CAO TNH P

Nhiu tc gi
Nguyn hin L dch

MC LC
Ta
Chui ngc lam. F. Oursier
ng ngi ngng. Stephan Zweig
Vn cn hy vng. A.J. Cronin
Ch phi tin tng cy s mt. R. Sevareid
Ch trm bc na l thnh cng. F. Van Ryn
Khng bao gi c mt bc th cho Bob. L.
Baker
Th gi cho cc con ti. W.M. Ewing
Hai hip s b con th trn Vrone. A.J.
Cronin
Hm nay c ci g lm cho ta sung sng
khng ? J.H. Howells
V n nhn b n ca ti. W.P. Webb
Nng lc k diu ca nhit tm. N.V. Peale
Mt em nh ng lm gng cho ngi
ln. Virginia Gordon
Lng nh n l mt c qu. A.J. Cronin
Ngh thut cho. I. Wylie
Ngh thut nhn. Michle Drury
Lm vui lng ngi l mt ngh thut t
nh. Elizabeth Byrd
Pht tuyt th. Gladys Bell
Tm thm bn mi. A.J. Cronin
Ct tay m vn xy dng c tng lai.
Edison Marshall
Mt bi hc ca bin c. Arthur Gordon
Mt mnh trn b bin sut mt ngy. Arthur
Gordon
Lm cho k c mi thi. Richard Thurman
Bc v nhn nht th gii. Maurice Pons
Phi bit t ch ng bn thn. A.J. Cronin
Mary, v i con, v i ! Pearl Buck
Khc ng bi thm. Edwin Balmer
Cha Ki T tt cng hnh ng nh ng
y. M. Ercoli
Phi thnh thc vi chnh mnh. T. James
Ti gp Einstein. Jrome Weidman
Khng ai mua c mt vt k nim M.
Sangstes
Ai cng c mt thnh tr bo v. I. Wylie
Gc m. Roy Popkins
Phi tha th. A.J. Cronin
Ngi m ti khng git. Andr Chamson

TA
 y l nhng kinh nghim sng, nhng
truyn sng (histoires vcues), tc l
nhng truyn thc s xy ra m tc gi
- ch mt s t l nh vn nh A.J. Cronin,
P. Buck, Stephan Zweig, F. Oursler -
trung thc chp li, v ti ch c cng la
chn, gom gp trong non hai chc nm
cng hin c gi. Ti hi tic ton l
nhng truyn xy ra u, M; nhng im
cng c ci li l chng t cho c gi
thy rng con ngi d sng v tuyn
no, di ch no, mang mu da no,
huyt thng no th cng vn c nhng tnh
cm, tm l , nhng thc mc, nguyn
vng , tm li l cng chung mt nhn
tnh, cng l anh em vi nhau c.
Nhn vt chnh trong truyn - tr mt
vi v nh Einstein, u l nhng ngi
thng nh chng ta : mt c y t cha c
kinh nghim, mt khch du lch, mt cp
thanh nin mi ci, mt thiu ph c c,
hai em b m ci; c k cn tn tt, cc
kh hn chng ta nhiu : b t lit t hi
nh, hoc b ct c hai tay t khi lt lng
m
Truyn ch l nhng truyn vt, xy ra
hng ngy m ta thng c trong mc Tin
tc trn cc bo : mt em gi p con heo
t mua mt mn qu Noel cho ch, mt
nh kinh doanh b ph sn mun t t, mt
bui nghe nhc trong mt d hi; bi t
nht th cng ch nh mt tai nn xe la,
hoc cnh cht c c trong mt nh
thng th Truyn rt tm thng nhng
cm kch chng ta rt mnh, v l truyn
thc v c nhng tnh tit m khng nh
vn no tng tng ni. Ta thy r rng,
cuc sng ngoi i cn ly k hn trong
tiu thuyt nhiu : tiu thuyt gia no c
th to ra mt thanh nin ng ci vai
"con" an i ngi "cha" khng h bit
mt hp hi sut mt m, hoc mt thiu
n vit th, an o, chi tc bng chn.
im ng qu nht l truyn no cng
cha mt hoc tnh cao p, khng phi
l nhng k c, nhng tnh lng mn
thng ch gy xo trn cho nhn loi, m
l nhng tnh, nhng rt thm trm, rt
nhn bn, t nhin m cm ng lm cho ta
vng tin kh nng v bin ca bn thn,
tm lng nhn t ca ngi khc,
tng lai ca nhn loi. Khi thy nhng b
lo ch cn xng vi da m c xy dng
li cho lng xm; nhng em mi hai
mi ba tui lm cc vic t sng sm
ti khuya nui mt ngi ch b bnh
nan y; mt em su tui hng tm chin u
vi tt nguyn; mt ngi trn mi nm
khuyn khch, gip mt thanh nin n
hc m khng h bit mt mi, tnh tnh
ca thanh nin ; mt qun nhn tha cht
cho k ch ch v hn cng rt cng nh
mnh; khi thy tm gng ca nhng
ngi v danh m thm ti luyn c tnh
hoc hy sinh cho gia nh, nhn qun ,
th ta phi nhn rng "d sao, trn i ny
vn cn nhng ngi tt bng" (Roy
Popkin) m "th gii vn cn c th hy
vng c, hy vng c tt c" (A.J.
Cronin).
Chng ti dch cun ny ch mong gi
c lng tin cc bn tr v c cc
bn gi na, tin c th gi vng ch
hng ca mnh.
 Saigon ngy Nguyn n nm Tn Hi
(1971)
NGUYN HIN L

CHUI NGC LAM

Ngy c b Joan Grace y ca bc

vo tim ca Pierre Richard th Pierre l
con ngi c c nht thnh ph. C l
hi y cc bn c nghe phong phanh
cu chuyn . Nhng bo ch khng nu
tn m cng khng k chi tit nn hm nay
ti xin thut li tng tn.
Pierre c ng ni li cho mt
ca tim bn c. Trong ci t knh nh
xu anh cht cc th k cc : vng,
m ay eo vo dy chuyn c t th k
trc, nhn vng, hp bc, ngc thch
hoc ng chm tr, tng nh bng s.
Bui chiu, ma ng hm , mt em
gi ng p trn vo t knh, tr mt ng
k tng vt c l nh mun kim mt
vt g. Bng em ngng u ln, v khoan
khoi ri y ca bc vo tim.
Tim ti tm m cn ba bi hn mt
tin na. C nhng ngn t mun sp v
cht qu nng : hp ng t trang, sng lc
c khng cn dng c na, ng h,
chung n; cn trn sn th cht ng no
l gi ci trong l si, n mng--
lin v nhng c k kh m phn loi
c.
Pierre ngi sau quy. Mc du mi
ngoi ba mi m tc ca anh hoa rm.
Anh ng c b.
Em hi :
- Tha ng, con c th coi chui ngc
lam by t knh khng ?
Pierre ko tm mn, ly chui ngc ra
a cho c b xem. Nhng vin ngc lam
chiu rc r trong bn tay xanh xao ca
anh. Em ly, tht ln li khen :
- p qu! Xin ng gi li thnh mt
gi p cho con.
Pierre lnh lng ng em :
- C ai sai em i mua h?
- Tha khng. Con mua cho ch Hai
con. Ch nui nng con t khi m mt.
y l l Noel u tin ch em con c
gn nhau. Con mun tng ch mt mn qu
p.
Pierre nghi ng hi :
- Em c bao nhiu tin?
 Em m khn tay ra, ln bn mt nm
bc xu, bo :
- Con p con heo ca con ra y.
Pierre Richard ng em, v trm t. Ri
anh t cm chui ngc ln, s em trng
thy gi tin. Ni thng cch no cho em
bit c? Cp mt xanh y tin tng ca
em gi cho anh nh li vt thng lng
thi trc.
Quay lng li em, anh bo :
- Em i mt cht nh.
Ri va li hi lm mt vic g , anh
va quay li hi:
- Em tn g?
- Tha, Joan Grace.
Khi quay li th trong tay anh cm
mt gi nh bao bng giy la v ct
bng mt bng la mu xanh l cy. Anh
a cho em b v bo:
 - Ny, coi chng ng nh rt nh.
Em Joan mm ci rng r, chy vt v
nh. Anh nhn theo, mt ni bun mnh
mng dng ln trong lng. Em nh v
chui ngc lam khu gi li mt vt
thng lng khng bao gi lnh hn ca
anh. Tc em vng nh la chn, mt em
xanh nh nc bin; mi my nm trc,
anh yu mt thiu n cng c m tc
, cp mt . Chui ngc tnh tng
nng.
Nhng mt chic cam nhng trt bnh
trn con ng trn trt mt m ma
lm tiu tan c m.
T anh sng c c, n li hoi ni
kh tm. Anh n cn l tip khch,
nhng ngoi cng vic ra, anh thy i
trng rng v ngha mt cch khng khip.
Lm l, khng giao thip vi ai, anh rn
qun m khng qun c, ni tht vng
nh sng m c mi ngy mi dy c.
Cp mt xanh ca em Joan Grace gi
cho anh hnh nh ngi yu. Vo dp l
ny, khch hng ti ng, ai cng bc l
nim vui lm cho anh cng au lng.
Khch qua ng bc vo tim, chuyn
tr, s m cc mn , tr gi lng xng.
m Noel khuya ri, khi ngi khch
cui cng bc ra, Pierre Richard th
pho nh nhng. Thi th l qua c nm
nay. Nhng anh lm.
Ca thnh lnh m ra, mt thiu n xng
vo. Anh thy nhi tim: thiu n c v
mt quen quen nhng anh khng nh r
gp u, hi no. Tc c vng hoe, mt
xanh thm thm. C im lng ly trong ti
xch ra mt gi nh bao vi vng mt th
giy la , li c c ci bng la mu
xanh l cy m ra ri. V nhng vin
ngc lam chiu rc r trn bn:
- Chic chui ngc lam ny c phi ca
tim ng khng?
Pierre ngc mt ln nhn c, nh nhng
tr li:
- Phi.
- Phi ngc tht khng?
- Nht nh ri. Khng phi th ngc
qu nht nhng ngc tht .
- ng c nh bn cho ai khng?
- Bn cho mt c b. Tn em l Joan.
Em mua tng qu Noel cho ch Hai ca
em.
- Gi bao nhiu?
Pierre nghim mt p:
- Ti khng khi no ni gi tin khch
hng tr cho ti.
- Em Joan ch c t ng tin tiu vt
lm sao em c tin mua chui ngc
ny?
Trong lc , Pierre vut k li t giy
la, gi li chui ngc. Anh bo :
- Em tr t hn ht thy cc
ngi khc. C bao nhiu tin em a ti
ht.
Hai ngi lm thinh. Ca hng bng
tnh mch l thng. Ting chung t mt
gio ng gn bt u , vng
vng a li. Ci gi nh t trn bn, v
thc mc d hi trong cp mt thiu n v
cm gic hi sinh k d dn dp dng ln
trong lng Pierre, tt c nhng ci u
l do tnh yu ca mt em nh.
- Nhng sao ng li lm nh vy?
Pierre va a gi nh cho c va
tr li :
- Hm nay l ngy Noel. Ti bt hnh
khng c ai tng qu. C cho php ti
a c v nh v chc c mt l Noel vui
v vi gia nh nh!
Th l trong ting chung hi, gia
mt m ng vui v, Pierre Richard v
mt thiu n m anh cha bit tn, cng
nhau bc qua mt ngy mi em li
ngun hy vng trn tr trong lng mi
ngi.
Fulton Oursler

NG NGI NGNG
Hi ti hc mt trng trung
hc Vienne. Anh bn gii nht lp l mt
hc sinh mi su tui, c thin bm c
bit v mi phng din. Rt sing nng,
c cao vng, c gio dc, p trai, thng
minh xut chng; ht thy chng ti u
cng nhn tng lai ca anh s rc r. V
vy chng ti mn tn nh ngoi giao i
ti Metternich t bit hiu cho anh. C
l ngi ta c th trch anh mt iu l
anh n bn bnh bao qu, lc no cng t
chnh; qun lun c np mi i, c vt tht
rt c ngh thut.
Nhng ngy ma, ngi ti x ca thn
ph anh li mt chic xe lng ly a n
anh. Nhng mc du sng xa hoa, anh vn
rt gin d nn chng ti u qu mn anh.
Mt bui sng, mi ngi ngc nhin
thy ch ngi ca "Metternich" b trng.
Ti bui tra ngi ta mi cho hay l do.
Thn ph anh l mt nh l ti c ting,
ng va mi b bt m trc. Cng vic
lm n ca ng l mt v lng gt i
quy m. Ch hm trc hm sau, my ngn
ngi ngho kh, cc kh k cp trong
bao lu bng b bc lt ht ro. Cc bo l
ci ng nhng tt to tng lm rm beng
v ln, in hnh th phm v gia nh
trong bi tng thut.
Chng ti hiu anh bn ng thng
v sao ngh hc. Nhc nh qu, anh khng
dm nhn mt chng ti. Ch ngi ca
"Metternich" b b trng hai tun l, trong
hai tun bo ch vn tip tc bu xu.
Ti ti tun l th ba, mt bui sng,
cnh ca m ra v "Metternich" bc v.
Anh ci u xung, i li ch ngi, m
sch ra v gc u c lin. Sut hai gi
hc anh khng h ngc mt ln ti mt
ln.
Nghe ting king, chng ti o o ta ra
hnh lang ngh hc mi pht.
"Metternich" ra trc chng ti, quay lng
li v ng trc ca s, c c, b ngoi
c v chm ch ng k qua ngi li
ngoi ng. Chng ti bit anh lm b
"d dn", "nan du" nh vy ch trnh
cp mt chng ti thi. Anh ng yn mt
mnh, trong gc ca anh.
Chng ti bng nhin mt vui, thu ni
c c gh gm ca anh. Chng ti bit r
anh bn ng thng ng ch mt c
ch thn i ca chng ti. Nhng chng ti
rt r, ngi ngng khng tin li gn anh,
khng bit t thin cm vi anh cch no
khi chm lng t trng ca anh. Chng
ti hn nht, chn ch hoi, khng dm
bc bc u.
Trong khi cn ngi ngng do d khng
bit nn c thi ra sao th king li
nh, th l ht gi ra chi. Nghe ting
king, "Metternich" quay pht li, chng
nhn ai, vi v v lp. Nhn nh, bc tc,
mi nht nht, anh ngi vo bn ri li ci
gm u vo cun sch. Tan hc bui
sng, anh hp tp ra v lin.
Chng ti cm thy kh chu v s nht
nht ca mnh, cng nhau tm cch cu
vn. Nhng qu tr, c hi b l,
khng cn tr li na. Sng hm sau, ch
ngi ca anh li b trng. Chng ti ku
in thoi v nh anh th anh khng c nh.
Ti nghip anh, trng v, anh tha vi
ba m, anh b hc. V ngay ti hm ,
anh ri kinh Vienne n mt th trn
nh, lm cng trong mt tim bn thuc.
T chng ti khng gp li anh na.
Nu anh tip tc hc th chc chn anh
em chng ti khng ai theo kp c anh.
Hin nhin l ti chng ti ngn ngi, do
d, khng bit ng t li an i m lc
anh rt cn, nn anh mi b hc lm hi
tng lai ca anh nh th. Bui sng ,
ch cn mt li thin cm, mt c ch u
ym l anh sc vt qua khi cnh
khn kh ca anh. Chng ti khng t cht
thn tnh vi anh, hoc lnh m, hoc xu
bng. Khng. Ch ti chng ti thiu can
m. Rt nhiu khi chng ta thiu can m
nn khng tm c li thch hp ni
ng lc. nh rng, n hi chuyn mt
ngi c lng t trng ang b thng tn
mnh l mt vic lm kh khn v t nh.
Nhng kinh nghim ln cho ti bi
hc l ng bao gi do d, c nn theo
xc ng u tin ca lng m cu gip
mt ngi au kh v chnh trong khi
ngi khc ang b gian nan, mt li ni,
mt c ch ca mnh mi c gi tr nht.
Stefan Zweig
 VN CN HI VNG
Sut ma ng nm , ti lng
Castelmare, mt lng b tn ph gn nh
hon ton gn Livourne () v sng no
ti cng gp c b Maria Bendetti. Nh
con, mnh khnh, nhn nheo, c i chn
khng, bn mt chic o en bc, mu
en ng qua mu hung hung , u
qun mt chic khn qung en, lm khm,
vai mang nng mt ci gi nan.
Mt c tp li, sm en, tiu ty, u t,
mang nt au kh, ru r, tht vng. C bn
c, nhng loi c k d nhng khng ngon
ca vng a Trung Hi. Dn lng ch
sng bng nhng con c vi t m ng.
Ti bit lng thi cn thi bnh, dn
chng sung sng v t l. By gi h
trong mt cng trng nh xu, nh ca
sp ht v bom n, ch cn ng gch
vn, khng nghe thy ting ci, ting ht
nh ngy xa. Khng kh phng pht mi
hoa trc o nn cnh tng th thm nh
trong ngha a, lm cho ti au lng. Ni
trc kia ti thch bit bao, by gi
cht ri; cnh tan hoang trn tri tht
xt xa, tuyt vng.
Hu ht cc thanh nin b x i ni
khc. Nhng cc ngi gi v tr con th
cn li; h lm li i nh bng ma trong
cnh nt; c my chic thuyn v my
chic li v vu by b, h cc kh lm
mi kim c ming n, ch va cho
khi cht.
Trong s nhng ngi li c c
Maria. i khi c dt theo mt em b gi
mi tui, chc l chu ca c. Gy m,
rch ri, em i chn khng, lon ton bn
cnh c, va i va rao : "C y, c ti
y!" nh c lm cho ngi ta tin rng c
mi di nc ln. Ti nhn xt hon
cnh hai b chu m khng khi bun ru,
lo ngi cho h : h c v c bm ly mt
d vng qua, qua hn ri! Qu ng l
mt o vng!
Mt bui sng, khi h i qua cng
trng tan hoang, ti hi chuyn h. Trong
chin tranh h thot cht khi b di bom
v by gi h sng trong ci hm hm
Eustacia, khu ngho nht ca lng khng b
tn ph.
V trong lng xt xa, m ra bi quan, ti
hi c :
- V sao c khng i ni khc? y
cn c tng lai g na u? Tn ph
ht ri Ht hn ri.
 C lm thinh mt cht ri chm chp lc
u :
- y l qu hng ca mnh. Vi li
u c ht hn.
Ri hai b chu bc i, ti c cm
tng nh h vui v nhy mt vi nhau, ra
v hm hnh, biu ng tnh.
Thy vy ti sinh ra t m. My ngy
sau, ti bt gic d xt xem h i u,
khng c rnh m. Bui sng ti thy h
i lm nhng cng vic hng ngy nh mi
ngi, nhng bui chiu th khng thy h
u ht. My ln, sau ba tra, ti i qua
hm Eustasia : cn phng nh ca h lun
lun vng tanh. C th rng hai b chu
khng cht phc nh ti tng chng? Ti
sao bui chiu no h cng i khi? H c
lm g m mui khng? Bun lu hoc ch
en?
 V nghi ng nh vy, nn mt bui n,
ti b hn gic tra trn bi bin, li hm
Eustasia sm hn mi ln. Ti np di
mt ci cng, rnh cn nh ca c. Ti
khng phi i lu. Khong mt gi tra,
hai b chu trong hm bc ra, mi
ngi eo mt ci gi khng trn lng; h
nm tay nhau vui v, hng hi ln ng.
Ti i theo rnh h, nh mt tn trm.
Hai b chu lch qua m nh ca
nt. Ti u lng, h tin vo mt con
ng mn chy nng a xung lng sng
cn kh. Ti ng trn cao nhn xung b
sng. Ti ngc nhin lm sao, thy nhiu
ngi cuc t, xc t trong lng sng
lm chm nhng . Hai b chu t gi
xung, ri bt u lm vic. Mi u ti
tng h tm bo vt vng bc g , ri
ti thy a chu gi xc mt gi ct, cn
b c la k tng phin trng vung
vc b vo gi. Khi gi y ri, h gi
ln lng, chm chp leo con dc dng
ng ln b.
H i ngang st ch ti np. Khng bit
h c thy ti khng. Nu c th h cng
khng l cho ti thy. i cho h i
qua ri, ti mi theo di.
Con ng a ti ch cao nht ca
lng, ti mt ci i nh bao qut c min
chung quanh. My ln i chi, ti cha
bao gi bc chn ti : l ni duy
nht khng b tn ph. Mt nhm ngi
lng ang lm vic trong bi cy keo. H
ni nh nh vi nhau, khng c nhng c
ch hunh hoang, lng l trn h, c
nhng phin nh nhn, trng p ri sp
vo nhau, chng ln nhau thnh nhng bc
tng ca mt kin trc rng ln.
 Mi u ti chng hng. Ri t nhin
ti on c mc ch ca h, h tnh
xy ct ci g. Ti nght th. Nhng k
ch c mt mi nh che ma che nng,
cn bao nhiu mt ht. Nhng ng b
gi v tr con m ti tng ch l nhng
bng ma bt lc, h o, vt v, quyt
tm lm mt cng tc tp th u tin l t
lc xy ct mt gio ng mi m, lng
ly. Khng phi l mt nh th nh xu x
tp nhp, m l mt ch th phng quy m,
p hn tt c nhng gio ng c
trong min.
C gi v a chu trt gi ct
xung, ngh mt cht th ri li tr
xung lng sng. Khi i ngang qua st ti,
m hi nh nhi trn trn, c gi ng ln
ti : cp mt en v nghim ngh ca c c
v ti ci du dng m b mt, b ngoi
th bnh tnh m b trong ranh mnh mt
cch hin t. C c v nh bo : "Sao? C
thc l tng lai ca chng ti ht hn
cha?". Tt c cuc i ca c hin r
trong v nhn , t d vng, hin ti ti
tng lai. Mt cuc i can m, nhn
ni, mt lng tin tng bn b, khng g lay
chuyn ni, mt ch cam nhn ci g
khng trnh c, nht l quyt tm tin
tng.
Ti xu h ng trn ra , trong khi
hai b chu i khut vo ng mn. Ngh
rng mnh cho nim tht vng li
cun, ti thy au nhi tim nh c mi dao
m vo . th tan hoang, nt ,
nhng lm sao? Nu nhng ngi gi
lm khm nh vy v nhng ngi tr
mng nh vy m cn lng tin tng mnh
lit nh vy th th gii vn cn c th hy
vng c, hy vng c tt c.
Ti ng trn i mt hi lu. Sau cng
khi xung i, lng bnh tnh, phn khi
th ngi sao hm hin ln, tuy cn l m
nhng lp lnh trn nn tri v bin v
lng xm chm dn sau ln sng nh t
bin bc ln. Nhng "ci ni tm lnh
cn bng bng " ti thy tt c ngn la
chiu sng rc r.
A.J. Cronin

CH PHI TIN
TNG CY S MT
THI
Hi ti mi mi by tui v
b mt cn s gh gm. Anh bn hc
Walter Port v ti cng nhau lao vo mt
cuc mo him k th nhng cng tht l
ngu xun: chng ti mun cho bit rng c
th cho mt chic xung nh t
Minneapolis ti im bn da lng ca
hng York trn vnh Hudson. Chng ti
cho ti c Norway House pha cc
bc h Winnipeg. T cn phi cho
mt qung di 25 cy s na qua mt min
hoang vu, ch gp c mt th trn nh
dc ng. Nhng bn chng ti mang
theo u s si qu m hm l ngy
mng mt thng chn! Sng h sp ng
bng.
Nhn vin cnh st Gia n i do d
khng mun cho chng ti tip tc cuc
hnh trnh v sau cng cng min cng
cho php chng ti. C m trc ngy
khi hnh chng ti thao thc, ngh ti ni
gian nan dc ng, na s na t i. Nu
b chm xung hoc b mc kt v nc
ng bng th khng hy vng g thot cht
c. M nu b na chng th cn mt
mi no trng thy gia nh, bn b na?
Ta son nht bo Minneapolis tng
thut tng giai on cuc hnh trnh ca
chng ti, ch nu tn ti trong bc
u vo ngh vit vn, s khinh b chng
ti ra sao? V chnh Walter v ti s c
thi ra sao khi lm cho mi ngi tht
vng nh vy?
Lc khi hnh, mt th sn an Mch
lc lng ti chc chng ti "thng l
bnh an". ng sit cht tay chng ti bo :
Cc cu ch nn ngh ti cy s trc
mt thi, ng bn tm n nhng cy s
xa hn na nh. Nh vy th s ti ch
c.
Ti cha bao gi nhn li khuyn ch l
nh li khuyn .
Bit bao ln, ban m, ti trn trc, ln
qua ln li trong ci "sc"[1] lnh but, lo
lng v qung ng di dng dc phi
vt qua m nh li li khuyn ca ngi
th sn an Mch ! Trong bao nhiu
ngy cho chng ln li, khing xung v
c, chng ti c dp nghin ngm
v li khuyn , tinh thn chng ti thm
nhun li khuyn . Chng ti ch ngh
ti ci thc pha trc, ti ch cm tri
pha trc, ti cy s pha trc thi.
Sau cng, mt m ti nh mc, chng
ti vt c cy s cui cng. Bn
thu, mt my hc hc, qun o rch tm,
lng thc gn ht nhn, chic xung h
nt t hi, chng ti lt ln b, trong lung
nh sng vng vt t im bn hng ca
hng York chiu ra.
 T hi , ti c nhiu dp nhn thy
li khuyn ca ngi th sn an Mch
rt ng : ch phi tin tng cy s thi.
Chng hn, mi ba nm sau, trong th
chin th nh, ti v vi anh bn ngi trong
mt chic phi c chuyn ch ca nh binh.
Chng ti ang bay trn khu rng bin gii
n -Min in th my bay h, chng
ti phi nhy d xung. Nu c on cp
cu no c phi ti th cng phi mt
hng tun mi ti ch ca chng ti. V
vy chng ti khng th no i c,
nh cc kh len li ln ln v pha n
, vt qung ng hai trm hai mi
lm cy s, qua mt min ni non him
tr, di nh nng chy da v nhng trn
ma tm t.
Chng ti va khi hnh th chng may,
chn ti b thng v chic inh trong
giy; bui ti , hai bn chn ti phng
ln, rm mu. Khp khing nh vy th
lm sao vt c hn hai trm cy s?
M cc bn ti c anh tnh trng cn bi
thm hn ti, lm sao i c cho ti ht
ng? Khng ai tin rng s ti ni c.
Khng i ht ng c, nhng t ra cng
khp khing lt ti nh i pha trc, ti
lng xm pha trc tm mt cn nh xin t
tc; v chng ti ch mong c by nhiu
thi.
c tng tng l mt con dao hai
li: nh n m c nhng cng trnh ln
lao nhng cng v n m lng can m ca
ta nht i, khng thc hin c nhng
cng trnh . Ti vn nht nht v i khi
t bin h v ti c c tng tng mnh,
d thy nhng nguy him s xy ra nn
khng c bo gan. Cho nn nhiu
ln, khi gp gian nan v th xc hay au
kh v tinh thn, ti phi nh li quy tc:
cy s trc mt rt hu ch .
Ngy ti b ch lm c lng c nh
bt u vit mt cun sch di hai trm
nm chc ngn ting, ti rn khng cho
cng trnh ln lao thi min ti. Nu
khng, chc chn ti phi b d mt tc
phm lm cho ti vinh hnh nht trong
ngh cm bt ca ti. Ti rn ch ngh ti
on sau thi, khng ngh ti trang sau
na, li cng khng ngh ti chng sau
na. Thnh th trong su thng ti ch vit
tng on tng on mt. V ti phi th
thc rng, tc phm t n thnh hnh.
Mi my nm trc y, ti nhn mi
ngy pht thanh mt bi cho mt i n.
Ti hm nay, nhng bi ti pht thanh t
ti con s hai ngn. Nu hi u, ngi ta
bo ti phi k hp ng cung cp hai
ngn bi th chc ti tht li khng dm
nhn cng vic ln lao . Nhng ngi ta
ch i hi ti mi ngy mt bi thi v ti
cng ch son mi ngy mt bi thi.
c kin nhn c th thay c cam m
c v theo ti, khng c hnh thc kin
nhn no bng hnh thc m ngi th sn
an Mch khuyn chng ti nh k
rng ch phi tin tng cy s mt.
Eric Sevareid

CH TRM BC NA
L THNH CNG
Hi ti hai mi lm tui, tht
nghip v i. nhiu ln ti trong
tnh trng nh vy ti Constantinople, ti
Paris, ti Rome. Nhng ti New York,
ngay ci khng kh ngi ta th cng c
ci v ca hnh thng m tht nghip th
tht l ti nhc.
Ti hon ton khng bit xoay x ra
sao, iu chng c g l. Ti mun
kim n bng ngi bt nhng li khng vit
c bng ting Anh, nn sut ngy ti
lang thang ngoi ph, khng phi v thch
sinh hot m b ch nh khi bn mt.
Mt hm, trn con ng 42, ti ng
u vi mt ngi to ln tc hung hung.
Ti nhn ra lin: Fodor Chaliapine, din
vin Nga ni ting. Hi thiu nin,
nhiu ln ti sp hng mua giy hng bt
nghe ng ht rp Quc H Vin
Moscou. Hi lm bo Paris, c ln ti
n phng vn ng, ti tng ng khng
nhn ra ti, khng ng ng nhn ra. ng
hi ti:
- Bn lm khng?
Ti p l nh mt cu m h. C l ng
on c tnh cnh ca ti.
- Theo ti v khch sn gc ng
Broadway v ng 103 nh? Chng mnh
cng i b
Lc gia tra v ti i lang thang
nm gi ri.
- Nhng, ng Chaliapine , t y ti
nm su cy s ln.
ng ta ngt li ti:
- in no, cha y trm thc.
Ti ngc nhin hi :
- Trm thc?
- Th vy ch sao! Ti khng ni l ti
khch sn, d nhin. L ti gian bn i
l 6 y.
Ti chng hiu g c, nhng cng i
theo. Mt lt chng ti ti trc gian hng
, ng ng hai ch lnh thy bn vo
mt ci bia, u u, khng bit bao nhiu
ln. Ri chng ti li tip tc i.
ng Chaliapine vui v bo ti :
- By gi cn hn mt cy s na.
Ti gt u. Mt lt sau ti Carnegie
Hall, ng Chaliapine bo ng thch nhn v
mt ca nhng ngi ti mua v nghe ha
nhc Vin m Nhc. Chng ti ngng
li vi pht ri tip tc i.
Ln ny ng nhanh nhu bo :
- Ch cn tm trm thc na l ti
vn th Cng Vin Trung ng. c
mt con i i mt ging nh mt ca s
c ging cao m ti quen.
Chng ti li thm con i i. Cch
mt ngn hai trm thc, v ng
Broadway, chng ti ngng trc mt
tim tp ha. Trc ca tim c by mt
thng da leo, Chaliapine tr mt ng da
leo mt lc : bc s cm ng n da leo.
- Ch, coi ngon qu. Trng thy m nh
tui tr ca ti.
Cn ti, ti t hi v sao ng cha ngt
ng ch, m li thy khe mnh hn bao
gi. Chng ti ngng mt ln cui cng
na ng 90 ngm nhng hng tri
cy ti ngi ch trc trm xe in mi
sn li, gc ng 96 v sau cng l ti
khch sn. Chaliapine ci bo ti :
- ng u c xa, phi khng? By
gi ti mnh i n.
Sau ba n thnh son, ng mi cho ti
hiu ti sao ng bt ti i b su cy s
. Ging ng nghim trang:
- Anh s khng bao gi qun ln i b
ngy hm nay u. Ti cho anh mt bi
hc nh . ng bao gi lo lng, bun
ru v ch cn xa. Ch ngh ti ci g
cch ta mt trm thc thi. ng lo ngi
v mt tng lai bp bnh. Ch ngh ti
nhng ci vui ngy hm sau thi, d n
tm thng ti mc no i na.
*
* *

Nhiu nm tri qua. ng Chaliapine

quy tin nhng hu ht nhng ch lm
mc tiu i trong ln i b khng sao
qun c nay khng cn, cnh vt
bin thin. Nhng trong bao nhiu nm
, trit l thc t ca ng gip ti rt
nhiu.

