Professional Documents
Culture Documents
Tai Lieu Linux
Tai Lieu Linux
Lp: .................................................................................................................................
Ch s lng khng bn
o ni v lp bin
Quyt ch t lm nn.
Lu hnh ni b - 2010
Ti liu tham kho H iu hnh Linux
MC LC
4. Tin ch fdisk.......................................................................................................... 42
5. Tin ch mc ............................................................................................................ 44
6. Phn tch a.......................................................................................................... 44
7. Theo di h thng .................................................................................................. 45
8. Qun l log............................................................................................................. 46
BI 7. QUN L NGI DNG V NHM................................................................. 47
1. Tp tin /etc/passwd ................................................................................................ 47
2. Tp tin /etc/shadow ................................................................................................ 48
3. Cc thao tc trn ngi dng ................................................................................ 49
4. Qun l nhm v cc thao tc trn nhm............................................................... 51
5. Qun l User v Group qua giao din X................................................................. 52
6. Quyn ca ngi dng trn FileSystem ................................................................ 55
7. Gn quyn cho ngi dng ................................................................................... 56
BI 8. QUN L QUOTA A V TIN TRNH TRN LINUX..................................... 60
1. Gii thiu Quota..................................................................................................... 60
2. Thit lp Quota....................................................................................................... 60
3. Gii thiu tin trnh................................................................................................. 63
BI THC HNH S 1................................................................................................. 67
BI THC HNH S 2................................................................................................. 68
BI THC HNH S 3................................................................................................. 69
BI THC HNH S 4................................................................................................. 70
BI THC HNH S 5................................................................................................. 71
BI THC HNH S 6................................................................................................. 72
BI THC HNH S 7................................................................................................. 76
BI THC HNH S 8................................................................................................. 77
BI THC HNH S 9................................................................................................. 79
BI THC HNH S 10............................................................................................... 87
BI 1
CI T H IU HNH LINUX
1. Ci t t CDROM
B a CDROM Fedora 11 vo a CDROM, sau chn menu ci t.
Install or upgrade an existing system
Install or upgrade an existing system
Rescue installed system
Boot from local drive
Chn Skip trong hp thoi Disk Found khng kim tra a CDROM trc khi ci t, sau
h thng s np chng trnh anaconda vo ch ho.
Chn Next qua bc k tip chn ngn ng English lm ngn ng hin th trong qu trnh ci
t.
Hp thoi cnh bo mt d liu trc khi tin hnh ci t. Chn Re-initialize drive tip tc.
Ch nh mt khu cho ngi dng qun tr root, mt khu ny t nht l 6 k t, chn Next
tip tc.
Chn phng thc t chc Partition, chn Create custom layout nu mun t to phn vng.
Chn Next tip tc.
Chn New to phn vng mi, ta cn to 4 phn vng : phn vng /, phn vng /boot, phn
vng Swap, phn vng /home.
V d nu ta mun to phn vng /boot vi kch thc l 100MB ta chn Mount Point: /boot
to phn vng boot, chn File System File: l ext3, chn Size(MB) l 100, chn OK hon tt.
Tng t nh th ta to phn vng /, /home vi kch thc 8GB, 1GB cha d liu cho h
thng v d liu ngi dng. to phn vng swap ta chn File System Type: swap vi Size
khong 512MB. Sau khi to y cc phn vng cho Linux ta chn Next tip tc.
Chn ci t Install boot loader on /dev/sda qun l boot loader h thng, ta chn Next
tip tc.
Ch nh ci t phn mm cn thit hay thm cc phn mm khc, chn Next tip tc.
Khi to thng tin ban u cho h thng trc khi s dng, trong giai on ny ta phi t mt s
thng s License, Date and Time, Hardware, Create User.
Giao din s dng h thng Fedora core 11. Giao din GNOME.
2. Cu hnh thit b
a. B nh: System RAM c BIOS nhn bit khi khi ng, Linux kernel c kh nng nhn
bit c tt c cc loi RAM (EDO, DRAM, SDRAM, DDRAM)
b. V tr lu tr ti nguyn:
cho php cc thit b phn cng trong my tnh c th giao tip trc tip vi ti nguyn h
thng, c bit l CPU th h thng s nh v di dng lines v channels cho mi thit b nh :
IRQ, DMA.
IRQ cho php thit b yu cu CPU time, IRQ c gi tr t 0 n 15
IO address ch nh a ch trong b nh, CPU s giao tip vi thit b bng cch c v
ghi b nh trn a ch ny.
DMA cho php thit b truy xut b nh h thng nh ghi v x l d liu m khng cn
truy xut CPU.
c. USB
Hu ht cc phin bn Linux sau ny c kh nng nhn bit (Detect) USB Device, mt khi
USB c cm vo USB port th n c USB controller iu khin, thit b USB c Linux
kernel nhn bit qua tp tin /dev/sda, hoc /dev/sda1
d. Card mng
Kernel ca Linux h tr hu ht NIC, xem thng tin hin ti ca card mng ta s dng cc
lnh sau y : dmesg, lspci, /proc/interrupts, /sbin/smod, /etc/modules.conf
BI 2
S DNG H THNG LINUX
1. ng nhp vo ch X
Ch X cn gi l Xwindow, s dng giao din GNOME, GNOME c h thng chn
mc nh. y l giao din s dng cho ngi dng mc qun l, khng thn thin vi ngi
dng cui (end user). Nhp username v mt khu ng nhp vo giao din GNOME.
2. ng nhp vo ch TEXT
Giao din TEXT ch yu cung cp cho ngi qun tr (Administrator). im mnh ca h
thng Linux l c im ny, giao din TEXT cho php ngi qun tr c ton quyn qun l
h thng, thc hin bt k tc v no, giao din TEXT cung cp nhiu thun li hn cho ngi
qun tr, gip qun l h thng hiu qu hn, nhanh hn, an ton hn.
ng nhp vo giao din text. Khi my ang Nhp username, sau nhn Enter, tip theo
boot ta nhn phm a chn h iu hnh, sau nhp mt khu, nhn Enter. Sau khi ng
nhp vo s 3 l ch lm vic dng text nhp h thng hin th.
nhn Enter. Mn hnh sau xut hin.
man $man <command> Tr gip lnh. Dng phm Space nu mun xem tng
trang. Thot khi nhn phm q
3. Cc bc khi ng ca h thng
Cc Linux runlevel
Bc 7: sau khi xc nh runlevel thng qua khai bo initdefault, chng trnh /sbin/init s
thc thi cc file startup script c t trong th mc con ca th mc /etc/rc.d. Script s
dng runlevel 0 6 xc nhn th mc cha file script ch nh cho tng runlevel.
Bc 8: Nu nh bc 4 runlevel 3 c chn la th h thng s chy chng trnh login
yu cu ng nhp cho tng user trc khi s dng h thng, nu runlevel 5 c chn la
th h thng s load X terminal GUI application yu cu ng nhp cho tng ngi dng
xem cc thng tin chi tit v qu trnh khi ng h thng ta dng lnh #dmesg | less
4. Tt v khi ng li h thng
shutdown h thng ta c th thc hin mt trong cc cch sau:
[root@localhost ~]# init 0
[root@localhost ~]# shutdown -hy t (shutdown h thng sau khong thi gian t giy)
[root@localhost ~]# halt
[root@localhost ~]# poweroff
5. S dng runlevel
id:X:initdefault
phc hi mt khu cho ngi dng qun tr, ta thc hin theo cc bc sau
Khi ng li my Linux
Khi GRUB Screen hin th ta chn phm e thay i thng tin ca boot loader (nu
boot loader c mt khu th nhp mt khu vo)
Chn mc kernel /boot/vmlinuz-2.6.29
Sau chn phm e thay i thng tin cho mc ny, thm t kha -s vo ch n
ngi dng (single user) sau nhn phm Enter.
