Zadanie 1.

(2 pkt)
Podaj po dwa przykady negatywnych zmian w rodowisku
przyrodniczym, ktre s spowodowane:
a) eksploatacj z wgla brunatnego,

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

b) produkcj energii w elektrowniach wykorzystujcych wgiel

brunatny.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadania 2. i 3. rozwi, wykorzystujc ponisz tabel.

W tabeli przedstawiono dane o krajach, ktre w 2001 r. miay najwiksze zasoby, wydobycie
i zuycie ropy naftowej na wiecie.

Zasoby Wydobycie Zuycie

Wyszczegln mln Wyszczegln mln Wyszczegln mln
ienie ton ienie ton ienie ton
1. Arabia 35 403,0 1. Arabia 378,7 1. Stany 894,9
Saudyjska Saudyjska Zjednoczone
2. Irak 15 095,0 2. Stany 352,9 2. Japonia 249,1
Zjednoczone
3. Kuwejt 13 024,0 3. Rosja 351,7 3. Chiny 223,5

4. Zjednoczone 12 851,0 4. Meksyk 176,5 4. Niemcy 131,3

Emiraty Arabskie
5. Iran 12 263,0 5. Chiny 165,2 5. Rosja 126,0

6. Wenezuela 10 865,0 6. Iran 159,1 6. Brazylia 98,7

7. Rosja 6 609,0 7. Wenezuela 156,9 7. Indie 98,0
8. Libia 3 888,0 8. Norwegia 153,5 8. Korea 97,9
Poudniowa
9. Meksyk 3 665,0 9. Kanada 126,5 9. Francja 96,3
10. Chiny 3 288,0 10. Wielka 113,6 10. Kanada 91,4
Brytania

1
Zadanie 2. (1 pkt)
Podaj nazw (pen lub skrt) organizacji zrzeszajcej kraje
eksportujce rop naftow.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (2 pkt)
a) Oblicz zasoby ropy naftowej w wymienionych w tabeli krajach
pooonych nad Zatok Persk. Wynik podaj z przyblieniem do
0,1 mld ton.

Miejsce na obliczenia:

Zasoby: .........................

b) Podaj nazwy dwch krajw najwikszych importerw ropy

naftowej w 2001 r.

1. ....................................................................... 2. .......................................................................

Zadania 4. i 5. rozwi wykorzystuj c dane z tabeli.

W tabeli przedstawiono wielko produkcji energii elektrycznej w wybranych krajach w
2001 r.
Kraj Produkcja energii elektrycznej
ogem w TWh na 1 mieszkaca w kWh
Chiny 1 421 1 106
Niemcy 557 6 778
Kanada 564 18 147
Polska 146 3 768
Norwegia 122 27 051
USA 3 779 13 269

Zadanie 4. (3 pkt)
Uzupenij wszystkie brakujce elementy wykresu supkowego, tak
aby przedstawia produkcj energii elektrycznej ogem w kadym
z krajw wymienionych w tabeli.

2
Zadanie 5. (2 pkt)
Porwnaj produkcj energii elektrycznej globalnie i w przeliczeniu
na 1 mieszkaca w Chinach i Norwegii. Podaj przyczyn rnic.

Porwnanie: ................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

Przyczyna rnic:
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

Zadanie 6. (2 pkt)
Dopisz po dwa przykady bran przemysu, ktre odpowiadaj wymienionym cechom.

A. przemys wodochonny ......................................................................................................

B. przemys pracochonny .......................................................................................................
C. przemys energochonny .....................................................................................................

Zadanie 7. (1 pkt)
Na podstawie tabeli podaj po jednym przykadzie pastwa, w ktrym dany rodzaj
energii dominuje w strukturze produkcji energii elektrycznej.

3
1) energia cieplna:.........................................................................................................................
2) energia wodna: ........................................................................................................................
3) energia atomowa: ....................................................................................................................

Zadanie 8. (3 pkt)
Na podstawie zamieszczonej w zadaniu 7 tabeli, wykonaj diagram ilustrujcy struktur
produkcji energii elektrycznej w Szwecji. Do bierz odpowiedni jednostk.

Zadanie 9. (2 pkt)
Podaj gwny czynnik lokalizacji kadej z wymienionych rafinerii
ropy naftowej w Polsce.

Rafineria w
Gdasku: ...................................................................................................................
4
Rafineria w Pocku: ......................................................................................................................
Rafineria w Gorlicach: .................................................................................................................

