I

NGY HI CA NGI LNH

Chiu ngy 05-01-1979.


on xe chng ti phng nh lao trn ng s 1, n ng t Prast ngot
tri vo mt ng t , ri dng li trc cng ngi nh ngi hai tng.


Trn xe nhy xung ai ny u lm y bi t u ti chn, lng my, lng
mi, mi tc bc phch trng n bun ci. Tri nng nh nung, khng mt t
gi. Anh Dng, T lnh on 7 ti ci xua tay ni vi my chin s v binh
ang xoay trn o cng s di gc cy v sa:


- Thi, tm tm thi cc cu, li dng hm c c ri, gh mt cht ri li
i m.


Nm hm nay, t hm on 7 vo chin dch, chuyn S ch huy su
ln. Cha ch no dng li qu mt ngy m.


Mt chin s v binh gt m hoi trn, tm tm p:


- Mt m vui th trng , ch l mt ch nh my thng ma ma chn
qu, phi khng th trng?


Anh Dng nhn mt ci, lu bu:


- Cu ny lm tht.


Ti bit anh vui lm. Tnh anh t ni, nhng lc tnh hung kh khn, anh
suy ngh nhiu, li cng t ni.


Khng kh trong S ch huy rt rn rp. Anh em tt bt trin khai cho cng
tc ch huy, chun b cho cuc hp vo by gi ti nay, lo ba n chiu


My hm nay S ch huy tin phng ca Binh on i cng vi S ch
huy on 7 kp thi cng nhau x tr tnh hung din bin ht sc nhanh
chng v phc tp.


Anh em tc chin phn cng ti gian nh ngi trt bn cnh ngi nh hai
tng.


y m qua cn l S ch huy S on 805 ca Pn-Pt. Trong nh by
bin th t, ging, i-vng, bn gh thuc loi t tin. Xung quanh nh
cn nhng ng lng g cn bc hi, da b nhy nha mu, bp cn ngn la,
ti liu giy t b t chy lam nham, phng pht mt mi khng khng rt
kh chu.


Trong lc chng ti ang nghe trc ban tc chin C bo co v tnh hnh
pht trin ca cc trung on th anh Phc, ch nhim hu cn s on u t
ngoi ng vo. Nh mt ch nhim hp tc x Hong Ha mi i thm
ng v, anh ni bng lng:


- Chu choa, ch th l hu c S on tm linh nm ri, th, kho la,
kho mui, nh my xay xt hai khu mt trm linh nm cn n, m xe th
cc b nht i m mt ri


Anh Thm, chnh y on, ni gt ngang vi ging Ngh Tnh nng nng
nhng d nghe:


- Hu cn ca ng phi gi nhng th , phn phi la mui cho dn,
ng b i bn bu m chm mt. , nghe ni anh em va em c thc
phm hu c ln, c ng khng?


- Bo co, c y , ng 1 va thng th anh em vt ln ngay, c b,
heo, g, vt, c, rau th


Chng ti cha nghe ht li ni y t ho ngh nghip ca ch nghim
hu cn Phc, th xe anh Ngc Anh, ph t lnh v anh Vnh, ph chnh y v
n. Hai anh va cht cn bnh tr mi chm, va bo co vi chng ti nhng
trn nh rt hay ca Tiu on 2 xe tng v on b binh 14 hi tra ny.


Cc s on ca ch t ng Mi v hng Svairing rt chy v Nik-
lng. Chng t chc ngn chn ta tng tuyn. Chng li dng b v lng
mc pha ng cu Kompong-Tr-bc b tr tuyn phng ng. Cn b v trinh
st Trung on 14 i trc pht hin c ton b i hnh ca chng. Khi xe
tng ca ta n ngoi tm pho bn thng, th Trung on 14 bc vng hai
cnh lun ra pha sau ch. Nm chic xe T54 i theo ng 1, tm chic
M113 chia i, i cp song song hai bn b rung vi T54. Bng bn pht
pho, xe tng ta tiu dit ngay hai chic xe tng PT85 ca ch bn tri, trong
lc chng va bn va tho chy ra khi ch n np. Ba chic PT85 ch bn
phi cng b T54 ta bn chy mt chic. ng thi b binh v thit gip ta
xung phong nh v bo vo trc mt v hai bn sng ch. Chng hong
lon, b hai chic BT85 cn li tho chy. Cc ng ch k thut ca Tiu
on 2 xe tng ta vo ly ngay hai chic PT85 dng n cng vi M113 truy
kch ch. Dch tan tc, lp chy cht, lp u hng. T v hng binh khai
c thnh phn cc S on 805, 703, 221, 340 ca Pn-Pt.


Sn , Tiu on 2 xe tng tr ln ng 1 ch b binh m ht tc ln
cu Tr-bc ginh li hng ngn dn b ch la i theo. ch rt d man,
chng bt nhn dn lm tri n gia chng. T trn dc cu Tr-bc chng
bn ba xung m dn chng. Nu ta t di ng bn ln th cht dn.
ng ch Thuyt, Trung on trng Trung on 14 x tr rt thng minh.
Anh cho hai tiu ton b binh lun sau trong rung vng ra chim b sng hai
bn u cu. Cn xe tng th va dng trng lin bn trn cao trnh dn,
va nhch dn ln cu. Nhn dn li dng ch rung thp, men theo b hai
bn ng l, chy ngc v pha sau. Th l ta va cu c dn, va chim
c cu m ch khng kp ph. Chng b li hai xe Hong H v hai pho
105.


Bo co xong, anh Ngc Anh cn nhc i nhc li mi: Coi xe tng v b
binh hip ng tn cng ban ngy sng qu tri, p nh din tp.





Xe Jeep cc n v ln lt v n, c d c cc cn b qun s, chnh tr,
hu cn, b binh, pho binh, phng khng, xe tng, cng binh, thhng tin ca
on v Binh on. Nhi nh ngi hai tng ng t Prast ny m nay li
tht thm mt gt, ni di chui k nim p trong cuc i chin u ca
chng ti.


Trc khi vo hi nghhi, anh Thm mi tt c i biu d mt ba tic lin
hoan. Anh bo: n trc ri hp sau ngon hn, ch hp ri th nn nao
khng n c.


Hu cn S on 7 c thnh tch v kinh nghim tng gia sn xut ci thin
sinh hot cho b i. Tra nay khi ng 1 va thng th c m, c trm c t
bu ng Tr, b t ng c Phc Vnh, Phc Sang, heo g vt t tri chn
nui Lai Kh, cng theo chn b i n y. Chiu nay tt c n v trc
thuc xung quanh S ch huy u c mt ba tm tt.


Nhng cuc sum hp him hoi mt trn nh th ny thng lm cho
ngi ta nh dai. Anh Can, ph ch nhim chnh tr thao thao nhc li nhng
k nim nm xa nm xa. C l v ti ngi i din vi anh nn tr thnh i
tng ca anh. Anh nhc chuyn anh v ti lt vo phc kch ca M nm
1967, chuyn chng ti chui xung hm ngm trong nh tn Tnh trng
Phc Long, nhng chuyn i ca on 7 Thi Hng, ng Xoi, Phc
Long, nh Qun, Lm ng, Xun Lc, Si Gn trong nhng nm 1974-
1975. Ri anh kt lun va tng cm va trit l:


- Khng bit anh Ba i vi p 7 ln ny na c phi l ln cui cng cha?


Mun hng sang chuyn khc, ti bo;


- Ti nh mi trn ti mnh b lt vo phc kch ca M B p nm
1967, mi y m mi hai nm. Nu cht th n nay xng mc. Th
m anh vn c phy phy, tr p trai nh thng.


Anh Can bt ng dy, trnh trng:


- Bo co anh ti va c con r ri y !


D sao, ti cng thong nh li ngy gii phng tnh Phc Long ca Binh
on, ch cn thiu mt ngy na thi l trn bn nm.


Mi nggi mt t bia trng bt m nhm nh g, th m mt anh Can nh
chi nng chiu. Anh say sa chuyn sang ti khc:


- Hm ngy hai, on ta mi khng 5ng 10 c mt hm m trn c
quan Binh on c ngi tn vi nhau l Coi chng on 7 gp ci dp nh
Long Khnh trong chin dch H Ch Minh y.


Anh Dng nhn my ci, lm bm:


- H! Cc b ch c ci tn pht.


Nhn anh Dng, ti nh i vai lch trn vo, xui x ca anh chy i chy
li tthu m tren b ng ba Xng-Ke, khi m on 7 c mt ngy m
khng thng tuyn phng th trn ng 10 ca cc s on Pn-Pt. Mi
cch y bn hm thi.


cui bn, anh Nhn, Trung on trng Trrung on 209, tr thnh ch
xng nhm di y. Ging khn khn nh ngt mi, anh k chuyn hm anh
n thm mt m ci p Phc Lu va b bn Pn-Pt tp kch lm cht
mt c du. Anh ni:


- ang bun nu rut, li c mt ng ch thiu t thng binh v hu.
ng y trn mt qat bn t: Ti M m ta nh cn phi chy cong ui,
nh ci th chut ng ny m cc anh lm n khng ra lm sao ht, chn
qu. c qu, nhng ch b con ng mnh nh nhn. May m c cu Nhn
tr l chnh tr. Cu ta k v chuyn chut ng. Cu ta ni i khi l min
Ty nng dn hay bt chut ng ct gi tm du vo ui n ri t. Chut
mang la khi chy vo hang lm chut m chut con ngp phi chy ra, b
nng dn ta chp bt em v nh. Tr con bt chc lm ging nh vy,
nhng chut nh n khng chui hang m mang la chy ln nc nh lm chy
c xm. Chng cu Nhn ta mi kt lun vi ng ch thiu t v hu:
Anh bo qun i Pn-Pt l chut ng, nhng chut ng c mang la y,
m khng phi vi chc vi trm con u nh, n hai trm ngn con y. H
mt cht l n chui vo, cho nn phi vn ng nhn dn xy lng p chin
u, t chc dn qun t v cho chc vo th mi bo v c xm lng, tn
dit c chut ng ch.. Cu y k chuyn hp dn lm, b con c bc t
v thng cm vi b i, cn ng ch thiu t th cng ci gi l.


*


* *


Mt chic xe reo ch y nhng chin s Qun i Nhn dn Cch mng
Kampuchia cun bi, xch trc cng. ng ch li xe Vit Nam th u ra
ca-bin hi:


- Cc ng ch i, phng chnh tr u?


Cc chin s v binh, thng tin ang li hi dn ba n trn sn gch khng
p ng ch li xe m reo m:


- Ch S-Vy! Ch S-Vy!


Mt s cn b trong bn n ca chng ti cng bung a bc ra ca.
Anh Khi, ch nhim chnh tr, chy ra n mt c gi Kampuchia t ca-in
bc xung. Anh Khi ln thp nn c gi ng cao hn anh na u. Khng
hiu v thn hay v chi nng chiu m mt c gi ng nh tri da la.


Theo hiu lnh ca S-Vy, cc c khc cng ln lt xung pha sau xe.
Cc c u mc o b ba xanh, qun en mi, i khn rn. Chic khn rn c
nhiu tc dng, dng tm, thay qun o, i u che bi che nng v lc
cn nh lc ny th cn hai m li che mt, ch cha cp mt nh ph n -
rp.


Anh em v binh, cng binh, thng tin xm li, ko ni mi cho c khch
lc ng dng ba cm lin hoan vi n v mnh. Anh nui chy mn a
bt mi S-Vy v hai ng ch na cng ngi chung mm vi chng ti.
S-Vy v i cng tc do c ph trch mi v on 7 hm m mn chin
dch, th m trong ton on u bit tn c.


Do thng su nm ri c mt on gm trn hai ngn ngi dn
Kampachia t Preyveng vt bin sang Vit Nam. Chuyn gy xc ng
mch trong qun v dn ta trn ton tuyn bin gii Ty nam. on ngi
phn ln gm ng gi, b lo, ph n v tr con, khi n c Vit Nam, ch
cn hn tm trm ngi. Trong lc b ch vy hm trong rng T-sng c
mt ngi ph n dng chic khn rn ai con trc ngc cng cc bn
xng pha chin u bo v on ngi, ch b i Vit Nam n cu.
Lng thc kh kit, nc cng thiu, ngi m phi nhai l rng cm hi th
cn ly u ra sa cho con. a con gi mi bn thng ca ch go khc i
sa. bo m sinh mng cho hng ngn b con, ch ca u v mnh nn
dng mu ti cho con b. Ri mu m cng cn nt. Ch phi m gh mt
con vo ngc, ru d cho con nn. n khi cm thy mt khi mm nhn lnh
lnh trn ngc ch mi kinh hong v ch cn bit khc thm, ri xoay con ra
sau lng, tip tc chin u. Khi n t sng, ch m gt khn rn trao a
con cho anh b i Vit Nam ri ngt lm.


Ngi ph n y l S-Vy.


Gi y trong ngi nh ng t Prast ny, cc ng ch i vin cng tc
tr thnh nhng nhn vt trung tm trong ba tic lin hoan. Anh em ai cng
sn sc gp thc n, rt nc ngt cho cc ng ch i vin cng tc.


Anh Can chn lc bt n o, hi S-Vy bng ting Vit:


- C S-Vy ny, i cng tc ca c ang cng tc vi n v no, c
bit, tr li bng ting Vit Nam.


S-Vy chp chp i mi di v rm trn khun mt ti ci, p tng
ting mt:


- A A i cng tc em cng tc binh on Cu long on
by Phng chnh tr-r.


Anh em ci ! Ti hi tn hai c kia, ri ni bng ting Kh-me:


- Cc c S-Vy, Chan-Thu, Sam-Mn ny! B i c ng nhanh, thi
gian gp nhn dn rt ngn ngi, trong trng hp y cc c s ni g vi nhn
dn?


Chan-Thu, Sam-Mn nhn xung ci bn ln, S-Vy p:


- Ni b con on kt li di s lnh o ca Mt Trn on kt Dn Tc
cu nc Kampuchia, ng ln tiu dit Pn-pt, Ing-Xari cu nc, cu
mnh. Ni nhn dn Campuchia on kt thng yu b i Vit Nam ca c
H, ngi n cu mnh.


Ti dnh tng cu cho anh em nghe. Ai ny u t v xc ng.


Cc c n ung trng ngon lnh, tht tnh nh ngi nh. Qua vi cu trao
i, ti bit Chan-Thu v Sam-Mn u tnh Kandal b Pn-Pt la sang
Svairing. Chan-Thu trc hc trung hc, bit mt t ting Php. Hai c
cng vi gn hai chc ngn dn Kampuchia lnh nn sang Vit Nam hm
ngy 6 thng ging nm 1978. Nhc li ngy hm y cc c vui lm.


- ! Khng c b i Vit Nam th cht ht, chao i! Pl Pt n ui
pha sau. Sam-Mn va ni va qut bn tay trc mt.


Anh Khi hi:


- Cc c sang Vit Nam, Bn-Sn phi khng?


- i! Bn Sn, Bn Sn, phi ri, chng em c li bn Sn. Bn Sn
l qu em . Chan-Thu ni du dng, m vi ting tc li ht h.


Anh Thm hi:


- T ch ny hai c bit ng v Kandal, qu hng ca hai c khng?


- Bit ch, qu em hng ny ny - Chan-Thu ch ng hng Ty Bc.


- Nu i lun n Phnom-Pnh. Cc c c thch khng?


- ! Thch lm ch i Battambang, Xim Rp em cng i - Ba c lao
xao tranh nhau p.


Bng dng trong lng ti hin ln hai ting Hi Sinh, trc nay ti hay
dng, m by gi ti mi thy ht ngha ca n.


ngoi sn gch, trong cc nh bn cnh cng rm rang nhng cu ni
bng hai th ting ln trong ging ci tr trung: Xamaki on Kt Vit
Nam - Kampuchia - Boong b-n - anh em - Vit Nam Kampuchia.


Chic my in hona t sng my bng n hunh quang trong nh
ngoi sn, cng lm cho m lin hoan thm no nhit. Do kinh nghim bn
thn, nhy cm vi tnh hnh nh chim n vi ma xun m mi ngi y
t gi n tr, u cm thy rng mnh sp sa bc vo nhng ngy lch s,
NGY HI CA NHNG NGI LNH.




Tht th, chc lt na y chng ti tin hnh mt cuc hi ngh thc
hin mt nhim v lch s quan trng m chng ti va nhn ni ng ch t
lnh Binh on hi 13 gi tra hm nay ti S ch huy c bn phum n
Tng. Nhim v vinh quang l: Vng lnh y ban Trung ng Mt Trn
on kt Dn tc Cu nc Kampuchia v B ch huy tin phng ca B
Tng T lnh Qun i Nhn dn Vit Nam. Binh on chng ti cng vi
Binh on 1 ca Qun i cch mng Kampuchia m nhim mt hng, hip
ng cng vi cc hng khc v phi hp vi ni dy ca qun chng m
cuc tin cng chin lc ginh thng li quyt nh cho cch mng
Kampuchia.


y l mnh lnh qun s tuyt mt, ch c mnh ti c bit v ch c
ph bin giao nhim v cho cc n v tng bc mt. Ti nhm tnh: ch cn
hai ngy ba m, phi vt qua trn mt trm cy s ng c o vi hai
con sng rng, ch vn cn rt ng ang cng c phng th, m phng tin
c ng v nht l phng tin vt sng ta cha iu ln kp.


Ti phi ng ch Phng, ph phng tc chin chy ngc v Svairing tm
anh Biu, l on trng L on 25 Cng binh gic i ph nng ln
nhanh.


II
TNH S VI K TH




Sau cuc hp, mt s ln cn b trong S ch huy c phi i ra pha
trc, mt b phn li v pha sau t chc n ba tiu on qun bn lin
tip.


Anh Thm v anh Dng sang trin khai k hoch c quan tham mu,
chnh tr, hu cn. Ti li S ch huy mt mnh trc ch huy thay cho cc
anh.


hn mi gi m m tri vn cn oi nng. Xa xa v hng Ty, Ty
bc, Ty nam di v nhng ting pho n khng ngt. Xung quanh y thnh
thong t mt vi lot AK ca cc n v bn ang lm nhim v truy bt
tn binh ch, m bo an ton cho dn mi tr v phum c.


Ngi trn chic vng mc gia cy v sa v cy cau. Trc sn nh ti
suy ngh v cch gii quyt cng vic sp ti.


Hng H gi M Kng! Hng H gi M Kng! Nghe r khng tr li ?.


Ging ni thanh thanh ca ng ch thng tin trong m vng gi ln nim
thng cm mng lung qua ba mi nm khi la.


Nu khng c cuc xm lng ca Pn-Pt - Ing-Xari bin gii ty Nam
th cc nng trng ng sen, Long Khnh ca binh on thnh hnh, cc
l vi, l gch, l xi mng cng ra sn phm, i tu nh c cng ra
khi


Nhng nu ta khng b gy gng km pha Ty Nam ny ca Ch ngha
bnh trng bc Kinh th tnh th s ra sao?


Hng ngy nhn tm bn t nc m lng xn xang nng tru: Mt mi
tn pha bc nh mt mi dao ln k trn nh u, mt mi dao nhn hot
pha ty nam nh d vo ch c bung gan, nhng mu toan bo lon chng
mong nhen nhm trong ni a, ni cn tn d M - Thiu. Ton cc c
Trung ng lo, nim tin tr thnh st . Nhng phi b gy mi dao
nhn pha Ty Nam, l nguyn vng ca ton dn v l trch nhim ca
ton th chin s v nhn dn hng ny. B bng cch no, lc no v trong
iu kin chnh tr nh th no, l tm t dn vt trong ngt hai nm nay.


Nh mt ngy cui thng 4/1977. Hm y ti trc ch huy hu c Binh
on. Ti nhn c tin cp trn thng bo l qun ch dng my s on
ko theo lc nhc nhng dn binh vut kinh Vnh T sang chim Ni Di,
Nh Bn,Tnh Bin bao vy nh chim th x Chu c, tn st dn ta, t
ph xm lng m ng bo ta mi dng li sau mi nm chin tranh chng
M. Theo lnh ca cp trn, Binh on phi phi ngay mt n v xung Ang
Giang v ton Binh on sn sng chin u.


Bit ng ch Mi Kim Ph t lnh on 9, ang ngh php gn hu c
binh on, ti phi s quan tc chin i mi ng ch v nhn nhim v. ng
ch Mi Kim, 47 tui, va mi ci v c 8 thng. ng ch c gi
gia lc ang xoay trn cuc t trng my vng khoai lang. ng ch qung
cuc vo nh khng kp tm ra, ch lau s ri chong b qun phc, tht dy
sng ra i. Ch Mi mi c thai c 3 thng, ng da ct nhn chng hi :


- Gic gi na ! i na ?


Anh Mi Kim ci p:


- Gic thit ch gic gi g, i gp, m n cuc ni th trng cho lp ch t
.


Anh tro ln xe, ch ng ta ca trng theo T y anh Mi Kim tr
v thm nh c hai ln na. V by gi th anh hy sinh.


Cng ngy hm y, anh V Cao, t lnh on 341 c gi v Binh on.
Anh tr mt nhn ti giy lu ri mi hi na a na tht:


- Chun b lm mt khon na phi khng anh?


Ti p:


- Lm ngay ch khng phi chun b na.


Mi ngy hm qua y, B t lnh binh on giao cho on 341 chuyn
sang lm kinh t. Nhng c ci l i lm kinh t th thng nhiu, cn tr
li chin trng th khi gii thch g di dng c.


Bun ci lc by gi mt s ng ch trong c quan tc chin hi ti
rng: V qun Khme ln bn th tng trng mu g? C ng ch bo
n l mt b phn qun cch mng bin cht nn v n mu hng, vng hay
mu nu g . Sau cng chng ti thng nht vi nhau l k no xm phm
mt tc t ca chng ta, git mt ngi dn ta l ch, v xanh m vo.


Tng u cuc xung t ch din ra pha An Giang, v qua nhiu ln ta
phn i, Pn-Pt xin li rng Trung ng h cha lnh o c Qun khu
Ty Nam. l do Qun khu Ty Nam ca h manh ng. n m 24 rng
25-9-1977 bn PnPt pht ng mt cuc chin tranh xm lc trn ton
tuyn bin gii, tp trung ng nht v mnh nht vo tnh Ty Ninh. Chng
git hng ngn dn ta Tn Bin, L G, Long Khnh. Binh on c lnh
hnh qun ln hng Ty Ninh, v cuc chin tranh bin gii thc s bt u.
Lc by gi t ng bo ch cn gi l Cuc xung t bin gii. Cn b v
chin s ta tranh lun si ni v tnh cht ca cuc u tranh ny. Anh em cho
y l Cuc chin tranh xm lc do tp on phn ng PnPt - Ing Xary
gy ra v pha ta l cuc chin tranh bo v T Quc. Ch y khng phi l
cuc xung t v vn tranh chp bin gii.


Nh bui sng hm 25-9-1977, chng ti ln Thin Ngn. Mi hai nm
ha bnh m cnh vt thay i hn. p nc trn sng Cn ng, c bn
tay kt ngha ca ng bo Ha Bnh va xy dng xong, bt u cung cp
in cho nh my ca g, nh my xay v thp sng cho th trn Thin Ngn
mi. Nhng thm xanh chui, ma, u phng tri di hai bn l 22, l ,
m trc y l rng xc x do thuc c ha hc ca M. Nhng nh ngi
ti, ct bng lng lng au, xp hng hai bn l, thp thong sau vn cy
n qu.


Khi n gia lng Tn Lp, cn cch bin gii bn cy s, chng ti cht
ing trc cnh tng au lng. Nhiu ngi bt ln ting khc. m qua
chng git, t, cp sch.


Mt c gi n sau lng chng ti tht ln:


- Khc ! Hn nht ! Cc anh bo chng ti ln y xy dng vng kinh t
mi ri ti n git, by gi khc tr !


Ti nhn ln t ra l ng Ba My. Khng d gp ngi quen c qun 10,
thnh ph H Ch Minh gia cnh ny. Gia nh ng, v v bn con b git
sch, mnh ng cn sng st v hm qua ng i m ci ngi thn Tri B.
Chng ti ci u im lng trc li trch mng ca ng Ba My.


Tht ra lc by gi nhiu ngi cha hiu r thc cht tnh hnh ra sao c.
Sau ba mi nm chin tranh, ai cng mong mun bin gii Vit Nam -
Kampuchia l bin gii tnh ngha lng ging, nhn dn hai nc qua li, nh
xa.


Trong khng chin chng Php chng M cn th, hung chi nay c ha
bnh. Nhn dn hai nc vn c truyn thng on kt lu i, li va mi k
vai st cnh nh ui k th chung qua nhng nm di. Tht kh m gii
thch ngay c thc cht cuc tn st nhn dn ta ca tp on phn ng
Pnpt - Ing-Xari. Ch c mt iu ray rt ng cay l mnh thiu cnh
gic.


Khi tr v n cu Cn ng, chng ti gp anh X. cn b qun i v
hu, anh y qut ui theo xe chng ti:


- Mi thc dy phi khng my cha cho my thng gic c n
lm tri. Chn my cha qu!


Chng ti khng ai ni ai. Bit anh nng rut v tuy ch quan nhng anh
c l l nu ta cnh gic y th khng th din li cnh Ni Di Tn-
Lp m qua. Nhng cho bn Pnpt l gic c th khng ng. t lu sau
mi r ra l sau ngy 17/4/1975 chng n gp rt xy dng nhiu s on
ch lc trang b rt mnh, cng vi mt h thng qun a phng rt ng c
n hai mi vn tn. Chng n dc vo bin gii Ty nam T Quc ta mt
cuc chin tranh tng lc ton in. ng sau chng, v ngay trong i ng
ch huy ca chng l bn phn ng Bc kinh, ch mt mnh Pnpt - lng
Xari th cho n vng chng cng khng dm nh Vit Nam ch ng ni cho
n ko.


Th y, nhng khi bc vo cuc chin u, Binh on c lnh: Ch
tiu dit ch trn t ta, khng sang t Kampuchia; C gng bt sng ch
nhiu m git t thi. Chin s ta tin tng tuyt i vo s ch o ca ng
ta, qun trit tinh thn nhn o trong ch trng ca ng. D sao binh lnh
ca Pnpt cng l nhng ngi lao kh, con em ca nhn dn Kampuchia,
nn nhn ca Bc Kinh v bn ng-ca c n.


