SESN DUYUR

JOANNA CROSSE

Ak iletiim hayatnz nasl deitirebilir...

 SESN DUYUR
JOANNA CROSSE
zgn ad: FIND YOUR VOICE
Bu eviri Joanna Crosse ile anlaarak yaymlanmtr. Yaynevinin yazl izni alnmadan
ksmen veya tamamen alnt yaplamaz. Hibir ekilde kopya edilemez, oaltlamaz ve
yaymlanamaz.
Yayn Haklar Derin Kitap - Derin Giriim Organizasyonlar Ltd. ti.ne aittir.
Bu kitabn telif haklar Asl Karasuil Telif Haklar aracl
ile alnmtr.
Yayn Ynetmeni : Sezer Ayvaz
evirmen
Olcay Sevimli Surat
Editr: Sema Efe
Kapak Tasarm : Alper Yldrm Sayfa Dzeni Bilgin Budun
Bask: Sanat evresi Matbaaclk Ltd. ti.
Tel: +90 216 305 10 63
1. Bask, stanbul, Ocak 2011
ISBN: 978-605-5561-03-1, Sertifika No: 14897

DERN KTAP - DERN GRM ORGANZASYONLARI LTD. T.

Meliha Sokak Teke Apartman No: 10 Daire: 2 Suadiye-stanbul Tel: +90 216 372 17 05,
Fax: +90 216 372 17 10 www.derinkitap.com
 SESN DUYUR

JOANNA CROSSE

Ak iletiim
hayatnz nasl deitirebilir...

EVREN: OLCAY SEVML SURAT

derinkitap
STANBUL
Sesimi Bulmama Yardmc Olarak Bu Kitabn Yaratlna Katkda Bulunmu
Herkese...
 Esiz tarzlaryla kendi gereimi konumama yardmc olan
ocuklarm Skye,Merrickve Sedonaya zel olarak teekkr ederim.
Ayrca;
Fark etmeden Sesini Duyura katkda bulunmu btn uzman ve
mterilere, Verdii destek ve cesaret iin temsilcim Susan
Mearsa, Yaplandrma editr Helen Stantona, Ve muhteem
editrJan Cutlera ok teekkrler...
 GR

Kendi sesinizi bulma hakkndaki bu kitab yazmaktan mutluyum. Sesini

bul, sadece fiziksel anlamdaki sesle deil kiisel gereinizi nasl
konutuunuzla da ilgili. ster aileye arkadalara olsun isterse geni bir
dinleyici kitlesine; bu, zgn sesinizi bulmak ve btnlk iinde iletiim
kurabilmek anlamna geliyor.
zgnlnz ifade etmenin nemli yollarndan biri olan kendi kiisel
sesinizin nasl bulunabileceinin akland Sesini Duyur ayrca
ekinmeden konumak ve
kendinizi duyurabilmek iin gerekli olan kendine gven
duygusu geliimini de kapsamaktadr.Sesinin nasl kt konusunda
endiesi olmayan biriyle
pek karlamadm, buna ramen ounlukla ihmal ya da gz ard edilen bir
konudur bu. Sesimiz sadece bir ses kutusu deil ki! Kim olduumuzun zel,
kark bir paras ve zgn kiiliimizin bir yansmasdr da... Sadece bunca
yllk sesimi bulma ve yzlerce kiinin sesini bulmasna yardmc olma
servenimden bahsetmekle kalmayacak,
gveninizin artmasna ve sesinizin btn potansiyeliyle kullanmna
yarayacak baz basit aralardan da sz edeceim.
Ama nce unu vurgulamakta yarar var: Bu kitap, medyada ykselmek
istiyorsanz veya i yerinden ev yaantsna btn alanlarda, etkin bir iletiim
rehberidir de ayn zamanda.
Gazeteci, haber spikeri ve sunucu olmaktan yerel ve ulusal radyo-
televizyonlarda almaya, medyada otuz yldan fazla zaman geirdim. Baka
birok yayn profesyonelini (kurumsal, kamu ve zel) ve btn sektrlerden
saysz bireyi eittim. Ve de bir yazar olarak mikrofonun dier
ucunda bulundum. Bu nedenle, insanlarn ska yaad profesyonel hayatta
kendini nasl sunabilecei korkusu
nedir iyi bilirim. Deneyimlerimi, her birinin kendi sesinizi
bulma ve oluturma noktasnda size yardmc olacana yrekten inadm
iin kullandm.
Yllarca bamllk tedavisindeydim; hem kiisel geliime hem de en zor
zamanlarda bile insanlarn kendi seslerini bulmasna yardma bu srete ilgi
duydum. Ayrca
gencin bekr annesiyim. Demem o ki yararlanacam bir
sr hayat deneyimim var! Kitap size sadece i hayatnzdaki iletiim
hakknda deil, kiisel durumlarda kendi sesinizi bulmak konusunda da
fikirler vermektedir. Benim
ve bakalarnn deneyimlerini, hem mesajnzn ak bir ekilde iletilebilmesi
hem de kendi sesinizi nasl bulabileceinizi resmetmek iin kullanyorum.

Kendi Sesinizi Bulmak

Bildim bileli ses konularna ilgi duymuumdur; okul toplantlarnda benden

okumalar yapmam istendiini ve bydmde byle bir iim olabilse ne
kadar iyi olacan dndm hatrlyorum! Deneyimlerim bana, zel
yeteneklerle doduumuzu ve bazen ok uzun ve zorlu grnebilen bu
arzulara ulamak iin bir yola koyulduumuzu gsterdi; o yetenek ve
yolculuklar ki kendimizi
anlamayanclkeder,hayatndahaanlamlyaanmasnsa-larlar.
Sesiniz, kim olduunuzun ve iinizde ne olup bittiinin dsal bir
semboldr.
Kendi sesinizi bulmak, yapmak istediiniz ite ve
de btn ilikilerde (aile, arkada, i arkada,) varolan potansiyelinize eriip
erimemenize baldr.
Sesini Duyur, hayatn her alannda daha etkili iletiim kurmanza yardm iin
yola koyuluyor. Bu ayn zamanda; kendinizden emin olmay, korktuunuzda
bile nasl ekinmeden konuacanz ve (ister bir irketin ba yneticisiyle
ister bir ocukla olsun ya da bir i grmesi, bir televizyon yayn olsun,)
farkl pek ok durumda her
tr insanla nasl konuulacann yol ve yntemlerini de
kapsar.
Ses konusunu kuatan btn korku ve mitleri defedeceim. in asl, kendi
sesinizi bulmak ve her ne olursa olsun
bunu etkin bir ekilde kullanabilmek gven ve cesaret ister; bunu baarmanz
iin sizi baz basit etaplardan geireceim.
Sesimiz kim olduumuzun bir ifadesidir ve bu kitap, bunu gelitirmek iin
pratik yollar ve iletmek istediimiz
mesaj gzden geirecek. Bu sadece sesinizin nasl ktyla deil, kim
olduunuz, ne sylemek istediiniz ve gerekten sesinizi nasl
duyurabileceinizle de ilgili bir ey. Eer eitim ve koluk seanslarm bir
faktre indirgeyebilsem bu bakalarnn gven kazanmasna yardmc
olmaktr, derim. ou zaman, iten da doru altm sylyorum:
nsanlar kendilerini daha iyi anlar ve i korkularn yener-lerse bu darya
yansr.
Kitabn btn amac, size sesinizi nasl kullanacanz ve iletiiminizi nasl
gelitireceiniz konusunda baz kapsaml ve pratik tavsiyelerde bulunmaktr.
Sakn ola bunu bir bakas gibi olmak ya da grnmek anlamnda almayn;
sesinizi ve ileteceiniz mesaj gelitirmenizden sz ediyorum: yi bir iletiim,
iyi bir dinleyici olmaktan geer!Karlatm ve eittiim baz insanlar
gerek sesini bulmak iin birok engelin stesinden gelmiti; hikye ve
deneyimlerinden esin verici olanlarn kitaba ekledim.
Umarm bunlar, kendi sesiniz ve kendinizi nasl sunacanzla ilgili her trl
korkuyu bir kenara koymanza yararlar. Bylelikle kendinizden daha emin
olursunuz. Kitabn tamamn okumanz neririm, ama zaman zaman sizin
iin
uygun olan blmlere dn yapabileceiniz faydal bir el
kitab olmas da ayrca amalanmtr. Kitap on blme
ayrlmtr:
SES

