Professional Documents
Culture Documents
Bai Giang M CH T o Dao Đ NG PDF
Bai Giang M CH T o Dao Đ NG PDF
Bai Giang M CH T o Dao Đ NG PDF
B mn in T Vin Thng
Bi ging
NGUYN L IN T 1
1.1. Cc i lng c bn
1.1.1. in p, dng in v cng sut
in p v dng in l hai i lng c bn ca mt mch in, chng cho
bit trng thi v in nhng im, nhng b phn khc nhau vo nhng thi
im khc nhau cu mch in v nh vy chng cn c gi l cc thng s c
bn ca mt mch in.
in p: Khi nim in p c rt ra t khi nim in th trong vt l. L
hiu s in th gia hai im khc nhau. Thng chn mt im no ca mch
lm im gc c in th bng khng (im t). Khi in th ca mi im
khc trong mch c gi tr m hay dng c mang so snh vi im gc v
c hiu l in p ti im . Mt cch tng qut in p gia hai im A v B
c k hiu l UAB c xc nh bi UAB =VA -VB
vi VA, VB l in th ca im A, B so vi im gc.
Dng in: Khi nim dng in l biu hin trng thi chuyn ng ca cc
ht mang in trong vt cht do tc ng ca trng hay do tn ti mt gradien
nng theo ht trong khng gian. Dng in trong mch c chiu chy t ni c
in th cao n ni c in th thp v nh vy c chiu ngc chiu vi chiu
ca in t.
Cng sut: l cng m dng in sn ra trn on mch trong mt n v thi
gian. Do cng sut P c sinh ra bi dng in I khi chy gia 2 im ca
on mch c in p t vo U s l:
Trong thc t cn tnh n cng sut trung bnh trong mt khong thi gian T
cho. Gi tr ny gi l cng sut hiu dng v bng:
T
1
T 0
Peff P(t )dt
(1.2)
2
U
R= (1.3)
I
2. nh ngha t cm: t s in p gia hai u phn t chia cho o hm ca
dng in theo thi gian qua phn t y th i lng y cung l mt hng s
v hng s gi l t cm.
U
L= (1.4)
di
dt
3. in dung: Nghch o t s gia in p gia hai u phn t v tch phn
ca dng in l mt hng s v hng s gi l in dung
1 U
(1.5)
C idt
uv
C ur
1
ur =
RC u v dt (1.6)
ta c uv = uR +uC
3
1
C
uC = idt
1 1
ur =uC=
C idt =
RC
u v dt
R Ur
Uv
4
1.2.3. c trng dng ca mch RC
a) nh ngha u2
Mt mch tuyn tnh ni chung l c hai li vo v u1
hai li ra.
in p vo l hnh sin th sau mt thi gian li ra xut hin mt in p iu ho c
tn s cng vi in p li vo. Ngha l trong mch xut hin mt trng thi dng
Mt in p iu ho c biu din di dng phc
u(t)= Ue jt
U l bin phc U =Ue
j
ta c u1(t) = U 1e jt U 1 =U1e 1
j
jt
u2(t)= U 2 e U 2 =U2e
j2
U
A 2 gi l c trng dng ca mc00h
U 1
thay cc biu thc t v mu ta c
j 2
U e
A 2 j 2 Ae j
U 1e
U2
A= cng l hm ca tn s gi l c trng tn s ca mch
U1
= 2 - 1 cng l hm ca tn s gi l c trng pha (n l lch pha gia tn hiu
li ra so vi tn hiu li vo)
c trng dng trc ht trong mch phi c trng thi dng.
c trng dng l c trng ca hai tn s v pha.
b) Li ra trn t in
i R
jt
Ta c RIe
1 jt
Ie U 1e jt
jC u1
C u2
1
RI I U1
jC
I
U 2 Hnh 1.4. Mch RC li ra trn t in
jC
5
U 1 1 jCR
A 2 =
U1 1 jCR 1 (CR) 2
1
A= A .A * =
1 (RC ) 2
tg = -RC
A
=-arctg(RC) 1
1 0
2
- 2
0
*c
Hnh 1.5. a) c trng bin tn s b) c trng pha
ca mch RC li ra trn t in
c) Li ra trn in tr
C
Tng t nh trn ta chng minh c c
trng tn s v c trng pha nh sau: R u2
u1
RC
A
1 (RC ) 2
Hnh 1.6. Mch RC li ra trn t in
1
crctg
RC
6
A
1
2
1
2
0
0
*t
Hnh 1.7. a) c trng bin tn s b) c trng pha
ca mch RC li ra trn in tr
d) V d1
Cho mch in RC li ra trn R. bit R =1K, C=1nF. Tm tn s ti tn hiu li ra
bng 0.8 tn hiu li vo.
2) c trng qu li ra trn t in
uR + uC =(t) R
uR =iR
1 du (t) uc
uC =
C idt => i= C C
dt
C
7
y l phng trnh vi phn
gii phng trnh ny ta c uC(t)=uCT(t) + uC*(t)
(nghim ring cng vi nghim tng qut)
tm nghim tng qut uCT(t)
tm nghim tng qut ta cho v phi bng 0 khi ta c
du C dt
uC RC
t =RC l hng s th gian ca mch
t
uTC (t)= Ae
t=0 h(t) =0
t= h(t) =1
li ra sau mt thi gian mi nhy bc n v
3) c tring qu li ra trn in tr
h(t) =uR(t) =1 uC(t)
t
=> h(t) = e
t=0 h(t) =1
t= h(t) =0
8
'
t
t t t
'
t
'
t t ' 1- e
uR(t) = h(t) h(t-t) = e -e =-(1 - e )e
t t
'
-(1- e )
b) Li ra trn t in R
* 0<= t <=t
=> u1(t) = (t) u1 t uc
C
t
uc(t) =h(t) = 1-
e
* t>=t
Hnh 1.10. Tn hiu vung gc qua mch RC li
ra trn t in
t t ' t t '
t t
=> uc(t) =h(t) h(t-t ) =1 - e -1+ e
=e
- e
9
i(t) = Icos(t -) = Ie jt
di 1
L Ri idt E e jt
dt C
1 jt jt
LIje jt RIe jt Ie Ee Hnh 1.11 Mch RLC ni tip
jC
1
[ R j (L )]I E
C
E
I
Z
1
L
I
E
tg= C
1 2 R
R (L
2
)
C
1
ti tn s 0 th xy ra cng hng khi I=E/R
LC
1 L
h s phm cht Q =
R C I/Imax
Q1
Q thng thng ln hn 1 v n thng nhn gi tr 10 80 1
ti gi tr cng hng UC =UL QE (R<<L)
1
2 Q2 > Q1
I 1
I max 0 2
1 Q2 ( ) * 0 *
0 t C
10
Chng 2
LINH KIN BN DN
V CC MCH IN T NG DNG
2.1.1 it
2.1.1.1. Cu to v nguyn l hot ng ca it
S tip xc ca hai bn dn loi p v n to nn mt vng chuyn tip in tl
trng v c gi l lp chuyn tip p-n (hay tip gip p-n) nh trnh by trn hnh
2.1.a. Nguyn tc hot ng ca cc dng c bn dn u da trn vic ng dng
cc tnh cht ca lp tip gip ny.
EJ
p n
Engoi Engoi
EJ EJ
p n p n
+ - - +
(b) Lp tip gip khi phn cc thun (c) Lp tip gip khi phn cc ngc
11
Do c s chnh lch nng cc phn t ti in nn c s khuch tn l
trng t min p sang min n v khuch tn in t t min n sang min p, tc l
xut hin dng khuch tn in t v l trng qua lp tip gip p- n.
