7.

Pangulong Tudling na Nagpapahayag ng Natatanging Araw

- Bagamat ang uring ito ay may kalakip ding pagpapakahulugan, itoy ibinubukod bilang isang tanging uri. Dito
ipinaliliwanag ang kahalagahan ng mga tanging okasyon tulad ng Pasko, Araw ng Kalayaan, Araw ng mga Bayani, Buwan
ng Wika, Linggo ng Pag-iiwas sa Sunog.
8. Pangulong Tudling na Panlibang
-Ang uring ito ay hindi karaniwang isinusulat at bihirang mailathala sa mga pahinang pang-editoryal. Dahilan sa
ang layunin ay makalibang, itoy sinusulat sa paraang di-pormal, masaya, kung minsay sentimental at karaniwang maikli
lamang.
Halimbawa: Bagong moda sa kasuotan
Mga lalaking nakahikaw
9. Pangulong Tudling na Nagsasaad ng Panagano
- Pambihira ring isinusulat ang ito. Kalimitan ang paksa ay kalikasan. Nagpapahayag ito ng pilosopiya. Hindi
nakikipagtalo; hindi nagpapaliwanag.
Halimbawa:
Isang takipsilim, isang maya ang dumapo sa isang sanga. Itoy humuni ng isang napakalambing na sonata.
Pagkatapos, itoy tuluyan nang natulog.
Nagbigay ito ng inspirasyon sa isang mamamahayag upang sumulat ng isang editoryal kung saan paglalarawan ang
kanyang ginamit na pamamaraan. Itoy winakasan niya sa paghahambing kung saan niya pinagtulad ang tao at ang mga
hayop na kapwa naghahangad ng katahimikan at mapayapang pagtulog paglipas ng isang pagal na maghapon.
10. Pangulong Tudling na Bakasan
- Itoy sinulat ng lupon ng mga patnugot sa ibat ibang paaralan at kanilang sabay-sabay na nilathala sa kani-
kanilang pahayagan.
Halimbawa: Pagtaas ng Matrikula, Huwag Pairalin
11. Pangulong Tudling na Batay sa Tahasang Sabi
-Ang layner ay isang pangungusap o isang talatang tumatalakay sa isang napapanahong pangyayari o balita at
nasusulat sa paraang masaya, mapanukso o di-pormal, batay sa kung ano ang hinihingi ng paksa. Itoy inilalagay sa
katapusan ng tudling pang-editoryal. Kung minsay hindi ito sarili ng sumulat, kundi pangungusap ng isang dakilang tao.
Halimbawa:
a. Isang mahalagang pangungusap ng pangulo ng bansa.
b. Pangungusap ng mga bayani na angkop sa isang kalagayan ng bansa.
c. Siniping kawikaan na angkop sa isang kalagayan.
d. Matalinhagang pangungusap na may kaugnayan sa isang kalagayan o pangyayari.
e. Isang palasak na kasabihang may ipinahihiwatig na aral.

MGA BAHAGI NG PANGULONG TUDLING

Ang pangulong tudling ay nahahati sa tatlong bahagi.
1. Panimula
a. Balitang batayan (newspeg) o ipotesis(hypothesis)
b. Reaksyon sa balitang batayan o ipotesis.
Halimbawa:
Ang bagong patakaran ng punongguro na nag-uutos sa mga mag-aaral na nahuli sa klase na mag-aaral
muna ng leksyon sa silid-aklatan habang sila ay naghihintay sa susunod na asignatura ay isang matalinong
pasya.
Isang malaking karangalan para sa paaralan na ang mga batang mamamahayag ay muling nanalo sa
paligsahan sa pagsulat.
2. Katawan ng Editoryal- Itoy naglalahad ng mga tala. ideya o paninindigan laban o sang-ayon sa paksa.
3. Pangwakas o kongklusyon na maaaring isang pagpapatibay sa kuro-kuro, mga tagubilin o mga mungkahi.