Sesimiz, kim olduumuzu ifade ettiimiz aralardan biridir. Blmde, sesin

btnyle kullanlabilmesi iin gerekli olan kendine gven duygusuna nasl
ulalaca
anlatlyor. Ayrca, pratik altrmalar, medyada alan insanlardan baz
tyolar var. Bir de kelimelerin ve dilin
gc ile ses hakknda baz aratrmalar...

KEND KSEL SESNZ

Kendi kiisel sesinizi bulmak nemlidir. Kim olduumuz, hayatmz daha

anlaml ve amal klmak iin ne yaptmz ise kendi sesimizi bulmak
asndan son derece nemlidir.

AIK LETM

Herkes sesini duyurmak ve sz sahibi olmak ister. Ama

kimsenin bizi dinlemediini ve mesajmzn yanl anlaldn ne sklkla
hissediyoruz acaba? Bu blmde, mesajmz nasl aktaracamza ve nasl iyi
bir dinleyici olacamza gz atyoruz. Ve kendimizi ifade etmede byk
rol olan vcut dili ile btn bir szsz iletiim konusu var.
Bakalarndanfarklbiriletiimkurmakzorunda
olaninsanlardanilhamvericihikyelerdedhildirblme.
KENDNDEN EMN OLMA BECERLER

Ak konuabilme, mesajnz gerektii gibi aktarabilme ve sesinizi

duyurabilme, kendinden emin olmann nitelikleridir. Bu blmde, agresif ve
pasif olmaktan nasl
kanacanz kefedecek ve de sylemek istediiniz eyi nasl
syleyeceinizi, sesinizi nasl duyuracanz reneceksiniz.

SUNUM BECERLER

Muhteem bir gsteri sergilemek tamamen hazrlkla ilgilidir.

Hazrlanmadnzda baarszla mahkmsunuz
demektir. Bu nedenle bu blm, hedef kitleyi dnmek, mesaj hedeflemek
ve de dinleyicinin batan sona dinlemesi iin neler yaplaca hakkndadr.
Bunun, kendi yeteneklerinizden yararlanmanz ve olabilecek en iyi perfor-
mans sergilemeniz iin size ilham vermesini umarm.

GRME BECERLER

Bu blm, bir grme annda en iyi halde olma konusunda yardmc

yollar nerir; ne kadar iyi olduunuza, ne sunmanz gerektiine ya da en
zgn yannzn kendisini gstermesine izin vermeye odaklanmak gibi. ster
niversiteye kabul iin olsun bu grme isterse yeni bir i ya da i iinde bir
terfi iin. Veya iinizi kaybetmisiniz de her eye en batan balyor olun; hi
fark etmez.

PROFLNZ YKSELTMEK

Blmde, zgemiimizi gzden geirmenin ve bir iveren iin deer

tayabilecek kalitedeki tecrbelerimizi kendimize hatrlatmann nemini
kefedeceiz. Biroumuz, kendi tantmn yapma fikrinden nefret eder.
Buna
ramen kiiyi rahatlatacak bir i ve d a oluturma sanat
vardr, ona gz atacaz. Mesajnz aktarmak iin basn-
halkla ilikiler nasl kullanlr, buna dair ipular var ayrca.

VCUDUNUZ, SESNZ

Beyin ve vcut birlikte alr; vcudumuza dikkat etmenin sylemek

zorunda olduumuz eyi ve onu syleme
eklimizi nasl etkilediine gz atyoruz. Bizi zgn klan,
hayat yolculuumuzun btndr. Stresle baa kmak ve salkl bir yaam
tarz, kendimizi iyi ve gvenli hissetmemize yardmc olur, bu da sesimize
fayda salar.

OCUKLAR VE GEN YETKNLER

Bu blm, hayat yolculuumuzun paras olarak ocuklarla ilikilerimizi ve

bunun kiisel sesimizi nasl etkilediini inceler. Ayrca onlarla etkili bir
iletiim kurmay ve kendi seslerini bulmalarna yardmc olmay da yazyo-
rum. Genlerin kendi zgn seslerini kefetmelerine yardmc olmann hayat
deitirici olabileceini kantlayan
ebeveynler, retmenler ve bir koruyucu aileden ilham verici hikyeleri de
dhil ettim.

SREGELEN BR KEF YOLCULUU

Kendi zgn yollaryla kendi sesini bulmu, yetmemi

bakalarnn da bunu bulmasna yardmc olmu insanlardan hikyeler
olmadan bu kitap tamamlanm olmazd.
Kendi sesinizi bulmak bu hikyelerin resmettii gibi sadece
iletiim becerilerini ve sesli iletimi gelitirmekle ilgili deildir.
Potansiyelimize nasl ulaacamz, nasl anlaml bir
hayat sreceimizle de balantldr.
Umarm bu kitapla kendinden emin bir iletiim iin yeni yollar kefedecek
ve kendi sesinizi bulma yolculuunuzdan zevk alacaksnz.

JOANNA CROSSE
 1. BLM

SES

Sesiniz kim olduunuzun bir ifadesidir. Ne sylediinizin ve onu nasl

sylediinizin aa vuran bir tns
vardr. Sesiniz bir mzik algs gibidir ama ne kadar gzel
olursa olsun onu iyi almay renmezseniz asla ondan
en iyi sesi alamazsnz. Bu blmde, sesinizi nasl tam potansiyeliyle
kullanabileceinize ve sesinizin nasl ktyla
ilgili gvensizliklerinizi ortadan kaldrma yntemlerine
gz atacaz. Sesinizde btn notalar bulacanza dair
gven, sizi hem kiisel hem profesyonel hayatta ilerletecek bir eydir.

Sesiniz Sizin Hakknzda Ne Sylyor?

