Ankara niv Vet Fak Derg, 57, 119-124, 2010

Sivriburun karagz (Diplodus puntazzo) larvalarnda omurga ve

kaudal yzgecin osteolojik geliimi*

Deniz OBAN, Cneyt SUZER, H. Okan KAMACI, kr YILDIRIM, ahin SAKA, Krat FIRAT

1
Ege niversitesi, Su rnleri Fakltesi, Yetitiricilik Blm, 35100, Bornova, zmir.

zet: Sivriburun karagz (Diplodus puntazzo) larvalarnn youn yetitiricilik koullar altnda omurga ve kaudal yzge
sisteminin iskelet yapsnn normal geliimi tanmland. Osteolojik geliimin belirlenmesi iin 610 adet siviriburun karagz larvas
kkrdak boyamas iin Alsian mavisi ile ve kemik boyamas iin Alizarin krmzs ile boyand. Aksiyal iskelet sisteminin geliimi
hipural 1, nral yaylar 1 - 4 ve hemal yaylar 1-6 ile srasyla 4.3, 4.7, ve 5.1 mm total boyda (TB) meydana gelmitir. Kaudal yzge
uzun nlar ilk membran kemikler olarak grld (5.6 mm TB) ve tam sayya ulat (7.0 mm TB), bunu 5.9 ve 8.4 mm TB arasnda
omurga oluumu takip etti. 14.0 mm TBda tm kas ii nlar hari hemen hemen tm iskelet elementleri kemiklemitir. D.
puntazzo larvalarnda yrtlen iskelet geliimi sonular dier Sparidae ve Teleost balklarda nceden bildirilen sonular ile
karlatrlm ve birok Sparidae ile benzer geliimler gstermitir.
Anahtar szckler: D. puntazzo, kaudal yzge, larval yetitiricilik, omurga, osteolojik geliim.

Osteological development of vertebral column and caudal fin in sharpsnout seabream

(Diplodus puntazzo)

Summary: In current study, the healthy osteological development of the vertebral column and of the caudal fin systems in
sharpsnout seabream (Diplodus puntazzo) was described under intensive culture condition. In order to study the osteological
development, it was used 610 specimens which were stained by Alsian blue for cartilage and Alizarin Red S for bone. The
development of the axial skeleton began with the formation of the hypural 1, the neural arches 1 and 4, as well as the haemal arches
16 at 4.3, 4.7 and 5.1 mm total length (TL, measured in vivo), respectively. The caudal lepidotrichia were the first membranous
bones to appear (5.6 mm TL) and attain their full meristic counts (7.0 mm TL), followed by the vertebral centra, which formed
between 5.9 and 8.4 mm TL. By 14.0 mm TL, all the elements were fully ossified except for the ventral ribs. The results of the
skeletal ontogeny in D. puntazzo were compared with that reported for other Sparidae and Teleost fishes and also follow the same
pattern of most Sparidae species investigated to date.
Key words: Caudal fin, D. puntazzo, larval rearing, osteological development, vertebral column.

Giri kkrdak yapsnn tespiti hem balklk biyolojisi hem

Son 20 yl ierisinde Akdenizde yetitiricilik
sektrnn hzl bir ekilde gelimesi ipura (Sparus
aurata) ve levrek (Dicentrarchus labrax) trlerinin
baarl retimiyle gereklemitir (19). retimdeki bu
art beraberinde son tketicideki fiyatlarn dmesine
neden olmu ve yetitiricilik sektr yeni balk trlerinin
retimi arayna ynelmitir. Sivriburun karagz
(Diplodus puntazzo) Atlantik Okyanusunda, Akdenizde
ve Karadenizde doal olarak dalm gstermesi, kltr
koullar altnda remesi, hzl bymesi ve ticari olarak
yksek fiyattan alc bulmasndan dolay olduka nemli
bir tr haline gelmitir (8, 29).
Bir baln yaam dngsnn bilinmesi hem doal
hem de kltrdeki populasyonu iin nemlidir ve bu
dng evresel etkilerle birlikte canlnn biyolojik
koullarn dorudan etkiler (3). Bir trn kemik ve
de akuakltr sektr asndan olduka nemlidir (14).
zellikle yetitiricilik sektr asndan bakldnda,
baln normal kemik ve kkrdak yapsnn bilinmesi,
kltr koullar altnda daha yksek oranlarda ortaya
kan iskelet deformasyonlarnn nlenmesinde ve/veya
eliminasyonun da nemli bir n kouldur (4, 5, 12).
Pagrus major (17), Pagellus erythrinus (26), Dentex
dentex (13, 15), Sparus aurata (12, 6, 7), Diplodus
sargus (16) ve Pagrus pagrus (3) gibi balk trlerinde
kemik ve kkrdak yap zerine eitli almalar
mevcuttur. Sfakianakis ve ark. (27) D. puntazzo zerine
mesocozm teknii kullanarak bir alma yapmalarna
karn youn yetitiricilik koullar altnda yaplm bir
alma mevcut deildir.
Bu yzden bu almada, ilk defa D. puntazzo
larvalarnda yumurtadan ktan itibaren canl yemin

