Publikacja

Zbir prac kontrolnych
z chemii
GIMNAZJUM
2011-2014 Klub Aktywnego Chemika

2014 ODN w omy
Publikacja powstaa w ramach Klubu Aktywnego Chemika dziaajcego w ODN w omy pod
kierunkiem Doroty Kozio
Autorzy i korekta:
Boena Barwikowska
Aldona Dbkowska
Irena Goaszewska
Magorzata Grudziska
Magorzata Jastrzbska
Joanna Krajewska
Dorota Kozio
Aneta Michaowska
Monika Proniewska
Magdalena Rzeszotalska
Projekt okadki i grafika komputerowa: Aneta Michaowska
Skad komputerowy: Aneta Michaowska
ISBN 978 83 938301 1 4
Copyright by Orodek Doskonalenia Nauczycieli, oma 2014 r.
Wydanie pierwsze
Wydawca:
Orodek Doskonalenia
Nauczycieli w omy
18-400 oma
Plac Kociuszki 2
tel. 86 216 42 17
fax 86 216 57 25
www.odnlomza.pl
e-mail: odn@odnlomza.pl
2013/2014 Klub Aktywnego Chemika
Do nauczycieli
Przekazujemy Pastwu zbir sprawdzianw z chemii na koniec dziaw nauczania w klasach

I, II, III szkoy gimnazjalnej.
Kady sprawdzian zawiera kartotek, zestaw zada w trzech wersjach: A, B; wersja C dla uczniw
z dostosowaniem wymaga edukacyjnych, holistyczny schemat oceniania oraz propozycj
informacji zwrotnej dla ucznia i rodzica. Liczba zada jest dostosowana do czasu trwania jednostki
lekcyjnej. Zadania sprawdzaj umiejtnoci okrelone w wymaganiach oglnych i szczegowych
aktualnie obowizujcej podstawy programowej (numery wymaga umieszczone s w kartotekach
do poszczeglnych sprawdzianw).
Sprawdziany zwieraj autorskie zadania nauczycieli uczestniczcych w pracach Klubu Aktywnego

Chemika.
Nie proponujemy przelicznika punktw na stopnie szkolne, eby umoliwi indywidualne

dopasowanie do stosowanych przez Pastwa zasad oceniania.
Zachcamy Pastwa do korzystania ze zbioru sprawdzianw. Jestemy przekonane, e mog by

pomocne w realizacji trudnego zadania, jakim jest sprawdzanie i ocenianie umiejtnoci uczniw.
Autorki
3
Spis treci
Sowo wstpne ................................................................................................................................................... 3
Spis treci ........................................................................................................................................................... 4
Substancje chemiczne i ich przemiany .............................................................................................................. 5
Wewntrzna budowa materii .........................................................................................................................18
Woda i roztwory wodne ..................................................................................................................................31
Kwasy ...............................................................................................................................................................46
Wodorotlenki .58
Sole.71
Wgiel i jego zwizki z wodorem 85
Pochodne wglowodorw 99
Substancje o znaczeniu biologicznym ..114
4
Substancje chemiczne
i
ich przemiany
5
Kartoteka
Dzia: Substancje chemiczne i ich przemiany

Punktacja Punktacja Odniesienie
Nr Badana umiejtno Poziom Kategoria
zada zada do podstawy
zad. ucze: wymaga celw
grupa A, B grupa C programowej
1. Opisuje waciwoci substancji:

P 4 4 A 4.2
tlenku wgla (IV), tlenu, wodoru
2. Identyfikuje gazy na podstawie
ich charakterystycznych P 4 4 A 4.2
waciwoci.
3. Wyjania rnice pomidzy
pierwiastkiem i zwizkiem P 4 4 B 1.4
chemicznym.
4. Opisuje proste metody rozdziau
P 4 4 C 1.8
mieszanin.
5. Podaje przykady zjawisk
P 2 2 A 3.1
fizycznych i reakcji chemicznych.
6. Wskazuje substraty i produkty
w rwnaniach reakcji
chemicznych. PP 6 6 C 3.2
Kwalifikuje procesy chemiczne do
okrelonego typu.
7. Zapisuje sownie przebieg reakcji
PP 3 3 D 3.2
chemicznej.
8. Wymienia zastosowanie gazw. P 4 4 A 4.3
9. Rozrnia przyczyny i skutki 4.5, 4.7,
PP 3 3 B
zagroe cywilizacyjnych. 4.10
10. Przeprowadza obliczenia
z wykorzystaniem poj: masa, PP 3 3 D 1.2
objto, gsto.
11. Planuje i wykonuje dowiadczenia
dotyczce badania waciwoci PP 3 - D 4.2
gazw
Suma punktw 40 37 --------------------------
6
SUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY Imi i nazwisko:
Kl. liczba punktw: . Ocena:

Grupa A
Zadanie 1. (4 pkt.) Poniej opisane s waciwoci substancji gazowej:
A. jest gazem ciszym od powietrza,

B. nie pali si,
C. jego gsto jest mniejsza od gstoci powietrza,
D. dobrze rozpuszcza si w wodzie,
E. podtrzymuje spalanie,
F. reaguje z tlenem dajc wod,
G. reaguje z wod wapienn.
Wymie te z waciwoci, ktre dotycz tlenku wgla (IV): ..

Zadanie 2. (4 pkt.) Przyporzdkuj kademu gazowi (a - d) odpowiadajc jemu
waciwo (1-5):
a) argon 1) powoduje mtnienie wody wapiennej
b) azot 2) najlejszy gaz
c) wodr 3) reaguje z wodorem tworzc amoniak
d) tlen 4) podtrzymuje spalanie
5) gaz szlachetny
a. b. c d
Zadanie 3. (4 pkt.) Spord podanych substancji wypisz pierwiastki i zwizki chemiczne:

mied, tlen, powietrze, woda, brz, siarczek potasu, olej z wod.
Pierwiastki: ...
Zwizki chemiczne: .
Zadanie 4. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej mieszaninie (a - d) odpowiedni sposb jej

rozdzielania (1-5):
a) woda z piaskiem 1) za pomoc rozdzielacza

b) sl z wod 2) za pomoc magnesu
c) opiki elaza z siark 3) destylacja
d) woda z olejem 4) sczenie
5) krystalizacja
a. . b. c. d.
Zadanie 5. (2 pkt.) Podaj dwa przykady zjawisk fizycznych.

a) .
b)
7
Zadanie 6. (6 pkt.) Uzupenij sowny zapis przebiegu reakcji chemicznej i okrel jej typ.
a) . + tlenek sodu reakcja..
b) tlenek miedzi (II) + woda + .. reakcja...
c) tlenek srebra (I) .. + .. reakcja
Zadanie 7. ( 3 pkt.) Zapisz sownie przebieg nastpujcych reakcji:

a) reakcja tlenku elaza (II) z wglem
..
b) analiza tlenku rtci (II)

c) spalanie siarki w tlenie

Zadanie 8. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej substancji (a - d) waciwe dla niej

zastosowanie (1 - 5):
a) tlen 1) nawozy sztuczne

b) tlenek wgla (IV) 2) reklamy wietlne
c) neon 3) medycyna
d) wodr 4) ganice przeciwpoarowe
5) paliwo rakietowe
a. b. . c. . d.
Zadanie 9. (3 pkt.) Podaj przyczyn rdzewienia elaza i wymie dwa sposoby zabezpieczenia
przed rdzewieniem.
Przyczyna: .
Sposoby zabezpieczenia:
a)
b)
Zadanie 10. (3 pkt.) Oblicz objto i mas azotu w pokoju o wymiarach 2 m x 3 m x 5 m.

g
Gsto azotu wynosi 1,25
dm 3
8
Zadanie 11. (3 pkt.) W dwch nieoznaczonych probwkach znajduj si gazy: tlen i wodr.
Zaproponuj dowiadczenie pozwalajce rozrni probwki z tymi gazami. Uzupenij tabel.
Schemat: Obserwacje:
Wnioski:
Brudnopis:
9
Imi i nazwisko:
SUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY
Grupa B
Zadanie 1. (4 pkt.) Poniej opisane s waciwoci substancji gazowej:
A. jest gazem ciszym od powietrza,

B. reaguje z azotem dajc amoniak,
C. nie pali si,
D. reaguje z helem,
E. sabo rozpuszcza si w wodzie,
F. podtrzymuje spalanie,
G. reaguje z wod wapienn.
Wymie te z waciwoci, ktre dotycz tlenu:

Zadanie 2. (4 pkt.) Przyporzdkuj kademu gazowi (a-d) odpowiadajc jemu

waciwo (1-5):
a) hel 1) powoduje mtnienie wody wapiennej

b) tlen 2) najlejszy gaz
c) wodr 3) pali si i podtrzymuje spalanie
d) tlenek wgla (IV) 4) podtrzymuje spalanie
5) gaz szlachetny
a. . b. . c. . d. .
Zadanie 3. (4 pkt.) Spord podanych substancji, wypisz pierwiastki i zwizki chemiczne:

cyna, roztwr wodny cukru , chlorek sodu, stal, tlenek magnezu, olej z wod, ow.
Pierwiastki: ..............
Zwizki chemiczne:
Zadanie 4. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej mieszaninie (a - d) odpowiedni sposb jej

rozdzielania (1 - 5):
a) woda z wglem 1) za pomoc rozdzielacza

b) cukier z wod 2) za pomoc magnesu
c) opiki elaza z sol 3) destylacja
d) woda z alkoholem 4) sczenie
5) krystalizacja
a. . b. . c. . d. .
Zadanie 5. (2 pkt.) Podaj dwa przykady reakcji chemicznych.
a)
b)
10
Zadanie 6. (6 pkt.) Uzupenij sowny zapis przebiegu reakcji chemicznej i okrel jej typ.
a) tlenek rtci(II) ....................................+.. reakcja

b) tlenek glinu +. ...........................+ woda reakcja..
c) + siarczek magnezu reakcja..
Zadanie 7. (3 pkt.) Zapisz sownie przebieg nastpujcych reakcji:
a) reakcja tlenku oowiu (II) z wodorem

..
b) analiza tlenku wapnia
..
c) spalanie azotu w tlenie

Zadanie 8. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej substancji (a - d) waciwe dla niej zastosowanie (1 -

5):
a) wodr 1) przemys maszynowy

c) argon 3) medycyna
d) azot 4) napoje gazowane
5) paliwo rakietowe
a. . b. . c. . d. .
Zadanie 9. (3 pkt.) Podaj dwie przyczyny i jeden skutek powstawania dziury ozonowej.
Przyczyny:
a) ..
b) .
Skutek:
Zadanie 10. (3 pkt.) Oblicz objto i mas tlenu w pokoju o wymiarach 2 m x 3 m x 5 m.

g
Gsto tlenu wynosi 1,43
dm 3
11
Zadanie 11. (3 pkt.) W dwch nieoznaczonych probwkach znajduj si gazy: azot i wodr.
Zaproponuj dowiadczenie pozwalajce rozrni probwki z tymi gazami. Uzupenij tabel.
Wnioski:
Brudnopis:
12
Imi i nazwisko:
SUBSTANCJE CHEMICZNE I ICH PRZEMIANY
Grupa C
Zadanie 1. (4 pkt.) Poniej opisane s waciwoci substancji gazowej. Podkrel te, ktre dotycz
tlenku wgla (IV).
A. Jest gazem ciszym od powietrza,
B. Nie pali si,
C. Dobrze rozpuszcza si w wodzie,
D. Podtrzymuje spalanie,
E. Reaguje z tlenem dajc wod,
F. Powoduje mtnienie wody wapiennej.
Zadanie 2. (4 pkt.) Pocz lini kady gaz (a-d) z odpowiadajc mu cech (1-4):
a) tlen 1) powoduje mtnienie wody wapiennej
b) azot 2) najlejszy gaz
c) wodr 3) nie pali si i nie podtrzymuje spalania
d) tlenek wgla (IV) 4) podtrzymuje spalanie
Zadanie 3. (4 pkt.) Spord podanych substancji, wypisz pierwiastki i zwizki chemiczne:

mied, tlenek wodoru, siarczek potasu, tlen.
a) pierwiastki..
b) zwizki chemiczne
Zadanie 4. (4 pkt.) Pocz lini kad mieszanin (a - d) z odpowiadajcym jej sposobem

rozdzielania (1 - 4):
a) woda z piaskiem 1) za pomoc rozdzielacza

b) sl z wod 2) za pomoc magnesu
c) opiki elaza z siark 3) odparowanie wody
d) woda z olejem 4) sczenie
Zadanie 5. (2 pkt.) Podkrel przykady zjawisk fizycznych:
rdzewienie elaza, topnienie lodu, mielenie pieprzu, kwanienie mleka.
13
Zadanie 6. (6 pkt.) Uzupenij sowny zapis przebiegu reakcji chemicznej i w kadym przypadku
napisz, czy jest to reakcja analizy, reakcja syntezy czy reakcja wymiany.
a) ..+.. tlenek wodoru reakcja
b) tlenek magnezu + wgiel tlenek wgla (IV) + . reakcja.
c) tlenek srebra (I) .. + .. reakcja...
Zadanie 7. (3 pkt.) Zapisz sownie przebieg nastpujcych reakcji:
a) rozkadu tlenku rtci (II): .
b) czenia siarki z tlenem: .
c) reakcji tlenku wgla(IV) z magnezem: ...
Zadanie 8. (4 pkt.) Pocz lini substancje (a -d) z ich zastosowaniami (1 - 4):
a) tlen 1) paliwo rakietowe

c) neon 3) medycyna
d) wodr 4) wody gazowane
Zadanie 9. (3 pkt.) Uzupenij zdanie wpisujc w odpowiednie miejsca podane niej okrelenia:
promieniowanie ultrafioletowe, warstwa ozonowa, freony
Pod wpywem emitowania do atmosfery .. niszczona jest ..

.... co powoduje docieranie do ziemi nadmiaru ..........................
Zadanie 10. (3 pkt.) Oblicz objto tlenu i azotu w pomieszczeniu o objtoci 80m3. Przyjmij, e
zawarto procentowa tlenu w powietrzu wynosi 20%, a azotu 80%.
Odp.: .
14
Model odpowiedzi i schemat punktowania grupy A i B

Nr Prawidowe odpowiedzi grupy A Prawidowe odpowiedzi grupy B Schemat punktowania
zad.
1 a, b, d, g a, c, e, f Za kady prawidowy
wpis 1 pkt.
2 a-5, b-3, c-2, d-4 a-5, b-4, c-2, d-1 Za kade prawidowe
przyporzdkowanie
1pkt.
3 Pierwiastki; mied, tlen Pierwiastki: cynk, ow Za kade prawidowe
zwizki chemiczne: woda, zwizki chemiczne: cukier, tlenek podanie substancji
siarczek potasu magnezu 1 pkt.
4 a 4, b 5, c 2, d - 1 a 4, b 5, c 2, d - 3 Za kade prawidowe
przyporzdkowanie
1 pkt.
5 Np.: topnienie lodu, suszenie Np.: spalanie wgla, oddychanie Za kady prawidowo
ubra, mielenie cukru podany przykad
1 pkt.
6 sd +tlen tlenek sodu reakcja tlenek rtci (II) rt + tlen Za kade prawidowo
syntezy, reakcja analizy podane rwnanie
tlenek miedzi (II) + wodr tlenek elaza(III) + wodr elazo reakcji wraz z typem
woda + mied reakcja + woda reakcja wymiany 2 pkt.
wymiany magnez + tlen tlenek magnezu
tlenek srebra(I) srebro + tlen reakcja syntezy
reakcja
analizy
7 Tlenek elaza (II)+ wgiel Tlenek oowiu (II) + wgiel ow Za kade prawidowo
tlenek wgla (IV)+ elazo, + tlenek wgla (IV), podane rwnanie
tlenek rtci (II) rt + wgiel, tlenek srebra (I)srebro +tlen, reakcji 1 pkt.
siarka+ tlen tlenek siarki (IV) wgiel + tlen tlenek wgla (IV)
8 a 3, b 4, c 2, d 5 a 5, b 4, c 2, d 3 Za kade prawidowe
przyporzdkowanie
1 pkt.
9 Przyczyna: np.: czynniki Przyczyny: np.: freony, Za kady prawidowo
atmosferyczne, sl na jezdniach zanieczyszczenia rodowiska, podany przykad
itp. skutek: np.: choroby nowotworowe 1 pkt.
sposb zabezpieczenia skry
malowanie, cynkowanie
10 V 2 3 5 30m3 30000dm3 V 2 3 5 30m 3 30000dm 3 Za obliczenie objtoci
gazu 1 pkt, za
Vaz. 0,78 30000 23400dm 3
Vaz. 0,21 30000 6300dm 3 obliczenie masy gazu 1
m
d m d V , m pkt, za prawidowo
V d m d V , podane wyniki
V
g z jednostk 1 pkt (za
m 1,25 3 23400dm3 29250 g g
dm m 1,43 6300dm 9009 g kad poprawn
3
m 29,25kg dm 3 matematycznie
m 9kg metod z
prawidowym
wynikiem 3 pkt).
15
11 Schemat Schemat Za narysowanie lub

sowny opis
schematu, zapis
Obserwacje: W probwce Obserwacje: W probwce 1 obserwacji i wnioskw
1 widoczny jasny intensywny uczywko ganie , w probwce 2 po 1 pkt.
pomie, w 2 sycha sycha charakterystyczne
charakterystyczne pyknicie. pyknicie.
Wnioski: W 1 probwce jest Wnioski: W 1 probwce jest azot,
tlen, w 2 wodr. w 2 wodr.
Model odpowiedzi i schemat punktowania grupy C
Nr
Prawidowa odpowied Zasady punktacji
zad.
1 a, b, c, f Za kady prawidowy wpis 1pkt.
Za kade prawidowe
2 a-4, b-3, c- 2.
przyporzdkowanie 1 pkt.
Pierwiastki: mied, tlen; Za kade prawidowe podanie
3
zw. chemiczne tlenek wodoru, siarczek potasu substancji 1 pkt.
Za kade prawidowe
4 a 4, b 3, c 2, d 1
przyporzdkowanie 1 pkt.
Za kady prawidowo podany przykad
5 Topnienie lodu, mielenie pieprzu
1 pkt.
wodr + tlen tlenek wodoru reakcja
syntezy,
Za kade prawidowo podane rwnanie
6 tlenek magnezu + wgiel tlenek wgla (IV) +
reakcji wraz z typem 2 pkt.
magnez reakcja wymiany,
tlenek srebra(I) srebro + tlen reakcja analizy
Tlenek rtci (II) rt + tlen,
siarka + tlen tlenek siarki (IV), Za kade prawidowo podane rwnanie
7
tlenek wgla (IV) + magnez tlenek magnezu + reakcji 1 pkt.
wgiel
Za kade prawidowe
8 a 3, b 4, c 2, d - 1 .
przyporzdkowanie 1pkt.
Pod wpywem emitowania do atmosfery freonw
niszczona jest warstwa ozonowa co powoduje
Za kade prawidowe uzupenienie
9
docieranie do ziemi nadmiaru promieniowania 1pkt.
ultrafioletowego.
Za obliczenie objtoci kadego gazu