Tm dnyadaki bilim adamlar, sesimizin kim olduumuz hakknda ok ey
syledii sonucuna vardlar. Bu da
insann sesini duyurmaya derin bir zlem duyduu ve kendisini szle ifade
edebilmeye dair kuvvetli bir arzu besledii grn kuvvetlendirir.Sesler
beni bylyor nk her biri zgndr ve bir
imzann atann karakter zelliklerini ele vermesi gibi, kii
hakknda ok ey sylerler. Sesinizin nasl kt, bakalarna nasl
hissettiinizi gsterir. Donuk, monoton bir ses duyduunuzda bu size ne
ifade eder? Kii, enerji, canllk ve gvenden yoksun biriymi gibi
grnebilir mi? Eer ses
monoton ve donuk kyorsa bu kendisi ya da hayat hakknda byle
hissettii iin olabilir. Fsltyla konuan hakknda ne hissedersiniz? Belki
de gerekten duyulmak
istemiyor, diye dnr msnz? Bu, kendisine ya da sesine
gvenmediinin bir iareti olabilir. Sert ya da kaba bir sese nasl tepki
verirsiniz? Konumacnn agresif ya da dik
kafal olduunu dnr msnz? Biri konuurken sesinin bizde brakt
etkiden o kii hakknda bir fikir ediniriz.

Bize Ve Bakalarna Gre Sesimiz

Hepimizin bakalarnn sesi hakknda bir izlenimi olmasna ramen

biroumuzun sesimizin bize nasl geldii
konusunda, sesimizi bir kayttan duyana kadar, ok az bir fikri vardr ve
genellikle ok arrz.
Sesimiz bize tannamaz gelir, o kadar ki sesini duyduunda kendisini
rahatsz hissetmeyen hi kimseye rastlamadm. Bu nedenle, nce konuma
sesimizi duymaya
almamz lzmdr.
Normalde kendimizi duymadmzdan, sesimizin rnein kaba ya da
yksek ya da yumuak m olduu gereinden genelde bihaberizdir. Sesin
agresif (kaba) ya da pasif (yumuak) kmas, ou zaman gvensizlie
delalettir ve daha sonra, gerek kiiliimizin sesimizde nasl yanstldn
aklayacam.
nsanlar, sadece nasl konutuklarn dinleyerek bakalar hakknda ok ey
syleyebilirler.

Sesimiz Bizim Bir Resmimizi izer

Ses ve Sesin Dinleyicideki Etkisi zerine birtakm almalar vardr.

Sheffield niversitesinin yrtt baz
yeni almalar, ton, hz, frekans, dakika bana kelime says ve tonlama
kombinasyonunu temel alan bir formlle
mkemmel sesin yaratlabileceini gsterdi. zgven ve
gven gibi pozitif karakter zellikleriyle ilikilendirilen teskin edici bir
ton, zgvenli ve inanlr bir renk gibi ses zellikleri, dinleyicilerden
yksek puan ald. Dier almalar, sesin bizim hakkmzda bakalarna
bilgi verdiini gsterdi; cinsiyetiniz ve yanzdan ayr olarak sesiniz,
saklamaya altnzda bile gerek duygularnz ele verir. Ayrca
aratrmalar, ses aral ya da ton deiiklii gibi
eylerle kiinin yalan syleyip sylemediinin bile anlalabileceini
gsteriyor.Katlmclar, bir kiilii sesiyle deerlendirilebilebile-
cekleri sonucuna vardlar; yumuak ve yava bir ses ie dnk bir kiinin
iaretiyken, daha yksek ve hzl bir ses da dnk birininkiydi. Stanford
niversitesinin gerekletirdii bir baka alma, insanlar bilgisayar rn
olan seslerin kiiliini bile tanyabilir, sonucuna vard.
Aslnda aratrma, sesinizin, fazla bilgi ierdii iin, bakalarnn sizi
alglayn fiziksel grnnz kadar ya da
belki de daha fazla etkilediini gsterdi. Eer sesiniz sizin
imza ezginiz ise o zaman bir eyi nasl sylediiniz, hakknzda ok ey
anlatr.

ekici Bir Ses ekici Bir Kii Anlamna Gelir Mi?

Bir aratrma ekici bir sesin, sahibiyle ilgili daha arzu edilir bir kiilie
sahip olduu algs uyandrdn ortaya
kard. Bu sessel ekicilik stereotipi olarak bilinir. Btn
bu almann sesinizin nemli olduunu kesinlikle kantladn
dnyorum.

Doru ekilde Sesinizi Duyurmak

ou zaman iyi grnmek iin para ve zaman harcarz da azmz

atmz zaman bakalarnda braktmz etkiyi ne sklkla dnrz
acaba? Sesimiz bizim ok zel paramz olsa da gerekte kim olduumuzu
belirten doru ekli ve kelimeleri bulmak pek kolay deildir. rnein, ka
kere sesinizi duyuramadnz ya da yanl anlaldnz dndnz? Bu,
sadece ne sylediiniz deil ayn zamanda onu syleyi ekliniz ve sesinizin
nasl kt da nemli olduu iindir. Bakalar bizimle ilgili izlenimlerini
nasl olutururlar?
Tamam, grsel etki en byk rol oynar ama baarmzn % 38i nasl etki
braktmza baldr. nsanlarn sizi gremedii durumlarda sesinizin
etkisinin nemi % 83 olarak deerlendirilir. Bir ses eitmeni olarak,
insanlarn, konuurken kendilerini nasl sunduklaryla ilgili ciddi endieleri
olduunu biliyorum. Buna ramen seslerine ok az nem verdiklerini
grdm. Ve eer kendilerine gvenleri
eksikse sunum yapmaktan da geni bir kitleye hitap etmekten de kanrlar.
Fakat deneyimlerime gre, hi kimsenin sesi dnd kadar kt deildir.
Olsa olsa gelitirilmeye ve eitilmeye ihtiya vardr. Tam potansiyeliyle
kullanlmayan
bir ses, kutusunda kilitli tuttuunuz ve asla kullanmadnz muhteem bir
algya benzer. Sesinizi nasl kullanacanz, size gven verecek o
potansiyeli aa karmay
renmezseniz muhteem bir eyi boa harcyorsunuzdur.
Evet, sunumlarda sesinizden azami derecede nasl faydalanrsnz konusuna
gz atacaz. Fakat una vurgu yapmalym ki aslnda kendimizi her zaman
o ya da bu ekilde,
ister bir birey olsun ister bir grup, bakalarna sunuyoruz.
Hangi durumda olursanz olun, kendi sesinizi bulmak
nemlidir.

Sunumlar: Doal Davrann

Bir sunum ya da konuma yapmak zorunda olduunuzda sesinizi doru

kullanmann ok basit ve kolay bir
yolu vardr: Doal davranmak!
Sylediiniz eye doal bir ifade vermek istiyorsanz sunucu tavrna
brnmeyin, kendiniz olun. Bu son derece nemlidir. nsanlarla birebir
konutuumuz zaman
genellikle nasl konutuumuzu dnmeyiz, sadece doal bir anlatmc
oluruz. Koluk seanslarmda, insanlar doal grnmeye abaladklarnda
onlara, normal bir konumada seslerinin mutsuz, mutlu ya da istekli mi
kmas konusunda endielenmediklerini hatrlatrm. Bu, syledikleri
eyle ba kurduklar ve kelimelere doal anlamlarn verdikleri iindir.Bir
sunum yaparken zihninizin dalmas kolaydr, ama
sylediiniz eyle siz ba kurmaz, kelimelerinize siz kendinizi
kaptrmazsanz dinleyen kii sylediinizle niye ilgilensin ki? Bunu
bekleyebilir misiniz? Sylediiniz eye nce siz kendinizi aacaksnz ki
dinleyici ak olsun!

