ginh c lp, t do l yu cu
sng cn ca dn tc Vit Nam. T , ng ch trng chun b cc iu kin tin
hnh cuc khi ngha v trang ginh chnh quyn v tay nhn dn. Nh c s chun b
chu o trong cuc vn ng gii phng dn tc nhng nm 1939-1945 v nm bt thi
c lch s mt cch chun xc v kp thi khi Nht u hng qun ng minh, ng
pht ng, t chc thng li cuc Tng khi ngha Thng Tm nm 1945.

Thng li ca cuc Cch mng Thng Tm 1945 l thng li c ngha lch s v i

u tin ca cch mng Vit Nam di s lnh o ca ng. Vi thng li ny, nhn
dn ta p tan xing xch n l hn 80 nm ca thc dn Php v hng trm nm ch
phong kin nh Nguyn, a li c lp, thng nht cho t nc ta; a nhn dn ta
t a v n l thnh ngi lm ch x hi; lp nn nc Vit Nam Dn ch Cng ha -
Nh nc dn ch nhn dn u tin ng Nam ; a ng ta t hot ng bt hp
php thnh ng cm quyn trong ton quc; khng nh trong thc tin t tng cch
mng dn tc v khi ngha dn tc, khi ngha ton dn ca H Ch Minh v ng li
cu nc gii phng dn tc ca ng vch ra l ng n; nng cao nim t ho dn
tc v li nhiu kinh nghim qu bu cho ng v nhn dn ta; m ra k nguyn pht
trin mi cho dn tc Vit Nam, k nguyn c lp t do gn lin vi ch ngha x hi.

t trong bi cnh th gii nm 1945, thng li ca Cch mng Thng Tm c v

phong tro gii phng dn tc trn th gii; tng cng lc lng, m rng a bn cho
cch mng th gii; chng minh hc thuyt Mc- Lnin c th p dng thnh cng vo
cch mng gii phng dn tc thuc a nu bit vn dng mt cch ng n, sng
to. y l ln u tin trong lch s phong tro gii phng dn tc, ng Cng sn
mt nc thuc a lnh o nhn dn u tranh ginh c thng li v nm chnh
quyn trong c nc.

Thng li ca cc cuc chin tranh gii phng dn tc v bo v T quc thi k

1945-1975

Va ginh c chnh quyn v tay nhn dn cha y mt thng, dn tc Vit Nam

phi bc vo mt cuc chin u mi chng thc dn Php, quc M v cc th lc
th ch trong hn 30 nm gii phng dn tc v bo v T quc.

201/222
Trong nhng nm 1945-1954, khi thc dn Php quay li xm lc nc ta, vi ch
"Th hy sinh tt c, ch nht nh khng chu mt nc, nht nh khng chu lm n
l", ng pht ng, lnh o nhn dn ta tin hnh cuc chin tranh nhn dn, khng
chin ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l chnh, vt qua mi kh khn,
gian kh i ti thng li v vang m nh cao l chin thng lch s in Bin Ph.

Thng li ca cuc khng chin chng thc dn Php xm lc c ngha lch s to ln

i vi nc ta v vi th gii. i vi nc ta, thng li ny lm sp hon ton
ch xm lc ca thc dn Php i vi Vit Nam; bo v c c lp, ch quyn dn
tc, gi vng c chnh quyn dn ch nhn dn; gii phng c mt na t nc
l min Bc, to iu kin a min Bc i ln ch ngha x hi, tr thnh cn c a,
hu phng ca c nc gii phng min Nam trong giai on sau; tng thm sc
mnh vt cht, tinh thn cho cch mng Vit Nam; nng cao uy tn cho dn tc v cho
ng trn trng quc t; li nhiu kinh nghim cho cuc khng chin chng M,
cu nc sau ... i vi quc t, thng li ny buc thc dn Php phi chm dt
chin tranh v lp li ha bnh ng Dng trn c s tn trng quyn dn tc c bn
ca nhn dn Vit Nam, Lo v Campuchia; nhn dn Vit Nam tr thnh ngi i tin
phong trong vic lm tan r ch ngha thc dn c, c v mnh m cuc u tranh ca
nhn dn cc dn tc b p bc chng ch ngha thc dn, ginh c lp dn tc; min
Bc c hon ton gii phng gp phn tng cng lc lng v a bn cho ch
ngha x hi.

Trong nhng nm 1954-1975, khi quc M ph hoi Hip nh Ginev, a c vn

qun s ri qun vin chinh xm lc min Nam, nh ph min Bc, ng pht
ng, lnh o nhn dn hai min Bc, Nam tin hnh ng thi hai chin lc cch
mng, nhm thc hin mc tiu chung trc mt ca c nc l gii phng min Nam,
ha bnh thng nht T quc. Vi tinh thn "Khng c g qu hn c lp, t do, nhn
dn c nc ta va xy dng, bo v hu phng min Bc x hi ch ngha, ra sc
chi vin tin tuyn, va y mnh cch mng dn tc dn ch nhn dn min Nam,
nh bi cc m mu, th on chin tranh ca M v tay sai i ti i thng ma Xun
1975.

Thng li hon ton ca cuc khng chin chng M, cu nc m nh cao l chin

dch H Ch Minh lch s c ngha dn tc v thi i to ln. i vi dn tc ta, thng
li ny kt thc hn 20 nm chng quc M, 30 nm chin tranh cch mng, hn mt
th k chng xm lc nc ngoi, a li c lp, thng nht trn vn cho t nc
ta; gii phng hon ton min Nam, thng nht T quc; hon thnh cuc cch mng
dn tc dn ch trong c nc, a c nc qu ln ch ngha x hi; tng thm sc
mnh to ln v vt cht, tinh thn cho cch mng Vit Nam; nng cao v th quc t cho
ng v dn tc trn trng quc t; li nhiu bi hc c gi tr cho cng cuc xy
dng v bo v T quc;...

202/222
i vi th gii, thng li ny gp phn quan trng lm o ln chin lc ton cu
ca quc M, tc ng su sc n ni tnh nc M; c v phong tro gii phng
dn tc dn ch ca nhn dn th gii; m rng a bn v tng thm lc lng cho ch
ngha x hi v cch mng th gii.

Thng li ca nhn dn ta trong hai cuc khng chin chng thc dn Php v quc
M xm lc khng nh mt chn l lch s l mt dn tc t khng rng, ngi
khng ng nu c ng Cng sn chn chnh lnh o bit ra ng li ng, pht
huy sc mnh ca khi i on kt dn tc, c phng thc tin hnh chin tranh sng
to, c s ng h ca nhn dn th gii hon ton c th chin thng bt c k th
xm lc no.