Zadanie 10. (2 pkt)

Podaj trzy przykady konsekwencji przyrodniczych lub
gospodarczych transportowania na due odlegoci ropy naftowej
z obszarw jej wydobycia do rafinerii.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 11. (2 pkt)

W poniszym tekcie rdowym przedstawiono informacje o Leeds, miecie pooonym w
Wielkiej Brytanii. Kiedy nudna stolica przemysowa pnocnej Anglii, dzi modne i
dynamicznie rozwijajce si miasto. Pierwsza wzmianka o Leeds siga VIII wieku n.e.
W XIX wieku stao si wanym orodkiem produkcyjno-handlowym i centrum
edukacyjnym. W 1904 r. powsta Uniwersytet Leeds, dzi jeden z najlepszych w Anglii, i
Politechnika. W 1819 r. wybudowano kana czcy Leeds z portem w Liverpoolu. Dziki
dogodnemu pooeniu Leeds stao si stolic przemysu cikiego i lekkiego. W czasie
wojny zbiedniao i podupado, ale potem przeszo kolejn transformacj slumsy zastpiono
nowoczesnymi dzielnicami. To najbardziej ekologiczne miasto w Wielkiej Brytanii.
Manufaktury, fabryki i stare warsztaty przerobiono na restauracje, kluby, biura i banki.
Ponury krajobraz szeregowych domkw znany z filmw o bezrobociu i grniczych strajkach
odchodzi w przeszo, a Londynowi ronie powana konkurencja. By moe w przyszoci
na pytanie: Gdzie jest Londyn?, bdziemy odpowiada: Na poudnie od Leeds. Po
londyskiej Oxford Street tu jest najwiksze centrum handlowe Wielkiej Brytanii. Okoo
1000 sklepw, 250 barw i restauracji mieci na 4 km pasau handlowego. W starej fabryce
jest sawny klub jazzowy Wardrobe...

Na podstawie tekstu rdowego i wasnej wiedzy:

a) podkrel nazw procesu dotyczcego gospodarki, ktry
wystpi w II poowie XX w. w Leeds
A. Industrializacja
B. Restrukturyzacja
C. Globalizacja
D. Decentralizacja

b) wymie dwa zjawiska w Leeds, charakterystyczne dla tego

procesu.

1. .................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
5
......................................................................................................................................................

Zadanie 12. (2 pkt)

Na podstawie tekstu rdowego w zadaniu 11. i wasnej wiedzy
uzasadnij, podajc dwa argumenty, e przemiany gospodarcze w
Leeds miay lub maj dla jego mieszkacw zarwno pozytywny,
jak i negatywny charakter.

Pozytywny charakter: ...................................................................................................................

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Negatywny charakter: ..................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 13. (1 pkt)

Zmiany strukturalne w przemyle, zapocztkowane na przeomie lat 70. i 80. XX w., okrela
si mianem wspczesnej rewolucji przemysowej.

Podkrel jej trzy charakterystyczne cechy.

A. Znaczcy wzrost roli przemysw wysokiej techniki, zwaszcza przemysu
elektronicznego.
B. Znaczcy wzrost roli przemysu wydobywczego.
C. Telekomunikacja jako istotny sektor produkcji przemysowej i rwnoczenie sektor usug
(telefonia komrkowa, Internet).
D. Mniejsze zuycie energii i surowcw na jednostk produkcji.
E. Wiksze zuycie energii i surowcw na jednostk produkcji.

Zadanie 14. (2 pkt)

Uzupenij map okrgw przemysowych na wiecie, wpisujc w odpowiednich
miejscach nazwy spord podanych niej.
Doniecki, Minas Gerais, Damodar, Nadresko-westfalski, Kuniecki, Grnolski

6
Zadanie 15. (1 pkt)
Do podanych opisw przyporzdkuj spord poniszych odpowiedni okrg
przemysowy.
Witwatersrand, Minas Gerais, Uralski, Damodar
A. Okrg pooony w okolicy delty Gangesu, bogaty w za so by midzy innymi wgla
kamiennego, rud elaza, lecy w dynamicznie rozwijajcym si i ludnym kraju.
.......................................................................................................................................................
B. Najwiksze miasta tego okrgu to Ufa, Orsk, Magnitogorsk. Okrg zlokalizowany jest w
obszarze grskim, bogaty w zasoby midzy innymi ropy naftowej, rudy elaza. Dominuje tam
przemys oparty na przetwrstwie surowcw.
......................................................................................................................................................
C. Jeden z najbogatszych w surowce okrg na wiecie (zoto, uran, wgiel kamienny,
diamenty, rudy elaza, chrom), zlokalizowany w najbogatszym pastwie biednego
kontynentu.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 16. (1 pkt)
Wykres przedstawia wydobycie ropy naftowej z rnych gbokoci z obszaru Zatoki
Meksykaskiej.

7
 rdo: National Geographic Polska, nr 10 (133), padziernik 2010.

Wska dla kadego z obszarw wd tendencj wydobycia ropy naftowej.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Zadanie 17. (2 pkt)

Wybierz po trzy okrelenia charakteryzujce faz industrialn i
faz postindustrialn rozwoju spoeczestw. Wpisz odpowiednio
oznaczenia literowe wybranych okrele.

