Znanstveni prilozi|Scientific Papers 12[2004] 1[27] PROSTOR 31

Ivan Mlinar, Marko Troi

Sveuilite u Zagrebu University of Zagreb
Arhitektonski fakultet Faculty of Architecture
HR - 10000 Zagreb, Kaieva 26 HR - 10000 Zagreb, Lj. Gaja 42 HR - 10000 Zagreb, Kaieva 26 HR - 10000 Zagreb, Lj. Gaja 42

Izvorni znanstveni lanak Original Scientific Paper

UDK 712.253:728 (497.5 Zagreb) 1918/1941 UDC 712.253:728 (497.5 Zagreb) 1918/1941
Tehnike znanosti / Arhitektura i urbanizam Technical Sciences / Architecture and Urban Planning
2.01.02 - Urbanistiko i prostorno planiranje 2.01.02 - Urban and Physical Planning
2.01.04 - Razvoj arhitekture i urbanizma 2.01.04 - Development of Architecture and Urban Planning
i obnova graditeljskog naslijea and Restoration of the Built Heritage
lanak primljen / prihvaen: 09. 03. 2004. / 13. 07. 2004. Article Received / Accepted: 09. 03. 2004. / 13. 07. 2004.

Parkovi zagrebakih stambenih naselja

izgraenih izmeu dva svjetska rata
Parks of the Housing Developments in Zagreb
Built between the two World Wars

dendroloka inventarizacija dendrologic inventory

parkovi parks
stambena naselja housing developments
stanovanje housing
Zagreb Zagreb