Sadece Kendiniz Olun

Kendi sesinizi bulmak ve mesajnz aktarmak iin nce

kendiniz olmalsnz, bu ok nemli. Btn hazrlk konusunu ve
bildirdiimiz mesajlar inceleyeceiz. Fakat nce una vurgu yapmal: Daha
tnl ve inanlr bir ileti iin en temel yap ta, sadece kendiniz olmaktr
ve biz buna aklk getirmeliyiz. nk daha doal ve zgn bir etki
brakabilmenin yolu oradan geer.

Vaka almas: Sameena

Sameena televizyon sunucusudur. ok fazla yayn tecrbesi olmasna

ramen, canl yaynda doallktan yoksun
olma eilimi vard.
Kendin ol! Sunuculua baladmdan bu yana, yani on yldr, yksek
sesle ve ak bir ekilde nlayan iki kelime ama neden bunu doru
yapamyorum? Bu ne anlama geliyordu ve neden replik ve Sam
kelimelerini duyar duymaz kendim olmay brakm gibiydim? Aslnda
deneyim deerli bir ara ve pratikle daha iyi olacan umuyorsun ama
sunuculuk kariyerimin ancak yedinci ylnda, Jo ile eitimden sonra, aslnda
kendim olmann ne anlama geldiini anlamaya balamtm. Onun
yaklam, benim kiiliimi ve sunumumu kuatan durumu deerlendirmeyi
ieriyordu; bir baka deyile, yanllarn kendileriyle uramadan nce
sorunlarn kkenindeki nedenle ilgilenmek. Ancak bir eyler hakknda
konuup eski ekran performanslarmn kasetlerden izledikten sonra
eksikliklerimi belirleyebildim, daha da nemlisi, neden olduklarn
anlayabildim. Eitim seansndan sonra canl sunum yapmak daha iyi geldi
ve doal olarak herkes bunu
fark etti. Sonunda kendim olmann kim olduum konusunda
rahat olmak ve bunu zellikle ekranda gstermekten korkmamakla ilgili
olduunu anladm.

Ses

Eski mutasavvflar, sesin gcyle vcudun, zihnin ve

duygularn iyiletirebileceinin farkndaydlar. Bunu mzik ve ark
syleme yoluyla yapyorlard. Modern zamanlarda da benzer yntemlerden
yararlanlyor diyebiliriz; mzik terapisi, diyapazon ya da mantra (genellikle
ya
Sanskrite ya da bir anlam olmayan kelimelerin tekrarlanarak sylenmesi)
yoluyla her trden davransal soruna
yardmc olmaktayz. Sesin ve gcnn hayatmz iin birinci derecede
nemli olduuna phe yok. Sonuta kuan-tum fizikisi de mutasavvf da
evrende her eyin titreimsel
frekanslardan olutuu grnde.
Ses, artc ekilde gldr: nsan sesi belli bir frekansta cam krabilir ve
bilim adamlar, ses dalgalarnn
farklmaddeleriekillendirdiini,deneyimlerlekantlam bulunmaktadr.
Sesin gc ve iyiletirme yetisi zerine saysz alma vardr ama ses
balamnda nemli olan, kiinin iletisinin
nasl hissetmemize neden olduudur. Baz sesler dikkatimi ekerken
bazlarnn ekmediini biliyorum ve harika, zengin tnl bir ses
dinlediimde bu iyiletirici etki yapabilir. Basit anlamda, birisi size
yumuak bir ses tonuyla sevgi
dolu ve nazik bir ey sylerse muhtemelen bu kendinizi iyi
hissettirir, ama biri size kaba ve sert bir ekilde barrsa o zaman bunun
ykc bir etkisi olacaktr.

Dnce Gc

Dncelerinizin hayatnz etkilemediini bir an bile dndyseniz tekrar

dnn! Zihin srekli olarak, kendi zel dnmz ve varolu
eklimizi yanstan dnce, etki ve artlar eker. Zihin gc kavram, yeni
olmamasna ramen son zamanlarda yeniden moda oldu. Benzer eyler
benzer eyleri eker, Aklna gelen bana gelir gibi cmleleri ska
duyarz. ster pozitif olsun ister negatif, dnceler alkanlk yapc olabilir.
Farksz tekrar eden bir dnce zerinde durursanz bu alkanlk haline
gelecektir ve sonunda farknda bile olmadan, o eski dncenin tpksn
dneceksiniz.
Dnceler de bir dalga ya da frekanstadr, dier btn eyler gibi. Ve
dndmz eyin bir mknats gibi bize ekildiini gsteren bilimsel
kantlar vardr. Pozitif dnmenin gc tpta hastalarn daha iyi olduklarn
hayal etmelerini tevik iin kullanlr ve bunu yapabildiimizi gsteren
birok kant vardr.
imdiyi Dikkate Almak

Kafamzda dnenen milyonlarca dnce vardr ve bunlarn ou i

eletirmenimizdir: Baarmaya altmz eyi olumsuzlamak iin elinden
geleni yapan, bizim paramz, phemizdir o ve maalesef, syleyecek
nemli
bir eyimiz olduunda sylediimizin nne geebilir. Bu, zellikle
herkesin nnde konuuyorken ykcdr. Tam da bu nedenle; zgvenli,
ilgin, etkili bir konuma yapmak
ve sylediimiz eye aklk, odak, g kazandrmak istiyorsak tamamen
imdiye/ana odaklanmal ve sadece,
imdi ne olduunu dnmeliyiz. Daha da nemlisi, i eletirmen
dikkate alnmamal nk o, dikkatimizi mesajmzdan baka yere
ekecektir.

Eletirmen

dnyamz ou zaman egomuzun yksek sesi, nam dier i

eletirmenimiz tarafndan ynetilir, bu da birlikte doduumuz
sezgilerimizi ve doallmz bastrr. Bunu birlikte altm kiilere ilk
kez akladmda ounlukla rahatlarlar. nk igdleriyle atan bir
sesle
beraber yaayan tek kii olmadklarn anlamlardr.Fakat egomuzun
yaratt ykc duygularn, bizi ikna
edebilmelerine ramen, doru olmadklarn anlamak nemlidir. Bu, i
sesimizin ocukluumuzdan ya da eski, negatif bir ilikiden kapt eski
mesajlardan kaynaklanabilir. rnein ocukken aileniz size tembel
olduunuzu ve hibir eyi baaramayacanz sylemi olabilir. Bu sizi ba-
arl olmak iin almaktan alkoyabilir nk baarsz
olacanzdan eminsinizdir. Hepimiz eskiden kalma negatif mesajlara
taklma ve onlar gnlk hayatmza uygulama eilimindeyiz. Birine sk sk
ie yaramadn sylerseniz sonunda buna inanacaktr.