L trng khuch tn t min p lm xut hin cc in m trong mt vng ca
min p st vi min n, cn in t khuch tn t min n s lm xut hin cc in
dng trong mt vng ca min n st vi min p. V cc nguyn t c phn b
cc nt ca mng tinh th cht bn dn nn cc in m v dng c to nn ny
khng th dch chuyn t do c. iu c ngha l xut hin trong lp tip
gip cc in tch khng gian v sinh ra trong mt in trng Ej hng t
min n sang p. in trng ny s hm qu trnh khuch tn v lm gim dng
khuch tn. Trong cng thi gian y, trng ny lm tng tc chuyn ng ca cc
phn t ti in khng c bn tc l in t t min p sang n v l trng t min n
sang p. Nh vy n lm xut hin dng in tri theo hng ngc vi dng
khuch tn. Kt qu l trong trng thi cn bng ng, in tch khng gian khng
tng na v vng tip gip s thiu vng cc phn t ti in. Do vy in tr ca
vng ny s rt ln v n c gi l vng ngho in tch. Cc dng in khuch
tn v tri bng nhau cho nn dng tng i qua lp tip gip l bng khng.
Khi t mt ngun in bn ngoi ln lp tip gip theo hng: cc dng t
ln min p v cc m t ln min n nh hnh 4.1.b. th cng in trng
ngoi l ngc chiu vi in trng chuyn tip Ej, do lm gim tc dng ca
n. Kt qu l dng khuch tn c tng ln so vi dng tri v dng tng hp s
c xc nh bi dng khuch tn v chy theo chiu t min p sang n. in t t
min n khuch tn vo min p di tc dng ca in trng ngoi v tr thnh
phn t ti khng c bn trong min p. Ngc li l trng khuch tn t min p
sang n cng tr thnh cc phn t ti khng c bn trong min ny. Cc hin tng
ny gi l s phun phn t ti in c bn sang min m ti n thnh khng c
bn cn dng chy qua min tip gip gi l dng phun hoc dng in thun.
Trong trng hp ny ta ni lp tip gip c phn cc thun v dng in thun
thng ln.
Ngc li khi mc ngun in ngoi sao cho cc m ni vi min p, cc
dng ni vi min n nh trong hnh 4.1.c th tip gip c phn cc ngc.
12
Chiu in trng ngoi lc ny cng chiu vi trng E j do vy lm tng tc
dng ca n. Kt qu l cng lm gim thnh phn khuch tn ca dng qua lp
tip gip xung di gi tr ng vi trng thi cn bng v lm tng thnh phn
tri. Dng qua lp tip gip p-n lc ny s c xc nh bi dng tri theo chiu
ngc vi dng in thun v gi l dng in ngc. V nng cc phn t ti
khng c bn rt nh hn nng cc phn t ti c bn nn dng in ngc l
rt nh so vi dng in thun.
Khi ni hai in cc vo hai min p v n nh vy ta s c c mt dng c
gi l diode bn dn c k hiu nh hnh 2.1.a ch ra, trong cc ni vi min p
gi l Anode (A) cn cc ni vi min n gi l Kathode (K).
I(mA)
Ge Si GaAs
40
- + - +
30
20
10
6
A
I d I s eU d / UT 1 (4.1)
13
KT
UT gi l th nhit. Ti nhit phng UT c 25,5 mV.
e0
14
xc nh bi din tch ca lp tip gip p-n c ng knh nh hn b dy ca lp
ny. Diode tip mt c din tch tip gip rt ln so vi b dy ca n. Diode tip
im c dng cc mch in tn s cao. Diode chnh lu c ch to theo
cng ngh cht bn dn Ge c in tr thun nh hn t 1,5 n 2 ln so vi diode
Si, song in p ngc m n c th chu c thp hn khng qu 400V trong khi
diode Si c th chu c ti mt vi ngn vn v c dng ngc rt nh. Diode Si
cn c th lm vic c trong mt di nhit kh rng t -60C n +150C.
C th lit k vi tham s c bn ca diode nh sau:
- Dng in chnh lu trung bnh cc i: l dng phn cc thun trung bnh
cc i cho php chy qua diode trong thi gian s dng di m diode khng hng
v qu nhit.
- in p ngc cc i: thng bng 1/2 gi tr in p ngc m ti
diode b hng do b nh thng lp tip gip.
- Dng in ngc: l tr s dng in ngc khi diode cha b nh thng, n
ph thuc mnh vo nhit .
- Di tn s lm vic: b gii hn ch yu do in dung ca lp tip gip p-n,
khi tn s tn hiu vt qu tr s ny th diode khng cn th hin tnh dn in
mt chiu na.
a) Diode chnh lu
Chnh lu l ng dng u tin ca lp tip gip pn. Cc diode tip mt
thng c dng cho mc ch chnh lu trong cc b ngun nui mch in t
c cp t mng in cng nghip.
15
Id UA
d
A K t
AC t
50Hz ~ RT
Ud
UT=UK
0V
t
t
(a) (b) (c)
A
t
AC B
50Hz ~
D
RT UB-D
C
(a) (b)
16
Lc gn sng li ra trn tr ti: Trong hai s trn, in p ra trn ti mi
l mt chiu nhng c bin cn bin i theo sng hnh sin. Mun c c in
p ra mt chiu c bin khng i (bng phng) phi mc song song vi ti mt
t in C c in dung ln nh hnh 2.5.a. Thc cht y l vic lp vo mt b
lc thng thp RC li ra mch chnh lu. Trong trng hp khng ti (RT = ),
in tr R y chnh l in tr thun rd ca diode. V ph Fourier ca dng sng
li ra sau chnh lu (gm cc na chu k sin) gm thnh phn mt chiu v cc
sng hi hnh sin c tn s 50 Hz, 100 Hz, ... nn gi tr ca t C (tc hng s thi
gian RC) phi c chn ln sao cho tn s ct ca b lc thp ch cho
qua thnh phn mt chiu cn cc thnh phn khc b suy gim ht.
UT Th trn ti
d rd khi c t U Th trn ti
khi khng c
AC
t
50Hz ~ RT
C
t
(a) (b)
17
- nh thng loi zener, cho ta cc diode c h s nhit m, ngha l ng
vi mt in p nht nh dng qua diode gim khi nhit tng.
- nh thng loi thc l, cho ta cc diode c h s nhit dng.
Dng n p cc i b hn ch bi cng sut cc i chu c ca diode n
p. Khi vt qu cng sut ny, diode tr nn qu nng v b hng do nh thng
v nhit.
Diode n p c dng cho nhiu mc ch, th d nh to b n p thng s,
b hn ch bin tn hiu, v.v... Hnh 4.6.a l th d v c trng V-A ca loi
diode n p c th n p UZ =9,8 V.
UZ = -9,8V c
trng UV
thun
I(mA UZ
) RS
c trng ngc
RT
UV ~
IZ
IZ = 40mA UT
UZ
UZ = 0,2V IZmax
t
(a) (b)
18
h s n p theo yu cu, thng chn dng nh thng qua diode ln gp t 3 n
5 ln dng qua ti.
c) Diode bin dung
Chiu dy ca lp tip gip p-n c xc nh bi su ca lp ngn trong cc
min p v n. Cc php tnh chi tit chng t rng thm su ca lp ngn trong
cc min p v n t l ngc vi nng tp cht trong cc min y. Trong min
tip gip p-n hnh thnh hai loi in dung:
in dung in tch c xc nh bi s thay i ca in tch khi (c to
bi cc in dng v m trong lp tip gip p-n) khi thay i in p tc dng t
ngoi. Theo quan im ny th lp tip gip p-n tng t nh mt t in phng c
S
in dung bng: C . Trong S l din tch lp tip gip, l hng s in
mi ca cht bn dn v l b dy lp tip gip.
in dung khuch tn th hin khi lp tip gip p-n c mc theo chiu thun
v c xc nh bi s bin i ca in tch trong min p v min n v s thay
i ca s in t v l trng phun vo cc min .