Vazotu 0,8 80m 3 64m 3 po 1 pkt, za prawidowo podane wyniki
10 Vtlenu 0,2 80m 3 16m 3 z jednostk 1 pkt (za kad poprawn
matematycznie metod
z prawidowym wynikiem 3 pkt).
16
Informacja zwrotna do ucznia i rodzica
l.p. Stopie opanowania

Wiadomoci i umiejtnoci
cakowicie czciowo nie
Ucze:
opanowa
1. Opisuje waciwoci substancji: tlenku
wgla (IV), tlenu, wodoru
2. Identyfikuje gazy na podstawie ich

charakterystycznych waciwoci.
3. Wyjania rnice pomidzy pierwiastkiem

i zwizkiem chemicznym.
4. Opisuje proste metody rozdziau mieszanin.
5. Podaje przykady zjawisk fizycznych i reakcji

chemicznych.
6. Wskazuje substraty i produkty w rwnaniach

reakcji chemicznych.
Kwalifikuje procesy chemiczne do okrelonego
typu.
7. Zapisuje sownie przebieg reakcji chemicznej.
8. Wymienia zastosowanie gazw.
9. Rozrnia przyczyny i skutki zagroe

cywilizacyjnych.
10. Przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem

poj: masa, objto, gsto.
11. Planuje i wykonuje dowiadczenia dotyczce

badania waciwoci gazw
Liczba punktw moliwych do uzyskania

Liczba uzyskanych punktw
Ocena
Termin poprawy:
Podpis nauczyciela
Podpis rodzica
17
Wewntrzna
budowa materii
18
Kartoteka
Wewntrzna budowa materii
Punktacja
Punktacja Odniesienie
Nr Badana umiejtno Poziom zada Kategoria
zada grupa do podstawy
zad ucze: wymaga grupa A, celw
C programowej
B
1 Odczytuje z ukadu okresowego P 4 4 C 2.1;

podstawowe informacje 2.2;
o pierwiastkach. 2.3
Opisuje i charakteryzuje skad atomu
ustala liczb protonw, elektronw
i neutronw w atomie danego
pierwiastka, gdy dana jest liczba
atomowa i masowa.
2 Interpretuje zapisy symboli, czsteczek P 4 4 C 2.7

pierwiastkw i zwizkw chemicznych.
3 Okrela rodzaj wizania chemicznego PP 4 4 D 2.9

w danym zwizku chemicznym
4 Ustala dla prostych zwizkw P 4 3 C 2.14

dwupierwiastkowych (tlenkw,
chlorkw, siarczkw): nazw
na podstawie wzoru sumarycznego,
wzr sumaryczny na podstawie nazwy,
wzr sumaryczny na podstawie
wartociowoci.
5 Oblicza mas czsteczkow danego P 2 2 C 3.4

zwizku chemicznego .
6 Przewiduje substraty i produkty reakcji, PP 3 3 D 3.2

dobiera wspczynniki
stechiometryczne w rwnaniach
reakcji.
7 Ukada rwnania reakcji syntezy, PP 3 3 D 3.2

analizy, wymiany
8 Oblicza stosunek masowy pierwiastkw P 2 2 3.4
w danych zwizkach chemicznych.
9 Dokonuje prostych oblicze zwizanych P 2 1 D 3.4
z zastosowaniem prawa zachowania
masy.
Suma punktw 28 26 ----------------------
19
WEWNTRZNA BUDOWA MATERII Imi i nazwisko:

Grupa A Kl. liczba punktw: . Ocena:
Zadanie 1. (4 pkt.) Uzupenij tabel:
Symbol izotopu 39
K
a) Liczba atomowa
b) Numer grupy
c) Numer okresu
d) Liczba protonw
e) Liczba neutronw
f) Liczba elektronw
g) Charakter chemiczny
h) Najwysza wartociowo
i) Ilo elektronw walencyjnych
Zadanie 2. ( 4 pkt.) Napisz, co oznaczaj nastpujce symbole i wzory:

a) N2
..
b) 5 Fe
..........
c) HCl
.....
d) 3 NH3
....
Zadanie 3. (4 pkt.) Uzupenij tabelk:
Wzr sumaryczny Rodzaj wiza

a) CH4
b) N2
c) Na2O
d) MgCl2
20
Nazwa zwizku Wzr sumaryczny Wzr strukturalny

chemicznego
a) Tlenek siarki (VI)
b)
Zadanie 5. (2 pkt.) Oblicz masy czsteczkowe zwizkw chemicznych:

a) CuS
.
b) N2O5
.......
Zadanie 6. (3 pkt.) Uzupenij brakujce substraty lub produkty w podanych rwnaniach oraz
dobierz wspczynniki stechiometryczne.
a)......H 2 ......O2
..............
b)..... Al2O3 ......H 2
...... ......H 2O
c)........... ......N 2
......NH 3
Zadanie 7. (3 pkt.) U rwnania reakcji:
a) syntezy tlenku azotu (V)

.
b) analizy tlenku rtci (II)

c) tlenku oowiu (IV) z wodorem

.
Zadanie 8. (2 pkt.)
Oblicz stosunek masowy pierwiastkw w podanych zwizkach chemicznych:
a) MgO
........................................................................................................................................................................................................................................................
b) N2O3
....
21
Zadanie 9. (2 pkt.) Oblicz, ile tlenu zuyto do spalenia 6 gramw wgla jeeli otrzymano 22 gramy
tlenku wgla (IV). Zapisz rwnanie reakcji chemicznej.
22
WEWNTRZNA BUDOWA MATERII

Imi i nazwisko:
Grupa B Kl. liczba punktw: . Ocena:
40
Symbol izotopu Ca
a) Liczba atomowa
b) Numer grupy
c) Numer okresu
d) Liczba protonw
e) Liczba neutronw
f) Liczba elektronw
g) Charakter chemiczny
Zadanie 2. ( 4 pkt.) Napisz, co oznaczaj nastpujce symbole i wzory:

a) O2
.
b) 4Pb
..............
c) H2S
....
d) 2CO2
.....

a) NH3
b) CL2
c) CO2
d) CaO
23
Nazwa zwizku Wzr sumaryczny Wzr strukturalny

chemicznego
a) Tlenek cyny (IV)
b) AlCL3

a) ZnO
a) Fe2O3
.....
Zadanie 6. (3 pkt.) Uzupenij brakujce substraty lub produkty w podanych rwnaniach

oraz dobierz wspczynniki stechiometryczne.
a)......H 2 ......Cl2
..............
b).....Fe2O3 ......C
...... ......CO2
c)........... ......O2
......MgO
Zadanie 7. (3 pkt.) U rwnania reakcji:
a) syntezy tlenku fosforu(V)

.
b) analizy tlenku srebra(I)

.
c) tlenku wgla(IV) z magnezem

.
Zadanie 8. (2 pkt.) Oblicz stosunek masowy pierwiastkw w podanych zwizkach chemicznych:
a) NO2
.......
b) Al2O3
....
24
Zadanie 9. (2 pkt.) Oblicz ile tlenu powstao w wyniku rozkadu 22 g tlenku rtci(II), jeeli
jednoczenie otrzymano 10 g rtci. Zapisz rwnanie reakcji chemicznej.
25
WEWNTRZNA BUDOWA MATERII Imi i nazwisko:

Grupa C Kl. liczba punktw: . Ocena:
23
Symbol izotopu 11 Na
a) Liczba atomowa
b) Numer grupy
c) Numer okresu
d) Liczba protonw
e) neutronw
f) Liczba elektronw
g) Charakter chemiczny (metal/niemetal)
Zadanie 2. (4 pkt.) Pocz w pary nastpujce symbole i wzory (a b) z ich zapisem sownym (1 4):
a) Cl2 1) dwie czsteczki fosforu

b) 3Mg 2) czsteczka chloru
c) NH3 3) czsteczka amoniaku
d) 2P4 4) trzy atomy magnezu
a .. b .................... c.. d .
Zadanie 3. (4 pkt.) Wpisz w tabelk odpowiedni rodzaj wiza wybierajc z podanych: wizanie
atomowe (kowalencyjne), wizanie kowalencyjne spolaryzowane, wizanie jonowe

a) HCl
b) N2
c) NaCl
26
Zadanie 4. (3 pkt.) Pocz lini nazwy zwizkw chemicznych (a c) z ich wzorami:
a) tlenek sodu 1.
b) chlorek magnezu 2.
c) siarczek elaza (III) 3.

a) H2O
..
b) CaO
.
Zadanie 6. (3 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji chemicznych oraz dobierz wspczynniki

stechiometryczne.
a)......H 2 ......O2
..............
b).......HgO
......... .............
c)..........H 2 ......Cl 2
............
Zadanie 7. (3 pkt.) Obok rwnania napisz typ reakcji (syntezy, analizy, wymiany).
a)2 Al 3S
Al 2 S 3................................................................................................................
b)2CuO C
2Cu CO 2 .......................................................................................................
c)2 Ag 2 O
4 Ag O2 ...............................................................................................................
Zadanie 8. (2 pkt.) Oblicz stosunek masowy pierwiastkw w zwizku chemicznym:

a) CaO

b) CO2
.
Zadanie 9. (1 pkt.) Oblicz mas siarczku cynku otrzymanego w wyniku reakcji 8 gramw cynku z 20
gramami siarki.
27

Dzia: Wewntrzna budowa materii
Nr Prawidowe odpowiedzi grupy A Prawidowe odpowiedzi grupy B Sposb
zad. punktowania
1. a) 19; b) 1; c) 4; d) 19; e) 20; f) 19; a) 20; b) 2; c) 4; d) 20; e) 20; f) 20; 9 dobrych
g) metal; g) metal; odpowiedzi: 4 pkt.
h) I; i) 1 h) II; i) 2 8 7: 3 pkt
6 5 : 2 pkt
4 3 : 1 pkt
2 0 : 0 pkt
2. a) czsteczka azotu; a) czsteczka tlenu; Za kady prawidowy
b) 5 atomw elaza b) 4 atomy oowiu; odczyt 1 pkt.
c) czsteczka chlorowodoru; c) czsteczka siarkowodoru;
d) 3 czsteczki amoniaku d) 2 czsteczki tlenku wgla (IV) lub
dwutlenku wgla
3. a) kowalencyjne spolaryzowane; a) kowalencyjne spolaryzowane; b) Za kade prawidowe
b) kowalencyjne (atomowe lub kowalencyjne (atomowe lub okrelenie rodzaju
kowalencyjne niespolaryzowane); kowalencyjne niespolaryzowane); wizania 1 pkt.
c) jonowe; c) kowalencyjne spolaryzowane;
d) jonowe d) jonowe
4. a)SO3; a) SnO2; Za kad nazw

zwizku
chemicznego, wzr
sumaryczny, wzr
strukturalny 1pkt.
b) siarczek potasu; K2S b) chlorek glinu
5. a) 96 u; a) 81 u; Za kade prawidowe
b) 88 u b) 160 u policzenie masy
czsteczkowej 1 pkt.
6. a)2 H 2 O2
2 H 2O a) H 2 Cl 2
2 HCl Za kade prawidowo
uzupenione
2 Al 3H 2O b)2 Fe 2 O3 3C
b) Al2O3 3H 2 4 Fe 3CO2 rwnanie reakcji
c)3H 2 N 2
2 NH 3 c)2Mg O2
2MgO chemicznej i jej
zbilansowanie 1 pkt.
7. a)2 N 2 5O2
2 N 2O5 a) P4 5O2
P4 O10 Za kade prawidowo
uoone rwnanie
b)2 HgO
2 Hg O2 b)2 Ag 2 O
4 Ag O2 reakcji chemicznej i
Pb 2 H 2O c)CO2 2Mg
c) PbO2 2 H 2 2MgO C jej zbilansowanie
1 pkt.
28
8. a) 3:2 a) 7:16 Za kady prawidowo

b) 7:12 b) 9:8 obliczony stosunek
masowy zwizku
chemicznego 1 pkt.
9. C O2
CO2 2 HgO
2 Hg O2 Za prawidowo
zapisane rwnanie
reakcji 1 pkt.
Masa powstaego tlenu 12 Obliczenie masy
Masa zuytego tlenu 16g
tlenu 1 pkt.
Nr Prawidowe odpowied Zasady punktacji

zad.
1. a) 11; b) 1; c) 3; d) 11; e) 12; f) 11; g) metal; h) I; i) 1 9 dobrych odpowiedzi - 4 pkt
8 7 3 pkt
6 5 2 pkt
4 3 1 pkt
2 0 0 pkt
2. a 2; b 4; c 3; d 1 Za kade prawidowe poczenie

1 pkt.
3. a) kowalencyjne spolaryzowane; Za kade prawidowe okrelenie
b) kowalencyjne (atomowe lub kowalencyjne rodzaju wizania 1 pkt.
niespolaryzowane);
c) jonowe
4. a 2; b 3; c 1 Za kade prawidowe poczenie
1 pkt.
5. a) 18 u; b) 56 u Za kade prawidowe policzenie
masy czsteczkowej 1 pkt.
6. a)2 H 2 O2
2 H 2 O Za prawidowe uzupenienie
wspczynnikw
b)2 HgO
2 Hg O2 stechiometrycznych w kadym
c) H 2 Cl 2
2 HCl rwnaniu reakcji 1pkt.
7. a) reakcja syntezy Za kady prawidowo okrelony typ

b) reakcja wymiany reakcji chemicznej 1 pkt.
c) reakcja analizy
8. a) 5:2 Za kady prawidowo obliczony

b) 3:8 stosunek masowy zwizku
chemicznego 1 pkt.
9. Masa siarczku cynku 28 g Prawidowo policzona masa
siarczku cynku 1 pkt.
29

Ucze:
opanowa
1. Odczytuje z ukadu okresowego podstawowe
informacje o pierwiastkach.
Opisuje i charakteryzuje skad atomu
ustala liczb protonw, elektronw i
neutronw w atomie danego pierwiastka, gdy
dana jest liczba atomowa i masowa.
2. Interpretuje zapisy symboli i czsteczek
pierwiastkw i zwizkw chemicznych.
3. Okrela rodzaj wizania chemicznego w danym

zwizku chemicznym
Okrela rodzaj wizania chemicznego w danym
zwizku chemicznym
4. Ustala dla prostych zwizkw
dwupierwiastkowych (tlenkw, chlorkw,
siarczkw): nazw na podstawie wzoru
sumarycznego, wzr sumaryczny na podstawie
nazwy, wzr sumaryczny na podstawie
wartociowoci.
5. Oblicza mas czsteczkow danego zwizku
chemicznego .
6. Przewiduje substraty i produkty reakcji, dobiera

wspczynniki stechiometryczne w rwnaniach
reakcji.
7. Ukada (okrela) rwnania reakcji syntezy,
analizy, wymiany
8. Oblicza stosunek masowy pierwiastkw
w danych zwizkach chemicznych.
9. Dokonuje prostych oblicze zwizanych
z zastosowaniem prawa zachowania masy.
Ocena
Termin poprawy:
Podpis nauczyciela
Podpis rodzica
30
Woda
i
roztwory wodne
31
Kartoteka
Woda i roztwory wodne

zad ucze: wymaga celw
1. Podaje przykady substancji, ktre P 4 4 B 5.2

rozpuszczaj si w wodzie tworzc
roztwory waciwe i nie rozpuszczaj si
w wodzie tworzc zawiesiny.
2. Opisuje rnice midzy roztworem P 2 2 B 5.4
nasyconym i nienasyconym.
3. Planuje dowiadczenie wykazujce P 1 1 C 5.3
wpyw rnych czynnikw na szybko
rozpuszczania si substancji staych
w wodzie.
4. Proponuje sposoby racjonalnego P 2 2 C 5.7
gospodarowania wod.
5. Prowadzi obliczenia z wykorzystaniem P 3 3 C
poj: stenie procentowe, masa 5.6
substancji, masa roztworu. oblicza ilo 5.5
substancji, ktr mona rozpuci
w okrelonej iloci wody w podanej
temperaturze.
6. Odczytuje rozpuszczalno substancji PP 2 2 C 5.5
z wykresu jej rozpuszczalnoci; oblicza
ilo substancji, ktr mona rozpuci
w okrelonej iloci wody w podanej
temperaturze.
7. Oblicza stenie procentowe roztworu PP 3 2 C 5.6
nasyconego w danej temperaturze 5.5
z wykorzystaniem wykresu
rozpuszczalnoci.
8. Prowadzi obliczenia z wykorzystaniem P 2 2 C 5.6
poj: stenie procentowe, masa
substancji, masa roztworu.
9. Prowadzi obliczenia z wykorzystaniem PP 4 3 D 5.6
substancji, masa rozpuszczalnika, masa
roztworu.
10. Prowadzi obliczenia z wykorzystaniem PP 3 2 D 5.6
substancji, masa roztworu, gsto.
Suma punktw 26 23 ----------------------------
32
Woda i roztwory wodne Imi i nazwisko:

Grupa A
Zadanie 1. (4 pkt.) Spord podanych substancji wypisz te, ktre tworz z wod roztwory
waciwe i zawiesiny.
cukier, mka, biako jajka, ocet, kreda,

Roztwory waciwe tworz:
...
Zawiesiny tworz:
...
Zadanie 2. (2 pkt.) Co naley zrobi, aby z roztworu nasyconego otrzyma roztwr

nienasycony. Zaznacz odpowied P (prawda) lub F (fasz)
A. Podwyszy temperatur roztworu P F
B. Doda substancji rozpuszczonej P F
C. Ochodzi roztwr P F
D. Dola wody P F
Zadanie 3. (1 pkt.) Do kolb zawierajcych jednakowe objtoci wody w tej samej

temperaturze wrzucono jednakowe masy cukru.
Cukier szybciej rozpuci si w kolbie
Zadanie 4. (2 pkt.) Podaj dwa sposoby oszczdnego gospodarowania wod w kuchni.
a)
b)
Zadanie 5. (3 pkt) Uzupenij zdania:

a) Stenie roztworu soli wynosi 15%. To oznacza, e w 100 g roztworu znajduje si g soli.
b) 100g 8 procentowego roztworu cukru zawiera . g cukru i . g wody.
c) Rozpuszczalno CuSO4 w 40oC wynosi 30 g. Oznacza to , e w roztworze nasyconym w tej
temperaturze na . g roztworu przypada . g CuSO4 .
33
Informacja do zadania 6
Zadanie 6. (2 pkt.) Oblicz, ile gramw KNO3 naley rozpuci w 150g wody w temperaturze
60oC , aby otrzyma roztwr nasycony.
Odp. .....
Zadanie 7. (3 pkt.) Rozpuszczalno CuSO4 w wodzie w 70oC wynosi 50g. Oblicz stenie
procentowe nasyconego roztworu soli w wodzie w tej temperaturze. Wynik zaokrglij
do liczb cakowitych.
Odp. .....
34
Zadanie 8. (2 pkt.) Oblicz, ile gramw 24 - procentowego roztworu mona otrzyma

po zmieszaniu 60 g cukru z odpowiedni iloci wody.
Odp. ..
Zadanie 9. (4 pkt.) Do 300g 10 - procentowego octu dolano 200g wody. Oblicz stenie
procentowe tak otrzymanego roztworu.
Odp. ...
Zadanie 10. (3 pkt.) Oblicz, ile gramw chlorku potasu uyto do przygotowania 0,4dm3
roztworu o steniu 20%, jeeli gsto roztworu wynosi 1,1g/cm3.
Odp. ...
35
Imi i nazwisko:
Grupa B
Zadanie 1. (4 pkt.) Spord podanych substancji wypisz te, ktre tworz z wod roztwory
waciwe i zawiesiny.
sl, piasek, olej, alkohol, siarka.