*
Tbitak VHAG 2111 numaral proje ile desteklenmitir.
120 Deniz oban - Cneyt Suzer - H. Okan Kamac - kr Yldrm - ahin Saka - Krat Frat
kesildii gne kadar olan dnemde omurga ve kaudal
yzge geliimlerini youn yetitiricilik koullar altnda
inceleyerek, larval kalite kriterlerinin ortaya karlmasnda
hem zoologlar hem de yetitiriciler asndan bir referans
ara olmas hedeflenmitir.
Materyal ve Metot
almada kullanlan ana balklar, 12 m3 hacmindeki
dairesel tanklara, 1:1 dii/erkek orannda ve 5 kg/m3 yo-
unlukta stoklanmtr. Analardan elde edilen sivriburun
karagz yumurtlar doal reme periyodunda ve doal
scaklk koullar (38.92' Kuzey; 27.05' Dou) altnda
elde edilmi olup hormon mdahalesi yaplmamtr. Su
scakl yumurtlama dneminde 20.022.0C arasnda
olmutur. Analarn beslenmesinde yumurta kalitesini
artrmak amac ile taze ya yem olarak sbye (Sepia
officinalis), kalamar (Loligo vulgaris) ve ahtapot (Octopus
vulgaris) kullanlmtr. Analara sabah ve akam olmak
zere gnde 2 kez doyuncaya kadar besleme yaplmtr.
Analardan temin edilen yumurtalar kollektrlerden
toplandktan sonra ayr bir kapta bekletilmi ve l-canl
ayrm yaplmtr. Canl yumurta miktar tespit
edildikten sonra yumurtalar 1000 litre hacmindeki 375
m gz aklna sahip inkbatrlere 1500 adet/lt olacak
ekilde yerletirilmitir. Canl yumurtalar 800900 m
apnda, saydam ve genelde tek ya damlas iermitir.
nkbasyon karanlk ortamda gereklemi ve su debisi
saatte tank hacminin (20 m3) tamamnn %30unu
deitirecek ekilde ayarlanmtr. nkbasyon srasnda
su scakl 20.00.5 C arasnda deiim gstermitir. yzge geliimlerinin total boya bal deerlendirilmesi
Yumurtadan yeni km sivriburun karagz prelar-
valar 15 tonluk silindir eklindeki polyester tanklara 100
larva/litre younluunda stoklanmtr. Prelarval dne-
min sonunda az ve ans almnn gereklemesiyle
klar alm ve ortama alg ile birlikte rotifer
verilmitir. Alg olarak Isochrysis galbana ve Tetraselmis
suesica 30-40.104 hcre/ml, rotifer olarak Brachionus
plicatilis 12-15 adet/ml olacak ekilde larvalara
yumurtadan ktktan sonraki 4 ile 25. gnler arasnda
verilmitir. Rotiferin tank ierisindeki miktarnn
azaltlmasyla birlikte sivriburun karagz larvalar 15.
gnden itibaren Artemia salina nauplii (430 m, INVE
S.A., Belika) ile beslenmeye balamtr (Rotifer 8-10
adet/ml; Artemia 0.5-1 adet/ml). Artemia metanuapliiler
(1-1.5 adet/ml; 480 m, INVE S.A., Belika) ise
yumurtadan ktktan sonraki 25. gnde larvalara veril-
meye balamtr. Rotifer ve Artemia zenginletirilme-
sinde Selco (INVE S.A., Belika) kullanlmtr. 32.
gnden itibaren tank ierisine mikropartikl yem (Proton,
INVE S.A. Belika) girii gnlk biomasn %410
arasnda yaplmtr. Prelarval dnemden sonra k
younluu 30150 lks arasnda, su debisi ise saatlik
tankn %3-5ini deitirecek ekilde belirlenmitir. Yeil
su teknii uygulanan dnem ierisinde 24 saat
aydnlatma uygulanm, daha sonraki gnlerde 18 saat
aydnlk, 6 saat karanlk uygulamasna geilmitir.
Scaklk larval retimin banda 20C olurken larval
dnemin sonuna kadar 24Cye kadar kademeli olarak
ykseltilmitir. Larval dnem boyunca pH 7.08.0
arasnda deiim gstermitir.
rneklemeler yumurtadan ktktan sonraki prelarval
dnemden itibaren canl yem uygulamasnn sonuna
kadar olan dnemde yaplmtr. Larva rnekleri
tanklardan her 3 gnde bir, en az 50 adet olacak ekilde
rastgele seilmitir. Tm larva rnekleri, bayltlarak
(Ethylene Glycol Monopehyl Ether, Merck, 0.2-0.5 ml/lt)
sol taraflarndan dijital fotoraf makinesi (Nikon Coolpix
5000, Japan) ile k mikroskobu altnda fotoraflar
ekilmi ve total boy analizlerinin yaplabilmesi iin
bilgisayara kaydedilmitir. Total boy analizleri TpsDig
(Ver. 1.37) isimli bilgisayar program yardmyla ile 0.01
mm hassasiyetle llmtr. Omurga ve kaudal yzge
zerindeki kkrdak ve kemik yapdaki deiimlerin
tespiti iin Alsian mavisi ve Alizarin krmzs ile ikili
boyama yntemi uygulanmtr (21). Kkrdak yapnn
tespiti iin Alsian mavisi, kemik yapnn belirlenmesi
iin ise Alizarin krmzs ile boyanm ve k
mikroskobu altnda fotoraflar ekilerek incelemeler
yaplmtr (3). Deforme bireyler almaya dahil edilme-
mitir. Anatomik terminoloji Matsuokaya (17, 18) gre
yaplmtr.
Bulgular
Sivriburun karagz larvalarnda omurga ve kaudal
ekil 1de tanmlanmtr.
ekil 1. D. puntazzo larvalarnda total boya bal omurga ve
kaudal yzge geliim safhalar.
kkrdak yapnn grlmesi.
kkrdak yapdan kemik yapya gei veya kemik yapnn
grlmesi.
oluumun tamamland zaman.
Figure 1. Developmental sequence of vertebral column and
caudal fin in total length in D. puntazzo.
appearance of cartilaginous elements;
appearance of ossified bone or beginning of ossification of
cartilaginous element.
full complement of elements.
 Ankara niv Vet Fak Derg, 57, 2010 121