Chng ta cng khng mc mu ca bn th phm u s mun gy hn th
gia hai dn tc Vit Nam-Kampuchia. Di ln ma n, trn hng chc vn
qu mn ca chng, nhn dn ta xy dng p x chin u. Trong lc p con
theo ng bin gii t thin ch hn l p chin ly, chng ta cng
mc t t pha Vit Nam ln, ta khng ly mt hn t ca nc bn.


Trong cuc chin tranh chng M, M mnh l nh th, chng n dy
p khu phi qun s v tuyn 17, th m ta cha tng ln ting yu cu mt
t chc quc t no n gim st. Nhng ln ny ta my ln nu yu cu
, k c mt t chc ca Hi ng Lin hip quc cng c, gim st
bin gii.


Nh Sn Tinh lun lun vn cao hn mc nc c c ca Thy Tinh,
chin s ta pht huy tr tu v tinh thn, nh thng qun ch trong gii hn
cht hp do iu kin chnh tr quy nh. Trong lc mt nh bnh lun i
BBC cng thy c rng: Vi sc mnh v kinh nghim ca Qun i nhn
dn Vit Nam cng vi ng v kh v phng tin chin tranh ca M li,
khng cn n mt tun l h s ti Phnom-Pnh.


Trong nhng nm thng gi cht, nng th chy da, m ma th nh tri
dt, ngy rui m mui nh vi tru. Rui mui chui y vo mt mi, ming
tai. Di nc a lnh nh bnh canh ln ngu vi xc ch nt ra nc mi
hi thi. ch c ln qun bu bm nh a i. Chut ng tng n lng di
nh lng gy heo, n n xc lnh Pnpt khng , n vo cn c gt b i.
m ngy c nghe ting sng, ting nh ng cc nhi trin min n iu,
lnh lng, bun t.


Trc mt l bi chin trng ch c ng hoang, cy tht nt, qu, kn
kn. C con kn kn b lc n to bng con g ty, anh em thiu thc n, tm
cch nng xo p th gia v m n vn tanh hi khng th no n
c. Lnh Pnpt l nhng thng lnh mnh trn trng trc, ming ngm ngi,
vai vc sng, qun quanh mnh ton l n, lu n v mt gi l tht nt
ng cm vi mt con mm b hc nh hn ngn tay t. N chui n rc nh
di, nm nc phi nng nh tru. N cng nht im lng tin u
nhn ui di, n tp trung nhiu KZ, 12 ly8, B40, B41, ci 82, 120 ly xp
hng thnh nhiu tng lp n di cho thng mt im ri chui vo nh n
hoa trong lng ch. Nhng trng u c khn hn g c, chng my cht
kt trong mi su ch gio iu: ch mnh ta trnh, ch yu ta nh, ch
dng ta quy, ch chy ta ui nn d b d vo ch cht. Tuy vy n cng
gy cho chng ta cng thng, khng phi c lit kiu B52, my bay phn lc,
i bc 175 ly, xe tng by ca M, m cng thng trin min dai dng v rui
mui, chut, nng ma v nhng lot n sng my, ci KZ, 105 ly bay n
khng bit lc no. Cng thng v h mt cht l n ln vo git dn t nh,
v i pho 130 ly tm bn n 27 km n bn lun vo th x, th trn ca ta;
m mun trit c pho n, ch c cch tt nht l nh chim ni n t
pho bn t Kampuchia. M vic y th ta cha c php lm. C anh em
trong B tham mu ni rng: ta mi ch c php nh ch bng cnh tay
tri thi.


Th nhng ch cn lui li pha sau tuyn cht chn nm ba cy s th c
o xanh, o , hon-a, xe p, c-ph, h tiu, nc ma Anh em chin s
thng ni vi nhau, cuc chin tranh ny c bit nh th no ch c cp
trn, nhng ngi ang chin u pha trc, cc nhn vin trong Qun Y vin
v nhng ngi gn cc ngha trang lit s bit thi.


Trong nhng ngy thng tnh hnh phc tp nh th, cp trn lun lun i
st pha trc. C th ni tun no cng c mt phi on nghin cu ca cc
hc vin, nh trng, binh qun chng, cc c quan ca B n n v, ra pha
trc nghin cu. Cc on i biu on th Trung ng, tnh, thnh ph, cc
on ngh thut cng i thm b i trn cc tuyn phng th. Cc tnh
trong ni a v nht l thnh ph H Ch Minh gi ra pha trc nhng tiu
on a phng, v nhng i Thanh nin Xung phong.


Binh on chng ti cng vi Binh on 3 cp k nhau trn tuyn bin gii
nh hai anh em sinh i. Chng ti thng trao i kinh nghim vi nhau t
phng thc chin u n vic bo m hu phng. Cc anh Kim Tun v
Ph Triu Hm thng n S ch huy chng ti. C hm, anh Kim Tun bo
vi ti rng: Mnh vt v th m c anh em pha sau ch ng ch eo, ni
mnh khng ra lm sao ht. Anh Ph Triu Hm c lc gh li S ch huy
chng ti c m trao i kinh nghim.


Nh mt hm, vo cui nm 1977 ti c phn cng t chc cho ng ch
y vin B chnh tr ph trch ch o Mt Trn Ty nam ra tn ngoi cht
tin tiu Mc Bi. B t lnh Binh on rt i ngi v vic ny, v cht tin
tiu u phi l ni cng tc i vi cng v v tui tc ca ng ch y.
Nhng vi ng ch y vin B chnh tr th vic i st xung tiu on, i
i tt c cc hng trn tuyn bin gii l vic thng thng ca ng ch,
chng ti bit lm th no khc c. Hm y ng ch hi anh em chin s v
cch nh, kinh nghim ca phn i. Anh em cn b chin s gp dp bc l
tm tnh, anh em i tn cng sang bn kia gii quyt phc cho ri, l cch
nh tt nht. Bng cch trao i vn p, ng ch gii thch cho anh em m
ti nhn thc c nhng chnh: Qun s phi phc tng chnh tr v to
iu kin cho chnh tr, ngc li chnh tr phi nhanh chng p ng v phc
v cho thng li qun s. Qun s, chnh tr phi to iu kin, to lc lng,
to thi c cho nhau thnh thi c cch mng. Ta phi ginh thng li trn vn
c v qun s ln chnh tr. D qun s ta mnh n u i na m tn cng
qun s n thun trong lc iu kin chnh tr cha , th cng s tht bi
m thi. Ta hiu r k th, ta cng mong mun gp phn xa i nhng au
kh cng cc ca nhn dn bn, nhng cuc cch mng trn t nc bn l
ca bn, do nhn dn bn lm. l iu kh nht so vi cc cuc chin tranh
gii phng trc y ca ra. ng ch li nhn mnh cho nh: D thin binh
vn m i na nhng tht bi v chnh tr th cng phi cun gi m v.


Ni th, nhng ng ch vn l v u t. ng ch nhn thy anh em qu
cc kh, nhiu chin s cn b t sau ngy gii phng min Nam n nay cha
c i php, c ng ch t mt trn tr li gh nh trng ngi cha nng
ch li tr ra mt trn, c ng ch cha dng c np nh nh cho v con
Ti nh r, hm y ng ch nhn xa v pha t Kampuchia hoang tn, ri
nhn qua nhng cnh ng la nhiu m chn vng bn t Vit Nam tri
rng n tn cht tin tiu. Xong ng ch ni ring vi ti: Nu ta phn cng
sang 5 - 3 cy s th c sao u. Ri ng ch li dn ti l ng ch v
trao i trong B ch huy tin phng v xin ch th Trung ng .


Chiu ti hm y, mt bui chiu m m kht lt mi thuc sng, nhn
ng ch bc ln xe, mi u bc trng, ti tng chng c sc nng ngn
cn v hnh no ang nng ln i vai gy ca ng ch.


Ti hiu rng tnh hnh Kampuchia nh m en cha c nh mt v sao.


Th l ngy 6-12-1977, sau hm ng ch y vin B chnh tr n Mc
Bi mt tun, chng ti c lnh phn cng v c nh sang t
Kampuchia 3 km, trong lc ch ang tin cng sang Bn Cu, Bn Si, L
G, C Tum, Lc Ninh c ni su n 7 - 8 km bn t ta.


Khng phi vt v g lm, Binh on phi hp vi lc lng a phng
Ty Ninh, Long An nh tan r gn hai s on ca ch, qut sch ht cc
loi lc lng v trang v t chc ng-ka ca chng trong ba huyn bin gii
l: KompongR, Chi Phu, KompongTrch. Nhn dn a phng nht lot
ng dy ng h b i Vit Nam, cng vi b i vy bt tn qun ch cn
trn trong rng, trong rung. cc chin s ta nhn thc su sc nhim v chnh
tr, chp hnh nghim chnh ch th cp trn, nu v vn tm gng chin
u dng cm ngoan cng, thng mn nhn dn Kampuchia ang mc nn
bng tm lng chn thnh ca ngi chin s cch mng quc t v sn. n
v no, binh chng no cng nu nhng tm gng cu gip nhn dn
Kampuchia nh ngi rut tht: Cng ngi gi, nhn i nhng cm cho
dn, cho ph n, sn sc tr bnh cho tr em. Th b cht ngt v kht
ch khng ly mt qu da c nhng ni khng c dn. Th n mui ch
khng bt mt con c di rung. b thng, mt mnh ngi gi 5 - 6 t
binh mi va bn mnh m vn gi c bnh tnh Chin s ta inh ninh
vi nhau rng, khi gip nhn dn bn thot nn ri th ch gi na nm cm
p u gi v nc, cn th li ht cho bn.


Nhn dn pha ch c m m ln li vt qua tuyn ch chy v vi
ta. Min l em c thn xc n gp b i Vit Nam, sng cht khng
mng. Hu ht nhng ngi gp c trinh st hoc n c trc cht tin
tiu ca ta u ngt xu. Anh em ta khing h v cho, sa, cho qun,
cho o


Di p lc ca cuc phm cng ngy 6-12-1977 ca ta, hng ng qun
i Pn-Pt bin gii phn ha nghim trng nht l Qun khu 203. Pn-
Pt ra tay thanh trng, gii tn, i ch huy i phin hiu ba s on. Nhiu
cuc binh bin din ra Qun khu 203 (Qun khu ng ). Trc tnh hnh ,
ln u tin bn Pn-Pt buc phi a cuc chin tranh xm lc ca chng
ra cng khai.


Chng ti c lnh thu qun v trong ngy 6-1-1978. Nhn dn
Kampuchia thy b i ta thu dy thng tin, bo nhau b tt c, bm theo b
i khng ri na bc. Ta i u b con ko theo . ch pht hin ta lui
qun, chng bm ui theo git dn. Ta phi nh chn bo v dn. Nhiu c
gi chng gy lm khm, nhiu ch hai tay nch hai con, nhiu em b m gy
xanh xao, tng bc tng bc l chn v hng ng. Anh em ta phi dng
tt c cc loi xe, k c xe pho ch dn. Ch ni trong ngy 6-1-1978,
ngy lch s kh qun, trn ng s 1 v 13 nhn dn Kampuchia sang ta
hn hai vn ngi. B con Vit nam Ty Ninh gp g, gp gch xy dng
lng Bn Sn khang trang cho nhn dn Kampuchia lnh nn.


Nhn lc ta lui qun, bn Pn-Pt v bnh trng Bc Kinh tuyn truyn
m l chng nh ta thua phi tho chy bn trong th ln dy ct tinh
thn cho binh lnh chng, bn ngoi th la gt d lun quc t.


Chng li iu qun t pha sau ra nh sang H Tin, By Ni, bc Hng
Ng, Mc Ha, Bn Si, Tn Lp, Lc Ninh


Cho n mt hm gia thng 5/1978 cc cht tin tiu bo co l nghe thy
ting sng n ln d di hng Preyvieng. Cng lc y cc i v tuyn
in u bo l nhn c tn hiu thng tin truyn i lin tc trn nhiu tng
sng, lp i lp li mt cu: Chng ti nhng ngi chin s cn b Qun khu
203 ni dy chng Pn-Pt, chng ti mun gp cc bn Vit Nam. Chng
ti bo co tnh hnh ln trn th ng thi nhn c trn thng bo l
Qun khu 203 ni dy. Th l tng ton tng tp trinh st c cn b ch huy
kin cng dy dn kinh nghim c phi sang cc khu rng rm ni c cn
c ca cc n v thuc Qun khu 203. Gia ma ma l, anh em ta p ln
nhng bi mn, nhng bng rch ngp nga snh ly, nhng khu rng hoang
y nhng my gai quyt tm bt lin lc vi bn. Nhng cht tin tiu u
phi ngi bung ra xa. Cc ni dn dp bo co v bt c lin lc vi
mt b phn ni dy hoc gp mt c sinh vin, mt anh tr thc trn trong
rng hn thng nay u trong t Kampuchia, h nghe ting sng l
phi ngi i n. C ton trinh st sau ba ngy ra i in bo v l n b
sng M-Kng ri im bt mt ht lun


Nhng hm y c quan v n v pha trc pha sau u rn vui. Chng
ti li nh n li ng ch y vin B chnh tr: Qun s phc tng chnh tr
v to iu kin cho chnh tr, cn chnh tr phi nhanh chng p ng phc v
li cho qun s. C phi chng y l thm mt iu kin chnh tr mi, mt
lc lng cch mng mi ca bn v c ca ta na. Nh th ny iu
kin th tay cho qun s vy cng hay cha? Sau ny chng ti c bit
trong s kin ngy 28-5-1978 ny, ta lin lc c vi cc ng ch
HenSomrin, ChiaSim, Penxvan, XtKeo, Chn-xi, Hunxen v cc lc lng
ly khai Pn-Pt khc.


Suy ngh n y ti li nh n ng ch Xoai-keo, m ti c gp cch
y hn thng, trong lc ti chun b chin trng mt vng bin gii. ng
ch Xoai-keo nm nay 41 tui. Hi khng chin chng Php ng ch cn nh,
con mt gia nh nng dn ngho vng rng ni ng Bc. Lc by gi
vng qu ca ng ch c qun tnh nguyn Vit Nam hot ng. Cc ch b
i Vit Nam m Xoai-keo gi l b i Um-H (Bc H) thng ng trong
nh Xoai-keo. Phong cch o c ca cc ch b i Vit Nam lm cho tui
th ca Xoai-keo quen dn tr thnh np trong cuc sng gin d, bnh ng,
nhn ngha, dng cm. Sau 1954 b i tnh nguyn Vit Nam v nc. Nh
cc ch b i ca Um-H, Xoai-keo ht vang rng ni nhng bi ht m cc
ch b i dy cho. Ln ln, Xoai-keo hng hi hot ng cch mng, c
kt np vo ng cng sn Kampuchia, v n nm 1972 tr thnh huyn y
vin. Mt hm anh c ch th ra n Pn-Pt. Pn-Pt n trn chic vng
do b i v cn b Vit Nam khing. Xoai-keo thy Pn-Pt xung vng m
khng cho cm n g anh em Vit Nam khing mnh c. Anh bt u c
mt nhn xt khng tt v con ngi Pn-Pt. Sau hn ra lnh cho anh a
du kch ra nh tu trn sng. Anh ra quan st v bo co l thuyn ca qun
gii phng Vit Nam ch khng phi ca Thiu, anh cn nhn mnh l khng
phi ch m l ta. Pn-Pt bo c nh! Xoai-keo nh du hi v con ngi
ca Pn-Pt sao khng ging nhng ngi cch mng chn chnh. T nm
1973 thy Pn-Pt - Ing-Xari bt u n p nhng ngi dn c cm tnh
vi cch mng Vit Nam, anh cng suy ngh nhiu. n nm 1975-1976 li
thy Pn-Pt - Ing-Xari git hi nhn dn ngy cng nhiu, anh khng nh
chng n khng phi l cch mng ri.


Nh c H, nh Vit Nam, Xoai keo cng vi bn l UMi du dt hn nm
nghn dn sang t Vit xy dng lc lng cch mng.


T lc gp ng ch Xoai Keo n nay, qua hnh nh ngi cn b nng
dn bc trc y lm cho ti tin tng rng trn t nc Kampuchia rng ln,
chc chn cn nhiu Xoai Keo m chng ta cha bt tay c thi. Lc
lng cch mng tim tng ny s nhn ln gp bi khi c thi c cch mng

Ngy 2-12-1978, Mt trn on kt Dn tc Cu nc Kampuchia ra i
l mt s kin lch s trng i. l kt qu ca mt qu trnh u tranh
cch mng, ni dy chng li ch phn ng ca Pn-Pt - Ing-Xari bng
chnh tr v trang ca nhn dn Kampuchia. V vy m Mt trn tuy mi ra
mt nhng c uy tn chnh tr vng chc v rng ri trong nhn dn ton ci
Kampuchia, cng c mt lc lng v trang gm my chc tiu on c
hc tp hun luyn k, th quyt khng i tri chung vi ch Pn-Pt.


Bu tri Kampuchia hm nay lp lnh nhng v sao sng. Bit u, gi
ny, ng ch y vin B chnh tr li khng thao thc li vit ln nhng
vn th mi v nhng ngi chin s Mt trn pha Ty Nam ca T quc.


*


* *


ng ch B, Ph phng thng tin, nhc ti l n gi lm vic vi S
ch huy c bn ca Binh on. Chc chn l anh Hong Cm, Trn Nguyn
, Ba Vinh, Nam Phong v cc ng ch cc c quan cc binh chng ang
tp hp hp xung quanh my tng m, ch nghe ti bo co. Cn ti, ti cng
mong tin tc mi nht ca cc cnh qun bn, v cn ngh S ch huy c
bn dc sc gii quyt cho mt s vic chng ti tip tc hon thnh nhim
v. Ti xem ng h lc ny l 1 gi ngy 6-1-1979.


III
NG N M-KNG




Ngy 6-1-1979.


ng ra pha trc thng l nhng con ng vui, d ch l con
ng rng hiu qunh, tro o, li bng. Hung chi ng ca chng ti
ang i ra pha trc sng nay l con ng s 1 tri nha nm gia ng
bng bt ngt tt tp tn chn tri. Khng my bay ch, khng i bc n,
chiu ti qua, qun ta x toc qun ch ra nh x mt tm vi trn ng
s 1 ny.


Hai bn ng, nhng nh sn b ph nham nh, tng m ngi mi
la tui ngi chm nhum, khng phn bit ai l dn, ai l lnh ch. H lm
nh khng dnh dng g n chuyn qun s trn ng. Cha c i cng
tc ca bn no n y c.


on xe chng ti phi trnh nhng h pho, nhng g, nhng ng
thng n, nhng xc xe hng, nn chy rt chm. Vm tri pha Ty trong
xanh l lng nhng gn my mng mu da cam. Trn cnh ng hoang, n
c trng ht hong chao ln nh nhng t giy trng gp ngn gi xoy.
Hng tht nt ng sng sng, tr tri lng thinh gia tri nh nhng c gi
Kh-me cht phc.


m qua l m th su, mi ngi pha trc pha sau u thc trng.


Cc n v ca on 7 v hai tiu on s 2 v s 7 qun gii phng
Kampuchia, c Tiu on 2 xe tng chi vin chim b ng bn ph
Neak-lng m qua! B i ta tin nh v bo, ni ngy hm qua ch
qun ch ra m tin hn 40 cy s. Cc s on ca Pn-Pt t ng Mi,
Chi-Phu, Cng-Png-R chy tan tc v pha Ty khng kp ph cu, khng
kp t kho. Ph Neak-lng b my bay ta oanh tc, tri lnh bnh v pha h
lu. Chng b li ton b xe pho, git thuyn ca dn v m tt c nhng vt
g ni c bi sang b pha Ty. S chy khng kp b ta bao vy bt sng
gn hai ngn tn. Nhn dn b chng la n y cng n li dc bn b sng.
Trong m ti h reo mng inh i, h gi to: B i gii phng i! ng
bn, khng cn Pn-Pt u. c b i n gii phng kp thi, ang m
nhn dn tho ngc tr li hng Svay-ring.


Gn n cu Kompong-Trabc mt ng ch ngi cng xe ch cho ti ba
chic PT85 ca ch b ta bn chy trn cnh ng.


Khng ng hai bn ng 1 li hoang tn n th. Th trn Kompong-
Trabc (ngha l bn Cy i) trc y rt ng ngi. Trong khng chin
chng Php, ri chng M, chng ti thng qua li ch ny, Tra-bc xung
T-l, sang ng Thp Mi, ln Chk, Tim-ph-ln, Orng-u v chin khu
A (bc ty Ninh) ng vui nhn nhp lm. T trc ti nay nhn dn ta on
kt vi nhn dn Kampuchia, gip cch mng Kampuchia ht sc tn tnh trn
tinh thn quc t v sn chn chnh. Nhng t 72 - 73 n nay, bn bnh
trng Bc Kinh li ko c tp on Pn-Pt - Ing-Xari v t chng
bt u tr mt. Chng dng b cnh Qun khu Ty Nam do tn T-mc lm
B th kim Qun khu trng, git hi cn b, thng binh ca ta, trc nay
vn mn mt on ng M Vt ny i t min Ty ln min ng.
V kh t min ng ta ti xung cho min Ty, lp th chng phc kch cp
git, lp th chng ra nguyn tc chia i, chng i ton sng n loi ln
m ta ang cn nh M. Go t min Ty ta ti ln chng ly phn na ri
bn li cho ta vi gi cao min ng. Mi ln Trung ng cc ca ta thng
bo tnh hnh y cho Pn-Pt th chng li cho qun khu Ty Nam lm sai.
Nhng nhn dn Prey-Veng v Svay-ring th rt thng b i Vit Nam. Li
thm cc ng ch ch cht trong ban lnh o qun khu c chn trong Trung
ng ca PnPt nh Su-Va-na m chng ti quen gi l anh Mi Su v anh
Nm Sang (cng ly vn u tn anh) l nhng ng ch ch ct ch tnh, bit
phn bit phi tri, ng sai. Anh Mi Su! Anh Nm Sang! Chng ti khng
bao gi qun cc ng ch cng nh cc ng ch khc. Khi tp on PnPt -
Ing-Xari l nguyn hnh l nhng tn phn bi, tay sai ca Bc Kinh, cc
anh lnh o cuc ni dy ca Qun khu 203 hi thng 5/1978. Lc bit
cc anh gp kh khn, b i Vit Nam tm mi cch cu nhng khng
cn kp na, chng git cc anh ri. Cn nhn dn cc huyn bin gii
c gii phng t nhng nm 1970 th sau ngy 17/4/1975 chng quy l dn
loi 3 v y i ln vng rng su nc c gip bin gii Thi lan, chng y
dn cc tnh khc lp vo cc huyn bin gii.


Cng nh cc th trn khc, KomPong-Trabc ch cn tr nhng chn tng
xi mng ln c di. Dng xe li nhn pha Phum Ampil c, ti c moi tr nh
tm cy me nh c Sc, ng gi ct mt chn dm dng ra chm t c tn
lnh ngy NonLon ginh li i b Nh c rng ri ch c hai v chng
gi v a chu ni, con ln ra ring, thng t th i tu. n Tra-bc
m khng gh nh th c gin lm. C thch chng ti ngoi tnh tnh hp vi
c, cn v chng ti bit thng thc mn ch ng phi kh nng nhm
ru tht nt.


a chu gi cng ca c l M-ni, nm y 12 tui. Chu rt thng minh.
Chng ti hc ting Kampuchia chu v dy li chu ting Vit Nam. Lc
u chng ti xng Pu (ch), chu bo: Um ln hn u Mni m, Mni
ku bng Um-Vu m (Bc V). Mt hm thy con c bay ngoi rung, Mni
hi:


- Con chim Vit Nam ku bng g?


- Con c, Con c ln li b sng. Bt tp nui chng cng tc ng xa.


Ti gii thch cu ca dao , Mni thch lm. Chu dy li cho cc ch bn
cnh cng hc ting Vit Nam vi chu. Hc ting nc ngoi m hc ng
ngn ca dao l d nh t lm. Chu pht m r nhng khng ng du nghe d
thng qu. Mi ln qua li nh l ti bt chu ni: Um-Vu i! Con c lng
li b song Ti m bng ci n chy nc mt.


Cy me m c Sc hay ct b vn ng . C, chu Mni v b con
Phum Ampil gi u?


Ti i b ln cu Tra-bc vi anh H Nam cng binh, anh Phng tc chin,
anh tm Danh qun bo, anh B thng tin v mt s anh em cn b chin s v
binh trong S ch huy tin phng. Chng ti mun quan st xem, mt
trong nhng ni lo lng nng chng ti my hm nay c anh em thit
gip gii quyt nh th no. Chic cu st di hn trm mt lm t i Php
thuc b ln vng xung hn mt gang tay, mt g b bm nt. Chiu hm
qua nm chic T54, hai PT85 v chn chic M113 dng cm to bo vt
qua cu ny. Th th cc cu khc trn ng s 1 cng s qua c. Ti hnh
dung theo anh em c quan tc chin k li: chiu hm qua mt chin s li xe
tng tnh nguyn li chic T54 i u qua cu ny. lm cho cn b an
tm v cng t ng vin mnh, ng ch y l lun rng: Cu st nu c
sp th cng sp t t, c g ta li xe li. Khi c chp thun, mt mnh mt
xe, ng ch cho xe ln t t t phn na thn xe ln cu, ri nhch ln cho
ton thn xe nm trn cu. Anh nhy xung t quan st, ri li ln xe. Bng
mt tc chm v u, anh cho xe chy qua cu. Mng cu chuyn ng rc
rc, thn cu ung a, lm ng tim anh em xung quanh. Xong ng ch y
ln lt li bn chic T54 cn li qua cu. Nu ch tnh ton theo cng thc
thng thng, m khng c kinh nghim a xe tng qua cu g bc ngang
sng Si Gn V Tng, qua cu st Bin Ha c tm bng trn v ch 12
tn to tng, th khng th no dm a T54 qua cu Tra-bc.


Cn m ng vng trnh khu vc m ly ny th phi mt nm ngy
cha chc xong. Ti nhn anh H Nam ci, c l ba hm nay chng ti
u qun ci. Anh H Nam cng nhon ming va ni va chm nm ngn
tay ra du: Nh vy l xe tng n nn, nhng ch h b nn cht hn, bo
m cho hng chc xe tng na qua khng sao.