Da trn nguyn tc ny ngi ta ch to ra diode bin dung (varicap) c in
dung ca lp tip gip p-n ph thuc vo in p ngc tc dng ln n nh c
trng C-U trn hnh 4.7.a. K hiu ca varicap c v trn s ng dng trong
hnh 2.7.b.
10 20 30 (V)
(a) (b)
19
y l mt s iu hng tn s cng hng ca khung dao ng LC rt
hay c dng trong k thut pht thanh truyn hnh hin nay. Thay v cho vic s
dng mt t in bin i (t xoay) bng c kh nh kiu c trong khung LC, mt
diode bin dung c th vo v tr .
Khi iu chnh v tr con chy ca bin tr P, in p phn cc ngc t vo
diode thay i v lm thay i in dung CV ca n. iu cho php iu hng
gi tr tn s dao ng ring ca khung ( 0 1 / LCV ) cho ph hp vi tn s
ngun tn hiu cn thu c c hin tng cng hng dng trong khung nhm
chn lc tn hiu i pht c tn s bng tn s 0 . T C0 trong s c tc dng
ngn thnh phn mt chiu t ngun i vo cun cm L; do vy gi tr ca n c
chn ln so vi CV sao cho trong di iu hng, dung khng ca n (bng 1/
C0) c th coi bng khng.
d) Diode quang in (photo diode)
Diode quang in l dng c bn dn c dng ngc tng nhanh khi c chiu
sng. Khi chiu sng diode bng bc x nh sng c bc sng thch hp, dng
ngc ny tng do s to ra cc ht ti in khng c bn trong cc min p v n
cng nh s pht sinh cc cp in t - l trng trong vng tip gip p-n. H c
trng V-A ca mt diode quang in vi cc quang thng khc nhau chiu vo
n c biu din nh hnh 2.9.a. Dng ngc khi diode cha c chiu sng ( 0
= 0) gi l dng ti. Khi 0, dng quang in l tng ca 3 dng thnh phn:
dng khuch tn ca cc in t trong min p c sinh ra do cc ph-tn sng
chiu vo, dng khuch tn ca quang l trng trong min n v dng pht quang
trong vng tip gip p-n. Diode quang in c dng trong cc s thu v
chuyn i tn hiu quang thnh tn hiu in. Hnh 2.9.b. l k hiu ca mt diode
quang in v s mch ng dng pht hin cc xung nh sng ca n.
20
Id
K +Vcc
(a) (b)
21
Nguyn tc hot ng v c im k thut ca cc diode loi ny cng cc s
ng dng ca n c th xem thm trong cc gio trnh vt liu, linh kin bn dn.
a b
Hnh 2.10
a) b hn ch di
b) b hn ch trn
22
E
p n
C E n p C
p n
B
B
C C C C
B B B B
E E
E E
(a) (b)
23
p n p
E B C
K +
+ + + + + + + + + + +
+ +
+ + + + + + + + + +
RB +
IE + IC
RT
EV ~ IB
+ - + -
E1 E2
IC
T s c gi l h s khuch i dng in tnh. (4.6)
IB
24
2.2. nh ngha v cc ch tiu c bn ca mch khuych i
2.2.1. nh ngha mch khuch i
Rn IE
UG < US
Uv Ur
_ Rt
-
En +
Rg
CS
RS
Ngun
C cung cp (Ec)
UV
Hnh 2.13 SS tng qut ca mch khuch
Ura
D
i
Khuch i l lm tng+Ecc
cng in p hay dng in ca tn hiu lm cho
G
- -
tn hiu ra ln hn nhiu so- vi tn hiu u vo.. Hay ni khc i khuch i l
qu trnh lm bin i nng +lng +c iu khin, nng lng mt chiu ca
+
ngun cung cp khng cha -thng tin,
- c bin i thnh nng lng xoay chiu
+
theo tn hiu iu khin u vo,
+ cha
+ thng tin. S tng qut ca mch khuch
i c cho trn hnh 2-13.- U I DS D
UGS
Cc tnh
S
2.2.2. Cc ch tiu v tham
D
G
s c bn ca tng khuch i
a) H s khuch iSD
G
PMOS-FET
i lng u knh
K= i lng u cha c sn
ra 0
vo S
D
G
Thng thng th tngPMOS-FET
khuch i c cc phn t in khng nn K l mt
knh c sn
s phc NMOS-FET
knh c sn
K =|K|exp(jk) c tuyn
truyn t
m un |K| cho bit K
quan
hiu
hj v cng gia cc i lng ra v vo gc
k l gc lch pha gia
V
I D
chng.
GS
0
ln ca K v k UI ph thuc vo tn s ca tn hiu vo. Nu ta biu
D
GS
S
din ln K qua tn s ta nhn c ng c trng bin - tn s ca
D
G
0
K2, ,Kn th h s khuch
U GS i ca h l K c tnh theo cng thc K=K1.
ID
K2Kn hay R
ID
T
+Ecc
+VDS
+VGS
D
S 25
G
N
N
Knh N
P
K(dB)=K1(dB) + K2(dB)+ +Kn (dB).
Gia vo h s khuch i K ta c th phn ra cc loi tng khuch i
khc nhau nh khuch i in p yu cu l c KUmax Zvo>>Zngun v
Zra<<Zti. khuch i dng in yu cu Kimax, Zvo<<Zngun v Zra>>Zti hay
b khuch i cng sut cn Kpmax, Zvo=Zngun, Zra=Zti
|K|
b) Tr khng li vo v li ra
Tr khng li vo v li ra c nh ngha
Uv Ur
Zv= ; Zr =
Iv Ir
Ni chung chng l cc i lng phc Z=R + jX
tr khng li vo yu cu ln cn tr khng li ra yu cu nh.
c) Mo tn s
Mo tn s l mo do khuch i ca mch khuch i gim hai u
gi tn. vng tn s thp c mo thp Mt vng tn s cao c mo cao
Mc. Chng c nh ngha theo biu thc:
K0 K0
Mt= ; Mc=
Kt Kc
Trong : K0 l h s khuch i vng tn s trung bnh
Kc l h s khuch i vng tn s cao
Kt l h s khuch i vng tn s thp
Mo tn s cng c tnh theo n v dB
d) Mo phi tuyn
Mo phi tuyn l hin tng u ra xut hin cc thnh phn tn s
mi m u vo khng c. Tc l khi Uvo ch c thnh phn tn s th
u ra Ura c cc thnh phn n (vi n=1, 2,) vi cc bin tng
ng l U n
. Lc h s mo phi tuyn do tng khuch i gy ra l
26
(U2 U3 ... Un )1 / 2
2 2 2
= %
U 1
=Pr/P0
Tr khng vo: cng ln cng tt, v c th nhn c tn hiu nh
Tr khng ra cng nh cng tt v nh vy th b khuch i mi phi hp c
vi cc ti bin thin trong gii rng.