Omurga geliimi: Sivriburun karagz larvalarnda
omurgaya bal osteoljik yap geliimi 4 blgede
ekillenmitir. Bunlar srasyla (I) postero-ventral
(Hipuraller, Hy), (II) omurga merkezinin ventral blgesi
(anterior hemal yaylar, Ha), (III) omurga merkezinin
dorsal blgesi (nral yaylar, Na), (IV) anterior-dorsal
(nral yay ve nlar) blgelerdir. Omurga omur (U), Na,
Ha, kas ii kemikler (Pr) ve parapophisden (Pp) meydana
gelmitir.
Sivriburun karagz larvalarnda yumurtadan kta
omurga zerinde herhangi bir osteolojik yap tespit
edilmemitir (ekil 2-A). Omurga zerinde ilk oluan
yap 4.3 mm total boyda (TB) postero-ventral blgede
Hy1dir (ekil 2-B). Bu oluumu Na1-Na4 ve Na13-
Na16 ayn anda notokordann dorsalinde 4.7 mm TBda
takip etmitir (ekil 2-C). Bu yaplar baln ya ile
birlikte oalm ve 6.1 mm TBde Na22nin gzkmesi
ile sayca art tamamlanm boyca art devam etmitir
(ekil 2D-G). Na2, 6.2 mm TBda ilk kemiklemeye
balayan yap olmu ve bu kemikleme posteriora doru
devam etmitir. Dz bir boru eklinde olan notokorda 5.9
mm TBda ilk omurlar (U1 ve U4) belirlenmitir (ekil
2F). Bu oluumdan sonra geliim devam etmi ve 23
omurga ile 8.4 mm TBda tamamlanmtr (ekil 2F).
Notokorda zerinde hemal yapnn geliimi Ha1-
Ha6nn grlmesiyle 5.1 mm TBde balamtr (ekil
2C). Hemal yapnn geliimi posteriora doru devam
etmi ve Ha13n 6.8 mm TBde grlmesiyle
tamamlanmtr (ekil 2E). Kemikleme 7.1mm TBda
Ha1 ile balam ve kaudal blgeye doru devam
etmitir. Tm hemal oluumun kkrdak yapdan kemik
yapya dnmesi 9.4 mm TBde meydana gelmitir. lk
parapophis 5.0 mm TBde Pp5dir ve son oluanda
5.7mm TBde Pp1dir (ekil 2D-F). Parapophislerin
kkrdak yapdan kemik yapya geileri ilk olarak 6.4
mm TBde Pp1 ile balam ve srasyla devam etmitir.
Kas ii kemikler 9.0 mm TBda Pr1 ile balam 10.1
mm TBda Pr6 ile tamamlanmtr (ekil 2G).
Kaudal yzge geliimi: Sivriburun karagz
larvalarnda kaudal yzge kkrdak yapda olup rosital
(Ur), preural omur (PU2 ve PU3), parhipural (PrH)
kaudal yzge nlar (lepidotrichia (PCR) ve dermatotrichia
(SCR)), ekstra kkrdak (Ac) ve ronrallerden (UrN)
oluur.
Vitells keseli dnem ile birlikte erken larval
dnem boyunca notokorda dz bir yapda olup kaudal
blgede herhangi bir osteolojik yap tespit edilmemitir.
Kaudal yzge blgesinde ilk oluan yap 4.3 mm TB ile
Hy1 olup bunu Hy2 (4.7 mm TB), PrH ve Hy 3 (4.9 m
TB) ve son olarak Hy4 (5.5 mm TB) takip etmitir (ekil
3A-C). Ep 2 kaudal yzge blgesinde 5.4 mm TBde ilk
oluan epuraldir ve bunu 5.6 mm TLde Ep1 ve Ep3
takip eder (ekil 3D). Son kkrdak yap olan Hy5 6.8
mm TLde tespit edilmitir (ekil 3F). Notokordann
yaklak 45 a ile bklmesinin tamamlanmas bu
oluumla gerekleir. Kkrdak yapdaki kaudal yzge