Altrma: Kendi Eletirmeninizi Tanmak

eletirmenin sesiyle yaamaya o kadar almzdr ki

durup onu dinleyene kadar orada olduunu anlamayz.
Sahip olduunuza inandnz negatif bir kiilik zelliini
ve sahip olmadnza ya da iyi yapamadnza inandnz bir beceriyi
dnn: Hakknzda niye bu gibi eyler dnyorsunuz? Birisi gemite
size bir ey syledii iin mi? rnein hep izim yapamadnz
dndyseniz kk bir ocuk olduunuz zaman dnn; okuldan biri,
bir ebeveyn ya da bir retmen, iziminizle ilgili bir ey mi syledi?
Gerekten izmeyi hi denediniz mi? Hibir yeteneiniz olmad duygusu,
bundan zevk alabilecek olmanza ramen, sizi denemekten alkoydu mu?
Durduran ey, mesaj o kadar ok tekrar ederek sizi buna ikna eden i
eletirmendir. Kendinize aynada baktnzda grnnz kabul m
ediyorsunuz yoksa gerekten sevmediiniz yerler mi var? Belki iman
olduunuzu dnyorsunuz? Bakalar size yle olmadnz sylerse bu
vcudunuza baknzda fark yaratr m? Sizce neden byle
hissediyorsunuz? Kendinizi mehur insanlarla kyasladnz iin mi?
eletirmeniniz sizi srekli olarak bu gereki olmayan stereotiplerle
kyaslayarak kendinizi yetersiz hissettirecektir; aalk kompleksine bile
neden olabilir.e, i eletirmenin sizi kertmeye altn kabulle
balayn ve kendinize yaptrdnz negatif etiketleri dnn. Yeterince
iyi olmadmz dnmek insanlk hlidir ama bu dnceleri yenmeye
almak zorundayz, nk hayatta bir eyler baarmamz engelleyebilirler
imdi, bilinli olarak, iten aldnz negatif mesajlar
engellemeye aln; rnein, hayatta yeni eyler deneyebiliriz. Onlarda
baarl olabilir ya da onlar denemekten zevk alabiliriz. Belki de sadece
idareten yapacazdr ve bu bizi mutlu edecektir; kim bilebilir... Kiisel
grnmze
gelince, kendimizi olduu gibi kabul etmeyi renebiliriz. Ya da ekici
olmann baka birok yolu olduunu anlayabiliriz. Ayrca, kendimizi
nllerle kyasladmzda, onla-
rn fotoraflarnn bilgisayarla dzeltilip rtulandn, dolaysyla o
fotoraftakilerin gerek kiiler (!) olmadklarn unutmayn.
eletirmeni akldan karalm ki kendimizle ilgili bilinlenelim; bu bizi
daha gl, daha gvenli klacaktr.

nsezimiz

unu rahatlkla syleyebilirim; insanlarla iimin en gl paras, kendi i

eletirmenlerini ynetmelerine yardmc olmaktr. Bizi herhangi bir atlm
yapamayacak kadar korkutan ve kk klan, bu sestir. nk dier tarafa
ulaamamaktan korkarz. Fakat sezgiler (derin i bilin)
bylesi bir duruma verebileceimiz ilk yanttr. Her ne zaman nsezimi gz
ard etsem buna piman oldum.
Geenlerde birisi, bir i frsat bahanesiyle onunla bulumam istedi.
Kalktm gittim ama o toplantda, onun yannda ok rahatszdm ve sanrm
bu, daha en batan gerekelerinden phelenmi, dolaysyla tetikte
olduum
iindi. Meerse yanlmamm; brakn i frsat sunmay, bir piramit sat
plnn kullanmam ve vmem konusunda
beni iknaya alt. Yllarla kukucu olduumu syleyemem, fakat
bakyorum da her seferinde nsezilerimi daha
dikkate alyorum ki nseziler en izlenesi klavuzlardr, herkesi kendi sesine
gtrr.
Fiziksel Problemler

Bazen kalpten konumaya gcmz yetmez. Gerekten

kendimizi ifade edemediimizde kullandmz ifadeleri dnn:
Kendimi tkanm hissettim.
Kelimeler boazma dmlendi.
stemeye istemeye konutum.
Soukkanll elden brakmadm.
Tkanp kalmak istediiniz eyi syleyemediiniz anlamna gelir.
stemeye istemeye konumak fkeyi ifade eder. Soukkanllk acmz
ve zntmz zapt eder.
Tkanm hissetmek ifadesi, sanki boazmzn dmlendiini ve bu
yzden doru dzgn konuamadmz anlatr. Bu noktada bir saptamada
bulunmak isterim: Kiiyi konumaktan alkoyan her zaman bakalar
deildir;
kendi i korkularmz ve endielerimizi karmzdakine yanstarak, bazen
de biz neden oluruz buna. Demem o ki byle bir ey yoktur, sadece bir histir
bu, bizim hissimiz! Bu kitapta, kendi sesini bulmak iin kiisel engellerini
amaya alan insanlardan hikyeler bulacaksnz. Bir bozuk iliki kurban,
bana bir keresinde, kendinde gitme gcn bulann sadece kurban olduunu
sylemiti: Terk
etmek, kendiniz iin ayakta kalmak demektir bir anlamyla; yani durumu
deitirmek iin kendinizde bir i gven, cesaret ve inan buluyorsunuz
demektir. Bu toplam, sizin kiisel sesinizdir ve bir sonraki blmde bunu
aklyor olacam.
Kiinin sesinin nasl ktyla iinde bulunduu duygusal durum arasnda
dorudan bir ba vardr; duyulmaktan korkarmasna fsltyla konuan
kii, kelimelerinin kmasn istemiyordur aslnda...
Konuma Bozukluklar

Kekeleme gibi bir konuma bozukluu, sesin btnyle

kullanmnn nndeki gerek bir sorundur. Fakat en olaand ses
problemlerini yenen ve sonrasnda bazlar medyada alan insanlar
tanyorum.

Problemi silin!

Teknik blm alan olmasna ramen televizyonculuu renmek iin

kursa katlan, medyadan bir grup ile altm hatrlyorum. Bu gruptan
biri kekeleyen bir adamd ya da o yle olduuna inanyordu:

Vaka almas: Giles

Seansn banda, Gilesten kendisini anlatmasn istedim. Ailesinden ve

yetimesinden bahsetti, sonra birden
yavalad. Tereddt ediyor, syleyecek sz bulamyordu.
Eletirel i sesinin bana kekemeliinden bahsetmesi iin
ona bask yaptn neredeyse duyabiliyordum; baka bir deyile, kekemelii
kendine hatrlatana kadar kekelemiyordu. Bunu sylediimde arm
grnd. Ben de ona, kekemeliin kolayca silebilecei istenmeyen bir
bilgisayar program olduunu hayal etmesini nerdim. Seansn ileri
aamalarnda, bir haber blteni kaydettirdim. Yine hi tereddtsz ve
kendinden son derece emin bir ekilde balad. Sonra bu i eletirmen,
iletisini sabote etemek iin yine
drtt. Yapamam, dedi. Yapabilirsin, dedim.
Yapamam!
Evet, yapabilirsin. Daha biraz nce, bu blteni sorunsuz bir ekilde
okuyordun. Devam et!
Ve kelimesi kelimesine doru olarak devam etti. Daha sonra, yllardr bir
konuma terapistine gittiini itiraf etti. Alternatif bir bak as nerdim.
Belki de yle olduuna
inand iin kekemeydi.
Hayal etmek (imagine) kelimesini dnn. grnt (image in)
anlamna gelir. Gilee olan ey buydu.