U lanku se opisuju parkovi i parkovne povrine u 15 zagrebakih stambenih
naselja izgraenih u razdoblju izmeu dva svjetska rata. Stambena su naselja
kronolokim redoslijedom pojedinano obraena, s kratkim opisom osnovnih
urbanistiko-arhitektonskih obilje`ja, komentarom planiranoga parkovnog
ureenja vidljivog iz arhivske grae te opisom parkova i parkovnih povrina s
dendrolokom inventarizacijom provedenom 2002. godine. Parkove i
parkovne povrine stambenih naselja ine parkovno ureena zajednika
dvorita, perivojni trgovi i parkovi stambenih naselja, te zatitni nasadi, ulini
drvoredi i drvoredi unutar stambenih sklopova i dvorita.
This paper presents park areas of 15 housing developments in Zagreb built
between the two World Wars. Each housing development is chronologically
studied with a short description of its main urban and architectural features
and a comment on the planned landscape design found in the archives as well
as a description of the park areas with a dendrologic inventory made in 2002.
Parks of the housing developments consist of landscaped communal areas,
squares and parks with street tree lines or tree lines within the housing
complexes and gardens. The parks show considerable variations in terms of
their landscape design, preservation and maintenance.
32 PROSTOR 1[27] 12[2004] 31-46 I. MLINAR, M. TROI Parkovi zagrebakih stambenih naselja
UVOD
INTRODUCTION
N agli industrijski razvoj i koncentracija ka-
pitala u Zagrebu izmeu dva svjetska rata uz-
rokuje znaajno poveanje broja stanovnika,1
koje iznosi 147% od 1918. do 1940. godine,2 a
to rezultira kontinuiranom izgradnjom stam-
benih naselja namijenjenih radnicima i inov-
nicima. Izgradnja je zastala samo 1930. godi-
ne zbog ekonomske i financijske krize. Grad-
nju stambenih naselja potie i financira grad-
ska uprava koju prate javne institucije i pri-
vatni poduzetnici. Kupnja stanova i zemljita3
te izgradnja kua potie se niskim cijenama i
povoljnim kreditima.
Stambena se naselja grade na dijelovima grad-
ske periferije koji svojim polo`ajem odgova-
raju investitorima i korisnicima. Uglavnom su
to lokacije vezane za industrijske pogone ili
slobodna jeftina gradska zemljita na perife-
riji. Vea je koncentracija radnikih stambe-
nih naselja uz Radniku i Selsku cestu, a i-
novnikih uz rubne dijelove ve izgraene
gradske strukture. Naselja se grade i na udal-
jenim dijelovima istone i jugozapadne grad-
ske periferije. Stambena naselja viega stan-
darda i modernoga arhitektonskog vokabula-
ra, namijenjena inovnicima i umjetnicima,
projektiraju se i za ju`ne padine Medvednice,
ali nijedno nije realizirano.
U svim je izvedenim primjerima u manjoj ili
veoj mjeri vidljivo nastojanje da se stambe-
na kompozicija oplemeni parkom ili parkov-
nom povrinom radi kreiranja ljepega i zdra-
vijega `ivotnog okru`enja. Elementi parkovne
Znanstveni prilozi|Scientific Papers
arhitekture, kao to su travnate povrine,
manje kompozicije grmlja i stabala te drvore-
di, prisutni su u skromnom obliku u gotovo
svim planovima i nacrtima stambenih naselja.
Slo`eniji primjeri parkovnog ureenja kreu
se od ureenog parka stambenog naselja,
koji ponekad ima i djeje igralite, preko peri-
vojnog trga pa sve do parkovnih kompozicija
u kojima se isprepleu vodene povrine, trav-
njaci, cvjetni ansambli, grmlje, `ivice, drvee,
skulpture i djeja igralita.
S obzirom na relativno samozatajan karakter
parkova i parkovnih povrina unutar stambe-
nih naselja, koji u slici grada obino nemaju
reprezentativnu ulogu, veina parkova i par-
kovnih povrina nije sustavno istra`ena. Upra-
vo je zbog toga provedeno istra`ivanje parko-
va i parkovnih povrina sljedeih zagrebakih
stambenih naselja izgraenih u razdoblju iz-
meu dva svjetska rata, koja su djelomino ili
u cijelosti zadr`ala svoj izvorni oblik: Gradske
kue na Ciglani, inovniko naselje Arko,
Mali stanovi na Kanalu, Gradske kue na Ka-
nalu, Mali stanovi na Lainiaku iza `ivo-
dernice, Gradske kue u Merievoj ulici, Mali
stanovi na Gogoljinu brijegu, Naselje
eljez-
nika kolonija u Maksimiru, Provizorni sta-
novi na Selskoj cesti, Pongraevo naselje na
Trenjevci s kuicama za namjetenike Zagre-
bakoga elektrinog tramvaja, Naselje Istra-
na i invalida na Selskoj cesti, Naselje na Volov-
ici, Naselje Prve hrvatske tedionice na
Trenjevci, Cvjetno naselje i Radniko naselje
Ante Starevi u Donjoj Dubravi.
POJEDINA^AN KRATKI PRIKAZ
STAMBENIH NASELJA S OPISOM PARKOVA
I PARKOVNIH POVR[INA
SHORT PRESENTATION OF HOUSING
DEVELOPMENTS WITH DESCRIPTION
OF THEIR PARKS
Stambena naselja planirana i izgraena izme-
u dva svjetska rata kronoloki su prikazana
s podacima o autoru4 i godini izvedbe, s opi-
som smjetaja naselja u odnosu na tada iz-
graenu gradsku strukturu te kratkim opisom
osnovnih urbanistiko-arhitektonskih obil-
je`ja i planiranoga parkovnog ureenja nasel-
ja. Prikaz je izraen na osnovi izvornih plano-
va, nacrta, skica i fotografija te lanaka i knji-
ga, a meu njima se opsegom i sistemati-
nou istiu radovi Darje Radovi-Mahei. U
proljee i ljeto 2002. godine provedeno je i te-
rensko istra`ivanje, na temelju kojega su opi-
1 Prema procjeni I. Vinskoga stanovnitvo grada Zagreba
povealo se od 1919. do 1940. godine za 125 000. (Domljan,
1979: 105)
2 Radovi, 1992: 201
3 Juki, 1997: 59
4 U sluajevima kada su autori poznati.
Znanstveni prilozi|Scientific Papers
sani parkovi i parkovne povrine za koje je iz-
raena dendroloka inventarizacija. Na kraju
prikaza svakog naselja kratko je komentirano
arhitektonsko-urbanistiko stanje naselja te
njegovih parkova i parkovnih povrina.
Prostorni raspored naselja u dananjoj grad-
skoj strukturi vidljiv je na preglednoj karti
Grada Zagreba,5 a svako pojedino naselje pri-
kazano je i ortofoto snimkom6 te skicom pla-
nirane izgradnje i parkovnog ureenja koja je
izraena na osnovi arhivskih izvora.
1. Gradske kue na Ciglani arhitekta Pavla Ju-
ia, kojih polo`ajni nacrt datira iz 1920. godi-
ne,7 jednostavna je simetrina kompozicija
est trokatnica tradicionalistike arhitekture
na pravokutnoj parceli sa zajednikim prilaz-
nim dvoritem. Stambena kompozicija izgra-
ena je izmeu ulica Klaieve i Hochmanove
te Krnjavoga, ulice na tadanjem rubnom ju-
gozapadnom dijelu kontinuirano izgraene
gradske strukture donjogradskog bloka.
Na nacrtu iz 1920. godine8 jasno je vidljiva
namjera ureenja i oplemenjivanja stambene
kompozicije s dva drvoreda, koji su bono po-
stavljeni uz glavnu, du`u os zajednikoga pri-
laznog dvorita i dva bona drvoreda, uz isto-
ni i zapadni rub parcele, koji uz dekorativnu
imaju i zatitnu ulogu.
Danas se zajednikim prilaznim dvoritem
prote`e na nacrtu vidljiv dvostrani drvored
srebrnolisnog javora,9 s naknadno posae-
nim pojedinanim stablima srebrnaste lipe i
obinog bagrema. Uza zapadni rub stambene
kompozicije nalaze se stabla srebrnolisnog
javora te samonikla stabla obinog pajasena i
grmovi crne bazge, a uz istoni rub na nacrtu
nema vidljiva drvoreda.
Stambena je kompozicija do danas zadr`ala
svoj izvorni oblik, izuzev izgradnje male gim-
nastike dvorane uz ju`ni dio parcele, koja je
zatvorila ju`ni ulaz u zajedniko prilazno dvo-
rite i tako promijenila karakter prilaznog
dvorita iz protonog u zaglavno. Zajedniko
prilazno dvorite danas u najveoj mjeri slu`i
kao parkiralite i tek se rjeavanjem proble-
ma parkiranja osobnih vozila stanara otvara
mogunost kvalitetnog rjeenja parkovnog
ureenja zajednikog dvorita. Drvored uza
zapadni rub parcele nema zapreka za ureen-
5 *** 1994.
6 Biljecki; Tonkovi, 1998.
7 Radovi Mahei, 1993: 142
8 Radovi, 1992: 201
9 Latinski nazivi vrsta navedeni su u tabl. Golosjeme-
njae i Kritosjemenjae.
10 Radovi Mahei, 1994: 20. U: Radovi Mahei,
2003: 112 autorica datira naselje u 1920.-1922. god.
11 Industrijalac V. Arko financira izgradnju stambenog
naselja za inovnike nedaleko od svoje tvornice likera. (Ra-
dovi Mahei, 2003: 112)
12 Radovi Mahei, 2003: 112
Parkovi zagrebakih stambenih naselja I. MLINAR, M. TROI 31-46 12[2004] 1[27]
je, dok bi drvored uz istoni rub parcele mo-
gao biti predvien pri ureenju prostora koji
danas slu`i kao pristup i ulaz u susjednu
srednju kolu.
2. inovniko naselje Arko, arhitekta Janka
Holjca iz 1921. godine,10 meu prvim je stam-
benim naseljima podignutim privatnim kapi-
talom11 na tadanjoj istonoj periferiji grada,
izmeu Heinzelove, Martieve i Makaneve
ulice. Nepravilan oblik izdu`ene gradske ka-
sete, na sjevernom dijelu koje je izgraeno
naselje, uzrok je nepravilnoj parcelaciji jeda-
naest parcela na kojima je smjeteno isto toli-
ko slinih jednokatnica tradicionalistike ar-
hitekture s vrtom.
Na dostupnim arhivskim materijalima ne ii-
tavaju se elementi parkovnog ureenja unu-
tar naselja.
Danas je naselje odvojeno od Heinzelove uli-
ce `ivicom irokolisne kaline i obinoga gra-
ba, a uz Makanevu ulicu pru`a se drvored
obine katalpe. Iz Martieve ulice ulazi se u
zajedniko socijalno dvorite12 naselja, ukra-
eno sa dvostranim drvoredom obinoga div-
ljeg kestena.
Naselje je zadr`alo svoj prvobitni karakter do
danas, izuzev manjih arhitektonskih interven-
cija na kuama i u vrtovima, koji visokim na-
sadima oplemenjuju svoje neposredno
okru`enje ju`no od Kvaternikova trga.
3. Mali stanovi na Kanalu iz 1922. godine
jesu naselje samostojeih i dvojnih kua na 15 Housing development Ante Starevi
tadanjoj jugoistonoj periferiji grada. Nepra-
vilan, pribli`no trokutast oblik naselja, koje je
smjeteno izmeu Supilove, Dr`ieve i Ulice
grada Vukovara, uz tadanji industrijski pred-
PROSTOR 33
Sl. 1. Pregledna karta Grada Zagreba s ucrtanim
pozicijama obraenih stambenih naselja izgraenih
izmeu dva svjetska rata
1. Gradske kue na Ciglani
2. inovniko naselje Arko
3. Mali stanovi na Kanalu
4. Gradske kue na Kanalu
5. Mali stanovi na Lainiaku iza
ivodernice
6. Gradske kue u Merievoj ulici
7. Mali stanovi na Gogoljinu brijegu
8. Naselje
eljeznika kolonija u Maksimiru
9. Provizorni stanovi na Selskoj cesti
10. Pongraevo naselje na Trenjevci s kuicama
za namjetenike Zagrebakoga elektrinog
tramvaja
11. Naselje Istrana i invalida na Selskoj cesti
12. Naselje na Volovici
13. Naselje Prve hrvatske tedionice na Trenjevci
14. Cvjetno naselje
15. Radniko naselje Ante Starevi
u Donjoj Dubravi
Fig. 1 Map of Zagreb with marked positions of
analyzed housing developments built between
the two World Wars
1 Townhouses in Ciglana
2 Housing development Arko
3 Small apartments on Kanal
4 Townhouses on Kanal
5 Small apartments on Lainiak behind
the town pound
6 Townhouses in Merieva st.
7 Small apartments on Gogoljs hill
8 Housing development Rail colony in Maksimir
9 Provisional apartments on Selska rd.
10 Housing development in Trenjevka
with Houses for City Transport employees
11 Housing development of Istrians
and disabled people on Selska rd.
12 Housing development in Volovica
13 Housing development Prva hrvatska tedionica
(First Croatian Savings Bank) in Trenjevka
14 Housing development Cvjetno naselje
in Lower Dubrava
34 PROSTOR 1[27] 12[2004] 31-46 I. MLINAR, M. TROI Parkovi zagrebakih stambenih naselja
Sl. 2. Gradske kue na Ciglani
Fig. 2 Townhouses in Ciglana
Sl. 3. Gradske kue na Ciglani Skica planirane
izgradnje i parkovnog ureenja
Fig. 3 Townhouses in Ciglana planned construction
and park layout; sketch
Sl. 4. inovniko naselje Arko
Fig. 4 Housing development Arko
Sl. 5. inovniko naselje Arko Skica planirane
izgradnje
Fig. 5 Housing development Arko planned
construction; sketch
jel grada, uzrokovan je polo`ajem odvodnih
kanala, po kojima je etvrt i dobila ime.
Naselje je kompozicija samostojeih i dvojnih
prizemnih i jednokatnih obiteljskih kua s
manjim vrtom. Sredita su kompozicije dva
trokutasta trga, Botiev i Dubravkin, koja svo-
jom dobro promiljenom i loginom posta-
vom u odnosu na ire okru`enje pridonose
kvaliteti naselja i daju urbani karakter tada
jo gradskoj periferiji.
Ve je u nacrtima vidljivo nastojanje da se na-
selje oplemeni rasporedom trgova koji e
svojim parkovnim povrinama pridonijeti kva-
liteti stanovanja.
Danas se rubnim Botievim trgom, koji mo-
`emo promatrati i kao svojevrstan ulaz u na-
selje, sjevernom stranom prote`e drvored ja-
vorolisnih platana, uz koje su novoposaene
Panieve omorike te grmovi lovorvinje i va-
trenog trna, a zapadnom stranom niska `ivica Transformacije stambene kompozicije od iz-
kultivara Thunbergove `utike.13 Sredinji dio
trga zauzima malena trokutasta travnata pov-
rina s trajnicama, koja je uokvirena nedavno
posaenim drvoredom amerikog likvidam- od zgrada u koju je smjeten aki dom. Ele-
bra s tri rubna visoka jablana. Drugi, Dubrav-
Znanstveni prilozi|Scientific Papers
kin trg postavljen je u sredinjem dijelu nasel-
ja i perivojnoga je karaktera s drvoredom ma-
lolisne lipe, Mougeotove mukinje i jarebike te
`ivicom irokolisne kaline, kojima se naglaa-
va trokutasta forma trga. U parku su stabla
obine katalpe i raznovrsni sadr`aji za djecu.
Dva opisana trga svojim elementima parkov-
nog ureenja, koje bi trebalo primjerenije
odr`avati, popravljaju sliku naselja koja je u
nekim svojim dijelovima naruena neprimje-
renom dogradnjom i novom izgradnjom.
4. Gradske kue na Kanalu graene su od
1922. do 1925. godine na zagrebakoj jugoi-
stonoj periferiji izmeu Botieva trga, Radni-
ke ceste i Hektorovieve ulice. Unutar pravo-
kutne parcele postavljena je pravilna ortogo-
nalna kompozicija koja se sastoji od est tro-
katnih tradicionalistiki oblikovanih vie-
stambenih zgrada to okru`uju zajedniko
prilazno dvorite u koje se ulazi s Botieva
trga i Radnike ceste.
Parkovno ureenje zajednikoga prilaznog dvo-
rita nije jasno odreeno na izvornome nac-
rtu, ali mo`e se pretpostaviti da je crtkana
elipsa u prilaznom dvoritu tura oznaka par-
kovne povrine.
Zajedniko prilazno dvorite danas je pregra-
eno i u njemu stabla obinoga divljeg keste-
na okru`uju ureeno igralite koje slu`i za
potrebe akog doma, koji je naknadno
smjeten u jednu od prenamjenjenih stambe-
nih zgrada. Na dijelu uz Radniku cestu pro-
te`e se drvored gorskog javora i njegova kul-
tivara,14 a uza stazu bli`e zgradama nalazi se
kultivar bijele vrbe15 i tri malolisne lipe, pokraj
kojih su postavljene klupe i apstraktna skul-
ptura.
vornog stanja do danas sastoje se od pregra-
ivanja prilaznog dvorita, intervencija na pro-
elju zgrada i funkcionalne prenamjene jedne
menti parkovnog ureenja, iako slabo odr`a-
vani, uljepavaju stambenu kompoziciju.
5. Mali stanovi na Lainiaku iza
ivoder-
nice iz 1924. godine smjeteni su na gradsku
periferiju u tek zaetom industrijskom predje-
lu na trapezoidnoj parceli koju je uvjetovao
polo`aj Heinzelove ulice i Radnike ceste.
U naselju su izgraene rubno prizemne i u sre-
ditu jednokatne zgrade koje uokviruju malo
sredinje trapezoidno dvorite to je opleme-
njeno skromnim parkovnim ureenjem, koje
je vidljivo i u izvornim nacrtima, kao i mjesta
stabala predvienih uz rub naselja.
13 Kultivar Atropurpurea. Kultivar pojedine vrste ozna-
en je u daljnjem tekstu biljekom.
14 Kultivar Atropurpurea
15 Kultivar Vitellina
Znanstveni prilozi|Scientific Papers Parkovi zagrebakih stambenih naselja I. MLINAR, M. TROI 31-46 12[2004] 1[27] PROSTOR 35