ekil 2. D. puntazzo larvalarnda notokordann geliimi. PMF, Primordial yzge; Nc, Notokorda; Na, Nral yay; Hy, Hipural; Ha,
Hemal yay; PrH, Parhypural; Pp, Parapophis; Ep, Epural; U, Omur; Pr, kas ii n; Ur, Urosital. Skala 1 mm dir.
Figure 2. Development of vertebral column in D. puntazzo. PMF, Primordial fin; Nc, Notochorda; Na, Neural arch; Hy, Hypural; Ha,
Haemal arch; PrH, Parahypural; Pp, Parapophysis; Ep, Epural; U, Vertebral centra; Pr, Pleural rib; Ur, Urostyl. Scale bars indicate 1 mm.
122 Deniz oban - Cneyt Suzer - H. Okan Kamac - kr Yldrm - ahin Saka - Krat Frat

ekil 3. D. puntazzo larvalarnda kaudal yzge geliimi. So, Somit; Mb, vcut kenar; Nc, Notokorda; Hy, Hipural; PrH, Parhipural;
Ep, Epural; Na, Nral yay; Na zellemi nral yay; Ha, Hemal yay; PCR, Kaudal yzge uzun nlar; Pu, Preural omurga; U,
Omurga; Ur, Urosital; UrN, Uronral; Ac, Ekstra kkrdak; SCR Kaudal yzge ksa nlar. Skala 1 mmdir.
Figure 3. Development of caudal fin in D. puntazzo. So, Somite; Mb, body margin; Nc, Notochorda; Hy, Hypural; PrH, Parhypural;
Ep, Epural; Na, Neural arch; Na specialized neural arch; Ha, Haemal arch; PCR, caudal lepidotrichia; Pu, Preural centrum; U,
Vertebral centra; Ur, Urostyle; UrN, Uroneural; Ac, Accessory cartilage; SCR caudal dermototrichia. Scale bars indicate 1 mm.