Roztwory waciwe tworz :..
Zawiesiny tworz :
Zadanie 2. (2 pkt.) Co naley zrobi, aby z roztworu nienasyconego otrzyma roztwr

nasycony. Zaznacz odpowied P (prawda) lub F (fasz)
A. Doda substancji rozpuszczonej P F
B. Podwyszy temperatur roztworu P F
C. Ochodzi roztwr P F
D. Dola wody P F
Zadanie 3. (1 pkt.) Do kolb zawierajcych jednakowe objtoci wody wrzucono jednakowe

masy cukru.
Cukier rozpuci si wolniej w probwce: .
Zadanie 4. (2 pkt.) Podaj dwa sposoby oszczdnego gospodarowania wod w azience.
a) ..
b) .
Zadanie 5. (3 pkt.) Uzupenij zdania:

a) Stenie roztworu cukru wynosi 18%. To oznacza e w 100 g roztworu znajduje si
g cukru.
b) W 100 gramw 6 procentowego roztworu soli zawiera . g cukru i . g
wody.
c) Rozpuszczalno KCl w 70oC wynosi 50 g. Oznacza to , e w roztworze nasyconym w
tej temperaturze na . g roztworu przypada g KCl.
36
Zadanie 6. (2 pkt.) Oblicz, ile gramw CuSO4 naley rozpuci w 350g wody w temperaturze
40oC , aby otrzyma roztwr nasycony.
Odp. ......
Zadanie 7. (3 pkt.) Rozpuszczalno KNO3 w wodzie w 20oC wynosi 30g. Oblicz stenie
procentowe nasyconego roztworu KNO3 w wodzie w tej temperaturze. Wynik
zaokrglij do liczb cakowitych.
Odp. .....
37
Zadanie 8. (2 pkt.) Oblicz, ile gramw 36- procentowego roztworu mona otrzyma po
zmieszaniu 54 g soli z odpowiedni iloci wody .
Odp. .....
Zadanie 9. (4 pkt.) Z 800g 6 - procentowego octu odparowano 200g wody. Oblicz stenie
procentowe otrzymanego roztworu.
Odp.:.....
Zadanie 10. (3 pkt.) Oblicz, ile gramw chlorku wapnia uyto do przygotowania 0,3dm3
roztworu o steniu 30%, jeeli gsto roztworu wynosi 1,2g/cm3.
Odp.:.....
38
Imi i nazwisko:
Grupa C
Zadanie 1. (4 pkt.) Podkrel te substancje , ktre tworz z wod roztwory waciwe i zawiesiny.
sl, piasek, biako jajka. ocet, kreda,
Zadanie 2. (1 pkt.) Co naley zrobi, aby z roztworu nasyconego otrzyma roztwr nienasycony.
Zaznacz odpowied P (prawda) lub F (fasz)
A. Doda substancji rozpuszczonej P F
B. Dola wody P F
Zadanie 3. (1 pkt.) Do kolb zawierajcych jednakowe objtoci wody wrzucono jednakowe

masy cukru.
Cukier szybciej rozpuci si w kolbie
Zadanie 4. (2 pkt.) Podaj jakie znasz dwa sposoby oszczdnego gospodarowania wod w domu.
a)
b)
Zadanie 5. (3 pkt.) Uzupenij zdania:
a) Jeli w 100 g roztworu znajduje si 20 g soli, to roztwr ma stenie ..%

b) 100g 40 procentowego roztworu cukru zawiera . g cukru i . g wody.
c) Rozpuszczalno CuSO4 w 40oC wynosi 30 g. Oznacza to , e w roztworze nasyconym
w tej temperaturze na . g wody przypada .. g CuSO 4 .
39
Zadanie 6. (2 pkt.) Odczytaj i zapisz rozpuszczalnoci tych soli w temperaturze 60 oC .
RKNO3 = g
RCuSO4 = g
Zadanie 7. (2 pkt.) Oblicz, ile g KNO3 naley rozpuci w 200g wody w temperaturze 60oC,
aby otrzyma roztwr nasycony.
Odp. ...
40
Informacje do zada: 8. 9. 10
CP = ms100% /mr
ms = CP mr /100%
Zadanie 8. (2 pkt.) Oblicz stenie procentowe roztworu , jeli w 600 gramach tego
roztworu znajduje si 30 g cukru.
Odp
Zadanie 9. (3 pkt.) Zmieszano 240g wody i 160g soli. Oblicz stenie procentowe
otrzymanego roztworu.
Odp.
Zadanie 10. (2 pkt.) Oblicz, ile gramw soli pozostanie po odparowaniu do sucha 400g
20-procentowego roztworu.
Odp.
41
Dzia: Woda i roztwory wodne
Nr Prawidowe odpowiedzi grupy A Prawidowe odpowiedzi grupy B Schemat punktowania

zad.
1. Tworz roztwory waciwe: cukier Tworz roztwory waciwe: sl, Za kade prawidowe
i ocet alkohol podanie substancji 1pkt.
Tworz zawiesiny: mka i kreda Tworz zawiesiny: siarka, piasek
2. a - P, b -F, c F, d - P a - P, b -F, c P, d - F Za kad prawidow
odpowied 1pkt.
3. Cukier rozpuci si szybciej w Cukier rozpuci si wolniej w Za prawidowo
kolbie 2 kolbie 1 wskazan kolb 1pkt.
4. Np.: naprawa ciekncych kranw, Np.: Zakrcanie wody podczas Za kady prawidowo
zmywanie naczy w zmywarce mycia zbw, mycie si pod podany sposb
prysznicem zamiast kpieli w oszczdnego
wannie. gospodarowania wod
1pkt.
5. a) 15g soli a) 18g soli Za kad prawidow

b)8g cukru i 92g wody b)6g cukru i 94g wody odpowied 1pkt.
c)130g roztworu i 30g CuSO4 c)150g roztworu i 50g CuSO4
6. RKNO3=110g/100gH2O R CuSO4=30g/100gH2O Za odczytanie
100g 110g 100g 30g rozpuszczalnoci soli
150g x 350g x z wykresu 1pkt.
x=165g x=105g Za prawidowe
obliczenie masy
rozpuszczonej soli 2pkt
(prawidowa metoda
1pkt i prawidowy wynik
1pkt).
Za kad poprawn
metod z prawidowym
wynikiem 3pkt.
7. Cp = (50 g / 150 g) 100% Cp = (30 g / 130 g) 100% Za prawidowe

Cp = 33,3 % Cp = 23,1 % obliczenie masy
roztworu 1pkt.
Za prawidowe
obliczenie stenia
procentowego roztworu
2pkt (prawidowa
metoda 1pkt
i prawidowy wynik
1pkt).
Za kad poprawn
metod z prawidowym
wynikiem 3pkt.
42
8. mr= 60 g 100% /24% mr= 54 g 100% /36% Za prawidow metod

mr= 250g mr= 150g obliczenia masy
roztworu 1pkt.
Za prawidowe
obliczenie masy
roztworu 2pkt
(prawidowa metoda
1pkt i prawidowy wynik
1pkt).
Za kad poprawn
metod z prawidowym
wynikiem 2pkt.
9. mr2= 300g + 200g mr2= 800g 200g Za prawidowe
mr2= 500g mr2= 600g obliczenie masy
ms= 300 g 10%/ 100% ms= 800 g 6%/ 100% roztworu 2 - 1pkt.
ms=30g ms=48g Za prawidowe
Cp = (30 g / 500 g) 100% Cp = (48 g / 600 g) 100% obliczenie masy
Cp = 6% Cp = 8% substancji 1 pkt.
Za prawidowe
obliczenie stenia
procentowego roztworu
2pkt (prawidowa
metoda 1pkt
i prawidowy wynik
1pkt).
Za kad poprawn
metod z prawidowym
wynikiem 3pkt.
10. mr = Vr dr mr = Vr dr Za prawidowe
mr = 400 cm3 1,1 g/cm3 mr = 300 cm3 1,2 g/cm3 obliczenie masy
mr = 440 g mr = 360 g roztworu 1pkt.
Za prawidowe
ms = 20% 440 g / 100% ms = 30% 360 g / 100% obliczenie masy soli
ms = 88 g ms = 108 g 2pkt (prawidowa
metoda 1pkt
i prawidowy wynik
1pkt). Za kad
poprawn metod
z prawidowym
wynikiem 3pkt.
43
Nr
zad.
1. Za kade prawidowe podanie substancji
Tworz roztwory waciwe: sl, ocet
1pkt.
Tworz zawiesiny: kreda, piasek
2. a - F, b -P Za prawidow odpowied 1pkt.
3. Cukier rozpuci si szybciej w kolbie 2 Za prawidowo wskazan kolb 1pkt.
4. Za kady prawidowo podany sposb
Np.: Zakrcanie wody podczas mycia zbw
oszczdnego gospodarowania wod
Naprawa ciekncych kranw
1pkt.
5. a) CP = 20% Za kad prawidow odpowied 1pkt.
b) 40g cukru i 60g wody
c)100g wody i 30g CuSO4
6. RKNO3=110g/100gH2O Za kade prawidowe odczytanie
R CuSO4=40g/100gH2O rozpuszczalnoci soli z wykresu 1pkt.
7. 100g 110g Za prawidowe obliczenie masy

200g x rozpuszczonej soli 2pkt
x=220g (prawidowa metoda 1pkt i prawidowy
wynik 1pkt). Za kad poprawn metod
z prawidowym wynikiem 2pkt.
8. Cp = (30 g / 600 g) 100% Za prawidowe obliczenie stenia
Cp = 5% procentowego roztworu 2pkt
(prawidowa metoda 1pkt i prawidowy
wynik 1pkt).
Za kad poprawn metod z
prawidowym wynikiem 2pkt.
9. mr2= 240g + 160g Za prawidowe obliczenie masy roztworu
mr2= 400g 1pkt. Za prawidowe obliczenie stenia
Cp = (160 g / 400 g) 100% procentowego roztworu 2pkt
Cp = 40% (prawidowa metoda 1pkt i prawidowy
wynik 1pkt).
Za kad poprawn metod z
prawidowym wynikiem 3pkt.
10. Za prawidowe obliczenie masy soli 2pkt
ms = 20% 400 g / 100% (prawidowa metoda 1pkt i prawidowy
ms = 80 g wynik 1pkt). Za kad poprawn metod
z prawidowym wynikiem 2pkt.
44

Ucze:
opanowa
1. Podaje przykady substancji, ktre rozpuszczaj
si w wodzie tworzc roztwory waciwe i nie
rozpuszczaj si w wodzie tworzc zawiesiny
2. Opisuje rnice midzy roztworem nasyconym
i nienasyconym.
3. Planuje dowiadczenie wykazujce wpyw
rnych czynnikw na szybko rozpuszczania
si substancji staych w wodzie.
4. Proponuje sposoby racjonalnego
gospodarowania wod
5. Prowadzi obliczenia z wykorzystaniem poj:
stenie procentowe, masa substancji, masa
roztworu. oblicza ilo substancji, ktr mona
rozpuci w okrelonej iloci wody w podanej
temperaturze.
6. Odczytuje rozpuszczalno substancji z wykresu
jej rozpuszczalnoci; oblicza ilo substancji,
ktr mona rozpuci w okrelonej iloci wody
w podanej temperaturze.
7. Oblicza stenie procentowe roztworu
nasyconego w danej temperaturze
z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalnoci.
roztworu.
rozpuszczalnika, masa roztworu.
roztworu, gsto.
Ocena
Termin poprawy:
Podpis nauczyciela
Podpis rodzica
45
Kwasy
46
Kartoteka sprawdzianu Kwasy
Nr Badana umiejtno Poziom Punktacja Punktacja Kategoria Odniesienie

wymaga zada zada celw do podstawy
zad ucze: Grupa A i B Grupa C programowej
1 Zapisuje wzory sumaryczne P 3 3 B 6.1
najprostszych kwasw
2 Zapisuje wzr sumaryczny kwasu P 3 3 A 6.4
i opisuje jego waciwoci
3 Planuje dowiadczenie, w wyniku PP 3 3 D 6.3
ktrego mona otrzyma kwas.
Zapisuje odpowiednie rwnanie
reakcji.
4 Zapisuje rwnanie reakcji P 2 2 C 6.4
otrzymywania kwasu.
5. Dokonuje prostych oblicze P 3 3 C 3.4
zwizanych z prawem staoci
skadu
6. Opisuje zastosowania kwasw 4 4 A 6.4
7 Zapisuje rwnania reakcji P 3 3 C 6.5
dysocjacji kwasw.
8 Prowadzi obliczenia z P 3 3 C 6.6
wykorzystaniem poj: stenie
procentowe, masa substancji,
masa roztworu
9 Analizuje proces powstawania PP 3 3 D 6.9
kwanych opadw i skutki ich
dziaania; proponuje sposoby
ograniczajce ich powstawanie
10 Opisuje budow kwasw; PP 3 D 6.2
dokonuje prostych oblicze 3.4
zwizanych z prawem staoci
skadu
Suma punktw 30 27 -------------------------
47
Imi i nazwisko:
Kwasy
Grupa A
Zadanie 1. (3 pkt.) Spord podanych wybierz i podkrel wzory kwasw:
H2SO4, KOH, H2O, HCl, Ca(OH)2, MgO, H3PO4, MgSO3
Charakterystyczna cecha Nazwa kwasu Wzr kwasu
Powoduje knicie substancji biakowych
Ma zapach zgniych jaj
Ma dziaanie wybielajce i bakteriobjcze
Zadanie 3. (3 pkt.) Zapisz numery probwek, w ktrych otrzymano kwasy. Tam, gdzie
zaszy reakcje, napisz odpowiednie rwnania.
Kwasy otrzymano w probwkach nr: .........................................................
Rwnania reakcji chemicznych: ................................................................
Zadanie 4. (2 pkt.) Napisz rwnania reakcji chemicznych, ktrych kocowym produktem

bdzie kwas siarkowodorowy, a pierwszym substratem siarka.
............................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................
Zadanie 5. (3 pkt.) Oblicz (z dokadnoci do czci dziesitych) zawarto procentow

(procent masowy) tlenu i wodoru w kwasie wglowym. Moesz skorzysta z ukadu
okresowego pierwiastkw chemicznych.
48
Zadanie 6. (4 pkt.) Przyporzdkuj kademu z kwasw oznaczonych literami (a d) waciwe

jego zastosowanie oznaczone cyfr (1 5).
a) kwas siarkowy (VI) 1) skadnik paliw rakietowych

b) kwas azotowy (V) 2) napoje gazowane
c) kwas chlorowodorowy 3) wybielanie weny i papieru
d) kwas wglowy 4) cement stomatologiczny
5) metalurgia
a. . b. . c. .d. .
Zadanie 7. (3 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji dysocjacji jonowej kwasw i podaj nazwy
powstajcych anionw:
H2S H O
2
+ .
. anion
H3PO4
H O 2
. + . anion
2-
.. .... + SO3 anion
H O 2
Zadanie 8. (3 pkt.) Oblicz, ile gramw kwasu fosforowego (V) znajduje si w 250g roztworu
o steniu 30%.
Odp.
Zadanie 9. (3 pkt.) Podaj jedn przyczyn kwanych opadw i 2 ich skutki.
Przyczyna:
..
Skutki :
.
Zadanie 10. (3 pkt.) Pewien niemetal tworzy kwas tlenowy, w ktrym reszta kwasowa jest
jednowartociowa i zawiera cznie 3 atomy. Masa czsteczkowa kwasu wynosi 47u.
Podaj wzr i nazw tlenku kwasowego tego kwasu.
Odp. .
49
Imi i nazwisko:
Kwasy
Zadanie 1. (3 pkt.) Spord podanych wybierz i podkrel wzory kwasw:

KOH, HNO3, H2O, H2S, AlPO4, Ca(OH)2, MgO, H2CO3
Charakterystyczna cecha Nazwa kwasu Wzr kwasu
Powoduje zwglanie substancji organicznych
Stony dymi
Jest sta, krystaliczn substancj
Zadanie 3. (3 pkt.) Zapisz numery probwek, w ktrych otrzymano kwasy. Tam, gdzie
zaszy reakcje, napisz odpowiednie rwnania.
CO Na2O SO3 N2O5
Kwasy otrzymano w probwkach nr:

..........................................................................................................................
Rwnania reakcji chemicznych:

..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
H2O .
.............................................................................................................................................................................................
.
Zadanie 4. (2 pkt.) Napisz rwnania reakcji chemicznych, ktrych kocowym produktem
bdzie kwas chlorowodorowy, a pierwszym substratem chlor.
..........................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................
Zadanie 5. (3 pkt.) Oblicz (z dokadnoci do czci dziesitych) zawarto procentow

(procent masowy) tlenu i wodoru w kwasie siarkowym (IV). Moesz skorzysta z ukadu
okresowego pierwiastkw chemicznych.
50
Zadanie 6. (4 pkt.) Przyporzdkuj kademu z kwasw oznaczonych literami (a d) waciwe

jego zastosowanie oznaczone cyfr (1 5).
a) kwas siarkowy (VI) 1. napoje typu cola

b) kwas azotowy(V) 2. akumulatory
c) kwas siarkowodorowy 3. materiay wybuchowe
d) kwas fosforowy (V) 4. wybielanie weny i papieru
5. skadnik wd leczniczych
a. . b. . c. . d. .
powstajcych anionw:
HCl H
O
2
. + anion
H2SO4 H
O

2
+ anion
H

2O
.. + NO3- anion
Zadanie 8. (3 pkt.) Oblicz, ile gramw kwasu chlorowodorowego znajduje si w 300g

roztworu o steniu 25%.
Odp.
Zadanie 9. (3 pkt.) Podaj jeden skutek kwanych opadw i 2 sposoby zapobiegania im.
Skutek :

Sposoby zapobiegania:

