Policia Dhe Shoqëria - Ramo Masleša

POLICIA DHE SHOQRIA
Ramo Maslea
SARAJEV / PRISHTIN 2008

Prmbajtja
Prmbajtja ................................................................................... III

Kapituli i par ..................................................................................... 9
POLICIA ............................................................................................. 9
Nocioni i fjals polici ..................................................................... 11
Etimologjia e nocionit t policis ................................................... 13
Prcaktimi i teoris policore ........................................................... 16
Kapitulli i dyt .................................................................................. 21
VSHTRIMET KRITIKE N SISTEMIN TRADICIONAL
POLICOR T MBYLLUR ........................................................... 21
Policija si instrument i mbrojtjes s rendit juridik.......................... 23
Modeli tradicional burokratik i organizimit dhe i udhheqjes s
policis............................................................................................ 28
Kufijt e modelit tradicional t sistemit policor ........................... 32
Udhheqja me polici ....................................................................... 35
Trheqshmria i udhheqjes vijore (mekanike)............................. 37
Dobsit e aspektit vijor n udhheqje me policin ......................... 39
Kapitulli i tret.................................................................................. 45
ORGANIZIMI DHE UDHHEQJA ME POLICIN N
SHOQRIN DEMOKRATIKE.................................................... 45
Supozimet politiko-juridike dhe t siguris pr organizimin e
policis n kushtet moderne............................................................ 47
Karakteristikat themelore t organizimit policor n shoqrin
demokratike .................................................................................... 52
Mundsit e zbatimit t koncepcioneve moderne n udhheqje me
polici ............................................................................................... 59
Sistemi kooperativ i udhheqjes ..................................................... 63
Delegimi i detyrave t shpjeguara n mnyr t sakt, autorizimet
dhe prgjegjsit ......................................................................... 64
Rndsia e pjesmarrjes s subordinantve me rastin e
prcaktimit t qllimeve dhe strategjis s veprimit policor .... 67
Dshira pr nivelin transparent n procesin e udhheqjes me
krkesn e duhur t komunikimit ............................................... 68
Prezantimi i territorit veprues personal....................................... 70
Mbikqyrja (Kontrolla)............................................................... 71
Kontrolla e puns s organizats policore me vshtrim t
posam n kontrolln e drejtuar................................................ 72
Konfirmimi dhe vlersimi i rezultateve t puns........................ 75
III
Domosdoshmria e vendosjes s elementeve kooperative n
sistemin e udhheqjes n polici .................................................. 78
Parakushtet e duhura pr udhheqje t suksesshme n polici ........ 82
Arsimimi (shkollimi) .................................................................. 83
Vlerat morale t udhheqsit policor ........................................ 85
Profesionaliteti............................ Error! Bookmark not defined.
Autoriteti..................................................................................... 88
Operativiteti ................................................................................ 89
Kreativiteti .................................................................................. 92
Analizimi dhe sintetizimi i siguris dhe dukurive tjera.............. 94
Roli pedagogjik .......................................................................... 95
Sjelljet......................................................................................... 97
Planifikimi dhe prgatitja e kuadrit pr udhheqje n polici........ 101
Politika e arsimimit n polici.................................................... 105
Rndsia e funksionit t edukimit ........................................ 105
Vshtrimi kritik dhe krkesa e afrimit t ri n politikn e
edukimit ................................................................................ 107
Arsismimi i kuadrit pr udhheqje ....................................... 109
Kapitulli i katrt ............................................................................. 113
DISA ASPEKTE T MARRDHNIEVE INTERAKTIVE T
SISTEMIT POLICOR DHE RRETHIT ................................... 113
Policia dhe politika ....................................................................... 115
Vshtrimet historike n marrdhniet n mes policis dhe
politiks .................................................................................... 115
Kornizat politiko-juridike t ndarjes s funksioneve t policis
dhe politiks.............................................................................. 118
Kornizat dhe konsekvencat e ndikimit reciprok ....................... 124
Ndikimi o politiks n polici ................................................ 124
Ndikimi i policis n politik ................................................... 128
Neutraliteti politik i policis ..................................................... 136
Marrdhniet e policis dhe opinionit publik ............................... 145
Roli i opinionit publik n shoqrin demokratike .................... 145
Disa pyetje t hapura t marrdhnieve t policis dhe publikut
.................................................................................................. 146
Braktisja e marrdhnieve tradicionale dhe krkesa pr vendosjen
e marrdhnieve t reja reciproke............................................. 149
Doktrina dhe strategjia e veprimit policor n funksion t
publikut..................................................................................... 150
Ndikimi i opinionit publik n formimin e programeve socialo-
preventive n bashksin lokale ............................................... 152
IV
Puna demokratike e policis si parakusht pr afirmimin dhe
respektin e saj n publik ........................................................... 154
Policia dhe mjetet pr komunikim masiv ..................................... 157
Rndsia e marrdhnieve n mes policis dhe mediave ......... 159
Konfliktet n mes policis dhe mediave................................... 161
Vshtimi kritik n marrdhniet konflikte n mes t policis dhe
mediave..................................................................................... 165
Siguria si arsye pr formimin e strategjis s re t marrdhnieve
n mes policis dhe mediave .................................................... 168
Politika e re e marrdhnieve n mes policis dhe mediave .... 171
Organizimi i puns me media ................................................... 174
Vijdrejtimet themelore pr punn me prfaqsuesit e mediave 176
Kapitulli i pest ............................................................................... 181
ETIKA N POLICI........................................................................ 181
Etika policore- kodeksi etik i policis .......................................... 183
Rndsia e shembullit etik dhe dimenzionet e saje n shoqri..... 186
Burimet relevante ndrkombtare pr sjellje etike t policis...... 189
Deklarata pr policin............................................................... 197
Disa aspekte t sjelljeve joetike t policis................................... 199
Kodeksi etik n kornizat vlersoro humaniste pr funksionimin
demokratik t sistemit policor..................................................... 203
Policia dhe korupcioni .................................................................. 208
Prcaktimi teorik i korupcionit ................................................. 208
Korupcioni n polici ................................................................. 213
Kapitulli i gjasht...................................................................................230
MENAGJMENT NE POLICI ............................................................230
Menaxhmenti udhheqja..............231
Prcaktimi konceptuar i qeverisjes dhe dallimi nga menaxhmenti
udhheqs.... 231
Nocioni dhe definicioni i menaxhmentit - udhheqjes ..231
Sistemet e udhheqjes ..........234
Sistemi klasik i udhheqjes ..............235
Sistemi funksional i udhheqjes............236
Sistemi udhheqs i vijs komanduese.........237
Sistemi neoklasik i udhheqjes................237
Sistemi partipacivo - kooperativ ..........237
Sistemi modern i udhheqjes...........................................................238
Sistemi projektiv i udhheqjes.........238
Sistemi bazik i udhheqjes...238
Sistemi kooperativ i udhheqjes......239
V
Delegimi i sakt i detyrave preciz
te prshkruara, i autorizimeve dhe prgjegjsive..................240
Prgjegjsia me rastin e delegimit te detyrave prfshin............241
Prgjegjsia pr udhheqje te detyrave
te deleguara nga eprori i par prfshin..........241
Metodat e prgjithshme te udhheqjes.........................243
Metoda autokratike e udhheqjes..................... ............243
Metoda autokratike e udhheqjes..........244
Metoda liberale e udhheqjes............244
Metoda paternaliste e udhheqjes.................245
Metoda demokratike e udhheqjes...............245
Metoda autoritative- demokratike e udhheqjes...................246
Stilet e udhheqjes 246
Veprimtaria informative..........246
Informimi strategjik dhe analiza drejtimet ne metodologji dhe
aplikim...........................................................................................247
Informimi strategjik, hulumtimi dhe analiza.................248
Krkesat e institucioneve pr zbatim te ligjit sipas informimit
strategjik...........249
Metodologjia e informimit strategjik...........250
Procesi informativ standard..........250
Cikli informativ (ne qendr te ciklit sht detyra) i krijuar ne baz te
modelit origjinal mbrojts.................250
Prmirsimet pr informim strategjik.......................251
Planifikimi informativ strategjik..............252
Definimi i drejt i problemit ..........252
Zhvillimi i planit strategjik te mbledhjes..............252
Krijimi i hipotezave te puns............253
Marrja shtes e te dhnave specifike.........................253
Prpunimi-evidentimi, krahasimi dhe evalvimi................253
Integrimi ,analiza dhe interpretimi................254
Procesi strategjik analitik..................254
Kapitulli i shtat...............................................................................255
SISTEMET KRAHASUESE POLICORE...................................255
Bosnja dhe Hercegovina....................................256
Sektori i mbrojtjes civile.......256
Sektori pr pun kadrovike , juridike
te prgjithshme dhe materialo- financiar..........256
Sektori pr bashkpunim ndrkombtar..........................257
VI
Sektori pr migracion............258
Sektori pr azil..........258
Sektori pr luft kundr terrorizmit,
krimit te organizuar dhe abuzimit me narkotik........259
Sektori pr informatik dhe sisteme telekomunikuese ............259
Sektori pr mbrojtjen e te dhnave te fshehta.......................260
Sektori pr ruajtjen e kufijve dhe rendit publik................................261
Zyra pr bashkpunim me Interpolin.............................. 261
Agjencia shtetrore pr hetim dhe mbrojtje (sipas )...........263
Njsia pr veprime hetimore kriminalistike.....263
Njsia informative financiare...............264
Njsia pr mbrojtjen e personave dhe objekteve.............264
Njsia pr mbrojtjen e dshmitareve.........264
Njsia speciale pr mbshtetje..................264
Njsia pr kontroll te brendshme..........265
Shrbimi pr pune me te huaj...............265
Ministria federative e punve te brendshme.....265
Mpb te fbeh...........265
Akademia policore e mpb te fbeh....266
Drejtorati federativ i policis................266
Kabineti i drejtorit................266
Sektori pr mbshtetje te policis dhe administrats..................267
Sektori i policis kriminalistike......................................267
Qendra pr hulumtime forenzike dhe mbshtetje........268
Mpb e kantonit te Sarajevs........................269
Ministria e punve te brendshme te republika serbe270
Mpb te republika serbe.....................270
Drejtorati i policis..................270
Drejtoria e policis kriminalistike...................270
Drejtorati pr arsimim te policis............271
Republika e Kroacis..........271
Ministria e punve te brendshme te republiks se Kroacis...271
Mpb te R. Kroacis.........................271
Komisariati i policis..................272
Drejtorati i policis..................273
Drejtoria e policis kriminalistike...............274
Njsia e kriminalitetit te prgjithshm........274
Njsia kundr terrorizmit dhe krimeve te lufts.........................275
Njsia kundr krimit te organizuar..........275
Njsia kundr krimit ekonomik dhe korrupsionit................276
VII
Njsia e kriminalitetit te drogave.276
Njsia kundr veprimeve te veanta kriminale...277
Njsia e analitikes kriminalistike.277
Njsia pr bashkpunim ndrkombtar policor...277
Njsia pr mbrojtje....278
Qendra operativo komunikuese e policis...278
Policia speciale...279
Akademia policore.280
Drejtoria pr kufij..280
Qendra e ekspertimeve kriminalistike...281
Sllovenia....281
Sistemi policor i republiks se Sllovenis..............281
Ministria e punve te brendshme.282
Drejtorati i prgjithshm i policis.....282
Drejtorati i policis se uniformuar.282
Drejtorati pr mbrojtje dhe siguri zyra................................283
Qendra pr komunikime e operacione...283
Njsia speciale..284
Akademia policore.284
Qendra pr forenzik..............284
Drejtoria administrative............284
Hungaria..285
Organet pr zbatimin e ligjit..285
Organet ( institucionet) pr zbatimin e ligjit.285
Nivelet e sistemit policor.285
VIII
Kapitulli i par
POLICIA
Nocioni i fjals polici

Etimologjia e nocionit polici
Prkufizimi i teris policore
Ramo Maslea (Maslesha) - POLICIA DHE SHOQRIA
Nocioni polici
Zanafilla, zhvillimi i nocionit t policis dhe format organizative t saj

jan t kushtzuara me zhvillimin e shoqris njerzore. Rrnjt e saj i
gjejm para ekzistimit t shtetit, n bashksit e thjeshta. sht e
njohur se para ekzistimit t shtetit dhe t normave t para politiko-
juridike, t gjitha shoqrit kan pasur form t thjesht t integrimit.
Lidhja e par njerzore fundamentale integrative sht forma grupimit
t vogl homogjen, e bazuar n parakushte t marrdhnieve t
prhershme, kshtu q sjelljet e do individi ka qen objekt i
vshtrimit t vazhdueshm. Kjo form e bashksis s thjesht ka
paraqitur marrdhnie shoqrore n korniza t caktuara. N kto, t
ashtuquajtura shoqri t segmentuara, farefisnia ka pasur elementet e
strukturs themelore t shoqris dhe funksionin e rregullimit t jets
morale t bashksis n trsi, si jan: marrdhniet pronsore,
solidariteti ndaj rreziqeve t jashtme, organizimi ushtarak, puns
prodhuese, funksioneve religjioze etj. Zhvillimi dhe vet diferencimi
shoqror, ndarja e puns, urbanizimi m i lart, posarisht
diferencimi i interesave t njerzve dhe bashksive, sjell deri te ajo q
disa funksione t mhershme rregulluese t barten gradualisht n
bartsit tjer. Si barts kryesor t funksioneve t ndrlikuara paraqiten
institucionet shoqrore. Me fjal tjera, n t gjitha bashksit
homogjene t vogla marrdhniet e rregulluara kan pasur rndsi
relevante n lami t ekonomis, e veanrisht n funksionin e
mbrojts (frika nga hakmarrjet n bashksi ka qen faktor i
rndsishm i preventivs s gjithmbarshme nga dhuna), pastaj
funksioni i siguris shndetsore, edukative dhe funksioni i siguris
sociale.
Duke marr parasysh se kto bashksi t vogla, me strukturn dhe

sistemin e tyre t thjesht t kontrollit shoqror kan filluar t
ndryshojn, gjegjsisht kan filluar t evoluojn n grupe m t
mdha, gjithnj e m tepr sht paraqitur nevoja pr forma t reja t
rregullimit dhe mbrojtjes n kuptimin policor. Kjo rrug e zhvillimit
evolutiv dhe shpartallimi i disa bashksive dhe t gjith antagonizmat
t cilat kan qen rezultat i shkputjes s individve n procesin
zhvillues t bashksive t vogla, kan qen n realitet arsye themelore
pr formn e re t mekanizmit t mbrojtjes. N kt kuptim, bashksia
q nga kohrat m t hershme e deri m sot, n form t institucioneve
11
dhe sistemit, paraqitet si barts kryesor i rregullimit dhe ndikimit

sistematik legjitim n sjelljet e njerzve sipas kritereve t prcaktuara
n mnyr paraprake brenda bashksis s njjt. Ky proces ka
prcjell zhvillimin e policis gjat historis e cila, n situata t
ndryshme historike, ka pasur forma t ndryshme t veprimit.
12
Etimologjia e nocionit polici
Nse shikojm aspektin etimologjik, fjala polici rrjedh nga (anglisht,

police; gjermanisht, polizei; frngjisht, police) fjala greke polis,
politea: nnkupton administrimin e qytetit, shtetit, kushtetut. Do t
thot se nga vet fjala polis, i cila ka nnkuptuar qytet-shtet, sht
nxjerr nocioni politea i cili ka nnkuptuar tr veprimtarin e shtetit,
legjislativin, gjyqin, dhe administratn. Ky termin u ka shrbyer edhe
romakve pr prdorimin e emrit politika. N kt kuptim pr
Aristotelin politea paraqet formn ideale t rregullimit shtetror.
Identiteti i polisit bazohet n kushtetut, e ai ndaj saj nuk sht asgj
tjetr prve forms dhe prmbajtjes s qytetrimit. Vet nocioni i
kushtetuts ka prfshir tr mnyrn e jetess dhe vlerat e rendit
rregullues t qytetarve. Pra fjala kye e mendimit politik t Aristotelit
sht politea e cila sht form ideale e rregullimit shtetror e bazuar
n ligje dhe zakone, ku kuptimin e drejtsis s bashksis shtetrore e
parasheh n arritjen e mesit etik (midis demokracis dhe oligarkis).
Ky mes etik sht konsideruar si garanci e vetme dhe e vrtet dhe si
mas optimale pr qndrueshmrin e rendit shtetror dhe sundimin
politik. Mirpo, n gjuhn ton nuk vrehet mjaft lidhja gjuhsore
midis polisit (shtetit ose bashksis shtetrore), politeja (kushtetut,
shtet, rend shtetror ose form e sundimit politik), politeum
(administrata shtetrore), politesa (nnshtetasit ose qytetar), kshtu
q sht vshtirsuar kuptimi i mendimit politik burimor i Aristotelit,
pr lidhshmrin e vrtet reciproke.1 Pa marr parasysh kto
vshtirsi, pr ne sht esenciale se n mnyr vrehet roli
vetmbrojts n ruajtjen e demokracis s matur, si form e vetme e
sakt dhe ideale e sundimit politik. Pa dyshim se n gjith shqyrtimet
e Aristotelit, shum relevante kan qen edhe detyrat e policis. Kto
detyra do ti zbatojn organet si jan astiomet, rojet etj. N baz t
ksaj mund t konkludojm se n mes t qndrimit t Aristotelit pr
nocionin politea, n kuptimin e rolit mbrojts dhe emrit policia n
kuptimin bashkkohor, ekziston divergjenc e caktuar.
Duke pasur parasysh se policia sht njra nga shrbimet m t lashta

n shoqrin njerzore, respektivisht n shtet, ajo npr periudhat e
ndryshme historike ka marr kuptime t zgjeruar dhe divergjent. Sipas
1Ante Paanin, Aktualiteti i kritiks s bashksis shterore t Aristotelit n

Platonin, Mendimi politik, Fpn, Zagreb, 1979, no 3, fq110
13
burimeve ekzistuese mendohet se fjala police s pari sht lajmruar

n gjuhen franceze n vitin 1250. Gjat tr periudhs mesjetare,
mesjets s vonshme dhe n renesanc me fjaln polici sht
nnkuptuar tr veprimtaria shtetrore. N kt kuptim edhe filozofi
francez Monteskje, n shtjellimet ndryshme t kuptimit t liris,
thekson se n shtete, respektivisht n shoqri aty ku ekzistojn ligjet,
liria nuk mund t nnkuptoj veprimet e gjith asaj q dshirohet.
Liria sht e drejt q t bhet e gjith ajo q ligjet lejojn, nse nj
qytetar mund t bn at q ligjet ndalojn, nuk do t ket liri pr
asknd. M kt Monteskje barazon lirin politike me sigurin
personale dhe juridike, ku veanrisht insiston n respektimin e
parimeve ligjore dhe t shtetit juridik. Ajo q ka rndsi t posame
sht vshtrimi i tij sipas s cili organizimi dhe ndarja e tri
pushteteve sht polici e mir. 2
Nj koh t gjat nocioni polici ka qen identik me nocionin e

administrimit t brendshm, sistemit t pushtetit, qeveri progresive,
ushtrim i civilizues i shtetit etj. Pr kombet e civilizuara, respektivisht
ato t cilat kan shtetin e rregulluar, sht folur se jan t policizuara3
n mnyr q n mesjet nocionet policia dhe politika t marrin
kuptim t prbashkt policia politike.
Rol dhe rndsi t veant policia ka n periudhn e shekullit XVIII

dhe XIX, n monarkit absolute feudale, t cilat kan pasur t formuar
dhe t ndrtuar organizatn, (pr kt do t bjm fjal m tepr n
zhvillimin historik t policis), kurse rol t veant merr n periudhn
e revolucionit borgjez. Si mekanizm i institucionalizuar pr
prdorimin e dhuns dhe detyrimit, policia asokohe zbatonte nj sr
detyrash si ishin: ndrrimi i rregullave pr shndetin dhe moralin
publik, mirmbajtjen e rrugve, ndrtimit t godinave etj. M von
aktivitetet policore kufizohen n pun t brendshme, respektivisht
vetm n ato akte q kan pr qllim eliminimin e t gjitha rreziqeve
t cilat krcnojn pushtetin publik. Kjo do t thot mirmbajtje e
rendit, qetsis dhe siguris. M n fund vjen gjer te ndarja e rolit
funksional t policis nga veprimtarit tjera t resorit t administrimit
t brendshm. Mirpo, n kuptimin organizativ, sidomos me
2 De lespirit des lois, Luvre XI, Oeuvres competes, t2, Paris, 394, n Sokol-
Smerdel, Organizimi i pushtetit, Zagreb, 1988, fq 23
3Sicot M., Police and Philology, International Criminal Police Reviw, no 99,
1956, pp 162-163
14
diferencimin e funksioneve shtetrore vjen deri te lidhja e policis me

armat, por n shekullin e 19 ajo merr form t organizats moderne
policore.
15
Prkufizimi i teoris policore
Zhvillimi historik i policis, formimi dhe shndrrimi i saj n sistem

policor modern pa dyshim na udhzon n tr ndrlikueshmrin e
kuptimit dhe t prcaktimit t fjals polici. Ndrlikueshmria dhe
vshtirsit gjat hulumtimit shkencor t policis shpesh ka sjell deri
te nj afrim i njanshm, me paprcaktueshmrin e rolit t saj n
shoqri. Disa koncepcione me karakter t kufizuar, me precizimin e
disa aspekteve relevante pr veprimin policor kan sjell n teorin e
policis prkufizime kontroverse dhe me shum kuptime, prcaktime
t cilat shum vshtir pranohen. Kto qasje duhet krkuar n
ndrlikueshmrin e madhe t sfers policore, sidomos n dinamikn
operative dhe ndryshimet e veprimit, t cilat jan n pajtim me
krkesat e shoqris. Prandaj, n dinamikn e veprimit policor
ndikojn t gjitha kundrthniet dhe ndryshimet shoqrore t cilat n
aspektin e siguris reflektohen n sistemin policor. Me qllim t
studimit shkencor t t gjitha aspekteve t organizimit dhe
funksionimit t policis n shoqrin demokratike, mendimi shkencor
implikon realitetin historik t diferencuar pr sistemin policor t
vshtruar n korrelacion me proceset shoqrore dhe politike. Do t
thot, duhet t nisemi nga trsia e marrdhnieve dhe proceseve
reciproke t cilat zhvillohen n nj bashksi politike. Pa respektimin e
ktyre premisave n kuptimin e proceseve politike dhe proceseve t
tjera, do t mungoj dimensioni i qasjes analitike n kuptimin e t
gjitha postulateve relevante pr definimin e sistemit modern policor.
Nse do t pranonim vetm regjistrimin e fakteve t thata q kan t
bjn me objektin e studimit, do t kishim mbetur n nivelin e
paverifikueshmris s t vrtets shkencore, sikurse q jan
jokonsekuenca, jopreciziteti e edhe kundrthniet n kuptimin e
policis. Pa marr parasysh divergjencat terminologjike dhe teorit e
ndryshme n studimin e policis, mbetet fakti se sa ky kontroll
shoqror ka qen i varur nga politika n shtet. Si institucion shtetror,
policia sht gjithmon nn kontrollin politik, sepse edhe shteti sht
krijim i politiks dhe ai q e ka shtetin dor gjithmon do ta ket
policin si mjet pr rregullimin e pikpamjeve t veta.4
4 Janez Pear, Policia e Sllovenis n rrethanat e reja shoqroro-politike,
Izbor, Zagreb,1991,no2,fq.108-109
16
Analiza e shkurtr etimologjike n kuptimin divergjent t policis dhe

prkujtimet e shkurtra informative t cilat i kemi shnuar, n mnyr
t mjaftueshme na tregojn pr ndrlikueshmrin e ksaj fjale. Si
kemi vrejtur, fjala polis dhe politea sikurse edhe shum fjal t tjera i
takojn t njjts familje greke. Po ashtu, sht e dukshme se n
Angli, sikurse edhe n regjionin kontinental e hasim pothuaj me t
njjtn domethnie si form e organizimit t udhheqjes me
shoqrin, administrat publike, pushtet dhe rend, n mnyr q m
von t marr kuptim tjetr,5 respektivisht kuptimi sht i lidhur me
ruajtjen e siguris, pengimin e rreziqeve duke u fokusuar n
juridiksionin policor. Zhvillimi gjuhsor sht po ashtu reflektim i
proceseve t ndryshme historike dhe me formimin e institucioneve t
duhura. Kshtu q, vshtirsit terminologjike kan vshtirsuar
qasjen m prmbajtjesore kundruall asaj teorike dhe analizn
komparative, e q ka shkaktuar konfuzione t definimit, nganjher
edhe jan br elaborime t paprshtatshme t prdorimit t termit
polici. N mesin e burimeve t huaja hasim prkufizime t cilat mund
t merren si baz pr definimin e policis moderne. N baz t
mendimit t disa autorve, si prkufizim modern mund t merret
periudha e vitit 1885, e autorit anglez i cili mendon se policia paraqet
at pjes t organizimit shoqror i cili n mnyr t drejtprdrejt
merret me mirmbajtjen e rendit, respektivisht parandalimit dhe
zbulimit t prishjes s ktij rendi.6 Di m von (1905), takohemi me
prkufizimin sipas t cilit policia sht trup i organizuar i npunsve
zyrtar me t cilt kan qllim dhe detyr primare mbrojtjen e rendit
dhe garantimin e siguris s personave dhe pasuris (L.Lepine),
ndrsa nj decenie m von definicionin e ri t policis e ka dhn
autori amerikan R. Fosdik (R. Fosdick): Policia sot paraqet para s
gjithash forc, t themeluara me kushtetut, pr mbrojtjen e individit
n kornizat e t drejtave ligjore.7 Mirpo, interesi i theksuar pr
funksionimin e institucioneve dhe punve t udhheqjes me aparatin
shoqror, me qllim t stabilizimit dhe mirmbajtjes s sistemit
legjitim dhe pr arsye t konflikteve dhe dhuns shoqrore t
prshkuar me vshtirsit ekonomiko-sociale dhe t pasiguris, kan
5 Arnold J. Heidenheimer, Politics, policy and police as conceots in English

and Continental languagesm The Review of politics, Vol 48,no.4 winter 1986.
6 Mawby R.I.,Comparative policing issues:The British and American Sysrtem
in International Prespective,London,Unwin Hyman,1990,fq2, n Bogoljub

Milisavljevic, Shkenca pr policin Beograd,1997,fq10-11
7 Fosdic R.,European Police System, New York,1915,fq 4, Bogaljub
Milosavljevic, nav.dj.fq 11
17
qen shkak q gjat studimeve kushtetuese-juridike dhe publike-

juridike, t definohet policia, duke vn n plan t par aspektin e saj
juridik. Kan mbizotruar ato mendime t cilat policin e kan
vshtruar nga ana e tri aspekteve themelore (organizative, funksionale
dhe administrative). Ky afrim juridik nuk mund t shpreh tr
dimensionalitetin e policis, dhe nuk mund t jap nj prkufizim q
do t ishte i pranueshm pr t gjitha sistemet tjera juridike. Prandaj,
n kohn e fundit vrehet interesim i madh shkencor pr definimin
analitik dhe kritik t policis, sepse n jetn politike t shoqrive t
hapura moderne, demokratike dhe pluraliste, prve shtjeve politike
dhe t siguris dominojn edhe shtjet e t drejtave t njeriut, lirive
qytetare, paqes dhe siguris etj. N kt kuptim, prkrahje t madhe
kan fituar ato prpjekje shkencore t cilat vendin e vet do ta gjejn
n praktikn dhe teorin policore.
Interpretimet terminologjike dhe prkufizimet e shumta me qasje t

ndryshme (politikologjike, juridike, sociologjike, organizative etj), t
cilat kan udhzuar n tr specifikn dhe ndrlikueshmrin e
sistemit policor, na udhzojn q t bjm prpjekje n prcaktimin e
nj kornize metodologjike t orientimit, i cili do t implikoj
prcaktimin e elementeve dominuese dhe relevante t policis n
nivelin teorik. Theks i veant i sht dhn, rishqyrtimit kritik t
qasjeve teorike-metodologjike dhe koncepcioneve fundamentale, si
dhe praktiks policore me tendenca themelore q t ofrohen
prkufizime t cilat do t knaqin kriteret e vendosura dhe do t
prmbajn atributet relevante pr realizimin e rolit policor n shoqri.
Duke u gjendur n situat me shum prkufizime, e me qllim t
plotsimit t saktsimit analitik dhe krahasues, do t flasim pr disa
definime t fjals polici, t ciln mund ta vshtrojm si: term
funksional dhe organizativ, formal dhe material, strategjik dhe
dinamik, policia si organ pushteti dhe shrbim publik.8 Duke u nisur
nga prcaktimet e multi-definimeve t cekura, mund t themi se n
plan t par gjenden termet organizativ dhe funksional t cilat policin
e sqarojn n dy mnyra t ndryshme. N kt rast, shkenca e politiks
(qasja politologjike), shtetin e vshtron si nj realitet politik me
monopolin legjitim t dhuns fizike t ciln e zbaton nprmes t
policis si organ ekzekutiv t saj. Ktu lihet pas dore norma
preskriptive juridike, dhe n fundja dhuna pranohet si norm relevante
8 Bogoljub Milosavljevic,nav.dj.fq 11
18
dhe reale e vetme e funksionimit t sistemit policor. Ndonse termet

pr prcaktimin e policis paraqesin fundamentin e saj, ato prap nuk
mjaftojn dhe nuk jan precize n sqarimin m t plot teorik t
sistemit policor. Definimi i policis bazohet n autorizimet e saj,
format organizative, autoritetin n shoqri, e cila si organ shoqror n
rrethanat e siguris t rregulluara me ligj, pengon t gjitha dukurit
dhe sjelljet t cilat mund t sjellin deri te pasojat e padshiruara. Pr
ndryshim nga qasja formale, ajo materiale n plan t par prcakton
qllimet fundamentale t policis, si sht mirmbajtja e siguris s
brendshme. N kornizat e elementeve t prbashkta t prkufizimeve,
qasja statike implikon policin si nj sistem tradicional t mbyllur, me
sjellje t prcaktuara n mnyr decidive, e cila n pajtim me rolin e
saj, zbatohet rrept. sht fjala pr funksion legjitimues i cili shrben
si operacionalizim praktik i rregullave normative t vendosura n
shoqri. N ann tjetr policia vshtrohet si sistem dinamik dhe
transparent e cila duke ia prshtatur veprimin e saj ndrrimeve
shoqrore moderne dhe demokratike, n mnyr serioze kujdeset pr
veprim sensibil n disa situata konfliktuoze, me qllim t ndrtimit t
marrdhnieve interaktive dhe fitimit t besimit t qytetarve. Policia
prcaktohet si organ i pushtetit dhe si shrbim publik, gj q varet nga
formimi i organizats n nj shoqri. Kto elemente t prmendura t
prkufizimit policor, t cilat m s teprmi i prfaqson autori n fjal
me prpjekjet e tij pr definimin e sistemit policor, pasqyrojn gjith
multi-disciplinaritetin e zgjedhjes dhe seleksionimit t teorive t
prcaktuara t prgjithshme. Prve numrit t madh t qndrimeve
teorike pr modelet e sistemit policor, sht vshtir t jepet nj
prkufizim i prgjithshm i cili do t jepte prshkrime dhe numrime,
sepse shumica e teorive dhe modeleve sht e tejkaluar me zhvillimin
e proceseve demokratike. N kt kuptim, me metodn analitike dhe
multi-disciplinare komparative prpiqemi t japim nj prerje t
kuptimeve t prcaktuara m t rndsishme t policis, n mnyr q
t ofrojm prkufizimin pr t cilin mendojm se sht adekuat pr
ndrtimin e shoqris demokratike, pluraliste, shoqris s hapur dhe
civilizuese. Duke u nisur nga kto premisa, policin mund ta
definojm si organ ekzekutiv dinamik, t ndrlikuar, dhe specifik t
qeveris e cila n pajtim me autorizimet ligjore sht e obliguar pr
mirmbajtjen e siguris s brendshme t shoqris, duke zbatuar
mjetet legjitime t dhuns, dhe duke iu prmbajtur sakt parimeve
etike-profesionale gjat prmbushjes s obligimeve t veta.
19
Kapitulli i dyt
VSHTRIMET KRITIKE N SISTEMIN E MBYLLUR

TRADICIONAL POLICOR
Policia si instrument i mbrojtjes s rendit juridik

Modeli tradicional burokratik i organizimit dhe udhheqjes s policis
Kufijt e modelit tradicional t sistemit policor
Udhheqja e policis
Trheqshmria e udhheqjes vijore (mekanike)
Dobsit e aspektit vijor n udhheqje me policin
Policia si instrument i mbrojtjes s rendit juridik
N ndrtimin e shoqris civile moderne juridike, numri i madh i

sfidave dhe kundrshtimeve t cilat qndrojn n kt rrug,
imponojn krkesn e pashmangshme pr formimin e rregulloreve nga
kornizat e t cilave rezultojn ligjshmrit themelore t demokracis.
N kt drejtim, respektimi themelor i t drejtave dhe lirive njerzore
paraqet fondamentin e jets s civilizuar. Qllimi i do shoqrie sht
q n ndrtimin organizats t vendos t gjitha instrumentet mekanike
t cilat jan t domosdoshme pr garantimin e siguris s
gjithmbarshme dhe funksionimin e rendit juridik. Me qllim t
sigurimit t eliminimit t kufijve n aspektin e kushteve relevante, t
cilat n ambientin modern t civilizuar paraqesin rndsi kye n
realizimin e t drejtave dhe lirive, duhet t realizohet sundimi i
popullit. Kshtu, do shtet i organizuar me themelimin e
mekanizmave konstitucional q kan pr qllim mbrojtjen e siguris
s brendshme dhe t jashtme, t mbrojtjes s rendit shoqror, t
fortifikuar me kushtetut dhe me legjitimimin e sundimit t saj, e arrin
nprmes monopolit fizik t dhuns. Posarisht, nse e dim se
civilizimi sht gj e brisht dhe nse nisemi nga rendi juridik i
vendosur prplot sfida, q doemos do t sjell deri te implikimet e
siguris. Pr kto arsye mund t theksojm se liria njerzore nuk sht
e plot, duke pasur parasysh krkesat pr sjelljet t cilat jan n pajtim
me rregullat normative. Rregullat i pengojn konfliktet, nga prvojat
t cilat zakonisht rezultojn me imponimin e disa formave t sjelljeve.
Pr kt, n mas t madhe liria sht objekt i rregullave normative t
nj shoqrie ku shteti pr t siguruar rendin, qetsin dhe drejtsin,
n siguri sheh legjitimimin e fundit dhe t dominimit t saj.
Ktu, qart vijm deri te pikpamjet t cilat tregojn dobin shoqrore

dhe krkesat funksionale shtetrore. Duke mbrojtur sigurin e
gjithmbarshme dhe rendin juridik, duke harmonizuar veprimtarit e
ndryshme t cilat rrjedhin nga ndrlikueshmria e jets shoqrore,
autoriteti i saj duhet gjithnj e m pak t varet nga monopoli dhe fuqia
e dhuns, n mnyr q t bhet instrument institucional i
dshirueshm i gjendjes objektive juridike dhe t siguris.
N kornizat e tilla duhet t vshtrojm instrumentet prgjegjse t

formuara n shtetet demokratike pr kundrvnie t t gjitha formave
23
t cenimit t rendit kushtetues. Megjithat, sht me rndsi t cekim,

se pa marr parasysh karakterin e renditjes s brendshme n do shtet,
n plan t brendshm vend ky z shtja e realizimit t siguris.
Shteti n kt mnyr bhet barts oficiel i siguris, i cili i jep
legjitimitet policis si organ ekzekutues e cila mbron pastaj shtetin
juridik, demokracin pluraliste, lirit dhe t drejtat elementare t
njeriut. Kur sht n pyetje siguria e brendshme, policia ka funksionin
ky. Kjo na tregon, se n kushtet moderne nuk mund t paramendohet
shteti demokratik dhe modern pa institucione t organizuara n
mnyr t posame, t cilat do t mbrojn t gjitha vlerat.
Kjo sht n harmoni me programin e Kshillit Evropian i cili sht

formuar n vitin 1946. Pr arsye t proceseve politike t cilat kan
filluar t zhvillohen q nga viti 1989, dhe vendosjen e shteteve t reja
me demokraci plurale, Kshilli Evropian ka aprovuar programe t
posame kooperimi me kto shtete t porsaformuara, posarisht me
vendet e Evrops Lindore, t ashtuquajturat Programi Demosten4.
Parim themelor n kt program, sht krkesa e prparimit t
parimeve themelore t shtetit juridik, sikurse dhe harmonizimi gradual
i legjislacionit nacional t ktyre shteteve me instrumentet juridike t
Kshillit Evropian. Programi i lartprmendur sht plotsuar me t
ashtuquajturin Plani Themis me t cilin sht hapur mundsia edhe
pr prfaqsuesit e forcave t organizuara policore, t arsimohen dhe
aftsohen pr sfidat e reja n kushtet politike-juridike dhe kushtet e
reja t siguris. Nj ndr projektet kye n kuadr t reformave t
planifikuara n kt lm, gjithsesi sht projekti i quajtur Policia n
Shoqrin Tranzitore. N kt kontekst duhet t theksojm rndsin
e procesit organizativ dhe udhheqjes n polici, n shtetet t cilat jan
n tranzicion, respektivisht formimi i tyre sipas parimeve demokratike
t mirnjohura dhe sistemit unik t edukimit, me qllim t arritjes s t
gjitha premisave t caktuara t organizatave moderne policore. Vend
qendror z organizimi dhe mnyra e udhheqjes me t gjitha
aktivitetet operative policore n harmoni me vlerat themelore
demokratike dhe civilizuese t shoqris.
4KshilliEvropian sht I formuar me 1949 me krkes t dhjet vendeve

evropiane perndimore. Sot Kshilli prmban 49 antar. Pr 45 vjet t
ekzistimit Kshilli ka hartuar prreth 150 konventa evropiane n mes t
cilave m e rndsishmja sht Konventa evropiane pr t drejtat e njeriut,
me t ciln mbrohen t drejtat fundamentale t lirive dhe t drejtave t
individve.
24
N baz t ekspozimit, mund t themi se udhheqja n ditt e sotme

bhet faktor relevant i veprimit t suksesshm dhe realizimit t
qllimeve t organizats n t gjitha sferat shoqrore. Me kt qllim,
studimi i funksionit t udhheqjes n organet dhe shrbimet e siguris
dhe regjionet e tyre t puns operative gjithashtu kan fituar baz
shkencore. Duke pasur parasysh rolin specifik t organizats dhe
sistemit t udhheqjes n shrbimet e lartprmendura, sikurse dhe
faktort dhe rrethanat e shumfishta (politike, ekonomike, sociale,
kulturore etj.) t cilat ndikojn n gjendjen e siguris n shoqri, do t
pasqyrojm disa opinione shkencoro-operative dhe do t japim
vshtrim mbi rndsin e sigurimit t t gjitha parakushteve t
udhheqjes si faktor kushtzues n pikpamje t ndrtimit dhe siguris
s shoqris civile, duke siguruar s pari, lirin, dinjitetin, begatin e
do individi dhe stabilitetin e mbar shoqris. Kemi t bjm me
shtje jashtzakonisht t komplikuar dhe komplekse e cila krkon
shqyrtim prmbajtjesor, analiz dhe sintez t njohurive teorike-
praktike t deritashme, deri te pikpamjet m t reja shkencore kur
sht n pyetje sistemi udhheqs n polici. Nse marrim parasysh se
udhheqja n kt sfer krkon shum aftsi dhe shkathtsi relevante
t udhheqjes operative me qllim t sigurimit t unitetit t aksioneve
operative, sikurse dhe faktin se t gjitha shtetet demokratike t
zhvilluara n bot me qllim t funksionimit efikas t shtetit juridik, e
me kt edhe mirmbajtjen e gjendjes s siguris s lart japin rndsi
t theksuar organizimit, zgjidhjes s kuadrit kualitativ, pajisjeve pr
pun dhe shprblimit pr antart e organizatave policore.
N kt proces organizatat policore do t psojn ndryshime radikale

t cilat jan n pajtim me parimet demokratike t kryerjes s detyrave
policore. Ato kshtu, n mnyr t vazhdueshme do t jen objekt
interesimi dhe do t jen nn vshtrim publik, objekt pr kritik, dhe
mnyra e formimit dhe ekzekutimit t filozofis s udhheqjes me t
gjitha premisat operativo-siguruese t cilat duhet t rezultojn me
gjendjen optimale t siguris dhe t n shrbim t bashksive lokale.
Kshtu na udhzojn qndrimet e autorve t shumt t cilt theksojn
se puntort udhheqs n polici kan obligime dhe prgjegjsi t
posame brenda organizatave policore, q nnkupton shkathtsi t
mdha organizative dhe udhheqse. D.m.th. se udhheqja ishte
dashur t bazohet n baza shkencore si supozim ky i puns s
policis moderne, e cila n shoqri do t reflektoj rendin publik,
25
paqen dhe sigurin, e cila prmban prgjegjsin pr sigurimin e

siguris pr t gjith qytetart, me qllim t jetess n paqe dhe
lvizjen e lir pa frik nga cenimi i personalitetit t tyre.5
Nse vrejm historikisht, organizimi dhe struktura e brendshme

sikurse dhe sistemi i udhheqjes me organet e sigurimit e posarisht
me policin, kan rrjedh n dakord me ndrrimet politiko-juridike
dhe ato t siguris t cilat jan zhvilluar n nivelin global. Me fjal t
tjera, shoqrit gjat zhvillimit t tyre n mnyr permanente kan
kaluar npr konflikte politike, ekonomike dhe ato t armatosura t
cilat n mnyrn e shfaqjes, intensitetit dhe pasojave n mas t
madhe ndikojn n ashprsimin e gjendjes n kt lami. Ndrlidhja e
kundrthnieve t brendshme dhe t jashtme na tregon se bota
moderne e sotme gjendet n nj paqndrueshmri sigurie dhe politike.
do shtet mundohet t ndrtoj nj doktrin dhe strategji t

prgjithshme t reagimit n lmin e siguris, sikurse dhe bazat pr
realizimin e qllimeve globale dhe mbrojtjen e brendshme t vlerave
t saja, pa marr parasysh n madhsin dhe fuqin e tyre.
Shteti nga njra an sht barts dominues, dhe n t njjtn koh, nga
fillimi sht dhe barts i rregullimit, i cili nuk duhet t bazohet n
dominim, n ndrtimin e instrumenteve integruese si sistem
stabilizues si institucion. Kto jan rregulla t cilat shteti q nga
ekzistimi i saj i krijon dhe kujdeset pr aplikimin efikas t saj. Pa
marr parasysh q ato jan t vendosura nga niveli m i lart
shtetror rregullat i vendosin njerzit duke pasur parasysh qllimet
aktive t tyre, dhe njerzit mund ti ndrrojn kur prioritetet
ndrrohen. Me kt, i tr sistemi rregulltiv ka fituar n mas t
madhe n elasticitet dhe adaptim. Organizata shtetrore n kushtet e
reja demokratike pluraliste, dhe pluralizmi i interesave, kushtzojn
nj afrim t ri t kontrollit politik mbi aparatin shtetror.
Parlamentet jan br arena ku interesat kryqzohen, dhe integrimi

institucional i t cilit duhet n kontinuitet t prballoj interesat e
ndryshme, q n mnyr efikase t mund t ushtrohet kontrolli mbi
monopolin shtetror t dhuns t mbikqyr funksionimin e tij nga
5The role of the police in the society, part 2., Oslo, Frovaltningstjenestene
statens trykningskonor, 1988, fq 16.
26
aspekti normativ i kritereve t vendosura.6 N nj realitet t till

shoqror shumica e shteteve n vendet e zhvilluara ka marr mbi vete
shumicn e funksioneve t reja, duke u shndrruar n organizat t
ciln shumkush e konsideron si shtet i shrbimeve publike.
Megjithat, funksioni tradicional i shtetit prap mbet, ajo nnkupton
ushtrin, policin, gjyqet, diplomacin etj. I gjith ky proces politiko-
juridik ka ndikuar n formimin e organizats policore dhe udhheqjes
me te. Me zhvillimin e shoqris ka ardhur gjer tek ngritja e
ndrlikueshmris dhe ndrlidhjes s problemeve t siguris, dhe
shoqria n mnyr t pashmangshme ka parashtruar krkesa para
strukturave policore, me qllim t eliminimit t t gjitha dukurive
negative dhe sjelljeve t cilat sjellin gjer tek keqsimi i gjendjes i at
lami.
Sot, n fund t shek. 20, policia pr shkak t natyrs siguruese t

punve t saj edhe m tej konsiderohet si establishment me
institucion burokratik t theksuar, gjysm ushtarake, konservative,
paramilitare, me struktura politizuese t cilat paraqesin rolin ky n
mbrojtjen e siguris s brendshme, n dakord me rregullat dhe
rregulloret n korrelacion me marrdhniet shoqrore prbjn
sistemin juridik shtetror. Kshtu shteti paraqitet si burim i
gjithmbarshm i sundimit politik n kufijt e domenit territorial-
nacional. N kt kuptim, prej kohrave m t lashta, dhe m von
duke formuar institucionet m t rndsishme gjegjse, vendin dhe
rolin e policis e ka prcaktuar pushteti central. Shteti paraqitet si
barts kryesor i rregullimit, ndikimit sistematik legjitim n sjelljet e
njerzve ndaj kritereve paraprake t vendosura. Kjo do t thot, se
rregullat n vete implikojn krkesat pr sjellje t caktuara, t cilat
kan prmbajtje normative e edhe n rrethana kur ajo krkes nuk
sht n mnyr decidive e formuar. Shumica e rregullave normative,
t cilat i vendosin institucionet specifike n shoqri, qart shtrojn
krkesa prpara, kur jan n pyetje sjellje t padshiruara me qllim t
ndalimit, respektivisht t reagimit me koh n t gjitha sjelljet t cilat
cenojn krkesat normative t vendosura, t cilat trajtojn lmin e
siguris.
Megjithat, q nj shoqri t mund t reagoj n mnyr efikase dhe

me koh n dukurit dhe sjelljet negative, rregullat rregulluese duhet
6 Eugen Pusi, Rregullimet shoqrore, fq.318
27
t ken karakter sistematik legjitim, e cila policis dhe mekanizmave

udhheqse politike i siguron procesin e ndrtimit, stabilizimin dhe
formimin e politiks gjegjse t siguris. Kjo para se gjithash
kontribuon stabilizimin e sistemit institucional shtetror n trsi, po
ashtu edhe nnsistemet relevante t cilat jan faktor me rndsi n
mbrojtjen e vlerave themelore t shoqris dhe faktori ky i sistemit t
siguris. D.m.th., nga vet renditja e sistemeve plurale moderne, ku
sht i realizuar niveli i lart i diferencimit dhe prkufizimet
institucionale n mes organeve politike dhe atyre udhheqse, nga
logjika e pozits s tyre shoqrore rrjedh dhe organizimi institucional
i pushtetit t cilat sigurojn ekzekutimin efikas t detyrave t
prcaktuara me kushtetut dhe ligj.
Kshtu do t arrijm gjer tek konkludimet relevante, se vetm n

shtetin demokratik kushtetues (shtet juridik) qytetari dhe shteti n
veprimin e tyre jan t lidhur juridikisht. Duke u nisur nga kjo,
organizatn dhe rolin e policis n at rrug zhvillimi n aparatin
shtetror e kan caktuar strukturat shtetrore. Ajo ka siguruar
legjitimitetin e policis si organ i saj ekzekutues, pra n do shtet
policia paraqet dhe mbron pushtetin shtetror. N kt kuptim, shteti
sht ai i cili ka monopolin ndaj forcave legjitime policore, forca t
cilat kan rol fundamental n do shtet modern. Mirpo, n at drejtim
vjen gjer tek lindja e modelit burokratik n kuptim modern t fjals.
T gjitha institucionet e themeluara, e sidomos ato t cilat kan
karakter ushtarako siguruese n rrethanat e cekura kushtetuto-ligjore
dhe politike, gjithnj e m tepr kan marr karakteristika t modelit
tradicional burokratik. Rrethi i veprimit punues dhe kompetencat e
policis n sistemin e siguris jan t prcaktuara nga ana e
autoriteteve racionale-zakonore, respektivisht shtetit modern me
domethnie Weberijane.
28
Modeli tradicional burokratik i organizimit dhe i udhheqjes s

policis
N shqyrtimin dhe analizn e modelit tradicional t organizimit dhe

udhheqjes s organeve dhe shrbimeve t siguris n aspekt m t
gjer, duhet t nisemi nga fakti se do shtet sht garant i rendit
rregullues normativ e me kt edhe instrument i prgjithshm i
dominimit t ciln e realizon nprmes institucioneve specifike
sistematike legjitime n mesin e t cilave vijn edhe strukturat
policore. Institucionet shtetrore t cilat kan funksionin mbrojts-
represive konsiderohen si model burokratik ky me dimensione
dhunuese kondiguese t theksuara. N ndrtimin dhe formimin e
bashksive moderne civilizuese, e me kt edhe organizimi i shtetit,
vjen gjer tek centralizimi i fuqis dhe fuqizimi burokratik, militarizimi
i policis dhe fuqis ushtarake. Kjo na udhzon, se njkohsisht me
ndryshimet n organizimin dhe strukturimin e pushtetit, ndryshime ka
psuar edhe vendi, roli i organizimit t instrumenteve t dhuns ku
policia zen vendin dominant, duke marr parasysh rndsin e saj kur
sht n pyetje siguria e brendshme. Pa marr parasysh n ndrrimet
organizativo-strukturale, dhe faktin se funksioni rregullues i shtetit
modern demokratik mbshtetet s pari n prdorimin e fuqis
kondigne, ajo pa prjashtim kontrollohet rreptsisht. Diferencimi i
strukturs organizative t shtetit t cilat zhvillohen n dakord me
ligjshmrit e brendshme t cilat sundojn n do organizat, modeli
burokratik konsiderohet si ky n procesin e diferencimit,
centralizimit, koordinimit dhe zbatimin e pushtetit dhe procedurimit
shtetror. Duke prdorur modelin burokratik aparati shtetror mund t
veproj pavarsisht nga institucionet tjera duke siguruar
kompatibilitetin e veprimeve shtetrore n pikn m t lart
strukturale t pushtetit.7 Prandaj, rndsia e modelit t lartprmendur
pr shtetin duhet t vrehet n aftsit e distancimit nga shoqria, dhe
pr krkesat e organeve qendrore q t ofrojn informata adekuate pr
lmit e ndryshme t jets shoqrore, me ka edhe forcohet mbikqyrja
e tyre. Kjo form e organizimit t ciln n mnyr legjitime e
ushtrojn institucionet specifike, si sht policia, padyshim na tregon
se institucionet e prmendura t cilat jan legjitime n ushtrimin e
7Cynthia Enloe, Policia, armata dhe etnicitetet, Globus, Zagreb, 1990, fq.
181-182
29
dhuns fizike duhet ti studiojm jo vetm sikurse mjet i racionalizimit

t administrats, por m tepr si aparat represiv mbrojts pr
zbatimin e pushtetit qendror. N kt kuptim, interesi i yn do t
drejtohet n analizimin e modeleve tradicionale burokratike t
organizimit t forcave policore.
Para se gjithash, duhet t apostrofojm se koncepti Weberijan i shtetit

niset nga fakti, se shteti sht organizat pushtet-mbajtse, ndrsa
pushteti mundsi se do t hasim n dgjueshmrin e personave t
caktuar ndaj urdhrave me prmbajtje t caktuar. N baz t ksaj,
shteti sht asi lloj asociate politike karakter institucional, e cila kur
dhe nse shtabi i saj udhheqs pretendon me sukses n monopolin
legjitim t dhuns fizike pr zbatimin e rendit.8 Mendimi teorik i
Max Weberit favorizon modelin burokratik t organizimit dhe e
konsideron si form ideale t udhheqjes, i cili manifestohet nprmes
aparatit shtetror t dhuns fizike t fuqishme, i cili n kontinuitet
koordinon punn e numrit t madh t individve me qllim t
mbrojtjes s siguris dhe rendit kushtetues. T themi qart, bhet fjal
pr shtetet rreptsisht t organizuar, ku sistemi regjional funksionon
n mnyr korrekte duke ju falnderuar grupit shoqror t organizuar
n mnyr interpersonale, racionale dhe hierarkike, t specializuar pr
zbatimin e punve udhheqse dhe atyre t siguris.
Nga kjo rrjedh dhe konstatimi relevant, se as nj organizat e sistemit

politik nuk mund t kuptohet n mnyr ekzakte nse n mnyr t
qart nuk e kryejm analizn qensore t organizats institucionale t
dhuns. Sipas Weberit, modeli burokratik i organizats bazohet n
gjasht parime, t cilat jan:
parimi i kompetencs s disa organeve, t cilat jan me ligj dhe me
akte t ndryshme t vendosura n form rigoroze. T gjitha
rregullat n at lami jan n mnyr oficiale t vendosura n baz
t vendimeve ligjore, rregullatorve dhe vendimeve t tjera
administrative.
parimi i hierarkis, cili reflektohet n at, se funksionet hierarkike
n nj sistem t till t udhheqjes, ku autoriteti m i ult
mbikqyret nga ana e autoriteteve m t larta. Kemi t bjm me
sistem rigoroz t kompetencave dhe nnshtrimeve;
8Weber Max, Grundris der sozialoekonomik, III Abteilung, Wirtschaft und

Gesellschaft, 1921, fq. 78-29, E. Pusi nav.dj. fq.53
30
parimi i udhheqjes, burokratike t punve (veprimtaria

administrative) i cili bazohet n dokumentet e shkruara t cilat
jan n mnyr zyrtare t verifikuara;
parimi i edukimit profesional t npunsve, udhheqsve etj.
D.m.th., se funksioni gjegjs krkon dhe edukimin profesional.
parimi i krkess pr pun, posarisht t puntorve udhheqs,
plotsimin e dedikimit n profesion i cili e krkon aftsit
profesionale pr pun n organizat;
parimi i rregullave t prgjithshme, n baz t s cilave kryhen
punt.
31
Kufijt e modelit tradicional t sistemit policor
Sistemi policor nga t gjith mekanizmat represiv ka lidhjen m t

fort vertikale, ka hierarki, sht i centralizuar, ku organizimi dhe
udhheqja krkon standarde t larta n krijimin e aktiviteteve t
gjithmbarshme policore, t cilat mbshteten n dituri, prvoj, aftsi,
profesionalizm etj. Parimet t cilat tashm jan baz e teoris klasike
organizative, m pak ose m tepr edhe sot prdoren n formimin e
organizatave policore, t cilat i quajm; mekanike tradicionale
respektivisht model burokratik. Kjo form e ushtrimit organizativ vjen
n shprehje n ato shtete n t cilat forcat policore marrin cilsit
paramilitare e edhe model paraushtarak. Analiza e barabart, na
zbulon se sa kto cilsi t lartprmendura jan prezent n ekzekutimin
e detyrave operative dhe represive t komplikuara policore, dhe sa n
sisteme t ndryshme politike forcat policore marrin cilsi ushtarake.
Organizata tradicionale policore me karakteristika militare pengon
krijimin e politiks n polici gj q sht produkt i burokracis
mekanike. N kt aspekt, krijimi i politiks n polici ka mbetur n
nivelin e ngusht t udhheqjes, me prani minimale ose pa pjesmarrje
t antarve t tjer t organizats policore. Sistemi policor me
struktur t centralizuar rigoroze (pa marr parasysh karakteristikat
pozitive) len prshtypje t ngadalshmris, pasivitetit ku struktura
udhheqse nuk mund t gjejn mnyrn fleksibile dhe elasticitet t
duhur n ndrtimin e postulateve relevante pr formimin e modelit t
ri, i cili do t siguron sigurin e rendit publik juridik n ndrtimin e
shoqris civile, respektivisht detyra konkrete e cilit do t ishte t
mbaj n balanc drejtsin, lirin, dinjitetin dhe begatin e do
individi, stabilitetin dhe sigurin e bashksis lokale n trsi.9
Tendencat demokratike inkurajojn zhvillimin e shoqris civile, duke

kushtzuar edhe ndryshime organizativ-sistematike, t cilat me koh
do t ln pas dore formn tradicionale t ashpr i cili n kushtet
moderne do t sht prgjigje m adekuate n mirmbajtjen e
stabilitetit t rendit publik dhe t paqes, prevenimin e represionit
kriminal sidomos n nivelin lokal. Prandaj, edhe paraqiten krkesat
pr ridefinimin e rolit t sistemit policor. Natyra e ndrrimeve
inauguron filozofi, organizim, strategji dhe pun operative t re, pa
9 Jan Wat, Udhheqje n polici, Izbor, Zagreb, numr 2/89,fq.143
32
marr parasysh numrin e madh t analizave prmbajtse t cilat

tregojn se modeli tradicional nuk mund t prgjigjet krkesave t
kohs s sotme dhe problemeve t theksuara n lmin e siguris
publike. Policia n modelin e cekur me form strukturale s pari kryen
funksionin instrumental, n baz s cils kontakti qytetari me policin
sht evident vetm n ato raste kur siguria publike n disa segmente
sht thyer. Lvizjet socio-demografike n rrethin e veprimit policor,
organizim i pamjaftueshm dhe efikasiteti i strategjis s modelit
tradicional i policis, si dhe kufizimet tjera prcjellse, kan ndikuar
n krkesa radikale pr korrektim, duke preferuar nj kuptim t ri t
veprimit policor me ndrrime inovative t theksuara n kuptim
organizativo-udhheqs dhe operativ.
Duke u nisur nga kto vrejtje, mund t themi se shumica e autorve

apostrofojn disa kategori q nuk ndryshojn dhe t cilat jan prezent
tek modelet e dhe format organizative t njjta t strukturs policore e
kto jan: burokracia mekanike dhe i prmenduri modeli
paraushtarak. Forma organizative e sidomos autorizimet ligjore t
modelit tradicional organizativ e radhiten n formn e burokracis
mekanike.
Hulumtimet shkencore t sistemit policor, e sidomos t formave

tradicionale organizative dhe udhheqse, tregojn se burokracia
mekanike e policis n kuptim struktural sht tejet e centralizuar.
Vlerat e saj t fundit shprehen nprmes t racionalizimit dhe
efikasitetit n realizimin e detyrave operative, por vetm pr nj
periudh t shkurt kohore. Ekzistencn e vet kjo form e ushtrimit t
policis n mas t madhe e arsyeton nprmes autoritetit profesional
pozicionues, i cili n mnyr qensore themelohet n eprorin dhe
subordinimin. Prafrimi i lartprmendur l hapsir pr theksimin e
interesave personale n dm t organizats, gj q n mas t madhe
sjell deri te sjelljet e caktuara individuale.
Ky sistem pozicionues e jo i prestigjit profesional i cili dallon nga

rezultatet reale t policis, pashmangshm identifikohet me vendin e
saj, n ngritjen hierarkike, n prgjithsi rrnon vlerat dhe sistemin e
vlerave, kur kemi t bjm me verifikimin pozitiv t rezultateve t
realizuara, shprblimet, meritat, inovimet, relacionet profesionale, me
injorimin e ktyre vlerave prodhon dhe inkuadron konformizm t
33
pastr policor-brokrat. N kt mnyr, efikasiteti strategjik i formuar

m hert shndrrohet n nj sistem t aktiviteteve shterpe, dhe policia
mbet n nj sjellje tradicionale t tejkaluar, ekskluzivisht n relacionet
eprorsubordinant. Dominimi i lartprmendur i sistemit t organizuar
t policis n vetvete, sht para se gjithash, rezultat i rrethanave
konkrete shoqrore n t cilat n mes subordinantve krijon jo vetm
ndjenja varsie, subordinimi, pasiviteti dhe papjekurie, por gjithashtu
edhe mosekzistim t fardo ndjenje prgjegjsie dhe do form
iniciative (Morgen 1985; Argyris,1991; Akzam,1994). Modeli
piramidal paraqet dhe organogramin e rrjetave komunikatave ku
informatat relevante operative mbesin n maje t shkalls hierarkike,
n kt mnyr informatat nuk qarkullojn n mas t duhur n mes t
departamenteve, e q sht detyr themelore e udhheqsve m t
ngusht. Ndrlikueshmria e padyshimt e rrethanave t siguris
krkon edhe interaksion t theksuar brenda strukturs organizative t
sistemit policor, ka nnkupton, se informatat n kohn e duhur t
formohen dhe t vihen n operacion t detyrave konkrete. Pa
marrdhniesh t tilla edhe afrimi, mund t vjen deri te kuazimonopoli
i modelit burokratik, me rast m tepr ngarkohet njoftimi, studimi,
analiza, definimi i problemeve t siguris, si dhe planifikimi a atyre
aktiviteteve t cilat do t ken rndsi determinuese n mirmbajtjen e
gjendjes dshiruese t siguris. Duke pasur parasysh kompleksitetin
dhe kategorizimin e problemeve relevante t siguris, dhe analoge t
saj dhe detyrat strategjike-operative, t cilat implikojn kohn,
hapsirn dhe prmbajtjen dimensionale t reagimit policor, krkesa
pr informata prmbajtse m participimin e npunsve t tjer
policor n korrelacion me ngritjen e potencialit profesional policor,
mund t kontribuohet n prevenimit e suksesshm dhe asgjsimin e t
gjitha dukurive dhe sjelljeve negative n shoqri.
34
Udhheqja me polici
Q policia si organ operativo-profesional dhe organ ekzekutues t

sht n gjendje t mbroj me sukses rendin publik dhe vlerat e
brendshme shoqrore, udhheqja paraqet faktorin ky dhe specifik n
realizimin e detyrave t parashtruara. Nga kjo rrjedh se sistemi i
udhheqjes paraqitet si faktor i rndsishm n funksionimin e
sistemit policor. N kt kuptim, hasim n shum mendime pr
mnyrn e udhheqjes m t mir. Pasi q n organizatat policore m
s shumti prdoren principet e teoris klasike Weberiane t
organizimit, me sistemin vij (mekanike) t udhheqjes, na udhheq
krkesa prbrse konkrete vshtruese me qndrimet relevante t cilat
mund t shrbejn si baz pr formimin e modelit t udhheqjes n
polici. Kt sistem e cilson shkalla rigoroze e hierarkis, m shum
nivele dhe hallka komanduese n aspekt t autoritetit, me mnyra dhe
standarde specifike punuese dhe prcjellje t vazhdueshme t puns s
puntorve subordinues udhheqs. Ky relacion hierarkik realizohet
me mnyr subordinuese. Pa marr parasysh q subordinanca
konsiderohet si form themelore e relacioneve hierarkike, hasim edhe
n koordinimin n mes sektorve, shrbimeve dhe njsive t
ndryshme, gj q kt relacion e bn shum efikas, funksional por
edhe t ndrlikuar. Meqense, funksionet n organizatn policore jan
shum hierarkike, do antar i organizats n parim pranon
urdhresat nga udhheqsi i tij i par, gj q n teorin organizative
sht parim i njohur si uniteti i komandimit. Principi themelor n
kt sistem udhheqs sht, efikasitet i cili arrihet me kufizimin
preciz dhe decid t marrdhnieve komanduessubordinues, dhe
komunikim me an s cils detyrat, udhzimet, koordinimi, kontrolli,
intervenimi etj., drejtohen nga pika m e lart piramidale tek nivelet
m t ulta. Kto marrdhnie kujdesin m t madh e drejtojn nga
kreu piramidale i funksioneve t prgjithshme dhe speciale. Kshtu
struktura e udhheqjes piramidale paraqet piknisjen dhe pikn e
fundit n realizimin e detyrave t parashtruara. sht fjala pr
mnyrn burokrate-hierarkike t vendosjes n nivele t ndryshme me
hallkat komanduese t cilat jan tejet rigide, statike, glomaze ku
iniciativa individuale krijuese shuhet. D.m.th., vendimet e vendosura
relevante jan t centralizuara n kreun piramidal t organizats. Pa
marr parasysh, se as nj struktur organizative nuk e ka shuar
hierarkin n sistemin e udhheqjes si instrument dhe burim kryesor i
35
influencs, pushtetit, kontrollit dhe koordinimit, edhe n kushtet e

decentralizimit t leht, gjat marrjes s vendimeve t rndsishme
strategjike dhe vendimeve operativo-sigurie, vendosen n thellsit
piramidale n nivele t ndryshme hierarkike. N pika t shkurta do ti
shpjegojm prparsit dhe dobsit t cilat e prcjellin kt sistem t
udhheqjes n polici.
36
Trheqshmria e udhheqjes vijore (mekanike)
N organizatn policore udhheqja dallohet pr nga efikasiteti,

reagimi i shpejt, pr nga puna dhe organizimi i fort dhe i pastr pr
nga racionalizimi. Parimet dhe vizionet udhheqse globale dhe
kuptimi i interesave strategjike operative sht ekskluzivisht objekt i
interesimit t udhheqsis m t ngusht. Kshtu q, edhe
centralizimi rigoroz i cili prfshin do pjes t strukturs organizative,
gj q mund t thuhet edhe pr sistemin e informatave t cilat jan t
nnshtruara mekanizmit t mbajtjes. Kemi t bjm me asi lloj rrjete
komunikimi ku nuk ka mundsi reale pr veprim retroaktiv. Mu pr
kt arsye organizatat njsore edhe kan marr vetit kuazimilitare dhe
militare. Krkesat pr racionalizimin organizativ t sistemit policor
kan implikuar dhe udhheqjen vijore, duke theksuar si arsye
themelore ndarjen e puns policore nga ndikimi i strukturave
politike. Arsyen pr pranimin e mnyrs s udhheqjes s
lartprmendur e gjejm edhe n detyrat zyrtare relevante, autorizime
specifike, e posarisht kur kemi t bjm me zbatimin e tyre konkret
n punn e prditshme policore. Udhheqja vij (mekanike) sht
atraktive posarisht pr kundron i cili nuk ka edukim t mjaftueshm
dhe joprofesional.
Ajo mundson dhe krijon parakushte q n baz t informatave pr

gjendjen e publike t siguris, t mund t prcjellin kualifikimin
policor n mnyr t prmbajtjesore, si dhe mnyrn e komunikimit
me qytetart. Ajo po ashtu, korrespondon me kuptimin klasik t
udhheqjes burokratike (hierarkia, specializimi, politika zyrtare, aktet
udhheqse, vendimet dhe rregullatort, autoriteti, edukimi.). Me
planifikim dhe koordinim mundohen q n mnyr efikase ti zgjedhin
problemet e ndrlikuara t siguris dhe arritjen e rezultateve optimale.
Duke vshtruar udhheqjen nga ky aspekt, me verifikimin e
rezultateve t arritura t policis, puntorve udhheqs u ofrohet
mundsia q n baz t shqyrtimeve dhe n baz t mbikqyrjes s
ekzekutimit t detyrave, t mund n mnyr m efikase dhe m
frytdhnse t udhheqin me departamentet policore. N kt aspekt
mund t flasim edhe pr qndrimin apologjetik t puntorve
udhheqs nga udhheqja vij. Konsiderohet se vetm n kushte t
tilla n mnyr efikase dhe kompatibile mund t zhvillohen dhe
prsosen format drejtimit dhe koordinimit centralizues.
37
Me drejtimin e aktiviteteve t gjithmbarshme n mnyr centralizuese,

e cila ka pr detyr zhdukjen e do lloji t autokracis, me rregullativ
ligjore rigide, mundohet t ndrtoj bindje pr adaptimin e vet, n
mnyr q t ndrtoj dinjitetin politik n radh t par ndaj pushtetit.
N kt mnyr veprojn q t krijojn nj pasqyr pr aftsin, e
sidomos mundsin t ushtrojn mbikqyrje efikase mbi organizatat
policore, duke i dhan rndsi autoriteteve n pozit dhe metodave
specifike t udhheqjes n modelin tradicional t sistemit policor.
Duke u nisur nga ky orientim metodologjik dhe duke mbrojtur n

mnyr rigide sistemin e lartprmendur t udhheqjes si realitet dhe
shembull i vetm, udhheqsit jan munduar t tregojn n krkesat e
profesionalizimit dhe racionalizimit m t madh me qllim t arritjes
s operimit dhe efikasitetit m t madh t renditjes hierarkike dhe
aplikimit decid t investiturs hierarkike n polici. Kjo, logjiks s
piramids hierarkike jap mundsi t autoritetit m t madh mbi
subordinantt, e cila vjen n shprehje, si thekson Weberi, q edhe
nprmes t racionalizimit konsekuent, d.m.th. e ushtruar me plan,
ekzekutimi preciz i urdhresave t dhna, me t ciln npunsit-
polict heqin dor nga do lloj kritike.
38
Dobsit e aspektit vijor n udhheqje me policin
N baz t analizave profesionale prmbajtjesore t lartprmendura,

mund t vrejm se diku rreth viteve t shtatdhjeta vendoset lmi
shkenca e udhheqjes n polici. Mirpo, gjer tani, e edhe m von
hasim n pikpamje divergjente pr principet organizative klasike dhe
modelin tradicional me aksent t veant n strategjin e udhheqjes.
Shprehen krkesat radikale pr njohje dhe hulumtime t t gjitha
dobsive t sistemit ekzistues me qllim t implementimit t teknikave
t reja t udhheqjes, gj q do t ndikonte n pjesmarrjen m t
madhe individuale, mjeshtrive, implementimit t dituris dhe
profesionalizmit, e me kt edhe prgjegjsis m t madhe dhe
kontrollin mbi problemet e shumta t cilat vijn n shprehje n punn
e policis. Kshtu, zhvillimi i sistemit policor n drejtim t
udhheqjes rigide vij ka ndikuar shum n zhvillimin e rendit
hierarkik. Kjo ka ndikuar q disa forma t mbikqyrjes t marrin
vetm form formale. N raste t tilla n praktik ndjenja e
prgjegjsis ekziston vetm ndaj eprorit n hierarki. Individt me
qllim t prparimit len prshtypje t dgjueshmris s madhe,
bhen lojal dhe angazhohen pr zbatimin strikt t urdhresave. T
ngarkuar vetm me kt qllim, dhe duke punuar vetm pr status t
pozits, mbesin n kornizat e rrugve zyrtare rigide, duke u kujdesur
vetm pr mnyrn e fitimit t prkrahjes s eprorit. Pr kt arsye ky
model implikon se asgj gjat zbatimit t detyrave zyrtare nuk mund
t lihet elementeve dhe iniciativave individuale. Roli i udhheqsit
qon vetm n kontrollin e aplikimit e rregullave. N rrethana t tilla
prkundrazi nuk kan asnj mundsi pr realizimin e kontaktit
eksperto-profesional dhe inovativ me udhheqsin, dhe po ashtu nuk
kan mekanizm t prshtypjes, nse konsiderojn se kreimi i
detyrave policore nuk reflekton gjendjen e vrtet n teren. N kt
aspekt ata jan plotsisht t nnshtruar rregullave ligjore pa as far
iniciative pr tejkalimin e dobsive dhe lshimeve gjat puns.
Hulumtimet tregojn se puntort udhheqs n mnyr efikase

rruajn monopolin e tyre hierarkik, duke prdorur metoda t rafinuara
ndaj strukturave policore, t cilat kan ndikim dhe verifikojn punn e
organizatave policore. Mirpo, kto rrjedha t zhvillimit dhe
marrdhniet brenda piramids hierarkike t lidhshmris dhe varsis
nga ndikimi i politiks mund t shndrrojn veten n kundrshtim, gj
39
q mund t shpie n izolim hierarkik, dhe komunikim t

pamjaftueshm n mes njsive organizative. Okupimi themelor i tyre
sht se si t krijojn ambient pune dhe asi lloj t marrdhnieve
procedurale t cilat eprori do ti prkrah, e jo se n mnyr t
formohet strategjia policore e cila do t siguron mnyrn efikase t
zbatimit t detyrave. Sikurse t gjitha, po ashtu edhe piramida policore
shrbehet me lidhje pushteti, ku shtohet nj pyetje e rndsishme, a e
tejkalon hierarkizimi nivelin optimal t efikasitetit?, respektivisht mos
hierarkizmi i teprt brenda sistemit policor shpien gjer tek implikimet
dhe efektet negative n marrdhniet n mes npunsve? Me kt
pyetje ne nuk e vm n pyetje nevojn e hierarkis n sistemin e
udhheqjes, por vetm tregojm se sa tendencat pr prestigj personal
duke mos respektuar principet fondamente t shkollimit, ekspertizs,
profesionalizmit etj., shpie gjer ke rregullimi i rendit hierarkik, e
pastaj edhe gjer tek kriza e udhheqjes. Nuk i jepet kujdes i duhur, q
udhheqja n polici krkon nj nivel diturie, ekspertize, aftsi,
profesionalizm, edukim i rrjedhshm, angazhim n fitimin e
informatave relevante etj. Prkundrazi, kuadrot n hierarki ekskluzive
mendojn vetm pr karriern personale, duke menduar se duke iu
rritur rndsia personale do ta rris edhe rndsin e institucionit.
Mirpo , nse kriza e udhheqjes n kto marrdhnie merr karakter
sistematik, ather aftsia, ekspertiza, inovimi i udhheqjes nuk ka
rndsi t madhe, sepse ather mbizotron orientimi centralist i
pozits. Kt determinizm t cekur nuk mund t vijn n shprehje
tendencat e participimit. Sistemi piramidal i prmendur pa lejim t
sugjestioneve inovative me determinizmin e saj prcakton sjelljet e
personave udhheqs ku kushtzon dhe zbaton modelin organizativ
policor i cili ka bazat e veta n postulatet e teoris klasike t
organizimit. Kjo don t thot, se organizata policore sht e edukuar
n nj koncept t till ku ekziston vetm nj mnyr e sjelljes dhe
vetm mnyra e organizimit determinues. Qndrimi i shum autorve
sht se n rrethana t tilla policia komunikon dhe ndan informatat me
personat pr t cilt mendon se e kan pr detyr, ndrsa shum
informata i mbajn pr vete. Pastaj, policia konsiderohet si grup i
centralizuar i mbyllur, me perde t kaltr si aleat mbrojts n mes
policve dhe me qllim vetmbrojtjeje etj.
Hulumtimet gjithashtu na tregojn, se tek organizimi struktural i

modelit t prmendur sht jashtzakonisht e theksuar tendenca
monokratike, kur jan n pyetje vendimet, e sidomos n nivelet
40
hierarkike udhheqse. Kjo sht nj ndr arsyet pr krkesat e

justifikuara pr ristrukturim, sepse njsit policore t mbyllura kan
munges efikasiteti n sjelljet ndaj bashksive, pr tretman m
humane dhe pr mbrojtjen e dinjitetit njerzor n do rast. Mirpo, n
kt drejtim sht duke u hasur n rezistenc sepse ndrrimet jan t
padshiruara. Ndrrimet jan t padshiruara n nivelet udhheqse,
pa marr parasysh interesin shoqror t gjer pr formimin e
organizats policore n baza demokratike. Me kto ndrrime, e
sidomos n themelimin e hallkave hierarkike t reja, sht i lidhur jo
vetm prestigji por edhe dituri e prcaktuar. Niveli m i lart i
strukturs hierarkike, kushtzon nivelin m t lart t edukimit dhe
profesionalizmit. Mirpo, prap n realitetin policor, e sidomos n
kto kohra, nuk jemi duke hasur n dituri, ekspert, profesionalizm,
moral, maturi etj., e cila sht s ngushti e lidhur me pozitn n
hierarki. Pr kt arsye, si cek Cornbah dhe t tjert, kur udhheqsit
krkojn m shum prgjegjsi nga subordinantt, ather kjo sht
shenj se koordinimit t tyre di i mungon. Kjo shpie gjer tek
problemet serioze kur prdoren konstruksionet eksperimentale t
hulumtimit pr vlersimin e puns s policis, me rast duhet t
cekim se udhheqja vijore nuk sht mnyra ideale e realizimit t
mbikqyrjes s puns s policis. Kta faktor n mas t madhe
ndikojn dhe e bjn m t rnd prcjelljen e puns s policis,
aktiviteti i s cils m s shumti sht prodhimi policor statistik.
N fjal, policia m s teprti sht e ngarkuar dhe e preokupuar me
mendimin se si t rangohet lart statistikisht, gj q sjell probleme
serioze me rastin e vlersimit t gjithmbarshm dhe sjelljeve policore.
E vetmja gj q konsiderohet e dshirueshme sht q eprori t sht i
knaqur me statistika policore, pr ndryshim nga krkesat q n
mnyr t prmbajtshme dhe operativo-profesionale t prezantohet
gjendja e vrtet dhe problemet me t cilat ballafaqohen n regjionin e
tyre. Pr kt arsye edhe pse statistikat jan t nevojshme, n nj
segment jan edhe jo reale. Pr kt arsye, disa antar t policis
shum shpesh specializohen vetm pr ndshkime ( dnimet pr
parkim t gabuar, pr vozitje t shpejt etj.) gj q n mnyr
statistikore mund t verifikohet. Ajo q sht shum me rndsi n
sjelljet e gjithmbarshme e forcave policore si sht humanizmi,
mirsjellja, drejtsia, maturia, njerzimi nuk mund t paraqitet n
mnyr statistike dhe nuk mund t prezantohet n form t shkruar.
D.m.th. se vshtirsit jan t theksuara kur kemi t bjm me sjelljet
policore, t cilat jan n kundrshtim me qllimet policore strategjike
41
t verifikuara dhe t cilat rrjedhin nga analizat e mhershme t

siguris.
Autort t cilt studiojn sjelljet e policve, po ashtu, mendojn se tek

udhheqja mekanike (vijore) polict ndjejn veten sikurse rrotat n
mekanizm, dhe pr kt arsye sugjerojn korrektimin e mnyrs s
puns s standardizuar, e sidomos sjelljeve shum formale ndaj
subordinantve, gj q nuk kontribuon n mirkuptim dhe kooperim.
sht e qart dhe menjher mund t parashtrohet pyetja, se me
ndryshimin e strukturs organizative dhe mnyrn e puns a do ket
ndryshime rrnjsore n punn e reale policore? Ndryshimet q kan
marr pjes n kornizat e sistemit udhheqs vijor (mekanik) n mas
t madhe nuk kan ndikuar n planifikimin inovativ t operimit, i cili
do t rezultonte n mnyr m efikase n luft kundr kriminalitetit.
Prkundrazi, Sykes mendon se edhe racionalizimi i ktij lloji t
udhheqjes, n realitet, e mungon efikasitetin e gjerathershm t
policis n mirmbajtjen e rendit publik. Udhheqsit t cilt
preferojn dhe zbatojn n mnyr rigoroze politikn vijore
piramidale hierarkike, do t shtrngojn kt mnyr t
marrdhnieve, duke menduar se n kt mnyr mund t kontrollojn
njsit organizative dhe se vetm statusi i pozits do t prcaktoj
statusin n hierarki. sht e vrtet se hierarkia n sistemin udhheqs
kryen funksionin e lidhjes, duke e paguar at me formimin e
marrdhnieve centralizuese rigide eprori subordinanti, i cili sht i
themeluar me vet natyrn e veprimtaris s organizuar policore. N
kto marrdhnie epror dhe subordinant dhe hierarkizim rigid, mund
t vrehet pasoja m e rndsishme dhe m e dmshme nga pikpamja
e efikasitetit t policis, e ajo sht pamundsia e shprehjes s
kuadrove me kualifikim t lart dhe profesional, e edhe largimi i tyre
nga strukturat e prmendura. Ata t cilt mund t mbesin n baz t
statusit t pozits s vendosur nga ana e strukturave politike, krijojn
klimn q specialistt dhe profesionalistt (moralshm, shkolluar,
profesionalist, t muar n rrethin policor etj) me eksperienc
shumvjeare t braktisin kto pozita sepse ata thjesht nuk mund t
pranojn rendin hierarkik njansh. Pr kt arsye, duke u munduar t
lirohen nga hierarkia rigide, kto lloje t kuadrove n institucionet
tjera e tregojn kreativitetin dhe inovimet e tyre, gj q u siguron
prestigj m t lart dhe t ardhura m t mira, se sa q kishin mundur
t siguronin n vendet ku marrdhniet t cilat mbizotrojn n form
t till t organizimit. Mnyra tjetr e humbjes s cilsive t
42
specialistit, sht pranimi i tyre dhe adaptimi i tyre n hierarkin

ekzistuese, kshtu q pas nj kohe, cilsit e tyre specialistike dhe
profesionale mbesin si pun e s kaluars, e gjith kjo pr shkak t
prparimit n shkalln e hierarkis. Ky princip shpie gjer tek ajo se
subordinanti i cili pranon dhe adaptohet n kt mekanizm, sht i
bindur se ai as nj her nuk sht n t drejt n raport me nivelin m
t lart piramidal. Pr kt arsye ai i plotson krkesat t cilat i
parashtrohen n do rast, pa tendenca ta msoj t vrtetn ose ndonj
provim t provoj t vrteten. Kuadrot e till prkohsisht i adaptohen
sistemeve t vlersimit t shefave t tyre, duke u munduar t
mendojn me kokat e eprorve t tyre. Nga kjo mund t konkludojm,
se sht e drejt t shprehet qndrimi personal dhe e vrteta,
ekskluzivisht lidhur me pozitn t cilve e zm n hierarki.
N kt konformitet udhheqs t tepruar i cili krkon reagim t

besueshm dhe lojalitetin e pafjal ndaj rregullave t cilat n syt e
udhheqsve jan vlerat e mirnjohura etj., shpie gjer tek ajo se qendra
e specializimit shtyhet nga hallkat m t ulta t komandimit.
Funksionet policore, n ekzekutimin e drejtprdrejt krkojn n
realitet, dituri m t madhe, specialist, profesional, talent, prvoj
etj. Meqense efikasiteti policor i nnshtrohet gjyqit publik, n
periudhn e ardhme mund t pritet me qllim t konsolidimit dhe
rritjes s efikasitetit, t braktiset praktika e gjertanishme e udhheqjes.
N nivelet m t ulta, pyetja e pjesmarrjes s policis nuk mund t

kufizohet me aktivitete t cilat n realitet paraqesin interpretimin e
masave t urdhruara dhe zbatimi i rregullave t prcaktuara. Prkrah
kufizimeve t puns autonome, e si konsekuenc edhe prgjegjsi
minimale, ndikimi i hierarkis shkakton nganjher deformime t cilat
paraqesin dhe faktorin m karakteristik n prkrahjen e veprimit t
suksesshm t t gjith sistemit policor. N kt aspekt, fuqia sht e
distribuuar n principe hierarkike, ku komunikimi dhe kontrolli
zhvillohen n dakord me vijn e komandimit, prej s larti. Ndikimi
dhe fuqia sht e distribuuar nprmes t shembujve t fort (fuqia,
pushteti, statusi) dhe pr struktura organizative t ndryshme jan
karakteristike edhe shembujt e ndryshm t distribuimit. Prandaj,
ndikimi i puntorve udhheqs me t vrtet paraqitet si
operacionalizim i marrdhnieve, fuqi, pushtet dhe status.
43
Kapitulli i tret
ORGANIZIMI DHE UDHHEQJA ME POLICIN N

