Professional Documents
Culture Documents
Giao Trinh May Xay Dung - Luu Ba Thuan
Giao Trinh May Xay Dung - Luu Ba Thuan
50 km/h) va gap
Bid to
W, - luc cin quay vong, chi ké dén khi xe quay vong: khi xe di chuyén thang thi:
W, =0.
Nine vay. theo du bai, xe chityen dong thing, Gu vt van we 18 km/h nén c6 thé bd
qua ba thanh phan luc can: W,. W,. W,
Vi vay. phuong trinh (2-12) duge rtit gon:
P= W, + W, =(G, + Q,)ifcoser + sino) (2-13)
trong d6:
G, = L80KN - trong lugng xe:
Q. = ISOKN = trong tii cia xe:
f=
.04 - hé sé cin lan
a - g6c nghiéng cua mat dudng so vdi phuong ngang
‘Theo dau bai: tga =i = 6% = 0.06.
Suy ra: @ = arctg(0.06) = 3.43" < 10".
Via < 10" nén c6 thé xem cosa = 1, sina = tgo
Khi d6, phuong tinh (2-13) duge viet duéi dang:
P=tG. + Qt Dd (2-14)
‘Thay SO vao phuong trinh (4) ta xc dinh duge :
P, = 180 + 180)(0.04 = 0.06) = 36KN = 36000N.
67Khi d6, phuong trinh (2-13) duge viét duéi dang:
P= (G+ QF +i) (14)
Thay sé vao phuong trinh (4) ta xdc dinh duge:
P, = (180 + 180)(0,04 + 0,06) = 36kN = 36000N
Thay gid tri P,= 36000N vao cng thife (2-11), ta sé xde dinh duge cong suat cua xe:
2. Xéc dinh van toc ctia xe khi xe chay trén dung bang, i = 0%.
Trong truéng hop nay, luc can déc bing khéng, luc kéo tiép tuyén cia xe chi can dit
dé khac phuc Iuc lan, Nghia la phuong trinh can bang luc kéo sé cé dang:
Py = W,=(G,+ QF (2-15)
Thay s6, ta xdc dinh duge:
P',= (180 + 180)0,04 = 14,4KN = 14400N
Tit cong thiic (2-11), suy ra:
yr 1000xNxn _ 1000%225%0.8
PB 14400
=12,5m/s=45km/h
3. Xie dinh do dde 1én nhat ma 616 c6 thé leo duce:
Dua vao diéu kign di dé xe di chuyén:
Khi xe chay len déc, ta 06: P, < Py.
- Luc kéo tigp tuyén: P= (G, + Q,)(feoser + sina)
- Luc bim P,= 0G,
Hay: P,=O(G, + Q0k,cose.
Trong dé: G,- trong lugng bam cita xe;
k, - hé sO phan bé trong lugng bam.
Thay P, va P, vao bat phuong trinh (2-16) ta cé
(G, + Q)(feose + sing) < o(G, + QJk,cosee
Trong dé: cosa # 0; chia cd hai vé cho coset, ta duge:
(G, + QUEE + tga) < OG, + Qk,
Suy ra tga < gk, - f = 0,6x0,65 - 0,04 = 0,35
Vay dd déc t6i da ma 6t6 6 thé leo dUGC: iggy = [BOya, = 0.35 = 35%.
68vi DU THUNAM
(Thue hank tinh todn kéo may kéo)
Ding may kéo xich DT.75, kéo theo céc banh lu chan ciru dé dam dat.
Biét: Cong suat cia may 1a 75 ma luc. Trong luong may kéo: 60KN; Trong luong mot
biinh lu: 30kN: Higu sudt truyén dong clia may kéo: 1 = 0,80; Hé s6 can lan cita may
kéo va bénh Iu nhu nhau va bing 0,10.
1. Tinh sé banh lu ma may kéo c6 thé kéo duge khi chay lén déc véi do déc i = 10%
Skm/h.
va van toc
2. Néu kéo theo hai banh lu véi trong Ivgng méi banh la 37,5KN chay trén dung
bing thi cé thé cho may kéo di chuyén véi van tc bing bao nhiéu dé phat huy hét cong
suat cia nd
3. Néu phai kiém tra bam thi kiém tra khi may kéo chay lén déc hay trén dudng bang
néu trén. Tai sao? Déng thé tién hanh kiém tra bam cho may kéo biét hé s6 ba
may kéo banh xich: @ = 0.85.
Bai gi
1. Tinh s
vd vn te dén: v= 4,Skmfh.
Xem banh Iu nhu ro mode, ta cé phuong trinh can bang luc kéo tiép tuyén cla may
kéo va cdc luc cin téc dung lén may khi may kéo theo rumode chay Ién déc véi van
te déu:
PL=W, + W,=G,x(feosa + since) + n.G,( f’ cosa + sina) (2-17)
Tit phuong trinh (2-17) suy ra:
P, -G,,(f cosa +sina)
(f' cose. + sin)
(2-18)
trong dé: G,,= 60KN - trong luong may kéo;
G, = 30KN - trong long mot banh lu.
n- s6 bainh lu kéo theo sau may kéo:
fhe scan lan cia may kéo;
f’- he sO can lan cla binh lu chan citu;
Theo dau bai: f= "= 0,10.