27
IC IC
IB U IB U UCE<0
UCE>0
U C U C
U U
B IE B IE
UBE>0 E UBE<0 E
a b
Hnh 2.14. a) Biu din in p v dng in phn cc tranzitor npn
b) Biu din in p v dng in phn cc tranzitor pnp
(a) (b)
IB0 = EC/RB
Dng in mt chiu u ra (dng cc gp) IC0 v in p mt chiu u ra
UCE0
28
IC0=.IB0; UCE0 = EC IC0.Rc
29
2.4. Hi tip trong cc b khuch i
2.4.1. Cc nh ngha c bn
Xn K
X Xr
V
Xh Kht
t
30
U1K U2K U1K K U2K
K
U1 U1 U2
U
2 U1ht U2ht
U1ht
Kht U2ht Kht
b
a
Xn K
X Xr
V
Xh Kht
K t
31
Xr=K.XV; Xht=Kht.Xr; Xv=Xn + Xht;
X K
K' = r =
X n 1 K . K
ht
'
K . K K.K .exp(j( a b ))
'
Trng hp a b =k2 => K . K K.K
K
K = >K
1 K . K ht
trng hp ny gi l hi tip dng (tn hiu ra cng pha vi tn hiu vo) n
lm tng h s khuch i. c bit K.Kht =1 => K= lc li ra xut hin
mt ph tn hiu khng ph thuc vo tn hiu li vo. B khuch i trong
trng hp ny lm vic nh mt mch to dao ng
'
Trng hp a b = + k2 => K . K - K.K
K
K = <K
1 K . K ht
trng hp ny gi l hi tip m (tn hiu ra ngc pha vi tn hiu vo) n
1
lm gim h s khuch i. c bit K.Kht >>1 => K= lc mch
K ht
khuch i c h s khuch i ch ph thuc vo mch hi tip
K
K =
1 K . K ht
(1 K .K ht )dK KK ht dK dK
dK= =
(1 KK ht ) 2
(1 K .K ht ) 2
dK ' dK / K
=
K '
1 K .K ht
32
=> S thay i h s khuch i ca b khuch i khi c hi tip m
nh hn khi khng c hi tip m (1+KKht) ln tnh cht ny c bit
qu gi khi h s khuch i thay i do s thay i ca mi trng bn
ngoi nh nhit chng hn. Nh vy hi tip m lm n nh h s
khuch i cho b khuch i
33
c hi tip Xn nh hn 1+KKht ln so vi khng c hi tip nn mo phi tuyn
tng ng v th cng gim i t nht by nhiu ln. l mt trong nhng u
im ln nht ca hi tip m v nh m c th nng cao tnh cht v nhy
ca b khuch i
Ip I
P
34
xoay chiu trn cc gp mch ra ca tng. Dng ny gy h p xoay chiu trn
in tr RC. in p qua t C2 a n u ra ca tng tc l ti ti Rt
Xc nh ch tnh ca tng
S ph thuc ca UCE0 = f(IC0)
UCE0=EC IC0RC-IERE
V dng IB rt nh nn IC0 IE nn c th vit UCE0 =EC (RC+RE)IC0
y chnh l phng trnh ng ti mt chiu ca tng
IC
D IB
B
^
IC
P P
IB=IB0
IB1
IC0 IB=0
in ^
UC
35
ng ti mt chiu. ng ti xoay chiu c xy dng gia theo t s ca s
gia in p v s gia dng in
UCE =IC(RC//Rt)
Khi cung cp in p ti u vo ca tng th trong mch cc gc xut hin
thnh phn dng xoay chiu iBXC lin quan n in p li vo UBE theo c tuyn
vo ca Transistor. V dng cc gp t l vi dng cc gc qua h s nn trn
cc gp cng xut hin dng xoay chiu iC v in p xoay chiu Ura lin h vi
dng xoay chiu bng ng ti xoay chiu. khi ng ti xoay chiu c trng
cho s thay i tc thi dng cc gp ic v in p uC hay ngi ta g l s dich
chuyn im lm vic. im lm vic dch ln ng vi chu k dng v dch
chuyn xung ng vi chu k m ca tn hiu. Tn hiu ra khng b mo khi ta
chn tn hiu vo thch hp v ch tnh ng. Vic chn ch tnh v tnh ton
cc thng s phi da vo mt mch khuch i c th. nhng tham s ban u
cn tnh ton l bin in p ra, dng in ti, cng xut ti, v in tr ti,
cc tham s nyc quan h cht ch vi nhau nn v nguyn tc ch cn bit hai
trong nhng tham s ta c th tm c cc tham s cn li.
tn hiu khng b mo th iu kin sau y phi c tho mn.
^
UCE > UC + Ucmin
^
IC0 > I C + IC0(E)
Trong Ucmin l in p cc gp ng vi on u ca c tuyn li ra (cn
gi l in p UCE bo ho) IC0(E) l dng cc gp ban u, chnh l cao ca
ng c tuyn ra ng vi dng IB =0.
Quan h dng ra vi in p ra c dng
^ ^
^ Ur U
IC = = r
RC // Rt R XC
Da vo dng cc gp chn ta c th tnh c dng cc gc tnh
I C0 I C0 (E)
IB0 =
t da vo c tuyn vo ca Transistor ta tm c in p UBE0 ng vi
IB0 tm c
dng cc pht tnh quan h vi dng IB0 v IC0 theo biu thc
IE0=(1+ )IB0 +IC0(E)
36
Khi chn EC (nu nh khng cho trc) cn phi theo iu kin
EC =UC0 +IC0RC + UE0
Trong UE0 =IE0RE
Khi xc nh tr s UE0 phi xut pht t quan im tng in p UE0 s lm
tng n nh nhit cho ch tnh ca tng. Tuy nhin lc cn phi tng
in p EC ca ngun cung cp. V vy thng thng ngi ta chn UE0 = (0.1
0.3)EC
U C0
in tr RE c th tnh t RE =
IC0
Khi tnh cc phn t phn p cn lu vi quan im n nh nhit cho ch
tnh ca tng, sao cho s thay i ca dng cc gc tnh IB0 ( do khng n nh ca
nhit ca in p UBE0) phi t nh hng n s thay i ca in p UB0. Mun vy
th dng Ip qua b phn p R1,R2 phi ln hn dng IB0 qua in tr R1. Tuy nhin vi
iu kin IP>>IB0 th R1,R2 phi nh v chng s gy r mch ca tn hiu vo, lm
gim in tr vo ca tng khuch i. V th khi tnh cc phn t ca b phn p ta
phi hn ch theo iu kin sau:
RB = R1//R2 = (2 5 )rv
Ip =(2 5)IB0
rv l in tr vo ca Transistor c trng cho in tr xoay chiu mch gc
pht (rv=UBE/ IB)
in tr R1,R2 c th tnh theo:
U B 0 U BE U E 0 ECC U B 0
R2 = ; R1 =
IP IP I P I B0
xc nh ch tnh ta ly mt v d c th nh sau:
Cho s hnh 2.19. Gi thit yu cu bin in p ra l 2V, dng
Transistor c = 100, UCEmin=0.5. Ngoi ra khng cn yu cu g thm
B.1: Tnh lng bin i in p ra trn colector UC =2Ur =4V. in p ti thiu
trn colector Ucmin = UE+UCER. Chn UCmin =2.5V, do Ucc UCmin+ UC
=6.5V. lm tri ta c th chn Ucc=8V
B.2: chn in p trn RE n nh im lm vic, chn UE=2V
B.3: chn IC, v khng c yu cu g c bit v gii tn, tr khng vo nn c th
chn IC tng i tu . Thng chn IC c mA. Ta chn IC=1mA
37
B.4: tnh RE=UE/IE =2k
B.5: chn IP = 10IB 10IC/BN =100A
B.6: tnh R1+R2 = UCC/IP = 80K
B.7: R1 = UB/IP = (UE +UBE)/IP =27k
B.8: R2=80-27=53K. C th chn in tr chun l 56K
B.9: Chn in p tnh trn colector
UC0=UCC (UCC - UE -UCEmin)/2 = 5.25V
B.10: Tnh RC = (UCC UC0)/IC =2.75K chn in tr chun RC =2.7K
38
in tr vo ln l mt u im ln ca tng khuch i CC n dng phi
hp vi cc ngun tn hiu c in tr trong ln
in tr ra ca tng nh c (10 50). N c dng phi hp mch ra ca
tng khuch i c in tr ti nh. Khi tng gp chung lm tng ra ca b
khuch i c vai tr nh mt tng khuch i cng sut n ch A
39
Mt iu cn ch l c tuyn tnh ca Transistor mc BC c tuyn tnh
ln nn n c th dng vi in p cc gp ln hn s EC, Chnh v vy
tng khuch i BC c dng khi cn in p u ra ln.