Parkovno ureenje naselja, koje naglaava

trapezoidnu formu sredinjeg dvorita, danas
ine stabla obinoga divljeg kestena. Uz Hein-
zelovu ulicu prote`e se drvored javora mlijea
s integriranim pojedinanim stablima srebrno-
lisnog javora i gorskog javora, a uz Radniku
cestu nedavno je posaen drvored javoroli-
snih platana.
Naselje je do danas ostalo primjer geta u in-
dustrijskom predjelu grada. Intervencije u na-
selju bile su usmjerene prema podizanju `i-
votnog standarda stanovnika, emu pridono-
se i opisani elementi parkovnog ureenja.
6. Gradske kue u Merievoj ulici prve su
gradske kue graene na tada udaljenom pe-
rifernom podruju Trenjevke. Izgradnja na-
selja poela je 1921. godine, a vei dio nasel-
ja, koje u konanici broji 13 dvokatnih grad-
skih kua, izgraen je 1925. godine na obodu Koncepcija je naselja jasna i logina, sa sre- Sl. 6. Mali stanovi na Kanalu Skica planirane
dinjim parkovnim potezom, u te`itu kojega izgradnje i parkovnog ureenja
zemljita to svojim oblikom podsjea na slo-
Fig. 6 Small apartments on Kanal planned
vo D, a uokviruju ga Selska cesta te Magazin- je malen park uz Petrovu ulicu, a nastavlja se construction and park layout; sketch
ska, Merieva i Zagorska ulica. U unutranjo- parkovno ureenim zajednikim prilaznim
sti stambene kompozicije izgraena su u dvoritem naselja uokvirenim stablima. Oko Sl. 7. Mali stanovi na Kanalu
smjeru sjever-jug etiri niza prizemnica, sli- zajednikoga prilaznog dvorita izgraene su Fig. 7 Small apartments on Kanal
nih onima kakve nalazimo na Lainiaku iza viestambene dvokatne i trokatne gradske
`ivodernice. Na izvornim nacrtima nema vid- kue, a dva prizemna krila paralelna s Petro-
ljivih elemenata parkovnog ureenja. vom ulicom zatvaraju naselje s ju`ne strane.
Bone strane, istonu i zapadnu, definiraju
Uza Zagorsku ulicu, pokraj ulaza u prilazno dvojne obiteljske prizemnice s vrtom, a sje-
dvorite danas se nalazi mala travnata povri- vernu prizemni niz. U vrtovima dvojnih obi-
na na kojoj je posaeno stablo obinoga div- teljskih prizemnica predvien je pregradni niz
ljeg kestena. Ispred ulaza u prilazno dvorite stabala koji odjeljuje prizemnice od viestam-
dva su stabla srebrnolisnog javora, a u samo- benih trokatnica i tako obostrano osigurava
me dvoritu nekoliko stabala obinoga div- odreeni stupanj privatnosti te podi`e kvali-
ljeg kestena. Uz kolski sklop, smjeten u dvi- tetu stanovanja.
je prenamjenjene gradske kue na uglu Sel-
ske ceste i Zagorske ulice, nalazi se igralite Perspektivni crte`16 iz travnja 1927. godine
koje obrubljuje visoka `ivica irokolisne kali- prikazuje ve u koncepciji naselja drvored
Sl. 8. Gradske kue na Kanalu Skica planirane
ne i drvored obinoga divljeg kestena. Izme- ni`ega drvea uz Petrovu ulicu i visoke jabla- izgradnje i parkovnog ureenja
u Zagorske ulice i kolskih zgrada je parkov- nove na kompozicijski znaajnim tokama Fig. 8 Townhouses on Kanal planned construction
na povrina sa stablima srebrnolisnog javora, unutar naselja. and park layout; sketch
obinih bukvi, obinih jasena, obinih breza,
Parkovno ureenje naselja danas ini drvored
crnih borova, obine smreke, gorskog javora,
gorskog javora i malen park uz Petrovu ulicu, Sl. 9. Gradske kue na Kanalu
obinog empresa, bijelog duda, obinog
te parkovno ureeno zajedniko dvorite. Fig. 9 Townhouses on Kanal
oraha i jablana, te grmovima kineske hudike,
obine mahonije, vatrenog trna, crne bazge i
Van Houtteove suruice.
Parkovne povrine, iako konceptualno nepo-
vezane, uljepavaju sliku stambene kompozi-
cije unutar koje su vidljiva nastojanja za po-
boljanje standarda stanovanja.
7. Mali stanovi na Gogoljinu brijegu projekti-
rani su i izvedeni za inovnike 1927. godine
kao cjelina izmeu Petrove, Filipovieve, Me-
dovieve i Kovaevieve ulice, na tada jo ne-
izgraenoj istonoj periferiji grada. Stambe-
na kompozicija smjetena je na blagoj padini,
na pribli`no pravokutnom zemljitu, koje s
ju`ne strane prati zateenu kosinu Petrove
ulice.

16 Radovi Mahei, 2003: 152-153

36 PROSTOR 1[27] 12[2004] 31-46 I. MLINAR, M. TROI Parkovi zagrebakih stambenih naselja
Sl. 10. Mali stanovi na Lainiaku iza
ivodernice
Fig. 10 Small apartments on Lainak behind
the town pound
Sl. 11. Mali stanovi na Lainiaku iza
ivodernice
Skica planirane izgradnje i parkovnog ureenja
Fig. 11 Small apartments on Lainiak behind
the town pound planned construction
and park layout; sketch
Sl. 12. Gradske kue u Merievoj ulici
Fig. 12 Townhouses in Merieva st.
Sl. 13. Gradske kue u Merievoj ulici Skica
planirane izgradnje
Fig. 13 Townhouses in Merieva st. planned
construction; sketch
Mali park pravokutnog oblika uz Petrovu uli-
cu ukraen je s etiri rubna stabla lipe, od ko-
jih su tri malolisne i jedna srebrnasta, a uz
koje se nalaze grmovi kultivara Thunbergove
`utike.17 Parkovna povrina zajednikog dvo-
rita s ureenim stazama i klupama uokvire-
na je stablima obinoga divljeg kestena i
grmovima obine tise na ju`nome dijelu.
Naselje je do danas zadr`alo svoju osnovnu
formu koju upotpunjava racionalno i dobro
osmiljeno parkovno ureenje naselja.
8. Naselje
eljeznika kolonija u Maksimi-
ru iz 1927. godine18 izgraeno je kao samo-
stalno stambeno naselje na udaljenome pro-
storu gradske periferije, ju`no od Maksimir-
ske ceste uz `eljezniku prugu, na nepravil-
nom izdu`enom zemljitu.
Ulice naselja blago su zakrivljene i podreene
urbanistikom konceptu lijepih vizura, a stam-
beni niz, kao odabrana tipologija stanovanja,
pribli`ava se idealu slobodnostojee obitelj-
ske kue. Uz taj niz u naselju se na kompozi-
cijski va`nim tokama pojavljuju i etiri dvoj-
ne kue.
Znanstveni prilozi|Scientific Papers
U izvornim nacrtima vidljivi su elementi par-
kovnog ureenja, od kojih su kompozicijska
sredita naselja kvadratni Ka`otiev trg uza
zapadni rub, koji se mo`e okarakterizirati kao
ulaz u naselje i na koji su orijentirani javni
sadr`aji19 te trokutasti Zoriiev trg usred na-
selja, na kojemu je djeje igralite.
Kvadratni Ka`otiev perivojni trg uokviren je
stablima obinih katalpi, uz koje su grmovi
van Houtteove suruice, obinog pajasmina i
kineske hudike, dok u unutranjem dijelu sta-
bla malolisne lipe okru`uju klupe i sadr`aje
za djecu. Uz istoni dio perivojnog trga nedav-
no je posaen drvored kultivara mirobala-
na,20 a uz ju`ni dio ureena je parkovna pov-
rina s stablima crnih borova, Lawsonovih pa-
empresa, amerikog borovca, obinih breza,
obinih bukvi, javorolisnih platana, obine
katalpe, kultivara bijele vrbe,21 kao i grmovi-
ma kultivara planinske borovice,22 lovorvi-
nje i obine forzicije. Zoriiev trg, takoer pe-
rivojnoga karaktera, trokutasta je oblika, a na
njemu je park koji je uokviren stablima obino-
ga divljeg kestena. U parku su grmovi obine
forzicije i samonikle crne bazge te sadr`aji za
djecu.
Naselje je do danas ostalo nepromijenjeno u
svojoj osnovi i izbjeglo je negativne konotaci-
je socijalnoga radnikog stambenog naselja,
izuzev, mo`da, samoga naziva. Parkovno ure-
enje upotpunjuje kvalitetnu kompoziciju na-
selja i ini je ljepom i ugodnijom.
9. Provizorni stanovi na Selskoj cesti podijel-
jeni su na sjevernu i ju`nu cjelinu. Sjeverna
stambena kompozicija gradi se 1927. godine
na pravokutnom zemljitu uz Selsku cestu, a
okru`ena je Loinjskom, Creskom i Ukom uli-
com. Na tadanjoj gradskoj periferiji izgrae-
no je deset prizemnih nizova sa po deset stam-
benih jedinica. Simetrina je kompozicija kao
os imala prilaznu stazu na koju je okomito po-
stavljeno po pet nizova orijentiranih istok-za-
pad u pravilnome ortogonalnom rasteru.
Uz Selsku cestu i Uku ulicu predvien je drvo-
red, kao i na pristupnoj stazi na kojoj je drvo-
red postavljen u sredinjoj uzdu`noj osi. Po
jedno stablo predvieno je i u prostorima iz-
meu nizova, uz vanjski rub naselja.
Danas je na mjestu sjeverne kompozicije sta-
raki dom kojega je izgradnja poela 1979., a
zavrena 1981. godine, pa zbog toga nema
vie vidljivih tragova naselja i njegova par-
kovnog ureenja.
17 Kultivar Atropurpurea
18 Radovi, 1992: 199
19 Trgovina, kola i samostan
20 Kultivar Pisardii
21 Kultivar Vitellina
22 Kultivar Tamariscifolia
Znanstveni prilozi|Scientific Papers Parkovi zagrebakih stambenih naselja I. MLINAR, M. TROI 31-46 12[2004] 1[27] PROSTOR 37