N gip ti khi ti quyt nh

hc ting Anh.
 Khng khi no ti t hi: Phi hc bao
nm na mi vit c th ting ?
Tri li ti t nh: Hm nay trn t bo
Times c hai mi tm ting mnh cha
bit. Ngy mai s cn khng ti hai mi
ting.
Trit l cng gip ti gi vng c
tinh thn khi v lm l ca cc ngi hn
vn, ti buc phi tr cho ch n na s
tin m ti hy vng kim c trong bn
nm sau. Nu trong hai trm l tm tun l
, ti c ngh bng rng phi sng cc
kh th chc chn ti nn ch m khng
kim c mt ng no c. Nhng ti ch
t nh: Th hai, th t v th su, mnh
s lm cho mnh. Ngh vy th mi s s
thay i ht. Ti tr c ht n v kim
c sng, khng n ni thiu thn.
Qui tc trm bc ca Chaliapine l
quy tc vng. Ai cng thy c iu hu
ch m i theo. C th rng ci ch ta
nhm cn xa thm thm, nhng khng y
trm bc l ti i l 6. Nh vy c
tng chng tng chng mt, chng ta chng
nhng s ti ch, m trn ng i cn
c hng nhiu ci vui na.
Frederick Van Ryn

KHNG BAO GI
C MT BC TH CHO
BOB
Hi ti lm gio s mt trng
trung hc con trai. Mt hc sinh tn l
Bob, tri hn vi cc bn, khng bao gi
nhn c mt bc th no c. Vy m
bui chiu no em cng mau chn nht,
chy li ch t cc hc ring chm ch
ng vo hc ca em cho ti khi th pht
ht ri mi quay ra.
Khng phi l gia nh em qun em
u. Tin n trong trng, tin tiu vt
ca em vn gi ti u u ng hn.
Thng su, ng Hiu trng nhn c th
xin cho em i ngh mt tri h. Th ra
vin th k ca thn ph em lnh nhim v
lo cho em tt c nhng chi tit . Nhng
song thn em khng ai vit cho em mt
bc th no c. Khi em k l vi ti rng
ba m em ly thn nhau, ti mi hiu tt
c nguyn do.
V ti nghip em, em vn tip tc
trng th mt cch tuyt vng.
Ti thng em tnh cm su thm
ca em ra ni vi mt ng bn ng
nghip, ng Joe Hargrove. ng y bo :
- Nu em t lu na m khng nhn
c bc th no c th ng ngi cho em
lm, c th tai hi.
Th ri mt bn hc thn nht ca
em, tn l Laurent ny ra mt sng kin.
Laurent trong mt gia nh ha thun, c
hnh phc, tun no cng nhn c nhiu
bc th ca cha m, c ca anh ch em
na. Mt hm Bob ru r ng xp th
Laurent cm trong tay. Laurent thy vy,
bo ngay :
- Bob, v trong phng ti i, ti c
th ca m cho Bob nghe.
Mt lt sau, ti thy hai em ngi st
nhau cng bn tn v bc th .
Chiu hm sau, ti nhn thy khi pht
th, Bob chng nhng ng hc ca em m
cn ng hc ca Laurent na.
 Bob hi bn :
- Li c th ca m anh na h ?
- Khng, hm nay l th ca ch ti.
Ri Bob hi mt bn khc :
- Anh c th ca m anh khng ?
- C.
- Anh cho ti c chung vi nh ?
- ! ti c ln ting ln nh !
T hm , Bob tha h c th ca
bn.
Khp t pha nhao nhao ln :
- , Bob, hm nay mun c th ca
m khng ?
Ti con trai i khi c v tn nhn,
khng gi g c. Nhng tuyt nhin ti
khng thy mt em no tht mt li ma
mai bng gi hay ch giu g em Bob c.
Mt hm, ti kinh ngc nghe em Bob t
do hi ngay Laurent :
 - Hm nay chng mnh c th khng ?
Nh vy c d thng khng ch ! Nn
thng cho cc em nhiu ko, nhiu bi mi
phi ! Laurent mm ci p lin, khng
h do d :
- C, hm nay chng mnh c mt bc.
Chuyn lm cho ng Joe Hargrove
quyt tm hnh ng. Ti th ti cho m
em Bob l hng ngi ra sao ri. Nhng
ng Joe gp b ta nhiu ln, nh lm
liu xem sao. Mt hm ng ta li kim ti,
tay cm su bc th nh my v su bao
th a ch ca Bob, dn c sn sng.
ng ta bo :
- Coi ny, ti gi cho b Lennoux y.
B ta ch cn k tn : "M ca con" ri
mi tun b mt bc vo thng th.
Ti c nhng bc th . Vit c
lm.
 t ba sau, Bob cng li ngong ngng
i ch t cc hc ring, nhng ch ht
vo ci hc ca Laurent. Bng hc sinh
lnh vic pht th, la ln :
- , Bob, my c th ny ! C th ny !
Bob nh nhng a hai tay ln, c ch y
ht mt thin thn ng cu nguyn,
ly bc th. Em ni, nh th vn cha
tin :
- , c tn ti ngoi bao th n !
Ri em la ln :
- A ! Ti cng c th ! Ti cng c th !
Anh em i, c ai mun c th ca ti
khng ?
Nhng a khc cng vui mng, ng
thanh la ln :
- C ! C ! Bob, c th ca b ln,
c ln !
Cuc pht th tc th tm ngng li.
Chng un Bob ln cho ng trn mt ci
bn ri c bn vy chung quanh.
Bob ngp ngng c :
- Con cng ca m !
Ri ngng ln ni :
- Ti khng c nhanh c.
Laurent bo :
- Khng sao, Bob ! C c chm chm,
cng tt. c chm mi hiu r tng ch
ch.
V Bob chm chp c bc th , li
l u ym nh bc th ca bt k b m
no gi cho con.
Thng su, bui pht phn thng, ti
thy m em Bob li d. Ti khng ngc
nhin v iu v, sau khi gi ht my
bc th ng Joe vit sn cho ri, b ta
ch thn vit cho con ; qu l mt php
mu ! Bob cho ti coi bc th b bo
trc s ti d bui l. Pht phn thng
xong, b ta ko ti ra mt ch, hi ti :
- B thy th ti vit cho chu c
khng ?
- c lm !
B ta ni tip ging hi ngp ngng :
- Ti nh b ni v ti cho chu Bob
nghe V chng ti ha thun vi
nhau hn trc, v chng ti tnh vi nhau
ngh h ny cho chu v nh, v chng
ti s tm cch hiu chu hn.
- Xin b yn tm, ti s ht sc gip b.
Ti c cn g ni thm rng khng c
cng vic no lm cho ti vui bng cng
vic khng ?

Louise Baker
 TH GI CHO CC CON
TI
Sng ngy 13 thng ging nm 1954,
chic thuyn bum Vema di 60 thc ch
tm nhn vin trong on thm him hi
dng hc ca i hc Columbia v 13
thy th phi ng u vi mt trn bo
gh gm v nhng ngn sng v i
khong 200 hi l pha bc qun o
Bermudes. Bng bn ngi b sng nh
vng xung bin. Trong s c v ch
huy on, gio s W. Maurice Ewing, 47
tui va l gim c i quan st a cht
hc Lamont ( Columbia), va l nh hi
dng hc ni danh khp th gii. Gio s
rng chng c mt gi, kit lc, ch trong
ng t k tc l qua ci cht. Sau cng
ng c cu thot v hm sau ng vit
c bc th cm ng ny cho nm
ngi con ca ng t 3 ti 9 tui.

Trn bin, ngy 14 thng ging nm

1954
Cc con,
Ba vit th ny cho cc con ni
chuyn vi cc con v tnh yu yu
Cha, yu gia nh, yu bn b, yu hng
xm. Ba c ln rng ch cho cc con
hiu s quan trng ca tnh yu, nhng ba
thy rng ln ba cha ging c r
rng lm. By gi ba mi ch thn thy
sc mnh ca tnh yu v nh vy c th
ba gip cho cc con hiu c r hn.
Hm qua mt ngn sng ln ht ba
xung bin v ba phi li trong cn dng,
trong nhng ngn sng cao bng ngi nh
ca chng ta. Li lu, lu lm ri, thuyn
mi ti vt ba ln. Chnh ci tnh yu k
diu ca cc con i vi ba lm cho ba
cn tip tc bi c na khi m sc ba
kit.
u ui nh sau :
Chuyn ra khi ln ny thc cc nhc,
dng t khng lc no ngt m nc v
thuyn hoi. By gi sng hm qua, ba
trn "boong" li phng cc bn tnh
xem thuyn ng v tr no, th thy bn
thng ln ng nht tung ra, ln by bn
pha. Chic Vema chng chnh d di,
my ci thng c th p vo, bung
phng pha sau, nc s trn v phng m
thuyn s chm. ng lc ch John[1]
hin ra trn boong cng vi hai s quan
hi qun Charles Wilkie v Mike Brown.
Ba v ba ngi cng chn v ct li
nhng thng sau .
Va ct xong thng cui cng th mt
ngn sng kinh khng trt xung boong.
Khng ai trng thy n trc. Mi ngi
tc th b ngp nc, t nho, ln i mi
pha vi my ci thng. Ba tng th no
cng b vng mnh kinh khng m xng
ct gy ht, thn th nt nh.
Bng ba cm thy rng ba b vng ra
khi tu, rt xung bin. Lu lm ba mi
ngoi ln c ti mt nc, lc trong
phi c ch y nc, th kh kh nh
mt ngi sng phi.
Ba thy c bn ngi u vng xung
bin. Hai s quan hi qun mi ng may
m bm c vo mt thng du. Ch
John rng li li pha thuyn v ba ngi
rng ch s mau ui sc. Ba rng li li
mt thng du ;[2] mun cho khi vng,
phi ci qun o ra . Va ci xong th
nghe c ngi sc sa, nghn hi, rn r
gn, nhn chung quanh khng thy ai c.
Ri ting ngng bt, ba bit rng ngi
no chm. Sau ny mi hay l ng
Charles Wilkie, mt i y hi qun tr,
p, rt d thng.
Ci xong o s-mi ri ba mi nhn nh
c tnh th. Mt lt sau ba thy chic
Vema cch ba khong mt hi l ng
quay li pha ba. Ba t hi khng bit c
sc cm c cho ti khi thuyn n
khng.
Chic Vema chy c na khong
cch ri th ngng li vt ch John, ri
quay na vng cho hng bn kia li gn
ba.
Khng li c na, ba lt nga, rng
th b th nh ngi ta thng ch : ht
cho y phi, nn cho lu, tht lu
ngi c nh hn, ri th ra tht mau
ri li tip tc nh vy. Nhng phi ba
y nc khng th gi hi c lu, v
mi ln rn ht v mt cht khng kh th
mt ln sng li ph ba v ba li nut thm
mt t nc na.
Chc cc con ngh rng lc , ba cm
thy c c lm. Khng, ba khng thy c
c cht no cc con ! Ba c cm tng
rng tt c nhng ngi hin lng m ba
qu mn u bn cnh ba khuyn
khch ba. Ri ln ln h bin ht v ch
cn li cc con thi, v ba c cm tng
rng ba c mt cng vic g gp phi lm
cho cc con. Ba thy hnh nh ht thy cc
con - Bill v Jery v Hoppy v Petie v
Maggie - ht thy u sp chm lm v
cu cc con, ba phi tip tc li.
 Sau cng ch cn b Maggie li bn
ba. Ba khng thy b nhng nghe ting ca
b. B gi ba nh mi ti ng trn u
cu thang, b nghe thy ging ni ca ba
khi ba s v. B lp i lp li hoi :
- Ba, ba, ba, li y ba, li y !
Cc con nh hoi iu nh, nh hoi
nh. Nh rng tnh yu ca b Maggie cn
mnh hn tt c nhng ngn sng kinh
khng na. Sng nhi ba chm xung,
ln qua ln li hoi nhng tnh yu ca
Maggie vn mnh hn. V ng lc ba
qun ht mi s i, tr b Maggie -
ng lc ba rng li gn b - th ba nghe
thy c ting ai trong tro gn ba bo ba
rng :
- Tin s, ng bu ly u kia ci thng
ny th ti d nm n hn.
y l ting ng Mike Brown ng
bm vo u mt thng du. Ba a tay ra
bu vo thng. Tht l d chu v cng cho
ba v c cho ng y na. Mt thng du,
mi ngi bu vo mt u th thng bng
nh mt ci u, khng chng chnh, ln
qua ln li na.
Lc ba thy chic thuyn tin li gn.
C ngi ling xung mt chic dy thng,
ng Mike bt c. Mt tay nm chc dy
thng, mt tay bu vo thng du, ng
cho ngi trn thuyn ko chic thng vi
ba v ng y li gn tu.
Chic Vema chng chnh d di v ba
mt qu, khng ct ni bn tay ln na.
ng lc chic thuyn nm di hm,
ti chn mt ngn sng th ng Mike nm
c lan can ca thuyn, leo ln. Thuyn
lc l lm cho ba chm. May thay ba thy
chic dy thng bn cnh, bn chp ly.
Ba tng khng sao ngoi ln c mt
nc, vy m nh dy thng ba cng
ngoi ln c. V khi chic Vema li
nghing mt ln na di chn mt ngn
sng th ngi trn thuyn nm ly cnh
tay ba. Ba khng cn nh cht g nhng
vic xy ra sau cho ti khi ba tnh li,
thy mnh nm trn mt chic ging, di
my lp mn.
Chuyn xy ra hm qua v ba rt
mng thot cht. Ch John mnh kho,
chn sng mt cht, nhng xng khng
gy. ng Mike Brown cng mnh, ch vi
gi sau thay phin cho bn c
Na mnh bn tri ca ba cn nhc mi,
cha c ng c ; tui ca ba m li
lu nh vy sao c. Ti nay thuyn s
ti qun o Bermudes, v nh cc bc s,
ba s bnh phc mau c.
 C nhng bi hc ch kinh nghim mi
dy c cho ta thi. Ba l nh khoa hc,
d nhin mi u ch ngh n nhng ci g
hu hnh. Ht thy chng ta u phi tp
li cho gii v trnh nhng thi xu lm
cho c th suy nhc. Nhng ba cng bit
rng s d ba sng st c, khng phi
ch l nh nhng vt hu hnh m thi.
Chng ta phi nh rng chnh tnh yu,
tnh yu ca cc con, ca m cc con v
ba, tnh yu ln nhau cho ba sc
khi chm, chng c li lu sau khi
kit sc ri.
Tnh yu ca m cc con v cc con
mnh hn nhng ngn sng gh gm .
Tnh yu ca Cha ti pht cht run ri
cho ng Brown v thng du tri li pha
ba. C l chng ta khng th thy r c
sc mnh ca tnh yu. Nhng n c thc,
n rt thc v l mt trong nhng s
thc nht trn i.
Ba ca cc con.

W.Maurice Ewing
_______
[1] Em ca tc gi, cng lm trong i
Lamont.
[2] Trong bi ny, ti ct i vi on
ngn.

HAI HIP S B CON

TH TRN VRONE
Mt bui sng trong tro di bu tri
, xe chng ti ang ln trong cnh ng,
di chn dy ni Alpes, khi ti vng
ngoi th trn Vrone th hai a nh ra
hiu ngng xe li v cha cho chng ti hai
gi an bng min liu.
Nhng tri du v "frainboise" (phc
bn t) ti bng, lt trn lp l xanh
thm trong gi mu trng, coi cng p
mt, nhng ch Luigi, ngi li xe cho
chng ti, thy v lam l ca hai a nh,
ni quu ln, cn chng ti :
- ng mua ca ti n my ny. Ti
Vrone thiu g tri ti tt hn V bit
u chng, ti nhi ny
ng vy, trng y phc thm hi ca
chng khng ai cn mun mua na. Mt
a bn mt chic "pullover" sn, mt
chic qun ct ct by trong mt chic
qun di bng kaki, a kia khoc mt
chic o nh binh c ht ngn, rng
thng thnh, nhn nhm m thn mnh nh
con ca n li m tong teo, ch cn da vi
xng. Vy m Vy m nhn v mt rm
nng, u tc b x, nhn cp mt en
cng quyt ca chng, ti thy c ci g
thu ht k d, v ti cho rng li xt on
ca ch ti x c phn khng ng.
ng bn ng hnh ca ti hi chuyn
hai a nh : a ln tn l Nicola, cha
y 13 tui ; a nh tn l Jacopo, u
ch ngang ci tay nm ca xe, cha y 12
tui. Chng ti mua cho chng mt gi ln
trc khi v thm cnh m hn ca
Vrone.
Th trn tuyt th cn nhiu con
ng t hi trung c m ti gc ng
no cng thy mt kho tng b mt y
nhng di tch lch s. Chnh ti di bng
nhng lu i c knh p m
Romo yu Juliette v c hai u li
ci lung khng kh duyn dng, vui v tr
trung m nhng cuc di bom trong th
chin va ri khng lm tiu tan c mc
du tn ph cc cu trong th trn.
Ti hm trc th sng hm sau, va ra
khi khch sn, chng ti ngng li, vui
mng gp c hai em bn du. Chng
ngi gn h nc ti cng trng ln,
vi mt hp kem trc mt v ng
bn rn nh giy cho khch qua ng.
Chng ti i cho chng hi ngt tay
ri mi tin li gn. Thy chng ti mt
chng ti ln, vui v mt cch thn mt.
Ti bo :
- Ti tng cc chu chuyn bn tri
cy ch.
Nicola p, ging rt nghim trang :
- Chic cung ca chng chu c ti my
ci dy ln [1]. C khi chng chu dt c
du khch i thm thnh ph na. Chng
chu ch cho h m ca Juliette v nhiu
ci l khc na.
Nhn cp mt em, ti bit rng em ang
c ao iu g ri v ti khng mun lm
cho em tht vng. Ti mm ci :
- Nu vy th tt lm, Nicola chu
hng dn chng ti nh.
Ti phi th thc rng trong bui i
thm th trn , cng ti thi ca
hai em ti cng ngc nhin. Em Jacopo
mc du cp mi lt lt khc thng
nhng nhanh nhn nh con sc; cn n
ci ca Nicola va cng quyt va
nim n. C hai cn l con nt tht y,
i khi rt i ngy th na, nhng nt mt
c mt v nghim trang lm cho ta phi n,
v mt v qu quyt gi dn hn tui
nhiu.
 Qua tun l sau th chng ha ra cn
thit cho chng ti nn chng ti gp
chng thng lm. St sng m li gii
giang, nh vic g cng c; kim thuc
iu M ny, gi ch h vin ny, hoc
tm nhng khch sn ni ting v mn
"ravioli"[2].
V lun lun lm vic hng hi l lng.
Ngy ma h th di m d l bui tra
di nh nng chang chang hoc bui
chiu trong ngn gi mt t ni thi xung,
lc no cng thy hai anh em hoc nh
giy cng trng, hoc bn tri cy
cc ng t, hng dn cc du khch, chy
cc vic vt cho ngi ny ngi n, tm
li l nht nh nm ly mi c hi
kim n ti th trn c , trong thi bui
kh khn .
Mt m, chng ti bt gp chng ngi
ngh cng trng vng tanh; gi thi o
o. Di nh sng m m ca cy n
lng ngoi ng, Jacopo ngi ngay va
h, gc u vo vai Nicola m ng. Cn
Nicola, ngi ngay ngn, nt mt b ph v
mt nhc, nhn mt chng bo cha bn
c.
Ti hi :
- a Nicola, lm g m tr th chu ?
Gn na m ri.
Thy ti li gn, em git mnh nhng ri
v nhn ca em li bnh tnh, t ch ngay
c.
- Chng chu i chuyn xe t but t
Padoue ti. Ti no, hnh khch trn xe
cng mua ht cc s bo cho chu.
- Nhng cc chu cn g m phi lm
vic cc kh ti mc . Coi b cc chu
mt ri.
 - Tha ng, chng chu khng thy cc
.
Cu tr li ging tuy l php nhng
lm cho ti khng mun hi thm na, e
rng tc mch, khng lch s. Nhng sng
hm sau, khi li gn h nc nh em
Nicola nh giy cho, ti cng qu quyt
tm cch ni li cu chuyn.
- Nicola, ti tng hai anh em chu
cng lm vic t m sng ti na m nh
vy th chc l kim c nhiu tin lm.
M cc chu chng may mc g c, n th
ln no ti cng thy ch c mt khc bnh
vi vi tri sung. Vy th kim c tin,
cc chu lm g ?
Mt rm nng ca em ln ri ti i.
Em m m nhn nhng phin lt
ng. Ti tn nhn ni tip :
- B cc chu tnh dnh tin i du
lch mt chuyn sao y.
Em lic ng ti v gng sc p :
- D, c du lch mt chuyn th chng
chu sung sng lm, nhng ngay y,
chng chu cng c vi d nh khc
ri.
- D nh g vy ?
Em gng go mm ci v trong cp
mt em li hin ln ci v nghim trang,
cch bit lun lun lm cho ti ngc nhin.
Ri em lm bm :
- D, tha ng nhng d nh
Nh kt thc cu chuyn, ti bo :
- Ny chu ! Th hai, chng ti s ri
Vrone. Trc khi i, ti c th gip cc
chu c vic g khng ?
Nicola lc u, cn cnh mi ca
Jacopo hnh hnh ln nh mt con ch con,
v em vi vng ni xen vo bng ging the
th ca mt em b :
- Ch nht no chng chu cng i thm
ngi quen Poleta. nh qu, cch y
ba chc cy s. Chng chu thng mn
xe p, ng lm n ch chng chu c
khng ?
Ti cho ch ti x ngh ba ch nht
, nhng ti p ngay :
- c, ti s ch thn li xe a cc
chu i Poleta.
Hai em lm thinh. Nicola nhn em c v
khng tn thnh. Ri cng quyt ni vi
ti :
- Tha ng, chng chu tuyt nhin
khng mun lm phin ng.
- C phin ti ci g u.
Nicola cn mi v ni, ging c v nh
chm dt cu chuyn.
- Tha ng, nh vy th xin vng.
 *
* *
Vy bui chiu hm sau, c ba chng ti
ngi xe li lng Poleta, mt lng nh cnh
rt p. Cheo leo trn mt sn i rp
bng cy d. nh i l mt lm thng,
v chn i, mt ci h su thu ht tt c
nh sng trn vm tri. Ti tng cc em
li thm mt cn nh tm thng no trong
lng, nhng Jacopo ct ging the th xin
ti ngng xe li trc mt bit th ln nc
, chung quanh c mt bc tng cao.
Khng cho ti kp th, hai em nhy
ngay ra khi xe.
- Tha ng, chng chu ch v mt
gi l nhiu. ng li ung c ph i
chng chu cng trng, c l nh vy
tin hn c
 Va ni xong, cc em bin mt sau
bc tng.
Sau vi pht do d, ti bc v theo,
ti mt ci cng, v qu quyt ko chung.
Mt ngi n b v mt thanh t, nc
da hng ho, eo cp knh gng bng st,
ra m ca v ti ngc nhin thy ngi
bn ng phc trng ca cc y t.
Ti bo :
- Xin li b, ti mi li xe a hai em
nh li y
V mt b ta ti ri v b vi vng m
rng cnh ca.
- Phi, hai em Nicola v Jacopo
ti dn ng ng.
B ta nh nhn dt ti v bit th i
lm dng ng . Trc ht, chng ti
i qua mt cn phng ngoi mt m, lt
gch, ri theo mt hnh lang di lt g
nh xi bng long, hai bn l nhng
phng bnh nhn sp t rt ng hong.
Ln ht cu thang th nht, ti mt ci ban
cng hng v pha Nam, t nhn bao
qut c c khu vn v mt h mu
xanh dng. B y t ngng li trc ca
khp kn ca mt cn phng, a ngn tay
ln mi ra hiu cho ti im lng, ri mm
ci ch cho ti ng qua mt tm knh trn
cnh ca.
Ti nhn vo thy mt phng mt m,
sch s, hai em ngi u ging mt
thiu n trc hai mi tui ng mm
ci u ym nhn hai em m khng
lm n cu chuyn lin thong ca chng.
Nng bn mt chic o ren p, c hoa,
ngi da vo mt chng gi. Mc d nng
au m v ti thy hai g m bng, m
li ngi yn khng nhc nhch, c ci g
khc thng, ti cng nhn c h l ch
em rut v nt mt rt ging nhau. Trn
chic bn k st ging, c mt b hoa
ng ni, mt a tri cy v mt gi sch.
B y t hi ti :
- ng c mun v khng ? C Lucia s
mng lm y.
Ti khot tay ra du ri lnh i. Ti t
cm thy khng c quyn xen vo ph cuc
hi hp thn mt, u ym ca my ch em
. Nhng va xung cu thang ti va xin
b k cho ti nghe chuyn ca hai em nh,
v b vui v k lin.
Hai em khng cn ai l ngi thn, tr
c ch Lucia. Thn ph ca cc em, xa l
kp ht ni danh Scala, sau khi ga v,
tn tm nui cc con, nhng b bom n
cht ngay t u chin tranh. t lu sau,
nh cng b tn ph, v ba a tr ng
sng mt cuc i sung tc, c n hc
ng hong th phi chu ci cnh i rt,
lang thang. Em Lucia ng hc ht, phi
b, cn au kh hn hai em trai na. Ma
ng Vrone rt lnh, cc em phi t
dng ly mt ci chi trong cnh tan hoang
ca th trn. Ri o "tinh binh" ca c
t i bn doanh Vrone, v sut ba
nm au kh, cai tr th trn ti nghip
mt cch tn nhn v cng. Hai em trai ln
ln trong lng cm hn ti xm lng, v khi
b i khng chin b mt t chc ri th
chng ra bng lin. Khng phi ch gia
nhp cho vui, coi chin tranh l mt tr
a u. Hai em khng chin thc s kia.
V tui cn nh xu, thn mnh li b t to
m bit k mi ni trong min, nn hai em
ha ra cn thit cho b i. Hai em lm
lin lc vin, v vic ny mi nguy him
hn, d la cc cuc chuyn qun ca c.
B y t rng rng nc mt, k tip :
- ng , ng khng th no tng tng
ni s can trng ca hai em ! Y nh
cc chin s anh dng, hai em vt ni ban
m, giu tin tc v mt lnh trong gt
giy, qun ch m bt c th th no
cng h st lin ch khng tha. V khi
chin tranh mi chm dt th hai anh em
tr v kim ch ngay, tht l t nhin, gin
d, khng hnh din cht g v nhng hot
ng ca mnh. Hi i! gp ch th ch
b bnh lao xng, c l v sng thiu
thn, cc kh qu.
Ti , b y t ngng mt cht, th di :
- Chng cn tha th ng cng r, bm
sinh can m, c ngh lc nh hai em
th khng khi no chu b cuc. Nicola v
Jacopo bn a ch li dng ng ny,
xin chng ti sn sc cho. Lucia nm
y c mt nm v bnh thuyn
gim. Chng bao lu na, nng s i c,
v - bit u chng? - s ht c na.
Nhng lc ny s tip t lng thc rt
kh khn v tn km. Mc du chng ti
rt c thin ch m cng khng th no gi
hoi mt bnh nhn nu khng ng tin
phng. V, ng , hai em ng tin
phng cho ch, u u mi tun, khng
khi no tr. Ti khng bit cc em y lm
sao kim c tin, v ti cng khng
mun hi thng cc em. Khng d g m
kim c vic Vrone lc ny, nhng
ti chc chn rng bt k lm vic g th
hai em cng tn tm.
Ti p:
- Tha b, b ni ng y. Khng ai
c th lm vic can m hn hai em
na.
Ti ng i cng i hai em tr ra
ri chng ti cng quay v Vrone. Hai
em ngi bn cnh ti, khng ni mt li
no c, nhng coi nt mt, c ch, thy c
v hon ton yn d, tha mn. Ti cng
khng hi cc em mt cu no c: ti
mun cho cc em c hnh din rng gi
kn ni b n trong lng, khng th l vi
ai. Nhng ngh ti nim hy sinh m thm
ca hai em, lng ti do dt mt nim xc
ng. Ngay c chin tranh vi bit bao ni
au kh n gy ra, cng khng lm cho hai
em nn ch m ch lm cho tm hn hai em
cao c thm ln thi. Chin tranh bt
hai em phi gi trc tui, hai em nghim
trang, can m nhn s th thch . Chnh
nh nhng hnh ng cao thng m thm
m i ngi mi gi c tnh cch
cao qu v x hi au kh ca chng ta
mi gi c nim tin tng lai.

A.J. Cronin
________
[1] ni bit nhiu ngh, khng c vic
ny lm th lm vic khc.
[2] Mn tht bm n vi nc "st" v
ph mt xt thnh bt.

HM NAY C CI G
LM CHO TA SUNG
SNG KHNG ?
Ti ci xung hn a chu trai su
tui trc khi n ng.
N vi vng bo ti:
 - B qun mt vic ri. B qun khng
hi con hm nay c ci g lm cho con
sung sng khng.
- nh, b c li ri.
Ti ngi xung mp ging. Mt lt sau
chu th th vi ti :
- Con bt c mt con ln. Con
c u tin ca con.
Ri chu rt u vo gi.
- Con chc b ngon gic
Ci l bt u t hi no v do u
m c, ti khng nh r na; nhng t
lu lm, n nh mt li cu nguyn v l
mt ngun n hu thm trm cho chng ti.
Ngy no chng ta cng c c mt lc
hon ton tch liu: khi chc ngi thn
an gic ri, ta t u ln gi th ta hon
ton lng li di lng; lc ti t nh:
"Hm nay c ci g lm cho mnh sung
sng khng ?"
D nhng gi trong ngy c cc nhc,
nng ta na, d mu sc c m m th
vn c mt im no lp lnh.
t khi l mt bin c ln, ch l mt ci
p thong qua thi: ting ku ca mt con
ngng tri khi ta tnh dy mt bui sng
lnh lo u thu, bc th bt ng ca mt
bn thn, tm mt trong mt dng sng khi
tri nng nh thiu, ngm mt cnh huyn
o di nh trng, tm thy nhng t sn
tr di lp tuyt.
Lun lun ti thy c mt im no
rc r. Cho nn khng bao gi ti phi
ung thuc ng v ti chc rng chu
khng khi no phi dng ti thuc ng nu
cng nh rng hnh phc khng phi l
mt ch xa xm ty thuc mt bin c v
lai, m tri li, ngy no cng c sn
trong lng ta nu ta chu kh nhn ra khi n
thong hin.

J. Harvey Howells

V N NHN B N CA
TI
trn na th k nay ti vn thc mc
hoi v mt ngi mt cch y bn mi
lm nm m ti cha bao gi thy mt.
Cng sp ti ci lc khng sao trnh khi,
ci lc ti phi t bit ci i, khng lm
sao gii c b n th ti li cng gp
mun bit nhiu hn v ng y. Ti sao ti
tc mch hoi nh vy? Ti ti chu ca
ng y mt ci n mnh mng; gi phi i
bt k ci g th ti cng xin i t cho
ng y thy rng hi xa mt s u t h
ha ca ng Texas rt cuc c kt
qu tt!
Khng th bo cho ng William Hinds
(tn v ) hay c, ti nh ng ln
bo, mong rng c mt s c gi ca ti
mun bit tinh thn ca ng. Ti ngh rng
iu s lm vui lng ng v c ln ti
mun t lng bit n ca ti vi ng th
ng vit cho ti nh vy: "Em khng th
gip ti c g u, nhng sau ny c l
em cng c th gip li cho mt ngi
khc nh by gi ti gip em". Ti ngh
theo ng o Ki-t th khng c cch no
hn cch .
ng William Hinds khng h ni g
nhiu v ng c m ti cng khng hi
ng: mt ch b nh qu min Texas m
u dm t m hi mt v n nhn b n v
phi thng New York. ng mt trc
khi ti c tin mng bo cho ng, trc
khi s u t ca ng c kt qu. V vy
bi ny nh l mt chng th cng b
rng ti mc mt mn n vi ng.

*
* *
Sau cuc Nam Bc phn tranh, song
thn ti tiu tan s nghip, b min
Mississipi, qua Texas lm n. Ti sanh
nm 1888. Ba ti t hc, lm thy gio
lng, mi nm ch dy c nm thng, lng
chng c bao nn ma h phi lm
rung v mi cng vic lt vt kim
thm tin. Ti sm bit c v phi i
nm cy s qua cnh ng kim sch
bo. Nh c sch m ti c bit mt
th gii tuyt p v m ght ci th gii
chung quanh ti, quyt thot ly n bc
v ci th gii ca cc nhn vt trong
sch.
Hi ti mi hai mi ba tui, ba ti
khai khn mt n in nh min Ty
Texas. Ngi ta chim ht cc l tt
ri, ch cn li cho chng ti mt khonh
nh trong ci x xnh cui cng m
ngi ta gi l Cross Timbers. Trn mt
c mt lp ct dy, di l t st . Cy
ci th l th "chne", l nh l r
(houx) v th "chne" Maryland. Chng
ti khai ph trng trt. i vi mt em
trai, th khng c cng vic no cc nhc
hn cng vic . Bn nm u ti thy
sao m di bt tn. Lc cy th gp ton
nhng gc cy trn mt t hoang, m h
bung cy ra th phi n cy c t m
trng, mc du l t cn. t nht l ti
phi ngh hc hai nm v ma ng ba ti
dy hc th ti l "n ng trong nh", phi
thay ba ti trong mi vic, tr nhng ngy
ngh cui tun.
Mt hm ba ti dt ti li Ranger v ti
nh bo vo ta son nht bo Record
ca th trn . ng sau lng ng ch bt,
ng qua vai ng cho ti khi ng th cho ti
mt chng bo, ton nhng s lm mu,
cht ng mt gc, ti khi quy ry
ng na. Trong chng bo ti thy
nhiu s The Sunny South: tp ch ny
ng truyn ca Conan Doyle v nhiu tc
gi ng n khc. Ti thch m i! V ti
c c li rao ny: tr mi xu th mi
tun nhn c mt s The Sunny South
lin tip ba thng.
S tin mi xu ln qu, ti lm sao
c c. Nhng mt bui ti ti by t
c nguyn vi m ti. By gi y ti
cn thy r ngi i qua cn phng di
nh n du vng vt, ly ra mt ng bc
cc ct trong mt ch kn o; c l trong
nh ch cn c mi ng bc cc thi.
ng bc cc l ng bc quan trng
nht trong i ti, v cc mt lp lnh ca
n l ci tr trong sut i ti. Nh n m
ti nhn c nhng s The Sunny South
v ti thy c mc Th c gi. Mt hm
ti vit cho ta son bo rng ti mun
c hc sau thnh mt vn s. Bc th
ca ti ng trn s bo ngy 14 thng 5
nm 1904.
Cch t lu, ba ti tr v nh (v nin
hc ht) v hai cha con ti cng cy
mt khu rung trng bp. x chiu
v chng ti u mt, ngi trn ci bp cy
c l cho nga ngh. Em gi ti chy ra
cha cho ti mt bc th em thy trong
thng th.
Bao th lm bng mt th giy rt p,
trng nh tuyt, mc en nhnh; nt ch
qu quyt m ti, t rng ngi vit c
mt c tnh mnh; mp bao th ng khn
vi con du c ch H. Ti bc ra c :
Chu,
c t The Sunny South, ti ti
bc th ca chu trong mc "Th c
gi". Ti tin rng chu s kin nhn
gi ch hng lm c nhng vic ln
lao. Chu bit d ri, thanh nin khng
bao gi dng ting "tht bi". Vy chu
c hng v mt l tng cao c i v
chu kin nhn lm vic nhiu vo th sau
mt thi gian, th no chu cng toi
nguyn, ti tin chc vy. Ti s sung
sng gi sch bo cho chu, nu chu
chu nhn, nhng chu phi cho ti bit
chu thch loi no.
Chc chu mnh.
William Hinds

T ngy , khng lc no ti thiu mn

n tinh thn: nhng tp ch hay nht v
thnh thong c sch na. Cng c ti
cng kht khao hc hi. Ba ti, vn trm
tnh, t ni m thy ti hng hi nh vy,
cng cm ng v mt hm - nm ti
mi by tui - ngi hi ti:
- Hc mt nm Ranger con c th ly
c bng cp kh nng s phm khng ?
Nu c ma th chng ta c th ra ngoi
mt nm v con c th i hc c.
Nm 1905 nh ma thun, ma mng rt
tt, rung trng ma, my tut bng
cng chy sut ngy thu m c ma thu.
Tuy nhin ti cng phi hy sinh.
Thanh nin no Texas cng c mt
con nga; c tin mua sch, ti phi
bn con nga ci ca ti, mt con nga
lng y , nhanh nhn, p , ly 60
ng. Cn hc ph th ti qut lp hc
khi phi ng.
Ti cm u cm c hc. Nh trc kia
c tn mn cc sch bo nn ti hiu bit
hn cc bn khc c t nhiu nhng v
ton v ng php th d t, phi cc nhc
mi theo ni. Sau cng ti u c mt
bng cp cho php dy ti cc trng
lng: i vi ti bng cp l mt bng
cp gii thot. T , trong my chc nm
dy hc ti cn git c nhiu bng cp
quan trng hn nhiu, nhng ti vn qu
bng cp u hn c.
 Ti c b dng ngay trong gio gii.
Kim c tin, ti dnh dm mt s
c th ngh dy m hc thm mt nm ly
mt bng cp cao hn. Thi vn ti, ti
lm g cng thnh cng. Ti thnh mt
nhn vt quan trng: ti c lnh s
lng cao nht trong gio gii trng tnh,
ti n bn ng hong, ra vo nhng chn
sang trng nht trong tnh, lm vic nm
ngy trong mt tun m chiu no cng
c v rt sm.
Ri bng mt ngy ma ng 1909, ti
nhn c mt bc th na:
Ti mong c em cho ti bit nhng
c vng v d nh ca em v tng lai.
C th rng ti gip em c. Gip
c ngi khc, chng l iu vui nht
trong i ti ? Gip cho mt ngi ni
danh, chng hn thnh Lincoln hay
Gladstone, th sau ny nh li, th bit
bao nhiu. Bit u chng mt ngy kia
ti chng c th ni c: "Chnh ti
gip Webb khi ng ta cn l mt thanh
nin y".
Thn i.
William Hinds

Trn mt t giy nh theo, ng t r

mun ca ng:
Em c tnh ma thu ny v i hc
khng ? Nu em cha ngh ti th em cho
ti bit c thch nh vy khng? Nu c
th em mun v trng i hc no? Hi
m ngay cho ti nh.