Chn phm b tip tc khi ng, sau thc hin lnh passwd thay i mt khu
ca ngi dng root Dng lnh init 6 reboot h thng.
BI 3
H THNG TP TIN TRN LINUX
Mi h iu hnh c cch t chc lu tr d liu ring. mc vt l, a c nh dng t cc
thnh phn sector, track, cylinder. mc logic, mi h thng s dng cu trc ring, c th
dng ch mc hay phn cp c th xc nh c d liu t mc logic ti mc vt l. Cch t
chc nh vy gi l h thng tp tin (cn gi l filesystem).
Linux h tr rt nhiu loi h thng tp tin nh : ext2 (second extended filesystem), ext3 (third
extended filesystem), iso9660, NFS (Network File System). Hin ti rt nhiu h thng Linux s
dng ext3, trong c Fedora Core 8.
1. c im ca Ext3
2. Loi FileSystem
Tp tin thit b: h thng Linux xem cc thit b nh l cc tp tin, vic xut nhp d liu cho
thit b tng ng vi vic xut nhp d liu trn file, tt c cc file thit b c h thng
Linux t trong th mc /dev. V d file thit b ca a mm l /dev/fd0, ca a cng l
/dev/sda, /dev/hda,
File lin kt : ging khi nim shortcut trn Windows. Trn Linux c hai dng file lin kt
o Hard link file: l hnh thc to mt hay nhiu file tm c cng ni dung vi file ngun, cc
file ny u tr v cng mt a ch lu tr ni dung hay ni cch khc chng c cng inode
number. Khi ta thay i trn bt k file no th ni dung trn nhng file cn li s thay i
theo. Khi to hard link th ch s lin kt cng s tng ln, do khi ta l xo mt file no
th d liu vn cn trn nhng file cn li. to hard link ta dng lnh theo c php sau:
ln <target> <link_name>
V d: to file hard link trn tp tin myfile
Gii thch: Trong v d trn ta to ra file lin kt hardlink_myfile tr v file myfile khi
myfile v hardlink_myfile c cng ch s inode. Khi thay i ni dung trn file
hardlink_myfile th file myfile cng thay i theo.
o Symbolic link file: l hnh thc to mt lin kt tm dng tr v file ngun, symbolic link
gip cho ngi qun tr c th n gin ho cc thao tc truy cp file h thng, bng cch to
ra lin kt file tr v file h thng. Khi thay v truy cp file h thng th ngi qun tr ch
cn truy cp file lin kt, vic thay i ni dung trn file lin kt tng ng vic thay i ni
dung ca file ngun. Thng thng ngi ta dng symbolic link file trong trng hp ng
dn ca file ngun qu phc tp nh, v vy to ra file lin kt d dng thao tc thay i
ni dung trn file ngun. to file lin kt symbolic link ta dng lnh theo c php sau
#ln -s <target> <link_name>
Gii thch: Trong v d trn ta to ra file lin kt slink_myfile tr v file myfile. Khi ta thay i
ni dung trn file slink_myfile th file myfile cng thay i theo.
im khc bit gia hard link v symbolic link
o Khi xo file ngun th file lin kt theo kiu symbolic link khng cn tc dng.
o Khi xo file ngun th file lin kt hard link vn cn ngha v ni dung vn nh c, ch c
s lin kt gim i mt n v.
3. Cu trc th mc h thng
H thng tp tin Linux c cu trc nh hnh v trn. Trong Linux khng c khi nim a
nh trong Windows, tt c cc tp tin th mc bt u t th mc gc (/). Khi mun truy cp vo
th mc con ta truy cp theo cu trc /<th mc con>/<th mc cn truy cp>.
V d: truy cp vo th mc src ta dng lnh $cd /usr/src
b. Mount th cng
mount mt h thng tp tin, bn dng lnh mount theo c php sau
#mount <device> <dir>
Trong
o device: l thit b vt l nh /dev/cdrom (CD-ROM), /dev/fd0 (a mm), a cng
/dev/hda1, /dev/sda,
o dir: l v tr th mc, trong cy th mc, m bn mun mount vo.
Tu chn ca mount:
o v : ch chi tit, cung cp thm thng tin v nhng g mount nh thc hin.
o w : mount h thng tp tin vi quyn c v ghi.
o r : mount h thng tp tin vi quyn c m thi.
o t loi : xc nh li h thng tp tin ang c mount. Nhng loi hp l l minux, ext2,
ext3, msdos, hpfs, proc, nfs, umsdos, iso9660, vfat.
o a : mount tt c nhng h thng tp tin c khai bo trong /etc/fstab
V d :
Gn kt cdrom: #mount /dev/cdrom /mnt/cdrom
Gn kt mt h thng tp tin: #mount /dev/hda6 /mnt/source
c. Mount t ng
Tp tin /etc/fstab lit k cc h thng tp tin cn c mount t ng, mi dng mt h thng
tp tin tng ng vi mt gn kt. Nh vy khi mun mount cc h thng tp tin lc khi ng
bn nn s dng tp tin /etc/fstab thay v dng lnh mount th cng. Sau y l v d v tp tin
/etc/fstab:
d. Unmount FileSystem
Sau khi lm quen vi vic gn nhng h thng tp tin vo cy th mc Linux, bn c th loi b
mt filesystem bng lnh umount. Lnh umount c cc dng:
#umount <dir> <device> : loi b c th mt filesystem
#umount -a : loi b tt c filesystem ang mount
5. nh dng filesystem
V d:
#mkfs -t ext2 /dev/hda1
V d:
Lit k filesystem trong h thng
BI 4
CC THAO TC TRN TP TIN V TH MC LINUX
1. Thao tc trn th mc
Lnh pwd
Xc nh v tr th mc hin hnh.
V d:
[phuongdq@localhost bin]$pwd
/usr/local/bin
Lnh cd
Chuyn th mc hin hnh.
C php:
$cd <dir>
V d:
[phuongdq@localhost bin]$cd /etc
[phuongdq@localhost etc]$
Lnh ls
Lit k ni dung th mc.
C php:
ls <option> <dir>
ls -x hin th trn nhiu ct
ls -l hin th chi tit cc thng tin ca tp tin
ls -a hin th tt c cc tp tin k c tp tin n
V d:
Lnh mkdir
Dng to th mc.
C php:
$mkdir <option> <dir>
V d:
[phuongdq@localhost ~]$mkdir /home/web
Lnh rmdir
Cho php xo th mc rng.
C php:
$rmdir <option> <dir>
V d:
[phuongdq@localhost ~]$rmdir /home/web
C php:
$taz <option> <dest> <source>
Cc option c th l:
-cvf : gom tp tin/th mc
-xvf : bung tp tin/th mc
<dest> : tp tin ch .tar s c to ra
<source> : nhng tp tin v th mc ngun cn gom
V d:
[phuongdq@localhost ~]$tar -cvf /home/backup.tar /etc/passwd /etc/group
[phuongdq@localhost ~]$tar -xvf /home/backup.tar
BI 5
QUN L PHN MM TRN LINUX
1. Gii thiu RPM
RedHat Package Manager l h thng qun l phn mm c Linux h tr cho ngi dng.