Ju`na stambena kompozicija, koje polo`ajni

nacrt datira iz 1928. godine, izgraena je na
pravokutnoj parceli neto veih dimenzija od
parcele sjeverne stambene kompozicije, te s
kompleksnijim prostornim rasporedom i tipo-
logijom stambene izgradnje. Naselje je
okru`eno Ozaljskom, Ukom i Creskom uli-
com te Selskom cestom, na koju je orijentira-
no cijelo naselje i zdravstvena stanica to je
izgraena kao dio stambene kompozicije
koju uz obodne prometnice karakteriziraju
prizemnice, a oko zajednikoga dvorita kat-
nice. Cijela je stambena kompozicija ortogo-
nalno i simetrino postavljena u zgusnutom
rasporedu oko sredinjega zajednikog dvo-
rita s obodno predvienim drvoredom.
Parkovno ureenje naselja danas je svedeno
na drvored malolisne lipe koji uokviruje sre-
dinje dvorite.
11. Naselje Istrana i invalida na Selskoj cesti Sl. 14. Mali stanovi na Gogoljinu brijegu Skica
Naselje i njegovo parkovno ureenje u izrazi- izgraeno je 1930. godine na zapadnoj strani planirane izgradnje i parkovnog ureenja
to je loem stanju koje dodatno potencira i Fig. 14 Small apartments on Gogoljs hill planned
Selske ceste, izmeu Veprineke i Moeni- construction and park layout; sketch
znaajna promjena neposrednog okru`enja ke ulice, na jugozapadnom dijelu gradske pe-
dizanjem razine Selske ceste jer je to uzrok vi- riferije.
zualnog potonua partera naselja i prizemni-
ca na njegovu obodu. Karakterizira ga izrazito racionalna simetri- Sl. 15. Mali stanovi na Gogoljinu brijegu
na ortogonalna kompozicija u kojoj dominira Fig. 15 Small apartments on Gogoljs hill
10. Pongraevo naselje na Trenjevci iz 1929. sredinji potez zajednikih sadr`aja, oko ko-
godine izgraeno je na jugozapadnoj grad- jih je postavljeno po osam stambenih jedno-
skoj periferiji, zapadno i malo udaljeno od katnica sa svake strane poteza, a svaka stam-
Selske ceste, te predstavlja model niskog na- bena jedinica ima etiri do est stanova.
selja malih stanova, rasporeenih u ortogo-
nalni raster stambenih ulica. Visok stupanj parkovnog ureenja naselja u
odnosu na veinu ostalih primjera iz toga doba
Koncepcija naselja je zanimljiva zbog sredi- pridonosi opoj pozitivnoj slici naselja, a stup-
njega neizgraenog prostora koji je vjerojat- njevanje parkovnih povrina od dvostrukoga
no bio predvien za park, ali je park poslije zatitnog drvoreda uz Selsku cestu, preko
ureen samo na ju`nom dijelu neizgraenog travnjaka za igru obrubljenog bogatim drvo- Sl. 16. Naselje
eljeznika kolonija u Maksimiru
zemljita. redom, pa do parkia, vodene plohe i pjea- Skica planirane izgradnje i parkovnog ureenja
Fig. 16 Housing development
eljeznika kolonija
Kuice za namjetenike Zagrebakoga elek- nika otkrivaju osmiljeni koncept stupnje- (Railroad colony) in Maksimir planned
trinog tramvaja zauzele su vei, sjeverni dio vanja prostora cijele stambene kompozicije. construction and park layout; sketch
neizgraene povrine Pongraeva naselja 1931.
Parkovno ureenje danas ini travnjak obrub-
godine. Karakteristika je ove stambene kom-
ljen drvoredom malolisne lipe. Iza travnjaka Sl. 17. Naselje
eljeznika kolonija u Maksimiru
pozicije pravilna ortogonalna parcelacija i ra-
je malen park s djejim igralitem na kojemu Fig. 17 Housing development
eljeznika kolonija
spored dvojnih prizemnica u skladu s okol-
je nekoliko visokih stabala crnog oraha. Uza (Railroad colony) in Maksimir
nom izgradnjom.
Na ju`nome dijelu naknadno izgraene stam-
bene kompozicije predvien je u nacrtima ma-
len park naselja te drvored na sjevernoj strani
Loinjske i zapadnoj strani Puljske ulice.
Park je danas ureen i u njemu se nalaze klu-
pe i sadr`aji za djecu, a uokviruju ga stabla
obinoga divljeg kestena, koja naglaavaju
njegov pravokutni oblik. Na taj mali park uza
sjevernu stranu Loinjske ulice nadovezuje se
i drvored javora mlijea, koji se prote`e do
Selske ceste, a i niz Puljsku ulicu.
Svojim ortogonalnim postavom ulica i parce-
lacijom Pongraevo je naselje postalo osnova
za izgradnju okolnoga trenjevakog prosto-
ra koji je do danas zadr`ao navedene karakte-
ristike, no meu njima i nedostatak parkova i
parkovnih povrina.
38 PROSTOR 1[27] 12[2004] 31-46 I. MLINAR, M. TROI Parkovi zagrebakih stambenih naselja
Sl. 18. Provizorni stanovi na Selskoj cesti
Fig. 18 Provizorni stanovi (Provisional
apartments) on Selska rd.
Sl. 19. Provizorni stanovi na Selskoj cesti Skica
planirane izgradnje i parkovnog ureenja
Fig. 19 Provizorni stanovi (Provisional
apartments) on Selska rd. planned construction
and park layout; sketch
Sl. 20. Pongraevo naselje na Trenjevci s kuicama
za namjetenike Zagrebakoga elektrinog tramvaja
Fig. 20 Housing development in Trenjevka
with Houses for City Transport employees
Sl. 21. Pongraevo naselje na Trenjevci s Kuicama
za namjetenike Zagrebakoga elektrinog tramvaja
Skica planirane izgradnje i parkovnog ureenja
Fig. 21 Housing development in Trenjevka with
Houses for City Transport employees planned
construction and park layout; sketch
Selsku cestu prote`e se zatitni drvored ma-
lolisne lipe i sremze.
Naselje je do danas zadr`alo svoje osnovne
karakteristike, ali je kvaliteta stanovanja na-
ruena neodr`avanjem zajednikih parkovnih
povrina, to umanjuje vrijednost i kvalitetu
izvorne koncepcije naselja, iz koje se ita au-
torov senzibilitet za parkovno ureenje.
12. Naselje na Volovici iz 1932. godine23 iz-
graeno je na krajnjem istonom dijelu grad-
ske periferije, na zemljitu nepravilnog oblika
ju`no od Borongajske ceste i istono od da-
nanje Ulice Donje Svetice.
Karakteristino je po svojoj djelomino radi-
jalnoj prostornoj kompoziciji i kombinaciji tri-
ju stambenih tipologija: samostojeih, dvoj-
nih i stambenih jedinica u nizu.
U planovima naselja iitava se sredinji park
i drvoredi u pojedinim ulicama.
Danas se naseljem prote`e obostrani drvored
srebrnolisnog javora uza sredinju, Ivani-
gradsku ulicu, i jednostrani drvored javoroli-
snih platana uz ju`nu, Turopoljsku ulicu. U
sredinjem dijelu naselja, na Moslavakom
Znanstveni prilozi|Scientific Papers
trgu, ureen je park pravokutnog oblika koji
je podijeljen u dva dijela. Prvi je dio ispunjen
razliitim sadr`ajima za djecu, na ni`oj je razi-
ni od drugog dijela parka, a uokviruju ga sta-
bla kavkaskih pterokarija i gorskog javora sa
zapadne te poljskih jasena i sivog oraha s
istone strane. S ju`ne je strane prvi dio par-
ka obrubljen stablima javora mlijea i grmovi-
ma kultivara planinske borovice,24 uz koje su
postavljene stube. Drugi dio parka karakteri-
zira sredinja travnata povrina s ru`ama
uokvirenom stazom, klupama, grmovima obi-
ne tise, stablima malolisne lipe i `ivicom kul-
tivara Thunbergove `utike.25 Na sjevernoj
strani parka nalaze se grmovi lovorvinje te
stabla obine breze i kultivara javora mlije-
a.26 Osim drvoreda i parka, parkovno je ure-
en i potez uza zgrade du` istonog ruba na-
selja. Od drvea istie se dominantan primje-
rak kavkaske pterokarije, tu`na vrba i tulipa-
novac, te obini jorgovan, obini imir i va-
treni trn. Uza sjeverni rub naselja nekoliko je
stabala poljskog jasena i dva jablana.
Zapadni dio naselja nije izveden do kraja po
nacrtima iz 1932. godine, ali je zato istoni dio
zadr`ao svoj prvobitni oblik do danas. Ele-
menti parkova i parkovnih povrina upotpun-
juju urbanistiko-arhitektonsko oblikovanje
naselja i pridonose njegovoj iznenaujue
pozitivnoj slici.
13. Naselje Prve hrvatske tedionice na
Trenjevci, arhitekta Zdenka Stri`ia27 iz
1935. godine,28 smjeteno je istono od Sel-
ske ceste i sjeverno od Ozaljske ulice, a izve-
deno je po planovima izraenim 1934. godi-
ne. Izgradnja je poela 1935. godine, ali vei
je dio naselja izgraen nakon Drugoga svjet-
skog rata.
Karakteristika naselja u odnosu na okolni
prostor i glavne gradske prometnice jest zak-
rivljenost stambenih ulica zbog inzistiranja
na njihovoj orijentaciji sjever-jug, koja je uv-
jetovana odabirom stambene tipologije jed-
nokatnih nizova uskih proelja, s manjim
vrtom s uline i veim s dvorine strane. Para-
lelne stambene ulice presjeene su popre-
nim sabirnim ulicama to izlaze na Krapinsku
23 *** 1932: 1
24 Kultivar Tamariscifolia
25 Kultivar Atropurpurea
26 Kultivar Atropurpurea
27 Premerl, 1976.a: 15. Stri
i se bavio urbanizmom teo-
retski i praktiki, to pokazuju projekti naselja Spandau
pokraj Berlina 1927. i stambenog naselja u Stockholmu
1933. (Premerl, 1976.b: 46). Novija istra
ivanja (arh. I.
To) dovode u sumnju autorstvo Zdenka Stri
ia nad na-
seljem Prve hrvatske tedionice jer Stri
i kritizira koncept
i organizaciju naselja (Stri
i, 1936: 3). Pretpostavlja se
da bi autor naselja mogao biti in
. Ivan Juranovi, od koje-
ga je naruena Izvedba parcelacije iz 1932. godine. (Juki,
1998: 25)
28 Kritovac; Delalle, 1999: 13
Znanstveni prilozi|Scientific Papers Parkovi zagrebakih stambenih naselja I. MLINAR, M. TROI 31-46 12[2004] 1[27] PROSTOR 39