Thng li bc u ca cng cuc i mi

Sau thng li v i ma Xun nm 1975, c nc ta bc vo thi k qu ln ch

ngha x hi trong bi cnh c nhng thun li to ln, song cng gp nhiu kh khn
nghim trng.

Qu ln ch ngha x hi xut pht t mt nc nng nghip lc hu, kinh t chm

pht trin, c s vt cht- k thut nh b, manh mn, hu qu chin tranh nng n, li
b M phong ta cm vn, tnh hnh quc t c nhng din bin bt li, phi ng u
vi cuc chin tranh hai u bin gii pha nam, pha bc, i hi cng cuc xy dng
ch ngha x hi nc ta phi tri qua nhiu bc i c th thch hp. Trong bi cnh
, vi bn lnh chnh tr vng vng c ti luyn qua th thch u tranh v c lp,
t do, v ch ngha x hi, ng kin tr tm ti ra ng li i mi a t nc
vt qua khng hong kinh t - x hi, ginh c nhng thnh tu to ln, ton din.

Thng li bc u ca hai mi nm i mi c ngha ht sc quan trng. Bo co

chnh tr ti i hi X ca ng nh gi khi qut 20 nm i mi ghi nhn: Hai
mi nm qua, vi s n lc phn u ca ton ng, ton dn, ton qun, cng cuc
i mi nc ta t c nhng thnh tu to ln v c ngha lch s. Mc d cn
khng t kh khn, hn ch, t nc ta c s thay i c bn v ton din. Kinh t
ra khi khng hong v c s tng trng kh nhanh, s nghip cng nghip ha, hin
i ha, pht trin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha c y mnh. i
sng nhn dn c ci thin r rt. H thng chnh tr v khi i on kt ton dn
tc c cng c v tng cng. Chnh tr- x hi n nh. Quc phng v an ninh c
gi vng. V th nc ta trn trng quc t khng ngng c nng cao. Sc mnh
tng hp ca quc gia tng ln rt nhiu, to ra th v lc mi cho t nc tip tc
i ln vi trin vng tt p. Nhng thnh tu chng t ng li i mi ca ng
ta l ng n, sng to; con ng i ln ch ngha x hi ca nc ta l ph hp vi
thc tin Vit Nam. Nhn thc v ch ngha x hi v con ng i ln ch ngha x
hi ngy cng sng t hn; h thng quan im l lun v cng cuc i mi, v x hi

203/222
x hi ch ngha v con ng i ln ch ngha x hi Vit Nam hnh thnh trn
nhng nt c bn.

Tm li, vi nhng thng li ginh c trong th k XX, Vit Nam ta t mt

nc thuc a tr thnh mt quc gia c lp t do, pht trin theo con ng x hi
ch ngha, c quan h quc t rng ri, c v th ngy cng quan trng trong khu vc v
trn th gii. Nhn dn ta t thn phn n l tr thnh ngi lm ch t nc, lm
ch x hi. t nc ta t mt nn kinh t ngho nn, lchu bc vo thi k y
mnh cng nghip ha, hin i ha. Nhng thng li l minh chng sinh ng v
nng lc lnh o ng n, sng to ca ng ta, sc mnh to ln ca nhn dn ta.

204/222
II. Nhng bi hc lnh o cch mng ca ng
NHNG BI HC LNH O CCH MNG CA NG

Tng kt kinh nghim l mt chc nng, nhim v quan trng ca khoa hc lch s
ng, l mt mt hot ng l lun rt c ng quan tm. Trn thc t, trong v sau
mi thi k vn ng cch mng, nht l vo cc dp i hi ca ng t 1960 n nay,
ng u ch trng tng kt thc tin v rt ra nhiu bi hc lch s c tc dng nng
cao nng lc lnh o ca mnh. lm r cc bi hc ln, xuyn sut Lch s ng,
cn c s l gii cn thit c s khoa hc - l lun ca mi bi hc v ly thc tin lch
s ca ng, ca cch mng minh chng cho bi hc .

Trong Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi nc

ta c i hi VII (1991) thng qua, ng nu ln nm bi hc ln m n nay vn
c gi tr khoa hc v thc tin su sc.

Nm vng v ging cao ngn c c lp dn tc v ch ngha x hi

V l lun, V.I Lnin cho rng: khi ch ngha t bn chuyn sang ch ngha quc,
xm lc cc nc khc, bin thnh thuc a ca n, th phong tro u tranh gii
phng dn tc ca nhn dn thuc a tr thnh mt b phn ca cch mng v sn. Do
, mun i ti thng li trit , phong tro gii phng dn tc phi i theo con ng
cch mng v sn, c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi, ch ngha cng sn.

Trong qu trnh i tm ng cu nc, Nguyn i Quc - H Ch Minh tip cn

c chn l v quyt nh gii phng dn tc theo con ng cch mng v sn.
H Ch Minh cho rng Mun cu nc v gii phng dn tc khng c con ng no
khc ngoi con ng cch mng v sn

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.9, tr. 314.
, Ch c ch ngha x hi, ch ngha cng sn mi gii phng c cc dn tc b p
bc v nhng ngi lao ng trn th gii khi ch n l
. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.10, tr. 128.
.

t cch mng gii phng dn tc vo qu o cch mng v sn l mt s la chn

ng n, sng sut ca H Ch Minh. iu quan trng hn, Ngi cn cho rng cch
mng gii phng dn tc thuc a khng th ng l thuc vo cch mng v sn
chnh quc m c tnh c lp, c th thng li trc cch mng chnh quc. Nhim v
gii phng dn tc phi c u tin thc hin trc, l bc i tt yu tin ln ch
ngha x hi. Cch mng x hi ch ngha tuy l phng hng tin ln trong tng lai,
nhng li c nh hng quyt nh n tnh cht trit v sc mnh ca cch mng

205/222
gii phng dn tc. T tng ny l c s nh hng ng n cho hot ng ca ng
v nhn dn ta mi thi k cng nh ton b cuc u tranh, l iu kin tp hp
lc lng, to nn sc mnh tng hp cho cch mng. Bi vy, nm vng, ging cao
ngn c c lp dn tc v ch ngha x hi l ci ngun thng li ca cch mng Vit
Nam.

V thc tin, t tng chin lc nm vng, ging cao ngn c c lp dn tc v ch

ngha x hi c ng ta khng nh trong Cng lnh chnh tr u tin khi ng
thnh lp v c khng nh tip tc trong cc cng lnh tip theo, a cch mng
Vit Nam i t thng li ny n thng li khc.

Trc nm 1930, cc phong tro u tranh gii phng dn tc ca nhn dn ta, do cha
c nh hng x hi ch ngha, m i theo khuynh hng phong kin, t sn, tiu t
sn, nn d rt anh dng, cui cng u b tht bi.