- Géic déc ciia mat dung so véi phuong ngang
Theo dau bai, ta 6: 1 = 10% nghia JA tga. = 0.10,
69Suy ra a. = arctg(0,10) = 5,7° < 10°
Vi a < 10" nén c6 thé xem coso ~ 1, sina = tga. = i
Khi d6, phuong trinh (2-18) dugc viét duéi dang:
P, -G.(f +i)
G,(f'+i)
(2-18a)
P, - luc kéo tiép tuyén, dugc xc dinh dua vao cong suat va van téc di chuyén cla
may kéo khi chay len déc.
_270Nn
R= (2-19)
v
O day: N= 75 ma luc - cong suat may ké
v= 4,5 km/h - van t6c di chuyén cla may ké«
7 = 0.8 - higu suat truyén dong cia may kéo.
Thay gid tri clia cdc théng s6 vao cng thiic (2-19), ta co két qua:
P= 270x75x0,8
4 = 3600daN = 36KN
45
Thay gid tri cla céc thong s6 vio phuong trinh (2-18a), ta xdc dinh duce:
Ae 36-60 (0,1+0,1) «anon ial
30 (0,140.1)
2. Néw kéo theo 2 banh Iu, véi trong liong méi bank la 37,5 KN chay trén ducmg
bing thi cé thé cho may kéo di chuyén véi van 16c bao nhiéu kmih dé phat huy hét cong
sudt cua né?
Khi may kéo chay tren dudng bing (i = 0%) nén phuong trinh can bang luc kéo trong
trudng hop nay c6 dang:
PL = Gaul + 2Gyf”
Thay sé: Py = 60x0,1 + 2x37,5x0,1 = 13,SKN = 1350daN
Tir phuong trinh (2-19) suy ra cong thitc dé x4e dinh van t6c di chuyén clia may
y= 270Nn _ 270% 750.8 yah
PB 1350
3. Néu phai kiém tra diéu kién bam thi kiém tra trong truéng hop nao? Tai sao?
Diéu kién dé may kéo cé thé di chuyén duc ma khéng bi truot tron Ki:
P< P= 0Gnim
70ghia li luc kéo tigp tuyén cla may phai nhé hon luc bam ciia co cau di chuyén véi
mat dudng.
Ta phai kiém tra bim 6 trudng hop ma diéu kign tren dé khong thod man. Dé 1a
trudng hop c6 luc kéo tiép tuyén 16n hon nhung Lue bam lai nhé hon.
So sinh hai trudng hop: Khi may kéo chay len déc va khi may kéo chay tren dudng
bang. ta thay
- Khi may kéo chay len déc, c6 P, = 3600 daN va luc bam: P= @Gyeq = G,yC0S0.
(Vi may kéo banh xich, trong luong bam G,.,., bing trong luong may kéo G,,,.).
- Khi may kéo chay trén dubng bing (cc = 0°), c6 lye kéo P= 1350 daN va luc bam:
P= QGuin = Gulp (Vi cosa = 1)
R@ ring, khi may kéo chay len déc cin luc kéo tigp tuycn 1én hon (P, = 3600daN) so
v6i khi chay dudng bing (P= 1350 daN): nhung khi chay len déc, may kéo lai c6 luc
n duong bing. Nhu vay. khi may kéo chay len déc dé
bam nho hon so v6i khi chay t
hanh kiém tra bém trong trudng hop
khong thoa man dicu kién bam. Do d6, ta phai
may kéo chay len déc véi ge dée:
@ = arcigi = arctg0,1
P,= 9G,,cosa,
“Thay s6, ta c6:
P,= 0,85x60xcos5,
Luc kéo tiép tuyén khi xe chay lén déc nhw tinh 6 tren: Py = 3600daN
Ta thay:
P, = 3600daN < P, = 5075,
én len de binh thudng.
Vay: Diéu kign bam thea man va may kéo di chuyChuong 3
MAY VAN CHUYEN LIEN TUC
3.1. CONG DUNG, PHAN LOAI MAY VAN CHUYEN LIEN TUC
3.1.1. Cong dung
May van chuyén lién tue duge ding dé van chuyén vat ligu roi c6 kich thuée hat
trung binh va nhé nhu than, quang, dé dam, sdi, cdc vat ligu c6 kich thuée min nhu cat .
ximang, bot thach cao hodc cé dang khéi nhu san phaém cia nha may san xudt ra... N6
cling c6 thé duge ding dé van chuyén bétong va vita xay dung trong pham vi cong
trudng. Ngoai ra, chting con dugc ding dé van chuyén ngudi cy ly ngin nhu trong cic
ga tau dién ngdm, ga dudng sat, cing hang khéng hoc trong cdc ctta hang siéu thi lon
Dac diém cita ching la c6 qué trinh van chuyén duge tién han thanh mot dong li¢n
tuc va 6 cu ly ngin. Phuong van chuyén cla chting song song, nghi¢ng hoac vudng gsc
voi mat dat.