Tuy bit rng kin anh H Nam cha chng c khoa hc, nhng cng
khng ai tranh lun vn y trong lc ny.


on xe ca chng ti st rut r ci inh i, xin ng vt tng chic xe
ti lc c chy chm nh ra. Qua khi cu Tra-bc vi cy s gp dn i
ngc chiu rt ng, no gng gnh, xe b, xe tru, xe do ngi ko. Ln ln
trong bit bao nhiu l lnh PnPt. H mc b en hoc o vng vi T
Chu may cng mt kiu, trng l bit ngay. Nhn dn quen vi b i pha
trc ri, nn khng cn ng ngng nh b con n-so ngy hm qua. Trn
gng mt ca b con ch c i mt l cn sc sng.H gy g ph thng l
tng bc mt. Cc c gi ch cn manh vi rch lng lng trn ngc trn lng
gi l o, qun i v p buc tm phi cp gi gy nhom xiu vo. n b
th o ti ngn cn cn, x rng bn c n khng cn thy mt vi, tc tai ri
bi, hoe hot nh m r lc bnh. Chng ti ti ci vy tay ni vi b con
hai bn ng:


-Xc xa bai t i, dy i, boong n i!


(mnh gii ng i, b i, anh ch em i!)


Anh em i xe sau cng lm nh vy. Nhn dn ci ci m a tay vy
mi. Cc em b u trc lc, o di thng thnh qu gi, c a trn trung,
tm lng cong trn hai bn t chai en tri. C bao nhiu m tm, lng kh
mang theo, chng ti phn pht ht cho cc em. C mt em mm ming nhn
ti php phng cnh mi nh xu, trng sao nh thng cu c nh ti qu i.
Mi ngi ch i trn u mt t go mui, vi th dng gia nh n s
nh ni niu, thng mng. C em nh m trum trm ch ch con.


Thy th, qun y s Mi Vng ci kh kh.


Ch l hm qua khi n n-so Pry-nhy, chng ti bo nhn dn ly la
go, g, heo ca cng x chia nhau m n, nht l cho ngi gi, tr em, ngi
bnh. Nhn dn ni: Ca ng-ka y, ly ng-ka p cht. Chng ti bo
ng-ka chy ht ri, s g . Nhn dn bo: My ng i ri ng-ka v p
cht.


Hai bn ng thnh thong gp chic xe khu pho cn mi tinh m u
xung rung. Cm gic sau gn bn nm trn ng t Du Giy n Bin
Ha sng li trong lng ti nh u mi hm qua, hm kia y vy.


Thnh phn trn chic xe Jeep ca ti, nu c mt nh vn gii tn nhuyn
ra th cng y mt quyn sch hp dn. Ch Mi Vng qu x da, ra
trng Qun y s t trc trn chng cn Jan-xn xi-ti v bt u v cng tc
chung vi ti t Tt Mu Thn cho n nay. m v lng l cu Bin, con c
ng ch Trung ngi li xe i vi ti th thu cn dng Hon-da 90 n khi c
Gaz 69 ri Jeep. Cn cu Nguyn th cng ni nghip ca b. B Nguyn
tng nh nhau vi M trn chin trng min ng Nam b v ng Bc
Kampu-chia. Bin vi Nguyn rt l cnh ny, nn ti c nhc Bin vng tay
li, ng lm cho nhn dn s. Cn Nguyn th ti nhc mm kn mi li ko
bi bm vo rng. Bi bm vo lng my, mi bc nh ng gi, th m cu ta
c h hc mm.


on xe chng ti go tht van xin mi ri cng ti c cu Tn-l-tt.
y cn cch bn ph Neak-lng ba cy s. Xe ca cc binh chng ni
ui thnh mt chui di my cy s, kht nh nm. Ring xe tng v M113
th khng thy. on xe ch ph v thuyn ghp ca L 25 Cng binh tng
cng cho on 7 vn cn nghn tt pha sau.Trn cu, hai bn dc cu,
nhn dn chen chc nhau en nght, ln nho vi xe b xe trn. C nhng con
tru trn trn mt trng vn ni b ch khng chu i. Chng ti gp anh Dng
v my cn b tc chin on 7 ang nhn nh iu khin ti bi trn u cu
bn ny. u cu bn kia th anh Gip, ch nhim Cng binh cng lm vic y.
Ti hi cht d v v tr anh Dng lc ny l S ch huy mi ng hn.
Nhng ngh li nu anh khng i gii quyt mt vic c th nh th ny th c
khi hng vic ln. Hn na, S ch huy on 7 cch cu c ba trm mt th
lm th no anh Dng c th ngi yn trc tnh hung nh th ny. Trong
chin tranh nhiu khi v mt chin lc, chin dch rt thun li nhng trc
trc m khng gii quyt kp thi mt khu quan trng no trong chin u
th b tht bi l thng. S ch huy c anh Thm chnh y v ch nhim
cc c quan.


m qua sau cuc hp ng t Pra-st,chng ti phn cng anh Ba B,
anh Ngc nh, anh Vnh, anh Triu, anh Tut cng binh Binh on i ra
Neak-lng ch huy chin u m rng bi b v tm mi phng tin
ti ch a hai Tiu on bn v Trung on 12 vt sng nh chim bn
ph trong m. n ba gi sng, anh Ngc Anh bo co v l khng tm ra
mt chic ghe chic xung no c. Ti bo lm phao bi v kt b bng mi
vt ni m vt. n bn gi cc anh bo l sng rng sng to, m ti nh
mc, phao b khng bo m vt sng an ton. Ti bo c gng khc phc
mi cch a b phn trinh st sang, cc anh cng khng gii quyt c.


T hai hm nay, ti khng ri anh H Nam, ch nhim cng binh Binh
on. Hi hai gi khuya ti cn phi anh i gp anh Biu, L on 25 Cng
binh Pry-nhy xem ph my y c iu thm c g na khng, d ti
chc n gi ny ch c ngn y thi: hai b ph nng v hai mi bn xung
gp. Cu n-So b xe tng qua sp nn lc lng cn li ca L 25 Cng
binh vng tr li ng Chi-Phu, ng snh ly di hn trm ki-l-mt lm th
no n kp.


Nhn anh H Nam hai vai xng xu, tc ht cao hoa rm, mt thm
qung v my m ri khng ng, ti nh nhng ngy Cng binh m ng b
mt a pho bn thng vo B-ng, m ng bao vy bn pha Chi-
[1]
Phu ng Xoi, Phc Long, m ng rng ni chp chng a pho 130
ly vo lt sn pha Ty bc Tiu khu Lm ng Vi nhng cy tre,
nhng thng xng, thng nhm kt ph, cng binh ta a xe vt sng Si
Gn, sng B, sng ng Nai, sng Vm C. V mi cch y mi ba ngy
vi nhng thng phuy, ta bc cu ni qua sng Vm C cho ton b on
341 b mt vt sng cng vi on 2 bao vy tiu dit gn ba Trung on
nng ct i u ca ba s on ch Bn Si Ty Ninh.


Nhng ta cha tng vt sng ln m bn kia b ch c h thng
phng ng kin c m hc thut qun s gi l Vt sng bng sc mnh.Ta
chim b bn ny ri, chm gi no l ch cng c thm b bn kia gi y.


V th m chng ta chy vy lo lng bit bao nhiu t hm qua n nay v
thc s l ta lo vic ny t trc y hai thng ri c m. Th nhng n
gi ny th ch c c ngn y thi anh H Nam : Hai b ph y, mi
chuyn 45 pht, chuyn sut 12 gi khng trc trc g th c 64 xe ti. Nu
xe tng th bng mt na s . Bit lm sao by gi! Thi gian l th, l lc,
thi gian l xng, l mu.


*


* *


M-Kng! Dng sng thn thit ti mt tm hn th tr, hm nay sao
M-Kng li thiu t lng ti.


IV
VT SNG




Sau khi dn d th t u tin xe c cho anh Gip, chng ti lao ra bn ph
Neak-Lng.


Cn cch bn mt ki-l-mt, ti dng li dy nh bn phi, gi anh
Hu, Trung on trng Trung on 12, ln xe cng i xung bn ph. Va i
anh Hu va bo co tnh hnh.


Neak-lng y ri! Trn bi xe ri nha, rng bng c bn xe cc tnh,
ngn ngang no xe no pho. Mt vi xc lnh ch cn kt trong . Trn
chin u m qua v cuc tho chy hn lon ca qun Pn-Pt cn li
cnh tng tn ph gm ghic.


T pha bn kia sng ting trng lin, i lin ca ch cha nng bn sang
nghe rt gn, thnh thong xen ln ting n sng ci ln nh c. Ting
sng nh hai pha h lu vAF thng lu chc chc li n r ln tng chp
mt. Nhng m khi cn nghi ngt thnh thong bc cao. Mi vi chy, mi
thuc sng, mi du m, mi mm b hc xng ln lm nhc u chng mt.
Ri rc y, cn mt vi xc ch nm sng xoi sau gc cy, b tre. Anh
em ni lm v sinh chin trng ri nhng vn cn st. Ti nhc anh em
ng vt xc ch xung sng lm nhim ngun nc.


Thy ti nhn vo ng xe c ngn ngang lp mt ng xung bn, anh
Hu bo ngay :


- Xe pho ca ch y anh !


Nhng tht ra th cng c my chic xe ca ta. Anh Cm,Tham mu trng
on 9 chy n gp ti mng r. Anh bo l anh mn ng hnh qun i
xung Pim-Cho cho nhanh.


Ti hi S ch huy on 9 hin u, anh bo: anh Ba Hng t lnh on
9, ln Tr-bc, on 9 ang ui ch hng Nam ng 1, nhng s chm
nn mun a mt b phn i c gii theo ng b sng nhanh chng
xung chn ch khng cho chng chy qua sng v pha Ty, va kp thi
bo m sn tri cho on 7 kp thi vt sng nh nhim v on 9
nhn Binh on. Ti bo anh Cm: Khng c i ng ny lm tr ngi
on 7. B phn xe trinh st vo ti y ri th c th i tip, cn cc xe
khc th quay li ngay.


Va lc y cng gp anh Ba B tham mu ph Binh on v anh Thuyt
trung on trng 14 n bi xe. Anh Thuyt khoe ngay mt thi, no l xe,
no l pho, no kho n, kho xng, kh ti thng tin, cng binh, xe i t, no
kho vi, kho my may, ton ca Trung Quc mi tinh. Trong k hoch tc
chin ai cng bit y l hu phng ca Qun khu ng v l v tr phng
th ca mt trung on ch. Anh Ba B ngt ngang li anh Thuyt:


- Bit ri, ni mi. Ti giao cho hu cn v cng binh canh gc bo
qun.


Anh Ba B va i va bo co qua tnh hnh v phn trn ti sao m qua
khng th no vt c sng, d t nht cng mt b phn trinh st.


Chng ti i xui theo b sng xung pha Nam. y l ch chnh ca
th trn, c nhiu ph x, nh lu trc y l ca hng ca Hoa kiu, nay ch
ly lm kho cha hng chin tranh, xng may qun trang, trm sa cha xe
pho Anh Ba B a ti vo mt nh lu ba tng, trn ta t i quan st
pho binh. Vo trong ro st ca ngi nh ti thy my chin s ta ang d vi
v bn my may t trn ba chic xe ti xung sn xi-mng. Ti bc mnh hi
nh qut:


- Cc ng ch lm ci g th?


 Anh Ba B li ngay l anh em cht hng xung ly xe c ng.


Chng ti theo thang gc ln n sn thng th gp anh Thnh trung on
trng Trung on 210 pho binh thuc on 7 v anh Minh l trng L 24
pho binh ca Binh on ang li hi vi t trinh st nh du cc ha im
v cng s ch.


Lc y l 8 gi 35 pht.


Qua ng nhm cc anh hng dn ti quan st pha bn kia sng. a hnh
khng khc hn nh hnh dung trn bn bao nhiu. B sng t bi thoai
thoi, cch mp nc 100 mt l bi hoa mu, c hai tng cng s c np
hn hoi, thy ch r ry trong . K n l xm lng c da cau v cy n
qu. Nh ca tha tht, c ch mng nhn thy rung, b v con rch pha
sau phum. T Quc l s 1 mc ra mt con ng chy dc xung pha
Nam vng ra sau lng, thy r cy cu g bc qua rch. Quc l 1 t b sng
pha Bc ngoc ra bn ph, chy gia hai khu vc doanh tri cha hai tiu
on, cn tr nhng l ct xi-mng ct st thi Php, bn ngoi c ro thp
gai. Bn ph bn y chch v pha Nam so vi bn ph bn ny 300 mt.
B bn y khng c nh tng, ph x nh bn ny. i din vi ph bn ny l
cht mi C lao ln t pha Bc th xung. T b sng bn y, nu ch tro
cy tht nt, cy du nh chng thng lm th c th nhn thy dc b sng
bn ny, nhng b che khut bi ph x v cy ci nn khng nhn r bi xe v
con ng 1. B bn ny u th hn b bn kia nhiu.




Ti mng lm. K hoch vt sng nh vy l chnh xc. Theo k hoch
d kin th Trung on 12 cng vi Tiu on 3 bn c pho binh ym h
mnh m, b pha h lu, vng qua pha Ty vo su trong rung bao vy
hai tiu on ch phng th khu vc bn ph, nh ht chng ra sng. Sau
pht trin tn cng m rng ng 1 vo chiu su t 8-10 ki-l-mt,
y trn a pho 105,122 ca ch ra khi tm bn n bn ph. K Tiu
on 2, Tiu on 7 ca bn v Trung on 14 tip tc vt sng thay cho
Tiu on 3 bn v Trung on 12 chim gi v m rng bn pha b Ty.
Cn Trung on 209 th cch ng ph Neak-lng 10 kilmt, chun b
cc mt lm mi nhn thc su vi xe tng. Cn c vo a hnh a th bn
y, ch ch c th b tr t mp nc vo lng n b pha sau chiu su
khng qu 300 mt. Cn chiu rng nu chim ht ci lng bao gm Nam Bc
bn ph th khng qu 800 mt. Vi ha lc ca ta, cng thm pho n chin
li phm ca ch li dc theo b sng, ta ch cn xoay nng li to thnh
mt mi mt mt khu pho ci, th ch khng th no chu ni.


Chng ti phn cho anh Thch lo cng c li h thng ha lc bn thng v
sng ci, cn anh Minh t chc h thng ha lc pho vng cu .Hai anh cng
ln mt k hoch ha lc thng nht, mt gi na phi hon chnh.


Chng ti va xung tng di th pho ch t hng ng 1 bt u
bn n, n n rt gn, mnh bay ro ro. Anh Phng, trng ban tc chin
Binh on, trc y vn l cn b pho binh, but ming:


-Pho ta u, khng tr ti n, coi chng n bn chy bi xe mnh.


Anh Thnh, ging mc ngoo:


- Bo co ng ch ph phng tc chin, lnh ca Binh on khi chim bn
ph Neak-lng ch c dng sng nh v ci 82 tr li, khng c dng
pho, khng c n cc loi sng bo cho ch l ta c cp trung on, s
on y.


Tht th, t lc chng ti n bn ph Neak-lng, ch bn kia sng bn
qua cc loi sng, nhng ta cha bn tr.


pha Nam v pha Bc thnh thong n r cc loi sng b binh, khi ta
nh ch phn kch. Ch c xa xa v hng ng nam, hng on 9 truy
ui S on 805 ca ch l sng pho n nhiu.


Mt pht pho n pha sau rung cch nh ba tng chng ti chng
200mt, pht th hai n ngoi b sng. Anh Thnh bo:


 - Ti n bn bao bc chic bn, chnh hiu Trung Quc y, coi chng n
bn hiu lc.


Chng ti khng ai bo ai c li trong ngi nh. ng nh anh Thnh
ni, mt lot n pho ri n pha sau, nh bp bc chy khi la vo nh lu.
Anh H Nam pht hin sau nh c con , gia con c x giao thng ho.
Chng ti i ra . Con ny chy song song cch ng 1 hai trm mt.
Nhiu on giao thng h c np v thit b bn cho cc loi ha lc ra pha
ng 1. Chng lt c chiu vn nm ng ti ch. Nhiu xc ch cn nm
cong queo bn khu KZ, loi i lin. Quan st k du vt, chng ti tm tc
khen anh em trung on 12 v 3 tiu on bn m qua nh rt khn ngoan.
Cc vt n v vt chn ca ta u i t hng Nam ln, nh vo pha sau
lng ch. Nu c lng ngng i trn ng 1, th d l xe tng cng phi phi
xc.


Ngi trong giao thng ho chng ti phn cng nhau: Anh H nam i v
hng cu Tn-L-Tt a cho c ph ln, lm g cng phi a cho bng
c i i 12 thuyn ghp ln trc. Anh Hu i t chc cho trung on 12
vt sng. Anh Phng v S ch huy bo li tnh hnh v nh ca ti bn
vt cho B t lnh on 7, chn tuyt i khng cho xe xung bn v bo
co v S ch huy c bn Binh on. Ti v anh Ba B, anh Tm Danh i
chun b bn vt.


10 gi 30 pht anh H Nam a c ba xe ch hai mi thuyn ghp
xung. i thuyn ny mi c iu t hu phng n, anh em cha chin
u ln no. Ti th cha thy mt mi chic thuyn ra sao. ng ch i i
trng cho bit mi thuyn cn 6 ngi ghp trong nm pht l xong, nhng
anh em ch c hai ngi mi thuyn, ch lp rp mt hai mi pht. Pho ci
ch vn bn mnh dc theo b sng. n pho 130 ly bay vun vt qua u,
ri n dc theo ng 1. Chin s i i thuyn thnh thong li nm xung
trnh mnh n nn chm li chm thm. Ti va lm th vn, va h h
ng vin chung chung, va hi tnh nng tc dng ca thuyn. Lp xong mt
chic ti hiu ri, ti cho v binh i gi Tiu on 6, Trung on 12 v Trinh
st xung ph.


i thuyn ghp chia thnh hai bn do anh Hu ch huy mt bn v anh ba
B ph trch mt bn.


Bn ca anh Hu cch cu ph Neak-lng 600mt, cn bn anh Ba B
th cch 1000m v pha h lu. trn i quan st pho binh ti nhn r hai
bn vt sng. Bi b bn kia l pha ui lng, cy ci la tha, ni ch
khng th b tr lc lng ln c. Sc ch mi thuyn c mt trung i,
nhng chuyn u ch cho i phn na s thuyn v mi thuyn ch mt tiu
i trinh st.


Lc y l 11 gi 45 pht. Mt trn hp ng n gin nhng rt p. Bng
mt hiu c bi b. S ch huy pho binh trn nh lu pht tn hiu cho
pho ta bn ng lot. Mt trng ting n ng t, mt bc tng la dng
ln sut chiu di mt cy s bn kia b sng. Hai i thuyn, mi i nm
chic thnh i hnh ch A, m ht tc . Thuyn ang lt bng bng th
i lin ch qut, n cy trn mt nc, cc loi n ci ri lp p quanh
thuyn. i hnh thuyn ch anh Hu ri lon quay mi tr li. Anh ba B va
tht va pht c ra hiu cho anh em phi tin. i thuyn vng li mt trm
tm mi tip tc tin. c mt chc i thuyn ln lt tt my dng
li. Nm chic ch anh Ba B khng b ch bn bao nhiu cng tt my tri
lnh bnh. Trong ng dm ti nhn thy anh em k cho ngi bi. Lc ny
qun ch b pho ta nh mnh v bn trng nn chng bn t i v phn
nhiu l n bay ln tri. Mt s ch b bi sng chy vo lng. Thuyn cp
b, pho ta chuyn ln, cc chin s trinh st nhy ln b li dng a hnh va
chy va bn trn bi mu thoai thoi, trong ln khi va tan.


Ha lc ca ta tip tc ch p cho anh em cho thuyn v b bn ny
mt hn mi lm pht. Th ra hi ny on thuyn mun quay li l v my
n c triu chng hng hc ng lot ch khng phi anh em s trng n
ch. Trong lc chng ti ng vin anh em ct my n dng cho bi a tip
b i sang sng th anh em k thut pht hin c my n hng v my
mi cha r trn m anh em m ga nh qu.


Lc b bn kia trinh st ta chim c ui lng, v ang nh p vo
sn ch pha Bc m rng bi b, th i thuyn th hai gm mi hai
chic xut pht, mi chic ch mt trung i . Mi hai chic my n r ln
nh mt cuc ua m t, ch mt by pht mt chuyn i v.


n 13 gi hon thnh b Trung on 12 v Tiu on 3 bn. n 14
gi 20 pht Trung on 12 v Tiu on 3 bn phi hp vi ha lc sm st,
chim xong ng s 1 v bn ph pha Ty, bt nhiu t binh, pht hin nhiu
xe pho, kho tng ca ch.


Tip theo, Trung on 14 ri Tiu on 2 Tiu on 7 bn ln lt vt
sng chim lnh bn ph pha Ty cho Trung on 12 v Tiu on 3 bn
pht trin tn cng theo ng 1.




Va lc y, anh H Nam v anh Biu n bo co l Tiu on 17 Cng
binh lp xong hai b ph nng, ngh cho chy th. Ti i ln bn ph vi
hai anh. Pho ch t ng 1 pha thng ngun bn kh dy ln bn ph, c
c pho 130 ly. Hai khoang thuyn b lng. Pho ta c lnh kim mnh,
nhng khng dp tt c. Chng ti cho mt ph chy th, chng bn kh
chnh xc lm hai ng ch cng binh b thng. Vn ling ch c hai b ph,
nn ti ng vi ngh ca anh H Nam v Biu cho d ph phn tn dc
theo sng, ch Trung on 12 trc xut c pho ci ch ri s lp li
a xe pho vt sng.


Trung on 12 v Tiu on 3 ca Xt Tha bo co v: theo cung t binh
th bn ch phng ng bn ph pha Ty gm c cc thnh phn cc s
on 805, 703, 340 v b i tnh Kandal do tn Ren Tng tham mu ph
Kh me trc tip ch huy. Ren c th cht ri. Chng cho bit rng
dc ng s 1 c lc lng mi iu n, hng ngn chn ng vo Phnom
- Penh.


Lc by gi l 15gi 30 ngy 6-1-1979.


V
MNH LNH SAU CNG




Chng ti tr v S ch huy Tin phng ng trong mt ngi cha gn
cu Ton-L-Tt. Pho 130 ly ca ch vn bn cm canh. Trn ng s 1
nhn dn i ht, ch cn xe l xe. Trc ban tc chin bo cho bit nh
thng bo l on 341 n ni S-cch, ang tn cng v hng Ba-nam
bo m sn phi cho on 7. Ni S-cch khng c kho tng v cn c
ch nh tin tnh bo trc y. Pha tri th on 9 n Pim-cho, bt
nhiu ch, ang tin xung pha bc An Giang bt lin lc vi Trung on
320 ng thp m bo cho Trung on 962 Hi qun ln sng M Kng
theo mh k hoch. on 2 c tng cng cho Binh on chng ti trong
nhng ngy kh khn, sau khi nh thng gin gi Xm-rng ang tin ln
pha Ty bc, chim Prey-veng, sau pht trin ln b sng i din Phnom-
Penh, ni m chng ti gi l Bu diu (v trn bn ch ny ging bu
diu g). Ti rt mng v nh vy l k hoch hp ng ca Binh on c
thc hin hon chnh nhp nhng. Bn on u l n v anh hng, khng c
sc mnh no ca ch c th ngn ni bc tin ca Binh on.


Ung cn mt ca nc tr nng xong, ti ra b chui vo chic xe thng
tin tip sc bo co tnh hnh v S ch huy c bn cho T lnh Binh on.
Thng nhng lc nh th ny ti thng t mnh bo co. Ngoi nguyn tc
qun s, cn mt mi tnh thing ling c xy p kh lu ri, mt s tin
cy, mt nim tin tng ln nhau.


Anh Nm Thch (l anh Hong Cm) ging mng r v y thn mt hi
ti:


- Ti y, Nm Thch y. Anh Ba khe khng?


Thng, d tnh hung c nc si la bng th no anh cng ni in
thoi vi ti nh th.


- Bo co anh, ti mnh.


- C gng tranh th ngh, c rn ng ng ng nh.


Nhng lc nh vy ti thng hay chy nc mt, ging lc i. Tt y ti
sa mi cha c. Ti bo co tnh hnh vt sng v k hoch tip tc chiu
v m nay. Ti ngh lm th no cho i tu 962 ln sm, v c th trc
thng no cu xe qua sng c th chi vin, ch ch c hai b ph m
thng hai khoang th trong 12 gi gii lm cng ch qua c 64 xe.


Anh hiu ni lo lng ca ti. Anh ha gic i tu 962 ln nhanh. Anh cho
bit tnh hnh cc hng khc ca qun bn v cc n v ca Binh on ta
u thun li. Anh dn khi qua sng ri, th t chc sn sng ch lnh mi.


Th th vn y nh anh dn ti m hm qua, khi ti bo co ta chim
Neak-lng. Ti ngh:


- m nay qua sng xong th mai cho i lun, ch ch ngy N c (N c l
ngy 8/1) thm mt ngy th ch cng c ngn chn hay ph hy thnh ph
gy kh khn cho ta v cho bn lu di v sau. Anh n tn gii thch cho ti
rng y l cuc tin cng hip ng nhiu hng. B ch huy tin phng
nm chung v quyt nh chung. Nhng nh anh s ngh kin y ln B
ch huy tin phng, cn ti tt nhin l phi chun b sn sng c ng.


Anh dn ti thm v cch c ng, cch nh, anh nhn mnh phi gio
dc anh em v k lut chnh sch. Anh nhc phi ginh thng li trn vn c
v chnh tr v qun s, phi nh nhng bi hc c. Cc chnh y phi chu
trch nhim chnh v vic ny.


Anh vui mng bo cho ti bit l anh Khang-Sa-Rin, tng tham mu ph
Qun i Nhn dn Cch mng Kampuchia kim t lnh Binh on 1, b hiu
l M Kng, hin ang S ch huy c bn ca Binh on ta, cng ch huy
hng ca chng ti. Anh nhc ti quan tm y n cc n v bn (Qun
i Nhn dn Cch mng Kampuchia). Anh cho bit ngoi ba Tiu on 2, 3,
7 bn ang i vi ti, cn bn Tiu on na l 6, 9, 10, 11 s a ln ngay
sau khi truy qut tn qun ch v n nh tnh hnh xung quanh Svai-
Ring. Ngoi bn i cng tc c, s tng cng thm su i na. Anh
nhc ti c gng trnh nhng ch c lit, trnh thng vong cho n v bn,
to iu kin cho anh em hon thnh nhim v.


