Revolucioni Industrial

Revolucioni Industrial ishte tranzicioni drejt proceseve t reja prodhuese n

periudhn nga 1760 n lidhje me t diku mes 1820 dhe 1840. Ky tranzicion
prfshihet fillon nga metodat e prodhimit t dors n makina t reja kimike,
prodhimit dhe proceset e prodhimit t hekurit, efikasitetin e prmirsuar e
fuqis s ujit, prdorimi n rritje e fuqis me avull dhe zhvillimin e mjeteve
makine. Ajo gjithashtu prfshiu ndryshimin nga druri dhe t tjera bio-
karburanteve n thngjill. Ajo filloi n Angli dhe brenda disa dekadave sht
prhapur n Evropn Perndimore dhe Shtetet e Bashkuara.
Prpjekje t vazhdueshme zgjatn gjat Rilindjes. Megjithat nderin e shkrimit
t historis do ta fitonin Vllezrit Wright n ShBA. Pas shum provash t
suksesshme me mjete fluturuese pa motor, m 17 Dhjetor 1903 me modelin e
radhs Wright Flyer I t treguar n figur, ata bn t mundur fluturimin e par
t pilotuar me motor n histori, duke hapur nj faqe t re t zhvillimit industrial
botror. Edhe pse garn e fluturimit t par e fituan vllezrit Wright,
prpjekjet e shkenctarve q ndrkoh ishin munduar t'i kalonin bn t
mundur nj zhvillim t jashtzakonshm t aeronautiks. N vitet q pasuan u
zhvilluan si aeroplan, ashtu dhe zeppelin (balona t ngurta gjigante t treguara
n figur m posht) n koh rekord.
Revolucioni Industrial shnon nj kthes t madhe n historin; pothuajse do
aspekt t jets s prditshme sht ndikuar n nj far mnyre. N veanti, t
ardhurat mesatare dhe popullsia filloi t shfaqin rritje t papar t
qndrueshme. N fjalt e fituesi i mimit Nobel Robert E. Lucas, Jr, "Pr her t
par n histori, standardet e jetess s masave t njerzve t zakonshm kan
filluar t psoj rritje t qndrueshme ... Asgj sikur distanca kt sjellje
ekonomik sht prmendur nga ekonomistt klasik, madje edhe si nj mundsi
teorike ".
Revolucioni i Par Industrial evoluar n Revolucionin Industrial t Dyt n vitet
e tranzicionit n mes t 1840 dhe 1870, t kur progresi teknologjik dhe
ekonomik fituan vrull n rritje me miratimin e anijeve me fuqi-avulli, anijet dhe
hekurudhat, prodhimin n shkall t madhe t mjeteve makine dhe rritjen e
prdorimin te fabrikave me avull.
Zhvillimet kryesore teknologjike
Fillimi i revolucionit industrial sht i lidhur ngusht me nj numr t vogl t
risive, [16] duke filluar n gjysmn e dyt t shekullit t 18. Nga vitet 1830
fitimet n vijim ishin br n teknologji t rndsishme:
Metalurgji , tekstil ,fuqi me avull , miniere etj.
Standardet e jetess
Historia e ndryshimit t kushteve t jetess gjat revolucionit industrial ka qen
shum e diskutueshme, dhe ishte tema q nga 1950 deri n 1980 shkaktoi debat
m t zjarrt midis historianve ekonomike dhe sociale. [67] Nj seri esesh 1950
nga Henry Phelps Brown dhe Sheila V. Hopkins m von vendosur konsensusin
akademik se pjesa m e madhe e popullsis, q ishte n fund t shkalls sociale,
psoi ulje t rnda n standardet e tyre jetsore.
Ushqimi dhe t ushqyerit
Uria kronike dhe kequshqyerja ishin norm pr shumicn e popullsis s bots,
duke prfshir Britanin dhe Francn, deri n gjysmn e dyt t shekullit t 19.
Deri rreth 1750, n pjes t madhe pr shkak t kequshqyerjes, jetgjatsia n
Franc ishte rreth 35 vje, dhe vetm pak m e lart n Britani. Popullsia
amerikane e kohs u ushqyer n mnyr adekuate, ishin shum m shtatlart
dhe kishte jetgjatsi prej 45-50 vjet.
N Britani dhe Holland furnizimit t ushqimit jan n rritje dhe mimet n
rnie para revolucionit industrial pr shkak t praktikave m t mira bujqsore,
por popullsia sht n rritje, si dhe, si vuri n dukje nga Thomas Malthus
[Prpara revolucionit industrial, prparimet n bujqsi ose teknologji shpejti.
oi n nj rritje t popullsis, e cila prsri tensionuar ushqim dhe burime t
tjera, duke kufizuar rritje t t ardhurave pr frym. Kjo gjendje quhet kurth
Malthusian, dhe ajo sht kaprcyer prfundimisht nga industrializimit.
Struktura shoqrore dhe kushtet e puns
Sa i prket strukturs shoqrore, Revolucioni Industrial dshmoi triumfin e nj
klase t mesme t industrialistve dhe biznesmenve mbi nj klas t drejt t
fisnikris dhe zotrinjt. Njerzit e zakonshm q punojn gjetn mundsi n
rritje pr punsim n mullinjt dhe fabrikat e reja, por kto ishin shpesh n
kushte t rrepta t puns me or t gjata t puns t dominuara nga nj ritm
t caktuar nga makina. Si n fund t vitit 1900, shumica e puntorve
industriale n Shtetet e Bashkuara ende ka punuar nj dit 10-orshe (12 or n
industrin e elikut), fituar ende nga 20 n 40 pr qind m pak se minimale
konsiderohet e nevojshme pr nj jet normale. [82 ] Megjithat, kushtet e
vshtira t puns ishin t prhapura gjat para se Revolucioni Industrial u
zhvillua. [citim i duhur] shoqria para-industriale ishte shum statike dhe
shpesh t puns mizor-fmij, kushtet e pista t jetess, dhe ort e gjata t
puns ishin po aq t prhapura para Revolucionit Industrial .