Hi ti c bao gi dm ngh ti
chuyn v i hc, l vic ca "bn
con nh giu". Vi li ti c a v ri,
chng g th ti cng tha mn v o tng
ri. Bc th buc ti phi suy ngh
v ti bng thy hot ng ca ti tm
thng qu. Ch l mt cch kim n.
Ti bn tr li tt c cc cu hi trong
th, ni r rng ti mun v i hc
Texas. Ti dnh c mt s tin,
quyt tm dnh dm thm na. Ti bt
giao du, hi hp i, c hng tm khng hi
ci mt thiu n m ti kh qun c:
con ng cn cht vt, khng nn li ko
bt k ai theo mnh.
Th l thng 9 nm 1909, mang theo
khong hai trm ng, ti ln xe la ti
Austin, v trng i hc. tha thun
trc vi ng Hinds, mi u ti hy tiu
s tin , khi no ht mi cho ng hay
v ng s u u mi thng gi cho ti
mt chi phiu.
 Hc ht nm th nh, ti n ng khong
500 ng. ng khuyn ti hy ngng hc
kim mt cht tin. ng bo: "Ti
khng giu c g". Ti gi cho ng mt t
bin nhn thiu n ng, nhng ng khng
chu ly li, ng lun lun khng khng
mt mc nh vy.
Vy nin hc 1911-1912, ti i dy v
tr ln c mn n. Cui nm , ti ng
vi n nhn ca ti mun tr v i hc.
ng ng . Tm li, ti c th ni rng
sut thi gian i hc, nm no ng cng
gip ti.
Khi v i hc, ti hai mi mt tui
m khng chun b g c. Trc kia s hc
ca ti khng bao gi c lin tc. Nu
i sinh vin ca ti chng rc r g:
trong a s cc mn, ti cng c nhng
im kha kh y nhng khng ln no lm
cho ng Hinds c th hnh din c v
ti. Nhng cng khng ln no ng ry ti.
V chi phiu c ti u u mi thng.
ng thy ti c ti nng g khng ?
Th thc ti khng bao gi hiu ni ng.
Nhng chc chn ng thy ti c ci g
v c v tin ti thnh cng, iu y l
mt dn lc nng ti trn sut con
ng hc vn. Ti c ln no, nh cc
bn hc ca ti, mun b d cuc chin
u, phng ng, phung ph tin bc hay
khng? C, nhng khng lu, v c mt
ngi n danh b mt New York tin cy
ni ti.
Nm 1915, ti u C nhn v thiu n
n nhn ti gn 500 ng, l ci gii
hn c nh vi nhau ri. Ti c b
nhim lm Hiu trng trng Trung hc
Cuero v ti bt u tr ln ln s n. Ri
ti ma thu nm 1915 mt bc th cho ti
hay tin ng William Hinds qui tin.
Ti cn thiu ng 265 ng.

*
* *
Ma thu nm 1916 ti ci nh ti, tn
l Jane Oliphant v c b lm gio s
S trng Trung hc San Antonio.
Ngi em gi ca ng William Hinds, c
Ida Hinds - c hng ca anh tri quyn
265 ng - li tr khch sn Councer
mt phn ma ng v thng li thm v
chng ti. Nh c m ti c bit v i
ng Hinds: ng sut i c thn,
gip nhiu thanh nin khc na, nhp cng
cc trn k chu u nhng khng bao
gi hng hi kinh doanh. C cho ti mt
tm hnh rt p ca ng m lc no ti
cng t bn vit: mt p, tc en,
nc da sng, mi thng v thanh, ru mp
en, tc rm, ri b. Nt mt c v hin
t, cao thng.
Ti nh u nh vo thng ging nm
1917 th c Ida Hinds ri San Antonio.
Bc th cui cng ti nhn c ca c
mang du bu in Burlington, Vermont,
ngy 18 thng t nm 1918. Trong bao th
c my hng ny khng ngy :
ng Walter thn mn, ti b t giy
n ca ng vo bao th tn ng ny.
Nh vy, c chuyn g xy ra cho ti th
t giy n s ti tay ng. Ngy no
ng nhn c th th ng s bit rng
ti khng sng na m ng khng cn
thiu n ai c. ng coi nh vic
xong v ti khng cn ngi tha k.
Thn i
 Ida Hinds

Tnh ra ti cn thiu 75 ng. By mi

lm ng khng h c tr cho mt
ngi no c tnh h hng xa gn g vi
anh em ng Hinds. Nhng s tin
c tr khng phi mt ln m nhiu ln
cho nhng ngi cn tin; v sau ny ti
s tip tc tr na, ti chc cng l
mun ca n nhn ti.
Cho ti nay ti vn khng hiu ti sao
ng li gip ti nh vy. Gi mt chi
phiu gip mt sinh vin tng thiu m
mnh bit mt, bit tnh tnh, iu l
chuyn thng. Nhng ti khng lm sao
hiu c mt ngi New York m li
i kim mt a nh lm vic cc kh
mt x xnh min Texas, gip em khi
cm cy, thot ly c khu rung y
nhng gc cy, ri nng khng ngng
sut mi mt nm, m chng bt buc em
phi theo mnh, cng chng bao gi hi
iu ny iu n, cho ti khi cht mi thi.
Tic thay ng khng c sng thy
mt du hiu nh nht ng phn khi, t
rng s tin u t ca ng khng phi l
ung. Nm 1918, ti thnh gio s i
hc Texas. S thng tin ca ti hi
chm - trong i ti, bao gi ti cng tr -
v mi n nm 1931 ti mi xut bn tc
phm u tin ca ti. Ti nm 1950 cng
vic ca ti mi c mi c th lm cho
ng William Hinds tha mn c. Nhng
ng l ngi c nhiu, chc nh nhng
cu th chn i di y ca Shelley.
Ht ging anh gieo ngi khc s
hi,
Ti sn anh dng, ngi khc s
hng.
o anh dt, ngi khc s mc,
Kh gii anh rn, ngi khc s eo.

Ti gt th ht m ng gieo,
mc chic o p m ng dt; s thc
ti hng c mt phn ti sn ng
dng. Nhng ti cng rng hng mt
cht ci tinh thn ca ng khi ng gieo,
dt, v tinh thn lun lun hng
dn ti trong cuc i.

Walter Prescott Webb

NNG LC K DIU
CA NHIT TM
 lu ri, mt hm m ti bo ti:
- Norman, t trc ti nay m
khuyn con nhiu iu, c iu con nghe,
c iu con b qua. Nhng c li khuyn
ny m mun con theo cho c: ng
qun rng th gii y nhng v p lm
cho ta xc ng, hi hp. Rng m lng ra
tip nhn nhng ci , ng bao gi
cho lng lnh gi t lit i, ng bao
gi lm mt ci nhit tm ca con.
T hm ti lun lun rng nui ci
nhit tm ca ti. Vy ti ni y l do
kinh nghim bn thn, ch khng phi l l
thuyt sung. Xin bn nghe ti: li khuyn
ca m ti tt y. Trn ng i, nhng
ngi no i xa nht, leo ln c nhng
nc thang cao nht, u l nhng ngi c
nhit tm. Mt k ngh gia ngh nh vy,
c ln bo ti:
 - Hai ngi ti xin lm vic m kh
nng sut sot nhau th ti la ngi no
c nhit tm hn v ti bit rng ngi
s i xa hn ngi kia. Nhit tm gy cho
ngi c nhiu kh lc, v ngi
c th tn lc lm cng vic c. M
nhit tm li d ly na, n qut sch mi
s cn tr.
Nu hm nay bn b tnh nhu nhc, b
thn kinh, ni lo s v cc mc cm t ti
ca bn li cun m khng chng c li
c th c th rng ch ti bn khng ng
c kh nng ca mnh. Hu ht chng ta
u t nh gi mnh thp qu. T cao t
i th khng nn, nhng bn c th v c
bn phn bi dng nhit tm ca bn.
Trit gia v tm l gia William James
khuyn chng ta t tin. ng bo: "Bn nn
thm tin rng bn c mt ngun sc khe,
sinh lc, sc bn b cn d tr trong
ngi. C tin ri th s c".
iu th nht phi lm: t xt ngh v
tm trng ca mnh. Mt ngi m tr c
ton nhng ngh ru r, bnh hon, tiu
cc th khng th c nhit tm c. Mun
thay i tm trng , mi bui sng bn
nn soi gng t nh i khi nh vy:
- Hm nay l ngy lnh ca ti. Ti c
c nhiu ci may lm: c gia nh, nh
ca, c cng vic lm n, c sc kho
Nh tri, ti s rng li dng tt c nhng
may mn trong sut ngy. Ti sung
sng c sng.
Bui sng, bn lp li li na. Cch
cng hiu y, v tm trng nh hng
ti thi , hnh vi ca ta. Nhng tng
khng lnh mnh c th lm cho ta ha
au, nhng tnh cm tht bi c th lm
cho ta tht bi. Cch ti ch cho bn
khng d theo u, nhng nu bn rng
kin nhn th th bn s ngc nhin v kt
qu.
Mt bui ti n, mt ngi hong ht
ku in thoi cho ti:
- Ti khng bit phi lm g na. Ti
khng cn cht can m no c, lo qu ng
khng c. Chiu mai, ti ti khc quo
nguy kch nht trong i ti y, nu vic
hng th i ti k nh ht.
Ti ni t li cho ng ta vng lng ri
v thng vn :
- Chc ng nhiu ln thng c
nhng ni kh khn khc, vy ln ny ng
cng s vt c na. Nhng ny, sao
ng c v mt bnh tnh nh vy h? ng
ko mt chic gh bnh li, ngi cho thoi
mi ri bnh tnh ni chuyn cho ti nghe
no? C th c thoi mi ri c mi suy
ngh sng sut ch.
Ri ti khuyn ng ta ng ngh v mnh
m ngh v ngi khc, v c ci lut tinh
thn t nh ny l ngh ti ngi, hy sinh
cho ngi th mnh li tm ra c mnh.
Ti ni thm: ngay sng mai, ng bo
ngi ta ch cho ng mt ngi ngho kh.
ng li thm ngi v gip ngi
mt vic g: gip m khng mt cht v
li, thc tm hy sinh. Chiu mai, ng c
tin tng, yn tm li ch hi hp . Ti
kt: nhng trc ht, ng phi nui lng
lc quan v nhit thnh .
Vi tun l sau ng ta ku in thoi cho
ti hay mi s xy ra nh mun. ng ta
bo:
- Ti tp c nhit tm v ti thy c
s thay i l lng trong ngi ti, nn ti
quyt tm tip tc. Ti cng theo li
ng khuyn: ngy no cng gip cho ai mt
vic g Qu l li khuyn ca ng
ch l.
Bn hi ti:
- Nhng phi lm cch no c c
nhit tm ? Gin d lm: mi u c
lm b nh mnh c nhit tm, ng tr
rit ri th mnh thay i m khng hay.
l mt thut tm l ai cng nhn l ng:
mun trt mt tnh cm xu no th c lm
b c tnh cm ngc li: bn khn kh ,
c lm b nh mnh l ngi sng nht
i, v bn s thy kh. Bn c lm b
c nhit tm ri th s thc s c nhit
tm.
Ting Anh enthusiasm, Php
enthousiasme do ting Hy Lp entheos
ngha l "c thn linh trong lng". Vy
theo ngha gc, nhit tm l mt thn cm,
mt tnh cm v tm linh, pht t ch su
thm ca linh hn, tc ng tt ca n ti
sc khe tht hin nhin, gn nh c th o
c.
Mt danh y qu quyt rng:
- Mt nhit tm th ngi ta c th cht
c, v c th khng chu ni s chn nn
khi thy sng khng c ch li g c.
Mt v khc ni chuyn v sc mnh
tm l ca tinh thn lc quan, bo ti:
- Nhng ngh ru r nu hin ra thng
th lm cho c th ta d b nhim c gp
bi. Lng lc quan, tin tng, nhit tnh
to cho ta mt th o gip chng vi vi
trng. Ti nhn thy rng nhng ngi c
thi tin tng thng mau ht bnh hn
nhng ngi khc. Khng cn nghi ng g
na, nhit tm l mt ngun sc khe di
do nht.
Nhng ngi thnh cng, nhng ngi
xy dng c ci g cho x hi, u c
mt nhit tm bt tn trong khi lm vic.
H khng nh gi thp cng vic cng
kh nng ca h; tri li h hng hi lm
vic, nh vy m sc sng to ca h tng
ln. Chrysler, nh ch to xe hi, mt hm
bo:
- B quyt thnh cng l s nhit tm.
H lm vic m hng hi nh in th l c
c thnh cng ri y.
Cng vic hng ngy ca bn nht nho
qu th bn gia v cho cht dm t vo,
bn s thy n ha ra th v, nh c php
thn vy. Ch nh ngh ca bn m bn
c th lm cho cuc i ca mnh ht bun
t, thnh mt cuc mo him say m, ng
sng. Qu quyt yu cng vic ca bn i,
tn tm, nhit tm lm n, th d n l cng
vic g, bn cng s thy n p, bn nn
tin ti i.

Norman Vincent Peale

MT EM NH NG
LM GNG
CHO NGI LN HC
TP
Ti c bit em Larry hi ti dy hc
mt trng ngoi Minneapolis. Mi
tu trng c my ba, chiu hm
ti ngi li trong lp khi tr v ht; lp
hc sut bui n o nh ch, lc tnh
mch mt cch khng tng tng c.
Ti bng nghe thy ting g ca nh nh.
Ri mt thiu ph duyn dng hin ra
bc ca, rt r ni vi ti:
- ng hiu trng khuyn ti li kim
c. ng c bo trc cho ti bit rng lp
II ca c ng, c bn rn lm, nn ti
khng li thm c ngay t bui u. Ti
ngh nn i t ba cho c c th gi t
chc lp hc .
B ta ngm ngha nhng bn nh bng
long, nhng chic gh da xinh xinh,
nhng cun sch ba dy mu rc r,
nhng hnh v ca cc em treo tng, c
v thm thung lm, ni nho nh:
- c g chu Larry c i hc.
Ti hi:
- Larry no?
- Chu trai ca ti. Chu tui ri. T
thng su va ri, chu c su tui.
Nhng chu i khng c m tay c ng
cng vng v. Chu mi va bit ni.
Nhng chu c th b m lt i c. Tm
li, mc du chu b bnh t lit git git,
chu cng c th lm c nhiu chuyn.
Bng b ta nhn thng vo mt ti, v
chm ch tuyt vng:
- ng hiu trng bo ty c quyt
nh. Ti s gng ht sc cho cng vic
ca c c d dng. Gi ra chi, ti s
li y a chu i cu v dt chu ra sn
chi. Ti tra, ti s li cho chu n. i
u ti cng dt chu theo, ti t chu
ngi vo chic xe nh ca chu. Chu sut
ngy ngi mt mnh, t c c hi gp cc
tr khc, m chu thch c bn, yu bn
lm!
Ti rt bc mnh nghe b ta bin h cho
con nh vy xin mt ch hc. Ti bo
b ta rng ti s vui v nhn em Larry, vi
li em c quyn i hc nh mi tr khc.
Khng bao gi ti qun c v mng r,
ngc nhin v hoi nghi ca b ta.
B ta ra v ri, ti mi sc nh rng ti
phi iu khin mt bn su chc em
nh nghch ngm, ph phch v la ht inh
tai. M by gi li cn nhn thm mt em
tt nguyn na! Ngh li, bt n sng trong
ci th gii qu s ny c ti cho n khng
?
Thn mu em Larry sng hm sau dt
con li. N ngi trong chic xe nh, mt
hp bt ch mu, mt tp v v mt hp
bt t trn i. Em nh tht ng: mt ln
mu xanh dng, tc vng r xung, bao
mt khun mt trn trnh. Khi ti hi em,
em mm ci, m lm ng tin, nhng ri
nt mt em li nghim trang, khng vui m
khng bun, khng chp nhn m cng
khng t chi.
Thn mu em khoe:
- Chu ngi vng lm ri.
Ti gt u, Larry y ht cc tr khc,
ch tr lu lu u li git git. Thn mu
em bng em ra khi xe, t em ngi ln
mt chic gh da, trc mt ci bn thp.
Ti ngh:
- Chng mnh nn em ngi mt mnh
nh mi tr khc ln u tin ti trng.
B ta bng lng v bc ra ngoi.
Em Larry ngi yn, rt ngoan ngon,
trong khi cc tr khc ln lt v lp. Cp
mt em ghi nhn ht thy. Em chm ch
ng cc bn cho ti khi ti pht giy v v
bo chng ly hp bt ch mu ra.
Ti ng bn cnh em khi m hp bt
ch mu. Em ng ly ra mt cy th bng
cnh tay em git git, em khng lm ch
c c ng v tt c cc cy vit ln
xung t.
Cc em khc ci r ln, m ngi ln
th cng vy khi c mt vic g bt ng xy
ra. Em Larry ngi yn, lng tng. Em cng
mun gp vui vi cc bn, nhng ng
ngng, khng hiu ti sao cc bn li ci
nh vy.
Ti i cho cc tr khc ht ci ri
mi ung dung bo:
- Vic mi xy ra khng c g ng
nghnh, b mt c.
Ti ging vn tt cho chng hiu bnh t
lit git git v bo trc cho chng bit
rng nhng chuyn nh vy s cn xy ra
thng. Ri ti quay v pha Larry, khng
kp suy ngh g c, bo em:
 - Larry, con phi lm bt ch ln ch.
Larry trn xung, t sng soi trn t,
ri bu ly chn bn, em qu ln c. Em
lm c mt cy vit, cn thn t ln
bn. Ri em b ti kim mt cy khc,
va mi chp c th n ln ra xa. Em
b ti, ui theo, chp c n na v tr
li bn.
Em tip tc lm nh vy, mt cch
chm chp, kh nhc, khng ngng m
cng khng ngc mt ln. My ln, c
a tay ra chp th vit ch li ln i, em
li ui theo, kh nhc v sing nng
chuyn tm v cng. Lm ht ri, em b
tr v ch, bu ly chn bn, leo ln ri
ngi phch xung gh. Lc em mi nhn
ti, kh mm ci thch th.
Lc ti mi bng nhn thy rng bn
tr bao vy chng ti v ng ng cnh
, hon ton kinh ngc. Nt mt ti chc
cng kinh ngc nh nt mt chng. Chng
ti u thn phc em Larry, tht l mt
nhn cch cao, c tnh cng cng lm
nhng vic kh khn nht m khng khi
no chu nh ngi khc tip tay vi mnh
cho vic c d dng.
Ti gi ra chi, ti ra lnh cho cc em
xp hng. Larry khng do d, trn xung
t b ra ca. Gom ht sinh lc, em bm
cht vo chn cc bn, lt ti bng u
gi, thn mnh thng thn. Thn mu em
ng i ca lp vi chic xe. Tt c
cc em khc i c y xe. T , em
no c y xe th mng r nh c
mt c n.
Sau bui hc u tin , ti bit rng
em Larry c mt ngh lc phi thng,
khng g lay chuyn ni. Bt k lm cng
vic g em cng theo ci li lm bt ch
. Khi em vit hoc v, cnh tay em git
git, run run, c lc cy bt ch chy vt ra
ngoi trang giy thnh mt nt by b,
nhng em vn kin nhn. Larry v hnh
nhng em b, nt run run, nhng khng b
d.
Ti lc tp c, em trn xung t, lt
ti pha trc lp hc. Em ch lm, ht
sc c cho trng. Em ni c nhng rt
kh khn, c th em phi chin u d di
mi pht ra c mt ting. Cnh tay, vai
em run bn bt, mt em ta ln, trn
nhp m hi. Nhng em vui v, theo cc
bi tp c, trn tr hi vng. Chin u
cc kh bao nhiu, em khng n h, em ch
ngh ti cng vic em ng lm thi.
V ti hiu thm ngay rng lng ham
sng ca em cng mnh lit khng km
ngh lc ca em. trong lp cng nh
ngoi sn, em khng b qua mt c hi
no c. Cc tr khc by cc tr chi
em c th d c v em lun lun vui v
d. Nu mt tr chi no mnh qu, em
khng d c th ngi mt ch m ng,
nhng t khi em ngi mt mnh v thng
c bn li bn cnh, bo:
- Ti li ngi vi Larry cho Larry c
bn.
Cc bn em gip em trong vic hc,
t cho l c mt c n khi ui theo
chp mt cy vit ch hoc lm mt vt
g khc em li tr em. Larry khng than
thn, m cng khng bao gi t v lng
tng khi c ngi gip . D nhin em
khng bao gi ng rng chnh em, em cng
gip li c cho cc bn. Nh c em m
cc bn em tp chia s gnh nng ca
ngi khc, l mt kinh nghim lm
cho tm hn cc em phong ph ln.
Ma xun nm sau ti phi ri th trn
v trc khi i, ti li thm Larry ti nh.
Ti thy em ng i i li li gia hai
thanh ngang ( tp th thao) m thn ph
em dng cho em. Em a tay cho ti.
Thn mu em bo ti:
- Chu bt u tp dng nng, c bit
tnh chu cng quyt lm.
Phi, ti bit r tnh Larry ri. Nu c
th i c th em s rn i cho c; nu
khng c th em cng khng bun.
Khng khi no em ngng li t hi xem
cng vic c kh nhc hay khng, khng
bao gi em do d, suy tnh hoi v cng
vic em phi lm, em ch ngh ti mt iu
l hot ng.
Ri sao em Larry s ra sao? Em ln
trung hc v hc gii. Em chng nng
m i li khp ni c. Nh ngh lc, em
vt c mi kh khn m by gi ni
c nh mi ngi. Tht l mt thiu
nin thng minh, qu quyt, hng hi. Ngay
t hi nh vy.

Virginia Gordon

LNG NH N L MT
C QU
Tun trc, mt bui chiu p tri, ti
thu mt chic taxi. Coi v mt v thi
hung hng khi nhn ga, ti hiu ngay rng
ngi li xe khng c bnh tnh. Ti hi
ch ta bc mnh v chuyn g vy?
 Ch ta cu nhu:
- Khng bc mnh lm sao c! Sng
nay mt khch hng b qun trong xe ti
mt ci v, trong c gn 50.000 quan
[1]. Ti b ra trn mt gi ng h tm
hn, sau cng tm c trong khch sn
hn tr. ng tng hn cm n ti vi
li ? Hn ly ci v v ng ti nh th
ti n cp ca hn.
Ti ngc nhin hi:
- Ngi khng thng cho ch mt
ng no ?
- Mt xu cng khng. Cng ti i tm c
gi, li thm tin xng nht na, mt toi!
Tin nong, ti khng cn. Nhng nu thng
cha cm n ti mt ting thi
Th l c ngy hm ch ta ht vui v
li ca mt k khng bit nhn ng c ch
lng thin v lng ho tm ca ch; v
ti tin chc rng t ba ch s suy i
tnh li trc khi gip ai mt vic nh
vy. Ht thy chng ta, khi lm mt vic
thin u mun ngi ta t lng bit n
mnh; khng c g dit lng nhn t, on
kt bng thi vong n.
Trong th chin va ri, b m ca mt
ngi lnh nhy d M nhn c mt bc
th ca con cho hay rng trong lc b
thng v i kht, c mt ngi
n b Avranches cu gip, giu khng
cho ti c bt. Chng may t thng sau
chnh ngi lnh t trn trong khi tn
cng Ardennes. Nhng b m anh ta vn
tip tc thc hin mt c nguyn khng
th no qun c. B dnh dm tin trong
hai nm vt i Ty Dng, li thnh
ph ghi trong bc th ca con trai. Phi d
hi lu b mi kim c ngi n b
cho con trai b tr ng - v mt t in
ngho - v rt r a biu ngi mt
gi nh. Trong gi c mt chic ng h
vng, m con trai b c thng khi u
mt bng cp tt nghip; chng ch c mi
vt l ng gi.
C ch bit n ca mt ngi m
lm cho ton dn min Normandie rt i
cm ng, Avranches v khp c vng
chung quanh ai cng nhc ti, gn nh mt
truyn k.
Lng bit n l ngh thut nhn n hu
mt cch vui v, nh nhn, t rng mnh
cm ng trc mi du hiu nhn t ca
ngi khc, d ln d nh. Phn ng
chng ta u bit t ni mng khi c ai
vui v tip i hoc tng mt mn qu, cho
hng mt ci li r rt no . Nhng
phi tm cch biu l lng bit n mt
cch tht thnh thc, khng c v g x
giao th ngh thut mi hon ton.
Mi y, trong khi v chng ti i du
lch min Nam nc , ti gi v tng
mt ng bn thn vi chai ru vang th
sn m chng ti cho l rt ngon. Mn qu
chng ng g, vy m ng bn ti vit
th cm n li cn gi cho mt a ht
na. a ghi ging ni ca bn ti, sau
ba n ti, t ni vui ca cc khch kha
v chnh ng ta khi c nm ru v cm
n chng ti ngh ti h. Li cm n
thc c o; v chng ti rt sung sng
khi bit rng mn qu lm cho h thch.
Khng g lm pht ngi ta bng li
cm n ngoi ming. ng bn gi ca ti,
James Barrie m cc v ht v cc tc
phm t rng hiu r tm l thanh nin,
thng k cu chuyn ny:
 - Mt bui chiu n, mt ng bn ti
gc gc Ecosse v ti ng bn bc v
cng vic lm n. a con gi ng, chn
tui, bc v dng ng nhng chic
bnh kp em mi lm xong v bit ng
thch th bnh . ng bc mnh v cu
chuyn b ngt, lm b nhm nhp mt
cht, vi vng khen em mt li nho nh
nhng v mt vn nhn nh, ri tip tc
ngay cu chuyn b d. Em lng tng,
rt ru r, lng l bc ra. Vi tun l sau
m em hi em ti sao khng lm bnh na.
Em a ln khc, la ln: "Khng khi no
con lm bnh kp na". Em tuyt vng.
ng Barrie ni tip:
- V t , em tuyt nhin khng lm
bnh na.

*
 * *
Lng bit n, i khi khng phi ch l
mt vic ring t. Con trai ti hc y khoa
trng i hc Mc Gill k chuyn rng
mt bnh nhn ch li dng ng
Montreal, nh sang huyt m c cu
sng. Khi khi bnh ng ta hi:
- C cch no bit c tn ngi cho
mu ti cm n ngi khng?
Ngi ta p rng dng ng lun
lun giu tn nhng ngi cho mu. V
nh c t tun, ng ta tr li dng
ng cho mu v t n nay,
my ln nh vy ri. Mt bc s gii phu
khen ng ta gip i mt cch n danh,
ng ta ch p:
- C mt ngi n danh gip ti. Ti
lm nh vy p li.
Tht l mt iu phn khi khi ta ngh
rng lng bit n c khi khng phi ch l
mt tnh cm thong qua u m c th nh
mt ngun nc sut i khng cn. Mt
ngi chng nh hoi mt ln no v
tn tnh hi sinh cho mnh, mt ngi v
nh hoi nhng mn qu chng tng mnh,
nh vy s ha hp trong gia nh s tng
ln v cng. Nh t nhin hc W.Hudson
k cu chuyn di y:
- Mt bui ti n, ti dt mt ng bn
thn v nh, gp ba, mi ng n. n
xong, ng ta bo: "Anh tht c phc, ch
nh yu ui, phi sn sc cc chu m
cn nu cho anh c nhng mn ngon
nh vy". Li khen m mt ti ra:
nh ng bn m ti mi thy s can
m hng ngy ca nh ti m trc kia ti
c cho l t nhin, v t ti t lng
mang n nh ti.
 Thi nh nhn khi nhn n , phi
c biu l trong c nhng tiu tit,
nhng vic lt vt. Ngi a th, ngi
giao sa, ngi ht tc, ch hu bn
khch sn [2], ngi iu khin thang my,
u l ngi gip vic cho ta quanh nm.
Ta bit cm n h th nhng giao t
khng c tnh cch my mc na m cn
m thm ci tnh ngi, nh nhng
cng vic n iu hng ngy bun t,
ha d chu hn. My nm trc, c ln
ti Cannes, ti chung mt khch sn vi
hun tc Grey, mt chnh khch Anh. Ti
nhn thy ng cm n ngi gi ca mi
khi ngi ny m ca cho ng. Mt hm
ti nh bo hi ti sao ng li mt cng
nh vy. ng ng thng vo mt ti, p:
- Ti ch y mt cng gip ti.
Mt bnh nhn ca ti, bn v t but
 Londres, mt hm tm s vi ti rng:
- C nhiu lc ti ngn cng vic ca
ti qu. Thin h ku ni, lm ti chu
khng ni, h khng bao gi em theo tin
l c. Nhng c mt b sng no chiu no
cng i chuyn xe ca ti v ln no cng
nh nhn cm n khi ti pht v cho b.
Ti c tng tng rng b thay mt tt c
hnh khch m cm n ti, c vy tinh thn
ti mi phn khi ln c.
C khi phi cho tin thng; nhng lc
chng ta nn nh rng mt n ci, mt
li khng so cn qu hn mn tin thng
na. Mt ng bn thn ca thi ho Paul
Valry c thi quen n ba tra mt
qun tr n Paris, ng ta lm thinh khi
ngi hu bn dn n cho, khng khen ch
g c v ln no cng thng mt mn tin
hu h. Valry mt hm li cng n vi
ng v khi i, mm ci cm n ngi hu
bn, khen rng nh cch tip i nim n,
kho lo m ba n ngon hn nhiu.
Ngi hu bn nh hoi Valry v c
thnh thong li hi thm ng.
ng gim c mt nh xut bn n
thng khen ti nng ca c th k. Mt
hm, nh vn Arnold Bennett li thm ng
ta, ni vi c th k:
- ng ch ca c khen c l mt th k
tuyt lun.
C ta p:
- u phi l b quyt ca ti, chnh l
b quyt ca ng ch ti y ch.
Mi ln c lm xong mt vic g d l
nh nht ti u i na, ng gim c cng
khng qun cm n c. Nh c khuyn
khch nh vy, c tn ty lm cho n ni
n chn.
 Khng c g lm cho i sng - ca
chng ta v ca ngi khc - vui ti rc
r hn l lng bit n. Ti bit mt y s
cho mt s bnh nhn thn kinh suy nhc
ci toa ny: "a t". Khi mt bnh nhn ti
nh ng chn mch, c v tht vng, chn
i, c ch ngh ti nhng au kh ca
mnh thi, m c th khng c triu chng
g au nng c th ng ta khuyn:
- Lin tip su tun l, h c ai gip ng
mt vic g th ng ni: "a t", v t
rng trong thm tm thc tnh ng mang n
ngi th ng nn va ni va mm
ci nh.
C vi bnh nhn bo:
- Nhng tha bc s, c ai gip ti c
vic no bao gi u.
V y s gi , nhc li cu ny trong
Thnh kinh:
 - C tm i th s thy.
Su tun l sau, a s bnh nhn tr
li, thay i hn, khng trch on ngi
khc na, tin rng thin h sao m t nhin
ha ra tt hn, nhn t hn.
C vi ngi khng t li cm n v
ngi quy ry ngi ta. Mt bnh nhn ca
ti ht bnh, ri dng ng ri, vi tun
sau tr li cm n n y t sn sc
cho mnh.
ng ta bo:
- Ti khng dm ti sm v ti ngh
rng c nhiu ngi li cm n c qu,
lm ry c.
N y t p:
- Tri li. ng li thm ti, ti mng
lm ch. Rt t ngi hiu rng chng ti
cn c khuyn khch, v nhng li bnh
nhn khuyn khch chng ti lm cho
chng ti phn khi nhiu lm.
Vy chng ta ng bao gi nn ngi t
li mang n ngi khc. V chng ta ng
nn qun rng n ci, li cm n, nhng
hnh ng biu l lng mang n ca ta
gip cho ngi chung quanh ta c mt thi
lc quan v i sng.

A.J. Cronin
__________
[1] quan c, bng mt phn trm quan
mi.
[2] ngi phng Ty ba tra thng
n tim, ti mi v nh.