.
Zadanie 10. (3 pkt.) Pewien niemetal tworzy kwas tlenowy, w ktrym reszta kwasowa jest
jednowartociowa i zawiera cznie 4 atomy. Masa czsteczkowa kwasu wynosi 129u.
Podaj wzr i nazw tlenku kwasowego tego kwasu.
Odp. ..
51
Imi i nazwisko:
Kwasy
Grupa C Kl. liczba punktw: . Ocena:
Zadanie 1. (3 pkt.) Podkrel wzory kwasw:
HCl, MgO, HNO3, Mg(OH)2, K2O, H3PO4
Zadanie 2. (3 pkt.) Uzupenij tabel wpisujc po jednej waciwoci spord podanych

pod tabel
Nazwa kwasu Charakterystyczna cecha, po ktrej moemy rozpozna dany

kwas
Kwas azotowy(V)
Kwas chlorowodorowy
Kwas fosforowy(V)
powoduje knicie biaka, jest substancj sta, zwgla substancje organiczne, przy
mieszaniu si z wod wydziela si dua ilo energii cieplnej, ma zapach zgniych jaj,
stony roztwr dymi na powietrzu
Zadanie 3. (3 pkt.) Zaznacz (otocz kkiem) punkty, w ktrych znajduj si prawidowo

napisane rwnania reakcji otrzymywania kwasw:
Zadanie 4. (2 pkt.) Uzupenij ponisze rwnania reakcji chemicznych otrzymywania kwasu

chlorowodorowego.
Zadanie 5. (3 pkt.) Oblicz zawarto procentow (procent masowy) tlenu i wodoru w kwasie
o wzorze H2SO4.
%H = ...
%O = ..
mH = 1u , mO = 16u, mS = 32u
52
Zadanie 6. (4 pkt.) Pocz odpowiednio nazw kwasu z jego zastosowaniem.
Kwas siarkowy (VI) Wybielanie weny i papieru

Kwas chlorowodorowy Akumulatory
Kwas siarkowy (IV) Paliwa rakietowe
Kwas azotowy (V) Metalurgia
powstajcych anionw. Nazwy anionw wybierz spord podanych: siarczanowy(VI);
fosforanowy(V); chlorowodorowy; siarczanowy(IV), chlorkowy, siarczkowy; wglanowy
H2S .. + S2- anion
H3PO4 . + PO43- anion
H2SO3 ........ + SO32- anion
Zadanie 8. (3 pkt.) W 300 g roztworu kwasu fosforowego (V) znajduje si 30g tego kwasu.
Oblicz stenie procentowe tego roztworu.
m s = cp =
m r = .
Odp.: Stenie procentowe tego roztworu jest rwne .
Zadanie 9. (3 pkt.) Wybierz spord podanych niej jedn przyczyn kwanych opadw
i dwa ich skutki:
niszczenie zabytkowych budowli, topnienie lodowcw, uywanie freonw, spalanie

zasiarczonych paliw, zakwaszanie wd i gleby
Przyczyna:
..
Skutki :
.
53

Dzia: Kwasy
Nr Prawidowe odpowiedzi grupy A Prawidowe odpowiedzi grupy B Schemat
zad. punktowania
1. Wzory kwasw: H2SO4, HCl, H3PO4 HNO3, H2S, H2CO3 Za kade prawidowe
podkrelenie -1pkt.
2. Powoduje knicie substancji Powoduje zwglanie substancji Za kade podanie

biakowych : kwas azotowy (V), organicznych: kwas siarkowy (VI), nazwy i wzoru -1pkt.
HNO3 H2SO4
Ma zapach zgniych jaj : kwas Stony dymi: kwas
siarkowodorowy H2S chlorowodorowy, HCl
Ma dziaanie wybielajce i Jest sta, krystaliczn substancj:
bakteriobjcze: kwas siarkowy H3PO4
(IV), H2SO3
3. Probwki :2 i 3 Probwki :3i4 Za podanie numerw
Rwnania reakcji: Rwnania reakcji: probwek-1pkt.
2) P4O10 + 6H2O 4H3PO4 3) SO3 + H2O H2SO4 Za kade prawidowo
3) SO2 + H2O H2SO3 4) N2O5 + H2O 2HNO3 napisane rwnanie -
1pkt.
4. S + H2 H2S(g) Cl2 + H2 2HCl(g) Za kade prawidowo

napisane rwnanie -
H2S(g) H2S(C) HCl(g) HCl(c) 1pkt.
5. m= 21u + 12u + 3 16u = 62u m= 2 1u + 32u + 3 16u = 72u Za obliczenie masy

%O = = 77,4% %O = = 66,7% czsteczkowej
1pkt. Za obliczenie
% masowego
%H= = 3,2% %H = = 2,8% wodoru -1pkt. Za
obliczenie
%masowego tlenu -
1pkt (maksymaln
liczb punktw
przyznajemy
rwnie, gdy ucze
nie oblicza
oddzielnie masy
czsteczkowej)
6. a - 3, b - 1, c - 5, d - 2 a - 2, b - 3, c - 5, d - 1 Za kade
przyporzdkowanie -
1pkt.
7. HCl H+ + Cl- Za kade
H2S 2H+ + S2- uzupenienie
anion siarczkowy anion chlorkowy
rwnania i podanie
anion
nazwy anionu -1pkt.
H3PO4 3H+ + PO4 3- H2SO4 2H+ + SO42-
anion fosforanowy(V) anion siarczanowy(VI)
H2SO3 2H+ + SO32- HNO3 H+ + NO3-
anion siarczanowy (IV) anion azotanowy(V)
54
8. Cp= 30% Cp= 25% Za podanie wzoru na

mr = 250g mr = 300g obliczanie masy
ms = cp*mr / 100% ms = cp*mr / 100% substancji- 1pkt. Za
ms = 75g ms = 75g obliczenie masy
substancji -1pkt
Za podanie
odpowiedzi -1pkt.
9. Przyczyna: spalanie zasiarczonych Skutek: np. niszczenie konstrukcji Za kad prawidow

paliw metalowych odpowied 1pkt.
Skutki: np. zakwaszanie wd, Zapobieganie: np. stosowanie
niszczenie zabytkowych budowli katalizatorw w samochodach,
ograniczenie iloci spalin
10. HXO2 HXO3 Za wyznaczenie masy
m x= 47u 1u - 2 16u = 14u m x= 129u 1u - 3 16u= 80u atomowej szukanego
X azot X brom niemetalu -1pkt.
N2O3 tlenek azotu(III) Br2O5 tlenek bromu(V) Za ustalenie wzoru
tlenku kwasowego
1pkt. Za podanie
nazwy tlenku -1pkt.
Dzia: Kwasy
Nr zad. Prawidowa odpowied Zasady punktacji

1. Wzory kwasw: H2SO4, HCl, H3PO4 Za kade prawidowe podkrelenie -
1pkt.
2. Kwas azotowy (V) powoduje knicie Za kade podanie nazwy i wzoru -
biaka 1pkt.
Kwas chlorowodorowy stony roztwr
dymi na powietrzu
Kwas fosforowy (V) jest substancj sta
3. C, D, F Za kade prawidowe zaznaczenie

1pkt.
4. Cl2 + H2 2HCl(g) Za kade prawidowe uzupenienie
HCl(g) HCl(c) rwnania 1pkt.
5. m= 21u + 32u + 4 16u = 98u Za obliczenie masy czsteczkowej -
%O = = 65,3% 1 pkt. Za obliczenie %masowego
wodoru -1pkt. Za obliczenie
%H= = 2% %masowego tlenu -1pkt
(maksymaln liczb punktw
przyznajemy rwnie, gdy ucze nie
oblicza oddzielnie masy
czsteczkowej).
6. Kwa siarkowy (VI)- akumulatory Za kade przyporzdkowanie -1pkt.
Kwas chlorowodorowy - metalurgia
Kwas siarkowy (IV)- wybielanie weny i
55
papieru
Kwas azotowy (V)- paliwa rakietowe
7. Za kade uzupenienie rwnania
H2S 2H+ + S2- anion siarczkowy
i podanie nazwy anionu -1pkt.
H3PO4 3H+ + PO4 3- anion fosforanowy(V)
H2SO3 2H+ + SO32- anion siarczanowy (IV)
8. mr = 300g Za wypisanie danych i podanie wzoru

ms = 30g na Cp -1pkt. Za obliczenie stenia
Cp= ms 100% / mr procentowego 1pkt. Za podanie
Cp = 10% odpowiedzi 1pkt.
9. Przyczyna: spalanie zasiarczonych paliw Za kad prawidow odpowied
Skutki: np. zakwaszanie wd i gleby, 1pkt.
niszczenie zabytkowych budowli.
56
Dzia: Kwasy

Ucze:
opanowa
1. Zapisuje wzory sumaryczne najprostszych
kwasw
2. Zapisuje wzr sumaryczny kwasu i opisuje
jego waciwoci
3. Planuje dowiadczenie, w wyniku ktrego
mona otrzyma kwas. Zapisuje
odpowiednie rwnanie reakcji.
4. Zapisuje rwnanie reakcji otrzymywania
kwasu.
5. Dokonuje prostych oblicze zwizanych
z prawem staoci skadu
6. Opisuje zastosowania kwasw
7. Zapisuje rwnania reakcji dysocjacji
kwasw.
8. Prowadzi obliczenia z wykorzystaniem
substancji. Masa roztworu
9. Analizuje proces powstawania kwanych
opadw i skutki ich dziaania; proponuje
sposoby ograniczajce ich powstawanie
10. Opisuje budow kwasw; dokonuje
prostych oblicze zwizanych z prawem
staoci skadu
Ocena
Termin poprawy:
Podpis nauczyciela
Podpis rodzica
57
Wodorotlenki
58
Kartoteka
Wodorotlenki

Rozpoznaje wzory sumaryczne

1. P 3 2 B 6.2
wodorotlenkw.
Rozrnia pojcia wodorotlenek
2. P 2 2 A 6.1
i zasada.
Zapisuje wzory sumaryczne
3. P 4 4 B 6.1
najprostszych wodorotlenkw.
Planuje dowiadczenia, w wyniku
ktrych mona otrzyma
4. wodorotlenki. Pisze rwnania reakcji PP 4 2 C 6.3
otrzymywania zasad (reakcja metalu
z woda i tlenku metalu z wod)
Opisuje waciwoci i zastosowania
5. wodorotlenku sodu i wodorotlenku P 3 3 A 6.4
wapnia.
Zapisuje rwnania dysocjacji
6. PP 3 2 C 6.5
elektrolitycznej zasad.
Okrela rodzaje odczynu roztworu
7. PP 3 3 C 6.7
na podstawie skali pH
Interpretuje warto pH w ujciu
8. jakociowym (odczyn kwasowy, P 2 2 C 6.8
zasadowy i obojtny).
Wykonuje proste obliczenia dotyczce
9. PP 3 2 C 5.6
stenia procentowego roztworu.
Oblicza masy czsteczkowe
wodorotlenkw, dokonuje prostych
10. oblicze zwizanych z zastosowaniem P 2 2 D 3.4
prawa staoci skadu i prawa
zachowania masy.
Wskazuje na zastosowanie
11. wskanikw do rozrniania kwasw P 3 3 B 6.6
i zasad.
Suma punktw 30 27 ----------------------------
59
WODOROTLENKI Imi i nazwisko:

Grupa A Kl. liczba punktw: . Ocena:
Zadanie 1. (3 pkt.) Podkrel wzory wodorotlenkw.

HCl, KOH, H2O, Ca(OH)2, MgO, H2SO4, Pb(OH)2
Zadanie 2. (2 pkt.) Korzystajc z tabeli rozpuszczalnoci spord podanych wzorw wybierz wzory
wodorotlenkw, ktre tworz zasady.
LiOH, Al(OH)3, Fe(OH)3, Ba(OH)2

Zasady:
....
Nazwa wodorotlenku Wzr sumaryczny Wzr strukturalny
Wodorotlenek sodu
Cr(OH)3
Zadanie 4. (4 pkt.) W ktrych probwkach powstan wodorotlenki? Tam, gdzie zachodz reakcje,
napisz odpowiednie rwnania.
K2O ZnO CaO Na
Reakcje zachodz w probwkach nr:

..........................................................................................................................

.......................................................................................................................
..................................................................................................................
H2O
...
Zadanie 5. (3 pkt.) Podaj 4 waciwoci i 2 zastosowania wodorotlenku wapnia.
Waciwoci:
..
Zastosowania:
60
Zadanie 6. (3 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji dysocjacji jonowej zasad.
NaOH . +
Ca(OH)2 .. +
. Sr2+ + 2OH-
Zadanie 7. (3 pkt.) Jaki odczyn odpowiada podanym pH roztworw?
pH=7 odczyn: ; pH<7 odczyn: ; pH>7 odczyn:
Zadanie 8. (2 pkt.) W wolnej kolumnie zaznacz znakiem X roztwory, ktre maj odczyn kwasowy.
Produkt pH
Coca cola 3
Woda destylowana 7
Mleko 6,5
Roztwr myda 10
Zadanie 9. (3 pkt.) Ile gramw wodorotlenku sodu i ile gramw wody naley uy do sporzdzenia
300 gramw 15 - procentowego roztworu?
Odp.:
Zadanie 10. (2 pkt.) Oblicz mas czsteczkow Ca(OH)2. Oblicz zawarto procentow
(w procentach masowych) wapnia w podanym wodorotlenku.
Odp.: .
61
Zadanie 11. (3 pkt.) W trzech probwkach znajduj si wodne roztwory: NaOH, HCl oraz woda
destylowana. Zaproponuj dowiadczenie pozwalajce rozrni probwki z tymi roztworami
za pomoc papierka wskanikowego. Uzupenij tabel.
Schemat Obserwacje
Wnioski
Rwnanie reakcji w formie jonowej skrconej:
Brudnopis:
62
Zadanie 1. (3 pkt.) Podkrel wzory wodorotlenkw.

Sn(OH)2, H2S NaOH, H2O, Mg(OH)2, CaO, H3PO4,
Zadanie 2. (2 pkt.) Korzystajc z tabeli rozpuszczalnoci spord podanych wzorw wybierz wzory
wodorotlenkw, ktre tworz zasady.
CsOH, Zn(OH)2, Cr(OH)3, Ca(OH)2

Zasady:
...
Nazwa wodorotlenku Wzr sumaryczny Wzr strukturalny

Wodorotlenek potasu
Fe(OH)3
Zadanie 4. (4 pkt.) W ktrych probwkach powstan wodorotlenki? Tam, gdzie zachodz reakcje,
napisz odpowiednie rwnania.
CuO Na2O BaO K
Reakcje zachodz w probwkach nr:

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................
.....................................................................................................................
H2O .
Zadanie 5. (3 pkt.) Podaj 4 waciwoci fizyczne i 2 zastosowania wodorotlenku sodu.
Waciwoci:
..
Zastosowania ..
63
KOH .. +
Rb+ + OH-
Ba(OH)2 +
Zadanie 7. (3 pkt.) Jaki odczyn odpowiada podanym pH roztworw?

pH>7 odczyn .; pH=7 odczyn ; pH<7 odczyn
Zadanie 8. (2 pkt.) W wolnej kolumnie zaznacz znakiem X roztwory, ktre maj odczyn zasadowy.
Produkt pH
Woda wapienna 13
Kapusta kiszona 4
Roztwr myda 11
Woda destylowana 7
Zadanie 9. (3 pkt.) Ile gramw wody i ile gramw wodorotlenku potasu naley uy do sporzdzenia
400 gramw 12 - procentowego roztworu?
Odp.:
Zadanie 10. (2 pkt.) Oblicz mas czsteczkow Mg(OH)2. Oblicz zawarto procentow
(w procentach masowych) magnezu w podanym wodorotlenku.
Odp.:
Zadanie 11. (3 pkt.) W trzech probwkach znajduj si: roztwr KOH, roztwr H2S, woda
destylowana. Jak je rozrni wykorzystujc papierki uniwersalne?
64
Schemat Obserwacje
Wnioski
Brudnopis:
65

Grupa C
Zadanie 1. (2 pkt.) Podkrel wzory wodorotlenkw:
KOH, H2O, Ca(OH)2, H2SO4
Zadanie 2. (2 pkt.) Korzystajc z tabeli rozpuszczalnoci spord podanych wzorw wybierz

i podkrel dwa przykady wodorotlenkw dobrze rozpuszczalnych w wodzie (zasad).
NaOH, Al(OH)3, Cu(OH)2, Ca(OH)2
Nazwa wodorotlenku Wzr sumaryczny
Wodorotlenek sodu
Mg(OH)2
Zadanie 4. (2 pkt.) We w kko numery probwek, w ktrych powstan wodorotlenki.
CuO Na2O CaO
H2O
Zadanie 5. (3 pkt.) Podkrel informacje dotyczce wodorotlenku wapnia.
a) Waciwoci: Substancja staa, barwy biaej, bezbarwna, bardzo dobrze rozpuszcza si

w wodzie, trudno rozpuszcza si w wodzie, rca
b) Zastosowanie: Budownictwo, produkcja myda, bielenie drzew, produkcja materiaw
wybuchowych,
NaOH Na+ +
Ca(OH)2 . + 2OH-
66
Zadanie 7. (3 pkt.) Roztwory mog mie rne odczyny: kwasowy, zasadowy, obojtny.
Dokocz zdania.
Roztwr o pH = 7 ma odczyn ....
Roztwr o pH >7 ma odczyn ...
Roztwr o pH <7 ma odczyn ..
Zadanie 8. (2 pkt.) W wolnej kolumnie zaznacz znakiem x, ktre roztwory maj odczyn zasadowy?
Roztwr pH
1.Woda destylowana 7
2.Mleko 6,5
3.Roztwr myda 10
4.Woda wapienna 13
Zadanie 9. (2 pkt.) W 200 g roztworu znajduje si 60g wodorotlenku sodu. Oblicz stenie
procentowe tego roztworu.
Odp.:
Zadanie 10. (2 pkt.) Oblicz mas czsteczkow KOH. Przyjmij, e:
masa atomowa K 39u, masa atomowa O - 16u, masa atomowa H 1 u
M KOH: ..
Odp.:
Zadanie 11. (3 pkt.) Jaki kolor ma uniwersalny papierek wskanikowy w:
a) roztworze kwasu ..
b) roztworze zasady ...
c) wodzie destylowanej .
67