Ngi dng c th ci t, xo hoc nng cp cc package trc tip bng lnh. Nu bn s dng
Xwindow c th dng chng trnh KDE-RPM hoc GNOME-RPM thay cho vic s dng lnh.
Trong qu trnh nng cp package, RPM thao tc trn tp tin cu hnh rt cn thn, do vy m bn
khng bao gi b mt cc la chn trc ca mnh.
2. c im ca RPM
3. S dng RPM
b. Loi b phn mm
loi b phn mm ra khi h thng ta dng lnh rpm e
C php thc hin:
#rpm -e <package name>
Lu : <package name> l mt chui m t thng tin chi tit ca gi phn mm, do trc khi
loi b phn mm ta phi dng lnh rpm -qa package bit chi tit tn chnh xc ca phn mm
ny.
c. Nng cp phn mm
Nng cp phn mm cng tng t nh ci t mi nhng ta thay tu chn i bng tu chn U
#rpm -Uvh <package>
V d:
[root@localhost ~]# rpm -Uvh foo-2.0-1.i386.rpm
Khi RPM t ng nng cp vi tp tin cu hnh, bn thy h thng thng bo nh sau:
saving /etc/foo.conf as /etc/foo.conf.save
T thng tin trn cho ta hiu c khi nng cp ln phin bn mi h thng s lu li file cu
hnh ca phin bn c vi tn l foo.conf.save
d. Truy vn phn mm
Truy vn phn mm l hnh thc kim tra v tm kim xem thng tin cc phn mm ci t
trong h thng. Ta c th xem danh sch cc gi phn mm c ci t trong h thng bng
lnh rpm -qa hoc xem c th phn mm no c ci t trong h thng hay khng bng
lnh #rpm -qa <package>
V d:
[root@localhost ~]# rpm -q sendmail
Sendmail-8.14.1-4.2.fc8
[root@localhost ~]#
5. AVG Antivirus
AVG cung cp kh nng qun tr linh hot thng qua vic iu khin chng trnh dng
command line hoc dng ho.
Yu cu phn mm
Cc phn mm, th vin cn s dng cho AVG
Libc.so.6
Dazuko kernel module
Python languages interpreter
Python modules
Ci t
Ti package avg75flr-r49-a1130.i386.rpm t website http://free.grisoft.com sau dng lnh
rpm bt u ci t trn my.
Sau khi ta ci t hon tt, h thng thng bo version, loi phin bn ang s dng v cch chy
chng trnh thng qua lnh /opt/grisoft/avggui/bin/avggui_update_licinfo.sh
Hiu chnh cc tu chn cho AVG bng cch chn Service Program settings
Cp nht database cho chung trnh qut virus thng qua tnh nng Update t mn hnh
chnh.
Mt s v d v lnh avgscan
Scan th mc lu tr ti nguyn ca ngi dng
#avgscan /home
Scan th mc lu tr ti nguyn ca ngi dng s dng phn tch thng minh.
#avgscan -huer /home
Scan c th file /etc/passwd
#avgscan /etc/passwd
Scan th mc /etc v th mc /usr, sau hin th kt qu sau khi qut hon tt
#avgscan -report /etc /usr
Scan th mc /soft c cha cc nh dng lu tr v report cc file khng b nhim
#avgscan -ext = * -rt -arc /soft
Lnh avgupdate cho php cp nht database cho chng trnh avg nhm tng kh nng pht hin
v dit virus. C php lnh
#avgupdate [options] [path | list]
Mt s v d v lnh avgupdate
Cp nht antivirus trc tip t Internet
#avgupdate -o
Cp nht chng trnh avg t file /tmp/avg/updfiles
#avgupdate /tmp/avg/updfiles
Cp nht trc tuyn avg cho file avg.conf
#avgupdate -o -c /home/usr/conf/avg/avgg.conf
BI 6
MT S TRNH TIN CH TRN LINUX
1. Trnh son tho vn bn VIM
VIM (cn gi l vi) l chng trnh son tho chun trn cc h iu hnh Linux. Vi l chng
trnh son tho trc quan, hot ng di hai ch : ch lnh v ch son tho. s
dng vi ta dng lnh
$vi <file>
Lnh c bn:
dd : xo dng
x : xo k t
yy : copy dng
p : paste dng
/<string> : tm chui
(n)
:x : thot v lu
:q : thot khng lu
Ch son tho vn bn
Di y l nhm lnh chuyn sang ch son tho. Tu theo yu cu m bn s dng:
i trc du con tr
l trc k t u tin trn dng
a sau du con tr
A sau k t u tin trn dng
o dui dng hin ti
O trn dng hin ti
r thay th mt k t hin hnh
R thay th cho n khi nhn <ESC>
Ch lnh
Dng phm ESC sau s dng cc nhm lnh thch hp thao tc trn command mode
a. Nhm lnh di chuyn con tr
h sang tri mt khong trng
e sang phi mt khong trng
w sang phi mt t
b sang tri mt t
k ln mt dng
j xung mt dng
) cui cu
( u cu
} cui on vn
{ u on vn
Ctrl-w n k t u tin chn vo
Ctrl-u cun ln mn hnh
Ctrl-d ko xung mn hnh
Ctrl-x ko xung mt mn hnh
Ctrl-b ko ln mt mn hnh
b. Nhm lnh xa
dw xa mt t
do xo k t t con tr n u dng
d$ xo k t t con tr n cui dng
3dw xo ba t
dd xo dng hin hnh
5dd xo nm dng
x xo mt k t
g. Undo
Thao tc undo cho php chng ta hy thao tc hin ti v quay v thao tc trc , trong vi thc
hin bng phm u.
THC HNH
1. Dng chng trnh vi son tho tp tin vanban.txt
$vi vanban.doc
2. Sao chp vn bn
4dd: Ct 4 dng v a vo vng m
Ctrl+d: Chuyn xung cui vn bn
p: Sao t vng m vo sau dng hin hnh
3. t v b ch hin th s dng :
:set nu
:set nonu
4. Lu ni dung tp tin v thot khi vi:
:wq
5. Xem lai ni dung tp tin vanban.txt.
2. To a mm Boot
3. Tin ch Setup
- Nhp cc thng s cho card mng. Sau ta chn OK Exit. C th dng lnh service
network restart cp nht li cc thng s mng v dng lnh ipconfig |more kim tra
thng tin va thay i.
4. Tin ch fdisk
L trnh tin ch cho php qun l a cng nh: to mi, xem thng tin v xo cc partition
trong h thng. C php lnh:
#fdisk <device>
5. Tin ch mc
GNU Midnight Commander (mc) l chng trnh qun l v thao tc trn file v th mc c
s dng trong Linux, s dng ta phi ci package mc, sau dng lnh mc kch hot
chng trnh
6. Phn tch a
- Fedora core cung cp tin ch Disk Usage Analyzer cho php ta c th theo di v qun l
filesystem, th mc, kim tra filesystem mt cch trc quan v hiu qu. s dng tin ch ny
ta chn Applications System Tools Disk Usage Analyzer
- Ta c th chn Scan Home xem thng tin chi tit trong home directory ca ngi dng.