cestu, koja dijeli naselje na manji sjeveroisto-

ni i neto vei jugozapadni dio.
Na nacrtima je vidljiv visok stupanj ureenja
parkova i drugih parkovnih povrina unutar
naselja.
Na ju`noj strani Krapinske ceste posaen je
drvored obine breze, uz koji je biciklistika
staza te povrina s nasadima i parkiralitem
uz tvorniki sklop, s posaenim javorolisnim
platanama, javorom negundovcem, kalifor-
nijskim kalocedrima, atlantskim cedrima,
grmovima kultivara Thunbergove `utike,29 Ju-
lijaninim `utikama, obinim mahonijama, lo-
vorvinjama i van Houtteovim suruicama. Na
sjevernoj strani Krapinske ulice, na povrini
kojom se prote`e vijugava staza, posaen je
drvored obine breze u kombinaciji s Panie-
vom omorikom, amerikim borovcem, crnim
borom i Soulangeovom magnolijom. Na sje- ve nespretne nadogradnje i arhitektonske in- Sl. 22. Naselje Istrana i invalida na Selskoj cesti
veroistonom dijelu naselja, u akovekoj uli- tervencije, a ima i tu nesreu da je s njegove Skica planirane izgradnje i parkovnog ureenja
ci nalazi se drvored obine breze, sremze te istone strane smjeten velik industrijski Fig. 22 Housing development of Istrians and disabled
people on Selska rd. planned construction and
malolisne lipe i srebrnaste lipe, s ponekim iz- sklop koji naruava kvalitetu `ivota u naselju. park layout; sketch
dvojenim primjercima Panieve omorike i Park naselja, iako djelomino odr`avan, tre-
crnog bora, dok se uza sam krajnji rub pru`a balo bi kvalitetnije prezentirati kao najvrjed- Sl. 23. Naselje Istrana i invalida na Selskoj cesti
parkovna povrina s klupama i dvostranim niji primjer parkovnog ureenja zagrebakih Fig. 23 Housing development of Istrians and disabled
drvoredom obine breze. stambenih naselja izgraenih izmeu dva svjet- people on Selska rd.
U jugoistonom dijelu naselja projektiran je i ska rata.
izveden 1940. godine ureeni park s djejim
igralitem i bazenom autora Smiljana Klai- 14. Cvjetno naselje arhitekta Vlade Antolia iz
a.30 Park se smatrao prototipom drutvenog 1939. godine32 izgraeno je na gradskoj peri-
parka za najire slojeve graanstva. Osim ba- feriji istono od Savske ceste, uz rijeku Savu.
zena, koji okru`uju klupe od betonskih ploa i Striktno je proveden ortogonalni raster ulica
ljuljake, park je ukraen zdencem od bijelog koji je popunjen slobodno stojeim kuama,
mramora, koji je projektirao Josip Seissel, i dignutim na armiranobetonskim stupovima
skulpturom djeaka s frulom, rad Frana Kri- zbog mogunosti plavljenja rijeke Save.
nia.31 Bazen, klupe od betonskih ploa, ljul- Na nacrtima naselja vide se parkovne povri-
jake i zdenac nalaze se na sredinjem dijelu ne koje su relativno malene u odnosu na
koji je na ni`oj razini od ostaloga dijela parka. Sl. 24. Naselje na Volovici Skica planirane
ukupnu povrinu naselja pod nasadima, koji izgradnje i parkovnog ureenja
Park je pravokutnog oblika, prote`e se u su svojim veim dijelom predvieni u vrtovi- Fig. 24 Housing development in Volovica planned
smjeru istok-zapad, a uokviruje ga ograda sa ma unutar parcela obiteljskih kua. construction and park layout; sketch
`ivicom od obinoga graba, kao i drvored
srebrnolisnog javora koji se prote`e uz ulice Parkovno ureenje naselja karakteriziraju
na sjevernoj i ju`noj strani parka. Na isto- dva mala parka: jedan u zapadnom, a drugi u Sl. 25. Naselje na Volovici
nom ulazu u park postavljene su klupe pokraj jugozapadnom dijelu naselja, te parkovno Fig. 25 Housing development in Volovica
etiri dominantna stabla srebrnolisnog javo-
ra, a na zapadnom su ulazu u park sadr`aji za
djecu. Sredinji dio parka obrubljen je grma-
stim, gusto posaenim primjercima goleme
tuje i grmovima obine mahonije. Pokraj par-
ka nalazi se velika travnata povrina s obi-
nim brezama, gorskim javorom, javorom `e-
stiljem, obinim katalpama, javorom klenom,
kao i etveropranikom metlikom.
Naselje je do danas zadr`alo svoj izvorni ka-
rakter iako nije odr`avano i u njemu su vidlji-