elementlerinde ilk kemikleme 6.6 mm TBda Hy 1de
meydana gelirken bu oluumu Hy2 ve Hy3 (6.8 mm TB),
Hy4 (7.4 mm TB), PrH (8.3 mm TB) ve Hy5 (10.8 mm
TB) (ekil 4). Epurallerin kkrdak yapdan kemik yapya
geileri 13.9 mm TBda olmu ve bu alma sona
erdiinde kemikleme tamamlanmamtr.
ekil 4. D. puntazzo larvasnn omurga ve kaudal yzge
blgesi (Ur, Urosital). Skala 1 mm. dir.
Figure 4. Vertebral centra and caudal fin of D. puntazzo
larvae (Ur, Urostyle). Scale bar indicate 1 mm.
Kaudal yzge nlar PCR ve SCRden olumak-
tadr. PCR 5.6 mm TBde olumaya balamtr ve 7.0
mm TBda 9 adet st, 8 adet alt olmak zere toplam 17
n tespit edilmitir (ekil 3E-F). Dier bir oluum olan
SCR 7.2 mm TLde meydana gelmi ve 14.3 mm TBda
8 adet altta 9 adet stte olmak zere toplam 17 adet n
belirlenmitir (ekil 3F). ronraller (UrN1 ve UrN2)
12.8 ve 14.7 mm TBda meydana gelmilerdir ve UrN2
alma sonlandnda oluumunu tamamlamamtr.
Tartma ve Sonu
Sivriburun karagz, Diplodus puntazzo, larvalarnda
omurga ve yzgece ait iskelet sisteminin geliimi bu
gne kadar yaplm Sparidae familyasna ait trlerinkine
benzerlik gstermitir (Pagrus major, 17; Sparus aurata,
6; Dentex dentex, 13; Pagellus erythrinus, 26; Pagrus
pagrus, 3). Bununla birlikte bu trler ierisinde omurga
ve iskelet yapsnn olu zaman, gerek trler arasnda
gerekse trler ierisinde farkllk gsterdii tespit
edilmitir. Trler arasnda geliimsel ontogeni almalar
yaparken zaman yerine bu almada olduu gibi total
boyun kullanm rnekleme, fiksasyon ve lmde eitli
farkllklar yaratabilir (10, 30, 13). Bu durum ancak
benzer osteolojik geliim metodolojileri kullanarak
engellenebilir (13). Bu almada, anestezi edilmi
larvalar zerinde morfolojik lmler Pothoff (21),
Matsuoka (17, 18) ve oban ve ark. (3)na gre in vivo
 Ankara niv Vet Fak Derg, 57, 2010
olarak yaplmtr. Bu ekilde yukarda belirtilen etkiler
en aza indirgenmitir.
Balk trleri arasnda omurgaya ait iskelet oluumu
Microspathodon chrysurus (22), Lutjanus campechanus
(24) ve Enchelyurus brunneolus (31) trleri iin
(antero-dorsal, omurga merkezinin ventral blgesi,
postero-ventral), P. major (17) ve S. aurata (6) trleri
iinse drt blmde (anterior-dorsal, omurga merkezinin
ventral blgesi, posterior-ventral ve omurga merkezinin
dorsal blgesi) oluum tespit edilmitir. Bu almada da
iskelet geliimi drt blmde gereklemitir. Bununla
birlikte, iskelet sistemi zerinde ilk geliim gsteren
anatomik yap posterior-ventral blgede kaudal yzge
hipuralleri olduu bu alma ile tespit edilmitir. Benzer
geliim gerek entansif gerekse intensif kltr koullar
altnda P. major (17), S. aurata (6), D. dentex (13) ve P.
pagrus (3) trleri iinde bildirilmitir. Sparidae familya-
snn da dahil olduu birok Perciformes trnde ilk
gelien yzge pektoral yzge olup bunu kaudal yzge
iskelet elementleri takip eder (6, 27). Bu yzgelerin
erken dnemde ilk olarak olumasnn sebebi,
yumurtadan ktktan sonraki ilk 4-6 gne kadar olan
srete larva vitells kesesinden beslenirken bu gnden
sonra dardan beslenmeye balar (29). Dardan
beslenme ile birlikte larva su stunu ierisinde yem
bulabilmek amacyla yzme manevralar yapar ve bu
manevralarn baar ile yaplabilmesi iin bu yzgelere
ait iskelet gruplarna nemli derecede ihtiya duyar (6).
Omurgann kkrdak yapdan kemik yapya geii
baz Sparidlerde ncelikle anteriordan posteriora doru