NGH THUT CHO

 m ng m ngi trc mt l si,
ngn la chy u, ci n lch tch th
lng ai cng ci m m cu chuyn n nh
pho ran. Ch bn ti, bnh thng kn o
lm m ti cng k l tm s:
- C mt iu lm cho ti au kh nht
l cha h tng ai c vt g.
Ti hiu ch mun ni g ri. Chng ch
au hoi v hai anh ch n ngp ti c. C
ba ngi con, phi rng cho chng n hc
ng hong, thnh th ch phi tit kim
tng xu mt. Vy m, ch khng bit y
thi, ch khp thnh ph khng ai c
ci ting l hay gip ngi khc bng
ch.
Nghe ch ni vy, ti gin, la ln:
- Ch l ngi rng ri nht m ti c
bit, ti xin ging cho ch nghe.
 Th l chng ti ni chuyn v ci vic
tng ln nhau, c i c li trong i sng
hng ngy ca mi ngi. Ln ln v mt
ch ti ra. Ch hiu ci c rng ri
theo mt quan nim mi.
Trc ht chng ti ni v tin nong, v
ni ti rng ri th thng thng ngi ta
ngh nhiu nht ti tin nong. D nhin,
khng nn coi thng nhng c quan do
cc ph gia thnh lp, v nhng c quan
lm c nhiu cng vic t thin ln lao.
Nhng ti cho rng chnh cc nh t ph
cng phi nhn rng lng nhn t chn
chnh biu l bng nhng cch khc cn
p hn na.
Trong hi dch cm gh gm nm 1918,
khi m y s v y t ti tm mt mi v cng
vic, tnh cnh trong cc dng ng,
bnh vin tht l thm hi th hi vin ca
mt hi thng lu n New York quyt
em sc lc ra gip ng bo. H giu c
v ln tui, c th ch k mt chi phiu
gip bnh nhn, nh vy cng ri.
Vy m h khoc o "b lu" trng ti bnh
vin c sn, sn sc, tm ra cc bnh
nhn, v v cc ngi hp hi, an i nhng
gia nh au kh, m khng ngi mt nhc,
cng khng s ly bnh. mi l mt
tm gng nhn t chn chnh, v tng ai
bn thn mnh mi qu hn l tng tin.
Gi tr mt tng vt ty thuc hai yu t:
ho ca ngi tng v tinh thn ca
ngi nhn. Mt ng bn ti k chuyn
rng nm , nhn ngy sinh nht ca ng,
v ng tng ng mt cy mc lan
(magnolia). s v sm hn thng nht,
ng thy ch lm vn ng ch mn c
na bui, ng o mt ci h, mc du
hm khng phi l ngy ch li lm cho
ng. ng k:
"Ch lm vn hay rng nh ti tng
cho ti mt cy mc lan, bo ti:
- Ti ngho, nhng cng mun tng ng
mt ci g v ti tng ng ci h ny y.
Cha bao gi mt tng vt lm cho ti
cm ng nh ln . Ti khng ni qu
u!"
Khi tng tin th cng t nh hn khi tng
cc vt khc. Sarah Bernhardt lun lun
mt ci chn y tin trong mt gian
phng kn o. Cc bn o kp ca b
bit rng c tng tin th v m ly,
chng ai thy u. Mt ha s ni anh
cng noi gng , bo ti rng thnh
thong, ng li thy ci chn t nhin y
tin, nh c php thn vy. Th ra ngi
c ng gip thnh mt ngi ho tm
gip li bn b.
C nhiu ngi au lng khi phi nhn
tin ca ai. Gia nh mt ngi hng xm
n ca b S. thnh lnh au. B tng h mt
s tin mn n y t v ngi gip
vic nh. B giu m h ngho. H t
chi. B bn ch thn sn sc h, i ch,
lm bp, ti khi cn nguy kch ca h qua
ri th b v qu sc m ha au, nm lit
ging. Nhng ngi lng ging v t
i mt cch v li, khng nhn tin b
gip m bt b phi chu cc kh nh vy,
qu l khng tt i vi b cht no c.
Cho nn phi bit vui v nhn mi l
con ngi lch s. Khng vui v nhn th
c th lm pht lng ngi tng, gy mt
vt thng lng cho ngi . Ti nh c
ln gp ng chng mt b bn ti tr v
nh, tay m mt gi ln, v mt h hn nh
mt hc sinh c ngh h.
- Ch bit ch, nh ti vn mong c mt
chic o mng t bng da lng. Hai nm
nay ti ki cp tng ng mi ch mt cht,
v mi mua c mt chic o ny y.
Hm nay l ngy k nim l ci ca
chng ti. Mi ch v vi ti! Ch s thy
nh ti vui mng ra sao.
Ti theo ng y v nh. B v m gi
ra ri la ln:
- Mnh! Ti sao li mua th ny tn km
qu, m chng mnh cn c mt tm nm
mi kia!... (B ta ni tip nhng chng vui
v cht no)... D nhin, mnh tht tt
bng.
Cu vut ui tht ra tr qu ri.
ng chng mt ci vui tng v, m cng
hai nm ki cp v tnh u ym ha ra cng
toi.
 Ti cng nh mt thi tri ngc hn
: Mt hm mt b giu c, phn nn rng
bn vic m sp phi ln li ra tnh mua
mt mn . Ln ti mi c dp gip
b ta, nhn i mua gim cho. Ti ngc
nhin v xc ng lm sao khi thy b
mng r ti rng rng nc mt v bo
ti:
- Tht ti khng ng ch chu ln li nh
vy lm vui lng ti!
Vic ti lm gip c ng k g u
m b nim n cm n ti nh vy lm
cho ti c cm tng rng chnh b gia
n cho ti. V ti nh li cu ny c
trong mt cun no :
"Vui v nhn ca ai mt mn qu, th
cng nh l tng li ngi mt mn
khc ri, mc du mnh khng c g
tng".
 Ti nhn thy rng khng c tng vt
no ng qu hn l th gi ca mnh. V
tng ai th gi ca mnh chnh l tng
ngi mt phn ca bn thn mnh. Mt
hm ng bn ti ng mi lm mt vic
gp th a con trai ca ng v. ng a
cho n mt con dao nh, mt cy vit ch,
mt ng bc cc n chi, nhng n
khng thch my th .
ng hi n:
- Vy ch con thch ci g?
a nh p:
- Con ch thch ba thi.
Chng ta bit nhiu bc cha m b ngoi
c v rng ri, khng t chi con ci mt
cht g, c th nhn n nhn tiu cho chng
na. Vy m nhiu khi nhng a con
c nung chiu li ha ra vong n.
Cha m no m sng sut hn th nhn
thy rng khng nn cho tr nhiu tin m
phi cho chng nhiu th gi ca mnh.
Mt nh kinh doanh lm n thnh vng
hi mt ng hng xm:
- ng c bit Noel ny ti cho chu
mn qu no khng?
ng hng xm tng rng mn qu tt
t tin lm, cho nn ngc nhin lm sao
khi thy ng n cha mt ming giy ch c
my hng ch ny: "Con cng ca ba: ba
cho con mi ngy mt gi v mi ch nht
hai gi ca ba con ty dng. Ba ca
con".
ng hng xm p:
- l mn qu qu nht m mt ngi
cha c th - v phi - tng cho con.
Mt mn qu khng cn phi t tin;
cng vy, th gi tng ngi khc khng
cn phi nhiu. Nu chng ta khng rnh
 b ra c mt bui chiu i thm bn
c th ku in thoi t cu, khng c th
gi vit mt bc th th gi mt tm bu
thip.
Mi ch thnh thc v nh nhn th cha
phi l nhn t. Trc ht, cn phi bit
tng tng ni kh khn cng nhu cu
ca ngi khc ri tm cch gip sao cho
c li cho h. C mt iu ti mun dy
cho tr trc c nhng iu khc l ch
cho chng ngh thut t t mnh vo a
v ngi khc, hiu s cc nhc ca m,
ni u t ca cha, ni s s c c ca
em, ri tn tm tm cch lm nh bt ci
gnh cho ngi thn. Tr m c thc
tp c tnh th s gi c n sut
i v ln ln, ti u cng c mi
ngi qu mn.
Phn nhiu ai cng thch tng. Cng may
m c nhiu cch tng lm. Thy ngi
khc gp may hoc thnh cng m mnh
cng vui ly; hoc khoan hng vi ngi
khc, chp nhn quan im ca h, nhn
rng ai cng c quyn c kin ring, c
c tnh ring, nh vy cng l mt cch t
rng mnh rng ri, nhn t.
Bit nh nhn, trnh nhng li ni,
nhng hnh ng khinh sut, tn c, cng l
c lng nhn t na; kin nhn nghe ngi
khc k l ni kh ca h, c thin cm
chia s ni kh tm, tht vng, ru r ca
ngi, cng l mt hnh thc t tm.
Trong mi cch t tm, cch quan trng
nht c l l nghi ng, khng tin, khng k
li nhng li ni xu ngi khc v sn
sng tin nhng iu tt v h.
Ch bn ngi ni chuyn vi ti trc
l si m ti k trn, mi y hay
tin rng mt ngi trong bn chng ti b
x hi ty chay. Ch tm ra nguyn do:
ch ti mt li vu co tin m k c d
tm tht ra phi rt li trc m ng.
Ti bo ch:
- Ch c nhng cch thc nhn t nh
vy, khng ai hn c: ch ht lng vi
mi ngi.
Di nh la, ti thy ch e l mm
ci, nh c nhn mt li an i bt
ng.

I. Wylie

NGH THUT NHN

Theo nguyn tc th khng c du hiu
no t lng nhn t, thn thit bng tng
ngi khc mt vt g. Nhng chng ta
thng qun rng trong cng vic lun
lun c hai ngi: ngi tng v ngi
nhn.
Ti nh c ln mt ch ng s ca ti
bng nhin b ui v nhng bin c kh
rc ri m ch khng chu trch nhim. Li
thm nng ni trong nh ch ng c
nhiu chuyn lo lng: mt c em au nng,
ch th thiu mt mn n ln. Nhng kh
khn , do tnh c nghe c vi mu
chuyn trong in thoi.
Vi ngy sau khi ch thi vic ri, ti
gi biu ch mt b hoa rt p, th thc
hi mn tin mua hoa i vi ti
qu l nng. Ch ku in thoi ni vi ti:
- Ch khng bao gi ng c u, ch
an i em n bc no. Khi em trng
thy ngi em b hoa li, em khc, ch .
Sau my tun nay, my tun u m ng
ng, em mi thy c mt tia nng. Ch
em xin vic bo em ngy mai ti ngi
ta xt n, v hm nay l ln u tin em
mi li thy yu i mt cht.
Thi ca ch y khi nhn b hoa ca
ti mt cch thnh thc, vui v, khng lng
tng, khng h bo ti sao ti li ph tin
nh vy, lm cho ti thch qu v ti rt
c kinh nghim ny. Nhn mt cch gin
d, khng mu m g c l cch lm cho
ngi tng vui lng nht. Ngi khc tng
ta bt k mt th g - mt mn qu, mt li
khuyn, mt li v v, t tnh qu mn,
hoc tip i ta ti nh, gip ta mt
vic - th ta cng nn nh nhn, vui v
nhn. Khng c cch cm n no hiu
nghim hn cch .
Bit nhn mt cch nh nhn l vic kh
khn hn l bit tng. Bn khng tin nh
vy ? Xin bn suy ngh v cch bn nhn
li khen ca ngi khc ra sao.
Mt hm ti c mi ti d mt cuc
hi hp nh, m ch nhn mun gii thiu
v hn th ca mt ngi bn thn. Thiu
n l ngi Php, gn nh khng bit
ni ting Anh, nhng nng thnh thc, vui
v ch ti chng ti, m nng li p ,
d thng thnh th chng ti bao vy
nng, khen nng iu, gi nng hiu
c chc phi thn mt ln. Sau cng
nng kh chm vo tay v hn phu hi xem
chng ti ni g vy. V hn phu ca nng
mm ci, ging cho nng t li m ti
khng cn nh r. Nhng ti nh rng
nng ng chng ti, kh ci u cho ri
ni bng ting Anh: "a t".
Li cm n bnh d c kt qu l
lng. Chng ti bng c cm tng rng
c nng c bit ch ti mt cch nh
nhn, t nh. M nng c lm g u, ch
thnh thc nhn li khen ca chng ti
thi.
"Bn tay nm li th khng nhn c";
tm lng khng ci m ra th cng khng
nhn c. Mt b n gi mt chc v
quan trng trong mt cng ty chiu bng,
nhn dp l Noel tng c th k mt chi
phiu, v xin li c v bn vic qu khng
th ra tim la cho c mt mn qu c.
C th k mm ci p:
- Tha b, chu mng qu, nh hn lng
i. Chu cng trong cnh ca b v ngh
hoi khng bit nn tha vi b ra sao
b nhn cho vt mn ny.
Ri c ta cng cha ra mt tm chi
phiu, s tin nh hn nhiu.
 Tc th b n tht tay li, din thuyt
mt hi v lng lu nh nhoi ca mt n
th k, v bo nu vy th b, a v ch,
c th gim s tin ghi trn chi phiu i,
vn vn.
C th k lm thinh nghe, sau cng
tha:
- c b ch nh b, chu tht c
phc, b dy cho chu bit cng vic.
Nhng c mt iu m chu c th - xin
li b - dy li b c: tc ngh thut
nhn. Ngh thut lm cho i sng mi
ngi d chu hn bit bao?
B n sng s, sau cng bo:
- C c l y. Vy xin c cho ti li
tm chi phiu . Ti vn mun mua mt
i v tt m cn ngi tn tin. Cm n c
nhiu.
Ngi ta cho mnh hay tng mnh ci g
th c nhn lin, bt chp qui tc ny qui
tc n, nh vy c l mi thc l nh nhn,
lch s y. (...)
Ti rng tp cch nhn vt tng ca
ngi khc, cho nhng vt lm cho
i ca ti v i ca h phong ph ln.
Mi cch y vi ngy, mt ch bn cn
tr, c chng ri, khng c d tin
phung ph, rt xa, ku in thoi bo
rng nh ti lm, ng vo mt lc ti cn
c an i. Ht ba pht ni chuyn ri, ti
mun bo c gi in thoi: "C cho
ti ni chuyn thm t pht na, ph tn ti
s chu."[*] Nhng ti suy ngh li kp, nu
khng th xu h qu, c khc g bo thng
vo mt ch bn ti: "Ch ngho, ti tr
tin cho". Nhn mt thin cm ca bn m
thiu lch s nh vy ? May qu, ti
ngng li ngay, cho ch bn v lin sau
, gi cho ch mt bc th t ni vui ca
ti khi ch ku in thoi hi thm ti.

Michle Drury
_____
[*] V xa ku in thoi tn tin lm,
c bn kia ngho, ch tin ku trong ba
pht thi.

LM VUI LNG NGI

L MT NGH THUT
T NH
Cch y my nm, i du lch x
Ecosse bng xe ca, ti ngi bn cnh mt
b cao m gy, lm ch mt tri rung.
 B ta bo ti:
- B l ngi M, gia ma ng ny
m qua y du lch min Bc lm chi!
Thi tit trn lc ny xu lm.
Ti p rng ti khng ngi cc cn
dng t, v ti ng thu thp ti liu
vit mt tiu thuyt lch s, nn mun
c hi chuyn cc ngi nh qu cn
thuc cc truyn k, cc phong tc trong
min gn nh bn th k nay vn cha thay
i.
B ta mi ti ti ngh nh b:
- Nh chng ti khng rng ri nhng
m p. Vi li c b ti cng vui nh, v
nhng khi nh ti i vng, ti sng mt
mnh l loi lm.
Khi ti ngi nh nh bng ca b
sn mt ngn i trng gi th ma
xung tm t.
 Mt on ch bc gi a ra sa mng
chng ti. Ti v mt phng khch nh
by bin s si nhng rt sch s.
Bng my ngn n nhy nhy ri tt.
B ch nh th di:
- Tt in ri.
B va mi t my ngn n cy v
ng nhm la trong l si th c ting
g ca.
B ra m ca cho mt em trai v, lt
ci o ngoi v ci m nu t m cho
em. Em li gn l si v di ngn la,
ti thy em trc mi hai tui m tt
nguyn.
Ngh mt cht cho ht hn hn ri em
mi ni:
- Ba con mun ku in thoi hi bc,
nhng tt in. Con qua xem bn bc c
sao khng.
 - Khng sao c, cm n chu John.
V b Mc Intosh gii thiu chng ti.
Mt cung phong rt ln, cc cnh ca l
sch p rm rm. Ti ni:
- Ti thch nhng cn dng t gm ln
nh vy, nhng lc ny m thy ngn la
sng rc trong l th th tuyt.
Em John hi :
- B khng s sao?
Ti sp p "khng" th b ch nh - coi
b mnh dn lm, khng bit s l g - vi
p mt cu m em trai no cng thm
c nghe:
- S ch chu. Nhng by gi c n
ng trong nh ri, cng vng bng.
Mi ngi lm thinh mt cht. Ri em
John ni:
- Chu i coi xem cc ca ng k
cha.
 Ri em khp khing bc ra ngoi, v
trnh trng lm.
Cu chuyn lm cho ti cm ng,
my tun sau vn m nh ti hoi. Ti sao
mnh khng ngh ra c nh b Mc Intosh
mt cu p ti tnh, kho lo v u ym
tr li cu hi ca em nh? Trong
i mnh bit bao ln ri, v tnh ch k
m mnh khng nhn ra c nhu cu ca
ngi khc?
C l con tim mnh thim thip ng
t lu ri chng? Nhng ln ny th n
tnh dy v quyt ko li thi gian mt,
m cng t m mun bit na. Do php
mu no m b Mc Intosh lm cho em
trai tt nguyn thnh mt nam nhi t tn?
Lng tt ca b l do bn nng hay l do
c ? Do lng trc n hay do tnh t nh,
hay l do c hai? Ti nh li mt trit gia
bn thn ca ti gi th nhn t l "s
t nh ca lng".
n li d vng ti thy chnh ti cng
my ln c nhng ngi c tnh thin
ph gip , my ln cm ng v
mt cu hoc mt c ch khoan nhn. Thn
mu ti bao nhiu ln hnh ng nh
vy khi ti cn nh v c nhiu nhc
im; ch mt c ch t nh ca ngi m
ti hiu c ngha qu bu ca phm
cch con ngi!
Hm - hi ti by tui - ngi sa
son i bn b mt tic tr long trng.
Ti mun gip ngi, hi mt b b cng
anh (pissenlit) tng ngi. Nhiu b m
trong trng hp tht mt li cm n
xong ri ling my cnh xu x vo mt
bnh sa c, em ht thy xung bp. M
ti th khng, em chng vo bnh bng
p nht, t ln np bn piano, gia hai
chn n ln. V ngi rt hn nhin ging
cho cc b bn rng l b hoa ca chu
Betty y". By gi y, trong cc cuc
hi hp sang trng ti khng th nhn mt
bnh bng no m khng nh nim hnh
din ca ti hi khi thy b b cng
anh ca mnh c qu hn mt b hng.
Con ngi t nh trc ht hiu thu tnh
cm ca ngi. Hi cn nh ti c anh
ti dy cho ti iu trong mt bui d
hi c khiu v. Mt thiu n n e l, xu
x ng tr tr mt mnh trong mt gc,
khng ai mi v. Anh ti thy vy, cm
ng li mi c ta v v mt php mu
xy ra. C ta vui v ha ra ti tnh gn
nh p na. Mt cu khc cng li xin v
v rt cuc c ta v gn ht bui ti .
Thi phong nh lm cho loi
ngi thn mt vi nhau, n c th lm
cho cuc i hn nhn sng rc li. Mt
b bn ti k chuyn rng nm b bn
mi tui, b rt chn nn nh nhiu
ngi n b khc. B bit rng cn sng
c nhiu nm sung sng, phong ph
na ch, nhng thi i chng ta coi trng
tui tr qu i, thnh th b hoang mang,
khng nhn nh c ng na. Trong
ba im tm hm b rng khng t v
u su, nhng khi ng chng i khi ri, b
khc. B tng tng m tc bc, nhng
nt nhn trn mt, ri phi chin u
gi thn hnh c mnh mai. Khi ng
chng v, b bnh tnh li c mt cht,
nhng vn ru r.
n ti xong ng bo b:
- Mnh li coi qu ca mnh n.
Cp thng tng nhau nhng mn
thc dng, v b on rng chng em
ln v nh mt my ht bi trong nh
ng cn dng. B ngc nhin lm sao
thy mn qu l mt i hi nh ngc, v
mt chic o di bn trong nh rt p.
B ta k tip:
- Nh ti khng ging ti sao li la
nhng mn . Chng cn ging ti cng
hiu rng nh ti mun bo ti: "Mnh cn
p tuyt trn". V ci im hay nht ca
cu chuyn l t ti bt u tin rng ti
p tuyt trn.
Mt tm hn t nh th lun lun tm
c cch biu l. Ti nh mt em trai c
c, m chi ca em lm, mt con "gu
gu" xu x li cht. Ngi ta a em
v bnh vin ct nhng bch hu long
(amygdale) v khi vin y s gii phu v
th em m cht con gu vo lng. C y t
a tay ra tnh git con gu. Nhng y s
ging rt nghim trang, bo:
- C con gu , cng cha bnh cho
n na.
Khi em tnh dy th con gu nm trn
mt ci gi, con mt cht c bng rt
kho.
Khng thiu g c hi t lng t nh
ca ta. Mt hm ti i ch vi mt b bn.
B ti mt em trai tm tui gip cha
bn rong cc hoa qu, rau u. Em hnh
din lm, bn mt chic ci hoa cho mt
b n, i b ny tr tin, nhng b khng
ti em, cha tin cho ngi cha v em
tiu nghu. B bn ti ngh bng: "Phi lm
cho em nh ny vui ln mi c". B gi
em, la my qu c chua, my cy h, b
vo gi, v mc du c tin l ch, b vn
cha tm giy bc cho em thi. Em suy
ngh mt cht, tnh nhm ri mt ti tnh
hn ra, thi ng tin cho b. B p:
- Cm n chu, ti tnh khng nhanh
bng chu c u.
Em ng ba em, bo:
- C g u .
S thc th em mng r lm. V bng
c bn chng ti u mm ci, vui v v
thi t nh ca b bn ti.
ng bn trit gia ca ti bo:
- Mt ngi t nh th bit trng v lm
pht trin nhn phm, c nhn ca ngi
khc. Bui ti, s v, bn thy con bn
chy ra n, hng hi khoe: ba bit c g
xy ra i l khng?" th d bit, bn
cng nn ni l khng bit, cho n c
ci vui k chuyn cho bn nghe. Nu tri
li, bn p: "Bit ch, ba bit t mt gi
trc kia ln", th l bn ch ngh ti bn
thi y.
i nhiu ngi c mt tnh thng
rt t nhin, bt gic, ch i c hi m
biu l ra. Chng ta ch t nh ch ti
nhng ngi mt cht l lm cho tnh
thng tim n, b giam cm trong lng h
bc pht ra lin.

Elizabeth Byrd

PHT TUYT TH
Trn ng i, t "bui u" cho ti
"lc cui" ai cng c hng t nht l
mt ln, mt lc tn thin tn m. C th
c nhiu lc nh vy, nhng hu ht chng
ta u hoc bn qu, tr qu, gi qu, phc
tp qu, qu th ny, qu th n, nn khng
 ti... v nhng lc tri qua i m
ta khng hay.
Ti c bit ci pht tuyt th ca ti
hi ti tm tui. m xun , ti bng
thc dy, thy nh trng ri qua ca s,
trn ngp trong phng. Trng t qu, ti
khng ng c na, ngi trn ging.
Khng c mt ting ng... Khng kh nh
nhng, thoang thong hng l v kim ngn
hoa (chvrefeuille).
Ti trn xung sn, rn rn bc ra
sn. Gi khuya, tr tm tui khng
c thc, nhng ti mun ngi mt lt
trn ci u ngm nh trng. Khi ti khp
nh cnh ca li th thy m ti ngi trn
bc thm. Ngi ngng u ln, mm ci,
t mt ngn tay ln mi, cn tay kia vy
ti li. Ti ngi np vo ngi, ngi a
tay ra chong ti.
 ng qu thim thip trong cnh tnh
mch; nh no cng tt n. nh trng rt
xung nh bc, rc r ti ni chng ti
nhn thy c khu rng cch mt cy
s.
Ti th thm:
- Cnh p qu, m!
V cnh tay ngi gh cht ly ti.
Con ch bc gi ca chng ti, con
Frollo i bng qua bn c, li nm di
trn bc thm, v sung sng, u t ln
u gi m ti. C ba chng ti u im
lng trong mt lc lu. Nhng ngi sao m
m lp lnh xa, xa lm. Thnh thong
mt nh trng chiu vo mt cnh hng gn
thm, v git sng rung rung ta sng.
Bi cy nh eo nhng chui kim cng
v mt mi hng m thp t c bc ln.
Chng ti bit rng gia khu rng m
u, i sng tho mc, th vt vn tip tc.
C c ngn ting ng ca th, sc, chn
i i li li trong th gii ca chng.
Ngoi ng, trong vn cng vy, cy c
vn m thm mc. Con nga t ng ng
bn cnh m n trn bi c, v gn
chng ti, mt con b nm np vo sn
m.
Chng bao lu na, nhng cnh hoa
hng hng v trng s rng l t nh tuyt
v hoa s thnh qu. Nhng bi mn
(prunier) s y nhng tri trn, sc ln
ln di nh nng, v c nhng cn
ma ti nhun. Trong nhng tha rung,
nhng t bp non bt u m thng ln
tri. Sng mai, ong s tp ti bay li ht
y mt cc bng da b, v chng bao
lu trn cc dy da, hoa s rng m tri
xanh xanh nho nh s lm m xut hin.
 Php mu ca i sng tip tc mt
cch v thanh v hnh trong cnh tnh mch
bao la . Thun theo lut ha cng, chim
p trng trn cy du. Tri qua bit bao
th k, ni vn tr tr cng tu nguyt,
hin ngang, hng v. Cc v tinh t vn vn
chuyn, c man no l th gii vn c
bn tay mnh m m nh nhng ca Ha
cng iu khin.
M ti ch cho ti cy b hng, ni
khe kh vi ti:
- Con coi ka, ngi sao nh mc kt
trn cnh cy.
Trong khi chng ti ngm ngi sao
th mt con chim ha mi ct ting ht trn
ngn mt cy l, c h nh n khng th
khng biu l nim vui trn ngp trong
lng. Ting ht trong tro nh ting
vng rng, nh nhng nh nh trng; m
bng m trm ha hp ln nhau mt cch
du dng, c lc tht nh gn nh khng
nghe ra c, ri li vang ln, t mt nim
vui th tuyt trn. Bng ting ht im bt v
cnh m tr li tnh mch di nh trng.
Mt em gi tm tui khng phn tch ni
nhng ngh , cng khng nhn c s
mnh mng ca v tr. Nhng em thy
c ngi sao cm trn cnh mt cy b
hng v cm c ni vui hon ton xut
thn . Em nghe c ting ha mi di
nh trng m trong lng trn tr mt nim
hoan h m thm. Em cm thy cnh tay m
gh cht em m c hon ton an tm.
Em c th khng nhn ra c dng
sinh hot nghim khc, lc thng lc trm,
khng nhn c s vn chuyn ca v tr,
s ln xung ca thy triu nhng em cm
thy lc nh c nhn mt v tr mi
qua mt cnh ca h m v c bit
trong mt lt ci tn thin tn m.

Gladys Bell

TM THM BN MI
Ma h nm ngoi ti ngi xe ca Thy
S, v mt bui sng p tri n, Berne,
on du lch ln ng b li ti. Mi u
ti thy bc mnh; nhng cc bn ng
hnh hm sau th no cng s tr li, ti
ngh khn hn ht l tm cch li dng thi
gian phi ngng chn bt nh ny. Vy l
ti i ngm chic ng h c - ng h
c mi gi chung g th li c mt on
nhn vt c din qua - v coi ci hm nht
gu ni danh ca th trn.
 Ti nh mt ngi ng bn cnh ti
ch cho mt khch sn tt. Ngi Thy S
nhn ngay ra rng ti l mt ngi
ngoi quc, bo ti:
- Ti v nh n ba tra y, xin mi
ng v dng ba vi chng ti.
Ti th thc rng li mi mc bt
ng qu, nn ti do d mt cht ri mi
nhn. ng ta gii thiu ti vi b v v
hai a con qun qut chung quanh; c gia
nh u nh nhn v ti thy thoi mi
lin.
n xong ch nhn mi ti i thm
xng ng h nh ca ng. Ti nhn cch
ngi ta lp cc b phn t vi ra sao, hi
chuyn vi ngi th.
Chng ti chia tay nhau, thn mt lm v
cng ha s ni cht thm thin cm mi
m . Hm sau, gp li bn ng hnh
ri, ti khng h tic mt cht rng ti
b b ri, v nh vy ti mi c thm
mt tnh bng hu trng cu v tin thm
rng nhiu ngi c mt tm trng lm ln
lm t lit i sng ca h.
Nhng ngi cho i sng nh mt
"cuc du lch c t chc", ch giao
du vi ngi ng hnh, khng bao gi ra
khi nhng l trnh ln, ch coi nhng cnh
c sp hng. Sau ny - nhng lc
tr qu - xt li cuc i cht hp ca
mnh, h phn nn "khng c sng
mt cch mnh lit" m khng hay rng
nguyn do l ti h, v ch cn qu quyt
b nhng ng mn i, tm kim v chinh
phc tnh thn thin trong mi gii, l i
ca h s phong ph ln v cng. Nh cu
tc ng Rp ni: "Sung sng thay
ngi no bit tm nhiu bn thn khc
nhau, v ngi c sng mt ngn l
mt cuc i".
T Aristote, tt c cc trit gia u bo
rng tnh bn m phong ph th qu nht
i, khng g bng, hn c ti nng na.
Hu ht nhng ngi c mt cuc i
rc r u chn la bn trong mi gii
v h cho rng khng tip xc vi mi
hon cnh ca loi ngi th khng th ni
l bit i c.
S thc th gy mt tnh bng hu u
c kh khn nh ngi ta tng. Mt chnh
khch ni danh n c thi quen khi v mt
tim no th hi chuyn ngi bn hng v
vi im r rt no trong ngh ca h,
v cch xay c ph chng hn hoc cch
la mt th x g ngon. ng ta bit rng t
ai m khng thch ni v mt ti m
mnh thng tho; nh vy ng ta ph tan
c s lnh m, gy c thin cm v
nh s giao thip ca ng c d
ng hn.
Mt cch khc l st sng t lng mang
n ngi khc d ngi ch gip mnh
mt vic nh nht. Th l hng ro phn
cch b h xung v mnh c lng ngi
hn l ni chuyn to lao c mt gi.
Chnh nh mt li cm n m ti c
quen mt ngi vo hng c c tnh mnh
m nht, mt ng lo nh giy
Picadilly. ng ta c nc da sm nng, c
ch ngn ng bnh tnh v l . Hu ht
cc khch hng ca ng ch ni vi ng
vi li lnh m ri b i m khng li
dng c hi c bit mt ngi l
lng, th v nht trn ng ph London,
mt cu k binh s cnh st Canada, bit
nm sinh ng v v s chuyn k cc, hp
dn, si ni.
Trong nhng cuc gp g ngu nhin,
nu hai bn c mt im chung no th d
thn vi nhau ngay. Cng c mt th nht
bo hoc cng c mt kiu xe, th l c
th thnh thn vi nhau c.
Tnh bng hu c nhiu ni vui m c
nhiu ngi khng bit gy n cho i
mnh thm phong ph. Mt s ngi t cho
mnh l sang trng qu, khng mun ra
khi ci gii ca mnh. H thng l
nhng ng b khng c g cho, v
nguyn do h khng chu t th, l ti h
s b lt mt n, hin nguyn hnh, khng
ng c hng tnh thn ca ngi
khc.
Nhng h phi bit rng nhng nhn vt
cao thng nht trong lch s khng bao
gi ch tnh thn ca bt k ai, v tri li,
mi gp ai, h cng em ht tm lng ca
h ra m i x. Disraeli ri bn chnh
khch xem xt tnh cnh ca dn ngho
trong khu h tin Whitechapel. Rembradt
trng cc ngi n my cng ngang cc th
trng Amsterdam.
C ngi li tng lm rng phi c
cng th hiu, l tng vi nhau th mi
thn vi nhau c. Tri li, nhng quan
im khc nhau nht li thng gy nhng
tnh bng hu thn mt nht.
Mi ri ti gp Php mt v t t bit
rt k v Bc M. Ti hi ng:
- ng qua Hoa K hi no?
ng mm ci p:
- Ti c bao gi qua bn u. Nm
1944, sau khi ng minh b ln, o
qun Hoa K ng lng ti.
Mt hm mt s quan li tri rung ca
ti xin nc, chng ti va i ra ging va
ni chuyn vi nhau. Ht chin tranh ng
ta vit th cho ti, t chng ti th t
u u vi nhau. ng y San Francisco
v k v i sng cho ti nghe ti
ni ti bit r nh c thi .
C ngi ngh phi gp nhau thng th
tnh thn mi bn. Khng ng. Thn hay
khng thn l do c tm s vi nhau, c
hiu bit nhau khng, m nhng tnh d
xa cch v khng gian hay thi gian th
cng vn cn hoi. Khng ai sng c liu
hn nh thm him David Livingstone, vy
m ng c rt nhiu bn thn. C con gi
t ca ng bo:
- Ti thy ba ti lc no cng vit
th!...
Mi nm ng gi my trm bc th i
khp ni trn th gii cho nhng bn m
hu ht ng ch ngu nhin gp mt ln
ngn ngi.
iu ny cng lm na: c vi ng bn
c, vi ng hng xm v vi ng bn lm
n l ri. Nh vy chn tri ca ta rt
b hn ch. Hun tc William Osler
thng bo:
- Khi khng tm ra bn mi na l
chng ta bt u gi ri v tm thm bn l
mt du hiu ny n, mt chng c rng
mnh vn cn yu i, vn thch bit thm
nhng mi.
ng bao gi nn rt r m b l c
hi lm quen bt k ai. Ti nh mt bui
d hi mng nh chi n piano danh
ting Vladimir de Pachmann; trong bui
ti ngh vi mt nhc s tr s
gii thiu chng vi ngh s ti danh .
Chng lng tng, ri t chi, ly l rng
nh vy ch lm phin cho ng y thi.
Sau ba n, Vladimir bo ti:
- Lc ny ti thy ng ni chuyn vi
mt thanh nin c v mt d thng v
nhng bn tay ca mt nhc s ... Ti mun
lm quen vi cu y.
Th l cu ta b l c hi duy nht
kt thn vi mt ngh s c th lc.
Khi nh cc bn thn m ta m rng
chn tri ca ta c, khi giao du vi h
m kinh nghim ca ta tng tin l lc
c tnh ca ta mnh m v vng ri y.
Ht thy chng ta u c mt ci g
tng bng hu, d ch l mt nt c bit
ca c tnh ta, mt quan nim c o v
i sng hoc ci ti k chuyn vui. Tip
xc vi nhiu bn b, tm hn ta phong
ph ln, ri li lm cho tm hn nhng bn
sau ny ca ta cng s phong ph ln.
 Ngy no chng ta cng c c hi lm
cho mt nt mt l thnh mt nt mt thn
yu. Phi bit nm ly c hi khi n i
qua, v sng trong lng i sng ca ngi
khc th bao gi cng lm cho i sng
ca mnh c kch pht ln n cc .