Trong nhng nm 1930-1945, nm vng v ging cao ngn c c lp dn tc v ch

ngha x hi, ng lnh o nhn dn ta vt qua mi kh khn, tn tht, tng bc
ginh c nhng thng li to ln, nh cao l cuc Cch mng Thng Tm 1945, lp
nn nc Vit Nam dn ch cng ha.

T nm 1945 n nm 1954, ging cao ngn c c lp dn tc v ch ngha x hi

c ng th hin qua ng li kt hp khng chin vi kin quc, gii quyt ng
n mi quan h gia ba nhim v chin lc chng quc, chng phong kin v xy
dng ch dn ch nhn dn gy mm mng cho ch ngha x hi, to nn sc mnh
to ln cho dn tc ta, a khng chin n thng li. T nm 1954 n nm 1975, bi
hc c th hin trong ng li tin hnh ng thi v kt hp cht ch hai chin
lc cch mng khc nhau hai min: cch mng x hi ch ngha min Bc v cch
mng dn tc dn ch nhn dn min Nam, nhm thc hin mc tiu chung l hon
thnh cch mng dn tc dn ch, gii phng min Nam, thng nht T quc. Nh c
ng li c lp t ch, sng to ny ng huy ng c ti a sc mnh ca hai
min, sc mnh c nc, sc mnh ca thi i, sc nh thng quc M xm
lc.

T nm 1975 n nay, khi c nc ginh c c lp, thng nht, c nc i ln

ch ngha x hi, ng ra ng li kt hp cht ch hai nhim v chin lc
xy dng ch ngha x hi v bo v T quc thng nht. ng li cng c, gi
vng c lp to iu kin xy ch ngha x hi, v xy dng ch ngha x hi li
to ra c s vt cht, tinh thn bo v vng chc T quc. Khi tnh hnh quc t c
nhng chuyn bin mi, h thng x hi ch ngha lm vo khng hong v sp , bi
hc ging cao ngn c c lp dn tc v ch ngha x hi c ng th hin trong
ng li i mi, chuyn sang nn kinh t hng ha nhiu thnh phn, vn hnh theo
c ch th trng di s qun l ca Nh nc theo nh hng x hi ch ngha, thc
hin a phng ha, a dng ha quan h quc t, xy dng nn kinh t c lp t ch,

206/222
pht huy ni lc, tranh th ti a cc ngun lc bn ngoi, m rng giao lu vn ha,
gi vng bn sc dn tc... Nh vy, ng lnh o nhn dn ta ginh c nhng
thnh tu mi trong cng cuc bo v t nc Vit Nam thng nht, vt qua khng
hong kinh t - x hi, chuyn sang thi k y mnh cng nghip ha, hin i ha
nh hng x hi ch ngha.

Qun trit su sc quan im cch mng l s nghip ca nhn dn, do nhn dn

v v nhn dn

V l lun, bi hc ny xut pht t quan im ca ch ngha Mc- Lnin v t tng

H Ch Minh v vai tr ca qun chng nhn dn trong lch s, coi qun chng nhn
dn l ngi lm nn lch s.

Ch ngha Mc- Lnin nh gi cao vai tr ca c nhn, nht l v nhn trong lch s,
song khng nh cch mng lun lun l s nghip ca qun chng nhn dn, nhn dn
l ngi sng to ra lch s, rng giai cp v sn mun thc hin c vai tr lnh o
cch mng phi tr thnh dn tc, lin minh cng nng l c s xy dng lc lng
to ln ca cch mng. V.I Lnin cho rng cch mng l ngy hi ca qun chng lao
ng, s lin minh giai cp, trc ht l lin minh cng nng, l ht sc cn thit bo
m cho thng li ca cch mng v sn, nu khng c s ng tnh v ng h ca nhn
dn lao ng, th cch mng v sn khng th thc hin c.

Qun trit quan im ca ch ngha Mc- Lnin v k tha truyn thng ca dn tc

coi Dn l gc ca nc, H Ch Minh nhn thc su sc sc mnh ca nhn dn.
Ngi cho rng cch mng ch c th ginh c thng li nu c qun chng nhn
dn tham gia, "Cch mng l cng vic ca dn chng, ch khng phi ca mt, hai
ngi", "D mi ln khng dn cng chu, kh trm ln dn liu cng xong".

H Ch Minh cao sc mnh ca nhn dn, ca dn tc, c bit l sc mnh ca ch

ngha yu nc. Ngi khng nh: Dn ta c mt lng nng nn yu nc. l mt
truyn thng qu bu ca ta. T xa n nay, mi khi T quc b xm lng, th tinh thn
y li si ni, n kt thnh mt ln sng v cng mnh m, to ln, n lt qua mi s
nguy him, kh khn, n nhn chm tt c l bn nc v l cp nc

. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.6, tr. 171.
.

to ra sc mnh cho cch mng, sc mnh ton dn tc, H Ch Minh nhn mnh
phi tin dn, tn trng v pht huy quyn dn ch ca dn, a li quyn li cho dn,
phi dng sc dn, ti dn, lc dn m lm li cho dn. Ngi vit: mun c gii
phng, cc dn tc b p bc v nhn dn lao ng phi t mnh cu ly mnh bng
u tranh cch mng, bng cch mng v sn. Khi "cch mng thnh cng th quyn
thuc v dn chng s nhiu, th th dn chng mi c hng hnh phc". "Khi t

207/222
nc c lp v tr thnh nc dn ch th li ch thuc v nhn dn. Quyn hn u
ca dn... quyn hnh v lc lng u ni dn". "Vic g c li cho dn phi ht sc
lm. Vic g c hi cho dn, ta phi ht sc trnh"...

V thc tin, bi hc ny c chng minh qua nhng thnh bi ca cch mng Vit
Nam hn mt th k qua.

Trc ngy c ng lnh o, dn tc ta lip tip vng ln u tranh cu nc, cu

nh, song do hn ch v nhn thc v b li ch giai cp chi phi, nhng t chc v c
nhn lnh o phong tro khng thy ht sc mnh ca qun chng nhn dn, khng
quan tm n li ch c bn ca nhn dn, nht l nhn dn lao ng. Do thiu nim
tin vo kh nng cch mng v sc mnh ca nhn dn, h hng v ch trng cu
vin, i tm mt lc lng bn ngoi dn tc. Kt qu ca nhng nhn thc l lc
lng dn chng bn trong, trc ht l cng nng, khng c tp hp, ch thu ht
c tng lp tr thc tiu t sn thnh th hoc mt b phn thuc tng lp trn, cn
lc lng bn ngoi th hn hp, mong manh. Do cc phong tro dn tc, dn ch
nc ta cui th k XIX, u th k XX u b tht bi.