A. Dominacja wysokokwalifikowanych usug.

B. Wysokie zatrudnienie w rolnictwie.
C. Spadek zatrudnienia w I sektorze na korzy II i III sektora gospodarki.
D. Wprowadzanie wiedzochonnych technologii, komputeryzacja. Dominacja
rozwinitych,
energooszczdnych technologii przetwarzania.
E. Wysoki wzrost zapotrzebowania na energi i surowce.
F. Gospodarka oparta na rolnictwie i rzemiole.
G. Zanik przemysu degradujcego rodowisko na rzecz przemysu high-tech.
H. Dynamiczny rozwj miast.

Faza industrialna: ................................... Faza postindustrialna: ...................................

Zadanie 18. (2 pkt)

Tabela przedstawia produkcj stali surowej w mln ton w wybranych krajach wiata
w 2005 roku.

8
a) Oblicz i wpisz do tabeli wielko produkcji stali w Chinach w
mln ton w 2005 roku wiedzc, e udzia tego kraju w produkcji
wiata wynosi wwczas 31,2%.
Miejsce na obliczenia:

b) Wypisz z tabeli dwa kraje, w ktrych hutnictwo stali bazuje na

wasnym wysokim wydobyciu rud elaza i bogatych zasobach tego
surowca.

1. ............................................ 2. ...........................................

Zadanie 19. (2 pkt)

a) Z podanych trzech typw okrgw przemysowych zaznacz ten,
ktry charakteryzuje si rozwojem gazi i bran przemysu takich
jak: elektrotechniczny, rodkw transportu, odzieowy,
farmaceutyczny, poligraficzny i perfumeryjno-kosmetyczny.

Typy okrgw przemysowych:

A. Transportowy
B. Miejski
C. Surowcowy

b) Wyjanij, dlaczego w okrgach tego typu rozwiny si

wymienione gazie i brane
przemysu.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

9
Zadanie 20. (2 pkt)
Przyporzdkuj podanym surowcom mineralnym wybrane obszary
ich eksploatacji.

A. gaz ziemny 1. Zagbie Appalaskie, Zagbie

Donieckie, Nizina Chiska

B. ropa naftowa 2. basen Zatoki Gwinejskiej, basen Jez.

Maracaibo, Zatoka Meksykaska

C. wgiel kamienny 3. Nadrenia, Zagbie Podmoskiewskie,

Sudety

D. wgiel brunatny 4. Ziemia Arnhema w Australii, Masyw

Centralny we Francji, rejon Jez. Huron i
Athabaska
5. poudniowy Ural, Pwysep Jama, szelf
Morza Pnocnego u wybrzey Holandii

A. ................. B. ................. C. ................. D. .................

Zadanie 21. (2 pkt)

Tabela przedstawia struktur produkcji energii elektrycznej wedug rodzajw elektrowni w
wybranych krajach wiata w 2000 roku.

Dla kadego z wymienionych w tabeli krajw podaj po jednej

przyczynie dominujcego
udziau danego rodzaju elektrowni w strukturze produkcji energii
elektrycznej.

Norwegia .....................................................................................................................................

RPA .............................................................................................................................................

Francja .........................................................................................................................................

10
Zadanie 22. (1 pkt)
Wikszo surowcowych okrgw przemysowych w Europie rozwija si wedug
charakterystycznych etapw.
Na przykadzie Okrgu Resko-Westfalskiego uzupenij schemat
tak, aby przedstawia kolejne etapy powstawania okrgu
surowcowego oraz zmiany struktury gaziowej przemysu
wynikajce z restrukturyzacji.

Etapy:
A. rozwj karbochemii
B. rozwj przemysu maszynowego (cikie maszyny, urzdzenia grnicze i hutnicze)
C. rozwj przemysu zaawansowanych technologii
D. rozwj grnictwa wglowego i hutnictwa elaza
E. zapocztkowanie restrukturyzacji

Zadanie 23. (2 pkt)

Uzasadnij, podajc po jednym argumencie, korzystny wpyw
restrukturyzacji przemysu na gospodark oraz na stan
rodowiska przyrodniczego.
Uzasadnienie korzystnego wpywu na gospodark
......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

Uzasadnienie korzystnego wpywu na stan rodowiska przyrodniczego

.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

Zadanie 24. (2 pkt)

Podaj po dwa przykady zalet i wad elektrowni wiatrowych,
wynikajcych z ich rozmieszczenia i funkcjonowania.

Przykady zalet
1. .................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
2. .................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

Przykady wad
1. ................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................