ilerleyerek iskelet sistemi zerinde omur, nral ve hemal
yaylar zerinde tanmlanmtr (23, 18). Bununla birlikte
D. dentex (13) ve S. aurata (6) trlerinde ilk olarak
omurlar kemiklemeye balar. Clupeiformes ordosuna ait
trlerde ise kaudal blge ilk olarak kemiklemeye
balayarak anteriora doru ilerler (25). Yaplan bu
almada kkrdak yapdan kemik yapya gei omurga
zerinde anteriordan posteriora doru olmu ve nral ve
hemal yaylarda ise merkezden darya doru meydana
gelmitir.
Kaudal yzgeler balklarda dmen grevi
grmesinin yan sra hzlanma, durma ve geri gitme
manevralarnn da kolayca yaplmasn salayan nemli
yzgelerden biridir (9). zellikle erken dnemde
larvalarda meydana gelen fizyolojik deiimler (iskelet
ve kas sistemi), yzme davrannn gelimesi zerine
dorudan etkilidir (1). Bu ekilde larvalarn su ierisinde
hareket kabiliyeti artarak beslenme veya predatrden
kama refleksleri geliir. Kaudal yzge ve buna bal
kas ve iskelet sistemi geliimi bu yzden olduka
nemlidir. Sparidae familyasnda kaudal yzge geliim
ontogenisi trlere gre farkllk gsterir ve bu durum S.
aurata (6), D. dentex (13) ve P. pagrus (3) trleri iin
nceden bildirilmitir. Yaplan bu alma ile D.
puntazzo larvalar iin kaudal yzge geliimlerinin dier
123
Sparidae familyas yelerine benzerlik gsterdii tespit
edilmitir. Bununla birlikte omurga zerinde ilk gelien
yapnn kaudal yzge blgesinde olduu belirlenmitir.
S. aurata (6), D. dentex (13) ve P. pagrus (3) trlerinde
iskelet sistemi zerinde ilk geliim nral yaylarda
olmutur. Bu durum D. puntazzonun iskelet geliimini
dier trlerden ayran belirgin zellii olarak tespit
edilmitir.
Balklar zerinde yrtlen osteolojik almalar
iin tre zg rneklerin araziden toplanmas zellikle
erken dnemde olduka zordur (2). Bu yzden birok
aratrmac osteolojik geliim almalarn yetitiricilik
yoluyla elde etikleri rnekler ile yapmlardr (18, 32, 6,
3). Yetitiricilik yaplan trn younluuna (intensif ve
ekstensif) ve kltr yaplan ortamdaki fitoplanktonun
kullanmna (temiz su, yeil su ve pseudo-yeil su) gre
farkllk gsterir (20). ntensif yetitiricilik sisteminde
mekanizasyon kullanm yksektir, daha kk alanda
daha fazla stok younluuna sahip olup besleme
dardan yaplr (28). Ekstansif yetitiricilik sistemi ise
intensifin tam tersi olup daha dk stok younluunda
daha geni alanda ve dardan besleme olmadan yaplan
yetitiricilik sistemidir (28). Bu durum canlnn fizyolojik
ve biyolojik geliimini dorudan etkilemektedir (20, 26).
Baz aratrmaclar ekstansif yetitiricilik koullarnn
doal olarak yetien trlere yakn olduunu bildirmiler
ve bu tr almalar ektansif koullar altnda yapmlar-
dr (11, 12, 13). Yaplan bu alma ile yetitiricilik
sistemine bal kemik ve kkrdak yapda bir deiiklik
tespit edilmemi, sadece oluumlarn zaman farkllk
gstermitir.
Osteolojik adan farkl geliimsel safhalarn tespiti
trn yetitiricilii ve balklk biyolojisi asndan
nemlidir (13). Bununla birlikte yetitiricilii yaplan
trn normal geliiminin bilinmesi o trn baarl
retimi iin olduka nemlidir (3). zelikle ticari retim
yapan iletmelerde deformasyonlar %100e varan
kayplara yol aarak ekonomik zararlar vermektedir ve
bu deformasyonlarn %60 omurga zerinde meydana
gelmektedir (12). Bu sebepten yetitiricilik koullar
altnda deformasyonlarn nlenmesi, nceden eliminas-
yonun yaplmas ve sistemden uzaklatrlmasnda
osteolojik geliim almalarnn nemi byktr.