T nm 1930, vi t cch l i tin phong ca giai cp v dn tc, i biu trung thnh

li ch ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ca ton dn tc, ng qun
trit su sc v ra sc thc hin trn thc t t tng coi cch mng l s nghip ca
dn, do dn, v dn. ng nu cao khu hiu c lp dn tc v ngi cy c rung,
gii quyt ng n mi quan h gia vn dn tc v dn ch, kin tr xy dng lc
lng cch mng, do pht huy cao sc mnh ca nhn dn, trc ht l cho
mc tiu gii phng dn tc. Thng li ca cuc Tng khi ngha Thng Tm 1945 l
biu hin hng hn nht, minh chng in hnh nht ca bi hc lch s coi cch mng
l s nghip ca dn, do dn, v dn.

Trong cuc u tranh bo v chnh quyn cch mng v khng chin chng thc dn
Php xm lc 1945-1954, vi tinh thn Th hy sinh tt c ch nht nh khng chu
mt nc, nht nh khng chu lm n l, ng da chc vo nhn dn xy dng
v bo v chnh quyn cch mng, pht ng cuc chin tranh nhn dn, chng thc
dn xm lc, do lm cho tim lc khng chin ngy cng ln mnh. Trong cuc
khng chin chng M, cu nc 1954-1975, vi tinh thn "Khng c g qu hn c
lp t do", "chng M, cu nc l nhim v thing ling ca c dn tc", ... ng v
H Ch Minh ng vin sc mnh ton dn vo cuc khng chin thn thnh, li cun
mi giai tng x hi t Bc ch Nam quyt tm nh thng quc M, a sc mnh
dn tc ln nh cao mi, chin thng tn quc u s, hng mnh nht th gii.

Trong nhng nm 1975-1985, ng ta mc phi khuyt im ch quan, duy ch, duy

tr qu lu c ch k hoch ha tp trung quan liu, bao cp, cho nn sc mnh cch
mng ca nhn dn b suy gim. T nm 1986 n nay, vi ng li i, mi sc mnh
ca mi tng lp nhn dn, ca tng n v, a phng, c nhn c tn trng v pht

208/222
huy, do nc ta vt qua kh khn, bc sang thi k y mnh cng nghip ha,
hin i ha.

Xut pht t nhng c s l lun v thc tin ni trn, ng ta nu ln bi hc ln:

S nghip cch mng l ca nhn dn, do nhn dn, v nhn dn. Ton b hot ng
ca ng phi xut pht t li ch v nguyn vng chn chnh ca nhn dn. Sc mnh
ca ng l s gn b mt thit vi nhn dn. Quan liu, mnh lnh, xa ri nhn dn
s a n nhng tn tht khng lng c i vi vn mnh ca t nc.

Khng ngng cng c, tng cng khi i on kt ton dn

C s l lun ca bi hc ny l quan im ca ch ngha Mc- Lnin coi cch mng l

s nghip ca qun chng, c bit l quan im ca H Ch Minh v i on kt dn
tc. Trong ton b s nghip ca mnh, H Ch Minh quan tm n mi vn , song
vn on kt c Ngi cp nhiu nht. Ngi lun nhn mnh rng: "on kt,
on kt, i on kt, Thnh cng, thnh cng, i thnh cng".

Kinh nghim ny cn da trn truyn thng yu nc, nhn i, tinh thn c kt cng
ng ca dn tc Vit Nam.

Khi i on kt dn tc ch c hnh thnh trn c s li ch chung ton dn tc

v ph hp vi li ch ring ca mi giai cp v tng lp trong x hi trn tng chng
ng pht trin. Trc y, trong ch phong kin, s d cc vng triu tp hp
c dn tc cng ng ln chng ngoi xm, bo v c c lp dn tc l lc li
ch ca h ph hp vi li ch ca dn tc, song s on kt y khng th lu bn, v khi
t nc c c lp, li ch ca cc triu i phong kin li i lp vi li ch ca
nhn dn. Ch c li ch ca giai cp cng nhn lun lun gn lin vi li ch ton dn
tc, nn s on kt gia giai cp cng nhn v ng Cng sn vi cc giai tng x hi
khc l bn cht, lu di, c trong cch mng gii phng dn tc v trong cch mng x
hi ch ngha.

Mt trn dn tc thng nht l t chc tiu biu tp hp, on kt mi giai cp, tng lp
nhn dn, c hot ng theo cc nguyn tc sau: on kt phi xut pht t mc tiu
v nc, v dn, trn c s yu nc, thng dn, chng p bc bc lt, ngho nn lc
hu; on kt dn tc phi c xy dng trn nn tng lin minh cng - nng - tr; hot
ng ca Mt trn phi theo nguyn tc hip thng dn ch; khi on kt trong Mt
trn l lu di, cht ch, on kt tht s, chn thnh, thn i gip nhau cng tin b;
ng l mt thnh vin ca Mt trn, ng thi l lc lng lnh o Mt trn...

thc hin i on kt ton dn, ng phi lun ng vng trn lp trng ca giai
cp cng nhn, giai cp tiu biu cho li ch ca nhng ngi lao ng v li ch ca
ton dn tc, khng bao gi c tch ri li ch chung ca dn tc vi li ch ring ca
giai cp mnh. ng phi kt hp hi ha gia li ch chung v li ch b phn ca cc

209/222
giai cp v tng lp x hi, phi xc nh ng n mc tiu chin lc, mc tiu trc
mt v chng trnh hnh ng ph hp vi quan h giai cp bin i mi thi k.
Vic xy dng khi on kt thng nht dn tc thng qua t chc cc on th chnh
tr- x hi v mt trn dn tc thng nht vi hnh thc v tn gi thch hp vi tng
thi k c th l vn c ngha chin lc.

V thc tin, vn i on kt ton dn tc c lch s cn hin i Vit Nam,

lch s ng kim nghim trn thc t.

Cui th k XIX, u th k XX, trc k th mi ca dn tc l t bn, thc dn

phng Ty, cc giai cp a ch, nng dn, t sn, tiu t sn nc ta u tr nn bt
cp trc thi cuc, khng th nu cao c ngn c dn tc, dn ch, khng xy dng
c khi i on kt ton dn tc, v vy mi cuc u tranh ca nhn dn ta u b
n p v tht bi.

T nm 1930, khi c s lnh o ca ng, khi i on kt ton dn mi c xy

dng v ngy cng cng c, sc mnh dn tc c tng cng v tp hp trong Hi
phn ng minh, Mt trn dn ch ng Dng, Mt trn Vit Minh, a ti thng
li ca cuc Cch mng Thng Tm 1945. Thng li v i ca Cch mng Thng Tm
l kt qu ca chin lc i on kt dn tc, khi ngha ton dn tc, trc tip l ca
ch trng nu cao nhim v gii phng dn tc ln hng u ca ng v H Ch
Minh.