Cui cng anh vn hi li:


- C gng gi gn sc khe anh Ba nh! Gan rut c thy g l khng? Phi
ly thit gip m i. Chc thng li. Anh n l ti n ngay y. Khe nh!
Thm ht anh em on 7 v cc binh chng.


Ging anh khn khn pht ra rt r t my tng m, r tng ting th. Ti
thy sao ging ngy vo gii phng Phc Long qu; ging lc vo Lm
ng, Long Khnh v Si Gn qu. Ti cng c chin tin phng, anh cng
c bn. Anh pht hin nhng tnh hung then cht, ch o cho chng ti
thc hin ginh thng li. Trong lc i chun b chin trng cng nh
trong qu trnh din bin chin u, anh tm cch trnh cho ti xng pha vo
ch nguy him. Ngc li anh ginh nhng ch y cho anh, nh trong trn
B-ng anh b vo tn ro thp gai, b phc kch, sut na th hy sinh. Ti
ang sng li vi bit bao nhiu k nim chin u, v tnh bn, tnh ng ch,
khng phi ch vi anh Nm Thch m cn vi bao nhiu bn b khc, th
bng nghe hnh nh c ting phi c trc thng. Thng ny ngy ngn qu, mi
bn gi chiu m khng gian ng mu xm. Ngoi ng xe c rc rch m
. Khi trong S ch huy nghe ting g nh ting trc thng th n n
trn u. Khng kp bo ai, ti chp ci khn mt chy ra rung qu lia la.
Chic UH-1 va p, ngi bc xung t ra l anh Lm H, phi vin tc
chin ca B ch huy tin phng. Chng ti m cht nhau. Trc thng vn n
my, ti ko anh Lm H ngi xung gc cy bn b rung. Ti bo co gn
tnh hnh trong my pht. Ti bo ni lo lng ln ca ti l vt sng cho c
gii. Ti ngh ngy mai cho i lun. Sang sng c bao nhiu xe, chng
ti i by nhiu, cn th i b. H gp ch pha trc b i nhy xung
nh, th quay xe li chuyn ti anh em i b ln tip. Nu qua sng dng li
th mt thi c.


 Anh Lm H ch ri ng dy. Ti ng ln theo, anh gh tai ti bo:


- Hng ng bc anh em chim Kroch, Stng-treng m qua v
vt sng. Hng Binh on 3 c b phn qua Kompong-chm v ang t
chc vt sng. Cn hng Ty nam th ta p st T Keo vng qua T Ni.
Hng ny xa hn hng ca anh 20km, nhng c hai trc ng s 2 v s 3
li khng phi qua sng


Do d mt cht xem c nn ni thm g khng, ri anh tip:


- i bit ng 367 n Bu Diu, m nay vt sng qua mc tiu. y
ban Trung ng Mt trn bn cng cho bit l cc cn b phi vo vng su
cng bo co v l chun b nhn dn sn sng ni dy cc mc tiu ta
s n Nh vy anh nhanh chn th anh c th n mc tiu trc. B cn
nhc k lm, cc ng ch Hng-som-rin, Pen-s-van, Chia-Sim, Xoai-Keo
u c mt ht, cc ng ch y quyt nh y.


Anh vn cha tr li ngh ca ti, ti hi li:


- Nh vy l ngy mai cho i lun ch cn ch g na.


Anh Lm H vn ti ci nh thng l p chm ri:


- Trn phi ti i nm tnh hnh, hy ch ti v bo co li .


Va ni anh va v li chic trc thng. Ti i theo, ni to:


- By gi ti ch mong on tu 962, ngh cho trc thng v trang i h
tng v gic cho n ln mau mau.


Anh Lm H gt u lia la, xong bt tay ti tht mnh ri bc ln ca
trc thng. Chic UH-1 qut ct bi mt m, ct ln o mt vng ri bay
thng v hng ng.


Cha n mt gi sau, trong khi chng ti ang thng qua k hoch thc
su ca xe tng v Trung on 209 do anh Dng trnh by, th trc thng tr
li. N cha kp chm t th anh Lm H nhy xung chy li ch gc cy
lc ny, ni ti ang ng. Anh truyn t rnh mch mnh


lnh ca B ch huy tin phng hai bn: mt l cnh qun chng ti
chim ton b th Phnom-Pnh, bao gm c sn bay P-chen-tng, ch
khng phi t cu M-ni-vng ln n B Tng Tham Mu Pn-Pt pha nam
Hong cung nh qui nh c; Hai l: N l ngy mai 7/1, ch khng phi l
ngy 8/1. Anh ch ni ming ch khng c bn vn kin, c l v gp v
cng v giao trn thnh ph th cng khng cn bn na. Anh cho bit ngy
mai bn s nh chim cng Km-png-som.


Ti hi: B thng bo cho anh Nm Thch cha?


Anh bo l: Chnh b trao i vi anh Nm Thch trc khi h quyt
tm, v phi anh i truyn t trc tip cho nhanh. Ti nhc li on tu 962.
anh Lm H cho bit l kim tra li l tu xut pht t hi 10 gi sng. V
theo k hoch c nn tu ln ng chm. ang gic y, may th n n kp
trong m nay, nhng khng sm c u.


Ln ny th anh Lm H khng vi nh ln trc, d chic UH -1 vn m
my ch. Anh nn n xem ti cn hi g na khng. Nhng ti th li vi, nn
bt tay anh tr vo S ch huy. Ti hi vi B t lnh on 7 v nhim v
trn va giao v ngh cc anh triu tp ngay mt cuc hp ton on c cc
tiu on trng bn v cc binh chng tng cng.


Th l mng by, ngy mai. Mi cng vic phi hon thnh ni ch trong
m nay.


*


* *


BA NGI TIU ON TRNG


Sau cuc hp ph bin mnh lnh sau cng, ti gp ring ba ng ch tiu
on trng bn Miasa Xttha, Meo Sm-t v Soc-khon. Ba anh u cn rt
tr, cha ai n ba mi. Mi anh tr thnh cn b qun i Nhn dn Cch
mng Kampuchia bng nhng con ng khc nhau. Xttha, tiu on trng
Tiu on 3, qu Svai-Ring. Nm 1971 Xttha tham gia qun i Khme
. Lc mi xy dng, i i ca Xttha cng chung vi mt n v qun
gii phng Vit Nam thuc S on 9 cng nhau i nh Lon-Nol v ngy Si
Gn Preksng ekviasua. Nm 1972 c ch trng tch cc i i
Kampuchia ra thnh lp cc trung on Khme , nhiu chin s
Kampuchia khng ng , trong c Xttha. Nhng sau b t lnh S
on 9 gii thch l cc ng ch Kampuchia, gii phng xong t nc th
phi c qun i ring, qun i gii phng Kampuchia y cng do ng
ch Nm Sang, Mi Xu ch huy ch khng phi ai xa l. Chng Xttha
mi ng tr li qun i Khme . n nm 1977, Xttha lm tiu on
ph b i a phng Svairing. Mt hm hc ngh quyt ca Trung ng
Pn-Pt, Xttha ht sc ngc nhin v ngh quyt ni: Vit Nam l k th s
mt, k th truyn kip Xttha khng th no tin c, nhng khng dm ni
vi ai. Cho n mt ngy, thng 10 nm 1977, qun Pn-Pt m mt trn tn
cng xm lc sang huyn Bn Cu tnh Ty Ninh c tiu on ca Xattha
tham gia. Bn ch huy tuyn truyn l sang tiu dit S on 9 ca Vit Nam.
Tn S on 9 lm cho Xattha nh li bit bao k nim thn thit. Xttha
la bn ch huy bng cch tnh nguyn a mt b phn trinh st i trc qua
Bn Cu. Khi n t Vit Nam, Xttha bo anh em giu sng v vo tm ta.
Khi gp b i Vit Nam, Xttha hi ngay tn ch Ba Hng, ch Tm Tng,
ch Nm Tch, l nhng ngi ch huy S on 9 m Xttha cn nh rt r.


Cn ng ch Meo Sm-T v Sockhon u trong lc lng ni dy
thuc s on 4 ca ng ch Hng Somrin.


Trong khng kh trang nghim m rt i thn mt nh trong gia nh, ti
ni vi ba ng ch tiu on trng:


- Cc ng ch ! nh cc ng ch bit trong cuc hp va ri. Theo
lnh ca y ban trung ng mt trn on kt dn tc cu nc Kampuchia,
ngy mai chng ta vo gii phng Phnm Pnh.


Ti ngng, nhn cc anh, tm li hnh nh xc ng ca chnh mnh khi
c lnh vo gii phng Si Gn nm trc. Cc anh u nhn xung im
lng, hng lng mi di p nhanh trn vnh mt ng . Ti tip:


- ng ch Khang S-rin, binh on trng Binh on 1, giao nhim v
cho cc ng ch cng chng ti gii phng


Phhom-Pnh, sau Binh on 1 vo v hon ton m nhim qun
qun thnh ph Phnom-Pnh. Chc na cc ng ch s nghe trc tip ch th
ca ng ch Khang Sa-rin qua my tng m. Nhng v b mt nn ng ch
Khang s khng ni c th c m ng ch giao cho ti ph bin k hoch
v ti c cp trn ca hai bn giao cho ph trch ch huy cnh lin qun
Vit Nam - Kampuchia ny.


Cc ng ch u khng ni g c.


Ti hi c ng ch no bit Phnom-Pnh khng? Soc-Khon ch Sm-T,
ngi tng tham gia gii phng Phnom-Pnh ngy 17-4-1975. Th ra lch
s quay mt vng trn tr v ch c mang theo bit bao tang tc cho mt dn
tc. Cch y gn bn nm Sm-T tham gia gii phng Phnom-Pnh ngy
nay Sm-T li i gii phng Phnom-Pnh ln th hai lt k li dng
xng mu ca mnh bn nm v trc.


Ti hi:


- Cm tng ca ng ch ln gii phng Phnom-Pnh ny nh th no?


Sm-T rt p trai, mt v p rn ri mn m, chc nch trong b qun
phc Qun i Nhn dn cch mng Kampuchia. Anh ng hng ln ging ni
trm trm u u:


- Tha ng ch, ngy 17-4-1975 chng ti xng mu nhiu lm mi
gii phng c Phnom Pnh, cng nh c anh em Vit Nam. Bn Pn-Pt
phn bi nhn dn, phn bi T quc, phn bi xng mu anh em chng ti.
Do chng ti phi lm li cuc cch mng Kampuchia. Chng ti th
khng tic xng mu.


c ng ch Sm-T vo ri, Xttha mi ni:


- ng ch! Tiu on 3 chng ti l tiu on m ci, v tt c anh em
trong tiu on u b Pn-Pt - Ing-Xari


git ht cha m. Chng ti mun c tr mi th ny. Cc bn Vit Nam
gip chng ti ln na. Cc bn Vit Nam hy sinh cho chng ti ln na
Ni n y anh st si. Chng ti u rt nc mt.


Bit cc anh u nghin rt nng nhng khng ai ng n bao thuc l
Vm C v my ly nc tr bc khi trc mt.


Ti hi cc anh bit mt Pn-Pt - lng-Xari khng. Cc anh bo l n
khng bao gi dm vc mt xung Qun khu 203, nn cc anh cha bit. Ti
lc xc-ct a cho cc anh mt xp nh Pn-Pt, lng-Xari, T-Mc, Son-
Sen v mt s nhn vt khc. Cc anh xem nh tng tn. Sockhon bo:
Chng n bo ph cn nhn dn Kampuchia chng ti th m i nh ngi
sp cht.


Sockhon bng ngng u ln hi ti:


- Chng ta ch gii phng Phnom-Pnh thi sao? Ti cht nh Sockhon l
ngi qu Battambang. Ti ni:


 - Ti Phnom-Pnh cha phi l xong, chng ta cn i xa na Hn na
Xim-Rp, Battambang v ni chung l trn ton b t nc cc ng ch
c nhng cnh qun bn v lc lng ni dy ca qun chng chun b sn
sng.


Ti nhn thy trong nh n in i mt ca Sockhon bng sng rc ln
mt cch l k.


Trc lc ra i Xttha mc ti o a cho ti mt bn ti liu ca Pn-Pt
m tiu on anh tm thy trong S ch huy ca tn Ren Svai-Ring.


Cc ng ch tiu on trng khut mnh trong m ti, m hnh nh
v ging ni ca cc ng ch cn vng vn mi bn ti.


VI
MI NGY, MT BC NGOT




c xong bn ngh quyt ca Trung ng Pn-Pt thng 6 nm 1977,
do Xttha va trao cho, ti ngh: Ch quan dn n sai lm l c tt ca mi
k xm lc khng c chnh ngha.


Xin trch dch nguyn vn ngh quyt ca Trung ng ng-Ka: Dul
(An-nam) sau chin tranh cn gp nhiu kh khn chng cht, kinh t kit qu,
chnh tr th ni b mu thun, min Nam chnh quyn cha vng, tn qun
v t chc chnh tr chng i ca Thiu cn nhiu, ang hot ng ph hoi



V qun s, Dul (An-nam) c qun i mnh, c kinh nghim chin u,
trang b phng tin nhiu, song sau khi


thng nht th tinh thn qun i st km Tuy mnh v qun s
nhng yu v chnh tr, ang gp nhiu kh khn nn khng sc mnh nh
li chng ta


V chin lc th b km ch, khng dm tn cng su qua t nc
Kampuchia


Ta phi ly t tng tn cng l chnh, v a chin tranh sang Vit Nam.
Phi tn cng trc, tn cng dn dp


Dul (An-nam) khng kp tr tay


Ti nh li:


Xut pht t quan im , sut ma ma 1978 chng huy ng n tm
s on tn cng vo binh on ta, ng


thi bu bm nh tiu hao lin tc hng lm cho ta mt mi, b ng khng
cng c c ma kh chng ra tay.


Khi nc bt u rt, thng 10/1978 chng a ln mt trn bin gii
Min-Vit mi chn trong s hai mi hai s on b binh v hu ht cc s
on binh chng pho binh, thit gip, hi qun, khng qun. Tp trung mi
hai s on trn hng ch yu i din vi Ty Ninh, Sng B v mt phn
Long An m chng gi l qun khu ng. Bn s on trn hng th yu
i din vi An Gang, ng Thp, Kin Giang m chng ti gi l qun khu
Ty nam. Hng gip cc tnh Ty Nguyn ca ta, chng gi l qun khu
ng Bc c ba s on. Cn li ton b t nc Kampuchia n bin gii
Thi Lan ra bin chng ch ba s on chng bo lon ni dy ca dn
chng cc qun khu Bc, Ty bc v Ty.


Nh vy l chng khng c d b chin lc. T chc ch huy mt trn
pha ng do tn Khiu (Son Sen) b trng quc phng kim Tng tham
mu trng ph trch. Mt trn ng 1 (Svai-Ring) do tn Ren, Tng tham
mu ph; Mt trn Ty nam do tn T Mc, ph b th Trung ng ng-ka
ch huy.


Cui thng 10/1978 chng cho cc b phn c n ca cc s on lun su
sang t Vit Nam n ba mi, bn mi ki-l-mt git dn, nh ph kho
tng, giao thng,, c s hu cn ca ta, hng gy kh khn cho ta, buc ta b
ng i ph pha sau chng ra tay trong ma kh sp n. Cng trong lc
y Trung Quc ro rit tng qun gy sc p bin gii pha Bc, by t ra
v lm rm beng chuyn ngi Hoa.


Thng 11 nm 1978 chng dng pho cc Ioi k c 130 ly, D-74, ha tin
H-12 bn ph lin tc cc th x Ty Ninh, Chu c, cc th trn Hng Ng,
Tn Chu, Tnh Bin, Mc Ha, G Du v nhiu ni ng dn c khc.


 n thng 12, thy ta cha hnh ng g ng k, chng cho l hot ng
ph hoi ca chng c kt qu, ta b ng i ph lng tng trong ni a.
Chng tung ha m nh che mt ta v th gii.


Ngy 13 thng 2 nm 1978 ti Phnorn-Pnh, Pn-Pt tr li phng vn Tn
Hoa x rng: Trng hp Vit Nam tn cng ln vo Kampuchia th tm thi
b mt vi vng, chng ta sn sng nh bi Vit Nam. Qun i Kampuchia
dn ch ang nh thng khu vc bin gii v trn cc ng tip t ca
Vit Nam (trn t Vit Nam).


Bc Kinh cng ra r hng ngy lun iu y: Vit Nam s b sa ly nu tn
cng su vo Kampuchia.


Chng ra sc xuyn tc hip c hu ngh Vit- X v sau khi Mt trn
on kt dn tc cu nc Kampuchia ra i th chng bi nh xuyn tc
iu. Mt khc, chng la ln: y l Vit Nam chun b xm lc Kampuchia
v ng Nam .


T 10 n 20 thng 12 Nm 1978 chng a mt s nh bo Nht, M n
quay phim chp nh, cho Tn Hoa X a tin l m mu tng tn cng trong
ngy 22 thng 12-1978 ca ta b bi. Chng cho Son-Sen tr li phng vn
Tn Hoa X (li Tn Hoa X) ngy 16-12-1978 ti th trn Sung rng:
Kampuchia s nh bi bt c mt cuc tn cng no ca Vit Nam, v
chng a tin thng li gi to ca chng bin gii.


Tht ra trong thm tm, chng nhn nh rng lc lng cch mng khng
sc v cng khng dm tn cng ton din. M nu ch gii phng n b
ng sng Mkng lp cn c cho Mt trn on kt dn tc cu nc
Kampuchia th lc lng cch mng s sa ly n ngc, v vng ny ton l
rng t dn. Nu chng la dn i na, th l vng khng dn, kinh t khng c
g, ng x rt t, phm vi rng, hu phng xa.Ta s tiu tn rt nhiu sc
ngi, sc ca, khng th no chu ni trong cuc chin tranh lu di. Chng
y chng tha h ginh ch ng bin gii pha Bc, ph hoi s nghip xy
dng ch ngha x hi nc ta.


 Trung tun thng 12 nm 1978 coi nh mi mt chun b xong, ngy 20,
21-12-1978 chng pht ng tn cng ma kh trn ton tuyn. Chng tung ba
s on vo nh chim Bn Si, Ho c, Ha Hi thuc huyn Chu
Thnh trong k hoch bc u nh chim ton tnh Ty Ninh. Dng ba s
on nh t Mi-mt xung K-tum bc Ty Ninh phi hp vi cnh trn
chim Ty Ninh ri sau tng thm lc lng tin xung Bc Si Gn. Nm
ba s on vo nh By Ni (An Giang), v Tr Ph, Tr Tin n nh my
xi mng Kin Lng (Kin Giang). a thnh phn hai s on vo n Phc
(ng Thp) v Hng in (Long An).


V pha Cch mng, Mt trn on kt dn tc cu nc ra i lnh o
cuc cch mng Kampuchia. B ch huy tin phng hai bn c thnh lp
ch huy thng nht cc lc lng v trang hai bn.


Dng k ch thc hin k ta, ngy 23-12-1978, khng th cho qun
ch ph hoi la ma va chn ti dc b sng Vm C, binh on Cu Long
c lnh tn cng tiu dit qun ch vo su bn t ta, sm hn thi
gian d nh.


Ngy 28-12 lin qun Vit Nam - Kampuchia trn hng Bc cng bt u
phn cng nh chim Kro-ch, Stng-teng, S-lng, m-Be, Sung, Chp
dc theo b tri sng M-kng, ct ng rt lui ca chn s on ch ang
trin khai tn cng sang t ta.


Nh vy l ta lm theo d kin ca Bc Kinh v tay sai Pn-Pt-Ing Sa-ri
l chim vng rng ni ng Bc n b tri sng M-kng. Sa vo k d
ch vo su ca chng, chng ra lnh cho tt c cc n v ca chng lun
li nh ph pha sau ta.


V binh on ta t 23 n 28-12-1978 on 341 v on 2, cng vi hai
trung on ca tnh Ty Ninh v lc lng a phng dn qun du kch
huyn Chu Thnh, c mt s b phn pho binh, xe tng thit gip chi vin
bao vy cht v tiu dit gn thnh phn nng ct ca ba s on 707, 221,
340 ch, gm c ba S ch huy nh s on. B phn cn li ca ba s on
ny quay ra lp phng tuyn ng 10 t Kng-png-trch n Svai-ring
ngn chn ta.


Ngy 01-01-1979, sau khi iu chnh lc lng, Binh on tin hnh t
ph tuyn ng 10. Do ta cha tch cc vng su vo pha sau lng ch nn
ngy y ta cha gii quyt c. Ngy 02-1 ta tn cng th ch b v. Cng
trong ngy 2-1-1979, c mt my bay BOEING ca Trung Quc t Bc Kinh
n Nng Pnh trong mt chuyn bay bt thng. V ngay m 2 rng 03-01-
1979 chng ra lnh cho lc lng Svai-ring rt v pha sau bo ton lc
lng v phng th t pha S-cch n Pry-veng dc b sng M-kng.


hng Bc v ng Bc cng th, sau khi ta tiu dit mt s, ch tan
tc ht hong, chng cng c lnh rt lui vo ngy 03-01-1979 v phng
th hai bn b sng M-kng.


Sau khi ph v tuyn ng 10, Binh on ta c lnh pht trin tn cng
n b sng M-kng dc theo trc ng 1. m 3 rng 4, on 7 ct
ch Pry-Nhy, trn quc l 1 ng Svai-ring hai mi cy s, ba s on
ch ng 10 b ct mt ng chy, bng c gii. Lc lng ch ng
1 pha ng ty (?) Svai-ring l S on 460, S on 805 v Trung on
c lp 804 b on 9 v on 2 ca ta chia ct truy ui, cng tho chy tan
tc.


Th l chng b xe, b pho tng tp chng vi ba chc tn p rng, p
rung, cht chui li sang sng. Tn Ren nm mt b phn S 805 v gom
gp tn qun cc s khc t chc ngn chn ng n Nek-lng.


Ngy 03-01-1979 cnh Lin qun hng Ty nam ca ta mi bt u n
sng, m ca vo dy ni Xom, T Keo.


Th l trong vng mi ngy, trn ton b tuyn bin gii ta xa gn ht
mi s on mnh, xng sng ca qun i Pn-Pt_Ing xa-ri. Binh lnh
ch trong cc s on ny mt phn ln tan r vo trong dn. cng l hu
qu tt nhin ca ch dit chng Pn-Pt - Iing Xa-ri p dng trong qun
i ca chng.


Tuy vy trong lc ti ghi chp vo s tay nhng dng trn y th ti cng
ngh rng qun i Pn-Pt ch mi tan r mt b phn quan trng. Chng
ang rt v pha Ty sng M-kng phng th Kongpong-Chm, Phnom-
Pnh v cc tnh pha ty, Ty bc, Ty nam. Rng ni pha ty bt ngt vi
nhng dy ni Tng, ni Cc-a-mn, rng ni pha bc gip vi Thi Lan l
ch da lu di cho chin tranh du kch trng k theo quan im ca chng.
Nu ngy mai y, gii phng c Phnom-Pnh l iu chc chn ri - th
cuc chin u tip theo vn cn gay go, c lit.


VII
BN NEAK-LNG




m 06 rng 7 thng 01-1979.


khuya m S ch huy tin phng binh on ngi vn ra vo tp
np. m nay n in s thp n sng. Anh V Thnh, ch nhim hu cn
binh on, ch thn a xung ba mi xe ti ca cp trn mi tng cng
ch theo lng thc, qun trang mi, sa bi dng cho mi chin s mt
hp. Anh Tin, trng phng tuyn hun, cng a xung my xe, bng c
biu ng, truyn n, quyn cng lnh, my phng thanh, loa in, cng i
c cc nhn vin bo ch, nhip nh, quay phim Vit Nam v SPK v cc i
cng tc Kampuchia. Bn tiu on thuc binh on 1 ca bn cng ln lt
n. Cc cn b, nhn vin c quan binh on nhp lm mt vi c quan on
7, gm ton anh em nng n tho vic, nhng lm lc cng ng ngi ra
khng bit gii quyt vic no trc vic no sau.


Trong lc y d bn ngoi vn h vi cc cu hi ca anh em c quan
nhng tm tr ti li dn ht v pha b sng.


Bng v pha ti ang mong i r ln ting sng loi. Chung in
thoi reo, ti chy vo ging ng nghe trn tay ng ch trc my. ng ch
no khng xng tn, bo co l on tu ta ln, bn chy tu ch, y
cng trng thy ngn la. Mng qu chng ti reo ln nh v ch. Nhng sau
mt hi yn lng, khng thy bn bo g thm, ti sinh nghi quay my i
gp anh Ba B. Ch mt lt anh Ba B mi cm my tr li l b binh ta bn
chy tu ch, ch khng phi l tu ta ln ti. Th l mng ht.


Cho n lc 20 gi 40 pht, ti ang nut vi bt m tm tr ba n
chiu, th pha h lu, ch lc ny sng li n. Chy ra sn xem, thy n tn
hiu xanh, , trng bay ln nh nhng a hoa sen ln trong nhng chm tia
nh rt thm ca n la AK. Mi ngi xung quanh t ng ch v binh,
n anh nui, li xe u bit s mong i ca chng ti, reo inh i:


- Tu mnh ri!


- Ln ny chc ri!


- Anh em bn tn hiu y.


- Khng, anh em bn da ch y ch.


- Khng, bn cho mng y.


- thch qu, p qu, y nh l pho hoa


Ti nhc anh Ba B cho anh em bn tn hiu, coi chng m ti chp
chong li chong nhau th nguy. 20 pht sau anh Ba B bo v l on tu
962 ln ti. Ti hi c chc khng? Anh y bo l anh Hunh, Trung on
[2]
ph Trung on 960 Hi qun i chic PCF n ch anh y. Anh hi ti
c cn gp anh Hunh trong in thoi khng?


Ti ra b , chui vo xe thng tin bo co v S ch huy c bn. u dy
bn kia l anh Nam Phong, Tham mu trng Binh on. Anh Nam Phong rt
mng, anh bo co cho bit bn hng Bc ang b sang Kng-png-
chm, bn hng Nam chim c T-Keo, T-Ni. Anh ci bo:


- Ti c k hoch ri. Anh vo ti l ti cng ti ngay y anh Ba !