3.1.2. Phan loai may van chuyén lién tuc
May van chuyén lién tuc gém c6 cdc loai sau:
a) Bang tdi: Cé dac diém 1a: Vat ligu duge van chuyén trén bang véi cy ly thuong
tir 15 dén 25 m, c6 thé ti 50 — 100 m theo phuong song song hoac nghiéng mot gdc
(B< 30°) so véi mat dat.. Bang tai duge ding phé bién nhat trong cae loai may vin
chuyén lién tuc 6 ngoai thyc té hién nay.
b) Vit tdi: Khdc véi bang tai, 6 vit tai, vat li¢u dugc van chuyén trong 6ng kin nén nd
khong nhiing duge duge ding dé van chuyén céc loai vat ligu roi, c6 kich thud hat
trung binh va nho ma cén c6 thé van chuyén céc loai vat ligu c6 46 hat min dé bay dudi
tac dung cla gid gay 6 nhiém mi trudng nhu xi mang, bét phén, bot thach cao.
ra, c6 thé ding vit tai van chuyén bétong trong pham vi cong trudng.
Trong khi van chuyén bé tong van dugc nhao tron nén khéng bi phan tang.
c) Gdu tdi: Vat ligu duc chifa va van chuyén trong céc ga. Cac géu nay duoc kip
trén hai dai xich. Hai dai xich dé an khdp véi cdc dia xich va chting quay cing cic dia
xich, cae géu chuyén dong cling hai dai xich dé van chuyén vat ligu. Phuong van chu}
cita gau tdi c6 thé nghiéng mot géc bang 45 -75", tham chi cé thé vudng géc vi mat ditt.
72Gau tdi thudng duge ding dé van chuyén cdc loai vat ligu ri nhu cat, dé dam, soi,
ximang hoac hén hop cat va nude, bin va nude.
Tiry thudc vao loai vat ligu cn van chuyén, c6:
- Gau tai v6i gu déy tron va sau dé van chuyén vat ligu ri cé 46 hat trung binh, hé
so ma sat gitta ching va kim loai nhd, dé dé sach nhu: dé dam. sdi..
- Gau tai ve
edu tron va néng dé van chuyén vat ligu c6 do hat min, hé sé ma sat
gira chiing va gau én, khé dé sach nhur ximang, cat.
- Giiu tdi véi gu day nhon dé van chuyén cic loai vat ligu dang cuc, hon
d) Xich tdi tdm: Duge ding van chuyén cac loai vat ligu sic canh, néng, hose dinh
1d, cde chi tigt may nhu banh rang vong bi hoae cde
dau mé nhu: Gach, voi méi ra kh
san pham khac cua cdc nha may.
¢) Van chuyén bang khong khi nén duoc ding dé van chuyén cdc loai vat ligu c6 do
hat min, dé bay duéi téc dung ciia gié nhur ximang. bot thach cao, bot phan. Vat ligu
dugc van chuyén trong dng kin nhis Ie day hoae lye hit cla dong khi nén cé Ap s
van téc 1én,
iit va
3.2 BANG TAL
3.2.1. Cong dung va phan leai
Bang tai la loai dién hinh cla may van chuyén lién tue, c6 phuong van chuyén song
song hodc nghiéng mot géc (B < 30°) so véi mat dat. No thuémg duge diing dé van chuyén
cic loai vat ligu roi cé kich thude hat tung binh nhu than, quéng, di dim va cic vat lieu
ra, Bang tai cdn duge ding van
chuyén ngudi & cu ly ngan trong ga tu dién ngim. ga dudng sit hoac ga hing khong,
trong cua hang siéu thi... Bang tai dé van chuyén ngudi cn duge goi Ia thang cudn.
dang hinh khéi nhu san phim cia cée nha may sin xua
Tiiy theo tinh chai di dang, ¢6 hai loai
- Bang tii duge dat cé dinh trong céc nha méy, céc nha ga, siéu thi
- Bang tai duge dit tren cae bainh xe va c6 thé di dong trong pham vi céng trugng nh
luc kéo ciia cde may méc thiét bi khéic hoac Iue diy ciia cong nhan.
Tiiy theo tiét dién ngang ctia bang, c6.
- Bang tai vdi bang cé tiét dien ngang 1a phang:
- Bang tai v6i bang cé tiét dicn ngang 1a hinh thang (hay bang hinh long mang),
hinh 3.1d;
- Bang tii v6i bang cé tiét dign ngang 18 hinh chit V (hinh 3. 1c).
Trong dé, bing long mang va bing ch V cé uu diém: Lam tang kha nang chifa vat
iu ciia bang. déng thoi dim bio cho vat ligu khong hoae {t bi roi vai sang hai bén canh
73bang trong qué trinh van chuyén nén cho nang suat cao hon so véi bang phing cé cing
i hon. Tuy nhie
chiéw rong bang. Vi vay, chting dugc sit dung rong néu mudn van
chuyén ngudi thi phai ding bang phng, trén bang c6 gin cdc bac thang.
3.2.2. Cau tao va nguyen ly lam vige ctia bang tai
so vOi
Hinh 3.1a 1a so dé cau tao chung cla bang tai duge dat c6 dinh va nghi
mat dat
Céc bo phan chinh cua bang tai gém: Dai bang s6 4 duoc vong qua tang chi dong s6
6 va tang cang bang (hay tang bi dong) s6 2. Tang nay duge dat trén cdc binh xe va c6
thé tw dong di chuyén sang tréi mét doan la H duéi tac dung trong lugng cila déi trong
4 luon lun duoc gitt 6 trang thai c
46 | méi khi bang bi ching. Nhé vay. dai bang
tw dong dé dim bao du lye ma sat
a bang va tang cha dong trong khi lim vige:
luc ma sat nay nhé thi bang sé bi trugt tren tang chi dong.