11
Zadanie 25. (3 pkt)
Oznacz znakiem (+) trzy czynniki lokalizacji przemysu, ktrych rola wzrosa w wyniku
postpu technologicznego.
A. zasoby wykwalifikowanej siy roboczej .......
B. baza surowcowa i zasoby energii .......
C. zasoby wodne .......
D. rynek zbytu
E. zaplecze naukowo-badawcze .......
F. jako rodowiska przyrodniczego .......

Zadanie 26. (4 pkt)

Uzupenij tabel, dobierajc do podanych kontynentw po dwa okrgi przemysowe.
1) Damodar, 2) Doniecko-Nadnieprzaski, 3) Kuniecki, 4) Minas Gerais,
5) Moskiewski, 6) Nadatlantycki, 7) Przyjeziorny, 8) Shaba, 9) Witwatersrand.

Zadanie 27. (2 pkt)

Na podstawie wykresu i opisw przyporzdkuj odpowiednie rdo
energii pierwotnej i podaj jego nazw.

a) Najwiksze znaczenie tego surowca przypado na wiek XIX. Obecnie wykorzystywany

jest gwnie do produkcji energii cieplnej: ....................................

b) Rola tego surowca w bilansie energetycznym maleje, chocia w latach 80. XX wieku.
jego znaczenie okresowo wzroso: .................................................................................

c) Znaczenie tego surowca systematycznie wzrasta i obecnie w bilansie energetycznym

12
wiata przekracza 20%: ..................................................................................................

d) Rosncy udzia tego surowca w bilansie energetycznym zosta zahamowany przez kryzys
energetyczny: .....
Zadanie 28. (2 pkt)
Podaj dwa przykady zmian zachodzcych w bilansie
energetycznym wiata, ktre maj pozytywny wpyw na
rodowisko przyrodnicze. Uzasadnij odpowied.

1. ................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
2. ................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

Zadanie 29. (3 pkt)

a) Do podanych gazi lub bran przemysu (13) dobierz gwny
czynnik, ktry decyduje o lokalizacji zakadw przemysowych (A
D).

1. przemys cukrowniczy i cementowy, A. wykwalifikowana sia robocza

2. przemys odzieowy i kosmetyczny, B. baza energetyczna
3. przemys celulozowo-papierniczy i wkienniczy. C. baza surowcowa
D. zasoby wody

Odpowied: 1. ............, 2. ............., 3. ..............

b) Z podanych zakadw przemysowych wypisz dwa o lokalizacji

zwizanej.
Cukrownia w apach, Elektrownia Kozienice, Kopalnia Wgla Brunatnego w Bechatowie,
Huta Miedzi w Legnicy

Zadanie 30. (2 pkt)

Tabela: Wydobycie ropy naftowej na Bliskim Wschodzie w 2002 r.

13
Wykorzystujc wasn wiedz oraz dane z tabeli wyjanij,
dlaczego konflikt zbrojny w regionie Zatoki Perskiej moe by
niebezpieczny dla wiatowej gospodarki. Uwzgldnij w
wyjanieniu dwa argumenty.

...
...
...
...
...
...
...

Zadanie 31. (2 pkt)

Analizujc tendencje wspczesnych zmian w wiatowej energetyce mona zauway spadek
znaczenia tradycyjnych rde energii i stopniowy wzrost znaczenia alternatywnych rde
energii. Wska trzy przyczyny zmian zachodzcych w wiatowej energetyce.

1. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
2. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
3. ..................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 32. (2 pkt)

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie technopolii na wiecie.

14
a) Sformuuj prawidowo dotyczc przestrzennego rozmieszczenia technopolii.
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

b) Podaj dwa czynniki lokalizacji orodkw przemysu zaawansowanych technologii.

1. ............................................................................................................................................
................................................................................................................................................
2. ............................................................................................................................................
................................................................................................................................................

Zadanie 33. (2 pkt)

Wymie cztery przykady dziaa podejmowanych na obszarach zagbi wglowych w
Europie i w Polsce, w ktrych obecnie zachodzi proces restrukturyzacji.

1. .................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
2. .................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
3. .................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
4. .................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

Zadanie 34. (4 pkt)

15
Podaj po dwa czynniki decydujce o:

a) wzrocie znaczenia gazu ziemnego wrd innych rodzajw surowcw energetycznych.

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
b) oglnym spadku tempa inwestycji w energetyce jdrowej.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 35. (4 pkt)

Sytuacja gospodarcza Polski po roku 1989 ulega zmianom.
a) Wyjanij podane niej terminy, obrazujce sytuacj gospodarcz w naszym kraju po 1989
roku:
restrukturyzacja przemysu
...............................................................................................................................................
................................................................................................................................................
reprywatyzacja
...............................................................................................................................................
................................................................................................................................................

b) Podaj dwie pozytywne i dwie negatywne konsekwencje restrukturyzacji przemysu

Grnolskiego Okrgu Przemysowego:

pozytywne:
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
negatywne:
.....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

16