Chng ti di chuyn S ch huy ra b sng Neak-lng theo k hoch. C
l t lc tro ln cy tht nt cao nghu ct cn ng-ten, xe thng tin ny
mi c s dng vi ba ln. Nhng khi c lnh di chuyn anh em cun gi
rt nhanh, ni ci tu tt trong m ti.


Va n bn ph chng ti gp ngay anh Hunh, trung on ph Trung
on 962. Anh Tm Danh trng phng qun bo, m anh Hunh m lng
i i, ging ni tnh ri:


- Cha ni lm ngi ta ch mun cht. Binh chng con cng m.


Hai anh quen thn lu v mi cch y mi ngy, anh Tm Danh i
cng vi ti xung Cn Th, Hng Ng, Tn Chu giao nhim v v t
chc hip ng gia Trung on Hi qun 962, Trung on 113 c cng v
Trung on b binh ng Thp v nhim v ny.


Anh Hunh ti ci trng hin lnh, anh bo:


- ng i! Con cng con cng g.


Ri anh tri bn ra bo co vi ti:


- Trung on 962 c theo k hoch ngy N l 08/01, nn khi nhn lnh
hnh qun th gp qu ri. Tu ta mi ln ti Vnh Xng th gp nm tu
chin ch phi hp vi cht trn b v trn a pho 105 ngn chn quyt lit.
Phi b Trung on c cng 113 ln trc n c gi mi i c. Ta bn
chm hai tu ch, cn ba chic n chy. Ta ui theo nhng tu ta mn qu
rt khng kp. ch trn b c tng cm nm by khu KZ, 12 ly 8 bn
sut. Tu ta c gia sng, va bn va ln. n Sama-leo khi bin gii su
[3]
cy s li gp hai tu chin Monito loi tun bin ca M c pho 105. Ta
[4] [5]
dn i hnh PGM v PCF ra nh, ta bn chm mt chic, cn mt
chic ti n nhy xung sng b tu th tri. Ta cp vo ly sng. n c lao
Pooh Peam-leang cch bin gii c 19 km li gp ch trn c lao v hai
bn b bn ra rt mnh, ta dng ho lc ch p v dng khi m che i hnh
vt qua, ta bn chy mt x-lan ch du. T tr ln nh c b binh ca ta
kim sot trn b nn m.


 Ti sit cht tay anh Hunh, biu dng Trung on 962 hi qun v Trung
on 113 c cng.


*


* *


Trong khng chin chng M, anh em chng ti tng a xe qua tt c cc
con sng min ng Nam b. T lc a nhng xe tng M41 u tin ly
c ca ch qua sng bng b tre. Cho n khi c ph nng, ph nh ca
Cng binh ko dy hoc chy my y. Mi m vt sng, khc su mt k
nim, mt nim vui kh qun v n gn lin vi mt chin dch tn cng ln
m nggi lnh gi lnh tr gp nhau thng hay nhc n.


Nhng cha c m vt sng no li no nc rn rng nh m nay. Trn
sng Neak-lng hi tra ny cn vng v l th m gi y tr thnh mt
bn cng, mt bn cng thc s. Hai chic PGM loi tu tun ven bin th neo
hai bn lch trc mi c lao, sau n l hai hng mi ba chic PCF loi tu
chin u trn sng. Pha di h lu c tm tu xi-mng bo v xung quang
13 chic tu h mm loi nh LCM-6 ch y lnh thuc on 113 c cng.
Tu no cng c n , n xanh trn ct. Gia bn ph i b, su chic tu
h mm loi to LCM-8 an cho nhau lun phin cp bn. Trn tu n tn
hiu chp tt lia la. Nhng ngn n pha chi mt thnh thong qut trn
mt sng v soi ln bn cho xe xung tu. Khng phi l c trng qun n
u, nhng v phi nhng bn, cho nn hai chic ph cng binh ca L 25
tm np qua mt bn, sau khi chuyn c hai chuyn.


Cc n v thuc Binh on 1 Qun ooji nhn dn cch mng Kampuchia
sng sng xong. By gi n lt cc binh chng bo m v cc n v c
quan ca on 7.


Trn bn, rm r ting ng c xe tng M113, xe ti, xe ko pho v cc
loi xe c chng, xe ch huy. Thnh thong li ni ln mt vi cu ci c v
dnh nhau qua ph:


- ka! i u m bng th ng tng?


- Cho ln i cng n v m!


- Khng n v g c, ai n trc qua trc.


- Trung on 14 y m, cc ng ch khng thy k hiu dn trn knh
y sao?


- Khng 14 - 15 no c, xe qun trang khng qua kp th ly u qun o
mi cho anh em thay.


Nhng cu ci c khng ng trch m li cn d thng lm sao y!


Anh Thin, tham mu ph n 7, bnh thng n ni nh nh hin lnh l
th, m lc ny anh cn gqut lun mm.


Dc b sng tng nhm chin s ht thuc tn chuyn. y lm m
nhng bp la ca cc anh nui chuyn nghip v bn chuyn nghip nh mt
phin ch m. nh n xanh, , tm v long ngong trn mt nc nhng
con rn khng l. Chng theo sng tu x vo b, ph qua nhng ci u ang
ln ngp bi li, ph pho, i. Thnh thong mt c n pha bt thn ri ln
bi, lm l b mt my thn hnh tng ngng.


- , ng gin my cha, c n i vin cng tc y n. Khng phi l
vng quc ca ging c khng u?


ai tm c du vt mt nhc ca su ngy m rng r hnh qun
chin u vi cng tng chng ngoi sc chu ng ca con ngi.
Chin s ta nh gic gii, lm cng tc dn vn gii, m cng rt nhy cm
vi cnh p thin nhin. C lex v th m chin s ta hay lm th.


Neak-lng, ting Kh-me c ngha l nng Lng. Chc y xa kia
xy ra mt chuyn bun v thn phn ngi con gi tn Lng. Cch
Svairing 68 km, Si Gn gn 200 km, Phnom-Pnh 60 km, cho nn hi trc
Neak-lng c nhiu hng qun vi mn n c bit ca c tm M Kng ni
ting l ngt tht. Neak-lng i khch ch ph. V th m tn H Lng
quen thuc hp dn anh em qu min Nam. Cn lnh qu pha Bc th y l
dng sng M Kng chy qua ba nc anh em Lo - Kampuchia - Vit Nam
hn su vo tm tr t hi ngi trn gh nh trng. Ai cng mun hp mt
ngm nc sng, ai cng mun tm, t ra cng ra mt, khng th cng khot
tay xung nc mt ci nh anh em li xe.


Ba nm tm thng ri, Neak-lng iu tn, hiu qunh di ch ro
tng, rp ng, cm ch, ngn sng ca Pon Pt. m nay Neak-lng hi
tnh mnh lit tng bng m hi, nh nh c php thn tin m nng Lng
thot nn, t ci cht tr v.


Ra n gia sng mi bit sng rng, gi sng M Kng lm mt da mt
tht, mt tn trong lng.


n S ch huy mi anh em mi trin khai xong trong mt doanh tri lnh
Pn-Pt, chng ti gp anh Ngc Anh v anh Vnh ang l mnhim v ch huy
cc n v pha ty sng. Sau khi nghe cc anh bo co tm tt tnh hnh,
chng ti i ra ch bn ph xi-mng c thm b con Kampuchia ang t tp
. Anh T Sen, trng phng dn ch vn Binh on cng mt s cn b
ca ta, cc i vin cng tc ca bn, c S-Vy, Chan-Thu, Sam-Mn ang
c mt y.


Anh em cho bit b con y l ngi trong phum, hm qua ti n la
dn i ht, b con ny trn li. Trong phum vng v, b con s nn ko ra
y. B con cho bit hm mi ngy ri chng n a nhiu xe, nhiu pho v
lnh ng lm sang mit Svairing. Nhng hai hnma y chng n ch li sng
v l t thi.


Ti ngi trn mt t, ko mt em b ng cnh, chong tay m ly n. Ti
c gi cho ng bo ni. Ti mun nghe tn tai ting ni chn tht ca b con.
B con thay phin nhau k, b sung, nhc nhau, t chuyn sinh sng lm lng
trong cng x, chuyn lm phn bng xc ngi i nhy vt cho n
chuyn ng-Ka nh git hnh h ngi dn, chuyn n, , mc ca b con,
chuyn ci xin tnh cm nam, n, chuyn gia nh ly tn, chuyn s si b
git, cha chin b p ph. Nh vn Nguyn Th Trung ngi bn cnh ti bm
n pin ghi chp m nc mt rng rng. T ngy u chin dch n nay, anh
Trung i vi ti nh hnh vi bng. Ti u, ang lm g, ngoi li sau lng
cng thy anh ang ghi ghi chp chp. My hm n-so, Prey-nhy anh r
ti i xem du vt ca cc cng x nh nhng ngi kho c. Chng ti tm
chng tch v hiu rng cc cng x ca Pn-Pt - Ing-Xari l mt th ch
n l, c khi cn tn bo hn ch n l thi trung c. N xa b c s
gia nh. N phn ra n l lo ng, n l lo b, n l n ng, n l n b, n
l tr con. Hn nhn hon ton do ng-Ka sp t bng nhng m ci tp
th. V chng c ng chung vi nhau c nh k nh b ging sc vt
Cn ng-Ka l bn ch n c gia nh ring, c nhiu v, bit dng radio,
ctst, phch nc, s Giang Ty t to ti Trung Quc.


Khi b con cn li, ti mi hi, ti hi nhng iu nghe m lng cn
ng vc:


- Ba ngi n na lon go m lm lng nng nhc hn mi gi mi ngy,
th lm sao b con lm ni?


B con gn nh ng thanh p:


- Phi ni ch, i t ln t xung cng phi lm, n khon mt ngy hai
thc khi t, ngy no lm khng th dn qua ngy sau, nn c lc mun
cht cn kho hn.


- My nm nay phum ta cht chng bao nhiu ngi?


- phn na, cn b em i bit dng th nhiu.


Thy khng kh bi ly qu, ti xoay qua chuyn nh nhng hn, ti hi:


- Ny cc c, lm lng nng nh vy m mi nm n ch pht mt b qun
o th lm sao ?


Cc c gi trn mt sau lng cc b m, ln nhn chng ti trong bng ti.
Mt b m ni:


- Mc c g, ng hi cho bit m. Vy n, ti i lm v th ci ra git phi
gi, trung, m nhau ng, g gy dy bn v, n cn t th lm vic ti
sng n kh


Ti tm cch thm d lng d ca nhn dn Kampuchia i vi nhim v
ca chng ti, ti hi:


- Ang-Ka n ni Vit Nam l k th, Vit Nam l xm lc, bng b con
mnh ngh sao?


Mi ngi xn xao ginh nhau p, ti phi ngh b m lc ny ni
thay. M ni:


- ng ni vy ti cht, my hm nay m no ngi gi cng ly v tht
nt lm nhang chp tay ly v pha Svairing cu tri khn pht cho qun gii
phng v ti y cu b con, nu gii phng dng li Svairing th b con
y cht ht.


Ti c gng ht sc m hai mi ti c run, ging ni mo m, t on:


- M i! M ng ni vy, m c ku chng con bng con, cu m, cu
nhn dn Kampuchia ca m l trch nhim ca cc con. Cc con v tr l cc
con c li vi b con ri.


Cc c i vin cng tc khc tht tht. Mt ng c ni:


- Anh em Vit Nam l ngi n, b i gii phng ca c H cu nhn dn
Kh-me ln th hai. Ti chc chn b con Kampuchia ny u cng thng
b i gii phng nhiu nhiu. Khi trc b i gii phng v nc, b con
khc, b con s ng-ka n ti nh b con khng dm ni ra min ch trong
bng nh hoi.


Nhn b m gi mm mm, ti cht nh b m Xo Ba Nam, ch trn dng
nc ny khng n mt gi thuyn cho. B m Xo u co trc lng bng
v hai vnh tai di nh tai Pht, cng mm mm nh b m ny. M Xo vui
tnh lm. M bt u quen anh em b i gai phng Vit Nam, khi m nghe
anh em ni ting Kh-me bt c thnh ra bt con gi (chp sy thnh ra
chp sry), m ci ngt. M bo: chp sy xi ban, chp sry xi t ban t!
(bt c n c ch bt con gi n khng c u). M thng con gii
phng Vit Nam, ngoi vic p n, p ung, m cn hay cp i anh em vi
cc co gi ngaon nht vng. Anh em ni c v ri, m khng tin, nhng sau
ri m hiu, m khng ni n chuyn y na. M c hay ni vi lng xm
rng: Cng thi l mt th ngi, ni mt th ting, sao m cc con gii
phng Vit Nam hin qu, tt qu. d thng qu. Cn ti Dul Thiu Si
Gn th d qu, c qa. Hi n cn ln y n gom ht thy t ng Pht n
ci vy ph n. C thng n cha sng biu m a vng, m lm b lc ti
chm chm, n ni: c my ci ti m b gi lc lu qu ti lc gim
cho. Ri n m t trn c xung lng x-rng ca m.


Nh m Xo ti hi:


- B con i! Dn Banam cn ch c khng?


- Banam cng tiu ht ri. Pn-Pt ni dn Banam thng Vit Nam, n
a ln Puc Xt lu ri.


Mt ng c trc 70 tui gy g kh s, bng dng ni ting Vit rt si,
dng nhiu t ng rt c:


- My ng i! Tui ni thit tui l ngi Vit mnh. Tui Mc Ha ln y
mn n hn nm mi nm ri. Tui c v Min su a con, mt by chu,
bn nm nay tui khng dm ni ting Vit. Min h nhi l Vit, Min lai Vit,
n cng git cht. Con chu tui cht ht ri, cn hai thng con trai n em i
u mt. N ni n git cho tit ci ging Dul i. Dn trong phum ny,
phum khc bit ti l gc Vit m cha tng ni vi n u.


Trong lng ti thy sng them iu m ti ang tm hiu lu nay: Ti sao
Pn-Pt - Ing -Xari t tiu dit dn tc mnh? Th ra l th! Chng c m
mu tiu dit c ba dn tc Vit Nam, Kampuchia v Lo. Trong lc chng n
ni ch cn mt triungi xy dng x hi ch ngha Kampuchia, th
Bc Kinh cng c ngi quyn uy ti thng bo rng: ng ta s lm lnh t
ch huy my trm triu nng dn Trung Quc tin xung pha Nam. t ai
Kampuchia - Lo - Vit Nam m cha mt vi triu dn th cn qu rng. Ri
c vng ng Nam na. Th gii c bit chuyn ny khng?


Trc cnh tng m nay bn dng sng Cu Long nh si dy thing
ling gn b, buc rng gia ba dn tc, ti cht nh th Chiu qua kh
phch Lc Vn Tin:


Nay r ng ngun cn,


No ai tnh thit s hn lm g,


C cu kin ngha bt vi


Lm ngi dng y cng phi anh hng


Hung chi, tha vong linh c Chiu y khng phi l mt nng
Nguyt Nga, mt c Kim Lin, m l mt dn tc, hay ng hn l ba dn tc
anh em.


Chc c cng vui lng khi c bit rng, tuy cn phi sng bng m,
khoai nhiu hn l go, th m nhn dn ta dnh dm, d tr la go
cu i cho hng triu dn Kampuchia.


Thy b con gy g, bng beo, rch ri qu, rch n cc c gi
khng dm ng dy, c S-Vy v anh T Sen sang sng ly vi, sn bn
my, may x-rng cho ph n, may qun i cho n ng v ly go pht cho
dn.


C my c gi ko S-Vy ra mt ch thm th nhng g khng r. Lt sau
S-Vy tr li bo l trong phun b con cn giu mt ng sng, cn nm
ngi gi trong v S-Vy ngh t chc cho phum mt i dn qun t
v.


Tr vo S ch huy, gn ba gi sng m nhn vin trong B tham mu
khng k l tc chin hay qun lc ang b ra can bn thnh ph Phnom-
Pnh kp pht cho cc n v. Anh Tm Danh v anh Phng chun b
xong tnh hnh ch v phng n hnh qun tc chin. Anh Ba B cng va
n.


Anh ng trinh st, bo co vi chng ti tnh hnh ch va nhn c:


S on 260 ch iu t Krach v bo v Phnom-Pnh hin b tr phng
th cu M-ni-vng v pha Nam dc theo ng 1 20km. Trung on 180
vn bo v B Tng tham mu. Trung on 331 ca S on 502 Khng qun
bo v sn bay P-chen-tng. S on 152 Thu qun Lc chin c mt trung
on bo v trn sng v cn c hi qun Chrui-chang-var. Ngoi ra mt s
lc lng gi nh ca S 377 xe tng thit gip, s 188 pho binh v mt b
phn cng binh c phn cng b tr chin u bo v khu vc hu c t ga
xe la ra n sn bay P-chen-tng. Hm kia (05-01) n gom c vn Trung
Quc v Phnom-Pnh. Hm qua (06-01) n ra lnh t ti liu v c nhiu
my bay i li gia P-chen-tng v Bng-kok. Chng ra lnh ph cu trn cc
ng dn vo Phnom-Pnh v tch cc nh ngn chn, nh du kch pha
sau ta.


K anh Hong, ph ch nhim hu cn binh on, cng va t Svairing
n, anh bo co l qun o, lng kh, xng du, bo m cho cc n v
nhng xe cn kt pha sau cha qua ph c. Anh cho bit 25 xe tng cp
trn tng cng cn bn kia cu Tra-bc, anh em cha dm qua v s sp
cu.


Chng ti cng cc c quan nghin cu li mi mt tnh hnh, chun b cho
cuc hi ngh giao nhim v v t chc hip ng chin u ln cht vo rng
sng hm nay.




VIII
NG VO PHNOM-PNH




Sng ngy 07-1-1979.


Cuc hi ngh hip ng ln cui va xong, tri tri cng va sng. Ln
hp ny c tiu on trng v chnh tr vin ca by tiu on thuc Binh
on 1, qun i nhn dn cch mng Kampuchia. Nh vn Nguyn Ch Trung
gi l cuc hi ngh ghi nh mt i, anh c theo cc ng ch cn b
Kampuchia t xin trc cc tm bn Pnnom-Pnh, khi no cc ng ch
y s dng xong.


Chng ti r nhau ra sng tm ra thay qun o mi. Chng ti tm,
chng ti bi. Bu tri bnh minh bui u xun hm nay trong qu. Gi mt
ri ri qut nh trn mt nc gn sng ln tn. Su chic tu h mm xnh
xch nng n c m ri m vn cha thy dng mt mi. i hnh ton cnh
trung on 962 Hi qun hin trn mt sng, p qu, hng dng qu.


Va lc y, hai chic ph dn s mt trm tn sn trng nh ph M
Thun, ch ngc dng n ni. Hnh nh thy mnh tr trng nn khng cn
i lnh, ph cp bn rc xe v ngi sang sng ngay.


Mt ngy mi bt u. Nhn nhau thy ai cng qun phc mi, giy mi,
m mi. Nhn ngi gp nhau hng ngy nh Mi Vng, Nguyn, Bin, m
ti cng thy l hn. p nht l cc chin s Kampuchia. B qun phc, nht
l ci m kt rt hp vi kh ngi lc lng, y n, nc da m, i mt
to, my xch vi hm rng trng nut. Cc ng ch n trong i cng tc cn
trang im thm chic bng trn tay, cng thm tr trung duyn dng, khe
mnh.


Ti tr vo xe thng tin, bo co ln cui v S ch huy c bn, anh Hong
Cm dn ti nm chc on 341 v L 24 pho binh lm th i hai. Nu ch
ngn chn thnh nhiu tuyn vng chc th t chc t ph bng sc mnh,
ng sau cn c on 9, khng sc no cn ni chng t. Anh dn ch mn,
cc cnh khc vp nhiu mn trn ng 6, ng 3. Anh bo l anh s bay
theo chng ti, khi gp tr ngi th anh s n ngay.


ng s 1 t bn ph ln nm ki-l-mt, chy cp theo b sng, xm
vn hai bn rm rp, ng rt hp. i hnh hnh qun chen chc xp hng
on ny. u i hnh l Tiu on 2 xe tng gm bn chic T54, mt chic
PT85 v mi mt chic M113. Nhn xa tt ng s 1 chy gia ng nc,
thy r anh em Trung on 12 tranh th i b. m qua mt tiu on ca
Trung on 12 v Tiu on 2 bn chim tn ch xm lng xanh xanh, m
m kia. Bn cnh i hnh Tin on 2 xe tng, c mt i i hn hp
trinh st cng binh, v Tiu on 3 ca Xttha.


Nhn xe tng, xe bc thp m ti hnh dung n ang dm chn, xoay mng,
ngoc tai, lc lc u nh nga ua ln mc xut pht, ch ting sng ca
trng ti l phng.


Ti hi ng ch Thnh tiu on trng Tiu on 2 xe tng ch trung i
trng Trn Ngc Giao l ng ch no? Giao ang li hi lm g trn xe tng,
nhy xung t a tay cho ti ri lt m bo him ra cm tay. Cn b chin
s tr thng bit mt cnh gi chng ti, c khi bit n tnh tnh na, cn
chng ti th hay qun h. Ti dn Giao:


- ng ch cng nh anh em i i 10 anh hng, ti bit t lc Lc Ninh,
Phc Long. Va ri ti cng cng ng ch Thnh ra ng 10 n ch
hai chic T54 ca ta b ch bn chy v xc bn chic PT 85 ca ch, cc
ng ch chin u rt ngoan cng. Ring ng ch i chic xe ny l
chic xe th ba ri phi khng? B t lnh Binh on giao cho ng ch i
u, xng mnh nh, x n ra, chen vi n m i nh.


Giao khim tn, ch vng d, khng ni g. Ti nhn i i 10 ch vn vn
c ngn y xe thi, ti hi cht d, nhng ti khng l ra ngoi s anh Thng
l trng xe tng bun. Ti cn bit thm l tnh trng k thut xe tng rt t,
cha c mt ngy bo dng, mi xe M113 ch cn 150 lt xng; xe T54 th
nh mn du ca L 24 pho binh nn nhin liu kh hn, n pho xe tng
cha n 12 qu cho mi nng pho m xe hu cn th cha ln kp. Chng ti
rt tic l 25 xe T54 ca L 215 do cp trn tng cng cho, th anh em li
mi, k thut li khng bo m nn cn dng li bn kia cu Kompong
Trabc.


Ti gp Phm Hoa, i i trng i i 5, i i ng ch ch cn bn
chic M113. Trong lc ang ni chuyn vi Hoa ti nghe trn mt chic M113
pha sau c ging ni Tr Thin rt trong, rt tr, rt tnh cm. Ging Tr Thin
l ging him hoi nht trong Binh on. Ti n ch y tm thy mt chin s
tui mi chn l cao, ang lau khu i lin trn nc chic M113. Ti hi:
ng ch i! ng ch tn g?


- D, tn inh Vn Thng .


- Qu u?


- D qu Tuyn Ha .


- Tuyn Ha sao ni ting Hu?


Thng ci mt:


- D, ting Qung Bnh ch .


- Chin u xe thit gip nhiu cha?


- D, cha ! Chu mi nhp ng nm 1978, mi hc lp li xe thit gip .


- Hc u? Sng Thn phi khng?


- D, phi !


- Hm qua i i 21 ca ng ch mi chy mt mch t thnh ph H
Ch Minh ln y phi khng?


- D, phi !


Thng cha bit dng t ng qun s. Nhn dng mnh khnh ca
Thng, nghe ging ni nh nh l php, ti mun hi mi, tr chuyn mi,
nhng thi gian khng cho php. Gng mt bu bnh, nc da sm nng, i
mi , cp mt sng ngi di vnh lng my m hi xch ca Thng l
hnh nh tng trng cho cc chin s tr m ti gp hm nay. Ci tn Thng
cng vang trong ti mt tnh cm, mt k nim kh phai.


Chng ti tr li cui i hnh ca Trung on 14 v Tiu on 2 bn. S
ch huy hnh qun ca on 7 y. Anh Dng bo cho ti bit l xe Trung
on 14 ln cha , mi c hai tiu on. Kinh nghim mi ri, th m vn
sai st. Ch l ban u khi cn t xe ti th nh dn cho cc tiu on bn v
Trung on 209 l trung on i u. Cn Trung on 14 v Trung on 12 th
i b v chuyn ti dn. Khi c thm ba mi xe ca cp trn tng cng
th tham mu li giao ht cho Trung on 209 cch bn ph mi cy s,
nn kt pha sau khng iu ln c. Cc xe qua sng ri th khng cho
cc tiu on bn v mt trung on i u ca ta.


Trong lc S ch huy chm nhum li th ch u t trong vn bn ra chiu
chu. Va bc v xe, ch li quy ry, anh Dng a cnh tay phi cong cong
v vt thng c ch v vn qut:


- V binh u? Chy vo ui bn b m my thng cho tao.


Gia lc y c my chic xe chy ln, ti mng thm. Nhng l xe ca
L 71 cao x. Anh Nho ch nhim phng khng ca Binh on n bo co:


- L 71 sang sng , xin ch th ca ng ch.


ang bc mnh, ti ay nghin anh Nho:


- Ti sao? ti sao cao x li ginh ph ca b binh h?


Ri cht thy mnh nng ny v l, ti chuc li nhng vn cn t i:


- L 71 chin u An Lc, Phc Long, ng Xoi, anh dng nh th
no ti rt r, nhng ln ny th cha cn ln trc, khng phi i duyt binh.


Cng nh vy m mt chp sau anh Mi Th, ph t lnh on 341 dong
xe ln, c c hai chic M113, xin ch th, ti n tn giao nhim v lm th
i hai cho anh. Ti hi thm anh Tm Bn, V Cao, anh Qu hin u, my
hm nay li rung ly chc vt v lm th phi. Nhng ri ti cng phi ni:


-By gi th anh hai xe M113 y cn th quay li, anh sang bn kia
bn ph ngn khng cho xe ca on anh qua na, nhng cho on 7 qua
trc.


gn 7 gi, thi th nh phi dn xe cho ba tiu on bn v Trung
on 14 lm n v i u thay cho Trung on 209, cn Trung on 209,
Trung on 12 th i b v n nhn cc xe ln sau.


Th l lnh xut pht c truyn i ng lc 7 gi 15 pht. Trc hai
mi pht lnh cho Trung on hi qun 962 v Trung on c cng 113
ri bn.