A.J.Cronin

CT TAY M VN
XY DNG C
TNG LAI
Khong hai chc nm trc, mt hm
ti p mt chic tu Seattle chy dc
theo b bin pha Ty Alaska. Ngay bui
ti u, ti ti mt nhm hnh khch
quy qun chung quanh mt bn nh bc,
chm ch theo di mt vn bi. Ti li gn
coi.
Con bc khng c v l bn i tm vng.
Ti cho h l bn du khch: mt ng hi
ln tui, n bn ng hong, mt b duyn
dng, chc l v ng kia, mt thanh nin
v mt thiu n khong mi tm tui, p
mnh mai, vai khoc chic o chong.
H nh bi "bridge" v ti thy khng c
g lm cho h am m nh vy.
Ti sp quay gt th bng thy nhi
tim. Ti tng l thiu n t hai
bn tay ln bn, by gi mi nhn ra l hai
bn chn. Con ngi dim l nm nga
trn mt chic gh bnh, mt chn cm
bi, mt chn h nhng qun bi xung
mt cch kho lo. i v c ct
bt l ngn chn v mu bn chn, mt
khong rng bng bn tay. Nhn chic o
chong b st thn hnh nng, ti hiu rng
nng ct tay.
Hin nhin l bn khng phi lm tr
cho thin h coi nh bn "mi v" trong
cc ch phin. Th th nh bi trc cng
chng nh vy, cn c g v duyn hn
na? Nhng nhn nt mt nhng ngi
ng coi v t xt lng ti, ti thy khng
phi l v duyn. Nhn thiu n ct tay
m nh bi bng nhng ngn chn, chng
ti khng cho l chng, tri li thy mt
gng can m l khc.
Ti bn kim cch lm quen vi thiu
n trn tr sinh lc . Ti hm sau, trong
phng khch c mt ban hp tu, ti ci
cho nng v mi nng khiu v mt iu.
Nng mm ci, ng dy, li ng st
ngi ti. Ti qung hai tay ln vai nng,
du nng i. Nng v khng gii lm,
nhng cng kh.
Nghe ti khen, nng p:
- Ti kh nhc lm mi tp v c.
V ct tay nn ti mt thng bng. Nhng
ti ham v, nn quyt tm tp luyn n
khi no v tm tm c mi thi.
Nng cho ti hay nng theo mt ng ch
n b bin pha Ty Alaska ny v ng i
thanh tra vi c s nh c thu. Trong
cuc du lch kh di , chng ti thnh
bn thn vi nhau. Nng thng thn k nhn
sinh quan ca nng v cuc chin u bn
b pht trin c tnh ra sao. Nng bo:
- Ln u tin ti hiu rng ti khng
bnh thng nh nhng tr khc th ti c
mun trn. Sanh ra m hnh th k qui
nh vy th tht l gh gm qu, c khc g
xc phm c nhn loi khng. Trng hp
ca ti cn t hn mt ngi thng b ct
tay v tai nn. Ti bit ch, nhiu ngi
ch trng thy nhng k k qui nh ti
cng tm ri. Mi u ti mong cht
cho rnh, nhng mt hm ti t nh, mun
lm cho ngi khc khi tm l vic c
th c, m ci ch ty ti thi. Nu
ti rng t v bnh thng, c thi ca
mt ngi bnh thng th c l ngi
khc khng thy ti l k qui na.
"iu kh khn nht l lm sao thng
ci bn nng mun trn ca ti. Ti tp
nhp bn vi cc tr khc m khng thm
che giu tt nguyn ca mnh. Nu cc bn
ti i coi vai ti th ti cha cho h coi.
Ti mt ta tai v xu h y nhng ti
rn chu. Khng bao gi ti khc trc
mt ngi l v ti rn ci cho nhiu. C
l ng khng bit rng ci c th l mt
thi quen, nhng ti th ti bit khi ci l
mt vn sinh t th ai cng c th tp
ci c.
"iu m ti khng sao chu ni l lng
thng hi ca ngi khc, v vy ti rn
thch nghi vi hon cnh. Ti c cm
tng rng c trong gic ng ti cng tp
thch nghi na. V ti ch ht tm vo vic
lm cho b ngoi ca ti c d coi. Sau
mt thi gian, ti t thuyt phc ti c
rng ti c th lm cho ngi khc khng
thy tm, xa lnh ti na m ch ti ti.
ngh cu vt ti. Ti khng cn
lm nhc cho nhn loi na bng cch t
cho ai ny thy ngun sinh lc k diu ca
c th con ngi.
Ti tip li:
- V thy sc mnh ng knh ca tm
hn con ngi.
 Nng rng rng nc mt, mm ci,
ly chn mt a khn mi xoa ln chi
mt. Ri nng x mi tht mnh, lm cho c
hai chng ti u ci, khng kh ht ngt
ngt. Nng ni tip:
- Mt s ngi c l cho rng ti trn
mt ra vi thin h nh vy, tht l v
duyn. Nhng ti quyt chin u cho h
mt cm tng i. Gp nhng ngi l
no bng thy tt nguyn ca ti m c v
chng mt th ti lm mt c ng tht ti
tnh, chng hn a mt chic lc ln
chi tc. Nhng ngi tc th tr mt ra
v mt h ti ri. iu ti qu nht l cc
bn thn ca ti u coi ti nh mt ngi
bnh thng".
Ring phn ti, ti phi th nhn rng
ti qun hn tt nguyn ca nng, nhng
trc mt nng, lc no ti cng ngc
nhin khm phc nng ch khng coi nng
nh mt ngi bnh thng bao gi. Nng
t to c mt c tnh l lng. Nng
ni chuyn vui v, c duyn, n bn thanh
nh, bit lm ni bt nt p ca nng ln
lm cho ngi khc khng ti hai vai
co rm li ca nng na.
Nng rt t khi phi nh ngi gip ,
t xoay x ly mt cch ti tnh l lng,
thnh th ti qun rng nng tn tt. Sch,
vt ca nng, nng eo ln vai, a
cm ra [*]. Chn ca nng mm mi l
thng, thay cnh tay c.
Mt hm ti gp nng trong phng mt
s quan, g mt cy vit my trn ci
gi, vn np ra, vit mt cch r rng, ri
li t cy vit vo ch c. Nng an sut
ngy v an kho hn nhiu b hay c c
c hai bn tay na. Nng nh phn
bng nhng ngn chn, chic gng t
thng bng trn mu bn chn kia. Nng lt
trang sch hay bo, ht thuc cng d
dng, duyn dng nh mt b gi qu phi.
Trc khi ln b, ti mi ng ch, b
thm nng v nng trn ng v, gh nh
ti chi v chng c ci hn hnh
tip n. Hai ng b nhn li.
V ti nh, ti k li chuyn cho bn
b, h khng tin. Mt ngi lm y s bo
c xt cch cu to ca c th con ngi,
th chn khng th lm nhng vic nh vy
thay tay c.
Nhng khi ba v khch ca ti ti, nh
ti lm ba tic i th c nhng ngi
hoi nghi nht cng phi chng hng.
Ti th t vi thiu n trong mt
thi gian ri chng ti dn i ni khc,
t bt tin ca nng. Nhng nhng ai
c tip xc vi nng u nhn rng nng
chng minh mt cch linh ng rng
tinh thn con ngi c th c mt sc
mnh v i v cng.

Edison Marshall
____
[*] Thng 11 nm 1954 phng Trin
lm Galerie du Tertre 67 ng
Maubeuge, Paris c by 60 bc tranh sn
du ca c Denise Legrix, bit hiu l
Daisy. C sanh ra cng khng c cnh tay,
tp v t hi mi tui, t cy c vo
nch m v. (Li cc ch trong bn ting
Php).

MT BI HC CA
 BIN C
Mt s ngi c c mt thin t k
diu. Ti khng bit nn gi l g cho
ng: tinh thn bnh thn, sc mnh ni
tm hay tinh thn i , khong t? D
sao th mi khi gp nhng ni thc mc
au kh l t nhin chng ta hng v
nhng ngi . H c mt ci g thu ht
chng ta nh nam chm ht st. Ti c
mt ng bn thn thuc hng ngi y. Cho
nn bui ti hm n, c mt ni u t
nng trong lng, ti ku ngay in thoi
hi anh. Anh p:
- Mi anh li chi. Alma i ng ri,
ti sp pha c ph cho ti y.
Ti bn li nh anh v mt gi sau, y
nh ti on, tinh thn ti phn khi
hn ln. Khng phi l ni kh khn ca
ti gii quyt c u, nhng khng
hiu ti sao, ti khng thy n gh gm
nh trc na. Ngi trc mt anh Ken,
thy anh thoi mi da lng vo ci gh
bnh, hai chn gc ln bn vit, tay chp
sau gy, t ni nhng chm ch nghe... v
t thin cm vi ti, th lm sao m tm
hn ti chng bnh tnh li?
Bng ti thy cn phi t t li cm n
anh v tm lng ti qu mn anh. Ti bo:
- Anh Ken, ti cha thy ai c ti lm
cho tinh thn ngi khc phn khi ln
c nh anh. Anh lm cch no vy?
N ci ca anh n mt cch chm
chp, c h nh ln no cng hin ln
khe mt trc ht.
Anh p:
- C g u! Ti hi ln tui hn anh,
th thi.
 Ti lc u:
- Tui tc m n nhp g ti ci . Anh
c ci c bnh tnh m ti cm thy rt
thm trm. Nh u vy, anh?
Anh ng ti vi giy, c v suy t, nh
do d khng bit c nn k cho ti nghe
khng. Sau cng anh ly u mi giy mc
ko mt hc t bn vit, ri ly ra mt hp
giy, t ln tm ba lt tay trn mt bn.
Anh tr hp giy , bo:
- Nu ti c c mt cht xu ci c
m anh khen ti th c l l nh ci hp
ny.
Ti i anh ging gii. Phng rt tnh
mch, ti nghe thy ting tch tc ca chic
ng h qu lc t trn mt l si.
Anh la mt ng iu c, thuc ng
dy mt lp, ri nhi thuc.
- Chng mnh quen nhau t bao lu ri
nh? Mi nm, mi hai nm? Ci hp
ny c t lu hn nhiu. Trn ba chc nm
ri. Ch c Alma v ti l bit trong c
g thi, nhng lu qu, c l nh ti qun
ri. Cn ti th c thnh thong li m ra
ngm ngha vt cha trong .
Ngn la u cy qut chp chn,
khi thuc ta ln thnh nhng cun xanh
phn chiu nh n.
Anh Ken bt u k, ging nh vng
vng t d vng.
- Nm 1920, ti trn ng thnh
cng. Mt s thnh cng k d. Tin v
nh nc, mi ngy mi nhiu m tiu pha
cn nhiu hn na. ng l hng thanh
nin c tri cng, ti suy ngh tnh ton
mau hn ai, m tu lng th cng v ch.
Ti ci nh ti v thy nng p, lm cho
nh ca, cuc i thm ti, ch khng
phi v tnh. Ni thc ra, ti khng yu
nng cht no c. Ti ch yu ti, t cao t
i, th thi.
Ti ngc nhin ng anh. Anh t v cho
anh bc chn dung tn nhn nh vy, lm
sao ti c th tin c l ng.
Anh ni tip:
- Chc anh on c rng s phn u
c chu thua ti, phi qut li ch? M n
qut li mt cch gh gm lm sao! Nhng
ngi no khng tri qua cuc kinh t i
khng hong nm 1929, th kh tng
tng c n bi t ti mc no. Mi
tun l trc, ti cn l mt nh triu ph
- trn giy t - m tun sau nhn ti.
Phn ng ca ti d on c: ti say
sa ti ngy, c ln ba ngy lin say mm,
khng cn bit tri t g c.
Anh ci gn mt ting ngn, ng dy,
la ngn tay vo m tc ri b.
- Ni m ti la tha tnh than thn
trch phn l mt bit th ca chng ti
trn b bin, nhng t khi t sp di
chn, n khng cn thuc v chng ti na.
Alma mun theo ti ra , ti bo ng.
Ti ch mun mi mt iu: ung ru ti
say b t qun ht mi s. V nc ht ve
ny ti ve khc.
Nhng ri cng ti mt lc tinh thn
ngi ta bnh tnh li. Lc ti sp thnh
mt thng nghin ru, iu thc gh
gm qu. Ti tm cho ci con ngi ti,
ti tuyt vng. Ti soi gng: cp mt
ngu, ru ria ba ngy cha co, ti thy
rng mnh hon ton l mt thng b i.
Ti hon ton l mt con ngi h hng,
mt ngi chng h hng, mt cng dn
h hng. Ti ngh rng ch c cch ti t
b ci i ny l c li cho nh ti, cho
x hi hn c.
Ti kim c mt cch chc chn
ri. Gi thi o o. Bin ng mnh. Ti
s bi ra tht xa, ti khi ui sc mi thi,
th l v phng tr v b c v bao
nhiu ni u t s trt c ht.
Ci thuc tt, anh nhm dy t n
ln bn giy. Khi ngi xung, chic gh
bnh c k ca anh ku rc rc.
- Khi c mt quyt nh nh vy th
ch cn ngh ti cch thc hin cho mau.
Ti khng chn ch na vi vng xung
cc bc thm, tin ra bi bin. Ti cn
nh lc tri hng ng, rc, di
ngn cung phong, sng ni cao ngt. Ti
bc thng li m nc. Khi ti ni, ti
thy ci g lp lnh trn mt ct. Anh m
hp giy ra, bo:
 - y, vt ny y. Hp cha mt v
s. Khng phi l th v s him thy, v
ti cng gp nhiu v nh vy, ch l
mt th v hnh bu dc di, c rch mu
lt coi kh p. Anh Ken ni tip:
- Ti ng li ngm ngha n. Sau cng
lm n ln. N t, bng long v ch
kh bp mt cht cng b lin. Mc du
vy, n cn nguyn, khng st m g c.
Trong khi gi go, sng gm chung
quanh, ti t hi: "Lm sao m c th nh
vy nh? C tn nc dp dn cun n,
tung n ln trn lp ct cng ny, m sao
n khng b ra, tan tnh ra tng mnh vn
nh? Ci g lm cho n cn nguyn vn
khng h rn nt nh vy nh? Ti rng
suy ngh ri bng nhin ti hiu. N
chp nhn cn dng t nh chp nhn s
an tnh y bin, ni n pht sinh. Nh
vy n khng b tiu dit. Bng nhin ti
thy mnh v l chin u vi mt bin
c khng th trnh c.
Ti khng nh ti ng nh vy bao
nhiu lu, sau cng ti lm v s ln
ri tr v bit th. Ti gi v s cho
ti by gi.
Ti ci hp anh cha cho ti, nhc
v s ln. Tht u n, khng st m cht
no c m nh nh lng chim.
Ti hi anh:
- Anh c bit tn n khng?
Anh p:
- C. Ngi ta gi n l "cnh thin
thn".

Arthur Gordon
 MT MNH TRN BIN
SUT MT NGY
Mi ri ti b mt cn chn nn m
nhiu ngi c lu lu li tri qua mt ln:
bng nhin nguyn kh h thp xung, thy
ci g cng m m, v v, sinh lc gim
thiu, ht hng hi. Cng vic lm n ca
ti b nh hng tai hi. Bui sng no ti
cng nghin rng cu nhu: "Hm nay th
nht nh phi tm li c ci ngha
trc kia ca cuc sng; th no cng phi
thot khi ci tm trng ny mi c".
Nhng ri nhng ngy v ngha c ko
di ra v s t lit v tinh thn mi ngy
mt tng. Sau cng ti thy rng phi nh
mt ngi no cu gip mi c.
Ti kim mt y s khng chuyn mn,
khng phi l mt nh phn tm hc, mt y
s thng thi, ln tui hn ti, tuy b
ngoi c v quu qu nhng lng rt nhn
t.
Ti ru r th tht:
- Ti khng bit b ci chng g, nhng
ti c cm tng r rt rng ti khng c
li thot. ng c th tr cho ti c
khng?
ng ta chm ri p:
- Ti khng dm quyt.
ng chp tay, u ngn tay bn ny
chng u ngn tay bn kia, ng ti mt
hi lu, ri thnh lnh hi ti:
- Hi nh, ng u thy thch nht?
- Hi nh ? C l ti thch b bin
nht.
Chng ti c mt cn nh nh b
bin, c ma h ra ngh mt, th lm.
 ng ta ng qua ca knh nhn nhng l
vng l t, cun theo chiu gi.
- ng c th theo ng li ti ch bo,
ch trong mt ngy thi, c khng?
Ti p:
- Ti xin sn sng th bt k ci g.
- c. y, ng nghe ti dn. Sng
mai ng li xe ra b bin, phi rng ti b
bin trc chn gi. Mang theo ba tra
i, nhng cm ngt khng c c sch
bo, vit lch, nghe my thu thanh hoc
ni chuyn vi bt k ai. Ti cho ng my
toa thuc, c ba gi th lm theo ng nh
ti dn.
ng ta x bn t giy, vit ln mi t
vi ch, gp li, nh s ri cha cho ti:
- Ung nhng thuc ny lc 9 gi, gia
tra, 3 gi v 6 gi chiu.
Ti hi:
 - ng khng a y ch?
ng ta kh ci:
- ng s phi tr tin coi mch y,
khng phi chuyn a u.

*
* *
Sng hm sau, ti li xe ra b bin m
lng hi hoi nghi. Ch tht vng v.
Gi bc thi v mt bin xm nh cau my
li; ngi trong xe ti chn ngn ngh ti ci
nng ni phi b bin sut mt ngy
di. Ti ly ming giy th nht ra c:
Lng tai nghe.
Ti tng ti c ln ch! Ti ngh
bng: "ng ny in tht tnh ri. ng y
cm mnh th: nhc, tin tc i pht
thanh, ni chuyn vi ngi khc; nh vy
th cn ci g nghe na m bo mnh
phi lng tai nghe?"
Ti ngng u ln, lng tai. Khng c
mt ting ng no c, tr ting sng gm
u u, ting ku the th ca mt con hi
u, ting v v ca mt phi c bay rt cao,
m tt c nhng ting u quen tai qu
ri.
Ti bc ra khi xe, mt lung gi sp
mnh cnh ca xe. Ti t hi: "Mnh phi
lng nghe tt c nhng ca n sao?"
Ri ti leo ln mt ng ct ngi ngm
b bin hoang vng. y, bin gm ln
d di ti ni t hn mi ting khc. Bng
ti ngh bng: "Vy m nu lng tai, g st
tai vo th tt cng vn nghe c ting ct
di ng so so nh nh v ting gi lo
so khi thi ln ng ct".
Ri nh c mt ci g thc y ti ci
xung, rc u vo mt m c ong b
bin, m khng thy vy l k cc. V ti
pht kin c iu ny: nu ta ch nghe
th s thong c mt lc m mi s sinh
hot nh ngng ng li, ch i, mi t
tng bng ht quay cung trong u c,
khng th no ch nghe mt ci g
ngoi gii m khng lm cho ting ng
ca ni tm phi im bt. c lc c
ngh ngi.
Ti tr v xe, ngi sau tay li. Lng tai
nghe. Ti li nghe ting gm ca bin v
ngh ti s mnh mng ca bin, nhng tit
iu l lng ca n, ti mt bin p nh
nhung di nh trng nhng la gt ta,
nguy him nh mt ci by, ti nhng ln
sng vin bt trong dng t, ti nhng bi
hc n dy cho chng ta hi nh: bi hc
kin nhn, v khng th bt thy triu xut
hin mau hn c; bi hc thn trng, v
khng nn a vi bin c; bi hc v s
lin quan b mt v mnh mng gia mi
vt; gi, thy triu, lung nc, tri lng,
ma hoc bo, tt c nhng ci ha hp
vi nhau m quyt nh con ng di th
ca c v chim. V bi hc sch s na:
khng c mt bi bin no khng c
ngn chi mnh mng ca bin qut sch
mi ngy hai bn.
Tm li, ti trm t v nhng ci vt
ra khi bn thn nh b ca ti, nh vy,
lm nh c gnh nng u t ca ti.
Nhng thi gian i chm qu: bao
lu nay ti c thi quen gp vn g th
sn vo gii quyt, by gi khng, ti
thy b v. Trong khi ti tic r nhn ci
my thu thanh trong xe th bng mt cu
ca Carlyle hin ra trong c: "Cc tc
phm ln lao thnh hnh trong s yn
lng".

*
* *
Ti gia tra, gi lm tan ht cc
m my, v mt bin nhp nh vui v lp
lnh: ti m ra coi "toa thuc" th nh, v
li ngi xung: na thy ng nghnh na
bc mnh. Toa ny gm su ch: Rng tr
lui v d vng.
Tr lui v d vng? Lm sng li d
vng? Ti sao? Ti u t l u t v hin
ti v tng lai kia m!
Ti ri xe, trm ngm i bch b theo
cc ng ct. ng y s bo ti ra b
bin v b bin nhc nh ti nhng hi k
p thi nh: c l v vy m phi lm
sng li kho tng hnh phc chm trong
sng m ca thi gian chng?
 Ti kim mt ch khut, nm di trn
lp ct m nh nng. Rng tr ngc ln
ngun ca d vng, ti thy lp l nhng
hi k sung sng nhng m h: nhng v
mt m m, xa xm, nhng hnh nh
chn k t lu.
V ti ny ra t cho nhng n tng
m h thm r, nh mt ha s sa li
mu, v li nt trn mt bc tranh. Ti
chn mt vic c bit no xy ra,
n li c cng nhiu chi tit cng tt,
tng tng nhng ngi d vo trong
vic , mt cch tht y : t y phc,
c ng, ging ni, ting ci (y s
khuyn ti phi lng tai nghe m).
Thy triu h, nhng sng cn gm
nhng ch ngm. Ti tr li hai chc
nm trc, nh bui cu c cui cng vi
em ti. Ti nhn thy rng nhm mt li v
ch ht tinh thn vo th ti c th lm
sng li mt cch r rt l lng hnh nh
ngi em yu qu, trng thy li c ci
khe mt vui v, hng hi ca ch y trong
bui sng xa xm na.
Thc ra, ti trng thy li c tt c
khung cnh bi bin hnh vng cung mu
ng, ni chng ti cu, mt tri mc lm
cho nn tri phng ng nh lem luc,
nhng lp sng cao vin bt p vo b;
ti cm thy nc m m cun cun rt ra,
bun bun u gi ti; ti thy cn cu
ca em ti un cong li mi khi em ti git
c, ti nghe thy ting la ht mng r ca
em ti khi bt c c. Ti xy dng li
hot cnh , tng khc tng khc mt, r
rng m khng sai, di lp sn trong sut
ca thi gian. Ri hnh nh bin mt.
Ti chm chp ng ln. Rng tr lui
v d vng. Nhng ngi sung sng
thng rt t tin. C tip xc li vi
hnh phc qua, chnh l mt cch gii
thot nhng tia ngh lc, ngun li ti sinh
kh ca ta y.
Phn th nh ca ngy hm tri qua
mau hn. Trong khi mt tri chm chm
bt u h xung, ti tham lam c n li
nhiu d vng, sng li giai on ny, tm
li c giai on khc hon ton qun
t lu. Mt hm, hi ti vo khong
mi ba tui, em ti mi tui - thn ph
ti ha dt chng ti i coi xic, nhng
ri trong ba tra, c ngi ku in thoi
bo c vic gp, thn ph ti phi li hng
ngay. Anh em ti sn sng nhn ni tht
vng ri, nhng thn ph ti bnh tnh bo:
- Khng, ti khng ti c: vic gp g
th cng .
 Ngi tr v bn n, thn mu ti mm
ci bo:
- Gnh xic thng tr li m.
Thn ph ti p:
- Phi, nhng tui th khng tr li na.
bao nhiu nm tri qua ri, ti cn
nh chuyn , v thy lng ti m p ln,
ti hiu rng khng c mt vic thin no
m hon ton mt bao gi c.

*
* *
Khong ba gi chiu, lc nc rng,
ting sng ch cn vng vng, u u t
xa a vo, nh hi th ca mt ngi
khng l. Ti nm trn ct, sung sng,
thoi mi, v hi t c na: nhng toa
ng y cho mnh, c kh theo cht no u.
Nhng ti khng ng c ni dung
trong toa th ba: khng phi l mt li gi
na m l mt mnh lnh nghim nht:
Xt li cc ng c thc y ng hnh
ng.
Phn ng u tin ca ti hon ton c
tnh cch t v: mnh c lm ci g by
u m phi xt li.
Ti mun thnh cng: ai chng mun
thnh cng? Ti mun c cht danh vng:
mi ngi cng mong nh ti.
C ting th thm trong thm tm ti:
"C th rng ng c ca mnh khng
c cao thng lm chng? C th rng
v vy m tinh thn ca mnh mt qun
bnh chng?"
Ti vc ln mt nm ct ri cho n
chy qua k tay. Hi xa, mi khi ti lm
c mt vic g hon ho th l t lm,
vui v lm, khng cht b buc. t lu nay
ti lm theo mt li "thng thi", tnh ton,
lnh lng. Ti sao? Ti ti cn nhm ci g
khc ngoi cng vic, nhm phn thng
m ti mong c hng: s lm vic
khng cn l cu cnh na m thnh mt
phng tin kim tin.
Ti bng tnh, gic ng c chn l
ny: khi ng c ca ta xu th khng c g
tt c c, d ta lm ngi pht th,
ngi ht tc, nhn vin hng bo him
hay bt k mt ngh g khc. H ta cn ci
cm tng rng ta phng s x hi th cng
vic ta lm cn c hon ho; nu ta ch
ngh n t li thi th cng vic ha km,
ti i: lut cng nghim khc nh lut
trng lc vy, khng ai thot khi n.
Ti ngi trm t trong mt hi lu.
ngoi xa, trn ch ni, ti nghe thy
ting sng nho m bin thnh ting gm;
thy triu dng; sau lng ti, nh t
chiu gn nh ngang ngang trn cnh vt:
sp ti lc ri bi bin ri. Ti khng th
khng phc y s : toa thuc ca ng ti
tnh tht m ng c v chp ra mt cch d
dng, chng cn suy ngh g nhiu. Lc
ti mi nhn ra rng li tr bnh tun t
c th gip c mi ngi trong mi ni
kh khn.
Lng tai nghe: tinh thn du xung,
thng n li, khng cho n thc mc, u t
v nhng vn ni tm na m hng v
th gii bn ngoi.
Rng tr lui v d vng: c con ngi
cng mt lc ch c th ngh ti mt thi;
ngh ti nhng lc vui qua th t nhin
qun ht cc u t hin ti.
Xt li cc ng c thc y ta hnh
ng: lnh nghim khc chnh l im
ct yu ca phng php: nh gi li
ng c cho n ha hp vi kh nng
v lng tm ca mnh. Nhng mun lm
c nh vy, th tr c phi sng sut v
d th cm, cho nn cn c chun b
trc trong su gi hon ton im lng.

*
* *
Khi mt tri rc nh mt bu la ln
chn tri, ti ly ra nt ming giy cui
cng. Ln ny cng ch c su ch. Ti
tin chm chm li pha bin, khi cn cch
m nc ln vi thc, ti ngng v c
li: Vit u t ln trn ct.
Ti tung cho t giy bay theo gi, bc
vi bc, lm mt v s ri qu xung,
vit ln trn ct my ch, ch n ln
ch kia.
 Sau cng ti v xe m khng quay li
ng pha sau: ti vit nhng u t ca
ti ln ct v thy triu ng dng.

Arthur Gordon

LM CHO K C
MI THI
Trong th trn nh ca chng ti khng
ai bit b tc u ti C l b l
ngi ngoi quc v rng ni cho ng
ging. Chc b giu c v dinh th to ln,
gia nhn ng. Nhng b khng tip ai ht,
khng giao du vi ai ht (...)
B lun lun cm mt chic gy
chng m cng tr nhng a tr nghch
ngm, cn phi un nn theo b. Ti tinh
mt m lanh chn, lun lun trnh c
chic gy . Vy m mt hm, nm ti
mi bn tui, mun i ng tt, ti va
nhy qua hng ro ca b, th u b p
cho ti mt ci vo u, ti ku "i" v
nhy li li ti gn mt thc.
B bo:
- Ny chu, gi mun ni vi chu iu
ny.
Ti tng b s thuyt cho ti v ci ti
nhy qua hng ro nh ngi khc, nhng
b ng ti, hi mm ci, c v thay i
kin.
- Phi chu cn nh sn xanh bn kia
khng? Nh c trng liu ngoi vn
?
- D phi.
- Chnh chu sn sc, ti, xn v ht
bn c phi khng?
- D phi.
- c lm. Ch lm vn ca gi ngh
vic ri. Sng th nm, by gi chu li
y, nghe. N ng c kim chuyn ni
rng mc vic ny vic n, gi thy th
nm no chu cng l la, lang thang trong
xm.
Ti khng dm ci b nn th nm
ti li ht i ht li ba ln bn c ca b
ri b mi va lng. K b bt ti b
i nh nhng c ng: u gi ti xanh nh
bn c vy. Sau cng b ng di hin
gi ti v:
- Chu mun lnh cng bao nhiu y?
- Chu u c bit c. C l 50
quan...?
- Theo chu th cng vic chu lm
ng 50 quan h?
 - D... Ngha l... vo khong vy
m!
- c. y l s 50 quan m chu cho
ng cng chu. Gi thm vo 150
quan na, cng ca gi theo gt, coi
chng chu sut bui. By gi gi cho
chu hay cch thc chng mnh lm vic
chung vi nhau ra sao, nghen. C bao
nhiu ngi lm th c by nhiu cch ht
bn c. V cng vic ca h ng gi cng
rt khc nhau, t 1 xu ti 500 quan. Cng
vic ca chu hm nay ng gi 300 quan
nu chu... t lm ly mt mnh, khng c
gi theo gt, ch bo. Mun lnh c 400
quan th cng vic phi gn nh hon ton,
ht mt bn c m tn cng nh vy th
gi cho l in. Cn nh mun cho cng
vic ng 500 quan... th chng ta ng
nn ngh ti: khng th lm c. Vy t
nay mi tun chu li ht bn c cho gi
mt ln v chu t nh cng vic ca
chu ng bao nhiu, gi s tr by nhiu.
Ti i v vi 200 quan trong ti, c
cm tng rng mnh giu nht i, v
quyt tm tun sau phi moi c 400
quan ca b ta mi nghe. Hi i! Tun
sau, ti khng t c ci gi 300 quan
na. Khi ht ln th nh, ngh lc ca ti
bt u gim i.
- Cng ch ng 200 quan Th ny th
gi chc phi mn ngi khc thi, chu
i!
- D, nhng tun sau chu s c gng
hn.
Ti khng nh lm cch no m gi
c li ha. Khi ht li bn c ln cui
cng, ti mt , vy m vn cn gng
sc thm c na. Ln u tin thy ci
cm gic thng li , ti mng r, khng
do d g c, xin b 300 quan.
Bn hay nm th nm sau, c ln ti
nh gi cng vic ca ti l 300 quan, c
ln 350 quan. Lm c t lu, ti bit r
bn c : ch no mt t g gh, ch
no ti phi ht ct, ch no phi c
cao, nh gn mp, nh vy ng cong
ton th bn c c iu ha hn. Cng
quen vi cng vic ti cng nhn nh r
c mt "cng vic ng 400 quan" th
phi ra sao. V tun no ti cng quyt tm
thc hin cho c ci mu mc m ti
tnh trc trong u. Nhng khi kim cho
c 300 quan hoc 350 quan, ti thy
mt qu ri, nn qun ci d nh c vt
mc .
B b tc khi tr tin cho ti, bo:
- Chu c v ngng ci mc 350
quan!
Nhn s tin , ti mng qu, khng
nh rng mnh nhm cao hn na, nn
p:
- Chu cng c cm tng nh vy!
B an i ti:
- C g u m phi t trch mnh. Xt
cho k th hng ngi ht mt bn c m
ng c lnh 400 quan u c nhiu g.
Mi u nghe li , ti cng thy mt
rut. Nhng ri trong lng ti c s thay
i ln ln m ti khng ng, sau cng ti
thy bc mnh v li v ti quyt tm
kim cho c 400 quan, mun ra sao th
ra.
Mt bui m th nm ti rng qun s
tht bi trong ngy ng mt gic, th
ngh hin ln, mnh m v cng, ti
nhm dy, xc ng n nght th.
 Phi t cho c 500 quan, ch khng
phi 400 quan! Phi lm cho c mt
vic m khng ai lm c, chnh v l
rng n khng lm c.
Ti bit nhng ni kh khn ti phi
vt. Chng hn c vi ch, su b, giun
d n t ln, phi san cho phng. C
l b b tc cha nhn thy nhng ch
v n nh qu: nhng ti i chn khng, ti
bit v ti phi sa sang li cho bng
phng.
Th nm sau, trc ht ti dng mt ci
h l (rouleau) san phng nhng ch
t n ln . Sau hai gi lm vic, ti
chn nn, gn chn gi sng ti tnh b
d! Ri ch nh mt s ngu nhin l lng,
ti bng i . Xong vic san bng h l
ri, ti ngi ngh di mt gc cy d
v ng thip i mt lt. Tnh dy thy bn
c p qu, i chn khng ln thy m qu,
ti nng ny mun tip tc cng trnh ca
ti.
Khong tm gi ti, mi vic hon
thnh. Ti hnh din qu, qun mt, chy
li ca phng b b tc:
- Hm nay ng gi bao nhiu y?
Ti rn bnh tnh li mt cht, lm ra v
nghim trang v p:
- 500 quan!
- 500 quan? Chu mun ni 400 quan
y chng? Gi nhc li: khng sao t
c mc 400 quan, khng th c m?
- D, c ch! Chng c l chu lm
c ri y.
- A! T khi khai thin lp a ti nay,
mi c mt bn c m mt ngi lm
vn b cng sa sang ng ti 500 quan,
phi i coi cho bit mi c.
 Trong nh hong hn sp tt, chng ti
cng i coi khp mt vng bn c. Chnh
ti m cng ngc nhin v cng: khng th
tng tng ni mt cng trnh nh vy.
B t tay ln vai ti, bo:
- Ny em, gi khng hiu em c ngh
lc mnh ra sao m thnh cng mt cch
tuyt vi nh vy.
Chnh ti, ti cng khng hiu na. M
gi c hiu th cng khng th ging c
v cm ng qu khi nghe b bo rng ti
thnh cng.
B ni tip:
- Gi on c cm xc ca em khi
em quyt nh lm cho c cng vic m
gi cho l khng lm ni. Chc ln u c
quyt tm , em sung sng lm m
cng hi kinh hi mt cht. Gi on c
ng khng?
 Thy ci v kinh hi trn nt mt ti, b
bit rng b on ng.
- Gi bit c nh vy l v hu ht
chng ta u c cm xc . Chng ta c
lc bng cm thy bng pht trong lng
mnh ci mun xn tay lm mt cng
trnh ln lao. Ta c hng nim sung
sng k diu. Ri hnh phc tan dn
i v chng ta t nh: "Khng, mnh khng
lm ni: vic khng th lm c! Mi
khi c mt ting t y lng em bo em
rng: "Khng th lm c" th em nh
phi xt cho k, ng vi tin n nh .
T bui n nay trn mt phn t
th k ri, mi ln ti thy ht phng,
cng ng, khng cn cht hy vng no
c chn tri khi my ting "khng th
lm c" li hin ln trong c ti, ti li
cm thy trong lng bng hng ln, nh c
mt s thc y k diu bt ng no , v
ti hiu thm mt ln na rng con ng
duy nht c th t c ngay trong ci
thin nan vn nan, khng th lm c .