SHOQRIN DEMOKRATIKE
Supozimet politike-juridike dhe t siguris pr organizimin e policis

n kushtet moderne
demokratike
polici
Sistemi kooperativ i udhheqjes
Parakushtet e duhura pr udhheqje t suksesshme n polici
Planifikimi dhe prgatitja e kuadrit pr udhheqje n polici
Supozimet politike-juridike dhe t siguris pr organizimin e

policis n kushtet moderne
Ndrtimi dhe zhvillimi i shoqris civile dhe demokratike, e cila

gjithnj e m tepr sht duke iu hapur ardhmris n masa n t cilat
mund t siguroj sundimin e ligjit, respektimit t principeve
themelore t t drejtave t njeriut, sjell gjer tek roli m i ri i shtetit
demokratik modern. Nuk mund t flasim pr sundim demokratik, nse
nuk jan siguruar principet themelore t shtetit juridik, respektivisht
kufizimin e dhuns ndaj qytetarve dhe sjellja e saj n lndimin m t
vogl t t drejtave personale, meqense respektimi dhe mbrojtja e t
drejtave t njeriut paraqet themelin e jetess s civilizuar. Po ashtu,
nuk mund t flasim pr rend juridik pa demokraci dhe sistemit t
drejtave njerzore dhe juridike, as pr stabilitetin e siguris s
brendshme pa formimin e institucioneve gjegjse t cilat do ta
mbrojn at. do rend juridik implikon respektimin dhe funksionimin
e shtetit juridik, me ka ajo siguron sundimin e drejtsis. Zhvillimi
demokratik krkon n kontinuitet demokratizimin e marrdhnieve
shoqrore, zhvillimin i cili qon kah shoqria e hapur, komunikatave
dhe informative, me krkesa pyetse, dhe krkimin e rrugve t reja
pr riorganizim dhe ndrrime strukturale t krkuara. Ktu gjithashtu
duhet t cekim formimin e doktrins dhe strategjis s re e cila do t
shpie gjer tek diferencimi funksional dhe formimi i modeleve
moderne t sistemit policor. Meqense kemi t bjm me ndryshimet
globale t strukturs shoqrore, barra kryesore n kt proces n
aktivitetet ditore n shoqri bie me nj pjes edhe n sistemin
policor. D.m.th. n kornizat e shtetit juridik dhe demokratik,
sigurohet sundimi i drejtsis, besueshmria n funksionimin e
institucioneve pr prparimin e demokracis. Kshtu q t drejtat e
garantuara dhe mbrojtja e interesave t qytetarve mund t realizohen
n mnyr efikase dhe q institucionet mund t reagojn n dakord me
rregullat t cilat na jan t njohura q nga m par dhe jan t
kuptueshme. Rregullat duhet t jen reflektim i interesave t
prgjithshme civilizuese, duke garantuar ligjshmrin e veprimit t
tyre, sikurse pr nga prmbajtja ashtu edhe pr nga forma. Fuqia e
ligjit n shoqrin juridike dhe civile varet n mas t madhe nga
aftsia t definoj format e sjelljeve shoqrore, t cilat do t bazohen
n ndikimin legjitim, sistematik dhe human t kritereve t cilat jan
vendosur n mnyr demokratike. Kto forma t sjelljeve shoqrore i
47
siguron shteti dhe kujdeset pr zbatimin e tyre. N kt kuptim mund

t themi, se pa marr parasysh kushtet e reja shteti sht barts i
shrbimeve t shumta t cilat i kryen nprmes t aparateve specifike
t organizuara, roli dhe rndsia e saj nuk duhet t rrjedh vetm nga
efikasiteti, por nga thelbi dhe funksioni, dhe vlerat e prgjithshme
humaniste, me t cilat n mnyr civilizuese mund t arrihen efekte
reale n shoqri, duke lnduar sa m pak t drejtat themelore t t
drejtave dhe lirive t njeriut. Mu ktu qndrojn tendencat pr
ndrtimin e shoqris civile t hapur t zbriten dhe t humanizohet
karakteri imperativ i ligjit, n mnyr q energjia kreative e njeriut t
lirohet n atmosfer t dshiruar n korniza rregullative. Prvoja
historike ka treguar se nuk ka armik m perfid dhe m t rrezikshm
se liria nga ndjenjat e njeriut se n shoqri gjenden n nj gjendje
apatie dhe pafuqie.10 Kshtu q edhe format e organizimit t pushtetit
politik n shtetet moderne kan marr korniza t reja demokratike ku
aparati shtetror sht diferencuar funksionalisht dhe barra kryesore
ka rn n sistemet udhheqse-politike.
Nse nj sistem politik sht m pak i qndrueshm dhe aspekti i

siguris sht n mnyr t theksuar tejet i ndrlikuar, ather ai
kontrollon sistemin udhheqs m pak t ndrlikuar dhe m t
qndrueshm ku edhe gjendet organizata policore. Pa dyshim se n
lmin e shrbimeve udhheqse zhvillohen ndrrimet m dinamike
dhe m ekspansive n aspektin organizativ dhe funksional.
Diferencimi zhvillohet n pajtim me ligjshmrit e brendshme t cilat
dominojn n do struktur organizative. Nse kto reflektohen
dukshm n organizatn policore e cila gjithashtu, diferencohet n
pajtim me ndrlikueshmrin shoqrore n ato n shoqri t cilat
prpiqen t rregullohen n drejtim t dshiruar. Prandaj, mund t
themi se sistemi policor sht i hapur dhe dinamik dhe n t ndikojn
ndryshimet, zhvillimet dhe qndrimet shoqrore. N fund t shek. t
20 krkesat e shoqris ndaj policis jan shum t ndrlikuara dhe
qart t formuara, si pr nga paparashikueshmria, ashtu edhe pr nga
ndrlikueshmria e problemeve t siguris si dhe nga faktort t cilt
ndikojn e q jan jasht domenit t puns s policis (politika,
kultura, ekonomia, popullimi etj.).
10 Harold Laski, Liria n shtetin modern, Beograd, 1988, fq.123
48
Organizimi dhe roli i ri i policis, kushtet e saja t puns, procesi i

adaptimit n zbatimin e funksioneve t ndrlikuara dhe t rndsishme
e q jan n dakord me parimet dhe vlerat e shoqris demokratike
dhe plurale, krkon studim shkencor, i cili do t kontribuoj n
realizimin e detyrave t parashtruara para saj. Meqense shrbimi
policor sht vazhdimisht i ekspozuar shikimit dhe kritiks t
opinionit publik, e sidomos n pengimin e rregullimeve publike, kur
duhet t kundrvihet qytetarve, gj q implikon braktisjen e rutins
dhe voluntarizmit, dhe me nj grad t lart t adaptimit dhe disiplins
optimale t respektoj t drejtat themelore, dinjitetin dhe vlerat
individuale. Ky sht principi fundamental i demokracis kur sht n
pyetje veprimi policor. N fundin e shek. 20 krkesat shoqrore ndaj
policis jan br t ndrlikuara dhe jan formuar shum qart, sikurse
pr nga paparashikueshmria e tyre, po ashtu edhe nga
ndrlikueshmria e problemeve t siguris sikurse edhe pr nga
faktort t cilt ndikojn dhe t cilt jan jasht domenit t puns s
policis (politika, kultura, ekonomia, popullzimi etj.).
Organizata e re dhe roli i policis, kushtet e saja t puns, procesi i

adaptimit n zbatimin e funksioneve t rndsishme n harmoni me
parimet dhe vlerat e shoqris civile pluraliste, krkon studim
shkencor, i cili prve faktorve t tjer relevant do t kontribuon n
zgjedhjen e detyrave t policis t cilat i jan parashtruar. Meqense
organizata policore sht n mnyr konstante nn vshtrimin dhe
kritiks publike, e sidomos gjat pengimit t rregullimeve publike,
kur ajo duhet t kundrvihet qytetarve, gj q implikon edhe rreziqe
t caktuara sigurie gjat intervenimit, patjetr parashtrohet krkesa pr
braktisjen e rutins dhe voluntarizmit, n mnyr q m nj doz t
lart t adaptimit dhe fleksibilitetit sikurse dhe disiplins optimale
gjat ktyre situatave, t respektohen t drejtat themelore, vlerat dhe
dinjiteti i individit. Ky sht principi fundamental i demokracis, kur
kemi t bjm me veprimet policore. Ky koncept demokratik i
organizats policore n aplikimin e ligjit duhet t ket kujdes n
ruajtjen e konceptit t lart t respektimit t t drejtave njerzore.
Mnyra dhe niveli i strukturimit shoqror, e sidomos karakteri i
organizimit sistemor n lmin e politiks, prcakton marrdhniet
reciproke, nga t cilat fillohet ndrtimi i rregullave normative dhe
institucioneve t cilat shrbejn pr rregullimin e shoqris,
respektivisht ndikimin sistematik dhe legjitim n sjelljen e njerzve.
49
N kt kuptim procesi i organizimit t sistemit policor sikurse dhe

do proces krijues duhet t sht integral. Posarisht nse e dim se
roli i ri i policis imponon afrim shkencor problemeve, modernizim
konstant dhe edukim teknik, marrdhnie t caktuara ndaj qytetarve
etj. Integrimi i proceseve organizative nga strukturimi i ri, i cili duhet
t shrbej si instrument pr mbajtjen e siguris s brendshme,
nnkupton jo vetm qartsin operative dhe trsin e konceptit
policor t prmendur, po edhe verifikimin dhe sigurimin e t gjitha
parakushteve pr operacionalizimin dhe daljen nga udhheqja
piramidale centraliste.
Pra policia si instrument i shtetit diferencohet nga reagimi i ndrlikuar

shoqror, me rast bihen n pyetje disa elemente t gjer athershme
t principeve integrative hierarkike epror subordinant. Forma e
mhershme e strukturs hierarkike bhet jofunksionale dhe paraqiten
krkesat pr sistem dhe metod t re t koordinimit n punn policore,
metodave t cilat jan m t afrta modelit kooperativ t udhheqjes.
Nuk sht e rastit vnia e aksentit t posam n prmirsimin
kualitativ t udhheqjes me polici, sepse koha n t ciln jetojm sht
tejet e tensionuar. Realiteti shoqror n aspektin e siguris sht tejet
e ndrlikuar, dhe e ngarkuar me kontradikte tjera. Problemi themelor
i do shteti demokratik ku policia mbron pushtetin shtetror, sht, se
si n baza t reja t formohet sistemi policor dhe adaptimi i ktij
sistemi realitetit t ri shoqror. D.m.th. n organizimin e sistemit
policor, i cili m hert bazohej n udhheqjen vijore (mekanike),
ndarjes hierarkike e cila me rregullore t ashpra implikonte
marrdhniet policore, standardet t modeluara n autoritetin e
pozits; n kohn e sotme duhet t vijn m tepr n shprehje ato
aspekte, e sidomos n sistemin e udhheqjes, t cilat do t mundsojn
antarve marrjen pjes n aktivitete t ndryshme si specialist, ku do
t vij n shprehje dituria, fleksibiliteti m i shprehur etj. Me fjal t
tjera, Ky transformim n trsi kontribuon n ndryshimin e klims n
organizatn policore, dhe gjithnj e m tepr n mnyr organizative
zhvillohet si sistem, e drejtuar n mnyr shkencore dhe e udhhequr
nga puna profesionale me qllim t mbrojtjes s bashksis shoqrore.
Prandaj mund t themi, se dituria me prhapjen e saj prfiton terrene
t reja edhe n lmin e policis. Ky dhe sht problemi themelor i
shoqrive moderne, respektivisht, cila sht mnyra m e volitshme e
edukimit (ndrtimit) t udhheqsve pr lami t ndryshme e jo vetm
n lmin e siguris.
50
Organizimi i ri i sistemit policor me decentralizim t leht paraqet

dimensionin e rndsishm t rikonceptimin filozofik t shrbimit
policor. Organizimi dhe udhheqja me polici n shoqrin
demokratike duhet t bazohet n premisat shkencore dhe n baz t
dituris nga prvojat e fituara, me rast do t evitohet improvizimi i
padshiruar. Koncepti i ri i organizats policore i adaptuar krkesave
t shoqris moderne nuk duhet kuptuar si prforcim i aparatit
shtetror, por si rrjedh logjike, i cili prcjell ndrtimin e
demokracis, shtetit juridik dhe t drejtave njerzore. Organizimi i
policis n kt aspekt fiton n vetbesim, duke kontribuar edhe n
mbrojtjen e suksesshme t dinjitetit dhe t drejtave individuale t
qytetarve. Kuptimi i obligimeve dhe sjelljeve dhe kodeksit etik i cili
definon profesionin e puntorit n polici, marrdhniet ndaj
strukturave politike dhe prgjegjsis, bjn t ndrlikuar sistemin
policor n marrdhniet shoqrore t ndryshueshme si dhe orientimin
e tij n t ardhmen. N kushtet moderne ekziston krkesa pr
formimin e sistemit dhe t prmirsohet bashkpunimi n mnyr
pozitive n mes policis dhe opinionit publik. Pjesmarrja m e madhe
e bashksis shoqrore mundson edhe prfitim m t madh t
informatave, sepse ndalimi i krimeve nuk sht vetm detyr e fuqis
policore, por sht detyr e gjith bashksis shoqrore. N t njjtn
koh, n veprimin policor njohurit e diturive relevante t postulateve
ndikojn n arritjen e rezultateve m t larta (kreativiteti, pranimi,
komunikimi, obligimet interesante t puns etj.). Prmbushja e
detyrave t puns duhet ti jap shans knaqjes s motiveve t
vetaktualizimit dhe duhet t paraqet knaqsi, dhnia e shanseve t
posame zhvillimit dhe pavarsis optimale. Kto ndryshime
organizative n mas t caktuar bartin edhe vshtirsi t caktuara, gj
q sht normale, sepse sistemi policor i mhershm nuk ka qen i
nnshtruar ndryshimeve rrnjsore organizativo strukturale.
Formimi i forcave moderne policore, n rend t par duhet t

ndrtohet n baza t diturive dhe prvojave t prfituara dhe aftsive
t saja. Sidomos, prvojat e prfituara gjat veprimit praktik duhet t
prdoren n mnyr t dijshme n realitetin e ri shoqror, respektivisht
n organizatn e ardhshme me sistem t lart t sistematizimit. Kjo nj
kohsisht sht koncepti korniz i veprimit policor n t ardhmen,
koncept i cili do t artikulohet n baza t organizimit dhe udhheqjes
strategjike, prej nga rrjedh dhe gjith veprimtaria operative e policis.
51
Decentralizimi, ngritja e prgjegjsis, partneriteti n mes policis dhe

bashksis lokale, pjesmarrje e prbashkt, sht gj q do t paraqet
prgjigje n t gjitha format e dukurive dhe sjelljeve negative,
paraqesin sfid pr strukturat policore ndaj bashksis shoqrore.
Kto sfida nnkuptojn efikasitetin e lart, reagim t matur dhe t
shpejt n situata t ndrlikuara, nivel t lart inventiv, aftsi pr
zgjedhjen e situatave problematike prezente, vlersim efikas i situats
s siguris dhe mendjehollsi operative n zgjedhjen e problemeve
komplekse, demonstrim i pjekuris gjykuese, ligjshmri gjat zbatimit
t autorizimeve policore ( dhnia e paralajmrimeve, arrestimit,
prdorja e dhuns etj.); kujdes dhe imunitet ndaj t streseve t t
gjitha llojeve, dhe mbajtjes s balancuar t mnyrs autoritative t
vshtrimit t ngjarjeve pa marr parasysh prmasat ndrlikuese t
gjendjes se siguris. Nga aspekti i filozofis policore, udhheqja e
politiks n polici krkon nga policia edhe elokuenc t caktuar.
Kshtu q polici i cili nuk posedon aftsi dhe gatishmri pr fjalim
elokuent thjesht nuk mund t prmbush n mnyr profesionale
detyrat dhe nuk mund t pranoj rreziqet q nj pun e till sjell me
vete.11 N t gjitha kto krkesa udhheqsia policore duhet t jap
prgjigje, gj q krijon baza pr hapje m t madhe t policis ndaj
opinionit publik dhe udhheqjes transparente dhe me mbikqyrje
optimale t policis.

demokratike
Ndryshimet q kan ndodhur n shoqri, kan kushtzuar edhe

adaptimin e organizats policore rrethanave t reja pluraliste dhe
demokratike, n mnyr q me reforma kuadrovike, teknike,
edukative, t sht n gjendje q gjat procesit t tranzicionit dhe m
von t zbatoj funksionin t cilin shteti ia ka parashtruar. Ky proces
sht duke u zhvilluar jo vetm n vendet t cilat jan n tranzicion
por edhe n vendet me tradit t gjat demokratike dhe tradit
policore. N fjal, prgjat nj periudhe t gjat kohore ngadal sht
duke u zhvilluar procesi i reformave policore, n kuadr t t cilave
11 George M. Pugh, The good police officer, Qualities, Roles and Concepts,
Journal of police, Science and administration, vol 14, no.1.

Gaithersburg,1986,fq.5
52
sht duke u krkuar modeli m i mir i organizats s re me t ciln

do t bhen ndryshime rrnjsore me qllim t sigurimit maksimal t
efikasitetit me qllim t sigurimit t siguris s brendshme. Meqense
puna e policis zhvillohet n kushtet moderne, n kushte t
ndrlikuara dhe delikate, duke pasur justifikim t plot, para
udhheqjes edhe lmit tjera t puns policore kan fituar bazn e vet
shkencore dhe ekzakte. Ajo sot paraqet lami interesante shkencore
meqense udhheqsit n polici jan n nj situat krejtsisht t re. Pr
dallim nga sistemet e mhershme t mbyllura, sot puna e tyre duhet t
bazohet n bazat dhe postulatet shkencore, me orientim n ngritjen e
prmbajtjes policor n nj nivel m t respektuar nga ana e opinionit
publik. Kjo do t thot, se n baza t koncepcioneve strategjike
operative, udhheqje me plan dhe mjeshtri me forcat policore, me
prdorim sa m t vogl t dhuns, t realizohet realizimi i politiks s
brendshme t siguris. E gjith kjo na udhzon n konkludim se;
udhheqsit duhet t shprehin kualitete t caktuara, gj q paraqet
korrelacion me formimin modern t strukturave policore. Prve
ksaj, profesionalizmi i udhheqsit, metoda e dhe mnyra e
udhheqjes, m tepr se gjithmon i nnshtrohet kritiks s hapur t
opinionit publik. Me kt, faktikisht udhheqsit nuk i jepet mundsia
q n kuptim organizativo funksional dhe aspektin udhheqs t
prdor sistemin e vjetr dhe t tejkaluar t udhheqjes. Edhe nse
tenton t prdor sistemin e udhheqjes t bazuar ekskluzivisht n
autoritetin e pozits, rregullave etj., pa mdyshje se do t vjen n
konflikt me reformn demokratike t forcave policore, e edhe me
krkesat e subordinantve, me rast efikasiteti i zbatimit t detyrave
do t zvoglohet. Mnyra e re e udhheqjes, e bazuar n njohurit
shkencore s pari duhet t kuptohet si shprehje reale e krkesave
moderne policore, gj q do t ndikon n efikasitetin e saj n rastet e
ndrlikuara dhe komplekse t siguris. Pra, udhheqja duhet kuptohet
si aktivitet i respektuar profesional dhe intelektual, e cila siguron
funksionimin unik t njsive organizative n realizimin e qllimeve t
organizats. Udhheqja e bazuar n njohurit shkencore paraqet
predispozitat kye t organizats moderne policore. Pra se gjithash,
udhheqja sht profesion i cila krkon prgatitje shkencore, si dhe
forma t tjera profesionale dhe dituri t tjera specialistike.
Hulumtimet shkencore t udhheqjes dhe n prgjithsi t policis,

duhet kuptuar si mundsi t rndsishme pr organizatn policore n
kuptim t formimit modern n shoqrin demokratike t lir. As nj
53
organizat policore nuk ka vetm qllime politiko-juridike dhe qllime

kriminale t vendosura ndaj qytetarve. Detyra primare e saj sht t
krijoj dhe siguroj t gjitha predispozitat pr zhvillimin e lir,
demokratik, n mnyr civilizuese dhe mnyr dinjitoze aktivitetet
politike dhe shoqrore n dinamizmin dhe interaksionin e tyre t plot.
Udhheqja n polici nuk prmban vetm urdhrimin, ajo sht shum
m komplekse, ndrlikuar, dhe detyr subtile, posarisht nse kemi
parasysh se policia mbron sigurin e brendshme. N fjal, udhheqja
n polici sht faktor tejet i rndsishm i cili n mnyr direkte
ndikon n realizimin e funksionit t saj shoqror. Nse paraqiten
problemet n kt lami, ather n mnyr t paevitueshme vjen gjer
tek dezorganizimi i disa segmenteve n strukturn organizative, gj q
mund t sjell implikime serioze t siguris dhe mund t bie n
pyetje besimin e qytetarve n aftsin e ekzekutimit t detyrave
zyrtare t saja. Bartja e dituris n lmin e udhheqjes, me forma t
domethnies dhe ekzemplar kooperativ, sjell prezencn n
formimin e qllimeve dhe qartsin e tyre, gradn e lart t
specializimit, shkathtsin, mjeshtrin dhe kompetencat. Zhvillimi i
shoqris n mnyr t pashmangshme imponon krkesat pr nj
filozofi t udhheqjes policore komplekse t pranueshme, dhe strategji
organizative e cila do t vendos principet korniz t veprimit t
forcave policore. Mirpo, sht shum e qart se konceptet e
udhheqjes nuk i vn n lvizje njerzit dhe mjetet, por personat t
cilt udhheqin me ta. Prandaj, shkollimi i lart dhe aftsit
udhheqse mund t merren si piknisje pr t gjitha organizatat
policore. Detyr permanente e udhheqsve n organizat sht, ta
bj at t suksesshme, m efikase, m operative, m transparente etj.
Duke pasur kt qllim, udhheqsi duhet n mnyr konstante t
kryen analizn e efikasitetit, me kontroll i cili nuk ka vetn pr qllim.
Kontrolli duhet t ngreh aftsit e strukturs policore dhe antarve
t saj. Suksesi i organizats sht faktor relevant n motivimin e
mtejm t policis dhe sigurimin e arritjes s rezultateve t
respektueshme, duke siguruar kushtet optimale t puns. Nga e gjith
kjo, parashtrohet pyetja e domethnies s udhheqsit t mir n
polici, respektivisht cilat jan karakteristikat t cilat duhet ti posedoj
udhheqsi n mnyr q t jet n gjendje t prgjigjet krkesave t
udhheqjes moderne. Shum teorik kan theksuar disa veti t cilat
udhheqsi duhet ti posedoj n mnyr q n baz t ktyre
karakteristikave do t mund n mnyr t suksesshme t udhheq
me organizatn.
54
N mes t ktyre autorve mund t cekim Seklerin dhe Hudsonin t

cilt mendojn se guximi, energjia, prvoja, iniciativa, mendjehollsia,
ndershmria, dituria, gjakftohtsia, shkathtsia, gjersia e
koncepcionit, urtsia, fuqia e prjetimit, durueshmria jan vetit
themelore t cilat duhet ti posedon udhheqsi i suksesshm. Pr
ndryshim nga ata D. Millet mendon: 1. shndeti, energjia personale
dhe qndrueshmria fizike; 2. dhnia e prparsis detyrs, angazhimi
personal pr arritjen e qllimit, entuziazmi, vetbesimi; 3. interesimi
pr njrit e tjer, kujdesi pr t tjert; 4. inteligjenca; 5. aftsia e
kuptimit t elementeve kye t informatave dhe mjeshtria e
prdorimit t dituris personale; 6. ndershmria, ndjenjat pr obligim
moral dhe pr drejtsi, gatishmria t ndahen meritat pr sukses; 7.
bindja; 8 mendjehollsia; 9. lojaliteti etj. Kur sht n pyetje kuadri
udhheqs n polici, duhet t kemi parasysh, se gjat planifikimit dhe
prgatitjes s kuadrit duhet t kujdesemi pr metodat m t mira
praktike, t cilat do t na ndihmojn q nga rreshti i kandidatve
potencial t zgjedhim dhe edukojm individt t cilt jan m
adekuat pr funksionin e udhheqjes n organizatn policore.
Se sa rndsi t madhe kan karakteristikat udhheqse n polici n

relacion me organet tjera udhheqse, n mnyr t argumentuar
mund t konkludojm dhe n baz t t drejtave t prgjithshme,
obligimeve, prgjegjsis, prmbushjes s detyrave dhe
marrdhnieve ndaj opinionit publik etj. Si nj organizat policore e
organizuar mir konsiderohet ajo e cila ka zhvilluar komponentt
themelore n organizatn e vet, e kto jan:
organizata policore me struktur stabile, struktur organizative t

brendshme kooperative unike, m funksione t precizuara qart, e
cila si organ legjitim ekzekutiv shtetror aktivitetet e saja i zbaton
n dakord me vlerat demokratike t shoqris. D.m.th. n mnyr
fleksibile, por n prfundimin final respektimi konsekuent dhe
zbatimi i ligjit, me t cilin sigurohet hapsira demokratike e lir ku
zhvillohen aktivitetet politike dhe aktivitetet tjera, mirmbahet
principi fundamental i shtetit juridik dhe shoqris civile, duke
vn aksent t veant n mbrojtjen e t drejtave dhe lirive
themelore t qytetarve;
55
Sistemi i udhheqjes i bazuar n bazat shkencore me aplikimin e

koncepcioneve kohezive, t parimeve, metodave, taktika dhe
teknika e udhheqjes, n mnyr t suksesshme realizon aktivitetet
strategjike-operative me qllim t realizimit t qllimeve konkrete,
t cilat shrbejn si udhheqs me vizion t qart t veprimit
demokratik t forcave policore:
Udhheqja (uniteti udhheqs) e vendosur n shkalln hierarkike,
nga niveli m i lart e gjer tek m i ulti, ku vijn n shprehje
autorizimet dhe prgjegjsia. N mnyr q, para puntorve
udhheqs edhe antart e tjer t policis duhet t din saktsisht
vendin dhe rolin e tyre n strukturn policore, dhe me instalimin e
elementeve kooperative n t gjitha nivelet e udhheqjes:
Udhheqsi i organizats policore duhet ta njoh punn,
respektivisht metodat adekuate t puns, e sidomos programin e
saj, qllimet dhe detyrat, si dhe vshtirsit t cilat lajmrohen
m qllim t kuptimit t drejt dhe zgjidhjes s problemit, t
zhvillon zgjidhjet alternative efikase me koh etj:
Ndrtimi i marrdhnieve t tilla brenda strukturs policore t cilat
do t sigurojn veprimin policor t zhvillohet n dakord me
parimet e proporcionalitetit, tolerancs, durueshmris, maturis,
aftsis, qndrueshmris, duke respektuar filozofin zyrtare t
udhheqjes e cila implikon komponentt politik, juridik, strategjik,
taktik etj. E gjith organizata aktivitetet e saja i drejton nga
qllimet e prbashkta, me rast interesat personale individuale
duhet t eliminohen duke preferuar interesat e grupit policor dhe
t gjith organizats, n mnyr q t realizohen detyrat e saja t
programuara:
Reagim i shpejt autoritativ dhe efikas n rastet e ndrlikuara t
siguris, dhe mnyra sistematike e identifikimit t problemit, me
rast duhet t vjen n shprehje iniciative, aftsia, kreativiteti,
guximi, prgjegjsia, dhe vlersimi efikas, si dhe mendjehollsia
dhe shkathtsia n zgjidhjen e situatave komplekse t theksuara:
Q n mnyr shkencore dhe specialiste t analizohet n mnyr
kritike, t prcjelljet n mnyr sistematike parashikimi n polici,
parashikimet kriminologjike dhe kriminalistike, programimi,
planifikimi, procedimi dhe veprimi policor, i bazuar n
vlersimet e siguris dhe vlersimeve t cenimit t territorit t
veprimit t organizats policore:
Vetbesueshmria pa vettheksimin e rndsis personale, sikurse
t atyre udhheqse po ashtu dhe operativs t policis, t bazuara
56
n standardet e larta profesionale, organizative, aftsive t

udhheqsve, zhvillimin e ndjenjave t prgjegjsis, sjelljet n
dakord me kodeksin etik, sikurse dhe aftsit t afirmohen masat
me karakteristika preventive me qllim t ndalimit t sjelljeve
joadekuate t individve n polici:
Udhheqsit, tek antart policor duhen t zhvillojn ndjenjat e
vetvlersimit, pavarsis, vetiniciativs, objektivitetit, e sidomos
ndjenjn e prgjegjsis personale dhe vetkontrollit,
demonstrimit t gjykimit sensibil (mendja e shndosh) n
aplikimin e autorizimeve policore ( paralajmrim pr arrestim,
prdorimi i mjeteve t dhuns etj):
Gjat vendosjes s planeve operative globale, e sidomos kur kan
t bjn me ndrmarrjen e operacioneve operative, n mnyr t
qart duhet t vij n shprehje autoriteti real dhe njohja e
problematiks, q n mnyr adekuate t prcjellt realizimi i
qllimeve, t cilat do t mundsojn maturin dhe konsekuencn
n prcjelljen e gjendjes nga lmi i siguris publike:
Udhheqsi n polici duhet t ket aftsi udhheqse, aftsit
udhheqse dhe aftsit tjera e t cilit do t vijn n shprehje n
organizimin e punve dhe detyrave, koordinimit, duke
harmonizuar edhe aktivitetet tjera n mnyr q detyrat e dhna t
kryhen shpejt, n mnyr profesionale dhe me prgjegjsi. N
kt kuptim sht shum me rndsi dhe aftsia e tij pr zgjidhjen
e drejt t kuadrit specialist ( bashkpunues) dhe t mjeteve
tjera pr realizimin e detyrave. Prandaj, udhheqsi i suksesshm
n polici mund t sht vetm ai i cili rezultatet i realizon duke u
falnderuar n rend t par bashkpuntorve t tij, motivimit t
tyre dhe dshirs s tyre pr pun, aftsive, specializimit etj. N
ato raste duhet t vij n shprehje aftsia e udhheqsit, meqense
bashkpunon me personalitete t ndryshme, n mnyr q t
vendos unitet harmonik si faktor relevant pr veprim t
gjithmbarshm policor:
Meqense aktivitetet e forcave moderne policore zhvillohen n
dakord me krkesat shoqrore, udhheqsi sht i obliguar q
veprimet e tyre ti afroj sa m tepr bashksis lokale dhe
qytetarve, duke ju shrbyer interesave dhe krkesave t siguris si
tyre. Me kt krijohen parakushtet optimale pr vetdshir,
iniciativa e qytetarve me qllim t marrdhnieve t dyanshme
dhe informim t gjithmbarshm. Vetm nse kooperimi me
qytetart sht n nivel t dshirueshm, ather mund t themi se
57
jan siguruar parakushtet relevante pr siguri m t lart t

shoqris n prgjithsi:
Funksionimi i suksesshm dhe zhvillimi i procesit punues n
organizatn policore dhe njsit organizative t saja, realizohet
duke iu falnderuar marrdhnieve t mira dhe humane
ndrnjerzore. Pa marr parasysh n rastet, udhheqsit duhet t
respektojn dinjitetin njerzor, si kusht themelor i ekzistencs
njerzore, sikurse t subordinantve t tij po ashtu edhe n rastet e
komunikimit me qytetart:
do organizat policore kujdes t veant duhet ti kushtoj
informimit objektiv, specialist dhe informimit kompetent, sikurse
brenda vet strukturs po ashtu edhe ndaj opinionit publik. Po
ashtu, ajo duhet t kmbej mendimet dhe prvojat me nivelet m t
larta hierarkike. Informatat, kmbimi dhe qarkullimi i mendimeve
operative dhe njohurit ofrojn mundsin q polici t sht detaj i
informuar, t sugjeroj masa n dakord me vendin e tij t puns
dhe aftsit specialistike. Objektiviteti kooperativ dhe informatat e
n kohn e duhur ofrojn hapsir pr qarkullim t lir t
njoftuarit, informatave, mendimeve dhe ideve, gj q lehtson dhe
prkrah participimin e policis, dhe njherazi krkon njohuri m t
mdha, kulturs policore, profesionalizmit, etiks policore dhe asaj
qytetare, prgjegjsi t brendshme etj:
Kta komponent themelor, t cilt i kemi cekur si t rndsishm pr

funksionim t suksesshm t policis, na udhzojn n tr
kompleksitetin e udhheqjes. Kompleksiteti i problematiks policore,
ndikon n krkesat m t larta ndaj kuadrit udhheqs. Prvoja ka
treguar se puna efikase dhe e mir e do udhheqsi varet nga dituria e
tij, kualifikimet, qndrimet dhe sjelljet e tij. Megjithat, n strukturat
policore nuk mund t gjejm mnyrn universale dhe mnyrn m t
mir t udhheqjes, ose nj model t till i cili ekskluzivisht mund t
prdoret n t gjitha rastet. Kjo na tregon, se zhvillimi i kuadrit
udhheqs n institucionet t tilla specifike sht shum kompleks, me
rast duhen t merren parasysh faktort e numrt, n mnyr q t
sigurohet dhe implementohet programi gjegjs i zhvillimit dhe
shkollimit t udhheqsve n polici.
58

polici
Organizimi i sistemit policor n ndrrimet e reja shoqrore dhe

politike sikurse dhe do sistem tjetr social me subkulturn e veant,
me konspirim t zhvilluar profesional dhe solidaritet t theksuar n
mes t antarve t saj, mundohet t bhet m tolerant dhe i hapur. Me
rikonceptimin e modelit paramilitar me struktur t centralizuar
rigide piramidale, artikulon dhe preferon aspektet kooperative dhe
pluraliste n sistemin e udhheqjes n polici. Kshtu q, edhe n
kushtet e reja rolet n organizatn policore m tepr ose m pak t
ndrlikuara, m pak ose m tepr t prgjegjshme. Pr kt arsye
vendimet ekskluzivisht nuk do t bazohen n principet pozitore t
majoritetit, por do gjithnj e m tepr do t respektohen komponentt
profesional, intelektual, utilitarist, me qllim t zgjidhjes s
problemeve t siguris n mnyr optimale dhe krijimit t
marrdhnieve t reja humane dhe sjelljeve korrekte ndaj
bashkpuntorve. Ky orientim i prmbajtshm bazohet n metodat
shkencore, dhe krkon analizn e organizimit t sistemit policor dhe
relacionet e tij me sistemet tjera, si dhe strategjin policore t
prgjithshme, n kornizat e s cils jepet shansi pr formim inovativ t
programeve t siguris, sepse, siguria n rend t par i nevojitet
qytetarve, e pastaj policis. N kt kuptim disa autor udhheqjen e
policis e definojn si aktivizim i mendjes s shndosh dhe logjika,
gjersa t tjert kan dhan definicion m konkret duke mos respektuar
faktort tjer relevant. Sipas tyre shkenca pr punn policore, sht
shkenc pr taktikn, jurisprudencs dhe veprime psikologjike t
drejta t forcave policore. Po ashtu, mund t vrejm se n baz t
analizimit t shenjave polico-juridike t mbrojtjes nga rreziku na jap
definicioni i udhheqjes dhe intervenimit policor. Konsiderohet se
aplikimi i shkencs policore t zbatimit, intervenimit dhe udhheqjes
me polici jan kye, n mnyr t mbrojtjes nga rreziqet e
prgjithshme dhe individuale t cilat krcnojn sigurimin e rendit
publik. Mirpo, ktu duhet t theksojm krkesn n prgjithsi bazat
e udhheqjes, t cilat sot jan karakteristik e organizats policore, n
kushtet shoqrore t ndrruara. Edhe sot, n vend q n baza
shkencore t diskutohet pr t gjitha aspektet e udhheqjes n polici
dhe t kuptohet si kontribuim pr veprim m efikas t gjithmbarshm
t forcave policore, praktikantt policor t moshuar dhe tradicional
59
dhe me shkollim t pamjaftueshm, jan t ngarkuar se si ta mbajn

pozitn, respektivisht ta ngadalsojn procesin e ndikimit shkencor n
formimin e filozofis s re t udhheqjes n polici. Kshtu q, n mes
t kuadrit t shkolluar, profesional, specialist, t ndershm,
kuptueshm, drejt, autoritativ, dhe kuadrit tradicional rigid t
udhheqjes n polici, n do periudh tranzitore vjen gjer tek
antagonizmi i tyre. N njrn an, kemi ata t cilt n njzshm me
shoqrin demokratike mundohen q gradualisht t eliminojn stilin
tetar t udhheqjes dhe ta bjn m fleksibile, shembull i cili
sistemit t udhheqjes i jap karakteristika humane. N ann tjetr,
kemi t gjitha orvatjet, q n baz t krkesave shoqrore, shkencore
dhe diturive praktike, t definohen format e reja organizative t
sistemit policor dhe udhheqjes me polici, relacionin kritik ndaj
policis, t konsiderohet si deprtim n autorizimet diskrete dhe
paraqet sjellje seriozisht antipolicore dhe rrzim i modelit burokratik
paramilitar t radhitjes s organizats policore, respektivisht
hipertrofi institucionale. Prkundr ktij modeli, pa dyshim zgjidhje
m komplekse paraqet sistemi i udhheqjes n polici, n t cilin
gjithnj e m tepr duhet t vij n shprehje aspekti i prmbajtshm i
kooperimit, me t cilin do t eliminohen mungesat e udhheqjes vij
(mekanike). Mirpo, zbatimi dhe aplikimi i sistemit t prmendur t
udhheqjes n kushtet e sotme nuk sht aspak leht. N kt kuptim
sht e domosdoshme t sigurohen parakushtet organizativo-
strukturale dhe kuadrovike t caktuara. Duke marr parasysh
kompleksitetin dhe ndrlikueshmrin e zbatimit t koncepcioneve
moderne t udhheqjes n polici, si dhe pamundsin s zbatimit t
nj sistemi universal t udhheqjes n polici, ktu propozohet modeli
pr ndrrime instrumentale-organizativo-strukturale udhheqse dhe
mnyr m demokratike t udhheqjes. Bhet fjal pr nj pyetje
specifike e cila krkon afrim n mnyr shkencor, analizim dhe
sintez, analiz kritike dhe komparative, t ciln e kemi dhan me
aplikimin e modeleve t ndryshme t hulumtimit. T studiuarit e
koncepcioneve moderne ka pr qllim studimin dhe kuptimin e ksaj
filozofie duke theksuar zbatimin e koncepcionit t studiuar, dhe
analizn e faktorve relevant t cilt jan t rndsishm pr aplikimin
e sistemit udhheqs adekuat n organizatn policore. N baz t
fazave paraprake dhe analizave t faktorve relevant, kryhet zgjedhja
e koncepcionit adekuat t udhheqjes. Kshtu q, udhheqja e bazuar
n premisat shkencore sht parakusht ky e strukturs moderne t
organizats policore. N sistemin e udhheqjes me aspekte
60
kooperative, struktura udhheqse ka mundsin krijuese, veprim t

lir, duke iu prmbajtur parimeve themelore t atij sistemi.
Ajo sht shum m e aft q nprmes t zgjidhjes s stilit m

adekuat t udhheqjes, t reagoj shum shpejt n mnyr fleksibile
ndaj subordinantve, dhe potencimin e fleksibilitetit dhe elasticitetit
t marrdhnieve hierarkike, ky sistem bhet sistem i hapur, i cili n
mnyr efikase mund t adaptohet ndrrimeve dinamike, t cilat jan
prezente n shtetet demokratike, e sidomos t atyre t cilat gjenden n
tranzicion. Aspekti kooperativ si nnsistem n udhheqje implikon
parime t formuara bashkrisht. Prandaj, udhheqje kooperative duhet
t vzhgohet si grumbull rregullash pr udhheqje t cilat lejojn
hapsir pr manovrim dhe individualitet n pun. Udhheqja
kooperative sht e bazuar n besim t ndrmjetshm t udhheqsve
dhe npunsve ekzekutiv. Pa dyshim se n kushte t tilla, udhheqsi
duhet t shpreh vetbesim t madh, i cili sht i bazuar n
karakteristikat personale dhe individuale, n standarde t larta
profesionale dhe specialiste, duhet t posedoj ndjenjn e vet vlers
reale dhe pavarsis, me vlera etike t duhura. Duhet t theksojm
edhe elementet e planit n kuptim t lidhshmris afatgjate t policis
me publikun dhe zgjidhjen e prgjithshme kuadrovike t antarve
policor, e gjith kjo, q policia me udhheqje efikase dhe me
prkrahje t publikut, t bhet nj ndr institucionet dominante n
ndalimin dhe zbulimin e gjith formave t akteve kriminale dhe
shkeljeve t ligjit.
Sot sht mjaft evidente se udhheqja sht aplikimi i diturive

shkencore n praktik, q ajo sht rregullim operativ i funksionimit
t organizats policore, q ajo sht profesion e cila krkon q para
erudites krkon edhe prgatitjen shkencore me aksent t veant n
marrdhniet motivuese ndrnjerzore brenda strukturs organizative.
N mnyr q t prgjigjet krkesave shoqrore pr organizim modern
dhe efikas t policis t adaptuar krkesave t reja t shoqris d.m.th.
krkesave t shoqris n tranzicion; udhheqje kooperative, me t
ciln siguron arritjen e qllimeve t organizats t bazuara n politikn
dhe strategjin e policis, dhe realizimin e rezultateve t planifikuara
t njsive organizative. Prve ksaj, sigurohet n mnyr t theksuar
edhe interaksioni i brendshm dhe kohezioni i organizats, me qllim
t prmbushjes s detyrave n mnyr efikase dhe kontinuele dhe me
kontrollin e till i cili do t respektonte prve qasjes humane edhe
61
punn organizative dhe parimet themelore t ligjit dhe kushtetuts.

Pra, n kushtet kur shoqria moderne sht m tolerante ndaj
pluralizmit t interesave, e me kt edhe sistemi politik sht m
demokratik. sht plotsisht e arsyeshme t pritet se edhe sistemi
policor do t pretendoj pr adaptim m t madh, t sht m i hapur
ndaj opinionit publik, e me kt t lejojn hapsir m t madhe
procesit t efikasitetit dhe knaqsis t antarve t forcave policore.
Pa efikasitet nuk ka knaqsi n lmin e puns, e pa bashkpuntor t
knaqur dhe t angazhuar nuk ka, bile pr nj koh t gjat, edhe
sukses.
62
Sistemi kooperativ i udhheqjes
Parakushtet pr sukses t veprimit t organizatave policore, paraqesin

ata faktor t cilt n sistemin kooperativ t udhheqjes dhe nprmes
t operacionalizimit t tyre n punn e prditshme mundsojn aftsi
dhe adaptabilitet, n dakord me problemet e parashtruara t siguris.
Kshtu q, pozita e re e roleve t puns n mnyr krejtsisht t re
para se gjithash siguron formim kreativ t ideve operative, pranimin e
ktyre ideve brenda organizats policore, si dhe interesim t madh pr
dhnien e sugjerimeve me qllim t zgjidhjes s problemeve prezente,
gj q n mas t madhe kontribuon knaqsis dhe suksesit n pun.
Ktu sht me rndsi t cekim, se n kushtet e reja demokratike,
rasteve fleksibile t hapura dhe marrdhniet hierarkike, sistemi i
udhheqjes i bazuar n elementet kooperative, siguron q individt
organizatn policore ta shohin si nj rrug t vrtet pr shkollim,
zhvillim t specializimit dhe t profesionalizmit t tyre. Interesi q n
rrethana transparente t jepet zhvillimit specialistik t individit, i cili
stimulon krkimin e zgjedhjeve m efikase, me rast vjen n shprehje
identifikimi me zgjedhjet krijuese dhe progresive n funksionimin e
organizats si trsi. N kt kuptim, rndsi t madhe kan elementet
n t cilat bazohet udhheqja kooperative. Elementet themelore t
prvetsuara sipas kritereve do ti radhisim si vijon:
delegimi i detyrave t shpjeguara n mnyr t sakt, autorizimet
dhe prgjegjsit;
rndsia e pjesmarrjes s subordinantve n nivelin prgjegjs t
udhheqjes, me rastin e prcaktimit t qllimeve dhe mnyrs se
ekzekutimit t aksioneve;
Transparenc e gjith masave me komunikim t prhershm dhe
me mundsi t ndikimit;
prezantimi vertikal dhe horizontal i territorit t vet t puns nga
jasht dhe brenda;
kontroll qllimor;
konfirmim i rezultateve t puns, vlersim objektiv, shprblim dhe
kritika.
63
Delegimi i detyrave t shpjeguara n mnyr t sakt, autorizimet

dhe prgjegjsit
Zbutje e caktuar e marrdhnieve hierarkike rigoroze dhe rigide n

raste t volitshme kryhet prmes delegimit-bartja e disa detyrave,
autorizimeve dhe prgjegjsis. N kt rast, nivelet m t ulta t
udhheqjes kan mundsi t marrin detyra me t drejt t vendosjes,
detyra t cilat i marrin mbi vete n dakord me autorizime dhe
prgjegjsi t deleguar. D.m.th. bartja e detyrave rrjedh nga kreu i
piramids udhheqse.
N kt mnyr, n nivelet m t ulta hierarkike barten ato detyra,

ose pjes e detyrs i cili i prgjigjet atij vendi n hierarki q do t
siguron t gjitha parakushtet specialiste dhe profesionale pr zbatim
efikas t detyrave t prmendura. Me kt model t bartjes s detyrave
me sistem t autorizimit dhe prgjegjsis, do t arrihet ajo, se do
ekzekutues duhet m tepr t identifikohet me territorin e tij t puns
dhe nga ai krkon angazhim maksimal n kuptimin profesional-
operativ. Nga ana tjetr, pr t gjith bashkpuntort tjer sht
siguruar mundsia e iniciativs krijuese, meqense se edhe ata n
vendin e tyre kan shans t punojn n kornizat e detyrave deleguese.
Bartja e detyrave brenda sistemit kooperativ t udhheqjes ndryshon
pr nga vllimi dhe prmbajtja, detyrat specifike, e sidomos pr nga
instrumentet t cilat jan t rregulluara me rregullore, respektivisht
autorizimeve dhe prgjegjsive pr realizimin e detyrave t besuara.
Me realizimin praktik t detyrave t deleguara, n mnyr t caktuar
kryhet edhe ndarja e detyrave, respektivisht detyrat i besohen atyre
ekzekutuesve, t cilt n mnyr m t mir do ti realizojn. Mirpo,
bartja e punve dhe e detyrave sht e mundur vetm n at mas ku
ekzistojn parakushtet e domosdoshme, dhe mjetet q sigurojn
lidhshmrin e niveleve hierarkike n nj trsi fleksibile. N kt
kuptim, bartja e detyrave mund t realizohet n dy mnyra: n
mnyr formale dhe at joformale. Aplikimi i mnyrs joformale
realizohet n ato raste kur detyrat, kompetencat, dhe prgjegjsit
barten me an t akteve t shkruara, por vetm pr periudhn e cila
nevojitet pr realizimin e detyrave t prcaktuara. Mnyra e afrimit tek
mnyra formale sht krejtsisht tjetr. Si instrumente pr kt
koncepcion prdoret prshkrimi i vendit t puns, me ka detyrat,
autorizimet dhe prgjegjsia barten n personin kompetent. Prshkrimi
i vendit t puns duhet t bazohet n edukim, specializim, e jo n
64
personat t cilt momentalisht gjenden n ato vende. Duhet dhn

rndsi t posame karakteristikave t pozitave udhheqse, rangimi
hierarkik, pozita e eprorit, e subordinuesit, qllimi i pozits s
udhheqsit, prfaqsimi, territori punues, autorizimet, kompetencat
etj. Prandaj, me prshkrimin e vendeve t puns precizohen detyrat
dhe kompetencat e udhheqsve dhe puntorve tjer dhe vendoset
volumi i pavarsis individuale n kornizat e strukturs organizative
dhe prgjegjsia n t gjitha nivelet tjera. Prve prshkrimit t vendit
t puns, instrument i rndsishm pr kto koncepcione kan edhe
udhzimet prgjegjse, vij drejtimet t cilat jan unike dhe integrale
pr mbar organizatn. Prshkrimi i vendeve t puns, udhzimet
gjenerale pr udhheqsit dhe ekzekutimi i punve t tjera si dhe
qllimet e organizats jan publike, gj q sht karakteristik e
rndsishme e ktij koncepcioni. Me ndihmn e ktyre postulateve
elementare n mnyr eksplicite dihen detyrat, autorizimet dhe
prgjegjsit t disa puntorve.
Prgjegjsia n rastin e delegimit t detyrave prfshin:
prmbushja e detyrave n mnyr juridike dhe profesionale, duke

inkuadruar dhe vendimet t cilat duhet t merren;
shfrytzimi i drejt i mjeteve;
respektimi i urdhresave t eprorit;
N mnyr profesionale dhe me koh informimi i eprorit pr

prparimin ose ekzekutimin e detyrave, respektivisht vshtirsive n
pun;
vetkontrolli;
Prgjegjsia pr udhheqje t ciln e bart udhheqsi prfshin;
n mnyr adekuate dhe t drejt vendosja e qllimeve;
Informimi objektiv dhe i prkohshm i antarve;
zgjedhja e drejt e bashkpuntorve duke marr parasysh statusin
dhe aftsit speciale dhe diturin;
vnia e mjeteve adekuate n dispozicion pr prmbushjen e
detyrave t puns;
koordinimi dhe
veprimet kontrolluese shembull (me qllim).12
12 M. Jurina, fq. 108
65
T gjitha organet udhheqse, po ashtu dhe policia pr nga funksioni i

saj para se gjithash kujdesen pr zbatimin e ligjit. D.m.th. pushteti i
tyre rrjedh nga autorizimet t cilat ju kan dhan organet
reprezentative. Kur sht n pyetje autorizimi, ai nuk ekziston pa
prgjegjsi. N mes t prgjegjsis dhe autorizimit ( obligimet dhe t
drejtat, obligimi dhe fuqia) ekziston kundreaksioni pr t ciln duhet
kujdes, sepse delegimi nuk sht marrje e obligimeve, por paraqet
edhe obligim i sjelljeve prgjegjse pr disa puntor. Prgjegjsit
nuk mund t delegohen, e mos t delegohen edhe autorizimet. Kemi
mjaft shembuj n praktik, e madje edhe n organizatat policore, ku
udhheqsit kan prirje nga ajo q t bartin prgjegjsin pr disa
pyetje relevante n puntort tjer, ndrsa autorizimet ti mbajn pr
vete. Shembull ekzakt sht udhheqja vijore rigide (mekanike). Po
ashtu, shembull i gabueshm sht edhe dhnia m e madhe e
autorizimeve dhe prgjegjsive bashkpuntorve t drejtprdrejt,
dhe t cilt besimin e dhn nuk mund ta prmbushin. Kjo nuk
mundson veprimin e mtejshm dhe ndrmarrjen e masave t duhura
n nivelet tjera hierarkike. Prandaj, n rastet kur kemi t bjm me
obligimet t cilat bartin prgjegjsi t madhe, dhe t cilat jan t
parapara me rregullat normative ose rregullat e organizats, ather
duhet t preferohen karakteristikat e mhershme, t cilat duhet t
posedojn personat t cilt planifikohen n kto vende udhheqse.
Sepse n ato raste kur nga bashkpuntort nuk mund t krkohet
prgjegjsia, pa marr parasysh n autorizimet nuk mund t delegohen
as autorizimet e as prgjegjsia. Delegimi i drejt jap nj rresht
efekte pozitive. Ajo n mas t duhur e mundson rritjen e efikasitetit
n nivelin m t lart t udhheqjes, dhe shkarkon kreun hierarkik, gj
q mundson udhheqjen t merret me pyetjet elementare
respektivisht pyetjet relevante afatgjate. Njherazi ajo kontribuon n
prmirsimin e aftsive dhe gatishmris pr kryerjen e detyrave t
puns. Po ashtu, me sistemin e prgjegjsis individuale dhe
pavarsis, me definimin edhe sqarimin e autorizimeve t disa njsive
organizative, bie stabilitetin e funksionimit t organizats.
Komunikimi, si njri nga aspektet m t rndsishme n sistemin
udhheqs, ktu vjen n shprehje, gj q siguron q detyrat e
menduara mir, t formuluara n mnyr precize, dhe detyrat e
vendosura n mnyr t kuptueshme, me koordinim t vazhdueshm,
me kontroll, motivim, n mnyr kualitative, profesionale, t sigurt,
ekonomike dhe mnyr produktive t realizohen. Mirpo, n mnyr
q aktivizimi i bashkpuntorve t fitoj nj dimension profesional-
66
operativ t prmbajtshm, udhheqsi i mir duhet t shfrytzoj

rregullat efikase t retoriks. Ky sht nj aspekt i motivimit t
puntorve, e ai q nuk sht i bindur n rndsin dhe krkesat pr
ekzekutimin e ndonj detyre, respektivisht nse nuk sht i informuar
n mnyr t prmbajtshme dhe argumentuese, nuk mund t flasim
pr udhheqje t suksesshme.
Rndsia e pjesmarrjes s subordinantve me rastin e

prcaktimit t qllimeve dhe strategjis s veprimit policor
Duke marr parasysh gjith ndrlikueshmrin e udhheqjes n polici

(vendosja e qllimeve, planifikimi, strategjia, vendimet, ekzekutimi i
aktiviteteve t planifikuara), dhe situatat ku vjen gjer tek konfrontimet
e udhheqsve policor, si dhe dinamiken e rasteve shoqrore, t cilat
n mas t madhe ndikojn n strukturn policore, shpien gjer tek
krkesa pr nj afrim t ri kur kemi t bjm me, pjesmarrjen e
subordinantve me rastin e vendosjes s qllimeve dhe mnyrn e
ekzekutimit t masave dhe aktiviteteve t duhura. N organizatn
policore n mnyr decidive duhet t formulohen dhe t prezantohen
qllimet e udhheqjes, gj q sht n korrelacion me punn e
antarve t policis. Udhheqja me polici n vet vete, e duke marr
parasysh specifikn dhe prgjegjsit e saj, duhet t paraqet knaqsi.
N kt kuptim, rol t rndsishm ka dhe marrja pjes (participimi) e
antarve t policis n procesin e udhheqjes me gjith organizatn.
Mirpo, participimi nuk do t thot edhe vendime definitive.
Vendimet jan detyr themelore dhe e drejt e puntorve udhheqs
n polici, sepse ata bartin prgjegjsin e plot pr territorin e tyre t
udhheqjes. Participimi e bn strukturn organizative policore m t
hapur, m fleksibile, me rast vijn n shprehje aktivitetet krijuese
dhe idet kreative, gj q reflektohet n efikasitetin m t madh n
veprim, strategji dhe metodat, e sidomos n tejkalimin e vshtirsive
t caktuara gjat puns. Rezultatet e hulumtimit organizativ kan
treguar, se njsit e mdha policore kan funksionuar me efikasitet t
vogl. Inkuadrimi i policis n rastet kur sht e duhur dhe e
mundshme, kontribuon n marrdhniet konstruktive, informata t
pranueshme, gj q ndikon n arritjen e rezultateve m t mira.
Participimi i subordinantve gjat marrjes s vendimeve n disa raste,
duke njohur t gjitha faktet relevante, dhe duke menduar pr
67
problemin, japin sugjerime konzistente, zgjidhje, gj q shpie deri tek

identifikimi me procesin e zgjidhjes s problemit.
Kuptimi i organizats policore si nj struktur organizative dinamike,

me vendet e puns t cilat nga pikpamja e krkess jan t
prshkruara n baz t nivelit t shkollimit dhe specializimit, e jo nga
pikpamja e tejkaluar lists s funksioneve t zna dhe statusit
pozitor, kontribuon n mobilitetin m t madh t njerzve,
profesionalizmit dhe lojalitetit, e cila sht m e fuqishme nga modeli
burokratik i organizimit. Primati mbi statusin do t zvendsohet me
prkushtim dhe respekt. Me kt, krkesa pr numr t madh t
mbikqyrjeve do t zvoglohet, prderisa mundsit pr vetkontroll
efikas dhe profesional rritet. Ajo q sht me rndsi t ceket, sht se
policia me pjesmarrjen e vet n procesin e planifikimit dhe t
krijimit, me sugjerimet e masave pr zgjedhjen e suksesshme t
problemit, krijon hapsir pr komunikim t theksuar me qndresat e
lira dhe t lejuara dhe tendenca inovative organizativo-participuese.
Vetm n kt mnyr hapet rruga e orientimeve perspektive dhe
pluraliste, kur kemi t bjm me participimin e subordinantve n
organizatn policore.
Dshira pr nivelin transparent n procesin e udhheqjes me

krkesn e duhur t komunikimit
Udhheqja me organizatn policore nnkupton edhe nj numr

relativisht t madh t dukurive t cilat rrjedhin nga nj numr i madh
burimesh, me t cilat puntort udhheqs informohen, pastaj,
sistematizimin e tyre, analizn, dhe relacionin e ktyre dukurive ndaj
dukurive tjera t siguris etj. Informata paraqet do dituri t regjistruar
e cila mund t sht e dobishme pr marrjen e vendimeve. Pr kt
arsye do shnim (model) ka karakteristikat gjegjse. Meqense, do
shnim sht pjes e realitetit, ather ka rndsi t veant, q ai t
interpretohet n mnyr t drejt, n mnyr q t fitojm nj
informat relevante. Mirpo, q informata t jet objektive, e sakt, e
plot dhe e prezantuar n kohn e duhur, n formn dhe vllimin q
reflekton transparencn e sistemit policor, shnimet duhet t
informojn pr dukurin relevante, t shpreh karakteristikat e saj
relevante, prmbajtshmrin dhe ndryshimet, mnyra e drejt e atyre
ndrrimeve, precizitetin, kuptueshmrin, ligjshmrin e sidomos
68
terminologjia e formulimit t shnimeve t prezantohet n asi mnyre,

q parashtruesi ose puntori prgjegjs t sht n gjendje ta
interpretoj n mnyr t njjt dhe t marr vendime t rndsishme.
N punn policore informatat precize q arrijn me koh jan
parakusht i rndsishm pr planifikim, analiz, vendime pr
ndrmarrjen e masave adekuate. Prandaj, mungesa e informatave, e
sidomos ato q kan karakter operativ, dhe pengimi i qarkullimit dhe
kanalizimit t tyre varsisht nga prmbajtja dhe rndsia e tyre nga
nivelet m t ulta organizative dhe ekzekutuesve t drejtprdrejt, n
mas t madhe e kufizon pjesmarrjen e subordinantve n disa faza t
udhheqjes kooperative. Pra, nuk ka dituri operative dhe veprim t
drejt pa informata relevante. Po ashtu sikurse q informatat paraqesin
element t rndsishm t udhheqjes kooperative, po ashtu edhe
komunikimet krkojn dhe mundsojn lidhshmrin vepruese t
njerzve. Kjo ndrlidhje reciproke sht n themel i t gjitha dukurive
shoqrore. N mes tjerash, komunikimet edhe krijohen m an t
ndrlidhjeve dhe veprimeve njerzore. Prandaj, transparenca e sistemit
policor do t thot, se brenda strukturs organizative antarve
policor u ofrohet sasi e duhur e informatave pr operacionet relevante
vepruese dhe planet, me rast sigurohet realizimi i kooperimit
profesional n zgjedhjen e problemeve vitale t siguris.
Cekja e rndsis s elementeve t prmendura n procesin e

udhheqjes me forcat policore, rrjedh nga fakti, se n nivelet
hierarkike n baz t komunikimeve t realizuara, dhe me an t
mjeteve dhe metodave informatat barten me qllim t ndikimit t
caktuar n sjelljet e njerzve, n t njjtn koh sigurohet edhe
informata kthyese, kshtu q edhe antarve t tjer policor u rasti t
pyesin pyetje, t cilat kan t bjn me territorin e veprimit t tyre.
Kjo na tregon edhe n krkesat e zvoglimit t kritereve rigide t
centralizuara, meqense me marrdhnie transparente hapet mundsia
e zgjidhjes t t gjitha situatave konflikte. Prve ksaj, vet mundsia
q n disa raste mund t kontribuojn edhe n sqarimin e disa
pyetjeve, mnjanimin e pengesave t komunikimit dhe sqarimin e
sqarimin e tyre, gj q kontribuon n klimn e prgjithshme ku antari
i policis e ndjen veten t sigurt dhe t pranuar. Rrugt e komunikimit
brenda strukturs organizative duhet t jen t njohura, respektivisht
q sistemi kooperativ i udhheqjes t sht sa m i drejt, dhe t
shfrytzohen rrugt e rregullta t komunikimit. N kto kushte,
organizatat policore me struktur dinamike, me ndarje t qart t
69
obligimeve dhe prgjegjsive, me nivel t duhur t komunikimit n

mes t puntorit udhheqs dhe policit, do t krijon parakushtet pr
lidhje profesionale, dhe numr t madh t informatave t cilat do t
shrbejn si fondament pr punn operative t suksesshme t policis,
respektivisht realizimin e qllimeve t prcaktuara t sistemit policor.
Prezantimi i territorit veprues personal
Prezantimi n kuptimin modern paraqet detyrn e udhheqsit q n

do koh ti prezanton interesat e antarve t t gjith organizats
sikurse brenda ashtu edhe jasht organizats s tij. Dallojm
prezantimin vertikal dhe horizontal. Prezantimi vertikal sht
karakteristik pr arsye se ajo zhvillohet n dy nivele. Njri nivel sht
ai, kur udhheqsi duhet q para strukturave m t larta hierarkike n
mnyr shembullore dhe objektive t prezantoj njsin e vet
organizative. Rndsi t veant ka mnyra prmbajtse e prezantimit
t rezultateve t arritura t antarve t tij, problemet me t cilat
ballafaqohen dhe interesat e tyre operative pr periudhn e ardhme. N
ann tjetr obligim i udhheqsit sht q n mnyr maksimale t
angazhohet dhe t prezanton interesat e eprorve m t lart para
njsis s vet organizative. N kt mnyr realizohet interaksioni
m i lart n mes niveleve hierarkike, e sidomos me ndrrimet e
njohurive dhe ideve nga prvoja n rastin e zgjedhjeve t problemeve
fundamentale organizative dhe operativo-policore. N kt kontest
vjen n shprehje dhe komunikimi i theksuar i cili rrjedh n t dy ant,
gj q siguron knaqsi dhe dhe autonomi t precizuar t niveleve
hierarkike dhe forcon krkesat pr koordinim m t madh dhe sistem
t komunikimit m intensiv dhe m t suksesshm.
Prezantimi horizontal nnkupton angazhim pr njsin organizative

personale dhe antart e saj ndaj trupave tjer t niveli t njjt, si
dhe trupat tjer dhe institucionet- me nj fjal ndaj shoqris.
Prezantimi i organizats policore nga jasht, sht njra nga mnyrat
themelore t veprimit konstruktiv n shoqrin demokratike dhe
juridike dhe artikulim logjik i aktiviteteve t tij. Prezantimi i
suksesshm ngrit reputacionin social dhe profesional t policis, gj
q n mnyr direkte ndikon n aplikimin dhe mirmbajtjen e
marrdhnieve demokratike me publikun dhe ngrit kohezionin n
strukturn organizative. N t njjtn koh, angazhimi q n jet t
70
aplikohen korpuset e t drejtave dhe lirive qytetare, dhe t formohet

nj mnyr m fleksibile, tek policia krijon ndjenjn e vlefshmris s
saj, autoritetit etj.
Mbikqyrja (Kontrolli)
Mbikqyrja paraqet veprim t vazhdueshm t njeriut e cila sht e

vjetr sikurse dhe vet shoqria. Kuptimi i saj, prmbajtja dhe format
e dukshme, lloji dhe bartsit jan ndrruar n mnyr t barabart me
zhvillimin dhe ndrrimet e theksuara n shoqri. Mirpo, vet fjala
dhe prmbajtja n aspektin terminologjik fiton shenja divergjente.
Etimologjikisht fjala controle, rrjedh nga fjala latine contra
rotula me t ciln n shekullin XVIII shnohej prshkrimi
kontrollues i ndonj dokumenti, kontrate ose vendim gjyqsor. N
terminologjin angleze fjala control (kontroll) shpesh prdoret n
kuptim m t gjer, sikurse veprim ndikim vendimtar, ose ta kesh
situatn n dor etj. Gjat zhvillimit shoqror ky termin sht
prdorur n lmit e ndryshme veprimtare. Rndsia e mbikqyrjes
(kontrollit) sht n at, se ajo paraqet etapn relevante t fundit n
ciklin e udhheqjes (planifikimi, organizimi, udhheqja dhe
mbikqyrja (kontrolli)). Numri i madh i qendrave, t cilat n baz
shkencore kan studiuar organizimin, mbikqyrjes (kontrollit) ia kan
dhan rndsin dominante. N fjal, ata jan nisur nga ajo se
udhheqja do t thot mbikqyrje. Kontrollin n aspekt t krahasimit
t rezultateve t vrteta me ato t pritura, e ka definuar H. Fayol
(1916). Sipas tij, me kontrolluar do t thot t konstatuarit se a jan
operacionet punuese n do koh duke u zhvilluar n baz t planeve
t pranuara, me urdhresat e dhna dhe parimeve t vendosura.
Glaser C. Prfaqson definicionin m t plot. Ai mendon se kontrolli
krahason, shqyrton, kritikon, ajo stimulon planifikimin, thjeshtson
dhe forcon organizatn, ngrit suksesin e udhheqjes dhe lehtson
lidhshmrin.13Pa marr parasysh teorive t ndryshme n definimin e
kontrollit, mbetet fakti, se ajo paraqet instrument t rndsishm n
kushtet moderne demokratike dhe plurale. far rndsie i kushtohet
komponentit t kontrollit, na tregojn edhe qndrimet e udhheqsve
modern, t cilt mendojn se kontrolli, shkenca dhe prvoja paraqesin
13Glaser Comstock, Procedurat administrative, Washington,1947. fq.122. n
E. Pusi, Shkenca pr udhheqje, fq.345
71
bazn themelore t ciklit t udhheqjes, me rast duhet t kihet kujdes

pr dimensionet socio-psikologjike, meqense kontrolli mund t bjer
gjer tek implikimet. Ajo n mes t tjerash, mund t shkaktoj edhe
keqsimin e marrdhnieve ndrnjerzore. N kt kontekst, disa
sociolog dhe psikolog parashtrojn pyetjen e dimensionit etik t
kontrollit. Mirpo, ata kan harruar edhe sjelljet irelevante etike t
ekzekutorve kur sht n pyetje kualiteti, zbatimi i detyrave me koh
dhe n mnyr t prgjegjshme n harmoni me qllimet e planifikuara.
Prandaj, shikimet moderne pr kontrollin na tregojn n disa

predispozita elementare;
kontrolli sht pozitiv, dhe fuqi natyrale pa t ciln udhheqja nuk
sht e mundur dhe nuk sht efikase;
kontrolli i udhheqsit sht efikas aq sa ndikon n ndrrimin e
sjelljeve t individve n organizat;
kontrolli efikas shtrihet n vleftsim dhe lidhje t drejt;
kontrolli efikas sht pjes e rndsishme dhe njra nga funksionet
themelore t sistemit t informimit t organizats.
Pa marr parasysh n llojin e strukturs organizative asnj proces i

kontrollit nuk mund t sht ideal, sikurse nga ndikimet organizative
po ashtu edhe nga ndikimet psikologjike dhe sociologjike n individt
po ashtu dhe mbi grupin n organizat. Nse, komponenti i kontrollit
nuk sht e bazuar n kriteret e planifikuara pr sukses, n
konkretizimin e tyre, kuptimshmris etj., ajo shkakton rnie t
motivacionit. Mirpo, n ann tjetr kontrolli rigide dhe destruktive,
sikurse n rastin e mosprezencs s kontrollit, bie gjer tek vshtirsi
serioze n funksionimin e organizats e edhe gjer tek rezistenca dhe
veprime anarkike.
Kontrolli i puns s organizats policore me vshtrim t posam

n kontrollin e drejtuar
Udhheqja e organizats policore n kushtet moderne krkon krijimin

e politiks n polici, e cila nga udhheqsi policor krkon aftsi t
shumta dhe karakteristika t tjera, dhe aftsi t theksuara n
udhheqjen operative. Nj ndr detyrat m t rndsishme, sht, si t
veprohet n nivelet subordinante, n mnyr q t motivohen pr
realizimin e qllimeve t caktuara. Nga kjo rrjedh edhe fakti relevant
72
se n at proces rol t rndsishm paraqet edhe aftsia e kontrollit t

organizats policore, respektivisht, t konfirmohet gjendja e vrtet dhe
t krahasohet me gjendjen e dshiruar. Udhheqsit n polici t cilt
marrin detyrat e realizimit t komponentit kontrollues mbi punn e
njsive organizative, duhet t vlersojn zhvillimin e komponentve t
departamenteve t ndryshme, t cilat nprmes t kontrollit korrekt n
mas t madhe do t mundson lidhshmri m t madhe organizative,
dhe efikasitet n punn e strukturave policore. Realizimi i kontrollit
mbi punn e organizats policore, respektivisht, eprorve ndaj
subordinantve t tij dhe ekzekutorve t drejtprdrejt, me aksent t
veant n komponentin operativ, gjithsesi do ta forcon klimn
organizative, e cila do t rezulton me ekzekutimin m t suksesshm
t detyrave t parashtruara. Roli i kontrollit n polici, e sidomos n
institucionet m moderne policore, shpie gjer tek vetiniciativa e
theksuar pa t ciln sot nuk sht e mundur t vendosen planet
operative kualitative. Pikrisht ktij qllimi duhet t shrbej kontrolli
kooperativ i drejtuar. Ajo duhet t bazohet n besueshmrin e
ndrmjetshme dhe stabilitetin socio-psikologjik dhe sigurin, gradn e
lart t kuptueshmris dhe prkrahjes s ndrmjetme. Pra, nuk bhet
fjal pr afrim tradicional, militarizm rigid qllimi i vetm i t cilit
sht gjendja e gabimeve dhe lshimeve n pun. Ajo prve
karakteristikave t prmendura, duhet t siguroj sukses antarve t
vet, sepse se nj afrim i till n funksionin e realizimit t qllimeve
dhe respektit t garantuar dhe progresit policor ndaj bashksis. Pa
nj afrim t till nuk ka kontroll t drejtuar, e sidomos n ato raste kur
problemet e siguris parashtrojn afrim profesional t lart
specialistik, t ligjshm dhe afrim prgjegjs n zgjedhjen e situatave
t prcaktuara. Mu pr kto arsye, n punn operative praktike vjen
gjer tek aplikimi i disa masave taktike-metodike joadekuate, gj q
shkakton veprim joadekuat t policis. E gjith kjo na tregon, se
obligimi i udhheqsit sht t udhheq dhe kontrolloj n mnyr t
drejt punn e organizats s tij, kontroll i cili duhet t marr pjes me
koh, t sht profesionale dhe t kryhet n mnyr prgjegjse.
Nprmes shkathtsis dhe kontrollit t suksesshm dhe metods s
udhheqjes, udhheqsi policor fiton komponentin m t fuqishm
profesional, kontribuon prcjelljes s vazhdueshme t prmbushjes s
detyrave dhe zgjedhjes s problemeve n kuadr t organizats dhe
individualisht tek do puntor operativ t policis. Prandaj kontrolli i
drejtuar nuk duhet t paraqet pasoj e mosbesimit ndaj policis, por
nj pjes e pandar dhe e paevitueshme e procesit t udhheqjes, me t
73
ciln me koh identifikohen t gjith faktort kufizues t cilt

ndikojn n marrdhniet e gjithmbarshme dhe punn n strukturn
organizative. Udhheqsi policor, i cili ka qndrim t qart kur sht
n pyetje komponenti i drejtuar i kontrollit dhe zbatimi i saj n
rrethana konkrete, do t krijojn atmosfer t till n mbar
organizatn, e cila do t rezultoj q struktura policore t fitoj jo
vetn forma kualitative, por edhe bazn e prmbajtshme profesionale
dhe specialiste, gj q do t diktoj zgjidhjen e detyrave dhe
prmbushjen e qllimeve t institucionit dhe individuale n mnyr t
suksesshme. Tendencat pr gatishmri m t madhe dhe aftsive ndaj
inovimeve dhe kreativitetit n lmin e veprimit policor do t rriten.
Ky relacion rrjedh nga vet esenca e rolit t sotm policor n
shoqrin demokratike. Prve ksaj, mbikqyrjeje e drejt e
veprimeve t sjelljeve dhe i rezultateve, duke aplikuar metodat
kooperative drejtuese dhe ligjshmrit, sjell gjer tek mobiliteti m i
lart i sistemit operativ policor. Pa mobilitet t suksesshm i cili
bazohet n aspektet specialiste, profesionale, njohjes s problematiks
nga prvoja e prmbajtshme, sht e pamundur t zbatohen detyrat
elementare policore. Po ashtu, me kontroll arrihet t krijohet burim i
prhershm i informatave n baz t s cilave mund t ket shqyrtim
t drejtprdrejt n territorin pr t cilin sht prgjegjs. N kt
kuptim plotsohen edhe shpresat policore t jen t informuar me
koh, realizojn komunikim t rregullt, kan prkrahje t plot,
shprblime etj. Kjo, sistemit policor n zhvillim dhe formimin e tij n
principet moderne, shpien gjer tek vetiniciativa operative,
qndrueshmris dhe kmbngulje n pun, si dhe ndjenjs s
theksuar t vetprgjegjsis dhe vetkontrollit n zbatimin e detyrave
n kufijt t autorizuara me ligj. Po ashtu, kontrolli i drejtuar eprorit i
jap informata pr:
rregullsin e qllimeve t planifikuara,
prparimit t punve,
grads s realizimit t qllimeve n fazn e caktuar,
angazhimit shembullor t njerzve dhe mjeteve,
taktiks personale t udhheqjes,
aftsive t sjelljeve sociale t antarve t policis.14
Meqense mnyra korrekte e zbatimit t detyrave policore sht e

konkretizuar individualisht n hapsir dhe e definuar me n koh
14 M. Jurina, nav. Dj. Fq.110
74
edhe kontrolli, po ashtu, sht i prqendruar n ekzekutimin konkret t

detyrave. Prandaj, analiza e realizuar me kontrollin e puns policore,
duhet t sht n funksion t krkesave konkrete operative, me qllim
tl zgjidhjes efikase t problemeve dhe vshtirsive eventuale,
definimit t detyrave t reja, zbatimit t tyre, ngritjes s efikasitetit,
gj q do t kontribuoj n arritjen dhe mirmbajtjen e gjendjes s
volitshme t siguris n territorin e vet t veprimit. Nga t
lartprmendurit, mund t shnojm se kontrolli n sistemin kooperativ
t udhheqjes paraqet pjes t prbashkt procesit operativ t
udhheqjes n polici:
siguron marrdhnie humane dhe ligjshmri n punn e policis,
ofron ndihm policis n planin profesional dhe specialistik,
e inkurajon kohshmrin, kontinuitetin dhe operativitetin n
veprimin policor
eliminon klimn e mosbesimit n mes puntorve udhheqs dhe
operativ t policis dhe vendosen rrugt e komunikimit t ri t
prkohshm, me mundsi t lidhjes rikthyese,
si pjes e funksionit t pandar t udhheqjes operative, sikurse
pr nga volumi ashtu edhe nga forma, siguron vshtrim t vrtet,
udhzon dhe koordinon masat dhe aktivitetet tjera operativo-
taktike, si dhe sinkronizimin e duhur n realizimin e detyrave n
nivelin e njsive organizative,
siguron operativitetin e kuadrit udhheqs, respektivisht braktisjen
e udhheqjes nga zyrat ose vetm formalisht, udhheqje e ktill
q sht e rrnjosur n modelin tradicional rigid burokratik,
tek policia krijon bindje domosdoshmris, me qllim t
prmbushjes m efikase t detyrave t siguris e jo si gjueti n
gabime me qllim sanksionimi etj.
Konfirmimi dhe vlersimi i rezultateve t puns
Politika e konfirmimit t rezultateve t puns, sistemi i shprblimit,

mirnjohjet dhe kritika jan elemente t rndsishme n procesin e
kontrollit. Aty vrehet njjtsia e analizs s rezultateve t arritura si
dhe realizimi i kontrollit t drejtuar.
Udhheqsi policor i cili n baz t premisave t vendosura m hert

drejton policin drejt qllimeve dhe detyrave t planifikuara edhe
nse gjendja e siguris sht e komplikuar, do t ngrit mundsin e
75
nivelit organizativ, nivelit operues, aftsit specialistike dhe

profesionale t strukturs. Duke marr parasysh tr
ndrlikueshmrin e puns policore, vlersimi i tij duhet ti prmbush
dy krkesa. E para krkes, implikon udhheqsin q gjat kontrollit
t shpreh marrdhnie korrekte, profesionalizm e mbi t gjitha t
sht i njerzishm, ndrsa krkesa e dyt, nga polict t cilt presin jo
vetm vlersimin (notn) real, por presin edhe dialog me rast
policve u ofrohet mundsia t shprehin mendimin e tyre pr pyetje
relevante, t cilat mund t ndikojn n efikasitetin e puns. Nse nuk
ekziston transparenca e t gjitha masave t udhheqjes me komunikim
t dyanshm, ather padyshim paraqiten problemet evidente n
udhheqje me polici. Udhheqje me polici po ashtu don me than,
realizim i komponentit t kontrollit efikas, i cili do t ket ndikim
motivues n drejtim t efikasitetit operativ, nacionalitetit t aplikimit
t masave operativo-konkrete dhe eliminimit t problemeve prezente
t cilat mund t ndikojn n sistemin e vlersimit t veprimit t kuadrit
policor. N kt kontekst, sht me rndsi q udhheqsi n rate t
ndryshme t lavdroj punn e kuadrit policor, ndrsa vrejtjet t
shprehen vetm n raste t nevojshme. Prve qllimit t fundit t
kontrollit me t ciln realizohet suksesi i kuadrit policor, sht edhe
aftsimi specialistik sikurse i policve t cilt drejt pr s drejti i
zbatojn detyrat, po ashtu edhe i udhheqsve policor i cili i definon
qllimet organizative. Prve ksaj, duhet t theksojm edhe
motivacionet stimuluese n form t mirnjohjeve, korrektimeve dhe
kritikat. Sikurse dhe do pun tjetr, edhe policia dshiron verifikimin
zyrtar pr punn e saj nga ana e eprorve t saj. Mirpo, kontrolli, i
drejtuar n drejtim t realizimit t qllimeve, nuk duhet t marr
shenjat e aprovimit. N fjal, nse polici, duke marr parasysh
vshtirsit gjat prmbushjes s detyrave t definuara arrijn
rezultate respektive, e edhe i tejkalon planet e caktuara, ather sht
shum gj normale se at duhet shprblyer pr angazhimin e tij efikas
dhe prmbushjen e detyrave n mnyr profesionale.
Gjat prpjekjeve pr realizimin e detyrave n mnyr optimale, n