Ura1
Ura2
40
VGS (V)
ID (mA)
(a) (b)
Hnh 2.24. Cu trc v c tnh truyn t ca transistor trng JFET.
Trn mt thanh bn dn silicon loi n, ngi ta to nn mt knh dn in N
vi cc phn t ti in c bn l in t n c gii hn bi mt lp bn dn loi
p bao xung quanh. C 3 in cc c gn ln : cc ngun S (source), cc ca
G (gate) v cc mng D (drain). V tr v ngun in cp cho cc cc c cho
nh trn hnh. Transistor JFET knh N gi l N-JFET. Khi hot ng, ta thy lp
tip gip p-n gia cc ca G v cc ngun S c phn cc ngc bi th UGS,
cn ti tiu th c mc ni tip vi knh dn v dng qua ti chnh l dng cc
mng ID.
Nh bit v c tnh ca lp tip gip p-n, s bin i gi tr ca in p
phn cc ngc trn cc ca UGS s lm thay i rng ca min ngho phn t
ti. iu dn n lm thay i thit din ngang ca knh dn N v lm thay i
dng cc mng ID chy qua knh. Nh vy dng cc mng ph thuc vo th cc
ca v do cc ca cn c gi l cc iu khin. in p m ti dng cc
mng ID nhn gi tr cc tiu ( 0) gi l in p ngng UP. c tuyn truyn t
2
U
c m t bi phng trnh I D I DS 1 GS v c dng nh trn hnh 4.44.b,
UP
trong IDS l dng cc mng khi UGS = 0. Transistor trng JFET c tc dng
khuch i nh transistor lng cc. H c trng li ra ca mt transistor N-
JFET c dng nh hnh 4.45 gm 3 vng:
- Vng bo ho (UD > Ubh): trong ID khng ph thuc vo UDS m ch ph
thuc vo UGS. y l vng s dng cho khuch i vi dng ID c iu khin
bi th vo UGS.
41
- Vng tuyn tnh (UD < Ubh): trong UD c gi tr nh v ph thuc tuyn
tnh vo ID.
- Vng nh thng: trong dng ID t ngt tng khi UDS ln nh
thng lp tip gip p-n gn in cc mng.
Hnh 2.26. K hiu v c tnh truyn t ca hai loi transistor trng JFET
4.4.2. Transistor trng loi MOS-FET
42
Ch MOS-FET l vit tt ca cm t ting Anh: Metal-Oxyt Semiconductor FET
c ngha l transistor hiu ng trng c cc ca cch in bng vt liu -xit kim
loi. Cu trc ca mt transistor MOS-FET c biu din trn hnh 4.47.a.
Linh kin cng gm c 3 cc: cc ngun S v cc mng D ni vi hai u
knh dn, cc ca G ni vi bn kim loi c cch in cao vi knh qua mt lp
cch in, thng l -xit nhm c in tr rt cao. Vi cu trc nh vy, tn ti
mt t in MOS nm gia cc ngun v cc mng. Th d, transistor MOS-FET
knh N s dng silicon loi p, cc ngun v cc mng l silicon N+. Mt hiu
in th dng ln t ln cc ca s lm o ngc tnh bn dn ca P v
lm hnh thnh trong mt knh dn N. Cc in t trong knh dn s chuyn
dch t cc ngun sang cc mng khi c mt hiu th dng UDS t gia cc
mng v cc ngun. Nh vy cng bng cch bin i gi tr ca th t vo cc
ca ta c th bin i gi tr ca dng chy qua cc mng. Transistor trng MOS-
FET cng c th dng khuch i dng in. Do tnh cch in cao ca lp -
xit kim loi nn transistor MOS-FET c c im rt qu l c tr vo rt cao,
dng d li vo rt nh.
+VGS
+VDS RT
+Ecc
G
ID
S D
N N
Knh N
P
43
ti in ca knh, lm thay i dn knh v tng ng l dng cc mng chy
qua knh.
Hnh 2.28 l tm tt k hiu v dng c tnh truyn t ca 4 loi ny.
Ni chung cc s hot ng ca transistor trng FET cng tng t nh
transistor lng cc BJT, tc l cng c cc s mc theo kiu ngun chung
(source chung), ca chung (gate chung) hay mng chung (drain chung).
44
in tr t ti cc ca Rg (thng c gi tr ln c m-ga m) to mt in p
ngc cp cho tip gip ca - ngun G-S.
45
ID
D
B
P UGS
IC
UD 0
UGs S
UDS UDS0 C A UDS
UG min ^
Ur
0 Us0
Trong ch tnh:
UDS0 = ED ID0(RD + RS)
Trong : ID0 l dng cc mng tnh
UDS0 l in p cc mng - ngun tnh.
in p UGS0 l tham s ca c tuyn ra tnh i qua im P.
Da vo c tuyn ca FET, ta thy ch tnh in p cc G c th l m,
dng hoc c th bng 0
Kho st trng hp UGS0<0
in tr RS v RG xc nh in p UGS0<0 trong ch tnh. Tr s v cc tnh
ca in p trn RS l do dng in IS0 = ID0 chy qua n quyt nh RS= UGS0/ID0
in tr RG dn in p UGS0 ly trn RS ln cc G ca FET. in tr RG phi
chn nh hn in tr vo. iu ny rt cn thit loi tr nh hng ca tnh
khng n inh theo nhit v tnh tn mn ca cc tham s mch vo n in
tr vo ca tng. Tr s RS thng chn t 1 5 M.
Ngoi vic m bo in p UGS0 yu cu in tr RS cn to ra hi tip m dng
in mt chiu trong tng, ngn cn s thay i dng ID0 do tc dng ca nhit
v tnh tn mn cc tham s ca Transistor v v th n nh ch tnh ca tng.
tng tnh n nh ca tng tng in tr RS nhng phi m bo UGS0. Trong
46
trng hp ny phi b in p US0 bng cch cung cp cho cc ca in p UG0
qua in tr R1.
47
UV
Ur
48
H s khuch i ca b khuch i s l tch h s khuch i ca cc tng.
KU =KU1.KU1.KU2.KUN
Vic ghp gia cc tng c th c thc hin bng t in, bin p hay ghp trc
tip.
49
T CE cng lm gim h s khuch i mn tn thp v n lm tng mc hi
tip m dng in xoay chiu trn RE.
Vic gim mun ca h s khuch i tn s thp c c truwng bi h s mo
tn s thp ca b khuch i.
K0
Mt =
Kt
chnh l h s mo tn s ca mi tng trong b khuch i
Mt = Mt1.Mt2.Mtn
1
h s mo tn s tnh theo: Mt = 1 ( )2
t t
i vi t Cp1 th ta c hng s thi gian =Cp1(Rn+Rv1) trong Rn l in tr
ngun tn hiu vo, Rv1 l in tr vo ca tng u tin. Tng t nh vy ta c th
tnh c hng s thi gian cho cc tng cn li.
min tn s thp c t in nn dng in nhanh pha hn in p. Nh vy s
dch pha ca in p ra so vi in p vo tn s thp c c tnh vt trc. Gc
dch pha ca b khuch i bng tng gc dch pha ca mi t v gc dch pha ca
1
mi t c tnh t acrtg
t t
c im cng tc ca b khuch i min tn s cao l s ph thuc h s
khuch i cu Transistor vo s tn ti in dung mt ghp gp CCE. Nhng nhn
t ny nh hng n c tuyn tn s tn s cao. min tn s cao s gim
mun ca Transistor cng nh tc dng r mch ca t CCE lm gim h s
khuch i
H s mo tn s cao xc nh theo cng thc:
MC= 1 ( C C ) 2
y C l hng s thi gian cuar tng tn s cao
Gc dch pha do mt tng khuch i gy ra l: C = -arrctg(CC)
Trong b khuch i c nhiu tng th mo tn s cao bng tch mo ca cc
tng cn mo pha bng tng mo pha ca tng tng.