Hinh 3.1, So dé cdiu tao bang tdi
Ngoai ra, c6 thé ding co cu vit - dai bang. Vit nay duge Lip véi true cita
tang cng bang s6 2. Cic con lan 5 dé d@ nhanh bang c6 tai (nhiinh can;
. gitip cho bang
khong bi ching, déng thi gitt cho vat liéu khong bi roi vai sang hai ben cua bang trong
khi van chuyén, g6p phan ting nang sudt cua bang tai. Dé thoa man diéu dd, ngudi ta
thudng bé tri cic con lan sé 5 theo hai phuong phap sau:
74~ Ding hai con lin d& bang dé tao ra tidt di¢n ngang cua bang cé dang hinh chi V
(hinh 3.1c);
- Ding ba con lan d@ bang dé tao ra bang c6 tiét dién ngang hinh thang (hinh long
d),
Con lan s 7, ngodi tac dung do nhanh bang khong tai nhu cdc con lan s6 8, né cdn
lam tang géc 6m cla bang trén tang chi dong (xem hinh 3.1b), te La tang luc ma sat
gidia bing va tang chi déng s6 6. Nhd c6 luc ma sat nay ma khi tang 6 quay. bing sé
duoc kéo chuyén dong theo dé van chuyén vat licu. Vat liu duoc nap xudng bang qua
phéu s6 3, di chuyén cling véi bang va duoc dé xudng khoi bang 6 déu mit phia tren cola
bang tai (phia tang cht don
Tang chi dong sé 6 nhn duge chuyén dong quay tir dong béi déng co dién sé 10 qua
hop gidm tc $6 9.
Cing gidng nhu truyén dong dai, dé bang khong bi truot tren tang chi dong trong khi
van chuyén vat ligu thi luc cang S, cita bang trén nhanh cang (nhanh chifa vat ligu) va
luc cang , trén nhinh ching (xem hinh 3.1b) phai thoa man diéu kién Ole:
5,=8,.0'% (3-1)
trong dé: S, - luc cang cla nhanh ching (nhanh khong tai);
e = hé sO logarit tur nhien;
é $6 ma sat gidta bang va tang cha dong:
6m ctia bang trén tang chit déng, (radian)
(3.2)
Nhin vao cong thie (3.2), ta thay Ine kéo cita tang chit dong ty 1é thuan véi luc cing
clia nhnh bing cé tai S ma sit f va géc 6m « gidfa bang va tang chi: dong
3.2.3, Xac dinh nang suat ki thuat cua bang tai
Q = 3600F vy, vh (3-3)
trong dé:
F - dién tich tiet dién ngang cia dong vat li¢u 6 wén bang. m*, Cach xde dinh dién
tich F xin tham khao trong tai ligu tham khéo [1]
Vai bang phiing: F = 0,045 BLk
Véi bang hinh long mang: F = 0,045 B'(k +1):
trong dé: B- chigu rong ba
75y - trong lugng riéng cia vat liéu dugc van chuyén, t/m*;
k - hé so ké dén anh huéng do d6 nghiéng cila bang tai dén nang suai. Gid wi cla
k duge chon theo géc nghiéng B cia bang tai:
B 0-10" 10-15" 15°- 20" 20°- 30”
k: 10 0,95 0,90 0,85
v- van téc di chuyén cila vat ligu trén bang, m/s.
Vi DU THUSAU
(Thyc hanh tinh todn bang tdi)
Cho so dé co cau din dong tang chi dong ciia bang tai nhu hinh vé uéi day.
Da i o,
Phy Tryyén dng dat
Hop giém dc
ong co dien.
Bang aT Nang end cong
Biét:
- Géc 6m cila bang trén tang chi dong: a = 210”
- Luc cang cita nhanh cudn (nhénh cang) cita bang: S, = 17000N
- Van t6c di chuyén ciia bang: v = 0,5m/s
- Duéng kinh cdc banh dai: D,= 100 mm; D, = 200 mm.
- Duong kinh tang chi dong D= 200 mm. Bé qua chiéu day bang; Tang dugc ché tao
bing gang.
- TY s6 truyén ciia hop gidm t6c: i,=10
- Higu suait chung ciia co cau: 7 = 0,85;
- Hé s6 dy tri cong suat: k = 1,25, do dm rat cao.
- Bang long mang (bang hinh thang) c6 chiéu rong cia bing 700mm;
- Géc nghiéng cia bang tai so véi phuong ngang: 20";
- Khéi luong riéng cia vat li¢u duge van chuyén trén bang: y = 1,2 /m*.
76- Ché do Lam vige trung binh: CD = 25% véi d9 aim cao.
1. Tinh chon dong co dign din déng cho bang tai
2. Tinh nang sudt ky thuat cia bang tai
Bai git
1. Tinh chon dong co dén dong being tai
a) Tinh céng suat cua dong eo din d6ng bang tai
Céng suat dong co dign duc xac dinh theo céng thie
Pawk
NK (D6-1
1000. y
trong dé
k ~ hé so dir uit cng suat cia dong co: Theo dé bai: k = 1,25.