praktik vjen gjer tek vshtirsit dhe lshimet t cilat mund t
krijojn probleme serioze t siguris. N kto raste, udhheqsi
policor duhet t tregoj nivel t lart t operativitetit dhe me koh ti
bn korrektimet vepruese n punn e policit. Prve ksaj, jan
evidente dhe rastet kur polici n mnyr t ndrgjegjshme nuk i
prmbush n mnyr korrekte urdhresat ose n mnyr t ashpr
76
thyen obligimin e veprimit senzibil n situata t caktuara. N kt rast

duhet shprehur kritikn, por jo me z ofendues, por t tregoj n
mnyr t argumentuar n lshimet dhe mungesat n punn e tij.
Mund t apostrofojm, se n udhheqje edhe m tej mbizotron
kritika, ndrsa lvdatat jan t pakta, e t cilat duhet t kishin
komponentin e rndsishm motivues.
N mnyr q udhheqsi n kushtet moderne t mund n mnyr t

suksesshme t udhheq me institucionin n reciprocitet me rezultatet
e saja t arritura, duhet n mnyr radikale ti ndrroj marrdhniet
ndaj ekzekutorve t drejtprdrejt, duke mos cenuar kornizat
themelore t udhheqjes n polici. sht shum e qart se kriteret pr
sukses sikurse ato shkencore, specialiste, profesionale, operative etj.,
do dit e m tepr jan duke prparuar. Ktu kemi edhe krkesat e
opinionit publik pr ngritjen e prgjegjsis s policis. Gjat ktij
qllimi marrdhniet n njsit organizative kalojn npr faza t
kundrthnieve, t cilat krkojn veprim n kohn e duhur, veprim
shkencor dhe profesional n ekzekutimin e detyrave, pr ka
nevojitet udhheqje efikase.
Prandaj, formimi dhe zhvillimi i suksesshm i masave n veprimin e

organizats policore n ardhmri krkon n mnyr permanente edhe
prpunimin e parakushteve n mnyr shkencore dhe profesionale, n
mes t cilave duhet t theksohet kontributi dhe afirmimi i policit si
subjekt baz t sistemit policor. Pr kt arsye, n ndrmarrjen e
masave specifike t cilat krkojn specializim t lart, profesionalizm
dhe prgjegjsi, sht e nevojshme t shprehet mirnjohja e
argumentuar dhe e besuar. Zbulimi i metodave m t mira pr
vlersimin objektiv dhe t drejt t rezultateve t puns n procesin e
kontrollit, duhet t bhet detyr e vazhdueshme e t gjith
udhheqsve n shrbimet e siguris. Vetm n kt mnyr sht i
mundur prparimi dhe shprehja e kooperimit, ku rezultatet e puns si
motivim do t ndikojn n do antar t policis, pr afirmim
personal dhe specialist-profesional, duke eliminuar sjelljet t cilat do
t ndikojn n kontributin e tij n pun. Vlersimi sistematik dhe
verifikimi i qllueshm i rezultateve t puns, eliminon do tentim pr
shquarjen e mirnjohjeve paushall po ashtu edhe kritikat paushall.
N kt mnyr, me vlersimin e rezultateve t arritura mundsohet
forcimi i lidhjeve t brendshme kohezive dhe eliminohen n mnyr
preventive konfliktet latente brenda strukturave policore.
77
Domosdoshmria e vendosjes s elementeve kooperative n

sistemin e udhheqjes n polici
Nj periudh t gjat kohore studimi shkencor i funksionit t

udhheqjes n polici ka mbetur n nivelin e teorive. Prandaj, kur kemi
t bjm me studimin dhe implementimin e udhheqjes n polici,
shkenca nuk mund t lavdrohet pr rezultate t arritura. Kemi t
bjm me pyetje shum komplekse e cila krkon studimin dhe
analizn e praktiks s deritanishme. Parakushtet normative-juridike
(ligjet, statuti, akti pr organizimin e sistematizimit t vendeve t
puns, institucionet, rregullat etj.) japin bazn formale pr prcaktimin
e numrit, strukturs, t drejtave dhe obligimeve dhe marrdhnieve n
mes t puntorve udhheqs. Parashtrohet pyetja, a mundet modeli i
gjertanishm i organizats policore t prgjigjet vlerave demokratike
n ndrtimin e shoqris civile, sepse modeli tradicional burokratik
edhe sot sht n prdorim n shumicn e sistemeve policore.
Ndryshimet q jan br me formimin e shoqris pluraliste, dhe
organizimin e pushtetit, kan tejkaluar organizimin e gjerathershm
dhe aftsit e forcave policore t knaqin krkesat n kushtet e reja
kur sht n pyetje siguria e brendshme. Prandaj, organizimi i
udhheqjes dhe mnyra e zbatimit t aktiviteteve t saja kan rolin
kryesor n zhvillimin e marrdhnieve t dshiruara t besueshmris
ndaj bashksis. Mekanizmi centralist rigid i deritashm nuk mund ti
prgjigjet ksaj detyre.
N kt kontekst, duhet zhvilluar elementet kooperative,

implementimin e tyre praktik n form teknikash t reja fleksibile t
udhheqjes. Elementet kooperativ n sistemin e udhheqjes, duhet
kuptuar si kohezion i ndrmjetshm i elementeve, prmbushje e
ndrmjetshme dhe ndikim n sistemin udhheqs. Nse lidhshmria e
tyre sht n nivel t lart, ather me siguri do t vij gjer tek veprimi
i harmonizuar i t gjitha niveleve t forcave policore si mekanizm
legjitim i shtetit, kur kemi t bjm me sigurin e brendshme. N
mnyr q t kuptojm dhe aplikojm modelin e ri t udhheqjes, s
pari duhet t kryhen reforma gjegjse n organizat, edukimit dhe
pajisjes s policis. Kshtu na udhzojn proceset dinamike
organizative dhe profesionale t cilat zhvillohen n procesin e
formimit t modeli t ri sikurse praktika dhe politika policore, me
78
qllim t realizimit t transparencs dhe komunikimit m t madh me

shoqrin. Kjo krkon braktisjen pikpamjet rigide, tradicionale,
paramilitare, klishet, pikpamjet rutine me munges t ideve t cilat
frenojn procesin veprues t policis ne t ardhmen. Proceset pozitive
t cilat zhvillohen n strukturn organizative t policis n krijimin e
koncepteve optimale dhe orientime t siguris, duhet t bazohen n
aftsin dhe gatishmrin e organizats policore n pranimin e
mnyrave kooperative t bashkpunimit. N baz t shqyrtimit kritik
dhe elaborimit t vlerave t reja demokratike t policis, e gjith
policia duhet t sht e njoftuar n mnyr decidive me t gjitha
veprimet, me dinamikn e marrdhnieve, efikasitetin dhe eliminimin
e t gjitha mosmarrveshjeve eventuale. Ktu para se gjithash,
mendojm n puntort udhheqs t cilt me autoritetin e tyre t
arsimuar dhe profesional, respektivisht, me autoritetin e dituris, t
pangarkuar pr statusin e pozits n hierarki, t cilt n mnyr t
suksesshme, me shembull dhe mnyr autoritative i kryejn detyrat e
veta, dhe njherazi krijojn klimn e theksuar t interesimit t sinqert
t policis pr pjesmarrjen n zgjidhjen e pyetjeve relevante. Kshtu
do t sigurohet komunikimi i drejtprdrejt vertikal dhe horizontal
gjat procesit operativ. N kto rrethana, participimin mund ta quajm
edhe mnyrn moderne t legjitimitetit t deleguar. Prandaj shpesh, jo
pa arsye, theksohet lufta pr pushtet, pr fuqi dhe ndikim, dhe
prepotenca e theksuar e udhheqsve, mosrespektimi i personit dhe
dinjitetit t tij, sjellje jo taktike dhe mendjemadhsie, me koh mund
gjithsesi ti bie n pozit t udhheqsit t paaft, gj q para se
gjithash, shkakton konflikte permanente brenda organizats sikurse
edhe me rrethin. Prandaj, me t drejt parashtrohet krkesa imperative
pr vendosjen e marrdhnieve humane, duke pasur kujdes pr
dimensionet formale-ligjore dhe dimensionet psikologjike dhe morale.
Ndrtimi i shoqris plurale, nevojshm implikon edhe filozofin

policore e cila duhet t ndrtohet n baza t dituris, prvojs dhe
arsimimit personal dhe aftsive profesionale, meq udhheqja
kooperative duhet t siguroj stabilitetin struktural t sistemit policor
dhe elementeve t saja. E sidomos n nivelin e njsive organizative ku
puntort udhheqs paraqesin levn kryesore, organizativo
specialiste, profesionale, vepruese dhe mobilizuese, nprmes s
cilve realizohet roli i policis n shoqri. Njkohsisht, duhet t
theksojm se, ata jan njohsit m t mdhenj t dukurive t siguris
dhe problemet me t cilat merren drejtprsdrejti n pjesn operativo
79
praktike dhe kshtu ndikojn n koncipimin e detyrave strategjike t

strukturave policore. Po ashtu duhet t cekim, se ekzistojn rrethana t
siguris dhe problemet me ku nuk sht e mundur t aplikohen
elementet kooperative t sistemit t udhheqjes. N ato situata, situata
e siguris krkon aksion t, shpejt, efikas, vendosmri dhe aksion
energjetik me aspekt t theksuar t udhheqjes vijore (mekanike). Pr
arsye t ndrlikueshmris s rastit, subordinantt me t drejt
konsiderojn se veprimet e eprorve nuk ka shenja autoritative, vetm
se situata prezente ka parashtruar veprimin ad hoc. Me qllim t
ndrtimit t suksesshm t strukturs stabile, efikase, profesionale t
brendshme, transparente ndaj publikut, organizata policore duhet t
tregoj interes t posam pr bashkpunim kooperativ dhe t jap
tonalitet t gatishmris s policis pr ksi lloj forme t forcimit t
relacioneve kohezive t gjithmbarshme. Aplikimin e ktij sistemi t
udhheqjes, sht i mundur t realizohet vetm n kornizat e
strukturave policore t cilat n nivel t lart kan t zhvilluara
komponentt organizativ dhe kadrovik. Mnyra e re e ndrtimit t
marrdhnieve n sistemin e udhheqjes, e bazuar n metodat
shkencore, do t ofron kushte t volitshme q policia n rrethanat e
dhna, duke njohur t gjitha faktet relevante t siguris dhe duke
dshmuar se mund t mendoj n mnyr specialiste-profesionale, t
sugjeron masa t qndrueshme n pajtim me qllimet t cilat jan n
dakord me interesat e kolektivit t tyre. Por ky proces krkon arsimim
t lart t t gjitha niveleve t udhheqjes. Njkohsisht kjo sht
mnyra e humanizimit t vendeve t puns dhe prfaqsim i interesave
t t gjith antarve. Prandaj, ndikimi n subordinantt duhet t sht
i distribuuar n aspekte kooperative reale, pr t ciln, institucionet
arsimore dhe institucionet specialistike bartin obligimin dhe
prgjegjsin me t madhe. Ato n plan-programin e tyre, kujdesin e
duhur duhet tia kushtojn udhheqjes kooperative, duke pasur
parasysh krkesat gjithnj e m t larta t cilat jan duke iu
parashtruar policis. Prandaj, rndsia e udhheqjes asnj her nuk ka
qen i diskutueshm. Kontribut t veant zhvillimit t ktij procesi
duhet me dhan puntort udhheqs dhe t shrbejn si shembull n
pranimin e sinqert dhe t drejt t sjelljeve t lartprmendura.
Nprmes t veprimit arsimues, respektivisht prpilimit shkencor,
ekzakt dhe profesional t t gjitha aspekteve pozitive t
marrdhnieve kooperative dhe operacionalizimit t tyre n praktik,
duhet dhn vul aspekteve kulturore t udhheqjes.
80
Dinamika dhe ndrlikueshmria e rasteve t siguris, e sidomos gjat

periudhs s transformimit t forcave policore n harmoni me krkesat
e shoqris demokratike, n shtetet q gjenden n tranzicion (BIH etj)
hapen nj seri e pyetjeve t ndrlikuara, n mesin e tyre si pyetje
dominante paraqitet pyetja e organizimit dhe udhheqjes n kushtet e
reja shoqrore. Mbizotron mendimi se n procesin e udhheqjes me
polici duhet vendosur elementet m moderne t cilat nnkuptojn
mnyrn e veprimit t udhheqsve me forcat policore subordinante,
n rrug t arritjes s qllimeve t definuara dhe krkon participim t
bashkpuntorve n vendosjen dhe operacionalizimin e detyrave.
Udhheqsi n kontinuitet duhet t kujdeset pr rrjedhn e realizimit
t qllimeve. Brenda strukturs policore duhet t mbizotron ambient i
till ku punt dhe detyrat kryhen n klimn e vendosjes s lir,
besueshmris, puns ekip, me faktorin motivues t theksuar. Pra, n
udhheqje duhet n mnyr konstante t sht prezente gatishmria
pr bashkpunimin e duhur t t gjithve me ka sigurohet prkrahja e
plot e bashkpuntorve. Transparenca e t gjitha masave
udhheqse, nprmes t komunikimit t vazhdueshm me informata
kthyese, si elemente t rndsishme t udhheqjes kooperative, n
praktik gjithnj e m tepr duhet t konfirmohet. Kshtu q,
udhheqja paraqet knaqsi tendencat e s cils anojn nga autoriteti
profesional dhe transparenc t plot dhe karakterit, maturis dhe
marrdhnieve t ndershme ndaj bashkpuntorve. Mu pr kto
arsye mund t theksojm, se implementimi i udhheqjes kooperative
n strukturn policore, respektivisht sistem i udhheqjes vij-
kooperative paraqet imperativ por edhe program afatgjat. Pr
rndsin e ksaj krkese duhet t sht e vetdijshme e gjith
organizata policore. Me prmirsim t vendosur dhe prparimin e
bashkpunimit n mes t t gjitha niveleve t hierarkis policore,
puntort udhheqs me metoda prgjegjse duhet implementuar
udhheqjen kooperative. Prfitimi i njohurive dhe gatishmria nuk
sht e mjaftueshme pr nivelet hierarkike, ajo duhet t ket si pasoj
pozitive pjesmarrjen krijuese t antarve t tjer t organizats
policore. N fund mund t apostrofojm, se n sistemin e udhheqjes
n lmin e punve t brendshme n mnyr imperative dhe graduale t
aplikohen elementet kooperative, t cilat do t ken rol m t
rndsishm n t gjitha nivelet nga udhheqja e sistemit vijor
(mekanik). Kjo sht krkes e kohs s sotme por edhe e s ardhmes.
Koha e re krkon profil t ri t kuadrit udhheqs, ose si ka theksuar
Gustav Heinemman, politikan i Gjermanis perndimore, e nj koh
81
edhe ministr i punve t brendshme, se n nj bot e cila ndrron

kaq shpejt, mund t qndron vetm ai i cili sht i gatshm pr
ndrrime. Ai q nuk dshiron t ndrroj gjendjen e tanishme, do t
humb edhe at q mund t ruaj.
Parakushtet e duhura pr udhheqje t suksesshme n polici
Organizata policore dhe udhheqja me polici n kushtet e reja

shoqrore krkon transformimin e gjith modelit piramidal n nj
model t ri t organizats policore. Ky transformim, n marrdhniet
shoqrore gjithnj m t hapura dhe t ndrlikuara, me hartim t mir
t politiks dhe strategjis policore, do t mundsoj q edhe
udhheqja me polici t bazohet n premisat shkencore, gj q do t
kontribuoj kualitetit t udhheqsve, gj q ka rndsi t posame pr
kt struktur n t gjitha nivelet. N kt kuptim, na nevojitet q n
pika t shkurta t kthehemi n ato parakushte t cilat jan t
domosdoshme pr udhheqje t suksesshme dhe realizim t qllimeve
t organizats policore, me tendenca themelore q me aftsit a veta,
puntort udhheqs tek policia t forcojn bindjen pr detyrn
fundamentale n ruajtjen e siguris s brendshme. Duke shfletuar
literaturn e cila konsideron problematikn e udhheqjes kualitative
dhe policin, kemi arritur gjer tek kualitetet elementare t cilat duhet ti
posedojn polict t cilt prgatiten pr shrbim policor, ne kemi
zgjedhur ato parakushte pr t cilat mendojm se pa to nuk mund t
mendohet udhheqja me polici, e sidomos n rastet gjithnj e m t
ndrlikuara t siguris. Udhheqsit policor si dhe vet policia, me
shum kujdes duhet t prcjellin t gjitha ndryshimet shoqrore, n
mnyr q me koh tek subordinantt e tyre t krijojn klimn e
pranimit t ndryshimeve organizative dhe ndrrimeve tjera brenda
strukturs policore, si organ operativo-profesional dhe organ
ekzekutiv n mbrojtjen e siguris s brendshme. sht me rndsi t
theksojm se sht e pamundur t gjendet udhheqsi policor, ose
shum vshtir, i cili do ti prmbush t gjitha krkesat e krkuara. Pa
marr parasysh kt, nse i njohim karakteristikat dhe kualitetet pr
udhheqje t suksesshme, ather kto karakteristika mund ti
zhvillojm, gj q sht obligim i sistemit policor kur n mas t
duhur disa elemente nuk jan t theksuara dhe udhheqjen e
suksesshme e vshtirson, e me kt vshtirsohet edhe funksionimi i
organizats policore. N kt kuptim do t ndalemi tek ato parakushte
82
t cilat jan t domosdoshme pr udhheqje moderne n polici.

Radhitjen e parakushteve t prmendura i kemi parashtruar sipas
nivelit t rndsis n zbatimin e punve t prgjegjshme dhe
specifike.
Arsimimi (shkollimi)
sht e njohur se n veprimin njerzor vjen gjer tek joefikasiteti i

theksuar kur njerzit shtyhen n vend q tu bhet e mundur,
respektivisht t lejohet lvizja dhe prparimi n harmoni me
arsimimin e tyre n premisat tjera relevante pr zbatimin e detyrave
prgjegjse. Duke u nisur nga roli dhe rndsia e policis n shoqri,
prgjegjsis s saj pr gjendjen n lmin e siguris publike, pr
relacionin e saj ndaj qytetarve dhe institucionet tjera, udhheqsi n
polici domosdoshm duhet t sht person me edukim t lart.
Krkohet ai nivel i edukimit diturit teorike t t cilit do t jen n
funksion t njohurit t organizats policore, zgjidhjen e problemeve t
ndrlikuara t shumfishta dhe dinamike t siguris. Prandaj, do
udhheqs policor, varsisht nga pozita n strukturn hierarkike,
duhet t sht i armatosur me dituri t nevojshme, jo vetm me ato
dituri t cilat krkohen pr zbatimin e obligimeve t veta, por dituri e
cila duhet t sht shum m e gjer, duke prcjell n nivel m t
gjer lvizjet shoqrore, me kujdes t veant n ndryshimet t cilat
ndodhin n sistemin policor t disa shteteve.
Prvoja praktike n mnyr t bindshme na tregon se vlerat

intelektuale jan aspekt i rndsishm n formimin e konceptit
modern t shrbimit policor dhe veprimit t saj konkret. Ajo
posarisht mund t vrehet n ato struktura ku jan t vendosura
relacionet m fleksibile dhe vetprgjegjse. Prandaj mund t themi,
se njri ndr parakushtet pr formim modern t forcave policore sht
njohuria se donjri nga udhheqsit mund t zhvilloj aftsit e tij
intelektuale t cilat i ven niveli i zhvillimit t gjithmbarshm
shoqror. N kto baza udhheqsi n polici mund t zhvilloj
vetbesimin e tij duke u bazuar jo vetm n karakteristikat personale
dhe individuale, por edhe n standardet e larta profesionale, t cilat
krkohen pr udhheqje. do udhheqs policor duhet t zhvillon
aftsit e reagimit inteligjent n t gjitha ndryshimet shoqrore, t
shpreh aftsi dhe vetbesim, t ka t zhvilluar ndjenjn e
prgjegjsis pr pun etj. Mu pr arsyet e cekura, pr udhheqje n
83
polici krkohet dituri (intelektualizm), por edhe vet dituria n

vetvete nuk sht e mjaftueshme dhe nuk garanton veprim efikas t
policis. Pr dituri flasim si nj ndr parakushtet themelore dhe
relevante pr udhheqje me polici. Udhheqsi policor me aftsit e
veta krijuese dhe intelektuale tek antart e policis duhet t zhvillon
njohje, se n kushtet moderne demokratike veprimi policor nuk
bazohet ekskluzivisht n dhun. N t kundrtn, ai duhet t zhvilloj
qndresat dhe bindjet vlersuese gjykuese, e sidomos t zhvilloj
kulturn e sjelljeve dhe veprimeve policore n rastet e ndrlikuara t
siguris, i cili do t sht garant i procedimit human n zbatimin e
shrbimit policor. sht me rndsi t veant q dituria e prfituar t
mos mbes n suazat e intelektualizmit. Dituria duhet t vendoset n
funksionin e formimit t udhheqjes s suksesshm, respektivisht
udhheqjes s organizats policore drejt realizimit t detyrave dhe
qllimeve t planifikuara. Udhheqsi policor n baz t dituris s
fituar, kuptimit t t drejtave, obligimeve dhe autorizimeve,
ligjshmrive pr funksionimin e policis, n pranimin dhe vlersimin e
vlerave bindse dhe qndrimeve nga ana e subordinantve n polici t
veproj n mnyr t vrtet, bindse, humane, dinjitoze, autoritative
dhe mnyr njerzore. Kur t arrihet kjo marrdhnie korelative n
mes kuptimit dhe rndsis s sistemit policor n shoqri, pranimi i
t gjitha karakteristikave t tija organizative, operative dhe
karakteristikat tjera, gatishmria e operacionalizimit t politiks dhe
strategjis policore n hert t adoptuar, ather mund t themi, se do
t knaqen krkesat dhe domosdoshmrit e udhheqjes n kushtet
moderne. N organizatn policore nuk mund t flasim pr personin e
fuqishm dhe autoritativ pa njohjen e mir t rregullave institucionale
juridike, t profesionit, njohjes s parimeve udhheqse, qndrimit
korrekt dhe veprimit ndaj bashkpuntorve, respektimit t dinjitetit t
tyre dhe drejtave t tyre, nderimit dhe pranimit t bashkpuntorit,
gatishmris pr prgjegjsi dhe prkushtim pr realizimin e
qllimeve t organizats, t shrbej si shembull pr mirkuptim etj.
N mnyr q t arrihet udhheqja e suksesshme me forcat policore,
udhheqsi duhet t ket t ndrtuar dhe t provuar n praktik
marrdhnien senzibile ndaj policis, gj q ka rndsi t posame,
duke marr parasysh gjith ndrlikueshmrin e kushteve n t cilat
policia i kryen detyrat e veta.
84
Vlerat morale t udhheqsit policor
N mnyr q policia n shtetet demokratike, shtetet juridike, d.m.th.,

n ato shtete ku n vend t par vjen sundimi i drejtsis dhe ligji, t
mund t prmbush n mnyr efikase detyrn e saj shoqrore, njri
ndr faktort e rndsishm i cili ndikon n aktivitet e prgjithshme,
sht ndershmria, respektivisht vlerat morale t puntorve
udhheqs. Ve kemi prmendur, se dituria nga vetvetja nuk mund t
siguroj, prgjegjsit policore t cilat referojn n t drejtat e njeriut,
sigurimin e rendit dhe paqes publike, respektivisht n mbrojtjen e
siguris s brendshme t shtetit. Posarisht nse kemi parasysh se sot
si problem serioz n funksionimin e policis me t ciln udhheqsit
ballafaqohen sht prezenca e korrupsionit n vet organizatn
policore. Sjelljet korruptuese t disa udhheqsve dhe e disa policve,
respektivisht ajo fuqi e tmerrshme e organizuar e vesit t keq mbi
policin, e shpien n situat shum t rnd npunsin policor t
ruaj nderin personal t tij. N kt kuptim mund t apostrofojm, se
rregullat etike t sjelljes dhe karakteristikat e mbar organizats
policore duhet t jan mbizotruese dhe faktor i dshiruar pr
funksionim t suksesshm t forcave policore. D.m.th., ndershmria si
vler relevante, e dshiruar dhe komponenti ky i profilit udhheqs,
ka ndikimin dominant dhe vendimtar, sidomos kur sht n pyetje
zgjedhja me koh dhe efikase e dukurive dhe e sjelljeve negative. Pa
kt dimension t vlerave sht e pamundur ti paramendojm aftsit
e udhheqsve n vlersimin e drejt t t gjitha aspekteve t veprimit
policor, e sidomos kur kemi t bjm me kuadrin udhheqs, t cilt
s bashku me disa polic merren me, korrupsion dhe pun t tjera
joligjore. Se far rndsie i jepet ndershmris s udhheqsve dhe
policis, na tregojn dhe hulumtimet t cilat jan br n temn e
vshtrimeve policore pr kualitetet e t cilat npunsit policor duhet
ti posedojn. Ndr tri kushtet kryesore m s shpeshti prmendn,
ndershmria, mendja e shndosh dhe aftsit. E njjta gj vlen edhe
pr udhheqsit. Shum autor t tjer kan prdorur afrim t
ngjashm n rangimin e kualiteteve t rndsishme t policis. Duhet
theksuar, se kualitetet e krkuara t udhheqsve jan shum m t
ndrlikuara pr arsye t roli specifik t ciln e kan n zbatimin e
ktyre punve n vendet udhheqse t puns. Vlerat morale duhet t
stolisin policin dhe t jen n kontinuitet akt krijues i prparimit t
autoritetit t organizats policore n shoqri. Vetm me kto premisa
morale sht e mundur t ruhen marrdhniet optimale kohezive
85
brenda strukturs organizative. N t njjt koh, ato jan t drejtuara

nga do individ me qllim t sjelljes s caktuar me qllim t ndrtimit
t personalitetit personal. Me kt afirmohet ndjenja dhe krkesa pr
nderim dhe respektim t dinjitetit njerzor, ndrtohen kriteret t cilat
do t kontribuojn besueshmrin, prgjegjsin dhe elasticitetin e
veprimeve policore. T konkludojm, pa ndershmri si dimension i
vlerave t rndsishme pr udhheqje me polici, nuk sht e mundur
t flitet pr formimin e suksesshm, zhvillimit dhe prosperitetit t
organizats policore. Udhheqsi i ndershm sht ndrgjegje dhe
ndrgjegjja e mbar organizats policore. Prandaj, kujdes i veant
duhet ti kushtohet ndrtimit konstant t sistemit t vlerave n polici, e
sidomos t atyre aspekteve t cilat implikojn dimensionin moral. Nga
kjo rrjedh edhe krkesa pr mirmbajtjen e kritereve t larta t
vlerave morale, sepse do trheqje dhe stagnim do t bie n pyetje
funksionimin e strukturs policore.
Profesionalizmi
Organizata policore gjithnj e m tepr po largohet nga, struktura

piramidale hierarkike rigide e urdhrimit, dhe ngadal sht duke u
shndrruar n organizat funksionale t kooperimit ku do antar i
kolektivet njihet shum mir. Punn e vet, ku kooperimi sht njra
nga vetit themelore e cila shrben q n rrethanat specifike t puns, t
gjith antart aplikojn diturit e tyre me qllim t zgjedhjes s
problemit n mnyr t drejt dhe objektive. Pra sht e nevojshme q
n mnyr profesionale t mundet hapsira e madhe e dituris s
ndrlikuar, cila policis i jap grad m t lart t shkathtsis
individuale n sjellje me qytetart. Qytetari qndrimet e veta pr
policin formon n baz t kontaktit t par. Ka shum pak profesione
si policia t ciln e stimulon interesi publik dhe t ciln nuk e prcjell
mendimi universal pr rolin e policis n shoqri n mnyr adekuate,
me t gjitha problemet relevante me t cilat ajo gjat puns s saj
ballafaqohet. N kt kontekst duhet vshtruar krkesn e
profesionalizimit t organizats policore, n mnyr q n baz t
arsimimit t lart, specifik pr nga natyra, t cils i sht pranuar
posarisht nga shoqria, t veproj n mnyr kompetente dhe t
pavarur n kornizat e s drejtave , obligimeve dhe autorizimeve t
saja. Filozofia profesionale, nse nuk e prcjell kodeksi i rregullave
t sjelljeve policore, me sasi t dituris e cila mbulon territorin e
86
caktuar t prvojs policore, shpien gjer tek formimi i zgjedhjeve

kreative n zgjidhjen e problemeve heuristike prgjat marrjes s
vendimeve n rastet specifike t caktuara t siguris. N kto situata
duhet t shprehet korpusi i diturive profesionale tek udhheqsit, sepse
policia dhe qytetart nga ai presin at. Pa parashtrimin e krkesave t
duhura profesionale, me diferencimin e vlerave t mirnjohura t
zbatimit t puns policore, policia nuk do t mund t vendos n
mnyr kompetente, mnyra dhe aftsia e aplikimit t ksaj njohurie
n zgjedhjen e problemeve t ndryshme me diapazon t gjer me
nivele t ndryshme t ndrlikueshmris. Vetm udhheqsit
profesional t organizats policore n mnyr efikase mund ta
ndrrojn punn e vet, si dhe punn e policis, t punon n dakord
me ndrgjegjen e vet profesionale dhe n mnyr t qet t t
vendos n t gjitha situatat, dhe profesionalizmin e vet ta mbshtes
n diturin teorike t fituar dhe n principet etike. Mirpo, n mes t
krkess institucionale dhe operacionalizimit qndron edukimi
profesional i theksuar i policis, respektivisht insistimi n
profesionalizimin e lart n zhvillimin e profesionit policor, por me
vlera humaniste. N kt proces udhheqsi duhet t ket kujdes pr
afrimin e divergjencave eventuale midis policis me prvoj t madhe
dhe policve t ri, sepse gjeneratat e vjetra i frikohen konkurrencs s
kolegve t arsimuar. Si do profesionalizm edhe ai policor mund ta
ruaj respektin e lart, aq sa policia gzon at n opinionin publik. Ai
po ashtu, krkon brenda strukturs policore zbatimin adekuat t ligjit,
gj q nse, nuk ndrtohen marrdhniet me bashksin n zgjedhjen
e problemeve relevante mund t shpie gjer tek sjelljet irrituese, e me
kt edhe gjer tek ashprsimi i marrdhnieve, gj q pa dyshim do t
pasqyrohet n gjendjen e siguris n at regjion.
Udhheqsi, krahas sjelljes profesionale, te pjestart e policis duhet

ta zhvilloj ndjenjn pr rndsin e zbatimit t puns policore n
shoqri, pr vlerat e larta, diturin, krkesn pr prmbushjen kreative
t detyrave. N kt mnyr, ai me shembull personal, e lidh
organizatn policore pr vete, duke zhvilluar marrdhnie shembullore
dhe duke dhn kshilla t duhura t cilat do t kontribuojn n
aktivitetet m t mobilizuara n realizimin e qllimeve policore.
Kshtu edhe marrdhniet e dshiruara t cilat policia ka n shoqri.
N kt mnyr edhe aktiviteti i prditshm gjithnj e m tepr lviz
drejt krijimit kreativ t rolit t cilin e kan si profesionalist n polici,
87
forcon organizatn policore si mekanizm efikas n mbrojtjen e

siguris s brendshme.
Autoriteti
Udhheqsi policor, me njohurit e duhura dhe me raporte

profesionale t ndrtuara, me moral fisnik dhe sensibilitet njerzor,
paraqet shtyll t fort dhe lidh indin e brendshm organizativ t
strukturs policore. Me kto premisa mund t flasim pr udhheqsin
n polici i cili ka aftsi t luftoj n mnyr t prgjegjshme dhe
kreative pr qllimet dhe shmblltyrn e strukturs policore. N kt
mnyr ndrtohet autoriteti i udhheqsit policor, pa t cilin sot
absolutisht nuk mund t paramendohet udhheqja e suksesshme dhe
efikase me policin. N mas do t respektohet autoriteti, sidomos
n raport me opinionit publik, para se gjithash varet nga shembulli i
organizats policore dhe antart e saj n shoqrin demokratike.
Ky shembull i policis n shoqri mund t arrihet vetm me punn dhe

veprimin e zellshm t saj dhe me rezultatet t cilat i pret nga ata
pushteti zyrtar nga njra an, dhe opinioni publik, nga ana tjetr.
Vetm valorizimi pozitiv i rolit t saj n shoqri ia mundson
parakushtet pr perfeksionimin e modelit dhe t transparencs m t
madhe ndaj qytetarve. Nse gjat zbatimit t detyrave policore, e
sidomos brenda vet kolektivit, zhvillohet dhe respektohet dinjiteti
njerzor si vler morale shoqrore, ather mund t themi se policia
do t fitoj respekt, kurse udhheqsi i saj do t ket rast dhe mundsi
ta udhheq n proceset demokratike civilizuese dhe t fitoj
relevancn funksionale dhe profesionale me t ciln do ta fitoj
besimin e opinionit publik. sht e ditur se respekti n prgjithsi,
sidomos n polici, fitohet shum vshtir dhe humbet shpejt. Pr
kt puntort udhheqs gjat tr kohs duhet t ken kujdes dhe
mos t lejojn q veprimet e policis ta luhatin besimin e prfituar n
shoqri. Autoriteti i udhheqsit nuk mund ekskluzivisht t bazohet n
t drejtat, autorizimet dhe frikn, pr n njohjen dhe respektimin e
atyre premisave t cilat policin e bn profesionale, t arsimuar,
kulturuar e sidomos e bn shrbim human. Me kt polict ndrtohen
si personalitete t lira dhe t aft, t cilt jan t gatshm q n punn
e tyre t fusin shum m tepr mendje t shndosh dhe humanitet, e
jo vetm pragmatizm teknik policor. Prve ksaj, udhheqsi
88
policor i cili gzon respekt n kolektivin e tij, nuk mund n mnyr

absolute t pres nj relacion tjetr nga ana publike. Autoriteti nuk
mund t prfitohet menjher me ardhjen n vend t puns, po ashtu si
nuk mund t mbahet prgjithmon. N atmosfer demokratike,
respektivisht n shoqrin e lir, n t ciln policia prjeton
transformimin e saj, udhheqsi policor autoritetin e tij ndrton n
mnyr graduale me t gjitha mundsit krijuese si personalitet i
prgjegjshm, e n praktik n mnyr t drejt dhe mnyr korrekte
dhe konstante e konfirmon. N baz t ksaj n mnyr t qart
rrjedh se autoriteti brenda policis prbhet nga nj seri relacionesh
n mes vete t lidhura dhe kushtzuara, t cilat mund t shpijn gjer
tek vshtirsit n zgjedhjen e problemeve individuale. N kt
kuptim autoriteti nuk duhet ekskluzivisht t bihet n korrelacion me
principin e subordinimit, sepse vet funksioni i pozits asnjher nuk
mund t siguroj udhheqsit autoritetin gjegjs. Policia n dakord me
funksionin subordinues me mjaft frik do t zbatoj urdhresat, n
mnyr q mos t vjen n situat t bartin prgjegjsin disiplinore
ose ndonj prgjegjsi tjetr. Mirpo, nse ata ekzekutojn, e nuk
mojn dhe nuk respektojn udhheqsin, kualitetet profesionale dhe
kualitetet tjera, ather ata nuk mund t jen t knaqur, dhe nuk
mund t presin nga udhheqsi t shpreh elementet e guximit,
kompetencs, sinqeritetit, vendosmris, seriozitetit e sidomos
elementet njerzore etj. N kt kontekst, mund ta theksojm
reprezentativin q paraqet shumn e t gjitha vetive t cilat nj
udhheqs posedon. Kjo shum referon n t gjitha ato segmente t
cilat e prezantojn brenda policis dhe n publik. Reprezentativi sht
shum i rndsishm, sepse ai sht indikator se sa udhheqsi
policor posedon vetit tjera, e sidomos ato t cilat prezantojn
shrbimin n publik. N ato raste e gjith struktura policore gjendet
nn llupn e interesimit t subjekteve t ndryshm shoqror dhe ata
n mas t madhe me vlersimin e tyre kontribuojn formimin e
pasqyrs s prgjithshme pr kuadrin n polici, e me kt edhe i
veprimit t suksesshm i tr forcave policore.
Operativiteti
Operativiteti n polici do t thot puna konkrete dhe e drejtprdrejt e

policit, grupit t puntorve n nivelin e departamentit ose t gjith
organizats, e cila krkon shpejtsi, saktsi dhe efikasitet me qllim t
89
realizimit t qllimeve t prcaktuara. Veprimi operativ sht i

kushtzuar me metodat dhe mjetet policore, t cilat aplikohen n
periudhn e caktuar. N zbatimin e qllimeve m hert t prcaktuara
n polici ndikojn shum faktor objektiv dhe subjektiv. Ato jan
posarisht t theksuara n lmin e ndalimit dhe zbulimit t
kriminalitetit. Kjo krkon organizimin e policis, e cila duhet t
siguron shpejtsin dhe efikasitetin e reagimit total t saj n problemet
e siguris. Obligim t posam dhe prgjegjsi kan puntort
udhheqs t cilt s bashku me organet tjera dhe institucionet t
sigurojn zgjidhje t shpejt dhe efikase t situatave t ndrlikuara me
karakter t siguris. Prvoja historike na tregon se n zhvillimin dhe
formimin modern t t sistemeve policore veprimi operativ ka
paraqitur bazn e veprimit t saj. Policia n veprimin e saj gjithmon
ka gjetur forma t tilla t aktiviteteve t saja t cilat kan siguruar
efikasitetin e duhur n pengimin, eliminimin dhe zbulimin e veprave
penale dhe kryesit e ktyre veprave, mbrojtjen e rendit dhe paqes
publike, dhe sjelljeve t tjera t cilat kan thyer gjendjen e volitshme
t siguris n shoqri. Pr operativitetin sht relevante shpejtsia,
saktsia dhe efikasiteti n zbatimin e detyrave konkrete policore. N
mnyr q detyrat t prmbushen n mnyr konsekuente, nevojitet
struktura organizative e forcave policore, e cila duke prdorur
taktiken, tekniken, metodiken dhe shnimet informatike t duhura t
gjej zgjidhjet m optimale n realizimin e problemeve operative t
shnjuara n lmin e veprimit policor.
N realizimin e ktyre qllimeve detyrimisht duhet t nisemi nga

rezultatet shkencore deri tek t cilat kan ardhur n taktiken
kriminalistike, teknike, metodike, kriminologji dhe disiplinat tjera
shkencore, me ndihmn e t cilave operativa policore n realizimin e
detyrave t saja do t mund t shpreh shpejtsin e masave, punve
dhe veprimin. N kt segment duhet t vshtrohet rndsia dhe roli i
udhheqsit. Ata n ato raste duhet t reagojn shum shpejt, t
marrin vendime specifike dhe adekuate, zgjedhin probleme, t
realizojn kontakte transparente dhe dinamike me bashkpuntort si
dhe me qytetart. Nse udhheqsi policor nuk ka t zhvilluar
komponentin operativ, i cili do t garanton aktivitetin e planifikuar,
disiplinn operative t duhur me prdorimin e metodave dhe mjeteve
njohse, dhe me vshtrim prmbajts t situats operative, e cila
shrben si baz pr vlersimin e situats operative, ather kjo
munges do t shpie domosdo gjer tek implikimet n kornizat e
90
strukturs policore. N ato raste tek udhheqsit lajmrohen forma t

ndryshme t frustrimit me ngarkim t theksuar psikike, t cilat
rregullojn nivelin e organizimit operativ t policis, e me kt edhe
efikasitetin e saj, sidomos n luft kundr kriminalitetit. Nse
jooperativiteti sht evident n funksionimin e organizats policore,
ajo na udhzon n konkludim se ka t bj me strukturn inerte,
joinventive, jokreative dhe struktur t ngadalshme, ku prgjegjsi t
posame bartin puntort udhheqs. Nga kto arsye t cekura m
par, mund t apostrofojm se do njanshmri, kuptim i ngusht dhe
i kufizuar i operativitetit t udhzuar n mnyr t pamjaftueshme nga
nivelet e strukturave hierarkike, mund t shkaktoj pasoja serioze t
ndrlikuara t siguris, pr arsye organizata policore do t humb
kredibilitetin n shoqri, e sidomos udhheqsit, sikurse brenda
strukturs organizative po ashtu edhe nga ana e publikut. N mnyr
q t mos vihet n nj situat t till, udhheqsit duhet n mnyr
studioze t merren me shqyrtimin detale t t gjitha shnimeve
relevante, vlersimin e situats s siguris, pasojave t cilat mund t
lajmrohen pr arsye t formimit t gabueshm t strategjis policore.
Meqense se, punt policore nuk mund t kryhen n mnyr rutine, t
gjitha kto procese duhet ti karakterizoj shpejtsia dhe harmonizimi i
tyre me krkesat e situats operative t planifikuara. do lshim i
punve n realizimin e masave operative, m von sht shum
vshtir t kompensohen, gj q krijon vshtirsi serioze n zbatimin e
aktiviteteve policore t ndrlikuara dhe shum prgjegjse. Vetm
operativiteti i shprehur i udhheqsit mund t afirmoj veprimin e lir,
unik dhe profesional t policis. Ajo s pari reflekton studimin e t
gjitha aspekteve t nevojshme pr prparimin e efikasitetit t puns s
policis. N kto postulate sht e mundur q n strategjin e veprimit
t vendosur m par, aksionet operative t planifikohen mir, t
kombinohen me metoda t duhura dhe prdorim harmonik t
metodave operativo-taktike. Kshtu udhheqsi do t mund t
konfirmoj operativitetin e tij dhe njkohsisht nga policia t krkoj
disiplinn operative t duhur e cila implikon prgjegjshmri,
precizitet, shpejtsi dhe zbatim preciz i detyrave, t cilat rrjedhin ose
nga plani global, aksionit operativ konkret ose objektit konkret, si
pjes prbrse e planit hulumtues operativ. N praktikn operative
sht qart i definuar qndrimi se nga shpejtsia, preciziteti dhe koha e
duhur e veprimit operativ varet zbatimi i detyrs konkrete dhe arritja e
qllimeve t vendosura n baz t hulumtimeve operative paraprake t
gjendjes, lvizjes dhe parashikimin n sfern e siguris publike.
91
Kreativiteti
Shum autor t cilt merren me shkencn e sjelljeve njerzore, kan

prfaqsuar qndrimin sipas s cilave n organizatat udhheqse
mundsit pr kreativitet jan shum t vogla. Mirpo, me zhvillimin
e shoqris n trsi, gjithnj e m tepr shquhej krkesa urgjente pr
prmbajtje kreative dhe inkuadrimin e metodave moderne n punn e
organizats policore. Aktivitetet e prmendura duhet t aftsoj
sistemet policore pr ndryshimet operative dhe organizative me qllim
t adaptimit n situatn prezente t siguris. Kjo njherazi sht edhe
shansi i braktisjes s stereotipave t vjetra t principeve organizative
udhheqse monokrate dhe ndrmarrja e masave t cilat do t
kontribuojn n krijimin e atmosfers optimale punuese, posarisht
zhvillimit t ndjenjs s siguris tek antart e policis. N nivelin e
organizats policore ofrohen mundsi t gjithanshme q n mnyr
kreative dhe profesionale t formoj doktrinn dhe strategjin e
veprimit policor. T gjitha ktyre shenjave relevante udhheqsi
duhet t afrohet n mnyr kreative, n mnyr q t bhet pedigre
respektive n kornizat e strukturs organizative. Prve ksaj, nse
udhheqsi sht kreativ, ai krijon asi lloj marrdhniesh brenda
strukturs policore n t ciln polict shohin t vetmen rrug t vrtet
pr zhvillimin e tyre profesional dhe specialistik, respektivisht
zhvillimin e aftsive punuese dhe prfitimit t parimeve pozitive
njerzore dhe sjelljeve n baz t normave morale. Posarisht nse
kemi parasysh gjith ndrlikueshmrin, rndsin shoqrore, natyrn
delikate t puns, ku duhet t vijn n shprehje dituria, ndershmria,
profesionalizmi, aftsit, prgjegjsia, specialistika, operativiteti,
objektiviteti, zelli, paanshmria, modestia etj. Njherazi, sht rasti
pr policin e cila shef organizatn si shans pr ndrtim si personalitet
dhe fitimit t motivimit pr prkryerjen e detyrave dhe punve n
mnyr t ndrgjegjshme, ligjore dhe profesionale-etike. Policia at e
shef si mnyrn e vetme pr prfitimin e respektit, prkrahjes dhe
ndihms s publiku t gjer. Prandaj, mendojm se n shrbimet e
siguris rndsi e veant duhet t kushtohet puns kreative, sikurse
nga ana e udhheqsve, po ashtu edhe nga ana e antarve t policis.
Ky afrim ofron mundsit udhheqsit q n atmosfer kreative me
sukses t formoj doktrinn dhe strategjin, respektivisht veprimin
operativo-taktik t policis, q n mnyr t gjithanshme t studion
dhe shoh kushtzimet reciproke dhe analizn e vlersimeve t
92
siguris dhe vlersimeve cenimit e posarisht zhvillimit t

udhheqjes dinamike n t gjitha nivelet e strukturs organizative, Po
ashtu, n baz t arritjeve shkencore, ofrohet mundsia q organizata
policore t njoftohet me metodat moderne dhe teknikat e hulumtimeve
t dukurive t siguris, e sidomos inkuadrimi dhe mundjen e
principeve moderne t kooperimit dhe metodologjin e udhheqjes n
situata t ndryshme t veprimit t forcave policore. Udhheqsi
policor i cili nuk sht kreativ rndsishm ndikon n autoritetin e tij.
Ai do t reflektohet vetm n baz t pozits hierarkike statusore,
vlersimeve dhe disiplins s prforcuar rigide, por jo n bindjet pr
aftsin e tij, t cilat do ta bnin n mas t duhur t respektuar q t
mund t udhheq n mnyr t suksesshme policin. Tendencat e
udhheqsit pr mbajtjen e statusit, bart me vete edhe nj doz t
theksuar t pasiguris, e cila lidhet shum vshtir me kreativitetin.
Prkundrazi, me qen udhheqs i mir, ai duhet do dit n baz t
matjeve ekzakte shkencore dhe kritereve t hulumtoj, perfeksionohet,
nprmes veprimeve praktike t analizon punn dhe t gjej zgjedhje
inovative optimale pr prmirsimin e funksionimit, e posarisht
drejtimin operativo-teknik n veprimin policor. Ai duhet t sht i
aft t udhheq me persona t ndryshm dhe me prdorimin e stileve
t ndryshme t udhheqjes t konsideroj dhe respektoj dinjitetin e
gjith antarve t kolektivit. N kt mnyr, ofrohet mundsia e
shprehjes s ideve operative kreative, e me kt edhe frymn garuese,
por i cili do t shky garn vetm pr pozit statusore (pushtet) dhe
dituri t ngusht. Kuptimi modern i modelit t organizats policore, si
organizm me mundsi t shprehjes s iniciativave specialistike dhe
sugjerimeve, duke lan pas modelin tradicional burokratik t
udhheqjes n polici. Kshtu q mendimet dhe dshirat e mhershme,
si t mbahet statut jo kreativ, tia lshoj vendin principit kreativ dhe
respektimit, e cila do t mundson q do polic n harmoni me aftsit
e veta t punoj n ato pun operative ku do t realizon rezultatet m
t mira. N kto raste, udhheqsi do t ket nevoj m t vogl edhe
pr kontroll t drejtuar, ndrsa do t ritet ndjenja e vetprgjegjsis
tek antart e policis. Njkohsisht me autoritetin dhe kreativitetin e
tij do t drejtohet edhe inovimi individual i policis me komunikim t
ndrmjetshm t hapur dhe raportim. Hulumtimet empirike n mnyr
t qart na tregojn se ashprsia burokratike nuk lejon ndrrime
strukturale kreative dhe inovative n polici, e sidomos lnia e pas dore
e marrdhnieve monokratike. N kt kuptim mund t dgjojm edhe
thnien se sht m leht t punosh pr udhheqsin e ashpr, praktik
93
dhe autokrat i cili di se far don dhe ka punon se sa pr

udhheqsin q sht m i arritshm, sensibil dhe humanist i cili
mundohet n mnyr praktike n baza t reja t ndrron sistemin
demokratik t udhheqjes.
Udhheqsi, pran kreativitetit duhet t ket guxim, e sidomos besim

n bashkpuntort e tij, n mnyr q tek ata t mund t delegoj disa
autorizime dhe prgjegjsi, dhe t pranoj prgjegjsin pr
ndrmarrjen e masave represive t nevojshme. Nse udhheqsi nuk
ka guxim mjaftueshm pr kto shrbime specifike dhe situata
specifike, si dhe t implementoj idet e reja kreative, padyshim do t
humb autoritetin n kolektivin punues. Nuk mund t bjm fjal pr
kreativitetin dhe inovimet n polici, po q se n mnyr kritike dhe
permanente nuk prcjell dhe analizon a sht struktura prezente
organizative m racionalja, m e shembullta, e vendosur operativisht
n mas t duhur dhe e adaptuar pr t gjitha llojet e problemeve t
siguris, respektivisht a jan organizatat policore mjaft elastike, n
mnyr q t mundsohet ristrukturimi efikas, n dritn e ndrrimeve
shoqrore e me kt edhe i detyrave t cilat para tyre parashtrohen.
Analizimi dhe sintetizimi i siguris dhe dukurive tjera
Kuptimi themelor i aftsis s analizimit t siguris dhe dukurive

tjera dhe problemeve tjera me qllim t prpunimit t prgjithshm t
vlersimeve t siguris e me kt edhe parashikimi i gjendjes nga
lamia e siguris publike, sht q udhheqsi t mund t siguroj q
policia n mnyr t organizuar, t planifikuar, n mnyr ofensive
dhe me sukses t kundrvihet veprimeve shoqrore t rrezikshme,
respektivisht t gjitha formave t rrezikimit t siguris s brendshme.
Prcjellja kualitative operativo-analitike mundson udhheqsin q me
sukses t organizoj zbatimin e masave t ndryshme me karakter
operativ. Masat e theksuara do t rezultojn me vrshim t
informatave dhe t dhnave t cilat do t shrbejn si element pr
nivelimin e vlersimeve analitike t siguris. Po ashtu, informatat
operative dhe t dhnat duhet t prezantohen n nivel m t lart t
analizimit vlersues ku punojn puntort operativ me prvoj t
madhe n polici. do informat operative i nnshtrohet vlersimit dhe
kontrollimit t shumfisht. Kto jan aftsit e udhheqsit, q n
baza shkencore dhe specialistike, t analizohet mir dhe t studiohet
94
do problem, t vendoset gjykim i drejt pr trsin e zbatimit t

detyrave operative dhe mnyrn e realizimit t tyre. Udhheqja me
policin na parashtron nj seri pyetjesh t cilat krkojn analiz
prmbajtjesore, me disa alternativa pr t cilat fjaln e fundit duhet t
jap udhheqsi. Nse funksioni udhheqs sht m i lart, ather
aftsia e prmendur duhet t sht m e shprehur. Udhheqsi q ka
edukim, q ka vetit profesionale-etike dhe sht kreativ dhe i cili
punon n modernizimin e forcave policore, do t mundsoj t
gjenden m shum alternativa, t zgjedh metodn e cila do t
prparoj do lami t veprimit policor. Natyrisht, nse udhheqsi
nuk ka aftsi t shprehura pr analizim, sintetizim ai padyshim do t
shndrrohet n transmetues midis niveleve m t larta dhe m t ulta
hierarkike. N kt mnyr ai bhet ekzekutor i thjesht i masave t
urdhruara, gj q ndikon n humbjen e autoritetit n organizatn
policore. Analizimi dhe sintetizimi duhet t sht njra nga
parakushtet e rndsishme, n mnyr q problemet n trsi t mund
n mnyr metodologjike, t krahasohen, studiohen, dhe pastaj t epet
nj pasqyr e prmbajtjesore pr problemet e siguris n regjionin e
caktuar. Duke u nisur nga kjo, parashtrohet krkesa q udhheqsi n
kontinuitet t studion metodologjin moderne dhe organizimin e
hulumtimit t dukurive dhe ndodhive, metodat moderne dhe analiza
teknike, specifikat e tyre, prsosmrin dhe mundjen e principeve
kreative dhe metodologjin e udhheqjes, prcjelljen efikase oprative-
analitike dhe drejtimin e veprimit operativo-taktik t policis, sidomos
n ndrmarrjen e punve taktike operative dhe veprimeve (legjitimimi,
bastisje e personave, bllokadat, kurthet, shantazhet, prcjellja,
arrestimi, bastisja e shtpis, bastisje e territorit, prdorimi i mjeteve
t dhuns etj).
Roli pedagogjik
Udhheqsi i suksesshm duhet t ket prirje edhe pr pedagogji, dhe

t sht m i prgjegjshmi pr edukimin e bashkpuntorve t tij. Me
diturin e vet, mjeshtrin, aftsin, dimensionet morale, respektimin
e gjykimeve vlersuese, qndrimeve dhe bindjeve t
bashkpuntorve, si dhe me premisat tjera duhet n mnyr
maksimale t kontribuoj n formimin e bindjeve dhe qndrimeve
njerzore, prfitimin e diturive t reja dhe ndrtimin e kulturs s
sjelljeve t forcave policore dhe veprimin e saj human. Afrimi
95
pedagogjik modern krkon nga udhheqsi q me shembullin e tij n

mas t madhe t ndikoj n mbar strukturn policore. Me afrimin
didaktik dhe me ndihmn e metodave t duhura, si dhe metodat
edukative, udhheqsi n polici aktivitetin e tij duhet ta drejtoj n
ndrtimin dhe vetkonfirmim n veprimin praktik operativ. Nse kjo
detyr lihet pas dore dhe lejohet stagnimi i rolit pedagogjik, sidomos
n polici e cila gjendet n procesin e reforms, do t vjen gjer tek
humbja e motivimit pr prsosjen prmbajtjesore dhe t dshiruar.
Mirpo, nj gj e till nuk mund t lejohet. Vetm me metodat
didaktike efikase dhe t sofistikuara si dhe me prdorimin e mjeteve
m t mira, ai duhet t gjej mnyrn dhe kohen pr edukimin e do
individi n strukturn organizative t tij, duke marr parasysh se kemi
t bjm me profile t ndryshm t njerzve. Edukimi i t tjerve do t
thot, me bart tek bashkpuntort dhe antart policor masat
vlersuese t caktuara, diturin e prfituar etj., me vshtrim t posam
n humanizimin e marrdhnieve brenda strukturale si parakusht
themelor pr konfirmim individual. Kjo sht nj ndr postulatet m t
rndsishme drejt prparimit dhe prsosjes s aktiviteteve policore,
sidomos n marrdhniet ndaj shoqris. N kt rrug t reformave
dhe t modernizimit t forcave policore, udhheqsi trason, formon
dhe bn vepruese prpjekjet t cilat bhen n drejtim t suksesit
veprues dhe dominimit t sistemit policor. Mirpo, sht e njohur, se
roli pedagogjik vetm nuk mund ta ket rolin vendimtar. N
kombinim me karakteristikat tjera t prmendura, arrihen tendencat
integrative dhe kooperative n punn konkrete t policis. Kujdesi i
veant duhet t kushtohet puns me kuadrin e ri, sepse pr do njrin
fillimi sht i vshtir dhe paraqet mosnjohuri t madhe. Prandaj, me
padyshim, nga mnyra se si udhheqsi vepron ndaj
bashkpuntorve t rinj polict n ditt e tyre t para t puns, do t
varet edhe suksesi i tyre fillestar, efikasiteti, zhvillimi, prkushtimi si
edhe ekzistimi i tyre n polici. Vetm me respektimin e vlerave t
caktuara nga ana e udhheqsve n udhheqje me organizatn
policore, ofrohet mundsia pr zhvillimin krijues t aftsis policore
dhe lirimin nga marrdhniet pozitore tradicionale t ashpra
hierarkike.
96
Sjelljet
do organizat po ashtu edhe ajo policore paraqet grumbull njerzish,

t cilt prmbushin punt dhe detyrat e tyre n baz t ndarjes s
obligimeve dhe autorizimeve. Njra ndr parakushtet fundamentale t
strukturs dhe funksionimit paraqet sjellja e antarve t saj.
Organizata policore do t vazhdon t sht si sistem marrdhniesh
stabile, vetm nse me sukses i kryen detyrat e veta. Pasqyra m e
plot e ndrtuar e sistemit brenda struktural t sjelljeve, n mnyr m
t mir mund t verifikohet nprmes kontakteve policore me
qytetart. Mirpo, proceset civilizuese me ndryshime shoqrore t
vazhdueshme, sjellin n pyetje vshtrimet moniste t vlersimit dhe
ata jan n mnyr gjenerale t drejtuar n krijimin e atyre vlerave, t
bazuara n veprimtarin krijuese dhe kriteret vlersuese. Ndryshimet
institucionale n shoqri, po ashtu duhet ti prcjellin edhe sistemet
policore, t cilt n mnyr konstante duhet t adaptohen me
strukturn organizative moderne dhe metodologjin e puns s tyre.
Kto procese edhe m tej jan duke i penguar organizimi tradicional
dhe sjelljet, duke mos lejuar theksimin dhe shprehjen e vlerave
kreative moderne, t cilat mundohen ti mbajn n kornizat e vjetra, t
tejkaluara dhe modelin e shabllonizuar t kuptimit dhe t sjelljeve. N
kt mnyr vshtirson dhe pengon deprtimin e fryms humaniste
dhe krijuese n polici. N esenc, bhet fjal pr anti-profesionalizmin
e vjetruar, anti-intelektualizm, dhe postulateve monokratike tjera, t
ankoruara dhe t rrnjosura n strukturn institucionale t sistemit
policor. Pr ata sht me rndsi vetm fuqia policore e madhe e cila
vigjilon mbi dshirat e tyre. Pa marr parasysh se sa ky afrim pr disa
udhheqs sht i dshirueshm, prap duhet theksuar se ai aspak nuk
mund t jap prgjegje n formimin e rolit t forcave policore n
ndrtimin e shoqris civile moderne.
Sqarimi i shkaktarve t frenimit t inovacionit n sjelljet organizative

duhet krkuar s pari n strukturn e ashpr policore t deritanishme,
do t thot, n gjenezn e saj dhe proceset e hershme t zhvillimit, si
dhe n relacionin ndaj strukturave politike, q sht recidiv i modelit
burokratik, t cilin e karakterizon dhe varsia e veprimit policor nga
politika. Kshtu q, zhvillimi shoqror bie deri te divergjenca n mes
kuptimeve t vjetra dhe tradicionale t kuptimit t policis dhe
vshtrimeve t reja n rolin e saj n shoqri. Kjo bie deri te shkputja
dhe braktisja e marrdhnieve t prmendura, e n plan t par dalin
97
dhe mbizotrojn impulset krijuese inovative n kornizat e

nnsistemeve institucionale policore. Fjaln e fundit n kt drejtim
duhet t ken strukturat hierarkike si iniciues dhe kreator t
marrdhnieve t reja. Ata duhet t bllokojn dhe eliminojn t gjitha
prpjekjet t cilat prpiqen t ndalojn procesin e formimit t forcave
policore n baza moderne. Me hulumtimin dhe zbatimin e procesit t
reformave, si dhe artikulimi i lidhjes brenda strukturs, do t
intensifikoj adaptimin e forms institucionale-organizative t
krkesave t shoqris demokratike pr siguri. Parashtrohet pyetja: si
t formohet organogrami i strukturs policore, n mnyr q ajo t
sht optimale nga aspekti i efikasitetit operativ, shfrytzimin optimal
t kuadrit dhe mjeteve potenciale dhe mnyrn efikase t vendosjes
demokratike. Bhet fjal pr proces t vazhdueshm t ringjalljes s
ndrrimeve dinamike t cilat duhen t pulsojn me organizimin e ri
policor, ku udhheqsi i saj me diturin, autoritetin, metodologjin,
teknikn e udhheqjes dhe komunikimin e tij do t vendos themelet e
vlerave t organizimit real dhe interesat autentike t organizats s
vet si trsi. Meqense policia policia e t gjith njerzve e cila
gjithmon duhet t sht e zgjuar dhe n roje, njkohsisht e arsimuar,
e kuptueshme, gjithher nn vshtrimin dhe vlersimin publik si
mbrojtse e nevojshme e shoqris, dhe n t ciln n vend t par
sht sjellja e udhheqsit. N kt kuptim do t flasim pr rndsin
e sjelljeve t tyre, respektivisht veprimeve, ku n rend t par duhet t
theksohet humaniteti nga prezenca e s cils brenda strukturs
organizative n mas t madhe varet edhe autoriteti i udhheqsit, do
t thot suksesi i tyre ose humbja e saj, e me kt edhe parakushtit pr
mbetje n funksion. Posarisht nse e dim se n polici jan t
vendosura marrdhniet n mes antarve t saj, sikurse n nivelet
horizontale po ashtu dhe n nivelet vertikale t hierarkis. sht e
qart se kto marrdhnie jan t determinuara, ku qllimet dhe
strategjia jan t vendosura, dhe me struktur gjegjse e cila mund t
siguroj realizimin e qllimeve n madhsi t organizats, si dhe me
shenjat tjera t rndsishme pr prmbushjen e funksionit t saj. Pasi
q udhheqja paraqitet si funksion rregullativ i organizats i cili
vendos, ruan dhe zhvillon marrdhniet organizative, n shkencn e
udhheqjes lajmrohet nj fenomen i ri i njohur si sjelljet organizative.
Meqense, kjo lami krkon elaborim m t gjer shkencor, ne do ti
prmendim aspektet e rndsishme t cilat tregojn pr rndsin e
sjelljeve t duhura t udhheqsit pr udhheqje t suksesshme.
98
do sjellje brenda strukturs organizative duhet t ket ndjenj inter-

disiplinore t obligimit, meqense se vendi i puns nuk sht i lidhur
pr person por pr detyra. Prandaj, sht me padyshim se udhheqsi
modern duhet t posedoj diturit integrale pr sjelljet e njeriut n
marrdhniet organizative dhe n rrethin kulturor gjegjs. Nuk ka
udhheqje t suksesshme pa njohjen e elementeve t prmendura.
Aplikimi i tyre shkencor n aftsit e kuptimit, planifikimit,
koordinimit, kontrollit, prgjegjsis njkohsisht sht edhe aftsi e
kuptimit t marrdhnieve reciproke brenda organizats, por edhe n
mes organizats policore si trsi dhe shoqris. Ajo paraqet bazn n
t ciln shtihet afrimi modern i udhheqjes dhe sjelljeve n kushtet
moderne. Prndryshe, n teorin organizative hasim n nj seri t
ndryshme t definicioneve t sjelljeve (psikologjia dhe sociologjia
industriale, teoria e organizimit, shkenca pr kuadrin) nga disiplinat
shkencore t ndryshme. N procesin e udhheqjes nj komponent e
rndsishme sht lan pas dore, e ajo sht shkathtsia e udhheqjes
ose si quhet n praktik gjendshmria n disa situata t
ndrlikuara.
Prvoja na tregon, se sht shum vshtir t gjenden kandidatt pr t

gjitha krkesat, duke marr parasysh tr kompleksitetin e udhheqjes
n polici. Prve vetive t prmendura, konsiderohet se udhheqsi i
mir duhet t sht i guximshm, tolerant i cili krkon zgjedhje m t
mira dhe m kreative n pun, t sht i prgatitur t dgjoj
bashkpuntort e tij, i qart, i urt n mendime, rezolut dhe energjik
n aksione. Sjellje e pjekur, do t thot se udhheqsi nuk reagon n
mnyr konservative. Sipas A. Jeger udhheqsi nuk guxon t sht
impulsiv, kokfort, negativ, vetreklamues, por duhet t ket ndjenja
pr mas dhe pavarsi. Pra, udhheqsi i pjekur sht ai i cili sht, po
ashtu, tolerant ndaj mendimeve t tjera, krkesave dhe ideve, i
gatshm t dgjoj sidomos kur kemi t bjm me problemet zyrtare
dhe private, t ndihmoj n zgjedhjen e tyre, t shpreh n mnyr
rezolute pavarsin dhe kompetencn gjat realizimit, t pranon
prgjegjsin e n rastet e ndrlikuara t siguris t sht i qet dhe i
kuptueshm, po ashtu t sht i qet dhe i kuptueshm nse vjen gjer
tek pasiguria dhe problemet n veprimin e bashkpuntorve dhe t
policis, t sht modest duke mos glorifikuar aktivitetet e tij etj. T
gjitha kto veti n mnyr t qart na tregojn se sjelljet e udhheqsit
nuk jan vetm pun e dshirs s tyre t mir, por ato jan krkesa n
mnyr q me njohjen inter-disiplinor t ktij territori dhe
99
shkathtsive t organizon, prgatit t gjith sistemin policor pr

zbatimin efikas t detyrave, me aksent t veant n prmirsimin e
rrugve komunikuese midis niveleve hierarkike t policis. N fund
duhet apostrofuar se me aplikimin e metodave gjegjse edhe
udhheqja mund t msohet. Kemi t bjm me arsimim funksional i
cili sht vetm vazhdimsi e dituris intencionale t mhershme t
arritur n institucionet gjegjse arsimore.
100
Planifikimi dhe prgatitja e kuadrit pr udhheqje n polici
Kai Kaus Ibn Iskandar udhheqsi i lart persian nga viti 1082 ka
than: kur dik vendos, ke kujdes q njeriu t cilin je duke vendosur
t jet adekuat pr at post, e jo t ket mungesa n aftsi.... do post
nuk mund ti besohet gjithkujt.... Prandaj, punn besoja atij q di ta
punoj, n kt mnyr do ti evitosh problemet.
Nga kto fjal t urta, mund t konkludojm se suksesi i do strukture

organizative, pa marr parasysh n periudhn e veprimtaris, n t
madhe varet nga ajo q njeriu i drejt n kohn e drejt t vendoset n
vendin e drejt. N kt mnyr vijm gjer tek pyetja e rndsishme-
pyetja e kuadrit, planifikimit t tyre, respektivisht krijimin e politiks
kuadrovike n polici. Ajo duhet t siguroj krkesat e planifikuara
shumvjeare t strukturs policore si dhe njsive t saja organizative
pr lloj dhe profil t caktuar kadrovik. Pra, planifikimi, zgjedhja dhe
definimi i rolit t tyre, paraqet nj detyr prgjegjse dhe komplekse.
Lshimet eventuale n at aspekt, e sidomos gabimi n zgjedhjen e
kuadrit, mund t shkaktoj pasoja t paparashikueshme dhe n trsi
t vej n pyetje punn e gjerathershme t suksesshme t
paraardhsve t tij, si dhe pasoja shumvjeare n relacion ndaj
publikut t gjer dhe marrdhnieve t brendshme. Njkohsisht kjo
nuk do t thot se do njeri me njohuri dhe me prvoj t madhe do t
mund t bhet udhheqs i mir policor. sht e qart se dikush mund
t jet i aft pr nj pun e i paaft pr punn tjetr. Mu pr ktu
qndron detyra fundamentale e planifikimit t kuadrit, q n sistem t
planifikimit t mbizotroj krijimi i kuadrit gjegjs. Duke u nisur nga
rndsia e rolit policor n shoqri, vend t rndsishm zen mnyra e
vrtetimit t detyrave themelore t politiks kuadrovike. sht me
rndsi t theksojm se kuadri punon n nj sistem t vendosur t
marrdhnieve t lidhura, t cilat e bjn organizatn policore, brenda
s cils formohet etika policore edukative, specialiste dhe profesionale
e saj si dhe kultura policore, e cila pranon strukturn hierarkike dhe
rregullat rregullative themelore. E gjith kjo na tregon se politika
kuadrovike paraqet aktivitet t organizuar m t ciln vendosen
principet parimore dhe qndrimet n planifikimin, zgjedhjen,
ndrtimin, lvizjen dhe sigurimin optimal t kushteve pr punn e
tyre. Sikurse do veprimtari tjetr edhe ajo vendos qllimet, detyrat
dhe metodat e saja themelore t cilat kan t bjn me planifikimin
101
dhe vendosjen e profilit t kuadrit, ndrtimit dhe edukimit t till,

zgjedhja dhe renditja e tyre n vendin e puns, sigurimi i kushteve t
duhura t prgjithshme pr pun dhe zhvillimin individual,
organizimin e shrbimit personal, evidencn e kuadrit etj. Kuadri no
organizatn policore paraqet nj ndr elementet m t rndsishme me
aktivitetin e t cilve realizohen qllimet strategjike t saja. N
mnyr q udhheqsi n polici t mund t realizoj atmosfern e
volitshme t puns, ndjenjn e siguris s duhur dhe motivimin pr
pun, q t mund n mnyr profesionale ta kryej mbikqyrjen e
puns, t vlersoj punn e bashkpuntorve t tij dhe t policis, n
prgjithsi q sipas krkesave t ofroj ndihm adekuate, dhe t mund
t sjellt n mnyr korrekte dhe humane ndaj antarve t kolektivit,
t ket kuptim pr problemet e tyre dhe t ket gatishmri t ndihmoj
n zgjedhjen e tyre, ather n mnyr t pashmangshme na paraqitet
krkesa pr planifikim, prgatitja dhe arsimimi i kuadrit duhet t
bazohet dhe programohet n rend t par n njohurit dhe metodat
shkencore.
Nse lihen pas dore, krkesat e planifikuara afatshkurta, afatmesme

dhe afatgjate pr kuadr n polici, n baz t s cils do t ndrtohej
projeksioni i arsimimit, prgatitja dhe edukimi pr udhheqje, mund
n mes s gjithave, t sjell gjer tek mosfunksionimi dhe
dezorganizimi, respektivisht gjer tek nj lloji i patologjis s qet t
sistemit policor. N kt kontekst me patologji mendojm n at pjes
t strukturs udhheqse e cila shum vshtir pajtohet dhe e cila
kundrvihet, formimit modern dhe rolit t policis n shoqrin
moderne dhe demokrate. Dukurit mosfunksionale paraqiten si pasoj
e ngadalsimit t reformave, t cilat jan t domosdoshme pr
zbatimin e punve policore dhe sht br e pashmangshme sidomos
n periudhat e ndrlikuara t rasteve t siguris n vendet t cilat jan
n tranzicion. Pasiguria dhe mosefikasiteti i sistemit t gjertanishm t
klishuar sht sidomos evidente n kushtet e presionit gjithnj e m t
madh t shoqris pr braktisjen e udhheqjes s armatizuar
shumvjeare t ashpr dhe t mbyllur. Paraqitja e aktiviteteve
patologjike t institucioneve n mas t madhe sjell dhe varsia
reciproke hierarkike (dgjueshmria) direkte, gj q edhe m tepr
sjell gjer tek mosfunsionaliteti i strukturs policore. Si rezultat i ksaj
sjelljeje sht paaftsia q n marrdhniet shoqrore ekzistuese t
sigurohet funksionimi efikas i policis. Po ashtu, ajo nuk mund q n
ndrrimet momentale t sht e aft dhe mjaft specialiste, q n
102
mnyr valide dhe precize t definoj qllimet dhe strategjin e

ardhshme pr realizimin e tyre. Pr kt arsye theksojm se
planifikimi i kuadrit sht nj ndr faktort e rndsishm pr
realizimin e doktrins s veprimit policor. Pr arsye t specifiks
organizative dhe larmis s punve dhe detyrave dhe krkesat pr
model t dshiruar, kushtzohet formimi i ri i politiks policore, e
sidomos adoptimi dhe realizimi i projeksionit kadrovik, e cila do t
bazohej n principet e arritura n mnyr shkencore. N t kundrtn,
do t arrihen tendencat integruese si rezultat i tejkaluar i praktiks
policore dhe subjektivizmit t pamjaftuar profesional. N kto
rrethana si rast t vetin e sheh kuadri ekzistues si rast q n baz t
statusit hierarkik t mbajtjen e pozitn e tyre. Bhet prpjekje t
mbahet klima n t ciln do shprehje e ideve kreative nga ana e
kuadrit t ri dhe policis do t krijonte situat latente konflikte.
Komplikim m t madh t marrdhnieve paraqet edhe veprimi i
kuadrit m prgjegjs, t cilt pr t mbajtur pozitat e veta, pa
respektimin e t gjitha kritereve relevante vlersuese, me dshir t
veten, n nivelet m t ulta hierarkike, vendosin kuadrat e
paprgatitur dhe pa arsimim t mjaftuar, vendosin persona t cilve
funksioni n polici do tu siguroj pozitn statusore hierarkike formale-
juridike, por pa kurrfar autonomie gjat puns s vet. N mnyr q
ti mbajn pozitat e tyre, ata duhet t dgjojn, meqense nuk mund t
ken mendim t vetin. do kundrshtim sjell n pyetje vendin e tij t
puns. Kshtu q n fillim t puns vjen gjer tek opstrukcioni i
arsyeshm dhe i qet t ktij kuadri nga ana e policis. sht
posarisht evidente prpjekjet pr mbajtjen e pozits s disa
personave t cilt nuk kan edukim t mjaftueshm, specializim,
profesionalizm, dimensione morale dhe karakteristikat e duhura q i
kemi cekur m par, e posarisht po q se kta persona m par nuk
kan punuar n polici. Njherazi kta persona n mnyr t zellshme
ngadalsojn procesin e planifikimit dhe t prgatitjes s kuadrit pr
organizatn policore t ardhmris. Ata po ashtu, nuk jan n t aft
q nga aspekti shkencor dhe profesional t planifikojn dhe
prgatisin kuadrin e ri pr organizatn policore, dhe nuk kan arsye t
kuptojn, q kjo mnyr sht rast i mir pr prmirsimin e puns n
t gjitha segmentet e strukturs organizative, dhe si praktikant
policor t shfrytzuar dhe t paedukuar t prcjellin krkesat e reja
imperative dhe rrugt e zhvillimit demokratik dhe kontrollit t puns
s forcave policore.
103
Meqense, se do njeri lind me nj numr t madh dispozitash, t

cilat mund ti zhvilloj n raport me rrethin shoqror dhe aftsit e
veta, kshtu edhe polict t cilt kan zgjedhur kt detyr, duhet tu
sigurohen t njjtat mundsi pr zhvillimin e dispozitave t tyre t
rndsishme pr prmbushjen sa m t suksesshme t detyrave
policore. do polic sht realizim i ndonj mundsie n kuadr t
strukturs organizative. Prandaj, brenda sistemit policor kemi nj seri
individsh t ndryshm, gj q paraqet potencialin e begatshm pr
regrutimin e kuadrit pr prparim n profesionin e tij, por jo edhe me
arsim q detyra t shndrrohet n dgjueshmri. N kt kuptim,
polict t cilt mendojn se ju kan shkurtuar parakushtet themelore
pr zhvillim dhe prparim si personalitet n pun, do t jen t
befasuar me projeksionin kadrovik, dhe t paknaqur prpiqen t
sjellin n pyetje t gjitha vetit e udhheqsve ekzistues (morale, vlerat
etike, ktyre kuadrove u prshkruhet sjellje poltrone, prkulje niveleve
m t larta hierarkike n dm t policis, karrierizmi etj). Vetm
autoriteti i detyrs dhe rregullat disiplinore i mbrojn nga bojkotimi i
hapt i puns s tij. N kto situata kuadri i prmendur shtrngon nj
sjellje t prulur sikurse policis ashtu edhe opinioni publik. N fjal,
n mnyr q vmendja t largohet nga problemet fundamentale,
insistohet n aktivitet sa pr sy e faqe rezultati i t cili sht statistika
policore. Aktivitetet e prmendura maskojn gjith
ndrlikueshmrin e tendencavepatologjike. Kshtu organizohen
aktivitete iluzore, mbledhje t kohpaskohshme, diskutime, aktivitete
ndaj shoqris me lidhje t theksuar me shtpit mediatike (shtypi,
radioja, televizioni).
Ktu, kemi t bjm me realizimin e qllimeve t kundrta ndaj

qllimeve themelore t institucionit policor. N mes tjerash, kemi t
bjm me situatn n t ciln prezantimi dekorativ prpiqet t trheq
vmendjen e publikut nga problemet esenciale organizative dhe
oprative brenda strukturs policore. Pra, ktu mund t vrehet
kumulimi gjithnj m i lart i aktiviteteve iluzore nga segmentet e
ndryshme t puns policore, t cilat gjithnj e m tepr kamuflojn
mosfunksionalitetin dhe bhen mur mbrojts i deprtimit t krkesave
t vrteta pr vendosjen n tjetr mnyr t shrbimit ndaj
problemeve t theksuara n at lami. Pa dyshim se kjo paraqet burim
t marrdhnieve serioze antagoniste sidomos n ato situata kur
udhheqsit pr t gjitha dobsit dhe lshimet prpiqen t fajsojn
sistemin policor. Pr kt qllim ju shrbejn nganjher edhe raportet
104
me t cilat prforcojn dhe justifikojn pozitn statusore formalo-

juridike t tyre, por t cilt jan m tepr pun t karakterit
ceremonial. Kto raporte t retushuara statistike shndrrohen n letr
si rezultate me prognoza dhe konkludime diskutabile, gj q gjat
puns sjell deri tek pengesat institucionale dhe t siguris n
mirmbajtjen e gjendjes s volitshme t siguris. Si shohim
planifikimi dhe krijimi i politiks kuadrovike t gabueshme, sidomos
kuadrit udhheqs t policis, mund t ket pasoja afatgjate. Sistemi
policor duhet t tregoj aftsi t shrbehet me njerz t shkolluar nn
kushtet t cilat garantojn n vend t par autonomin e tyre dhe
vetrespektin, dhe braktisjen e koncepcionit t nnshtrimit t ashpr
epror dhe subordinant, duke preferuar hyrjen e shkathtsive n
udhheqje me policin. Planifikimi nnkupton konkludimin e
krkesave pr llojet dhe profilin e kuadrit i cili duhet t bazohet n
analizat paraprake t krkesave, me t cilin rast prcaktohen qllimet
dhe analiza. Parakushti themelor i nj politike t dshiruar dhe t
planifikuar, sht sistematikisht e organizuar n postulatet shkencore
t shrbimit, sepse kuadri udhheqs n polici para se gjithash sht
njri ndr burimet m t rndsishme t fuqis dhe suksesit policor n
ardhmri, prandaj, krkon kujdes t veant nga njerzit m prgjegjs
n at struktur.
Politika e arsimimit n polici
Rndsia e funksionit t edukimit
Hulumtimi i funksionalitetit dhe efikasitetit t sistemit policor, dhe

studimi i programeve t saja arsimore, n prgjithsi mund t thot
formim, zhvillim, zhvillim gradual i proceseve udhheqse operativo
strategjike, n t madhe varen nga funksioni i edukimit. Edukimi
paraqet paradigmn sociale-shpirtrore t zhvillimit, po q se n
prbrjen dhe realizimin e saj mundson transferin kulturo-shkencoro-
teknologjik t dituris. Prandaj, edukimi sht nj proces shum i
rndsishm shoqror n t cilin antart e rinj t bashksis
shoqrore fitojn dituri pr veprimtarin e ardhshme, n mnyr q m
von gjat procesit punues npr mnyra t ndryshme t edukimit t
vazhdojn me prfitimin e dituris, grumbullimin e prvojs me
qllim t prparimit profesional, n mnyr q t aftsohen pr
zbatimin e detyrave n mnyr sa m t mir. do njeri sht
105
personalitet individual shoqror, dhe pr kt arsye ekziston tendenca