Di bu tri ngy u xun trong sng nhng tia nng sm xe nhng r
qut mu trn mn sng mng. ng nhn on xe bng bng trn ng
nha gia ng nc lc c nhng cy tht n, lng ti sung sng kh t.
Trn xe di l c c nm thp vng gia, cc chin s Vit Nam -
Kampuchia mt my rng r, qun phc, m kt mu xanh xm mi tinh. p
mt th mt, m p lng th mi.


on xe S ch huy ca ti i sau i hnh ca Tiu on 3 Qun i nhn
dn cch mng Kampuchia v Trung on 14 Qun i nhn dn Vit Nam.
Ti ngi trn chic thit gip ch huy V-100 vi anh T Duy Thng, l trng
L 22 xe tng. Theo sau ti cng mt chic V-100 d b do anh ng Phm
Thng tiu on trng Tiu on 3 xe tng lm trng xe v mt s cn b
tham mu Binh on. Tip l cc xe con ca c quan v xe thng tin, trinh
st, v.v My thng tin trn xe ti lin lc chung mt tng (tn) s vi ng
ch Thnh tiu on trng Tiu on 2 xe tng, vi anh Dng, anh Ba B v
trung on trng Trung on 14 i u.


Xe mi ln bnh nm ki-l-mt, ra gia ng trng th i chm dn ri
dng li. Qua my PRC-25, anh Thnh bo l ch ang ko pho chy, cc
khu cn li h nng bn thng c c 130 ly v 85 ly, sng b binh ch cng
bn nhiu. Ta ang qut chng vt qua. Ti ni vi anh Thng, in li
cho anh Thnh n ko pho chy c ngha l ng khng c mn. Thi c
rt tt, bn u n xung, thc xe tng vt qua nhanh, ui theo!.


ng on ny vng v, nhn thy sng M Kng m bn kia l Ba
Nam. Hai hng cy c th bn ng b ca ct cht kh, gi ln cnh hoang
tn tang tc mt cch lnh lng.


Xe mi dng li u vi pht m tng chng nh lu lm ri.


Trong lc rut gan nh rang nh t th pha bn phi c ting sng n
dn, ri nghe ting ng c tu. Mi ngi quay v pha . Ti ng hn trn
nc xe thit gip nhn thy rt r hai chic PGM dn u r sng vi tc
kh nhanh, va bn 37 ly sang bn kia b. Theo sau cch chng 300 mt l hai
tp, mi tp nm su chic PCF. Qua my PRC-25 anh Hunh bo co: C
tm chic xe ti ch va qun trn ng Ba Nam st b sng, chng bn
DKZ v 12 ly 8 vo on tu ta, v mi C lao c hai tu chin ch va bn
va chy ngc tr ln.


Thy tu ta chy theo lch pha ng C lao Ba Nam m khng chy theo
lch pha bn ny, ti hi. Anh Hunh p l anh em truy ui theo hai tu
ch, khi s thy li. Ti rt ng vi cch x tr ca anh Hunh.


Ba Nam, Sm Bua, Tc Leang, nhng a danh y chng nhng ti quen
thuc trn bn m c trn thc a. Sau cuc o chnh lt chnh quyn
Sihanouk thng 3 nm 1970 qun M nh su ln t Kampuchia n bc
ng 7 thuc tnh Kratr, Kongpong-Chm. Qun ngy Si Gn nh qua
Svei-Ring, Pry-Veng, ng dng nghim nhin tr thnh chin trng
khng gii hn. Lc cc s on ca ta gii phng mt vng rt rng thuc
cc tnh ng v ng bc Min, mt b phn on 1 ca ta v on c
cng 367 ct t quc l 4 on Ki-ri-rm o Piknil, tht c hng ca M -
Lon Nol t cng Kong Pong Xom ln Phnom Pnh. Chng ch cn hy vng
ng sng M Kng v ng hng khng. on pho binh ca Min c
lnh dng Trung on 96 gm hai tiu on pho cao x v hai tiu on pho
t chuyn thnh pho ng sng, chn khng cho ch s dng sng M-
Kng, ng thi cng vi c cng, khng ch thng xuyn sn bay P-
Chen-Tng. Trung on 96 pho binh h quyt tm bin M- Kng thnh
Bch ng thi i, khng cho mt tu no ca ch t Si Gn ln Phnom
Pnh. Quyt tm c thc hin trong sut hai nm 1970 - 1971. c lit
lm, v M ngy Si Gn - ngy Lon Non c nhiu my bay, tu chin m ti
ma nc ni l dc b sng pha ng nh n sang nh kia phi i bng
xung. Va chin u Trung on 96 cn xy dng km cp mt trung on
pho binh bn. Lc anh Mi Xu ph trch chung, anh Nm Sang ph
trch qun s vng ny. Nhc n anh Mi Xu, anh Nm Sang khng lm
sao chng ti qun c mi tnh cch mng trong sng ca nhng ngi
Cng sn chn chnh. Lc by gi hai anh l linh hn ca phong tro cch
mng qun khu ng ny. Hai anh cng l ngi lnh o gn b mi tnh
on kt thing ling gia hai dn tc m lch s quy nh nh vy. Hai anh
vn ng nhn dn lo cho b i gii phng Vit Nam t vic nh nh ti
thng, ti n, nui dng thng binh, n vic ln nh a my chc xe
tng M41, M113 v pho 105 ly thu c ca ch trn ng s 6 vt sng
v bin gii. Nhn dn trong bn tnh khu ng ai cng bit boong Xu. n
phum no, anh cng c th ci o vt vai, mc qun i qun khn chong tm
bc ln nh sn ngi n cm ung nc ni chuyn vi ng bo. Nhn dn
bit boong Xu l cn b cch mng ch t ai bit ng ch Su Vana l y
vin thng v trung ng ng kim b th khu y khu ng.


Cn anh Nm Sang (Xa-ang) th c ci say m ln nht l nh gic. Gia
nm 1970 khi mi xy dng c mt tiu on anh i nh n bt ca
Lon Nol, gii phng mt vng rng trong hai huyn Preksng Deck v Vi-hia-
Sua ra n tn vng Bu Diu i din vi Phnom Pnh. Qun Lon Nol m
nghe n tn T-Xa-ang l khip m. Do y thanh nin Kampuchia thch i
b i gii phng Vit Nam, ch khng mun i b i Kh-me . Nhng
bo i b i T-Xa-ang l h i ngay.


Lc y anh em ta hun luyn cho anh em qun gii phng Kampuchia
nhiu ngi khng bit ch, bit bn pho 105ly, KZ, KB, 12 ly 8. Trong
nhng trn u chin s ta ly thc tm u xong, ri cho anh em git c.
nh b binh cng vy, ta m ro xong ri mi du dt ngi anh em xung
phong. Mt hm vo ma nc ni, ti theo anh em Vit kiu i t Chi-he qua
Prek-Sng-Deak xung Vi-hia-sua bng Honda 90, ri i ui tm ra Sm-Bua
nm st b sng M-Kng. Nhn dn y thng b i gii phng Vit
Nam lm. B con thy anh em n ung cc kh m li thch n tht ch, b con
ku cho ch, anh em mnh cm n m khng ly. Th l m m b con tri
ch, khp m, ln em nm bn cnh nh b i . Tiu on trng Hng
Mm nh gic rt gan nhng cng hi u, anh ni: m tri th ch th b
con bun, b con ni ch ca b con. Nhn dn rnh thy b i hay nu tht
ch vi c ring, nhng con ch sau li c km theo c ring git trong si
giy buc quanh hng ch, trng tc ci khng chu c.


on xe chng ti nhch dn ln ri bon kh mt cht. Khi xe chui vo
lng, i chiu bn l phum K Ki Thom, ti cn thy hai khu 130 ly, mt
khu cn b tr y nguyn trn trn a trong mt chi lp l tht nt, bn cnh
c my ci xc mc o en, mt khu 130 ly lt chng gng bn ng. Xe
xch ko pho u khng thy. Xe chy mt i na, trng thy hai khu 85 ly,
37 ly v hai chic xe lt nghing. Phum ny di chng hai cy s, y mi
bt u c dn, chc l dn b n la i hm qua mit Neak-lng ln, khi
ch chy ri b con mi ra ng lc tc i ngc v. Khc vi dn ch
khc, b con y ch c mt gnh, mt xch, khng c xe tru b g c. H
cng khng vi v g, i chm chp hoc ng li trnh xe thnh tng tp.
Bun ci c my tn lnh ng ngc cn mang y nguyn khu sng trn vai
ng chung vi ng bo nhn xe v tay. C thng va mi vt khu ci 60 ly
bn cnh. My em b l tip xc nhanh nht, cc em vy tay reo h, c em vy
tay hoan h m u vn i mt ci gi, cc c b chp tay trc ngc vi
cho, cc c gi vy tay tht mnh ming hoan h gng mt va vui ti va
kin ngh.


 Qua my v tuyn in anh Ba B trao i vi ti mt nhn nh ca anh:
Ch no c dn hai bn ng l khng c ch, ch no ng trng th ch
khng b tr c nhiu, tranh th m ht tc lao ln. Ti rt ng vi
anh Ba B v bo anh Thng truyn t kin y cho Thnh.


T pha sau anh Ba B ci xe Jeep vt ln trc, qua ngang xe ti anh
va ni nh la va ra du l anh ln pha trc n c anh em i nhanh
hn.


Xe chy c mt khong ng trng, tc hi kh mt cht, th dng
li. ng ch Thnh bo co l gp cu sp. Ti tot m hi ht. Ti nh cho
xe tch ra lao ln trc th anh Thng cn li bo ch mt cht xem sao.
Ch vi pht sau Thnh bo l cu n ph lu ri lm p nc, c ng
vng.


Anh Thng a ng dm cho ti xem mt m ch c n hng trm tn
chy t trong phum ra rung pha ty. Khi n u phum Prek Pol xe phi ri
ng s 1 r sang bn phi theo vt ng ct ln, vt qua con lch cn,
nc ng thnh tng vng c c. Bn kia b ch cn b li mt khu 85ly
v nhiu khu DKZ trong cng s dc theo b . Ch ny nu ch dm
chin u th rt nguy him. C th anh em xe tng i trc khng kp thy
phng tuyn ny. y dn rt ng, nhiu ngi c quyn cng lnh, c
hoc truyn n trn tay. ng bo hp trn bi c, trc sn nh, ng vo
lng, tng m nm chc, ba chc lng tai nghe ngi bit ch c cng lnh
m mt vn theo di on xe. Xe qua l tr em pht c h reo inh i. Ngi
ln th a hai tay ln cho. ng gi b lo cng lt khn i u ra pht. Ai
cng mun c mt c ch vui mng cho n. Xc ng nht l c nhiu ch
nng a con nh cao ln khi u t lng tin tng i vi qun i cch
mng.


Trn mnh t trc y vi chc pht cn nght th x xc au thng,
bng bng dy mt ngy hi. t ngt qu, nhiu ngi nht l c gi v ph
n nt mt ti vui nhng nc mt rn ra. ng ch li xe ti mt tay vy
[6] [7]
vy, ming c Xc-x-bai , Xa-maki lin tc cho n i anh Thng phi
v vai cu ta tht : Ch ! Coi chng tai nn.


n gia lng u dng vo cha bn phi, thy cn mt khu 37 ly v
mt khu 85 ly, hai chic xe ko pho b tng ta cn bp nhm, cn tr mt
mt phn ba ng, c my xc lnh Pn-Pt nm ri rc, mt xc b xe tng
nghin nt bt. Nhng cnh nhn dn vn vui mng pht c reo vy b i.
C c gi ch tay vo ng sng ca ch m b con va gom li, ri ch tay
vo ngc mnh mun ni cch mng ng v trang sng cho chng ti
ch?


Xe qua khi phum. Trc mt bn tri l cnh ng nc, bn phi l mt
dy bu bng di rng nh con sng. on xe li dng. Da u vo nng
khu trng lin trn nc xe thit gip, ti hi my c gi di gc cy a:


- C i! y phi phum Preklung khng?


[8]
- Ch phum Preklung.


- Th th bn kia sng c phi phum Tc-Leang khng? Tha c?


- Ch! Phi, Tc-Leang.


Ti ngm ngi nh n ng ch Rt. Nm 1968-1969 ng ch l chin s
v binh ca on pho binh min. Rt qu c Ha Long An, nh rt ngho,
nng dn rc. Gia nm 1969 Rt nng nc xin ra n v chin u. Lc y m
xin ra chin u l rt tin b. Sang nm 1970 Rt mi c toi nguyn. Qua
mt thi giam chin u 6 thng b sng M-Kng ny, Rt t trung i ph
ln i i trng, v lc y cn b hy sinh nhiu, m Rt cng c anh em
tn nhim.


Thng 8 nm 1970, nc bt u ln, bn M treo gii thng ln cho tu
no ch c lng thc, n dc, xng du ln Phnom-Pnh cho Lon Nol.
Bn qun ngy Si Gn ham tin, thnh thong ln chy ln mt vi chic.
Chng cho tu chy st b Ty v ym tr rt mnh bng pho, my bay v
tu chin. N cn ch ra mt loi r li thp trong ng cht xp khng chy,
tu n ln n cp bn hng phi thn tu, tu n xung n cp bn hng tri
chng li cc loi n ca ta t b ng bn sang, lc y ngoi KZ, B41 v
H12 bn li ta cn c loi loi B20, B30 l loi u n lm cha 20-30 kg
thuc TNT, do xng qun kh Min ch to, y bng ng c tn la. KB
rt li hi. Loi u n ny bn chuyn gia qun s M gi l quan ta hay
l thng rc bay v n ging hnh ca hai vt y. Chng v n ny nh V1-
V2 ca c Quc x.


Ban ch huy Trung on 96 nghin cu thy b pha Ty thuc phum
Preklung a hnh tt, xa ng 1, mi lp k hoch a mt trung i sang
sng phc kch dit tu ch ln. ng ch Rt tnh nguyn i ch huy trung
i ny. Trn nh y ta nhn chm ba tu vn ti v hai tu du. Nhng ng
ch Rt hy sinh. Rt chin u n vin n cui cng ym tr cho
ton trung i rt vo bng an ton.


Anh Thng chm ch nghe bo co ca Thnh v anh lp li nht gng
cho ti:


ch chng c c t chc mt khu vc c khu nh my bn phi
chng em hai xe ti ra chn ng, ha lc chng tng cc loi bn ra kh
mnh, c hai chic PT85 C c pho 85 khng bit l my khu chic
T54 ca Trn Ngc Giao lao xa pha trc, chic M113 s 271 ca i i 5
b trng n B41 trn nc ng ch li b thng nng, xe m vo gc cy
bn ng Anh em ang t chc bn ym tr cho nhau vt qua anh
Dng v anh Ba B cng va ln ti ch anh Thnh ang t chc cho Tiu
on 3 bn v Trung on 14 vng nh ch bo v cho xe tng t ph
.


Nhn bn ti on l phum Kng-Lng. Ch ny ng b cch sng
khong 300 mt, y c th l mt tuyn phng th kh mnh ca s on
260 ch.


20 pht sau, on xe dn dn, nhch ln, ri chy t chm n nhanh
dn. n ngang khu nh my th tc kh nhanh. T sng n gi qua
ch ny mi c khi la mt m kht lt mi thuc sng. Ngay bn ng hai
chic xe ti nm phi bng, mt chic lt nga. Mt chic xe Jeep, mt chic
PT85 cm u xung mng. n sng my vn cn bay chiu chu, lon x
bt mng. Qua khi phum li ra rung trng, ti th u ln, ng ch bn
trng lin bo lc ny l nh my g vn. Ti v ng ch Thng li tro ln
ngi trn mui xe. Bn tri pha trc l bu nc rt rng, xa m m bn trong
bu nc l rng. Bn phi l m ly, thnh thong mi c mt con ng xe
b chy ra cc xm lng la tha gn b sng. a hnh ging ht nh trn
tm bn mt phn nm mi nghn c ngoe nguy lng ln chc vut ra
khi tay ti v xe lao rt nhanh, gi cun rt mnh. ng s 1 cao hn ln,
ng rt xu nhiu g, xe V-100 ca M xc kinh khng. Nhn dn hai bn
ng rt ng o h trnh ra pha sau hng cy b ca ct. Kim ng h tc
xe nhy lia la gia 55-60 ki-l-mt. Th ch cn na gi na nu sung s
th ra ti cu M-Ni-Vng. Ti nhn ng h lc ny l 9 gi 15 pht.


My thng tin hai ot khng lin lc c vi tu na ri. Ti bit nc
ngc ny khng th i hi on tu nhanh hn c v tu h mm LCM-6
ch chy c khong 15 cy s mt gi m thi. Tai ti thnh thong li va
vo nng khu trng lin, au ing. Chic V-100 chm ln rt nhanh, thy
chic xe ti no pha trc chy chm, ti ra hiu cho ng ch li xe vt qua.
ng thi ti khot cho cc xe sau khng c theo ti. Qua phum Chrui
Ampil thy hai chic xe Hong H sn mu xanh ve chai cn mi c bin
s trng lt nghing bn ng, nhng thng n vung vi, k c mt chic
T54 nghing mnh di mng, mang k hiu xe ta, ri mt xe Hong H na
ch n, mt xe ko khu 37 ly cng ln knh. R rng du vt ca tc
ch quyt tm ca b phn i u.


Ti a ba ngn tay ra du vi anh Thng:


- Th l ta ch cn ba xe tng T54 thi.


Vt qua ngang Tiu on 2 bn, ti a tay vy, cc chin s Kampuchia
vy li, va reo h vang dy.


Xe ti tng tc mi cho ti bt gp mt dy xe ca bn Kampuchia na,
ti bit l mnh ti Tiu on 3 i cui i hnh ca Trung on 14 ri,
ng ch Thng ngn khng cho xe vt ln na, xe ti chen vo gia i
hnh Tiu on 3 Qun i nhn dn cch mng Kampuchia, anh ch em nhn
chng ti nt mt ai cng rng r y phn khi t ho.


Bn phi ng l rung trng, ch c mt hng nh sn ven l ct theo
mt kiu dnh ring cho bn ng-Ka . Bn phi c con mng rng, y
nc ni lin cc bu bng. a hnh ny ch khng th b tr ng c. Rt
tt!


Bng trc mt ti xut hin mt ngi cha rt cao, m m pha trc.
Ti ch cho anh Thng mt k hiu cha phum KaitaKoy trn bn . Ngi
cha hin ra to dn, r dn. Nhng nm hot ng trn t Kampuchia ti
cha thy mt ngi cha no s nh th ny. Xe qua, cha nm bn
phi,ng s 1 cua vng sang tri chch v pha Ty nam. Trong khonh
khc n nhn, ti reo: Phnom-Pnh kia Thng i!. Ch ny ng n st b
sng, ti trng thy xa xa, lm chm nhng cha thp, lu i n trong rng
cy, nh phng m m ca mt bc tranh c. Thng nhn theo tay ti, nhng
khng bit anh c kp thy khng.


Bt cht ti li reo ln: n ri Thng i!.


V ti thy xe ta phng tc 80 cy s gi m khng sng cht no.
Thnh cng khng bo co g c, u i hnh chc cng qua cu ri, v ch
cn c bn cy s thi. Hng Phnom-Pnh c mt m chy, khi en c
bc ln tn my. Thng bo: N t thnh ph ri anh i!. Ti cng lo.


Trc mt khi bi mt m, tay li non hoc mt bnh tnh l lt xe nh
chi. Bng ting sng b binh trn cc xe ng trc n nh ng rang. Anh
Thng x ti thp xung mui xe v t ny ti vn ng trn gh ngi bn phi
ng ch li. Khu trng lin trn xe ti cng bn. Nhn qua lng knh trng
thy hai bn ng, trong vn ngoi rung ch chy nh n kin nht v
t, n bay vung vt. Ri cc xe sau cng n sng, n dy chuyn. Ti nhn
thy ph x nh kiu ch ln c, khi, la, bi che ph, nhiu xe ch chy
rng rc. My xc o en b xe nghin nt trn ng, cng vi xe p, xe
Honda, bn gh, cy g, th ngn ngang. ng ch chin s sng my reo
to:


 -Cu kia ri!


Xe quo phi ln cu. Ti ng ln nhn th ct khi lc ny so vi thnh
ph ch l mt ngn cy nh ln trong m rng. Thnh ph nha trong mt
ti, ti ngy ngt nh na say na tnh.


Xung dc cu ti cn kp nhn thy mt ngi ang lia my quay phim.
n trc bng binh c tng i ba chn, thy mt ngi to bo ang iu
chnh ng, iu b thnh tho nh cng an. Nhn k li t ra l anh Ba B.
Ti dng xe nhy xung. Anh Ba B tay vn iu chnh cho i hnh tiu on
2 bn v Trung on 209 r tri, ming bo co vi ti l Tiu on 3 bn v
Trung on 14 qua ht ri, anh Dng cng qua ri. Anh bo: ng thng
sau lng l i l Mnivng, anh lm nh ti nh qu vy. Ti nhn ng h:
10 gi 45 pht. Ti hi anh cho cng binh xung gi chn cu cha, anh
bo b tr xong ri.


Chng ti ph iu chnh xe vi anh Ba B. Anh ch em chin s
Kampuchia nhy nht reo h trn xe, di l c nm thp vng tung bay
phn pht gia ban tra nng vng rc r. p qu! Xc ng qu! Chng ti
hoan h h nh chnh chng ti l dn chng vy.


C ting sng n vang vang trong thnh ph, pha Bc, ri pha Ty.


on xe S ch huy chng ti ln lt ln , dc pha bn phi bng
binh. Ti gp mt cc anh Hong, anh Phng, anh Tm Danh, anh B, anh
H Nam, anh Tin, anh T Sen v nhng ng ch khc. Trn mt ai cng thy
v vui mng rng r nh mun ni: Binh on mnh hon thnh nhim v
mt ln na ri.


Khi u i hnh ca Tiu on 7 bn v Trung on 12 n v c iu
chnh r phi ra b sng, ni c B tng tham mu Pn-Pt, th chng ti
cng ln xe tin thng i l Mnivng.


ng x trong thnh ph ny rt d nhn, n gch thnh vung ng
ty, nam bc. Hai bn ng Mnivng on ny mi dinh th chim mt
khu vn, c ch cn c mnh rung, bu nc. Vng v n rn ngi. Xe
chy vi pht thy nhng nh cao su tng, rp chiu bng, dy hiu bun
hai ba tng, tt c u ng ca, mt s nh vn cn bng hiu bng ch
Trung Quc, Kh-me, Php. Gp xc mt chic M113 cn bc khi bn tri
ng mang k hiu xe ta, chng ti dng li xung xem, khng thy cn g
trong xe c. Xe chng ti i tip ln hng Bc. T y tr ln mi c xc
ch ri rc, ton mc en, khn rn qun c. Nhiu thng cn kp chn
trong chic Honda 90, a nm vt trn xe Jeep, nm si trn va h. a no
cng c mt khu sng eo vai, vng bn cnh hoc chm di bng. Tt c
xe c, lnh nm cht u quay u v hng Bc. Ln trc sn nh ga, xc
ch cng nhiu hn.


on xe chng ti r phi theo con ng trc cng vin nh ga i thng
ra b sng, chy ngot tr xung doi sng Bassac, ni m trn bn l B
tng tham mu Pn-Pt. Trn ng gp kh nhiu xe ti, xe du lch, xe Bc
Kinh. Khu ny rm rp, vng tanh, cc u ng u ngn vch tn hoc
vn, chng ti quyt nh tr li ng S ch huy ch khu nh r qut, trc
c bng ch Kampuchia: Tr s i hi i biu nhn nm st b sng.
y trng tri, d bo v. Khi vo nh thy chng n d qu, tr s Hi ng
g m y rc rn, ct i ln ln trong ng lim hi. C my con b m i
chy lng quanh trn ng nha . Mt s anh em mun tm ch khc nhng
chng ti quyt nh qut dn m ch cn bit i u na. y an ton
c mt sng v ch ny l ng t ni gp nhau gia Tng-l-Sp v M-
Kng rng n hai ki-l-mt.


Anh Thng ko tay ti ra ch chic xe V-100 u di gc da. Tng u
c chuyn g. Anh ci tm tm v ch cho ti nhng du n trn hng xe by
gi ti mi bit xe mnh b trng nhiu n, c vt xc t va u ngn tay.


Vic u tin ca chng ti l trin khai xe thng tin bo co v nh.


Anh em thng tin tro ln mt cy sao ct so ng-ten. Nhng loay hoay
mi khng lin lc c vi B ch huy tin phng v S ch huy c bn ca
Binh on. ng ch B bo l c ly xa qu ri, anh ngh cho xe thng tin
tip sc chy v gn Neak-lng bo co. Ti vit in, t chc sn mt b
phn nh phi anh Phng i, mt mt bo anh em th tro ln nh thp ca
lu i Casin ni cha c bc cng khai thi Sihanouk mc ng-ten th. nh
thp ny trn nc tng lu nm cao nht trong khu vc.


Mi 13 gi 15 pht, anh em thng tin mng r chy vo bo co ni
c vi B ch huy tin phng hai bn. Ti chui vo xe thng tin m lng
rn rng hi hp.


u my bn kia l anh X. Mt cuc ni chuyn ngn ngi qua ln sng
in, nhng c i khng th qun c.


- A-l, a-l, on Cu Long - M Kng bo co cc anh, chng ti vo
Phnom-Pnh hi 10 gi 30 pht v hon thnh chim lnh cc mc tiu quy
nh hi 12 gi.


-Tht khng? Tnh hnh trong thnh ph ra sao?


Ri ging ni h nh, khng phi ni vi ti: Ri! Ri! n v anh Khang
Sarin v anh Hong Cm chim Phnom-Pnh ri.


Nhiu ting , ci khc khch trong my.


Ti ni tip:


[9]
- Bo co ch chng c kh mnh cu Si Gn , thnh ph rng,
nm cha c ht, mi gp chng nh du kch l t. Thnh ph khng c
dn.


- C chc n cha?


- Bo co chc ! Chng ti chim pha Bc thnh ph, mi pha Ty v
Ty nam ang pht trin ra chim sn bay P-Chen-Tng v i pht thanh.
Pha ng ta chim khu vc B tng tham mu v dc b sng n Hong
Cung ri.


- C chc khng?


- Bo co chc ! Anh khng nhn ra ting ti sao?


- Nhn r ri Hin gi anh ang u?