Thng tin trong hp thoi cho ta thy kch thc ca /root, cng nh kch thc tng file v th
mc trong th mc /root, ca s bn phi ch nh thng tin lu tr trn a vt l, v v tr tng
file hoc th mc trn a vt l.
7. Theo di h thng
Linux cung cp tin ch System Monitor cho php theo di thng tin h thng bao gm
system, process, resource, filesystem. s dng tin ch ny ta chn Applications System
Tools System Monitor
- Thng tin System cho ta bit CPU, MEM, - Process cho php theo di cc tin trnh
dung lng a khng s dng trn filesystem. hoc chng trnh daemon ang hot ng
trong h thng.
- Resources cho ta theo di c thng tin - File Systems cho ta theo di c cc thit
CPU, MEM, SWAP, Network ang c s b cng cc mount point ang c s dng,
dng. loi filesystem v dung lng tng ng.
8. Qun l log
Linux cung cp tin ch System Log Viewer theo di v qun l log file cho h thng.
xem log file ta chn Applications System Log
BI 7
QUN L NGI DNG V NHM
Mi ngi dng mun ng nhp v s dng h thng Linux u cn c mt ti khon bao gm
hai thng tin c bn l tn ng nhp (username) v mt khu (password). Thng tin ca ngi
dng ch yu c lu trong tp tin /etc/passwd. Linux cng c ba loi ngi dng c bn:
super user, system user, regular user.
Super user: l ngi dng qun tr ca h thng Linux, ngi dng ny thng gi vi tn l
ngi dng root. Root c to mc nh khi ta ci t h thng v c ton quyn qun l h
thng. Ngi dng ny c h thng cung cp mt nh danh qun l UID c gi tr 0.
System user: l ngi dng c to ra khi ta ci t chng trnh, dch v h thng, cc ngi
dng ny khng c quyn ng nhp cc b vo h thng.
Ngoi ra Linux qun l nhm ngi dng dnh cho cc chng trnh, dch v h thng, ta tm
gi nhm ngi dng ny l service user, thng thng nhm ngi dng ch c quyn ti thiu
trong phm vi truy xut ca chng trnh, chng khng s dng cho mc ch ng nhp v s
dng h thng. UID ca ngi dng ny c gi tr trong khong 1 100.
1. Tp tin /etc/passwd
2. Tp tin /etc/shadow
nghihh c UID l 501 v thuc nhm 501. Xem tp tin /etc/group ta thy
Bn c th thm ti khon nghihh vo nhm users bng cch thay s 501 bng 100, 100 l GID
ca nhm users.
Lnh useradd -D xem cc thng s mc nh khi ta to ti khon ngi dng (cc thng tin
ny lu trong th mc /etc/default/useradd).
d. Hu ti khon
Lnh userdel dng xo mt ti khon. Ngoi ra bn cng c th xo mt ti khon bng cch
xo i dng d liu tng ng vi ti khon trong tp tin /etc/passwd
C php:
#userdel [option] username
V d:
#userdel -r nghihh
a. To nhm
Chng ta c th chnh sa trc tip trong tp tin /etc/group hoc dng lnh
#groupadd <tn nhm>
Ta cng c th sa thng tin GID ca ti khon trc tip trong tp tin /etc/passwd
c. Hu nhm
Ta c th xa trc tip nhm trong tp tin /etc/group hay dng lnh
#groupdel <tn nhm>
V d:
Ta mun xem groupID ca mt user nghihh ta dng lnh
#id -g nghihh
V d:
#groups nghihh
Linux cung cp tin ch User Manager cho php ta c th qun l ngi dng v nhm linh hot
v hiu qu hn. Thng qua cng c ny ta c th to, thay i thng tin, t quyn v xo ti
khon cho ngi dng v nhm. Giao din qun l ngi dng trong Linux, ta nhn chn System
Administration Users and Groups.
a. Thao tc ti khon
Thay i thng tin cho ti khon : bng cch nhp i vo biu tng tn account
b. Thao tc nhm
To nhm: chn nt Add Group ch nh Thay i thng tin cho nhm: double click
tn nhm OK. vo tn nhm chn Group Users tab bit
thm thng tin hoc loi b thnh vin trong
nhm. Group Data: ch nh tn nhm.
V d:
Ch c quyn c : 100 c gi tr l 4
C quyn c v thc thi : 101 c gi tr l 5
Quyn Gi tr
Read permission 4
Write permission 2
Execute permission 1
V d:
Nu c quyn read v execute th s ca quyn l : 4 + 1 = 5
Read, write, execute : 4 + 2 + 1 = 7
T hp ca ba quyn c gi tr t 0 n 7
0 or --- : khng c quyn
1 or --x : execute
2 or -w- : write only
3 or -wr : write v execute
4 or r-- : read only
5 or r-x : read v execute
6 or rw- : read v write
7 or rwx : read, write v execute
Nh vy khi cp quyn trn mt tp tin/th mc, bn c th dng s thp phn gm ba con s. S
u tin miu t quyn s hu, s th hai cho nhm, s th ba cho nhng ngi cn li.
a. Lnh chmod
y l lnh c s dng rt ph bin, dng cp php quyn truy cp ca tp tin hay th mc.
Ch c ch s hu v superuser mi c quyn thc hin cc lnh ny
C php:
#chmod [nhm_ngi_dng] [thao_tc] [quyn_hn] [tn_tp_tin]
b. Lnh chown
Lnh ny dng thay i ngi s hu trn tp tin, th mc.
C php:
$chown
$chown -R
Dng lnh cui cng vi tu chn -R (recursive) cho php thay i ngi s hu ca th mc
<directory> v tt c cc th mc con ca n. iu ny cng ng vi lnh chmod, chgrp
V d:
$chown huetv /bt/test.txt
Gii thch: Chuyn quyn s hu ca file test.txt cho ngi dng huetv
c. Lnh chgrp
Lnh ny dng thay i nhm s hu ca mt tp tin, th mc.
C php:
$chgrp [group] [file]
V d:
$chgrp users /tmp/test
Gii thch: Chuyn quyn s hu ca test cho nhm users
d. Lnh umask
L lnh cho php thit lp quyn mc nh ca ngi dng truy xut filesystem, mc nh
gi tr umask l 022, tc l mi tp tin khi to ra u c quyn gn mc nh l 644, c ngha l
ch s hu ca file c ton quyn truy cp, nhm s hu v ngi khc c quyn c.
Quyn mc nh ca file hoc th mc c xc nh l phn b ca umask xt trn 3 bit
quyn hn ca h thng dnh cho ngi dng.
i vi file quyn ti a m h thng t ng c th gn l rw, cn quyn thc thi ngi dng
phi t gn. Do quyn ti a ca file tnh theo h thp phn l 666 (xt trn ba i tng).