Trong hai cuc khng chin chng thc dn Php v quc M xm lc 1945-1975,
ng huy ng c mi giai cp, dn tc, tn gio di ngn c cch mng, tp
hp trong Mt trn Vit Minh, Lin Vit, trong Mt trn T quc Vit Nam, Mt trn
Dn tc gii phng min Nam Vit Nam, to nn khi i on kt dn tc to ln, vng
chc, c lp cao k th, a s nghip gii phng dn tc n ton thng. Thng li
ca cc cuc khng chin chng thc dn Php v quc M l thng li ca chin
lc tp hp, ng vin ton dn nh gic, thng li ca khi i on kt ton dn tc
do ng lnh o.

Trong nhng nm 1975-1985, do cha c nhn thc ng n v s tn ti ca nn kinh

t nhiu thnh phn, cha thy c mt tch cc ca c ch th trng, nn ta c
nhng chnh sch khng ph hp trong ci to x hi ch ngha, lm cho khi i on
kt ton dn, on kt dn tc c phn b gim st, s nghip xy dng v bo v T
quc gp kh khn.

T nm 1986 n nay, vi s kin nh mc tiu chin lc ca cch mng Vit Nam l

c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi, gii phng dn tc gn lin vi gii phng
giai cp, gii phng con ngi, xy dng cuc sng m no, hnh phc cho nhn dn,
xy dng mt x hi cng bng, dn ch, vn minh, ng cng c v tng cng
c mt bc quan trng khi i on kt ton dn. Vic ng v Nh nc ban hnh

210/222
nhiu chnh sch mi nh kinh t h gia nh, giao quyn s dng t lu di cho nng
dn, chnh sch khoa hc v cng ngh, nhiu o lut quan trng v dn tc, tn gio,
v xa i gim ngho,... p ng c li ch ca cc giai cp, cc tng lp trong x
hi, k c vi ng bo Vit Nam nh c nc ngoi, lm cho khi on kt ton dn
tc c tng cng. Nh vy, nc ta khng nhng vt qua c nhng kh khn
bn trong, i ph c nhng tc ng bt li ca tnh hnh quc t, m cn t c
nhiu thnh tu mi, to ln trong cng cuc i mi, tim lc ca t nc c tng
cng, v th quc t c nng cao.

Kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i, sc mnh trong nc vi sc

mnh quc t

C s l lun ca bi hc ny l mi quan h bin chng gia vn dn tc v vn

quc t trong cch mng gii phng dn tc theo con ng cch mng v sn ni ring,
cng nh trong vn mi quan h bin chng gia nhn t bn trong v nhn t bn
ngoi, ch quan v khch quan trong s pht trin ca s vt, hin tng ni chung.

C.Mc nghin cu ch ngha t bn khi ch ngha t bn giai on t do cnh tranh.

ng cho rng, n mt giai on no , phng thc sn xut t bn ch ngha s chn
mui trn phm vi ton th gii v lc cch mng v sn s ng lot xy ra, ch
ngha cng sn s c thit lp trn ton th gii nh mt qu trnh lch s, t nhin.
K tc t tng , nhng nghin cu ch ngha t bn giai on quc ch ngha,
V.I. Lnin nhn mnh tng cng mi lin h cht ch gia cch mng v sn th gii
c hai b phn l cch mng v sn chnh quc v cch mng gii phng dn tc
thuc a. Vi quan nim ch ngha quc l con a hai vi, mt vi bm vo giai
cp v sn chnh quc, mt vi bm vo cc dn tc thuc a, H Ch Minh cho rng
mun git con vt ngi ta phi ng thi ct c hai vi, nu ct mt vi, con vt
vn sng v ci vi kia li mc ra. l nhng lun im khoa hc ca V.I. Lnin, H
Ch Minh v cch mng v sn trong iu kin mi, bao gm hai b phn l cch mng
v sn chnh quc v cch mng gii phng dn tc thuc a v mi quan h bin
chng gia hai cuc cch mng .

Trc khi i ra nc ngoi tm ng cu nc, H Ch Minh c nim tin su sc

vo sc mnh dn tc l ch ngha yu nc, thc c kt cng ng, anh dng, sng
to... Tuy vy, Ngi vn thy ch ring sc mnh th cha nh thng k th
mi ca dn tc. i ra nc ngoi tm ng cu nc, xt trn mt kha cnh khc,
thc cht l H Ch Minh i tm sc mnh ca thi i tranh th, kt hp vi sc
mnh dn tc to nn sc mnh tng hp kh nng nh ui quc, lt phong
kin, cu nc, cu dn. Sc mnh thi i m cui cng H Ch Minh tm c l
tnh on kt, s gip ca giai cp cng nhn v cc dn tc b p bc trn th gii,
nht l nc Nga x hi ch ngha, v sn Php...

211/222
Mun gii phng dn tc mnh cn thit phi on kt vi cc dn tc khc cng chung
cnh ng. Mun nh thng quc xm lc phi thc hin khi lin minh chin u
gia lao ng cc thuc a vi nhau v gia lao ng thuc a vi v sn chnh
quc; nu tch ring mi lc lng th khng khng th no thng li c.

Theo H Ch Minh, do iu kin lch s thay i, k th dn tc khng phi l th

lc phong kin phng ng m l ch ngha t bn phng Ty, nn cuc u tranh
gii phng dn tc ca nhn dn ta mun ginh thng li trit phi i theo con ng
cch mng v sn. V vy, cuc u tranh ca nhn dn ta v c lp dn tc v ch
ngha x hi khng tch ri cuc u tranh chung ca nhn dn cc nc v ha bnh,
c lp dn tc, dn ch v tin b x hi. on kt quc t, tranh th s ng tnh, ng
h v gip quc t tr thnh mt nhn t thng li ca s nghip dng nc v gi
nc ca nhn dn ta.

H Ch Minh xy dng nn mt h thng quan im v vn kt hp sc mnh dn

tc vi sc mnh thi i. l phi t cch mng gii phng dn tc Vit Nam trong
s gn b vi cch mng v sn th gii; Kt hp cht ch ch ngha yu nc chn
chnh vi ch ngha quc t trong sng; Da vo sc mnh l chnh, tranh th s gip
ca cc nc x hi ch ngha, s ng h ca nhn loi tin b, ng thi khng qun
ngha v quc t cao c ca mnh; C quan h hu ngh, hp tc, sn sng lm bn vi
mi nc dn ch...