Bundan sonra yaplacak almalarda kemik ve kkrdak
yap geliimlerinin hangi genetiksel ve evresel etkiler
tarafndan etkilendii allmaldr.
Teekkr
Teknomar A.. alanlarna saladklar destekten
dolay teekkr ederiz.
Kaynaklar
1. Bainbridge R (1963): Caudal fin and body movement in
the propulsion of some fish. J Exp Biol, 40, 23-56.
2. Blaxter J H S (1984). Ontogeny, systematics and fisheries.
In: Moser, H. G., Richards, W. J., Cohen, D. M., Fahay,
124 Deniz oban - Cneyt Suzer - H. Okan Kamac - kr Yldrm - ahin Saka - Krat Frat
M. P., Kendall, A. W. & Richardson, S. L. (Eds),
Ontogeny and Systematics of Fishes, American Society of
Ichthyologists and Herpetologists, Special Publication 1,
16. Laurence: Allen Press Inc.
3. oban D, Suzer C, Kamac H O, Saka , Frat K
(2009): Early osteological development of the fins in the
hatchery-reared red porgy, Pagrus pagrus (L. 1758). J
Appl Ichthyol, 25, 26-39.
4. Divanach P, Boglione C, Menu B, Koumoundouros G,
Kentouri M, Cataudella S (1996): Abnormalities in
finfish mariculture: an overview of the problem, causes
and solutions. In: Chatain B, Saroglia M, Sweetman J,
Lavens P, (Eds) Seabass and Seabream Culture: Problems
and Prospects, pp. 4566, European Aquaculture Society
Oostende, Belgium.
5. Divanach P, Papandroulakis N, Anastasiadis P,
Koumoundouros G, Kentouri M (1997): Effect of water
currents during postlarval and nursery phase on the
development of skeletal deformities in sea bass
(Dicentrarchus labrax L.) with functional swimbladder.
Aquaculture, 156, 145155.
6. Faustino M, Power D M (1998): Development of
osteological structures in the sea bream: vertebral column
and caudal fin complex. J Fish Biol, 52, 1122.
7. Faustino M, Power D M (1999): Development of the
pectoral, pelvic, dorsal and anal fins in cultured sea
bream. J Fish Biol, 54, 10941110.
8. Favaloro E, Lopano L, Mazzola A (2002): Rearing of
sharpsnout seabream (Diplodus puntazzo) in a
Mediterranean fish farm: monoculture versus polyculture.
Aqua Res, 33, 137-140.
9. Flammang B E, Lauder G V (2009): Caudal fin shape
modulation and control during acceleration, braking and
backing maneuvers in bluegill sunfish, Lepomis
macrochirus. J Exp Biol, 212, 277-286.
10. Jennings S (1991): The effects of capture, net retention
and preservation upon lengths of larval and juvenile bass,
Dicentrarchus labrax (L.). J Fish Biol, 38, 349357.
11. Kentouri M (1985): Comportement Larvaire de 4
sparides mediterraneens en elevage Sparus aurata,
Diplodus sargus, Lithognathus mormyrus, Puntazzo puntazzo
(Poissons Teleo steens). The`se dEtat, Universite des
Sciences et Techniques de Languedoc. 492 p.
12. Koumoundouros G, Gagliardi F, Divanach P, Boglione
C, Cataudella S, Kentouri M (1997): Normal and
abnormal osteological development of caudal fin in Sparus
aurata L. fry. Aquaculture, 149, 215226.
13. Koumoundouros G, Divanach P, Kentouri M (1999):
Osteological development of the vertebral column and of
the caudal complex in Dentex dentex. J Fish Biol, 54, 424436.
14. Koumoundouros G, Divanach P, Kentouri M (2000):
Development of the skull in Dentex dentex (Osteichthyes
Sparidae). Mar Biol, 136, 175184.
15. Koumoundouros G, Sfakianakis D G, Maingot E,
Divanach P, Kentouri M (2001a): Osteological
development of the vertebral column and of the fins in