natyrore pr zhvillim personal, prsosmri, e cila sht n natyrn e
do njeriu. Kjo sht baza m e sigurt e prsosjes profesionale. Pra,
sistemi i edukimit n prgjithsi ka pr detyr q prmbajtja e tyre
duhet t sht fundamenti i mendimeve kreative dhe i reformave, t
cilat n mnyr permanente duhet plotsuar dhe aktualizuar, duke
marr parasysh dinamikn gjithnj e m t madhe t proceseve
shoqrore, ekonomike, teknologjike dhe ato teknike. Ekziston edhe
krkesa e posame q edukimi t paraqet transfer adekuat t dituris,
gj q ka rndsi t madhe pr organizatn policore, e cila duhet t
adapton strukturn e saj dhe n mnyr konstante ta testoj nprmes
aktiviteteve konkrete, dhe aftsia e forms organizative t saj n
dakord me krkesat e marrdhnieve t reja shoqrore. N realizimin e
ktyre funksioneve konkrete rol t posam kan puntort
udhheqs.
Ata kan prgjegjsin dhe duhet t zhvillojn aftsit e bartjes s

diturive t duhura pr aftsimin e organizats policore, prgatitjen pr
prmbushjen e detyrave t ndrlikuara dhe prgjegjse, zhvillimi i
kreativ i vetive t policis, si dhe aftsive udhheqse n baz t
planeve t vendosura m par pr prsosjen e udhheqjes n nivelet e
duhura t policis. N kt mnyr, me adoptimin e njohurive dhe
aftsive t reja ofrohet mundsia q individt t marrin pjes n
mnyr aktive n formimin e qllimeve konkrete t organizats. N
mnyr q ky proces t zhvillohet n mnyr t suksesshme, ai s pari
duhet t ket pr baz potencialet kuadrovike, do t thot diturin dhe
ekspertt. Do t thot, sistemin e vlerave q do t mundson nivelin e
lart t transferit dhe shfrytzimit t dituris, i duhur pr realizimin e
detyrave t planifikuara. Nga kjo rrjedh se do organizat kushtzon
edukimin. Duke vshtruar strukturn policore, asnjher sikurse n
kohn e tranzicionit, e me kt dhe lvizjeve reformuese brenda
policis, krkesa pr edukimin e policis dhe kuadrit udhheqs nuk
ka qen m imperative. N kt na udhzon trsia e faktorve
dinamik dhe faktort reciprok t marrdhnieve korrelative
normative-politike, faktort ekonomik dhe kulturor n shoqri si
shenj e kontekstit socio-kulturor, dhe ndikimi i tij n sjelljet e
njerzve. Kjo implikon dhe veprimtarin policore t themeluar n
postulatet e reja dhe inovative e cila n shoqrin moderne
konsiderohet si njra nga profesionet e rndsishme. Sot sistemi
modern i edukimit n polici merret nga krkesat shoqrore moderne,
106
sidomos n lidhjen funksionale t prmbajtjeve edukative me

dimensionet mendore-vlersuese t aktiviteteve njerzore.
Arsimimi n polici n t gjitha nivelet duhet t ket matricn e

prdorimit t gjithanshm n veprimin konkret t forcave policore,
kshtu q dituria dhe aftsia tregohen si instrument i tyre n segmentet
e ndryshme t zbatimit t detyrave t siguris. Ajo pr kt arsye
duhet t ket karakter t sistematizuar dhe t vazhdueshm, me msim
konstant dhe edukim t antarve, sidomos t puntorve udhheqs,
sepse ata jan prgjegjs pr funksionimin efikas t strukturs
policore. Pr kt arsye, ekzistojn krkesat e arsyeshme q n
ndryshimin e policis duhet t niset nga strategjit inovative edukuese,
e sidomos nga roli i tij shoqror, e jo vetm si aparat represiv.
Analizat e ktyre programeve na tregojn pr vshtrimet divergjente
n praktik n shtetet e shumta, sidomos kur sht n pyetje arsimimi,
dhe funksionalja e cila sht n funksion t prgatitjes s kuadrit pr
zbatimin e punve t ndrlikuara, respektivisht pr udhheqjen me
policin n nivele t ulta ose m t larta.
Vshtrimi kritik dhe krkesa e afrimit t ri n politikn e edukimit
Meqense, asgj nuk sht m e tmerrshme se mosdija aktive (Gete)

duhet t ndrron kuptimi dhe praktika kur kemi t bjm me
arsimimin, do t thot planifikimi i prparimit n polici. T gjitha
hierarkit me karakteristikat e prmendura duhet t sigurojn krijimin
e doktrins dhe strategjis s suksesshme t veprimit, gj q pa kuadr
adekuat nuk sht e mundur. Sikurse q vlen pr strukturn policore
njjt vlen edhe pr shoqrin n trsi, t sht e aft q edhe n
kushtet dhe problemet e ndrlikuara t siguris t formoj filozofin e
saj t ardhmris, n harmoni me ndryshimet shoqrore. Nse nuk
sht n gjendje t siguroj nj gj t till, organizata policore shum
shpejt do t pranon formn hierarkike tradicionale t mbyllur. Faktori
ky pr nj sjellje t ktill sht mungesa e kuadrit t arsimuar t
gatshm pr udhheqje inovative. Pr kt arsye, sht e duhur q n
kontinuitet t funksionimit t organizats policore t sigurohet nj
klim e till e cila antarve policor do t mundson t shprehin
forcn inovative t rinis s tyre dhe profesionalizmit s tyre, t
gatshm dhe t aft t ballafaqohen me sfidat q me vete bart
zhvillimi modern shkencor dhe teknik. Prve, edukimit t rregullt t
107
fituar me sistemin shkollor, n varsi nga vendi i puns, n t

ardhmen duhet t mendohet m tepr pr prparim, do t thot
nprmes procesit edukativ funksional ngadal t kalohet n detyra
m t prgjegjshme n strukturn hierarkike ( pr lvizje dhe prparim
t npunsve n shrbim zakonisht prdoret termi karriera).
Edukimi gjat thirrjes jetsore ka pr qllim t stimuloj policin t
mendoj n mnyr kreative dhe specialiste-profesionale, e jo t bhet
konsumator i informatave t thata pa mundsi q n atmosfer
kreative t bhet antar i prmirsimit brenda prmbajtjeve
organizative dhe prmbajtjeve strategjike-operative. N kt kuptim
organizata policore nuk guxon t sht faktor i kufizimit t zhvillimit
t antarve t saj, po ashtu nuk mund t kufizoj njanshm dhe n
mnyr imperative n aspektin e zhvillimit t aftsive t saja pr
veprim pragmatik. Policia duhet t jap rast prparimit, nse puna e
gjerathershme udhzon n aftsit e tij dhe mundsit e shkollimit t
mtejshm. Koncepti edukativ i cili sht i kthyer nga ardhmria nuk
paraqet vetm rndsi n aspektin e faktorve motivues tek antart e
kolektivit, por sht instrument i rndsishm pr sigurimin e
vitalitetit t organizats. Prve ksaj, formohet ambient atraktiv,
kshtu q planifikimi i prparimit dhe edukim funksional mundson
q edhe antart e tjer t prsosen n mnyr kualitative pr pun t
ndryshme, respektivisht nivelet udhheqse. Nse n funksionin
arsimor do t infiltrohet teknicizmi i pastr e t injorohen
dimensionet humaniste dhe vlerat inovative-etike n procesin e
zhvillimit t saj, do t mbizotron tendenca e cila qon nga teknicizmi
pragmatik. Me formimin e prmbajtjeve organizative dhe
profesionale-edukative, sistemi policor modern n kontinuitet sht
n gjendje vetkritike dhe n krkim t ndrrimeve t nevojshme t
cilat do t sigurojn nj koncept optimal t funksionimit policor.
N kt mnyr arrihet braktisja e njohurive dhe arsimimit tradicional

dhe statistikor, dhe kalohet n lmin e kreativitetit t bazuar n idet
kreative, t cilat kuptimin dhe prmbajtjen e saj do ta gjej n
marrdhniet participuese. Edukimi i ri duhet t lirohet nga ai kuadr i
cili nuk ka predispozita pr udhheqje n rrethanat e reja, sepse vet
prezenca e tyre paraqet ngadalsimin e procesit t reformave t
domosdoshme pr polici. Vetm n baz t vlersimit shkencor dhe
profesional t gjendjes dhe kuptimit t rolit t policis n shoqri,
mund t definohet politika e edukimit. Ajo me prmbajtjet e
prgjithshme, me mekanizmat, me mjete dhe subjektet duhet t
108
riprodhojn kreativitet, pr punt gjithnj e m t ndrlikuara, q me

pozitn shkencoro-hulumtuese t hap rrugn verifikimit shkencor
me rastin e formimit t qllimeve globale strategjike t policis.
Arsismimi i kuadrit pr udhheqje
Pr ndryshim nga programet arsimuese t gjertanishme t cilt jan

karakteristik me prmbajtje klasike t tejkaluar, format e reja t
arsimimit policor gjithnj e m tepr jan duke fituar n rndsi,
sidomos aftsimi pr udhheqje. N fjal, me braktisjen e forms s
vjetr t udhheqjes n shum shtete jan duke u arsimuar kuadrat t
cilt jan n dakord me krkesat moderne. Parakushti themelor i
arsimimit t sotm, sht orientimi i tyre nga ardhmria, n mnyr q
organizatat policore n ball me udhheqsin t jen t gatshm dhe t
aftsuar pr veprim n raste t ndryshme t siguris. Ardhmria e
organizats policore n shoqri sht e varur para se gjithash n
ndrtimin e prgjithshm t antarve t saj, pjekuris s tyre,
specialistiks, profesionalizmit, guximit moral etj. Prgjegjsi t
veant kan kuadrat udhheqs t cilt bartjen e dituris nga situata
msimore, me mnyra didaktike dhe metodike duhet ta bartin n lmin
funksionale t policis. Nga ekspozeja e gjertanishme, mund t
kuptojm se strukturat policore n veprimin e vet n mnyr
permanente duhet t jen n proces t edukimit profesional sepse
msimi sht sikurse vozitja e lundruesit kundr rryms, dhe nse
pushon s vozituri kthehesh prapa. Prandaj, nse dshirohet afirmimi
i veprimit policor, pyetja edukimit modern pr udhheqje duhet t
paraqet nj ndr investimet m t vlershme pr policin e ardhmris.
Paraqitja e t arriturave informative dhe t arriturit n komunikime, n
mnyr t qart na tregon q edukimi ekzistues nuk i ka konvenuar
dhe vet shrbimit policor. N kt kontekst, n mnyr q
problematika e siguris t prcjellt n mnyr adekuate, problemi
organizativ dhe operativ i renditjes s policis dhe zhvillimi i saj n
dakord me krkesat shoqrore, problematika materiale-teknike etj, n
shumicn e vendeve shum m hert sht filluar me edukimin
sistematik dhe intensiv t kuadrit me planprogramet e inovuara n
trsi n dakord me krkesat e paraqitura. Mirpo, organizimi i
edukimit pr prparimin e kuadrit nnkupton edhe przgjedhjen e
paraprake n t gjitha nivelet n varsisht nga aftsit dhe afinitetet,
me t ciln do t ndalet reproduktimi i kuadrit gjysm t arsimuar.
109
Posarisht nse dim se n rrethanat e ndryshimeve shoqrore,

organizata policore duhet t sht e aft q n mnyr t shpejt dhe
n mnyr inteligjente t reagon n t gjitha ndryshimet shoqrore.
Planifikimi i mir i kuadrit pr udhheqje dhe edukimi nprmes t

shkollimit, dhe nprmes t formave aftsimit brenda vet organizats,
determinon m von edhe rolin e udhheqsit edukativ dhe funksional
ndaj subordinantve. Ata duhet t pranojn ndjenjn e prgjegjsis
pr prsosje permanente n baz t krkesave pr edukim t parapara
dhe formimin e politiks n kt lami me plane konkrete t transferit
t prmbajtjes arsimore, me posedimin e diturive t duhura
psikologjikepedagogjike dhe diturive andragogjike, t cilat
vrtetohen si autoritet dhe vihet principi i marrdhnieve reciproke t
dshiruara. Prve ksaj, sigurohet edhe stili transparent demokratik,
duke sjell n marrdhnie me policin shum m tepr kuptim dhe
kujdes pr zhvillimin e individit si personalitet, sidomos n
marrdhniet ndaj kuadrit t ri policor. Me afrim t prmendur,
eliminohen vshtrimet e disa puntorve udhheqs, t cilt pr polici
thon se jan shum e izoluar nga shoqria dhe individ t tjetrsuar,
si koncept i mbyllur i bazuar n ndarjen epror dhe subordinant.
Prve sigurimit t mundsis s prparimit, dhe pjekjes specialistike
dhe profesionale, fuqia dhe rndsia e edukimit tregohet n zhvillimin
e lart t organizatave policore, duke u ndrruar n mnyr qensore
marrdhniet e brendshme strukturale. Policia bhet pjesmarrs aktiv
i ndrrimeve pozitive. N kt atmosfer idet policore marrin nj
kuptim krejtsisht tjetr dhe rndsi t drejtuar nga kushtet moderne
pr pun policore. Vetm n kt mnyr krijohet organizata policore
transparente, demokratike dhe komunikative. Me parashtrimin e
qllimeve dhe definimin de detyrave strategjike, hapet procesi i
dshiruar i modernizimit. Ky proces duhet t sht i bazuar n
projektet teorike dhe shkencore, opracionalizimi praktik duhet t
siguroj pr shoqrin rolin demokratik t policis me krkesa
reciproke dhe interesa t prbashkta n zgjedhjen e problemeve t
siguris, sepse siguria nuk sht vetm problem i policis por i gjith
qytetarve. N kto marrdhnie interaktive policia mund t siguroj
vetes vend t respektuar n shoqri, ku gjat veprimtaris s saj shpreh
arritjet shkencore, specialiste dhe profesionale. N kt mnyr
gradualisht eliminohet pragmatizmi i ashpr teknik policor dhe
preferohen idet e reja kreative dhe me realizimin e tyre, vrtetohet
110
aftsia e organizats policore dhe kuadrit t saj udhheqs pr

ndryshimin shkencor t organizats dhe funksionimit t vet policis.
Kur sht n pyetje mnyra metodologjike n edukimin e

udhheqsve gjat procesit punues, posarisht duhet t insistohet n
format aktive krijuese t msimit, n vend t forms pasive, e cila n
mnyr eksplicite sht e orientuar n pranimin e dituris pa shembuj
jetsor t cilat reflektojn situatat e caktuara. Me arsimim duhet t
merren njohurit pr veprimin e antarve policor, strategjia, metoda,
teknikat dhe taktikat e udhheqjes, me an t s cilave n mnyr t
suksesshme mund t barten diturit e fituara n situatat praktike t
udhheqjes. Kjo mnyr e edukimit mundson q udhheqsi n
mnyr didaktike t veproj n vet procesin e zbatimit t detyrave
policore, me ka kontribuon q ajo t prfiton premisat organizative
dhe profesionale pr realizimin e funksionit t saj n ardhmri.
Kshtu, edhe qytetart do ti braktisin bindjet shumvjeare, ku policia
me monopolin fizik t dhuns sht organizat e tipit t mbyllur, e cila
refuzon do kritik pr punn e vet etj. Policia me udhheqje
moderne shndrrohet n institucion fleksibil dhe kreativ pr t ciln
opinioni publik do t pushoj t sht sken publike e tjetrsuar. N
kt kuptim, marrdhniet n mes t policis dhe shoqris do t
fillojn t zhvillohen n marrdhnie socio-politike t shklqyeshme,
t cilin e instrumentalizon dhe kushtzon organizata policore e aft
dhe moderne. Me pranimin e konceptit t arsimimit krijohet njra ndr
parakushtet e rndsishme, q policia n edukimin e saj nuk do t
mbes prapa ndryshimeve shoqrore. Ajo duhet t sht prcjells
aktiv i t gjitha ndryshimeve shoqrore. Prandaj, duhet ditur se nj
numr i kuadrit n procesin e vendosjes s planeve moderne t
edukimit, do t prpiqet t mbajn statusin quo duke cituar sintagmen
e njohur mendimtarit politik franqez Monteskje q pushteti mban
pushtetin.
111
Kapitulli i katrt
DISA ASPEKTE T MARRDHNIEVE INTERAKTIVE T

SISTEMIT POLICOR DHE RRETHIT
Policia dhe politika

Marrdhniet e policis dhe opinionit publik
Policia dhe mjetet e komunikimit masiv
Policia dhe politika
Vshtrimet historike n marrdhniet n mes policis dhe

politiks
Fjala politik rrjedh nga fjala greke polis-shteti, respektivisht qytet

shtet n Greqin antike dhe politikos n kuptimin e saj t par punt e
lidhura me polis. Kjo fjal ka t njjtn form n t gjitha gjuht
evropiane. N esenc mund t thuam se politika dhe policia rrjedhin
nga i njjti termin (politeia). N periudhn e saj politeia-
ka prfshir punt kryesore shtetrore t cilat jan
prpjekur t realizojn rregullimin e vetdijshm t situatave
konflikte, ku mirmbajtja e rendit dhe siguria jan konsideruar
prioritare. Vet shprehja politika nga fillimi nnkupton fuqin e
vendosjes s rregullave globale, por gjithashtu edhe fuqia e zbatimit t
zyre, m qllim t realizimit t qllimeve t planifikuara n bashksi.
N traditn Greke politika referon para se gjithash n veprimin e
qytetarve dhe prpjekjet e tyre t arrihet uniteti i qytetarve dhe i
bashksis (Polis). Te Romakt politika paraqet korrelacion t ngusht
me drejtsin, ku republika paraqet veprim publik ndaj asaj private.
Ky proces ka rrjedhur n drejtim t mosdgjueshmris s pushtetit
laik (periudha e krishterimit), ndrsa n shekullin e mesm problemi
fundamental kan qen marrdhniet n mes pushtetit laik dhe
pushtetit t kishs. Me renesanc formohen parakushtet pr kuptimin
modern t politiks. Vjen gjer tek ndarja graduale e politiks nga
etika(krishtere), dhe hyn emri i pavarur fjala shtet. N qendr t ksaj
periudhe ka qen forcimi i shtetit, sepse ajo ka qen form themelore
dhe form m e rndsishme e organizimit t shoqris, sikurse ndaj
shteteve t tjera, ashtu edhe ndaj qytetarve. Kjo periudh sht
karakteristike edhe pr prpjekjet e n ndarjen e pushtetit,
respektivisht si garanci e ekzistencs individuale ndaj shtetit
(liberalt), dhe n fund edhe sot modeli mbizotrues koncepti i
prfaqsis demokratike. N periudhn e shekullit 18 dhe 19 politika
sht prcjells ky i revolucioneve politike m qllimin themelor t
akcelerimit t proceseve politiko historike. Me kt rast supremaci
t rndsishme kan pasur politikat e formuara n baz nacionale n
Evrop. N fillim t shekullit 20 vjen gjer tek rritja e theksuar e rolit t
shtetit, posarisht n periudhn e zhvillimit intensiv t marrdhnieve
115
ndrkombtare politike. Kur sht n pyetje veprimi i shtetit brenda

bashksis, vrehej tendenca e przierjes s madhe t shtetit n t
gjitha sferat e jets shoqrore.
N t gjitha periudhat politiko-historike t prmendura problemi

themelor i do politike ka qen dhe sht kuptimi i veprimit, veprimi
real dhe veprimi personal. Veprimtaria e saj sht e kuptuar si proces i
drejtimit t shoqris nga pikpamjet e trsis dhe t individit, gj q
sht krkes e do shoqrie me jetes t prbashkt. Prandaj, politika
nuk mund n trsi dhe prgjithmon t ndahet nga shoqria, sepse, n
fund t fundit ajo i shrben asaj. Meqense ajo sht nj lloj veprimi
udhheqs njerzor e drejtuar nga formimi dhe arritja e qllimeve
ideale, respektivisht t bashksis s dshiruar, idealet politike
shndrrohen n doktrinn politike, me t ciln prpiqen t shprehen
konceptet konkrete t bashkjetess dhe strategjia e veprimeve
politike m qllim t realizimit t qllimeve t dshiruara. Doktrina e
politiks sht themelon veprimin politik, legjitimon bashksin
politike dhe krijon parakushtet pr braktisjen e disa formave politike
t vendosura, t cilat jan penges pr veprimin strategjik t
mtejshm. Pra, politika e cila punon me njerz dhe krijohet me njerz
prfshin do form t aksioneve shoqrore, me zhvillimin e rendit
stabil dhe t sigurt. Me vet veprimin e saj vendosen subjektet politike
t cilat n baz t doktrinave politike t pranuara dhe rendit t
dshiruar veprojn, sjellin mirkuptim reciprok, sidomos kur bhet
fjal pr rolin e subjektit dhe mundsin e tij n kuptimin e veprimeve
politike dhe proceset.
Me kt arrijm tek njohuria, se politika sht gjithmon proces i cili

rrjedh nga forcat e caktuara n shoqri dhe rrethanat tjera objektive.
Qllimi kryesor i t gjitha proceseve politike (n kuptim m t gjer
procesi politik prputhet me kuptimin e fjals sistemi politik) sht
mbajtja e bashksis s vendosur. Pr realizimin e ktyre qllimeve
jan t nevojshme institucionet.
Kushtet politike t zhvillimit t lir n bashksin e prmendur

nnkupton edhe kontrollin e prbashkt, respektivisht ekziston krkesa
pr norma t prgjithshme t cilat do t formulojn interesat e
prgjithshme dhe mbrojtja e bashksis. Duke marr parasysh
mundsin e thyerjes s ktyre normave, sht konsideruar se ato
paraqesin pyetje politike imperative pas s cilave duhet t qndroj
116
autoriteti i bashksis. N kt mnyr, funksionimi i pushtetit

paraqitet si pyetje relevante politike. Me an t pushtetit si
komponent politike, respektivisht nprmes t funksionimit t saj,
sigurohet ambienti pr shqyrtimin e domosdoshm t doktrins,
justifikimin e rendit, pranueshmria e subjektit, rregullsia dhe
nacionaliteti i proceseve politike. Pr kto arsye kontrolli sht aspekt
i rndsishm i ushtrimit t mir t pushtetit, me qllim t ndalimit t
keqprdorimit t saj. Prandaj edhe krkesa pr mbrojtje adekuate jo
vetm nga keqprdorimi, por edhe q nprmes t aparatit shtetror t
sigurohet siguria e gjith antarve t bashksis. Prandaj, pushteti
politik n formn legjitime t saj sht fuqi kolektive t ciln e
pranojn qytetart dhe se vetm ajo e vetmja posedon t drejtn e
organizimit dhe prdorimit t fuqis fizike.15
Meqense pushteti politik me an t organeve t vendosura ka

monopolin legjitim t aplikimit t dhuns, marrdhniet n mes
policis dhe politiks gjat zhvillimit historik ka pasur role t
ndryshme. N periudhn e hershme dhuna policore ka paraqitur
instrumentin themelor t aparatit shtetror, kshtu q n shekullin e
mesm vjen gjer tek drejtpeshimi i marrdhnieve n mes politiks
dhe veprimit operativ policor. Pr arsye t rritjes s problemeve,
struktura ushtarake ka marr prgjegjsin pr mirmbajtjen e rendit t
brendshm dhe sigurin. Kshtu, punt policore n trsi jan zbatuar
me angazhimin e forcave ushtarako-policore. N fillim t shekullit 16.
policia prap fiton kuptimin burimor (sidomos n Franc) dhe rolin,
detyra e s cils sht mbrojtja e brendshme dhe komponenti
mbikqyrjes. N kt periudh, po ashtu, n shumicn e shteteve n
territorin evropian zhvillohet diferencimi i punve t mbrojtjes,
financave, politiks s jashtme etj. Organizohen patrulla me qllim t
zbatimit t masave me karakter preventiv (kontrolli i ndriimit,
organizohet bartja e plehrave, kontrollohet bursa, prostitucioni) me
aspekt t posam n mbledhjen e shnimeve informative. Duke marr
shembull Francn edhe shtetet tjera organizojn forcat policore duke
pasur qllim themelor mbrojtjen e qytetarve, prparimit t begatis
s komunitetit dhe prmirsimin e struktur s saj t prgjithshme.
N fjal, policia fiton rol t prgjegjshm t mbroj rendin dhe paqen

publike, si dhe eliminimin e do rreziku i cili krcnohet siguris s
15Leksikoni i fjalve themelore politike, Sarajev, 1994. fq. 174
117
bashksis ose individit. Duke pasur parasysh rrethanat e athershme

n t cilat jan zhvilluar proceset politiko-historike, kto krkesa t
qytetarve pr sigurimin e siguris s brendshme, fuqia policore sht
konsideruar si krkes e domosdoshme, sepse vetm ajo n at mas
ka qen garanci e mbrojtjes s tyre. Policia dhe politika nprmes s
lidhshmris reciproke lajmrohen si mbrojts s interesave t
prgjithshme t shoqris. Pra, si institucione veprimtaria e s cils n
rend t par sht e drejtuar n sigurimin e prkrahjen e legjitimimit t
rendit t vendosur. Funksionet e forcave policore kan qen t ndara
n disa deg. Kshtu jan formuar disa forma t forcave policore
(financiare, ekonomike, qytetare, trafikut, tregtare etj) me rast duhet
t ndajm policin politike e cila n t gjitha shtetet konsiderohet si
instrument i rndsishm i sundimit.
Kornizat politiko-juridike t ndarjes s funksioneve t policis dhe

politiks
N mnyr sikurse q n kornizat politike ekzistojn marrdhniet e

ndikimit, t sistemeve politike dhe proceseve politike, respektivisht
pushtetit politik, ekzistojn edhe marrdhniet e shumanshme t
ndrlikuara, t grshetuara t ndikimit n mes t disa organizatave.
Gjithashtu edhe pr marrdhniet e policis ndaj politiks dhe
drejtsis, mund t themi t njjtn gj. Si sht e njohur, vendin
qendror n nj shoqri e zn pushteti politik. T gjitha format e tjera
t organizimit t pushtetit n kornizat e nnsistemeve t nj shteti jan
t varura nga pushteti politik. Kemi t bjm me nj mekanizm
shum t ndrlikuar. Ajo shprehet n institucionet politike, n rend t
par ato shtetrore, ku rolin dhe pozitn e posame kan organet
ekzekutive ku bn pjes edhe sistemi policor. Meqense, sipas
Weberit politika do t thot vdekje pr pjes dhe fuqi, kjo tendenc
sht prezente sikurse n mes shteteve, po ashtu dhe brenda nj
shoqrie t organizuar. Prandaj, njra ndr pyetjet qendrore t
shkencs s politiks moderne sht pyetja e organizimit t
pushtetit, respektivisht funksionimi i saj n shoqrit moderne dhe
civile t sotme. Pushteti n nj shoqri nuk sht dukuri m pak e
ndrlikuar dhe kundrthnse me nj seri tendencash antagoniste dhe
t siguris t cilat lajmrohen n zbatimin e saj praktik. Korniza
themelore pr organizimin e jets n nj shtet paraqet kushtetuta, i cili
sht rezultat i politiks. Mund lirisht t themi se ai paraqet akt
118
politik me dy kuptime: formal-juridik dhe politik. Zhvillimi i

shoqris plurale dhe demokratike, edhe kushtetutat kan pranuar
dimensionin politik dhe demokratik. Kshtu shprehja demokratik
bhet element organik n formimin dhe aprovimin e kushtetutave
moderne. Kjo sot sht fjal universale t ciln pa prjashtim e kan
pranuar t gjitha vendet, edhe ato t cilat jan shembull pr ndalesa
thuaja n t gjitha sferat e jetess shoqrore. N procesin e formimit t
shteteve nacionale moderne kushtetutat jan aprovuar, e sidomos me
ardhjen n sken t sistemeve pluraliste dhe demokratike me t gjitha
mundsit fundamentale civilizuese.
N formimin e sistemeve politike me respektimin e t gjitha

parakushteve t domosdoshme t organizimit t shtetit juridik me
sundim t ligjit, jan pranuar edhe elementet e humanizmit ndaj
njeriut dhe dinjitetit t tij, duke eliminuar t gjitha ndalesat me qllim
t sigurimit t mbrojtjes s t drejtave dhe lirive t njeriut. Mirpo,
edhe m tej n realitetin shoqror shum t drejta jan t
pambrojtura. Prpjekjet n kt drejtim paraqesin dimensionin
deduktiv, pa mundsi t duhura pr realizimin e t drejtave themelore
n aspektin e siguris. Me kushtetut konstituohen organet dhe
institucionet e pushtetit m t lart. Me kt hapet hapsira pr
aksione konkrete t pushtetit n mnyr q t ndalohet absolutizimi i
saj, e gjith kjo me qllim t mbrojtjes s sistemit kushtetues dhe
politik (ndarja e pushtetit n legjislativ, ekzekutues dhe gjyqsor).
Posarisht, jan t rndsishme mekanizmat demokratik kontrollues,

si jan kontrolli kushtetuese dhe ligjshmrive. Kshtu q t gjitha
organet dhe institucionet e shtetit, funksionin e tyre duhet ta kryejn
n dakord me ligjin duke pasur si garanci gjyqin. Kushtetuta si akt m
i lart politiko-juridik n form specifike demokratike, shpreh
rregullat juridike themelore t cilat determinojn renditjen shtetrore
dhe i prgjigjen krkesave t shoqris civile. Ai paraqet karakterin e
ligjit themelor dhe sht fondament ligjor pr t gjitha ligjet tjera.
Kushtetuta nuk sht vetm regjistrim i that i realitetit, por sht
instrument shum i gjall dhe dinamik me tendenc themelore q si
korniz politike-juridike e shoqris t siguroj institucionalizimin e
marrdhnieve demokratike ku drejtsia, praktika juridike dhe politike
dhe marrdhniet politike gjenden n funksion t mirmbajtjes s
stabilitetit t sistemit politik. Njrn ndr rolet kryesore n kt proces
ka funksioni ekzekutues i pushtetit, respektivisht pozita e saj dhe
119
forma e organizimit n nj shtet. Kshtu q ekzekutimi sht njra

nga funksionet themelore i do sistemi t vendosjes e me kt edhe i
do sistemi politik. Ai sht funksion i cili prcjell do organizat,
por n t njjtn koh sht njri ndr marrdhniet themelore n
shoqrit, t cilat pr nga jasht m tepr ose m pak organizohen.
Prandaj, ekzekutimi sht njri nga elementet themelore t politiks
dhe esenca e politiks si struktur.16
N mes t organeve t pushtetit ekzekutiv sht edhe aparati zbatues i

dhuns. Mirpo,far sht aparati zbatues i dhuns, far jan
marrdhniet e tij ndaj trupave prfaqsuese, e dhe ndaj bartsve
zyrtar t funksionit ekzekutiv, me cilat mjete ai disponon dhe kush ka
kontrollin dhe ndikimin real, varet n t shumtn, struktura e drejt e
pushtetit ekzekutiv e me kt edhe kualiteti dhe forma e nj sistemi
politik.17
Si po shohim, q politika t sht n gjendje t realizoj detyrat e

saja, ajo shfrytzon shtetin. Pa kt mbshtetje themelore, politika
absolutisht nuk kishte qen n gjendje t realizoj programin e saj
politik. Meqense, qllimi i do pushteti sht q tek qytetart t
zgjoj besimin n legjitimitetin e saj, vijm gjer tek pyetja qendrore, e
ajo sht ndrlikueshmria funksionale e organeve ekzekutuese t
pushtetit. T gjitha tendencat e zgjerimit t saj sjellin nj seri t
tendencave negative n marrdhniet n mes policis dhe politiks.
Pr kto arsye me adoptimin e kushtetuts dhe akteve t tjera ligjore
n mnyr t sakt precizohet roli dhe fuqia e policis, t cilat duhet
pasur n nj shoqri moderne. Me kt sht paraqitur problemi
themelor i rolit t policis n procesin politik. Kshtu q, teoria e
policis dhe filozofia policore prpjekn t japin sqarimet e saja
pr funksionin dhe pozitn e policis n shtet dhe shoqri sikurse dhe
marrdhniet e saja ndaj politiks. Ktu nuk bhet fjal ekskluzivisht
pr teorit shkencore. Ato jan m tepr t drejtuara n krkesn e
formimit dhe saktsimit t marrdhnieve ndaj bashksis.
N baz t asaj q kemi parashtruar, sht shum e qart se prse

sistemi policor gjat historis politike ka qen i varur nga politika n
shtet. Sot, pyetja qendrore sht shtja e autonomis s duhur t
16 Jovan orevi, nav.dj.fq.625

17 Jovan orevi, nav.dj.fq.642
120
veprimit policor, respektivisht, a drejtohet ajo nga kulmi i politiks

n nivele t ndryshme apo veprimi i saj sht n dakord me rregullat
kushtetuese dhe ligjore t programuara n mnyr legale. Policia n
punn e vet mund t mer vendimet pr veprimtarin e saj konkrete,
vetm n kuadr t kornizave dhe autorizimeve ligjore. Politika n
kushtet moderne duhet t shrbej si faktor uniteti dhe harmonizim i
t ndryshmeve, e gjithnj me qllim t eliminimit t konflikteve
latente, t cilat n nivelin politik dhe t siguris mund t shkaktoj
cenimin e disa segmenteve t siguris. Ndarja e funksioneve n
sistemin e organizimit t pushtetit sht tendenc t vendosen
marrdhniet e tyre, si dhe marrdhniet ndaj organeve tjera. Kur
flasim pr ndarjen e roleve n mes politiks dhe policis, duhet t
nisemi nga fakti, se qytetart n zgjedhjet demokratike zgjedhin
prfaqsuesit e tyre n dhomat e parlamentit. Do t thot se prmes t
prfaqsuesve t tyre kan ndikim n aprovimin e ligjeve vitale si dhe
vendime pr funksionimin e organeve shtetrore. Trupat legjislativ t
parlamentit aprovojn ligje kye t cilat kan t bjn edhe me
policin. Prandaj, partit politike prmes prfaqsuesve t tyre
ndikojn n aprovimin e ligjit dhe akteve tjera. N baz t ksaj, mund
t theksojm se ligjet e aprovuara jan produkt i politiks, t cilat
policia n punn e vet duhet ti zbatoj. N kt nivel policia dhe
politika duhet t tregojn neutralitet. Po ashtu, n kt nivel duhet t
mbaroj ndikimi konkret i politiks, duke marr parasysh se veprimet
n baz ligjore dhe zbatimi i ligjit sht pun operative-specialiste dhe
ka karakter profesional me t gjitha elementet t cilat ndikojn n
punn efikase dhe ligjore t strukturave policore. Prderisa politika
ndrhyn n veprimet oprative konkrete n punn e prditshme,
padyshim do t sjell gjer tek pamundsia e policis q n mnyr
autonome t eliminon t gjitha rreziqet t cilat ndikojn n lmin e
siguris. Prve q, strukturat policore aplikojn normat juridike,
policia sht e obliguar q n kornizat e hapsirs s saj t lir dhe t
lejuar t ofroj shrbim adekuat dhe prkrahje pr realizimin e
programeve sociale-preventive t atyre organeve dhe institucioneve t
cilat pr nga natyra e veprimtaris s tyre merren me zbatimin e
masave t ndryshme t preventivit n eliminimit t kriminalitetit.
Policia, prve obligimit t mbrojtjes s gjendjes s brendshme t
siguris e cila sht n dakord me t gjitha dispozitat kushtetuese, n
mnyr t paevitueshme n punn e vet duhet t mbshtetet n
prkrahjen e gjithanshme t qytetarve.
121
N kt mnyr, veprimi policor nuk do t ket karakter t ahpr

instrumental, n dakord me normat pozitive t aprovuara nga ana e
organeve legjislative, por me autonomi t duhur preferon dhe
aktivitete tjera t cilat qytetarit do t ofroj mundsi dhe sqarim pr
rolin e policis n shoqri dhe rrethanave relevante t cilat
vshtirsojn eliminimin e t gjitha rreziqeve nga lama e sigurimit.
Me kt policia bhet qytetare, dhe duke ju shrbyer, dhe duke u
prmbajtur kushtetuts dhe ligjeve me transparenc t theksuar ndaj
publikut, paraqet hapin elementar n formimin e policis e cila i
prgjigjet shtetit demokratik dhe juridik.
Fuqia e detyrimit t ciln shteti e ushtron n nj shoqri sht n

realitet reflektim i demokracis, q gjithsesi varet nga forma e sistemit
politik dhe rendit kushtetues. Shteti pa demokraci t zhvilluar sht n
gjendje t sfidave politike dhe t siguris dhe paqndrueshmris. Sot,
po ashtu n shoqrin demokratike ekzistojn tendencat e uzurpimit t
pushtetit. Si thekson Laski q n do pushtet duhet dyshuar, sepse
do njra ka tendenca t bhet e pakufizuar, liria dhe t drejtat
themelore t njeriut, n t vrtet varen nga kufizimi dhe kontrolli e
fuqis politike t ciln e zbaton nprmes t organeve politiko
ekzekutive.
Nse fuqia politike nuk sht nn kontroll adekuat, ajo sht

gjithmon armik natyral i liris. N mnyr q shoqrit
demokratike t mund t mbrohen nga intencat e tejkalimit t pushtetit
politik, respektivisht zgjerimit t kufijve t autorizimeve t
paarsyeshme t tyre, politika n parlament nprmes t adoptimit t
kushtetuts dhe ligjeve vendos kontrollin e duhur mbi punn e
organeve ekzekutive, e sidomos t qeveris dhe institucioneve tjera.
Kjo sht arsyeja themelore prse t gjitha partit politike duan t
ken sa m shum vende n parlament. Si shohim, fenomeni i
pushtetit sht i rndsishm dhe pjes e pandar e sfers politike dhe
proceseve politike t cilat zhvillohen n shoqri. Pr kt arsye,
proverbi i Lordit J. Acton thot se do fuqi dmton, e fuqia absolute
dmton absolutisht na udhzon n pyetjen serioze t reduktimit dhe
kufizimit kushtetues t prhapjes s fuqis politike n formn e
institucioneve ekzekutive- policis, gjyqit, armats etj., ose
individve.
122
Demokratizimi i t gjitha lmive t jets shoqrore, e sidomos forcimi

i partive politike moderne, dhe lufta e tyre politike pr pjesmarrje n
parlament dhe n strukturat e pushtetit, kontribuon kontrollit t fuqis
s sundimit n lmin e politiks dhe shoqris. Njra ndr mjetet m
efikase sikurse kemi cekur sht edhe adoptimi i kushtetuts dhe
ligjeve t shtetit, me respektim t plot dhe sigurimi i ligjshmrive, gj
q do t siguroj q nprmes organeve gjegjse t realizohet ndikimi
i duhur n transparencn m t madhe t veprimit t tyre dhe t
shrbej si ndales autokracis burokratike, e cila seriozisht nprmes
t veprimit policor mund t cenoj lirit themelore dhe t drejtat e
njeriut. Vetm n kt mnyr, n aspektin organizativ t obligimeve
t policis dhe politiks jan t ndara me kushtetut dhe me ligje.
Posarisht nse dim q fenomeni politik nuk prfshin vetm
shtetin dhe nuk prputhet ekskluzivisht me pushtetin politik n
aspektet e saj t brendshme dhe t jashtme. Duke prfshir pushtetin si
relacion dhe si struktur, fenomeni i politiks mbulon edhe procesin e
ndrlikuar t marrdhnieve organike dhe kundrthniet n mes t
pushtetit dhe t shoqris, si dhe format spontane dhe t organizuara t
cilat lajmrohen.18
sht e njohur, se si nga koha e vendosjes s pushtetit shtetror dhe

ligjeve t ndryshme, ka ekzistuar dhe frika nga prdorimi autokrat i
paligjshm dhe zgjerimit t autorizimeve dhe paligjshmrive t
ndryshme me ndihmn e fuqis politike. Kshtu q prpjekjet dhe
lufta pr kufizim e lidhshmris s pushtetit politik me ligjin, gjat
gjith historis politike, ka qen prcjells imperativ n t gjitha
periudhat e zhvillimit t shoqris njerzore. Shoqria si trsi dhe
trsi funksionale e organizuar, me nj seri nnsistemesh dhe grupeve
shoqrore t cilat duke i takuar bashksis s rregulluar shoqrore,
prpiqen ti realizojn qllimet personale dhe interesat ekzistenciale.
Kt krkes e prcjell kolizioni i kundrthnieve e cila prshkon
gjith jetn shoqrore n nj bashksi. Antagonizma e cekur me
shenjat e siguris, me natyrn e saj, ashprsin, ndrlikueshmrin,
determinojn zhvillimin dhe formimin e mekanizmave shoqror, t
cilat jan t obligueshme q n harmoni me kushtetutn dhe ligjet t
kontribuojn krijimit t ambientit politik dhe t siguris pr zgjedhjen
e problemeve prezente, t cilat para se gjithash, do t mund t sjellin
18 Jovan orevi, n parathanjen Zhajn Mejno, Hyreje n shkencn e
politiks, Beograd 1960, fq 41
123
deri te keqsimi i gjendjes s siguris. Nprmes t siguris si krkes

fundamentale e shoqris demokratike moderne, mundemi t
prcjellim edhe disponimin politik dhe pozitn e qytetarve.
Demokratizimi i jets politike gjithnj ka krkuar edukimin e veprimit
t sistemit policor, si obligim dhe prgjegjsi t qytetarve pr
pjesmarrje n formimin e programeve sociale preventive. N kto
rrethana t reja, sistemi policor si organ ekzekutues i pushtetit politik,
bhet konstituues fundamental n krijimin dhe mirmbajtjen e klims
demokratike t siguris t dshiruara dhe prcjells i ripolitizimit t
jets. Ajo sot para do qytetari parashtron krkes dhe e obligon q t
marr pjes dhe t inkuadrohet n mnyr m aktive n ndrtimin e
bashksis, dhe t marr nj pjes t prgjegjsis kur sht n pyetje
mirmbajtja e siguris s brendshme. Ka kaluar koha kur vetm
policia ka qen n mnyr ekskluzive prgjegjse pr mirmbajtjen e
rendit dhe siguris s brendshme. Nse liria sht qllim i do
shoqrie q si shoqri e lir t eliminoj dhe t shpreh aftsi q
nprmes proceseve demokratike t ekzistoj pa rol t madh t
aparatit t dhuns pr rregullimin dhe mirmbajtjen e marrdhnieve
themelore t brendshme, ather edhe qytetart me relacionin krijues
duhen t kontribuojn dhe t krijojn klimn pr respektimin e
rregullave ligjore n ruajtjen e gjitha segmenteve t siguris, t bhet
krkes dhe dshir e tyre me qllim t ndrtimit t shoqris s hapur
dhe t humanizuar. Rrug q udhzon nga ajo, sht ndarja parimore e
politiks dhe policis me kushtetut dhe akteve t tjera, si dhe
respektimi i plot i ligjshmrive n t gjitha sferat e aktiviteteve
shoqrore, e sidomos n ato t cilat jan n funksion t realizimit,
respektimit dhe mbrojtjes s vlerave themelore civilizuese, e ajo sht
liria e njeriut. Sepse pa demokraci nuk mund t ket liri (Laski, fq.
134).
Kornizat dhe konsekvencat e ndikimit reciprok
Ndikimi o politiks n polici
Historia e formimit dhe e puns policore n mnyr eksplicite na

vrasin e politiks dhe shtetit. Pr ne posarisht sht ndikimi politik,
sepse edhe vet organizata e shtetit sht rezultat i proceseve politike.
Institucionet t cilat jan bartse t disa segmenteve t procesit politik,
organet e pushtetit policor, trupat prfaqsuese, partit politike,
124
paraqesin institucionet politike. Prandaj, mund t themi se do pushtet

sht fondament i sistemit politik dhe paraqet komponent t
rndsishme t proceseve politike n shoqri. Npr gjith historin
politika ka qen e pandar nga ekzekutimi i pushtetit shtetror.
Kushtetuta si akt themelor juridik dhe akt politik, akt i
institucionalizimit t sistemit politik dhe legjitimitetit t sundimit
politik si fondament i rendit juridik dhe sistemit t sundimit t
drejtsis, siguron kornizat pr mirmbajtjen e stabilitetit t sistemit
politik dhe t atij juridik. Stabiliteti, n nj shoqri mund t sigurohet
vetm nse prapa tij qndrojn forcat shoqrore, t cilat n rend t
par jen t interesuara pr ruajtjen e tij dhe demokracin e till, n t
ciln parlamenti do t paraqet aren me qllim t zgjedhjes s pyetjeve
dhe problemeve relevante politike dhe t siguris, si dhe problemeve
dhe pyetjeve tjera. Shteti juridik dhe demokratik-pluralist n t ciln
principi themelor sht formimi i pushtetit, institucionalizimi dhe
sundimi i drejtsis me mekanizmin e degzuar t prmbajtjeve
demokratike, ofron mundsi q interesat e ndryshme, t cilat vijn nga
qytetart, n mnyr t drejtprdrejt shprehen dhe artikulohen, me
pjesmarrjen e tyre aktive n vendimet politike. Nuk ka demokraci pa
institucionet demokratike, t cilat zbatojn dhe sigurojn nnrenditjen
e pushtetit, t dshirs s shprehur dhe krkesave t qytetarve t saj
dhe ndikimit t tyre permanent n drejtimin dhe prmbajtjen e
zbatimit t politiks me an t prfaqsuesve t zgjedhur t tyre n
trupat prfaqsuese t parlamentit. N kt mnyr, qytetart n
mnyr indirekte mund t realizojn dhe komponentin e kontrollit mbi
punn e strukturave policore. Nga ana tjetr, sistemi policor gjendet
n fazn e transformimit organizativ dhe transformimeve t tjera, n
ka ndikojn ndryshimet juridike-politike dhe ndrrimet tjera n
shoqri si dhe vet tempoja e zhvillimit t proceseve moderne. Shum
institucione n kt proces shprehin interes pr realizimin e ndikimit
n polici n aspektin politik (partit politike, parlamenti, disa deputet
etj). Po ashtu, ndikim t gjegjshm ka edhe qeveria, por vetm n
suazat e autorizimeve t dhna. N vshtrim t trsishm t ndikimit
t politiks n polici, duhet t cekim n kornizat e diskutimeve
empirike polico-sociologjike ka shum pak shnime t cilat do t
udhzonin n analiza m ekzakte t strukturave policore dhe vrasin e
tyre nga pushteti politik. Kshtu mbizotrojn premisat politike-
juridike dhe deklarative, e jo prmbajtjet empirike. Pa marr parasysh
n at, q kujdesi i yn ka t bj me implikimet normative dhe
implikimet politike t ndikimit t politiks n sistemin policor, ajo
125
prap na ofron mjaft argumente valide, t cilat na udhzojn se

ndikimi politik duhet kufizuar n nivelin e miratimit t disa rregullave
ligjore n trupat e parlamentit. Baza pr veprim politik n trupat
prfaqsuese prcaktohet me ligj t cilin e miraton parlamenti.
Prandaj, parlamenti sht i vetmi institucion i cili kontrollon punn e
ekzekutivit. Mirpo, paraqitet shtja e autonomis s veprimit policor
si instrument i varur nga politika.
Prve sistemit policor t cilit i sht dhn me ligj forca e cila

shrben si energji me an t s cils pushteti politik mbron sistemin
politik dhe organet tjera n konstelimet e marrdhnieve politike dhe
kan ingjerenca n zbatimin e normave juridike, t cilat implikojn
disa kufizime. Pr veprim demokratik rndsi t veant kan partit
politike t cilat duhet t mundsojn dialogun transparent pr t gjitha
problemet themelore aktuale t bashksis politike. Prve ksaj,
organizimi dhe pluralizmi i jets politike duhet t mundsoj lirin e
mendimit politik, aktiviteteve, shprehjeve, krijimtaris, q kontribuon
n pjesmarrjen e qytetarve n miratimin e vendimeve vitale politike.
Meqense se, zbatimi i pushtetit inkuadron edhe mundsin e
keqprdorimit, t gjith bartsit e funksioneve, n mes s cilave sht
edhe policia, duhet n kontinuitet t mbikqyren. Kshtu, qeveria e
zgjedhur pr pun t saj i prgjigjet parlamentit dhe opinionit publik i
cili e mbikqyr. Prfaqsuesit e zgjedhur nga ana e qytetarve nuk
prfaqsojn vetm nj grup t interesave t ndryshme politike, por
me miratimin e ligjeve t duhura kufizojn prdorimin e dhuns. N
nivelin teorik, parlamenti sht ai i cili sundon n shoqri. N realitet
ai emrton bartsit e pushtetit ekzekutiv, e mbikqyr, e verifikon dhe
udhheq me veprimet e tyre. Mbshtetja e pushtetit n popull, me an
t zgjedhjeve t prgjithshme, sht garanci m e mir kundr
keqprdorimit mirpo njerzimi pr nga prvoja ka msuar se ajo nuk
mjafton, porse duhen edhe garancia shtuese (J. Madison). Pr kt
arsye, prgjegjsia e pushtetit sigurohet me ndarjen e pushtetit me
sistemin frenimi i drejtpeshimit.19
Kur ligjet miratohen dhe t kryhen zgjedhjet e organeve t duhura,

pushon edhe ndikimi i legjislativit n ekzekutivn q do t thot
ndikimi konkret politik n qeverin, respektivisht n policin si organ
i saj, legjislativi n kornizat e puns s parlamentit realizon
19 Leksikoni i fjalve themelore politike, Sarajev,1994, fq. 76
126
mbikqyrjen e puns s qeveris dhe t disa ministrave. Mirpo, n at

nivel edhe pushon ndikimi i legjislativit. Meqense q, do qeveri
mund t msoj nga kritika e kundrshtarve t saj (opozita) se sa
nga miratimet e poltronve, qytetarve duhet siguruar ambient i
siguris dhe demokracia ku n suazat e interesave t prgjithshme
ndikojn n krijimin e aspiratave fundamentale civilizuese, progresit
n t gjitha lmit dhe t vrtets. Prderisa t jemi n dakord se
demokracia, sht n t vrtet, akt i trimris (Perikle) ose si
krijuesit e kushtetuts amerikane e kan definuar si humanizm, kjo
na udhzon n konkludim se pa trimri t duhur, aftsive, krijimtaris,
inovimeve n t gjitha lmit, dhe prognozimit prmbajtjesor dhe
preciz, n baz t ksaj prcaktimit t prioriteteve n lmin e siguris
nuk ka stabilitet t sistemit politik. Prandaj, mosekzistimi i kufizimeve
n aplikimin e dhuns n veprimin policor nprmes t trupave
gjegjse n parlament, do t kputej kontinuiteti i veprimeve n
kornizat e lejuara me ligj t autorizimeve t prcaktuara. Asnj pushtet
nuk mund t justifikohet nse legjitimitetin e saj prpiqet ta arrij
duke prdorur dhunn. Pushteti duhet t siguroj prkrahjen e
qytetarve. Nse nuk sht n gjendje, ather do t ballafaqohet me
nj seri t kontradiktave t ndrlikuara, q n instanc t fundit sjell
gjer tek prdorimi i dhuns mbi qytetart. Ajo q sht me rndsi,
sht se politika n shoqrin demokratike dhe civile, nuk mund t
dhe nuk duhet t ket ndikim direkt n strukturn policore gjat
operacionalizimit, respektivisht n zbatimin e ligjit n lmin e punve
t brendshme, prve n rastet kur n parlament miratohet ligji pr
sistemin policor. N kt mnyr, policia nga parlamenti fiton
legjitimimin demokratik pr prdorimin e dhuns shtetrore n
mnyr t shembullt pr ruajtjen e siguris shoqrore. N veprimin
operativ praktik, policia duhet t prmbahet postulateve themelore dhe
t prgjithshme t humanizmit. N kuptimin politik mund t themi se
ministrat e zgjedhur si antar t qeveris bartin prve prgjegjsis
specialistike profesionale edhe prgjegjsin politike. Ai me nj
pjes duhet t sht aktiv n politik, por nuk mund, dhe nuk guxon ta
shfrytzoj mundsin e ndikimit politik n strukturn policore n
punn profesionale dhe gjat zbatimit t detyrave ligjore t saja n
mnyr t drejtprdrejt, detyra t cilat jan t parashtruara me ligj
nga ana e organeve legjislative n parlament.
Askush nuk ka t drejt, e edhe shefat e zgjedhur n mnyr direkte si

aktor politik t bjn t pamundur veprimin policor t duhur, e cila
127
sht n funksion t mirmbajtjes s rendit dhe siguris n bashksi.

Sepse, n rend t par ata jan prgjegjs pr punn e ligjshme t
policis. Detyra e tyre sht q sugjerimet e tyre n aspekt t
organizimit, personelit, mjeteve, kuadrit, ti parashtrojn n parlament,
e paraprakisht qeveris n adoptim duke pasur kujdes q n mnyr
prmbajtjesore t parashtrojn propozimet pr arsyeshmrin e tyre.
Policia nuk mund n mnyr efikase ti zbatoj detyrat e saja,
prderisa nuk jan krijuar parakushtet e duhura organizative,
kuadrovike, materiale, teknike e sidomos arsimore dhe parakushtet
tjera. N kt kuptim, detyra e kuadrit prgjegjs sht prcaktimi i
prioriteteve, por pa mikstur politike.
Prioriteti prcaktohet n baz t vlersimeve precize nga lma e

siguris, e jo n baz t ndikimeve politike dhe mendimeve t tyre.
Policia sht betuar se do t mbroj rendin juridik shtetror, e jo tu
shkoj pr qejfi vshtrimeve politike t prditshme dhe ndikimeve t
partive dhe t individve. Ajo me legjitimitetin dhe gjith
veprimtarin e saj n praktik duhet t tregoj caktoj se sht n
shrbim t qytetarve, e jo politiks. Nse legjitimiteti i veprimit
politik vihet n pyetje, ather padyshim vjen gjer tek cenimi i
autoritetit shtetror, sidomos kur policia kuptohet m tepr si
personifikim i strukturave politike, e jo shtetrore.
Ndikimi i policis n politik
Politika institucionalizimin fuqis s saj e realizon nprmes shtetit,

meqense q lufta politike n mes t partive n rend t par sht e
drejtuar nga shteti si qllim i tyre i fundit. Pr do parti politike shteti
paraqet interesin fundamental politik, meqense ajo disponon me
dhunn e organizuar n mnyr ligjore. N kt kuptim, qeveria
kuptohet si (organ ekzekutiv i parlamentit) qendr politike t
funksionit ekzekutiv. N do shoqri, prap vjen gjer tek dobsimi n
funksionimin e institucioneve, gj q mund t sjell gjer tek krizat
politike, sikurse dhe te kriza e funksionimit t shtetit dhe organeve t
saja t zgjedhura n mnyr legjitime. Kriza politike dhe e siguris,
sht pasoj e mosfunksionimit t rendit publik. Prderisa, rendi
publik si nnsistem n sistemin politik global nuk reflekton n nivel t
duhur drejtpeshimin n mes t shtetit dhe shoqris, si lidhje me
gjithsigurin, dhe t ariturat civilizuese n mes qytetarve, ather
128
kjo n udhzon n mosfunksionalitetin e rendit juridik. do kriz e

rendit juridik padyshim na tregon n format e para t jo vetm t
krizs politike, ekonomike por ajo mund t shpie deri te kriza e
trsishme n nj shoqri. N krizn e rendit publik, e me kt edhe n
sistemin e siguris, ndikojn edhe faktor t shumt (kriza politike dhe
ekonomike, lufta pr pushtet dhe pozita, aplikimi i autokracis dhe
dhuns nga ana e organeve represive, rekomandimi i masave represive
ndaj atyre preventive, prarja e rregullativave juridike, nnshtrimi i
organeve ekzekutive t pushtetit, e sidomos t gjykatave, qendrave t
fuqishme, korrupsioni, moskufizimi i duhur i pushtetit, mosekzistimi i
opinionit publik aktiv e jo i opinionit t dgjueshm ndaj
politikanve t fuqishm etj) t cilt prodhojn krizn shtetrore.
Dobsit evidente n funksionimin e proceseve demokratike prpiqen

t shfrytzohen pr vendosjen e formave t reja t fuqis shoqrore, t
cilat me nj pjes do t mbeteshin jasht mekanizmave kontrolluese
nga ana e institucioneve kompetente. N kto rrethana t reja kur
udhhiqet lufta pa kompromis midis forcave politike t cilat n
mnyr t qart nuk jan n gjendje t jen mbshtetje e duhur n
formimin e institucioneve demokratike t pushtetit, sjell edhe gjer
tek shfrytzimi dhe drejtimi i policis si aparat i fort represiv i shtetit.
Prqendrimi i madh i pushtetit n organet ekzekutive n krahasim me
trupat e parlamentit, ndrlidhja reciproke e tri pushteteve (legjislativi,
ekzekutivi dhe gjyqsori), kufizimi i t drejtave dhe lirive themelore t
qytetarve n emr t qllimeve m t larta politike, kundrvniet e
mdha n marrdhniet midis partive politike, si dhe tendencat e
rrshqitjes s funksioneve t tyre politike-organizative nga aparati
shtetror, si dhe fuqizimi i t gjitha formave t dhunes jan vetm
disa nga indikatort t cilt lirojn terrenin politik pr forma t
ndikimit t policis n proceset politike n shoqri. N kto rrethana
mund t vshtrojm dhe rolin e vrtet t policis e cila mer vetit
politike. Politizimi i saj dhe kyja aktive e saj n rastet politike dhe t
siguris si dhe n rastet tjera varet n radh t par nga forma e
renditjes shoqrore. Lvizja politike e veprimit policor n mas t
madhe varet nga aktort qendror politik bartsit e fuqis politike, t
cilt prpiqen t mbrojn gjendjen ekzistuese. Veshja e policis me
petkun politik dhe involvimi i saj aktiv vjen n shprehje n sistemet
totalitare. Me shfaqjen e forcave demokratike t cilat jan t afta t
krijojn ide dhe aksione t reja politike dhe interesa t mirnjohura t
cilat qytetart i pranojn n nj shoqri t re demokratike, gj q
129
paraqet alarm politik pr strukturat ekzistuese t pushtetit, me rast

fillohet shfrytzimi i forcave policore dhe atyre u epet hapsir pr
fuqizim vetiniciativs, me qllim t kufizimit t t drejtave themelore
pr veprim politik, gj q n mnyr t pashmangshme sjell gjer tek
gjendja turbulente politike dhe e siguris n shtet.
N planin global regjioni politik sht br aren antagonizmash pr

grupe t ndryshme politike. N kt mnyr, realiteti shoqror
krkon n kontinuitet korrelacione t rndsishme n funksionimin e
institucioneve kye t sistemit. N kt kuptim lajmrohet edhe
interesi i theksuar i intervenimit t organeve shtetrore n sjelljet e
njerzve. Mirpo, veprimi i institucioneve politike mund t
justifikohet vetm prderisa kto veprime jan n funksion t
funksionimit t suksesshm t kushtetuts dhe t demokracis si
parakusht pr stabilitetin e sistemit t trsishm. Sistemet politike
rregullative me monopolin legjitim t dhuns, po ashtu, kalojn npr
procese t ndryshme si pjes e sistemit politik, i cili shpesh on nga
monopoli institucional i dhuns, duke rrshqitur nga kornizat e
kontrollit. Prandaj, do pushtet e edhe ai i zgjedhur n mnyr
demokratike ka tendenca diskontinuiteti, duke kundrshtuar kontrollin
adekuat politik, respektivisht nnshtrimin trupave legjislativ t
parlamentit. N funksionimin e saj pushteti politik prcaktohet pr
rritjen dhe formimin e asi strukturave shtetrore, jo vetm me
monopolin fizik t dhuns, por edhe nprmes organeve tjera, me
qllim t deprtimit subtil n poret delikate t shoqris, gj q sjell
deri te absolutizimi dhe polarizimi i theksuar i antagonizmave. Do t
thot se, sistemi politik i vendosur dhe brenda saj organizata e
pushtetit shtetror me sistemin stabil juridik dhe t siguris fillon t
shpreh mosfunksionimin e saj. Vihet gjer tek modalitetet e reja n
funksionimin e partive politike. Infiltrimi i dhuns nprmes organeve
represive jasht kornizave kushtetuese dhe ligjore, krijon dhe krizn e
sistemit politik dhe patologjin e postulateve themelore n t cilat jan
t bazuara vlerat themelore t shoqris.
Format e ndryshme t prodhimit t krizave politike, respektivisht

destabilizimin e do sistemi normativ n mnyr t pashmangshme
sht pasoj e aktiviteteve t opozits dhe atyre interesave dhe t
interesuarve t cilt sistemin sundues e prjashtojn.20 Prndryshe,
20 Eugen Pusi, Rregullimi shoqror, fq. 167
130
krizat krijohen kur struktura e ndonj sistemi shoqror lejon mundsi

t vogla t zgjedhjes s problemit, n ka do t duhej t shfrytzonte
pr mirmbajtjen e sistemit t rendit. N kt kuptim krizat jan
penges pr integrimin e sistemit. 21 E gjith rrjeta e institucioneve
rregullative n shtet me kt bhet rrizik i rndsishm politik dhe i
siguris. Rrezikun m t madh pr sistemin demokratik paraqet
prqendrimi dhe ngjitja e pushtetit politik dhe ekzekutiv. N kto
raste t pushtetit politik, me imponimin e interesave personale, duke
mos respektuar pozitn kushtetuese t organeve t dhuns, bhen
burimi kryesor i krizs me fluktuim t theksuar t orientimeve
politike. Konfliktet e interesave politike vazhdojn, por n rrethanat e
ndryshuara. Me kt, lufta pr pushtet mer prmasa t
paparamendueshme, t ciln e prcjellin rregullimet permanente t
drejtpeshimit politik n shoqri. Sistemi policor dhe funksionimi i tij
nuk mund t mbetet jasht proceseve t prmendura. sht i njohur
roli i policis n regjimet totalitare dhe jo demokratike.
Ktu n rend t par na intereson se si sistemi policor n kto

rrethana prvetson vlern politike me fuqizimin e forcs dhe ndikimi
i saj n proceset politike n shoqrit demokratike, respektivisht cilat
jan kornizat e krizs politike dhe t siguris t cilat japin hapsir
aparatit policor, q nga shrbimi publik n funksionin e qytetarve
ngadal t transformohet n aktorin politik. N kt mnyr, sundimi
juridik si vler absolute humb rolin e saj fundamental. Nse e dim
se, fuqia fizike ligjore sht pjes konstituive e t gjitha strukturave
politike, ather sht krejtsisht e qart prse organet ekzekutive
mundohen t lirohen nga pozita subordinuese. Kjo n mnyr t
pashmangshme sjell gjer tek tensionet dhe konfliktet e mundshme,
sidomos n zgjidhjen e pyetjeve t rndsishme n funksionimin e
pushtetit.
Meqense, asnj organizat e pushtetit politik nuk mund t vendoset

dhe as t rregullohet n mnyr q t knaq t gjith qytetart, kjo
paknaqsi sjell gjer tek konfliktet sociale dhe t siguris. N mnyr
q t zbuten dhe t eliminohen kto konflikte, shteti si organizat
politike vendos dhe funksione tjera me qllim t mundjes s
tendencave entropike n sfern sociale politike. Tendencat e
21 Habermas Jurgen, Problemet e legjitimimit n kapitalizmin e vonshm,
Naprijed, Zagreb. 1982. fq. 11
131
mosfunksionalizimit kushtzojn q organet legjitime t shtetit t

intervenojn n aspektin social dhe t siguris, t udhhequr me
interesat e atyre forcave politike n shoqri t cilat n mnyr
vendimtare ndikojn n drejtim t veprimtaris s organeve
legjislative dhe t qeveris. Pr kt qllim, makineria policore
ndihmon strukturat sunduese t cilat nuk mund t sigurojn
funksionimin e brendshm t duhur t institucioneve t sistemit me
theks n komponentin politike dhe t siguris. Do t thot, se brenda
marrdhnieve sociale prkundr kundrshtimeve, t zbatohet dshira
e vetjake pa marr parasysh se n ka shtrihet ajo rast. Kemi t bjm
me imponimin e dshirs, e cila mund t realizohet vetm me
dgjueshmri, sepse si thekson Ruso m i fuqishmi asnjher nuk
sht i fuqishm sa duhet, nse fuqin e vet nuk e shndrron n
drejtsi, e dgjueshmrin n detyr.22 N kto rrethana kur duhet
mbrojtur sistemin politik, vjen n shprehje e gjith fuqia e aparatit
policor. Mirpo, ktu duhet br nj divergjenc. Sistemi policor
gjat zbatimit t detyrave n mbrojtjen e rendit dhe renditjes publike
n shtetin demokratik, fuqin e saj n realizimin e kontrollit social e
shfrytzon n mnyr q t arrij sjellje t dshiruara, gj q sht n
funksionin e gjith shoqris dhe t formimit t asaj politike t ciln
qytetart do ta pranojn dhe e cila sht e inauguruar prmes ligjit dhe
akteve tjera t cilat jan miratuar nga ana e organeve legjislative dhe
qeveritare. Ktu duhet udhzuar n nj rrezik prezent dhe objektiv pr
shoqrin demokratike dhe civile. N situata specifike t krizs policia
arrin nivelin m t lart t autonomis dhe me braktisjen e neutralitetit
politik shndrrohet n faktor t pavarur dhe me ndikim t lart ndaj
politiks dhe mund t sjell q veprimtaria praktike policore t
shndrrohet n mbshtjells leviant t politiks s kufizuar dhe
dominimi.
far ndikimi do t ket policia n politik n nj shoqri, n rend t

par varet nga karakteri i sistemit politik. do sistem politik prpiqet
t realizoj kontrollin mbi forcat policore. N kt kuptim, do
veprimtari policore si aspekt i kontrollit social implikon n rend t
par dimensionin politik. Pr kt qllim shfrytzohet policia si burim
i fuqis n kornizat e aparatit shtetror. Shumica e autorve mendon se
regjimi politik sht demokratik nse sistemi policor n veprimtarin
e saj sht nn kontrollin adekuate. Kjo kyje e policis si faktor
22Zh.Zh. Russo, Kontratat shoqrore, Beograd. 1949. fq. 11
132
stabilizues n mnyr t qart na tregon se funksioni i policis sht

n korrelacion me strukturat politike zyrtare. Kshtu, disa autor
apostrofojn se zbatimi i funksionit policor sikurse dhe i pushtetit
sht i prgjithshm rreth proceseve politike. N kt mnyr pushteti
policor, si fuqi shoqrore e organizuar dhe e institucionalizuar e cila
bazohet n rregullat rregullative dhe autorizimeve pr vendosje,
siguron hapsir policis pr shprehjen e fuqis s saj legjitime. Fuqia
politiko policore vjen n shprehje sidomos n periudhat e situatave
konflikte. Pa marr parasysh mekanizmat e kontrollit gjithmon duhet
pasur kujdes q policia, duke shfrytzuar kundrthniet e theksuara,
ndrlikueshmrin e situatave politike dhe t siguris dhe rastet
sociale, apatin politike dhe zbraztirn e hapur me dmtimin e
vlerave gjykuese nga lama e politiks, n mnyr subtile t vendoset
n fondamentin e asaj fuqie e cila do t dikton proceset politike.
Zgjerimi dhe ndikimi i policis n politik dhe shum-funksionaliteti i
sistemit policor brenda shtetit, prvetson dhe mer forma t reja
organizative, me rast ajo bhet dor e zgjatur ose pjesmarrs aktiv,
respektivisht faktor vendimtar me modifikime t rndsishme t
marrdhnieve t saj ndaj politiks. Policia, bn prpjekje t lirohet
nga prangat e kontrollit shoqror, sidomos n regjimet t cilat nuk
kan vendosur institucionet e duhura demokratike, dhe n mnyr t
zgjeruar angazhohet n jetn politike. Duke u inkuadruar n
instrumentet formale demokratike, integrimet n zbatimin sa pr
dukje t ligjshmrive zhvillohen edhe sjelljet jo legjitime. Prandaj,
pyetja e legjitimitetit t pushtetit sht ngusht e lidhur me pyetjen e
stabilitetit ose zgjatjes s ndonj rendi politik shtetror.23Policia
shrben si kanalizim i grupeve t mdha politike duke u
vetidentifikuar me partit, dhe n kt mnyr indeksi i
marrdhnieve shoqrore n mnyr juridike nuk reflektohet n
kushtetut dhe ligj, por n efikasitetin e masave represive politike
me forma t ndryshme t dhuns, me ka mer dhe zbaton me nj
pjes pedagogjin politike ndaj t gjitha partive opozicionare dhe
ndaj qytetarve. Kshtu dhuna politike n shoqri sjell gjer tek
pjesmarrja m intensive t forcs policore n jetn politike,
posarisht nse bhet fjal pr format m t rnda t dhuns.
Zhvillimi historik dhe vendosja e sistemeve policore n periudhat e

ndryshme, padyshim na tregon se policia gjithher sht varaur nga
23 Ljubomir Tadi, Shkenca pr politikn. Fq. 90
133
strukturat politike n shtet. Ajo si aparat i qeveris ka qen gjithher

nn mbikqyrjen politike. Meqense edhe vet shteti sht krijes
politike, sht e kuptueshme q at fuqi politike t cilat themelojn
shtetin duan t ken ndikim t caktuar n polici si mjet efikas pr
vendosje dhe mbrojtjen e pikpamjeve t tyre politike. N mnyr q
sistemi policor si mekanizm m i rndsishm i siguris s
brendshme t jet efikas n ndalimin e t gjitha dukurive t cilat
cenojn strukturat politike, politika prpiqet q nprmes t shtetit
juridik t formoj politikn e veprimit policor, e cila ka funksionin
e mbrojtjes s unitetit politik dhe qetsimit t brendshm,24 n
funksionimin e rendit kushtetues. Situatat e ndryshme konflikte m
implikime sociale, politike dhe t siguris, hapin kanale me an t s
cilave grupet politike me fuqi t madhe prpiqet q qendrave t tjera t
vendosjes tu imponon interesat e saja nprmes aktiviteteve
organizative-funksionale. Pr kt qllim, shfrytzohen me mjete
antidemokratike t palejuara, si sht spiunimi dhe mbikqyrja e
qytetarve. N kt mnyr vijm gjer tek segmenti i rndsishm n
funksionimin demokratik, e kjo sht kultura politike, respektivisht
toleranca. Kultura politike paraqet dimensionin psikologjik t
sistemeve policore dhe at e prbn rrjeta e orientimeve t drejtuara
nga sistemi politik dhe sjelljes politike t antarve t sistemit politik.
Kjo sht marrdhnie e qndrimeve individuale, e orientimeve dhe
vlerave, t cilat sikurse shembujt n mes vete plotsohen dhe
prkrahen. Kultura politike sht n lidhje t ngusht me zhvillimin
shoqror dhe n mnyr direkte ndikon n marrdhniet dhe sjelljet
politike n nj sistem. Ajo shrben si faktor i rndsishm pr
hulumtimin e roleve t pritura n sjelljet politike, me rast m s
teprmi afirmohet kultura participimeve politike, ku individt n
ambientin demokratik marrin pjes n jetn politike dhe n miratimin
e vendimeve relevante politike. Nse n ato marrdhnie nuk ka
toleranc t duhur, 25respektivisht nse principi i tolerancs nuk
paraqet pjesn prbrse t puns s institucioneve demokratike,
ballafaqimit t mendimeve, demokracis s hapur, kritiks, sjell deri
te kontrolli politik i mendimit politik dhe moralit publik n forma t
24 Carl Smitt, Kuptimi i fjals politik, fq. 90

25 Toleranca (anglisht tolerance, gjermanisht toleranz, frangjisht
tolerance, rrjedh nga fjala latine Tolerantia durueshmria, lshimi, kufijt
n t cilat jan t lejuara trheqjet) n kuptimin politik ka t bj n
durueshmri ndaj disa ndryshimeve sidomos, ndryshimet n mendim,
adetet, besimet, sjelljet dhe n prgjithsimnyra e jets, Pol. Enciklopedija.
Fq 1081
134
ndryshme. Si nj nivel m i lart i kulturs politike dhe kulturs n

prgjithsi, toleranca n kuptimin politik sht heqje dor nga aplikimi
i mjeteve t dhuns shtetrore kundr shprehjes s mendimit dhe
veprimit t individve dhe grupeve, edhepse ato heqin dor nga
bindjet mbizotruese dhe sistemit t vlerave.26Forma m e vjetr e
mostolerancs politike paraqet toleranca e religjionit, pr arsye jan
formuar shtetet me struktur teokratike, shum m tepr nga shtetet
skulare dhe kan kontrolluar popullsin duke e spiunuar.
Niveli m i lart i mostolerancs sht prezent n sistemet totalitare

(fashiste, diktaturat dhe komunizmi, si dhe regjimet tjer
jodemokratike) n t cilat nprmes monopolit t gjithmbarshm n t
gjitha marrdhniet shoqrore, nga proklamimet ideologjike dhe me
sistemin policor realizohet politika e terrorit, e cila sht e udhhequr
nga kundrshtari objektiv. Zgjedhjet e krizave n kto sisteme
gjendet n formimin e koncepcionit t sistemit politik, i cili prve
autoritaritetit, antiindividiualizmit, antidemokratizmit, disponon me
monopolin e fuqis kontrolluese, duke drejtuar shoqrin me qllim t
formimit, krijimit dhe glorifikimit t fuqis policore me qllim t
eliminimit t konflikteve shoqrore dhe shuarjen e do opozite.
Politika e terrorit e cila pran saj ka forcat policore t cilat kan rolin
ky dhe aktiv, nuk knaqet vetm me kontrollimin e t gjitha
veprimtarive njerzore dhe represionin psikologjik prbrenda n
mendime, gjuh, dshir, emocion, intelekt, humbjen e personalitetit,
insiston q njerzit n mnyr mazohiste t festojn robrin e tyre
dhe me entuziazm t knaqen n t gjitha format e nnmimit. Ajo
mund t ket intensitet t ndryshm. Kjo varet edhe nga prapavija
sociale dhe politike, respektivisht renditjes s forcave.
Nprmes t rolit t policis n sistemet politike t prmendura, n

mnyr prmbajtjesore mund t vshtrohen lidhjet organike n mes t
pushtetit politik dhe sistemit policor. Policia sht n trsi n duart e
politiks, me ndikim shum t madh dhe me tendenca pr autonomi
personale. Policia n mas t madhe ka ndrtuar autonomin e saj, ku
n zbatimin e aktiviteteve konkrete ka formuar koncepcionin dhe
doktrinn e saj t pavarur. Duke marr parasysh qndrimin apologjik
pr policin me an t dhuns, respektivisht zbatimin e t gjitha
formave t dhuns (torturs, manipulimit, friksimit, dhe
26Leksikoni i dukurive themelore t politiks, fq. 27
135
krcnimeve, dehumanizimi i marrdhnieve politike dhe i gjith t

tjerave) sistemi policor fiton shumfunksionalitetin e me kt edhe
zgjerimin e rolit t saj n regjimin totalitar, si dhe formn e re
organizative. Meqense ajo sht substrat i regjimit t gjithmbarshm,
sjell edhe gjer tek simbioza reciproke e plot, ku policia n kuptim t
zgjeruar sht instrumenti kryesor, hegjemone, dhe forc integrative
dhe udhzuese me qllim t kontrollit absolut politik-policore mbi
funksionimin e t gjitha institucioneve. Po ashtu, n sistemet t cilat
veten e proklamojn si demokratike mund t vij gjer tek involvimi
dhe ndikimi i theksuar i policis n proceset politike.
Neutraliteti politik i policis
Prezantimet e gjertanishme, n relacion t policis dhe politiks n

mnyr t qart na udhzon se kto marrdhnie jan shum
komplekse dhe t ndrlikuara, dhe se nuk sht m pak relevante nga
prcaktimi i pozits n mes t shtetit dhe bashksis. Relacion ndaj
politiks do t thot edhe relacion ndaj fuqis n sundimin
shtetror. Sistemi policor, sot gjendet para sfidave t shumta dhe
prgjegjsive, duke u prpjekur q n koordinatat n mes politiks,
shtetit dhe bashksis, t formoj dhe ndrtoj autonomin e veprimit
t saj n ato masa, si sht e parapar me kushtetut dhe me ligj.
Duke vshtruar rolin dhe funksionin e policis n shoqri (sociale dhe
politike), parashtrohet pyetja e neutralitetit politik, respektivisht a
sht ajo instrument i pushtetit shtetror. Pyetja sht ngusht e lidhur
me kuptimin e fuqis policore (fuqia policore), dhe gjith prezencn e
tezs pr policin si personifikim i shtetit, agjentit t armatosur t
qeveris vegls s pushtetit, shteti n shtetetj. do pushtet
shtetror sht n esenc pushtet politik. Kjo do t thot se shteti si
fuqi e organizuar politike, nuk sht e reduktuar vetm n ruajtjen e
institucioneve themelore t rendit t konkret. N mnyr q nj
shoqri t sht n gjendje t ndrtoj prmbajtjet siguruese gjith
civilizuese, ajo duhet t ndrtoj drejtpeshimin n mes t siguris dhe
liris individuale. Shoqrit civile demokratike dhe shteti politik me
veprimin e saj dhe harmonizimin e kundrthnieve dhe interesat,
duhet t vendoset dhe t ndrtohet besueshmria ndaj qytetarve,
sepse n sigurin e tyre ndikon nj seri faktorsh. Qeveria
demokratike, kontrolli civile dhe ndikimi civil n organizatn dhe n
funksionimin e pushtetit n kohn e sotme konsiderohet si parakusht
136
elementar pr funksionimin e sistemeve policore moderne.