29 Kultivar Atropurpurea
30 Autorica navodi da je park naselja realiziran prema
projektu Cirila Jeglia i Zvonimira Frhlicha, odnosno Smi-
ljana Klaia. (Radovi Mahei, 2003: 180)
31 *** 1941: 13; Radovi Mahei, 1998: 165-173
32 Frankovi, 1976: 24
40 PROSTOR 1[27] 12[2004] 31-46 I. MLINAR, M. TROI Parkovi zagrebakih stambenih naselja
Sl. 26. Naselje Prve hrvatske tedionice
na Trenjevci
Fig. 26 Housing development Prva hrvatska
tedionica (First Croatian Savings Bank)
in Trenjevka
Sl. 27. Naselje Prve hrvatske tedionice
na Trenjevci Skica planirane izgradnje i parkovnog
ureenja
Fig. 27 Housing development Prva hrvatska
tedionica (First Croatian Savings Bank)
in Trenjevka planned construction and park
layout; sketch
Sl. 28. Cvjetno naselje
Fig. 28 Cvjetno naselje
Sl. 29. Cvjetno naselje Skica planirane izgradnje
i parkovnog ureenja
Fig. 29 Cvjetno naselje planned construction
and park layout; sketch
ureenje oko kole i kolskog igralita na za- dr`avnu inicijativu i trebalo je poslu`iti kao
padnom dijelu, drvored u sredinjem i isto-
nom dijelu, kao i zatitni potez s nasadima na
sjevernome dijelu naselja. Parkovi su pravo-
kutnog oblika s dijagonalno postavljenom
stazom u smjeru sjeverozapad-jugoistok, a
uz njihove ju`ne strane prote`u se drvoredi
obine breze. Od drvea prisutna su stabla
malolisnih lipa, srebrnastih lipa, obinih gra-
bova, crnih borova, obinog koprivia, jabla-
na i obinih breza, kao i grmovi obinih forzi-
cija, kineske hudike, obinih lijeski, van Hout-
teovih suruica, bijelog sviba, lovorvinje te
primjerci peterolistiave lozice. Parkovno ure-
enje oko kole i kolskog igralita ine sta-
bla obinih divljih kestena, kultivara miroba-
lana,33 javorolisnih platana, srebrnolisnih ja-
vora, obinog oraha, bijelog duda, obine
smreke, jablana, obinih breza, te grmovi et-
veropranike metlike, obine mahonije, lo-
vorvinje, obine forzicije, crne bazge i obi-
nog jorgovana. Kroza sredinji i istoni dio na-
selja pru`a se drvored obine breze, a uza sje-
verni dio nalazi se zatitni potez s Lawsono-
vim paempresima, obinim brezama, crnim
johama, kultivarom bijele vrbe,34 kultivarom
Znanstveni prilozi|Scientific Papers
hrasta lu`njaka,35 kiselim rujem, obinim jase-
nima, obinim katalpama, javorom negundov-
cem, kultivarom mirobalana,36 crnim borovi-
ma, gorskim javorom i njegovim kultivarom.37
Naselje je graeno za srednji graanski sloj i
do danas je zadr`alo svoja osnovna obilje`ja.
Stanovnici ga do`ivljavaju kao humano i vri-
jedno, a arhitekti kao kvalitetno arhitekton-
sko i urbanistiko ostvarenje,38 koje, na`a-
lost, nije iskoriteno kao predlo`ak za izgrad-
nju slinih naselja. Parkovne povrine i nasa-
di, koje veim dijelom ine vrtovi obiteljskih
kua, daju izuzetno kvalitetnu sliku naselju,
uz navedene manje parkove i zatitne nasade
koji tite naselje od utjecaja prometa na Sla-
vonskoj aveniji.
15. Radniko naselje Ante Starevi u Don-
joj Dubravi iz 1941. godine projektirano je na
model stambenog naselja u skladu s novom
politikom klimom.
Naselje je smjeteno ju`no od ceste Zagreb-
-Sesvete, na krajnjoj istonoj gradskoj perife-
riji, a karakterizira ga ortogonalni raster ulica
s pravilnom parcelacijom. Stambene jedinice
osmiljene su kao dvojne prizemne kue ko-
soga krova, a kao projektant navodi se arhi-
tekt Boris Devide.39 Posebna je pozornost po-
sveena urbanom ureenju naselja.
Na 3 varijantna rjeenja naselja40 vidljiv je
park te ulini drvoredi i potez zatitnih nasa-
da na sjevernom dijelu naselja.
U ju`nom dijelu naselja, uz Kapucinsku ulicu
danas se nalazi park s etiri dijagonalne staze
koje vode do sredinjeg prostora s klupama.
Vanjskim rubom parka danas dominiraju sta-
bla obinih smreka, srebrnastih lipa i obinih
koprivia, dok se uza sredinji dio nalaze sta-
bla obinih katalpi i grmovi van Houtteove su-
ruice, obine forzicije, bijelog sviba, obinog
pajasmina i Julijanine `utike. Uz sjeveroisto-
nu stazu je kultivar bijele vrbe,41 a pokraj sje-
verozapadne sadr`aji za djecu. Predvienih
ulinih drvoreda nema, a zatitni potez nasa-
da uz Aveniju Dubrava danas ini samo trava.
Naselje je do danas zadr`alo svoj prepoznat-
ljivi karakter, posebice uz Kapucinsku, Javo-
rinsku i Foansku ulicu, a kada je rije o arhi-
tekturi predstavlja rjeenje na raskri`ju ru-
ralne i funkcionalne arhitekture. Park uz Ka-
33 Kultivar Pisardii
34 Kultivar Vitellina
35 Kultivar Fastigiata
36 Kultivar Pisardii
37 Kultivar Atropurpurea
38 Premerl, 1989: 115
39 Radovi Mahei, 1998: 171
40 Radovi Mahei, 2003: 199
41 Kultivar Vitellina
Znanstveni prilozi|Scientific Papers
pucinsku ulicu ima znaajnu ulogu u slici na-
selja i ireg okru`enja guste obiteljske izgrad-
nje koju karakterizira nedostatak ureenih
parkova i parkovnih povrina.
DENDROLO[KA INVENTARIZACIJA
DENDROLOGIC INVENTORY
Na osnovi terenskog istra`ivanja, provedeno-
ga u proljee i ljeto 2002. godine, izraena je
dendroloka inventarizacija parkova i parkov-
nih povrina zagrebakih stambenih naselja
koja su izgraena izmeu dva svjetska rata.
Na podruju 15 stambenih naselja zabilje`e-
no je ukupno 68 taksona (vrsta i kultivara), od
ega je u 8 naselja zabilje`eno 11 golosjemen-
jaa, a u svih 15 naselja 57 kritosjemenjaa.
Najvei broj od 35 taksona zabilje`en je u
Cvjetnom naselju, zatim slijedi Naselje Prve
hrvatske tedionice na Trenjevci s 25, pa
Naselje na Volovici s 21 te Gradske kue u
Merievoj ulici i Naselje
eljeznika koloni-
ja u Maksimiru sa 17 taksona, a u Provizor-
nim stanovima na Selskoj cesti zabilje`en je
samo 1 takson. Najzastupljenije vrste u par-
kovima i parkovnim povrinama stambenih
naselja jesu: gorski javor, srebrnolisni javor,
malolisna lipa, obini divlji kesten, obina
breza, obina katalpa i javorolisna platana.
Vrste koje uokviruju parkove i parkovno ure-
ena zajednika dvorita jesu: obini divlji
kesten u 4 i malolisna lipa u jednom primjeru.
U drvoredima nalazimo srebrnolisni javor u 3
stambena naselja, javor mlije, gorski javor,
obini divlji kesten i obinu brezu u 2, te obi-
nu katalpu i kultivar mirobalana42 u jednom
naselju, dok je u `ivicama najzastupljenija i-
rokolisna kalina u 3, te obini grab i kultivar
Thunbergove `utike43 u 2 naselja. Kao izvorno
posaene vrste mogu se izdvojiti obini divlji
kesten, srebrnolisni javor i obina katalpa.
Detaljan pregled zabilje`enih golosjemenjaa
i kritosjemenjaa u pojedinim naseljima te
broj naselja u kojima je zabilje`en pojedini
takson vidljiv je u tablicama I. i II., a ukupan
broj taksona u pojedinom naselju u tablici III.
ZAKLJU^AK
CONCLUSION
Veina izgraenih zagrebakih stambenih na-
selja izmeu dva svjetska rata zadovoljava
minimalne standarde stanovanja, a stambe-
na naselja namijenjena inovnicima kvalitet-
nija su u odnosu na ona namijenjena radnici-
ma. Elementi parkovne arhitekture prisutni
su u skromnom obliku u gotovo svim planovi-
ma naselja, a u nekoliko primjera vidljivo je
jasno odstupanje od prosjenosti s cjelovitim
42 Kultivar Pisardii
43 Kultivar Atropurpurea
Parkovi zagrebakih stambenih naselja I. MLINAR, M. TROI 31-46 12[2004] 1[27] PROSTOR 41
i kompleksnim parkovnim ureenjem, meu Sl. 30. Radniko naselje Ante Starevi
u Donjoj Dubravi Skica varijante planirane
kojima je najistaknutiji primjer park u Naselju
izgradnje i parkovnog ureenja
Prve hrvatske tedionice na Trenjevci. Cje-
Fig. 30 Housing development Ante Starevi
lovito osmiljenim parkovnim ureenjem, uz in Lower Dubrava Variation of the planned
Naselje Prve hrvatske tedionice na Tre- construction and park layout; sketch
njevci, izdvaja se i Cvjetno naselje te Naselje

eljeznika kolonija u Maksimiru. Sl. 31. Radniko naselje Ante Starevi
u Donjoj Dubravi
U najveem broju sluajeva uoava se pove- Fig. 31 Housing development Ante Starevi
zanost parkovnog ureenja s okolnom arhi- in Lower Dubrava
tekturom i urbanistikim rjeenjem stambe-
nih naselja, dok se u manjem broju sluajeva
radi o neplanskoj sadnji uz pojedine graevi-
ne ili uz novosagraene stambene kompozici-
je. Jasno je nastojanje da se stambena naselja
oplemene i ukrase parkovnim ureenjem te
da se kreira humaniji `ivotni prostor za sta-
novnike.
Na istra`ivanom podruju 15 stambenih na-
selja zabilje`eno je ukupno 68 taksona (vrsta
i kultivara) od ega 11 golosjemenjaa i 57 kri-
tosjemenjaa. Raznolikost vrsta i kultivara
vea je na parkovnim povrinama zbog spon-
tane sadnje, a manja u parkovima i drvoredi-
ma zbog projektom odreene urbane forme i
planske sadnje. Parkove i parkovne povrine
mo`emo podijeliti na parkovno ureena za-
jednika dvorita, perivojne trgove jedno-
stavnije forme i parkove stambenih naselja
neto slo`enije forme te zatitne nasade, uli-
ne drvorede i drvorede unutar stambenih
sklopova i dvorita.
Stanje parkova i parkovnih povrina mo`e se
okarakterizirati kao zaputeno, a u nekim slu-
ajevima i izrazito loe iz ega proizlazi potre-
ba za ureenjem i obnovom istih. Smjernice
za ureenje i obnovu treba postaviti uva`ava-
jui dostupne izvorne nacrte, povijesnu ma-
tricu te predloke, kao i sadanje stanje te po-
trebe korisnika. U vezi s tim treba spomenuti
injenicu da je veina analiziranih naselja iz-
graena na gradskoj periferiji, koja je iren-
jem gradskog tkiva integrirana u iri centar
42 PROSTOR 1[27] 12[2004] 31-46 I. MLINAR, M. TROI Parkovi zagrebakih stambenih naselja Znanstveni prilozi|Scientific Papers