Richard Thurman

BC V NHN NHT
TH GII
Ti cho cc hc sinh ca ti v lp
v lng l ngi xung, trc mt ti, em
no vo ch ny. Ti bt cc em ngi im
mt lt nh vy, v ng ln cc em, thch
th v ci uy tn ca ti lm. Cn chng th
bt u ngi ngi ri. Chng on
c hm nay ti tnh "trc" chng ci g
chng?
Khi p ch c chng ri, ti mi
bo:
- Ly mt t giy ra!
Chng nhao nhao ln phn i:
- Tha thy ng! hm khc, thy.
Ti yu chng lm, nh by con ca ti!
Ti yu ci tnh hay phn i, ranh mnh,
di dt, lm bing ca chng. Ti yu em
Kobert mp l kia, c ba ngy th hai ngy
qun khng mang sch; ti yu em Annette
nh xu khng ln no np mt bi m
khng c vt mc; yu em Herve na
khng lm sao nh c nhng li chnh
t d dng nht; v em Philippe na m
khng c sc mnh no trn i ny c th
ngn em vit leo ra ngoi l c. Ti yu
ht thy cc em v cc em bit nh vy
lm. nhiu ln ti sut mm lng, chiu
cc em nn n, i ci ny ci n!
- No mau ln ch! Chp u tc
vn.
Thy cc em vi vng ly giy, ti hiu
rng lc ny, cc em ngi ti ra bi m t.
C vi em cu nhu y, nhng ri giy
trng, giy chm v vit my hin
trn mt bn. Ri ht thy u ngc mt
nhn ti, v trong cp mt chng, ti ch
thy v lo ngi, i u .
Ti s b sut ngy ch nht ti
chm bi ti con nt ny y, cn chng th
chng s ch b ra mt pht ph phn
ti ty u ti sp ra. Ti hi hp lo
ngi cng gn nh chng:
- Tr phc v nhn no nht, bt k v
nhn trong lch s, trong thi ny hoc
trong truyn thuyt. Cho bit ti sao la v
nhn .
 Bao nhiu ci u ci xung u ngng
ln c. Hu ht u tot ming ci, chc
chn chng s chm ch lm bi. Chng
thch u , v ti khoi lm: - trong
thm tm chng, th no chng chng ph
cho ti mt im tt.
- Thi by gi lm bi i... H chung
l thy thu bi y...
Chng li ci u xung. C em ngm
u mt cy vit ch, c em v nguch
ngoc ln giy suy ngh, rn nh li
nhng danh nhn c bit. Ri bng
c my em a ngn tay ln xin hi:
- Tha thy, con la Cha Kit c
khng ?
A! C bit bao ngh k d trong u c
nhng em nh ! M chng lm cho mnh
nhiu khi lng tng ch, chu chng tht!
- c ch, d nhin. Nhng thy
ngi rng la v nhn , con s kh vit
y...
- Tha thy, b Jeanne D'Arc phi l
mt v nhn khng ?
- Tha thy, la mt con vt ni danh,
c c khng ?
Ti nh cho mi em t lnh ly
trch nhim v bo chng thi ng hi
na, lm bi i. Mt lt sau, vit ch v
vit mc bt u a tt trn giy v trong
cnh im lng ca lp hc, ch thnh thong
cn nghe thy ting v mt bn nhp hoc
ting mt cy thc k rt xung sn.
Nhng ti nhn ngay ra rng trong khi
cc em khc vit ht hng ny ti hng
khc th em Benoit Trvol vn t giy
trng. Em c v do d lung. Em rt sing
nng. Khng phi l hng gii nht trong
lp nhng nhiu ln thy em chuyn cn
m ti cm ng. C t, v thin ch th
ti chc l khng em no bng. u nh
vy m em c v lng tng, hoang mang,
th nht nh l c l do g quan trng y.
Thy em ng ngc ng ti, ti ra du bo
em ln. Em ng dy, rn rn i qua lp
hc ri bc ln bc, li st gh ca ti.
Em m m ng ti, mun ni m vn
cn do d.
Ti ni nho nh em d k ni lng:
- Sao Benoit, ti sao con khng lm
bi? C ci g kh khn khng?
Em thu ht can m li, mt bng,
hn chic o lnh em bn na, gh st tai
ti, hi:
- Tha thy, con c th la ba con c
khng?
Ngh gio vin qun ca chng ti
chng c danh vng g m gn nh v vng
na. Nhng c lc chng ti c hng
nhng nim vui thm kn, nh vy m qun
c ht thy mi ni chn nn: mt em
nh mi tui, nhn chn ln, tin cy
mnh, th thm hi mnh c quyn c
nhc ti ba ca em khng, ci an i
mi nm m thm tn ty vi ngh ri!
Th hi trn i ny, c ng ln no, c
bc thin ti no, bc vua cha no c
nhn bo vt khng: nhng nh sng
u tin le trong c mt em nh, s ny
n ca mt tnh cm mi m! Ti cm
ng v cng, v phi gng bnh tnh lm
mi khi l cho em thy:
- Con tin rng ba con thc l mt v
nhn sao?
Benoit tht ln, ging trn tr quyt tn:
- D!
- Vy th lm bi mau ln v coi chng
chnh t y nh!
Mt lt sau, ngn bt ca Benoit cng
a lia la trn giy nh chng bn. Li
th ra, em chm ch lm bi cho ti ht
gi.
Trong th trn nh ny, ai cng bit r
ng Trvol, thn ph ca em, nhng chc
chn l danh vng ca ng khng bao gi
vt ra khi qun. Va xc ng, va ngi
ngi na, ti thc mc t hi khng hiu
ng c ci g m con trai ng coi ng l
bc v nhn. ng trc t tun, chng c nt
no ging Tyrone Power hay Frenandel
[*].
T khi li th trn ny, ng lm k s
trong mt hng thuc da nh ngoi .
Theo ti bit th chc v ca ng trong
hng chng c g quan trng c bit, v
ngy no ng cng i xe in li hng nh
hu ht cc nhn vin khc. ng tng
di mt bit th c tin nghi, nhng
chng c g sang trng, cng vi v v hai
a con. Thnh thong b Trvol v nh
ti gp nhau ngoi ph hoc ch. Cng
nh cc b ni tr khc, h hi nhau t cu
v gi ci hoa hoc b nhp cng. Chnh
ti cng i khi tr chuyn vi ng
Trvol. ng hi thm ti v s hc, kh
nng, s gng sc ca Benoit. Ti khen
em, nn ng v ti t t vi nhau, bui
chiu th by, trong rp chiu bng ra,
h thy nhau l nh nhn cho nhau. Ti
khng nghe ai ni rng ng c lm chnh
tr, cc cng tc x hi, hoc trong mt
on vn ngh, th thao no c. Cng nh
mi ngi, ng b ng vin nm 1939,
nhng c lm li hng v hng ng
cung cp cho qun i. Hi b qun ch
chim ng, ng khng hp tc vi ch
m cng khng gia nhp khng chin. ng
qu l mt ngi lng thin, d thng,
nhng ni cho ngay, ti chng thy ng c
mt cht xu g l "v nhn", hiu theo ci
ngha tm thng nht ca ting ny. Ti
mong c con trai ng pht gic cho ti
bit ci phong v nhn ca ng ra sao.
V vy bui ti hm v nh, ti vi
vng lt xp bi tc vn tm bi ca
Benoit Trvol. Ti coi s s cc bi khc
xem hc sinh ca ti la nhng v
nhn no. Vercingetorix, Mermoz, Robin
des Bois, Tarzan, Lyautey, Charlot, De
Gaulle c nhiu em la hn c. Ti
nhn thy c mt bi vit v Staline, mt
bi vit v Thnh Francois Assise. Bi
ca em Annette li b lem mt vt mc b,
cn Philippe th cng li vit leo ra ngoi
l na. Sau cng ti gp c bi ca
Benoit, v ti c lin, thch th l lng.
Bi nh sau:
"V nhn bc nht th gii m con c
bit, m con ngng m nht l ba con. Ai
cng bit ba con. Ch nht khi gia nh
chng con do mt trong cng vin, mi
ngi lun lun cho: "Cho ng Trvol".
V con ly lm hnh din. Ba con nm tay
con. Ba can m. Bui ti, ti gi i ng,
ba ra ngoi khp ca ro li. Ba khng
bao gi bit s. Ba cng rt mnh na: c
khi ba bng m trong tay m leo cu thang.
Ba cng rt thng thi. Con thy ci g ba
cng bit, bit c tn cc ngi sao, cng
bit cc ng c chy ra sao na. Hm n
my may gy, ba sa li. Ba cng bit
trng bng trong vn na, v ti ma
xun, bng n. hng, ba ch to th da
tt nht th gii. Vy m khng bao gi ba
khoe c: ba khng din thuyt trong ra-d,
khng ng hnh mnh ln bo nh nhng
ngi khc. Nhng chc chn l khng c
bc v nhn no hn ba, c Paris hay
M cng khng c.
C vi ba li chnh t nh. Nhng bi
ng c 18 im trn 20. Tun ,
Benoit Trvol ng u s. D nhin, bi
ca em, ch hai thy tr chng ti bit vi
nhau thi.

Maurice Pons
_____
[*] Nhng nhn vt ni danh trn mn
nh.
PHI BIT CH NG BN
THN
Ba chc nm trc, hi ti l mt y s
tr Londres, trong s thn ch ca ti c
mt cu gio vin b mt bnh nan y. ng
ta mn mt phng trong cn nh mt gia
nh th thuyn n khu Paddington. ng
gi ti nghip c mt v g c bit lm
cho ti cm kch. Phi chng l ci nim
vui bnh tnh, ci nt thanh thn n ta ra
t thn hnh gi nua mnh khnh v t cp
mt sng ngi mu ht d ca ng? Thnh
th ti li thm ng thng, c nhng khi
ng khng cn ti sn sc.
u ma h, ti xin c mt c quan
t thin cp cho ng 20.000 quan ng
thot khi ci khng kh ngt ngt trong
thnh ph m ra bin ngh mt mt thng v
ti bit ng thch bin lm. Mi ngy sau
ti thy ng mt mi, tiu ty. Ngc nhin,
ti hi ng ti sao khng i. ng lm thinh
mt cht ri mi th thc rng ng khng
i ngh mt, m cho hai a tr ca thm
ch nh i. Ti c ng, ng lm thinh, sau
cng mm ci mt cch gng go:
- Bc s , i khi cng nn nhn tiu
i.
Mt tu s v danh c th k XV,
Thomas a Kempis sng c liu trong tu
vin, vit cu thm thy ny, tm tt
c c vn :
"Chng ta khng th hng c mt s
t do hon ton nu chng ta khng hon
ton hy sinh bn thn".
S thc, kh nng t ch l cn bn
ca mi c hnh, ngun gc ca mi t
do. Mun c t do v tinh thn th con
ngi phi lm ch c bn nng ca
mnh . Thnh kinh c cu: "Th lm ch
c lng mnh cn hn l chim c
mt chu thnh".
A, nu chng ta hiu c iu y?
Khng t ch c th khng rn c
nhn cch, khng lm c mt s nghip
g c gi tr c. Nhng cng trnh ln lao,
nhng cuc i v vang khng phi d
dng m c u; phi nghim khc kim
sot bn thn, thng c mnh v hon
cnh ri mi c hng nhng thnh
cng . Nhc s ni danh v piano,
Paderewski, tm tt nhng gng sc khng
ngng ca ng trong cu c ng ny:
"Trc khi thnh bc thy, ti phi lm
n l".
Ngi no t kim sot c mnh th
c c ci sc mnh t ch; ngi
bit la chn gia hai th t do: mt th
ngy t do, tc l hnh ng theo th hiu
bt thng ca mnh; mt th chn t do,
tc l t do la chn bn phn.
Mun t s chn t do th phi theo
con ng no? Nh vt l hc Nikola
Tesla cho ta bit ngay t hi nh ng t
rn luyn ra sao:
- Nu ti c mt mn n g m ti thch
lm nh bnh hay ko, th ti em cho
lin, d l nh vy kh tm lm y; nu
ti c mt bi lm hay bi tp no m ti
ght lm, th ti lm lin. Nhiu nm nh
vy th s xung t du xung; rt cuc s
nguyn v ch ca ti khng chi nhau
na m cng hng v mt im.
Trit gia William James th "khng ai
ng thng hi bng con ngi vic g
cng do d, d l t mt iu thuc, ung
mt ly ru, nh my gi i ng, my gi
thc dy, hay lm mt cng vic nh nht
no cng phi n o, suy tnh".
Ht thy chng ta u c mt tt no ,
lu thnh thi quen: ht thuc nhiu qu,
ung ru nhiu qu, ph nhiu th gi qu
trc mn nh truyn hnh. Trc ht
chng ta hy b iu thuc l qu s nht
nh i, b ly ru th hai, th ba i.
Nu chng ta m coi truyn hnh th hy
khoan , i lm xong mt cng vic g
ch li ri hy coi. Chng ta n nhiu qu
? Thnh thong cn nhn mt ba, c li
cho sc khe, v ta s c hng ngay
phn thng ca s nhn n , v ta s
thy d chu trong ngi: n nhiu qu th
lm hi c th.
Khi ta thc s lm ci vic t chinh
phc mnh th l tng ca ta cao hn
ln, m rng ra. Chng hn ta quyt tm
lm cng vic mt cch chuyn cn hn,
khng lm pht ai, m nu ngi khc c
lm thng tn lng t i ca ta th cng
khng ni quu ln. Thng c nhng
vic nh nht, th chc chn s thng c
nhng ni kh khn ln hn; ri mt ngy
kia s thy rng, tinh thn mnh mnh ln
lc no mnh khng hay, mnh b c
nhng thi quen hi trc lm cho mnh t
khinh mnh. Epictte bo: "Anh nn sng
mt i o c, tp quen gng sc th s
thy vui thch".
Khng sao t c ci ni vui khi mnh
kh nhc t thng c mnh. Ch c
mi mt con ng a ti hnh phc
hon ton l t mnh lm ch c mnh.
M nhn loi th li tin - iu ny l mt
o tng nguy him nht - rng cng c
tin nhiu cng sung sng, ch c ca ci
mi lm cho ta giu c, phong tc. Ngc
dng lch s, chng ta thy thi no cng
vy, nhng ngi i tm nhng hnh phc
chn chnh lun lun c mt ch trng
hon ton ngc li. Thi ho Horace ni:
"Cng sng thanh bch th cng c thn
thnh ban nhiu phc"; ng cho s xa hoa,
phng ng, ch k ca dn La M l
nhng du hiu bo trc s suy sp ca
quc mnh mng .
Nhng k no b th dc chi phi, ch
ngh ti chuyn hng lc th cui
ng i ch thy s chn chng, cht
ri thnh tro bi ht. Vy m thi i
chng ta c bit bao nhiu ngi coi mc
ch chnh i l hng lc. H min
cng lm vic v cho s vui chi mi l
vic quan trng trong i ngi.
Th gii ngy nay xo ng trm trng;
khng phi l nh sng xa hoa, chi bi
cho tha thch, c nhng tin nghi vt
cht - ci ch lm cho c th suy yu,
tm hn nhu nhc i thi - m nhn loi
c cu ri u, chnh l nh tm hn v
ngh lc ca mi ngi. Loi ngi c
tri ban cho ci kh nng t to vn mng
cho mnh - theo ci hng tt hoc theo
ci hng xu - t trc ti nay ch
ng c cc th d v thin nhin,
chinh phc c bin c v khng trung,
nhng ch khi no t ch ng c bn
thn th lc no mi c bit s t do
ch thc v ngun hnh phc chn chnh.

A.J.Cronin
 MARY ! V I CON, V
I !
C mi nm chng ta li c c thm
mt m hi k v nim vui. Chuyn ti sp
k y l mt chuyn vui, rt c bit ca
ti hi nm ngoi, chuyn mt cuc khi
hnh mi trong i ngi, chuyn mt
thiu n ci mt vng hoa trn mi tc nu
v nh chng. Tn thc ca em
khng phi l Mary, ti la tn v
thy n rt hp.
Ti nh chng rng gp em my ln
u cch y mi bn nm, v lc em
tm tui. Mt bui sng n ti nhn c
mt bc th ni v mt em b b mi
ngi b qun, nh vy m ti c bit
em. Lc em trong mt vin nui cc
tr m cha m em li gi tm v khng
sn sc c. Cc tr ch trong vin
mt thi gian thi, nhng ring em Mary
th li lu. Ngi ta bo cc giy t v
em tht lc my nm trc t khi em
c a vo vin. Khng ai bit cha m
em l ai, em sanh ngy no u, nhng
em c vi nt phng ng. Em khng ni,
vy chc l tr n. Ngi vit th hi ti
c th lnh em trong c quan nhn ngha t
m ti tip tay thnh lp my nm trc
khng [1].
Bc th khng c g c bit tr im
ny: a nh khng ni, n tr n. Ti
p rng rt tic c quan ca ti l mt c
quan ngha t [2] khng gip g c
nhiu cho em Mary, nhng nu ti kim
c mt ni no nhn nhng tr nh vy
th ti s gii thiu. Ri ti rng qun em
nh m mi ngi b qun n.
Nhng na m hm ti bng tnh
dy, v ti hiu ngay v u mt cu hi
ln vn trong u c ti lm ti thc gic.
C thc l em Mary tr n khng? Ti
cha thy em. Nhn vin trong c quan
c lng tt c y nhng h bn vic qu,
c l cha d xt k c tnh ca em nh
chng? Vic mnh phi lm mi c.
Ti bn dy vit mt bc th ng mun
gp em Mary v xin ngi ta cho ti gi
em vi thng.
t ba sau, mt b ng tui, v hin
t, dt mt em gi li kim ti. Em nh
nhn yu t, cm mt chic "xc" , th
r tin, nhng cn mi.
Ti bo em:
 - Mary, v i con, v i !
Mary ng yn trong khi b ci o
ngoi, lt nn cho em. Em khng ngc
mt ln m c ng i, tay nm cht ci
xc , cho ti khi b y nh em
ngi xung mt chic gh da. B ta ni
vi ti:
- N nh vy y. Khng bao gi nhc
nhch, m cng khng bao gi ni mt
ting.
- B c iu g cho ti bit thm v em
khng?
- Khng. N nh vy y. Nu khng b
thc y th n khng lm g c. Th thi.
Qu thc l em Mary khng lm g ht.
Em ngi yn mt ci xung, c v khng
nhn ra mnh u na.
B n ng dy co bit:
- Nu c iu chi kh khn, xin b cho
ti hay.
- Chc khng c g kh khn u.
cu chuyn bt u nh vy. Ri
my tun k ra sao? Chng ti c ni
chuyn vi Mary, coi em nh l bit ni
vy. Cng may, trong lm c my con mo
con mi sanh v ln u tin ti thy em
ci khi chi vi chng. Ti em t do
i i li trong nh ty , v em tp nh du
di cy d c th. i u em cng k k
m ci xc , khng ri mt pht. Sau
cng mt hm em n trn lu. Chng
ti mng, mt tia hy vng le ra ri y.
My ngy sau cng vui na. Em chy trn
bi c. Em ht s b ci v c khch ti
th em khng trn na v bit rng ngi ta
li khng phi bt em em i.
Sau cng, ht mt thng th em bt u
ni. Ch xin nhng vt m em mun:
mt tri cam, mt con bp b, mt ci o
p. Ht hai thng, em ni chuyn ri
v chng ti quyt nh cho em i hc.
Chng ti tm c mt c gio c tinh
thn hiu bit, c ha khng p em tp c
ngay. Trong mt thi gian c mc cho
Mary ngi ng cc em khc. V Mary tp
chi trc khi tp c. Sau su thng, thi
ca em lm cho ti vng bng. Ti dt
em li mt nh tm l hc ng k lng
trc nghim em. Trc nghim xong ng bo
ti:
- Khng c g ng ngi c. Em hon
ton bnh thng, ch b mt xc ng tinh
thn thi. C th ni, em nh mt hn. By
gi em ng t tm li em y. Em phi
t tm thy c em ri ngi khc
mi tm ra c em.
Ti lc chng ti khng th nui em lm
con nui c na v chng ti gi qu
ri, khng th lm cha m em c.
Nhng ti khng th nh lng cho em i
u xa qu th trn bn cnh. Ti bo em:
- Con phi c ba v m tr. Cn v
chng ti th s l ng b ca con.
Mt cp v chng tr n mun nui em.
Em lm quen vi gia nh gm hai a
tr na v chu li . Lc em
hon ton an tm ri. Nhng bui sng
cui cng, khi chia tay, vi git l lp lnh
trn hng lng mi en ca em. Ti lm b
nh khng thy, bo em:
- Ngy mai con li y tm vi ng b
nh.
Vin cnh lm em mm ci v em
mi tp li c t ba.
Ri my nm sau ra sao? Chng ti
mng rng cng ngy chng ti cng ha ra
khng cn thit cho em na, nh vy l em
vui vi gia nh ba m nui. Thnh
thong ba m em li nh ti ch bo. Em
ti nh ti ln no l chy ngay v lm
kim xem c mo khng.
Ba m em bo:
- Cng c nhiu lc kh khn. Chu bnh
thng y, nhng phi gng sc lm mi
hc c. Khng bit ri chu s hc
c ti u.
Nhng mi ngy em mt dim l ln.
Nhng mi tc nu bao khun mt ca em.
Cp mt em hi trc ru ru, l c v
nh nhn m khng thy, th by gi sng
ngi, sc so. Bng dng em thanh nh, em
c mt ci duyn say m. Ti on rng
Jonathan bt u ti em hi Trung
hc. Em Jonathan ln con, thng minh, m
khoa hc v ton. Ba m nui em Mary v
ti u lo ngi. Ti dn ng b :
- ng cho Mary m thiu nin .
C hai cn tr qu. Ti khng mun cho n
kh. Vi li cha m cu n c chu nhn
Mary khng? Lm sao cho ng b y bit
c Mary thc s ra sao? Ch c th cho
h bit hin lc ny y n ra sao thi.
Ba m Mary l nhng ngi thn trng,
coi chng khng cho Jonathan gp Mary
thng qu. Vi li Mary cng rt bn
vic: hc may v, lm bp. Ngh h, theo
cha m i ngh mt, v gp nhng thiu
nin khc. Ht Trung hc, em ln lp D
b i hc.
Sau cng chng ti thy rng chng ti
lo ngi ho. C sau mi ln xa nhau,
hai tr li tm kim nhau. Jonathan, thi c
nhn, u cao, c hc bng chun b
thi tin s. T hai nm ri, Mary i lm
v hng rt tha mn v cng vic ca em.
Ti lc bn tr lnh ly trch nhim. Ti
cn nh ln chng li thm ti. Ti l
ti ma ng, trc ngy Noel. Tuyt .
Ti ng ngi trc l si, ng nghe
mt khc ha tu ca Brahms. H nm tay
nhau, bc vo, m ng v lnh.
Jonathan bo:
- Chng con sp ci nhau.
Chng ti ngi ni chuyn cho ti khi
ci chy ht, ch cn than. Jonathan tng
Mary mt chic nhn lm qu Noel. K
ti ra nc ngoi trong vi thng ri v
ngay kp d m ci m ti khng
mun b l v bt k mt l do g. L ci
c hnh mt bui chiu p thng su,
trong mt gio ng nh, ni trc kia
Mary c ra ti. Ngi ta dnh cho
ti mt gh hng u. Bn hnh khc
vang ln. Chng ti ng dy. Ch r ng
i vi cu ph r, ngha huynh ca Mary.
Ti quay li. i u l bn c ph u
(c th nht l ngha t ca Mary) bn o
bng hng mng mu xanh v tri to. Ri
ti Mary bn o sa tanh trng, chic
"voan" bng ren, tay cm mt b hoa,
khoc tay cha tin ti, mt ti ri v
dim l. By gi nh li, ti vn cn rng
rng nc mt nh hm . Khng phi
khc v a cm, v phi xa chu u. M
khc v vui; th l ti tha nguyn. Ti
nh li nt mt em nh khi ngi ta dt li
cho ti, em nh lm cho ngi ta tuyt
vng th by gi y, nh tnh thng
v lng tin bin i hn ri.
Cn mt chi tit na lm cho ngy vui
hon ton. Khi lm l xong ri, khi
Mary thnh v ca Jonathan, v cng
nhau vui v lanh ln bc ra khi gio
ng ri, b m chng Mary bc qua
gian gia gio ng, tin li gn ti, nm
ly tay ti bo:
- Ti mun tha vi c rng v chng
ti ly lm vinh d c chu Mary v
lm du. Chng ti u mn chu.
By gi th Mary bit mnh l ai ri. V
chng ti cng bit na.

Pearl Buck
_____
[1] Tc gi, n s Pearl Buck, c gii
thng vn chng Nobel v gii Pulitzer,
tn ty cu gip cc tr m ci, tn tt.
B nui chn ngi con nui. Nm 1949
li thnh lp mt nh tip nhn cc tr m
ci lai M . Gn y b lp thm mt hi
thin gi l Fondation Pearl Buck (hp th
2.137, Philadelphie, Pennsylvanie,
19.103) cu vt nhng con hoang ca
qun nhn M b b ri b v nc
ngoi.
[2] C quan nui cc tr b v, gia
nh no mun nui con nui th li tm
la.

KHC NG BI THM
Thi nhc Jazz mi bt u thnh.
Lun l suy i m thi trng tro, v lim
s c hoan nghnh. Mt cp v chng
tr n d thng, hot bt, lanh li, dn li
st nh chng ti. Nh nhiu cp khc,
h mi vi vng ci nhau trong chin
tranh, chng tn l Fred, v l Clara.
 My nm chin tranh h sng trong mt
khng kh cc nhc, kch thch. Xa nhau
trong my thng ri mi on t mt vi
ngy, sung sng v xc ng cc . By
gi ht chin tranh ri, cng nh bn tr
khc, h phi tr li cuc sinh hot bnh
thng, hi bun t.
Mt bui ti thng chn nm 1919, h
ci ln nhau nh thng ngy. my
thng nay, h gy vi nhau hoi. H vn
yu nhau y nhng hn nhn ca h c
mi lm nguy. H tha thun vi nhau, cho
ci thi v chng dt nhau i chi l lm
cm, c l. V vy ti hm , Clara s i
vi mt chng tn l Charlie, cn Fred th
cng i vi mt thiu ph tn l Eliane,
mi cp i mt pha.
Cp v chng tr ung ht mt
bnh "cocktail" trong khi i Charlie ti.
Fred mi nghe c mt chuyn c c
th tc v Charlie, k li cho v hay. Th
l h li u khu vi nhau. Ti h
cha tnh ly d nhau, nhng c ci
th chng bao lu na nht nh l h s
a nhau ra ta.
Bng mt ting ci xe la chi tai lm
h im bt. Khng phi ting ci nh mi
khi. Ln ny n x khng kh, d di, kinh
khng ri ngng bt mt cch tn nhn
rng rn. C g xy ra trn ng xe la
cch nh h mt cy s ri ? Clara v
Fred u khng bit.

*
* *
Cng ti , mt cp v chng tr khc:
William v Mary Tanner dt nhau i chi.
H ci nhau trc cp Clara v Fred, v
 bit san phng nhng xch mch nh
gia h vi nhau t lu ri, by gi rt qu
mn nhau.
Sau ba ti, h do mt, coi ht bng.
Ti mt ch ng xe la i ngang qua
ng ci, Mary trt chn, t v chng
may chn nng mc kt vo ng ry, rt
chn ra khi ng ry hoc ra khi chic
giy u khng c. Mt chuyn xe tc
hnh chy ti.
Ch cn vi giy na thi.
Khi nh n xe la chiu ln h, ngi
th my mi thy, h ko ci, x ht hi.
Mi u ng ta thy hai hnh ngi ri
thm mt hnh th ba, hnh ch John
Miller, nhn vin ha xa, chy ti cu
Mary.
Will Tanner qu xung, tay run ry rn
ci giy cho v, nhng khng kp na.
Nhn vin ha xa v chng cng rn ko
Mary ra xa trong khi chuyn xe m m
xng ti.
Nhn vin ha xa tht ln.
- Thi, v ch! Khng cu c u!
Mary cng nhn thy vy, la ln:
- Mc em! Anh Will mc em!
Nng c y chng ra.
Will Tanner ch cn c mt giy la
chn. Khng th cu Mary c na
nhng cn kp t cu mnh.
Ngi gc ng ry [*] nghe Will
Tanner ln ting, p v t c ting rm
rm ca chuyn xe ng xng ti:
- Anh li vi em, em Mary!

*
* *
Bo rng ting ci xe la lm cho
Fred v Clara ht gy nhau th khng ng.
Nhng tai nn lm cho s giao thng
ngng li hai bn ng, v cc xe hi
tnh qua khc u b mc kt; trong s
c chic xe ca Charlie. Chng khng
kim cch i vng ng khc li nh
Clara. Chng quay tr v nh chng v ku
in thoi. Fred li nghe in thoi, hi
Charlie:
- Anh mun ni chuyn vi Clara h?
Charlie p, ging nghn ngo, k cc:
- Khng. Ni chuyn vi c anh na.
Ti khng li n ch u, anh Fred. Nh
anh ni li vi ch nh vy.
Fred hi c g xy ra khng th Charlie
c v khng p thng c.
- Anh bit v chng Tanner ch?
- Tanner? Tanner ? (Fred phi suy
ngh mt cht). nh ra ri. Phi cp h
h vi nhau, khng ri nhau h?
- Phi...
Charlie khng ni g c thm na,
mc in thoi li.
Mt lt sau, vi ngi hng xm v
chi nh Fred, k chuyn tai nn:
- Ngi chng ng l thot c ch,
nhng khng mun. Thy y m ly v, gh
cht v v ch gc ng ry nghe thy
thy y ni: "Anh li vi em, em Mary!"
H m nhau ngi ng ry... n pha
chic xe la chiu vo h, t nh ban
ngy. Thy y khng chu ri v.
Mt hnh vi cao c, ling vo bn cn,
do s tng phn lm cho bao nhiu
ci ti tiu ny tung ln ht, v ri vo
nhng ti tiu mt nh sng tn nhn, cho
ta thy r mi s b i. Will Tanner khi
cht h ho mt l tng m k khc
ph nhn. Chng thch nhng k
hoi nghi v gian tr. Ngi n b no
nghe chuyn tt cng t hi cu ny:
"Mnh c gy cho mt ngi n ng no
mt tnh keo sn nh vy khng?" Cn
pha n ng th tt cng t hi: "Mnh c
bit cht g v i tnh khng, nu mnh
khng thy trong thm tm mnh mt tnh
cm kh mnh c c mt hnh vi nh
vy?"
Ti tin chc rng s thay i trong tm
trng v i sng ca cp Fred Clara cng
bt u t m . V nhiu ngi khc tt
cng thay i na: khi ngh ti Will
Tanner, h bt u ng rng trong tnh v
chng c nhng khu vc m h cha c
bit ti.