Diplodus sargus (Teleostei: Perciformes: Sparidae). Mar
Biol, 139, 853862.
16. Koumoundouros G, Divanach P, Kentouri M (2001b):
Osteological development of Dentex dentex (Osteichthyes,
Sparidae): dorsal, anal, paired fins and squamation. Mar
Biol, 138, 399406.
17. Matsuoka M (1985): Osteological development in the red
sea bream, Pagrus major. Jap J Ichthyol, 32, 3551.
18. Matsuoka M (1987): Development of the skeletal tissues
and skeletal muscles in the red sea bream. Bull Seikai Reg
Fish Res Lab, 65, 1114.
19. Micale V, Maricchiolo G, Genovese L (2002): The
reproductive biology of blackspot sea bream Pagellus
bogaraveo in captivity. I. gonadal development, maturation
and hermaphroditism. J Appl Ichthyol, 18, 172176.
20. Papandroulakis N, Kentouri M, Maingot E, Divanach P
(2004): Mesocosm: a reliable technology for larval
rearing of Diplodus puntazzo and Diplodus sargus sargus.
Aquac Int, 12, 345355.
21. Potthoff T, Kelley S, Moe M, Young F (1984):
Description of porkfish larvae (Anisotremus virginicus,
Haemulidae) and their osteological development. Bull
Marine Sci, 34, 2159.
22. Potthoff T, Kelley S, Javech J C (1986): Cartilage and
bone development in scombroid fishes. Fish Bull U.S. 84,
647678.
23. Potthoff T, Kelley S, Saksena V, Moe M, Young F
(1987): Description of larval and juvenile yellowtail
damselfish Microspathodon chrysurus, Pomacentridae,
and their osteological development. Bull Marine Sci, 40,
330375.
24. Potthoff T, Kelley S, Collins L A (1988): Osteological
development of the red snapper, Lutjanus campechanus
(Lutjanidae). Bull Marine Sci, 43, 140.
25. Richards W J, Miller R V, Houde E (1974): Egg and
larval development of the Atlantic thread herring,
Opisthonema oglinum. Fish Bull U.S., 72, 11231136.
26. Sfakianakis D G, Koumoundouros G, Divanach P,
Kentouri M (2004): Osteological development of the
vertebral column and the fins in Pagellus erythrinus (L.
1758). Temperature effect on developmental plasticity and
morpho-anatomical abnormalities. Aquaculture, 232, 407
424.
27. Sfakianakis D G, Doxa C K, Kouttouki S, Koumoundouros
G, Maingot E, Divanach P, Kentouri M (2005):
Osteological development of the vertebral column and of
the fins in Diplodus puntazzo (Cetti,1777). Aquaculture,
250, 36-46.
28. Shields R J, (2001): Larviculture of marine finfish in
Europe. Aquaculture, 200, 5588.
29. Suzer C, Kamaci H O, oban D, Saka , Frat K,
zkara B, zkara A (2007): Digestive enzyme activities
in larvae of sharpsnout seabream (Diplodus puntazzo).
Comp Biochem Physiol A, 148, 470477.
30. Takizawa K, Fujita Y, Ogushi Y, Matsuno S (1994):
Relative change in body length and weight in several fish
larvae due to fixation and preservation. Fish Sci, 60, 355359.
31. Watson W (1987): Larval development of the endemic
Hawaiin blennid, Enchelyurus brunneolus (Pisces:
Blenniidae: Omobranchini). Bull Marine Sci, 41, 856888.
32. Wimberger P H (1993): Effects of vitamin C on body
shape and skull osteology in Geophagus brasiliensis:
implications for interpretations of morphological
plasticity. Copeia, 2, 343351.
Geli tarihi: 02.03.2009 / Kabul tarihi: 26.06.2009
Yazma adresi:
Dr. Deniz oban
Ege niversitesi, Su rnleri Fakltesi,
Yetitiricilik Blm,
35100, Bornova, zmir
*deniz.coban@ege.edu.tr