THC HNH
1. Thay i quyn trn tp tin
#cat > baitho.txt
#ls -lF baitho.txt
#chmod u+x,g+wx baitho.txt
#ls -lF baitho.txt
#chmod 644 baitho.txt
#ls -lF baitho.txt
#chmod 764 baitho.txt
#ls -lF baitho.txt
#chmod 777 baitho.txt
#ls -lF baitho.txt
2. To ti khon h thng
To nhm ketoan
#groupadd ketoan
Xem tp tin /etc/group
#cat /etc/group
To mt account user01 mi thuc nhm ketoan
#useradd - g ketoan -c Tai khoan user01 user01
#passwd user01
Xem tp tin /etc/passwd, /etc/shadow
#cat /etc/passwd
#cat /etc/shadow
Th ng nhp vo h thng vi ti khon l user01. To mt account user02
#useradd user02
#passwd user02
BI 8
QUN L QUOTA A V TIN TRNH TRN LINUX
1. Gii thiu Quota
Quota c dng thit lp hn ngch a cho ngi dng, mi ngi dng hoc nhm c
cp gii hn s dng hoc nhm c cp gii hn s dng dung lng a nht nh no . Ta
ch thit lp quota trn nhng file system lu tr thng tin cho ngi dng hoc nhm ngi
dng, trong Linux ta thng thit lp hn ngch a trn filesystem /home.
Mt s khi nim cn lu :
Gii hn cng: ch nh dung lng a cng ti a cho ngi dng s dng. Ngi
dng khng c lu tr ti nguyn vt qu gii hn ny.
Gii hn mm: ch nh dung lng tng i cn gii hn cho ngi dng, ngi dng
c th s dng vt qu gii hn ny trong khong thi gian gia hn no . Mc nh h
thng t thi gian gia hn l 7 ngy.
Thi gian gia hn: l thi gian cho php ngi dng vt qu dung lng a cng c
cp php trong gii hn mm.
2. Thit lp Quota
Sau ta phi reboot li h thng remount li file system /home thng qua lnh init 6.
Nhng ty chn:
-a : kim tra tt c nhng h thng tp tin cu hnh quota
-v : hin th thng tin trng thi khi kim tra
-u : kim tra quota ca ngi dng
-g : kim tra quota ca nhm
Thng tin cu hnh quota ca ngi dng c lu trong file /home/aquota.user, cu hnh ca
nhm c lu trong file /home/aquota.group
Blocks : dung lng user ang s dng, dung lng ny tnh bng Kbyte.
Inodes: s lng file m user ang s dng.
Soft limit: dung lng gii hn mm, thng thng kch thc ny phi <= kch thc
gii hn cng. Nu user s dng qu dung lng ny th quota s cp mt khong thi
gian gia hn. Khi SoftLimit bng 0 c ngha gii hn ny khng s dng.
Hard limit: dung lng gii hn ti a trn a mm m ngi dng c th s dng.
Sau ta chn phm i thay i cc thng s trn cho ph hp, sau chn phm Esc
v chn :x
d. Kim tra v thng k Quota
Lnh quota dng hin th thng tin quota cho tng ngi dng
-g : hin th quota ca nhm m ngi dng ny l mt thnh vin
-q : ch hin th nhng h thng tp tin c thit lp quota
-u : hin th quota ca ngi dng
Lnh repquota dng thng k trng thi s dng quota ca ngi dng trn filesystem
#repquota <option> <filesystem>
Trong :
-a : hin th hn ngch cho tt c cc ngi dng c ch nh hn ngch tng ng vi
filesystem c m t trong file /etc/fstab
-g : hin th quota cho nhm.
-u : hin th quota cho ngi dng.
-v : cho php hin th thng tin chi tit cho kt xut.
V d:
Mt chng trnh hay lnh c th pht sinh ra nhiu tin trnh. C ba loi tin trnh chnh trn
Linux
Tin trnh tng tc (interactive processes): l tin trnh khi ng v qun l bi shell,
k c tin trnh tin cnh hoc tin trnh hu cnh.
Tin trnh thc hin theo l (batch processes) : tin trnh khng gn lin n bn iu
khin v c nm trong hng i ln lt thc hin.
Mi tin trnh khi thc hin nu sinh ra nhiu tin trnh con c gi l tin trnh cha (Parent
Process). Khi tin trnh cha b dng th cc tin trnh con ca n cng khng cn hot ng.
Mi tin trnh mang mt nh danh gi l PID (Process Indentification). Process ID l mt s
ln hn 0 v l duy nht. H thng da vo cc PID ny qun l cc tin trnh. Khi khi
ng, Linux s thc hin mt tin trnh sn c trong h thng mang tn init (v l tin trnh u
tin c thc hin nn PID=1). Sau tin trnh ny mi sinh ra cc tin trnh khc, cc tin
trnh khc c th sinh ra cc tin trnh khc na v c tip tc nh th to thnh cy phn cp cc
tin trnh.
Mt s tu chn ca lnh ps
V d:
e. Hu tin trnh
Trong nhiu trng hp, mt tin trnh c th b treo. Khi chng ta phi dng (kill) tin
trnh ang c vn . Linux c lnh kill thc hin cng vic ny. Trc tin, bn cn phi bit
PID ca tin trnh cn dng thng qua lnh ps. Sau ta s dng lnh:
#kill -9 <PID>
Tham s -9 l tn hiu dng tin trnh khng iu kin. Khng nn dng cc tin trnh m mnh
khng bit v c th lm treo my hoc nhng dch v khc. Mt tin trnh c th sinh ra cc tin
trnh con trong qu trnh hot ng ca mnh. Nu tin trnh cha b dng, cc tin trnh con s
khng cn hot ng. Trong mt s trng hp, tin trnh c li nng khng dng c, bin
php cui cng l khi ng li my.
Lu : ch c ngi dng root mi c quyn dng tt c cc tin trnh cn nhng ngi dng
khc ch c dng cc tin trnh do mnh to ra.
BI THC HNH S 1
Ni dung chnh l:
Ci t Fedora Core 11, v cc thng tin lin quan n qu trnh ci t.
ngh cc sinh vin:
+ c k cc phn lin quan trong ti liu hc tp
+ S dng VMWare thnh tho.
+ Tm hiu thm v bng phn vng a cng
+ VMWare, Fedora Core 11 (file iso) c th chp ti gio vin hng dn.
BI THC HNH S 2
Bi thc hnh th hai c hai ni dung chnh l:
+ Lm quen vi ch dng lnh (text)
+ H thng file v cc thao tc trn th mc tp tin
ngh cc sinh vin:
+ c k cc phn lin quan trong ti liu hc tp
Phn 1: Lm quen vi cch dng lnh
+ Dng cc lnh ls, cd di chuyn v xem ni dung cc th mc trn my. C gng tp s dng
phmg TAB in nhanh tn cc file v th mc.
+ S dng lnh "cat > tn_file" to file mi v "cat tn_file" xem ni dung file mi to.
+ S dng cc b phn trang "more", "less" vi cat khi xem cc file c ni dung di.
+ T ngh ra cc v d v tn file c th nm vng c cc metacharacter v kt hp vi ls
kim chng.
+ S dng chng trnh mc thay th cc lnh cd, ls, cat v cc lnh qun tr file/th mc khc.
Phn 2: S dng man page
+ Tp s dng lnh man tra cu tr gip ca cc lnh
+ Lnh man vi tham s -k c s dng tm kim thng tin trong cc trang man. V d: "man
-k print" s lit k tt c cc trang man c lin quan n "print".