P - lure kéo can thiét ctia tang chu déng. duge xac dinh theo céng thite
(D6-2)
luc céing ctta ninh cuén, theo dé bai: $= 17000N;
~ g6c 6m ctia bing trén tang chii dong;
bang va tang chi dong
Theo du bai voi a = 210°, tang bang gang, do sim rit cao tra bing 3.1, ta ed: e
Bang 3.1. Gi:
Loai tang chu dong va diéu kign lam viec Gis) 7 wi ede g6e om a. (0)
anen a 10° 240° | 300°
Tang gang hoge thép. do iim ratcao 144 1,69
__ Tang boc g6 hoa cao su to am rl L 1B 29
Tang gang hoa thép. do dim turng déi cao | 2.06 2,85 |
Tang gang hoac thép.kho [3,00 4g
_ Tang Foe g6. kho 4 i 3,61 6.25
Tang boc cao su, Kho 351 | 433 8,12
‘de s6 ligu trén vio cdng thire (D6-2), ta duoc:
P=1700001 LOON
77v - van téc van chuyén ctta bang tai, v = 1,0m/s;
1) - hiéu sudt truyén dong cia bang tai, n = 0,85.
Thay cde gid tri ca P, v van vao céng thite (D6-1) ta xae dinh duge céng sudt dong
co din dgng cho bang tai
N= 100% 1.0% 1,25 =7,5kW
1000 x 0,85
b) Xic dinh t6c do quay ctia dong co
Xuat phat tir cong thire xde dinh van 6: chuyén cla bang:
—DMung _ Dy
~ 60 604i
Suy ra ny= Sis (D6-3)
7
Trong d
n,- tc d6 quay ca dong co:
v- van téc van chuyén cla bang, theo dau bai, v = 1,0m/s;
D - dudng kinh cia tang cha dong, D = 200mm = 0.2m (bd qua chiéu day cla
bang tai).
i ty s6 truyén chung cia hé thdng truyén dong ov dén tang cha déng
D,. _ 200
isigg i, =22i, = 222 10 =20
D, "100
Thay cic gid rj tren vao cong thife (D6-3) ta 66 :
60% 20% 1.0
= 80%20%1.0 955.4 vang/phit
314% 0.2 eo
‘Theo bang 1.2, voi CD = 25% ta chon déng co dién nhan higu 4AC.1326Y3 cé: cong
suat Ny= 7.5kW va t6c d6 quay n,= 1000 vong/ phat.
2) Xac dinh nang sudt ctia bang tai
Nang suat ky thuat cla bang tai duge xdc dinh theo cong thttc sau;
Q = 3600F.v.7; vh (6-4)
Trong dé:
F - dién tich tiét dién ngang cia dong vat ligu trén bang, m’;
Vi bang long mang:
F=0,045B(k + 1)
78Theo dau bai: B= 700mm =
.7m - chiéu rong cua bing.
k - hé s6 ké dé nh hudng do géc nghiéng ciia bang tai so véi phuong ngang. Khi
«= 20th k= 09:
khdi luong riéng ctla vat ligu duge van chuyén trén bing, theo dau bai y = 1,2 /m*:
v= van te di chuyén ctia bang, theo dau bai v = [mvs
Thay cdc sé ligu trén vao cong thite (D6-4), ta c6:
Q= 162B.v.(k +1) (D6-5)
Q = 162x0,7°x1x1.2x(0,9 + 1) = 181. th.
Tir cong thtic (D6-5) ta thay, néu biét trude nang suat Q cua bang tai long mang va
loai vat ligu cain van chuyén thi ta c6 thé xd dinh duoc chiéu rong cua bang long mang
theo cong thiic:
(D6-6)
Vi62yw(k+D
Trong dé: v - van te van chuyén cua bang tai, m/s:
C6 thé chon so bo van t6c van chuyén cla bang tai theo loai vat ligu can van chuyén
nhur sau:
V6i soi, da dam: v = I L.Sim/s: xiv = 0.5 + 1,0m/s,
1,0m/s;
V6i xi mang, b6t thach cao, bot phan: v = 0.8
V6i cal hoae dat toi: v= 1 + 1,25m/s.
3.3. VIT TAL
Vit tai diing dé van chuyén vat ligu ri, 6 49 hat trung binh va nhé hoie cé dang
bot min theo phuong ngang hodc nghiéng so voi mat dat mot gdc a < 20° véi cu ly t6i
30 = 40 1a hop ly
3.3.1, Cau tao va nguyén ly hoat dong cita vit tai
So dé cau tao chung cua vit tai duoc thé hién trén hinh 3.2a.
Khi dong co dign sé 1 quay, qua khép néi tue 2 va hop gidm tc s6 3, momen quay
5 6 lam cho truc
etia dong cot duge tang len va truyén t6i truc s6 5, tren dé c6 Lip cdnh vit s
dy vat ligu di chuyén doc theo dng s6 4 tir cita
nay va cde ednh vit quay theo dé cudn v
nap $6 7 den ciia xa s6 8. Trong khi quay. truc va ciinh vit duoe da boi cdc 6 do 86 9.