Demokratizimi i jets shoqrore, e me kt edhe i rolit t ri i policis,
parashtron disa pyetje t rndsishme si jan: vendi i policis n shtet
dhe n shoqri, respektivisht a sht ajo gjat veprimtaris s saj
instrument fuqie dhe dhune e varur nga politika; kush vendos pr
veprimet e saj; a sht ajo me nj pjes edhe aktor politik n disa
raste politike dhe t siguris etj. Teoria politike dhe filozofia policore
kan parashtruar edhe nj seri pyetjesh tjera delikate, prve t atyre t
prmendura m par, me aksente t posame pr sundimin me fuqin
shtetrore, kush ka fuqin mbi aparatin policor, sa e madhe sht
fuqia policor dhe kush e ka brenda aparatit policor. Padyshim se
pyetjet e cekura sjellin krkesn pr rishqyrtimin e ndikimit reciprok
t politiks dhe policis, prej nga mvaret dhe autonomia e puns s
sistemit policor, gj q paraqet parakushtin themelor politik pr
neutralitetin e policis. Kshtu do t ballafaqohemi me tendencat
objektive n ndarjen e fuqis politike n relacion me policin.
Meqense forma e vjetr i modelit burokratik i cili sht tejkaluar,
pushon t sht ekzemplar dhe efikas n kushtet e reja demokratike,
hapja e drejtprdrejt e policis dhe interaksioni ndaj politiks, sjell
gjer tk ajo q politika edhe m tej n mnyr direkte ose indirekte t
przihet n punn e policis dhe ndikon n t, mu sikurse dhe policia,
nga ana tjetr pothuajse n t njjtn mnyr, por n mas m t
vogl, t ndikoj n politik dhe t przihet n proceset politike.
Posarisht nse sistemi policor si instrument dhe personifikim i
fuqis shtetrore sht pamvarsuar gjer n at nivel, sa q sht br
qendr e theksuar vetautonome e fuqishme. Pr kto arsye mund t
dgjohet se policia sht nj politikum i madh me rndsi relevante.
Prandaj, qndrimet pr ndarjen e plot t politiks dhe policis jan
terguar si iluzion edhe n ditt e sotme demokratike. Disa teoricient
t drejtsis shkojn edhe m larg, dhe parashtrojn pyetjen pr
politikn dhe policin si dy an t t njjts medale etj. Przierja e
politiks n punn e strukturave policore zhvillohet n rend t par n
parlament dhe qeveri. Mirpo, roli i shtuar dhe i tejtheksuar dhe
ndikimi i politiks me tejkalimin e autorizimeve pr realizimin e
kontrolls s puns s policis, sjell gjer tek implikimet e theksuara
dhe shkakton kriz t kufizuar, e me kt rrnimi i kushtetuts si ligj
themelor pr konstituimin e nj bashksie politike n shtetin juridik
dhe demokratik. Prve ksaj, lndimi i bazave kushtetuese dhe
prmbajtjeve t saja me qllim t ndikimit n aparatin pr
mirmbajtjen e rendit publik dhe renditjes (policia), n kohn e
137
formimit demokratik dhe veprimit t sistemit policor i cili prpiqet t

lirohet nga rrethanat e tashguara tradicionale, sjell gjer tek humbja e
rolit fundamental t saj n kontrolln e pushtetit politik dhe kufizimit
t saj. Prkundrazi, ai bhet vegl principijele e intervenimit t
pakufizuar t fuqis politike t ciln e realizon duke ndikuar n
sistemin policor. Se sa i madh sht ndikimi i politiks n polici,
varet nga karakteri kushtetues dhe rregullimit shoqror.
Sikurse q asnj pushtet nuk do t heq dor nga fuqia e saj, kjo si dhe
niveli i nnrenditjes policore mvaret nga rregullativat ligjore t
miratuara nga ana e parlamentit. Kshtu q do shtet pr nga natyra ka
tendeca t monopolizimit t fuqis s saj nprmes funksionit social
dhe politik. Po ashtu, nse politika ka t drejt t veprimit t kufizuar
mvaret se sa do t sht edhe ndikimi faktik i qeveris si organ
ekzekutiv n organizatn policore. Ktu gjithsesi duhet cekur dhe
mnyrn e realizimit t kontrolls s puns s qeveris nga ana e
parlamentit, si dhe funksionimin e organeve gjygjsore si instrument
garance dhe mbrojtse t t drejtave dhe lirive t qytetarve. Literatura
moderne kushtetuese dhe juridike si dhe literatura politologjike n
mnyr eksplicite na tregonn prshkimin e fuqis politike dhe t
asaj policore, me rast ndikimi i pushtetit politik sht evident
sidomos n ato rrethana kur organizimi dhe roli i policis sht e
formuar n at mnyr duke treguar qart n lidhjen e fort t saj me
politikn. Kjo marrdhnie, padyshim sjell gjer tek krizat dhe
erozionet n funksionimin e policis dhe humbjen e legjitimitetit t saj
kushtetues (vejn gjet tek delegjitimimi). Policia, pr arsye t fuqis s
madhe politike, shum veshtir sht duke u liruar nga shtrngimi i
politiks dhe gjendjes subordinuese, prandaj politika konsiderohet si
kujdastare e dhunshme policis, gj q sjell gjer tek politizimi i
theksuar i policis. Ndikimi i politiks n veprimet konkrete t
policis sht shpesh prezente n ato situata kur sht e nevojshme, q
me zbatimin e aktiviteteve operative t aplikohen edhe disa mjete t
dhuns, ose n rastet kur duhet ridrejtuar opracionet policore me
qllim t protezhimit dhe mbrojtjes s disa vlerave q kan rndsi
politike.
Jan evidente edhe presionet n polici me qllim t ritjas s

angazhmanit ndaj opozits, ndrsa n ann tjetr blokoht dhe
ngushtohet hapsira operative p zbulimin e formave t ndyshme t
punve joligjore dhe pr ata individ q jan n funksion t
138
institucioneve qeveritare. Shum shembuj nga praktika e policis s

disa shteteve, na tregojn n presionin politik mbi policin n mnyr
q t ndalohet zbulimi o aktiviteteve kriminale i antarve t qeveris
ose zyrtarve t tjer t cilt i takijn orientimit politik t qeveris.
Mqense, pa respektimin konsekuent t kushtetuts dhe ligjit, sundimit
t drejtsis, sigurimit t nivelit t dshiruar t siguris, nuk ka dhe t
drejta dhe liri themelore pr qytetart, as ambient dhe hapsir
demokratike pr funksionimin e institucioneve t zgjedhura n mnyr
demokratike, parashtrohet pyetja e mnyrs s pengimit t ndikimit t
politiks n policin, sidomos kur ka t bj me detyrat strategjike t
planifikuara m herett miratuara n baz t vlersimeve t siguris
dhe vlersimeve pr cnim. Zgjedhja e vetme optimale, gjendet n
neutralitetin politik t policis, respektivisht n zbatimin profesional
t detyrave t prshkruara me ligj.
Parakushti themelor pr kt sht q shteti kushtetues dhe

demokratik, duke lidhur iden e demokracis dhe shtetit kushtetues
me formn demokratike t sundimit dhe kontrolln adekuate duke
demistifikuar dhe zbutur forcn shtetrore, t sigurohet autonomia e
duhur e veprimit policor n relacion me politikn dhe qeverin, dhe
duke pasur kujdes pr kornizat e ndikimit reciprok. Pra, sa sht nj
shoqri tolerante, sistemi politik m demokratik, sistemi kushtetues
dhe juridik i tij m transparent, lihet hapsir pr shprehjen,
konkretizimin dhe afirmimin e interesave t ndyshme t qytetarve.
Mirpo, n mnyr q demokratia t funksionon, ajo para se gjithash
duhet t knaq edhe kushtet e siguris, n mnyr q qytetart t
fitojn bindje t forta se vendimet e miratuara n harmoni me
kushtetut paraqesin krkesat e tyre. Prendaj, ambienti demokratik
dhe i siguris nuk mund t imponohet me asfar proklamime politike
tradicionale. N kt kuptim, relacioni i policis ndaj politiks,
respektivisht autonomia e saj duhet t zhvillohet n kornizat
kushtetuese dhe ligjore me kontroll legjitime civile. Kjo do t
pengoj ndikimin e theksuar dhe shfrytzimin e forcave policore pr
interesat politike ditore, ose subordinimin e saj partive politike.
Doktrina dhe strategjia e veprimit policor publike, transparente dhe e

bazuar n ligj si organ i qeveris, n mnyr siguruese
siguronhapsirn demokratike pr funksionimin e institucioneve tjera
t vendosura n mnyr legjitime. N kt mnyr policia si
konstituens relevant ekzekutues i pushtetit shtetror pengon do form
139
t dhuns me qllim t krijimit t siguris politike t dshiruar t

bashksis.
Pra, n shoqrin demokratike me sundim t drejtsis, sistemi

policor n marrdhniet ndaj policis duhet t mbaj asi neutraliteti
i cili do ti mundson q si organ legjitim i qeveris n kornizat e
autorizimeve ligjore, me rastin e veprimit t saj konkret, e sidomos n
situatat konflikte, t tregoj me gjith gatishmri dhe guxim se ajo nuk
sht vetm instrument pr sundimin e vetm nj grupacioni politik,
por kur sht betuar n kushtetut dhe ligj sht pal e zbatimit t
ligjeve themelore, t cilat vlejn pr t gjith qytetart e saj. Vetm me
marrdhnie t tilla policia do t prfiton besimin e duhur t
qytetarve. Pamvarsia dhe autonomia e policis bn themelin e
neutralitetit t saj politik, q para se gjithash, rezulton me involvimin
e saj m aktiv n zgjedhjen dhe eleminimin e rreziqeve pr sigurin e
rendit publik dhe t siguris n prgjithsi. Kjo njkohsisht
konvergon me tendencat e saj pr autonomi m t madhe nga politika,
respektivisht distancs kushtetuo-juridike dhe ligjore, n mnyr q n
ann tjetr t mund t kyet n formimin dhe zbatimin e programeve
socialo-preventive me qllim t afrimit, respektivisht zvoglimit t
distancs ndaj qytetarve. Detyra e policis nuk sht t legjitimoj
dhunn shtetrore, por ajo n operacionalizimin e detyrave t saja
zyrtare shpreh strukturn e bashksis dhe proceset politike t cilat
zhvillohen n shoqri. Prej nga kjo rrjed struktura institucionale dhe
veprimi konkret operativ ka ndikim ky n kualitetin e jetess s
sigurt, dhe karakter t rregullimit demokratik dhe bashksis n
trsi.
Njri nga faktort e rndsishm t neutralitetit politik i policis sht

ndalesa pr antarsi n partit politike, dhe pjesmarrja aktive n jetn
politike (depolitizimi i npunsve policor). Sipas shnimeve t
disponueshme ndalesa zbatohet dhe prkrahet n shumicn e shteteve,
ndrsa n nj numr t shteteve lejohet angazhimi politik. Pr
ndikimin e politiks n polici dhe lidhjes s tyre, jan br anketat
publike. N baz t rezultateve t anketave sht ardhur n konkludim
se qytetart n mnyr apsolute nuk dshirojn t bisedojn pr
politikn me polict n asnj nivel as pr at n nivel federal,
krahinor ose pr nivel krahinor. Prkundrazi, ata pranojn bisedat
vetm pr problemet n lidhje me sigurin n nivelin lokal. Qytetart
nuk shofin policin si pjesmarrse aktive n suazat e organizuara
140
politike. N kt mnyr, marrdhniet e politiks dhe policis bhen

tema qendrore, n baz t s cilave formohen mendimet publike, aq
m tepr sepse shum shpesh pr qndrimet politike t policis
prfitohen konkludime t pamatura dhe t pajustifikuara. Ka mendime
t cilat flasin pr lojalitetin t theksuar t aparatit policor ndaj
politiks, q tek publiku krijon bindje se policia sht vetm dor e
shtrir ose top n duart e politiks.
Megjithate, npunsit policor nuk mund n mnyr t plot t qkyur

nga jeta politike. Ata kan n baz t kushtetuts kan t drejt t
marrin pjes n zgjedhje, t drejt n mendimin e lir etj. Nga policia
krkohet q si qytetar n jetn private nuk mund t refuzojn
vendimet ligjore. Prderisa nj gj e till ndodh, kundr antarve t
saj mund t ngritet procedura disciplinore. Po ashtu, policia nuk guxon
q pr qllime politike t shfrytzon shnimet relevante zyrtare.
Policia sht e obliguar t sht lojale qeveris s zgjedhur n mnyr

demokratike, pa marr parasysh n qndrimet politike t saj. Principi i
neutralitetit politik, i cili sht inauguruar me kushtetut dhe i
prkrahur me rregullativat ligjore, krkohet nga policia q ajo si aparat
dhune e shtetit n veprimin e saj nuk mund t thiret n t drejtat
politike t partive dhe t institucioneve. Policia sht organ ekzekutiv
i shtetit i cili sht i lidhur n kornizat ligjore. Rndsia e ndarjes s
politiks dhe policis, respektivisht neutraliteti i saj n zbatimin e
ligjit reflektohet edhe n faktin se, ajo vendimet e saja strategjike dhe
operative pr veprim konkret nuk guxon ti themeloj n baz t
vendimeve politike. Neutraliteti policor, e me kt edhe
profesionaliteti i saj shprehet n ato raste, kur policia n mnyr
konsekuenet i prmbahet kornizave kushtetuese dhe ligjore dhe
prpiqet t mbetet sipr konflikteve me konotime politike brenda
bashksis. N kt mnyr, kushtetuta dhe ligji jan e vetmja maturi
kompetente e veprimit policor (Lisken). N kt mnyr, principi i
autonomis buron nga t drajtat themelore legjitime t dhna, nga
autorizimet dhe kompetencat, me ndalesat dhe kufizimet pr
ndrmarrjen e masave t palejuara me qllim t realizimit me do
kusht t qllimeve t planifikuara. N t gjitha kto situata forcat
policore duhet t ken kujdes pr relavancen e masave ligjore dhe
pasojave t veprimit t pashembullt. N kt kuptim, policia nprmes
t aktiviteteve t saja t prditshme n mnyr t argumentuar mund t
jap propozime, t paralajmroj n mungesat e disa dispozitave
141
ligjore, gj q n procedurn e mtejme (ministri, qeveria, parlamenti)

mund t marr edhe dimenzione politike.
N shtetin demokratik kushtetues dhe juridik, modeli institucional i

organizimit dhe i funksionimit t pushtetit, duhet n rend t par t
harmonizohet me nj doz t duhur tolerance, kshtu q liria e drejta
t veprohet e gjith ajo q ligjet lejojn, poqese qytetart do t
vepronin at q ligjet nuk lejojn, ather nuk mund t flitet pr liri.
Mirpo, prvoja historike na tregon se do njeri i cili ka pushtet tenton
ta keqprdor sepse edhe virtytet kan kufij.27Prandaj, n mnyr
q pushteti mos t keqprdoret sht e domosdoshme q pushteti me
renditje t kufizon pushtetin,28 sepse do pushtet i pakufizuar sht e
rrezikshme, sikurse pr lirin dhe t drejtat e qytetarve po ashtu edhe
pr shtetin n trsi. Kshtu q aksioni i dshirs s mir ndaj forcs
publike sht humner politike n kushtetutn shtetrore. Nse vjen
gjer tek ignorimi dhe shmangja e institucioneve demokratike t
parlamentit, vjen gjer tek fuqizimi i tensioneve politike n shoqri.
Ajo n t njjtn koh paraqet edhe mohim t kushtetuts dhe ligjit, t
cilat jan format juridike t kufizimit t pushtetit. Brenda ktij fokusi,
duhet t vshtrohet organizimi dhe puna e organeve ekzekutive
qeveris. Prandaj, organet ekzekutive qeveria paraqesin motorin
operativ t legjislativs, e edhe m gjr. N prgjithsivshtruar,
qeveria formon qllimet e pushtetit shteror dhe mnyrn e realizimit
t tyre. Kshtu organet ekzekutive planifikojn politikn e
prgjithshme, se sundimi do t thot planifikim dhe parashikim. Pr
kto arsye, funksioni ekzekutiv sht funksioni politik i pushtetit
shteror m i lart n kuptim t liris, autonomis n pun, pavarsis
dhe i iniciativs. Aty sht e koncentruar esenca e pushtetit politik
ajo sht ekstrakt i pushtetit politik. 29
Duke u nisur nga kjo, disa autor mendojn (R.Rajner) se n trsi

nuk mund t prkrahet principi i neutralitetit ose pavarsis s veprimit
policor. Nj pjes t ktij mendimi mund ta pranojm, sepse n
organet ekzekutive edhe m tej sht prezente sjellja politike
27 C.L. Montesquieu, De l esprit, des lois livre, XI, ch II, Oeuveres Completes,
T.2. Paris,1951,fq.394, n Sokol-Smerdel, Organizimi i pushtetit,

Zagreb,1988. fq 23
28 Sokol-Smerdel, Organizimi i pushtetit, Zagreb,1988. fq10
29 R.Markovic. Pushteti ekzekutiv, Beograd, Administrata Moderne, 1980, fq
81
142
paternaliste dhe e dirigjuar n relacion me sistemin policor. Disa

qeveri ende nuk mund t pajtohen me t drejtat e kufizuara me ligj
ndaj strukturave policore. Faktor i rndsishm i cili ndikon n
sjelljet e prmendura rrjedh nga fakti se qeveria diponon me mjetet e
dhuns, se sht shum aktive dhe n mnyr hierarkike e organizuar,
gj q i mundson t tejkalon udhzimin e lejuar n mnyr juridike
dhe kontrolln, me tendenca t keqprdorjes s pozits (thyerja e
ligjit). N kto raste policia shum vshtir mund t rrezistoj fuqis
politike reale, pa marr parasysh aspiratat e saj pr autonomi dhe
veprimit t saj ligjor. N kt mnyr, me an t qeveris zgjerohet
ndikimi politik i shtetit si form e paternalizmit. N ann tjetr,
krkesa e policis t mbetet neutrale politikisht n zbatimin e Ligjit,
duke konsideruar se si shrbim publik i nnshtrohet vetm kontrolls
s Parlamentit, trupave gjegjse legjislative, publikut dhe mediave.
Prandaj, ajo nuk sht vetm instrument i thjesht i zbatimit dhe i
mirmbajtjes s fuqis shtetrore. Policia dshiron q ajo t kuptohet si
pjes integrale e bashksis n shrbim t qytetarve, sepse ata
respektojn ligjin, e jo prfaqsuesit e saj. Neutraliteti politik sht i
rndsishm pr vendosje n situatat e ndrlikuara t siguris, ku n
plan t par duhet t vijn aftsit profesionale dhe vetbesimi n
veprimin operativ.
Tendencat patologjike t prmendura n relacion n mes politiks

dhe policis sjellin gjer tek ndikimi i theksuar n polici nga ana e disa
partive politike, grupeve joformale t presionit, fuqia e s cilave n
disa situata mund t shkaktoj implikime politike me t mdhaja se sa
ndikimi i institucioneve qeveritare zyrtare. Me ndikimin e vet n
polici, qeveria prpiqet t maksimalizoj ndikimin politik t pushtetit
t saj, me legjitimitetin e theksuar t rolit t saj sundues. Kjo sjell
gjer tek erozioni i qet i besueshmris reciproke. Mungesa e
prgjegjsis s duhur e strukturave politike pr veprimet e ligjshme t
policis rnohet edhe nprmes t aktiviteteve t qeveris prmes
formave t ndryshme t motivimit (ngritja e rrogave, promocioni,
sigurimi i mjeteve materiale dhe teknike) n mnyr q q me
realizimin primatit mbi policin t siguroj hapsir t duhur pr
realizimin e qllimeve politike t prcaktuara. Po ashtu, edhe disa
grupacione politike me fuqin e saj ekonomike dhe ndikimin arijn q
t korumpojn policin me qllim t realizimit t krkesave politike.
Prve ksaj, nuk sht rast i rrall q policia n mnyr individuale
dhe aktive t kyet n disa procese me prapavij politike, t cilat
143
nganjher sjellin gjer tek antagonizmat n lmin e siguris. Me kt

nuk duam t thom se policia n mnyr t qet mund t shiqoj dhe
t sht indiferente ndaj disa ngjarjeve politike dhe t sigurist cilat
do t sjellin gjer zek cenimi i vlerave themelore t njerzve dhe t
pasuris s tyre. N kto raste policia duhet t intervenoj, duke u
prmbajtur autorizimeve t lejuara me ligj.
Policia n kt rast duhet t tregoj autonom, profesionalitet,

specijalizm, efikasitet me ndjenja t zhvilluara senzibile pr ngjarjet
politike t cilat kan qen paraardhse t ndrlikueshmris s
gjendjes s siguris, dhe aftsit dhe shkathtsit policore, n mnyr
q masat e saj mos t prfitojn konotime politike, gj q mund t
sjell probleme politike dhe sociale. Pra, t gjitha problemet e
pazgjedhura t natyrs politike nuk guxojn t shprehen n polici. do
shfrytzim i forcave policore nga ana e politiks, n ato raste ku n
rend t par sht e duhur zgjedhja politike, konsiderohet keqprdorje
e policis. Policia n punn e vet me kushtetut dhe me ligj nuk
guxon t veproj n vend t politiks. Prandaj, do paternalizm n
mnyr t qart na tregon n indikimet e instrumentalizimit politik t
policis, e cila mbi vete nuk guxon t marr prgjegjsi pr problemet
e pazgjedhura me karkater politik.
144
Marrdhniet e policis dhe opinionit publik
Roli i opinionit publik n shoqrin demokratike
Fjala publik, gjat zhvillimit t shoqris ka fituar disa

domethnie. Prve ksaj, kjo fjal sht vshtruar edhe nga
qndrimet politologjike, sociologjike dhe juridike. Kshtu q sot
hasim n definicione t numrta me t cilat jan prpiqur t japin
domethnie t duhur n shoqri. Prmbajtja e saj dhe kuptimi sht
dht derivuar nga ndarja e ktij termini nl opinion publik. Mirpo
publiku paraqet fjal me funksion t lart me begatshmrin mendore t
theksuar. Duke respektuar principet demokratike me te sigurohet
dinamizmi dhe aktiviteti i bashksisn t ciln kryhen gjendje t
caktuara shoqrore, vshtrime me subjektin i cili sht burim i
informatave t caktuara. Me kt realizohet parimi i publikut n
shoqri. Bhet fjal pr princip demokratik pluralist i cili implikon
qndrimin dinamik dhe t kontinuuar t qytetarve n sfern e
prgjithshme t nj shteti. Prandaj, nuk mund t flasim pr publikun
n kuptimin e saj t plot prderisa qytetart nuk kan t drejt
themelore n mendim ndaj disa pyetjeve n shoqri. Ndonjher
mendimet e shprehura jan n kundrshtim me qndrimet zyrtare, me
ka konfirmohet q mospajtimi n disa pyetje, hapen perspektivat me
zgjedhje adekuate. N kt mnyr konfirmohet qndrimi i
Monteskjes pa liri pr qytetart nuk ka dhe publik. sht me
rndsi t ceket se publiku asnjher nuk mund t ket qndrime
identike me krejt shtetror zyrtar. N kt kuptim mund t flitet se
publiku sht shprehje dhe garanc e proceseve demokratike dhe e
sjelljeve n shhoqri, mnyra e vendosjes dhe zgjedhjes s
problemeve me vshtrim kritik n disa aspekte t realitetit shoqror.
Fuqia themelore e publikut pasqyrohet n principin demokratik pr
zhvillim e jeteses m t mir, m human dhe m civilizues, n
zhvillimin e shoqris, dhe tejkalimin e t gjitha formave t mbylljes,
ku parimi publik fiton rndsi t veant n kuptimin e saj funksional
(policia publike, Gjygji publik, ndjekja penale publike). N baz t
ksaj, mund t apostrofojm se funksioni ky n zhvillimin e
shoqris civile sht e drejta e qytetarit n publik, respektivisht t
marr ojes n realizimin e saj demokratik. Po ashtu, ajo nnkupton
edhe obligimin e organeve dhe organizatave t informojn publikun
pr punn e saj. Prandaj ai sht parim i konstatuar me kushtetut.
145
Qytetarit duhet ti sigurohet mundsia q n kornizat e t drejtave dhe

lirive themelore politike, t shpreh diturin e tij, mendimin, t jap
vshtrim kritik pr disa pyetje relevante shoqrore, pa frik se individi
ose grupi do t bart prgjegjsi pr pikpamjet e veta. Kemi t bjm
me pluralizmin e mendimeve n nj shoqri, respektivisht nuk ka
publik pa kontakte njerzore, pa informata dhe komunikime. Kjo
mund t thuhet edhe pr sistemin policor.
Disa pyetje t hapura t marrdhnieve t policis dhe publikut
Nga fillimi i organizimit t forcave moderne policore, dhe duke pasur

parasysh rolin e tyre n zhvillimin e shoqris, posarisht si organ
ekzekutiv i shtetit me fuqi fizike t legjitimuar, me koh sht formuar
antagonizmi i qet e edhe i hapur n mes t policis dhe publikut
(qytetarve). Kto marrdhnie besueshmrie dhe t kooperimit n
gjith zhvillimin historik me nj pjes t madhe ka qen i prcaktuar
me karakterin e sistemit shoqroro politik, e sidomos zhvillimit t
principeve demokratike me aksent t veant n lirit dhe t drejtat e
qytetarve. Duke pasur parasysh, se policia si organ i specijalizuar
edhe m tej vshtrohet si dor e zgjatur e fuqis shtetrore, si vegl
e pushtetit, hapen nj seri pyetjesh n mesin e t cilave edhe pyetja e
marrdhnieve me publikun, e cila decenjeve t fundit n kontinuitet
potencohet. Kshtu q edhe sot pa marr parasysh n sistemin
shoqroro politik, pyetja e relacionit n mes publikut dhe policis
konsiderohet njra nga pyetjet qendrore n punn e forcave policore.
N kt kontekst ndrmeren hulumtime t shumta me shum pyetje t
cilat pyeten qytetart dhe antart e policis, n mnyr q t formohet
pasqyrim sa m i qart pr relacionet e publikut dhe policis. Anketat
e numrta, hulumtimi i opinionit publik, sot sht br praktik e
gjithpranuar edhe n punn e organizuar n mnyr modrene t
forcave policore n bot. Metodat e cekura kan shrbyer si, qndrim i
publikut ndaj policis, repektivisht q t ken indikator m t
sigurt n ciln mas policia me metodologjin e saj t puns sht e
pranuar nga shoqria. Gjithashtu, duhet t kemi parasysh se laramania
e madhe, ndrlikueshmria, senzibiliteti dhe prgjegjsia n zbatimin
e detyrave policore n shoqri, dhe dimenzionet politike t veprimit
policor brenda aparatit shtetror po ashtu ndikojn n krijimin e
imigjit t policis n publik, ose n mnyr m decide qfar
paraftyrimi kan qytetart n rrethin e tyre pr punn e gjithmbarshme
146
policore. N marrdhniet shoqrore gjithnj e m t ndrlikuara para

se gjithash n problemet e siguris, qndrimet e prmendura t
publikut si mjet legjitim fitojn rndsi gjithnj e m t madhe,
sidomos n aplikimin e metodave moderne t udhheqjes me polici
me qllim t prfitimit t prkrahjes s publikut. Me zgjrimin e
interesave legjitime n do shoqri n t ciln padyshim gjithnj e m
tepr vjen gjer tek kooperimi, koncenzusi, e edhe tek konfliktet me
implikime t siguris, na udhzon n rndsin e koncenzusit
participativ plural, kur kemi t bjm me definimin e qllimeve
strategjike dhe t siguris, sidomos n nivelin e bashksive lokale, me
pjesmarrjen e publikut gjithnj e m t madhe. Vshtruar n trsi,
ndrlidhshmria, dinamizmi dhe kundrshtimet e disa aspekteve t
jets n shoqri, varshmria reciproke n realizimin e interesave
themelore personale, t cilat rrjedhin nga vet organizata shoqrore si
pluralitet i individit, para policis parashtrohen pyetje urgjente t
mirmbajtjes institucionale t kontaktit me publikun. Vetm n kt
mnyr qytetart n mnyr m t kujdesshme do t prcjellin
zhvillimin, punn, veprimet n situatat e ndrlikuara dhe do t fitojn
nj pasqyr m reale t funksionimit t institucioneve policore. N
ann tjetr, n baz t prvojs s prfituar policis i ofrohet mundsia
pr ndrtimin e planeve strategjiko operative. N kt mnyr,
publiku ka rol t rndsishm n filozofin policore. N do pun, po
ashtu edhe n punn policore, besueshmria dhe mendimi publik
paraqet vlerat qendrore n veprimin e saj.
Hulumtimet e gjertanishme, sidomos ato t viteve t 60-ta, n mnyr

eksplicite kan udhzuar se prftyrimi pr policin sht themeluar n
prvojat tradicionale t kaluara dhe statusin e saj social n shoqri.
Ajo ka udhzuar n tendencat e antagonizmit n mes policis dhe
publikut, gj q m von ka krijuar vshtirsi n regrutimin e kuadrit
t ri policor dhe ka sjell gjer tek zvoglimi i ndarjes s mjeteve, e
ajo q sht m me rndsi, prezenca gatishmris s pamjaftueshme
t nj pjese t publikut t kooproj dhe t ndihmoj n pyetjet e
rndsishme strategjike dhe veprimit konkret. Edhe m tej jan
prezente qndrimet e publikut se policia n mnyr t pamjaftueshme
sht n shrbim t publikut, respektivisht nuk sht n funksion t
qytetarve, se sjellet i sistem i mbyllur me t drejt ekskluzive n
zbatimin e masave represive, se shpreh toleranc t vogl dhe sjellje
jokorrekte, se nn kompetencat e tyre sht zbatimi i ashpr i ligjit,
joprofesionalizmi, sjelljet koruptive, nuk sht e afrt me qytetart, se
147
sht instrument i shtetit dhe shrben si instanc zyrtare vetm pr

qllim t mbrojtjes dhe dnimit, se vetm pjesrisht prmbush
funksionet e saja etj. N ann tjetr nga policia mund t dgjojm se
qytetart nuk jan n mas t duhur t disponuar t ndihmojn
policin n ditshmrin policore, sepse mendojn se mirmbajtja e
gjendjes s volitshme nuk sht obligim i policis, se kontaktet nuk
jan n nivel t duhur, se publiku n mas t duhur nuk qmon
aktivitetet e tyre ditore, t cilt rizikojn jetn e tyre duke mbrojtur
sigurin personale dhe pronsore t qytetarve etj. Nga kjo rrjedh, se
koncepcionet negative ekzistojn sikurse tek publiku ashtu edhe tek
policia. Kshtu q, sht shum vshtir t formohet klima t arrihet
hamonizimi me principet e Pelovit policia e ardhme duhet t jen
njerzit, e njerzit policia. Prandaj, marrdhniet e policis dhe t
publikut jan shumdimenzionale dhe se kto marrdhnie gjithmon
duke marr parasysh n rndsin dhe rolin e tyre sht n mnyr t
pamjaftueshme i prpunuar dhe i studijuar, respektivisht q procesi i
hapjes s policis ndaj publikut ende nuk rrjedh n kahje t
dshiruar. Me kt nuk dshirojm t margjinalizojm prpjekjet e
vendeve t shumta, t cilat kan shkuar n drejtim t involvimit m
aktiv t publikut. Prandaj, mund t cekim se policia e Anglis me mbi
150 vjet t aktivitetit t saj operativ sht e lidhur pr prkrahjen dhe
ndihmn e publikut, n mnyr q t prfiton besimin e qytetarve.
Edhe n vendet tjera jan duke u br prpjekjet pr vendosjen e
marrdhnieve korrekte n mes t policis dhe publikut, me ka edhe
bhen prpjekjet pr demistifikimin e tezs shumvjeqare pr
fshehtsin, fshehtsit frikat nga dhenja e shnimeve relevante etj.
Qndrimet e prmendura n mas t madhe kan vuar n pyetje
reprezantimin e puns policore n publik, gj q ka pasur pasoja se
policia sht vshtruar si aparat represiv negativ shtetror, pa
interesim t duhur pr vendosjen e lidhjeve m t forta me qytetart.
Besueshmria e publikut dhe mendimi i mir pr policin duhet t

merret si vler m e rndsishme n filozofin policore dhe aktivitetit
konkret t policis. Pa prkrahje prgjegjse t publikut, n nj shtet
demokratik dhe t rregulluar juridikisht nuk mund t flizez pr
suksesshmrin e zbatimit t detyrave policore. Mirpo, duhet
theksuar se prve njohurive pr nevojen e prkrahjes m t madhe t
publikut, sht zhvilluar n mnyr t ngadalshme i formimit t
programit t organizats policore n t cilat vend t caktuar do t
kishin marrdhniet me publikun. Nj koh t gjat kan mbizotruar
148
bindjet se do polic me vet natyrn e autorizimeve dhe detyrave n

ndrmarrjen e masave sht libr pr marrdhniet me publikun.
Braktisja e marrdhnieve tradicionale dhe krkesa pr

vendosjen e marrdhnieve t reja reciproke
Ka shum pak profesione aktivitetet e s cilave jan nn llupn

publike dhe jan objekt i interesimit, n baz t s cilave krijohen
prshtypjet dhe mendimet e para pr kontaktet e realizuara t policis
me qytetart. Veprimi policor mund t jap rezultate pozitive vetm
prderisa n mnyr t suksesshme realizojn kooperimin, sikurse me
bashksin lokale, ashtu edhe me publikun n trsi. Mirpo si kemi
theksuar m par, ky proces ka rrjedhur shum ngadal. Si nj ndr
arsyet mund t cekim edhe qndrimet e formuara sipas s cilave
policia si aparat ekzekutiv i shtetit nuk duhet t mbshtetet dhe t
krkon prkrahje dhe kuptim nga qytetart, sepse ajo nprmes t
realizimit t detyrave t saja do t siguron mendimin e volitshm tek
publiku. Praktika policore ka treguar pasaktsin e qndrimeve t
cekura. Kshtu n formimin e strategjis s re theks i veant sht
vn n marrdhniet me publikun. Ky prparim jap vitalitet t ri n
formimin e strategjis organizative dhe mundsit e planifikimit pr
veprim optimal policor n bashksit lokale. Prandaj, marrdhniet
polici publik sot paraqesin rndsi t dor s par e cila on n
drejtim t vendosjes s besueshmris dhe kuptimit n mes policis
dhe bashksis shoqrore. N kt proces duhet t braktisen kontaktet
formale tradicionale, dhe t preferohen marrdhnie t tilla t cilat do
t qojn nga koncipimi i programeve t reja t ardhmris, t cilat do
t bazohen n prognozat relevante t siguris.
Prvoja historike n mnyr t qart na udhzon, se n t gjitha

periudhat e zhvillimit t shoqris moderne dhe formimit t sistemeve
politike, do njri nga ato sisteme ka prvetsuar shenjat demokratike.
Prandaj, zhvillimi i civilizimit dhe i shoqris moderne n mas t
madhe sht i ngarkuar me ciflat e sistemeve t hershme, t cilat
qytetart e saj e kan konsideruar si t vetmen mundsi dhe me emrin
e t cilit u jan mohuar t drejtat themelore t liris. N shoqrit e
sotme moderne demokratike indikator i kualitetit t nj shteti sht
niveli n t cilin ajo mund t lejoj t kritikohet lirisht sepse njerzit
149
gzohen n ekzekutimin e pushtetit kshtu q asnj pasion nuk

deprton m tepr n impulset njerzore (Laski, fq 121-303).
Prandaj, lirisht mund t themi se realizimi i t drejtave dhe lirive

fundamentale njerzore varet mbrojtja e ktyre t drejtave nga ana e
institucioneve gjegjse. Nuk ka asgj m t rrezikshme dhe m perfide
se sa, si kemi cekur m hert, kur njeriu ndjehet i pafuqishm n nj
shoqri ose si Gete ka thn nuk ka asgj m t frikshme se
padituria. Prderisa publiku ka dshir t ket njohuri t qarta dhe
pasqyr t veprimit policor, ather mund t parashtrohet pyetja
qendrore, a sht prpjekur publiku t njoftohet me detyrat themelore
t policis, respektivisht far duhet t sht funksioni i forcave
policore n shoqrit e reja moderne dhe demokratike.
Sipas Weberit, njerzit kan tendenca pr shoqri legjitime, sjelljeve

etj., sjelljeve t cilat konsiderohen t pranueshme n shoqri (Carwin,
1981) dhe e cila ju mundson t ruajn legjitimitetin e tyre. Sistemi
policor si pjes e pandar e shoqris duhet t funksionon n dakord
me tempon e ndrrimeve t cilat zhvillohen n organizimin e pushtetit
shtetror, duke adaptuar sjelljet e veta normave t mirnjohura. N
dakord me kt, sjelljet legjitime t policis parashtron krkesa pr
ruajtjen e autonomis s duhur t organizats policore, meqense n
kt proces vjen gjer tek ballafaqimi me ndikimet e ndryshme
shoqrore dhe politike.
Doktrina dhe strategjia e veprimit policor n funksion t

publikut
N shoqrin demokratike dhe n krijimin e modelit t ri t sistemit

policor, i cili nnkupton braktisjen e formave organizative me
udhzime eksplicite urdhruese t thata, kujdes t veant duhet
kushtuar zbatimit t detyrave n mnyr t prgjegjshme dhe
sensibile. Pra, policia n punn e vet duhet t sht institucion i cili
do t mirmbaj drejtpeshimin n mes t interesave shtetrore dhe
atyre private. N mnyr q t arrij kt, ajo n aktivitetet e saja t
ardhme duhet n mnyr t prmbajtur, objektivisht dhe n mnyr
reale t prcjell t gjitha aspektet e procesit t zhvillimit organizativo
operativ. Prve ksaj, n kontinuitet duhet t msoj nga prvoja,
dhe kto prvoja n mnyr adekuate ti aplikoj n ndrtimin e
150
marrdhnieve t policis dhe publikut. Nprmes t zhvillimit

personal organizativo operativ, me sistematizimin e njohurive
shkencore, specialistike dhe t njohurive nga prvoja, duhet t
siguroj atmosfer ku policia sht e obliguar pr ruajtjen e rendit
publik, por edhe tek publiku t krijoj bindje se detyrat e policis t
cilat jan t vendosura me ligj nuk paraqesin shum kumulative t
urdhresave t ashpra. Kjo do t arrihet nse zbatimi i tyre kryhet me
ndjenj mase tek policia, sensibiliteti, afrsia dhe sjellje korrekte me
qllim t pengimit t krimeve, dnimin e atyre q lndojn ligjin,
mirmbajtja e rendit publik, mbrojtja dhe ndihma n realizimin e
siguris s shoqris n trsi. Vetm n kt mnyr Ligjet dhe
rregullat rregullative bhen dshira e qytetarve me qllim t
prmbushjes s krkesave t tyre njerzore t siguris. N kto
marrdhnie do polic sht npuns potencial pr marrdhnie me
publikun. Sjelljet e npunsit policor nuk jan element ky vetm
pr nderim personal por paraqet respekt pr gjith organizatn
policore, sepse qytetari mendimet dhe prfytyrimet e tija pr policin
ndrton sipas kontakteve t para t shkurta.
Pr kt qllim, braktiset logjika sipas s cils drejtsia sht sundim i

m t fuqishmit dhe se liria sht ligj t cilin me i fuqishmi e lejon.
Prandaj, n kalimin nga modeli militarist n marrdhnie m tolerante,
roli i rndsishm i sht n prezantimin detaj opinionit publik
qytetarve me rolin e policis dhe vendin e saj n bashksin brenda
s cils formohen kodekset e saja etiko profesionale t sjelljeve.
Profesionalizimi i pyetjeve t prmendura do t mundson policin t
sht me t vrtet progresive, e dshiruar dhe t mohet lart fuqia
mbrojtse brenda bashksis, e jo t mbetet sistem vlerash i mbyllur
udhzuar vetm me prdorimin e fuqis shtetrore t madhe. Mirpo,
ky proces si dhe proceset tjera n vete bartin dozn e lart t
ambivalentit, nse marrim parasysh arsyet e prmendura m hert. Pa
marr parasysh t gjitha pengesat, proceset demokratike ka prshkuar
edhe policin n transformimin e saj si institucion demokratik dhe si
hallk kye n tejkalimin e vartsis s policis nga strukturat politike.
Prderisa kontaktet marrin karakter institucional, ather me siguri

mund t themi se mbar publiku do t vshtron policin n kuptim
shum pozitiv, e cila mbron rendin demokratik dhe sht n shrbim
t publikut. N t njjtn koh, tek opinioni publik policia do t
prfiton n rndsi dhe ato pikpamje t cilat policin e kuptojn si
151
pjes t shoqris e cila n rend t pr prpiqet q n veprimin e saj t

paraqitet si e aft dhe organizat strukturale e kuptueshme, q sht
promotor demokratik, legjitim dhe promotor sensibil i ligjit me
rol t definuar n mnyr t qart dhe me gjykime vlersuese etiko
morale. Nuk ka dyshim se n ambient t till modern dhe civilizues
sistemi policor do t braktis instrumentalizimin e ashpr t
prdorimit t dhuns dhe do t shrbej si organ ekzekutiv i
dgjueshm i shtetit pr zbatimin e dhuns. Mu pr kto arsye, sht i
duhur nj relacion reciprok i balancuar me mbrojtjen dhe
rekomandimin e t gjith atyre elementeve t cilat mund t prparojn
marrdhniet e arritura.
Mirpo, edhe policia duhet t shpreh gatishmrin e madhe dhe

aftsin pr pranimin e kritikave qllimmire t cilat do t ndihmojn
n tejkalimin e tendencave t animozitetit ndaj policis, dhe n plan
t par t artikulohen ndrrimet pozitive t modelit t zhvilluar t
kooperimit me prgjegjsi maksimale t do npunsi. N baz t
marrdhnieve kooperative t vendosura, tek publiku krijohen bindje
t forta pr ndrlikueshmrin dhe prgjegjsin e funksionit policor
dhe si personifikim t shtetit dhe do dit n mnyr konstruktive
adapton veprimin e saj n dakord me gjendjen e gjithmbarshme t
siguris n regjionin e bashksive lokale.
Ndikimi i opinionit publik n formimin e programeve sociale-

preventive n bashksin lokale
Kuptimi i rndsis si informimit t opinionit publik me veprimtarin

e forcave policore, si shprehje e garancis s proceseve dhe sjelljeve
demokratike n marrdhniet reciproke, nnkupton prve t tjerave,
se n t ardhmen operacionet policore do t jen t hapura pr
publikun dhe pr mediat, vetm nse procesi i zhvillimit t detyrave
policore nuk krkon rregulla t shkruara, ose n rastet kur ekzekutimi i
detyrave dhe efikasiteti i zbatimit t tyre krkon sekret. Njoftimi detal
pr aktivitetet e ndrmarra do t kurajoj publikun q m tepr t
involvohet n problemet policore, krkesat dhe interesat dhe t
informon policin edhe pr pyetjet tjera relevante, t cilat prve
karakterit t siguris kan edhe karakter social-preventiv. N kt
mnyr, n praktik zbatohet veprimtaria e siguris dhe e shrbimit
ndaj publikut, me rast antarve t bashksis u sigurohet e drejta
qytetare q me sugjerimet e tyre, opinionet, dhe prvojn t japin
152
kontributin e tyre planifikimeve policore. sht e dukshme se policia

sht vendosur n pozit ku n mnyr permanente kujdeset pr
prezantimin e organizats policore dhe profesionin policor n takimet
e prditshme me qytetart. Duke marr parasysh q ligji dhe zbatimi i
ligjit n rend t par duhet kuptuar si mbrojtje e lirive demokratike
dhe organizimit t saj. N kt kuptim, sht shum me rndsi q n
baz t kontaktit t par t ndrtohet mendimi pr policin i
ashtuquajturi shmblltyr, e cila duhet ta reflektoj besueshmrin
reciproke, sepse nuk ekziston asnj profesion i cili nuk sht i
nnshtruar gjykimit publik sikurse policia. Nse policia n mnyr
drastike rrzon kredibilitetin e shrbimit, shum vshtir do ti epet
rasti pr rindrtimin e kredibilitetit t saj para opinionit publik. N
mnyr q t evitohen situatat e ktilla, policia nprmes puns s saj
n kontinuitet duhet t gjurmoj dhe t prgjoj opinionin publik duke
pasur qllim mirmbajtjen marrdhnieve adekuate me te, gj q do t
shrbej si faktor relevant n formimin e filozofis policore.
Krkesa e publikut pr involvim m aktiv, dhe n pjesmarrjen e

organizimit t modelit t ri n zbatimin e ligjeve si garanci e liris, n
mnyr t qart do t reflekton funksionin e detyrave policore t cilat
prgjigjen krkesave dhe dshirave t publikut t gjithmbarshm t
shoqris. Me kt vijm gjer tek konklidimi i rndsishm, se policia
nuk e prcakton ligjin, ajo sht subordinant i saj. Marrdhniet e
policis ndaj publikut i zgjeron dhe i begaton njohja me policin, e
cila m s miri manifestohet nprmes s strategjis s saj. Kshtu q,
aktivitetet e saja themelore jan t drejtuara n zgjedhjen e
problemeve t siguris me qllim t prmirsimit t kualitetit jetsor
n bashksi.
Insistimi n zhvillimin e marrdhnieve, duke u liruar nga kontaktet

rutine dhe formale, publiku policin do ta konsideroj t interesuar pr
formimin e programeve social-preventive t cilat krkojn dhe
mundsojn involvimin dhe angazhimin e publikut-qytetarve,
sidomos n lmin e prcaktimit t prioriteteve dhe pranimin e
sugjerimeve vitale pr eliminimin e kriminalit n regjionin e
bashksive lokale.
Do t thot, se pr formimin e qllimeve dhe strategjis policore dhe

implementimin frytdhns sht e nevojshme t arrihet fitimi i besimt
publik. Besimi mund t fitohet, vetm nse policia me angazhim
153
personal dhe me sjellje t ndikon n zgjerimin dhe kualitetin e

marrdhnieve. Kto marrdhnie vendosen dhe fitojn nj pluralizm
instrumental t siguris (rendi publik dhe paqja, kriminaliteti, trafiku
etj) me t ciln eliminohen tendencat e fetishizmit dhe prezencs s
tezes pr aparatin policor si organ represiv i ashpr. Marrdhniet
kooperative n sigurimin e t gjitha parakushteve t siguris n
zbatimin e ligjit nprmes t demonstrimit t drejtsis absolute gjat
veprimit operativ, nga policia krkohet q ajo n shoqrin e sotme
moderne duhet t sht inteligjente, e arsimuar, me vlera morale, e
aft, profesionale, e afrueshme, e kuptueshme, e qet n situata t
ndrlikuar dhe konflikte, e vetbesueshme, e matur, e sjellshme, e
hapur-sinqert, t ket kujdes pr diskrecion n dakord me procedurn
policore, e kujdesshme, t mos ushtroj krcnime fizike dhe psikike
qytetarve, q n do situat gjat aktiviteteve t saja t rregullta n
zgjedhjen dhe eliminimin e sjelljeve negative t shpreh paanshmri
etj.
Puna demokratike e policis si parakusht pr afirmimin dhe

respektin e saj n publik
Si kemi theksuar, suksesi dhe puna e organizatave policore n mas

t madhe varet nga prkrahja publike, jo vetm kur sht n pyetje
komponenti shkencore dhe specialiste dhe operative, por edhe nga
veprimi i policis n shoqrin demokratike. Prandaj do t
prkujtojm shkurtimisht n disa aspekte t cilat duhet t prshkojn
praktikn konkrete t policis. Respekti dhe pasqyra e policis n
publik n radh t par varet nga veprimi i saj i prgjithshm, i cili
duhet t bazohet n standardet punuese t policis t mirnjohura n
shtetin demokratik. Prandaj do t theksojm shtat principe themelore
t miratuara nga policia ndrkombtare e Kombeve t bashkuara pr
punn demokratike t puns policore n Bosnje dhe Hercegovin:
1. Policia duhet t sht e drejtuar nga principet demokratike dhe t

punon n dakord me kto principe.
2. Policia e cila gzon besueshmrin e publikut duhet t sht
profesionale, veprimet e s cils bazohen n kodeksin e sjelljeve
profesionale.
3. Prioriteti m i madh i policis duhet t sht mbrojtja e jets.
4. Policia duhet t shrbej publikut dhe asaj ti prgjigjet.
154
5. Mbrojtja e jets dhe e prons sht detyra themelore e forcave

policore.
6. Pr zbatimin e funksionit t saj policia duhet t ket kujdes pr
respektimin e dinjitetit njerzor dhe t drejtave elementare t
njeriut.
7. Policia punt e saj duhet t prmbush pa diskriminim.
N mesin e ktyre shtat principeve sht edhe relacioni i saj ndaj

publiku, e cila respektin e saj, ndihmn dhe prkrahjen nuk mund ta
siguroj me asfare dekreti zyrtar t tejkaluar, dhe nuk mund t
konsideroj veten instrument t fuqishm pr mbrojtjen e shtetit, me
sjelljet jo korrekte ose me keqprdorim nga ana e individve. Kto
lloje t sjelljeve, para se gjithash sjellin ngarkim moral t npunsve
n polici t cilt obligimet e veta i prmbushin n mnyr shembullt.
Duhet t kihet kujdes q policia me sjelljet e pashembullta, e sidomos
nse gjat veprimit policor tejkalohen autorizimet e prcaktuara me
ligj, mund t rrezikoj m tepr lirit njerzore se sa q me masat e
saja mund ti mbroj. do sjellje e pakuptueshme e policis e
udhhequr me sintagmn filozofia e vetmbrojtjes sjell n mnyr
t paevitueshme gjer te situatat konflikte. Prandaj kooperimi i
suksesshm me publikun varet nga puna permanente e policis e cila
gjat puns s saj zhvillon dhe prparon standardet pozitive.
Prve ksaj, aftsit e saja t komunikimit, respektivisht me

politikn e dyerve t hapura ndihmon dhe siguron q policia t
mbroj publikun nga deprtimi i paligjshm dhe vetiniciativ n t
drejtat dhe lirit themelore njerzore, ndrsa n ann tjetr do t
kontribuoj q policia me prgjegjsi t plot t kujdeset pr veprimet
e saja zyrtare dhe jozyrtare t cilat duhet t jen n harmoni me
rregullat e vendosura t sjelljeve.
Vetm me afrim korrekt, ndrmarrja e punve n mnyr t

ndrgjegjshme dhe ligjore n harmoni me etikn profesionale, ngrit
respektin e puns s policis si shrbim publik, kshtu q, operacionet
policore t siguris krkojn nivelin e duhur t transparencs publike.
N kt kuptim, standardet etike ekzakte n sistemin policor pr
shkak t natyrs s veprimtaris s saj, shum m t rndsishme se n
do struktur tjetr organizative n nj shoqri.
155
Organizata policore e cila gzon besueshmrin e opinionit publik

duhet t sht profesionale, ku veprimet e npunsve t saj duhet t
bazohen n kodeksin e sjelljeve profesionale. Me kt duam t them,
se policia nuk sht vetm profesion, ajo n shoqrin demokratike
sht shum m tepr. Besueshmria e opinionit publik n polici,
krkon nga ajo q ajo n konceptin e saj pr politikn shoqrore t
policis dhe n praktikn konkrete, prve analizs konstante t
suksesit t saj, kujdes m t madh ti kushtoj diagnostiks s
problemeve t siguris, sidomos q veprimtaria e saj n perspektiv
duhet gjithnj e m tepr t vshtrohet n kuptim t ofrimit t
shrbimeve e jo n zbatimin e dhuns.
Policia n kontaktet e saja t prditshme me qytetart me kshillat,

veprimet, udhzimet, paralajmrimet dhe sugjerimet n planin
preventiv social, kontribuon n ngritjen e afirmimit dhe respektit t
saj pa t cilat nuk mund t paramendohet suksesshmria e planifikimit
dhe formimit t strategjis dhe doktrins policore. Vetm me
ndrtimin e relacioneve t mira, organizats policor i ofrohet
mundsia q n trsi t fitoj besueshmrin dhe miratimin e
publikut. Pra, krkesa pr ndrtimin e marrdhnieve t dshiruara t
policis dhe opinionit publik, rrjedh nga fakti se policia si shrbim
publik sht n funksion t mbrojtjes s siguris publike, me qrast
opinioni publik duhet t kuptoj se vetm n baz besueshmris
reciproke dhe klims s volitshme ofrohet mundsia q policia me
autorizimet e saja t rregulluara me ligj n mnyr efikase do t mund
t prmbush detyrat e saja.
N t njjtn koh, opinioni publik pret nga policia duke respektuar

principet e demokracis, me respektimin e t drejtave dhe lirive
themelore t njeriut, gjat zbatimit t operacioneve policore prioritet
do t jap aspektit t preventivit, gj q jap mundsi t duhura pr
iniciativat e reja reciproke n mes policis dhe publikut. Duke
shfrytzuar metodat moderne t puns publike, veprimi policor do t
prfiton besimin e opinionit publik, gj q paraqet faktor ky n
ndalimin e t gjitha dukurive dhe sjelljeve n shoqri.
156
Policia dhe mjetet pr komunikim masiv
Komunikimi (nga fjala latine communicare-me nda, shpall) n

kuptimin e prgjithshm do t thot do lidhje q ka t bj me
shpallje, t kuptuarit e ndrmjetm dhe komunikacioni n mes
njerzve, si dhe do akt i komunikimit, prmbajtja ose forma e t
kuptuarit t ndrmjetm dhe mjetet e komunikimit. Prve ksaj, me
komunikim nnkuptojm dhe dy format e saja: materiale dhe
shpirtrore-politike. Me vet prcaktimin e fjals dhe konceptit t
komunikimeve masive dhe mnyrs s realizimit dhe shfrytzimit,
hasim n teori t ndryshme t shum autorve. Sidomos shkenca e
sociologjis, psikologjia sociale, politologjia, kibernetika dhe shkencat
e tjera prpiqen t japin sqarime t knaqshme t ksaj dukurie.
Meqense si objekt i interesimit ton sht marrdhnia e policis dhe
t mjeteve t komunikimit masiv (mediat), n mnyr t shkurt do t
cekim disa vshtrime t cilat jan relevante pr kuptim t duhur t
marrdhnieve n mes policis dhe mediave. Komunikimet, pr
shoqrin n prgjithsi kan rndsi t madhe. Pa komunikime lirisht
mund t themi se shoqria nuk do t mund t ekzistonte. N kuptimin
e saj funksional ato paraqesin dhe paraqiten si nj ndr faktort me
rndsi, respektivisht t formimit dhe mirmbajtjes s bashksis. Si
ka theksuar Wiener, duke siguruar intereaksionin veprues t njerzve
komunikimet jan br imento n formimin e organizats, ose sipas
Robert North t gjitha organizatat dhe shoqrit dhe vet shtetet
nacionale jan t formuara n komunikime dhe me an t tyre
mirmbahen. N prcaktimin e fjals, tek komunikimet n mas t
madhe vjen n shprehje karakteri bihejviorik i ksaj shkolle t
mendimit, i cili sht i drejtuar n bashkimin e mendimeve moderne
pr sjelljet e njeriut, respektivisht formimit t modelit t sjelljes n
interakcionin e marrdhnieve brenda shoqris moderne. Funksioni
themelor i mjeteve pr komunikim masiv duhet t sht informim i
vrtet, objektiviteti, kohshmria, prgjegjshmria dhe informim
kompetent i publikut. Prve ksaj, ajo duhet t krijoj t gjitha
parakushtet pr lirin e mendimit dhe t shprehjes, zgjerimin dhe
ngritjen e qndrimeve kreative sikurse t shoqris po ashtu edhe t
qytetarve t saj, afirmimin e politiks s hapur ndaj qytetarve, dhe
t qytetarve ndaj politiks etj. N do shoqri t rregulluar n
mnyr demokratike dhe juridike, respektimi i t drejtave themelore
njerzore dhe autonomia individuale sht fryt i civilizimit modern.
157
Informimi me koh, nderimi dhe qarkullimi i mendimeve, e bn t

mundur q qytetart q si struktur e lir dhe e lrueshme q n mas
t madhe t ndikon n ndryshimet e gjithanshme n vet shoqrin.
Kto ndryshime paraqesin opinionin e organizuar dhe t vetdijshm
publik, t bazuar n sistemin e informimit modern dhe t harmonizuar.
Mediat (radioja, televizioni dhe shtypi) zakonisht konsiderohen
transmetuesin themelor t informatave m t rndsishme.
Komunikimet n shoqrin moderne, respektivisht ajo rrjet e

komunikimit, paraqet krkesn kye pr krijimin dhe prsosjen e
bazuar n ndrgjegje, kuptimet dhe krkesat e njerzve t integruar n
hapsirn demokratike, t hapur dhe t civilizuar me postulatet e
theksuara t kooperimit, transmetimit, objektive dhe postulate t
pavarura, dhe nevoja pr kontrollin publik t veprimit t tyre. Prandaj,
mjetet e komunikimit masiv kan pr detyr t kontribuojn n
krijimin, zbatimin dhe konstituimin e opinionit publik, me qllim t
veprimit t harmonizuar t njerzve, sepse kjo lidhshmri n esenc
sht karakteristik e t gjitha dukurive shoqrore. Kur nuk do t
kishte ekzistuar ai interaksion i duhur, shikuar nga aspekti i gjer,
njerzit nuk kishin mundur t harmonizojn veprimtarit e tyre. Kjo
do t shkaktonte, zgjedhjen joefikase t problemeve politike,
ekonomike, kulturore dhe problemeve t tjera t prbashkta t
shoqris moderne. E gjith kjo udhzon n rndsin relevante dhe
karakterin e mjeteve pr komunikim masiv. Po ashtu, ajo ka fuqi t
theksuar dhe mundsi t aktivizimit t mekanizmave shoqror socialo-
psikologjike, meqense se n mnyr t fuqishme dhe t ndryshme
mund t ndikojn n qytetart, e me kt edhe n opinionin publik n
prgjithsi. Mu pr arsyet e cekura, ato duhet t ken prgjegjsi t
madhe ndaj shoqris, gj q implikon dituri adekuate, etikn
qytetare dhe profesionale, dhe nivelin e duhur t transparencs ndaj
rrethit shoqror, publikut dhe qytetarve. Kshtu q, n ndrtimin e
shoqris civile moderne duhet t sigurohen parakushtet demokratike
dhe transparente q t formohen dhe krijohen marrdhniet shoqrore
t lira, autonome dhe prgjegjse, dhe ku opinioni publik dhe mjetet e
komunikimit bhen t domosdoshme, politikisht racionale dhe krkes
e pandar e shoqris, politiks dhe njeriut, gj q ato n mnyr
funksionale edhe jan. do mashtrim i njeriut dhe opinionit t gjer
publik, mund t shkaktoj nj seri dukurish politike, sociologjike,
psikologjike dhe dukuri tjera. Prpjekjet pr realizimin e monopolit
mbi kto mjete me qllim t formimit t opinionit publik, si dhe
158
transmetimi dhe interpretimi i njanshm i dukurive dhe ndodhive

shkakton degradimin e vlerave personale dhe kolektive t publikut.
Prandaj tendencat pr vendosjen e ktyre formave t udhheqjes me
kto mjete t cilat nnkuptojn kontrollin e ashpr publike dhe
autonomin e tyre pa aprovimin e disa interesave shtetrore,
disponimeve dhe kuptimeve, si dhe disa grupeve apo individve t
cilt prpiqen q ti monopolizojn me qllim t realizimit t qllimeve
t tyre, sepse si Russo thekson nuk ka asgj m t rrezikshme se sa
ndikimi i interesave private n punt publike, e edhe keqprdorimi i
ligjit n shoqri.
Rndsia e marrdhnieve n mes policis dhe mediave
Policia n shoqrin demokratike funksionin e saj e kryen duke i

shrbyer qytetarve, respektivisht ajo sht roje e siguris s tyre.
Pothuajse t njjtin rol kan edhe mediat, sepse ato jan t obliguara
q qytetart ti informojn n mnyr t sakt, objektive, t vrtet dhe
t ofroj informata me koh n form dhe vllim t pranueshme pr
publikun, opinionin publik dhe qytetart. Kemi t bjm me dy
institucione t fuqishme dhe t ndrtuara n mnyr profesionale,
qllimet e t cilave jan identike, sepse jan n shrbim t publikut
dhe pr t ciln ndikojn n njra tjetrn. Kemi t bjm me nj lidhje
simbioze ku do antagonizm mund t sjell gjer te konfliktet e
theksuara n marrdhniet reciproke. Mirpo, nse vshtrojm nga
aspekti historik marrdhniet e policis me mediat shpesh kan pasur
karakter armiqsor, gj q ka sjell gjer tek ajo q policia e ka
evituar kooperimin e saj me prfaqsuesit e mediave, dhe ka shprehur
mosinteresim pr dhnien e informatave. Policia ka treguar qndrim
reaktiv vetm n rastet kur prfaqsuesit e mediave kan tentuar q me
do kusht t marrin informata. Krkesa pr ndrtimin e shoqris s
hapur dhe civile, krkon dhe asi kanale nprmes s cils realizohet,
ndikimi i lir i dhe i aprovuar me ligj, formimi i lir dhe shprehja e lir
e opinionit publik, e cila ka mundsi q n mnyr t pavarur t
shpreh mendimin e saj pr punn e institucioneve t ndryshme dhe
bartsve t funksioneve publike. Kur ambienti demokratik sht i
zhvilluar, ather edhe policia edhe mediat jan komponent e
rndsishme n procesin e funksionimit t demokracis dhe zhvillimit
t personalitetit. N mnyr q mediat t jen n gjendje t
prmbushin funksionin e tyre, kan nevoj pr informata, n t cilat
159
ata kan t drejt n dakord me dispozitat kushtetuese. Mediat kan

qllim t qart, e ajo sht e drejta n njohuri, gj q n mes t
tjerash sht edhe funksioni i tyre n emr t qytetarve t cilt i
shrbejn. Kt jemi duke theksuar, sepse liria e mediave dhe e drejta
e tyre n informata sht njri ndr treguesit themelor t
demokracis. Prandaj, pr policin dhe mediat mund t thuhet se
kan prafrsisht qllimet e njjta sepse t dyja punojn pr qytetart.
Gjithashtu, policis i nevojiten mediat pr prfitimin e respektit n
bashksi, sepse nuk ka mnyr m t shpejt t deprtohet n publik
dhe nuk ka form m efikase pr formimin e opinionit publik, prve
nprmjet t mediave. Po ashtu, edhe mediat kan nevoj pr policin
q t jen n gjendje t marrin informata n lidhje me sigurin
publike, sidomos pr kriminalin i cili zgjon interesim t madh tek
dgjuesit, lexuesit dhe shikuesit.
Sot n shoqrin moderne do dit nprmes t mjeteve pr

komunikim masiv pyetjet t cilat kan t bjn me sigurin marrin
vend t rndsishm. do institucion, po ashtu edhe organizata
policore prpiqet q nprmes t mediave publikut ti prezantoj temat
e numrta operative dhe problemet me t cilat ballafaqohet, duke
menduar se ato mund t ndikojn n publikun dhe n shoqri n
prgjithsi, dhe n kt mnyr t siguroj publicitetin tek qytetart, t
cilt policis do ti shrbejn si fuqi themelore dhe prkrahje pr
veprimtarin e saj t mtejme. Kuptimi i mediave si institucion i
fuqishm nuk paraqet risi, meqense gazetari amerikan Walter
Lipman qysh n fillim t shekullit XX ka theksuar se mediat e
sidomos shtypi krijojn prfytyrim n kokat tona. Ata nuk duhet t
veprojn n mnyr direkte dhe t drejtojn sjelljet njerzore, por
gjithsesi mund t ken ndikim n opinionin publik dhe t
kontribuojn n prfitimin e informatave t prmbajtur pr veprim dhe
punn e prgjithshme t forcave policore n bashksit lokale. N
prgjithsi sht e njohur, se mediat krijojn temat ditorepolitike,
duke ndikuar n publik, sidomos, kur jan n pyetje temat relevante t
cilat kan t bjn me disa aspekte t rndsishme t jets shoqrore,
ku gjithsesi pyetja e siguris s qytetarve zn njren vendet kye pr
zhvillimin e marrdhnieve t prgjithshme n bashksi. Vetm
qytetari i lir i dhe i informuar n mnyr objektive, me koh dhe n
mnyr t vrtet dhe t plot, mund t jap mendimin e tij, t ket
qndrimet t cilat shprehin mendimin publik, sht gj q paraqet nj
ndr vlerat m t larta t shoqris demokratike. N mesin e lajmeve
160
t para n lidhje me zhvillimin e nj bashksie shoqrore dhe

civilizimit t saj, gjithsesi mund t mund t njehim edhe format e
ndryshme t kriminalitetit. Edhe n shnimet e vjetra religjioze hasim
n tekstet t cilat bjn fjal pr krime. N situatat e sotme shoqrore
ndikimi i mediave n lidhje me kriminalitetin, dukurit dhe ngjarjeve
q kan t bjn me sjellje papranueshme, ndonjher mund t ken
karakter shkatrrues. Mediat t cilt vendosin t transmetojn
informata, krkojn treg masiv, sepse ajo sht produkt i tyre pr t
ciln qytetart kan t drejt t jen t informuar. Mirpo,
prfaqsuesit e mediave dhe gazetart duhet t ken kujdes q gjat
prmbushjes s detyrave duhet t prmbahen standardeve t tyre etike
dhe morale. Pa marr parasysh n kt obligim, logjika e prodhimit
masiv t lajmeve, krkesat t cilat rrjedhin nga krkesat e tregut t
madh, krkesa pr prodhimin dhe prgatitjen e informatave t
ndryshme, rivaliteti n mes t shtpive mediatike n planifikimin dhe
realizimin e qllimeve t mediatike, ndonjher sjell edhe gjer tek
prpunumi dhe frizurimi i informatave para se t botohen. N kt
mnyr vjen gjer tek shtrembrimi i disa fakteve, vshtirsimit t
informimit t sakt, e shpesh edhe gjer tek krijimi i sensacionalizmit.
Mediat gjithnj e m tepr dhe me sukses shfrytzohen pr lmin e

siguris e sidomos n luftn kundr kriminalitetit, dhe mirmbajtjen e
gjendjes s volitshme t rendit dhe paqes publike. Prap, krkesat e
mdha (emisionet TV, radioja etj) nganjher informatat i prdorin n
mnyr rutine. Temat mediatike pr krimet, zbulimin e tyre, puns
policore n lidhur me te, zgjojn kureshtje t madhe publike, kshtu
q rubrikat policore mohen gjithnj e m tepr nga qytetart. Krkesa
e pangopur pr informata me karakter kriminaliteti, ka stimuluar
prfaqsuesit e mediave hulumtimin e tyre, dhe botimi i tyre ka
ndikuar n prfytyrimin e publikut pr punn e policis dhe punn e
saj n eliminimin e kriminalitetit. N kt mnyr arrijm edhe gjer
tek relacionet m sensibile t cilat policia duhet ti ket me mas-
mediat, nprmes s cilave realizohet komunikimi i saj me publikun,
por shum shpesh me qndrime diametralisht t kundrta n
marrdhniet reciproke, gj q shpesh sjell gjer tek moskuptimi,
humbja e besueshmris e edhe situatave konflikte.
Konfliktet n mes policis dhe mediave
161
N marrdhniet n mes policis dhe mediave gjithmon ka ardhur

dhe prap vjen gjer tek moskuptimi dhe rivaliteti, i cili sidomos
shprehet n kooperimin e pamjaftueshm t dinamiks dhe rndsis
reciproke pr publikun dhe shoqrin n trsi. Me gjith q, policia
dhe mediat jan n shrbim t publikut, q punojn n interes t
qytetarve, q funksionet e tyre i zbatojn n ambient t till ku liria e
mediave dhe policia kooperative paraqesin themelin e demokracis
parlamentare, q jan t udhzuar n njri tjetrin n realizimin e
qllimeve globale, mirpo parp se prap marrdhniet e tyre jan t
tensionuara. Organizata policore n prgjithsi sht kupton se
veprimi dhe fuqia e mediave sht tejet e madhe, dhe se niveli i
kooperimit t tyre n instanc t fundit do t ndikoj, se si publiku e
shef policin dhe nivelin e respektit t ciln policia e gzon n
shoqri, ose thn m mir, pasqyra e gjith sistemit policor n mas
t madhe varet nga mnyra e prezantimit dhe informatat me karakter
sigurie ndaj shoqris. Nga ana tjetr, qytetart e shoqrive
demokratike u jan t garantuara t drejtat pr informim, private dhe
n dinjitet njerzor. Sot do dit nuk mund t trajtohet ndonj tem
n media, e t mos flitet pr problemet e siguris. Kshtu q qytetart
jan dshmitar permanent t skens s kriminalitetit n mjetet e
mediave n forma t ndryshme, aspektet dhe faktet e saja duke
inkuadruar edhe format e ndrlikuara t dhuns. Mirpo, kjo sht e
drejt ligjore e mediave q informatat e prmendua ti prezanton para
publikut. Kjo gjrsi dhe laramani e ndikimeve t mediave n mas t
madhe ndikon n formimin e opinionit publik, drejtimin dhe
shfrytzimin e saj n aspekt negativ ndaj zhvillimit t kriminalitetit
(Kegels, 1982, fq.212). Ndikimi i prmendur n opinionin publik n t
njjtn koh mund ta zgjojn edhe problemet e caktuara n mes t
shrbimeve pr zbatimin e ligjit- policis dhe mediave. Njoftimi dhe
aktivizimi i publikut nga ana e mediave n formimin e mendimit, e me
kt edhe prfytyrimin pr veprimet policore, sjell klimn e
mosbesimit, gj q n disa raste mund t rezultoj me probleme t
paparashikuara t siguris, sidomos nse bhet fjal pr forma t
ndrlikuara t kriminalitetit t organizuar. Pyetjet e kriminalitetit
ndonjher pa arsye botohen n shtyp dhe n forma shqetsuese, duke
menduar se informatat sensacionale, intrigante, shokante do t
pranohen nga ana e opinionit publik. Ktu n mnyr t qart mund t
vrehet krkesa e suksesshmris komerciale dhe ekzistencs n
mesin e numrit t madh t institucioneve t cilat merren me kt
162
veprimtari. Me raportime shpesh her teprohet, dhe policia akuzohet

pr mosefikasitet, respektivisht se sht e pafuqishme t mirmbaj
gjendjen e siguris stabile.
N kt mnyr krijohet nj ndjenj se qytetart m tepr blejn

shtypin me informata, t cilat sjellin leverdi komerciale, por se te
policia krijon ndjenj animoziteti ndaj mediave. Me kto qndrime,
nuk kemi pr qllim t mbrojm organizatn policore, n t kundrtn
prpiqemi q nga aspekti shkencor t japim udhzime pr t gjitha
pyetjet relevante, t cilat ndikojn, sikurse n mediat, po ashtu edhe n
policin n zbatimin e funksioneve t tyre. Prderisa nga kjo
prpiqemi t nxjerrim interesin shkencor, ather me siguri mund t
konkludojm se kontributi i mediave n zhvillimin e ndjenjs s
pasiguris nuk duhet vshtruar si problem i kohs s sotme. Krkesa
permanente pr shnime sensacionale nga lama policore, qytetart
gjithnj e m tepr sjell n gjendje frike nga krimet e mundshme. M
kt nuk sjellim n pyetje krkesn pr mbrojtjen adekuate nga t
gjitha llojet e cenimit t rendit publik dhe siguris s qytetarve.
Mirpo, frika dhe manipulimet me frikn mundsojn, shitjen e

ideve, adoptimin e llogarive dhe zgjerimin e programeve t shtpive
mediatike. 104 Mu pr kto arsye dhe arsyet tjera pr t cilat do t
bjm fjal, frika dhe mosbesimi sht rezultat i komunikimit
joadekuat dhe kuptimit, q jan obligim i do ane (policis dhe
mediave) me qllim t informimit objektiv dhe n koh t publikut.
N kt aspekt do t theksojm edhe disa aspekte t rndsishme pr
kooperimin e marrdhnieve konflikte n mes policis dhe mediave.-
Policia mendon se prfaqsuesit e mediave ndonjher jan shum
radikal dhe agresiv n prmbushjen e detyrave t veta, n mnyr
q t vijn gjer tek informatat t informojn publikun. Detyra e
tyre primare sht q t punojn shpejt dhe t part t botojn
informatat sepse duhet t jen konkurrenc shtpive tjera botuese.
Me kt qllim prfaqsuesit e mediave shrbehen edhe me
raportime t pasakta, botojn informata delikate, nuk kan t
ndrtuar sensibilitetin gazetaresk, mashtrojn besueshmrin e
kuadrit policor t cilt bisedimet joformale i formojn n raporte
formale etj.
104 Andre Lemaitre, Revue Internationale de criminologie et de police

technique, no.2.1989,fq.185-195
163
Policia, e sidomos antart e policis kriminalistike t cilt jan

prgjegjs pr zbatimin e punve operativo-kriminalistike n
mnyr efikase dhe me koh me rastin e veprimeve kriminale, n
prfaqsuesit e mediave ose reportert nga kto shtpi, i marrin si
penges, respektivisht frenim n prmbushjen e obligimeve t tyre
ndaj publikut. Pr kt arsye, policia kriminalistike sht e
detyruar ti ruajn disa informata pr t cilat mendojn se
prezantimi i tyre do t sjell n pyetje punn e tyre t mtejme, n
realizimin e masave dhe aktiviteteve t planifikuara m hert.
Prve ksaj, policia mendon se informatat t ofruara n mnyr t
hapur, do t paralajmroj personat kriminel pr arrestim t afrt,
gj q do t cenon n trsi masat operative sekrete, respektivisht
arrestimin do ta bnte t pamundur dhe do t sjell gjer tek cenimi
i siguris s viktims ose dshmitarit.
Policia m hert e udhhequr me prvoj t keqe me mediat,
mendon se hapja m e madhe ndaj publikut, do t dobson
strategjin e trsishme t veprimit t tyre, sepse pr shkak t
marrdhnieve t tilla shum shpesh kan bartur prgjegjsin
para niveleve m t larta hierarkike.
Konflikti i interesave dhe qllimeve i t dy anve mund t
rezultoj me antagonizm m t hapur, posarisht kur policia me
arsye mban informatat t cilat kan t bjn me familjet
informuese m t afrta n interes t siguris s publikut,
respektivisht q n mnyr efikase t mbrohen hetimet e fazave t
mtejme.
Po ashtu policia, mediave ja z pr t madhe pr paragjykimet e
trashguara tradicionale kundr policis, q mediat n disa raste,
kur ndjenjat njerzore pr viktimat e krimeve duhet t vijn n
shprehje, botojn materiale delikate t paverifikuara dhe n kt
mnyr sjellin n pyetje kooperimin dhe besueshmrin e policis.
Gjat hetimeve t cilat kan dimensionin sensibil dhe
komponentin operativ-teknik dhe teknikn shum t rnd,
reportert prpiqen n mnyr aktive t marrin shnime t
mueshme, n mnyr q si sensacion tja prezantojn publikut.
Kshtu q, mnyra n t ciln mediat informojn publikun pr
kriminalitet, pr rendin dhe paqen etj, tek policia krijon bindje, se
mediat tentojn dhe prpiqen t japin pasqyr t shtrembr dhe
sensacionale, t pakonfirmuar t gjendjes n lmin e veprimit t
policis.
164
N syt e policis, mediat shum shpesh me qllim t arritjes s

efekteve komerciale prezantimet e tyre i dramatizojn dhe i
shtrembrojn. Kt e arrijn duke selektuar me kujdes situatat
incidente kriminale, duke sjell n plan t par ato situata
(dhunn, brutalitetin, vrasjet etj) t cilat n mas t madhe zgjojn
kujdesin e publikut.
Vshtrimi kritik n marrdhniet konflikte n mes t policis dhe

mediave
N pjesn paraprake kemi theksuar disa burime t marrdhnieve n

mes t policis dhe mjeteve t informimit publik mediave, e edhe
konfliktet serioze t cilat shkaktojn implikime negative n disa
segmente t puns s policis. Duke u nisur nga parimet kushtetuese,
mediat si institucione publiko-juridike, n rend t par me karakter
komercial, kan t drejt dhe jan t obliguar q n mnyr t sakt t
informojn publikun, ku e drejta n siguri sht nj ndr garancat
themelore t liris, barazis dhe t drejtave t tjera t qytetarve.
Marrdhniet konflikte t cekura m hert, parashtrojn krkesn q
n pika t shkurta t kthehemi dhe t japim qndrim kritik pr
marrdhniet reciproke t policis dhe mediave. sht e qart se sot
n t gjitha shtetet e rregulluara n mnyr demokratike me demokraci
pluraliste dhe me sundim t drejtsis, e posarisht n shtetet me
etnicitete t ndryshme, nuk ekziston nj publik i homogjenizuar i cili
do t kishte nj gjykim vlersues me nivel t lart t harmonizimit pr
t gjitha lmit e jets shoqrore. Prkundrazi, n shoqrin e hapur
moderne dhe civile ku n mnyr t posame sht e zhvilluar
komponenti informatike, n mnyr reale mund priten antagonizmat
e gjykimeve vlersuese dhe t qndrimeve, si shprehje e kritiks
perspektive demokratike t vrtet, me qllim t kurajimit dhe
zhvillimit t mendimit kritik dhe artikulimin e mendimeve publike, t
cilat do t mbshteten n postulatet themelore t kulturs demokratike
politike dhe t siguris.
Mjetet publike t informimit edhe m tej n polici shikojn si

struktur t mbyllur tradicionale, mjaft t paafrueshme, me sistem dhe
sjellje t trashguara dhe t tejkaluara burokratike ushtarake, sikurse
brenda organizats, po ashtu edhe ndaj publikut. Mendohet se edhe
policia n procesin e transformimit t saj mban nj doz t
165
pabesueshmris dhe t moskooperimit me mediat, q nuk jan n

mnyr t mjaftueshme transparent, q shprehin dozn e caktuar t
cinizmit, gj qw sjell frym garuese n marrdhniet reciproke.
Sipas qndrimeve t mediave, tek policia sht ende prezente sekreti
i pajustifikuar n veprimin e saj, gj q paraqet problemin themelor
n punn e mediave, sepse nuk mund t prfitojn informatat n t
cilat kan t drejt. Nga kjo rezulton, se policia edhe m tej nuk
shpreh interesim t duhur pr kooperim dhe se n kt aspekt nuk
sht aktive ndaj mediave, ose si n mnyr globale interpretohet, se
policia ka qndrim reaktiv ndaj mediave. Nga puntort e shtpive
mediatike shpesh mund t dgjohet, se reportert e tyre n disa raste
me qllim mnjanohen, gj q merret si nj lloj dnimi pr shkrimet
e mhershme negative dhe t pasakta pr policin etj.
Me kt rezyme t shkurt, nuk kemi pasur pr qllim q

prgjegjsin pr gjendjen e marrdhnieve t bart organizata
policore, pr do t prpiqemi t apostrofojm disa pyetje pr t cilat
gjat puns s policis nuk u sht kushtuar kujdes i mjaftueshm, q
me nj pjes t mir ka ndikuar n mendimet disfunksionale dhe
konfliktet, pr t cilat kemi br fjal. Arsyet duhet krkuar n
kontekstin e proceseve organizative prezente n mnyr objektive,
sepse konfliktet n kt lami por n baza t shndosha mund t japin
efekte pozitive. Kt posarisht jemi duke theksuar, meqense
prfaqsuesit e mediave potencojn vshtrimet sipas s cilave policia
nuk pranon kritikn e justifikuar pr punn e saj, dhe nuk mund t
pranon dhe as t pajtohet me faktin se me an t mediave kryhet
verifikimi i veprimit ligjor dhe mundsit e keqprdorimit t policis
si organ legjitim i pushtetit shtetror. Ktu kishim mundur t njehim
edhe nj seri t akuzave reciproke. Mirpo, ne kemi hapur vetm disa
situata konflikte t cilat mund t na shrbejn si fondament q n baz
analizs kritike t marrdhnieve t gjertanishme, t udhzojm n
krkesn dhe formn e vendosjes s marrdhnieve t reja
kooperative, si lidhje simbioze, sepse policia dhe mediat jan n
shrbim t realizimit t qllimeve globale n shoqri.
N punn e gjertanishme t policis nuk i sht dhn rendsia e

duhur mjeteve t informimit publik, e mos t flasim pr edukimin e
kuadrit pr zbatimin e ktyre detyrave t prgjegjshme nga kualiteti i
puns s kryer varet respekti i policis n shoqri. Marrdhniet me
media nj koh t gjat kan qen n margjinn e veprimit policor, si
166
obligim i parndsishm. Pasojat e logjikshme t ktyre kuptimeve

jan q organizatat policore n mnyr kuadrovike, teknike dhe
financiare nuk kan qen t aftsuara pr prcjelljen e problematiks
dhe prezantimin e saj nprmes mediave publikut. Se sa rndsi i
sht dhn marrdhnieve me publikun, e me kt edhe me mediat
flasin shnimet sipas s cilave npunsit n polici kt pjes t puns e
kan kryer n kuadr t detyrave t rregullta. Marrdhniet ndaj
mediave jan konsideruar si aktivitet i shtuar, joobliguese, vullnetare e
ndonj her edhe obligim ngarkues dhe veprim i painteresuar pr
antart policor. Sidomos kur jan n pyetje punt me forma t
ndrlikuara t kriminalitetit, policia nuk ka qen e njoftuar me
mnyrn e puns ndaj mjeteve publike t informimit. Kshtu t pa
udhzuar dhe t ngarkuar me obligim t dhnies s informatave
prfaqsuesve t mediave, duke pasur parasysh qndrimin e tyre
reaktiv ndaj tyre, ka sjellur gjer tek konfliktet n mes tyre. Detyra
prioritare e policis ka qen zbatimi efikas i detyrave operative nga
prmbushja e s cilave sht varur respekti i tyre n kolektiv. Ka
munguar krkesa e mnyrs s prezantimit t aktiviteteve t tyre
opinionit publik dhe n kt mnyr t arrihet besueshmria dhe
respekti tek qytetart. Pr ksi lloj marrdhniesh ndaj publikut, e
sidomos ndaj prfaqsuesve t mediave, i cili ka prfituar konotime
negative, me rast prezantimi i policis publikut ka qen shum
shpesh reklam negative n prmbushjen e detyrave t saja t
ndrlikuara dhe prgjegjse. Mu pr arsye t mosnjohjes s rndsis
s marrdhnieve me mediat i cili sht i lidhur me imazhin e policis
n shoqri, kt mosprgatitje dhe paaftsia e kuadrit, ka sjell gjer
tek situatat n t cilat policia me rastin e ndrmarrjes s punve
parahetimore shum hert ka informuar mediat, gj q sht reflektuar
n mnyr negative n ndrmarrjen e mtejme t punve operative,
taktik teknike dhe aktiviteteve tjera. Duke u nisur nga fakti se
punve dhe marrdhnieve me mediat nuk sht dhn rndsi e
duhur, prezantimin e informatave e kan br prfaqsuesit e mediave
t cilt nuk e kan njohur dhe nuk kan qen t edukuar pr kt lami,
gj q ka shkaktuar pamaturi n prezantimin e shnimeve, ose jan
prezantuar shnime lidhur me procesin t cilat kan shkaktuar dam
personave, e q me von me zhvillimin e procesit sht provuar si
shnim i padrejt. Po ashtu, mosprezantimi i disa shnimeve me koh
mediave informative, ose fshehja e shpalljeve intrigon prfaqsuesit e
shtpive t prmendura q ato me vetiniciativ t iniciojn hulumtimet
t cilat do t prfundojn n mnyr joprofesionale. N kto raste, pr
167
arsye t mungess s kuadrit i cili do t ishte n gjendje q n mnyr

permanente t prcjell lmin e caktuar, ndonjher edhe demantet
mungojn, edhe ather kur prezantohen informatat me prmbajtje jo
t sakt. Kjo na udhzon t konstatojm, se policia nuk ka dhn
rndsi t mjaftueshme analizs s prmbajtjes t atyre informatave t
cilat prezantohen me an t mediave publikut.
Po ashtu, n mas t duhur nuk sht realizuar marrveshjet, sidomos