Doru Grnty Bulmak

Seilen her ey i grntye evirebilir, kendimizi,

herhangi bir grntye brndrp yle olduumuza
inandrabiliriz. Korku ve endieler fiziksel dzlemde ortaya kar, evet! Gz
ard etmemeli, evet! Ama sinir bozucu i eletirmenini alt ederek ka insan
ciddi konuma
probleminden kurtulmutur, bilemezsiniz. te bir rnek: Byk bir korku
duyduumuz kanlmaz durum yaklayor! Biriken endieyi tahmin zor
deil. Bu, korkularnz geree dntrmeye giden yoldur; bir eye ne
kadar
nem verirseniz kendi gerekliinize o kadar resmedersiniz. Fakat bu
negatifi kolayca pozitif grntye evirmek mmkn.
Vaka almas: Gemma

Gemma, stelik de ok bilgili olduu bir konuda, bir grup renciye

konuma yapmaktan olaanst endie duyuyordu. Bana telefonda, sunum
yapmak zorunda olduunda sesini ya kaybettiini ya da bir fslt gibi
ktn
syledi. Daha seansa gelmeden, onun sorununu zebileceimi biliyordum.
zm psikolojik engeli kaldrmakt ve sonradan anlald, alt edilmesi epey
bir enerji ve dnce gerektiren travmatik bir durumu vard! Zihnindeki o
ok olumsuz resmi olumlu bir resimle deitirmesine yardmc olunca
boazndaki dm zd hem de bylelikle kendi gerek sesini bulabildi.
Sanki boaznda, sesini skarak yaam gcn ondan alan bir el varm
gibiydi.

zgvene Giden Kapy Amak

Sesinizi yeteneiniz elverdiince ve iyi kullanabilmek,

zgvenle alkaldr. Blgelerindeki genlere bilgi ve t veren
gnlllerin yrtt, Wiltshiredaki Spark Radio isimli, gen tabanl bir
internet radyosunu ziyaret ettim. Bu yeniliki proje; bir grup insann nasl
zgven kazand, kendi sesini nasl bulduu ve nasl duyurduuna gzel
bir rnek olduunu aklayan istasyon mdr Jamie Flukes tarafndan
yrtlyor:
Proje, benim gen sunucularma, canl yaynda bir ses verdi. Geni bir
dinleyici kitlesine sahibiz; baz durumlarda sadece mzik zevklerini
paylarlar bu kitleyle. Ama daha ok, kendilerini endielendiren konu ve
sorunlar hakknda konuurlar. Gerek bir frsattr bu onlar iin.
Sunucularmdan biri evsiz, yine de hibir ovu karmyor; genlerimden bir
bakas ocuk bakmevinde kalyor, o da bir tek ovu bile karmyor. Bazen
fiziki sorunlar ele almalar gerekir. stasyonda okuldan atlan ve sorunlu
bir hikyesi olan bir sunucum var, ama radyo yolu ile kendi sesini buldu ve
bu onun hayatn baka bir yne eviriyor. Takmn deerli bir paras
haline geldi, ovunu asla karmyor. Spark, her durumda, her birine,
farkl bir ey ifade ediyor ama toplu olarak da ekillenmesi ve
gurur duyulmas gereken bir ey. Nihayetinde bu onlarn konuma
krssdr ve de seslerini duyurmak iin bir frsat!Geirdii beyin felci
iki bacayla bir kolunu etkilemi
olan 20 yandaki sunucu Dan McAleavyle konumak iin istasyona gittim.
Bir saatlik ovunu sunarken Danle oturdum ve sonunda anlald zere,
tam tersi olmas gerekirken grme yaplan kii bendim. Beni gerekten
etkileyen; stesinden gelmesi gereken onca soruna ramen, doal gveni ve
yaynclk yetenei olaanstyd. Sesini iyi
kullanyordu ve canl yaynda olmaktan hi mi hi korkmuyordu: te
gerek bir sanat rnei! Eminim, yayn yapabilmesi arttrmtr onun
zgvenini.

Vaka almas: Dan

lk bata ok gergindim ama imdi yle hissetmiyorum, bu i, gvenimi

gelitirmeme ok yardmc oldu. Uzman olmadm teknik konularda bana
yardm edecek birisi vard ve gerekten iyi olan bir genlik alanyd bu;
benimle ayn espri anlayna sahipti ve programm iin komedi makaleleri
yazarken ok elendik. Spark Radio, kiiliimdeki komedi unsurunu ortaya
karmam salad. Kafam her trl gln komedi fikriyle dolu ve
radyoda olmam sayesinde bunlar ifade edebiliyorum. Radyocu
olmak, okuma ve aratrma becerilerimi de gelitirdi
Hepimizin, duyurmak zorunda olduu bir sesi var, sanrm bu hikye bunu
kantlyor. Sesimizi tam potansiyeliyle kullanacamz o yere ulamaktan,
sesimizi yle kullanmaktan bizi alkoyacak tek ey gven eksikliidir! Ses
eitmenlii seanslarmda neredeyse en sevdiim sloganm uydu: Sesinizi
bulmak, mkemmeliyeti beklemekle deil

tamamen ilerleme gstermekle ilgilidir. Fiziksel Sesinizi

Bulmak

Kendimiz iin konuabilir, fikirlerimize ses verebilir, sesimizi nasl

kullanacamz seebiliriz. Ahenkli notalar
gibi mi grnecek yoksa dz, donuk ve cansz m olacak? u
grselletirmeyi deneyin:

Altrma: Hikye Grselletirmesi

Hangi durumda olursanz olun, birine bir hikye anlattnz hayal edin:
ster telefonda olun isterse yzlerce kiiye sunum yapyor... Bir i
toplantsna bakanlk ediyor da olabilirsiniz. Belki de biriyle ylesine
konuuyorsunuz. Hi fark etmez; bu grselletir-
meyi mutlaka kullann.
Sizi dinleyen herkesin sadece ona konuuyormusu-
nuz gibi hissettiinden emin olmak nemlidir.
Onlarn ilgisini ekin, her bir kelimenize dikkat edeceklerdir.
Renklerin Zenginlii

Yllar boyunca insanlara verdiim en etkili altrma udur bence; seslerini

bir boya paleti gibi hayal etmelerini istemek. Anlattklar hikye izdikleri
resimdir ve renkleri
kullanmak buna zenginlik katar ster jokeyleri ister salk uzmanlarn ya da
televizyon sunucularn eiteyim, bu dnce hepsinde bir tn brakr ve
basit olduu iin ie
yarar.
Hemen, imdi, sizden de sesinizin bir boya paleti olduunu hayal etmenizi
isteyeceim. Her gn, muhtemelen 25 renkten yaklak beini kullanrz ama
bir sunum ya da bir
performans sergilemek sz konusu olduunda, dinleyicinin sylediimiz
eyi duyduunu garantilemek iin resme
daha ok renk ve titreim katmak lzmdr. Bir keresinde biri bana, radyo-
televizyon yaynlarnda, mikrofon ve kameralarn sesin etkisinin % 50sini
alp gtrdn sylemiti. Sadece bu nedenle olsa bile, doall
kaybetmeden
sylediimiz eyi canlandrmak zorundayz. Bu yzden, bir sunumda
paletimizdeki renklerin hepsini kullanmak
nemlidir. Sadece bir iki pastel glge kullanlrsa tablodaki resim
snrlanm olur ve pek bir ey sylemez. Ne ekilde olursa olsun btn
renkleri kullann. Grn ki dinleyiciniz daha duygulu, daha anlaml ve daha
canl bir resim alacak!
Bu fazladan renkler, sylediiniz eye derinlik, perspektif ve hareket
katarlar.