Phy thude vio céc loai vat liéu cain phai van chuyén ma ngudi ta ding true va cénh vit
de nhau, duoc thé hign trén hinh 3.2,
c6 ket cau kt
79Hinh 3.2b va hinh 3.2c IA truc va c&nh vit lign hoac cn goi Ia truc va canh vit kin
(gitta truc va cénh vit khong c6 khe hd). Loai nay duge ding dé van chuyén cc loai vat
ligu c6 do hat min nhu: Xi mang, bot thach cao, bot phan
Loai truc va canh vit hé (hinh 3.2d) va loai true va ednh vit ¢6 dang 14 nhw ludi xéng
(hinh 3,3e) dé van chuyén vat ligu c6 do hat trung binh nhu da dam, sdi... hodc cling c6
thé duge ding dé van chuyén bé téng trong pham vi cong trudng, trong pham vi nha
bétong
may. Ding vit tii dé van chuyén bé tong sé c6 uu diém: Tong khi van chu
vin duge nhao tron nén khong bi phan ting.
Hinh 3.2. So dé cd tao vit tai
L- dong cu dign; 2- khép néi truc; 3- hop gidm tc; 4- dng chifa vat ligu:
5- true; 6- cénh vit; 7- cita nap; 8- cita xa vat ligu; 9- 6 dé true cénh vit
3.3.2. Xdc dinh nang suat ki thuat ctla vit tai
Q=3600Fvyk, = Vh (3-4)
trong 46:
y - trong luong riéng ctia vat liéu duge van chuyén, t/m'‘;
ky - hé s6 ké dén dinh hudng do géc nghiéng B cia vit tai dén nang sus:
B 0 Pa 10° Is" 20°
ee 10 0.90 0.80 0,70 0.65
F - dién tich tiét dién ngang cia dong vat ligu & trong 6ng_m°, duge xdc dinh theo
cong thiic:
(3-5)
80D - dudng kinh trong ciia Ong chia vat ligu, m:
k - he so ké dén mu do dién day vat ligu trong ong, thudng: k = 0,25 - 0,45
y - vn tc di chuyén ciia vat ligu trong Gng. m/s, duoc xe dinh theo cong thiéc:
(3-6)
1- bude cainh vit, m;
n - tc dO quay ca true mang céinh vit. vong/phit:
a,
neat
i
n, - t6c d6 quay clla true dong co, vong/phit.
i ~ ty s6 truyén ca hop gikim t6e.Chuong 4
MAY VA THIET BIN.
4.1. KHAI NIEM CHUNG
4.1.1. Cong dung
May va thiét bi nang duge ding dé nang vat ligu, hang héa va ngudi lén theo phuong
thang dting, ddi khi cdn duge ding dé di chuyén vat theo phuong ngang nhung 6 cu ly
ngén (trong pham vi nha may hoac céng trudng). Vi du: Céc loai cu truc, céng truc
Trong thyc té, may va thiét bi nang duge sit dung rong rai trong tat ca cde linh vue
xay dung co ban nhu: Xay dung dan dung, cong nghiép, xay dung cau dudng. cic nha
may thiy dién, xay dung cing, cong trinh ngoai bién... dé nang - chuyén vat licu xay
lip rap cdc cau kién xay dung. Ngoai ra, 1
dung v:
hang héa & cdc bén cdng, cde nha ga, cde kho bai, lip rp cdc may mée thiét bi trong
ngiinh ché tao may, giao thong, khai théc mé va nhiéu [inh vuc khdc trong nén kinh t&
y nang con duge ding béc
quéc dan
4.1.2, Phan loai
Dua vao két cau va cong dung, may va thiét bi nang duge chia thanh ba nhém chink
a) Thiét bi ndng don gidn 1a loai chi cé mot co cau nang ha vat theo phuong thing
dig nhu: Kich, ti, paling. Trong dé Palang duge treo cé dinh & trén cao dé nang vat
hoac lam mot co cau cla may nang phic tap (vf du: Co cu nang ctia can truc cau).
b) Thang nang xdy ding, duge dat c6 dinh tai mt ché dé nang ha vat. Hang va ngudi
tham gia dung céng trinh duoc dé trén ban nang hodc trong ca bin. Vi vay, thang
nang thudng cé hai loai 1a thang nang ch hang va thang nang ché hang va ngudi (con
goi [a thang may thi cong).
c) Can truc: Day 18 loai dign hinh cla may nang, dang duoc sir dung rat phd bién
Cain true 18 loai may nang phic tap.
Tuy theo két cau
cong dung, cn truc duge chia thanh:
= Can truc thép duge ding dé van chuyén vat ligu va lip rap cde edu kign xay dung
trong khi xy dumg nha cao ting véi khong gian phuc vu rong.
82= Cin true tur hanh van nang Ia can truc kigu cén va di dong link hoat, co dong. Chting
6 thé phuc vu trong mién bat ki. Ngoai thiét bi cin tue. tren may co sé cla can trye tr
p nhigu thiét bi lam vige khéc nhu ede thiét bi lim vige cita
coc. thiét bi khoan
hinh van nang con 6 thé ki
may dio mot giu, thiét bi déng (ha
- Cin tue cét kiéu can cd dinh ma dién hinh 1a can truc cot buém. Né duge ding dé
nang ha va van chuyén hing trong mién dign tich bao ctza cin truc.