MC= MC1.MC2 MCn
C =C1 +C2 +Cn
50
2.8.2. Ghp tng bng bin p
52
Ngi ta tnh c h s khuch i in p ca T1 l: KU1 =-1; ca T2 l Ku2
=2.Rc/rv2
Trong rv2 l in tr vo ca T2. Hnh 2.25 Mch khuch i Kascode
Nn h s khuch i chung l K=Ku1Ku2
u im ca mch l ngn cn nh hng ca mch ra i vi mch vo ca tng
khuch i c bit tn s cao.
53
Khi c mt tn hiu a vo, gi s Uv1>0, Uv2 =0.
Do tc dng ca in th li vo, xut hin dng in vo ca hai Transistor, dng cc
gc T1 tng ln, dng cc gc T2 gim xung. Khi IE1, Ic1 tng ln cn IE2 v Ic2
gim xung. s thay i dng in xy ra ngc chiu nhau v vi cng mt s gia.
in p trn cc gp ca Transistor l Uc1 = Ec1 Ic1Rc1 gim mt lng Uc1 cn
in p trn cc gp ca Transistor T2 tng mt lng Uc2 cng pha vi in p vo.
Nh vy vi cch a tn hiu vo nh ang kho st th u ra ca tng ly trn cc
gp ca Transistor T1 gi l u ra o cn ly ra trn cc gp ca T2 gi l u ra
khng o hay gi ra u ra thun tn hiu ly ra trn hai cc gp ca hai Transistor
gi l tn hiu vi sai
Ura = Uc2 Uc1 = Uc2 + Uc1 = 2Uc 2|Ic|Rc
54
Trong b khuch i mt chiu khng c phn t cch ly thnh phn mt chiu
v vy in p ra khng ch xc nh bi tn hiu ra c ch m cn c tn hiu gi do
s thay i ch mt chiu ca cc tng theo thi gian, theo nhit , hay mt
nguyn nhn l no khc. c bit l nhng tng u tin v nhng thay i ca cc
tng ny s c cc tng sau tip tc khuch i
S thay i mt cch ngu nhin ca tn hiu ra khi tn hiu vo khng i gi
l s tri im khng ca b khuch i
Cht lng ca b khuch i mt chiu c nh gi theo tri quy v u
vo ca n Utr.V =Utr.R/K trong K l h s khuch i tri quy v u vo
c trng cho tr s tn hiu gi u vo cu b khuch i. Khi xc nh di bin
i ca tn hiu li vo cn ch n tri ra sao cho Utr.r nh hn nhiu so vi
tn hiu ra c ch
55
Ch AB tng khuch i hn na hnh sin ca tn hiu vo gc ct 90 0 <
<1080. Lc ny dng tnh b hn ch A nn hiu sut cao hn im lm vic
ca ch AB gn vng tt ca Transistor
Ch B tng khuch i na tn hiu hnh sin vo gc ct =900. ch ny
dng tnh bng khng nn hiu sut cao
Ch AB, v ch B c hiu sut ln nhng mo cao. gim mo ngi ta
dng mch khuch i y ko m ta s xt sau:
IC
A
AB
B IB=0
a UEC
A AB B
56
Hnh 2.28 tng ko y ghp bin p
Bin p BA1 c h s bin p l n1 =WV/W11= WV/W12 m bo cung cp tn
hiu vo cc gc ca hai Transistor. Tng c th lm vic ch B hay ch
AB trong ch AB thin p ly trn cc gc ca hai Transistor c ly t
ngun EC bng b phn p R1 v R2 trong ch B thin p ban u bng khng
nn khng cn R1 lc R2 c dng m bo cng tc cho mch vo ca
Transistor trong ch gn vi ch ngun dng.
u tin xt s ch B. lc khng c tn hiu vo in p trn cc
gc ca hai Transistor bng khng. Nu khng tnh n dng ngc cc gp th c
th coi dng in bng khng. Trn cc gp cc Transistor c in p bng EC
Khi c tn hiu vo bt u na chu k dng, trn W11 ca bin p BA1 c
na chu k in p m cn trn W12 c na chu k in p dng i vi im
chung. Kt qu l T2 tt cn T1 lm vic c dng IC1 =IB1. Trn cun W21 s to
nn in p U21 = IC1Rt~ = IC1n22Rt. trn ti c na sng dng Ut = U21/n22
Khi tn hiu vo chuyn sang na chu k m, cc tnh trn cun th cp bin
p vo i du. Lc T1 tt, T2 lm vic khuch i a ra na chu k sau.
tn hiu khng b mo cn chn 1 =2 = .
Cng sut ra ca tng l
U c Ic
Pr =
2
Cng sut a ra ti c tnh n hiu sut ca bin p
57
Pt =PrBA2
Tr s trung bnh ca dng tiu th t ngun
1
T
IC
T 0
I0 = i (t ) dt 2
Cng sut tiu th t ngun cung cp:
2 EC IC
P0 =
Hiu sut ca mch cc gp:
Pr U C
C
P0 4 EC
Hiu sut ca tng:
U C
=C.BA2 =BA2
4 EC
Nu BA2 =1 v UC =Ec th =78.5%.
Thc t th UC<EC v BA2 =0.8 nn =0.6 0.7.
c) Tng khuch i cng sut y ko khng c bin p
Mch dng Transistor cng loi
iC2
iC2
T1 T1
T2 T2
iC1
iC1
58
Mch dng Transistor khc loi
59
2.12. Cc s khuch i dng khuch i thut ton.
1) Cc tnh cht chung ca khuch i thut ton
B khuch i thut ton c cho trn hnh bn (h?).
It, Ut l dng in v in p vo ca thun. Id, Ud l dng in v in p vo ca
o Ir Ur l dng in v in p ra U0 l in p vo gia hai ca. B khuch i
thut ton khuch i in p U0=Ut Ud vi
+Ec
h s khuch i K0>0. It
T +
Do in p ra Ur = K0U0 =K0(Ut - Ud) Ir
U0
nu Ud =0 th Ur = K0Ut lc ny in p
-
ra ng pha vi in p vo Ut. V vy ca Ut I d
Ur
T gi l ca thun v k hiu l + Ud -Ec
Tng t khi Ut = 0 th Ur = -K0Ud in p
ra ngc pha nn ca gi l ca o k Hnh 2.31 B khuch i thut ton
hiu l -
Ngoi ra b khuch i thut ton cn c hai ca ni vi ngun nui i xng EC
v cc ca hiu chnh lch khng v b tn.