- Ti ang gn B tng tham mu Pn-Pt, st b sng !


- Hoan nghnh, y ban trung ng mt trn on kt cu nc Kampuchia
v tin phng B biu dng Cu Long - M Kng nh.


Ti tr v nh r qut, m ng ch phin dch gi l hi trng Chak--
[10]
Mc cng va lc hai xe M113 n. Anh Nam Phong chy vo bo l
anh Hong Cm ti. Chng ti m nhau nc mt rn ra. Mi xa nhau c
mt tun v mi ni chuyn vi nhau qua in thoi hi sng nay, th m
tng u l cch xa nhau lu lm ri vy. Anh Hong Cm bo l tra nay
anh bay trc thng ui theo on xe, n Phnom-Pnh b pho cao x 100 v
57ly, n bn ln c qu tng rng ri, anh mi quyt nh cho quay li ng
1, p xung Nam cu Mnivng 15 ki-l-mt ri ly xe M113 ca on
341 i vo. Anh bo: n gn cu hi mi khng ai bit ng u c.


Chng y ti mi nh li cu anh dn ti hi sng l: n Nam cu
Mnivng th trin khai S ch huy cch cu vi ki-l-mt n anh ln.


C cc anh n, ti thy nh gnh, khe ra.


Anh Nam Phong bt tay ngay vo chc trch, anh nghe anh Phng bo co
li tnh hnh v phn cng cc ng ch tham mu i kim tra cc n v.


Anh Hong Cm rt ch trng hng sn bay P-Chen-Tng ca Tiu on
7 bn v Trung on 209. in thoi lc y cng va ni thng vi S ch huy
on 7.


Lc ny mi thm i, thm kht. Nhng xin cm, xin nc th go khng
c, ni khng c, bnh toong khng c. nh gic Ty nam ny, anh em hay
n chc cc s, l quen ri, khng mang theo g c. Thanh nin th h nhai
bao nhiu m tm cng c, khng cn phi ngm nc nng, h gi m n
lin l m n liu. Khng lc no hn lc ny, cht nh c Hai H, hi
Phc Long, Long Khnh, Lm ng, Si Gn nm trc ch nui cho n
nng n lm.


Anh em tham mu b tr mt t cm c tn hiu n cnh qun ng
thy ln, mt t tro ln treo c nm thp vng kh rng nm mt trn nh
thp nh r qut.


Chn chc cy s chy khng cng mt su ting, cn phi nh nhau m
ng na, th gii lm gi ny on tu mi c th n c.


Anh Ba B va bo nh th th anh em ngoi b sng reo inh: Tu ln!
Tu ln!. Ri sng ln bn gin gi. Chng ti chy ht ra b xi-mng st
sng ng nhn nh ngy hi rc nc. ang thch th theo di hai chic
PGM v mt tp PCF i sau, trin khai i hnh chch v pha chng ti, bn
mnh sang pha bn kia b, th sng my, pho, ci u t pha ng sng v
trn c lao Chui Chang Var vi n ln u chng ti. Tu da, cnh cy ri
l t. Mi ngi tm ch np th ch no cng sn xi-mng v ng nha,
nh phi np sau cc thn da, gc cy ven sng v sau cc nh ngi. Mt
chic tu chin trong m tu l nh bn kia sng bc chy. Tu ta tip tc n
bi. Hai chic khc cng t ch y tho chy ln pha Bc, khut mi C lao.
M PRC-25 lin lc vi anh Hunh, anh cho bit l tu ta va bn chy mt
x lan c b tr hai khu 37ly v tiu dit trn a pho 105ly trn b sng.
Anh ngh truy ui tu ch v b chim c hi qun nh k hoch.


Bit rng ch pha b bn kia v trn o cn nguyn, c ha lc rt mnh
m on 2 th t Svairing mi xut pht hai ngy, khng th no ti kp c
nn chng ti ra lnh cho on tu b Trung on 113 c cng trc ca
Hong Cung, ri s t chc nh chim cn c hi qun ch bn C lao sau.
Trong lc ta b, ch li bn dn dp ha lc ln bn. C n pho ri
trng khu Hong Cung. Pho ta va b tr xong gn b sng, pha di
Casin bn sang kim ch pho ch, nht nh phi bo v cho c khu di
tch Hong Cung cho nhn dn bn.


Anh Hong Cm quyt nh di S ch huy vo khut bn trong mt cht.


Lc by gi l 14 gi 20 pht ngy 7-1-1979.


Chng ti va n cng vin pha Nam Hong Cung, th cng va gp
on xe ca S ch huy Binh on 1 bn n. ng ch Khang Sarin i trn
chic V-100 c cm c hiu Binh on.






IX
CHIU KINH THNH CHA THP




07-01-1979.


Qun ch chng c yu hn l d kin. iu lm cho B tham mu
Binh on suy ngh. Thnh ph Phnom-Pnh rng n 20 ki-l-mt vung,
trc y c gn hai triu dn sinh sng. Pn-Pt cho ro tt c cc ng
ngang ng tt ch cha li my i l chnh. Xa b th tt nhin l Pn-Pt
cng b tn ng ph. Nhng tn ng m chng ti gi l theo quy c
thng nht da vo bn c thi Sihanouk. Nh ca ph x b hoang ln lt
trong nhng vn chui v cy n qu c di mc um tm to thnh nhng
khu vc a hnh phc tp rng bt ngt. Trong ch c th n np kn o
hng my s on. Ring nhng lu i dinh th nhiu tng dc cc i l,
mun sc so cho khp cng phi dng hng vn qun trong my ngy. Th
m qun cch mng tin vo thnh ch mi b tr tha tht nh trn mt
bn c v khuya. Nu m nay cc cnh qun bn cha n kp ngoi hng
Ty, Ty bc v Bc, th ch c th t ngoi nh vo, trong nh ra, gy kh
khn cho ta. Ai cng bit K khng thnh l mt trong nhng mn s
trng ca binh th Trung Quc. Tnh hung ny c d kin, nhng lo
vn c lo. Kinh nghim tc chin trong thnh ph ca cc n v bn cha
nhiu. Thng li tng i chng vnh va ri cng vi s mt mi sut mi
ngy hnh qun chin u lin tc, c th dn n liu lnh ch quan. Ngay
trong S ch huy binh on tuy s ngi khng ng hn nhn vin ta
chnh cng c chiu mt cnh gic. Ngy thng ging li ngn, ch vi gi
na l m xung ri.


B tham mu binh on t chc i kim tra v giao nhim v cho cc n
v chuyn t chin u ban ngy sang chin u ban m. Vo mt thnh ph
l nh th ny m khng i kho st a hnh th tht l nh nm trn t kin.
Ti nhn trch nhim cng vi s quan tham mu, chnh tr i kim tra hng
Bc v hng Ty.


 Thnh ph Phnom-Pnh ny c mt c im l ng ch no cng nhn
thy n Phnom. Ngi thp s hnh chung p ny l biu tng ca th
. Chng ti ly thp Phnom lm im chun i v v.


Nhng chp sng l t y khng lm mt v tnh mch ca mt thnh
ph rng ln. N ging ting pho trong ngy hi hn l chin tranh. m
chy pha sau nh ga cng li dn. Th l bng tc phi thng ca ch,
quyt tm, qun i cch mng ginh li trong tay Pn-Pt - Ing-Xari mt
thnh ph th , khng cho chng kp t ph. Thp v n Phnom c
xy trn mt hn non nhn to m tui tc c th tnh bng nhng cy a c
th mc trn sn ni. Xung quanh chn ni l mt vn bch tho vi nhng
loi cy m ta cha tng bit tn.


Di bng mt ca nhng tn phng v bng a bn cnh n Phnom,
trong vn tr y c di, nhng chic u quay, u xch cn lay lc ong a,
hnh nh c n chu nh mi u y! Trn h ph y rc ri, gi rch,
sch v, thnh thong c mt chic ni, mt xe p Mini, hay chic Honda vt
ba bi, nh c thanh nin trai gi va i vo nh. Trc cng mt s dinh th
gin bng giy vn um tm ra hoa trng, , vng trn cnh cng h m. Trn
bao ln lng lng nhng gi phong lan bn cnh nhng chu s Nht Bn tr
hoa . Khung ca knh cn bung mn xanh lam c vin ng ten trng. Ai
trong m bc mn lay ng.


Yn lng qu! Gi t ngoi sng la qua bng rm di tn cy c th, lm
cho mt thnh ph ni ting vng ng Nam ny thm du dng duyn
dng. Mt thnh ph m c thi s hnh dung nh mt c gi lim dim, thiu
thu gia mt bui tra h.


i gia thnh ph Phnm Pnh chiu nay, ti c cm tng nh l mt
thnh ph phng Ty ng sm trong ma lnh.Ti li tng tng n mt
thnh ph b bom neutron m quc M gi l bom sch.


L lng qu, d nghe Pn-Pt - Ing-Xary ui dn i khi Phnom Penh
hi thng t nm 1975! Rng rn qu, d bit thnh ph Phnom Penh l
thnh ph cht.


n trc khch sn Hong Gia v khu trng i Hc Y Dc chng
mi gp cc chin s bn thuc Tiu on 3. H gc cc ng ba ng t. Ti hi
ng ch tiu on trng Mia-sa Xt-Tha v chnh tr vin n-Chxan u.
Cc ng ch ch vo khch sn Hong Gia. Vo trong ta lu s kin trc
theo kiu Php, ti sc nh cch y khng lu bn Pn-Pt Ing-Xary
git mt mt gio s kim nh bo ngi Anh y. Vng pha sau lu i,
bn cnh h nc, chng ti gp anh Thuyt trung on trng Trung on 14
v anh Lun, chnh y trung on. Th ra S ch huy Trung on 14 cng ng
y. Anh Thuyt cho mi cc ng ch ch huy Tiu on 3 ra gp ti. Xc
ng qu ti m hn hai ngi bn tr. Ti hi:


- Th no, anh em mnh khe c ch?


Xt Tha p:


- D, bo co ng ch, anh em khe c!


Ti quay sang n-Chxan:


- Anh em c vui mng khng?


- ! Mng lm, vui lm, m ai cng chy nc mt ht.


Cc chin s kampuchia trong S ch huy ln lt n bao quanh chng ti
kh ng. Chng ti bt tay tng ngi. Ai cng vui ti rng r trong nim
t ho ca nhng ngi ch i xa lu ngy mi a bn b thn thuc tr v
qu nh.


Ti hi :


- Anh em b tr canh gc, lng sc tt ri ch?


Xt-Tha p:


- D! Cc anh em tch cc lm, mi bt c my chc t binh c sng
ht; c thng ang gi mn chn gh, trn qut trn. Anh ni tip: ng ch
nhc anh em Vit Nam coi chng. N khai l chng n cn hn hai mi i
cm t trong thnh ph, mi i hai mi, ba mi a.


Ti hi anh Thuyt cc i cng tc bn ang u. Anh p l ang i
vi cc tiu on trn ng 5, v ngoi pha Ty bc. Anh bo l ch em
va pht hin c mt s cng nhn nh my nc ngt b ti ng-ka bt p
chy ln mleang b lt xe cht bn v b thng nhiu ngi, ta bng b
cu cha v cho n ung.


Sau khi giao nhim v cho Trung on 14 v Tiu on 3 chng ti i
xung cng vin u cu Chruoi-Chang-va m anh em gi l Cu Sp. Tiu
on 2 xe tng tp kt ti . Xe tng, xe thit gip ca ta lem lut du m,
khi bi xp hng bn cnh y xe ch khoang ph ca cng binh ch b li.
Chin s xe tng ta ngi th phi bi lau xe, ngi th nu cm dc theo b
sng.


Chng ti gp Phm Hoa, i i trng i i 5 thit gip. Thy ti
chm ch nhn chic PT85 v hai chic xe ti ch cn bc khi m pha
nam gm cu. Hoa bo co ngay:


- Bn ch trn ba xe ny tt ngoan c, n bn ta hy sinh mt, b thng ba.
Trong lc thng li nh th ny m nghe hy sinh mt mt d t, cng rt au
xt, ti cau my.


Hoa trnh by l lc xe tng ta tin n pha sau Hong Cung cng va lc
ba xe PT85 ny theo ng b sng chy ln. Nu chn nh chng y th
c th nt Hong Cung, nn anh quyt nh quay vng ln pha Bc chn
u bt sng. Ta chy ng vng cn n chy ng thng chn u khng
kp nn n y phi bn h n.


Va lc y Thnh n. Vn ngi en, da n nng cng en tri, ch
nhn thy i mt v hm rng.


Ti hi ngay:


- Xe ca Giao b phi khng?


Hi nhng ti rt s cu tr li.


Thnh ni nng nghim chnh theo thi quen ca lnh xe tng:
- Bo co anh, khi qua nh my g vn cc loi n pho chng tng ca ch
gi tng i dy c. c cc xe sau ym h, xe ca Giao lao ln bt b i
hnh i i 10 n ba bn cy s. Lc xe ch t hai bn ng tho chy
nn xe ca Giao chen vo gia i hnh xe ch. Khi xe ca Giao bn h c
hai chic pha trc trong c ly qu gn, khi bi che lp tc nhanh khng
ly c tim ng nn xe b d xung mng. Anh em nhy xung xe chin
u bng sng b binh, dit thm hai xe chy sau v bn b binh ch. Mi
gn hai mi pht sau, i i 10 mi n. Trn Ngc Giao ln thay i i
trng trn chic T54 s 973, dn u i hnh chc thng vo thnh ph.


Nh vy l Trn Ngc Giao chin u trn chic xe tng th t trong
vng mt tun t ng 10 vo n Phnom-Pnh.


- Anh em khe c ch?


- Bo co anh ch c ba ng ch b thng nh.


Ti hi Phm Hoa:


- Th cn chic M.113 b bn chy trn ng M-ni-vng?


 Hoa k:


- Khi n ch y c hai t v nhiu xe my ca ch chy ln hng Bc.
T cc ng ba ng t n bn ra, trn nh gc n bn xung, c ch thy c
hng chc nng B40. Xe M.113 s 176 ca ti trng hai qu B40 ch cch
thng xng nm xng-ti-met. Mt s chin s b binh v nhn vin trong xe
tng b thng nng. Tng xe chy anh em nhy ra ngoi, th thy mt xe i
sau ti ca i i 21 b trng n bc chy. Khi chng ti chy ti gn
cu cha th chic xe nh mt b uc, mt ng ch hy sinh v bn ng ch
b thng du nhau ra khi xe. Va lc y xe pha sau ca i i 21 n
bc anh em ln xe i lun.


Ti hi:


- i i 21 i thng ra sn bay Pchentng phi khng?


Thnh khng p cu hi ca ti m ni ngh ca mnh:


- Anh em ta ch dng sng b binh bn, ch khng dng pho s chy
thnh ph. i i 5, i i 21 cng vy, nn ta mi b thit hi nh th.


Hi tra ny ti nghe ng ch tr l tc chin v bo co li mt trng
hp tng t nh th ca mt i i thuc Trung on 12, vy bt ch m
khng dng B40, KZ bn vo i c Lp. Chin s ta khng tic mu
mnh bo v nhng cng trnh lao ng ngh thut, nhng ph phng
trng hoang cho nhn dn bn phn vt v sau ny. Chin s ta thc hin
mt cch dng cm, nghim tc, sng to li dy ca ng ta.


Chng ti bn k hoch b tr x dng Tiu on 2 xe tng m nay v cn
dn Thnh phi a ngay hai t s v nc, ri ln xe i ra i l Lin X.


Trn i l M-ni-Vng v trn cc ph bun trc y xung quanh khu
ch mi, vung vi khp ni y ti-vi, t lnh, ni in, bn l, m t, xe p,
chai l, hp giy, thng g, giy bc mi, m ging Du tch lc li, ph
phch ca bn lnh Pn Pt trc khi tho chy.


Chng ti vo th mt con ph ct theo kiu thi Php thuc. Trn chic
ni y gi rch c con bp b, trn mt chic bn trn bng cm thch gi
cn ci tru m bc trn np c bnh vi, ng ngoy ng chm tr hnh thp
Bayon bn mt. Trong nh bp cn mm cm n d qu lu ri. Ni cm
ln meo, ln nm xanh xanh, vng vng. Trong bt a cn mt cht c en
thi c xng c.


Dc ng Lin X ng ra sn bay Pochentong chng ti gp tng t
chin s thuc Tiu on 2 bn canh gc. Trn sn ri cui trc ngi nh
ca vch ton bng knh v kim loi khng r, c bng Ph Th Tng,
nm ln knh mt con c su, mt con gu v mt con beo nhi bng trn
ng giy t s sch tranh nh cn mi nguyn. Cc chin s bn a cho ti
xem mt xp nh mu chp Pn-Pt Ing-Xari, Khiu-Sm- Phan v v ca
h xun xoe vi cc nhn vt tai to mt ln Trung Nam Hi Bc Kinh nh:
Hoa Quc Phong, Hong Hoa, Ung ng Hng, ng Vnh Siu, Ph Ho,
v.v C mt tm nh chp ton b Ban lnh o Trung ng Kh Me , c
c Sihanouk ng chu ra bn cnh. Tr tru l my tm thip chc Tt Ty
hot ca mt s t i nhng v ng u cc nc m Pn-Pt h ca
cho h vo xem chng n lm tht nhn dn Kampuchia.


C ting sng n ln hng P-chen-Tng, xe chng ti dng li trc c
quan vin tr M MAAG c. y chng ti gp ng ch Chiu-Sa-Vt, tiu
on trng Tiu on 11 t hng sn bay i li trn chic xe Jeep mi
toanh.


ng ch bo l Trung on 209 ang tip cn sn bay P-chen-Tng ng
thi nghe c nhiu ting pho n hng Nam Ty nam. C l cnh qun bn
trn ng s 3 ln gn n ni ri.


Chng ti ln xe i tip ln n ng t ni ng quc l s 4 v ng
Mao Trch ng gp nhau, ti gp anh T, chnh y Trung on 209. Anh cho
bit S ch huy Trung on ng y, cn anh Cng i ra sn bay P-
Chen-Tng vi hai tiu on. Sau khi bo co qua tnh hnh ca Trung on,
anh a ti i xem bi xe c gn trm chic M113 v trn hai trm chic xe
ti trong v xung quanh khu ch c (nhn bn l Phsar-m-K ngha l
Ch Cy Gn). Anh T cn cho bit xung quanh y l khu sa cha xe
pho. Trn ng Mao Trch ng v pha Nam c xng may qun trang v
s qun Trung Quc. Do m chng cm ng, ngn bng thng phuy,
gia ng c nhiu trm gc. Anh bo, tt c nhng dy nh kho ca nh ga
xe la v tt c lu i, dinh th cha chin dc theo pha Bc ng st u
y p v kh n dc, phng tin chin tranh ca Trung Quc mi a
sang. Dc hai bn ng s 4 c rt nhiu pho 105, 122, 37, 57 ly c c i
pho 130 ly. Anh kt lun rng: Cha pht hin ht nhng chc chn rng t
hai bn i l Mao Trch ng v pha Ty l kho tng v xng sa cha
ca qun i Pn-Pt Ing-Xari. C nhiu du tch li chng t bn
chuyn gia qun s Trung Quc m nhim khu vc ny. Ti cng thong
ngh bn Pn-Pt Ing-Xari theo lnh ca Bc Kinh ui dn ra khi
Phnom-Pnh cn c mc ch na l bin ni y thnh cn c qun s
trung tm. V tr Phnom-Pnh rt quan trng, c ng Quc l 4 v ng xe
la ni lin vi Cng Kom-Png-Som. Phnm-Pnh l im hi t l gc xut
pht ca tt c ng quc l - Quc l 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, i khp cc min ca
t nc, nh s theo chiu kim ng h.


nh mt vng xung quanh sn vn ng, chng ti theo ng De Gaulle
tr ra i l M-ni-vng. ng ny hai bn l cy me, cy kh, cy mi
v c cy g c hoa vng qu nh qu b kt. Nh ca phn ln kin trc theo
thi Php. Khng mt bng ngi. n S ch huy on 7 trn ng M-ni-
vng ti gp c anh Dng, anh Thm, anh Vnh. Cc anh ng trong nh
bn v my bay. Trc ca, dc theo ro st c hng dng liu. Trong nh
by bin sang trng vi nhng bn gh ng Kampuchia trc y. Mn,
thm v dng u mang nhn hiu Trung Quc. My iu ha nhit ca
Nht. Trn tng c treo nh phong cnh Trung Quc, cc bc trm ni ga
ng en tng hnh Bayon Angkor. Cc phng khc c treo lch hng
khng v trn mt bn c nhng chic g cm c i nheo nho nh bng
sa-tanh ca Ru-ma-ni, Tru Tin, Nam T Tng di, trong mt gian c ca
st dng lm kho, y p nhng kin hng ti liu, bo ch, sch v Trung
Quc, cho n nhng hp giy ng l Ca-la-thu, -mai, X-Mui. C
nhiu kin ha bo, bo ch, sch chnh tr bng ting Kh-me, tranh nh chp
ngoi giao ca chnh quyn Pn-Pt in t Trung Quc mi gi sang. Nu ta
a mt ngi ti y m khng cho h bit trc chc chn h s bo y l
nh ga my bay trn t Trung Hoa.


 Chng ti ang bn cng vic cho m nay th c in thoi t tri t binh
bo v l c hai v chng ngi nu cm cho Pn-Pt mun gp B ch huy
Vit Nam. Anh Thm tr li l bo h phi gp B ch huy Binh on 1 bn.
Anh em li bo l h s gp bn s b git cht, nn mun xin gp ta. Anh
Thm ng cho a h n. Tri t binh l khu nh in c gn bn S chi
huy on 7, nn ch my pht sau l anh em a h ti ni. Ngi chng mc
o s mi trng, qun tetoron xm, cao gy, ging ngi Trung Quc nhiu hn
l Kampuchia. Va gp chng ti, anh ta ni ta lia bng ting Php. Anh
Thm bo anh ta ni ting Kh-me. Anh Thm li khng bit ting Kh-me
nn ti phi ng vai phin dch. May sao ch v, dng ngi v cch n mc
ng l Kh-me 10% th li ni ting Vit rt si. H bo h l ngi nu n
cho Pennt ch khkng phi cho Pn-Pt. H k: Sau ngy 14/4/1975 Chnh
ph ca Sihanouk do Pennt lm Th tng, l vong Bc Kinh, c Pn-
Pt mi v hp tc. Nhng khi va v dn ni th n bt giam tt c mt ni
gn Bttambang ci to lao ng, cn v chng Sihanouk th b giam
lng Phom-Pnh. Mi n cch y bn ngy n cho a ht v ngoi pha
Ty nam Phom-Pnh. V chng Pennt c ring mt bit th gn ng
Mo-ni-vng. Chng n cho php Pennt c chn mt ngi nu n v trng
rau nui g. Pennt chiu c n v chng anh ta. Cho n tra hm qua,
chng n cho em xa li a v chng pennt ra sn bay. H on Sihanouk
cng i chic my bay y.


Chng ti bit anh ta khng phi l ngi u bp chn g u, nhung
chng ti ang rt cn nhng ngi thng tho thnh ph Phnom-Pnh. Chng
ti nh anh ta dn mt b phn v binh n ch Pn-Pt giam nhng ngi
trong chnh ph lu vong ca Sihanouk. Anh ta i mt chc tr v bo li l
theo du vt th chng a h i mt tun ri. Ti bo anh ta ghi tn h,
chc v ca tt c nhng ngi y. V hm sau, khi n nh t Tung-Sleng,
ti nghi l bn h b git. V trong s nhng xc cht b xing chn trn
ging st y khng c v l ngi lao ng chn tay bnh thng. Bn cnh
ging st b tr ring trong tng phng li c my in thoi, my ghi m,
bn my nh ch nhng phng tin khai bo dnh cho tr thc. Trong
thnh ph cng ri rc nhng xc cht ca n ng n b mc hng t tin.
Chng n kh nhau trc khi tho chy.


Ti ngh: Sau ny b con h mun i mng th hy i Pn-Pt Ing-
Xari v nhng ngi Trung Nam Hi Bc Kinh.


Lm vic vi B t lnh on 7 xong th 16 gi 30 pht, chng ti tr
v S ch huy Binh on.


S ch huy di vo trong, cch b sng hai con ng, khu nh khch
ca Hong cung. Lu i ny ch c hai tng nhng rt s, ct theo kiu
Php, c nn cao khi u. Tng dy, ct o, cc gian bung trong nh ny
c gi tr chng cc loi n nh l ct. Ca lu i vi nhng bc thm rng,
hai bn c hai con s t to tng ngi nhn ra cng vin Con G. Anh em
gi l cng vin Con G v ngoi y c tng hnh con chim xe cnh rt to
bng cm thch mu gch, nhng khi li gn nhn k l mt loi Phng
Hong.


Anh Trn Nguyn , ph chnh y Binh on, anh Tm Tng, ph ch
nhim Chnh tr cng n. Cc anh i theo ng b t Neak-lng ln.


S ch huy Binh on 1 Qun i nhn dn cch mng Kampuchia ng
trong khu nh Ta n gn .


Anh em vn phng B T Lnh cng n, ch nui cho chng ti mt
ba cm nng c rau mung luc v tht hp.


Anh Nam Phong v B Tham mu trin khai c h thng thng tin
ch huy thng sut n tt c cc on b binh v cc l binh chng. Anh phn
cng anh em v binh dn cho ti mt chic ging st c nm, c mn. Thy
l thm ng ngay. Anh bo: Anh ng no mt ba i, khng sao u. on
341 ng chn Nam Bc cu M-ni-vng v dc theo sng Bassac, on
9 ni sau S 341 v n Neak-lng. L 24 pho binh cng b tr trn
a xong. Pha ng 3, lc lng bn hng Ty nam vo chim sn bay
P-chen-tng trc ta. n v i u ca cnh qun bn hng Bc cng
gp Trung on 14 cy s 5 trn ng s 5 hi chiu. Ch c hng Bu
Diu th on 2 cha n kp. Nhng c Hi qun ta kim sot trn sng.
Sng mai s cho Trung on 113 v mt trung on ca on 9 b sang th
n. Trong ni thnh th Binh on 1 n , ang b tr lm dy thm cc
khu ph. i i 21 thit gip v Tiu on 4, Trung on 12 lm lc c ng
cng tp trung gn y ri.


Nghe n phin hiu i i thit gip 21 ti hi anh Nam Phong:


- Mnh c in thoi vi i i 21 khng?