Tabl. I. Kritosjemenjae / Table I. Angiosperms

KRITOSJEMENJAE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Ukupno
1. Acer campestre L. javor klen + 1
2. Acer negundo L. javor negundovac + + 2
3. Acer platanoides L. javor mlije + + + 3
4. Acer platanoides L. Atropurpurea kultivar Atropurpurea javora mlijea + 1
5. Acer pseudoplatanus L. gorski javor + + + + + + + 7
6. Acer pseudoplatanus L. Atropurpurea kultivar Atropurpurea gorskog javora + + 2
7. Acer saccharinum L. srebrnolisni javor + + + + + + + 7
8. Acer tataricum L. javor
estilj + 1
9. Aesculus hippocastanum L. obini divlji kesten + + + + + + + 7
10. Ailanthus altissima (Mill.) Swingle obini pajasen + 1
11. Alnus glutinosa (L.) Gaertn. crna joha + 1
12. Berberis julianae C.K. Schneid. Julijanina
utika + + 2
13. Berberis thunbergii D.C. Atropurpurea kultivar Atropurpurea Thunbergove
utike + + + + 4
14. Betula pendula Roth obina breza + + + + + + 6
15. Buxus sempervirens L. obini imir + 1
16. Carpinus betulus L. obini grab + + + 3
17. Catalpa bignonioides Walt. obina katalpa + + + + + + 6
18. Celtis australis L. obini koprivi ili koela + + 2
19. Cornus alba L. bijeli svib + 1
20. Corylus avellana L. obina lijeska + 1
21. Fagus sylvatica L. obina bukva + + 2
22. Forsythia suspensa (Thunb.) Vahl obina forzicija + + + 3
23. Fraxinus angustifolia Vahl poljski jasen + 1
24. Fraxinus excelsior L. obini jasen + + 2
25. Juglans cinerea L. sivi orah + 1
26. Juglans nigra L. crni orah + 1
27. Juglans regia L. obini orah + + 2
28. Ligustrum ovalifolium Hassk. irokolisna kalina + + + 3
29. Liquidambar styraciflua L. ameriki likvidambar + 1
30. Liriodendron tulipifera L. tulipanovac + 1
31. Mahonia aquifolium (Pursh) Nutt. obina mahonija + + + 3
32. Magnolia x soulangiana Soul.-Bod. Soulangeova magnolija + 1
33. Morus alba L. bijeli dud + + 2
34. Parthenocissus quinquefolia (L.) Planch. peterolistiava lozica + 1
35. Philadelphus coronarius L. obini pajasmin + + 2
36. Platanus x acerifolia (Aiton) Willd. javorolisna platana + + + + + + 6
37. Populus nigra L. Italica jablan + + + + 4
38. Prunus cerasifera Ehrh. Pisardii kultivar Pisardii mirobalana + + 2
39. Prunus laurocerasus L. lovorvinja + + + + + 5
40. Prunus padus L. sremza + + 2
41. Pterocarya fraxinifolia (Lam.) Spach kavkaska pterokarija + 1
42. Pyracantha coccinea M. Roem. vatreni trn + + + 3
43. Quercus robur L. Fastigiata kultivar Fastigiata hrasta lu
njaka + 1
44. Rhus typhina L. kiseli ruj + 1
45. Robinia pseudoacacia L. obini bagrem + 1
46. Rosa sp. ru
a + 1
47. Salix alba L. Vitellina kultivar Vitellina bijele vrbe + + + + 4
48. Salix babylonica L. tu
na vrba + 1
49. Sambucus nigra L. crna bazga + + + + 4
50. Sorbus aucuparia L. jarebika + 1
51. Sorbus mougeotii Soy.-Willem. et Godr. Mougeotova mukinja + 1
52. Spiraea x vanhouttei (Briot) Zabel van Houtteova suruica + + + + + 5
53. Syringa vulgaris L. obini jorgovan + + 2
54. Tamarix tetrandra Pall. Ex M. Brieb. emend. Willd. etveropranika metlika + + 2
55. Tilia cordata Mill. malolisna lipa + + + + + + + 7
56. Tilia tomentosa Moench. srebrnasta lipa + + + + 4
57. Viburnum rhytidophyllum Hemsl. kineska hudika + + + 3
Ukupno kritosjemenjaa u naselju 5 4 10 5 6 13 4 14 1 2 4 19 19 32 8
Znanstveni prilozi|Scientific Papers Parkovi zagrebakih stambenih naselja I. MLINAR, M. TROI 31-46 12[2004] 1[27] PROSTOR 43

Tabl. II. Golosjemenjae / Table II. Gymnosperms

GOLOSJEMENJAE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Ukupno
1. Calocedrus decurrens (Torr.) Florin kalifornijski kalocedar + 1
ere atlantski cedar
2. Cedrus atlantica (Endl.) Manetti ex Carrik + 1
3. Chamaecyparis lawsoniana (A. Murray bis) Parl. Lawsonov paempres + + 2
4. Cupressus sempervirens var. horizontalis (Mill.) Gord. obini empres + 1
5. Juniperus sabina L. Tamariscifolia kultivar Tamariscifolia planinske borovice + + 2
6. Picea abies (L.) H. Karst. obina smreka ili smra + + + 3
7. Picea omorika (Pani) Purk. Panieva omorika + + 2
8. Pinus nigra J.F. Arnold crni bor + + + + 4
9. Pinus strobus L. ameriki borovac + + 2
10. Taxus baccata L. obina tisa + + 2
11. Thuja plicata Donn ex D. Don golema tuja + 1
Ukupno golosjemenjaa u naselju 0 0 1 0 0 3 1 4 0 0 0 2 6 3 1

grada i na taj je nain dolo do promjene ur- Tabl. III. Broj taksona u pojedinom naselju
banog konteksta, to se mora uzeti u obzir
prigodom bilo kakvih intervencija. Stoga je Table III. Number of taxons in each development
osim ureenja i obnove parkova i parkovnih Prosjeno
povrina stambenih naselja, potrebno potica- 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.
po naselju
ti ureenje i obnovu zajednikih dvorita u re- Golosjemenjae 0 0 1 0 0 3 1 4 0 0 0 2 6 3 1 1,4
lativno zatvorenim stambenim kompozicija-
Kritosjemenjae 5 4 10 5 6 13 4 14 1 2 4 19 19 32 8 9,7
ma, koja najee slu
e kao rjeenje za nedo-
statak parkiralinih mjesta. Ukupno taksona u naselju 5 4 11 5 6 16 5 18 1 2 4 21 25 35 9 11,1

Ureenje i obnova parkova i parkovnih pov-

rina zagrebakih stambenih naselja izgrae-
Legenda za tabl. I., II. i III.:
nih izmeu dva svjetska rata trebala bi, poti-
vajui smjernice definirane znanstvenim is- 1. Gradske kue na Ciglani 10. Pongraevo naselje na Trenjevci
tra`ivanjima, obuhvatiti ureenje partera sad- 2. inovniko naselje Arko s kuicama za namjetenike
njom grmlja, trajnica i jednogodinjeg bilja, 3. Mali stanovi na Kanalu Zagrebakoga elektrinog tramvaja
4. Gradske kue na Kanalu 11. Naselje Istrana i invalida na Selskoj
ugradnju potrebne urbane opreme i djejih
5. Mali stanovi na Lainiaku cesti
igrala uz uvanje kvalitetnih i zdravih stabala iza `ivodernice 12. Naselje na Volovici
te sadnju primjerenih novih, gdje je to potreb- 6. Gradske kue u Merievoj ulici 13. Naselje Prve hrvatske tedionice
no. Ureenjem novih-starih parkova i parkov- 7. Mali stanovi na Gogoljinu brijegu na Trenjevci
nih povrina sasvim sigurno bi se upotpunila 8. Naselje
eljeznika kolonija 14. Cvjetno naselje
slika i do`ivljaj svakog pojedinog stambenog u Maksimiru 15. Radniko naselje Ante Starevi
naselja, ali i slika grada u cjelini. 9. Provizorni stanovi na Selskoj cesti u Donjoj Dubravi
44 PROSTOR 1[27] 12[2004] 31-46 I. MLINAR, M. TROI Parkovi zagrebakih stambenih naselja Znanstveni prilozi|Scientific Papers

Literatura Izvori
Bibliography Sources

1. Ani, M. (1946.), Dendrologija, umarski priru- 11. Premerl, T. (1976.a), Hrvatska moderna arhi- Izvori ilustracija
nik I.: 475-582, Zagreb tektura izmeu dva rata, Arhitektura, 30
(156-157): 12-40, Zagreb Illustration Sources
2. Biljecki, Z.; Tonkovi, T. (1998.), Atlas digital-
nog ortofota Zagreba, Geofoto, Zagreb 12. Premerl, T. (1976.b), Pobjeda moderne, Arhi- Sl. 1. GZZKIGPGZ
3. Borzan,
. (2001.), Imenik drvea i grmlja: latin- tektura, 30 (156-157): 41-54, Zagreb Sl. 2. Biljecki; Tonkovi, 1998: 34
ski, hrvatski, engleski, njemaki, sa sinonimima, 13. Premerl, T. (1989.), Hrvatska moderna arhitek- Sl. 3. Radovi, 1992: 201
Hrvatske ume, Ud`benici Sveuilita u Zagre- tura izmeu dva rata, Nakladni zavod Matice Sl. 4. Biljecki; Tonkovi, 1998: 35
bu, Zagreb hrvatske: 108-236, Zagreb
Sl. 5. Radovi Mahei, 2003: 113
4. Bo
inik, M. (1994.), Zagreb na geodetsko-ka- 14. Radovi, D. (1992.),
eljeznika kolonija u Mak-
tastarskim zemljovidima i u zemljinim knjiga- Sl. 6. Radovi Mahei, 1993: 143
simiru u kontekstu radnikih naselja nastalih u
ma izmeu druge i tree katastarske izmjere od Zagrebu izmeu dva svjetska rata, Radovi Insti- Sl. 7. Biljecki; Tonkovi, 1998: 35
1919. do 1960. godine, Zagreb na geodetsko-ka- tuta za povijest umjetnosti, 16: 199-215, Zagreb Sl. 8. Radovi, 1992: 202
tastarskim zemljovidima i u zemljinim knjiga- 15. Radovi Mahei, D. (1993.), Socijalno stano- Sl. 9. Biljecki; Tonkovi, 1998: 35
ma, Pako Lovri, Gradski zavod za katastar i ge- vanje meuratnog Zagreba, Radovi Instituta za
odetske poslove: 101-114, Zagreb Sl. 10. Biljecki; Tonkovi, 1998: 36
povijest umjetnosti, 17: 141-155, Zagreb Sl. 11. Radovi Mahei, 1993: 145
5. Domljan,
. (1979.), Hugo Ehrlich, Projekti za
16. Radovi Mahei, D. (1994.), utljiva zagreba- Sl. 12. Biljecki; Tonkovi, 1998: 33
stambena naselja, Drutvo povjesniara Hrvat-
ka arhitektura, ovjek i prostor, 41 (5-6
ske, 26: 104-212, Zagreb Sl. 13. Juki, 1998: 22
/480-481/): 20-25, Zagreb
6. Frankovi, E. (1976.), Arhitekt Vlado Antoli, Sl. 14. Radovi, 1992: 201
17. Radovi Mahei, D. (1998.), Naselje radnikih