Da vo nhng lun im , ng ta xc nh cch mng Vit Nam l b phn ca

cch mng th gii pht huy sc mnh dn tc, tranh th sc mnh thi i, ginh
c lp thng nht cho t nc. Khi c nc qu i ln ch ngha x hi, trong bi
cnh ton cu ha, quc t ha, ng cho rng sc mnh dn tc l ch vn ln thot
khi tnh trng nc ngho km pht trin, hng ti x hi dn giu, nc mnh, cng
bng, dn ch, vn minh, l chnh tr x hi n nh, ngun nhn lc di do, sng to,
l li th v v tr a l ca t nc, sc mnh ca thi i, l khoa hc cng ngh,
vn, th trng. Do , ng ch trng pht trin nn kinh t hng ha nhiu thnh
phn, vn ng theo c ch th trng nh hng x hi ch ngha, m ca, hi nhp
kinh t khu vc v quc t, a dng ha, a phng ha cc quan h i ngoi, nhm
gii phng mi tim nng ca t nc, thu ht cc ngun lc bn ngoi, tranh th thi
c, vt qua thch thc tin ln.

V thc tin, trong ba mi nm u th k XX, Phan Bi Chu, Phan Chu Trinh,

Nguyn Thi Hc... do nhng hn ch ch quan, khch quan, khng tm c sc
mnh thi i, nn d ht sc c gng, s kt hp sc mnh trong nc vi sc mnh
quc t khng th thnh cng.

T nm 1930, khi ng ra i, coi cch mng Vit Nam l mt b phn ca cch mng
v sn th gii, sc mnh dn tc v sc mnh thi i mi tng bc c kt hp
mt cch ng n. Tng khi ngha Thng Tm nm 1945 thng li l do ng dy

212/222
cng xy dng lc lng cch mng trong nc, ng thi tranh th c sc mnh
thi i, trc tip l vic cc nc ng Minh nh thng phtxt Nht, lm cho qun
Nht ng Dng t lit, bn tay sai ru r ta kt hp sc mnh bn trong vi sc
mnh bn ngoi ginh chnh quyn nhanh gn, t mu. Cch mng Thng Tm thnh
cng l s th hin sinh ng bi hc kt hp sc mnh to ln ca dn tc Vit Nam vi
sc mnh v i ca thi i.

Trong thi k 1945-1954, vi ch trng da vo sc mnh l chnh, ng thi ra sc

tranh th s gip ca Trung Quc, Lin X v s ng tnh ng h ca nhn dn th
gii, k c ng Cng sn v nhn dn lao ng Php, ng to nn lc lng to ln
cho khng cuc chin, tng bc i ti thng li, nht l chin dch lch s in Bin
Ph. Trong thi k 1954-1975, kinh nghim kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh
thi i c ng nng ln tm cao mi bi ng li tin hnh ng thi v kt hp
cht ch hai chin lc cch mng hai min, nhm mc tiu chung l gii phng min
Nam, ha bnh thng nht t nc. ng li pht huy cao sc mnh dn tc,
tranh th ti a sc mnh thi i, bao gm sc mnh ca h thng x hi ch ngha,
ca phong tro gii phng dn tc, phong tro ha bnh dn ch, sc mnh ca c Lin
X v Trung Quc, ca khi on kt ba nc ng Dng, to nn sc mnh tng hp
to ln, nh bi quc M, thng nht T quc.

T 1975 n nay, nht l t nm 1986, khi ng ra ng li i mi, tn trng v

hnh ng theo quy lut khch quan, t b c ch qun l tp trung quan liu, bao cp,
pht huy c tim nng ca t nc. Kt hp vi i mi trong nc, ng, Nh
nc ta cng c s i mi quan trng v chnh sch i ngoi, thc hin hi nhp kinh
t khu vc v quc t, c quan h vi hn 170 nc v vng lnh th trn th gii, do
tranh th c ngun lc to ln t bn ngoi, nht l vn, th trng, cng ngh,
kinh nghim qun l, nn a t nc vt qua khng hong kinh t- x hi, chuyn
mnh sang thi k cng nghip ha, hin i ha.

S lnh o ng n ca ng l nhn t hng u bo m thng li ca cch

mng Vit Nam

- V khoa hc, c s l lun ca bi hc ny l quan im ca ch ngha Mc- Lnin v

s mnh lch s ca giai cp cng nhn, v vai tr ca ng Cng sn, v mi quan h
gia vn giai cp v vn dn tc trong cch mng v sn, l t tng H Ch Minh
v ng Cng sn Vit Nam v vai tr lnh o ca ng i vi cch mng Vit Nam.

Ch ngha Mc- Lnin cho rng trong mi thi i, mi dn tc, bao gi cng c mt
giai cp ng v tr trung tm, mi vn ca thi i, ca dn tc, thnh hay bi, u
ty thuc vo t tng, ng li ca giai cp trung tm, giai cp lnh o, thng qua
i tin phong ca n. Rng, trong x hi t bn ch ngha, cuc u tranh gia giai cp
v sn v giai cp t sn n mt giai on nht nh s xut hin chnh ng ca cc
giai cp, l ng cng sn v ng t sn. ng Cng sn l i tin phong chnh tr

213/222
ca giai cp cng nhn, c vai tr lnh o cuc u tranh gii phng giai cp cng nhn
v nhng ngi lao ng khi ch thng tr t bn. L lun v xy dng chnh ng ca
giai cp cng nhn ca ch ngha Mc- Lnin, t tng H Ch Minh gm nhiu lun
im, trong quan trng nht l lun im v vai tr lnh o ca ng Cng sn.

Vai tr lnh o ca ng Cng sn i vi x hi l vn khch quan xut pht t

a v lch s ca giai cp cng nhn, tn ti sut thi k cch mng dn tc dn ch
nhn dn, trong thi k qu ln ch ngha x hi, trong ch ngha x hi cho n
khi xy dng thnh cng ch ngha cng sn. S lnh o ca ng c ni dung c bn
trc tin l nhn thc quy lut vn ng khch quan ca cch mng, din t quy lut
thnh mc tiu, phng hng gii php t mc tiu, th hin trong cng lnh,
ng li, ch trng ca ng. Sau , ng tin hnh tuyn truyn, ph bin mc
tiu, phng hng, con ng i ti mc tiu cho dn bit, dn bn, dn lm v qua
thc t dn kim tra s ng n ca ng li, ch trng gip ng hon thin, sa
i cho ng hn, lm cho hnh ng ca qun chng ph hp hn vi quy lut, a
cch mng i ti thng li. V l , s lnh o ng n ca ng Cng sn lun lun
l nhn t hng u bo m thng li ca cch mng.

nc ta, ng Cng sn Vit Nam l i tin phong ca giai cp cng nhn, ng

thi l i tin phong ca nhn dn lao ng v ca dn tc, l lc lng c vai tr
ra ng li, ch trng cho cch mng dn tc dn ch nhn dn v cch mng x hi
ch ngha v t chc nhn dn tin hnh cc cuc cch mng . ng li, ch trng
ca ng ng n, hp quy lut, nng lc t chc xy dng lc lng, vn ng qun
chng ca ng cao, hiu qu s lm cho phong tro cch mng ca qun chng pht
trin, mau chng i ti thng li, ngc li, s lm cho phong tro cch mng gp kh
khn, b tn tht, chm t ti mc tiu.