- Cain truc kigu ciiu duge ding dé nang ha, van chuyén vat ligu va lip rap cau kién
trong mién cé hinh chit nhat. Chting gém cdc loai sau
+ Can truc cdu (goi tat 1A cu truc) thudng duve ding trong cde nha may dé xép da
va lip rap cdc cau kién xay dung cing nhw cde thiet bi may méc khdc. Sau khi cong
tinh xay dung hoan thinh, can truc cu c6 thé tiép tuc duye str dung trong vige khai théc
ciic cong tinh dé,
Bo phan chinh cia céin truc cau La din cau vi co cau ci chuyén bang banh sat wen
dudng ray. Ray dé duge dat trén hai hang vai cot bé tong edt thép doc nha may. Trén
ha vat. Paling nay duge dit ten xe con di dong doc theo dan
cé Paling nan,
din cau.
cau, Nhu vay, vat nang c6 thé di dong ciing véi xe con thee chigu ngang nha may; déng
thai Xe con mang vat nang lai di dong cling véi cau try dye nha may.
- Can trye céng (goi Kit la cong truc) duge ding dé xép dé hing trong cdc kho, bai
tong cae nha may bé tng dic sin, dé lap rap cac civ kién khi xy dung cic nha may
thy dién, cde cong trinh cau
Ket calu thép cita cdng truc gém c6 hai b6 phan chinh: Din cau va chan céng.
Dan cau truc duge dit én hai chan céng. hai chan céng nay di chuyén trén hai
dudng ray. Trén din cau ¢6 xe con nang ha vat; Xe con dé c6 thé di chuyén doc theo dan
cit nhd ti va cap ko. Ddng théi xe con ciing di chuyén cing dng truc.
- Can truc cdp: Duge ding dé van chuyén vat ligu xay dung qua thung ling, lén dinh
ni cao, qua song, sudi
Bo phan chinh cia can truc cap la hai thép ¢6 két cifu Sng hoac din khong gian va
cap treo duge néi véi daw cia hai thip. Khoang cach trung binh gitta hai thap thudng tir
400 + 500. c6 the lén dén 1000m
p treo ciia can true ep [2 loai cap thép chuyén ding duge bao boc mot lop vd
bigt dé cap c6 bé mat nhan, tron déu va khdng ri, dim bdo cho xe con mang vat nd
2 0a
(hoac cabin ché ngudi) c6 thé di chuyén dé ding wen cap. Hién nay, & nude ta
dung cap treo dé van chuy iit chan ni tén dinh nti cao nhu 6 Yen Tu, Chia
Huong Tich, Da Nang4.1.3. Cac thong sé co ban ca may nang
‘Thong s6 co bin nhat cla méy nang 1a tai trong nang Q. Dé 1a trong lugng 1én nhat
cho phép cia vat nang (ké ca trong luong ban than thiét bi mang vat) ma may nang co
thé nang duoc
Ngoai ra, may nang cén c6 cdc thong sé hinh hoc co ban nhu: Chiéu cao nang H. tam
vdi L (d6i v6i cau truc kiéu can); khau d6 cia dam cau (d6i vdi cn truc kiéu cdu) va cdc
thong s6 dong hoc nhu: Téc dé nang ha vat, t6c do quay. téc do di chuyén can truc. di
chuyén xe con, téc dé thay déi tam véi.
Riéng déi véi can truc kiéu edn:
Ta
véi L 1 khodng cach do theo phuong ngang tir trong tam cia vat nang dén tam
quay ciia cén truc. Chiéu cao nang H 1a khoang céch tir trong tam cia vat dén mat dat,
(xem hinh 4.1).
for
25]
24)
20
16
19 4
8
: un
by) 12 16 BDO
Hinh 4.1. Cac thong s6'co ban wa duéng dae tinh tdi trong ctia edn truc kiéu can
Momen tai trong 18 tich sé gitfa tai trong nang Q va tim véi L cita cén truc:
M=QL. (Tm)
Mot s6 can truc kiéu can cé momen tai trong khong di thi tai trong nang sé thay déi
theo tim véi va 17 1é nghich véi tim véi.
D6 thi biéu dién quan hé gia tai trong nang va tim v6i 1A dudng dac tinh tai trong
cita cn truc. Khi momen tai trong M khong déi thi dudng dac tinh tai trong ciia cén truc
kiéu can cé dang 18 dudng Hypecbol (xem hinh 4.1b), duoc xay dung tir phuong trink
M
ai
Khi str dung cain truc, phai tuan thi nghiém ngat duéng tai trong nay. Vi du: Muén
nang vat c6 trong luong Q = 16 tin thi tot nhat nén cho can truc Lam viée & tim véi
L = 20m. Néu lam vige & tim véi L, < 20m thi rat an toin nhung khong phat huy hét kha
nang cia cn truc, anh hudng dén nang suat cilia n6. Tuyét déi khong cho phép can truc
84nang vat cé trong long Q = 16 tan khi tam véi ciia né L,> 20m vi nhu vay cn trye sé
bi mat dn dinh.
4.2. THIET BI NANG BON GIAN
4.2.1. Cac loai kich
4.
Kich thude nhém may nang don gidn thudng duoc ding dé nang vat c6 trong lung
Jén nhung chiéu cao nang nho.
1. Cong dung va phén loai
Dua vio cau tgo va nguyén Ly Iam viée, kich dug phan think ba loai
Kich thuy lyc. kich vit va kich thanh rang.
Trong dé kich thuy luc nang dugc vat cé trong Iueng lon nhat; kich vit c6 cau tao gon
nhe va c6 kha nang tw ham. Boi vay, kich thuy luc va kich vit durgc sir dung phé bign hon.