Mt s tnh cht ca b khuch i thut ton l tng
+ Tr khng vo Zv =
+ Tr khng ra Zr = 0
+ H s khuch i K0 =
thng th b khuch i thc t c K0 = 104 106 vgn tn s thp. tn s cao
h s khuch i gim xung nguyn nhn l do s ph thuc tham s ca
Transistor v in dung k sinh trong s
2) Mch khuch i o
Rht
Mch khuch i o cho trn Iht
hnh bn (H?) c thc hin hi
R1 N I0
tip m in p qua Rht. u vo -
Ir
thun c ni t. Tn c a U0
qua R1 n u vo o. Nu coi +
Uv
Ur
in tr vo ca khuch i thut
ton ln th dng co vo cng
Hnh 2.32 B khuch i o
nh I0 =0 khi ti nt N c
60
phng trnh dng in. Iv Iht
Uv U0 U0 Ur
t c
R1 Rht
khi K -> th in p u vo U0 = Ur/K -> 0
Uv U Rht
=> r => K=
R1 Rht R1
Nh vy mch khuch i o c Kd hi tip m song song c xc nh bng
phn t th ng trong s .
Nu chn Rht =R1 th s c tnh cht o tn hiu vo.
Ur
Nu chn R1 =0 th Iv = hay Ur =-IvRht tc l in p t l vi dng in vo.
Rht
Mch tr thnh b bin i dng in thnh in p.
61
mch ny cc tn hiu a ti R1
chn o, coi cc in tr vo U1
R2 Rht
bng nhau U2
.. -
Rht = R1 =R2 = =Rn <Rv Un Ir
Khi Iv =0 th Rn +
Iht =I1 +I2 + + In Ur
Hay
Ur =-(U1 + U2 + +Un) =- Hnh 2.34 mch cng o
n
U
i 1
i
62
Khi ta c: Ur=K1U1 + K2U2
Ta c th tm K1,K2 bng cch cho in p vo tng chn bng khng.
Cho U2 =0 th mch lm vic nh mt b khuch i o. ta c
Ur1 =-aU1 vy K1 = a
Khi U1= 0 mch tr thnh mch khuch i thun c phn p vo. Khi :
U2 b
Ub = Rb = U2
Rb 1 b
Rb
b
b
h s phn p
1 b
b
khi Ur2 =(1+a) U2
1 b
b
H s khuch i K2 =(1+a)
1 b
Ur khi c U1, U2 l:
b
Ur=Ur2 Ur1 =(1+a) U2-aU1
1 b
Nu in tr li vo nh nhau v a =b = Th K2 =, K1=-
Vy Ur =(U2 U1)
6) Mch vi phn, mch tch phn
R
a) mch vi phn
mch vi phn l mch c in p u
C
ra t l vi vi phn in p u vo, tc -
Ir
l:
+ Ur
dU
Ur=K v trong K l mt h s
dt
vi mch dng khuch i thut ton
th ta coi U0 =0 , I0 =0 nn
Hnh 2.37 mch vi phn
dU
Iv = C v
dt
M Ur = -Iv R
dU v
Nn Ur =-RC
dt
63
y K= RC gi l hng s vi phn ca mch. Du (-) ni ln in p ra ngc
pha vi in p vo
khi tn hiu vo l hnh sin th mch vi phn lm vic nh mt b lc tn cao
b) mch tch phn
C
Mch tch phn l mch c in p li ra t l R
-
vi tch phn in p li vo U v
t
Ur =K U v dt + Ur
0
Trong K l mt h s
dU r U v
Hnh 2.38 Mch tch phn
Ta c Iv =IC hay: -C
dt R
t
1
Rc 0
=> Ur = U v dt +Ur0
i vi tn hiu hnh sin th mch tch phn tr thnh mch lc thng thp.
7) Mch to hm logarit
mch to hm logarit cho ta Ur =K1ln(K2Uv) trong K1, K2 l cc h s.
mun vy ta dng biu thc dng qua it phn cu kin in t
U ak
1
ID=IS e mU T
U ak
Uv
mU T
ID =IS e + Ur
t ta c Uak=mUTln(ID/IS)
chnh l hm logarit cn tm Hnh 2.39 Mch logarit dng it
64
thc hin c iu ny ta mc mch nh hnh bn. Nu coi khuch i
thut ton l l tng th ta c
ID =U1/R
Ur = -Uak
U1
Hay Ur =-mUTln( )
RI S
m rng phm vi lm vic ta c th thay it bng mt Transistor mc theo kiu
it
65
2.14 Lc cc thnh phn xoay chiu ca dng in ra ti
Trong cc mch chnh lu in p hay dng in ra ti tuy c cc tnh khng i
nhng gi tr ca n thay i theo thi gian mt cch chu k gi l s p mch ca
in p hay dng inau chnh lu.
Mt cch tng qut ta c dng in ra ti khi ti thun tr
it =I0 + An sin nt Bn cos nt
n 1 n 1
trong I0 l thnh phn mt chiu cn A
n 1
n sin nt Bn cos nt l tng cc
n 1
66
b- Lc bng cun L
Mch lc bng cun dy L
c cho trn hnh. Cun
L mc ni tip vi ti Rt
nn khi dng ra ti bin
thin p mch trong cun
dy xut hin sc in
ng t cm chng li. Do
lm gim cc sng hi
(nht l cc sng hi bc
cao). v mt in khng,
67
mt chiu v do vy lm gim hiu sut v cht lng ca b lc. Thng ngi ta
chn R sao cho n gy st p khong (10 20) %U0.
d- B lc cng hng
B lc cng hng c tc dng lc cc tn s
bng tn s dao ng ca khung cng hng. v
tn s cng hng ni tip ca mch LK, CK
tr khng ca n rt nh nn n ngn mch cc
sng hi c tn s bng hay gn bng tn s Hnh 2.42. B lc cng hng
cng hng.
68
CHNG 3: MCH TO DAO NG
69
=Error! Objects cannot be created from editing field codes.Error! Objects
cannot be created from editing field codes. uv =uv v vy th tn hiu vo ca mch
v tn hiu hi tip ca mch bng nhau c v bin v pha khi nu ta ni tn hiu
hi tip vo u vo th thn hiu vn khng thay i. Lc ta c s khi ca
mch to dao ng lm vic theo nguyn tc hi tip.
Nh vy trong s ny mch ch dao ng tn s m n tho mn:
Error! Objects cannot be created from editing field
codes.Error! Objects cannot be created from editing field
codes.=1 (3-1)
V Error! Objects cannot be created from editing field codes.,Error! Objects
cannot be created from editing field codes. l nhng s phc nn vit li
Error! Objects cannot be created from editing field
codes..Error! Objects cannot be created from editing
field codes.=K Error! Objects cannot be created from
editing field codes.Error! Objects cannot be created
from editing field codes. (3-2)
Trong : K moun h s khuch i.
Error! Objects cannot be created from editing field codes.: moun
h s hi tip
K: Gc dch pha ca b khuch i
: Gc dch pha ca mch hi tip
c th tch biu thc 4-2 thnh hai biu thc vit theo modun v vit theo pha:
K=1 (3-3)
= K + =2n (3-4)
l tng gc dch pha ca b khuch i v mch hi tip, biu th s dch pha
ca tn hiu hi tip v tn hiu vo ban u.
Quan h 4-3 c gi l iu kin cn bng bin . N ch cho thy mch ch c
th dao ng khi h s khuch i ca b khuch i c th b li c tn hao do
mch hi tip gy ra. Cn iu kin cn bng pha 4-4 ch cho thy dao ng ch c
70
th pht sinh khi tn hiu hi tip ng pha vi tn hiu vo ban u tc l c hi tip
dng.
Thc t c th dao ng c khi mi ng ngun Error! Objects cannot be
created from editing field codes.Error! Objects cannot be created from editing
field codes. phi ln hn 1 lm cho bin dao ng tng dn v do tnh cht phi
tuyn ca phn t khuch i l tn hiu vo tng ln lm cho h s khuch i gim
v n mt lc no c Error! Objects cannot be created from editing field
codes.Error! Objects cannot be created from editing field codes. =1 vy iu kin
dao ng ca mch l Error! Objects cannot be created from editing field
codes.Error! Objects cannot be created from editing field codes. >=1.