n rastet kur kan ekzistuar arsyet dhe vlersimet kriminalistiko
taktike, respektivisht marrveshja reciproke pr respektimin e
moratoriumit n dhnien e informatave. Situatat konflikte edhe n
ardhmri do t shkaktoj forma t ndrlikuara t tensionit dhe n
mnyr t pashmangshme do t dmton besueshmris n mes
policis dhe mediave nse kto marrdhnie arrijn n publik. Prandaj
mund t pritet se qytetart do t ken qndrim negativ ndaj policis.
Me qllim t tejkalimit t vshtirsive n marrdhniet n mes policis
dhe mediave sht e domosdoshme t fillohet me formim e ri
sistematik dhe strategjis pr relacionet me mjetet e informimit publik.
Siguria si arsye pr formimin e strategjis s re t marrdhnieve

n mes policis dhe mediave
Sot n shtetet moderne si nivel m i lart i realizimit t t drejtave

njerzore, t cilat rezultojn nga t drejtat themelore, paraqet liria e
mendimit e cila ka ndikim t caktuar n sistemin juridiko politik dhe
sistemin e siguris. Qllimi themelor i do shteti modern sht
sigurimi i nivelit t lart t siguris. Mjetet kryesore pr realizimin e
ktij qllimi paraqesin normat juridike. Policia n aktiviteteve t saja
t prditshme n komunikim me qytetart, i shef si persona t cilt
jan t mbrojtur me nj numr t madhe ligjesh, ndrsa n ann tjetr
polici pr qytetart paraqet npunsin n shrbim t zbatimit t ligjit
n shtetin e lir dhe demokratik. Detyra fundamentale e tij sht t
kujdeset pr sigurin e t gjith qytetarve. N zbatimin e ktyre
aktiviteteve, strukturat shtetrore prpiqen q qllimet e tyre t
sqarojn edhe n mnyra tjera, sidomos me an t mediave, ku
kshillat dhe sugjerimet pr disa lami me qllim t ndalimit t
situatave konflikte fitojn rndsi gjithnj e m t madhe.
168
Praktika e krcnimeve me sanksione me rastin e lndimeve t disa

rregullave normative sht duke u braktisur. Format e veprimeve
shtetrore t prmendura, jan treguar shum efikase dhe t
suksesshme, sepse qytetart gjithnj e m tepr kuptojn se organet
shtetrore t obliguara pr siguri braktisin praktikn e vjetr t
urdhrimit, poashtu edhe qytetarve u krijohen parakushtet pr sjelljen
e vendimeve. Pa marr parasysh n hapsirn e lir t veprimit, duhet
theksuar se asnj shtet demokratik modern nuk mund t heq dor nga
funksioni i saj, e ai sht monopoli legjitim pr prdorimin e dhuns,
sepse n disa situata organet t cilat kan pr detyr mirmbajtjen e
siguris personale dhe t pasuris nuk mund t mbshteten n metodat
e bindjes, sepse si rrjedhim do t kishte implikimin e siguris. N kto
raste policia duhet t reagon shpejt, t marr vendime me qllim t
pengimit t rrnimit t disa segmenteve t siguris. T gjitha kto
aktivitete duhet t zhvillohen n skenn publike, respektivisht n
publik dhe pr publikun. Kshtu q t gjitha institucionet publike, e
edhe policia n kornizat e veprimtaris s saj duhet n mnyr
permanente t punoj dhe kooperoj n prezantimin e saj t jashtm.
Kjo sht detyr e mjeteve pr komunikim masiv.
Sot t gjitha institucionet n nj shtet, t udhhequra me parimin
themelor publik, prpiqen q veprimtarin e saj ta prezantoj n
mnyr sa m t mir, t aktualizoj shrbimet e numrta qytetarve,
n mnyr q t ndrtojn imazhin e tyre dhe t ndikojn n sjelljet
shoqrore. Policia nj koh t gjat ka qen n prapa, gj q ka sjell
pabesueshmri dhe marrdhnie konflikte ndaj mjeteve t
informimit. sht me rndsi t theksohet, se t gjitha shrbimet
publike, pr ndryshim nga degt tjera t industris etj, kan n kt nj
rol krejtsisht tjetr. Shteti nuk mundet t bj reklamn e
shrbimeve t saja publike policin, dhe nuk mund t siguroj
ndrtimin e respektit n publik, sepse krijimi i nj pasqyre objektive
pr punn e policis sht detyr shum m prgjegjse dhe specifike.
T gjitha veprimet e policis sot jan t vshtruara n publik, gj q
jap mundsi pr rishqyrtimin e veprimit t tyre. N rrethanat e
hershme, marrdhniet e policis me publikun nprmes mediave, nuk
kan pasur nj komunikim t zhvilluar reciprok, n mnyr q policia
t ket mundsi t informoj n mnyr korrekte dhe prgjegjse
qytetart pr pyetjet relevante. do informat e drejtuar publikut
paraqet fondament pr demokraci t vrtet. N kt kontekst mund t
theksojm, se qllimi themelor i puns policore sht sigurimi i
prkrahjes dhe besueshmris s qytetarve dhe pjesmarrja m e
169
madhe n formimin e programeve sociale preventive, gj q do t

siguroj edhe kontrollin m t madh mbi punn e policis nga ana e
opinionit publik. Me ndrrimet demokratike, ndrtimin e
institucioneve t cilat kan ndikim relevant n punn policore si dhe
krkesat pr vshtrim n veprimtarin e saj, ka shtyr organizatat
policore t braktisin kuptimet e hershme, dhe t fillojn formimin e
politiks ofensive t informimit t publikut dhe shoqris n trsi.
Puna dhe marrdhniet ndaj publikut, e me kt edhe ndaj mediave,
policia gjithnj e m tepr e kupton si nj nga postulatet themelore pr
prvetsimin e besueshmris dhe kuptimit t publikut pr qllimet,
detyrat dhe problemet e parashtruara t saja.
M hert kemi theksuar se roli i puns me prfaqsuesit e mediave

sht interpretuar dhe kuptuar n mnyra t ndryshme. Mirpo, kjo
lami ka rol aq t rndsishm, sa q n kushtet e reja moderne
policia pa strategji t re t marrdhnieve ndaj mediave, do t mbetej
si instrument i ashpr i piramids shtetrore. Do t thot se, policia
duhet t formoj marketingun e saj, t cili do ta mund ta quajm
marketing social preventiv. Prse emri marketingu social
preventiv? N baz t qndrimeve t autorve t shumt, ky termin
mund t prdoret pr arsye, sepse baza e saj sht ndrrimi. N kt
kuptim sistemi policor n nj shtet ofron shrbime me rndsi
shoqrore pr qytetart, e ajo sht siguria e tyre. N ann tjetr
qytetart si kundrvler pr ruajtjen e siguris s tyre paguajn shtetit
obligime t ndryshme nga t cilat sigurohen mjetet materiale pr
punn e policis, duke formuar marrdhnie t reja dhe mirkuptimit
reciprok, hapen horizontet pozitive dhe mundsit q veprimi i
policor t ndikoj n zvoglimin e konflikteve dhe pr ngritjen e
respektit t policis n publik. Duke u nisur nga fakti se pr
marrdhnie jo t mira me mjetet masive t komunikimit, diskutimin
publik pr veprimtarin policore karakterizon edhe m tej niveli i ult
i informimit dhe paragjykimet t cilat ende jan prezente. Kjo na
udhzon n krkesn pr marrdhnie sistematike, t vazhdueshme, t
drejtuara dhe komunikim prgjegjs, e bazuar n qllimet strategjike
t verifikuara t organizats policore pr realizimin e funksionit t saj
n shoqri. do institucion publik, po ashtu edhe sistemi policor
punon n formimin e qllimeve t veta, me realizimin e t cilave
prpiqet t arrij idealet e siguris, t cilat i prmban kushtetuta dhe
ligji i t gjitha shteteve t rregulluara n mnyr juridike demokratike
dhe moderne.
170
Politika e re e marrdhnieve n mes policis dhe mediave
Policia n punn e saj duhet t braktis marrdhniet e gjertanishme

stereotipa ndaj mediave, sepse nse dshiron t reagoj shpejt dhe n
mnyr efikase n disa ngjarje, dhe pr kto ngjarje dshiron t
informoj publikun, nevojitet t jap informata adekuate prfaqsuesve
t mediave, dhe nga mnyra e t[ cilit prezantim n mas t madhe
varet relacioni i qytetarve ndaj policis. Hulumtimet e shumta t
cilat kan trajtuar temn preventive t rendit dhe qetsis publike,
kriminaliteti nga aspektet e ndryshme, udhzojn n konkludim se
mediat masive , se mundsojn ngritjen e kriminalitetit, sidomos t
moshs s mitur, se mediat duke prezantuar dhunn kontribuojn n
ngritjen e delikuencs s moshs s mitur, t cilt prderisa n
kontinuitet me an t mediave vshtrojn dhunn me elemente sadiste,
e cila n mnyr t vrazhd ndikon tek rinia t cilt gjenden n
procesin e socializimit po ashtu n mnyr shkatrruese ndikon n
sistemin psikologjik t tyre gj q reflektohet n procesin e edukimit
t tyre etj. Sipas autorve tjer, prezantimi i dhuns n termine t gjata
nuk paraqet faktorin kryesor n formimin e tendencave pr veprime
penale, por risin mundsit q disa individ nn ndikimin e mediave t
sillen n mnyr agresive, gj q mund t sjell gjer tek situatat e
padshiruara. Pa marr parasysh kto qndrime divergente, mbetet
fakti se mjetet pr komunikim masiv, t cilat n form t komunikimit
sociale n mnyr informative lidhin qytetart n shoqri, mediat
paraqesin partnerin relevant t policis me qllim t prezantimit
objektiv t veprimit t saj. Kjo marrdhnie paraqet imperativ,
meqense mediat paraqesin faktor t fuqishm t ndikimit t
organizuar dhe t planifikuar edukativ, posarisht n kushtet e
formimit t strategjis s veprimit policor t ri n bashksit lokale.
Prandaj policia duhet t sht e interesuar q mediat me informimet e
tyre t zhvillojn kuptimin pr dmshmrin e t gjitha formave t
cenimit t disa segmenteve t siguris dhe krkesn e ndrmarrjes s
aktiviteteve t prbashkta n eliminimin e dukurive dhe sjelljeve t
prmendura.
Komunikimi i gjithanshm n vij polici media paraqet n nj

mnyr edhe problem social psikologjik, ku dallimi themelor i
tipave t personalitetit mund t sht njra nga arsyet pr konflikte
171
dhe mbyllje. N baz t hulumtimeve t gjertanishme mund t vrehet

se policia mbshtetet n mendim dhe kuptim gjat marrjes s
vendimeve, gjersa redaktort dhe reportert prpiqen t mbshteten n
intuit dhe ndjenja. N mnyr q t evitohet marrdhnia stihike,
spontane, e rastsishme dhe sporadike, sht e duhur t formohen
principet themelore, n mnyr q qytetart do t mund t sht i
njoftuar me punn policore dhe t ket parafytyrim nprmes t
mjeteve t komunikimit masiv. Prandaj, policia n mnyr t
planifikuar dhe t organizuar duhet t drejtohet publikut nprmes
mediave, aktivitetet e s cils n kt lami nuk mund t ken funksion
t paobliguar, por prkundrazi me rrjet t zhvilluar t npunsve t
obliguar me pun me publikun, si dhe policit e udhzuara mir,
mnyrn e relacionit me prfaqsuesit e shtpive t prmendura n
raste t ndryshme. do sistem, po ashtu edhe ai policor vendos
mnyrn e realizimit t qllimeve t veta. Nj ndr faktort e
rndsishm, jan edhe prmasat se sa publiku sht i njoftuar dhe ka
njohuri t caktuara t cilat i prvetson prmes mediave pr veprimin
policor. N kt mnyr arrijm gjer tek pyetja qendrore, e kjo sht
informimi me koh i publikut, n mas t madhe do t ndihmon n
ruajtjen e siguris, luftn kundr kriminalitetit, si njri nga segmentet
pr ruajtjen e sistemit t siguris. Do t thot, se duke ndrtuar
strukturn e besimit n postulate harmonike dhe me marrdhnie
proaktive t fuqishme me mediat, policia do t sht n gjendje q n
kontaktet me mediat t sht bartse e krijimit t atmosfers s
mirkuptimit, besueshmris dhe respektimit reciprok.
Parakushti themelor sht q mediat t kuptojn prgjegjsin e tare

ndaj qytetarve, duke marr parasysh interesimin e theksuar t
prfaqsuesve t mediave, q pr hir t biznesit profitabil ndrmarrin
aktivitete t ndryshme e edhe jan n gjendje t paguajn pr
informata spektakulare. Pr kto arsye parashtrohet krkesa pr
transferim efikas intern dhe ekstern t informatave, t cilat do t
bazohen n saktsi, objektivitet, kohshmri, karakter, me qllim t
informimit t qytetarve dhe kontributit pr afrimin e policis
opinionit publik, e me kt edhe ndrtimit t imazhit pozitiv t saj.
Puna e mediave sht q n mnyr objektive dhe t sakt t

informojn publikun dhe t shprehin kuptim t plot pr mbrojtjen e
interesave n zbulimin, sqarimin dhe pengimin e t gjitha formave t
kriminalitetit, e jo me shnimet e tyre bombastike, me shnime t
172
paverifikuara t pengojn ose n disa situata edhe t cenojn punn

operative t policis n hulumtimin e krimeve. Po ashtu, puna e
policis dhe e mediave krkon shpejtsi, dhe sipas mendimit ton
ndonjher konflikti i domosdoshm dhe sht i dshiruar, i cili
mund n mas t rndsishme t stimuloj antart e ktyre
strukturave q n mnyr urgjente t braktisin politikn e
mosaktivitetit dhe reaktivitetit dhe t pranojn proaktivitetin dhe t
kontribuojn shrbimin e qytetarve. Ka shum mundsi n drejtim t
prparimit reciprok komunikativ. Me kt duam t apostrofojm, se n
perspektivn e ardhshme marrdhniet e tyre nuk mund t bazohet n
rastet individuale, por n kontaktet e planifikuara, interaktive, dhe t
vazhdueshme t cilat do t sigurojn q publiku t sht pjesmarrs
aktiv n zgjedhjen e pyetjeve relevante t siguris, me orientim n
prevencen e kriminalitetit. Publiku nprmes mediave n mnyr m
t prmbajtur duhet t njoftohet se detyra themelore e forcave policore
sht n ruajtjen e siguris s brendshme t shoqris dhe shtetit. Me
kt qllim, policia n dakord me ligjin, sht e orientuar pr ruajtjen
dhe prparimin konstant t gjendjes s siguris, e shrben bashksin
duke mbrojtur t gjith personat nga veprimet e paligjshme, dhe me
nivel t lart t prgjegjsis etiko profesionale. Po ashtu, publiku
duhet t njoftohet se ruajtja e disa segmenteve t siguris n
korrelacion me nivelin e informimit t tyre, dhe iniciativave t cilat
ndihmojn dhe sugjerimeve t tyre, sidomos kur bhet fjal pr
preventivin e kriminalitetit. Prandaj, kohshmria n zgjedhjen e
problemeve t siguris, efikasiteti dhe kualiteti i puns s policis
sht i varur nga transparenca e saj ndaj publikut.
Policia ka interes unik n aspekt t realizimit dhe prparimit t

marrdhnieve pozitive me individt, grupeve t ndryshme politike,
etnike, religjioze dhe sociale. sht shum me rndsi q n baz t
njohurive t prgjithshme dhe njohjes s rrethit ku vepron, t
qytetarve, adeteve, vendin e mbledhjeve, t formohen, planifikohen
dhe ofrohen shrbimet policore, t cilat prmes mediave duhen t jen
t prshkuara me nivelin e duhur t interaksionit dhe besueshmris.
Ato duhet t rrjedhin n dakord me shpresat e qytetarve dhe t
bashksis n trsi. Kjo nnkupton se policia reagon n mnyr t
shpejt n t gjitha ndrrimet e siguris, dhe kohshmria e involvimit
t publikut, mundson marrjen efikase t vendimeve pr zbatimin e
operacioneve policore me interes reciprok, sidomos n kushtet
173
specifike dhe t ndrlikuara t siguris t cilat mund t sjellin

implikime t theksuara.
Po ashtu, publiku duhet t dij se policia me zbatimin e detyrave n

mnyr t prgjegjshme si dhe me qndrim autoritativ, t vendosur
dhe jo ansor si dhe me dituri, shkathtsi, kuptim dhe me sjellje
adekuate n do rast sht e gatshme t ofroj ndihmn e duhur, duke
shprehur kuptimshmri dhe duke respektuar mendimet dhe qndrimet
e publikut. Prandaj edhe pjesmarrja m e madhe e publikut n
formimin e strategjis s re t veprimit do t kontribuoj zvoglimit t
nivelit t kriminalitetit. Hapja e rrugve t komunikimit reciprok n
mes policis dhe mediave do t rezulton me prkrahjen politike t
policis, programeve t saj sociale preventive si dhe legjislatives
penale.
Kto marrdhnie prap duhet t mbesin n nj distanc, e cila do t

siguron n baz t fakteve edhe mundsit e kritiks reciproke, kritik
e cila nuk do t ndrpren efektet pozitive t komunikimit. Me an t
mjeteve t komunikimeve masive policia shum leht mund t marr
njohuri pr qndrimet e publikut, gj q i mundson q me koh t
eliminoj lshimet n veprimin e saj. Ky sht parakusht i
rndsishm pr planifikimin dhe prognozimin e lvizjes s
kriminalitetit i cili gjithnj e m tepr bazohet n shnimet shkencore
dhe objektive.
Organizimi i puns me media
Duke u nisur nga natyra e puns policore t ciln e karakterizon nj

seri specifikash, aktivitetesh operative t ndryshme, prshtatja,
shpejtsia e reagimit efikas, adaptimi n situata t ndryshme t
siguris, e cila sht garant i siguris s brendshme, pr t ciln duhet
t informoj publikun n mnyr objektive dhe transparente, n
mnyr t domosdoshme paraqitet krkesa pr formimin e zyrs pr
marrdhnie me publikun n organizatat policore. Kshtu q, formimi
i zyrave t prmendura bhet krkes e arsyetuar n punn e policis,
qllimet e ardhshme themelore t puns jan t drejtuara n dy
drejtime t dshiruara, nga brenda dhe nga publiku. Puna nga jasht
nnkupton edhe program konsistent, sepse ajo sht piknisja pr
krijimin e pasqyrs policore n publik. N kt kuptim, puna me
174
publikun duhet t gjej vend n programet e edukimit, sepse n

krijimin e pasqyrs e policis nuk ndikon vetm puntort udhheqs,
por do puntor operativ. Policia n fund ka arritur deri te qndrimi
se mediat n shoqrin e caktuar jan pjes e aparatit policor dhe
se mund t prdoren n funksion t njoftimit dhe realizimit t
qllimeve policore, dhe se jan burimi kryesor i shnimeve pr
krijimin e pasqyrs pr policin, dhe zhvillimin e miratimit dhe
mosmiratimit ndaj saj (R. Reiner: The Policies of the Police). Se sa
mediat mund t ken ndikim t caktuar n prfytyrimin e kriminalit
dhe t policis, shum shrbime t shtetit e kan kuptuar m hert, dhe
rekomandojn se pr marrdhniet e mira me mediat duhet t hapen
departamentet pr marrdhnie me publikun (Qysh nga viti 1915 n
Scotland Yard sht hapur dhoma e shtypit ku dy her n dit jan
dhn shpalljet).
Duke vrejtur rndsin e zyrave t themeluara, kto zyre n mnyr

t ngadalshme kan prfituar shenjat e agjencis gazetareske policore,
me prparim dhe marrdhnie simbioze ndaj mediave ku t dy
institucionet kan qllime t prbashkta dhe dobi t shumfisht n
lmin e siguris dhe leverdi mediatike. Mund t themi se efikasiteti i
forcave policore n mas t madhe varet nga dshira e mir dhe
prkrahjes publike e cila me an t mediave prfiton njohuri pr
problemet e policis, sukseset dhe interesave t saja. Kshtuq zyret
pr marrdhniet me publik kan pr detyr t zhvillojn dhe t
mirmbajn marrdhniet e mira me mjetet e informimit publik, dhe
se pr punn policore raportohet n trsi dhe n mnyr t
ndershme.105
N mnyr q organizata policore n mnyr t suksesshme t mund

t njoftoj opinionin publik pr aktivitetet e saja dhe ta bj t
njohshme dhe t mueshme nga qytetart shrbimin e saj t lart
profesional, sht e domosdoshme q n mnyr maksimale t
aktualizoj dhe komunikimet e brendshme n mes t
bashkpuntorve. Pa bashkpuntor, me parakushtet e theksuara m
hert, qllimet e formuara dhe strategjia e realizimit t tyre do t
mbeteshin n nivelin e planifikimit. Nse ksaj ja bashkngjisim edhe
m tej tendencat konflikte, ather padyshim parashtrohet krkesa
pr formimin e koncepteve t reja n marrdhniet n mes policis dhe
105 J.Woodcook, Annual General Report:South Wales Constabulary.
175
mediave. Marrdhniet e tyre t ardhshme duhet t bazohen n lidhjet

interaktive, me obligim t dhnies s informatave t verifikuara dhe
prgjegjsis s aktorve, si parakusht themelor pr realizimin e
principeve demokratike civilizuese n punn e policis dhe mediave.
Informatat t cilat publikohen me an t mediave prve komponents
informative dhe t siguris duhet t hapin rrugn lidhjes reciproke
simbiotike, thirrje t prbashkt n njoftimin e publikut pr
operacionalizimin e programeve policore sociale preventive, me
qllim t kurajimit pr prparimin e gjendjes n disa segmente t
puns policore. N mnyr q t mundsohet braktisja e gjertanishme
e konceptit e cila n praktik sht treguar si joefikase, e pashpres
dhe e paaft n relacion me ndrlikueshmrin e t gjitha formave t
kriminalitetit. N kornizat e sistemit policor n mnyr imperative
paraqitet krkesa pr shqyrtimin dhe analizn e sukseseve t arritura
n kt lami. N baz t analizs s prmbajtur, n mnyr kritike t
verifikohet strategjia komunikative dhe realizimi i saj, respektivisht a
ka zhvilluar krkesat e marrdhnieve pragmatike ndaj mjeteve
masive t komunikimit, si dhe mnyrn e kontrollit t veprimit t
gjertanishm n realizimin e detyrave t cilat kan t bjn me kt
lami. Ktu n mnyr t domosdoshme duhet t pranohet se sht
shum vshtir q pas nj serie t situatave konflikte t ndrtohen
marrdhniet pozitive. Prkundrazi, ky proces do t jet i prcjell me
vshtirsi, dhe krkon nj periudh m t gjat kohore.
Vijat e drejtimeve themelore pr punn me prfaqsuesit e

mediave
Me qllim t tejkalimit t vshtirsive t prmendura nprmes t

Departamentit pr marrdhniet me publikun, duhet organizuar
mnyrn funksionale t edukimit me kontakte proaktive t policis
dhe mediave. Pr pun t suksesshme, n mnyr t domosdoshme
nevojiten aktivitetet e brendshme dhe t jashtme t harmonizuara. do
informat nuk varet vetm nga hapsira dhe prmbajtja, por edhe nga
kohshmria e njoftimit t publikut me prmbajtjen e saj, e me kt
edhe obligimin t cilin qytetart duhet t ndrmarrin, e t cilt kan
rndsi kye pr mbledhjen e informatave shtuese pr kriminalin dhe
aktiviteteve kriminale. Qytetari n bashksin lokale kt obligim
duhet ta prjetoj si mas t siguris, e jo si barr, ku n kuptimin
176
funksional zbatimi policor i ligjit ngadal shndrrohet n veprimtari

demokratike humane.
Shum organizata policore kan zhvilluar drejtimet e shkruara pr

pun me prfaqsuesit e mediave, t cilat bazohen n kornizat e
verifikuara n lidhje me informimin publik. N kt kontekst ne do t
cekim disa karakteristika themelore t prbashkta:
qllimi themelor i informimit sht realizimi i t drejts me
kushtetut t qytetarve t jen t informuar pr problemet e
rndsishme me karakter t siguris, me t cilin rast duhet t kihet
kujdes pr mbrojtjen personale t qytetarit, si dhe mbrojtjes s
interesave operative t policis, respektivisht sigurimin e puns s
pandrprer n mbledhjen e shnimeve dhe ndriimin e krimit.
Prandaj duhet t kihet kujdes pr respektimin e obligimeve ndaj
mediave, por po ashtu nuk duhet lejuar q disa krime t
prezantohen n mnyr jo objektive, gj q mund t shkaktoj
pasiguri n mesin e qytetarve. Nuk guxohet t epen informata t
cilat do t komprometojn hetimet, sepse policia me relacionin e
saj mbron kredibilitetin dhe respektin e saj n publik.
Koncepti i ri i marrdhnieve ndaj mediave duhet t prfitoj
filozofin zyrtare t veprimit policor qllimi i t cili sht
shrbimi progresiv policor, respektivisht prvetsimi i
qytetarve pr kooperim t duhur, gj q paraqet fondamentin
kryesor t puns s ardhshme. N baz t njohurive dhe prvojs
s gjertanishme t cilat kan shkaktuar marrdhnie konflikte,
policia duhet t institucionalizoj ide t reja, t cilat do t krijojn
atmosfer t volitshme pr prezantimin e puns policore publikut.
Ky relacion i npunsve t autorizuar krkon respektimin e
marrveshjes s akorduar t sjelljes reciproke me krkes t
prgjegjsis reciproke pr kontakte komunikative t kontinuuara
n procesin e krijimit t marrdhnieve optimale. Pr kt qllim,
prve konceptit t vendosur komunikativ pr punn policore,
sht e domosdoshme mbledhja dhe analiza korrekte e pasqyrs s
policis nga mjetet e informimit, n mnyr q me koh t mund
t reagohet n procesin e eliminimit t disa dobsive t arsyeshme
objektive n punn operative t policis.
Policia n punn e vet duhet t tregoj kuptueshmri ndaj
prfaqsuesve zyrtar t mjeteve t informimit. N t gjitha
kontaktet e drejtprdrejta duhet t jen t gatshm t japin
informata t sinqerta dhe t vrteta. Policia nuk guxon t shrbehet
177
me gjysm t vrtetat ose shnime jo t sakta, sepse n mas t

madhe do t rrnon respektin e shrbimit. Do t thot se prgjigjet
duhet t jen t sakta, n mnyr q prfaqsuesit e mediave me
shpalljet e tyre mos ti drejtojn n mnyr gabueshme. N lidhje
me kt, sht instruktiv mendimi i prfaqsuesve t mediave t
cilt kan theksuar se ata do ti falin nse pr momentin nuk do t
jen n gjendje t japin prgjigje pr shnimet e krkuara. Mirpo,
nuk do t harrojn nse u ofrohen informata t rrejshme. Ky
qndrim duhet t shrbej si kshill relevante pr sjelljen e
policis ndaj mediave.
Strukturat policore duhet t marrin parasysh q publiku nuk sht i
interesuar pr ngjarjet t cilat kan ndodhur n lmin e siguris,
por si punon policia n zgjedhjen dhe ndriimin e atyre
problemeve kriminele, pr t cilat publiku shpreh interesim t
veant, si dhe vendi dhe roli i qytetarve me qllim t ofrimit t
ndihms adekuate. N kto raste policia ka mundsi t marr
iniciativn e plot, meqense prfaqsuesit e mediave ndonjher
pr arsye t mosnjohjes s problemit, kufizimeve kohore (sepse
jan t lidhur me afate) dhe krkesn pr prezantim sa m t
thjesht, gj q mund t ndikoj n rnimin e respektit policor n
shoqri.
Policia duhet t sht n disponim t mediave dhe n nj
mkmbje t lir t veproni me ata n t njjtn mnyr sikurse q
kishit pasur dshir t veprohet me ju. Do t thot se policia duhet
t siguroj bazamentin themelor pr informata, duke evituar
terminologjin dhe fjalt e ashpra policore. Pra, duhet t siguroj,
t sistematizoj, t analizoj dhe t ofroj shnime t kuptueshme
dhe t thjeshta. Nuk guxojn t preferojn disa prfaqsues t
mediave, n mnyr q disa nga ata t marrin informata
ekskluzive, e t tjerve jo, gj q do t sjell gjer tek vshtirsit
n periudhn e ardhme.
Prderisa prfaqsuesit e policis jan t paralajmruar pr takime
me mediat, ather sht e domosdoshme t kontrollohet
prmbajtja e fakteve, njohurive pr informatat t cilat do t
shpallen, dhe me mundsi t parashikohen pyetjet t cilat
prfaqsuesit e mediave mendojn t pyesin. N baz t ktyre
diturive t planifikohet strategjia e prgjigjeve. Pr prezantimin e
policis, publiku i kushton rndsi pamjes fizike, mnyrs s t
folurit, sjelljet gjat dhnies s prgjigjeve, q do t thot se duhet
t vendoset stili i bisedimit i cili duhet t sht i qet, komod, duke
178
pasur kujdes se ku jan t vendosura kamerat dhe mikrofoni. sht

me rndsi t posame, t dgjohen me kujdes pyetjet dhe t ofroj
prgjigje t shkurta e t qarta dhe prgjigje precize. do fjal e cila
thuhet ose ofrohet n form t shkruar, sht m von pjes e
opinionit publik.
Informimi i publikut n mnyr t drejtprdrejt n disa raste ka
qllim operativ, sidomos kur bhet fjal pr vendosjen e identitetit
t personit, me rast mund t shpallen fotografit n mjetet e
informimit masiv. Kjo shum shpesh jap rezultate pozitive n
zbulimin e vepruesve t krimeve t rnda, me rast vrehet
multidisciplina etj., involvimi i qytetarve, ruajtja e siguris n
luftn kundr kriminalitetit. Kooperimin e policis dhe mediave
nprmes t zyrs pr marrdhnie me publikun, siguron
informata precize, gj q krijon lidhje punuese e cila dallohet edhe
me disa kufizime dhe profesionizm. Polict t cilt jan t
aftsuar pr lidhje me publik duhet n mnyr profesionale t
gjenden n situata t ndryshme. Ai duhet t sht gjithmon n
disponim t mediave, t siguroj pr ata shnime t reja, q me
lehtsi t mbaj konferenca kur rrethanat e krkojn etj. Me kto
marrdhnie adekuate ndahet nj princip optimale punuese
permanente dhe lidhje proaktive, si nj nga komponentt kryesore
pr sukses ose mossukses i sistemit policor n shrbim t
publikut.
Si rezyme, mund t shnojm se t gjitha format e informimit t

publikut me an t mediave jan shum sensibile sepse kan karakter
publik. Politika policore n rrethanat e reja nuk mund t sht vetm
pun e policis, ajo duhet t zbatohet me an t mjeteve t
komunikimit masovik, dhe me aprovimin dhe ndihmn e bashksis
shoqrore n dakord me krkesat e saj. N kt mnyr, duke ndrtuar
marrdhnie t mira me bashksin lokale, prfitohet n trsi
besueshmria dhe respekti i qytetarve dhe gatishmrin e tyre pr
kooperim. Policia duhet t zhvilloj aftsit e komunikimit me
qytetart, sepse n punn e saj n ndalimin e krimeve, aksidente n
trafik, mirmbajtjen e rendit dhe paqes publike n mas t madhe
varet nga involvimi i bashksis lokale. Me kt n mnyr t
drejtprdrejt realizohet mbikqyrja demokratike mbi veprimtarin
policore.
179
Kapitulli i pest
ETIKA N POLICI
Etika policore kodeksi etik i policis

Rndsia e shembullit etik dhe dimensionet e saj n shoqri
Burimet relevante ndrkombtare pr sjellje etike t policis
Disa aspekte t sjelljeve jo etike t policis
Kodeksi etik n kornizat vlersuese humaniste pr funksionimin
demokratik t sistemit policor
Policia dhe korrupsioni
Etika policore- kodeksi etik i policis
Sqarimet e gjertanishme na tregojn se n do shoqri shteti sht

barts i siguris. Ajo funksionin e saj e realizon nprmes fuqis
legjitime t ciln e posedojn organet e saj ekzekutive t cilt jan t
autorizuar t kryejn punt e mbrojtjes s rendit publik dhe atij juridik.
Kto standarde siguruese t larta rrjedhin nga rregullat normative,
respektivisht nga ligjet dhe kushtetuta. Pa aplikimin e dhuns shteti
sht i obliguar q do individi ti siguroj t drejtat dhe lirit
elementare t cilat jan n dakord me postulatet civilizuese dhe
humane. Q individi t sht n gjendje ti realizoj kto t drejta,
sjelljet e tij duhet t jen n harmoni me rregullat rregulluese n
qendr t s cilave qndron krkesa e moscenimit t segmentit t
siguris. Pra, nse dshirojm t ndrtojm shtetin juridik dhe
demokratik, institucionet e saja duhet t jen barts sikurse t
dinamiks shtetrore, ashtu edhe t ndrrimit, zhvillimit dhe njherazi
barts i kontrollit mbi pushtetin dhe presionet ndaj saj.106
Si po shohim, liria n shtet demokratik s pari varet nga kufizimi i

fuqis politike. S shkurti, nse pushteti nuk ka kontroll t caktuar,
nuk mund t flasim pr demokraci t zhvilluar, e sidomos aty ku
ekziston prqendrimi i lart i lart i fuqis n nj qendr.107 sht e
qart se shoqria transparente krkon baraspesh t caktuar n mes s
krkess pr mbrojtjen e rendit publik dhe rendit kushtetues ne njrn
an, dhe parimet e shtetit juridik pr respektimin e t drejtave dhe
lirive elementare n ann tjetr. Mirpo, po q se nuk jan vendosur
predispozitat fundamentale institucionale me sigurin demokratike
ambientore njeriu ka pr t qen i cunguar n thellsin e cilsive t
tij108
Pra, demokracia sht form tejet sensibile, e humanizuar, dhe sht

form e ndjeshme e bindjeve politiko-sigurie dhe funksionimi.
Stabiliteti i saj i dshiruar mund t mirmbahet n sistemin vlerave t
tilla ku institucionet e saja mund t funksionojn vetm n mjedisin ku
n mnyr demokratike zbatohen ligjet dhe kushtetuta, dhe n
106 Ljubo Bavcon, nav. dj, fq 265

107H. Laski, nav,dj,fq.43
108 H. Laski, nav,dj,fq.118
183
mjedisin ku respektohen ligjshmrit dhe principet t cilat jan

shembull i shoqrive moderne. N kt mnyr do t arrihet rendi
demokratik ideal qytetar. Gjat ktij procesi prgjegjsi t veant ka
sistemi policor respektivisht fuqia e saj. Ajo n do shtet t rregulluar
n baza juridike paraqet obligim shoqror. Por, nse nuk realizohet
mbikqyrja e ligjshmris s puns s sistemit policor, fuqia e saj
mund t marr prmasa t rrezikshme, sidomos n raport me
qytetart, me aplikimin e masave represive, me tejkalimin e
autorizimeve t cilat i jan dhan me ligj etj. Prandaj, dshira e
askujt, e edhe e institucioneve t pushtetit, nuk guxon t sht
jashtligjore (dokumenti i Parisit pr Evropn e re, e adoptuar me
21.11.1990 n Pariz). N kt kontekst, burimi primar i fuqis
policore duhet t rrjedh nga ligji dhe zbatimi i tij duhet t sht n
harmoni me standardet e mirnjohura universale, gj q paraqet
fondament pr formimin e sjelljeve moralo-etike t npunsve t cilt
jan ne shrbim t ligjit. D.m.th. edhe liria n mas t madhe sht
pun e ligjit. N kt mnyr vijm edhe gjer tek pyetja relevante e
puns s policis, e ky sht kodeksi etik i sjelljeve t saja gjat
zbatimit t detyrave zyrtare.
Etimologjikisht (n greqishte ethos-moral, natyr e njeriut) etika sht

shkenc pr moralin, respektivisht teoria e moralit, e cila shqyrton
kuptimin, qllimet e normave morale, kriteret themelore pr vlersim
moral si dhe bazat e prgjithshme dhe burimet e moralit. Kemi t
bjm me formulimin dhe sistematizimin e parimeve dhe principeve t
cilat i formon bashksia ose individi, si dhe theksimi i arsyeve t cilat
arsyetojn principet e veanta si dhe sistemin moralo-etik n
prgjithsi.
N kuptim t prgjithshm fjala etik nnkupton t gjitha normat t

cilat shprehin marrdhnie t caktuara, t sjelljeve n profesion,
qndrimet pr t mir dhe drejtsin, marrdhniet njerzore dhe
marrdhniet t cilat jan morale. Pr Weberin etika paraqet
grumbull normash vlefshmrin e t cilave e garantojn bindjet e
brendshme vlersuese, ndrsa pr Pusiin etika e npunsit publik
sht grumbull i rregullave shoqrore t cilat npunsi i ka prvetsuar
si karakter i sjelljeve t tij personale, duke marr parasysh pozitn e tij
si npuns.109 Prve etiks policore, hasim edhe n fjaln
109 E. Pusi, nav,dj.fq.240
184
deontologji. N aspekt t gjer deontologjia sht shkenca pr

obligimet si detyr morale dhe profesionale, respektivisht grumbull
parimesh t cilat kan t bjn me obligimet dhe natyrn e sjelljeve
etike (n kuptim m t ngusht). Duke marr parasysh se, deontologjia
paraqet domethnien e ngusht t etiks, n shqyrtimet tona t
mtejme do t prdorim terminin etika policore, respektivisht
kodeksin etik t sjelljeve t npunsve policor.
185
Rndsia e shembullit etik dhe dimensionet e saj n shoqri
Ndryshimet t cilat kan psuar gjat ndrtimit t shtetit juridik dhe

demokratik, dhe n ndrtimin e shoqris transparente dhe civile t
ardhme, patjetr kaplojn edhe sistemin policor para t cils
parashtrohen sfidat e mdha organizative, strategjike dhe operative.
N qendr t t gjitha ktyre ndryshimeve qndron pyetja e mbrojtjes
efikase e njeriut nga cenimi i t drejtave dhe lirive t tij elementare, t
cilat jan inauguruar n t gjitha dokumentet relevante ndrkombtare,
si dhe n kushtetutat e shtetrore. Nse shteti nuk siguron nivelin e
duhur t siguris, ather n mnyr absolute nuk mund t flasim pr
lirit individuale t nj shoqrie. Pr kt arsye, t gjitha shtetet
moderne s pari mundohen ta rregullojn kt lami, si dhe organet t
cilat jan posarisht t autorizuara t prdorin fuqin e dhuns, me
qllim t mbrojtjes s qytetarve nga burimet dhe format cenuese.
Prandaj, n do shtet ekzistojn qytetar t cilt me sjelljet e veprimet
e veta cenojn disa segmente t siguris, e me kt edhe lirit e
qytetarve. Meqense, shteti sht barts i funksionit t siguris, ajo
nprmes organeve t saja duhet t ndrmerr masat e nevojshme, ku
me ndrhyrjen n lirin e individit t eliminohen rreziqet t cilat mund
t sjellin gjer tek rregullimi m i lart i nivelit t siguris. Krkesat
pr mirmbajtjen e siguris s brendshme, detyrimisht rezulton pr
prezantim t ri. Forcat policore demokratike ma nuk mund t
mbshteten vetm n fuqin e saj legjitime, por kan nevoj edhe pr
prkrahjen e qytetarve. Prandaj, problemi qendror i shoqris
demokratike sht mnyra e mirmbajtjes optimale t
proporcionalitetit n mes lirive dhe siguris. Pr kt arsye do qeveri
duhet t konsiderohet prgjegjse para qytetarve t saj. N kt
kuptim sistemi policor duhet t marr prgjegjsin e plot pr
veprimet e veta para organeve t pushtetit, kur jan n pyetje punt
nga lama e siguris. Kuptimi i pamjaftueshm i rolit t policis n
shoqrin demokratike, e rrit ndrlikueshmrin dhe e kufizon
ligjshmrin, si dhe prmbushjen e detyrave operative n mnyr
prgjegjse dhe profesionale. sht me rndsi t kuptojm se edhe
sistemi policor ekziston n dy kohra, n t tashmen, por edhe t
kuptohet n mnyr t prmbajtur koha e ardhme e puns policore,
meqense ajo n kontinuitet gjendet n vij zjarri t opinionit dhe
kritiks publike. N lidhje me kt, para sistemit policor
parashtrohen pyetje t shumta, sikurse:
186
n mnyr policia e sotme n shoqrin moderne e definon rolin

e saj, e sidomos me rastin e konflikteve politike (demonstratat);
cilat mundsi strategjike dhe taktike posedon policia n shoqrin
demokratike;
ku policia e shef vendin e saj n shtet;
a sht ajo instrument i politiks, ose konsiderohet organ i pavarur,
i cili me funksionin e mirmbajtjes s rendit dhe rregullave
publike, respektivisht siguris s brendshme.
Sa fuqi posedon sistemi policor, te kush qndron fuqia n kt
aparat, respektivisht n ciln mnyr realizohet kontrolli ndaj
fuqis s aparatit policor;
A e shef policia veten si instrument t fuqis s theksuar, e cila
mundohet t instrumentalizohet dhe m tepr me qllim t
zbatimit t interesave politike.
Kto disa pyetje n mnyr eksplicite na tregojn pr prgjegjsin e

institucioneve demokratike kur kemi t bjm me formimin e
filozofis policore, me t ciln n kuptimin strategjik-operativ duhet t
arrihet bilanci i duhur n krkesat pr siguri dhe mbrojtjen e lirive.
Thn shkurt, drejtpeshim i vetm i cili do t siguroj q fuqia
policore t bazohet dhe zbatohet sa m pak n autorizimet e lejuara
juridike, dhe vetm se ajo t manifestohet nprmes aktiviteteve
sociale preventive, t cilat do t mbizotrojn n veprimin oprativo
praktik ndaj qytetarve. Kshtu, duke mbrojtur sigurin e brendshme
si qllim fundamental t shtetit, sistemi policor do t legjitimon
fuqin e saj, por n principe krejtsisht t reja demokratike. Me
strategji dhe doktrin t re t veprimit, policis i nevojitet hapsir ku
puna e saj do t fiton kuptimin dhe prmbajtjen e saj t plot
demokratike. N kt mnyr veprimet policore do t fitojn nj
dimension t dshiruar, dhe justifikimi i saj i plot do t arrihet gjat
puns konkrete, n rrethana t ndrlikuara kur ajo njeriun e shef si
mundsi e liris s prgjegjshme, ose si Franklin D. Roosvelt n
vitin 1944 ka than liria do t thot pranim i t drejtave njerzore
gjithkund. Meqense sistemi policor mundohet t bhet sistem
integral i bashksis, e jo aparat me monopol dhune i jetrsuar nga
qytetart, me nj ndrmjetsi t re me qytetart me qllim t ndrtimit
t besueshmris dhe inkuadrimit m t lart me bashksin n
zgjidhjen e problemeve me interes t prbashkt. Kjo mundson
realizimin e kontrollit s drejtprdrejt dhe mbikqyrjen nga ana e
qytetarve, e sidomos kur jan n pyetje ligjshmrit dhe etika e
187
aktiviteteve policore. Duke u nisur nga kjo, vijm gjer tek pyetja e
rndsishme: pyetja e formimit t forms etike t policis, e cila
kohve t fundit sht br pyetje kryesore n zbatimin e aktiviteteve
policore konkrete. Shoqria demokratike krkon nj afrim t ri n
zbatimin e etiks policore, si njri nga faktort m t rndsishm n
ndrtimin e strategjis s re t puns s sistemit policor.
do munges e principeve etike n shoqrin moderne, detyrimisht

implikon ndikimin direkt dhe ndrhyrjen n lmin e t drejtave
themelore t qytetarve. Vetm mendimi kreativ i policis sht i
lidhur me zgjedhjen e atyre parimeve vlersuese-etike me t cilat do t
evitohen tendencat mbara negative n ballafaqimin me problemet q
kan karakter sigurie. Kshilli Evropian n mnyr t prmbajtur pr
nj koh t gjat sht duke shqyrtuar pyetjet lidhur me etikn
policore. Mirpo, sht e njohur, se Evropa ende nuk ka kodeks etik
policor. N mbledhjet shkencore t cilat mbahen n temn e etiks
policore, tregohet n krkesn e ndrtimit t nj kodeksi universal etik
policor. Rndsia e ksaj pyetjeje krkon analizn e standardeve
ekzistuese t cilat jan pranuar n disa shtete. Kjo sht arsyeja pse t
gjitha kufizimet e lirive t cilat bazohen n ligj nuk mund t kalojn
minimumin e nevojshm pr arritjen e gjendjes s drejt. Liria mund
t kufizohet vetm pr tu mundsuar liria. Ndaj njeriut si individue
edhe nse ka gabuar shum dhe n rast konflikti me ligjin, duhet t
trajtohet me respekt, sikurse krkon dinjiteti i tij njerzor.110 Kshtu
e kemi t qart, se policia si institucion shtetror n shoqrin
moderne prve lidhjes s ngusht me ligjin n praktikn e
prditshme, sht ngusht e lidhur edhe me strukturat e pushtetit dhe
sht n lidhje direkte me qytetart. Prandaj, nuk qudisin pikpamjet e
disa autorve t cilt konsiderojn etikn policore si njrin nga shtyllat
kryesore t proceseve demokratike, e sidomos n lidhjen e
domosdoshme me shtetin, dhe me qytetart. Tendencat e policis si
shrbim publik jan t sht n shrbim t qytetarve. N mnyr q
t ndrtohet ky relacion i besueshmris, sht e duhur t vendoset
kodeksi etik i sjelljeve profesionale me komponent moral. Lkundja e
besimit n etikn policore, krkon dhe strategjin dhe taktikn e re me
qllim t rritjes s besueshmris s qytetarve, gj q paraqet
determinanten kye s efikasitetit policor. Nuk ka efikasitet t puns
110Markus H.F. Mohler. Ethnik in der polizei, aus-bildung und umfeld, Die
Polizei, no 5, Wiesbaden 1994, fq.144-147
188
policore pa dimensionin prkats etik. Nse krkesat q sistemi

policor t sht n harmoni me rolin e saj mbrojts n shoqri, e jo t
kufizoj t drejtat dhe lirit e njeriut, ather i rikthehemi pyetjes
qendrore, e ajo sht sigurimi i siguris s mjaftueshme t bashksis,
ku mund t shprehen t gjitha aspektet e lirive t konstatuara me
kushtetut.
N mnyr q opinioni publik t fiton bindje t sigurta pr punn e

humanizuar dhe demokratike t policis, kodekset e saja etike duhet t
jen promovimet operacionalizuese t bazuara n ato matrica t
sjelljeve konkrete, t cilat n kontinuitet do t prpunohen, n dakord
me zhvillimin e shoqris civile dhe orientimit t saj nga ardhmria.
Nse organizata policore, nse n mnyr aktive nuk prcjell
ndryshimet, nuk do t sht n gjendje t realizoj funksionin e saj
ligjor dhe kushtetues. Prandaj, modeli etik i sjelljes policore duhet t
respektoj logjikn e ndryshimeve dhe t sht e kthyer nga e
ardhmja, q n mnyr t qart t prgjigjet t gjitha sfidave t
siguris t cilat prcjellin shoqrin moderne. Sepse, sjellja etike e
policis sht n instanc t fundit pasqyr e mbar sistemit policor,
ashtu dhe e vet qytetarve, sepse me nj pjes edhe ata jan
bashkprgjegjs pr jokomunikimin e tyre me udhheqsit n mnyr
direkte ose nprmes t prfaqsuesve t tyre n organet e pushtetit, t
krkojn prgjegjsi pr aktivitetet e padrejta t policis, pa marr
parasysh rastet n t cilat zhvillohet aktiviteti policor. Asnj shnim
statistikor nuk mund t ndikoj n shmblltyrn e policis sa
karakteri dhe prvojat kolektive t qytetarve nga kontaktet
individuale me antart e shrbimit, as shrbimi policor nuk mund
t gzoj z m t mir se sa ai i antarit t saj m i dobt.111
Burimet relevante ndrkombtare pr sjellje etike t policis
Pr shqyrtimin e etiks policore rndsi t veant kan aktivitetet e

organeve dhe institucionet n nivelin ndrkombtar, n qendr t s
cils gjenden lirit njerzore. N kt kontekst, thuhet se lirit dhe t
drejtat e njeriut jan ato elemente t cilat bjn q njeriu t sht di
unike, q meriton m tepr dashuri se di tjetr.... n mnyr q
ndrgjegjja e tij t sht e ndrtuar n nivel t caktuar duhet t
111 J. Pear, V.Skalar, Marrdhniet policore me publikun, Struna

biblioteka SJB, Beograd,1973
189
ekziston qllimi, respektivisht duhet t sht e drejtuar n ndonj

vler.112 N Deklaratn pr t drejtat e njeriut dhe qytetarve nga viti
1789 thuhet n mnyr q t sigurohen t drejtat e njeriut dhe t
qytetarve sht m se e nevojshme t ekziston forca publike. Kjo
forc sht e vendosur n favor t t gjithve, e jo pr qllim t dobive
personale atij q i sht besuar(artkulli 2). N dakord me citatin e
prmendur i cili sublimon edhe dimenzionin etik, shum vende
demokratike n legjislacionin e tyre kan futur prmbajtjet me
karakter etik duke precizuar obligimet e sistemeve policore ndaj
qytetarve dhe mbrojtjen e t drejtave t tyre n karahasim me organet
ekzekutuese.
Duke pasur parasysh se t drejtat e njeriut jan t drejta univerzale,

Deklarata Univerzale e t drajatve t njeriut (e adoptuar me
10.12.1948) ka qen instrumenti i par i cili ka vendosur standardet
pr promovimin e t drejatve qytetare, politike, ekonomike, shoqrore,
dhe kulturore. Ajo proklamon q me pranimi i dinjitetit t lindur dhe
i t drejtave t njjta t patjetrsueshme t t gjith antarve t
familjes njerzore sht themeli i liris, drejtsis dhe paqes. T
gjitha qenjet njerzore lindin t lir dhe jan t njjt n dinjitet dhe t
drejta. (artikulli i 1), ndrsa n artikulin e dyt thuhet t gjith kan
t drejt n jetes, liri dhe siguri personale. N artikullin e shtat, po
ashtu theksohet se para ligjit t gjith jan t njjt dhe kan t drejt
pa asfar diskriminimi n mbrojtjen e ligjit. N t vrtet Deklarata
lejon disa kufizime, por vetm n ato raste t cilat jan t prcaktuara
me ligj me qllim t mbrojtjes, respektimit t t drejtave dhe lirive t
tjerve me qllim t prmbushjes s krkesave t drejta morale, rendit
publik dhe begatis s prgjithshme n shoqrin demokratike
(artikulli 29). N mnyr q t kemi nj veshtrim t qart, do ti
shnojm dokumentet e rndsishme ndrkombtare t cilat kan
rndsi t prgjithshme pr veprim policor:
Deklarata e prgjithshme pr t drejtat e njeriut dhe qytetarve (e
adoptuar me 10.12.1948);
Pakti ndrkombtar pr t drejat qytetare dhe politike (i adoptuar
me 16.12.1966, ka hyr n fuqi me 23.03.1976);
Protokoli fakultativ me Paktin ndrkombtar pr t drejtat
qytetare dhe politike (i adoptuar me 16.12.1966)
112 Markus H.F. Mohler, njjt.
190
Rregulat dhe standardet minimale t trajtimit t burgosurve (e

pranuar n kongresin e par t KB n Zhenev me 1955 pr
preventimin e krimeve dhe trajtimit t kundrvajtsit, dhe e
konfirmuar me Rezolutn e kshillit ekonomik dhe shoqror me
31.07.1957 dhe 13.05.1977);
Konvenca pr mbrojtjen e t drejtave t njeriut dhe lirive
themelore (e adoptuar me 04.11.1950 n Rom, ka hyr n fuqi me
03.09.1953);
Parimet themelore pr trajtimin e burgosurve (e pranuar dhe e
shpallur nga ana e Asambles s Kombeve t Bashuara-Reuoluta
numr;45/111nga data 04.12.1990);
Deklarata e principeve themelore t drejtsis n lidhje me
viktimat veprimeve kriminale dhe viktimave t keqprdorimit t
pushtetit (e adoptuar me 29.11.1985).
Krahas ktyre dokumenteve ndrkombtare p veprim dhe sjellje etike

t policis, rndsi t veant kan :
Kodeksi i sjelljeve t Kombeve t bashkuara pr npunsit t cilt
zbatojn ligjin ( i adoptuar me 17.12.1979, me rezolutn numr
34/169);
Konventa kundr torturs, dnimeve dhe veprimeve t ashpra,
jonjerzore dhe degraduese (e adoptuar m 10.12.1984, ka hyr n
fuqi me 26.07.1987);
Parimet themelore pr prdorimin e dhuns dhe armve t zjarrit
pr npunsit t cilt zbatojn Ligjin ( e pranuar n kongresin e e
IX t Kombeve t bashkuara pr ndalimin e krimeve dhe
veprimeve ndaj kundrvajtsve, 27.08.1990);
Deklarata pr policin ( e adoptuar me 08.05.1979);
Vrejtjet e Kshillit Evropian pr Rezolutn 690/1979. Asambleja
parlamentare e Kshillit Evropian : Deklarata pr policin;
Dokumentet e mbledhjes s Mosks konferenca pr dimensionet
njerzore KESS (e adoptuar n Mosk me 03.10.1991)
Kto dokumente ndrkombtare na udhzojn n gjith seriozitetin q

i sht kushtuar mbrojtjes s t drejtave elementare t qytetarve n
ndrtimin e bashksis ndrkombtare. Kshtu q n skenn politike
botrore jan shtruar shtjet elementare me karakter global, e ato jan
t drejtat e njeriut. Realiteti politik ndrkombtar n nivelin
ndrkombtar ka treguar se nuk sht e mjaftueshme vetm theksimi
191
i t drejtave t njeriut, por sht e domosdoshme t vendosen forma t

reja t sjelljeve dhe vendosjen e institucioneve t cilat do t merren me
zgjidhjen e problemeve globale me karakter t siguris. Bota n
zhvillimin e saj kalon npr kriza dhe konflikte t ndryshme politike,
ekonomike, dhe kriza dhe konflikte militaro sigurie, t cilat n lmin
e marrdhnieve ndrkombtare me mnyrn e saj t shprehjes,
intenzitetit dhe pasojave n mas t madhe ndikon n acarimin e
gjendjes n kt lami, e prcjellur me cenimin e t drejtave themelore
njerzore.
Ndrlidhshmria e kondrthanjeve t brendshme dhe t jashtme, e

sidomos eksternalizimi dhe internacionalizimi i konflikteve, na tregon
se sot bota moderne sht n gjendje jostabile t qndrueshme
shoqroro-politike dhe sigurie. Shumica e shteteve mundohet t
ndrtoj nj doktrin dhe strategji t tr t veprimit n lmin e
marrdhnieve ndrkombtare dhe t siguris, si baz pr realizimin e
qllimeve globale dhe mbrojtjes s vlerave t saja t brendshme, pa
marr parasysh n madhsin e shtetit dhe fuqin e saj, formen e
civilizimit, renditjen e brendshme politike etj. Msimet q rrjedhin
nga realiteti i ashpr nga historia e konflikteve luftarake dhe cenimi i
total i t drejtave njerzore elementare, kan udhzuar sikurse
institucionet ndrkombtare po ashtu dhe shtetet, q n marrdhniet
ndrkombtare ti kushtohet rendsi shum m e madhe drejtave t
njeriut dhe dimenzioneve etiko morale t saja. Shtetet si dhe
organizatat politike shoqrore si subjekte t marrdhnieve
ndrkombtare, n rend t par kan pasur pr detyr, mbajtjen n
ekzistenc shoqrin duke ia nnrenditur asaj t gjithat, moralin,
etikn, dhe drejtsin.113Ndrtimi i shoqris ka kontribuar
ndrlidhjes dhe integrimit gjithnj e m t madh me kultura t
ndryshme, gj q ka kushtzuar nj rend m t fuqishm juridik dhe
vlera t prbashkta mbi t cilat sht ndrtuar morali i bashksis. Do
t thot se, edhe n marrdhniet ndrkombtare kan ekzistuar disa
parime morale, t cilat kan qen rezultat i ndrlidhjes m t madhe,
me nj grad m t lart t komunikimit, afrsis s njerzve etj. N
kt kuptim, disa autor (K.Rajt) theksojn se nuk ekziston
kundrthanje apsolute n mes moralit dhe efikasitetit politik n
marrdhniet ndrkombtare, dhe n baz t tyre sht i mundur
konstituimi i vlerave morale n kt lami. Ky moral sht i
113V.Ibler, Marrdhniet ndrkombtare,Zagreb,Naprijed,1971,fq.54
192
drejtprdrejt pr arsye t ekzistimit t sistemeve etike t ndryshme,

kombeve dhe kulturave t ndryshme t cilat n mes vete mund t jen
t kundrt. Lidhjet moderne n mes t shteteve dhe ndrlidhjet
reciproke kan ritur edhe mundsin e konflikteve t interesave. N t
njjten koh, ajo bart mundsin e krijimit t sistemeve t vlerave
univerzale t pranueshme nga t gjith.114 Sipas Rajtit etika
ndrkombtare duhet t sht fryt i perspekivs s zgjruar me t ciln
njeriu mund t disponon, duke drejtpeshuar trsin me pjest e saj, t
ardhmen me t kaluarn, afatin e shkurtr me t gjatindshirat me
mundsin e realizimit. Prderisa njeriu nuk mund t bashkon
shkencen me filozofin n mas t duhur q t mundsoj zhvillimin e
vlerave etike t aftsuara pr rolin praktik n marrdhniet
ndrkombtare, bashksia ndrkombtare shum vshtir aktivizon
mendimin e opinionit publik, mendim i cili do t mundsoj
koekzistencen paqsore t shteteve, kulturave t krijesave njerzore dhe
funksionimin e institucioneve ndrkombtare t afta pr realizimin e
ktyre vlerave.115
Qndrimet e theksuara t cilat implikojn institucionalizmin dhe

normativitet n formimin e vlerave t reja etiko-morale n planin
ndrkombtar kan disa kufizime. N fjal, duhet t nisemi nga fakti
se do shoqri n dakord me rendin e brendshm, krkesat dhe
mundsit krijon moralin e vet. Pra, kur shqyrtojm rndsin e
moralit n kornizat e marrdhnieve ndrkombtare duhet t
respektohen vshtrimet e theksuara. Prandaj, formimi i normave
morale demokratike t dshiruara duhet t lajmrohen jo vetm nga
krkesa pr ekzistimin e disa shteteve, por t t gjith njerzimit, po
ashtu dhe q n marrdhniet ndrkombtare t mos lndohet
ekzistenca e t tjerve, gj q paraqet minimumin pa t cilin do gj do
t zhdukej.116 N baz t ktyre citateve, dimenzioni etiko-moral
paraqet imperativ pr ekzistencen e shoqris n marrdhniet
ndrkombtare. Me kt hapim pyetjen, e mjafueshmris s ktij
imperativi t paraqet vetm ekzistencen e flashkt t shoqris dhe a
ka ky imprativ fuqi e cila do t udhzoj n krkesn e kooperimit m
t lart t ndrmjem n marrdhniet ndrkombtare, n mnyrn
sikurse q rregullat etike jan t vendosura brenda shteteve nacionale.
114 Q.Wright, The study of International Relations,New York

Appelton,Century Crofts,1955,fq.474
115 Q.Wright. njjt
116 Ph.Brailard,Philosophie,Et Relations Internationales,Geneve,1974, fq.103
193
Mund t flitet pr vendosjen e siguris kolektive n kushtet e

konfrontimeve t mdhaja n mes t shteteve. Mund t themi se
drejtpeshimi i forcs dhe i fuqis sht realitet konkret historik, e cila
ka ekzistuar dhe e cila do t ekzistoj prderisa n nivelin
ndrkombtar nuk t gjenden format e reja t besimit. Kjo do t
thot, vendosja e mekanizmave operativo-sigurues dhe etik t cilat do
t kontribuojn n kufizimin e prdorjes s fuqis, dhe n plan t par
t theksohet ndlidhshmria m e madhe e shteteve. Me konceptin e ri
t sistemit sigurues kolektiv, me respektimin e t drejtave themelore t
njeriut n kornizat e marrdhnieve ndrkombtaro-juridike dhe
politiko-sigurie, sht e mundur t flasim pr zhvillimin e
prespektivave t etiks, mekanizmave institucional n bashksin
ndrkombtae, me tendeca themelore t krijimit t shoqris
demokratike pluraliste optimale.
N ndr mekanizmat institucional sht edhe sistemi policor. N kt
drejtim, nj ndr detyrat kryesore t Kombeve t bashkuar ka qen
intenzivimi i aktiviteteve r adoptimin e dokumenteve themelore t
cilat do t prmbajn elementet demokratike, vlersoro-etike dhe
profesionalo-ligjore me qllim t mbrojtjes dhe respektimit t t
drejtave dhe lirive fundamentale t qytetarve.
Standardet juridike dhe etike t vendosura n nivelin ndrkombtar

(kodeksi i veprimit t npunsve t cilt zbatojn drejtsin dhe
Deklarata pr polici) pr veprimin policor, kan krijuar korniz t
rndsishme pr konceptualizimin e etiks policore. sht vlersuar se
standardet etike t npunsve policor jan garanc m e mir se
akcionet e caktuara policore jan n dakord me krkesat e disa lirive
individuale. Prve ksaj, analiza kritike shkencore e gjertanishme, si
dhe interesimi i madh pr prparimin e dimenzionit etik n filozofin
policore, kan treguar pasuksesshmri t strategjis, organizimit dhe
udhheqjes tradicionale t rrnjosura thell n strukturat policore
burokratike t mbyllura. Etika policore nuk mund t shqyrtohet jasht
veprimit politik, social, ligjor dhe konceptit organizativ t veprimit t
strukturave policore n nj shoqri. Sjellja e shpresuar e policis duhet
t bazohet n bindjet se detyra e tyre themelore sht mbrojtja, e jo
ndalimi i lirive njerzore. do lndim i dinjitetit njerzor shpjen gjer
tek sjelljet jodemokratike t forcave policore. Policia duhet t ofroj
siguri publikut, e cila sht fundament pr shprehjen e t gjitha
aktiviteteve n shoqrin pluraliste. Duke pasur parasysh rndsin e
ktyre dy dokumenteve t prmendura, me t cilat jan munduar t
194
formulohen standardet etiko-morale t sjelljeve policore, do t

prezantojm tekstin e tr, n mnyr q t kemi shiqim dhe n baz t
ksaj t japim mendimet tona relevante pr prmirsimin e kodeksit
etik n sjelljen e forcave policore.
Kodeksi i sjelljeve t npunsve t cilt jan prgjegjs pr zbatimin e

ligjit e ka adoptuar Asambleja gjenerale e Kombeve t bashuara me
17.12.1979. Pas adoptimit, i njjti sht drguar qeverive t vendeve
antare t KB me referenc q n mnyr pozitive t deklarohen pr
zbatimin e saj n kornizat e legjislaturs nacionale dhe praktiks
nacionale, si grumbull principesh, t cilat personat, t cilt jan
prgjegjs pr zbatimin e ligjit, t jen t obliguar ta respektojn.
Dokumenti i prmendur n trsi referon n polici, e sidomos kur jan
n pyetje obligimet dhe respektimi i t drejtave themelore t
qytetarve. N kt dokument jan t njehura obligimet si vijon:
Npunsit t cilt zbatojn drejtsin n mnyr konstante duhet t
plotsojn obligimet t cilat drejtsia i krkon, shrbimi i
bashksis dhe mbrojtja e t gjith personave nga veprimet
joligjore, n trsi dhe n dakord me nivelin e lart t prgjegjsis
t ciln nga ata e krkon profesioni i tyre. (artikulli 1);
Gjat prmbushjes s detyrave prfaqsuesit e ligjit duhet t
respektojn dhe mbrojn dinjitetin dhe t mirmbajn dhe mbrojn
t drejtat njerzore t t gjith personave. (artikulli2);
Personat n shrbim t ligjit guxojn t prdorin forcen vetm n
rastet e domosdoshme dhe n mas t duhur pr t prmbushur e
detyrat e veta. (artikulli 3);
Prfaqsuesit e ligjit jan t obliguar t mbajn n fshehtsi t
gjith materjalin e natyrs s besueshme t cil ata e posedojn,
vetm nse zbatimi i obligimeve ose zbatimi i drejtsis nuk krkon
ndryshe. (artikulli 4);
Asnj prfaqsues i ligjit nuk guxon t inflikton, kurajon ose
toleron qfardo forme t torturs ose veprim tjetr t ashpr,
jonjerzor, degradues ose dnimi, asnj prfaqsues i ligjit nuk
guxon t thiret n urdhresat e instancave m t larta ose n
rrethana t jashtzakonshme, si sht, gjendje lufte ose krcnim
lufte, krcnim i siguris shtetror, gjendja politike jostabile ose
qfardo rreziku publik, n mnyr q t justifikoj torturn ose
veprimet e ashpra, jonjerzore ose degraduese ose dnimi.
(artikulli 5);
195
Prfaqsuesit e ligjit duhet t ken kujdes pr mbrojtjen e plot t

shndetit t personave t cilt jan nn kontrolln e tyre, e
posarisht, duhet n mnyr urgjente t sigurojn ndihmn
shndetsore n do koh kur rrethanat at e krkojn. (artikuli 6);
Prfaqsuesit e ligjit nuk guxojn t bjn veprim korupcioni. Ata
po ashtu, duhet n mnyr t ashpr t kundrvihen ktyre lloji
veprave. (artikulli 7);
Prfaqsuesit e ligjit duhet t respektojn ligjin dhe kodeksin e
sjelljeve. Ata duhet n mnyr sa m t mir t pengojn lndimet
e ligjit dhe kodeksit, dhe t kundrvihen n mnyr t ashpr
kundr thyerjes s tyre.
Personat n shrbim t ligjit t cilt kan arsye t besojn se ka
ardhur gjer te lndimi i kodeksit ose ekziston mundsia pr
lndimin e saj, duhet menjher t informojn superiort, dhe ku
sht e domosdoshme , t informoj organet tjera respektive,
organet t cilat kryejn kontrolln ose kan autorizim gjejgse pr
prcjelljen e ktyre dukurive. (artikulli 8)
Nga prmbajtja e kodeksit mund t konkludojm n mnyr valide se

rregullat pr obligimet morale n zbatimin e detyrave policore
paraqesin dokumentin m t rndsishm i cili sht aprovuar n
kornizat e Kombeve t bashkuara. Ky kodeks i deontologjis policore
ka shrbyer shteteve si korniz udhzimi pr aplikim m t volitshm
n jurisprudencen e tyre. Vmendje t posame trhjek artikulli i dyt
i cili bn fjal pr npunsit policor t cilt duhet t respektojn dhe
mbrojn dinjitetin njerzor t mirmbajn dhe prkrahin t drejtat
njerzore t t gjith individve. N kodeks po ashtu, theksohet edhe
prdorimi minimal i dhuns, ndalimi i torturs ose sjelljet tjera t
ashpra jonjerzore ose mnyra degraduese t veprimit ndaj
qytetarve, ndalimi i veprave koruptive dhe kundshtim i ashpr
kundr ksi lloji veprave, ndrsa artikulli i tet n mnyr decide
krkon q npunsit policor t respektojn ligjin dhe vet kodeksin,
q n mnyr energjetike t kundrvihen do lloji t lndimit t tij.
N mesin e dukumenteve t rndsishme t cilat jan aprovuar nga ana

e Asambles parlamentare t kshillit Evropian sht gjithsesi
Deklarata pr policin. Bhet fjal pr nj dokument shum t
rndsishm, i cili ka shrbyer si baz pr shum shtete, q n kornizat
e organizatave dhe veprimin operativ t inkuadrojn minimumin e
196
standardeve etike me qllim t ndalimit dhe lndimit t t drejtave t

njeriut, Teksti i deklarats thot:
Deklarata pr policin
a) Etika
a. Npunsi policor duhet t prmbush detyrat t cilat ligji ia
parashtron, duke mbrojtur bashkqytetart e tij nga veprimet
violente, rrmbyesve dhe veprimeve tjera t prcaktuara me
ligj.
b. Npunsi policor duhet t veproj n mnyr t ndershme,
paanshme dhe dinjitoze. Ai posarisht do t prmbahet nga
t gjitha format e korupcionit dhe n mnyr t zellshme do
ti pengoj ato forma veprimi.
c. Para ekzekutimit me vdekje, torturs ose formave tjera t
veprimeve jonjerzore ose denimi t ndaluara n t gjitha
rethant. Npunsi policor sht i obliguar t mos dgjoj
ose t rrefuzon t gjitha urdhreset t clat inkuadrojn ksi
lloj masave.
d. Npunsi policor duhet t zbatoj urdhresat t cilat i ka
urdhruar eprori hierarkik i tij, ai duhet t prmbahet nga
zbatimi i qfardo urdhrese pr t ciln din, ose pr t ciln
duhet t dij, por sht joligjore.
e. Npunsi policor duhet t kundrvihet lndimeve t ligjit.
Nse mundsohet ndodhja e veprimit i cili do t mund t
rezultoj me pasoja serioze n mnyr t drejtprdrejt ose
me pasoja t pareparueshme, ai, n kornizat e gjitha
mundsive duhet t reagoj menjher.
f. Nse vjen gjer tek krcnimi i drejtprdrejt ose krcnim
serioz dmtues pa mnyr t reparimit, ai duhet t mundohet
t ndaloj pasojat e atij lndimi, ose prsritjen e tij, duke
informuar eprorin me raport t shkruar pr veprimin gjegjs.
Nse edhe n kt mnyr nuk arin rezultate, ather t
raportoj instancat m t larta.
g. Nuk guxohet t inicohet asnj procedim ndshkimor ose
disciplinor kundr npunsit policor i cili ka refuzuar t
prmbush urdhresen joligjore.
h. Npunsi policor nuk guxon t marr pjes n prcjelljen,
arrestimin, ruajtjen e personave t cilt nuk jan t dyshimt
197
pr kryerjen e vepres penale, t bastisen, arrestohen ose t

prosekutohen n baz t rass s tij, religjionit ose bindjeve
politike.
i. Npunsi policor duhet t sht personalisht prgjegjs pr
veprimet e tija personale dhe pr urdhresat e dhna, pr
lshime eventuale joligjore.
j. Duhet t ekziston zingjiri komandues i qart. Duhet t
ekziston mundsia e vendosjes se cili epror sht, n fund,
prgjegjs pr veprimet ose lshimet e npunsit policor.
k. Legjislacioni duhet t ofroj sistemin e garancave ligjore dhe
t mjeteve kundr do dmtimi si pasoj e veprimeve
policore.
l. Gjat zbatimit t detyrave t tija, npunsi policor duhet t
prdor gjith zellshmrin e tij me qllim t aritjes s
qllimit t duhur ose t lejuar ligjor, por asnjher nuk
guxon t prdor m tepr forc se sa nevojitet logjikisht.
m. Npunsit policor duhet t marrin udhzime t kjarta dhe
precize pr mnyrn dhe rrethanat n t cilat mund t prdor
armen.
n. Npunsi policor nn kontrolln e t cilit sht personi t
cilit i nevojitet ndihma medicinale duhet t siguroj kujdesin
medicinal, dhe nse sht e domosdoshme, t ndrmer masa
t nevojshme pr ruajtjen e shndetit dhe jets s atij
personi. Derisa e dorzon t burgosurit kujdesit medicinal, ai
duhet t prcjell udhzimet e mjekut dhe puntorve t tjer
specialist medicinal.
o. Npunsi policor duhet t mbaj t fsheht t gjith
materjalin e natyrs s fsheht i cili iu sht dhan, vetm
nse zbatimi i detyrs ose urdhresat ligjore nuk krkojn
ndryshe.
p. Npunsi policor i cili vepron n dakord me dispozitat e
ksaj deklarate sht i autorizuar n prkrahjen morale dhe
fizike t bashksis t s cils i shrben.
Krkesa pr adoptimin e Deklarats reflektohet n vlersimin, se

standardet etike t npunsve policor jan garanc m e mir q disa
akcione konkrete policore do t jen n harmoni me krkesat dhe
respektimin e lirive individuale, t prshkuara me dimenzione
humaniste. Intenca sht q detyrat policore t prmbushen n mnyr
profesionale, n mnyr q t evitohen, respektivisht t zvoglohen
198
keqprdorimet e autorizimeve policore. Ajo q sht m e

rndsishme, sht qndrimi, se pr formimin e standardeve etike pr
policin ka rndsi shum m t madhe , se sa pr do institucion
tjetr shoqror. Dokumenti i till pr npunsit policor, i cili sht
preciz, i kuptueshm, sht adekuat pr situatn n territorin evropian.
Dokumenti ka shrbyer si udhzim etik dhe profesional npunsve
policor, e sidomos pr publikun n trsi, n mnyr q qndrimet e
tyre pr polici t trajtohen n mnyr t pranueshme. Pa marr
parasysh se Deklarata nuk ka autorizim ligjor, ajo prap paraqet
moton themelore t trajnimit policor pr sjellje morale n punn
policore. Kjo sht arsyeja, pse ajo ka gjendur vendin e saj n
dispozitat ligjore t shteteve antare t Kshillit evropian.117
Disa aspekte t sjelljeve joetike t policis
Sistemi policor sot, funksionin e saj e zbaton n ndryshimet e mdha

politike, historike, kulturore, sociale etj., me prshkime dhe ndikime t
ndrmjetme. do mosdituri, jo specializim, jo profesionalizm,
munges e dimensionit etik, dinjitetit etj., len gjurmt m t thella n
shrbimin policor. Prve ksaj, thyerja e kushtetuts, lloje t
ndryshme t keqprdorimit t autorizimeve dhe devijimet tjera
policore, e sidomos korrupsioni, n mas t duhur na tregon se me
far serioziteti shoqria moderne duhet t shqyrtoj kto pyetje,
sidomos shqyrtimi i sjelljeve etike. Kjo sht metoda themelore pr
ndalimin e veprimeve, respektivisht paralajmrim i qart pr ndalimin
e tentimit t veprimit t punve joligjore, t cilat do t sjellin n pyetje
legjitimitetin moral dhe reputacionin e policis n publik. Etika
policore sht pyetje qendrore e puns policore n rendin demokratik,
me nj rol t ri, ku theksi kryesor sht n relacionin e saj ndaj
publikut-qytetarve, dhe adaptimit demokratik adekuat realitetit t
siguris. Ka ardhur koha e nj doktrine dhe strategjie t re n veprimin
e sistemit policor, koh kur policia sht m e hapur ndaj
qytetarve. Kjo do t krijojn parakushtet pr zbutjen e zbatimit
imperativ t karakterit t ligjit, respektivisht masave represive. N
117Npunsit policor duhet ti ken instrukcionet precize pr obligimet e

tyre, kufizimet t cilat nuk guxojn ti kalojn dhe privilegjet e puns s tyre,
dhe Evropa duhet t kuptohet n kuptim t kujdesit pr kt si nj teritor.
Deklarata e raportuesit Gjeneral Edouarda Janssensa n seminarin Etika
policore n shoqrin demokratike,Strasbourg, 10. gjer 12 qershor 1996
199
kt mnyr policia n dakord me ndryshimet operative dhe

strategjike dhe problemet tjera t ket m pak arsye pr aplikimin e
masave represive, dhe sjelljet e saj gradualisht do t transformohen
nga sjelljet etike t obliguara me profesion dhe ligj n etikn e
kuptueshmris, tolerancs dhe prgjegjsis, n korrelacion me
perfeksionimin dhe ndryshimin e prgjithshm t shoqris. N
mnyr q policia t sht n gjendje t prgjigjet n mnyr adekuate
n t gjitha problemet e siguris, e sidomos n preventivin e
represionit t kriminalitetit, duhet t formoj dhe n mnyr praktike
t artikuloj korpusin adekuat t vlerave etike t cilat do t rrjedhin
nga krkesat e adekuate dhe krkesat e shoqris.
Inkuadrimi i ides s partneritetit n mes policis dhe kolektiviteteve

(bashksive) lokale n eliminimin e kriminalitetit dhe mirmbajtjes s
rendit dhe paqes publike, paraqet nj ndr parimet themelore t
policis s ardhme. Partneriteti n marrdhnie implikon besueshmri
t dyanshme, m rast policia mban rolin kryesor n mirmbajtjen
e siguris. Perfeksionimi i formave t ndryshme t kooperimit, dhe
adaptimi bashksis sjell gjer tek ngritja e ndjenjs s siguris s
komunitetit lokal. Mirpo, ktu na nevojitet q n mnyr t qart t
theksojm, se aktivitetet organizative, operative, udhheqse,
edukative, profesionale si dhe aktivitetet tjera, t cilat jan n funksion
t formimit t strategjis s prgjithshme dhe strategjis s puns
policore, mbet n domenin e sistemit policor. Dimensioni etik i
policis, elasticiteti dhe fleksibiliteti n rrethet me ndryshueshmri t
madhe (etnike, politike, ekonomike, sociale, kulturore) me koh sjell
edhe gjer tek ndrrimet e sjelljeve, qndrimeve t praktiks policore,
gj q n mas t madhe ndikon n zhvillimin e programeve
preventive. N fjal, me programe preventive mundohen t
eliminohen shkaktart t cilt gjenerojn forma t ndryshme t
violencs duke ju dhan prparsi atyre metodave operative t cilat
problemin e zgjedhin pa aplikimin e masave t karakterit represiv.
Qllimi i fundit i ktyre veprimeve duhet t korrespondoj me
gjendjen e siguris reale n komunitet. Koncepti i kodeksit etik
profesional n mnyr t qart duhet t tregoj arsyeshmrin e saj,
demokrativitetin, e sidomos prgjegjsin pr respektimin e sistemit t
vlerave, respektivisht mbrojtjes s dinjitetit njerzor dhe t drejtave
t do individi. Duhen t sigurohen q me mnyrn e aplikimit t ligjit
dhe dispozitave juridike t bazuara n kushtetut, t realizohet
respektimi dhe drejtsia. Nuk mjafton vetn q n nivelin teorik ose
200
abstrakt, respektivisht nivelin formal t formohen principet etike

policore dhe qllimet policore, me t cilat shum shpesh nuk jan t
njoftuar npunsit policor, dhe si t till mbarojn n papirologji t
thjesht. Kodeksi etik policor i cili nuk bazohet n premisat
konzistente morale dhe humane pa sqarime n praktikn policore, len
hapsir pr sjellje joetike policore. N lidhje me kt do t citojm
kodeksin e sjelljeve joetike i cili sht i parapar n materialet e
Simpoziumit Nacional pr Dinjitetin Policor. Nj sjellje e till
inkuadron:
Pandershmria:tendenca pr keqprdorimin e kohs s puns,
keqprdorimi i pushimit mjeksor, gnjeshtra, hajnia dhe aktet
tjera t pandershme.
Brutaliteti: prdorimi i fuqis s panevojshme, violimet psikike
dhe fizike dhe llojet tjera t tretmanit t parregullt.
Paragjykimet raciste: dnimi i njerzve n baz t stereotipave
ekzistues t prgjithsuar.
Volitshmria: marrja e dhuratave, shrbimet e posame dhe
privilegji dhe pranimi i parave.
Zotrimi i pasuris s burgosurit: hajnia ose shtimi i matrijalit
inkriminues t paparaqitura m hert.
Dshmia e rrejshme ose e njanshme: gnjim i qllueshm ose
dshmim i njanshm me qllim t paraqitjes s rrejshme ose t
pasakt.
Thyerja e ligjit ose akteve ligjore:tendencat pr moskujdesin ndaj
akteve dhe ligjit.
Lndimi i t drejtave njerzore: arrestim i gabuar, bastisje jolegale,
heqje dor nga rrjedha e procedurs.
Mungesa e sjelljeve t mira:mungesa e sjelljeve me qllim ose
paqllim, balsfemia.
Tendenca e joefikasitetit:veprimet e passuksesshme t cilat duhet
t jen n dakord me standardet, ignorimi i dhuns etj.
Pasuksesshmria n zbatim:mosekzistimi i dshirs pr ndrrimin
e praktiks joefikase dhe aplikimi i standardeve t shrbimit.
Zbulimi i informatave t besueshme:thyerja e premtimit, profanimi
i fshehtsis, diskutimet e paautorizuara.
Thyerja e komunikimeve t besueshme:mosrespektimi i rregullave
t sjelljeve ndaj komunikimeve t mbrojtura me ligj.
201
Keqprdorimi i prons publike: mosrespektimi i vetdijshm i

prdorimit t rregullt t automjeteve, pajisjeve dhe mjeteve. 118
Kta shembuj t sjelljeve joetike na udhzojn, se vetm modeli etiko-

profesional dhe kooperativ me elemente t tolerancs dhe humanizmit,
me vlerat morale n punn e policis, garanton se vetm n vlerat
universale t mirnjohura mund t ndrtohet dinjiteti, transparenca,
demokratizimi, drejtsia, besueshmria, mendja e shndosh,
ligjshmria, besnikria e sistemit policor dhe e antarve t saj.
Rndsia e etiks policore vjen n shprehje sidomos n situatat
konflikte (policia dhe qytetart), gj q nga policia krkon nivel t
lart t stabilitetit, gj q gjithher duhet t kuptohet se ajo sht n
shrbim t ligjit dhe se zbatimi human dhe fleksibil paraqet
drejtpeshimin n mes liris dhe siguris, e jo kufizim t ashpr t saj.
Ky pluralizm i vlerave etike, jap rast t shklqyeshm q ajo t

humb emrin dhe karakterin e ashpr t organit shtetror t fuqishm
t dhuns t militarizuar dhe mbylltsis. Do t thot, se vendosja e
drejt e etiks policore sht shprehje dhe konfirmim i sjelljes
demokratike t policis. N kt kontekst, gur i kndit i etiks policore
duhet t sht respektim rigoroz i qenies njerzore me rastin e
zbatimit t detyrave ndaj personave t tret, dhe natyrisht, me rastin e
udhheqjes me bashkpuntort, farktimi i vlerave ndaj drejtsis
me rastin e vendimeve interne ose eksterne dhe veprimeve n
shrbim, si dhe dukshmria e veprimit policor n kuptimin publik
t puns brenda policore dhe me mundsi, nga jasht.119
118Sergei Paramochik, Police Integrity:a chalange of democratic policing,

