Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 17

Mutuwa da abin da ke Cikinta

Dr. Ahmad Bello Dogarawa


Sashen Koyar da Aikin Akanta, Jamiar Ahmadu Bello, Zaria
+2348026499981 [abellodogarawa@gmail.com]
Muqaddima [1]
Allah (TWT) Ya qaddara wa mutum zama a gidaje uku: (i)
gidan duniya; (ii) gidan barzahu; da (iii) gidan lahira.
Kowane gida na da abubuwan da suka kevance shi, da
hukunce-hukuncen da suka shafe shi.
Duniya gida ne mai rushewa; inuwa ce mai gushewa;
rayuwa ce mai yankewa; kuma jin daxi ne mai ruxarwa.
[Aal Imraan, 185] o
Lahira gida ne matabbaci; wajen zama ne na dawwama;
rayuwa ce ta haqiqa, ta dindindin, wadda ba bu gushewa.

[] o
A tsakanin gidan duniya da lahira akwai gidan barzahu: ba
a zama cikinsa sai an bar duniya, kuma a na isa lahira, an
bar gidan barzahu.
Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 2
Muqaddima [2]
Rayuwa cikin wannan duniyar na da iyakantaccen lokaci.
Lokacin na zuwa, mutuwa ce za ta biyo baya.
Mutuwa ita ce matakin farko na zuwa lahira, kuma babu
makawa za a mutu.
Kowa zai mutu ban da Allah (SWT):
Ba wani rai face sai ya xanxani mutuwa.
[Aal Imraan, 185; Anbiyaa, 34-35; Ankabuut, 57] o
[Zumar, 30-31] o
[Anbiyaa, 34]
o
Ba mai kuvuce wa mutuwa, kuma ba mai voye mata; duk in da mutum ya shiga sai ta tar
da shi.
[Jumuah, 8] o
o

[Nisaa, 78]
Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 3
]Muqaddima [3
Za ai ta mutuwa har sai duniyar ta qare gaba xayanta, in ban
da fuskar Allah.

][Rahmaan, 26-27 o

][Qasas, 88 o
][Bukhari

Kowane rai na da iyakantaccen lokacin da zai mutu, kuma ba


zai mutu ba sai lokacin ya yi.
][Aal Imraan, 145
o












o
][Zumar, 42
][Anaam, 60
o

Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 4


]Muqaddima [4
Ba wanda ya san lokacin mutuwarsa, ko wajen da zai mutu,
sai dai Allah.
][Luqmaan, 34 o

][Aal Imraan, 154

o
: ][Ahmad :

Idan lokacin ya zo, Malaikan mutuwa da mataimakansa za


su xauki rai da iznin Allah, ba tare da qarin lokaci ko ragi
ba.
][Munaafiquun, 10-11



o

][Aaraaf, 34

o

][Anaam, 61
o
][Sajdah, 11
o
Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 5
Musibar Mutuwa da Raxaxinta [1]
Mutuwa babbar musiba ce, wadda ke yanke jin daxi.
[Maaidah, 106]
o


Mutuwa na yanke jin daxi
[Tirmidhi da Nasaai]
Mutuwa na da firgitarwar gaske
[Muslim]


[Shaddaad ibn Aus: Ibn Abid Dunyaa]
Mutuwa na da raxaxin gaske.
[Qaaf, 19]

o
Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 6
]Musibar Mutuwa da Raxaxinta [2
Tare da cewa raxaxin mutuwa ya fi ga kafirai, muminai
ma kan xanxana shi, gwargwadon yadda Allah Ya so.







o

][Anaam, 93
][Ahmad; Bukhari
Amma mumini na samun sauqin raxaxin saboda busharar
malaiku gare shi














][Fussilaat, 30-32
.
][Tirmidhi
Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 7
Bayan Mutuwa [1]
Da zarar an mutu, shi ke nan, ba dawowa cikin wannan
duniya har abada. Kafirai da mujirimai za su yi burin a
jinkirta masu, don su dawo duniya, su aikata ayyukan
alhairi, amma ba hali.













o
[Muuminn, 99-100]
Qabari ne masaukin farko bayan mutuwa. Cikinsa za a
rufe mamaci bayan wanka da salla.
Za a bar mutum cikin qabarinsa don ya ci gaba da
rayuwa a barzahu, har zuwa ranar qiyama.
[Muuminuun, 100] o

Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 8


]Bayan Mutuwa [2
Rayuwar qabari na tattare da qunci, ko da ya ke a haqqin
wasu, ba bu qunci sai dai kewa.
][Ahmad
Qabari wuri ne mai firgitarwa da tsoratarwa, kuma wuri ne
mai tsananin duhu
] [Tirmidhi
][Bukhari da Muslim
Qabari wuri na azaba da niima: ko dai ya zamanto ramin
aljanna ko ramin wuta
"
" ":






.



.










Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 9
]Bayan Mutuwa [3
Dangane da niimar qabari da azabarsa:













[Ahmad da Abu








]Daawud























][Ahmad

Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 10
]Halayen Mutane a cikin Qabari [1
Mutane sun kasu gida biyar dangane da rayuwa a barzahu:
Annabawa da Manzonni, waxanda ke da matsayi da
daraja mafi qololuwa
][Abu Daawud
o
o Shahidai, sannan waxanda suka mutu wajen ribaxi, da
wanda ya mutu a daren Jumaa ko ranar Jumaa.
o : :
. ][Nasaai
o
][Ibn Maajah
o [Ahmad,
]Tirmidhi
Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 11
Halayen Mutane a cikin Qabari [2]
Wanda zai sha niima a cikin qabari ko da zai haxu da
fitina da tambayar malaiku
)

:
[Ahmad] ( :
Wanda za a yi wa azaba na wani lokaci saboda
zunubansa, sannan a sassauta ma shi daga baya
Wanda za a yi wa azaba duk tsawon rayuwar barzahu
har qiyama ta tsaya, kamar kafirai da munafukai

Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 12


Rayuwa a Barzahu
A na bijiro wa mamaci mazauninsa na lahira sau biyu a
kowace rana a cikin qabari

:
][Bukhari da Muslim
Za a yi tambaya a qabari game da Allah, da Manzo, da
addini
:
[Bukhari] ...
An so idan an kammala rufe mamaci a roqa masa
tabbatuwa a lokacin tambayar qabari

:

Thursday, July 7, 2015
][Abu Daawud
Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 13
]Tattali don Rayuwar Barzahu [1
Imani da ayyukan alhairi








o

][Ibrahim, 52
o : :
: :
: : .

][Ahmad da Abu Daawud
Adduar neman tsari daga azabar qabari, kamar yadda
Manzon Allah (SAW) ya yi umurni da a yi
:
][
Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 14
Tattali don Rayuwar Barzahu [2]
Nisantar abubuwan da ke jawo azabar qabari
Sakaci wajen tsarki, ko annamimanci

[Bukhari da Muslim]
Barin wasiccin a yi kuka ko kuma qin hanawa kafin mutuwa alhali a na zaton za a yi

[Bukhari da Muslim]
Karanta suratul Mulk, da hardace
[Haakim]
Kyautata tarbiyyar `ya`ya don dacewa da adduarsu
: - -
[Muslim]
Halartar janaiza, da cin halal, da tuna qabari, da ziyarar
maqabarta, na taimaka wa kwaxaitar da ayyukan qwarai
Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 15
Daga Qarshe

Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 16


Daga Qarshe

Thursday, July 7, 2015 Dr. A. B. Dogarawa - ABU, Zaria 17

You might also like