Dzia: Wodorotlenki
Nr Prawidowe odpowiedzi grupy A Prawidowe odpowiedzi grupy B Schemat
zad. punktowania
1. KOH, Ca(OH)2, Pb(OH)2 Sn(OH)2 , NaOH, Mg(OH)2 1pkt za kady
poprawnie
podkrelony wzr
2. LiOH, Ba(OH)2 CsOH, Ca(OH)2 1pkt za kady
poprawnie wybrany
wzr
3. NaOH, Na O H, KOH, K O H, 1pkt za kade
OH OH poprawne
Cr - O H Wodorotlenek elaza (III), Fe O H uzupenienie
OH OH
4. Reakcje zachodz w probwkach Reakcje zachodz w probwkach nr: 1pkt za poprawne
nr: 1,3 i 4 2,3 i 4 numery probwek
Rwnania reakcji: Rwnania reakcji: 1 pkt za kade
1. K2O + H2O 2KOH 2. Na2O + H2O 2NaOH poprawnie napisane
3. CaO + H2O Ca(OH)2 3. BaO + H2O Ba(OH)2 rwnanie reakcji
4. 2Na + 2H2O 2NaOH + 4. 2K + 2H2O 2KOH + H2
H2
5. Przykadowe waciwoci Przykadowe waciwoci NaOH: Schemat
Ca(OH)2: Substancja staa o barwie biaej, punktowania:
Sabo rozpuszcza si w wodzie, bardzo dobrze rozpuszczalny w Za:
tworzy sab zasad, wodzie, silnie higroskopijny, dziaa 4 waciwoci: 2pkt
Przykadowe zastosowania: niszczco na papier i tkaniny. 3-2 waciwoci 1 pkt
budownictwo, dezynfekcja, Przykadowe zastosowania: 2 zastosowania 2 pkt
bielenie drzew, odkwaszanie Wyrb myde, produkcja szka, 1 zastosowanie 1 pkt
gleby. skadnik preparatw do udraniania
rur kanalizacyjnych, produkcja
detergentw
6. NaOH H
2O
Na+ + OH- KOH H 2O
K+ + OH- 1 pkt za kad
Ca(OH)2 2+
Ca + 2 OH
H 2O
- RbOH H 2O
Rb+ + OH- poprawnie
Sr (OH)2 H 2O
Sr + 2 OH-
2+ Ba(OH)2 H
2O
Ba2+ + 2 OH- uzupenione
rwnanie reakcji
7. pH=7 odczyn obojtny pH>7 odczyn zasadowy 1 pkt za kade
pH<7 odczyn kwasowy pH=7 odczyn obojtny poprawne okrelenie
pH>7 odczyn zasadowy pH<7 odczyn kwasowy odczynu
8. Odczyn kwasowy maj roztwory Odczyn zasadowy maj roztwory 1 pkt za kady
coca coli i mleka wody wapiennej i myda poprawnie
zaznaczony roztwr
9. Masa NaOH = 45g Masa wody = 352g 1 pkt za obliczenie

Masa wody = 255g Masa KOH = 48g masy substancji,
1 pkt za obliczenie
masy wody,
1pkt za poprawn
odpowied
10. Masa czsteczkowa Ca(OH)2 =74u Masa czsteczkowa Mg(OH)2 = 58u 1 pkt za obliczenie
68
% Ca = 54,05 % % Mg = 41,4 % masy czsteczkowej,

1 pkt za obliczenie
zawartoci
procentowej
11. W kadej probwce zanurzamy W kadej probwce zanurzamy 1 pkt za kady
papierek uniwersalny. W papierek uniwersalny. W roztworze poprawnie
roztworze NaOH przyjmie barw KOH przyjmie barw niebiesk, w rozrniony roztwr
niebiesk, w roztworze HCl roztworze H2S czerwon, w wodzie
czerwon, w wodzie destylowanej pozostanie ty.
destylowanej pozostanie ty.
Dzia: Wodorotlenki
Nr
zad.
1. KOH, Ca(OH)2 1pkt za kady poprawnie
podkrelony wzr
2. NaOH, Ca(OH)2 1pkt za kady poprawnie
podkrelony wzr
3. NaOH 1pkt za kade poprawnie
Wodorotlenek magnezu uzupenione miejsce w tabeli
4. Numery probwek 2 i 3 1pkt za kady poprawny numer

probwki
5. a) waciwoci: substancja staa, barwy biaej, trudno Schemat punktowania:
rozpuszcza si w wodzie, rca Za 4 waciwoci 2 pkt
b) zastosowania: budownictwo, bielenie drzew Za 3-2 waciwoci 1 pkt
Za 2 zastosowania 2 pkt
Za 1 zastosowanie 1 pkt
6. NaOH H
2O
Na+ + OH- 1 pkt za kad poprawnie
Ca(OH)2 2+ - uzupenion reakcj
Ca + 2 OH
H 2O
7. a) czerwony 1 pkt za kad poprawn odpowied

b) niebieski
c) ty
8. Obojtny, zasadowy, kwasowy 1 pkt za kad poprawn odpowied
9. Odczyn zasadowy maj roztwory wody wapiennej i 1 pkt za kad poprawn odpowied
myda
10. Stenie procentowe tego roztworu wynosi 30%. 1 pkt za obliczenie stenia
procentowego, 1 pkt za odpowied
11. 56u 1 pkt za obliczenie masy
czsteczkowej,
1 pkt za odpowied
69
Dzia: Wodorotlenki

Ucze:
opanowa
1. Rozpoznaje wzory sumaryczne wodorotlenkw.
2. Rozrnia pojcia wodorotlenek i zasada.
3. Zapisuje wzory sumaryczne najprostszych

wodorotlenkw.
4. Planuje dowiadczenia w wyniku, ktrych

mona otrzyma wodorotlenki. Pisze rwnania
reakcji otrzymywania zasad (reakcja metalu z
woda i tlenku metalu z wod)
5. Opisuje waciwoci i zastosowania

wodorotlenku sodu i wodorotlenku wapnia.
6. Zapisuje rwnania dysocjacji elektrolitycznej

zasad.
7. Okrela rodzaje odczynu roztworu na podstawie

skali pH
8. Interpretuje warto pH w ujciu jakociowym

(odczyn kwasowy, zasadowy i obojtny).
9. Wykonuje proste obliczenia dotyczce stenia

procentowego roztworu.
10. Oblicza masy czsteczkowe wodorotlenkw,

dokonuje prostych oblicze zwizanych
z zastosowaniem prawa staoci skadu i prawa
zachowania masy.
11. Wskazuje na zastosowanie wskanikw do

rozrniania kwasw i zasad.

Ocena
Termin poprawy:
Podpis nauczyciela
Podpis rodzica
70
Sole
71
Kartoteka
Sole

1. Rozpoznaje wzory soli wrd nazw P 4 4 B 7.2

innych zwizkw chemicznych
2. Zapisuje wzory soli na podstawie P 4 4 C 7.2
nazwy i odwrotnie
3. Pisze rwnania dysocjacji wybranych P 2 2 C 7.3
soli
4. Zapisuje rwnania reakcji P 6 6 C 7.4
otrzymywania soli w formie
czsteczkowej
5. Zapisuje w formie czsteczkowej, PP 6 6 D 7.4
jonowej i jonowej skrconej rwnania
reakcji zobojtniania
6. Uzupenia rwnania reakcji dotyczce P 6 6 C 7.4
otrzymywania soli
7. Oblicza Cp na podstawie masy P 3 3 C 5.6

substancji i masy wody lub masy
substancji i masy roztworu
8. Wnioskuje na podstawie tabeli P 1 1 C 7.5
rozpuszczalnoci o wyniku reakcji
chemicznej.
9. Zna przykady zastosowa wybranych PP 1 1 C 7.6

soli
10. Podaje przykady zastosowa P 3 3 A 7.6
wybranych soli
11. Projektuje dowiadczenia i opisuje PP 4 3 D 7.5
dowiadczenia chemiczne
Suma punktw 40 39 -----------
72
Imi i nazwisko:
SOLE
Grupa A
Zadanie 1. (4 pkt. Spord podanych niej zwizkw chemicznych wybierz i podkrel wzory
soli:
HCl, NaOH, K2SO4, NaCl, Ca3(PO4)2, H2O, NH3, CaCO3, HNO3
Nazwa systematyczna Wzr sumaryczny

Chlorek sodu
K2CO3
Azotan (V) elaza (II)
CuSO4
Zadanie 3. (2 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji dysocjacji soli:

a) KNO3 + ..
b) Ca2+ + 2Cl-
Zadanie 4. (6 pkt.) Zapisz w formie czsteczkowej rwnania reakcji otrzymywania MgS

trzema poznanymi sposobami.
.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................
Zadanie 5. (6 pkt.) Zapisz w postaci czsteczkowej, jonowej i jonowej skrconej rwnania

otrzymywania fosforanu(V) sodu w reakcji zobojtniania.
...
Zadanie 6. (6 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji chemicznych:
...... Ca + ...... HNO3 .......................... + ..........................
...... Al2O3 + . H2CO3 ........... + ..........................
...... Ba(OH)2 + ...... SO3 .......................... + ..........................
73
Zadanie 7. (3 pkt.) Oblicz stenie procentowe roztworu soli kuchennej otrzymanego

po rozpuszczeniu 80 g tej soli w 120 g wody.
Odp.:
Zadanie 8. (1 pkt.) Wybierz i zapisz poniej numer (numery) probwek, w ktrych

powstanie osad.
KOH CaCl2 CuO
H2SO4
Osad powstaje w probwce (probwkach) numer:..
Zadanie 9. (1 pkt.) Zaznacz przykady zastosowa AgNO3.
a) Pirotechnika, rodek konserwujcy produkty ywnociowe, produkcja nawozw

sztucznych
b) Produkcja papieru, kosmetykw i rodkw piorcych
c) Przemys farmaceutyczny, wyrb luster i farb
d) Produkcja nawozw sztucznych, pudrw i lekw na nadkwasot
Zadanie 10. (3 pkt.) Wymie trzy zastosowania wglanu wapnia:

...
.....................................................................
74
Zadanie 11. (4 pkt.) Korzystajc z tablicy rozpuszczalnoci, zaproponuj dowiadczenie

pozwalajce otrzyma wodorotlenek miedzi (II). Uzupenij tabel:
Wnioski:
Brudnopis:
75
Imi i nazwisko:
SOLE
Grupa B
Zadanie 1. (4 pkt.) Spord podanych niej zwizkw chemicznych wybierz i podkrel

wzory soli:
HBr, KOH, K2SO3, Al2(CO3)3, Mg3(PO4)2, ZnO, NaNO3, H3PO4

Siarczek sodu
Mg(NO3)2
Wglan elaza (II)
Cu2SO3
Zadanie 3. (2 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji dysocjacji soli.

a) NaNO3 +
b) 2 K+ + S2-
Zadanie 4. (6 pkt.) Zapisz w formie czsteczkowej rwnania reakcji otrzymywania KCl
trzema poznanymi sposobami.
...................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................
Zadanie 5. (6 pkt.) Zapisz w postaci czsteczkowej, jonowej i jonowej skrconej rwnania

otrzymywania siarczanu(VI) sodu w reakcji zobojtniania.
Zadanie 6. (6 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji chemicznych.
...... Al + ...... HCl .......................... + ..........................
...... Fe2O3 + HNO3 ....... + ..........................
...... Ca(OH)2 + ...... N2O5 ...................... + ..........................
76
Zadanie 7. (3 pkt.) Oblicz stenie procentowe roztworu soli kuchennej otrzymanego

po rozpuszczeniu 40 g tej soli w 160 g wody.
Odp.: ..
Zadanie 8. (1 pkt.) Wybierz i zapisz poniej numer (numery) probwek, w ktrych

powstanie osad.
HCl KNO3 Fe2(SO4)3
NaOH
Osad powstaje w probwce (probwkach) numer:
Zadanie 9. (1 pkt.) Zaznacz przykady zastosowa NaNO3.
a) Produkcja nawozw sztucznych, budownictwo, laboratoryjne wykrywanie CO2.

b) Pirotechnika, produkcja lekw i nawozw sztucznych.
c) Przemys farmaceutyczny, wyrb farb i luster.
d) Produkcja nawozw sztucznych, pudrw i lekw na nadkwasot.
Zadanie 10. (3 pkt.) Wymie trzy zastosowania chlorku sodu:

...
...
77
Zadanie 11. (4 pkt.)

Korzystajc z tablicy rozpuszczalnoci, zaproponuj dowiadczenie pozwalajce otrzyma
wodorotlenek elaza (III). Uzupenij tabel:
Wnioski:
Rwnanie reakcji w formie jonowej skrconej:.
Brudnopis:
78
Imi i nazwisko:
SOLE
Grupa C
Zadanie 1. (4 pkt.) Spord podanych niej zwizkw chemicznych wybierz i podkrel

wzory soli:
HCl, KOH, Na2SO4, KCl, Ba3(PO4)2, H2O, NH3, MgS, HNO3
Zadanie 2. (4 pkt.) Pocz w pary za pomoc linii:

chlorek potasu MgSO4
siarczek sodu CaCO3
wglan wapnia KCl
siarczan(VI) magnezu Na2S
Zadanie 3. (2 pkt.) Podkrel te z rwna, ktre przedstawiaj reakcje dysocjacji soli:
a) NaOH H 2O
Na OH
b) NaCl H
2O
Na Cl
2
c) K 2 SO4 H
2O
2K SO4
d) HCl H

2O
H Cl
Zadanie 4. (6 pkt.) Masz do dyspozycji nastpujce pojcia: woda, wodr, zasada, tlenek
metalu, metal, woda. Uzupenij ponisze zapisy:
I. kwas + sl + .
II. kwas + .. sl + .
III. kwas + sl + .
Zadanie 5. (6 pkt.) Wpisz w puste, podkrelone miejsca brakujce znaki lub liczby tak,
by stanowiy poprawnie zapisane rwnania reakcji zobojtniania.
rwnanie
czsteczkowe:
rwnanie jonowe:
rwnanie jonowe
skrcone:
79
Zadanie 6. (6 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji chemicznych.
...... Mg + ...... HCl .......................... + ..... H2
...... K2O + H2SO4 ....... + ...... H2O
...... Ca(OH)2 + ...... CO2 .......................... + ...... H2O
Zadanie 7. (3 pkt.) W 200g roztworu soli kuchennej znajduje si 10 g tej substancji. Oblicz
stenie procentowe tego roztworu.
Odp.:
Zadanie 8. (1 pkt.) Wybierz i zapisz numer (numery) probwek, w ktrych sl nie ulegnie
rozpuszczeniu.
CaCO3 Na2SO4 KCl
H2O
Sl nie ulegnie rozpuszczeniu w probwce (probwkach) numer:..
Zadanie 9. (1 pkt.) Zaznacz przykady zastosowa soli kuchennej.
a) Pirotechnika, produkcja nawozw sztucznych

b) Produkcja papieru, kosmetykw i rodkw piorcych
c) Przemys farmaceutyczny, wyrb luster i farb
d) rodek konserwujcy produkty ywnociowe i poprawiajcy walory smakowe
Zadanie 10. (3 pkt.) Wymie trzy zastosowania wglanu wapnia:
80
Zadanie 11.(3 pkt.) Masz do dyspozycji nastpujce substancje chemiczne: AgNO3, NaCl,
NaOH, H2SO4, H2O. Wybierz dwie z nich w celu otrzymania chlorku srebra i uzupenij
tabel.
Wnioski:
Chlorek srebra jest ..
81

Dzia: Sole
Nr Prawidowe odpowiedzi grupy Prawidowe odpowiedzi grupy B Schemat punktowania
zad. A
1. K2SO4, NaCl, Ca3(PO4)2, CaCO3 K2SO3, Al2(CO3)3, Mg3(PO4)2, NaNO3
Za kady prawidowo
podkrelony wzr 1 pkt,
za bdne podkrelenie
(-1) pkt.
2. NaCl, wglan potasu, Fe(NO3)2, Na2S, azotan (V) magnezu, FeCO3, Za kad prawidowo
siarczan (VI) miedzi (II) siarczan (IV) miedzi (I) zapisan odpowied
1 pkt.
3. a) K+, NO3-, b) CaCl2 a) Na+ NO3-; b) K2S Za kade prawidowo

uzupenione rwnanie
reakcji 1 pkt
4. Mg + H2S MgS + H2 2K + 2HCl 2KCl + H2 W kadym rwnaniu
MgO + H2S MgS + H2O K 2O + 2HCl 2KCl + H2O za prawidowo zapisane
Mg(OH)2+ H2S MgS + 2H2O KOH + HCl KCl + H2O wzory 1 pkt, za
prawidowo dobrane
wspczynniki 1 pkt.
Za prawidowo zapisane
rwnanie reakcji innym
sposobem ucze
otrzymuje 2 pkt.
5. 3 NaOH + H3PO4 Na3PO4 + 3 2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + W kadym rwnaniu
H2O 2H2O za prawidowo zapisane
3Na++3OH-+3H++PO43- 2Na++2OH-+2H++SO42- 2Na++SO42- wzory lub jony 1 pkt,
3Na++PO43-+ 3H2O +2H2O za prawidowo zapisane
- +
-
OH + H +
H2O OH + H H2O wspczynniki 1 pkt.
lub lub
3OH- + 3H+ 3H2O 2OH- + 2H+ 2H2O
6. Ca + 2 HNO3 Ca(NO3)2 + H2 2 Al + 6 HCl 2 AlCl3 + 3 H2 W kadym rwnaniu
Al2O3 + 3 H2CO3 Al2(CO3)3 + 3 Fe2O3 + 6 HNO3 2 Fe(NO3)3 + 3 za prawidowo zapisane
H2O H2O wzory produktw 1 pkt,
Ba(OH)2 + SO3 BaSO4 + H2O Ca(OH)2 + N2O5 Ca(NO3)2 + H2O za prawidowo zapisane
wspczynniki 1 pkt.
7. Cp = 40 % Cp = 20 % Za obliczenie masy
roztworu 1 pkt;
Za wzr na Cp lub
proporcj
i podstawienie 1 pkt;
Za wynik z jednostk
1 pkt. Za prawidowe
rozwizanie inn
metod ucze uzyskuje
maksymaln liczb
punktw.
8. 2 3 Za wskazanie
nr probwki 1 pkt.
9. C B Za wybr waciwej
82
odpowiedzi 1 pkt.
10. 1) materia budowlany 1) do poprawiania smaku potraw Za kade poprawne

(marmur, wapie) 2) do otrzymywania chloru zastosowanie 1 pkt.
2) do pisania na tablicy 3) do konserwowania ywnoci
(kreda) (gwnie maso, sonina
3) do otrzymywania wapna i ledzie)
palonego i gaszonego oraz
CO2
11. NaOH(aq) Za schemat 1 pkt;
NaOH(aq) za obserwacje 1 pkt
(barwa osadu nie jest
konieczna); za wniosek
1 pkt; za rwnanie
reakcji w postaci
jonowej skrconej
CuSO4(aq) Fe(NO3)3(aq) 1 pkt.
Obserwacje: wytrca si Obserwacje: wytrca si (brunatny) Za prawidowo dobrane
(niebieski) osad. osad. kade inne substraty
Wniosek: wodorotlenek miedzi Wniosek: wodorotlenek elaza (III) ucze uzyskuje 1 pkt.
(II) jest nierozpuszczalny w jest nierozpuszczalny w wodzie.
wodzie. Fe3+ + 3 OH- Fe(OH)3
Cu2+ + 2 OH- Cu(OH)2
Dzia: Sole
Nr zad. Prawidowa odpowied Zasady punktacji