POLICING CENTRAL AND EASTERN EUROPE, Ljubljana,1998
119 Edwin Kube, Kultura policore-m tepr se nj mod e dhjetvjeqarit t
fundit, Izbor, Zagreb,1990, no3, fq.122
202
Kodeksi etik n kornizat vlersoro humaniste pr funksionimin

demokratik t sistemit policor
Funksioni themelor i sistemit etik n prgjithsi, n do shoqri

sht t mbaj jetn e asaj shoqrie t veant. N kt kuptim, etika
sociale imanente, respektivisht normave juridike n do kultur t nj
shoqrie prmbajn ndalesat dhe urdhresat t cilat jan t
domosdoshme pr ekzistimin dhe funksionimin e asaj shoqrie t
veant. Prandaj, sht e duhur q antart e saj ti nnshtrohen
rregullave t cilat jan t rndsishme pr formimin e strukturs s
karaktershme t antarve t saj, n at mnyr q ata t dshirojn t
bjn at q sht e duhur n rastet ekzistuese. do shoqri ka
interesin e saj vital n at q rregullat e saja t dgjohen dhe t
ndjeken.120 Sjellja etike e sistemit policor sht etik policore e
aktualitetit e cila duhet t bazohet n aftsin e saj q brenda
strukturs organizative tek npunsit policor t krijohen gjykimet
vlersuese t cilat do t prgjigjen sfidave t puns moderne, ti
durojn kritikat t cilat ndonjher jan t pajustifikuara, t realizoj
drejtsin ndaj do njeriu i cili bie n kontakt me policin. Prve
ksaj, moderniteti i filozofis policore na tregon se policia me
krkesat etike duhet t merret n ato raste t siguris, ku ekziston
rreziku m i madh pr lndimin e tyre. Meqense asnj njeri nuk
mund t jetoj pa vlera dhe norma, sht prgjegjsi e madhe e
policis n aspektin e preferimit t gjykimeve humaniste pr
vlersimet etike t profesionit t saj. Nse kodeksi etik i saj sht i
prshkuar dhe i bazuar n nivelin teorik dhe n sistemin e vlerave t
mbyllura t burokratizmit t ashpr dhe autoritetin e profesionit
policor, ky proces do t ndalet. Me kt, polici bhet vetm
instrument i fuqis policore. Nga kjo, sht e qart se principet dhe
qllimet etike t policis t formuluara n mnyr abstrakte mund t
shkaktojn implikime serioze politike dhe t siguris. Prve ksaj,
mungon kuptimi se do faz e zhvillimit t transformimit dhe
modernizimit t sistemit policor nga suksesi demokratik dhe
civilizues, implikon afrim adekuat, respektivisht ridefinimit t etiks
policore, n dakord me ndrrimet dhe krkesat e shoqris moderne
dhe t hapur. Kjo ka sjell gjer tek disbalancimi i marrdhnieve n
mes krkesave pr kodeksin etik t profesionit n punn e prditshme
120Erich From, Njeri pr vete, Naprijed, Zagreb,1977, fq.172
203
policore, n njrn an, dhe krkesave t qytetarve dhe problemet e

siguris ne ann tjetr. N kohen e sotme m nuk mund t
funksionojn sistemet policore pr t cilat udhheqsit e tyre
mendojn se i mjaftoj vetvetes, t tjetrsuar nga qytetart t mbyllur
n sistem dhe t paprekur pr rrethin politik dhe social.
Instrumentalizimi dhe multiplikimi i hershm e fuqis policore nuk
mund m t prgjigjet krkesave moderne.
N shoqrin e cila sht e rregulluar n mnyr demokratike,

interesat politike dhe t siguris t qytetarve prej dits n dit
modelohen, transformohen, fitojn n prmbajtje n harmoni me
ndrrimet dhe qllimet civilizuese gjenerale. N mnyr q sistemi
policor t mund t funksionoj n kto kushte dinamike, me qllim t
kontrollit t gjendjes nga lama e siguris dhe prfitimin e besimit
publik, qytetart nprmes t prfaqsuesve t saj n organet
legjislative kan dhan autorizime policis, n mnyr q t jetojn n
bashksi t sigurt dhe stabile. Mirpo autorizimet e policis nuk jan
vetm burim pushteti. Njerzishmria dhe humaniteti n shoqrit
moderne demokratike duhet t ken prparsi ndaj teknikave t pastra
profesionale.121 Me kt qllim, do t theksojm edhe disa aspekte t
cilat sipas mendimit ton jan relevante pr ndrtimin dhe zbatimin e
standardeve etike n polici:
praktika policore e cila kupton rndsin dhe seriozitetin e
kodeksit etik mer legjitimitet demokrat-human t ri, sepse
intencat jan q shrbimi policor t sht i ndershm, moral,
profesional dhe i drejt. Kjo domosdoshmri shtrihet n faktin se
policia sht simbol i dukshm i qeveris nprmes t s cils dhe
kualitetit t detyrave t prmbushura punuese, qytetart formojn
mendimin e tyre pr punn e qeveris. Npunsit e pandershm
dhe mendjemadhsi, posarisht nse kemi t bjm me
korrupsion, do t shkaktojn tek qytetart animozitet dhe
pabesueshmri, gj q sjell n pyetje vlerat morale themelore t
gjith sistemit policor. Kshtu q asnj super revizion pa marr
parasysh pasojat nuk mund t ndaloj polict jo t mir t
punojn keq. Thjesht, ka shum polic e pak superrevizor.122
Dyshimi i theksuar n dimensionet njerzore dhe morale t
policis krijon konfuzionin moral n sistemin policor n t cilin
121 Duko Modly,M tepr pr kodeksin etik tl policis kroate, policia dhe
siguria, Zagreb,1997,no.6fq415
122By Stephen, I.Vicchio, Ethic and police integrity
204
kuadrat e pastr moralisht shum vshtir i kryejn obligimet e

tyre. Duke marr parasysh, se sjelljet konkrete t policis
prcakton kualitetin dhe mundsin e prognozimit t lvizjes s
dukurive dhe ndodhive, n mnyr eksplicite na tregon se afrimi i
ri nnkupton dhe shkatrrimin e forms s vjetr t sjelljeve
policore.
Nuk mund t lejohet q gjykimet vlersore dhe normat etike t sjelljeve

t kuptohen si pun shije ose prirje t rastsishme t disa npunsve
policor,e sidomos t atyre t cilt mungojn vetit e lartprmendura t
nevojshme pr udhheqje me policin n shoqrin e re demokratike.
Duhet t dim se etika policore paraqet nj set t principeve morale t
cilat jan t obligueshme n punn e policis, si instanc e mirnjohur
me qllim t zgjedhjes s situatave konflikte n mnyr fleksibile.
Duke vepruar si prfaqsues zyrtar i pushtetit, policia gjat zbatimit

t ligjit duhet gjithmon t ket parasysh, se n vend t par sht
mbrojtja e jets dhe dinjitetit njerzor. Duke shrbyer bashksis,
mosrrnimi i integritetit, respektimi dhe besimi n premisat themelore
demokratike, policia duhet t ndrtoj dhe t lartsoj vlerat morale, t
cilat n punn e saj do t paraqet proces t dshmimit, si grupacion
specifik profesional. N kt proces, qytetart duhet t paraqesin
burim i vrtet nga t cilt duhet t rrjedh besimi dhe kooperimi i
ndrmjetm i dshiruar. N nj klim t volitshme t ktill, policia
fiton rastin pr transformim t shpejt. Tempoja e kalimit dhe i
transformimit sht treguesi m i mir pr gatishmrin e sistemit
policor pr zbatimin e funksionit t tij n kushtet e reja.
Polici duhet t kuptoj se nj ligj vlen pr t gjith qytetart, dhe se

duhet ta zbatojn n mnyr t drejt dhe jo t njanshme. Nprmes
t mnyrs s zbatimit t ligjit, qytetart mojn dhe gjykojn pr
dimenzionet etiko-profesionale t profesionit policor. Vetm n baz
t prvojs profesionale dhe specialiste, policia duhet t dij t kryen
seleksionimin e problemeve duke theksuar veanrisht rndsin e
diskrecionit policor. Vetm zani i mir i policis n disa rrethana t
rastit dhe incidenteve, me t cilat duhen t merren sepse sht krkuar
205
nga ata. Diskrecioni sht art i aksionit gjegjs ndaj disa rethanave.
Ajo sht detyr e prditshme e policit.123
Vlerat etiko-morale ndretnike si set vlerash relativisht stabile t

kuptueshme dhe koherente gjithsesi i prket veprimit t durueshm t
mosanshmris, njerzishmris dhe t veprimit shembull, pa marr
parasysh pozitn shoqrore, gjinin, racn, religjionin, bindjet
politike ose dshirat politike t qytetarve. T gjith qytetart duhet t
ken tretman t njjt: t kujdesshme, me konsiderat dhe me dinjitet.
Ligjet duhet t zbatohen n mnyr adekuate, njerzore dhe sa
mundsit objektive lejojn dhe mundsojn.124
N mnyr q policia t sht n gjendje t marr vendime diskrete n

dakord me situatn konkrete t siguris, duhet t shpreh drejtsin,
urtsin dhe menurin. Sidomos drejtsin si vler absolute dhe
princip etik n veprimin policor duhet q nga praktika policore t
nxjerr gjith kujdesin n shqyrtimin e rrethanave specifike dhe t
rrethanave t komplikuara, pr marrjen e vendimit konkret objektiv
gjat zbatimit t autorizimeve t dhna. Vendimi diskret duhet t sht
reflektim i ndrgjegjes morale pr drejtsi, objektivitet i paanshmris,
konkrete, maturi dhe veprim t moralshm. Ajo sht garanci e
zhvillimit t principeve etike si e dhn e fundit e nivelit m t lart n
sumimin e shpresave etike morale dhe humaniste dhe sistematizimin e
prvojs policore n punn operative, sidomos me rastin e prdorimit
t mjeteve t dhuns.N mbrthim t ndrtimit t standardeve etike,
integritetit dhe dinjitetit t npunsve policor, vend t veant duhet
t zn ndershmria. Ajo sot sht nj ndr pyetjet m t rndsishme,
respektivisht n ciln mnyr t zhvillohet ky princip dhe si t mbahet,
duke marr parasysh prezencn gjithnj e m t madhe t korrupsionit,
pakuptueshmris s policis dhe sjelljeve t kqija t saj. N kt
kuptim, posarisht duhet t theksojm se polici nuk guxon t bj
asnj vepr korrupsioni dhe as t sht i involvuar n akt korrupsioni
ose ryshfeti, nuk guxon t toleroj kto lloje t sjelljeve t policve
tjer. 125 Nderi policor, si princip etik, sht pyetje e rndsishme n
punn demokratike t policis. Aktet e korupcionit, si dhe do
123AlfredHeijder, Sundimi i ligjit dhe principet e mirmbajtjes demokratike t

puns dhe roli i policis n shoqrin demokratike, MPB t Kroacis,Zagreb
1994, fq 17
124 Duko Modly, njjt, fq 410
125Duko Modly, njjt, fq 418
206
keqprdorim i autorizimeve jan akte q nuk mund t lidhen me

natyrn dhe profesionin e puns policore. Prve ksaj, do veprim i
policve ose puntorve udhheqs t cilt kan leverdi personale
duke keqprdorur pozitn e vet (mito, fitim i pandershm, shantazh,
dhuratat e vogla etj) konsiderohen si akt degradues i sistemit policor
para publikut. Prandaj policia duhet n mnyr energjetike t
kundrvihet do keqprdorimi dhe autokracie duke ndrmarur masa t
posame operative dhe masa dhe metoda t tjera me forma t
kontrolls m prgjejgse dhe t prmbajshme.
Brenda vet sistemit policor, aftsit profesionale paraqiten si faktor

diferencijal si dhe shenj diturie dhe profesionaliteti t npunsve
policor. Principi etik n kt rast ka rolin kryesor, q n mnyr
etike dhe morale t mbroj zbatimin e detyrave profesionale, duke
marr parasysh fuqin policore dhe prdorja e autorizimeve. Principi
etik ndihmon n krijimin e marrdhnieve profesionale me velrsime
gjykuese humaniste. Koncepti i profesionalizmit si dhe kontrolla
brendaprofesionale siguron sistemit policor autonomin e dhuhur. Ai
po ashtu, kryen funksionin e drejtimit t praktiks policore n
ndrtimin e ndrgjegjes pr rndsin funksionale t profesionit dhe
implikimet t cilat mund t paraqiten, nse nuk jan pranuar
standardet vlersoro-morale n punn konkrete. Mirpo, n mnyr q
npunsi policor t sht n gjendje t prgjigjet ktyre detyrave, ai
duhet t sht i arsimuar dhe profesional sepse nga policia krkohet
aftsi e madhe dhe dituri, standarde t larta profesionele, autorizime
t duhura ligjore dhe autorizime joformale, pamvarsi e caktuar, krenari
profesionale, kritere t larta me rastin e punsimit, e para se gjithash
lvdrat publike. Meqense funksioni policor ka karakter dhe
rndsi publike profesionalizimi gjithnj e m tepr bhet imperativ i
aktiviteteve policore moderne i cili zhvillohet n dy kahje: individuale
dhe institucionale. Prderisa sistemi policor nuk ka standardet e
veta, dhe rregullat etike dhe morale t sjelljeve t cilat prmbajn
vlerat profesionale joformale nuk mund t flitet pr gatishmrin e
prgjithshme t policis pr zbatimin e prgjegjshm dhe t ligjshm
t detyrave. Prandaj, profesionalizimi me dimenzion etik dhe
humanist moralisht forcon strukturn policore dhe ndalon hyrjen t
gjith brsve joprofesional t cilt vijn nga jasht.126
126 Janez Pear, Policia Sllovene n kushtet e reja shoqroro politike, Izbor,
Zagreb, 1991, no 2, fq 117
207
Policia dhe korupcioni
Prcaktimi teorik i korupcionit
Etimologjikisht fjala korupcion rrjedh nga fjala latine corrumpere

q do t thot thyerje me para. Fajala e prmendur deri diku sht
konvergent kuptimit fjals latine corruptus- i prisht. N fjalorin e
Brock Haus hasim n definicionin shum t gjr t fjals korupcion,
e cila merret si pasoj e pasiguris materjale (bartsi i shrbimit),
ndonjher dhe politizim i npunsis.... Korupcioni sht shfrytzim i
prparsis, por jo vetm ajo, para se gjithash veprim deficitar i
udhheqsis, e cila fyen kriteret e mirqenjes s t gjithve, e cila
zvoglon aftsit udhheqse dhe rezikon legjitimitetin e
gjithmbarshm t veprimeve udhheqse. Korupcioni ka qen
prcjells i zhvillimit t shoqris dhe ka ekzistuar edhe n periudhn
antike, duke u manifestuar n forma t ndryshme, gjer tek ato forma t
cilat kan shkaktuar sjellje korniz t cilat kan sjell gjer tek
implikimet politiko institucionale, sociale e me kt edhe implokime
t siguris. Korupcioni gjat zhvillimit historik gjithn e m tepr ka
deprtuar n koridoret e aparatit t fuqis t shteteve dhe ka vepruar si
opium n strukturn e npunsve shtetror t cil rugdalje t vetm
kan gjetur n kriminalin e organizuar, respektivisht korupcionin.
Niveli i prezences s saj n nj shoqri sht reflektim i gjendjes
juridike dhe politiko-sigurie t shtetit. N fjal, me zhvillimin e
civilizimit, korupcioni gjithnj e m tepr ka shkatruar t gjitha lamit e
jets shoqrore kshtu q sot nuk ekziston asnj lami n t ciln
korupcioni nuk ka qerdhen e vet. Ndrsa forma e saj, imagjinats s
saj nuk i vje fundi (Noack,1995). Si fenomen historik ajo sht
prezente n t gjitha shtetet pa marr parasysh formen e rregullimit
sepse korupcioni n shtet, pa rrug t trthorta mund t qoj tek
korupcioni shtetror (Noack,1995). Pr prezencen e korupcioni si
sjellje devijante n mnyr m t mir ilustrojn citatet jap ryshfet
q t regjistroj fmijn n shkoll, paguan q t sigurosh punn, e
ndonj her paguan q ta mbash at, paguan npunsit tatimor n
mnyr q t mos paguash tatim, paguan mjekun dhe infermiert q t
208
ofrojn ndihmn e krkuar dhe policin q t mos areston. Kjo list e

mbarshme mund t vazhdoj pa pushuar.127
Sjelljet e prmendura t papranueshme, respektivisht thyerja e

normave dhe vlerave fundamentale t cilat jan kye pr funksionimin
e shtetit demokratik dhe juridik, sot gjithnj e m tepr bhen problem
nacional. Pasi q ende nuk ka definicion preciz dhe unik pr
korupcionin, ose e cila do t ishte e pranueshme pr t gjitha tipet,
format dhe nivelet e korupcionit, ose e cila do t mund t zbatohet pr
t gjitha format e punve ilegale t cilat kan t bjn me korupcionin,
do t prmendim disa pr t cilat mendojm se jan t rndsishme pr
kuprimin e aspekteve t saja fundamentale. Njrn nga definicionet e
gjra ka dhn Byroja federale kriminalistike e Gjermanis e cila
prmban kriteret:
keqprdorimi i funksionit zyrtar, dhe funksione t ngjajshme n
ekonomi, ose gjat mandatit zyrtar;
japje e rastit, iniciativa personale;
prfitim personal, ose veprim q ajo t realizohet;
shkaktim i dmit n mnyr t drejtprdrejt ose trthoraze etj.
Dm pr bashksin (n funksionin zyrtar ose politik),
respektivisht pr ndonj ndrmarje;
mbulim ose murkullim i veprave t tilla.
Nn korupcion nnkuptojm aktin i cili ofendon sistemin e rendit

publik dhe qytetar. Ai rrnon do sistem. Sistemin e rendit publik dhe
qytetar, vendos interesin publik mbi at t veant. Lndimi i
interesave gjenerale n favor t interesit individual nnkupton
korupcionin (Rogow/Lasswell). Po ashtu disa autor korupcionin e
shofin si proces kundrligjor i shkmbimit n mes vepruesit nga
sfera publike (politike ose udhheqse) dhe vepruesit privat,
posarisht nga sfera ekonomike, me tendenca t vendosjes s sistemit
(rrjets s strukturuar) me qllim t planifikimit ose eliminimit t
personave t tret (interesi publik ose konkurenca private) n favor t
interesave personale (finansiare, politike dhe fuqive tjera) dhe rolit
prestzh n shoqri (N. Quelez, 1996). F. Nietzche filozofi i famshm
gjerman ka shkruar se korupcioni sht fjel e ndyt pr vjeshten e
nj populli, ndrsa sot prdoren m tepr definicione n Gjermani, e
127M.A. Tokuboh, The challenge of public service, Quarterly Journal of

Administration, 1972, fq 76
209
cila ka dimenzion dhe rndsi politike t theksuar e cila thot

korupcioni sht privilegje preverze. N kt kontekst mund t
njehim edhe korupcionin politik. N fjal, nn korupcion n jetn
politike nnkuptohet aktiviteti n t ciln prdoret funksioni politik
dhe pozita pr qllime jomorale dhe joligjore e me qllim t prfitimit
personal (Enciklopedia politike, fq.750). Si shembull i korupcionit
politik jan shembujt, dhnja e ryshvetit npunsve shtetror ose
elektoratit, falsifikimi i dokumenteve publike dhe raporteve,
favorizimi i individit ose grupeve me rastin e dhnies s lejeve t
ndryshme ose nnshkrimin e kontratave, dhenja e informatave nga ana
e npunsve shtetror n baz t s cilave prfitohen leverdi t mdha
matriale etj. Bhet fjal pr, prdorjen joligjore t autorizimeve zyrtare
ose ndikimin e npunsve qeveritar t cilt me qllim t prfitimit t
pasuris, prparojn interesat e veta ose interesat e personave t tjer,
dmtojn shoqrin, duke shkelur betimet prkundr adeteve ose
ligjeve ekzistzuese (Henry A. Ekiyor,1989). Po ashtu, n filozofin
politike t Platonit dhe Aristotelit deri sot nn gjakderdhjen politike
(korupcionin) nnkupton braktisjen e qllimeve dhe humbja e bazes
moralo-politike (legjitimitetin) t nj sistemi politik ose lvizjeje.
Do t thot, kemi t bjm me prezencen e saj permanente n sistemet
e hershme dhe ato moderne pa marr parasysh n formen politike,
duke ndrruar prmasat e saja gjat zhvillimit historik t shoqris. Po
ashtu, disa autor mendojn se esencen e fjals korupcion paraqet
realizimin e interesave private n dm t interesave publike, gj q m
s shpeshti manifestohet n hargjimin e mjeteve bugjetore n mnyr
t paprcaktuar, natyrisht n barr t obliguesve tatimor. N rastet e
rnda t korupcionit, ai i cili jap ryshvet keqprdor, ndikimin
finansiar, n mnyr q t realizon qllimet nprmes personit t
kotuptuar (npunsit ose politikantit), i cili n ann tjetr keqprdor
fuqin e tij ose funksionin dhe n kt mnyr lndon njrn nga
parimet themelore t demokracis, parimin e besueshmris (Borghi
1995). Kshtu q, lufta kundr korupcionit para se gjithash paraqet
prpjekje pr mbajtjen e vlerave etike themelore. Kjo luft nuk mund
t stoliset me sukses prderisa npunsit n nivelin shtetror dhe
nivelin ekonomik nuk formojn bindje pe jomoralitetin e
korupcionit (Koller 1994). Mirpo, korupcioni n kushtet moderne
nuk mund ta vendosim vetm n kto lami (joetika dhe
lakmueshmria), por duhet t realizohen edhe parakushtet e tjera
globale (juridike, sociale, politike) pr zbutjen dhe eliminimin e
dukuris s dhnies s ryshfetit. Dhe n fund, Kshilli Evropian n
210
raportin e tij (Kshilli Evropian) ka parashtruar pyetjen e definimit t

korupcionit dhe ka dhan definicionin si sjellje e personave t cilt
n pozitn zyrtare ose pozitn privata keqprdorin obligimet n
mnyr q t realizojn fitime jolegale ose fitime t qfardo lloji.
Pa marr parasysh se korupcioni gjat historis s njerzimit

lajmrohet n forma t ndryshme ajo ka qen paraardhse e
zhvillimit t bashksis shoqrore, studimet sistematike t saj kan
munguar, sidomos pr nivelin e rrezikshmris s saj shoqrore dhe
gjendjen e mnyrs dhe modelit sistematik dhe legjitim pr eliminimin
e saj. Vetm n fund t viteve t tetdhjeta sht filluar me studimin
aktiv t shkaktarve t ksaj dukurie t rrezikshme pr bashksin
shoqrore dhe kuptimin e natyrs dhe volumit s saj por n kornizat e
kriminalitetit t organizuar. Korupcioni nuk mund gjiher t barazohet
me korupcionin kriminal, megjithse ajo sht bashkpuntore e afrt e
kriminlalit. Korupcioni sikurse dhe korupcioni kriminal kan t njjtin
raport ndaj moralit, principeve etike dhe funksioneve publike. N
kt kuptim, n shumicn e vendeve evropiane n legjislacionin
ndshkimor hasim n n dy lloje t korupcionit t vrtet:
korupcionit aktiv dhe atij pasiv, ndrsa nga aspekti kriminolo-
kriminalistik shumica e autorve sjelljen koruprive e ndan n: at t
rrugs, t kontraktuar, korupcionin n shrbimet publike, korupcionin
politik, gjygjsor, ekonomik si dhe korupcionin e prgjithshm me t
ciln nnkuptohen t gjitha format tjera t sjelljeve koruptive n lamit
e ndryshme t jets shoqrore (shndetsia, arsimi, ndrtimtaria, sporti,
politika sociale etj) Megjithate, padyshim se n rregullativat zakonore
ekziston nj mas divergence. Pr kt arsye, koncepti i korupcionit
duhet vshtrohet n kontekst m t gjr n raport me korupcionin
kriminal, sepse nuk kishte mundur t formohet strategjia dhe taktika e
gjithmbarshme, teknika dhe metodika e lufts kundr korupcionit,
nse ajo do t kufizohej n aspektin krminal t ksaj dukurie
shoqrore t rrezikshme. Mbet fakti se qfardo lloj i korupcionit pa
marr parasysh nivelin e saj n mnyr serioze cenon vlerat
fundamentale n t cilat nj shoqri shtrihet, Sepse do rast i
korupcionit t madh sjell shtetin n pozit t turpshme(Wilhelm
Hennis). Ngritja e korupcionit, sikurse dhe lidhja n mes legalitetit
dhe ilegalitetit q lajmrohet me kt rast, paraqet zhvillimin m t
rrezikshm t kriminalit t organizuar. Ktu nik bhet fjal pr rastet e
vogla t korupcionit, por para se gjithash pr ndrlidhjen e kriminalit
t organizuar me personat udhheqs nga administrata dhe politika.
211
Sipas vlersimeve t ekspertve rus s paku 50% t t ardhurave t

grupeve kriminale hargjohet pr koruptimin e npunsve t aparatit
shtetror. Me kt qllim do t japim disa vrejtje:
N kushtet e mvarsis ekonomike t shteteve gjithnj e m t
madhe, zhvillimi i t gjitha llojeve t sistemeve t komunikacionit,
rritja e tregtis ndrkombtare, internacionalizimit t tregut
finansijar, kriminali i organizuar dhe korupcioni kan shfrytzuar
t gjitha prparsit e ktyre rrethanave, kshtu duke u br
problem transnacional e me kt ka vvn n sfid sigurin
nacionale dhe internacionale;
Tendencat aktuale t zhvillimit t kriminalit transnacional
padyshim na tregon pr brutalitetin e theksuar, profesionalizimin,
korupcionin dhe internacionalizimin;
N klimn e volitshme politike dhe juridike t disa shteteve e cila
konvenon dislokacionit t grupeve transnacionale, involvimi i tyre
kriminal i prcjellur me korupcion n strukturat udhheqse t
shtetit, paraqet problem t madh pr institucionet nacionale
finansijare dhe institucionet ekonomike;
Infiltrimi i korupcionit n institucionet legale, sidomos n shtetet
me struktur burokratike dhe me centralizim politik t theksuar t
funksioneve shtetrore, posarisht n vendet n zhvillim (niveli i
lart i autorizimeve t npunsve udhheqs, diskrecionet e
vrimave n ligj, prhapja e funksionit t qeveris dhe przierjen
e saj n jetn private t qytetarve etj), sjellin gjer tek prforcimi i
fuqis s organizatave kriminale dhe bhen m rezistente n
prpjekjet e zbutjes ose eliminimit nga ana e organeve gjegjse
shtetrore dhe shrbimeve t siguris.
Nse me infiltrim sigurohet lidhja simbioze me elementet
qeveritare, bartsit e sjelljeve koruptive japin kriminalit t
organizuar mbrojtje t shtuar dhe prparsi, e sidomos n prfitimin
e informatave t besuara (shembulli i larjes s parave) me qllim
t transferit t shpejt nprmes sistemit finansiar global;
Korupcioni ka fituar asi lloj prmasash sa q sht dukke u
krcnuar n mnyr t hapur shteteve demokratike moderne, e
sidomos atyre q jan n tranzicion, dhe e cila n stuata t
volitshme shkatron vet indin shtetror, n kt mnyr duke
shkaktuar kriza jo vetm n aspektin e politiks, t ekonomis dhe
rendit moral, por po ashtu edhe t sistemit shoqror n trsi;
Si sfid, pushtetit shoqror dhe legjislativs zakonore t saj,
korupcioni moralisht shkatron dhe nnqmon zhvillimin e
212
shoqris civile, duke sjellur gjer tek turbulencat n politik dhe

pamundsis s funksionimit normal t qeveris dhe ligjit. Kjo
grad e amoralitetit, sipas vlersimeve t sociologut amerikan Rajt
Mils, sht mnyra m e rrezikshme jo vetm e decentralizimit por
edhe t paprgjegjsis s nj shoqrie. N kt mnyr vijm gjer
tek tripliciteti fatkeq: dhnia e ryshfetit sht ngjarje:
korupcioni sht gjendje e cila rrjedh nga dhnia e ryshfetit,
skandali politik sht veprim nga jasht. Kjo n mnyr
eksplicite na tregon se sot jemi duke jetuar n fazen erritjes s
intenzitetit t korupcionit (Noack,1995).
Korupcioni n polici
Policia gjat zhvillimit t saj nuk ka qen imune n korupcion. N

kontekstin e shqyrtimit t definicionit t veprimit policor, organizimit
t saj, strategjis, veprimit operativ, t paevitueshme jan edhe
hulumtimet dhe shqurtimet pr prezencen e korupcionit n sistemin
policor. Shum autor mendojn se hulumtimi dhe kuptimi i ans s
errt dhe t jomoralshme t puns policore (Kappeler, Sluder, Alpert
etj), respektivisht korupcionit, nuk sht duluri e re dhe e cila i prket
shekullit t njzet. Studimi i historis s policis do t thot edhe
studim i devijimeve policore, korupcionin dhe veprime t kqia
(Kappeler,1994). Me t vrtet n mnyr frapante veprojn shnimet,
t cilat i ka cekur Stielaff, se me hulumtimet e ndrmarura brenda
policis s Krahins federative t Nordrheim-Westfalen kan ardhur
gjer tek konkludimet se polict, advokatt shtetror dhe politikant
lokal n vitin 1990 kan qen t involvuar n do t pestin proceduim
t inicuar n lidhje me kriminalitetin e organizuar (Holz). sht e
qart se rritja e kriminalit t organizuar padyshim sjell gjer tek
situatat n t cilat antart policor jan t ekspozuar mnyrave t
ndryshem t koruptimit. T gjith autort, n fjal pajtohen se dhnia e
ryshvetit dhe pasurimi n mnyr t leht paraqet dukuri negative n
sistemin policor, kshtu q sjelljet koruptive t individve sjellin n
pozit shum t vshtir npunsit policor t ndershm. Pr
korupcionin policor thuhet se paraqet termin t prgjithshm i cili
mbulon keqprdorimin e pozits s autorizuar me qllim t aritjes s
leverdis personale e cila nuk do t thot t sht n para
(Bayley,1966). Si plotsim ktij definicioni mund t prmendim edhe
qndrimet e McMullan i cili propozon dhe elementin e shrbimit ose
213
nprmes t veprimit joligjor ose keqprdorimin e pozits zyrtare. Do

t thot, nse npunsi zyrtar shfrytzon statusin e tij q t prmirsoj
qllimet e tija personale, ather kemi t bjm me korupcion.
Definicion m t gjr ka ofruar Nyev (1967) ku thot se korupcioni
prve t lartprmendures , prfshin edhe ato veprimtari t motivuara
me lidhje dashamirsie, farefisni ose lidhje shoqrore. N kto
definicione, n rend t par prioriteti i sht dhan formave t zbutura
t korupcionit n polici. Mirpo, sht me rndsi theksojm se format
e prmendura n disa rrethe konsiderohen si sjellje e pranueshme
(blerja e robave me qmim t prgjysmuar, qarosje n ushqim dhe
dhurata, lirimet policore, blerje pa pages, prezenc n maifestime
t ndryshme pa pages, shrbime pa pages, tratman i veant etj), dhe
se kjo sht praktik e rndomt pothuajse n t gjitha vendet. Pa
marr parasysh formn e saj, ajo n pozit shum t vshtir sjell
polict e rinj, t cilt jan n procesin e adaptimit n subkulturn
policore. N disa raste, ata jan t ekspozuar testimit nga kolegt m
t vjetr, me qllim t vrtetimit t pranimit t forms m t but t
korupcionit. Polici i cili vendos t mbet i pastr me argumentime
pranohet, sepse n pranimin e dhuratave t ndryshme shiqohet si
sjellje devijante ose sjellje koruptive policore. N ann tjetr polict t
cilt e kan pranuar kt dukuri si gj normale, insistojn q nj sjellje
e till sht e pranueshme dhe se sht e dshirueshme (Bahn,1975,
Meyer,1976, Baker, 1978), sepse n kt mnyr arrihet ndjenja e
rndsis, e pavarsis dhe aftsis s rregullimit t pyetjeve me
rndsi t qytetarve. Kjo vepron n mnyr demoralizuese tek
polict e moralshm, e sidomos nse sht krijuar atmosfer e till
brenda strukturs policore, se disa polic pr qllime sekrete t
shrbimit nuk guxojn t ankohen pr sjelljet jo t ligjshme t
kolegve t tyre. Mirpo, nse publiku ngacmon kt pyetje polici
mund t.... ndjeket penalisht pr sjellje e cila konsiderohet si joligjore
d.m.th. thyerjen e rregullave (Rubinstein,1973).
do aprovim brenda strukturs policore nga ana e udhheqsit pr

pranim t dhuratave t ndryshme ose aprovim i pa fjal i ktyre
veprimeve, patjetr sjell pasoja, por m t randat jan ato t sferes
morale. Kjo njherazi sjell gjer tek ramja e vlerave profesionale dhe
ngrit tendencen pr forma m t randa t korupcionit. Posarisht,
nse dijm se n veprimin policor n mnyr permanente insistohet,
q profesioni policor t identifikohet si profesion me principe t larta
etiko-morale. Nuk mund t ket mendim pozitiv pr policin nse
214
respekti i saj n mes t qytetarve prpiqet t ndrtohet n forma t

ndryshme t korupcionit, as vetrespektim n veprimet operative
konkrete. N kt na udhzojn disa hulumtime empirike, megjithse
nuk mund t thuhet se hulumtime t gjra jan br n kt lami. Sipas
shnimeve, respektivisht rezultateve t Sigler-Dess, 56% t t
pyeturve mendon se polict duhet t pranojn dhurata t vogla, e 60%
t tyre mendon se polict jan t njanshm ndaj atyre q u japin
dhurata.sht interesant t theksohet se rreth 80% t t pyeturve
mendon se polict n punn e prditshme nuk ishin duhur t shprehin
kujdes t veant ndaj atyre q u dhurojn dhurata. Po ashtu, anketa
ka treguar se 55% t t pyeturve nuk kishte ofruar dhurata, sepse n t
kundrtn do t kishte pritur kundr-shrbim, ndrsa vetm 30% t t
pyeturve sht prgjegjur se do t kishin ofruar dhurata t ndryshme.
N kt kontekst, paraqitet pyetja se sa disa bashksi shoqrore kan
tendenca t pranojn nj nivel t caktuar t korupcionit (Whzte,1995),
meqense q qytetart e saj ndoshta mendojn se nj sjellje t ktill
sht form e zbutur e korupcionit ose sjellje devijante (Sigler-
Dess,1988). N kt kuptim mund t apostrofojm se n mas t
caktuar sjelljet devijante i ka definuar vet bashksia, ku disa
qytetar me qllim t realizimit m t leht t interesave t tyre, dhe
me qllim t zgjedhjes m t leht t disa problemeve duke evituar
procedurat ligjore t ashpra, ndrmarin nj aksion t till. Ajo q m
s shumti shqetson, sht involvimi i policis n aktivitetet shum m
serioze t kriminalit. Kshtu q format e zbutura t korupcionit jan t
zvendsuara me me forma m agresive, gj q gjithsesi shqetson
publikun e gjr dhe sjell gjer tek pabesueshmria n sistemin
policor. N Shtetet e bashkuara t ameriks sjelljet koruptive t
policve shpjegohet nprmes teoris s molls s kalbur, por e cila
nuk jap sqarim t prmbajshm se prse polici involvohet n
korupcion. Mirpo, n zhvillimin e shteteve moderne edhe fytyra e
korupcionit n polici ndryshon dhe mer forma organizative t
korupcionit ekip, n t ciln gjendet grupi i policve t cilt mbrojn
dhe ndihmojn n mes vete aktivitetet kriminale t tyre. N lidhje me
kt, komisioni i Mohenit n SHBA n vitet e nnddhjeta n mnyr
t qart ka vrejt dhe ka shnuar prmbajtjet dominante t
korupcionit n NewYork nprmes t veprimeve policore t
paligjshme (vjedhje nga shitsit e drogs n rrug, bastisja, kontrolla e
automobilave, mbrojtja dhe ndihma e tregtarve me narkotik, si dhe
pjesmarraja e policve n shitjen dhe prdorjen e drogave etj). Po
ashtu, n Majami kan ndodhur nj seri skandalesh lidhur me drogn,
215
ku 17 polic kan prvetsuar disa miliona dollar nga tregtart me

drog, drogn e kan shitur dhe kan shkaktuar vdekjen e tre
personave. Prve ksaj, me 1994 n New Orlians, saktsisht pr
gjasht muaj 29 polic kan mbrojtur dorzimin e kokainit. Byroja
federale hetuese (FBI) ka identifikuar 10 polic t cilt kan qen t
paguar nga 100 000 dollar nga ana e agjentit t futur t FBI-s
(hetimet jan ndrpre pr shkak se nj polic ka udhhequr me
ekzekutimin e dshmitarit). Po ashtu, si shembull mund t njehim
edhe qytetin e Los Angjelesit n t cilin gjer me 1994, 27 polic jan
akuzuar pr prvetsimin e milionave dollar nga droga gjersa kan
qen antar t njsive speciale pr luftn kundr drogs. N baz t
dshmive t disa policve ata kan prvetsuar mbi 60 milion dollar,
t tjetrsuara nga bastisjet pr periudhn dy vjeqare jo t plot. Mund
t japim edhe shembuj t tjer pr shetet tjera ku korupcioni n polici
ka marr dimenzione shum t ndrlikuara. N kt kuptim,
udhheqsi i Byros kriminalistike toksore n Hamburg, Gjermani,
Wofgang Sielaf qysh n vitin 1992 n artikullin e tij, ka konkluduar
se korupcioni brenda policis ka rol shum m t madh se sa dikush
dshiron t pranoj (Holz). N mnyr q t kemi nj pasqyr m t
pastr pr korupcionin n polici dhe njohjen e ksaj problematike, nga
ana e puntorve t autorizuar sht sht br nj hulumtim
(02.09.1996-19.12.1996) nl Shkolln toksore policore n Baden-
Wrttenberg antarve t policis t cilt kan qen n kursin e
shkurtuar pr skoll t lart (ASL), respektivisht msime specialistike
pr shrbim t mesm pran policis kriminalistike (MDK).128 Ata
kan ardhur gjer tek rezultatet shum interesante. 50% t t pyeturve
mendojn se tek policia ekziston ndrgjegjja e vogl pr problemin e
korupcionit, ndrsa 5% beson se ndrgjegjja pr korupcion nuk
ekziston fare. Po ashtu, ata mendojn se tentimet pr dhnien e
ryshfetit, n t shumtn, diskutohet n mesin e kolegve (53% n
rrethin e ngusht ndrsa 24% n rrethin e gjr). Shum i interesant
sht edhe mendimi ku 8% t t pyeturve mendon se korupcioni
diskutohet n niveli e kuadrit udhheqs. Me t vrtet shqetsuese.
Prve ksaj, rezultatet na tregojn, se pr tentimet e dhnies s
ryshfetit m tepr diskutohet n rrethin e gjr t kuadrit t nivelit
udhheqs, por brenda policis patrolluese, ndrsa pr policin
kriminalistike kjo tm sht tabu tem dhe pr at flitet vetm n
rrethin e ngusht t kolegve. Po ashtu, anketat tregojn pr
128 Klaus Holz, Korupcioni n polici, Kriminalistik, 6/97, fq 407-414
216
departamentet t cilat jan m s shumti t cnuara nga korupcioni

(furnizimi, pajisja, puna n veprat penale t mashtrimit dhe eliminimin
e kriminalitetit ekonomik, rreullimi i trafikut etj), ku sht prezente
pabesueshmria ndaj kuadrit udhheqs. Sikurse tregues pr
korumpimin e npunsve policor theksohet standardi jetsor dhe
shprehit, fitimet e pashembullta n kt pun, udhtime t shtrenjta,
ndrimi i shpesht i automobilave, marrdhniet e afrta me palt,
pranimi i shrbimeve. Policia e ka t qart se respekti i tyre rnohet
pr arsye t skandaleve t lidhura me korupcionin, dhe si prgjegjs
pr kt gjendje konsiderohen udhheqsit. Me fjal t tjera, policia
konsideron se kan shum pak informata pr format dhe dukurit e
korupcioni sikurse dhe pasojave t saj, dhe se informatat pr kto
dukuri i kan mbledhur me vetiniciativ. Prve ksaj, disa udhheqs
nuk gzojn respekt dhe besim brenda policis, sepse disa raste i kan
mbuluar gj q ka ndikuar n mnyr kontraproduktive n sistemin
policor. N vend q udhheqsit policor t paraqesin shembull, dhe
t japin informata me koh duke mbrojtur kolegt nga kjo e keqe, ata i
lshojn t ekspozohen korupcionit dhe t krkojn orientim n rrethin
ku punojn, ku e vetmja dalje nga problemet eventuale gjendet n
sjelljet koruptive.
Duke marr parasysh prezencen e korupcionit dhe pasojat e saj t

dmshme pr sistemin politik, ekonomik dhe policor, duhet t
formohet nj doktrin dhe strategji e veprimit pr zbutjen dhe
ndalimin e saj, dhe e cila do t kontribuoj rezistences m t madhe t
sistemit policor dhe t shoqris n prgjithsi. Metodat e
gjertanishme t lufts kundr korupcionit, s shumti, jan bazuar n
definimin, hulumtimin, hetimet, dnimet dhe sjelljen e vendimeve pr
vepra penale n lidhje me korupcionin. N kuptim m t gjr lufta
kundr korupcionit nnkupton marjen e masave t ndryshme t
preventimit, duke theksuar tek antart policor ndrgjegjen pr
damshmrin dhe negativitetin t cilin ajo shkakton, dhe duke
promovuar vlerat etiko-profesionale. Sidomos pasi q hulumtimet
kan treguar se policia n mas t duhur nuk sht e njoftuar pr
prmasat e dmit q ajo mund ti shkaktoj indit moral t sistemit
policor.
Mungesa e njohurive pr kt problem shoqror n strukturat

policore, sikurse n gjith shoqrin, na udhzon n krkesn e
edukimit t prmbajshm dhe promovimin e prsosjes s policis me
217
dijagnosticim preciz t atyre afiniteteve t cilat udhzojn n sjellje

koruptive t disa npuns policor. sht e dodmosdoshme q n
shoqri t krijohet ambienti i kulturs s sjelljeve t qytetarve, e me
kt edhe i policis, ku do t krijohet niveli i duhur i ngritjes s
ndrgjegjes pr kt problem, dhe do t kontribuon ngritjes s
kritereve etiko-morale. Kjo padyshim para se gjithash sht njra nga
mnyrat fundamentale t lufts kundr kriminalit dhe korupcionit n
polici. sht shum me rndsi, se gjat puns operative, relacioneve
ndaj bashksis, kujdes i veant t[ kushtohet informimit t opinionit
publik, gj q luftn kundr korupcionit do ta bn m efikase.
Policia do dit ballafaqohet me sfidat e korupcionit, e cila gjithnj e

m hapur manifestohet si shmtim i moralit dhe kthim n instinkte t
egoizmit. Instinktet e prmendura t pashembullta mund t eliminohen
vetm me edukim permanent, informim, kontrolln e puns,
udhheqje t shembullt, udhzimet pr t gjitha rreziqet q me vete
sjell korupcioni si dhe pasojat pr sistemin policor, e gjith kjo, me
qllim sjelljeve morale dhe prmbushjen e standardeve etiko-
profesionale. Policia duhet t dij se nderi n t vrtet sht bindje
dhe mnyr e jetess. Njerzit mund t msohen t jen t ndershm
sikurse mund t msohen pandershmris.129 Standardet morale
unike t policis mund t ndrtohen n vlerat pozitive t
profesionitdhe standardeve etike t mira, gj q paraqet kuraj dhe
garacion pr luft efikase kundr t gjitha formave t kriminalitetit e
sidomos korupcionit. Vetm prgatitja operativo-profesionale do t
ndalon deprtimin e sjelljeve koruptive n polici.
Nga e gjith kjo q theksuam mund t konkludojm, se shumica e t

ardhurave shfrytzohet pr korupciont npunsve shtetror n t gjitha
pozitat dhe t gjitha organet shtetrore. N disa shtete pr shkak t
bashkpunimit organet mbrojtse humbin pozitn zyrtare dhe n
mnyr t suksesshme dhe ligjore nuk mund t kontrollojn situatn,
dhe shum shpesh humben dhe fundosen n sferen kriminale. Ky
sht rrezik i jashtzakonshm pr funksionin e organeve legjitime t
dhuns. Posarisht nse n funksionin e kriminalit transnacional
(shembulli i Rusis) jan t involvuar npunsit e hershm policor,
ushtris, legjislacionit, shrbimeve informative t cilt me diturin e
129Atta Kwaminia, The Cure for corruption in Gana,Echo, Acera, Pril 1970, fq
7
218
tyre dhe lidhjet e hershme me kolegt n aparatin shtetror arijn t

neutralizojn aftsin e ktij aparati n luft kundr kriminalit t
organizuar.130 Ky sht nj ndr problemet m serioze n punn e
shrbimit policor n ballafaqimin me kt dukuri t papranueshme
shoqrore. Afrsia aparatit shtetror sjell gjer tek politizimi i
kriminelve t organizuar e cila shndrohet n oligarhi dominante
kriminale me ndikim t madh n ekonomin legale, sistemin
finansiar, bankat etj. N shnjestr nuk jan m vetm npunsit e
administrats, organer hetuese dhe gjygji, por gjithnj e m tepr
prfaqsuesit e popullit n parlament. Sipas hulumtimeve t qendrs
pr hulumtimet strategjike dhe internacionale n Washington
theksohet se rreth 40% t ekonomis private dhe 60% t asaj
shterore n Rusi gjendet nn kontrolln e grupeve t organizuara
kriminale. Mirpo, duhet pas parasysh se funksionimi i shtetit juridik
varet nga organizimi dhe veprimi i administrats s gjithmbarshme
publike, respektivisht se sa pr disa qytetar sht trheqse
respektimi i ligjit . Mos t harojm se, shtohet numri i npunsve
dhe qytetarve t paknaqur me mundsin e zhvillimit t personit i cili
ekziston n at shetet juridik, dhe si dalje t vetme e shofin n
korupcionin.Atje ku korupcioni sht i prhapur, sidomos n rrethet
politike, policia gjendet n pozit shum t vshtir. Prandaj, pr
mirmbajtjen dhe funksionimin e sistemit juridik sht i nevojshm
tripliteti: fuqia e institucioneve, kualiteti i sundimtarit dhe
ndershmria e qytetarve (Wilhelm Hennis), dhe normalisht
npunsve policor.
130 Organisierte Kriminalitat und Koruption in Rubland, Kriminalistik, 3/98,

fq 101-103
219
Kapitulli i gjasht
MENAXHMENTI N POLICI
MENAXHMENTI- UDHHEQJA
PERCAKTIMI KONCEPTUAL I QEVERISJES

DHE DALLIMI NGA MENAXHMENTI- UDHHEQJA
Shqyrtimi I problematikes se udhheqjes dhe menagjimit eshte

ne korrelacion te drejteperdrejt me zhvillimin historik te
shoqeris.
Pr shkak te rendesis shum te madhe te administrates shtetrore
ne sistemin e organizimit e pushtetit dhe pr shkak te
kerkesave gjithnje e me te nderlikuara te shoqeris ne
pergjithesi , ajo ne kontinuitet (adm. Shtet.) ka qen objekt I
shqyrtimeve shkencore , porse nga kendveshtrime te ndryshme
teorike.
Vet nocioni administrimsht i origjins s njjt sikurse
nocioni administrat " dhe ka domethnien e prcaktimit te
prgjithshm dhe te drejtimeve . Ky nocion sht nga fusha e
administrats shtetroreshtetrore , e me pas edhe nga
organizatat ekonomike , i bartur edhe ne fushn e filozofis dhe
teorive politike.
Ne teorin organizative ndeshemi me numer te madh te
denfinicioneve mbi udheheqjen e organizatave si dhe
domethenje te ndryshme konceptuale , si jan : administrata,
udhheqja , administrata shtetrore , administrata publike etj.
Udhheqja si funksion rregulativ I organizates ka detyren

themeltare te percaktimit te qellimit te organizates , te e
operacionalizoj ne qellime parciale dhe detyra globale ,pastaj
te percaktoj strategjin e arritjes se qellimeve dhe kryerjes se
detyrave (M. Jurina, udhheqja dhe sjellja organizative ,
Zagreb, 1994,faqe .4.)
220
Udhheqja si sistem shoqeror intencional paraqet fushen ne te

cilen ekzistimi I rregullave normative rrite mundesit
prognostike (K.Lewin: Field Theorvin social science
D.Cartwoight, Harper, NewYork, 1951)
Me udheheqjen nenkuptohet jo vetem nocioni I funkcionit

operativ dhe afarist porse edhe aspekti shoqeroro ekonomik I
nocionit te ketij funkcioni icili perfshin si udheheqjen e puneve
ashtu edhe organizimin e caktuar te pavarur dhe marrjen e
vendimeve te caktuara (Enciklopedia politike faqe 1102).
Udhheqja eshte veprimtari kontinuele e planifikimit , e

orijentimit , kontrolimit, vlersimit dhe orijentimit te serishem
te disa aktiviteteve shoqerore ne kuader te sistemit te gjere te
rregullave , gjegjesisht ne kuader te vendimit te gjer te
miratuar mbi qellimin icili duhet te arrihet (E.Pusi,
Administrata , Zagreb,1961, faqe .8.).
Ne ket kuptim mund te themi se me qeverisje nenkuptojm funksionin

juridiko rregullativ me te cilin ne harmoni me poziten dhe veprimtarin
sigurohet cilesia teleologjike e organizates , gjegjesisht parashtrimi I
qart I qellimeve te definuara , menyra , veprimet dhe metodat pr
operacionalizimin me an te nen sistemeve dhe detyrave pergjithesisht
te percaktuara , realizimi I te cilave kerkon aktivitetin e caktuar
kontinuel strategjiko-operativo taktik . (R. Maslea)
Qeverisja ka relevancen e vet shoqeroro- ekonomike dhe

teoriko- organizative .
Duke ditur se objekti yn I interesimit eshte menagjmenti

udhheqja , kjo nenkupton nevojen e nje diferencimi
permbajtesor ne raport me qeverisjen .
Nocioni dhe definicioni I menagjmentit - udhheqjes
do organizate, pamvaresisht nga natyra e veprimtaris se saj ,

funksionimin e sukseshem e arrin duke I ushtruar funksionet e veta
fundamentale . Ne ket kontekst edhe udhheqja , si njeri nder
funksionet ekzekutive te qeverisjes ,mundeson funksionimin e
221
organizates , gjegjesisht unitetin e ter aktiviteteve te planifikuara ne

realizimin e qellimeve te organizates .
Fayol konsideron se nocionin e udhheqjes e perbejn :

planifikimi, komandimi, koordinimi dhe kontrolla.
Galik perfaqeson pikpamjet ne baz te cilave procesi I

udhheqjes perbehet prej planifikimit , organizimit te
sigurimit te personelit , paraqitja e direktivave , koordinimi,
dhenja e raporteve dhe bugjetimi .
Shumica e autoreve me nocionin udheheqje nen kuptojn pes

funkcione dhe keto : planifikim , organizim, koordinim,
orijentim dhe kontroll.
Funkcioni I udhheqjes ne administrate sipas E. Pusiqit eshte

levizeshmeria , orijentimi / nderlidhja e veprimtaris se shum
individeve apo njsive organizative , mbi baz te autorizimeve , dhe
pergjegjesia pr ter rezulltatin . Bartesit e funksioneve udhheqse
behen (jan) personat kryesor ne grupin e personave te cilet e kryejn
kete nderlidhshmeri mbi bazen e autoritetit te cilen baze ua jep
pajtueshmeria demokratike e antareve te bashkesis ne qeshtjet me
interes dhe autoritetit icili rezulton nga domosdoshmeria teknike
vetem e e funksionit te tyre ".
K.Merton konstaton se do funksion social (mendohet edhe

ne funksionin udhheqs R.M.) te nje organizate punuese
ndihmon ne percaktimin e struktures se saj me aksent te
posaem ne karakterin e struktures se permendur .
Qeverisja e ka me teper relevancen juridiko- politike , gjersa

pr udheheqjen mund te thuhet se te kjo dominon permbajtja (
domethenja) organizativo- psikosociale ;
Qeverisja bazohet me teper ne regulativen e gjer juridike
Udhheqja si funksion I implementimit te teoris ne praltik ,

mbeshtetur pikesepari ne rregullat organizative , si dhe ne
aftesit profesionale psikosociale , psikodinamike dhe aftesit
profesionale te puntoreve udhheqs
222
Qeverisja dhe udhheqja ne organizim duhet te mbeshteten ne

filozofin e njjte , politik, qellim, strategiji dhe plane, ka
paraqet bazen pr veprim e zhvillim te organizates ne baz te
principeve unike ;
Qeverisja dhe udhheqja konkretizohen me se shumti gjat
ekzekutimit zbatimit me te cilin mundesohet lidhja kthyese
ndaj udhheqjes dhe qeverisjes.
Qeverisja dhe udhheqja kan te bejn me subjektet e njjte dhe
resurset e njjte te organizates .
Komplikueshmeriae ekzistimit te organizates , pastaj
interakcioni I theksuar me rrethinen , kushtezon : informatat
me kohe , adekuate dhe te besueshme ne kuptimin operativ ne
te gjitha nivelet dhe sisteme te atilla komunikative te cilet do te
kontribuojn ne zhvillimin dhe permbushjen e qellimeve te
organizates , si dhe zgjidhjen efikase te gjith qeshtjeve
relevante strategjike .
Menadjmenti udhheqja paraqet aktivitetin sistematik , kontinuel

operativo-strategjik dhe rregullativ , icili permes shfrytezimit te
koncepcioneve parimore te ndersjella , metodave , teknikave dhe
taktikave orijentohet ne drejtim te realizimit te qellimeve konkretisht
te percaktuar dhe dedyrave te organizates . (R. Maslea)
SISTEMET E UDHHEQJES
do sistem I udhheqjes icili vendoset ne organizata eshte ne

korrelacion te drejtperdrejt dhe mvaret pikesepari nga strukturat
organizative te lindura ne sistemet e caktuara shoqerore dhe
marrdhenjet shoqerore konkrete , pastaj nga kompleksiteti I saj
(struktures) , shtrirjes territoriale , madhesis, kompetencave dhe
pergjegjesive , pastaj nga menyra e realizimit te raporteve hierarkike
multiprofesionale.
223
NDARJA E
SISTEMEVE TE
UDHHEQJES
SISTEMI KLASIK SISTEMI BASHKEKOHOR SISTEMI I PERZIER

I UDHHEQJES NEOKLASIK MODERN
I
UDHHEQJES
Te vijes Participivo-koperativ proojektiv

(H. FAYOL)
Funkcional Projektivo bazik

(F.W.TAYLOR
Ekiporo bazik
Byrokratik
(M.Weber)
SISTEMI KLASIK I UDHHEQJES
Sistemi udhheqs I vijes komanduese
Sistemi udhheqs I vijes komanduese eshte sistemi me I vjeter . Ideja

pr ket sistem kryesisht lidhet me Henri Favolin. Ky sistem eshte
karakteristik pr nga vija vertikale e korelacioneve te nevojshme ne
mes te njsive organizative dhe vendeve te punes , te cilet qendrojn ne
nje raport te ndersjell hierarkik .
Ashtu si edhe sistemet tjera edhe ky sistem ka anet e mira dhe ato
negative .
Si ane te mira te sistemit udhheqs te vijes mund ti permendim:
225
Mundesia e leht e punes me ndarje te qart te detyrave .
Te gjitha format e pergjegjesive shum leht percaktohen
Vendimet e nxjerrura ne menyr te thjesht zbatohen ne jet
Ky sistem I udhheqjes aplikohet ne organizatat (institucionet)me

principe organizative te centralizuara strikt ku shfrytezohet metoda
autokratike me theksim te elementeve tekniko- teknologjike te punes .
Ka edhe mungesa te theksuara:
Funksionin e vet e realizon ne forme te vrazhd te theksuar
Kerkon univerzalitetin permbajtesor , gje qe ne mas te

konsiderueshme rendon udheheqjen operative kah qellimet e
parashtruara . Kjo prve tjerash shprehet edhe ne humbjen e
kohes , pasi qe te gjitha urdherat duhet te kalojn neper nivelet
hierarkike deri te zbatuesit e fundit.
Disa nga urdherat ipen ne baz te disponimit momental te

udhheqsit etj.
SISTEMI FUNKSIONAL I UDHHEQJES
Sistemi funksional I udhheqjes aplikohet ne ato organizata ku

struktura organizative eshte e formuar institucionalisht ne perputhje
me principet funksionale .
Ky sistem bazohet ne pranimin e urdherave direktivave nga niveli I

lart hierarkik , gje qe paraqet problem fundamental pr formen e
larteshenuar te udhheqjes .
Edhe ket sistem e karakterizojn disa perparesi :
Mundesia e prefeksionimit te vazhdueshem dhe aplikimi I

dijeve teorike dhe pervojave e specializimeve ;
226
Siguron dhe realizon funksionalitetin e theksuar , dhe

efikasitetin e do antari te organizates, se kendejmi edhe
efikasitetin e planifikimit operativo- strategjike te qellimeve e
detyrave .
Mungesat manifestohen ne :
Veshtiresit ne koordinim te puneve te disa individeve

udhheqs e posaerisht ne rrafshin e ulet te udhheqjes .
Evident jan problemet kur jan ne pyetje kompetencat dhe

autorizimet te ndo nje pjese te struktures organizative .
SISTEMI UDHHEQS I VIJES KOMANDUESE
Ky sistem paraqet kombinimin e sistemit te vijes dhe sistemit

funksional te udhheqjes.
Sikurse sistemi paraprak I udhheqjes edhe ky sistem I ka disa

perparesi . Konsiderohet se ne disa rrafshe organizative vendosja e
grupit te specialisteve mundeson elasticitet te sistemit nga se pa ket
grup ai ne esenc paraqet nje sistem te ngurt e te vrazhd . Prve kesaj
, ndihmn te cilen e ofron grupi profesional i interpoluar me rastin e
nxjerrjes se vendimeve te rendesishme mbi problemet e nderlikuara ,
meqrast sigurohet nje udheheqje efikase, mundesohet zhvillimi dhe
shfrytezimi I specializimit. Megjithate , ky sistem ka edhe mangesit e
caktuara . Shpesh ndodh qe grupet e interpoluara te marrin (tu
atribuohen) karakteristika urdhedhenese keshtu qe ne situatat e tilla
edhe zbatuesit (ekzekutuesit) e drejteperdrejt manifestojn prirje ndaj
keshillave , rekomandimeve etj.
SISTEMI NEOKLASIK I UDHHEQJES
SISTEMI PARTIPACIVO - KOOPERATIV
Pr dallim nga sistemi paraprak I udhheqjes , sistemi neoklasik apo

edhe si ndryshe quhet parcitipativo-kooperativ, mbeshtetet ne
postulate tjera . Keshtu pra , ne plan te par vihen zbatuesit direkt si
elemente kye te organizates me theksim te pjesmarrrjes se
bashkepuntoreve ne marrjen e vendimeve .
227
Karakteristika fundamentale e sistemit te udhheqjes ne baz te

principit te participimit eshte , ku prve rrolit te theksuar te
participimit ,krijon rrjete te tilla komunikative ne mes te pjeseve te
organizates dhe informacionit prognostik te cilet paraqesin bazen
operative dokumentuese ne drejtim te modernizimit dhe ngritjes se
kvalitetit dhe efikasitetit ne realizimin e detyrave te planifikuara .
Ne menyr qe kjo form e udhheqjes te ndikoj ne realizimin e

detyrave te nevojshme , kerkon ekzistimin e bashkepuntoreve me
nivel te lart te pergjegjesis .
SISTEMI MODERN I UDHHEQJES
SISTEMI PROJEKTIV I UDHHEQJES
Ne sistemet bashkekohore (moderne) te udhheqjes numerohen

sistemi bazik dhe projektik . Domethenjet themelore te sistemit
projektik shihen ne faktin se ky sistem mund te zhvillohet dhe te
ekzistoj vetem ne strukturen projektive organizative .
SISTEMI BAZIK I UDHHEQJES
Sistemi bazik I udhheqjes mund te zhvillohet vetem ne organizaten

ecila e ka strukturen bazike projektivo- organizative . Efikasiteti
koncepcionalo organizativ ne organizaten bazike mbeshtetet ne
lidheshmerin gjithperfshirese ne mes te pjeseve te organizates . Ne
strukturen e till organizative ecila eshte e zgjeruar ne ter organizaten ,
pjeset paraqesin (perbejn) unitetin e tersis , ne baz te se ciles edhe ky
lloj I udhheqjes ka specifikat e veta .
Aspekti tjeter ka te bej me udheheqjen ne kuader te projektit .
SISTEMI KOOPERATIV I UDHHEQJES
228
ELEMENTET E SISTEMIT KOPERATIV TE

UDHHEQJES
Delegimi I detyrave sakt te

pershkruara,autorizimeve
Bashkpjesmarrrja e vartesve me rastin e

percaktimit te
Transparenca e te gjitha masave ne komunikimin e

vazh
d h dh d dk kh
Kontrolla e fokusuar
Prezentimi vertikal dhe horizontal i fushes vetanake

te
SISTEMI KOOPERATIV I UDHHEQJES
Suksesin e supozuar te veprimtaris se organizatave policore ,

e paraqesin ata faktor te cilet ne sistemin e udhheqjes
kooperative permes operacionalizimit te tyre ne punen e
perditshme mundesojn aftesimin dhe adaptimin , ne harmoni
me paraqitjen (ekspozimin) e problemeve te siguris .
Sistemi I udhheqjes I mbeshtetur ne elementet kooperative , u
siguron individeve qe organizaten policore ta e shohin si rrug
te vertet pr zhvillimin e tyre arsimor , profesional,e
posaerisht pr zhvillim shkencoro- profesional .
DELEGIMI I SAKT I DETYRAVE PRECIZ

TE PERSHKRUARA, I AUTORIZIMEVE DHE PERGJEGJESIVE
229
Zbutja e caktuar e marrdhenjeve te ngurta , strikte e rigjide piramidale

e hierarkike ne rrethane te caktuara behet me an te delegimit - bartja
e disa detyrave ,autorizimeve e pergjegjesive . Ne rastin e till u
mundesohet kuadrove te nivelit te ulet pranimi I detyrave me te drejt
te marrjes se vendimeve , te cilet mbi vehte I marrin ne perputhje me
kompetencat dhe pergjegjesit e deleguara . Domethen bartja e
detyrave rezulton nga maja e piramides udhheqse .
Me ket model te bartjes se detyrave dhe pergjegjesive me sistemin e

kompetencave dhe autorizimeve , arrihet edhe kjo , se do zbatues
(ekzekutues ) identifikohet me shum me fushen e vet te punes dhe
kerkohet nga ai angazhim maksimal ne kuptimin operativo-
profesional . Ne anen tjeter , te gjith bashkepuntoreve tjer I eshte
garantuar siguria dhe mundesia e iniciatives kreative te kufizuar duke
marr parasysh faktin se edhe ata ne vendin e tyre te punes e kan fituar
shansin te punojn ne kuader te detyrave te deliguara .
Bartja e detyrave mund te realizohet ne dy menyra : jo

formale dhe formale. Zbatimi I menyres jo formale realizohet
ne ato raste kur detyrat , kompetencat, dhe pergjegjesit barten
permes aktit te shkruar ,mirepo vetem pr at periodecila eshte
e nevojshme pr realizimin e detyrave te lart shenuara .
Krejtesisht eshte qasje tjeter te delegimi formal . Si

instrumentari pr ket koncepcion shfrytezohet pershkrimi I
vendeve te punes , meqrast detyrat , autorizimet dhe
pergjegjesit barten ne persona kompetent. Pershkrimi I
vendeve te punes duhet te mbeshtetet ne arsimim ,
profesionalizem e jo ne personin icili pr momemtin gjindet ne
ato vende te punes . Meqrast rendesi e posame duhet ti
kushtohet karakteristikave te vendit udhheqs te punes ,
rangut te tij ne hierarki , subordinimit , qellimi I vendit
udhheqs te punes ,perfaqesimit , lemis se punes
,autorizimeve , kompetencave etj.
Me pershkrimin e vendeve te punes precizohen detyrat dhe
autorizimet te puntoreve udhheqs dhe puntoreve tjer dhe
percaktohet distanca ne mes te punes se pamvarur ne kuader
te te strukturave organizative dhe pergjegjesia ne te
gjithnivelet . Pereveq pershkrimit te vendeve te punes ,
230
instrument I rendesishem pr keto koncepcione jan edhe

udhezimet e caktuara , orijentimet te cilat jan unike pr ter
organizaten . Pershkrimi I vendeve te punes , instrukcionet e
prgjithshme (udhezimet) pr udheheqje dhe pr kryerjen e
puneve te tjera dhe qellimi I organizates jan publik (te hapur) ,
gje qe eshte karakteristik themelore e ketij koncepcioni . Me
ndihmn e ketyre postulateve themelore ne menyr explicite
dihen detyrat , kompetencat dhe pergjegjesit te disa
puntoreve .
PERGJEGJESIA ME RASTIN E DELEGIMIT TE DETYRAVE

PERFSHIN:
Ushtrimi profesional I drejt dhe I paanshem I puneve , duke

perfshir edhe vendimet te cilat duhet te ndermirren ;
Shfrytezimi I drejt I mjeteve ;
Respektimi I urdherave te erorit ;
Informimi profesional dhe me koh I eprorit mbi perparimin
apo kryerjen me sukses te detyrave , gjegjesisht veshtiresit ne
pun;
Vetkontrolla

PERGJEGJESIA PR UDHEHEQJE TE DETYRAVE TE
DELEGUARA NGA EPRORI I PAR PERFSHIN :
Parashtrimi adekuat I drejt dhe I paanshem I qellimeve ;

Informimi I perkohshem objektiv I pjestareve;
Perzgjedhja e drejt e bashkepuntoreve konform statusit dijes
dhe aftesive te tyre ;
Vurje ne disponim te mjeteve adekuate pr kryerjen e
detyrave te punes ;
Koordinimi I mir
Ushtrimi I kontrollave (te qellimta) .
Te gjith organet e administrative, ashtu edhe policija sipas
funksionit te vet prve te tjerash kujdeset edhe pr zbatimin
e ligjit. Kur jan ne pyetje kompetencat , ato nuk jan te ndara
nga pergjegjesit .
Nuk mund te delegohen pergjegjesit ,e te mos delegohen edhe

kompetencat . Kemi shum raste ne praktik , dhe qak edhe ne
231
organizatat policore , qe puntoret udhheqs jan te prirur qe

te bartin pergjegjesit ne punetoret tjer rreth disa qeshtjeve
relevante,kurse kompetencat ti ruajn pr vete . Shembull
eklatantan eshte udhheqja e ngurt e vijes komanduese.
Gjithashtu ,eshte qasje e gabuar poqese puntoreve zbatues
te dretperdrejt u ipen kompetenca dhe pergjegjesi te shumta ,
e te cilet nuk mund ti pergjigjen besimit te dhene . Kjo
pamundeson veprimin dhe ndermarrjen e masave te nevojshme
ne nivelet e ndryshme hierarkike .
Ne ato rrethana kur nga bashkepuntori nuk mund te kerkohet
pergjegjesi , pamvaresisht nga autorizimet nuk mund te
delegohet as pergjegjesia e as kompetenca. Delegimi I
realizuar ne menyr te drejt e te rregullt rezulton me nje mori
efektesh pozitive . Delegimi I till ne mas te madhe mundeson
rritjen e efikasitetit ne nivelin me te lart te udhheqjes , dhe
dukshem shkarkon majen (kulmin) hierarkik , gje qe I
mundeson preokupimin me qeshtje themelore gjegjesisht
qeshtje relevante afategjata . Ne te njjten koh kjo I
kontribuon permiresimit te aftesive dhe gatishmeris pr
kryerjen e detyrave te punes .
Gjithashtu , me sistemin e pergjegjesis individuale dhe
autonomis po ashtu individuale , me definimin dhe sqarimin e
kompetencave te disa njsive organizative , sjell deri te
stabilizimi I funksionimit te organizates .
Komunikimi si si njeri nder aspektet e rendesishme ne sistemin
e udhheqjes ketu vjen me shum ne shprehje , dhe mundeson
qe detyrat mir te percaktuara e qart te kuptuara ne menyr
precize te parashtruara , me koordinim te mir , kontrol,
motivacion, e ne menyr kualitative profesionale e ekonomike
te kryhen sukseshem .
232
Metoda autokratike Stili Autokratik

e udhheqjes i udhheqjes
Metoda Demokratike Stili Demokratik

e udhheqjes i udhheqjes
MetodaPaternalistike Metoda paternaliste

e udhheqjes ne stilin autokratik
te udhheqjes
Metoda Liberale Stili I metodave

individuale
MetodaAutoritative- Stilet e perziera

demokratike Te udhheqjes
METODAT E PERGJITHSHNE TE UDHHEQJES
Ne pergjithesi me metoden e udhheqjes nenkuptojm menyren ,

rrugen dhe proceduren me te cilat puntoret udhheqs ne nivelet e
ndryshme hierarkike ne baz te kompetencave qe kan planifikojn ,
orijentojn , koordinojn dhe kontrollojn punen e bashkepuntoreve te
vet . (R. Maslea)
METODA AUTOKRATIKE E UDHHEQJES
Kjo metode ne tersi aplikohet ne modelin byrokratik te organizates

me raporte te vendosura hierarkike . Gjat perdorimit te kesaj metode
nuk zgjidhen mjetet pr aaritjen e qellimeve te deshiruara . Ketu
dominon nje centralizim dhe funksion rregullativ I ngurt . Brenda ketij
sistemi byrokratik organizativ metoda autokratike e udhheqjes ka
233
rrol te dyfisht . Ne njeren ane aplikon dhunen ne zbatimin

realizimin e detyrave te veta , kurse ne anen tjeter konform kornizes
rregullative siguron qendrueshmerin e kohezionit dhe lidheshmerin
organizative . Sistemi I tersishem I formesimit te filozofis, politikes,
qellimeve dhe nxjerrjes se vendimeve , jan ne duar te nje numri te
vogel te njerzeve , dhe shpesh edhe te vet udhheqsit .
METODA AUTOKRATIKE E UDHHEQJES
Pra ,karakteristika themelore e kesaj metode te udhheqjes eshte

shfrytezimi I autorizimeve te nje individi ne organizate, icili ne baz te
pozites se fuqis dhe parimeve regulative I jep urdher te tjereve
kontrollon punen e tyre ndron vendimet etj .
METODA LIBERALE E UDHHEQJES
Metoda liberale e udhheqjes paraqet te kunderten e metodes

autokratike . Pikenisja themelore e kesaj metode mbeshtetet ne
krijimin e ambientit pr iniciativa te te subordinuareve dhe antareve
tjer te organizates .
Metoda liberale siguron vetem kornizat fundamentale fleksibile te

udhheqjes , duke adaptuar ne mas optimale organizimin,
planifikimin, orijentimin , koordinimin dhe kontrollen.
METODA LIBERALE E UDHHEQJES
Kjo do te thot qe vartesve ne rrafshet me te ulta organizative u lejohet

nje autonomi dhe iniciativ e theksuar ne perzgjedhjen e mjeteve dhe
metodave te nevojshme pr realizimin e detyrave te percaktuara
paraprakisht .
Megjithate , metoda liberale e udhheqjes mund te zhvillohet dhe

aplikohet vetem ne organizatat ne te cilat dominon koherentiteti I lart
I puntoreve udhheqs dhe zbatuesve te drejteperdrejt , me shprehi
te larta punuese , aftesin udhheqse inovative , qe do te thot shpejt
dhe ne menyr efikase te reagohet ne ndryshime eventuale
organizative dhe ne probleme .
234
METODA PATERNALISTE E UDHHEQJES
Fjala paternalizem, paternalist, vjen nga gjuha latine fjala pater

baba dhe fjales se re latine paternitas atesi . Ne kuptimin e gjer do te
thot patronat pushteti ateror " I njerit grup ndaj tjetrit , gjegjesisht
udhheqsit ndaj antareve tjer vartes. Ne ket aspekt metoda
paternaliste e udhheqjes eshte karakteristike pr at se me an te saj
udhheqsit e shprehin interakcionin e tyre me antaret e organizates
dhe konsiderojn se me format e ndryshme toleruese dhe krijimit te
atmosferes se raporteve te mira te ndersjella e te bashkepunimit ,
munden sukseshem te arrijn realizimin e detyrave konkrete .
Metoda paternaliste e udhheqjes mund te aplikohet vetem ne

organizatat e vogla me struktur homogjene dhe mentalitet te till te
puntoreve te cilet ne tersi mbeshtesin metoden e till te udhheqjes
dhe me udhheqsit te cilet I karakterizon nje nivel I lart I
profesionalizmit , durimit dhe qendrueshmeris ne operacionalizimin e
masave dhe aktivitetit konkret udhheqs .
METODA DEMOKRATIKE E UDHHEQJES
Elementet e kesaj metode te udhheqjes kan qen prezent qe ne

strukturen organizative bazike dhe projektike . Edhe sistemet
organizative ne kushtet bashkekohore gjithashtu preferojn aplikimin e
metodes demokratike te udhheqjes . Eshte konsideruar , se kjo
metode eshte me e pershtatshmja pr udheheqje te sukseshme dhe
realizimin e qellimeve te planifikuara . Pr aq sa ket e kundrojm nga
pikepamja politike regulative kur behet fjal pr zhvillimin dhe
qellimin e organizates , ateher pikpamja e till eshte e arsyeshme .
Megjithate , veshtiresit dhe problemet rezultojn ne pjesen
pragmatike te zbatimit te kesaj metode . Mungesat nuk jan
karakteristike ne zbatimin e kesaj metode te udhheqjes , veq se kjo
eshte karakteristik edhe te metodave tjera te theksuara te udhheqjes .
METODA DEMOKRATIKE E UDHHEQJES
Metoda demokratike duhet te preferoj autoritetin e dijes dhe aftesive

organizative , moralitetin , krijimin e parakushteve pr participimin e
puntoreve ne procesin e vendimmarrjes , informimin me koh dhe
235
permbajtesor te puntoreve mbi te gjitha qeshtjet relevante ,

bashkpunimin e nevojshem te disa pjeseve te organizates ,
motivacionin dhe stimulimin , udheheqjen ekipore ecila mbeshtetet ne
aftesit e larta shkencore etj.
METODA AUTORITATIVE- DEMOKRATIKE E

UDHHEQJES
Ne teorin organizative dhe praktiken kjo metode paraqet alternativen

e metodes demokratike te udhheqjes .
Metoda Autoritative mbeshtetet ne profesionalizem ,dituri , aftesin

organizative stilin fleksibil te udhheqjes , keshtuqe nuk mund te
vihet ne korrelacion me udheheqjen autokratike . Nese pra ,orijentimi
eshte kah aplikimi I metodes efikase pragmatike te udhheqjes ecila
do ti ploteson pritjet e antareve te organizates ,ne te cilen udhheqsit
do te sillen e veprojn ne kerkimin e zgjidhjeve me optimale te
pershtatura mardhenjeve te prgjithshme sociale dhe koncepteve te
orijentuara politikisht te zhvillimit te organizates , strukturat
udhheqse hierarkike duhet te ken karakteristika relevante .
STILET E UDHHEQJES
Ne shumicen e literatures mund te hasim se me stilin e udhheqjes

nenkuptojm : rregullat organizative menyren se si puntoret
udhheqs sillen ; koncepcionin e udhheqjes ; teknikat e udhheqjes
etj. Pr shkak te dallimit ne perkufizimin konceptual e domosdoshme
eshte te e definojm stilin e udhheqjes ne kuptimin me te ngusht . Me
stilin e sjelljes udhheqse nenkuptojm metodat dhe sintezen me
optimale , dinamike e fleksibile te teknikave e taktikave te udhheqjes
, te cilat jan imanente pr udhheqsit dhe sistemin e udhheqjes dhe
te cilet duhet te jen vendimtar pr zbatimin inventiv e kreativ te
detyrave konkrete .
VEPRIMTARIA INFORMATIVE
Zhvilimi I informimit eshte komponent themelore e do

procesi te arsyeshem te marrjes se vendimeve , qoft vendimeve
te marrura pr individ , organizataapo qeveri .
236
Qe te perfundohet kjo ne menyr efektive , eshte e nevojshme

nje shkall e lart e njohurive dhe e vetedijsimit mbi rrethinen
brenda se ciles duhet te vepron organizata . Informata eshte
kye pr ket proces ,dhe informata si e till pr vehte nuk eshte
e mjaftueshme te siguroj qe marrja e vendimit te jet ne tersi
aktivitet racional e logjik . Ajo me tej eshte e nevojshme si
tersi e veshtrimeve perpara " pr ngjarjet , pastaj aktivitetet
dhe trendet te cilat me gjas do te ndikojn ne arritjen e
qellimeve te organizates shkurt , eshte aktivitet informativ .
INFORMIMI STRATEGJIK DHE ANALIZA -