Odaklanmay Unutmayn
Sesinizi kullanmada bir baka nemli nokta, sylediiniz eye tamamen
odaklanmaktr. Eer siz kendinizi kap-trmazsanz dinleyicileriniz de
kaptrmaz; dikkatinizi doru yere odaklamak nemlidir. Bu, kouya kmak
ile kazanmak iin bir yarta komak arasndaki fark gibidir.
Parkta kouyorsanz manzarann tadn karmak ve insanlar izlemek
salkl, doru ve olaan bir eydir. Ama yarmak ve kazanmak iin start
izgisindeyseniz kalabala bakmaz, dikkatinizi datmazsnz. Bu tamamen
odaklanmak ve o anda, orada hazr bulunmakla ilgili bir eydir.
SES

Odaklanma, bir kitabn birka sayfasn okumak ve okuduundan bir kelime

bile anlamamakla; kendinizi kaptrmak, dikkatinizi ierie vermek ve
okuduunuz her eye tepki gstermek arasndaki farktr. Odaklanma, sizi
imdiki zamana getirmede birinci derecede nem tar.
Peki, bu ekstra renkleri nasl bulur ve sesinize zenginlik olarak nasl
katarsnz? Ve de hazr olmak iin kendinizi nasl odaklarsnz? Bu basit
altrma sizi cevaba ulatracaktr:

Altrma: Boya Paletiniz

1. Birka derin nefes aln. Vcudunuzdaki gerilimi

nefes vererek atn, kafanzdaki o kk sesi de duymazdan gelin nk
dikkat datmaya alyor; nefesinize odaklann!
2. Ayakta dimdik durun ve yerin derinliklerine inen
kkleriniz olduunu hayal edin. Bu arada, dzenli
nefes almay ihmal etmiyorsunuz; btn bunlar, kendinizi daha dengeli ve
odaklanm hissetmenize yardmc olacaktr.
3. Boya paletinizdeki btn renkler midenizde; bunu
hayal edin! Sesinizi, kesinlikle vcudunuzun bu ksmndan kullann, st
ksmndan deil!
Bir oktav daha alak sesle konuun: , iki, bir
diye geriye sayn ve her sayda, sesinizi bir perde ksn. Bu, paletinizdeki
ekstra renkleri bulmanza yardmc olacaktr. Alak sesle balarsanz
sesinizden daha fazla yararlanma ansnz olur. Bylece hem sesiniz daha
iyi kacaktr hem de kendinizi
daha iyi hissedersiniz. nk odaklanm olmak, konuya vakf olduunuzu
hissettirir size!
imdi kendinizi, tamamen imdiki zamana getirin ve gerek sesinizi
bulmaya balayn.

Odaklanmak

Nefes almay unutmayn.

Ayanz yere sk basn.
imdiyi dikkate aln.
eletirmeninizi gz ard edin.
Konutuunuzda mesajnzn sizi ynetmesine izin vermeyin! Aksine, onu
ynetmenize yardmc olmak
iin konumaya ksk sesle balayn ve yava yava konuun.

Kelimeler ve Dil

Bir eyi syleme eklimiz son derece nemlidir, ama kelimelerin gc

olduu da su gtrmez: Su molekllerinin dnce, kelime ve duygulardan
etkilendiini kefeden
Japon bilim adam Dr. Masaru Emoto tarafndan, yaklak
on yl nce, sra d bir aratrma balatld. Su donduunda, kristallerin,
sv haldeyken suya ynelen youn dnceleri nasl ortaya kardn
resmeden fotoraflar
yaynlad. Dr. Emoto, kelimelerin ruhun bir ifadesi olduuna ve ruh
durumumuzun vcudun % 70ini oluturan su zerinde byk bir etki
yaptna inanr. Gzel kelimeler su kristalinin gzel ekiller almasna
yardmc olurken,kt dnceler suyun yapsn olumsuz etkiler. lgin bir
ekilde Dr. Emoto btn aratrmasnda, hepsi arasnda
onun iin en gzel kristalin sevgi ve kran kelimeleri
ile oluturulanlar olduunu syler.
Kelimelerin nasl kullandmz konusunda dikkatli olmamz gerekir. Hi,
bir kiinin sznn kalbinizi erittii ya da sizi bir ok gibi delip getiini
hissettiiniz oldu mu? Kelimelerin, ardnda fiziksel knt brakabi-
len enerjik bir etkisi vardr. Krk kalp, parampara hayaller, bak gibi
kesmek gibi deyimler bu yzden tretilmilerdir.
Aile ii iddet hakknda bir belgesel yaparken, rportaj
yaptmkadnerkeiherkes,istismarnenykcynnn
psikolojik ve szl hakaretler olduunu syledi; fiziksel istismar ne denli
youn olursa olsun, kalc yaralar savrulan kaba ve alaltc szlerden
geliyordu. Kelimelerin, dilin ve
arkalarnda yatan niyetin, muazzam bir gc var!

letiim Kelimelerden te Bir eydir

Farkl kltrlerde yaamann bana rettii, dilin kelimelerden daha fazla

bir ey olduu, demiti, birlikte altm, lisans diplomas iin iki dil
renen renci. Dil,
iletiimin sadece kk bir yzdesi. Diller ve kltrler arasnda, el kol
hareketleri, ton ve yz ifadeleri kadar konumann balam da izafi! Srf bu
nedenden, bana sylenen
her bir kelimeyi anlama abasndan vazgetim. Kullanlan kelimeler kadar
bunlar da anlama ve iletiim kurmada
yardmcdrlar.

Syleyecek Sz Bulamadnzda

Bazen kendinizi allmadk bir durumda bulursunuz ve syleyecek sz

bulamazsnz. Ama her durumda konuabilmeli insan. Lawrence Galkoff,
Radyo-TV alannda 25
yldr alan bir yayn uzman. Ses uzman ve eitmen olarak, mikrofon
arkasnda deilse kendi sesini bulmakta glk eken ok insanla karlat.
Altrma, gvene yardmc olacaktr ve sesinizi duyurmada son derece
nemlidir. Ulusal bir radyo istasyonunda gnlk ov yapan bir sunucu
tanyorum. Ev kredisine bavurmak iin inaat irketine gitti ve mikrofonda
muhteem olmasna ramen, hem kendi rahatlk alannda deildi hem de
kontrol kendisinde olmadndan, grme
boyunca kekeleyip durdu ve inaat irketi, onun DJ olarak
altna inanmayp bavurusunu geri evirdi.
Gnde milyonlarca dinleyiciye ulusal bir radyodaki en byk ovu sunan bir
baka sunucu, bilmedii insanlar
onu grmesin diye saklanrd. Yine o da kendi rahatlk blgesinde
muhteem, ama yabanclara geldi mi ekingendi.
Bu nedenle, kendinize gvenin ve insanlarla konuurken rahat olun!
Unutmayn, fikriniz ve bilginiz bir bakasnnki
kadar deerlidir ve bir bakas kadar sizin de sesinizi duyurmaya hakknz
var!
Sesinizi Nasl Kullanrsnz