ng ta c s mnh v c th m ng c s mnh bi ng c mt s c
tnh ring bit m cc chnh ng khc khng th c:

Th nht: Khi ra ng li, bao gi cc chnh ng cng xut pht t li ch ca giai

cp mnh. Cc giai cp thng tr trc y, li ch ca h ch trng khp vi li ch ca
nhn dn, ca dn tc khi t nc b ngoi xm, nn ch lc h mi c nhn dn
ng h. ng Cng sn Vit Nam l ng ca giai cp cng nhn, ng thi l ng ca
nhn dn lao ng v ca dn tc Vit Nam, nn khi ra ng li phc v giai cp
mnh cng ng thi ng cng phc v nhn dn, phc v dn tc. Bi vy, ng li,
ch trng ca ng lun lun ph hp vi li ch ca nhn dn, ca dn tc, nn c
tnh ng n cao, c nhn dn tin tng, ng h, thc hin. y l c im ring
c ca ng ta, to nn nhn t va ch quan, va khch quan bo m cho vai tr lnh
o ca ng c vng chc, lu di.

H Ch Minh cho rng, ngoi vic phng s T quc, phc v nhn dn, ng khng c
li ch no khc v bn thn Ngi, vi t cch l ngi thnh lp, lnh t ti cao ca

214/222
ng cng xc nh: Ti ch c mt s ham mun tt bc, l lm sao cho nc ta c
hon ton c lp, dn ta c hon ton t do, ng bo ai cng c cm n, o mc,
ai cng c hc hnh.

Th hai: ng l i tin phong ca giai cp cng nhn, ca dn tc Vit Nam, do s

lng ng vin khng th nhiu, t chc ng phi tinh gn, iu khin cho ng
ch l mt b phn nh ca giai cp, ca dn, t mnh, ng khng th a mc tiu
cch mng thnh hin thc m phi thng qua phong tro cch mng ca qun chng
nhn dn. V.I. Lnin ni: Vic xy dng ch ngha x hi s khng phi l vic ring
ca ng Cng sn - ng ch l mt git nc trong i dng - ml vic ca tt c
qun chng lao ng

. V.I Lnin: Ton tp, Nxb. Tin b, Mtxcva, 1978, t.45, tr. 110-111.
. l l do ng phi lun lun qun trit trong mi hot ng ca mnh quan im
s nghip cch mng l ca nhn dn, do nhn dn, v nhn dn, phi ly dn lm
gc. Vic phi ly dn lm gc quy nh ng phi thng xuyn tht cht mi lin
h mt thit vi nhn dn, vi dn tc, lm cho ng c nhn dn che ch, gip ,
to iu kin ng nm bt ng, kp thi tm t, nguyn vng ca nhn dn, ra
c ng li, ch trng ng vi dn, a ng li, ch trng ca ng vo
cuc sng. V vy, tuy s lng ng vin khng nhiu, song ng c ch da vng
chc, a bn rng ln, lc lng hng hu, sc mnh to ln.

Th ba: Do ng l sn phm ca s kt hp gia ch ngha Mc - Lnin vi phong

tro cng nhn v phong tro yu nc do H Ch Minh sng lp, xy dng, rn luyn,
nn ng c nn tng t tng l ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh.
l h thng l lun khoa hc, tinh hoa tr tu ca nhn loi v ca dn tc Vit Nam
gip ng c kh nng ra c ng li, ch trng cch mng ng n, phn nh
ng quy lut pht trin ca cch mng gii phng dn tc thuc a cng nh ca
cch mng x hi ch ngha, va c tnh nguyn tc, khng chch hng, va linh hot
ph hp vi tnh hnh quc t v trong nc...

- V thc tin, bi hc ny cng c lch s ca ng v cch mng Vit Nam

chng minh trn thc t.

Trc nm 1930, khi cuc u tranh ca dn tc ta do cc t chc, c nhn i biu cho

giai cp phong kin a ch, nng dn, t sn, tiu t sn lnh o, d din ra lin
tc, anh dng, song kt cc u b tht bi. T 1930, di s lnh o ca ng, phong
tro dn tc, dn ch ca nhn dn ta mi tng bc i ti thng li.

Trong nhng nm 1930-1945, vi ng li ng n c ra trong Cng lnh u

tin ca ng, lc lng cch mng nc ta tng bc c xy dng vi nng ct l
khi lin minh cng nng, qun chng cch mng c rn luyn qua nhiu cuc tng
din tp, mt trn dn tc thng nht c xy dng, lc lng chnh tr, v trang, cn

215/222
c a hnh thnh, do khi c thi c, ng pht ng, t chc cuc khi ngha
ginh chnh quyn thnh cng, lp nn nc Vit Nam dn ch cng ha.

Cch mng Thng Tm nm 1945 thnh cng, nhng cc th lc quc thc dn v

tay sai cu kt vi nhau, ti xm lc Vit Nam ln na. Trc tnh hnh , ng xc
nh c lp dn tc vn l mc tiu trc tip, ch ngha x hi l phng hng tin
ln, kp thi a ra bn ch th khng chin kin quc, kt hp dng nc vi gi nc,
thc hin on kt dn tc, tin hnh thng li cuc u tranh chng gic i, gic dt,
gic ngoi xm, bo v c chnh quyn cch mng trong hon cnh ngn cn treo
si tc.

T cui nm 1946, khi thc dn Php dng v lc t li ch thng tr ca chng ln

ton ci nc ta, ng kp thi pht ng nhn dn ton quc nht t ng ln khng
chin, ra ng li khng chin ng n l thc hin chin tranh nhn dn, khng
chin ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l chnh. Nh , ng tng
bc lnh o, t chc cuc khng chin tin ln, i ti thng li v vang sau cuc tin
cng chin lc ng Xun 1953-1954.

Trong nhng nm 1954-1975, trc k th hng mnh, c m mu b ch th gii v

trc bi cnh cc nc x hi ch ngha c nhng bt ng, ng suy ngh tm ti
v cui cng ti i hi ln th III (1960) ra c ng li chin lc chung
sng sut l tin hnh ng thi v kt hp cht ch hai chin lc cch mng khc nhau
hai min, nhm thc hin mt mc tiu chung ca c nc l gii phng min Nam,
ha bnh thng nht T quc, nn to ra c sc mnh tng hp a cuc khng
chin v i ca dn tc i ti thng li v vang sau i thng ma Xun 1975.