ivot umjetnosti, 11 (24-25): 69, Zagreb Biljecki; Tonkovi, 1998: 35
obiteljskih kua u Dubravi iz 1941. godine, Ra- Sl. 15.
7. Juki, T. (1997.), Strukturalne promjene rubnih dovi Instituta za povijest umjetnosti, 22: Sl. 16. Biljecki; Tonkovi, 1998: 36
dijelova grada prilog prouavanju urbanisti- 164-173, Zagreb Sl. 17. Biljecki; Tonkovi, 1998: 33
kog razvoja Zagreba, doktorska disertacija, Ar-
hitektonski fakultet, Zagreb 18. Radovi Mahei, D. (2003.), Socijalno stano- Sl. 18. Radovi, 1992: 212
vanje meuratnog Zagreba, Horetzky: 99-203, Sl. 19. Radovi Mahei, 1993: 148
8. Juki, T. (1998.), Urbanistika studija preobraz- Zagreb
be sredinjeg prostora Trenjevke Povijesno- Sl. 20. Biljecki; Tonkovi, 1998: 33
-urbanistiki razvoj Trenjevke, Zavod za plani- 19. Stri
i, Z. (1936.), Novo naselje u Zagrebu,
Sl. 21. Radovi Mahei, 1998: 164, 167
ranje razvoja grada i zatitu ovjekove okoline: Graevinski vjesnik, 5 (1): 3, Zagreb
Sl. 22. Radovi, 1992: 203
5-26, Zagreb 20. Vidakovi, M. (1993.), etinjae morfologija i
varijabilnost, Grafiki zavod Hrvatske, Hrvatske Sl. 23. Biljecki; Tonkovi, 1998: 43
9. Kritovac, F.; Delalle, R. (1999.), Naselje Prve
ume, Zagreb Sl. 24. *** 1932: 1
hrvatske tedionice, u: Stara Trenjevka na kra-
ju stoljea [ur. Radovan, D.], Centar za kulturu 21. *** (1932.), Odluka o rasprodaji Volovice, Veer, Sl. 25. Biljecki; Tonkovi, 1998: 36
Trenjevka: 13-14, Zagreb 13 (3414), 16. 04. 1932.: 1, Zagreb Sl. 26. Biljecki; Tonkovi, 1998: 33, 34
10. Obad itaroci, M. (1992.), Hrvatska parkovna 22. *** (1994.), Grad Zagreb, Gradski zavod za kata- Sl. 27. Radovi Mahei, 1994: 24
batina: zatita i obnova, kolska knjiga, Zagreb star i geodetske poslove, Zagreb [GZZKIGPGZ] Sl. 28. Biljecki; Tonkovi, 1998: 44
Sl. 29. Radovi Mahei, 1994: 25
Sl. 30. Radovi Mahei, 1998: 171
Sl. 31. Biljecki; Tonkovi, 1998: 27, 37
Znanstveni prilozi|Scientific Papers
Sa
etak
Summary
Parks of the Housing Developments in Zagreb
Built between the two World Wars
This paper presents park areas of the housing de-
velopments in Zagreb built between the two World
Wars. Rapid industrial development and capital ac-
cumulation resulted in a growing number of town
citizens followed by the need for continuous hous-
ing development construction. It was initiated and
financed by the city authorities together with public
institutions and private investments. Purchasing
apartments and lots as well as building family
houses were stimulated by affordable prices and
favourable loans. Housing developments were
built on the outskirts in proximity to industrial com-
plexes and cheap vacant lots. Elements of land-
scape arhitecture are noticeable in all housing de-
velopments, especially in the park of the develop-
ment called Prva hrvatska tedionica (First Cro-
atian Savings Bank) in Trenjevka. The other two
fully conceived and landscaped parks are those of
the developments Cvjetno naselje and
eljez-
nika kolonija (Railroad colony) in Maksimir.
The development called Prva hrvatska tedionica
(First Croatian Savings Bank) in Trenjevka from
1935 features a grid of single-storey rows of narrow
fronts with small gardens fronting the street and
larger ones to the backyards. The quality of the de-
velopment is greatly enhanced by landscaped park
areas and the park which is considered a prototype
of a public park. It features a pool with benches
around it, a childrens playground, a white marble
well and a sculpture.
The development called Cvjetno naselje from 1939
is an example of a strict orthogonal grid of streets
with detached houses raised on reinforced con-
crete pillars as a means of protection against possi-
ble river floods. Park areas are relatively small.
However, viewed in combination with the gardens
of single-family houses, they make a high-quality
visual image of the development.
Biografije
Biographies
IVAN MLINAR, dipl.ing.arh., roen je 1973. godine u
Zagrebu, gdje je zavrio Arhitektonski fakultet. Po-
laznik je poslijediplomskoga znanstvenog studija
Prostorno planiranje, urbanizam i parkovna arhi-
tektura na Arhitektonskom fakultetu Sveuilita u
Zagrebu. Asistent je kolegija Osnove urbanizma,
Parkovna arhitektura, Terenska nastava, Urbanisti-
ko planiranje I, II, III i IV, Urbanizam I i III te Urbani-
stika kompozicija. Na znanstvenim temama sura-
uje s prof. dr.sc. M. Hr`iem.
MARKO TROI, dipl.ing.um., roen je 1970. godine u
Zagrebu, gdje je zavrio umarski fakultet. Polaznik
je poslijediplomskoga znanstvenog studija Obliko-
vanje parkovnih i prirodnih rekreacijskih objekata na
umarskom fakultetu Sveuilita u Zagrebu.
Parkovi zagrebakih stambenih naselja I. MLINAR, M. TROI
The development called
eljeznika kolonija (Rail-
road colony) in Maksimir from 1927 has slightly
curved streets subjected to an urban concept of
nice views whereas the type of houses seems to
embody the concept of an almost perfect form of
living. The focus of the developments composition
are two park squares: a square-shaped one with
public functions and a triangular one in the middle
of the development functioning as a childrens
playground.
The research is based on original plans, drawings,
sketches and photographs as well as articles and
books among which the works of Darja Radovi
Mahei stand out for their scope and systematic
approach.
The housing developments are chronologically an-
alyzed and supplemented with a short description
of their basic urban and architectural features, a
comment on the planned landscape design found
in the archives, a description of parks and park ar-
eas with a dendrologic inventory, an orthophoto
survey and sketches of the planned building con-
struction and landscape design.
The researched area of 15 housing developments in
spring/summer 2002 contained a total of 68 taxons
(species and cultivars) out of which there were 11
gymnosperms and 57 angiosperms. The greatest
number of taxons (35) was found in Cvjetno na-
selje whereas the minimum number (only 1) was
found in the housing development called Provi-
zorni stanovi (Provisional apartments) on Sel-
ska road. The most common taxons are the great
maple (Acer pseudoplatanus L.), silver maple (Acer
saccharinum L.), common linden (Tilia cordata Mill.),
common horse chestnut (Aesculus hippocastanum
L.), silver birch (Betula pendula Roth), common ca-
talpa (Catalpa bignonioides Walt.) and London
plane (Platanus x acerifolia (Aiton) Willd.). Tree lines
IVAN MLINAR, Dipl.Eng.Arch., born in 1973 in Zagreb
where he graduated from the Faculty of Architectu-
re. He is enrolled in the post-graduate program in
Physical Planning, Urban Planning and Landscape
Architecture at the Faculty of Architecture. He works
as the assistant for the courses in Introduction to
Urban Planning, Landscape Architecture, Field
Classes, Urban Planning I-IV, Urban Planning I and
III and Urban Composition. He works with the pro-
fessor M. Hr`i, Ph.D. on various scientific issues.
MARKO TROI, Dipl.Eng. of Forestry, born in 1970 in
Zagreb where he graduated from the Faculty of Fo-
restry. He is enrolled in the post-graduate program
in Landscape and Recreational Facilities Design at
the Faculty of Forestry, University of Zagreb.
31-46 12[2004] 1[27] PROSTOR 45
consist of the silver maple (Acer saccharinum L.),
Norway maple (Acer platanoides L.), great maple
(Acer pseudoplatanus L.), common horse chestnut
(Aesculus hippocastanum L.) and silver birch
(Betula pendula Roth). Hedges consist of the Cali-
fornia privet (Ligustrum ovalifolium Hassk.), Euro-
pean hornbeam (Carpinus betulus L.) and Japanese
barberry (Berberis thurnbergii D.C. Atropurpurea).
Indigenous species are the common horse chest-
nut (Aesculus hippocastanum L.), silver maple
(Acer saccharinum L.) and common catalpa (Ca-
talpa bignonioides Walt.).
Parks of the housing developments consist of land-
scaped communal areas, park squares of simple
forms and somewhat more complex forms of parks
as well as planted vegetation, street tree lines and
tree lines within residential complexes and gar-
dens.
The analysis of parks indicates striking variations
not only in the quality of their layouts but also in the
preservation of their original design. It, however,
reveals a poor level of maintenance.
Guidelines for their layout and renovation should
be based on the original drawings, historical matrix
and design proposals as well as the present condi-
tion analysis, the new urban context and the users'
needs. Taking into consideration the scientific re-
search results, the layout and renovation of parks
of the housing developments in Zagreb built be-
tween the two World Wars should include the
grounds, provision of urban equipment and play-
grounds while at the same time preserve the exist-
ing healthy trees and plant the new ones.
The layout of both the new and the already existing
parks would improve the visual quality of each
housing development and of the whole town as
well.
IVAN MLINAR
MARKO TRO[I]