Edwin Balmer
 _____
[*] Tc John Miller

CHA KIT TT CNG

HNH NG NH NG
Y
Ngy mng hai thng hai nm 1956,
gn Partinico, ti mt min ngho kh nht
trn o Sicile, vi trm ngi th bt u
lm mt con ng. Bng ba xe ca y
cnh binh xut hin. Hai trm lnh vc
sng ngn t trn xe nhy xung.
Mt s quan tin ti ra lnh cho bn
ngi p ng:
- Gii tn!
Khng ai nhc nhch. Trong khu t cn
ci, di nh nng, bn th vn tip tc
tri ln ng. Vin s quan quay li
bo bn lnh ra lnh "c thc hp l". Ba
ting kn vang ln, vin s quan li tin
ti:
- V php lut, cc anh phi gii tn!
Bn th ng ngi ch huy h: mt lc
s cao mt thc chn, nt mt hin lnh,
mt xanh l sau cp knh r tin gng st.
Ngi ny mm ci, ngi xung ngay
gia ng, ra du cho anh em lm theo
mnh. Khng mt ting la, khng mt c
ng no v ch, h ling ngh xung
t ri ngi xm xung.
Bn cnh binh sng s mt cht ri
cng a ti, xch tay xch chn hoc m
ngang lng tng ngi th mt, khing ln
cc chic xe, m h khng chng c g ht.
Bn lnh cht h nh cht nhng bnh hng
ln "xe cy"[1] v li xe lin v khm
ng gn nht; m nhng ngi th
c h c ti g u ngoi ci ti lm
vic. Bn lnh kia buc ti h ra sao? "T
hp m khng bo trc. Chim t cng,
khng chu gii tn, nhc m mt nhn vin
cng lc, xi dn ni lon". H mun lm
ci g vy? Mun p mt con ng cn
thit cho s sinh hot ca lng m i t
my nm chnh ph vn cha cp cho kinh
ph.
V h l ai? L mt bn tht nghip do
mt con ngi k d cm u: mt k phn
i trong lng tm, va l kin trc s
va l thi s, theo o Kito m khng
thuc mt gio phi no, vo hng thn b
trong trng thi nguyn thy, tm li l mt
s hn hp l lng na l Gandhi, na l
thnh Francois d'Assise, lm cho c nc
 ngy nay chia r. V con ngi , tn
l Danilo Dolci, khng phi l mt tn
phin lon, mt k m dn m cng khng
phi l mt nh cch mng. Nhng ng ta
lm xo trn trt t cng cng bng mt
phng tin tht l bt ng. chng li
s th ca chnh quyn, chng li s
thiu ngn qu xy ct, ng h ho cc
ngi tht nghip i lm vic; ngha l ng
h ho "lm reo ngc i". ng ta b
giam l thng phm cng vi cc tay "n
cp" ca cu ng Giuliano, v trong
phin ta x ng, ngi ta thy ba chc
lut s, vi dn biu, nhng nhn vt ni
danh nht trong o, ng ta ch b mt n
treo: l du hiu ca s hoang mang
trong tm hn ngi ...

*
 * *

THN CA CHA
Nm 1952, Danilo Dolci ti Trappeto
ni thn ph ng hi xa lm sp ga.
Dn chi li k rng ng ta xe
ha xung hi mt gi tra v ch c ba
chc ng lire (ng bc ) trong ti.
Ngi ta hi ng:
- Ti y lm g?
Lng xm tiu iu, ngho kh, nm r
di nh nng gay gt. Nh ca lp tranh,
n b th gy t m tr con th bng ng.
Sau mt ca s c li st, mt thng
ngc bng dng ci sng sc. Tht tri
ngc nhau: thin nhin th vui ti m
con ngi th cng khn.
y, bt k ngi l no ti cng b
coi nh l k th .
Danilo mm ci p li:
- Ti ti y lm g ? Ti sng vi b
con, chng mnh cng l con ca Cha c
m...
- Ai phi anh li y? ng no, gio
phi no? y, dn ngho qu, con ca
Cha l ci ngha g?
- Khng ai phi ti li y c... Ti s
chia s ni khn cng vi b con...
Mi u ngi ta nghi k ng ta. Ri
ln ln bt u lm thn vi ng. Con
ngi tht k cc. Qu thc ng ta sng
chung vi dn lng, chu cnh khn cng
nh h, c ci g th chia s vi h m
khng i hi h mt cht g c: khng bt
h phi ha ci ny ci n, cng khng xin
h mt l phiu cho ai c. M ng ta lp
li nc nh cho dn, thch lt li ng s,
thc y cc nhn vin ng gc nh vic
h bt u lm nhng cng vic b tr
hng thng hng nm.
Mt hm, mt em nh cht trong mt ci
chi ti tn Trappeto, v m em thiu n,
i kht khng sa nui em. Danilo
li thm, ch thy mi mt phng va lm
phng ng, nh bp, chung b, chung g,
trn tng treo y hnh thnh: Thnh San
Vito, ph h cho loi ch, Thnh Antoine
ph h cho heo, Thnh Eloi ph h cho
loi la, N Thnh Marthe ph h cho mo
ci v g vt... Cn c chc v Thnh khc
na. Nhng chng v no ph h cho a
b c, cho n cht. chi bc ra,
Danilo au lng qu, phi dng phng
php ca Gandhi cho d lun ch ti:
ng t giam trong mt ci chi Trappeto
v tuyt thc.
 Uy tn ca ng ln dn v nh cm
quyn ha ra xao ng. Thng co bay ti
Palermo; nh hu trch ti, vi trm triu
ng lire [2] c gi ti; mt nam tc
phu nhn cng chu kh li thm lng.
Lng chi li thoai thoi a xung
bi bin, ng s ch l nhng ci h; tr
con v g chy qua chy li bn nhng ci
rnh hi thi... Tn "tng cp" Giuliano
lm cha t min ny cho ti nm 1950.
Danilo bo:
- Trn t ca Giuliano ny ti s dng
mt "thn ca Cha!"
Ai cng cho cng vic y l in khng,
vy m thnh cng ch. Dolci mua mt
hec-ta t, ri nh tinh thn hoi nghi,
theo th tc ca dn lng, cng vi vi bn
ct mt ngi nh, mt vn tr, mt "i
hc bnh dn", ti ti dn lng li h hc
ming ra nghe ng din ging.
ng ly bn thn lm gng m ph tan
ht mi s nghi k. Khi ng lp vn tr,
v mc s Trappeto m lo ngi, i u
cng bo: "Hn theo o Tin lnh, nhn
tin ca M..."
C ngi li quyt: "Hn mun bt tr
con y gi qua Nga".
Danilo c m thm xy ct. Khng c
em b no qua Nga. M cng khng c
bng mt ngi M no trong min. V
mc s suy ngh sao ri cng ct mt
vn tr. Danilo mng r, li kim ng ta,
bo:
- Tha cha, nh vy th qu qu, ti
khng mong g khc. C hai vn tr vn
hn l c mt vn.
Tuy nhin, dn trong lng vn cha ht
thnh kin, vn coi Danilo Dolci gn nh
mt ngi ng c, mc du ng c
qu mn, tip n nim n. Nn ng phi
tin thm mt bc na, c coi nh
dn lng. ng quyt la ni sng.
Pha trn nh i, cui lng c mt
ngi n b sng tuyt vng trong mt
ci chi cn ti t hn cc chi khc.
Chng thm ta lm mn trong cc tri
rung, gia nhp mt on "n cp", b
cng an tra tn n cht, li cho thm
nm a con.
Danilo hi ci thm, thm nhn li. H
sanh c hai a con na, vy c con
ring ln con chung c by a. Hn
na, Danilo nui thm by a tr khc
u l con ci ca bn "n cp". T
dn lng i vi ng mi khng cn s
cch bit g c. ng ph tan mi s do
d, c , nghi k ca nhng ngi cng
kh quen b bc lt, la gt sut c my
th k ri. Cuc hn nhn ca Danilo
lm cho c lng Trappeto ci m tm lng
tip ng.
Mt hm ng p mt ngi li iu
tra:
- ng c bit nn cp bc do u m
pht sinh khng? y mt ngi chn b
lnh 500 lire mi ngy, khng c bo him
x hi, khng c ph cp gia nh. Mt
ngi lao cng, mt phu o t hoc mt
ngi lm mn trong cc tri rung, lm
vic tm gi mt ngy m ch c k c
"na cng", c tr c 350 lire, cha
y 200 quan Php. Hai trm quan cuc
xi sut ngy vi nhng dng c c l t
thi tin s v n ung th ch c mt khc
bnh m vi mt c hnh. Giuliano khi ng
ta mn ai, th tr mt ngn lire mi ngy.
 V cho ngi iu tra hiu ti sao s
cc tr m ci sng cc kh li qu nhiu,
Danilo Dolci k mt chuyn khc:
- Mt ngi th mc ng ci xay mt
hm b thng cng. Vt thng lm m.
Chng c thuc thang g c, vt thng ha
nng, phi ca khc chn. Gia nh ngho
i. Khng c mt ng i bc s,
khng c mt ng mua bnh. Tuyt
vng, v ch ta li nn n ng ch:
- Cc chu i. V ng khng ghi tn
chng ti vo Bo him x hi, nn chng
ti khng c lnh g c. Xin ng gip
chng ti cht nh.
Ngi ch p:
- Chuyn khng lin quan g n ti
c.
Thm ta nn n hoi m khng chuyn,
bc mnh tht ra cu:
 - ng khng gip chng ti th ti s
git ng!
Lo ch g cy sng, mc tng, bn
vo thm n.

*
* *

NC : MT NG CU TH
NA
Ti thng chp nm 1954, "Thn ca
Cha" c hai tui, Danilo tnh lm
mt cng trnh i qui m: dn nc sng
Iato vo nhng rung kh cn ca cc nng
dn ngho.
ng ta bo:
- B con thy dng sui kia khng? C
bit bao nhiu triu thc khi nc
ph ra bin. C c t lire mt toi
V t m c nc th ng l trng
u, ngi ta c th trng cam v chanh.
Ngi trong o Sicile ny bo nc
y cng l mt ng cu th na.
Dn lng lc u: cng vic ln lao
qu, tn tin qu, lm sao ni! Phi p
p nng cao mc nc ln, t my bm,
xy ng dn nc, o mng. Trc khi
kim tin, phi thuyt phc nng dn
my th k nay sng th , h v hi
dn thy Consorzio m Danilo sp t
chc. ng phi i thm tng nh mt
ging gii ch li cho h nghe. Mt s
ngi k tn v hi. Mt s khc do d.
Khng phi ch v h hoi nghi m thi
u. H cn s st na. Dolci va nh
no ra th c s gi ca cc i a ch
bc v lin. Bn i a ch ny l hng
lnh cha hp thnh mt hi kn thi xa
lm ma lm gi trn o Sicile.
S gi ca h bo nng dn:
- Coi chng y, ng nghe li thng
Dolci. K no v hi th s phi n nn
y.
Dn trong o b bn u ng khng
b quen ri nn bit li da dm khng
phi l li a. Thnh thong, trn ng
ti mt khc quo, h li thy thy mt
ngi trong nghip on b mng v
"chm hiu". Mt pht sng nhm vo lng
nhc nh rng ng m st vn c
mt u y.
Mc du chng da dm, lm p lc
cch, hi Consorzio vn thnh lp c.
Chnh quyn Rome khng th lm thinh
c na, phi nhc nhch. Mt nm sau,
thng mi mt nm 1955, dng c c
ch ti cc min cn ci nht pha Nam
o, chnh quyn chp thun ngn sch
khi cng. Nhng nh vy u l
thng li. Chp thun ngn sch l mt
vic, cp kinh ph l mt chuyn khc.
Ngy mng mi thng ging nm 1956,
xy ra mt bin c kh l lng: Danilo
Dolci c i truyn hnh mi li
Turin, v trn my truyn hnh ngi ta
thy ng h ho dn chng "bt tun chnh
quyn".
ng tuyn b:
- Nu chp thun ngn sch ri m
khng cp tin, nu khng m cc cng
trng cho ngi tht nghip c vic lm
th chng ti s tuyt thc.
Bo ch si ng c ln. C nc say
m theo di v k d . Thng tn x
vit: "Phi la chn. Nu Danilo Dolci l
mt tn phin lon nguy him th khng nn
cho ng ta tuyn b i truyn hnh Quc
gia. Nu ng ta c ng cho cng bng x
hi th phi cho ng ta c hon ton
t do."
Trong khi Trappeto, Partinico,
truyn n ri cng ht, dn chng hi
hp. Mt trm ngi tht nghip tuyt
thc. Ri ngy mng hai thng hai, bt u
cuc "lm reo ngc i"[3], sa mt
con ng rt quan trng cho i sng
hng thn, v chnh ph khng cp kinh
ph m phi b d. Th l Danilo b bt,
nht khm chung vi cc "tn cp" trong
ng Giuliano qu c, v cc tn cp
ngng m ng v cng, bo nhau:
- ng y hy sinh cho tr con ngho
Trappeto. Con ci chng ta...
Ngy hai mi bn thng ba, khi ta
em ng ra x, mi gii: gio s i
hc, vn s, o ht kp ht, din thnh
hng trc vnh mng nga. Quc hi,
cc dn biu ng ln cht vn chnh
quyn. Nhiu y ban on kt thnh lp
khp nc . Ti ta, sut nm ngy,
ngi ta c nghe nhng li cung khai l
lng. C nhng em chn cu khng bit
m ti s nm mi, li khai rng Danilo
Dolci gip ch cho lng chng c
nhng g. Cc v nam tc v bn tay sai
ca cc i a ch khng dm l mt ra.
Bn n gn nh mt s thnh cng cho
Danilo: ng v bn ngi bn b 50 ngy
t n treo cn cc ngi khc b pht v
8.600 lire. Ht thy u c tr t do tc
khc.
Danilo Dolci cho rng hnh ng
mi ch l bc u.
 ng bo:
- Trc ht chng ta phi ci tin hoi,
ng thnh ra thi quen. Trappeto,
trong bn nm chng ta lm c t
nhiu cng vic. C ri. By gi phi
tin ti.
ng ni ri thc hnh lin lm
gng. Cn nh nh m ng ct, cn nh
duy nht trong lng c bn tm ng em
tng mt ngi tht nghip tn l Turiddu
Nania, c nm a con n n. Ri ng
li Partinico, mt thn ngho nn cch
Trappeto vi cy s. ng la khu gh tm,
m thin h ma mai gi l khu "Giai
thnh": rm, phn, nc tiu ca b, rc
ri cht ngay gia ng; tr con ch
cn xng vi da i qua i li, rui bu
y mnh. Ti cng c mt ci chi ti
tn ti ni khng ai thm , ngi ta n
rng chi c ma. ng dn li , bo:
- y ti s dng "thn th nh ca
Cha".

Maria Ercoli
____
[1] xe ch t.
[2] ng lire hi (khong mi lm
nm trc) rt mt gi.
[3] Ngc i v ngi ta lm reo th
bi cng, m h li lm reo bng cch lm
vic.

PHI THNH THC VI

CHNH MNH
Bn c th t ng thng vo mt mnh
mt cch thnh thc v nhn nh c
nhng im tt v xu ca bn khng? Nu
c th bn t c ci ngun phong
ph nht t ai bit ca sinh lc con ngi
y.
Ti ly th d mt ngi m ti gi l
ng Paul M... Bn mi tui ng ta bt
u c tt ung ru. ng ta thy i sng
khng cn th v g na m ng khng hiu
ti sao. ng ta c mt a v tt trong mt
cng ty ln; v th hin m con th mnh
khe. Mt hm soi gng, ng thy trn
khun mt ca ng m gn nh ng
qun, c nhng nt mi, c nt th cng
quyt, c nt li nhu nhc. ng bn ly
mt xp giy, mt cy vit v lun nm
gi lin, phn tch tnh tnh mt cch t m
v thng tay.
Nm gi l nhng gi c li nht
trong i ng. Ln u tin ng nhn thy
rng ng qu tham vng, qu hot ng,
cng vic ca ng trong hng khng hp
vi ng. ng bn quyt nh ra lm ring,
thi hng , lp mt hng chuyn lo cng
vic, giao thip vi cng chng v chng
bao lu hng pht t. Khng nhng ng
thnh cng m cn sng vui hn, lm vic
hng hi hn.
V phng din tinh thn , s thnh
thc vi bn thn c li cho ta nht. Bit
r mnh th ht lo lng u t, tt ny l tt
chung ca mi ngi. Tin s Carl Rogers,
nh tr bnh tm l, nhn thy rng nhng
ngi b bnh tinh thn thng t mit th
mnh. Mt khi h thy y s cho tt c nhng
tt ca h l t nhin, khng c g ng
ch th tm trng h thay i mt cch rt
c li cho h. H khng nhng nhn thy
s on m nhn thy s trng ca h
na. Khi h t chp nhn h ri, khng t
mit th, ru r v h th bnh tinh thn ca
h gim.
Trong cun Nhng nm sng to (The
creative years) Reul Howes k chuyn
mt c gio hin lnh, e l, phi dy mt
lp ton nhng tr bng bnh. Kh chu
nht l mt em trai tn l Joe, mi bn
tui, ch thch xi bn lm lon trong lp.
Mt bui chiu n, c gio ti nghip
chu ht ni, gi Joe li sau gi hc hi ti
sao em mun ph c nh vy. Joe cau my
ng c mt lc ri ni: - Ti c ngc
qu m.
C gio th di:
- phi. Nhng tr d nh em lun
lun lm cho c s, nhng c li mong
c gip em. Em khng mun c mt
ngi u ym, nng em sao?
V c ngc nhin v cng, thy tn tiu
yu a ln khc, bc l ngay ni au
kh, cnh ngho nn, c c ca n. ng
Howes vit: "Lng thnh thc ca c gio
lm cho a tr d tn, kh s
tht ra s tht". N ha ra thnh thc
vi n ri.
Khn ni, tnh thnh thc vi chnh
mnh l iu rt him. Hu ht chng ta
u b ngi khc ch huy, chng ta khng
t tm ng hng trong bn thn ta,
m c hng theo mc ch, l tng,
kin ca ngi khc. S ty thuc vo
ngi lm cho ta mt c tnh. Ta c
phi lun lun rn tr hnh ngh cng tnh
cm thc ca mnh m khng sao bin i
n hn c, v n l nhng yu t cn bn
ca i ta m.
 Lm sao bit c mnh c th thnh
thc vi bn thn? Tin s Gordon
Allport, tm l gia i hc Harvard
khuyn chng ta phi tp tinh thn hi
hc trc . Bn c th t ci bn mt
cch thng thn, thnh tht khng? Nu c
th c l bn t nhn nh mnh mt cch
kh ng y.
Tin s Gaudet, nh chuyn mn v tm
l thc hnh trong k ngh, ngh mt
cch khc. ng khuyn bn t hi: "Bin
c cui cng no quan trng nht trong i
ta?" i ngh? Hn nhn? Cha mt, m
mt? Ri bn li t hi: "C bao gi mnh
b ra cht thi gi suy ngh, nhn nh
rng bin c lm mnh thay i ra
sao khng?" Nu bn t tr li "khng" th
bn l hng ngi c xng vo i m
khng suy ngh g c, v c l bn cng
khng hon ton ngay thng vi bn thn
na.
Tin s Gaudet cn khuyn chng ta nn
ly bt giy phn tch k c tnh ca mnh,
khng phi tiu khin cho vui m
nh bn kim sot xem mnh c bit r
mnh khng. "Mt ngi bn tt th phi c
th ch cho bn bit s t phn tch tnh
tnh cng kh nng c khch quan
khng. Nu bn khng c ai l bn thn
gip bn vic ... th c l l mt du
hiu rng bn khng thnh thc vi bn
thn ri y."
Trong vic khng d g m khch
quan ngay c u. Phi tp ln ln. D
nhin khng nn b ht th gi d xt
nhng ng c thm kn ca mnh, nhng t
nht cng c th th rn thnh thc vi bn
thn v hai ba im nht nh no . Khu
vc ngh nghip l mt khu tt ta t d
xt y.
Ti sao mt ngi no la mt ngh
khng thch hp lm hng c cuc i
mnh? Mt nh chuyn mn v hng
nghip bo:
- Ti ngi khng xt im ct yu
m c ng nhng ci li ph thuc: lng
bng, danh gi. Ngi khng chu t
hi c thc tm thch ngh khng, hoc
ngh c hp vi kh nng ca mnh
khng. Do , c khi phi b ra nhiu nm
gng sc m cng toi, trong khi nu la
mt ngh hp vi thin t th ch cn gng
sc bng na thi, kt qu cng gp i.
C khi mt s tht bi li lm cho ta
thy r khuynh hng ca ta hn l mt s
thnh cng. Mt trong nhng ngi sung
sng nht m ti c bit b mt a
v rt tt, tc chn ch bt mt bo hng
ngy cm ci vit mt tiu thuyt trong
hai nm. Vit xong gi bn tho cho cc
nh xut bn, b h t chi. Ti mun t t
li an i anh, anh bo:
- Ti khng tic mt ngy no trong hai
nm c. Khi ngi ta t chi truyn ca
ti, ti bit rng ti khng th no thnh
tiu thuyt gia c. Thot c, sng
qu !
By gi anh y lm ch bt mt tp ch
s in rt ln.
Khi nghe ai phn nn khng thc hin
c mng ca mnh, ng thng khuyn
nh vy:
- ng c lm th i. D sao thy rng
cng vic khng hp vi th hiu, kh
nng ca mnh th cng vn c li cho ng
l t hiu r ng hn.
 V l k thut gia v tm l thc hnh
trong cc x nghip, ng Gaudet thng
gp mt hng ngi khc: hng ngi ru
r v khng c thng cp mau. ng
khuyn nhng ngi nh vy t hi my
cu cn bn ny ri hy on tri, trch
ngi:
1. C thc rng mnh mun thng cp
khng? Nhiu ngi ngoi ming phn nn
ch trong lng tha mn v cp hin ti
ca mnh ri.
2. c thc l mun ca mnh
khng. (Nhiu khi mt b v c tham vng
c th thc y ng chng la by mt
vic)
3. C chu cc nhc khi c thng cp
khng, v cng ln cp cao th cng phi
lm vic nhiu.
ng Gaudet bo:
 - Thng cp khng c ngha l sung
sng, m cng khng c ngha l thnh
cng. N phi hp vi lng mnh mi
c.
Qu nhiu ngi tng rng thnh thc
vi bn thn c ngha l phi t ch mnh.
Lm: cn bit nhng nhc im ca ta,
nhng cng cn bit u im ca ta
pht trin n na.
Mt s lm ln tai hi nht l c che
giu c tnh ca mnh. Ti bit mt thiu
n cn th nng m trong cc bui hi hp
khng bao gi chu eo knh. C c ti
ng i lanh li, cay c nhng rn nn n
xung khi lm thng tn lng t ph
ca bn trai tr, hy vng rng nh vy s
c cm tnh ca h. Sau cng, chn ngn
v nng ni nhn chng thy g c m c
ng vai gi nhn gi ngha hoi, mt bui
ti n c quyt nh t nay c thnh thc
vi chnh c, thin h a hay khng a
cng mc.
Ti thy nh vy c ta t tin hn, ha ra
c duyn hn. May sao m ti ti c
v vi c v su thng sau chng ti ci
nhau.
Theo tin s Carl Rogers th s thnh
thc i vi bn thn lm cho c tnh ca
ta pht trin mnh. Ngi no t bit r
mnh th khng cn s i na, c th nhn
thng vo nhng bin c xy ra, nhn thng
vo nhng tnh cm ca mnh: vui bun,
sng kh, tnh yu hoc ti li.
Rogers bo:
- Ngi hiu rng s tm thy trong
bn thn mnh nhng l do theo mt li
sng no , v ch c mi vn ny l
quan trng: li sng ca mnh c lm tha
mn mnh rt mc khng?
S thnh thc i vi bn thn khng
ch l mt b quyt thnh cng. N l mt
cch thc sng.

James

TI GP EINSTEIN
Hi ti cn tr mng, mi bc vo
i th nhn c thip mi d mt ba
tic ca mt nh t thin ni ting New
York. Sau ba tic, n ch nhn dt chng
ti qua mt phng khch rng mnh mng.
Mt on khch na l lt ko ti v ti
nhn thy hai iu di y m m ngi
ngng: gia nhn k my hng gh da thp
vng, v trc mt nhng hng , tng
c dng nhiu nhc kh. Ci iu ny ti
sp phi chu cc hnh nghe tu mt b
bn cy huyn cm mt.
Ti ni "chu cc hnh" v ti chng
thch nhc mt cht no c. "Ti khng c
tai nghe nhc" phi gng lm mi nh
c mt iu gin d nht, cn tu nhc
c in ln cho ti nghe th chng khc g
n gy tai tru. V vy ti dng ci thut
c hu ca ti mi khi b vo trng: ti
ngi , trong my nhp u lm ra b m
nhc, hn hoan lm, ri th b ngoi tai m
suy ngh v nhng chuyn u u chng
lin quan g ti nhc.
c mt lt, thy ngi chung quanh
v tay, ti ngh bng lc ny c th tr v
vi thc ti c ri, khng hi g c. Tc
th ti nghe thy bn phi ti mt ging
ni m m nhng r rng l lng:
 - Cu c thch Bach [*] khng?
i vi ti th Bach cng xa l nh
hch tm. Nhng nhn m tc bc bm
chm kia, chic ng iu bt tuyt trn
ming kia, ti nhn ra c mt v nhn
ni danh nht th gii. Ti ngi bn c
Einstein.
Ti hi ngng nghu, do d:
- D, tha c
Cu hi m x giao th ch cn kim mt
cu p cng x giao. Nhng nhn cp mt
sng d thng ca c, ti bit rng cu
hi ca c khng phi ch l x giao, d
ti c cho n l quan trng hay khng, th
i vi c, n cng c nhiu ngha. Nht
l i vi mt ngi nh c, ti khng th
no ni lo c. Cho nn ti ngng
nghu th tht:
- Chu tuyt nhin cha c bit Bach,
cha c nghe nhc ca ng y bao gi.
Trn nt mt linh ng ca Einstein,
hin ln mt v ngc nhin, ngn ng. C
hi ti:
- Cu cha c nghe Bach ln no ?
Nh th ti mi th vi c rng cha h
tm ln no vy.
Ti vi ni tip:
- Khng phi l chu khng a Bach.
Nhng chu khng c tai nghe nhc, gn
nh vy. Thc tnh chu cha thng thc
c nhc ca bt k nhc s no.
C c v bun, ri bng nhin bo ti:
- Cu ln y vi ti.
C ng y, nm cnh tay ti. Ti cng
ng dy, v chng ti cng i qua cn
phng ng nght , ti th ci gm mt
xung lng tng v cng. Trong phng c
ting th thm ngc nhin mi lc mi ln,
ra ti phng ngoi ri ti mi khng nghe
thy na. C c thn nhin nh thng.
C a ti ln thng tng lu nht. C
thuc li lm. Ln ht cu thang c m mt
ci ca a v mt phng lm vic trn
tng y sch. ti v ri, c khp ca
li, kh rt r mm ci hi ti:
- By gi cu cho ti bit cu c thi
i vi m nhc t bao lu nay.
Ti kh s v cng, p:
- Tha, t hi no ti gi. Nhng chu
van c, mi c xung phng khch nghe
ha nhc! Chu nghe m khng thng
thc c th c g l quan trng u .
C lc u, cau my, nh th ti mi l
li ni by vy.
- Cu cho ti bit c th nhc no cu
thch khng?
- D! C l chu thch nhng iu
nhc c li, th nhc m chu hiu c
giai iu.
C mm ci gt u, v khoi ch lm.
- Cu k mt bn no lm th d c
khng?
- Tha... chu khng nh na... Gn ht
cc bn ca Bring Crosby.
C li vui v gt u:
- c lm!
Ri c li mt gc phng, m mt my
ht, la trong ng a ht. Ti vn
ngng ngng ng c. Sau cng c tot
ming ra ci, bo:
- y ri!
C t mt a ln my ht v trong
phng vang ln iu ht nh nhng vui v
ca Bring Crosby: When the blue of the
nights meets the gold of the day. C ng
ti, nt mt hn hoan, ly ng iu g nhp.
Sau hai ba cu, c cho my ngng.
- By gi cu cho ti bit cu mi nghe
thy g .
Ti ngh cch gin d nht p cu
l ht iu ln. Ti gng sc mt
cch tuyt vng ht cho khi sai iu,
sai ging. Mt c ti ln; khi ti ngng,
c la ln:
- y! Cu qu c tai nghe nhc m!
Ti lp bp p rng iu l mt
trong nhng iu ti thch v ti nghe
n c trm ln ri, nh vy c chng minh
c g u.
C bo:
- By no! Chng minh c nhiu lm
ch! Cu cn nh bi s hc du tin ca
cu trng khng? Th d rng ngay bui
u tip xc vi cc con s m ng gio
ca cu mun dy ngay cho cu lm nhng
ton chia tht di chng hn hoc nhng
ton v phn s, th cu c lm c
khng?
- Chc chn khng .
Chic ng iu ca c ma tt mt vng
c ch.
- D nhin! Lm sao ni, m cu cn
kinh hong na l khc. Cu s kch nhng
ton chia di v ton phn s. V nh vy,
ch do li ca ng gio m c l sut
i cu khng bao gi c thy ci p
ca nhng ton chia di v ton phn s.
Chic ng iu li ma mt vng na
trn khng trung.
- Nhng khng ng gio no li tht
sch nh vy trong bi ging u tin. Ai
th cng bt u ging cho cu nhng iu
s ng nht, khi no cu quen lm
nhng bi ton gin d nht ri mi ln ln
tp cho cu lm ton chia di v phn s.
Nhc th cng vy.
Ni ti , c cm chic a ht Bring
Crosby ln:
- Bi ht nh, vui vui ny l bi ton
cng hay tr gin d m cu hiu ri
y. By gi chng ta nghe mt bn hi
phc tp hn.
C la mt a khc ri cho my chy.
Phng li vang ln ting vng ca John
McCormach ht bn The Trumpeter. c
vi cu, c li cho my ngng.
- By gi cu th ht li khc xem
no.
Ti vng li c, m ngi ngng qu i,
nhng l lng cha, ti ht c ng iu
ch. C ng ti v trn nt mt c ti thy
mt v m trc lc ti ch c thy
mi mt ln, trn khun mt ba ti, khi ti
nhn c bng cp i hc, ri c din
vn t bit ngi trng.
Ti ht xong, c khen:
- Tuyt! By gi, ti bn ny!
"Bn ny" l bn Cavalleria Rusticana
ca Caruso, m ti khng th nhn ra
c. Nhng ti cng pht ra c vi m
thanh gn tng t. Mt c Einstein ti
ln.
Sau Caruso, tip theo t nht l mt chc
bn khc na. Ti khng th nn ni s
hong ht tn knh ca ti khi thy v nhn
- m do mt s may mn l thng ti
tnh c c gp mt - hon ton ch
vo s dt dn, ch bo ti, nh th ngoi
ti ra, c khng cn cht bn tm no
khc.
Sau cng ti nhng a nhc khng c
li v c cng bo ti nghe xong ri ht
li. Khi ti rn pht mt "nt" cao, ming
c h ra, c ng u v pha sau, nh
gip ti ct ting ln bng. Chc l ti ht
khng t lm, v c, bng nhin cho my
ngng, nm cnh tay ti v bo:
- By gi chng mnh nghe Bach c
ri.
Ri chng ti khoc tay nhau tr v ch
ngi c trong phng khch ng lc cc
nhc cng ng ln dy tu mt khc
khc.
C mm ci, v vai ti khuyn khch:
- C lng yn m nghe, c vy thi.
D nhin, khng phi ch c vy m thi.
Ti, mt tn v danh tiu tt, nu hm
khng c c gng sc hng dn th lm
sao c nghe, ln u tin trong i ti,
khc Pturez, troupeaux ca Bach. T hi
ti c nghe li khc y nhiu ln,
khng bao gi chn c v khng ln no
nghe mt mnh. Ln no ti cng thy ti
ngi bn cnh mt c thp b, trn trnh,
m tc trng, bm chm, chic ng iu
ngm trong ming tt ngm, v khe mt
nhit thnh l lng nh cha tt c nim
kinh d trn th gii.
Khi nhc ngng, ti v tay thnh thc
khen vi cc thnh gi khc.
Bng b ch nh xut hin trc mt
chng ti, lic ti, v lnh lng trch mc
ri tha vi c Einstein:
- Tha Tin sinh, chng ti rt n hn
rng Tin sinh khng c nghe mt
phn ln bui ha tu nhc ny.
C Einstein v ti u vi vng ng
dy.
- Ti cng n hn lm, nhng cu bn
tr ca ti y v ti mi lm mt vic cao
c nht m con ngi c th lm c.
B ch nh ngc nhin, hi:
- Vy ? Vic g vy?
Einstein mm ci, nm vai ti ri tht
ra cu ny m theo ti, k sut i chu n
c, c th khc trn m bia ca c c:
- Khai hoang mt khu mi trong ci th
gii b mt ca ci p [2].

Jrome Weidman
_____
[1] Nhc s vo bc thin ti ca c
tin bn th k XVIII.
[2] Chng ta nn nh Einstein ti nc
no cng c tip n long trng hn cc
v quc trng. C ln ng qua Nht din
thuyt, hng vn ngi Nht thc sut m
trc khch sn ca ng i ng bui
sng hin ra trn ban cng m hoan h.
Vy m i vi thanh nin, tc gi bi ny,
ng thc gin d, hn nhin, chn thnh, tn
tm lm sao! mi thc l t cch mt
v nhn.