Phn 3: Tm hiu cc lnh lin quan n th mc tp tin
+ c v thc hnh cc v d trong phn Cc thao tc trn th mc tp tin
Phn 4: Lin kt
+ Ngi dng root c mt file thongbao.txt t trong th mc gc v mun rng sau khi thay i
ni dung ca file ny th ni dung ca cc lin kt tng ng trong cc th mc /home/may01,
/home/may02, /home/may03, /root cng thay i theo. Nu file thongbao.txt trn b xa, th ch
lin kt trong /root l vn s dng c. Hy to cc lin kt tha mn yu cu trn.
+ Sao chp lin kt ti /home/may01 thnh lin kt mi ti /home/may08 v ti /root thnh lin
kt mi ti /home/admin.
BI THC HNH S 3
Bi thc hnh th ba c hai ni dung chnh l:
+ Lm quen vi ch dng lnh (text).
+ Qun l a cng, phn vng v mount cc thit b.
ngh cc sinh vin:
+ c k cc phn lin quan trong ti liu hc tp.
Phn 1: S dng mount
+ Mount thit b USB vo tp tin /mnt/usb v copy mt s tp tin trn my vo USB.
+ Mount thit b CD-ROM vo tp tin /mnt/cdrom v duyt xem ni dung ca a
Phn 2: Qun l a cng
+ Tt my o bng lnh "shutdown -h now".
+ Sa li cu hnh my o, thm vo mt cng IDE mi c dung lng 1GB. Sau khi ng
li my o v ng nhp vo h thng.
+ cng mi c tn l g trong th mc /dev? Lm th no xc nh c iu ?
+ Chia trn thnh 2 phn vng. Vng 1 c kch thc 600M nh dng FAT32 v nh x t
ng vo h thng mi khi khi ng. Th mc nh x l /vfat. Vng 2 c kch thc 400M nh
dng ext2 v nhn l THUCHANH. S dng nhn ny nh x phn vng ny vo th mc
/mnt.
Phn 3: Qun l a cng (nng cao)
+ Tt my o.
+ Sa li cu hnh my o, thm vo mt cng IDE mi v mt SCSI mi u c dung lng
4GB. Sau khi ng li my o v ng nhp vo h thng.
+ cng mi c tn l g trong th mc /dev? Lm th no xc nh c iu ?
+ Chia 2 trn mi thnh 2 phn vng: Phn vng chnh s 1 v phn vng logic s 5. Mi
phn vng u c kch thc 2GB. Thit lp ID cho mi phn vng l softRAID (fd).
+ S dng cng c qun l softRAID (mdadm) ni 4 phn vng mi to li thnh 1 phn
vng mi (/dev/md1) theo chun RAID 6.
+ nh dng phn vng mi theo chun ext3 v nh x vo th mc /raid.
+ Copy ton b th mc /usr vo /raid sau khai bo 1 phn vng tham gia vo /dev/md1 b
hng (gi v hng ) ri loi b n ra khi h thng softRAID.
+ Li cho phn vng va b ra vo trong h thng softRAID. Sau dng lnh watch "cat
/proc/mdstat" theo di qu trnh rebuild t ng ca h thng softRAID
BI THC HNH S 4
Bi thc hnh th t c hai ni dung chnh l:
+ Lm quen vi ch dng lnh (text).
+ Thc hnh tin ch son tho vn bn vi, qun l ngi dng, nhm
ngh cc sinh vin:
+ c k cc phn lin quan trong ti liu hc tp.
Phn 1: Thc hin bi thc hnh lin quan n trnh son tho vn bn vi
Phn 2: To mi
+ Dng lnh useradd to ngi dng test vi cc tham s mc nh.
+ Ngi dng ny c th ng nhp trc tip vo h thng khng? Ti sao?
+ Ngi dng ny c th dng lnh gin tip trn h thng khng? Ti sao?
Phn 3: Qun l
+ Lnh no cho php xem danh sch tt c cc ngi dng local ca h thng?
+ Lnh no cho php xem danh sch tt c cc ngi dng c th ng nhp h thng?
+ Hy thay i mi ngi dng to ra u c th mc c nhn t trong /var/www/html, ngy
ht hn mt khu l 14 v mi khi ng nhp th hin ra mn hnh li cho "Hi, username" trong
username thay bng tn ng nhp.
Phn 4: Quyn truy xut chun v ACL (Access Control List)
+ Nu umask c gi tr l 0035 th cc file v th mc khi to ra c quyn truy xut l bao nhiu?
+ Nu th mc mi to ra c quyn truy xut l 777 th umask l bao nhiu?
+ Nu file mi to ra c quyn truy xut l 236 th umask l bao nhiu?
+ Gi s /public l th mc dng chung cho mi ngi trong cng ty, hy thit lp sao cho bt
k ai thuc bt k nhm no cng c kh nng to v c file trong th mc ny nhng ch c
ngi dng trong nhm quantri mi c th ghi vo cc file trong th mc ny.
+ Gi s file mark.doc nm trong th mc /data c thit lp quyn truy xut chun nhng
ngi qun tr cn thm hai quyn ACL na cho file ny (ngi dng kimcuong c quyn c
ghi v nhm ketoan c quyn c). Hy thit lp chnh xc hai quyn trn cho file mark.doc.
Nu mun vic thit lp quyn ACL lun sn sng khi khi ng my trn phn vng /dev/hda1
th phi lm g?
BI THC HNH S 5
Phn 1: Hn ngch a
+ To mt phn vng mi
+ Bt ch h tr hn ngch ln phn vng mi to.
+ Thm hai ngi dng mi user1 v user2 bng lnh "adduser user1" v "adduser user2".
+ Thit lp hn ngch cho hai ngi dng trn bng 2 lnh (mi ngi dng 1 lnh) sao cho h
ch c th lu ti a 80MB v m ti a 40 file/th mc trn phn vng ny.
Phn 2: Tin trnh
+ Ti ca s lnh, g lnh cc lnh ps, pstree khng tham s. Sau s dng thm cc tham s
(theo man). Nu mun bit mt tin trnh c gi bi lnh no v tham s g th cn dng ps,
pstree nh th no?
+ Ln lt chy lnh ls / -R nm ln, sau u chuyn cc tin trnh mi to vo Background.
S dng cc lnh bg, fg, jobs tp chuyn i trng thi ca cc tin trnh.
+ Trc khi cc tin trnh trn kt thc, hy s dng kill sau l killall kt thc cc tin trnh
.
BI THC HNH S 6
Bi thc hnh th su c hai ni dung chnh l:
+ n li nhng kin thc c bn ng thi vn dng nhng kin thc vo cc bi tp thc t
0. Khi ng my o
1. Tin hnh login bng user "root" (password mc nh l "123456")
2. To mt cy th mc c cu trc nh sau:
/ (root directory)
---HDH
|--- Unix
| |--- Linux
| | |--- RedHat
| | |--- Mandrake
| | | |--- 9.1
| | | |--- 9.2
| | |--- Fedora
| |--- FreeBSD
| |--- OpenBSD
|
|--- Windows
|--- 98
| |--- Second_Edition
|--- Me
| |--- Documents
|--- 2000
| |--- Server
| |--- Advanced_Server
| |--- Professional
|--- Utilities
|--- Tool_Hack
|--- Scan_Port
|--- Sniffer
3. Thc hin vic to user {tenSV}, userA, userB, userC, userD (trong userC v userD c
th mc c nhn t ti /tmp, cn nhng user khc th s c Home Directory mc nh).