1. Na2SO4, Za kady prawidowo podkrelony wzr
KCl, 1 pkt, za bdne podkrelenie ( -1 )pkt.
Ba3(PO4)2,
MgS
2. Chlorek potasu KCl Za kade prawidowe poczenie 1 pkt.
Siarczek sodu Na2S
Wgla wapnia CaCO3
Siarczan (VI) magnezu MgSO4
3. b, c Za kade prawidowo wybrane
rwnanie reakcji 1 pkt.
4. I. kwas + metal sl + wodr Za kade prawidowo wpisane pojcie
II. kwas + tlenek metalu sl + woda 1 pkt.
III. kwas + zasada sl + woda
5. Rwnanie czsteczkowe: 4, 3, 3 Za trzy poprawnie wpisane
Rwnanie jonowe: +, -, 3 wspczynniki lub indeksy
Rwnanie jonowe skrcone: brak wpisw stechiometryczne w kadym rwnaniu
lub 1,1,1 lub 3,3,3 2 pkt; za dwa poprawnie wpisane
83
wspczynniki lub indeksy

stechiometryczne w kadym rwnaniu
1 pkt; za 1 poprawnie wpisany
wspczynnik lub indeks
stechiometryczny w kadym rwnaniu
lub brak trzech wpisw 0 pkt.
6. Mg + 2 HCl MgCl2 + H2 Za kady poprawnie wpisany wzr
K2O + H2SO4 K2SO4 + H2O produktu w kadym rwnaniu reakcji
Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O 1 pkt; za poprawnie dobrane
wspczynniki stechiometryczne
w kadym rwnaniu 1 pkt.
7. Cp = 5 % Za obliczenie masy roztworu 1 pkt.
Za wzr na Cp lub proporcj
i podstawienie 1 pkt. Za wynik
z jednostk 1 pkt. Za prawidowe
rozwizanie inn metod ucze
uzyskuje maksymaln liczb punktw.
8. 1 Za prawidowy wybr probwki 1 pkt.
9. d Za prawidowy wybr zastosowania soli
1 pkt.
10. 1) materia budowlany (marmur, wapie) Za kade poprawne zastosowanie 1 pkt.
2) do pisania na tablicy (kreda)
3) do otrzymywania wapna palonego,
gaszonego i CO2
11. NaCl Za poprawne uzupenienie schematu
dowiadczenia 1 pkt; za poprawnie
wpisan obserwacj 1 pkt;
za prawidowo sformuowany wniosek
1 pkt.
AgNO3
Obserwacje: wytrca si osad.
Wniosek: chlorek srebra jest
nierozpuszczalny w wodzie.
84
Wgiel i jego zwizki

z wodorem
85
Kartoteka
Wgiel i jego zwizki z wodorem

1 Wymienia naturalne rda P 3 3 A 8.1

wglowodorw
2 Definiuje pojcia: wglowodory P 4 4 A 8.2
nasycone i nienasycone; podaje wzory 8.3
oglne szeregu homologicznego 8.6
alkanw, alkenw i alkinw
3 Ukada wzr sumaryczny alkanu P 3 2 B 8.3
o podanej liczbie atomw wgla, rysuje 8.6
wzory strukturalne; podaje zasady
tworzenia nazw alkenw i alkinw
w oparciu o nazwy alkanw
4 Ukada wzr sumaryczny alkanu P 2 2 B 8.3
o podanej liczbie atomw wgla; 3.4
oblicza masy czsteczkowe prostych
zwizkw chemicznych
5 Opisuje waciwoci chemiczne (reakcje P 2 2 C 8.4
spalania) wglowodorw na przykadzie 8.7
metanu, etanu, etenu i etynu
6 Opisuje waciwoci fizyczne P 3 3 B 8.4
i chemiczne metanu, etenu i etynu 8.7
7 Opisuje zastosowanie metanu, etenu, P 3 3 B 8.5
etynu; wyjania zaleno pomidzy 8.7
dugoci acucha wglowego
a stanem skupienia alkanu
8 Opisuje waciwoci (przyczanie PP 2 2 B 8.7
bromu i wodoru) etenu i etynu
9 Opisuje waciwoci (przyczanie PP 2 2 C 8.7
bromu i wodoru) etenu i etynu
10 Tworzy wzr oglny szeregw PP 3 - D 8.3
homologicznych alkanw/alkinw, 8.6
ustala wzr sumaryczny alkanu/alkinu
o podanej masie czsteczkowej.
11 Projektuje dowiadczenie pozwalajce PP 3 2 C 8.8
odrni wglowodory nasycone
od nienasyconych
Suma punktw 30 25 ---------------------
86
Imi i nazwisko:
WGIEL I JEGO ZWIZKI Z WODOREM
Grupa A
Zadanie 1. (3 pkt.) Podkrel nazwy naturalnych rde wglowodorw.
benzyna, nafta, gaz ziemny, wgiel brunatny, ropa naftowa, koks.
Zadanie 2. (4 pkt.) Uzupenij zdania.
a) Wgiel w zwizkach organicznych jest zawsze .. -wartociowy.

b) Wglowodory uporzdkowane wedug wzrastajcej liczby .
tworz szereg .., w ktrym kady nastpny wglowodr rni
si od poprzedniego grup ..
c) Wglowodory nasycone nosz nazw i maj wzr oglny ....
d) W czsteczkach alkenw wystpuje jedno wizanie . midzy atomami
wgla a w czsteczkach .. jedno wizanie potrjne.
Zadanie 3. (3 pkt.) Uzupenij tabel.
Nazwa Wzr Wzr strukturalny

wglowodoru sumaryczny
metan
C2H6
Zadanie 4. (2pkt.) Oblicz, jaki procent masy w etanie stanowi masa wgla (mC =12u, mH =1u).
Wynik podaj z dokadnoci do jednego miejsca po przecinku.
Odp.:
Zadanie 5. (2 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji spalania wglowodorw.

a) + O2 CO2 + 2H2O
b) C2H4 + . 2C +
87
Zadanie 6. (3 pkt.) Pocz wzory wglowodorw z waciwociami tych zwizkw.
a) CH4 1) w reakcji polimeryzacji tworzy polietylen

b) C2H4 2) bardzo aktywny chemicznie
c) C2H2 3) nie ulega reakcji spalania cakowitego
4) tworzy mieszanin wybuchow
a. b. c.
Zadanie 7. (3 pkt.) Podaj jedno typowe zastosowanie dla kadego wglowodoru.

a ) metan - ....
b) etylen - ....
c) acetylen - ...
Zadanie 8. (2 pkt.) Dokocz rwnania reakcji chemicznych.

a) CH2=CH2 + Br2
b) CH CH + 2H2 .....
Zadanie 9. (2 pkt.) Napisz rwnania reakcji chemicznych, ktre przedstawiono na

schemacie.
1. ..
2. ..
Zadanie 10. (3 pkt.) Ustal wzr sumaryczny i podaj nazw alkinu o masie czsteczkowej 82u.
Zapisz obliczenia.
Odp.: ..
88
Zadanie 11. (3 pkt.) Zaprojektuj dowiadczenie umoliwiajce odrnienie metanu od etenu.

Uzupenij tabel.
..
..
..
.
Wniosek:
..
Brudnopis:
89
Imi i nazwisko:
Grupa B
Zadanie 1. (3 pkt.) Podkrel nazwy naturalnych rde wglowodorw,
smary, wgiel kamienny, torf, metan, ropa naftowa, butan, oleje napdowe, benzyna
a) Wglowodory to zwizki chemiczne zbudowane wycznie z atomw .. i ...

b) Wglowodory uporzdkowane wedug . atomw wgla tworz
szereg .., w ktrym kady nastpny wglowodr ma o jedn grup
.. wicej od poprzedniego.
c) .. to wglowodory nasycone, o wzorze oglnym .
d) W czsteczkach wystpuje jedno wizanie podwjne midzy atomami
wgla, a w czsteczkach alkinw jedno wizanie .
Nazwa Wzr Wzr strukturalny

etan
CH4
Zadanie 4. (2 pkt.) Oblicz, jaki procent masy w metanie stanowi masa wgla (mC =12u, mH
=1u). Wynik podaj z dokadnoci do jednego miejsca po przecinku.
Odp.:
Zadanie 5. (2 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji spalania wglowodorw.

a) + O2 4 CO2 + 6 H2O
b) C2H4 + . 2CO +
90
Zadanie 6. (3 pkt.) Pocz wzory wglowodorw z waciwociami tych zwizkw.
a) C2H2 1) z powietrzem tworzy mieszanin wybuchow
b) C2H4 2) w reakcji polimeryzacji tworzy polietylen
c) CH4 3) bardzo aktywny chemicznie
4) nie ulega reakcji spalania niecakowitego
a. , b. , c. ,
Zadanie 7. (3 pkt.) Podaj jedno typowe zastosowanie dla kadego wglowodoru.

1) eten - ...
2) acetylen - .
3) metan - ..
Zadanie 8. (2 pkt.) Dokocz rwnania reakcji chemicznych.

a) CH2= CH2 + H2
b) CH CH + 2Br2 .....
Zadanie 9. (2 pkt.) Napisz rwnania reakcji chemicznych, ktre przedstawiono na

schemacie.
1. .
2.
Zadanie 10. (3 pkt.) Ustal wzr sumaryczny i podaj nazw alkanu o masie czsteczkowej 86u.
Odp.: ..
91
Zadanie 11. (3 pkt.) Zaprojektuj dowiadczenie umoliwiajce odrnienie etanu od etynu.

Uzupenij tabel.
..
..
..
.
Wniosek:
..
Brudnopis:
92
Imi i nazwisko:
Grupa C
Zadanie 1. (3 pkt.) Podkrel nazwy naturalnych rde wglowodorw:
benzyna, ropa naftowa, nafta, oleje napdowe, smary, gaz ziemny, wgiel kamienny.
a) .. w zwizkach organicznych jest zawsze cztero-wartociowy.

b) Wglowodory uporzdkowane wedug wzrastajcej liczby atomowej tworz
szereg .., w ktrym kady nastpny wglowodr rni si
od poprzedniego o jedn grup ...
c) Zwizki nasycone to zwizki organiczne, ktrych czsteczki maj wycznie
wizania .. midzy atomami wgla.
d) Wglowodory, ktrych czsteczki zawieraj wizania wielokrotne
to wglowodory .. .
Nazwa Wzr
CH4
etan
C2H4
etyn
Zadanie 4. (2 pkt.) Oblicz, jaki procent masy w metanie o wzorze CH4 stanowi masa wgla
(mC=12u, mH =1u). Wynik podaj z dokadnoci do jednego miejsca po przecinku.
93
Zadanie 5. (2 pkt.) Poniej przedstawiono rwnania reakcji spalania wglowodorw. Okrel

rodzaj spalania dla podanych rwna reakcji.
a) CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O rodzaj spalania ...
b) CH4 + O2 C + 2H2O rodzaj spalania ..
Zadanie 6. (3 pkt.) Przyporzdkuj wzory wglowodorw (a c) z ich waciwociami (1 4)
a) CH4 1. Tworzy mieszanin wybuchow

b) C2H4 2. Nie ulega reakcjom spalania cakowitego
c) C2H2 3. Bardzo aktywny chemicznie
4. W reakcji polimeryzacji tworzy polietylen
a. . b. . c. .
Zadanie 7. (3 pkt.) Przyporzdkuj nazwom wglowodorw (a c) ich zastosowania (1 4)
a) metan 1. w ogrodnictwie do regulacji wzrostu upraw

b) etylen 2. kuchnie gazowe
c) acetylen 3. stosowany w piankach do golenia
4. palniki acetylenowo - tlenowe
a. . b. . c. .
Zadanie 8. (2 pkt.) Uzupenij zdania podanymi okreleniami:
odbarwienie, reakcje przyczania, aktywno chemiczna
Wglowodory nienasycone powoduj .. wody bromowej, co wiadczy o ich

duej ... Ulegaj one ... npkt bromu,
chloru, wodoru.
Zadanie 9. (2 pkt.) Niej podano rwnania reakcji przyczania wodoru i bromu do

wglowodorw. W miejsce kropek wpisz nazwy otrzymanych produktw .
a) C2H2 + H2 C2H4 b) C2H2 + 2H2 C2H6
.... ..
Zadanie 10. (2 pkt.) Zaprojektuj dowiadczenie umoliwiajce odrnienie metanu od etenu.
Uzupenij tabel.
Obserwacje: ..
...
...
...
.
94

Dzia: Wgiel i jego zwizki z wodorem
Nr zad. Prawidowe odpowiedzi grupy A Prawidowe odpowiedzi grupy B Schemat punktowania
1 Gaz ziemny, ropa naftowa, wgiel wgiel kamienny, torf, ropa naftowa Za kady prawidowo
brunatny wybrany produkt 1pkt.
2 a) czterowartociowy a) wgla i wodoru Za 8 uzupenie 4pkt,
b) atomw wgla, homologiczny, - b) wzrastajcej liczby, homologiczny, - za 7-6 uzupenie 3pkt,
CH2, CH2, za 5-4 uzupenie 2pkt,
za 3 uzupenienia 1pkt,
c) alkanw, CnH2n+2 c) alkany, CnH2n+2
za 2 i mniej uzupenie
d) podwjne, alkinw d) alkenw, potrjne 0pkt.
3 Za 6 uzupenie 3pkt,
metan CH4 etan C2H6 za 5-4 uzupenie 2pkt,
za 3-2 uzupenienia
1pkt,
etan C2H6
metan CH4 za 1 i mniej uzupenie
0pkt.
eten C2H4 etyn C2H2
4 mC2H6 =30u mCH4 =16u Za obliczenie masy

czst. 1pkt.
Za prawidowe
obliczenie procentu
masy wgla 1pkt.
5 a) CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O a) 2C2H6 + 7O2 4CO2 + 6H2O Za kade prawidowo
uzupenione rwnanie
b) 2C2H2 + O2 4C + 2H2O lub b) C2H4 + O2 2C + 2H2O lub reakcji 1pkt
C2H4 + 2O2 2CO + 2H2O
2C2H2 + 3O2 4CO + 2H2O
6 a-2, b-3, d-1 a 3, b 2, c - 1 Za kade prawidowe
przyporzdkowanie
1pkt.
7 1 kuchnie gazowe, 1 w ogrodnictwie do regulacji Za kade prawidowe
2 w ogrodnictwie do regulacji wzrostu upraw, uzupenienie 1pkt.
wzrostu upraw, 2 palniki acetylenowo-tlenowe
3 palniki acetylenowo- 3 kuchnie gazowe,
tlenowe
8 a) CH2=CH2 + Br2 CH2Br-CH2Br a) CH2 = CH2 + H2 CH3-CH3 Za kade prawidowo
b) CH CH + 2Br2 CHBr2-CHBr2 dokoczone rwnanie
b) CH CH + 2H2 CH3-CH3
reakcji 1pkt.
9 1. C2H2 + H2 C2H4 1. C2H2 + H2 C2H4 Za kade prawidowo
2. C2H4 + Br2 C2H4Br2 2. C2H4 + H2 C2H6 napisane rwnanie
reakcji 1pkt.
10 mCnH2n-2=82u mCnH2n+2=100u Za prawidowe
obliczenie liczby
95
n 12u + 2 1u n - 2 =82u n 12u + 2 1u n + 2 =100u atomw wgla 1pkt.

n=6 n=7 Za prawidowe podanie
C6H10 C7H16 wzoru sumarycznego
i nazwy wglowodoru -
1pkt. Za poprawne
zapisanie oblicze
1pkt.
11 np. woda bromowa np. woda bromowa Za uzupenienie

Obserwacje: W probwce Obserwacje: W probwce z etanem schematu -1pkt.
z metanem nie zaobserwowano nie zaobserwowano zmian, a w Za zapis obserwacji
1pkt.
zmian, a w probwce z etenem probwce z etynem woda bromowa
Za sformuowanie
woda bromowa odbarwia si. odbarwia si. wniosku -1pkt.
Wnioski: Metan jest Wnioski: Etan jest wglowodorem
wglowodorem nasyconym, a eten nasyconym, a etyn nienasyconym
nienasyconym.
Nr Prawidowe odpowiedzi Schemat punktowania

zad.
1 Gaz ziemny, ropa naftowa, wgiel kamienny Za kady prawidowo
wybrany produkt 1pkt.
2 a) wgiel Za 5 uzupenie 4pkt
b) homologiczny, -CH2, za 4 uzupenienia 3pkt
c) pojedyncze za 3 uzupenienia 2pkt
za 2 uzupenienia 1pkt
d) nienasycone
0pkt.
3 Za 4 uzupenienia - 2pkt
metan CH4 za 3-2 uzupenienia 1pkt
etan C2H6 0pkt.
eten C2H4
etyn C2H2
4 mCH4 =16u Za obliczenie masy czst.