MGA TUNTUNING DAPAT SUNDIN SA PAGSULAT NG PANGULONG TUDLING/EDITORYAL

1. Magkaroon ng kawili-wiling panimula na maikli lamang upang akitin ang mambabasa.
2. Buuin ang katawan sa pamamagitan ng paglalahad ng mga katibayan nang maayos at malinaw.
3. Iwasan ang pagbibigay ng pangkalahatang patakaran. Sa halip ay: a. gumamit ng mga halimbawa at paglalarawan upang
pagtibayin ang simulain, b. gumamit ng paghahambing at pag-iiba-iba, c. gumamit ng magkatulad na kalagayan at d.
banggitin ang pinagmulan ng mga inilalahad na kalagayan.
4. Tapusin nang naaangkop.
5. Tandaan ang pinakamahalagang bahagi ay ang mga panimula at ang pangwakas.
6. Gawing maikli lamang.
7. Huwag mangaral o magsermon. Ilahad lamang ang katwiran at hayaan ang mambabasang gumawa ng sariling
pagpapasya.
8. Sundin ang lahat ng simulain sa mabisang pagsulat: kaisahan, linaw, pagkakaugnay-ugnay at diin.
9. Iwasan ang unang panauhan, isahang panghalip. Gamitin ang editoryal na tayo.
10. Sulatin nang payak.

PAGSULAT NG PANGULONG TUDLING

1. Mga Paraan ng Panimula
a. Pagtatanong
Ano ang nangyari tungkol sa pinalabas na palibot liham(circular) ng DepEd na nagbabawal sa pagtaas ng
matrikula?
b. Payak na paglalahad ng paksa
Nagbabalak na naman ang pamahalaan upang humiram ng pera sa ibang bansa. Napapanahon na upang
tayoy sumalungat sa binabalak ng Pangulo.
c. Pagsasalaysay ng isang pangyayari o isang insidenteng may kaugnayan sa paksa
Masigla at maayos ang mock election na idinaos ng Kagawaran ng Araling Panlipunan noong Oktubre 14
bilang paghahanda sa darating na pambansang halalan na gaganapin sa Enero 20.
d. Pagsipi
At sinabi ng Panginoon kay Cain. Saan naroon si Abel na iyong kapatid?
At sinagot niya, Aywan ko; ako bay tagapagbantay sa aking kapatid?
Ang katanungang ito na ilang angaw na taon na ang nakaraan sa Hardin ng Eden ay hindi pa nawalan ng
kahulugan. Ito rin ang katanungan na nais sagutin ng mga mag-aaral sa Mataas na Paaralang Osmea nang ang
pinakamalaking baha sa kasaysayan ng Luzon ay naganap.
e. 1) Kapansin-pansing panimula
Ganitong araw rin, labingwalong taon na ang nakakaraan nang ang mga sibilyanbata, matanda, babae,
lalaki, madre at pari ay nagsama-sama sa EDSA at sa pamamagitan ng pag-aalay ng mga bulaklak at ng pagrosaryo ay
naibagsak nila ang mapanghimagsik na Pangulo.
2) Paglalahad ng mga kuro-kuro laban o sang-ayon sa paksa.
3) Paglalahad ng mungkahi o tagubilin tungkol sa paksang binigyan ng kuro-kuro.
-Ang pangatlo at pinakamabisang panlunas ay isang siyentipikong kaalaman at paraan sa pagpaplano ng
laki ng pamilya.
-Sang-ayon kami kay DILG Secretary Joey Lina na dapat magtulong-tulong ang lahat sa pagsugpo ng
krimen.

ANG KURO-KURONG TUDLING (The Editorial Column)

Isang palagiang babasahin sa pahina ang pangulong tudling ay ang kuro-kurong tudling o ang tudling pang-
editoryal. Sa ibang seksyon ng pahayagan ay mababasa sa tudling pampalaruan o palakasan, tudling para sa kapalitang
pahayagan, tudling panglathalain at tudling pampanitikan.

TUDLING O KOLUM
Ang tudling o pitak ay isang palagiang lathalain sa pahayagan na nagtataglay ng palagiang pamagat at kadalasang
hindi nagbabago ng lugar sa pahina ng bawat isyu.

KURO-KURONG TUDLING
Ang kuro-kurong tudling ay isang pitak na naglalaman ng kuro-kuro;ideya, opinyon o paninindigan ng manunudling
sa isang paraang kawili-wili tungkol sa ibat ibang paksa. Sariling opinyon ito ng manunudling, di-tulad ng pangulong tudling
na opinyon o paninindigan ng buong patnugutan.
KATANGIAN NG KURO-KURONG TUDLING
1. Napapanahon
2. Tulad ng pangulong tudling itoy may balitang batayan.
3. Nasusulat ayon sa istilo ng pagsulat ng manunudling.
4. Karaniwang nanunuligsa; paminsan-minsan nagpapatawa, nagpapabatid, nagtuturo, nagpapaalaala at nanlilibang.
5. Maaaring itoy isang buong salaysay na may isang paksa lamang. Maaari ring binubuo ito ng ibat ibang paksa na walang
kaugnayan sa isat isa.
6. Maaaring patula o pasalaysay.