DREJTIMET NE METODOLOGJI DHE APLIKIM
E ter kjo eshte e nderlidhur me mbledhjen e te dhenave dhe

vlefshmerin e tyre pr shkak te interpretimit te kuptuar ( te
imagjinuar ). Shum definicione nderlidhen me keto ide ,
mirepo edhe me tej jan te paqarta sa duhet ne pershkrim te ter
natyres se veprimtaris informative dhe pergjegjesive .
Veprimtareia informative nuk eshte e thjesht , pra , furnizimi
me te dhena te perpunuara dhe te interpretuara , edhe pse ne
nje far mase eshte I pranueshem konstatimi se ideja e till
eshte e permbledhur ne ket veprimtari .
Veprimtaria informative eshte edhe zbatim I praktikes
hulumtuese ne menyr qe te arrihen qellimet e caktuara .Kjo
perfshin sqarimin e qart definimin e problemit , ashtuqe
mund te mblidhen te dhenat e duhura (ne kuptimin e kualitetit
, tipit dhe kuantitetit).
Veprimtaria informative kerkon shum shkathtesi te cilat
rendom mund te lidhen me hulumtuesin , mirepo ketu
ekzistojn dallime substanciale ne dy aktivitete , pasi qe
veprimtaria informative nenkupton veprimtarin e mir hetimore
gje qe megjithate ndikon ne zhvillimin e veshtrimeve
spekulative lidhur me ngjarjet e ardhshme
Veprimtaria informative dallon nga hulumtimet tjera ne dy
menyra . E para , aktiviteti informativ shqyrton qeshtjet me
indikacione kah e ardhmja , nuk deshmohen veprat nga e
kaluara . E dyta , veprimtaria informative operon nen ndikimin
e imperativeve urgjent ne menyr qe te sigurohet prognozimi
dhe sinjalizimet e hershme mbi levizjet e mundshme dhe
ngjarjet . Kjo duhet te jet e kryer me kohe gje qe do te
237
mundesonte te ndermirren akcionet e nevojshme korrektuese

dhe prevenuese . Asnjera nga keto karakteristika nuk ka ndonje
afersi te fuqishme me praktiken hulumtuese , pra qfar
analogjish ekzistojn ?
Aktiviteti hulumtues dhe veprimtaria informative kerkojn nje

qasje te strukturuar dhe shum te disiplinuar ndaj problemit
qeshtjes se parashtruar , mbledhje e te dhenave dhe analize.
Para zbatimit (vuarjes ne jete) te ketyre vlersimeve
veprimtaria informative shkon edhe me tej se kufijt
tradicional hulumtues , dhe keshtu perpiqet te gjej qasje e
zgjidhje potenciale pr problemet te cilat ndoshta ende
plotesisht nuk mund te kuptohen . Kjo eshte veprimtaria
informative ecila spekulon mbi mundesit ,duke vepruar
keshtu prodhon aktivitetin e metejm ne menyr qe te sqarohet
kercnimi potencial (ka raste kur faktori kohe mund te jet
gjeja themelore ).
Baza e do studimi i karakterit te veprimtaris informative eshte

qe direkt te pyet , shqyrtoj shtat aspekte kye te qeshtjes
problematike apo grupit te fokusuar .
INFORMIMI STRATEGJIK, HULUMTIMI DHE

ANALIZA
Analiza strategjike , vepron si mbeshtetje direkte funksionit te

nxjerrjes politike te vendimeve , mirepo asnjeher nuk uzurpon
kompetencen e subjektit si marres te vendimeve nga
organizata e caktuar .
Informimi strategjik eshte aplikim I posaem I principit te

praktikes tradicionale informative , dhe rroli I tij eshte te
asistoj ne nivelin e perbashket te marrjes se vendimeve .
INFORMIMI STRATEGJIK I siguron organizates pr zbatimin e

ligjit nje pasqyr te kapacitetit kriminal ,aneve te dobta , tendencave
dhe qellimeve .
Ai ( in. str.) percakton llojet e kercnimeve dhe rreziqeve pr rendin

dhe sigurin publike , keshtu qe organizatat ( agj. e zb. t. ligjit )
238
munden ne menyr te drejt te formesojn politiken efektive , programet

e planet ,e krejt kjo pr te mund te hyret ne luft me aktivitetin
criminal.
E rendesishme eshte te permendet se ekziston gati numer I

njjte i formave te ndryshme te ketij definicioni ashtu edhe
numri I shrbimeve pr zbatimin e ligjit . Kjo eshte pr at se
shum agjencione zgjedhin te prodhojn verzionin e modifikuar
icili do ti pergjigjet kompetencave dhe rrethanave te
organizates se tyre .
Shrbimi informativo strategjik furnizon me te dhena nivelet

e perbashketa udhheqse , ekziston gjithashtu nevoja e qart
qe te sigurohet edhena informative ecila do ti ndihmon
organizates ne implementimin e detyrave operative te saj
Perdoren dy terma pr pershkrimin e kesaj menyre te

mbeshtetjes se veprimtaris informative : informimi operativ
apo informimi taktik . Dallimi ne mes ketyre dy termave ne
esenc bazohet ne permasat e kyjes se aktivitetit kriminal ,
mirepo jo ne vellimin e shqyrtimit informativ (hulumtimit
informativ).
KERKESAT E INSTITUCIONEVE PR ZBATIM TE LIGJIT

SIPAS INFORMIMIT STRATEGJIK
Agjencionet Australiane pr zbatimin e ligjit ngadal po kyen

ne prodhimin e produktit strategjiko informativ .
Zhvillimi I qasjes se Qeveris dhe te agjencioneve pr

nevojen e zhvillimit te shrbimeve strategjiko informative ,
eshte fenomen I kohes se fundit ne radhen e institucioneve te
ngarkuara pr zbatimin e ligjit .
Domethen secili ka nevoj pr shrbimin strategjik informativ

ne menyr qe te njohtohet pr menyren e ndryshimit , pastaj te
mundesohet qe vendimet politike te nxirren ne rrezatimin e
vetedijesimit edhe para terheqjes se verejtjes pr ndonje
ngjarje te mundshme .
239
METODOLOGJIA E INFORMIMIT STRATEGJIK
Informimi strategjik perbrenda institucioneve pr zbatimin e

ligjit edhe me tutje eshte ne hamendje .
Perbrenda institucioneve pr zbatimin e ligjit edhe me tej

ekziston qasja e kufizuar mbi potencialin e mbeshtjetjes
informative te ndonje organizate , me perjashtim te kontributit
te rendom permes veprimeve rutinore operative te cilat
rezultojn me te dhenat dalese .
PROCESI INFORMATIV STANDARD
Aktiviteti informativ ne institucionet pr zbatimin e ligjit

rendom pason procesin (icili her pas here quhet cikel
informativ) icili eshte miratuar ne bashkesin informative
nderkombetare . Pr her te par eshte zhvilluar ne kuader te
veprimtaris informative ushtarako mbrojtese .
CIKLI INFORMATIV (ne qender te ciklit eshte detyra) I KREIRUAR

NE BAZ TE MODELIT ORIGJINAL MBROJTES
PROJEKTI, PLANI dhe pika nisese

MBLEDHJA E TE DHENAVE
RADHITJA E TE DHENAVE
VLERSHMERIA DHE BESUESHMERIA
INTEGRIMI, ANALIZA DHE INTERPRETIMI
INFORMIMI DHE RAPORTIMI
PASQYRA PROJEKTIVE
Ky cikel informativ eshte baz pr zhvillimin e te gjitha formave te

informimit , pikesepari pr at se sekvenca e till logjike e procesit
eshte e volitshme pr aplikim fleksibil mvaresisht nga kerkesat e
caktuara te cilat I shkakton (I prodhon) detyra informuese e caktuar.
240
PROJEKT PLANI
DHE
Mbledhja e
PIKA FILLESTARE te
dhenave
Pasqyra Radhitja e te
projektive dhenave
Informimi Verifikimi I
dhe besueshmeri
raportimi s
Integrimi,
Analiza dhe
interpretimi
PERMIRESIMET PR INFORMIM STRATEGJIK
Ekzistojn dallime te rendesishme ne mes te prodhimit dhe

rezulltatit /efektit te aktivitetit informativo strategjik dhe atyre
te cilat jan ne kuader te informimit taktiko operativ . Ne kete
veq eshte aluduar ne definicionet paraprake .Prodhimi
strategjik informativ do te flet pr ndikimin kryesor te
trendeve ndryshuese , ndrrimin e rrethit apo aktiviteteve tjera
te rendesishme , me intence te futjes se qasjeve dhe kuptimeve
te reja ne strategjin e perbashket te procesit te caktuar .
241
PLANIFIKIMI INFORMATIV STRATEGJIK
Kerkesa themelore ne aktivitetin e planifikimit ne fillim ishte se cili

projekt i informimit strategjik zhvillon nivel te lart te vetedijes mbi
rrethinen e prgjithshme pr te cilen ka detyr te informoj. Kjo
nenkupton qe shtabi informativ gjersisht te fokusohet ne problemin si
tersi , e jo ne disa segmente dhe gjera te caktuara specifike .
DEFINIMI I DREJT I PROBLEMIT
Faza e planifikimit te cilitdoqoft procesi informativ supozon

se shtabi informativ ne tersi I kupton tersin e detyrave te cilat
jan parashtruar para tyre . Megjithate qeshtjet problemore te
informimit strategjik rendom jan te percaktuara e te
parashtruara ashtu si te paqarta e me gjuh jo precize , pastaj
paraqiten si te hapura apo ndoshta si jo ne menyr adekuate te
artikuluara . Themelore eshte qe nevojat e shfytezuesit
(konsumatorit ) te dhenat informative te jen qart te kuptuara ,
ashtu qe do te kenaqnin vet shfrytezuesin , me pas ashtu qe te
shmangemi harxhimit te pa nevojshem te kapaciteteve , pastaj
angazhimit te pa nevojshem .
Definimi I problemit jo vetem qe ndriqon te gjitha aspektet e

mundshme te qeshtjeve te involvuara , porse gjithashtu ,
permes redefinimit te menqur dhe rikonstatimit te detyres
informative , udheheq planifikimet e metejme pr aktivitetet e
me vonshme , posaerisht pr mbledhjen e informatave . Ky
aktivitet I I definimit te problemit edhe eshte komponenta e
dyt ne brenda fazes se planifikimit informativ strategjik .
ZHVILLIMI I PLANIT STRATEGJIK TE MBLEDHJES
Mbledhja e te dhenave , si do komponent tjeter , duhet te jet

komponent e disiplinuar e procesit informativ , kurse rroli I zyrtarit
informativ ne ket faze eshte posaerisht te verifikoj se cili lloj I
informatave (dhe cili burim I informatave ) do ti permbush kerkesat e
detyres informative, kerkesat e manifestuara ne kuptimin e
relevances , besueshmeris , precizitetit dhe informimit me koh .
KRIJIMI I HIPOTEZAVE TE PUNES
242
Deri ne perioden kur zyrtari informativ parashtron kornizen

konceptuale te dobishme pr temen e caktuar , ku pasi te ket
kryer shpejt definimin dhe rikonstatimin e problemit
informativ , do te jet ne situat te mundshme te zhvilloi disa
veshtrime preliminare lidhur me detyren .
Keto ide , veshtrime e mendime - te parashtruara si hipoteza te

punes - manifestohen si pergjegje e mundshme , dhe
opservimet dhe gjykimet alternative te cilat mund te jen te
dobishme pr pershkrimin e situates se caktuar , sqarimin e
shkaqeve e ndrrimeve momentale apo prognozave pr
zhvillimet e mepas-shme dhe zhvillimet e situatave .
MARRJA SHTES E TE DHENAVE SPECIFIKE
Rroli I hipotezes se punes (pamvaresisht se a keni zhvilluar

nje apo me teper ) eshte te udheheq me tej zhvillimin e
aktivitetit mbledhes te informatave te cilat tani kundrohen si
relevante pr disa pjes te detyres informative . Ky opseg I
aktivitetit planifikues te mbledhes se informatave (ICP) do te
fokusohet ne fusha specifike te interesimit , do te jet selektiv
lidhur me llojin dhe burimin e informatave , ka edhe ne ket
nivel jan aspekte te rendesishme dhe relevante te ketij projekti
.
Qellimi I kesaj faze ne ciklin informativ , marrja e te dhenave

shtes , te dhenave specifike , eshte radhitja renditja e
seciles nga hipotezat e punes .
PERPUNIMI-EVIDENTIMI,KRAHASIMI DHE
EVALUIMI
Natyra e aktivitetit strategjiko informativ eshte e till qe ajo

nuk bart asfar dallimesh te veanta ne menyren permes se
ciles ne kuader te ciklit evidenton , krahason dhe evaluon .
Sikurse eshte secili plan pr mbledhje unik ne aspektin e

gjeresis , tipit dhe formes se te dhenave te cilat duhen te
mblidhen , si dhe karakteristikat e burimit , keshtu kjo duhet te
243
jet qasje pr percaktimin e protokoleve me te volitshem pr

evidentim , krahasim dhe evaluim te dhenave . Kjo kerkes pr
fleksibilitet eshte karakteristik konstante e mbledhjes se te
dhenave te gjithmbarshme informative , pamvaresisht se a
eshte i kyur informimi strategjik apo jo . Nese ekziston
qfardo dallimi ne mes te informimit tradicional dhe analizes
strategjike ateher kjo do te jet ne plan te evaluimit .
INTEGRIMI ,ANALIZA DHE INTERPRETIMI
Analiza eshte proces I selektimit , integrimit dhe interpretimit

te dhenave ne menyr qe te behet fokusimi ne problemin e
dhen /qeshtjen .Ne kontekstin e veprimtaris informative ,
analiza I merr ( fiton) dy atribute shtes , ku percaktohet si e
till krejtesisht ndryshe prej analizave ne fushat tjera .
E dyta , analiza e veprimtaris informative duhet te rezultoj me

elementin dales icili eshte me se paku element pershkrues dhe
sqarues , kurse ne rastin me te mir si element icili jep prognoz
pr ngjarjet e ardhshme .
Perbrenda informimit strategjik , duhet te rezultojn procese te

dyfishta analitike te integrimit dhe te interpretimit te dhenave .
Kjo kryhet realizohet ashtu qe kyen edhe qellimet shtes te
cilet shkojn me tej se norma te cilen e ndeshim ne kuader te
informimit taktiko operativ .
PROCESI STRATEGJIK ANALITIK
Prezantimi I aktivitetit qe perseritet permes diagramit , te kyura ne

mbledhjen dhe intepretimin e te dhenave
244
Kapitulli i shtat
SISTEMET KRAHASUESE POLICORE
BOSNJA DHE HERCEGOVINA
SEKTORI I MBROJTJES CIVILE
245
Ministria e siguris e Bosnjes dhe Hercegovines eshte kompetente

pr :
Permbushjen e obligimeve nderkombetare dhe bashkepunimin
ne realizimin zbatimin e mbrojtjes civile ;
Koordinimi I veprimtaris se shrbimeve tembrojtjes civile te
entiteteve ne BeH, dhe harmonizimi I planeve te tyre ne rast te
te fatkeqesive natyrore dhe fatkeqesive tjera te cilat perfshijn
territorin e BeH,
Hartimi I programeve dhe i planeve te mbrojtjes dhe shpetimit
.
Eshte percaktuar si ne vijim organizimi I sektoreve te mbrojtjes
civile :
Sektori pr bashkepunim nderkombetar dhe koordinim,

Sektori pr planifikim strategjik dhe masat mbrojtese dhe pr
shpetim ,
Sektori pr struktur dhe trajnim ,
Ne nivelet me te uleta te organizimit te sistemit te mbrojtjes dhe
shpetimit jan formuar dhe funksionojn ne planin operativ drejtorit e
mbrojtjes civile ne nivel te entiteteve (Drejtoria federative e
mbrojtjes civile e Federates se BeH dhe drejtoria republikane e
mbrojtjes civile te Republikes Srpska ) dhe sektori pr siguri publike
te distriktit te Brqkos
SEKTORI PR PUN KUADROVIKE , JURIDIKE

TE PRGJITHSHME DHE MATERIALO- FINANCIAR
Kompetencat e sektoreve :
Mer pjes dhe ofron ndihm ne kreimin e ligjit dhe akteve nen
ligjore nga kompetencat e Ministris , pastaj ne programet e
punes dhe raportet mbi punen te programa rada i izvjetaja o
radu;
Jep mendime profesionale dhe perpunon propozim aktet nga
fusha e marrdhenjeve punuese
Ushtron veprimtarin kuadrovike - veprimtari te natyres
juridike , pastaj siguron qeverisjen me resurset humane ne
Ministri me qrast bashkpu. non edhe me Agjencionin e
shrbimit te shtetit
246
Harmonizon aktivitetet e nevojshme dhe bashkepunimin me

agjencionin pr shrbim te shtetit dhe keshillin e shtetit pr
ankesa
Ushtron punet e skriptores , arhives, ekonomatit, pastaj punet
rreth hartimit te planeve financiare te ministris
Kryen punet e prgatitjes ,perllogaritjes dhe pagesat e pagave
te punesuareve
Udheheq dokumentaci. e kontabilitetit ,financiar furnizimin
emallrave dhe materialit pr zyre pastaj kryen edhe pun
juridike e te prgjithshme financiare me interes te prgjithshm
pr ministrin
SEKTORI PR BASHKPUNIM NDERKOMBETAR
Kompetencat e sektorit:
Ne harmoni me kompetencat e veta sektori inicon, paraqet dhe

koordinon prezencen e Bosnes dhe Hercegovines ne mbledhjet e
konferencat bilaterale multilaterale nderkombetare , ne programet
edukative gjithashtu prgatit kontratat nderkombetare ,
memorandumet si dhe propozimet pr marrjen e vendimeve pr
ratifikimin e konventave nderkombetare dhe siguron miratimin e
standarteve nderkombetare policore , definon prioritetet dhe politikat
, ushtron harmonizimin dhe permbushjen e marrveshjes se shengenit ,
ndermerr aktivitete te nevojshme ne zhvillimin e bashkepunimit
nderkombetar dhe merr pjes ne prgatitjen e ligjeve ,dhe procedurave
tjera e akteve nenligjore lidhur me qeshtjet e njjta . Gjithashtu ,
Sektori eshte bartes I aktivitetit ne harmonizimin e procedurave
juridike te Bosnes e Hercegovines,nga fusha e siguris me , Acquis
communautaire (procedurat juridike te Unionit Europian ), si dhe
realizimin e aktivitetit te dergimit te pjestareve te shrbimit policor te
Bosnes e Hercegovines ne operacionet mbeshtetese paqesore te cilat
I organizojn Kombet e bashkuara , pastaj aktivitete tjera permes te
cilave rregullohet bashkepunimi nderkombetar nderministror .
.
Njsit :
Njsia pr koordinim nderkombetar
Njsia pr harmonizim dhe perputhshmeri
247
SEKTORI PR MIGRACION
Kompetencat e sektorit :
Sektori pr imigracion kryen pun juridike dhe tjera

profesionale te cilat kan te bejne me realizimin dhe
ekzekutimin e politikes ne fushen e imigracionit ne BeH,
kryen pun te cilat kan te bejn me prgatitjen dhe hartimin e
projekt ligjeve dhe akteve tjera nenligjore nga kjo fushe ,
pastaj percjell gjendjen ne lidhje me arritjen e standarteve
europiane ne ket fush , kryen analizen dhe raportimin , kryen
pranimin dhe akomodimin e imigranteve Ilegal dhe viktimave
te trafikimit , si dhe pun tjera te cilat pr nga natyra e tyre bejn
pjes ne ket sektor .
Njsit :
Njsia pr pun juridiko administrative
Njsia pr procedura , mbikqyrje dhe trajnim
SEKTORI PR AZIL
Sektori pr azil kryen veprime juridike dhe pun profesionale te
cilat kan te bejn me realizimin e politikes dhe procedurave te
azilit ne Posne e Hercegovine , koordinon punen e njsive te
autorizuara organizative , kryen veprime te cilat kan te bejn me
me hartimin e projekt ligjeve dhe akteve tjera nen ligjore nga
kjo fush , siguron pranimin , akomodimin dhe mbeshtetjen e
azil kerkuesve , percjell gjendjen lidhur me arritjen e
standarteve nderkombetare ne ket fushe , ben analizimin dhe
raportimin si dhe pun tjera te cilat pr nga natyra bejn pjes ne
kompetencat e ketij sektori.
Njsit :
Njsia pr procedura te azilit
Njsia pr mbeshtetje
Njsia pr pranim dhe program
248
SEKTORI PR LUFT KUNDR TERORIZMIT,

KRIMIT TE ORGANIZUAR DHE ABUZIMIT ME
NARKOTIK
Mbikqyrja ne zbatimin efikas e objektiv te ligjit dhe
procedurave tjera te cilet kan te bejn me luftimin e terorizmit ,
ndalimin e aktiviteteve te grupeve te cilat mirren me
kontrabandimin e armeve pr nevojat e grupeve teroriste , te
armeve kimike biologjike - nuklear, pastaj ndalimin e
financimit te terorizmit apo grupeve te cilat e mbeshtetin at e
posaerisht ato , pr te cilat jan indiciet se jan ne lidhje me
format tjera te krimit te organizuar ;
Bashkpunon me organet ne te gjitha nivelet e pushtetit , entet e

mbrojtjes sociale , entet arsimore , edukative ,kulturore ,
shendetesore etj , bashkesit fetare , shoqatat , fondacionet ,
mjetet e informimit publik , pastaj personat fizik e juridik pr
te parandaluar abuzimin me narkotik
Percjell dhe analizon konventat nderkombetare , marrveshjet
nderkombetare , dhe instrumentet tjer juridik nderkombetar te
orijentuar kah lufta kundr krimit te organizuar , zgjidhjet
ligjore dhe nenligjore ne BeH, qmon harmonizimin e tyre me
procedurat dhe standardet nderkombetare , dhe propozon
nismen e iniciativave te harmonizimit te legjislacionit vendor
me at nderkombetar .
Ne perberje te sektorit jan edhe njsit ne vijim i:

Njsia e luftes kundr terorizmit
Njsia pr luftimin e krimit te organizuar dhe korupsionit
Njsia kundr abuzimit me narkotik
SEKTORI PR INFORMATIK DHE SISTEME

TELEKOMUNIKUESE
Sektori pr informatik fhe sistemet telekomunikuese I kryen punet

te cilat kan te bejn me mirembajtjen menjanimin e prishjeve ne
pajisjet dhe rrjetin informativ ; administrate rrjet ; furnizimin e
softereve aplikativ dhe vendosjen e tyre ne kompjuter ;
standardizimin e softvereve te sistemuar dhe pajisjes ; vendosjen
249
dhe aplikimin e masave pr ruajtjen e te dhenave ne sistemin

informativ ; kreimi dhe mirmbajtja e webfaqes dhe email serverit
; instalimi dhe akordimi I zgjidhjeve programore te nevojshme ne
stacionet punuese te shfrytezueseve ; mirembajtja preventive dhe
testimi i rrjetit te instaluar kompjuterike, rrjetit dhe paisjes
telekomunikuese ; zbulimi dhe gjetja e prishjeve ne paisjen e
instaluar dhe instalacionin ne pergjithesi ; mirembajtja preventive
e sistemit pr mbushje permanente ; analizen e punes se
softvereve pr bazen e te dhenave .
Njsit :
Njsia pr zhvillim dhe mirembajtje te rrjetit dhe paisjes se
rrjetit dhe telekomunikacionit
Njsia pr zhvillim dhe administrim te bazes se te dhenave .
SEKTORI PR MBROJTJEN E TE DHENAVE

TE FSHEHTA
Sektori pr ruajtjen e te dhenave te fshehta kryen mbikqyrjen e

verifikimeve te siguris ; jep leje pr qasje mbi te dhenat e fshehta
ne BeH, shteteve tjera , organizatave nderkombetare apo
regjionale ne pajtim me ligjin apo marrveshjen nderkombetare
gjegjesisht regjionale ; percjell gjendjen ne fushen e percaktimit
dhe ruajtjes se te dhenave te fshehta dhe kujdeset pr
prefeksionimin zbatimin e standardeve organizative , fizike e
teknike te mbrojtjes se te dhenave ne organet e shtetit , entiteve
dhe niveleve me te uleta te organizimit shtetror ne BeH, te bartesit
e detyrave publike , pastaj ne organizatat ekonomike te cilat arrijn
deri te te dhenat e fshehta dhe me te cilat ato disponojn ; kujdesen
pr realizimin e obligimeve te pranuara nderkombetare dhe
marrveshjeve nderkombetare mbi ruajtjen e te dhenave te fshehta
dhe ne lidhje me ket bashkpunojn me organet kompetente te
shteteve tjera , me organizatat nderkombetare dhe ato regjionale ,
kujdesen pr ruajtjen e te dhenave te fshehta ne institucionet dhe
organet shtetrore si dhe ne boten e jashtme etj .
Ne kuader te sektorit pr ruajtjen e te dhenave gjinden tri njsi , e

keto :
Njsia pr procedura dhe leje
250
Njsia pr sigurin informatike

Njsia pr standarde dhe mbikqyrje
SEKTORI PR RUAJTJEN E KUFIJVE DHE

RENDIT PUBLIK
Kompetencat e sektorit
Sektori pr ruajtjen e kufijeve dhe rendin publik kryen pune te

cilat kan te bejn me te gjitha format llojet e puneve te
ruajtjes se rendit publik , ruajtjen e kufijeve , aerodromeve ,
personave dhe objektet .
Njsit :
Njsia pr ruajtjen e rendit publik dhe

Njsia pr ruajtjen e kufijve , aerodromeve , personave dhe
objekteve .
ZYRA PR BASHKPUNIM ME INTERPOLIN
Zyra ushtron , ne harmoni me statusin , ligjin dhe rregulloren ,

veprimtari operativo policore , juridike dhe pun tjera profesionale
te cilat kan te bejn me vendosjen e bashkpunimit me policit
kriminalistike , me organet gjygjesore dhe organet tjera ne planin
e luftes kundr te gjitha formave te kriminalitetit , e posaerisht
ne fushen e :
Veprave kundr jetes dhe trupit ,
dinjitetit te personit dhe moralit ,
Veprave kundr prones ,
Veprave kundr ekonomis ,
Veprave kundr kriminalitetit nderkombetar te jakes se bardh ,
Veprave te terorizmit dhe krimeve te luftes ,
Si dhe tipeve tjer te kriminalitetit nderkombetar .
Njsit dhe kompetencat e tyre :

Zyra e udhheqsit
Njsia pr komunikim
Njsia pr pun operative
Njsia pr pun analitiko informative dhe planifikim
251
Njsia pr bashkpunim regjional (SECI, EUROPOL etj.)
Policia kufitare eshte themeluar pr qellim te mbrojtjes se kufijve

dhe sigurimit te aeroportit . Mbrojtja e kufijve nenkupton
ushtrimin e puneve ne vijim :
Kontrollimi I kufirit . P.K. kontrollon trafikun nderkufitar

ne brezin kufitar prej dhjet kilometrash nga kufiri
nderkombetar I Bosnes dhe Hercegovines, prve ne rastet e
tilla ku kompetencat e P.K. mbulojn gjysmen e distances
hapsinore te vijes ndarese me kufirin nderkombetar dhe atij te
entitetit . Kompetencat e P.K. e perfshijn verifikimin e
dokumenteve ne kalimin kufitar nga ana e inspekcionit ,
autorizimin pr kalimin e kufirit , percjellja e personave
perbrenda zones kufitare , si dhe parandalimi I hyrjeve te pa
lejuara ne Bosne e Hercegovin;
Sigurimi I aerodromeve. Shrbimi kufitar siguron mbrojtjen

e kufijve nderkombetar shrbimi siguron mbrojtjen e e kufijve
nderkombetar te Bosne dhe Hercegovines ne aerodromet
nderkombetare , si dhe garanton sigurin ne trafikun civil ajror .
Keto aktivitete te P.K jan te kufizuara ne objekte te
aeroporteve ;
Detyrat gjat gjendjes se jashtzakonshme . Ne rast te ndonje

rreziku serioz pr sigurin publike apo edhe ne rast te
fatkeqesive natyrore te cilat seriozisht rrezikojn P.K ne
ushtrimin e detyrave te saj , P.K mund te kerkoj ndihme nga
organet e caktuara policore te pushteteve te entiteteve .
Policija e entitetit ecila mund te angazhohet ne aktivitetet e
tilla ateher ajo eshte nen komanden e shrbimit kufitar shtetror
;
Ndjekja gjygjesore . P.K. ushtron realizon detyrat e veta
policore ne fushen e hetimeve dhe ndjekjes gjygjesore pr aq
sa ekziston dyshimi I bazuar se eshte kryer vepra penale apo
kundervajtese kundr siguris se kufirit apo ushtrimit te detyres
se P.K. P.K.i eshte atribuar edhe detyra e kontrollimit te
mallrave te cilat mallra pertej kufirit transportohen pa leje
zyrtare apo edhe kur me transportimin e till te atij malli shkilet
ndalesa e caktuar . Pr aq sa aktivitet hetimore duhet te
252
realizohen pertej zones kufitare , Shrbimi kufitar shtetror keto

aktivitete do ti ndermerr ne konsultim dhe bashkepunim me
organet kompetente shtetrore .
AGJENCIONI SHTETROR PR HETIM DHE MBROJTJE

(SIPA )
Agjencioni shtetror pr hetime dhe mbrojtje (SIPA) eshte

organizat administrative brenda ministris se siguris dhe e ka
autonomin operative , dhe eshte e vendosur pr qellim te ushtrimit
te puneve detyrave policore .
SIPA ushtron aktivitetet e veta konform parimeve te

profesionalizmit dhe nuk eshte e kyur ne propagim , mbrojtje apo
rrezikim te interesit te cilesdoqoft parti ,organizate te regjistruar
shoqate apo personi. Detyrat nga fusha e kompetencave te SIPA-
s jan : parandalimi , zbulimi dhe hetimi I veprave penale te cilat
jan ne kompetenc te gjykates se Bosnes dhe Hercegovines, me
theks te posaem te aktivitetit ne fushen e krimit te organizuar ,
terorizmit, krimeve te luftes , trafikimit me qenje njerzore dhe
veprave tjera penale kundr njerzimit si dhe kundr vlerave te
mbrojtura me te drejten nderkombetare .
SIPA perbehet prej sektoreve dhe njsive ne vijim :
Njsiti pr veprime hetimore kriminale (CID)

Njsiti informativo financiar (FID)
Njsiti pr mbrojtjen e individeve dhe objekteve (DPPO)
Njsiti pr mbrojtjen e deshmitareve (WPD)
Njsia speciale pr mbeshtetje (SSU)
Njsia pr kontroll te brendshme (ICD)
NJSIA PR VEPRIME HETIMORE KRIMINALISTIKE
Vepron ne zbulimin dhe hetimin e veprave penale te cilat I

takojn kompetencave te gjykates , lokalizimin dhe kapjen e
kryesve te veprave penale dhe sjelljen e tyre ne prokurori
(para prokurorit),nen udheheqjen dhe pelqimin e prokurorit
gjithnje ne harmoni dhe konform ligjit mbi proceduren penale .
Ky njsit po ashtu vepron kundr veprave penale , pastaj
253
ndihmon ne planin operativ njsitin informativo financiar , si

dhe ndihmon ne mbledhjen e informatave dhe te dhenave mbi
veprat penale , ben percjelljen dhe analizen te situates se
siguris dhe dukurive te cilat I paraprijn qfaqjes dhe zhvillimit
te kriminalitetit ;
NJSIA INFORMATIVE FINANCIARE
Ben pranimin , mbledhjen ,selektimin dhe analizimin e te

dhenave dhe ia ofron prokurorit informaten , te dhenat dhe
dokumentacionin e kompletuar ne harmoni me ligjin dhe
regullativen tjeter juridike te Bosnes dhe Hercegovines ne
luftimin e shperlarjes se parave dhe financimin e aktiviteteve
teroriste , vendos bashkepunimin nderkombetar ne fushen e
luftimit dhe hetimit te shperlarjes se parave dhe finansimit te
aktiviteteve teroriste dhe I ofron ndihm profesionale prokurorit
nga fusha e financave .
NJSIA PR MBROJTJEN E PERSONAVE DHE

OBJEKTEVE
Siguron mbrojtjen teknike e fizike te individeve nen mbrojtje

ne perputhje me ligjin , siguron ndertesat dhe pronen tjeter nen
mbrojtje .
NJSIA PR MBROJTJEN E DESHMITAREVE
Siguron mbrojtjen e deshmitareve ne perputhje me ligjin dhe

procedurat e Bosnes dhe Hercegovines mbi mbrojtjen e
deshmitareve
NJSIA SPECIALE PR MBESHTETJE
Ofron mbeshtetje pr njsitet tjera duke siguruar shtes taktikat

policore, paisje dhe persona (staf) ne situata te cilat kerkojn
ndermarrje te masave me te nderlikuara te siguris . Prve
kesaj , Njsia speciale pr mbeshtetje ndermerr operacionet me
te nderlikuara policore te natyres teknike e taktike , ben
zbatimin ekzekutimin e kompetencave policore ne situatat e
254
rezikut te lart te cilat kerkojn shkathtesi te veanta, trajnim dhe

paisje .
NJSIA PR KONTROLL TE BRENDSHME
Ky njsit eshte I ngarkuar pr kontroll te brendshme pr

njsitet tjera perbrenda agjencionit pr hetime dhe mbrojtje
(SIPA).
SHRBIMI PR PUNE ME TE HUAJ
Shrbimi pr pun me te huaj eshte organizat administrative ne

perberje te ministris se Siguris se BeH, me nje autonomi
operative te vehten .
Me shrbimin udheheq drejtori ,dhe pr punen e vet dhe te

shrbimit I pergjigjet ministrit te ministris se Siguris se Bosnes
dhe Hercegovines.
Ne kompetencat e e shrbimit me pun pr te huaj eshte edhe

ushtrimi veprimi I inspektimit konform procedurave ligjore mbi
levizshmerin e te huajve dhe azilin .
MINISTRIA FEDERATIVE E PUNEVE TE BRENDSHME
MPB TE FBeH
Fusha e veprimit :
Parandalimi dhe zbulimi I veprave penale te kriminalitetit
nderkombetar dhe terorizmit , tregtimit te pa lejuar te droges dhe
krimit te organizuar - gjetja , kapja e kryesve te ketyre veprave
pastaj sjellja e tyre para institucioneve kompetente , punet e
nenshtetesis se federates , - Sigurimi I personaliteteve te caktuara
dhe ndertesave te Federates, - mbrojtja e te drejtave dhe lirite
qytetare ne fushen e puneve te brendshme
Dokumentet themelore te cilat rregullojn punen

Ligji mbi punet e mbrendshme te FBeH ligji mbi ndryshimet
dhe plotesimet e ligjit mbi punet e brendshme te FBiH
rregullorja mbi gradat dhe shenjat ne Policin federative dhe
255
emertimin e detyrave te autorizuara ne MFPB rregullorja mbi

plotesimin e rregullores mbi uniformen policore unike te federates
MFPB rregullorja mbi armatimin dhe paisjen e policis
federative dhe zyrtareve tjer te MFPB Rregullorja mbi
organizimin e brendshem te MFPB.
AKADEMIA POLICORE E MPB TE FBeH
Organizon dhe realizon shkollimin e vijuesve te Akademis pr pun

ne polici , organizon dhe realizon forma tjera te aftesimit dhe
prefeksionimit profesional te zyrtareve te organeve te puneve te
brendshme dhe zyrtareve te institucioneve tjera te federates , dhe
lidhur me ket prgatit planin dhe programin e aftesimit profesional
dhe te aftesimit e prefeksionimit te zyrtareve te ministris
federative ,planin mesimor dhe programin e akademis ,
organizohet ne selektimin e vijuesve pr shkollim,organizon
akomodimin dhe vendosjen e vijuesve dhe pjesmarrresve tjer ne
Akademi , realizon obligimet e ministris ndaj vijuesve te
shkollimit te cilet jan caktuar me kontraten e lidhur ne mes te
ministris dhe vijuesve, si dhe obligimet te cilat rezultojn nga
kontrata ne mes te ministris dhe institucioneve federative ,
koordinon masat te sigurimit te objekteve bashk me njsin
kompetente organizative te ministris ne perputhje me rregulloren e
DREJTORATI FEDERATIV I POLICIS
KABINETI I DREJTORIT
Organizon dhe merr pjes n hartimin e programit dhe t raportit

t puns s Adnistrats Policiore; Bn prgatitjet pr mbajtjen e
seancave t Kolegjit profesional t Drejtorit t Administrats
Policore dhe kujdeset pr zbatimin e konkluzioneve t tij; prcjell
dhe ananlizon materialet nga kompetenca e Administrats Policore
dhe pr kt e informon Drejtorin e Administrats policore;
propozon masa konkrete; prgatit materiale analitike-informative
nga fushveprimi i Kabinetit; organizon dhe kryen punt lidhur me
ushtrimin e funkcionit t Drejtorit dhe informon publikun pr
punn e Administrats Policore; bashkpunon me shrbimin pr
informim dhe me prfaqsuesit e mjeteve t informimit publik;
ushtron edhe pun t caktuara nga fusha e bashkpunimit
256
ndrkombtar, prkthim, lektur dhe pun administrative; bn

prgatitjet pr mbajtjen e kshillimeve dhe takimeve t cilat i
organizon Drejtori; kujdeset pr materialet dhe dokumentacionin i
cili i drgohet Drejtorit dhe kryen pun t caktuara t protokollit
si dhe pun analitike e statistikore; organizon seminare dhe
prezantime profesionale, Disajnon dhe mirmban Web-faqen e
Administrats Policore dhe realizon bashkpunimin e nevojshm
me njsit organizative kompetente t Ministris
SEKTORI PR MBESHTETJE TE POLICIS

DHE ADMINISTRATES
Kryen furnizimin e armeve ,paisjeve ushtarake , veshmbathje dhe

paisje tjeter pr zyrtar te policis ; prgatit propozime e mjeteve te
nevojshme pr punen e drejtoratit te policis dhe propozimin pr
pun financiare
Percjell e shqyrton veprimtarin dhe pasojat e ligjit dhe regullave

tjera nga fusha e e puneve te brendshme dhe fushave tjera nga te
cilat rezultojn obligimet pr drejtorin ; percjell dhe shqyrton
informatat e caktuara , analizat , raportet dhe materialet tjera lidhur
me gjendjen dhe dukurit ne fushen e puneve te brendshme dhe
lidhur me kete informon drejtorin e drejtoratit te policis
SEKTORI I POLICIS KRIMINALISTIKE
Kryen punet e parandalimit dhe zbulimit te veprave penale dhe

krimit te organizuar nderkantonal , si dhe terorizmit , tregtimit te
paautorizuar te droges , korupcionit pastaj shperlarjes se parave ,
krimit kompjuteristik; zbulimi dhe dokumentimi I veprave penale
kundr njerzimit dhe vlerave te mbrojtura me te drejt
nderkombetare , gjetja dhe kapja e e kryesve te veprave te
theksuara , pastaj dergimi I tyre para organeve te drejtesis jep
udhezime dhe pershkruan procedura dhe standarde pr veprim te
ministris se kantonit kur te kryen punet e kompetencave te
drejtoratit te policis.
Ne kuader te sektorit te policis kriminalistike gjinden 14 njsi te
brendshme organizative:
Njsia pr detashman
257
Njsia pr pune informativo kriminalistike

Njsia pr mbledhjen e te dhenave kriminalistike dhe analitike
Njsia pr pune me informatoret
Njsia pr lufte kundr terorizmit
Njsia kundr abuzimit ne droga
Njsia e luftimit te krimit te organizuar dhe te atij nderkantonal
Njsia pr delikte pronesore
Njsia e delikteve te gjakut
Njsia e luftimit te trafikimit me qenje njerezore dhe delikteve
te gjakut
Njsia pr krime lufte
Njsia pr luft kundr krimit ekonomik, korrupcionit,
shperlarjes se parave dhe krimit kompjuteristik
Njsia pr luftimin e krimit ekonomik
Njsia pr luftim te korrupcionit, shperlarjes se parave dhe
krimit kompjuteristik
QENDRA PR HULUMTIME FORENZIKE DHE

MBESHTETJE
Kryen shiqimin e vend ngjarjeve te kryera nga veprat kriminale

nga kompetencat e federates, bene mbledhjen e provave materiale
dhe gjurmeve te tjera pastaj bene ekpertimin laboratorik pergadit
dhe propozon ligjet , procedurat dhe standardet dhe rregullat tjera
nga kompetencat e veta;kujdeset pr aplikimin e metodave
profesionale dhe shkencore ne punen e vet organizon
bashkpunimin e drejteperdrejt me entet dhe institucionet e
caktuara ; kryen veprime shkencoro hulumtuese te domosdoshme
pr avancimin e veprimitaris se policis kriminale si dhe
hulumtime tekoniko kriminalistike dhe ekspertime, kryen
kontrollin si dhe ndalesen e zhvillimit , te prodhimit , I
grumbullimit dhe shfrytezimit te mbetjeve kimike biologjike
radioaktive , kryen testime tjera te nevojshme pr shkak te
kontrollimit te ujit , ushqimit ne aksionet e sigurimit te
personaliteteve te caktuara ;zbaton proceduren identifikuese ne
baze te kerkeses se interpolit dhe organeve tjera kompetente ,bene
ekspertimin kriminalistiko tekinik nga kompetencat e drejtoris se
policis federative dhe ne baze te kerkeses se ministris kantonale
dhe organeve tjera shteterore
258
Qendra pr hulumtime forenzike dhe mbeshtetje eshte e

organizuar ne 17 njsi te brendhshme organizative:
Sektori pr teknik kriminalistike

Sektori pr ekspertim kimik dhe toksikologjik
Sektori pr ekspertim biologjik
Sektori pr ekspertim balistik dhe mehanoskopik
Sektori pr identifikm daktiloskopik dhe ekspertim
Sektori pr mbrojtje sanitare biologjike dhe ekologjike
Sektori pr veprimtari hetimore, analitike, poligraf dhe
qendrim [ qendrim ne polici]
Sektori pr veprimtari hetuese
Sektori pr pune analitike, poligrafike intervistuese dhe

fotorobot
Sektori pr qendrim, raci dhe bastisje
Sektori pr pune te veanta kriminalistike
Sektori pr mbikqyrje operative
Sektori pr pergjim dhe teknik operative
Sektori pr hetues te fsheht
Sektori pr akcione kunderdiverzive dhe mbrojtje teknike
Sektori pr piroteknik
Sektori pr mbrojtje teknike
MPB E KANTONIT TE SARAJEVES
Federata e BeH eshte e ndare administrativisht ne 10 kantone

te cilat gjithashtu I kane ministrit e tyre te brendshme.
Si shembull te organizimit te ministris te puneve te brenshme

te kantonit po e paraqesim shembullin e funksionimit te MPB-
se te kantonit te Sarajeves
Te gjitha njsit organizative brenda MPB-se te kantonit I kryejn

te gjitha detyrat sikur njsit policore si motra te nivelit federativ
keshtu qe nuk ka nevoj ketu te numerohen kompetencat dhe
detyrat e tyre.
MINISTRIA E PUNEVE TE BRENDSHME TE REPUBLIKA

SRPSKA
259
MPB TE REPUBLIKA SRPSKA
DREJTORATI I POLICIS
Drejtori I policise unifikon , planifikon , orienton dhe kontrollon

punen e zyrtareve kompetent te cilet ushtrojn detyrat e policis dhe
policise kriminalistike.
Koordinon punet e perbashketa te policise ne harmoni me
rregullativen juridike te republika serpskes , Bosnes dhe
Hercegovines dhe I distriktit te Brqkos.
Pr punen e vet I pergjigjet ministrit.
Ne kompetencat e drejtoratit te policise eshte te percjell , orientoj

dhe harmonizoj punen gjate zbatimit te detyrave te policise ,
qendrave te siguris publike,sektoreve dhe njsive te policise te
stacioneve te sigurise publike dhe I ofron ndihmn profesionale ne
kryerjen e detyrave nga fusha e veprimit te tyre , percjell gjendjen
e sigurise publike nga fusha e veprimit te policise,dhe ofron masa
pr avansimin e tyre.
Punet dhe detyrat nga fusha e veprimit te drejtoratit te policise

I ushtrojn njsit e brendshme organizative.
DREJTORIA E POLICIS KRIMINALISTIKE
Kryen punet e kontrolles , mbikqyrjes dhe orientimit instruktiv te

punes se njsive organizative te policise kriminalistike,ushtron
mbikqyrje ne ligjshmerin e veprimeve te njsive organizative ne
aktivitetin e parandalimit dhe zbulimit te veprave penale,gjetjen
dhe kapjen e kryeseve te veprave penale dhe sigurimit te deshmive
dhe sigurimi te deshmive te nevojshme pr udheheqjen e
suksesshme te procedures penale,propozon masat, percakton
afatet,percakton obligimet te QSB ne fushen e kontrolles , te
masave te ushtruara, percjell realizimin, propozon sanksionet dhe
masat, percjell dhe analizon gjendjen dhe levizjet,modalitetet e
kriminalitetit, zbatimin e metodave te teknikes kriminalistike
,orienton aktivitetin e njsive tjera organizative ne punet e
kriminalitetit ,ndermerr masa ne avansimin e organizimit , ushtimit
260
te puneve dhe prmirsimi I efikasitetit ne parandalimin e zbulimit

te kriminalitetit
DREJTORATI PR ARSIMIM TE POLICIS
Punet dhe detyrat nga fusha e veprimit te drejtoratit te arsimimit te

policise e ushtrojn kater njsi te brendshme organizative dhe ato
jane:
Shkolla e larte e puneve te brendshme,

Akademia policore,
Njsia pr pune kuadrovike dhe te prgjithshme juridike,
Njsia pr logjistike dhe shrbime te internatit.
REPUBLIKA E KROACIS
MINISTRIA E PUNEVE TE BRENDSHME TE

REPUBLIKES SE KROACIS
MPB TE R.KROACIS
Policia e Kroacis eshte shrbim policor publik e minsitris te

puneve te brendshme te Kroacis e cila ushtron punet policore
te percaktuara me ligj.
Dy jane forma themelore organizative te policis se republikes

se Kroacis:ministria e Puneve te Brendshme dhe drejtorati i
policis.Prve kesaj pr hir te kryerjes te suksesshme te
puneve policore formohen drejtoratet e policive ,kurse pr
kryerjen e drejt te puneve te policis ne drejtoratin e policis
formohen stacionet policore.
Ministria e puneve te brendshme pr hir te krijimit te kushteve ne

fushen e policis ka te drejtat dhe obligimet sa vijon:
Percakton nevojat kuadrovike dhe ato arsimore,
Percakton drejtimet zhvillimore organizative dhe fundamentale
te punes,
Harton planet mbi shfrytezimin e mjeteve materiale dhe
financiare,
261
Harton dhe nxjerr planet mbi ndertimin dhe shfrytezimin te

perberjes informatike,
Harton dhe nxjerr planet mbi ndertimin dhe shfrytezimin e
perberjes [formacionit ] radiokomunikativ dhe
telekomunikativ,
Harton dhe zbaton planet mbi ndertimin dhe shfrytezimin e
sistemit mbrojtes te permbajtjes kriptologjike,
Percakton nevojat dhe ben furnizimin e mjeteve teknike ,

organizon bashkpunimin nderkombetar
kryen detyrat e percaktuara ne lidhje me shkollen e lart
policore ,
organizon dhe zbaton kontrollen e brendshme ,
kryen edhe pune tjera te percaktuara me ligj.
Me ministri udheheq ministri.
KOMESARIATI I POLICIS
Pr ushtrimin e puneve policore ne ministrin e puneve te

brendshme me Ligjin mbi policin (NN nr. 129/00) eshte formuar
Komesariati I policis , si organizat udhheqse perbrenda
ministris se puneve te brendshme .
Me Komesariatin udheheq Komesari dhe ndihmesi I ministrit dhe

zavendesit e tij .
Detyrat e Komesariatit jan :

Percjellja dhe analiza e gjendjes se siguris dhe dukurive te cilat
ndikojn ne paraqitjen dhe zhvillimin e kriminalitetit ,
Harmonizimi , orijentimi dhe mbikqyrja e e punes se
komandave policore ,
Pjesmarrrja e drejteperdrejt ne kryerjen e disa puneve me te
nderlikuara nga fusha e veprimit te komandave te policis,
Perkujdesja mbi zbatimin e marrveshjeve nderkombetare mbi

bashkpunimin policor dhe akteve tjera nderkombetare pr te
cilet eshte kompetent,
Organizimi dhe zbatimi I ekspertimit ligjor kriminalistik,
Krijimi I kushteve pr punen e Akademis Policore ,
262
Nxjerrja e standarteve pr paisje dhe mjetet materialo- teknike

,
Ne harmoni me disa procedura te veanta perkujdeset pr
gatishmerin e policis pr te vepruar nen kushte te
jashtezakonshme .
Me komesariatin e Policis udheheq Komesari I Policis ne rang

te ndihmes ministrit . At ne baz te propozimit te ministrit te
puneve te brendshme e emeron dhe e shkarkon Qeveria e
Republikes se Kroacis .
Komesariati eshte I ndar ne disa njsi perberese:

Drejtoria e policis
Drejtoria e Policis kriminalistike
Drejtoria pr Kufij- Drejtorati I kufirit
Qendra Operativo komunikuese e policis
Komanda e njsive speciale
Qendra pr ekspertime kriminalistike
DREJTORATI I POLICIS
Drejtoria e policis ne fushen pr te cilen eshte formuar :
Percjell dhe analizon gjendjen e siguris dhe dukurit te cilat I

paraprijn dhe ndikojn ne zhvillim te kriminalitetit ,
organizon, harmonizon, orijenton dhe mbikqyr punen e
stacioneve te policis,
Merr pjes aktivisht ne zgjidhjen kryerjen e puneve te
komplikuara nga fushveprimi I stacioneve te policis ,
Kryen dhe zbaton masat e percaktuara ne kontrollen kufitare
dhe sigurimin e kufirit shtetror ,
Ndermerr masa pr mbrojtjen e personave dhe objekteve te
caktuara ,
Kryen edhe pun tjera te percaktuara me procedura te veanta .
Me drejtorin e policis udheheq kryeshefi I drejtoris se policis.

Ne aspektin territorial jan organizuar konform organizimit
territorialo administrativ (ne kuader te zhupanive).
263
DREJTORIA E POLICIS KRIMINALISTIKE
Percjell dhe analizon gjendjen dhe zhvillimin e prgjithshm te

kriminalitetit , pastaj bashkpunon me njsit tjera e
posaerisht me drejtorin e policis ne planin e organizimit ,
prevencionit dhe mbikqyrjes se kriminalitetit .
Mbikqyr zbatimin e e perpunimeve kriminalistike , ofron

ndihmn profesionale drejtorive polcore me qellim te zbulimit
te kryesve te veprave penale ,dhe dergimin e tyre para
organeve kompetente te drejtesis .
Me hartimin e planeve percakton prioritetet ne luftimin e

kriminalitetit dhe mbikqyr punen e drejtorive te policis ne at
fushe .
Me aktet nenligjore percakton dhe zhvillon metodologjin e

luftimit te kriminalitetit si dhe perkujdeset pr avansimin
teknologjik te shrbimit kriminalistik .
Bashkpunon me ministrit tjera , organet shtetrore si dhe me

shrbimet kriminalistike te shteteve tjera .
Ne drejtorin e policis kriminalistike bejn pjes edhe keto njsi:
Njsia e kriminalitetit te prgjithshm
Njsia kundr terorizmit dhe krimineleve te luftes
Njsia e krimit te organizuar
Njsia e krimit ekonomik dhe korupcionit
Njsia e kriminalitetit te droges
Njsia e veprave te veanta kriminalistike
Njsia e kriminalistikes analitike
Njsia pr bashkpunim nderkombetar policor
Njsit mbrojtese
Me punet e ketij drejtoriati I udheheq kryeshefi

Kryeshefi I ketij drejtorati ka edhe ndihmesit
NJSIA E KRIMINALITETIT TE PRGJITHSHM
Analizion gjendjen, levizeshmerin dhe format shprehese te

kriminalitetit te prgjithshm ,delikuences se te mitureve dhe
264
mbrojtjes penalo juridike te femijve dhe te mitureve, percakton

format me te volitshme te prevencionit , mbikqyrjes dhe
represionit pastaj kujdeset ne perzgjedhjen dhe udheheqjen e
evidencave krimanilistike dhe zbaton veprimtarin hetuese
(shpalljet pr te humburit dhe shpalljet pr sendet dhe gjerat e
humbura).
Drejteperdrejt merr pjes ne perpunimet me te komplikuara
kriminalistike te veprave penale te dhunimeve dhe delikteve
pronesore ne ter territorin e shtetit ,kurse ne perpunimet me
pak te rendesishme u ofron ndihm profesionale drejtorive
policore .
Bashkpunon me njsit tjera brenda drejtoris dhe ministris si
dhe me organet tjera te pushtetit shtetror .
NJSIA KUNDR TERORIZMIT DHE KRIMEVE TE

LUFTES
Ne kompetence te kesaj njsie jan te gjitha ato vepra penale

kundr njerzimit dhe te drejtes nderkombetare pastaj veprat
penale te terorizmit dhe dhunes ekstreme .
Njsia mirret me percaktimin e formave te pershtatshme te
parandalimit te veprave penale te larteshenuara dhe kapjes se
kryesve te ketyre veprave .
Bashkpjesmarrr ne zgjidhjen dhe perpunimin e disa veprave
me te renda penale nga kjo fushe , mbikqyr punen , pastaj
ofron ndihm profesionale drejtorive te policis .
Bashkpunon ngusht me organizmat tjer te cilet mirren me
hetimin e krimeve te luftes te kryera ne territorin e Republikes
se Kroacis .
NJSIA KUNDR KRIMIT TE ORGANIZUAR
Ne bashkpunim me njsit tjera perberese te ministris ,

organeve tjera te pushtetit shtetror dhe policit e shteteve tjera
ne menyr te organizuar mbledh te dhena mbi te gjitha veprat e
ndaluara me ligj ne prgatitjen dhe zbatimin jan te
permbledhur elementet e organizimit .
Mbledhja e te dhenave shfrytezohet ne ndalimin
(parandalimin)te veprave te kunderligjshme ne fazen e tyre
prgatitore .
265
Drejteperdrejt udheheq perpunimet kriminalistike te veprave

me te rendesishme penale te cilat I kan kryer grupet e
organizuara kriminale , e posaerisht ato te cilat jan ne lidhje
me vendet e jashtme .
Ne luftimin e kriminalitetit te organizuar njsia ofron ndihm
profesionale drejtorive policore .
NJSIA KUNDR KRIMIT EKONOMIK DHE

KORUPSIONIT
Parandalon dhe zgjidh te gjitha veprat e krimit ekonomik te

cilat ne menyr primare jan te orijentuara kundr te drejtave
pronesore , kundr siguris se shrbimit te pagesave dhe kundr
afarizmit pastaj kundr detyres zyrtare dhe kjo ne fushen e
ekonomis mirepo edhe ne fushen jasht ekonomis .
Prioritetet ne punen e njsis jan: kriminaliteti ekonomik
kriminaliteti financiar , korupcioni, hetimet financiare ,
shperlarja e parave , kriminaliteti kompjuteristik , pasuria
intektuale , ekonomia e perhitur etj.
Njsia ndermerr perpunimet me te komplikuara kriminalistike
nga fusha e vet e veprimit dhe zgjedh dhe I zgjidh ato me
drejtorite policore kompetente.
Gjithashtu ofron ndihmn profesionale dhe mbikqyr punen e
specialisteve ne luften kundr kriminalitetit ekonomik dhe te
korupcionit .
Percjell dhe analizon gjendjen e siguris lidhur me
kriminalitetin ekonomik dhe korupcionin dhe lidhur me
avansimin (zgjerimin) e punes se vet propozon hartimin e
normave te reja juridike .
Bashkpjesmarrr ne hartimin e programeve ne baz te cileve
edukohen zyrtaret policor pr kete fushe .
NJSIA E KRIMINALITETIT TE DROGAVE
Njsia e analizon gjendjen , levizjen dhe format manifestuese

te kriminalitetit nga fusha e kontrabandimit , prodhimit dhe
abuzimit me droga dhe percakton format me te volitshme te
parandalimit dhe zbulimit te kryesve te ketyre veprave penale ,
pastaj bashkevepron ne zgjidhjen dhe perpunimin e veprave
266
penale me te komplikuara nga fusha e kriminalitetit te

drogave .
Ne ket kuptim mbikqyr edhe punen e drejtorateve dhe
stacioneve policore si dhe u ofron ndihm profesionale .
Ne fushen e luftimit te narkomanis bashkepunon me
organizmat tjer te pushtetit shtetror dhe me te gjith subjektet e
tjer shoqeror pastaj policit e shteteve tjera .
NJSIA KUNDR VEPRIMEVE TE VEANTA

KRIMINALE
Zyrtaret kriminalistik te kesaj njsie me ndihmn e teknikes se

specializuar dhe aplikimin e veant te disa metodave taktike
mbledhin te dhena mbi veprat me te nderlikuara penale dhe
kryesit e ketyre veprave .
Te dhenat shfrytezohen pr zbulimin e veprave penale dhe
kryesve te tyre , kurse keto te dhena I shfrytezojn njsit tjera
dhe zyrtaret kriminalistik te specializuar pr fusha te caktuara .
NJSIA E ANALITIKES KRIMINALISTIKE
Njsia e analitikes kriminalistike eshte njsi e veant perberese

ecila ne menyr permbajtesore mbledh unifikon shqyrton dhe
analizon te dhenat ne lidhje me aktivitetin kriminal dhe I
specifikon veqorit kye te ketyre aktiviteteve kriminale . Te
dhenat e mbledhura me metodologji te veant vlersohen ,
perpunohen verifikohen klasifikohen dhe indeksohen dhe ne
fund si produkt final e fiton atributin analitik informativ .
Ne pune shfrytezohet teknologjia bashkekohore informative
dhe softweret bashkekohor informativ , te cilet analitikeve u
mundesojn te ken nje qasje pasqyr ne mes te dhenave mbi
veprat penale dhe te dhenave tjera potenciale te rendesishme
konform praktikes policore dhe asaj gjygjesore .
NJSIA PR BASHKPUNIM NDERKOMBETAR POLICOR
Kryen pune te bashkpunimit policor nderkombetar konform

marrveshjeve te Republikes se Kroacis dhe antaresis ne
organizmat nderkombetar . Me boten e jashtme shkemben
raportime pr arsye te ndriqimit dhe perpunimit te veprave
267
penale . Koordinon akcionet nga fusha te caktuara te

kriminalitetit nderkombetar se bashku me bartesit e ketyre
perpunimeve .
Ofron ndihme profesionale njsive perberese te ministris para
perpunimit te veprave penale te kriminalitetit nderkombetar .
Bashkpjesmarrr ne hartimin implementimin e marrveshjeve
nderkombetare dhe procedurave tjera te cilat rregullojn
raportet me shtetet tjera .
Harton raporte ,kryen edhe pun tjera , si perkthime pr qellim
te avansimit te raporteve ne bashkpunimin policor
nderkombetar .
NJSIA PR MBROJTJE
Njsia pr mbrojtje zbaton dhe organizon programin e

Mbrojtjes dhe masave emergjente ,pastaj ushtron te gjitha
punet tjera ne lidhje me mbrojtjen e personave te rrezikuar .
Me ligjin mbi mbrojtjen e deshmitareve rregullohen kushtet
dhe veprimet pr ofrimin e ndihmes dhe mbrojtjes te
rrezikuareve dhe personave te afart me ta , te cilet pr shkak te
deshmimit pr veprat penale ne proceduren penale te parapara
me ligjin e cekur I jan ekspozuar rrezikut serioz pr jete,
shendet, lirin, apo pasurin e permasave te medha
QENDRA OPERATIVO KOMUNIKUESE E POLICIS
Pranon informatat lidhur me ngjarjet dhe dukurit ne lidhje me

sigurin ne hapsiren e Republikes se Kroacis, mbledh te dhenat
shtes dhe analizon permbajtjen e tyre . Koordinon, orijenton
dhe mbikqyr ndermarrjen e masave dhe veprimeve operative
ne mes te drejtorive policore .
Koordinon masat dhe veprimet te cilat I ndermarrin njsit
brenda Ministris , dhe organizmat tjer te pushtetit shtetror dhe
organizmat mbikqyres te shteteve fqinje .
Ne menyr te rregullt dhe her-pas-here mbikqyr punen e QOK-s
(qendres operative-komunikuese) te drejtorive policore dhe
avanson organizimin e puneve te tyre .
Mbi ngjarjet dhe masat e ndermarra I informon zyrtaret dhe
udhheqsit tjer te Ministris dhe organeve tjera te pushtetit
shtetror dhe pr ata prgatit raport me shkrim. Gjithashtu
268
kujdeset pr implementimin e masave te percaktuara mbi

ruajtjen e te dhenave .
Dokumenton-deshmon ngjarjet dhe ndermerr masa ne rastet e
rreziqeve te prgjithshme nga fatkeqesit natyrore dhe rreziqeve
tjera.
POLICIA SPECIALE
Komandon me njsit speciale te policis , me njsit antiteroriste

te marines dhe njsive kunderajrore me rastin e zbatimit te
detyrave kundr te gjitha formave te terorizmit , do te thot ne
zgjidhjen e situatave te pengmarrjes , kindapimit te personave dhe
automjeteve , pastaj me format me te renda te prishjes se renfdit
dhe qetesis publike pastaj me kapjen e personave dhe grupeve te
armatosur si dhe perkujdesja pr sigurin e personava te mbrojtur
ne rrethana te posame .
Bashkepjesmarrr ne percaktimin e kritereve pr pranim te
kandidateve ne njsit speciale , ne proceduren e pranimit , ne
perpunimin e programit te punes , prefeksionimit profesional dhe
trajnimit profesional te policis speciale . Propozon caktimin,
emrimin e kuadreve profesionist .
Verifikon nivelin e aftesimit te pjestareve te vet , mbikqyr punen e

tyre , percjel ngritjen e tyre , perzgjedh mjetet teknike , paisjen dhe
armatimin .
Realizon trajnimin themeltar dhe at te specializuar .
Ofron mbeshtetje pr ngritjen dhe aftesimin e zyrtareve te njsive

tjera te Ministris . Bashkepunon me njsit speciale te shteteve
tjera .
Komanda e policis speciale e ka komandantin.
Ne komanden e njsive speciale jan te radhitura edhe :

Njsia antiteroriste bregdetare
Njsia antiteroriste kunderajrore
Njsia speciale e policis :se Zagrebit, Splitit, Rijekes dhe
Osijekut
AKADEMIA POLICORE
269
Akademia policore eshte njsi perberese e ministris se puneve te

brendshme te Republikes se Kroacis , e themeluar ne vitet e
shtatdhjeta si Qender Edukuese , institucion I specializuar ne te
cilen organizohet dhe realizohet trajnimi bazik dhe ai specialistik
te kadeteve te policis , studenteve, zyrtareve te policis dhe
demonstratoreve .
Ne Akedemin policore jan te radhitura njsit tjera ne vijim :

Shkolla policore
Shkolla e lart policore
Njsia pr perfeksionim profesional dhe specializim
Njsia pr literatur dhe biblitekari
DREJTORIA PR KUFIJ
Percjell, harmonizon organizon dhe zbaton masat dhe

zgjidhjet ne punet policore ne kufirin shtetror , aeroporte dhe
limanet bregdetare te hapura pr qarkullim nderkombetar , ne
ujrat territoriale dhe qarkullimin e brendshem ujor dhe
zbatimin e procedurave mbi monitorimin e kalimit te kufirit
shtetror pastaj veprimet lidhur me migracionin e
kunderligjshem.
Bashkpjesmarrr ne harmonizimin e planeve te mbrojtjes me
organizmat tjer te pushtetit dhe forcat e armatosura .
Ne drejtorin pr kufij jan te radhitura keto njsi :
Njsia pr mbrojtjen e kufijve ,

Njsia pr vendet fqinje ,
Njsia pr migracione te kunderligjshme ,
Njsia policore bregdetare dhe ajo e aeroportit ,
Qendra e pranimit pr te huaj ,
Qendra pr trajnim te menagjerit te njsis se qeneve ,
Njsia mobile pr zbatimin e kontrollit te kufijve shtetror
QENDRA E EKSPERTIMEVE KRIMINALISTIKE
270
Mbledh prova dhe gjurm tjera materiale , pastaj kryen edhe

testime e ekspertime laboratorike ; prgatit dhe propozon ligje , si
dhe procedurat dhe standardet tjera nga kompetencat e veta ;
kujdeset pr zbatimin e metodave profesionale e shkencore ne
punen e vet ; organizon bashkpunimin direkt me institucionet
kompetente ; kryen veprime hulumtuese shkencore te
domosdoshme pr avansim te veprimtaris se policis
kriminalistike dhe hulumtimeve kriminalistiko teknike dhe
ekspertimeve ...
SLLOVENIA
SISTEMI POLICOR I REPUBLIKES SE SLLOVENIS
Veprimtaria policore ne R. Slovenis eshte e organizuar ne kater

nivele. Niveli i par i Ministris se puneve te brendshme , pastaj
Drejtorati I Prgjithshm Ppolicor (ne nivelin shtetror ). Pasojn
drejtoratet regjionale policore , pastaj stacionet policore .
Policia Slovene eshte e konstituuar me qellim te ruajtjes se
sistemit politik demokratik juridik e kushtetar shtetror dhe lirive
dhe te drejtave themelore te njeriut
Policia nacionale ka keto kompetenca ne vijim :

Mbrojtjen e qytetareve , sigurin personale dhe sigurin e prones
Prevencionin, zbulimin dhe hetimin e veprave penale ,
privimin nga liria te kryesve dhe dergimin e tyre
Mbajtja ruajtja e rendit publik
Kontrola dhe rregullimi i trafikut rrugor dhe atij ujor
Mbrojtja dhe kontrollimi I kufijve shtetror
Zbatimi I detyrave te percaktuara me ligjin mbi te huajt
Mbrojtja e personave dhe objekteve
Mbrojtja e lokacioneve te caktuara dhe mbrojtja e te dhenave
te shtetit , nese me akt tjeter ligjor nuk eshte e rregulluar
ndryshe
271
MINISTRIA E PUNEVE TE BRENDSHME
DREJTORATI I PRGJITHSHM I POLICIS
Mbikqyr, analizon dhe vlerson situaten e siguris

Vendos kontrollen mbi punen e policis
Udheheq dhe koordinon punen e administrates se policis
Siguron ndihmn e eksperteve dhe at teknike
Zbaton masat preventive ne luftimin e kriminalitetit
Realizon monitorimin e kufijve dhe kryen punet me shtetasit e
huaj
Ushtron sigurimin e objekteve dhe te personave
Ushtron bashkpunimin nderkombetar policor
Definon sistematizimin, standardizimin dhe tipizimin e
mjeteve materijalo-teknike
DREJTORATI I POLICIS SE UNIFORMUAR
Kryen harmonizimin , profesionalizimin dhe permiresimin e

efikasitetit te pones se policis ne nivelin nacional .
Policia e trafikut permes qasjes sistematike e te harmonizuar
mbikqyr sigurin ne rruge , dhe kesisoj ndihmon ne reduktimin e
fatkeqesive ne trafik .
Policia kufitare kontrollon kufijet ne me shum se 163 vend
kalime kufitare . Qellimi kryesor eshte parandalimi I imigrimeve
ilegale dhe problemet e nderlidhura te krimit te organizuar .
Sektori I mbeshtetjes ajrore eshte pergjegjes pr sigurin e hapsires
se tre aeroporteve slovene . Keto aktivitete nenkuptojn aplikimin e
taktikave te veanta dhe metodave te punes policore .
Sektori pr imigrant , si njsi organizative e policis ,eshte I
ngarkuar me largimin e te huajve te cilet ne territorin e Sllovenis
jetojn ilegalisht . Ne baz te ligjit te huajt asnjeher nuk deportohen
ne vendin ku te drejtat dhe lirit e njeriut jan te rrezikuara .
DREJTORATI I POLICIS KRIMINALISTIKE
policija kriminalistike eshte shrbim I specializuar ne luft

kundr kriminalitetit .
Me ndihmn e sektorit pr organizim, personeli dhe
veprimtaria juridike , sektorit kundr krimit ekonomik ,
272
sektorit kundr krimit te organizuar , sektorit pr kriminalitet

te prgjithshm dhe sektorit pr kriminalitet kompjuterik dhe
analize policia kriminalistike zbaton , koordinion, mbikqyr ,
analizon dhe vlerson gjendjen ne fushen e kriminalitetit , duke
bashkpunuar me organet e gjygjesis dhe organizmat tjer
shtetror .
Ne zbulimin e veprave penale dhe kryesve te tyre policia
kriminalistike bashkpunon me policin e uniformuar .
Pr shkak te kerkesave te specializuara dhe dijes se nevojshme
vendosen njsit lokale te policis kriminalistike ne kuader te
stacioneve policore, posaerisht ne meset urbane . Ne hapsirat
ekspozuese te rrezikut me te madh te kriminalitetit vendosen
njsit mobile te policis kriminalistike .
DREJTORATI PR MBROJTJE DHE SIGURI

- ZYRA
Zyra pr mbrojtje dhe siguri eshte e ngarkuar me ruajtjen dhe

sigurin e personaliteteve te larta te Republikes se Sllovenis ,
burrshtetasve te huaj te cilet jan pr vizit ne Slloveni ,
perfaqesuesve diplomatik e konzulare te shteteve te huaja si
dhe te entiteteve tjera te percaktuara me dekrete te veanta te
qeveris se Sllovenis .
Zyra eshte e ngarkuar, gjithashtu , me ruajtjen dhe mbrojtjen e
selive te institucioneve me te rendesishme : Keshillit nacional,
Zyres se lryetarit dhe kryeministrit .
QENDRA PR KOMUNIKIME E OPERACIONE
Detyra themelore e qendres pr komunikime e operacione

eshte ofrimi I ndihmes njsive operative policore dhe
kriminalisteve ne teren.
Qendra paraqet selin epranimit te kerkesave nga ana e
shrbimeve policore .
Qendra eshte kompetente pr shperndarjen e informatave mbi
problemet ne shoqeri dhe komunikacion, rreziqet dhe ngjarjet
tjera te rendesishme pr sigurin e prgjithshme ne vend .
Qendra pr operacione dhe komunikim mbledh te gjitha
informacionet urgjente operative te cilat klasifikohen ,
vlersohen , regjistrohen dhe kompletohen.
273
NJSIA SPECIALE
Njsia speciale eshte njsi policore veanerisht e zgjedhur , e

trajnuar dhe e prgatitur, e formuar pr zgjidhjen e situatave
pa shtegdalje duke aplikuar taktika speciale mobilitet
gatishmeri dhe paisje te veant .
Fushat e veprimit te njsis speciale jan :
Aktivitetet antiteroriste
Bashkpunimi pr privim nga liria te kryesit te veprave
penale me te rrezikshme
Bashkpunimi pr mbrojtjen e personaliteteve te larta
politike vendore e te huaja
Bashkpunimi ne fatkeqesit natyrore
Ndihma ne trajnimin e njsive tjera policore
AKADEMIA POLICORE
Ne menyr qe ti ploteson nevojat e veta policia e Sllovenis ka

zhvilluar sistem edukativ permes te akademis policore
Akademia policore ne kuader te vet ka objektet dhe
infrastrukturen pr banim dhe shkollim.
QENDRA PR FORENZIK
Qendra pr forenzik eshte formuar pr qellim te plotesimit te

nevojave specifike te profesionit te policis.
Ne kuader te qendres jan te formuar njsi te veanta pr
ekspertiza te llojeve te ndryshme te cilat mundesojn zbulim
efikas te objektit te veprave penale , kryesit te veprave penale
dhe deshmive
Ne kuader te Qendres kryhen testime te gjurmeve me
prejardhje biologjike, kimike, fizike , pastaj ekspertiza e
gjurmeve , objekteve, dorshkrimeve etj.
HUNGARIA
274
ORGANET ( INSTITUCIONET) PR ZBATIMIN E LIGJIT
Zbatimi I ligjit ne HUNGARI eshte I ndar ne mes te ministris

se puneve te brendshme dhe ministris se financave .
Perbrenda ministris se puneve te brendshme pr
implementimin e ligjit eshte i vendosur shrbimi policor dhe
policija kufitare .
Ne kuader te ministris se financave eshte i vendosur shrbimi
doganor tatimor .
Ter keta organizma jan te vendosur me qellim te zbatimit sa
me efikas te ligjit.
NIVELET E SISTEMIT POLICOR
Puna e policis ne Hungari eshte e organizuar ne tri nivele .

Niveli shtetror manifestohet ne kuader te shtabit te
prgjithshm te policis nacionale .
Niveli I radhes perbehet prej njsive organizative regjionale ,
pastaj njsive me destinime speciale
Niveli me I ulet e me masovik eshte niveli lokal me 19 shtabe
kryesore regjionale dhe 131 stacione policore .
Literatura
275
Ante Paanin, Aktualiteti i kritiks s bashksis shterore t

Aristotelit n Platonin, Mendimi politik, Fpn, Zagreb, 1979, no 3
De lespirit des lois, Luvre XI, Oeuvres competes, t2, Paris, 394,
n Sokol-Smerdel, Organizimi i pushtetit, Zagreb, 1988
Sicot M., Police and Philology, International Criminal Police
Reviw, no 99, 1956
Janez Pear, Policia e Slovenis n rrethanat e reja shoqroro-
politike, Izbor, Zagreb,1991,no2
Arnold J. Heidenheimer, Politics, policy and police as conceots in
English and Continental languagesm The Review of politics, Vol
48,no.4 winter 1986
Mawby R.I.,Comparative policing issues:The British and
American Sysrtem in International Prespective,London,Unwin
Hyman,1990
Bogoljub Milisavljevic, Shkenca pr policin Beograd,1997
Fosdic R.,European Police System, New York,1915,fq 4, Bogaljub
Milosavljevic
The role of the police in the society, part 2., Oslo,
Frovaltningstjenestene statens trykningskonor, 1988
Cynthia Enloe, Policia, armata dhe etnicitetet, Globus, Zagreb,
1990
Weber Max, Grundris der sozialoekonomik, III Abteilung,
Wirtschaft und Gesellschaft, 1921
Jan Wat, Udhheqje n polici, Izbor, Zagreb, numr 2/89
Harold Laski, Liria n shtetin modern, Beograd, 1988
George M. Pugh, The good police officer, Qualities, Roles and
Concepts, Journal of police, Science and administration, vol 14,
no.1. Gaithersburg,1986
Glaser Comstock, Procedurat administrative, Washington,1947
Leksikoni i fjalve themelore politike, Sarajev, 1994
Jovan orevi, n parathanjen Zhajn Mejno, Hyreje n shkencn
e politiks, Beograd 1960
Eugen Pusi, Rregullimi shoqror
Habermas Jurgen, Problemet e legjitimimit n kapitalizmin e
vonshm, Naprijed, Zagreb. 1982
Zh.Zh. Russo, Kontratat shoqrore, Beograd. 1949
Ljubomir Tadi, Shkenca pr politikn
Carl Smitt, Kuptimi i fjals politik
276
C.L. Montesquieu, De l esprit, des lois livre, XI, ch II, Oeuveres

Completes, T.2. Paris,1951
Sokol-Smerdel, Organizimi i pushtetit, Zagreb,1988
R.Markovic. Pushteti ekzekutiv, Beograd, Administrata Moderne,
1980
Andre Lemaitre, Revue Internationale de criminologie et de police
technique, no.2.1989
J.Woodcook, Annual General Report:South Wales Constabulary
Markus H.F. Mohler. Ethnik in der polizei, aus-bildung und
umfeld, Die Polizei, no 5, Wiesbaden 1994
J. Pear, V.Skalar, Marrdhniet policore me publikun, Struna
biblioteka SJB, Beograd,1973
V.Ibler, Marrdhniet ndrkombtare,Zagreb,Naprijed,1971
Q.Wright, The study of International Relations,New York
Appelton,Century Crofts,1955
Ph.Brailard,Philosophie,Et Relations Internationales,Geneve,1974
Sergei Paramochik, Police Integrity:a chalange of democratic
policing, POLICING CENTRAL AND EASTERN EUROPE,
Ljubljana,1998
Edwin Kube, Kultura policore-m tepr se nj mod e
dhjetvjeqarit t fundit, Izbor, Zagreb,1990, no3
Erich From, Njeri pr vete, Naprijed, Zagreb,1977
Duko Modly,M tepr pr kodeksin etik tl policis kroate, policia
dhe siguria, Zagreb,1997,no.6
By Stephen, I.Vicchio, Ethic and police integrity
Alfred Heijder, Sundimi i ligjit dhe principet e mirmbajtjes
demokratike t puns dhe roli i policis n shoqrin demokratike,
MPB t Kroacis,Zagreb 1994
Janez Pear, Policia Sllovene n kushtet e reja shoqroro politike,
Izbor, Zagreb, 1991, no 2
M.A. Tokuboh, The challenge of public service, Quarterly Journal
of Administration, 1972
Klaus Holz, Korupcioni n polici, Kriminalistik, 6/97
Atta Kwaminia, The Cure for corruption in Gana,Echo, Acera, Pril
1970
Organisierte Kriminalitat und Koruption in Rubland,
Kriminalistik, 3/98
277

Policia Dhe Shoqëria - Ramo Masleša

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Policia Dhe Shoqëria - Ramo Masleša

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

POLICIA DHE SHOQRIA

SARAJEV / PRISHTIN 2008

Prmbajtja ................................................................................... III

Nocioni i fjals polici

Zanafilla, zhvillimi i nocionit t policis dhe format organizative t saj

Duke marr parasysh se kto bashksi t vogla, me strukturn dhe

dhe sistemit, paraqitet si barts kryesor i rregullimit dhe ndikimit

Etimologjia e nocionit polici

Nse shikojm aspektin etimologjik, fjala polici rrjedh nga (anglisht,

Duke pasur parasysh se policia sht njra nga shrbimet m t lashta

1Ante Paanin, Aktualiteti i kritiks s bashksis shterore t Aristotelit n

burimeve ekzistuese mendohet se fjala police s pari sht lajmruar

Nj koh t gjat nocioni polici ka qen identik me nocionin e

Rol dhe rndsi t veant policia ka n periudhn e shekullit XVIII

diferencimin e funksioneve shtetrore vjen deri te lidhja e policis me

Prkufizimi i teoris policore

Zhvillimi historik i policis, formimi dhe shndrrimi i saj n sistem

4 Janez Pear, Policia e Sllovenis n rrethanat e reja shoqroro-politike,

Analiza e shkurtr etimologjike n kuptimin divergjent t policis dhe

5 Arnold J. Heidenheimer, Politics, policy and police as conceots in English

in International Prespective,London,Unwin Hyman,1990,fq2, n Bogoljub

qen shkak q gjat studimeve kushtetuese-juridike dhe publike-

Interpretimet terminologjike dhe prkufizimet e shumta me qasje t

dhe reale e vetme e funksionimit t sistemit policor. Ndonse termet

VSHTRIMET KRITIKE N SISTEMIN E MBYLLUR

Policia si instrument i mbrojtjes s rendit juridik

Policia si instrument i mbrojtjes s rendit juridik

N ndrtimin e shoqris civile moderne juridike, numri i madh i

Ktu, qart vijm deri te pikpamjet t cilat tregojn dobin shoqrore

N kornizat e tilla duhet t vshtrojm instrumentet prgjegjse t

t cenimit t rendit kushtetues. Megjithat, sht me rndsi t cekim,

Kjo sht n harmoni me programin e Kshillit Evropian i cili sht

4KshilliEvropian sht I formuar me 1949 me krkes t dhjet vendeve

N baz t ekspozimit, mund t themi se udhheqja n ditt e sotme

N kt proces organizatat policore do t psojn ndryshime radikale

paqen dhe sigurin, e cila prmban prgjegjsin pr sigurimin e

Nse vrejm historikisht, organizimi dhe struktura e brendshme

do shtet mundohet t ndrtoj nj doktrin dhe strategji t

Parlamentet jan br arena ku interesat kryqzohen, dhe integrimi

aspekti normativ i kritereve t vendosura.6 N nj realitet t till

Sot, n fund t shek. 20, policia pr shkak t natyrs siguruese t

Megjithat, q nj shoqri t mund t reagoj n mnyr efikase dhe

6 Eugen Pusi, Rregullimet shoqrore, fq.318

t ken karakter sistematik legjitim, e cila policis dhe mekanizmave

Kshtu do t arrijm gjer tek konkludimet relevante, se vetm n

Modeli tradicional burokratik i organizimit dhe i udhheqjes s

N shqyrtimin dhe analizn e modelit tradicional t organizimit dhe

dhuns fizike duhet ti studiojm jo vetm sikurse mjet i racionalizimit

Para se gjithash, duhet t apostrofojm se koncepti Weberijan i shtetit

Nga kjo rrjedh dhe konstatimi relevant, se as nj organizat e sistemit

8Weber Max, Grundris der sozialoekonomik, III Abteilung, Wirtschaft und

parimi i udhheqjes, burokratike t punve (veprimtaria

Kufijt e modelit tradicional t sistemit policor

Sistemi policor nga t gjith mekanizmat represiv ka lidhjen m t

Tendencat demokratike inkurajojn zhvillimin e shoqris civile, duke

9 Jan Wat, Udhheqje n polici, Izbor, Zagreb, numr 2/89,fq.143

marr parasysh numrin e madh t analizave prmbajtse t cilat

Duke u nisur nga kto vrejtje, mund t themi se shumica e autorve

Hulumtimet shkencore t sistemit policor, e sidomos t formave

Ky sistem pozicionues e jo i prestigjit profesional i cili dallon nga

pastr policor-brokrat. N kt mnyr, efikasiteti strategjik i formuar

Q policia si organ operativo-profesional dhe organ ekzekutues t

influencs, pushtetit, kontrollit dhe koordinimit, edhe n kushtet e