1pkt.
Za prawidowe obliczenie
procentu masy wgla 1pkt.
5 a) spalanie cakowite Za kade prawidowe
b) spalanie niecakowite okrelenie rodzaju spalania
1pkt.
6 a) 1, b) 4, c)3 Za kade prawidowe
96
7 1-b, 2-a, 3-d Za kade prawidowe

8 Odbarwienie, aktywnoci chemicznej, reakcjom przyczania Za 3 uzupenienia - 2pkt
za 2 uzupenienia 1pkt
0pkt.
9 a) eten Za kad poprawn nazw
b) etan 1pkt.
10 np. woda bromowa Za uzupenienie schematu -
Obserwacje: W probwce z metanem nie zaobserwowano zmian, a 1pkt.
w probwce z etenem woda bromowa odbarwia si. Za zapis obserwacji 1pkt.
97

Ucze: cakowicie czciowo nie
opanowa
1. Wymienia naturalne rda wglowodorw
2. Definiuje pojcia: wglowodory nasycone
i nienasycone; podaje wzory oglne szeregu
homologicznego alkanw, alkenw i alkinw
3. Ukada wzr sumaryczny alkanu o podanej liczbie
atomw wgla, rysuje wzory strukturalne; podaje
zasady tworzenia nazw alkenw i alkinw w oparciu
o nazwy alkanw
4. Ukada wzr sumaryczny alkanu o podanej liczbie
atomw wgla; oblicza masy czsteczkowe prostych
zwizkw chemicznych
5. Opisuje waciwoci chemiczne (reakcje spalania)
wglowodorw na przykadzie metanu, etanu, etenu
i etynu
6. Opisuje waciwoci fizyczne i chemiczne metanu,
etenu i etynu
7. Opisuje zastosowanie metanu, etenu, etynu;
wyjania zaleno pomidzy dugoci acucha
wglowego a stanem skupienia alkanu
8. Opisuje waciwoci (przyczanie bromu i wodoru)
etenu i etynu
9. Opisuje waciwoci (przyczanie bromu i wodoru)
etenu i etynu
10. Tworzy wzr oglny szeregw homologicznych
alkanw/alkinw, ustala wzr sumaryczny
alkanu/alkinu o podanej masie czsteczkowej.
11. Projektuje dowiadczenie pozwalajce odrni
wglowodory nasycone od nienasyconych
Ocena
Podpis nauczyciela
Podpis rodzica
98
Pochodne wglowodorw
99
Kartoteka
Dzia: Pochodne wglowodorw

Odniesienie
Punktacja Punktacja do
zada zada podstawy
zad ucze: wymaga celw
grupa A, B grupa C programow
ej
1. Podaje przykady kwasw organicznych. Podaje ich P 4 4 A 9.4
nazwy zwyczajowe lub systematyczne. 9.8
2. Pisze wzory sumaryczne i strukturalne prostych P 4 2 B 9.1
alkoholi Zapisuje wzr sumaryczny i strukturalny 9.3
glicerolu
3. Opisuje waciwoci kwasu octowego. Wymienia P 4 4 B 9.2
zastosowanie kwasw organicznych. Opisuje 9.5
waciwoci i zastosowanie etanolu.
4. Zapisuje rwnania reakcji spalania metanolu i etanolu PP 2 1 C 9.2
5. Opisuje waciwoci metanolu, glicerolu, P 4 4 A 9.2,
aminokwasw (glicyny) i amin. Opisuje waciwoci 9.3,
estrw w aspekcie ich zastosowa. Opisuje 9.7,
waciwoci dugoacuchowych kwasw 9.9,
karboksylowych. 9.11
6. Bada i opisuje waciwoci kwasu octowego (reakcja z PP 5 3 B 9.5
zasadami, metalami i tlenkami metali).
7. Bada i opisuje waciwoci prostych kwasw PP 3 2 C 9.5
karboksylowych (reakcja dysocjacji elektrolitycznej, 9.6
reakcja z zasadami). Zapisuje rwnania reakcji
pomidzy prostymi kwasami karboksylowymi i
alkoholami jednowodorotlenowymi.
8. Wymienia zastosowania glicerolu i etanolu Wymienia P 4 4 A 9.2
zastosowania kwasw organicznych wystpujcych w 9.3
przyrodzie. Opisuje waciwoci estrw w aspekcie ich 9.4
zastosowa. 9.7
9. Opisuje budow i waciwoci fizyczne i chemiczne P 4 4 B 9.11
pochodnych wglowodorw zawierajcych azot na
przykadzie amin (metyloaminy).
10. Prowadzi obliczenia z wykorzystaniem poj: stenie PP 2 2 D 5.6
procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika,
masa roztworu, gsto.
11. Projektuje dowiadczenie, ktre pozwoli odrni PP 3 3 D 9.9
kwas oleinowy od palmitynowego lub stearynowego.
Suma punktw 39 33 --------------------
100
Imi i nazwisko:
Pochodne wglowodorw
Grupa A
Zadanie 1. (4 pkt.) Spord podanych zwizkw wybierz i podkrel te, ktre nale
do szeregu homologicznego kwasw karboksylowych. Podaj nazwy tych kwasw:
CH3COOC2H5 C2H5COOH C3H7OH C17H35COOH C3H5(OH)3 HCOOCH3
Zadanie 2. (4 pkt.) Napisz wzory sumaryczne i strukturalne:
a) metanolu
Wzr sumaryczny:
.......
Wzr strukturalny:
b) glicerolu
Wzr sumaryczny:
Wzr strukturalny:
Zadanie 3. (4 pkt.) Wymie 4 waciwoci i 2 zastosowania kwasu octowego:
Waciwoci:
..
Zastosowania: ..
Zadanie 4. (2 pkt.) Podaj rwnanie reakcji spalania cakowitego etanolu:
Zadanie 5. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej substancji (a - d) odpowiadajc jej waciwo (1 - 5):
a) octan butylu 1) silna trucizna

b) gliceryna 2) ciao stae, krystaliczne
c) metanol 3) higroskopijny
d) glicyna 4) ciecz o zapachu jabkowym
5) ulega dysocjacji jonowej
a. . b. . c. . d. .
101
Zadanie 6. (5 pkt.) Podaj, w ktrej probwce zajd reakcje chemiczne, a nastpnie napisz
rwnania tych reakcji:
K CaO Cu NaOH Ag
Reakcje zajd w probwkach:
....
Kwas octowy
1.
2.
3.
4.
5.
Zadanie 7. (3 pkt.) Napisz rwnania reakcji i uzgodnij wspczynniki:
a) otrzymywania mrwczanu propylu

..
b) dysocjacji kwasu mrwkowego
..
Zadanie 8. (4 pkt.)Przyporzdkuj kadej substancji (a - d) waciwe dla niej zastosowanie (1-5):
a) etanol 1) tworzywa sztuczne

b) kwas mrwkowy 2) do produkcji lekw na serce
c) malan butylu 3) pszczelarstwo
d) glicerol 4) w przemyle spoywczym jako aromat ananasowy
5) produkcja jodyny
a. . b. . c. . d. .
Zadanie 9. (4 pkt.) Poniej opisane s waciwoci substancji:

A. Jest bezbarwny.
B. Jest substancj sta.
C. W roztworze wykazuje odczyn zasadowy.
D. Ma zapach niewieych ryb.
E. Nie jest palna.
F. Wykazuje szkodliwe dziaanie na ludzki organizm.
G. Jej grupa funkcyjna to CH3.
H. Nazwa grupy funkcyjnej to grupa aminowa.
Wymie informacje, ktre dotycz substancji o wzorze sumarycznym CH3NH2:

102
Zadanie 10. (2 pkt.) Oblicz, ile gramw kwasu mrwkowego znajduje si w 200 cm3
10 procentowego roztworu o gstoci d = 1,038 .
Odpowied: ........
Zadanie 11. (3 pkt.) W dwch nieoznaczonych probwkach znajduj si kwas oleinowy

i stopiony kwas palmitynowy. Zaproponuj dowiadczenie pozwalajce rozrni
probwki z tymi kwasami. Uzupenij tabel.
Wnioski:
Brudnopis:
103
Imi i nazwisko:
Pochodne wglowodorw
Grupa B
HCOOH CH3OH C2H5COOCH3 C3H5(OH)3 C15H31COOH HCOOC2H5

Zadanie 2. (4 pkt.) Napisz wzory sumaryczne i strukturalne:
A. gliceryny
Wzr sumaryczny:
..
Wzr strukturalny:
B. propanolu
Wzr sumaryczny:
.
Wzr strukturalny:
Zadanie 3. (4 pkt.) Wymie 4 waciwoci i 2 zastosowania etanolu:
Waciwoci: ..
Zastosowania: ..
Zadanie 4. (2 pkt.) Podaj rwnanie reakcji spalania metanolu, jeeli jednym z produktw
ubocznych jest czad:
Zadanie 5. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej substancji (a-d) odpowiadajc jej waciwo (1-5):
a) octan propylu 1) sodki smak

b) gliceryna 2) ulega dysocjacji jonowej
c) metanol 3) ciecz o zapachu gruszkowym
d) glicyna 4) silna trucizna
5) ciao stae, krystaliczne
a. . b. . c. . d. .
104
Cu KOH Li2O Ca Au

..
Kwas octowy
1. .
2. .
3. .
4. ..
5. .
Zadanie 7. (3 pkt.) Napisz rwnania reakcji:
a) dysocjacji kwasu octowego

.
b) otrzymywania mrwczanu etylu
...
Zadanie 8. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej substancji (a - d) waciwe dla niej zastosowanie (1 - 5):
a) octan butylu 1) produkcja lekw na reumatyzm

b) metanol 2) produkcja formaliny
c) kwas mrwkowy 3) w przemyle spoywczym jako aromat jabkowy
d) glicerol 4) nawz sztuczny
5) materiay wybuchowe
a. . b. . c. . d. .

A. Jest gazem.
B. Jest bezbarwny.
C. Ma zapach zjeczaego tuszczu.
D. Jest atwo palna.
E. Jej grupa funkcyjna to NH2
F. Wykazuje szkodliwe dziaanie na ludzki organizm.
G. Nie rozpuszcza si w wodzie.
H. W roztworze wykazuje odczyn obojtny.
Wymie informacje, ktre dotycz substancji o podanym wzorze
strukturalnym:

105
Zadanie 10. (2 pkt.) Oblicz, ile gramw kwasu octowego znajduje si w 300 cm 3
g
8-procentowego roztworu o gstoci = 1,03
cm 3
Odpowied: .
Zadanie 11. (3 pkt.) W dwch nieoznaczonych probwkach znajduj si stopiony kwas

stearynowy i kwas oleinowy. Zaproponuj dowiadczenie pozwalajce rozrni
probwki z tymi kwasami. Uzupenij tabel.
Wnioski:
Brudnopis:
106
Imi i nazwisko:
Pochodne wglowodorw
Grupa C
HCOOH C3H7OH C17H35COOH C3H5(OH)3
Zadanie 2. (2 pkt.) Napisz wzory sumaryczne i strukturalne etanolu:
Wzr sumaryczny:
..
Wzr strukturalny:
Zadanie 3. (4 pkt.) Wymie 3 waciwoci i 1 zastosowania kwasu octowego:
Waciwoci: ..
..
Zastosowanie: .........
Zadanie 4. (1 pkt.) Wybierz rwnanie spalania cakowitego metanolu:
a) 2 CH3OH + O2 2 C + 4 H 2O
b) CH3OH + O2 CO2 + 2 H2O
c) 2 CH3OH + 3O2 2 CO2 + 4 H2O
d) CH3OH + O2 CO + 2H2O
Zadanie 5. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej substancji (a-d) odpowiadajc jej waciwo (1-5):
a) octan butylu 1) silna trucizna

b) gliceryna 2) ta, oleista ciecz
c) metanol 3) higroskopijny
d) kwas oleinowy 4) ciecz o zapachu jabkowym
a. . b. . c. . d. .
107
Mg NaOH Ag K2O
...
kwas octowy
Zadanie 7. (2 pkt.) Uzupenij rwnania reakcji:
a) .. + . CH3COOC2H5 +
b) CH3COOH + ...
Zadanie 8. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej substancji (a - d) waciwe dla niej zastosowanie (1 - 5):
a) etanol 1) do produkcji wiec

b) kwas palmitynowy 2) kremy do rk
c) malan butylu 3) dezynfekcja
d) glicerol 4) w przemyle spoywczym jako aromat ananasowy
a. . b. . c. . d. .
Zadanie 9. (4 pkt.) Spord informacji podkrel te, ktre dotycz metyloaminy czyli zwizku
chemicznego
o wzorze sumarycznym: CH3NH2
A. Jest bezbarwny.
B. Jest substancj sta.
C. W roztworze wykazuje odczyn zasadowy.
D. Ma zapach niewieych ryb.
E. Nie jest palna.
F. Nazwa grupy funkcyjnej to grupa aminowa.
108
Zadanie 10. (2 pkt.) Oblicz stenie procentowe roztworu kwasu octowego otrzymanego
przez rozpuszczenie 120 g kwasu octowego w 280 g wody.
Odpowied:
Zadanie 11. (3 pkt.) Uzupenij schemat dowiadczenia pozwalajcego odrni kwas oleinowy od
kwasu palmitynowego. Sformuuj obserwacje i wnioski.
Schemat: Obserwacje: ..
....
..
....
Wniosek: ...
....
Brudnopis:
109
Model odpowiedzi i schemat punktowania grupa A i B

Nr Schemat
Prawidowe odpowiedzi grupy A Prawidowe odpowiedzi grupy B
zad punktowania
1. C2H5COOH kwas propanowy lub HCOOH kwas mrwkowy lub kwas Za kady prawidowo
kwas propionowy metanowy wybrany kwas 1pkt.
C17H35COOH kwas stearynowy C15H31COOH kwas palmitynowy Za kad poprawn
nazw 1pkt.
2. a) CH3OH wzr sumaryczny a) C3H5(OH)3 wzr sumaryczny Za kady prawidowy
wzr strukturalny: wzr strukturalny: wzr sumaryczny
1pkt.
Za kady poprawny
wzr strukturalny
1pkt.
a) C3H5(OH)3 wzr sumaryczny

wzr strukturalny: b) C3H7OH wzr sumaryczny
wzr strukturalny:
3. Waciwoci: npkt: ciecz, bezbarwny, Waciwoci: npkt: lotna ciecz, Za 4 poprawne

charakterystyczny zapach, bardzo bezbarwna, charakterystyczny zapach, waciwoci 2pkt.
dobrze rozpuszcza si w wodzie, bardzo dobrze miesza si z wod, odczyn Za 3, 2 poprawne
odczyn kwasowy, ulega dysocjacji obojtny, ulega reakcjom spalania waciwoci 1pkt.
jonowej, ulega reakcjom spalania, Zastosowanie: przemys farmaceutyczny Za 2 poprawne
reaguje z metalami aktywnymi, (jodyna), przemys kosmetyczny zastosowania 2 pkt.
tlenkami metali, zasadami dajc sole (perfumy), dezynfekcja, przemys
Zastosowanie: przemys spoywczy, paliwo
farmaceutyczny (aspiryna), tworzywa
sztuczne, przemys spoywczy,
barwniki, rozpuszczalniki
4. C2H5OH + 3 O2 2 CO2 + 3 H2O CH3OH + O2 CO + 2H2O Za prawidowe
zapisanie reakcji
z dobraniem
wspczynnikw -
2pkt.
Za prawidowe
zapisanie reakcji bez
dobrania
wspczynnikw
1pkt.
5. a - 4, b - 3 , c - 1, d - 2 a - 3, b - 1 , c - 4, d - 5 Za kade prawidowe
przyporzdkowanie
1pkt.
6. Reakcje zajd w probwkach: 1, 2, 4. Reakcje zajd w probwkach: 2, 3, 4. Za poprawne
wskazanie 3
1. 2CH3COOH + 2K 2CH3COOK + H2O 1. CH3COOH + Cu reakcja nie zachodzi probwek, w ktrych
2. 2CH3COOH + CaO (CH3COO)2Ca + H2O 2. CH3COOH + KOH CH3COOK + H2O zachodz reakcje
3. CH3COOH + Cu reakcja nie zachodzi 3. 2CH3COOH + Li2O 2CH3COOLi + H2O 2pkt. Za poprawne
4. CH3COOH + NaOH CH3COONa + H2O
4. 2CH3COOH + Ca (CH3COO)2Ca + H2O wskazanie 2
5. CH3COOH + Ag reakcja nie zachodzi
5. CH3COOH + Au reakcja nie zachodzi probwek, w ktrych
zajd reakcje 1pkt.
Za kade poprawnie
110
zapisane rwnanie
reakcji 1 pkt
7. a) HCOOH + C3H7OH HCOOC3H7 + a) CH3COOH

CH3COO + H
+ Za prawidowo
H2O podane rwnanie
b) HCOOH + C2H5OH HCOOC2H5 + H2O
b) HCOOH

HCOO + H
+ reakcji:
a) 2pkt
b) 1pkt
8. a 5, b 3, c 4, d - 2 a 3, b 2, c 1, d - 5 Za kade prawidowe
przyporzdkowanie
1pkt.
9. A, C, D, H A, B, D, E Za kady prawidowo
podany przykad
1pkt.
10. mr = Vr dr mr = Vr dr Za prawidowe
3 3 3 3
mr = 200 cm 1, 04 g/cm mr = 300 cm 1, 03 g/cm obliczenie masy
mr = 208 g mr = 309 g roztworu 1pkt.
Za prawidowe
ms = 10% 208 g / 100% ms = 10% 309 g / 100% obliczenie masy
ms = 20,8 g ms = 30,9 g kwasu 1pkt.
11. Schemat Schemat Za narysowanie lub

sowny opis
schematu, zapis
obserwacji i
wnioskw po 1pkt.
Obserwacje: Woda bromowa Obserwacje: Woda bromowa

w probwce 1. odbarwia si, w probwce 1. odbarwia si, natomiast
natomiast w probwce 2. jej barwa w probwce 2. jej barwa nie ulega
nie ulega zmianie. zmianie.
Wnioski: W probwce 1. znajdowa Wnioski: W probwce 1. znajdowa si
si kwas karboksylowy nienasycony kwas karboksylowy nienasycony kwas
kwas oleinowy, a w probwce 2. oleinowy, a w probwce 2. kwas
kwas karboksylowy nasycony, kwas karboksylowy nasycony, kwas
palmitynowy. stearynowy.
Nr
zad.
1. HCOOH kwas mrwkowy lub kwas metanowy Za kady prawidowo wybrany kwas 1pkt.
C17H35COOH kwas stearynowy Za kad poprawna nazw 1pkt.
2. C2H5OH wzr sumaryczny Za prawidowy wzr sumaryczny 1pkt.
Za poprawny wzr strukturalny 1pkt.
wzr strukturalny:
3. Waciwoci: npkt: ciecz, bezbarwny, charakterystyczny Za kad poprawn waciwo 1pkt.

zapach, bardzo dobrze rozpuszcza si z woda, odczyn Za poprawne zastosowanie 1pkt.
kwasowy, ulega dysocjacji jonowej, ulega reakcjom
111
spalania, reaguje z metalami aktywnymi, tlenkami metali,

zasadami dajc sole
Zastosowanie: przemys farmaceutyczny (aspiryna),
tworzywa sztuczne, przemys spoywczy, barwniki,
rozpuszczalniki
4. C Za prawidow odpowied 1pkt.
5. Za kade prawidowe przyporzdkowanie
a - 4, b - 3 , c - 1, d - 2
1pkt.
6. 1, 2, 4 Za poprawne wskazanie kadej probwki,
w ktrej zachodzie reakcja 1pkt.
7. a) CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O Za kade prawidowo uzupenione rwnanie
+ reakcji 1pkt.
b) CH3COOH CH3COO + H
8. Za kade prawidowe przyporzdkowanie
a 3, b 1, c 4, d - 2
1pkt.
9. A, C, D, F Za kade prawidowe podkrelenie 1pkt.
10. Na schemacie: Br2 aq lub woda bromowa Za poprawne uzupenienie schematu 1pkt.
Obserwacje: Woda bromowa w probwce 1. odbarwia Za poprawne podanie obserwacji 1pkt.
si, Za poprawne podanie wnioskw 1pkt.
natomiast w probwce 2. jej barwa nie ulega
zmianie.
Wniosek: W probwce 1. znajdowa si kwas
karboksylowy nienasycony kwas oleinowy,
a w probwce 2 kwas karboksylowy nasycony, kwas
palmitynowy.
11. mr = ms + mw Za prawidowe obliczenie masy roztworu
mr = 120 g + 280 g 1pkt.
mr = 400 g Za prawidowe obliczenie stenia
procentowego 1pkt.
Cp = (120 g / 400 g) 100%
Cp = 30%
112
L.p. Stopie opanowania

nie
Ucze: cakowicie czciowo
opanowa
1. Podaje przykady kwasw organicznych. Podaje ich nazwy
zwyczajowe lub systematyczne.
2. Pisze wzory sumaryczne i strukturalne prostych alkoholi Zapisuje

wzr sumaryczny i strukturalny glicerolu
3. Opisuje waciwoci kwasu octowego. Wymienia zastosowanie

kwasw organicznych. Opisuje waciwoci i zastosowanie etanolu.
4. Zapisuje rwnania reakcji spalania metanolu i etanolu
5. Opisuje waciwoci metanolu, glicerolu, aminokwasw (glicyny)

i amin. Opisuje waciwoci estrw w aspekcie ich zastosowa.
Opisuje waciwoci dugoacuchowych kwasw karboksylowych.
6. Bada i opisuje waciwoci kwasu octowego (reakcja z zasadami,

metalami i tlenkami metali).
7. Bada i opisuje waciwoci prostych kwasw karboksylowych

(reakcja dysocjacji elektrolitycznej, reakcja z zasadami). Zapisuje
rwnania reakcji pomidzy prostymi kwasami karboksylowymi
i alkoholami jednowodorotlenowymi.
8. Wymienia zastosowania glicerolu i etanolu Wymienia

zastosowania kwasw organicznych wystpujcych w przyrodzie.
Opisuje waciwoci estrw w aspekcie ich zastosowa.
9. Opisuje budow i waciwoci fizyczne i chemiczne pochodnych

wglowodorw zawierajcych azot na przykadzie amin
(metyloaminy).
10. Prowadzi obliczenia z wykorzystaniem poj: stenie procentowe,

masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gsto.
11. Projektuje dowiadczenie, ktre pozwoli odrni kwas oleinowy

od palmitynowego lub stearynowego.