Trong nhng nm 1975-1985, do ng li ca ng mang tnh ch quan, nng vi nn

kinh t- x hi nc ta lm vo khng hong. T nm 1986, vi ng li i mi c
ra ti i hi ln th VI, cng cuc xy dng v bo v t nc c nhng bc
chuyn r rt, t c nhng thnh tu mi, a nc ta vt qua kh khn, chuyn
sang thi k y mnh cng nghip ha, hin i ha, th v lc c tng cng, v
th quc t c nng cao.

Hin nay, bo m cho s lnh o ng c ng n, tip tc l nhn t hng u

quyt nh thng li ca cch mng Vit Nam, ng ch trng phi ht sc ch trng
cng tc xy dng, chnh n ng, coi xy dng ng l nhim v then cht, bo m
cho ng vng mnh v chnh tr, t tng v t chc... i hi ln th X ca ng
nhn mnh: "ng Cng sn Vit Nam l i tin phong ca giai cp cng nhn, ng
thi l i tin phong ca nhn dn lao ng v ca dn tc Vit Nam; i biu trung
thnh li ch ca giai cp cng nhn, ca nhn dn lao ng v ca dn tc

. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin i hi i biu ton quc ln th X, Nxb. Chnh

tr quc gia, H Ni, 2006, tr. 130.

216/222
; phi Tip tc t i mi, t chnh n ng, tng cng bn cht giai cp cng nhn
v tnh tin phong, nng cao nng lc lnh o v sc chin u ca ng; Xy dng
ng thc s trong sch, vng mnh v chnh tr, t tng, t chc, c bn lnh chnh
tr vng vng, c o c cch mng trong sng, c tm tr tu cao, c phng thc
lnh o khoa hc, lun gn b vi nhn dn"
. Sd, tr. 279.
, coi l "i hi c ngha sng cn i vi ng v nhn dn ta".

Nhng bi hc lch s quan trng ni trn c quan h mt thit vi nhau. Vi c s khoa

hc ng n, c lch s cch mng Vit Nam, lch s ca ng kim nghim,
nhng bi hc c ngha l lun v ngha thc tin ht sc su sc i vi ng
v nhn dn ta, nht l trong thi im hin nay.

217/222
Tham gia ng gp
Ti liu: Gio trnh Lch s ng Cng sn Vit Nam
Bin tp bi: PGS.TS. Trnh Mu
URL: http://voer.edu.vn/c/f402b395
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: Bi m u : Nhp mn lch s ng cng sn Vit Nam

Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/23f45379
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: I. Tnh hnh th gii v Vit Nam cui th k XIX u th k XX

Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/2775b6ea
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: II. Cc phong tro yu nc Vit Nam cui th k XIX u th k XX

Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/79de9c2a
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: III. Hi ngh thnh lp ng v Cng lnh chnh tr u tin ca ng

Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/917541f9
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: I. ng lnh o phong tro cch mng (1930-1935)

Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/689b0dc2
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: II. ng lnh o phong tro dn ch (1936-1939)

Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/61c681c2

218/222
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: III. ng lnh o phong tro gii phng dn tc, khi ngha ginh chnh
quyn (1939-1945)
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/93065d1c
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: IV. Nguyn nhn thng li, ngha v kinh nghim lch s
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/19472bbf
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: I. Lnh o xy dng v bo v chnh quyn, chun b khng chin trong c

nc (1945-1946)
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/b4c02a64
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: II. Lnh o ton quc khng chin (1946-1950)

Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/2b9e5757
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: III. i hi i biu ton quc ln th II ca ng, ng lnh o y mnh

cuc khng chin n thng li (1951-1954)
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/d71bc267
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: IV. ngha, nguyn nhn thng li v kinh nghim lch s

Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/451ce80c
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: I. ng li cch mng Vit Nam trong giai on mi

Cc tc gi: unknown

219/222
URL: http://www.voer.edu.vn/m/8df94ffb
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: II. Thc hin cc k hoch nh nc min bc v u tranh chng M v

tay sai min nam (1945-1965)
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/7e31ec3a
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: III. Nhn dn c nc khng chin chng M, cu nc (1965-1975)

Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/5bb47cdd
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: IV. Nguyn nhn thng li v ngha, kinh nghim ca cuc khng chin
chng M, cu nc
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/87fa9620
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: I. C nc qu ln ch ngha x hi v bo v t quc (1975-1986)

Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/c0f2a7e8
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: II. Thc hin ng li i mi, tin hnh cng nghip ha, hin i ha t
nc (1986-2006)
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/6c338aac
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: I. Nhng thng li c ngha lch s ca cch mng Vit Nam di s lnh
o ca ng
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/d16be44a
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

220/222
Module: II. Nhng bi hc lnh o cch mng ca ng
Cc tc gi: unknown
URL: http://www.voer.edu.vn/m/c884774d
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

221/222
Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam

Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam (Vietnam Open Educational Resources
VOER) c h tr bi Qu Vit Nam. Mc tiu ca chng trnh l xy dng kho
Ti nguyn gio dc M min ph ca ngi Vit v cho ngi Vit, c ni dung phong
ph. Cc ni dung u tun th Giy php Creative Commons Attribution (CC-by) 4.0
do cc ni dung u c th c s dng, ti s dng v truy nhp min ph trc
ht trong trong mi trng ging dy, hc tp v nghin cu sau cho ton x hi.

Vi s h tr ca Qu Vit Nam, Th vin Hc liu M Vit Nam (VOER) tr thnh

mt cng thng tin chnh cho cc sinh vin v ging vin trong v ngoi Vit Nam. Mi
ngy c hng chc nghn lt truy cp VOER (www.voer.edu.vn) nghin cu, hc
tp v ti ti liu ging dy v. Vi hng chc nghn module kin thc t hng nghn
tc gi khc nhau ng gp, Th Vin Hc liu M Vit Nam l mt kho tng ti liu
khng l, ni dung phong ph phc v cho tt c cc nhu cu hc tp, nghin cu ca
c gi.

Ngun ti liu m phong ph c trn VOER c c l do s chia s t nguyn ca cc

tc gi trong v ngoi nc. Qu trnh chia s ti liu trn VOER tr ln d dng nh
m 1, 2, 3 nh vo sc mnh ca nn tng Hanoi Spring.

Hanoi Spring l mt nn tng cng ngh tin tin c thit k cho php cng chng d
dng chia s ti liu ging dy, hc tp cng nh ch ng pht trin chng trnh ging
dy da trn khi nim v hc liu m (OCW) v ti nguyn gio dc m (OER) . Khi
nim chia s tri thc c tnh cch mng c khi xng v pht trin tin phong
bi i hc MIT v i hc Rice Hoa K trong vng mt thp k qua. K t , phong
tro Ti nguyn Gio dc M pht trin nhanh chng, c UNESCO h tr v c
chp nhn nh mt chng trnh chnh thc nhiu nc trn th gii.

222/222