Lu : vic to{tenSV} phi theo v d sau:
V d: Nguyen Thi Minh Khai --> ntmkhai
16. Logout ra khi h thng v tin hnh login li vi username v password ca root.
17. Khi ng li my o (chy Linux) ch TEXT mode.
18. Login vi user l userA, th truy xut cc Home Directory ca cc user khc (k c root).
Ghi nhn li kt qu v gii thch da trn c ch thit lp quyn.
19. Chuyn sang user root bng c ch xa b cc thit lp bin mi trng hin c.
20. Thit lp li quyn mc nh cho tp tin sniffer trn (quyn ban u - ghi nhn li c
bc 11).
21. Tin hnh to tp tin dng lu tr cho tp tin Baitho.dat thanh Baitho_Arch.tar sau chp
tp tin ny vo th mc Utilities. Thc hin tng t vi th mc Sniffer vi tn l
Sniffer_Arch.tar sau chp vo th mc Utilities.
22. Sau tin hnh nn tp tin Baitho_Arch.tar thnh Baitho_Arch.tar.gz, tp tin
Sniffer_Arch.tar thnh Sniffer_Arch.tar.gz. Sau , chp hai tp tin nn trn vo th mc
Fedora.
23. Thc hin vic kt gn a CDROM chp mt s file (gcc.x.x.x.rpm;
lynx.x.x.x.rpm; anacona.x.x.x.rpm; abiword.x.x.x.rpm; mc.x.x.x.rpm) vo th mc Fedora.
24. Nn th mc Fedora li vi tn Fedora.gz.
25. Di chuyn tp tin tcpdump vo th mc /tmp.
26. Thc hin vic lit k thng tin v tp tin sniffer trong Sniffer_Arch.tar.
27. To mt tp tin c tn l test.html trong th mc Utilities vi ni dung tu .
28. i tn tp tin Sniffer_Arch.tar thnh Append_Arch.tar.
29. Thc hin vic b sung cho tp tin test.html vo tp tin Append_Arch.tar trn.
30. Lit k thng tin v cc tp tin trong Append_Arch.tar (kim tra li xem tp tin test.html c
hay khng).
31. Kim tra li tin thc hin v tin hnh xo ton b cy th mc to bc 2. Sau
thc hin vic khi ng li h thng (dng c ch dng lnh)
32. Thc hin lnh fdisk kim tra xem my tn ti bao nhiu phn vng. Ghi nhn li nhng
thng tin nhn c. Xem thm manpage ca FDISK bit cch thc s dng.
33. To thm mt s phn vng nh sau {Kim tra li xem a cng o ca mnh cn dung
lng >= 100MB hay khng} (thc hin di quyn user root)
/{MSSV} 20 MB
/Backup 30 MB
/Homepage 50 MB
34. Thc hin vic thay i phn vng SWAP (dung lng ty c th ln hoc nh hn dung
lng ban u bc 31 ghi nhn c)
35. Khi ng li my o v kim tra li nhng thay i va thit lp.
36. S dng lnh ifconfig kim tra a ch IP hin ti ca my. Cho bit ti sao cha thit lp
IP Address cho my o nhng my o li co IP Address? IP Address trn thuc lp mng no?
a ch IP ca Gateway l bao nhiu? Xem manpage bit thm mt s ty chn ca lnh ny.
37. Thc hin vic kim tra s tn ti ca Default Gateway vi a ch IP tm c bc 36.
Ghi nhn li kt qu trn.
38. Trn giao din ho, tm kim mc thit lp cu hnh mng (Network). So snh vi kt
qu nhn c khi thc hin lnh ifconfig ngoi ch TEXT
39. S dng trnh duyt Web Mozilla duyt Web. Tm kim v ti v mt s package (dng
.rpm hoc .tar.gz) ci t phn mm hoc game, v.v...
(Gi : Tm v download v package CHAT CLIENT ca Yahoo Messenger ti a
ch http://messenger.yahoo.com CHAT)
40. S dng Search Engine tm kim trn Internet thng tin ngoi dng file nn l .gz (hoc
.tar.gz) th cn dng file nn no khc trn mi trng Unix/Linux hay khng?
41. Thc hin lnh tm kim cc gi:
lynx.x.x.i386.rpm gcc.x.x.i386.rpm
mc.x.x.i386.rpm gimp.x.x.i386.rpm
anacona.x.x.i386.rpm tcl.x.x.i386.rpm
42. Nu nhng gi c tm kim cu 41 khng c trn h thng, thc hin vic ci c nhng
gi trn vo h thng {LU : c nhng gi khi ci t i hi phi ci nhng gi ph thuc ca
n trc gi cn ci t ~ DEPENDENCES!!!}
43. Lp li qu trnh tm kim nhng gi trn xem tn ti trn h thng cha ? Tm hiu cc
gi ci t nm u trong cc th mc?
44. G b gi anacona.x.x.i386.rpm. Kim tra li xem qu trnh g b c hon tt khng?
45. S dng manpage tm hiu xem ty chn no ca lnh rpm cho php b qua cc gi ph
thuc trong qu trnh ci t.
--------==========ooooOOOOOOoooo==========--------
BI THC HNH S 7
BI THC HNH S 8
1) Khi ng chng trnh Mozila FireFox v truy cp vo website: www.vnexpress.net
2) Trong trang website va truy cp, thc hin thao tc duyt ni dung mt trang web khc bng
thao tc nhn chut vo nt Link. Sau s dng cc chc nng nh: Back, Forward tr
v hay di ti trang web trc
3) Thc hnh cc chc nng c bn trn Mozila FireFox
Lm ti d liu (Refresh)
Chn mt a ch web lm Home Address
Lu mt a ch website m chng ta thch (Favourite)
Dng mt trang web ang duyt (Stop)
Lu mt trang web xung my tnh (File -> Save As)
In mt trang Web (File -> Print)
M mt trang web lu trn my (File -> Open)
4) Thc hnh cc thao tc v ni dung trn trang web
Sao chp mt on vn bn vo ng dng khc
Sao chp mt hnh nh vo ng dng khc
Download mt tp tin Internet v my tnh ca mnh
5) Thc hnh tm kim thng tin trn mng Internet. Cc website tm kim thng dng
http://www.google.com
http://www.bing.com
6) Cc website v tin tc bng ting Vit
http://www.thanhnien.com.vn
http://www.tuoitre.com.vn
http://www.nld.com.vn
http://vnexpress.net
7) Thc tp gi v nhn Email trn mng Internet
8) Thc tp chat trn mng Internet
BI THC HNH S 9
CAC THAO TAC C BAN
Khi ng Open Office Writer va g vn bn vi ni dung nh sau, nh dng v lu vo
trong th mc /home
KHNG TN
Hm qua tt nc u nh
B qun chic o trn cnh hoa sen
Em c th cho anh xin
Hay l em lm tin trong nh
o anh st ch ng t
V anh cha c m gi cha khu
o anh st ch lu
Mai mn c y li khu cho gim
LONG ME
Gai ln ai khong phai lay chong
Can g ma khoc, nn i khong
Nn i, mac ao ra chao ho
Ro qua con toi, cac ch trong!
ng ng d d qua i thoi
Co co con thng en chung toi
Th ng len nao! Lau nc mat
Mnh co lam ban may mi ngi
Nay ao ong lam, quan lanh ta
Nay gng nay lc nay hoa tai
Muon g toi sam cho co u
Nao a thua ai, a kem ai ?