71
Tn s dao ng ca mch do mch cng hng cc gp quyt nh
fdd = Error! Objects cannot be created from editing field codes.
72
a
b
73
Hnh 3.5. Mch dao ng di pha RC
Vi mch dao ng trn b khuch i c di pha 1800 nn b hi tip cng phi di pha
1800 Hm truyn t v gc di pha mi khu RC xc nh theo:
Error! Objects cannot be created from editing field codes. Error! Objects
cannot be created from editing field codes.
y mi tng RC ch to ra c gc di pha nh hn 900 nn m bo iu kin
v pha th b hi tip t nht phi c ba khu RC mi khu di pha 600.
V vi s trn t c iu kin ta cn c:
R1//R2//rBE
T mch in ta c h s truyn t ca mch hi tip l:
Error! Objects cannot be created from editing field codes.
vi K l h s khuch i ca mch khuch i th ta c:
74
thay vo biu thc trn ta c Error! Objects cannot be created from editing field
codes.
nn K=-29
mch c h s hi tip l Error! Objects cannot be created from editing field
codes., nn cn mc in tr R2,R3 sao cho Error! Objects cannot be created from
editing field codes.
75
Hay 1-w2ddR2C2=0 => wdd = 1/RC
Rt ra ta c K=3
Ta cn chn R3 v R4 sao cho tho mn R4/R3=2
Thch anh c kch thc cng nh th Lq, Cq,rq cng nh ngha l tn s cng
hng rin ca n cng cao. Lq, Cq,rq c tnh n nh cao. CP l in dung gi v
n c n nh km hn.
Thng rq rt nh nn trong vic tnh ton c th b qua. Tr khng tng ng
ca thch anh xc nh theo cng thc:
Zq= Xq= Error! Objects cannot be created from editing field codes.
T y ta rt ra c l thch anh c hai tn s cng hng: Mt l tn s cng hng
ni tip fq ng vi Zq=0 v mt tn s cng hng song song fp ng vi Zp = v cng
Ta c: Error! Objects cannot be created from editing field codes.
76
Cn Error! Objects cannot be created from editing field codes.
77
Mch in b to dao ng dng thch anh vi tn s cng hng song song
hnh di y (hnh a) l mch ba im in dung. Nhnh c thch anh ni tip vi t
CS tng ng mt in cm, ngha l tn s dao ng ca mch phi tho mn iu
kin
fq <fdd < fp
v t Cs phi chn tho mn Error! Objects cannot be created from editing field
codes.
trong Ltd l in cm tng ng ca thch anh. Ngoi ra CS cn phi tho mn
CS<<C1,C2
Tn s dao ng ca mch gn ng bng fp
Hnh 3.8. Mch dao ng thch anh vi tn s cng hng song song
78
Chng I ........................................................................................................................ 2
CC QU TRNH IN TRONG MCH TUYN TNH ......................................... 2
1.1. Cc i lng c bn .............................................................................................. 2
1.1.1. in p, dng in v cng sut ....................................................................... 2
1.1.2. Cc phn t tuyn tnh - Mch tuyn tnh ........................................................ 2
1.2. Cc c trng ca mch RC v mch RLC ............................................................ 3
1.2.1. Mch tch phn ................................................................................................. 3
1.2.2. Mch vi phn .................................................................................................... 4
1.2.3. c trng dng ca mch RC .......................................................................... 5
1.2.4. c trng qu ca mch RC ........................................................................ 7
1.2.5. S truyn tn hiu vung gc qua mch RC ..................................................... 8
1.2.6. c trng dng ca mch RLC mc ni tip - Cng hng in p ............... 9
Chng 2 ...................................................................................................................... 11
LINH KIN BN DN V CC MCH IN T NG DNG .......................... 11
2.1. Gii thiu mt s dng c cht bn dn c bn. ................................................... 11
2.1.1 it .................................................................................................................. 11
2.1.1.1. Cu to v nguyn l hot ng ca it ................................................. 11
2.1.1.2. Mt s ng dng ca it ......................................................................... 14
2.1.2 Transistor lng cc ........................................................................................ 22
2.1.2.1. Cu to v nguyn tc hot ng ca transistor lng cc ...................... 22
2.2. nh ngha v cc ch tiu c bn ca mch khuych i .................................... 25
2.2.1. nh ngha mch khuch i .......................................................................... 25
2.2.2. Cc ch tiu v tham s c bn ca tng khuch i ...................................... 25
2.3. Phn cc v ch lm vic mt chiu ................................................................ 27
2.3.1. Nguyn tc chung phn cc cho Transistor.................................................... 27
2.3.2. Mch cung cp in p phn cc cho Transistor............................................ 28
2.4. Hi tip trong cc b khuch i .......................................................................... 30
2.4.1. Cc nh ngha c bn .................................................................................... 30
2.4.2. Cc mch hi tip ........................................................................................... 30
2.4.3. Cc phng trnh c trng cho mch khuch i c hi tip ....................... 31
2.4.4. n nh cho b khuch i ........................................................................ 32
2.4.5. nh hng ca hi tip n tr khng vo .................................................... 33
79
2.4.6. nh hng ca hi tip n tr khng ra ....................................................... 33
2.4.7. nh hng ca hi tip n di ng ca b khuch i v mo phi tuyn .. 33
2.5. Cc s c bn dng Transistor lng cc (BJT) ............................................. 34
2.5.1. Tng khuch i emitor chung (EC)............................................................... 34
2.5.2. Tng khuch i colector chung(CC) ............................................................. 38
2.5.3. Tng khuch i Base chung .......................................................................... 39
2.6. Tng khuch i o pha ...................................................................................... 40
2.7. Cc s khuch i dng Transistor trng (FET) ........................................... 40
2.7.1. Transistor trng loi JFET............................................................................ 40
2.7.2. Tng khuch i cc ngun chung (SC) ........................................................ 45
2.7.3. Tng khuch i cc mng chung .................................................................. 47
2.7.4. Mch khuch i dng IC ............................................................................... 48
2.8. Phng php ghp cc tng khuch i ................................................................ 48
2.8.1. Ghp tng bng t in ................................................................................... 49
2.8.2. Ghp tng bng bin p .................................................................................. 51
2.8.3. Ghp trc tip ................................................................................................. 51
2.9. Mt s mch khuch i khc ............................................................................... 52
2.9.1 Mch khuch i arlingtn ........................................................................... 52
2.9.2 Mch Cast (Kaskode) .................................................................................... 52
2.9.3 B khuch i vi sai......................................................................................... 53
2.10. B khuch i tn hiu bin i chm ................................................................. 54
2.11. Khuch i cng sut .......................................................................................... 55
2.12. Cc s khuch i dng khuch i thut ton. ............................................. 60
2.13. Mch lc ngun ................................................................................................... 65
2.14 Lc cc thnh phn xoay chiu ca dng in ra ti ........................................... 66
CHNG 3: MCH TO DAO NG .................................................................... 69
3.1. Khi nim .............................................................................................................. 69
3.2. iu kin dao ng v c im ca mch to dao ng ..................................... 69
3.3. Mch to dao ng sin ghp bin p ..................................................................... 71
3.4. Mch dao ng sin ba im ................................................................................. 72
3.5. Mch to dao ng ghp RC ................................................................................. 73
3.5.1 Mch to dao ng dng mch di pha RC trong mch hi tip ...................... 73
3.5.2 Mch to dao ng dng mch cu vin ......................................................... 75
80
3.6. Mch to dao ng thch anh .............................................................................. 76
3.6.1 Tnh cht v mch tng ng ca thch anh ............................................... 76
3.6.2 Mch in b to dao ng dng thch anh .................................................... 77
81