- c, anh mun gi, ti gi cho!


Khi u dy bn kia c ngi tr li, ti hi:


- ng ch cho bit, ng ch hy sinh trong chic 113 trn ng Mo-ni-
vng tn l g vy?


- Bc co th trng, ng ch y tn l Thng !


G Thng?


- inh Vn Thng.


- C phi Thng qu Tuyn Ho, Bnh Tr Thin khng?


- Vng, ng !


- da anh em v nc cha?


- a hi chiu!


Ti bung ng nghe, ngi th ngi, m u:


Cha m t cho em mt tn Thng, tn em nhiu ngha xc ng
qu, Thng i!.


Chc anh Nam Phong v anh em xung quanh khng hiu ti sao ti li
bun nhiu n nh th.




X
M PHNOM-PNH




m xung rt nahnh. nh trng mng chn thng chp ho ht ng li
nh nh trn tng cy, mi thp. Khng iwjn, khng n, ng ph chm
trong bin en mnh mng, vng v l lng. Mnh quen sng trong cc
thnh ph ln, nghin cu trn bn n thuc lng cc tn ng ph v
cc cng trng trong thnh ph Phnom-Pnh, li cn c c mt bui chiu
dong xe, th m cn khng hiu u vo u, th anh em chin s lm sao?


D suy ngh trin min nh th, nhng ti thy yn tm rt nhiu t lc
c anh Nam Phong cho bit l cc cnh qun bn lp kn ngoi pha
ty v pha bc. B t lnh n c l m nay ti s c ng mt gic
b cho mi m qua.


ng 18 gi 30 pht ti ra sau nh vn i nghe tin BBC. Nh hi ta chim
Lc Ninh v Phc Long, anh T Tuyn, trng phng Tuyn hun Cc chnh
tr Min, mun a tin trc BBC, nhng rt cuc u chm hn n. Nhng
ln ny BBC ch on non rng: Hm qua n nay i pht thanh Phnom-
Pnh khng ln ting, khng bit chuyn g xy ra .


Khong 19 gi, sng bt u n vang vang khp bn pha. Nhiu nht v
gn nht l hng bc, xung quanh Hong Cung ln n Phnom, gc bn kia
cng vin con g cng khi khi my lot AK im vi qu lu n. Ri
pho binh bt u bn t hng ng, ty bc, ty nam. Hng ty nam c c
pho 130 ly, ting n u nng anh nh b ng. Cc trn a pho ca ta t
Nam cu M-ni-vng v ngoi bc thnh ph cng bn tr v hng ng v
ty bc. Cn hng ty nam ta khng bn, s trng qun bn.


Mt chp sau ting sng tha dn. Thnh thong y nhng dy n la
vt ln cao. Trc ban tc chin hi cc n v u c tr li l ch n bn
lung tung khng trng ai c. Ta th cng c mt s anh ch em n v bn
Kampuchia tham gia bn cng kh.


m khuya, thy ti cn trn tr, ch Mi Vng, quo ti sang Tiu
on 4 ung tr.


Ban ch huy Tiu on 4 cng rt iu n, cc anh trin khai quan st S
trn sn thng mt ta lu i bn tng. My in thoi ch huy t mt
gc sn. Trn bn tr, chic my thu thanh bn dn ang ca nhc i ting ni
Vit Nam. Chnh tr vin tiu on chy lng xng lo nc si, cn tiu on
trng th chy hi ai cn lng kh hay ng, sa g khng.


ang chuyn tr t m, bng mi ngi im bt, pht giy hi hp n:
i ting ni Vit Nam a li tin chin thng ca i SPK v c ton vn
bn tuyn b ca y ban trung ng mt trn dn tc on kt cu nc
Kampuchia. Chng ti ngi nghe, hn hoan hiu rng gi ny c nc v c
nhng ngi thn ca chng ti bit tin chin thng ny.


nh trng mng chn tri vng trn mi cha, ln mi n i trong Hong
cung. Nhng thp nhn nhp nh ng ngc chiu my, m m o o gi ln
trong tim thc nhng mng xa xa mng hoang huyn b. Nhp chn tr
Hng ti k chuyn cho anh em nghe: Thu xa xa ni y cn hoang d,
nhn dn a phng gi l vng Bul-muc, Bul-ay (bn mt, bn tay) v
sng M Kng v Tn-l-sp gp nhau ri t thnh bn nhnh. Vo bui sng
th k 15, mt b nng dn tn Pnh pht hin su tng Pht bc nm trong
bng cy tri git vo b. B Pnh rc Pht ln ri p mt m t, ct su
ngi cha nh bng l tht nt th Pht. Nh vua lc by gi ng
Angko nghe c tin y ngh rng: Pht khng chu Angko na m mun
i v Bul-muc, Bul-ay, tri tim ca nc Kampuchia. Sau khi b Thi Lan
chim mt vng Mnam ri th Angko tr nn bin a. Nh vua quyt nh
di v y, sai p ni cao, dng su ngi cha bng . Ni y d lm
n, nhn dn t tu ngy mt ng. Vua cho khai ph khu rng pha ty ly t
trng la, v sai p bao ngn chung quanh chng l lt. T nhn dn
gi t ny l Phnom-Pnh (ni b Pnh). My th k sau v lon lc khng
ngt, triu nh chia b chia cnh nn vua phi di ht ni ny n ni khc,
t Angko xung Longvet-Oung, Tkeo, Kongpong-Chm Mi ti gia
th k 19 vua Ang-ung mi tr v y, v n nhng nm u th k 20
di thi Php thuc cc i vua Noroom, Sisowath con ca Ang-ung
mi xy li Hong cung v cc n i cha chin nh ta thy


Anh em c v thch nghe lm, coi nh ton th tiu on b u c mt. C
ng ch hi nhng cnh cong cong trn mi n cha l biu tng g?


Ti thm cm n c gio Kim-Van-Moni gip ti gii p c cu hi
ny.


Trong nhng nm 1971-1972, phum KomPong-Russei thuc huyn
Preksang-ek, ngay bn kia sng y thi, ti quen c gio Kim-Van-Mni.
Thy chng ti rt ham hc ting Kampuchia v hay tm hiu con ngi v t
nc Kampuchia nn Mni cng a ni chuyn vi chng ti.


Nhn dn Kampuchia c tp qun nui rn rng trong nh n bt
chut. Ban ngy rn nm khoanh trn v ko, n tay. Anh em ta thy th s
khng ng c. Cc c gi trong phum rt thn vi anh em chin s ta. Cc
c rt hn nhin. Tha lc anh em ang tm cc c ly dc cy na, rt ging
ui rn, th vo chn vch nh tm ng nguy ln bn chn anh em. Chin s
ta nhy ng ng la oai oi trong nh tm, cc c th ci r ri. Thy vy
Mni mng yu cc c v gii thch cho chng ti: Rn i vi Kampuchia l
lnh ch khng phi l d, ngi Kampuchia ai cng bit truyn thuyt Naga.
Ngy xa ngy xa c mt ng vua tn Prah-Thong t trn tri xung ci
con gi ca rng l cng cha Neang Neak (Ning-Nic). Cng cha sinh ra
dn tc Kampuchia. Nn biu tng ca dn tc Kampuchia l Nic, ting nh
Pht gi l Naga hiu l Rng hoc Rn thn cng c. Cn rn thng gi
l Puc. V vy cc n cha tng Naga nm u, by u, chn u di
thp nh cng ra vo. Cn ui Naga th un cong trn cc gc mi. Trn
t Kampuchia u cng c Naga, t trn n cha, trong Hong cung n
vn hoa, trn gng xe b, chui cy, vng hi, trn thuyn cn dao, cha vi,
c trn cnh tay v n, trn cy gy ca c gi .


Truyn thuyt rt hay cng na n thn thoi Lc Long Qun ly u C ca
Vit Nam. Hai dn tc anh em sao ging nhau v ci ngun n th.


 Nhc n phum Kompong-Russei (ngha l Bn Tre), ti khng th khng
nh b m ca Mni. B m gi cng lng u trc. Hi y, mt ngy u nm
1972, chng ti sp sa v nc tham gia chin dch Nguyn Hu. Trong
lc ch thuyn n rc, chng ti tranh lun si ni v cch kt cu ngn ng
Kampuchia c nhiu ch ging Vit nam, nhng cn thiu mt s t cn thit
nh ch th gi l cho ng sa b gi l nc b th bt tin qu.
Lc thuyn n, chng ti t gi b con t tp rt ng tin bit th b m
giang tay cn li. Cn b chng ti ang hi hp khng bit c anh em no
phm chnh sch g vo gi cht hay khng, th m bo: Nghe cc con nhc
cho ng, m nh lu lm ri cc con khng c n, m nu gn chn, ch
n ri mi c i. Th ra l th.


Do y Mni bun lm, c than: Khng bit cc anh i ri, chuyn g s
xy ra?. Sau ny ngh li chng ti chc Mni thy nhng triu chng
khng lnh.


Khng bit gi ny di vng trng kia b m v Mni cng nh b con
Kongpong-Russei cn sng mng cho dn tc, cho t nc m h yu tha
thit, c thot nn dit chng ca Pn-Pt - Ing-Xari hay khng?


Nhn dng sng mnh mng di mnh trng c hnh con mt ngi
Kampuchia, khng hiu sao ti li nh n Hng H. C l gi ny bn b
sng y, c nhng em b ta nh em Nguyn-Th-Hng-H ang cng cc bn
reo mng khi c nghe i bo tin Kampuchia gii phng. Nhng khi v nh
gp m em ang khc, em mi nh n b em. B Nguyn Sng Thao ca em
khng cn v php na. Em khng cn c b dt ra ngi bn b sng qu
hng k chuyn mt dng sng trn t nc bn na. B em ng
xung nh bao ngi anh hng bo v t quc v lm trn ngha v quc t
cao c. Hy lau cho em dng nc mt. Trong s mt mt ln lao ca em, ca
m em, hng triu ngi dn lng thin c cu sng, mt th h tr nh
em trnh c ha dit vong.


Hng H i! Khi c chu dy v lng nhn ngha th chu hy nh rng b
chu v cc bn chin u ca b chu l nhng tm gng chi li v lng
nhn ngha cao c nht, ng ngha nht trn i ny.


XI
MT NGY MI BT U




Ngy 8-1-1979.


Con g c u y p cnh ct ting gy dng dc. Ri con th hai, th ba
t ch khc hng ng, c ting gy thanh thanh mng mnh nh ch g te.


Ti tr mnh, nh thn mt chp mi nh l mnh ang nm gia Phnom
Pnh. Th ra trong thnh ph dit chng, Pn-Pt vn khng dp tt c ting
g. Ting gy vang vang cha thp t ngn xa vn cn y. Ngoi ng
sng xung nhiu, hi lnh, tri ti en ri li sng hn.


T pha sau phng khch Hong gia c my anh em chin s bo v thc
sm ung tr ni chuyn t bao gi. Hay l sut m qua h khng ng.
Nhng m thanh lc rng ng bao gi cng khe khon ti tnh.


- Nm ngoi, ngy ny mnh u nh?


- Mnh v Mc Bi, Phc Lu, Phc Ch, Bn Si, Bn Cu, nm ngoi
ng ngy ny b con Kampuchia ko sang lnh nn c ng c x, vt v
tht!


- Mi mt nm m tng u l lu lm ri vy.


- Cng thng qu thnh ra thi gian di ra, ch tnh li ch hn mt nm
m nh thng mt cuc chin tranh, k ra cng nhanh y ch


Mt tri ng hng sau rng cy bn kia b sng M-kng. T trong S ch
huy Binh on ra n thnh ph bng tng bng no nc hn ln. Mi loi
my thu thanh u m ht c.


i pht thanh SPK truyn i mt tin quan trng:


Hi ng Nhn Dn Cch Mng ca nc Cng Ha Nhn Dn Cch
Mng Kampuchia ra i, m nhim s mng lch s ca Cch mng
Kampuchia.


T khp ni cc loi sng my, tiu lin n ran. Bt u t hng i c
lp n Phnom ri truyn lan trn i l M-ni-ong, N-r-m, ng b
sng. Trn cc lu cao bay ln tua ta tn hiu xanh, , trng, vng. Bit l
anh em ang bn cho mng, bn lung tung nh vy l sai, nhng cng khng
n trch, nht l i vi anh ch em chin s Qun i nhn dn cch mng
Kampuchia. Vo lc ng 7 gi sng, ti phng khiu v nh khch Hong
gia, khai mc mt cuc hp lin tch m rng. ng ch Khang-Sarien ch
tch y ban nhn dn cch mng thnh ph Phnom Pnh kim t lnh Binh
on 1 Qun i nhn dn cch mng Kampuchia v ng ch Hong Cm t
lnh Binh on 4, Qun i nhn dn Vit Nam ch tr cuc hp.


Hi ngh nh gi li ton b tnh hnh, ra ch trng v bin php v
cc vn :


Tip tc truy qut gi hng tn binh Pn-Pt, bo m an ninh trt t,
phng chy cha chy. Chun b mi mt rc y Ban Trung ng Mt
trn on Kt Dn Tc Cu Nc v Hi ng Nhn Dn Cch Mng
Kampuchia v Th lm l chin thng. Chun b cu t cho dn, khi phc
in, nc, nh thng, lm v sinh ty u thnh ph Hi ngh bn Binh
on 4 rt ra ngoi, m rng phm vi an ton cho thnh ph n U-ng,
Kng-Pong-Sp, Tackhman v pha ng sng gip ranh Kng-Png-Chm,
Pray-Veng. Cn Binh on 1 bn lm nhim v qun qun thnh ph Phnom-
Pnh.


Ti cng vi mt b phn c quan, li bn cnh ng ch Khang-Sarin,
lm chuyn gia qun qun v duy tr quan h hip ng cht ch gia hai Binh
on.


Anh Khang-Sarin quyt nh di c quan ch huy v i s qun Trung
Quc c.


Mi n i s qun Trung Quc cm gic u tin l trng n ging s
qun M Si Gn. Chu vi cn rng hn nhiu. y c my in, my
nc ring, n ni l anh em pht ng c ngay. Bn trong cc bung hp,
phng lm vic, phng tip khch, phng d hi u trang hong nhng
vt qu gi v c sc nht ca Trung quc. Nhng bc tranh thu Thng
Hi, nhng bc tranh bng x c, i mi, ngc thch, ng voi, nhng m sa-
lng bc gm Giang Chu, nhng thm d, nhng mn nhung, nhng hng s
Giang Ty, ru Mao i, thuc l Trung Hoa Bi Trn thm c di gc
cy tng, ng tro tn ca ti liu b t vi bay t tung nh vng m.


Trn bn trong nh , cn li nhng iu thuc ht d, nhng l x-mi,
mai cha y np. Nhng quyn lch bn, lch tng d n t 5-1-79.


Trn b sa-lng nhung xanh bic c thu rng v phng, ln u tin ti
c dp tip xc vi anh Khang Sarin. Anh 43 tui, dng ngi cao ln trong b
qun phc ga-bc-in ngn tay. Ti hi th anh trong gia nh v ngh gi
anh bng ting Vit Nam l anh ba Khang va d gi va bo m b mt.


Tin nhau nh nhng ngi ng ch quen bit t lu, anh hi ti bng mt
ging ni nh nh ca nng dn mit T-keo, Kam-pt:


- Anh c bit anh Hai S khng?


- Phi anh S cao khng?


- Phi, ngi cao, nc da trng. Hi nm 1953 ti i b i thuc Tiu
on 40 ISSARAK ti quen bit anh Hai S ch huy tiu on qun tnh
nguyn Kam-pt.


Vi mt n ci hin lnh anh tip:


- Hi ch huy ton l bu ra, nn gan l lm, hn by gi. Ri nh nh
n cng vic, anh ni:


- Anh Ba ! Cng vic mi qu, ln qu, m cng vic ny chng ti cha
quen lm. ch th cn ng v thm him lm.


Ti ni:


- Xin anh c an tm, chng ti coi cng vic y nh chnh l vic ca
bn thn mnh vy.


Ti hi anh bit Phnom Pnh nhiu khng. Anh ci bo l hi nh nh
ngho, tn Kng Png Trch-Kam Pt nn khng th no n Phnom Pnh
c, ln ln lm cch mng th chuyn mn rng.


Nhc n tnh cnh kh cc ca nhn dn Kampuchia di ch Pn-Pt
- Ing Sari, anh rng rng nc mt:


- Nm 1972 khi thy r b mt phn bi ca Pn-Pt Ing-Sari T-
Mc, ti ly khai rt vo b mt xy dng lc lng Cch mng chn chnh
chng li chng. Mnh bit r b mt kht mu ca n ri, nhng khi vo
Phnom Pnh tht l ngoi tng tng anh .


Ri anh nhc n cc cn b quen thuc trong khng chin chng M nh
Sc-Khm, Keo-Svey, Khem, Sc-Khn l nhng ng ch ch huy qun s
tnh Kam-Pt. Anh bo:


- Nhng cn b trung thnh vi nhn dn, c o c cch mng u b n
git ht, phi chi gi ny cc anh cn sng thy ngy thng li ca nhn
dn Kampuchia v chung lng nhau i vn ng nhn dn tn dit bn Pn-
Pt bo v thnh qu Cch mng, xy dng li t nc. By gi th cn b c
ch m trn u ngn tay Ngh sao anh li tip:


- Tuy vy nhng ti vng tin nhn dn ti rt cch mng, cn b chng
ti rt kin cng. Ri anh hi ti: Anh Ba bit ng ch Xoai-Keo khng?
Ti cha kp p th anh ni tip: ng ch Xoai-Keo, Tng tham mu
trng ca chng ti, l mt ng ch rt kin quyt. ng ch lnh o mt
b phn ly khai vng ng bc - chp hai bn tay ln b i rt khe anh
ni tip - Cn cc ng ch Si-Buthon v Tia-Panh na. T nm 1977 khi
thy r tp on Pn-Pt Ing-Sari phn bi cch mng, lm tay sai cho bn
bnh trng Bc Kinh m hi ng ch b th Tnh y K-Kng, cc anh
lnh o mt b phn qun i v nhn dn vo trong vng rng ni K-
Kong, chng li Pn-Pt.


Nghe anh Khang Sarin k, ti li ngh n ng ch y vin B chnh tr.
ng ch thay mt Trung ng truyn n cho chng ti nim tin st
vo tin cch mng Kampuchia, trong lc tnh hnh m en cha thy mt
nh sao. Thc ra bu tri c bao gi thiu sao, nhng v sao lc by gi ang
n trong my xm trn khp bu tri Kampuchia.


Nhn gng mt y n mu ng tht nt vi i mt hin lnh, nm
mi to v bt ca anh Khang Sarin, ti lin tng n mt Thch Sanh dng
cm, bc trc. Bn L Thng Bc Kinh v chng tinh Pn-Pt toan hm hi
ngi ngay b gc ng. Xin ng bao gi cho n tin phi gy li cu:
n ku tch tch tnh tang, ai em cng cha ln hang m v.


Ngoi ng ph cc tiu on bn ang iu chnh b tr. u cng c
Qun i nhn dn cch mng Kampuchia eo bng canh gc. Trc cng
cc lu i ln phi phi c nm thp vng. Trn tt c cc cng vin
vang vang ging ni trong tro ca cc n i vin cng tc, hnh nh c ting
ca S-Vy qua loa phng thanh: Nghe y, nghe y, hi binh s v nhn
vin ngy quyn Pn-Pt - Ing Sari! Qun i nhn dn cch mng
Kampuchia hon ton gii phng lm ch Nng Pnh v ton nc
Kampuchia. Cc bn hy ra trnh din np v kh, s c khoan hng. Ai
ngoan c chng c, trn trnh, ph hoi, cp ca, s b nghim tr, nghe y,
nghe y!.


Cc thin thn Garuda ang n ngc mi lu i, nhng rn thn Naga
nghnh c phng mang xon cht nhau chm ui to sen, cc tin n
Apsara ang say sa nhy ma trn cc cng n Tt c, tt c u nh
bc xung ng trong ngy sng li ca Nng-Pnh, ca Angko, M-
Kng, Bin H, Tn-l-sp, ca ni Uran, ni Cc-a-Mn.


Anh Khang-Sarin cho ti bit i s qun Lo cn li. Anh nm tay ti ra
xe i thm ng ch i s Lo, bt u cng vic ngy th nht.


Xe chng ti va li th ng ch i s Lo t trong nh chy ra m
hn chng ti. ng ch ni ting Vit kh tho. Ti gii thiu anh Khang-
Sarin, v t gii thiu. Vo gian phng khch gia ta i s, trng thy nh
ng ch Cay-Sn-Phomvihn v ng ch Su-Pha-Nu-Vng treo trn tng
gia. ng ch i s mi chng ti ung nc da v thuc l Vientian.
ng ch bo l da ca Tiu on 6 Qun i Kampuchia hi cho, ch
my hm nay khng c ra khi nh nn khng cn g n ung c. ng
ch i s Khm-Phn-Virachit 66 tui, tc bc trng, nc da nu, gng
mt trn, trng rt n hu. ng ch ngi gia, anh Khang-Sarin v ti ngi
hai bn. Cng vi ty vin Vn-Khm Kop-Keo nhn vin Sa-vng, un-
ting. y l ton th thnh vin trong i s qun Lo.


Anh Khang-Sarin ng li xin li i s lo, v khng bit cc ng ch li
Phnom-Pnh nn khng kp thi bo v chu o.


ng ch i s mm ci hin t:


- Tt lm ri, chng ti li chin u vi cc ng ch m. C cc ng
ch Tiu on 6 bo v - ngng mt chc, nn xc ng, ng ch tip - Anh
em bo Tiu on 6 l tiu on m ci, b Pn-Pt git ht cha m ri, nn
gp ti, h nh cha, nh ng, h khc.


Qua li k ca Vn-Khm Kop-Keo v cc ng ch khc b sung, chng
ti c bit: Theo quy nh ca chnh quyn Pn-Pt, i s Lo khng c
i khi s qun qu 300 mt. Cn mua g, n g th ra cntin u ng t
hng ngy trc, ngy sau ly, tr bng -la rt t. i s Lo khng bit
i s qun Trung Quc u, nhng m m nghe nhc phim inh i hng
Ty nam nn on l s qun Trung Quc. Hng ngy, nht l bui chiu
thy ngi Trung Quc i tp np trn i l M-ni-vng v Si-S-Vt. S
qun Lo c mua mt chic Mccec nhng ngi li l ca Pn-Pt gi cha
kha xe. Mi nm vi ln n n li xe a i s Lo n khch sn Hong
Gia hoc in Chm-ca-mn d l ca n. S qun lo tht s b giam lng.


Nm ngy qua, xe n ch ngi chy rt nhiu ln pha Bc. S qun Lo
th b bn lnh o en gc rt nghim ngt, khng cho ra khi nh.


m 4/1 nhn vin s qun khng ng c, ko nhau ln sn thng
hng mt, vo khong mt gi m trng thy n a cc s qun khc bn
cnh i.


Sng 5/1, nhn sang s qun Min in v Nam T bn kia ng thy
vng v, anh em sinh nghi. Sng hm qua 7/1 bn lnh o en tr con 13 - 14
tui n thay phin gc cho bn c. Chng n cm sng lm lm, s n bn
by b, khng ai dm ra ca s. n mi gi th nghe ting xe tng, ting c-
nng n pha cu M-ni-vng, my a nh bn AK, B40 vo nh s
qun, ri chy mt. Sau mt chp thy hai ngi lnh tr vo s qun Min
in, ng ch i s Lo on l chin s Qun i nhn dn Vit Nam, ng
ch gi bng ting Vit Nam mi sang ung nc. H lc u. Sau na
gi th c mt i i ca Tiu on 6 Qun i cch mng kampuchia n.


ng ch i s Lo hay dng ting Ri ko di nghe rt hin lnh, rt
d mn. ng ch bo:


-Tt qu ri! Nh vy l ba anh em ta gp nhau y ri. Tt qu ri!


*


* *


m hn t gi ng ch i s Lo, chng ti ra ng i bch b kho
st a hnh lun th. Cu ni sau cng ca ng ch i s Lo cn ngn vang
mi bn tai ti. Khng hiu lc y ti suy ngh nhng g. Hnh nh ti suy
ngh v dng sng M-Kng ni lin ba nc anh em nh mt khc rut. Hnh
nh ti thy li nhng n ci u tin ca ngi dn Kampuchia hin ha
gia nhng hng cy b n ct di bu tri m m nng mi cht chc.
Hay l ti nh n hnh nh nhng ngi m nng con ln khi u v nhng
ting Xc-x-bai, Xa-ma-ki quyn theo chng ti.


Mi mt bc i trn t nc bn, chng ti cng khng nh tnh cht
chnh ngha ca cng vic mnh lm. n y ti li nh li quyt tm ca
chin s Binh on trc ngy khi u chin dch phn cng chic lc 23-
12-1978: Nu phi i ly vic ta lm hm nay bng mi kip sng, th
chng ti cng xin sn sng.


Bu tri Phnom-Pnh gia tra ngy u xun lng lng mt mu vng rc
r. Ting i bc rn rn hng Bc v hng Ty lm rung ng mt nc
h sen trong kinh thnh.


Anh Khang-Sarin ni vi chng ti:


- Bn Pn-Pt chy v hng Ty, hng Bc, cc dy ni rng Cc-a-
Mn, Bailin, Caomlai, Xm-Rng, Pravihia tht l him tr, m bn kia l
t Thi Lan. Cuc chin u ca chng ta cn tip din gay go quyt lit.
Kh khn nhiu, nhng nht nh chng ta s thng.


Ti rt ng vi anh Khang Sarin. Nhng ti khng ni thm, trong lng
ti cn ngn vang li ni ca ng ch i s Lo:


- Tt qu ri! Nh vy l ba anh em ta gp nhau y ri!


Phnom-Pnh, ma Xun 1979




[1]
C l l Chi khu?

[2]
Tu chin u trn sng ca Hi qun M
[3]
Tn cc loi tu chin ven bin v trn sng ca qun i M.
[4]
Tn cc loi tu chin ven bin v trn sng ca qun i M.
[5]
Tn cc loi tu chin ven bin v trn sng ca qun i M.

[6]
Mnh gii
[7]
on kt
[8]
D hoc tha
[9]
Cu Mnivng cn c tn l cu Si Gn
[10]
Sng bn mt