Ruong toi cay cay, dau toi hai
Nuoi day em co toi am ng
Nha ca toi coi, n toi tra
Toi con manh chan, khien co thng !
a con ra en ca buong thoi
Me phai xa con kho may mi
Con a ! em nay mnh me khoc
em em mnh me lai a thoi
Nguyen Bnh 1936
NH DNG
FONT CH
- nh du khi vn bn.
- Chn Format > Character > xc nh chi tit cc thuc tnh (font ch, c, mu)
Hoc c th chn tng thuc tnh trn thanh cng c
TO CH CI U DNG
- nh du ch cn trang tr
- Chn Format > Paragraph > Drop Cap > xc nh kiu trang tr, font ch
CNG THC HO HC
2H2 + O2 = 2H2O
NH DANG BORDERS AND SHADING
Th Lu Trong L
P hong trao Th Mi nh mot vn hoa muon hong ngan ta, a tao nen ca mot thi ai thi ca rc
r trong lch s van hoc Viet Nam. Th mi bao gom nhieu trng phai, va hau nh moi nha th
eu co mot phong cach rieng biet.
Th Lu Trong L ngay t luc mi xuat hien a "cat c" mot goc cua vn th. o la th th
Tnh-Sau-Mong het sc nhe nhang, man mac, chi vi.
Lu Trong L co mot giong th va hon nhien, va la, trong o chung ta nh nghe thay cai nhac ieu
muon thu cua tam hon th mong:
Hoai Thanh (Tac gia Thi Nhan Viet Nam) phai thu nhan rang "dau co a th
cua ngi nay hay ngi khac, moi luc buon en , toi lai tr ve vi Lu Trong
L... Bi v th L nhieu bai thc khong phai la th, ngha la nhng cong trnh
nghe thuat, ma chnh la tieng long thon thc cung ho a theo tieng thon thc cua
long ta".
NH DANG TAB
Operating Expenses
Canh theo Tab gia ti 5 cm Canh theo Tab
1989 gia ti 10cm
Expence Fourth Third Total
Border
Quarter Quarter Canh theo Tab thp phn ti
5.5cm, ti 10.5 cm, ti 15.75 cm
_____________________________________________________________________________
Payroll ------------------330,485.00 289,800.00 620,285.00
Taxes -------------------- 35,500.00 12,075.00 47,575.00
Rent ---------------------- 29,600.00 29,600.00 59,200.00
Phone ----------------------6,200.00 2,173.50 8,373.50
Mail ------------------------4,980.00 8,780.00 13,760.00
Utilities --------------------9,060.00 2,500.00 11,560.00
Office Supplices ---------6,037.00 4,350.00 10,387.00
_____________________________________________________________________________
Totals -------------------421,862.00 349,278.50 771,140.50
Trung tam Tin hoc ng dung Cong Hoa Xa Hoi Chu Ngha Viet Nam
So : /NH/200 oc Lap T Do Hanh Phuc
W
hen ELVIS PRESLEY died on 16th August, 1977, and Elvis Presley
radio and television programmes all over the world films were shown on
were interrupted to give the news of his television, and his
death. President CARTER was asked to records were played
declare a day of national mourning. Carter on the radio all day .
said: Elvis Presley changed the face In the year after his
of American popular culture He was death, 100 million
unique and irreplaceable. Eighty thousand Presley LPs were
people attended his funeral. The streets were jammed with cars, sold.
b
AB
S 3 fi C
2 a
tga tgb
tg ( a b)
1 tga . tgb
M i chng ta ai cng c nm gic quan : thnh gic, th gic, xc gic v v gic. Nhng t
ngi n hai gic
hnh nh khoa hc vn cha chp
quan rt quan trng khc, m
nhn chng, l cm gic v
s tri nghim. Nhng g xung quanh ta u c nhn bit
thng qua hai gic quan chnh l thnh gic v th gic, v
cng chnh l hai knh chnh m mt thng hiu c a n
khch hng mc tiu (thng qua bao b, qung co, c nghe
nhc n ). Tuy nhin ch vi hai yu t th khng th lm
nn mt thng hiu thnh cng. Nu cc nh tip th ch gii hn s sng to ca mnh tc
ng ln hai gic quan y th vic xy dng thng hiu mi ch da trn s nhn bit ch cha
th a n vo tm thc ca ngi tiu dng.
TONG GIAM OC
PHONG XNK
2.
BI THC HNH S 10
1. To bng tnh sau v ln lt thc hin cc yu cu sau:
N V
Bao
Kg
Vin
Khi
Kg
d) in ct STT.
2. Lu bng tnh vi tn Baitap1 vo trong th mc /home
3. ng bng tnh Baitap1.
4. M li bng tnh Baitap1.
1) in ct STT
2) Tnh im TB = (TON x 3 + VN x 2 + N.NG)/6, lm trn 1 s l
3) in ct Kt qu : nu TB >=5 th u ngc li Khng u
4) Xp loi c tnh nh sau
Nu im TB < 5 l Yu.
Nu im TB >= 5 v < 7 l TB.
Nu im TB >= 7 v < 8 l Kh.
Nu im TB >= 8 v < 9 l Gii, cn li l XS.
5) Xp hng cho cc hc sinh
6) Sp xp theo ct xp hng tng dn
7) Canh gia tiu bng tnh dng ch BNG NHN XT HC TP
8) K khung nn cho bng tnh
9) Lu bng tnh vi tn Baitap3
1) in ct STT
2) in ct TN PHNG tham kho trong bng DANH MC TN PHNG
3) Tnh S TUN, S NGY L
4) Tnh TIN TUN, TIN NGY da vo loi phng (LPH) v gi tin mi loi phng c
tnh theo bng DANH MC GI PHNG
5) Tnh TNG TIN = TIN TUN + TIN NGY
6) Tnh TNG CNG = Tng ca TNG TIN
7) nh dng cc ct tin theo dng #,##0
8) nh dng li ct TNG TIN, TNG CNG theo dng #,##0
9) K khung nn cho bng tnh theo mu
10) Lu bng tnh vi tn Baitap7
(Ghi ch: HH: H mua hng ho; TB: nhp thit b sn xut)
1) in d liu vo ct Loi H v M Q.Gia. Bit rng Loi H l 02 k t u ca hp ng
v 01 k t cui qui nh M Q.Gia
2) Da vo M Q.Gia, Loi H v Bng t l vay trung hn theo loi hp ng lm:
Lp cng thc in tn quc gia bn hng vo ct Tn Q.Gia
Tnh T l vay trung hn cho ct T l. (Lu c 2 loi hp ng khc nhau)
3) Thnh tin vay trung hn = Gi tr H* T l
4) Tin vay ngn hn = Gi tr H - Tin vay trung hn
5) Li phi tr = (Tin vay trung hn * Li sut Trung hn) + (Tin vay ngn hn * Li sut
ngn hn)
6) K khung v nh dng bng tnh theo mu
7) Lu bng tnh vi tn Baitap8
1) Lp biu trn bng tnh biu din Gi tr ca qu 1 dng hnh trn khng gian ba chiu c:
+ Tiu ca biu
+ Ch thch
3) Lp biu trn bng tnh biu din Gi tr theo QU, dng khi khng gian ba chiu c:
+ Tiu ca biu
+ Tiu ca trc honh
+ Tiu ca trc tung
+ Ch thch