Ocena
Termin poprawy:
Podpis nauczyciela
Podpis rodzica
113
Substancje
o
znaczeniu biologicznym
114
Kartoteka sprawdzianu
Dzia: Substancje o znaczeniu biologicznym
Nr Sprawdzana umiejtno. Ucze: Poziom Punktacja Punktacja Kategoria Odniesienie

zad wymaga zada grupa A zada celw do podstawy
iB grupa C programowej
1 Klasyfikuje tuszcze pod wzgldem
P 2 2 A 9.10
pochodzenia,
2 Opisuje waciwoci sacharozy, celulozy 9. 16,
P 4 3 C
9.17
3 Zapisuje rwnanie reakcji sacharozy
z wod P 1 1 C 9.16
4 Wylicza czynniki, ktre wywouj

P 2 3 B 9.13
denaturacj i koagulacj biaek
5 Wskazuje na zastosowania glukozy, 9.15,
P 3 2 B
sacharozy, skrobi i celulozy 9.16, 9.17
6 Opisuje waciwoci tuszczw, biaek, 9.10,
glukozy, sacharozy, celulozy i skrobi 9.13,
P 4 3 C
9.15,
9.16, 9.17
7 Podaje wzr sumaryczny glukozy, fruktozy, 9.15,
P 3 3 C
sacharozy, skrobi i celulozy 9.16, 9.17
8 Prowadzi obliczenia z wykorzystaniem
P C
poj: stenie procentowe, masa 3 3 5.6
roztworu, masa substancji
9 Projektuje dowiadczenie pozwalajce
odrni tuszcz nasycony PP 3 2 D 9.10
od nienasyconego
Suma punktw 24 22 -----------
115
Imi i nazwisko:
Substancje o znaczeniu biologicznym Kl. liczba punktw: . Ocena:
Grupa A
Zadanie 1. (2 pkt.) Podkrel tuszcze pochodzenia rolinnego:
smalec, olej sonecznikowy, tran, oliwa z oliwek, maso, j
A. bezwonna,
B. polisacharyd,
C. sodki smak,
D. substancja staa,
E. liska w dotyku,
F. dobrze rozpuszcza si w wodzie,
G. barwa ta,
Wymie waciwoci, ktre dotycz sacharozy
Zadanie 3. (1 pkt.) Uzupenij rwnanie reakcji hydrolizy sacharozy.
C12H22O11 + H2O +.
HCl, enzymy
Zadanie 4. (2 pkt.) Wska, w ktrych probwkach nastpi denaturacja biaka, a w ktrych

koagulacja.
1. etanol 2. chlorek sodu 3. siarczek oowiu (II)
biako jaja
Biako ulegnie denaturacji w probwkach:

.................................................................................................................
Biako ulegnie koagulacji w probwkach

Zadanie 5. (2 pkt.) Podaj po jednym typowym zastosowaniu cukrw:
1. celuloza
2. sacharoza
116
Zadanie 6. (4 pkt.) Do kadej substancji (a d) dopasuj dotyczc jej informacj (1 5):
a) twarg 1. pod wpywem jodyny zabarwia si na granatowo

b) oliwa 2. powoduje odbarwienie wody bromowej
c) skrobia 3. knie pod wpywem kwasu azotowego (V)
d) glukoza 4. rozpuszcza si w wodzie
5. jest disacharydem
a, b.., c.., d..
Nazwa cukru Wzr sumaryczny

C12H22O11
celuloza
fruktoza
Zadanie 8. (3 pkt.) Z 300 g wodnego roztworu cukru o steniu 15% odparowano 50 g wody.
Oblicz stenie procentowe powstaego roztworu.
Zadanie 9. (3 pkt.) Zaprojektuj dowiadczenie pozwalajce odrni tuszcz nasycony

od nienasyconego. Uzupenij tabel.
Schemat Obserwacje
Wnioski
117
Imi i nazwisko:
Substancje o znaczeniu biologicznym
Grupa B
Zadanie 1. (2 pkt.) Podkrel tuszcze pochodzenia zwierzcego:

olej rzepakowy, smalec, maso, olej lniany, oliwa z oliwek,
Zadanie 2. (4 pkt.) Poniej opisane s waciwoci substancji.
A. dobrze rozpuszcza si w wodzie,

B. barwa biaa,
C. wknista substancja staa,
D. palna,
E. sodki smak,
F. ulega hydrolizie w organizmie czowieka,
G. polisacharyd
Wymie waciwoci, ktre dotycz celulozy .
Zadanie 3. (1 pkt.) Uzupenij rwnanie reakcji hydrolizy sacharozy.
C12H22O11 + ... C6H12O6 + .

HCl, enzymy
Zadanie 4. (2 pkt.) Wska, w ktrych probwkach nastpi denaturacja biaka, a w ktrych

koagulacja.
1.kwas solny 2. siarczan (VI) miedzi (II) 3. chlorek sodu
biako jaja
Biako ulegnie denaturacji w probwkach:

..................................................................................................................
Biako ulegnie koagulacji w probwkach:

..
Zadanie 5. (2 pkt.) Podaj po jednym typowym zastosowaniu cukrw:
1. glukoza
2. skrobia
118
Zadanie 6. (4 pkt.) Do kadej substancji (a d) dopasuj odpowiadajc jej informacj (1 5):
a. maso 1. rozpuszcza si w benzynie

b. sacharoza 2. ulega denaturacji pod wpywem ogrzewania
c. celuloza 3. jest polisacharydem
d. biako jaja kurzego 4. ma sodki smak
5. ma waciwoci higroskopijne
a, b.., c.., d
Nazwa substancji Wzr sumaryczny
(C6H10O5)n
glukoza
C12H22O11
Zadanie 8. (3 pkt.) Z 400 g wodnego roztworu cukru o steniu 20% odparowano 80 g wody.
Oblicz stenie procentowe pozostaego roztworu.
Zadanie 9. (3 pkt.) Zaprojektuj dowiadczenie pozwalajce odrni tuszcz nienasycony

od nasyconego. Uzupenij tabel.
Schemat Obserwacje
Wnioski
119
Imi i nazwisko:
Substancje o znaczeniu biologicznym
Grupa C
Zadanie 1. (2 pkt.) Podkrel tuszcze pochodzenia rolinnego:

olej rzepakowy, smalec, oliwa z oliwek, maso mietankowe,
Zadanie 2. (3pkt) Poniej opisane s waciwoci substancji. Podkrel waciwoci sacharozy.
a) bezwonna,
b) barwa ta,
c) sodki smak,
d) substancja staa,
e) liska w dotyku,
Zadanie 3. (1 pkt.) U zapis sowny reakcji hydrolizy sacharozy. Wykorzystaj podane

substancje.
glukoza, woda, fruktoza, sacharoza
....................... + ...........................
HCl, enzymy
.......+..
Zadanie 4. (3 pkt.) Podkrel trzy czynniki powodujce denaturacj biaka:
wysoka temperatura, sl kuchenna, kwas siarkowy (VI), alkohol etylowy, woda
Zadanie 5. (2 pkt.) Podkrel zastosowania skrobi:
a) produkcja zasypek i pudrw

b) produkcja myda
c) produkcja budyniu i kisielu
d) produkcja sztucznego jedwabiu
Zadanie 6. (3 pkt.) Pocz lini kad substancj (a c) z odpowiadajc jej informacj (1 3):
a) twarg 1) pod wpywem jodyny zabarwia si na granatowo

b) skrobia 2) knie pod wpywem kwasu azotowego (V)
c) olej rzepakowy 3) odbarwia wod bromow
120
Zadanie 7. (3 pkt.) Pocz lini substancje z odpowiadajcymi im wzorami sumarycznymi:
Nazwa substancji Wzr sumaryczny

glukoza C12H22O11
sacharoza (C6H10O5)n
skrobia C6H12O6
Zadanie 8. (3 pkt.) Oblicz stenie procentowe roztworu powstaego przez zmieszanie 200 g
wody i 50 g cukru.
Odp. : ..
Zadanie 9. (2 pkt.) Zaprojektuj dowiadczenie pozwalajce odrni tuszcz nasycony

od nienasyconego. Uzupenij tabel.
tuszcz nasycony tuszcz nienasycony
Woda bromowa
Wnioski:
121

Nr Prawidowe odpowiedzi grupy Prawidowe odpowiedzi grupy B Schemat punktowania
zad. A
1. Olej sonecznikowy, oliwa Smalec, maso Za kady prawidowo
z oliwek podkrelony wzr
1 pkt, za bdne
podkrelenie 1 pkt.
2. Bezwonna, sodki sak, Barwa biaa, wknista Za kade dwie
substancja staa, dobrze substancja staa, polisacharyd, prawidowo zapisane
rozpuszcza si w wodzie palna. odpowiedzi - 1 pkt.
3. C12H22O11 + H2O
HCl, enzymy
Za prawidowo
C12H22O11 + H2O HCl,

enzymy
C6H12O6 + C6H12O6 uzupenione rwnanie
C6H12O6 + C6H12O6 reakcji 1pkt.
4. Denaturacja 1,3 Denaturacja 1,2 Dwie poprawne

Koagulacja - 2 Koagulacja - 3 odpowiedzi 1 pkt.
Trzy poprawne
odpowiedzi 2pkt.
5. Np: Np.: Za kad poprawn
Celuloza przemys Glukoza produkcja lekw, odpowied 1pkt.
wkienniczy, sztucznego miodu
Sacharoza przemys spoywczy, Skrobia produkcja zasypek
do sodzenia potraw, i pudrw, budyniu i kisielu
konserwowania
6. a 3, b 2, c 1, d 4 a 1, b 4, c 3, d 2 Za kad poprawn
odpowied 1pkt.
7. C12H22O11 sacharoza (C6H10O5)n celuloza lub skrobia Za kad prawidow
(C6H10O5)n celuloza lub skrobia C6H12O6 glukoza odpowied 1pkt.
C6H12O6 - fruktoza C12H22O11 sacharoza
8. Masa substancji 45g Masa substancji 80g Za kad poprawnie
Masa roztworu po odparowaniu Masa roztworu po odparowaniu obliczon wielko
250g 320g 1pkt.
Stenie kocowe 18% Stenie kocowe 25%
9. Schemat: Schemat: Za prawidowy schemat
tuszcz nasycony tuszcz nienasycony tuszcz nasycony tuszcz nienasycony 1pkt.
Za napisanie obserwacji
1pkt.
Za sformuowanie
wnioskw 1pkt.
Woda bromowa
Obserwacje: w probwce 1 nie Woda bromowa
zaobserwowano zmian, Obserwacje: w probwce 1 nie
w probwce 2 woda bromowa zaobserwowano zmian,
ulega odbarwieniu. w probwce 2 woda bromowa
Wnioski: W probwce 2 ulega odbarwieniu.
znajduje si tuszcz Wnioski: reakcja z wod bromow
nienasycony, w probwce nr 1 pozwala odrni tuszcz nasycony
tuszcz nasycony; od nienasyconego;
lub inny sposb lub inny sposb
122
Nr
zad.
1 olej rzepakowy, oliwa z oliwek Za kade prawidowe podkrelenie 1pkt.
2. a, c, d Za kad prawidow odpowied 1 pkt
Za waciwie uzupeniony sowny
3. sacharoza + woda HCL,
glukoza + fruktoza
enzymy
przebieg reakcji 1 pkt.
wysoka temperatura, kwas siarkowy (VI), alkohol
4. Za kady czynnik 1 pkt.
etylowy
Za kade prawidowe podkrelenie
5. a, c
1 pkt.
6. a2, b1, c3 Za kade prawidowe poczenie 1 pkt.
glukoza C6H12O6, sacharoza C12H22O11, skrobia
7. Za kade prawidowe wskazanie 1 pkt.
(C6H10O5)n
Za obliczenie masy roztworu 1 pkt,
8. Cp = 20% za zastosowanie wzoru lub proporcji
1 pkt, za obliczenia 1 pkt.
Obserwacje: w probwce 1 nie zaobserwowano
zmian, w probwce 2 nastpio odbarwienie
Za napisanie obserwacji 1 pkt.
roztworu.
9. Za waciwie sformuowany wniosek
Wniosek: Reakcja z wod bromow (manganianem
1 pkt.
(VII) potasu ) pozwala na rozrnienie tuszczw
nasyconych od nienasyconych.
123

Stopie opanowania
Wiadomoci i umiejtnoci. Ucze: Cakowicie Czciowo Nie
opanowa
Klasyfikuje tuszcze pod wzgldem pochodzenia,
Opisuje waciwoci sacharozy, celulozy
Zapisuje rwnanie reakcji sacharozy z wod
Wylicza czynniki, ktre wywouj denaturacj

i koagulacj biaek
Wskazuje na zastosowania glukozy, sacharozy,
skrobi i celulozy
Opisuje waciwoci tuszczw, biaek, glukozy,
sacharozy, celulozy i skrobi
Podaje wzr sumaryczny glukozy, fruktozy,
sacharozy, skrobi i celulozy
Prowadzi obliczenia z wykorzystaniem poj:
stenie procentowe, masa roztworu, masa
substancji
Projektuje dowiadczenie pozwalajce odrni
tuszcz nasycony od nienasyconego
Ocena
Podpis nauczyciela
Podpis rodzica
124

Publikacja

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Publikacja

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Zbir prac kontrolnych

2011-2014 Klub Aktywnego Chemika

Projekt okadki i grafika komputerowa: Aneta Michaowska

Skad komputerowy: Aneta Michaowska

ISBN 978 83 938301 1 4

Copyright by Orodek Doskonalenia Nauczycieli, oma 2014 r.

Przekazujemy Pastwu zbir sprawdzianw z chemii na koniec dziaw nauczania w klasach

Sprawdziany zwieraj autorskie zadania nauczycieli uczestniczcych w pracach Klubu Aktywnego

Nie proponujemy przelicznika punktw na stopnie szkolne, eby umoliwi indywidualne

Zachcamy Pastwa do korzystania ze zbioru sprawdzianw. Jestemy przekonane, e mog by

Sowo wstpne ................................................................................................................................................... 3

Spis treci ........................................................................................................................................................... 4

Substancje chemiczne i ich przemiany .............................................................................................................. 5

Wewntrzna budowa materii .........................................................................................................................18

Woda i roztwory wodne ..................................................................................................................................31

Wgiel i jego zwizki z wodorem 85

Substancje o znaczeniu biologicznym ..114

Dzia: Substancje chemiczne i ich przemiany

1. Opisuje waciwoci substancji:

Kl. liczba punktw: . Ocena:

Zadanie 1. (4 pkt.) Poniej opisane s waciwoci substancji gazowej:

A. jest gazem ciszym od powietrza,

Wymie te z waciwoci, ktre dotycz tlenku wgla (IV): ..

Zadanie 3. (4 pkt.) Spord podanych substancji wypisz pierwiastki i zwizki chemiczne:

Zadanie 4. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej mieszaninie (a - d) odpowiedni sposb jej

a) woda z piaskiem 1) za pomoc rozdzielacza

Zadanie 5. (2 pkt.) Podaj dwa przykady zjawisk fizycznych.

Zadanie 7. ( 3 pkt.) Zapisz sownie przebieg nastpujcych reakcji:

Zadanie 8. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej substancji (a - d) waciwe dla niej

a) tlen 1) nawozy sztuczne

Zadanie 10. (3 pkt.) Oblicz objto i mas azotu w pokoju o wymiarach 2 m x 3 m x 5 m.

Zadanie 1. (4 pkt.) Poniej opisane s waciwoci substancji gazowej:

A. jest gazem ciszym od powietrza,

Zadanie 2. (4 pkt.) Przyporzdkuj kademu gazowi (a-d) odpowiadajc jemu

a) hel 1) powoduje mtnienie wody wapiennej

Zadanie 3. (4 pkt.) Spord podanych substancji, wypisz pierwiastki i zwizki chemiczne:

Zadanie 4. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej mieszaninie (a - d) odpowiedni sposb jej

a) woda z wglem 1) za pomoc rozdzielacza

Zadanie 5. (2 pkt.) Podaj dwa przykady reakcji chemicznych.

a) tlenek rtci(II) ....................................+.. reakcja

Zadanie 7. (3 pkt.) Zapisz sownie przebieg nastpujcych reakcji:

a) reakcja tlenku oowiu (II) z wodorem

Zadanie 8. (4 pkt.) Przyporzdkuj kadej substancji (a - d) waciwe dla niej zastosowanie (1 -

a) wodr 1) przemys maszynowy

Zadanie 10. (3 pkt.) Oblicz objto i mas tlenu w pokoju o wymiarach 2 m x 3 m x 5 m.

Zadanie 3. (4 pkt.) Spord podanych substancji, wypisz pierwiastki i zwizki chemiczne:

Zadanie 4. (4 pkt.) Pocz lini kad mieszanin (a - d) z odpowiadajcym jej sposobem

a) woda z piaskiem 1) za pomoc rozdzielacza

Zadanie 5. (2 pkt.) Podkrel przykady zjawisk fizycznych:

rdzewienie elaza, topnienie lodu, mielenie pieprzu, kwanienie mleka.

a) ..+.. tlenek wodoru reakcja

b) tlenek magnezu + wgiel tlenek wgla (IV) + . reakcja.

c) tlenek srebra (I) .. + .. reakcja...

Zadanie 7. (3 pkt.) Zapisz sownie przebieg nastpujcych reakcji:

a) rozkadu tlenku rtci (II): .

b) czenia siarki z tlenem: .

c) reakcji tlenku wgla(IV) z magnezem: ...

Zadanie 8. (4 pkt.) Pocz lini substancje (a -d) z ich zastosowaniami (1 - 4):

a) tlen 1) paliwo rakietowe

Pod wpywem emitowania do atmosfery .. niszczona jest ..

Model odpowiedzi i schemat punktowania grupy A i B

11 Schemat Schemat Za narysowanie lub

Model odpowiedzi i schemat punktowania grupy C