Kich thanh rang tuy ¢6 chiéu cao nang Ién hon song cé cu tao phifc tap vi phai ding
co cau him nén it duge sit dung trong thuc té.
4.2.1.2. Kich thuy luc
a) Cau tao ctia kich
So dé cdu tao cla kich thy lye duge thé hién trén hinh 4.2.
ja
\ VA
4321
Hinh 4.2. So dé cdi tao kich thus lec
1- Bom dau kiéu xi lanh - pittong: 2 - Thing chita dau: 3. 4 - Van bi mot chiéu;
5 - Pittong kich; 6 - Xilanh kich; 7 - Khoa dau; 8 - Tay kich (tay quay);
b) Nguyén Is lam vige ctia kich thus lye:
Khi lic tay kich so 8 sang trai (nguge chiéu kim déng hd). pittong s6 1 cla bom dau
tinh tin sang phai tao ra chan khong trong xilanh bom du. Khi dé van bi s6 3 mé ra,
van s6 4 d6ng. Dau tir thing dau s6 2 qua van 3 vao trong xi lanh bom dau. Tiép theo,
lac tay kich sang phai (thuan chiéu kim déng h6). pittong so | tinh tién sang tai. Lic
ny van 3 déng va van 4 mé. Dau tir xilanh bom diiu qua ‘van 4 vio xilanh kich s6 6, dy
pittong sé 5 di lén va nang vat len.
85Mun ha vat, mé khod s6 7, xilanh kich so 6 duge thong v6i ngoai trdi, ap suat dau
trong xilanh 6 giim xudng can bang véi 4p suat khi quyén. Dudi tac dung trong luong
cia vat nang, pittong sO 5 tir tir di xudng va ha vat xudng. Dau trong xilanh 6 di qua
Khoa s6 7 tr vé thing chifa sé 2.
c) Xéc dinh lec téc dung lén tay kich
Dé xéc dinh luc P tée dung lén tay kich, ta dua vio sy can bing ap suat
xilanh bom dau p, va dp suat p, cita dau trong xilanh kich s6 6.
dau trong
yoo
oP=Q55 (4D
trong dé:
P’ - luc day pittong s6 1 chuyén dong tinh tién, cé phuong tring voi dutmg tam
cila pittong;
Q- trong luong ciia vat céin nang;
d- dudng kinh trong cia xilanh bom dau;
D - duéng kinh trong cua xilanh kich.
Giita luc P téc dung vao tay kich va luc P* tac dung truc tigp vio tam cia pittong bom
dau c6 quan hé vi nhau qua phuong trinh cn bing momen (xem hinh 4.1):
Pl, =P'l, pap (42)
a
Thay P’ ti cong thtfc (4-1) vao cong thifc (4-2), ta duge:
(4-2a)
Trong cong thiic (4-2a), ta chua ké dén ma sat gitta cdc bo phan cila kich cling nhu sur
1 ri dau trong qué trinh lm viéc. Néu ké dén anh huéng cla cdc yéu 16 dé thi lye thyc
t€ tdc dung lén tay kich duge xdc dinh theo cong thie
hl
Ratagh hl (4:3)
n Dhan
trong dé: 1)- hiéu suat ctta kich.
Ngoai viéc dn dong bing tay nhu loai kich tinh bay 6 trén, kich thuy lc con duoc
din dong bing bom thuy luc hoae tram bom thuy luc. Loai kich nay 6 thé nang duvc
nhimg vat 6 trong lugng rat Ion, dén 500 tain hoac 1én hon nita nhu céc nhip citu, cdc 10
cao, cdc san nha bétong cét thép cita cdc ting nha.
86,4.2.1.3. Kich vit
a) Catt tao ciia kich vit (hink 4.3).
Than kich s6 1. truc vit sé 2, duoc ché tao ren bao quanh mat tru cila truc. Truc nay
dug lién ket bing ren véi dai 6c $6 8, lp co dinh véi than kich. Tay quay s6 6 dé diéu
khicn kich
Ygin s6 7 duge lap vé: dau tay quay bang chét sé 5.
Nhin vio hinh 4.3b ta thay
Neam sé 7 an khép véi binh ring 4. duge Lip véi dau truc vit bang then (hodc dau truc
vit c6 hinh vuong). Mai s6 3 truc tiép chiu trong Iuong cua vat nang, due Lip tron véi
dau truc vit va khong quay cing truc vit khi [Am viée
Ti
NM
i
a
== 6
=e /
We)
1" ee
»
Hinh 4.3. Kich vit
b) Neuyen Is lam vie ctta kich vit nue sau
© quay tay quay S66, qua co cau ngam s6 7 va
Muon nang (hoac ha) vat. chi vi
Jam truc vit s6 2 quay theo, Nh& duge lién két bang ren vdi dai 6c 8 nén khi
vit 2 déng théi chuyén dong tinh tign. Tuy theo chigu quay cia tay quay ma
rang so 4.
quay. tr
truc vit tinh tisn di [én dé nang hose di xudng dé ha vat. Ngim s6 7 duge gidt 6 vi tri c6
dinh (khi ngiing ngoai luc tée dung vio tay quay) i nhd 1d xo 10 va chi tiét dinh vi s69.
cau gon,
Kich vit c6 uu diém so véi kich thenh rang va kich thuy luc a: N6 cé
nhe va co kha nang wr ham. Diéu kitn ty ham cia kich vit
igh You might also like