KHNG AI MUA C
MT VT K NIM
Ti cho rng bt k ai cng c t ra l
mt bi th trong thm tm mun t
thnh vn, cng nh c t nht l mt cu
chuyn k. Nhng nhiu ngi c th
chp chuyn ca mnh ln giy c, ch
rt t ngi c th tm c vn iu cho
bi th ca mnh. Ngh vy, ti cho ng
mc ny trn mt tp ch: "Bi th ca bn
v ca ti". Ti yu cu tt c nhng
ngi no c mt bi th trong c, c
vit th cho ti bit bi th , ti ha
s ng bc th ca h ln bo, ri lm
bi th cho h theo h mun.
Bn s phi ngc nhin v s th ti
nhn c. C my ngn ngi c mt bi
th chn trong lng. Vi bc th khng
thnh hnh, c bc li u Ng mnh S.
Nhng khng mt bc no nht nho, v
ht thy u pht t y lng ra. Ti khng
bao gi qun c mt bc ca mt thiu
ph ch k tn l Mary ch khng cho bit
h g .
c th ti cm thy r rng tm hn
nng. Mun cho bn cm thy nh ti, ti
ngh ch c cch k li u ui cu
chuyn ca nng.
Mt hm, trong ci gi cha y th t
mi gi ti, ti thy mt bc th ngi
vit nh hu dng my t giy k sn rt
tm thng, trong c gp mt tm
giy bc mt M kim c. c bc th
ti c cm tng nghe ngi k
chuyn.
"Tha b, b bo b sn sng lm mt
bi theo ca mi ngi ri cho ng ln
tp ch ca b. Nhng ti t hi khng bit
b c chu lm mt bi th ri gi cho mt
mnh ti c thi, ch khng ng bo
khng? V vy m ti gi theo y mt tm
giy mt ng. Xin b vui lng nhn cho
v ti khng mun b mt cng v ti m
khng c n b.
"Ti chc rng b mun bit qua loa v
ti. Ti mi cho i c t ba th b
ling b ca mt c nhi vin. V ti
khng p lm m cng khng lanh li lm
nn chng ai nhn ti lm con nui c. Vy
ti phi c nhi vin cho ti ln, vin
khng nui ti na m cho ti vo lm mt
xng n. Mi tun ti lm vic su ngy;
thi ang c chin tranh, xng nhn
c nhiu com-mng. Nhng ti cng
c ngh ngy ch nht, v nhng ngy
ngh , ti do chi trong cng vin. Mt
ch nht n, mt ngi lnh gi chuyn ti.
Anh y hi ti c mt mnh khng, ti
p c; ri anh y bo anh y cng vy,
m khng phi l ngi y v nh hi
ti c mun do mt mt cht vi nhau
khng.
" c nhi vin, ngi ta dn ti khng
bao gi c ni chuyn vi mt ngi
n ng no l khng c vin gii thiu.
Nhng nh bn qun phc, ti ngh nh
vy khng sao. Chng ti va i va
chuyn tr. nh k rng nh nh qu ra,
 trong tri, pha bn kia sng. nh vi
b m v nh l con mt. Cha c v. nh
cha bao gi giao du vi mt thiu n no
c v nu m nh hay c th b s ni
quu gh gm. nh mi ti i n tim ri
cng i coi ht bng."
Do m Mary quen Ross. Ngi trong
rp ht bng nng thy bn tay ngi lnh
tr kim bn tay nng. V khng cn
ng g na, nng hiu rng nng yu chng.
Mt thng tri qua. Ri mt ch nht n,
h cng ngi trn mt ci gh trong cng
vin m bn tnh v tng lai.
"Trc ci ngy ch nht m anh Ross
bo ti rng nh yu ti, mun ci ti, th
i ti c tng lai g u. D nhin ti
nhn li nh. Mt anh sa sm li khi anh
th rng khng bao gi dm bo tin cho
m anh hay. Vy th anh khng th no lm
giy y quyn cho ti lnh bo him nhn
mng ca anh c. Nhng ti u c cn
nhng ci . Ti ch mun c nh thi, c
tnh thng ca nh thi: ti ch m c
c mt ngi thuc v mnh thi. Khi ti
ni vi anh nh vy th mt anh ti ln."
Mary v Ross ci nhau v mi ln
c ngh php chng ti cn phng nh
ca nng. Chng tng cho nng chic o
la u tin, nhng i giy cao gt v
mt chic o h tay h ngc, khng phi
th bn trong nh u, m th tt d
tic kia. V nht l mn qu ny mi p
nht: chic nhn ci. Ri ti ngy chng
xung tu ra mt trn. Ti no Mary
cng vit th cho chng, cn chng th lc
no rnh mi vit. Thi gian tri qua. Ri
mt ngy n, ng lm vic th nng t
xu. Vin y s trong xng bo nng c
mang. Nng ng vit th bo cho Ross
hay tin mng nht i , th gh gm lm
sao, nh ng lc , s phn p nng
mt cch tn nhn v cng: nng nhn
c mt bc cng in.
Nng vit:
"Nh c ai p mnh vo u ti vy,
tha b. Chng ti t trn. Thi, ti khng
cn bao gi c thy mi chng trn mi
ti na, cnh tay chng trn cnh tay ti
na. Nhng ti vn cn mt nim an i.
Ti khng cn l thiu n ti nghip hi
trc na. Ti khng cn anh Ross, nhng
anh li cho ti mt bo vt n s
lun lun l ca ti."
Mary lm vic cho ti gn ti ngy sinh
, rng dnh tng xu mt v khng
c lnh tin bo him nhn mng ca
chng, m chnh m chng mi c lnh.
Nng sinh mt em gi trong mt nh
thng th. nh thng ra nng phi
kim tin nui con, nn nng phi gi con
sut ngy cho mt vin dng nhi.
Nng vit:
"Sng ti em chu li gi ri chiu
i lm v, ti li n. Tr ch nht, cn
nhng ngy thng t khi ti c thy
chu thc. Ti kim khng c bao
nhiu, may lm th va tr tin n, tin
nh, tin ng cho vin dng nhi, nn
chu khng c bn o tt m cng khng
c chi. o chu bn ban ngy v c
chi na u l ca vin. Ti ch mua
c ci ni cho chu nm, ci mn len
cho chu p v ci nm bng nha cho
chu ngm. Nhng trong khi lm vic
xng ti sung sng ngh rng chiu v
i n chu bng v nh, m chu trong
khi chu ng.
"Ri mt bui chiu n, vin dng nhi
ku in thoi bo ti phi ti gp... Hi
i! Ti ti th tr".
Th l Mary tr li tnh cnh hi u:
mt thiu n khng p lm, khng lanh
li lm, ngho xc, ch giu tnh thng.
y l on cui bc th:
"V chu khng c o p, cng chng
c mt vt no m cc em b khc
thng c, cho nn ti khng gi c ca
chu mt vt k nim no p c. V ti
s rng lu dn ti s qun hnh nh ca
chu. C th lm, ti mt lc no ti
nhm mt li cng khng thy li c nt
mt ca chu na. V vy ti mun b lm
mt bi th v chu, mt bi th cng p
nh chu, mt bi th lm chu gn gi ti
hn mi khi ti ngm ln, mt bi th cho
ti cm gic rng chu lun lun gn ti,
khng phi trong cnh tay m trong
lng ti. Xin b gi bi th cho: Mary,
th lu tr. Ti s ngy ngy li s Bu
in hi cho ti khi no nhn c mi
thi."
Tht l mt s nghch l kh k cc. Bi
th l mt trong nhng cng vic kh
nht trong i ti m ng thi li l mt
trong nhng vic d nht. Ti khng gi
li mt bn sao, s mt ngy no khng
cng li ni m em ng bo, nh vy
n khng cn l vt c hu ca Mary.
Khi b bi th vo bao th, ti
thong c mun gi tr li tm giy bc
ca nng. Ri ti ngh li kp: nh vy tn
nhn qu. V ti cm thy rng nng mun
tng con nng mt mn qu cui cng. Sau
ti rng tm tung tch ca nng m
khng ra. Khi nng li s Bu in lnh
bc th lu tr ri th nng bin lun.
Chuyn xy ra kh lu ri. Nhng
ti nay ti vn cn gi tm giy mt ng
mong c c hi gp nng trn ng
i. Nu mt ngy no may mn gp
c th ti s tr li nng v bo rng
khng ai mua c mt vt k nim. Mt
vt k nim phi lun lun l mt vt tng.

Margaret Sangster

AI CNG C
MT THNH TR
BO V
Ngi giao hng ngng chic cam
nhng trn con ng chy st khu vn
ca ti, nheo nheo cp mt, hi:
- B trang hong li cnh tr y ?
Ch y ni hi qu. Nhng qu thc l
dc theo hng ro m ti ng sn li, c
y nhng vy sn trng. M v chic o
b-lu ca ti cng vy.
Hng ro ca chng ti khng ging
nhng hng ro khc. N nh mt a tr
h, c phi trng nom sn sc hoi. V lc
ny y, lng mun gy, ti kh nhc mi
ng thng ln c, nhn li th sao m
thy n di th, v tn. Mi ma xun
mang sn v c ra, ti can m bt tay vo
vic. Nhng mi sn xong c mt
qung trng lp th bc mnh nhn thy
rng khc ro mi sn li ma thu trc
by gi c v ti tn b b, nh thm
trch ti ri.
 Nh ca cng vy. Va mi sa sang
cn phng ny th thy cn phi thay
tm mn hoc tm thm mt cn khc.
Hoc l nh dt, lm hoen trn, tng,
hoc l ci bm nc bng nhin h, cn
phi thay.
M ngh cho cng, c th ti cng vy,
ru qu chng. Lun lun c mt b phn
no phi bi b. D l v th cht,
tr tu hoc tinh thn, lun lun phi coi
li hoi. Nhng chng sm th mun, s ti
mt lc ti gi qu, khng sn li c
hng ro ny na v phi c mt ngi
khc lm thay ti. Th th ti sao khng
xui ngay t by gi i, mc cho c th ti
v mi s chung quanh mun ra sao th
ra?
Ti sao ? Ti thc tnh khng hiu ni,
ch bit rng ti khng th bung xui nh
vy c. C ci g khc quan trng hn
ch khng phi ch nh ci hng ro ny.
Ti nh li m thng mt c bn tr
ca ti, c Jeanne sng trong mt cn nh
nh xu vi chng v ba a con. Mi
bui sng c phi lo ba im tm cho
bn ngi hu n , v ch my gi sau
h li i ri; ngy no c cng phi ra
chn, m hm sau li d ri, nh vy
quanh nm. C th tht vi ti rng c lc
mun in ln, b mc mi vic, thot
ci cnh n l hao mn tinh lc , d ch
thot c mt ngy thi.
Nhng c ngh li, c thot i c th
a chn cng vn nm ra ch c v,
v c nh rng chu vy. Hu ht chng ta
cng nh c. M chng c cng nh c, i
lm v vn ra nh c, mc du bit rng
ngy hm sau li phi nh na; hoc ht
bn c tun sau li ht na.
u u cng vy, ai ai cng vy, phi
lm i lm li hoi nhng cng vic n
iu, chn nn, i khi nh v ngha, v
ch chng li s b b, bung xui.
Vy m, a s chng ta vn lau chi, sa
cha nh ca, mi vt cho khi sp, ,
lp nhng l hng cho qun th khi len
li vo thnh tr ca ta - v l ci vinh
d ca nhn loi.
khng phi ch l bn nng t v m
thi u.
C Jeanne k chuyn vi ti:
- Ch bit b Frazer bn cnh nh em
ch? Ti nghip, c hi lm cng vic
ngp ti c, b ta chn nn qu, b mc
ht, qua khc lc k l tm s vi em. Ri
khi b ta thy nh em ci g cng sch s,
ngn np th b va gin em va gin
mnh. B thy nh vy th cng vic nh
u c g l qu sc, v b tr v tip tc
dn p, qut tc. Nu b thy em bung
xui th c l b cng bung xui nh em,
tm trng chn nn s lan qua cc nh
khc trong xm, nh mt bnh dch.
Ri c nhn ti, kt lun, v suy t:
- Nhng c l em lm vic nhiu qu
chng?
Khng, thnh thc m ni, c u c
lm vic nhiu qu.

*
* *
Ngi giao hng thy ti sn hng ro,
bo ti:
- B lm mt vic thin y. Nh b m
con ng ny c v duyn dng.
Ti u c ngh ti kha cnh . Nhng
khi xch thng sn v cy c ra, c th
rng trong thm tm, ti bt gic ngh ti
mt bn phn i vi hng xm, ti bn
phn lm cho con ng trong xm ny
p . Vi li, nu gia nh no trong
xm cng sn sc cn nh ca mnh, th
tm gng c th nh hng tt ti tinh
thn ca ton th th trn. Ta ling mt hn
xung nc, nhng gn sng trn lan
ra, mi lc mt rng.
S thc, cc nn vn minh suy sp
khng phi v thua trn hoc v nhng tai
ch vt cht u. S tan r pht sinh t bn
trong - v cc cng dn trung lu bt
u lm quy qu cho xong vic, vi
phm o c kim mt ci li ph du,
do lm bing hoc th m khng lm
trn bn phn vi gia nh, vi t quc.
Tinh thn ch bi lan t nh ny ti nh
khc cho ti khi s nghip m t tin gng
sc xy dng sp , tan r ln ln, v h
phi chu ci ch ca qun xm lng d
man.
V phng din , khng ngi no c
th ni rng mnh h hng th mnh chu
khng lin can g ti ngi khc. Lin can
ch, sao li khng? D ta c cm tng
rng mnh ch l hng v danh tiu tt th
ta vn l mt chic khoen quan trng trong
si dy xch sinh hot. V khng c gi
gn, mt ci khoen ha st, gy ra th d
nhin l c si dy xch cng t.
Mt b bn ti by gi ln tui, au
kh, ru r; nhng hi xa gia nh b c
hnh phc lm. B sanh c hai ngi
con gi ri ti mt ngi con trai tn l
Pierre. "Cu t" ny p trai, d thng,
thng minh, c cha m cng v cng.
C nhng tt m nu hai c ch mc phi
th b ry la ri, cu mc phi th hai ng
b ch cho l cu cn ngy th, non di,
cha bit g, nghch ngm mt cht vy
thi.
Bt gp cu "th" tin trong ti tin ca
m, hi th cu ni di, chi ny chi n,
m hai ng b cng ch ry qua loa (tr
nghch ngm ca tr, con nt a no m
khng ty my, n cp nh ranh). Khi "cu
t" khng chu lm bi th ba g cho, mc
du thi gip tri php c khc g
mt tr gian ln. Nhng cha m cu dp b
qui tc i cho n nh mnh ch khng chu
p dng n sa i thi ca mnh
cng tnh nt ca cu con cng.
Ln ln, Pierre thnh mt trong nhng
nhn vin iu khin ngn hng trong tnh,
tm cch u c, tht bi, ri gian tr, sa
i s sch k ton, rt cuc phi v
khm, lm cho nhiu ngi trong tnh
khnh kit ti sn.
B thn mu ca cu bo ti:
- Khng ai hiu c lm sao m n ti
ci ni . Nhng ti, ti hiu lm. T hi
nh, n h hng ri, n n cp tin
ca ti ri. V chng ti tm l l
tha li cho n, chng ti nhu nhc
khng coi chng n k lng. Chng ti
nhm mt b qua.
Nhm mt li khi thy nhng ci h
hng trong bn thn ta v chung quanh ta,
vic d qu m! M tnh bing nhc
, do mt cch thc b mt, k d no ,
lm cho nhng c tnh ca ta bin ln ln
thnh tt xu. Nh trng hp mt k s
ti gii n, dng tr thng minh trnh
nhng iu kin trong vic thu xy ct m
kim cho nhiu li. Hoc nh mt ngi
n c nhiu thin ch khi mun lm chnh
tr, ri vung tin ra mua phiu ca c tri,
rt cuc phn li h mt cch d dng.
Nhng k nh nhng anh lnh canh
thnh tr giao thnh tr cho ch. Nu
hi mi v ngh, h nhn c ni nguy
him ca nhng lm ln nh nht hng
ngy, th c l h thnh nhng nh ch
huy c knh trng, ch c u n ni
sa c, ko theo nhiu ngi khc trong s
sp ca h.
Mi khi chng ta nhu nhc, tm c
khng theo ng qui tc, lng tm ca
mnh, l chng ta phn bi t tin tn
bit bao cng gy dng nn vn minh.
V s d th gii c nh ngy nay - mt
th gii tuy cha hon ho, nhng c th
trng cu c, cao hn ci th gii ca
cc r bn khai mt cht - l nh s gng
sc lin tc ca nhng ngi n ng v
n b v danh, kin nhn lm hoi cng
vic n iu ca mnh mi ngy sao cho
c hon ho hn, bng mt cch thng
minh hn.
Cm ci, tng phin mt, nhng
ngi xy thnh tr, n lt chng
ta phi bo v thnh tr .

I. Wylie

GC M
Cu chuyn di y bt u New
York. Ti khu Brooklyn, mt ng gi
ng bc qua ng th t xu. Ngi
ta ch ng gp v dng ng Kings
County. , ng m man, lu lu mi
tnh li mt cht m ln no cng i cho
gi con trai ng li.
Nh mt bc th nhu v c i c
li nhiu ln, mt n y t trong phng cp
cu tm c trong ngi ng lo, ngi
ta bit rng ngi con trai ca ng lm
lnh thy n Caroline-Basc. Ngoi ra
hnh nh khng c thn thuc no khc.
Dng ng ku in thoi cho s
Hng Thp T Brooklyn. S ny li ku
in thoi cho Hng Thp T tri lnh thy
Caroline-Basc, gi gp thanh nin v
thm cha. V tnh trng ng lo nguy
kch, nn mt nhn vin Hng Thp T v
mt s quan li xe jeep i kim thanh nin
, thy chng ng tp trn trong mt
ng ly. Ngi ta vi vng a chng li
phi trng v chng ln chic phi c duy
nht c th ch chng v New York kp.
Khi chng bc v dng ng th
m khuya. Chng va mt va lo lng.
Mt n y t dt chng ti ging ngi
hp hi, bo ng lo:
- Con trai c ti ri y.
C ta phi lp i lp li cu y my ln,
ng lo mi m mt ra. Ung nhiu thuc
an thn qu, ng ch thy m m mt thanh
nin bn qun phc ng gn ci mn
dng kh. ng cha tay ra. Ngi lnh
thy nm bn tay nho nht ca ng trong
bn tay mnh m ca mnh, sit cht mt
cch u ym, an i.
N y t em li mt chic gh da cho
chng ngi cnh ging.
m dng ng th bao gi cng
di, v ngi lnh thy thc sut m trong
phng nh sng m m cm tay ng gi
m y lo ng cho ng hy vng. Thnh
thong c y t bo chng i ngh mt cht
c coi sc cho. Chng t chi.
Ln no c vo phng cng thy chng
chm ch vo ngi bnh, khng ti
c, cng khng nghe thy nhng ting ng
ban m trong dng ng na: ting
lch cch ca bnh dng kh, ting ci
ca cc kp gc m thay phin nhau, ting
rn r hoc ting ngy ca cc bnh nhn
khc. Lu lu chng li ni mt vi ting
an i ng lo. Cn bnh nhn th khng ni
g c, ch nu ly con trai, nh vy gi na
m.
Khi ng tt ngh th tri gn sng. Thanh
nin t bn tay ht sinh kh ca ng
lo xung ging, bn tay m chng khng
h ri ra mt lt, v i bo cho c y t.
Trong khi c sa son cho ngi mt,
chng ht mt iu thuc, iu thuc u
tin t khi v dng ng.
Sau cng c y t tr ra phng giy ni
chng ng ngi i. C tnh ni vi
li chia bun, nhng chng ngt li ngay.
- ng lo l ai vy?
C ngc nhin p:
- Th... chnh l thn ph thy.
- Khng, ti cha h gp ng ln no c.
- Vy sao thy khng ni g ht khi ti
dt thy v?
- Mi v ti bit ngay rng ngi ta
lm ri nhng ti cng hiu rng ng gi
cn gp con trai m con trai ng khng
c mt . Ti ngh, ng y m man nh
vy th khng nhn c ti c phi l con
ng hay khng, sau cng ngh bng ng y
cn c ti bn cnh, cho nn ti li.
Ni xong chng quay gt bc ra.
 Hai ngy sau, mt tin gi theo li
thng, t cn c hi qun Caroline-Basc,
cho s Hng Thp T Brooklyn hay rng
ngi con trai thc s ng ln ng
li New York a ma cha. Th ra tri
c hai qun nhn cng mt tn m mang s
hi ging nhau, cho nn phng nhn vin
ngi ta lm h s.
Nhng ngi lnh thy gi lm
bit ng lc ng vai ngi con thc v
t bng mt cch rt t nh rng d sao
trn i ny vn c nhng ngi tt bng.

Roy Popkin

PHI THA TH
Ti c dy d theo mt gia phong
nghim khc, bt k li no cng phi chu
hnh pht. Cc c cho nh vy l cng
bng.
Nm 1921, mi trng ra, ti c
b lm y s trong mt bnh vin tr cc
bnh truyn nhim, ti mt min lnh lo
m m Northumberland. Ti mi ti
bnh vin c my ngy th mt ti ma
ng ngi ta dt v mt em su tui b
bnh bch hu (diphterie). Cung hng em
b nhiu mng lm nght v ch c mt hy
vng nh nhoi cu em c l m kh
qun (trachotomie) tc th.
Ti thiu kinh nghim mt cch tai hi,
cha bao gi lm vic gii phu gin d
nhng quyt nh c. Trong gian phng
trng, nh n yu t, ti rt cng, run ry,
gn mun nn ma, nhn d phc gi v
mt c y t c nht, tp s, cn tr, t
em nh nght th ln bn m.
Ti lng cng cm con dao m cung
hng huyt ca em. Cng thy mnh vng
v, ti cng quyt thnh cng, cu em b
gn cht ngt . Sau cng cp mt m v
m hi ca ti thy c kh qun trng,
bng lng ca em. Ti c mt l v mt
lung khng kh v y phi php phng
ca n. Hai l phi b p phng ln ln ln
v a b kit sc hi tnh li. Ti vi
vng t mt ci ng v, khu li, coi
chng cho ngi ta t em ng hong vo
ging, trong ci mn dng kh. Hnh
din v thnh cng, ti tr v phng ring.
Bn gi sau, vo lc hai gi sng, ti
chm dy. C ting g ca. C y t mt ti
mt, hong ht p ng bo ti:
- Tha bc s, mi bc s ti ngay.
C c phn s canh a nh, ng thip
i trn u ging n, lc tnh y th thy
ci ng b tc. ng l theo li ti dn,
rt ng ra, ht ht mng nht i, cng vic
bt k y t no cng lm c, th c ta
hong qu, qunh ln, b chy, li
khng sao tha th c. Khi ti v ti
phng th a nh tt th, gng cch g
cng khng lm cho hi tnh li c.
Ti thy th l toi mt mng ngi mt
cch lng nhch, tht l mt s mt mt
khng sao n bi c. Ngh ti ci ni
mnh thnh cng nh vy m ch v s
bing nhc, ngu xun ca mt n y t
hong ht, ha ra hng ht, ti gin si ln.
Nht nh ri, tai nn s chm dt i y
t ca c ta. Ti quyt tm gi S y t
trong min mt bn bo co ui c ta
v cm c hnh ngh na.
m ti tho ngay bn phn quyt
ca ti, ging nghim khc, cay c. Ri
ti cho ku c v, ging run ln v gin,
c ln ting cho c nghe.
C lng thinh nghe ti, v mt thiu no.
C gc gc x Galles, cha y 20 tui,
gy yu, lt lt, hi vng v, c tt git
git mt bn m. Thiu mu, thiu n, c
va xu h, va au kh, mun t xu.
C khng tm cch g ti, mun g ti,
c c th vin l rng lm vic mt qu.
Sau cng ti bc mnh, la ln:
- C khng ni g c sao?
C lc u, v kh s v cng. Ri
bng c l nh trong ming:
- Xin bc s tha th cho ti ln ny.
Ti sng st. , ti khng h c ngh
. Ti ch ngh n vic trng pht c
thi. Ti trng trng ng c ri xng
ging, ui c ra, sau cng ti k tn,
nim phong bn bo co.
Nhng c m ti trn trc mt cch
l thng. "Xin bc s tha th cho ti ln
ny". C mt ting vang g vo vo hoi
trong u ti: mt ting th thm rng s
cng bnh ca ti - mi s cng bnh ch -
ch l do ci lng mun tr th m ra thi.
V ti pht cu t nh ti hoi: "ng lm
ci tr xun !"
Sng hm sau ti li hc t, ly bc th
ra x b. Nhiu nm tri qua. Thiu n
lm l tai hi thnh y t trng trong
mt vin nui tr em quan trng nht x
Galles. Trong sut i y t, b ta t ra
l mt mu mc chuyn cn, tn tm. u
th chin ti nhn c tm hnh chp
trong mt ci hm np trnh bom, trn hnh
c mt ngi n b khong t tun, bn
ng phc y t trng, chung quanh c mt
by tr. B ta c v mt nhc nhng bn
tr u ng b, u ym tin cy b lm.
"Xin Cha tha th nhng ti li ca
chng con v chng con xin tha th nhng
ngi c li vi chng con."
Li cu nguyn rt kh theo. Nhng
ngi no thc tm rng theo c, th
ngay ci trn ny, cng c nhn
phn thng ri.

A.J.Cronin

NGI M TI KHNG
GIT
Sng hm tri lnh 28 di s
khng. t ng gi ku boong boong nh
gch lt trong gio ng, cn cnh cy
sng ng gy rng rc nh thy tinh.
Khng kh lnh but nh ct da.
Trn th gii, c rt t ngi quen vi
kh hu . Chng ti l ngi Php a s
nhng min m p hn, ch khng phi
l ngi Gia N i, Na Uy, Phn Lan gn
Bc Cc, nn khng chu c ci lnh
gh gm nh vy.
Hi l thng hai nm 1940, trong
min ni Vosges, vo thi "chin tranh k
cc", nh ngi Php chng ti thng ni
(...) Mt ngy nh hm th khng c g
xy ra mt cch bnh thng c, cho
nn khng c lnh i tun nhn nh
v tr ca ch th chng ti cng khng sao
qun c bui y.
Vy khong by gi sng ti ra i vi
mt trung s v ba ngi lnh. Ti lm i
y v quen vi cng vic d thm
ri. Nhng ln ny khng phi nh nhng
ln khc. Cng vic g cng ha ra kh
khn. Lm qun nhn th phi lng tai nghe
tng ting ng nh, nhng tri lnh 28
di s khng, h m ci m trm u
l mt l tai ra l mt vic nguy him.
Phi lun phin, m tai bn ny v bt tai
bn kia tht mau cho tai nghe c m
khng kp ng gi. Li phi chi kh gii
cho khng cn mt vt du m no, m
phi eo bao tay lm cng vic , nu
khng th ng vo thp, tay s but nh r
vo st nung .
Mi u chng ti tin ti mt cn nh
rng, b hoang bn mt b sui gia
hai phng tuyn. Pha c v pha chng
ti u khng mun chim hn cn nh .
N cch xa nhng ngn i m qun hai
bn ng ng hai bn thung lng.
Nhng ban m, bn i tun bn chng ti
thng ng u vi bn i tun bn h v
bn no ti trc, tt nhin l c li th.
Chim c cn nh l lm ch c
c thung lng, nhng khng bn no gi v
tr c lu v khng ai bit c lc
no n trng lc no n c lnh np.
Mun chc chn khng b phc kch,
hm chng ti bao vy cn nh, ri tinh
thn cng thng, tay lm lm khu sng,
chng ti xng vo nhng phng trng
rng, v ci r, y nh con nt, thy mnh
hi l bch, c qui g u m s. Tng
l mt bi kch m rt cuc thnh mt tr
khi hi.
Ch trung s bo:
- Tri hm nay lnh qu. Qu v u
c ra khi n... H khng ngc nh chng
mnh.
Mt lt sau, chng ti tr ra tip tc i
tun thnh hai hng, k trc ngi sau.
Rung, rng, b sui, sn i, ch no
cng c v hoang vng hn ngy thng.
Khng c mt cnh chim trn tri, mt
bng th trong bi. Cnh hoang vu tnh
mch c ci g ng lo ngi.
Chng ti nm xung b ti; ti cm
thy mt t di mnh ti, ch th ch l
t, ch th ph thm lp bi tuyt hoc
vi mng bng, c h nh t mt th
gii khc. Bng ti thy ngi lnh ng
b cch ti vi thc bn phi, ngng
li, a vi ngn tay ln lm du bo
nguy. Chc anh ta thy mt ci g ch
ti khng nhn ra c. Tc th ti b li
gn anh ta v c nm chng ti u trn
mt ci m cao, nhn xung mt thung lng
nh.
Anh lnh ni pho pho:
- Mt tn c!
Khong su chc hay tm chc thc
pha sau chng ti, di khe, c mt ci
hm np rnh, vi mt hng bao t
cht thnh hnh bn nguyt; trong hm c
mt ngi quay lng li chng ti, di
chic nn st, cn trm thm mt ci m
en ln che kn gy v hai tai.
Cc bn ti lng l cha mi sng vo
ngi rnh . Ti nh lc a tay ra
du bo: " cho ti" v ti quay li
bnh tnh nhm ngi lnh l loi , nh
nhm bia sn tp bn vy. Cc bn ti
i ti n sng. Ti nhm mt mt, cha
sng nhm gia gy ngi (m ti
khng thy mt) vo ci vt en chic m
trm, pha di nn st. Nhng ng lc
ti sp bp c th hn nhy ln, lc l nh
mt con gu.
Ti sng st, mt ng nhm ri. Ti
m c hai mt ra, cm thy rng my giy
trc, hnh i vi ti ch l ci ch
nhm th by gi l mt ngi ri, mt
ngi cng nh ti, b rt ct da, mt
ngi chn nhc nhi, tay cng, tai lnh
but, ch ngh cch chng vi ci rt v
qun c chin tranh.
Ti khng nh lc ti c ngh ngi g
khng.
Ti khng phi quyt nh. Ti khng
cn nhc nn hay khng nn. Nng sng
ca ti t nhin h xung, v ti khng
nhm li na. Ti a tay ra du cho anh
em rt v pha sau. Chng ti b trong khe
ri ng thng dy, chy li np trong cn
nh rng. Ch trung s bo ti:
 - i y hnh ng nh vy l phi.
Hn lnh qu... khng c git hn.
My ngi lnh u ci, t biu
ng tnh.
Chng ti lm xong nhim v, bit
bn d thm ca ch ng theo tuyn no
ri. Chng ti cng bit im da ca ch
trn ngn i na.
Ch trung s bo:
- Xong nhim v.
Mt ngi lnh p:
- Cn thng tng th n lnh qu.
C h ci lnh hm lm cho mt
chin tranh.

*
* *
Ti sao vic xy ra hm tm thng,
tro lng nh vy li ghi su vo tm khm
ti hn bit bao ngy khc c nhng bin
c bi t trong thi nc ti thua trn v
b chim ng? Ngi lnh do thm m ti
khng th bn , ti khng bit mt, ch
cn nh ci gy xo ro trong ci m trm
dy, nh ci im en m ti nhm
trong my giy.
Mt bui ti, gia ma ng 1943,
di cn gi bc lnh but, ti ng i
mt chuyn xe trn sn ga Montauban. Mt
on toa ch hng ngng trc mt
chng ti. on ch mt bn b lu y
ti mt th gii khc, mt th gii khc m
lc chng ti cha bit, th gii tri
giam, th gii m ti v sng m. Trong
khi on xe ngng, my ngi lnh c
ng canh trc mi toa. Mt cm gic
rng rn xm chim ti. Ti khng th
nhc nhch c v thnh lnh, cch ti
khong nm chc thc bn phi, di
ci nn st, sau lp m trm en, ti thy
ci gy ca mt lnh canh. Ti c cm
tng rng hn chnh l ngi m ti
khng n bn. Chnh hn. Ti tin chc rng
nhn ra c hn. V ti n hn ln
ti nhm hn ri m khng cho hn mt
pht.
Trong my nm bi thm , bao ln
ti n hn, gn nh in ln, rng sao
cho hn sng. Mi ln, hai mi ln,
trong cnh n l, nhn ci gy mt ngi
i nn st, ti ng trn trn nh b thi
min; chng cn nhn mt k , ti cng
ngh bng: "chnh hn y, v mnh
cho hn sng..."
Nhng thi gian tri qua, v t khi ha
bnh tr li, k th hm trc thnh
ngi ln bang. K i vi ti, khng
cn l mt ci g tru tng tn khc trong
nhng nm chin tranh na.
Ti nh ln u tin gp cc vn s v
nh tr thc c trong mt hi ngh quc
t min Foret-Noire. Bui ti , trong
mt khu vn, ti bng nhn thy mt
trong nhng v , ng cch ti vi
thc, pha bn phi, c qun mt chic
khn che mi en. Ti m m nhn gy
ng m thy mt cm gic nh chong
vng. ng lc mt anh bn li nm
cnh tay ti. Anh mun cho ti lm quen
ngi . Ln u tin ti hi nhn thy
mt ng ta. Nt mt mt hc gi, hi
nghim, hi bun, nhng bnh tnh. Nh a
s chng ti, ng ta c v mt ngi sng
st sau mt tai ch gh gm. ng ta cng
thch nhng ci ti thch, cng nghin cu
mn ca ti, v chng bao lu chng ti
thnh bn b vi nhau.
Trong khi ni chuyn vi ng, c ci g
thay i trong y lng ti, ngoi mun
ca ti. Ni n hn cho mt qun th
sng st, ni n hn n day dt lng ti
trong nhng nm quc gia lm nguy v b
n l, by gi bin thnh mt ni hoan h
v ti bng cm thy mng r l tha
cht cho ngi .
Ti ngh bng nu trc kia ti bit
ng ta nh ln ny th khng th no ti c
th bn ng ta c. Tht l mt s ngu
nhin k d, mt php mu, m hm ng
ta nhy ln, gim chn, gi trong lng ti
ci tnh lin i gia loi ngi. V chu
chung ci lnh gh gm m trong lng ti
ny ra tnh huynh . Nhng tnh huynh
tm thng qu so vi tt c nhng tnh
huynh khc thc s lin kt loi ngi
vi nhau. Trong chng ta, ai l ngi cn
c th git k ng loi c khi bit r
k , bit nhn tnh, i sng ca k ?
Ngi ta c th h st mt tn lnh ch,
mt con ngi my khng tn tui khng
mt mi, nhng lm sao c th git mt
ngi th mc, mt ngi th tin, mt
nng dn, mt ha s, mt nh ngn ng
hc, mt ngi c v c con, c cha c
m, mt ngi c th i rt, sng trong
cnh ru r hoc trong nim hy vng, mt
ngi nh chng ta.
Hnh nh ngi lnh do thm c m ti
khng n bn trong ngy m thi tit lnh
nht lm cho ti hiu mt cch su
sc hn l dng tr c suy t, rng nu
mi ngi trong chng ta c th ging cho
nhng ngi ng loi cm thy c r
mi i ngi c s trang nghim ra sao,
mi con ngi chc chn c nhng
nhu.nhc ra sao, ging c nh vy th
s khng th c chin tranh na.

Andr Chamson