Bu bizi; hz, duraksama, ton ve ses perdesi gibi konulara gtrr. Doal
olmak iin aksine bunlardan arnmak
lzmdr. Bu yzden de ben, koluk yaptm btn insanlara, konuurken
hz, ton, ses perdesi ve mola gibi konularda endielenmemelerini, bu tuzaa
dmemelerini salk veririm hep. nk bunlar byk birer dikkat
datcdrlar. Siz konuurken ola ki i eletirmeniniz, Sesin ne kadar
iyi kyor! Bu tonda kullanma sesini! Sesin ne kadar kt!
ok hzl konuuyorsun! ok yava, biraz daha hzlan! gibi tartmalara
balarsa hikyenin anlatmak istedii eyden ve metinden tamamen
koparsnz. Bu, konumanz
canszlatrmaktan baka ie yaramaz; ierikle balant kurmadan
hikyenize renk katamazsnz nk! Bir baka deyile; kelimelerinizle
alkasz, sylediklerinize hibir anlam katmayan inili kl bir model
yaratrsnz. Bunun yerine,
kafanzdan kp ierie girin ve onunla ilgilenin. Bylece, ilgin ve konuya
bal gzkrsnz.

ocuklara Kitap Okumak

Szl konuma almasnn en iyi yollarndan biri,

ocuklara kitap okumaktr. nk hem hikyeye kendinizi kaptrmanz
isteyecek hem de ilgili grnmek iin kibarlk yapmayacak tek kesim
ocuklardr. Onlar en acmasz eletirmen, skldn veya ilgilenmediini
syleyecek ilk kii
olabilirler. Ama bir kitabn coku ve renk dolu canl bir resim izilerek
okunmas tam da ocuklarn istedii eydir. stelik kimi zaman bir ocuun
karsnda kendini kaptrmak bir yetikinin karsnda olaca kadar
utandrc deildir.
Sesinizin doal kmas ve muhteem bir hikye anlatcs olmak altrma
gerektirir. Ama dikkat: Bakasn taklit etme deil, kendiniz olma altrmas
yapn!

Kendi Kendinize Deil, nsanlarla Konuun

Sesinizi ve konumanz gerek insanlarn karsnda gelitirmenizi

neririm. Bir sa frasyla ayna karsnda durup, bir gazeteyi (kendinize)
yksek sesle okumayla balarsanz kt alkanlklar iddetlendirebilir,
olumsuz konuma ekilleri oluturabilirsiniz. Bu, kesinlikle, tepkisi size
geribildirim verecek bir dinleyiciyle iliki kurmanza yardmc olmaz.
Gerek kiilerin karsnda konumak performans geliiminizi
hzlandracak, kendi sesinizi gelitirmenize yardmc olacaktr.

Hz ve Duraksama

nsanlarn gelitirdii bir kt alkanlk da doru dzgn ara vermeden,

hzlca konumalardr. Bu, zellikle kelimelerin alelacele sylendii ve
neredeyse nefes almak iin bile durmadmz gerginlik zamanlarnda olur.
Byle yaptnzda, mesajn ucunu kolayca karr, imdiki zamandan
koparsnz. Bu olur, nk tam imdi ve gerekte ne
sylediinizi dnmek yerine muhtemelen konumann baka bir ksm
iin endieleniyor, ileriyi gzden geiriyor-
sunuzdur.
Kelimeleri artarda sralamak psikolojik bir sorundur; kelimeleri bu ekilde
koturmann konuma, sunum ya da mesajmz abucak aradan karmaya
yaradn zannederiz. Buradaki bir baka sorun; sylediiniz eyden sadece
siz deil, ayn zamanda dinleyiciler de kopar. nk size
yetiememektedirler! nk onlara, verdiiniz bilgiyi zmsemek ve
hazmetmek iin hi zaman vermiyorsunuz!
Konumanzn nefes almasna izin verin ve izleyiciye yetimesi iin zaman
tanyn. Konuurken, daha az kesinlikle daha fazladr; nk her boluu bir
kelimeyle doldurmak her eyin karp kaybolmas demektir.
Sesinizi iyi kullanmak iin araya, tpk paragraflar gibi, hareket eden
sessizlii ve nefesinizi de katmanz gerekir.
Her doru nefes alta unutmayn ki daha iyi hissediyorsunuz, sesinizin daha
iyi kyor, dinleyici sylediinizi duyabiliyor ve bu sayede ald bilgiye
tepki verebilir. Yok
eer hzl konuursanz sadece daha nce sylediiniz bir eyi dnyor
olacaklar ve size yetiemeyecekler.

Ton

Kelimeler, biz onlara anlam katana kadar anlamszdrlar. Ton, konumada

sesin duygular belirtecek biimde
kmasdr. Bu, daha sonra kelimelerinizin insanlar stndeki etkisini de
belirler. Konumaya duygu katmann baka yollar da vardr elbet; hangi
hzda dnyorsak
szmz o hzda sylemek gibi mesel ... Ya da ierie bal bir hzda
konumak... Bu ekilde, kelimelere hak ettikleri ton doal olarak verilir.
Ama gene de en nemlisi, hep dediim gibi, imdiki zamanda olmak
sesinizi kullanmann, stelik de her alannda nemlidir. nk bu ekilde,
kelimelerinizle tam sylediiniz anda ilgilisinizdir.
Ses Perdesi

Ses perdesi dediimizin en ksa tanm tondur. Ama yan sra, sesin
alak veya yksek olmas durumu ya da
sesimizdekivurguvetonlamamodelleri diyedetanmla-
nabilmektedir. Konuurken ses perdemizi dnmedeki sorun; sesi nasl
kyor diye endielenen insann sesi, sylenenin altn izerek tekrar eder,
yani monotonlar. Mkemmel ses perdesiyse sylediimizi (elbet gene)
dndmz ama kelimelerimize doal ifade verdiimiz zamandr.

Ses pular

Sesinizin bir boya paleti olduunu hayal edin, resminizin daha canl olmas
iin kullanabildiiniz kadar ok renk kullann.
Nefes aln ve ayanz yere sk basn.
Siz gerilirseniz sesiniz de gerilir, bu yzden rahatlayn.
Alak sesle ve yava balayn.
Kendiniz olun ve sadece bir kiiye konutuunuzu
hayal edin.
Kukularnzn performans yoluna kmasna izin
vermeyin.
Hazr durun ve her kelimenize kendinizi kaptrn.

Srekli Deien Ses

Btn konumaclar doal davranmaya tevik ediyorum. Ama bir yandan
da bunun, sesimizin yllarla deitiini kabul anlamna geldiinin altn
izerek! nk sesimizi bulmak, bu deiiklikleri kabul etmek ve bunlar
kendimiz iin kullanmak demektir.Yazar ve ses eitmeni olan Jenni Mills,
bir spiker olarak
kendi sesini bulmasnn uzun zaman aldn sylyor ve bu yola koyulan
daha gen insanlara, baz rahatlatc tavsiyelerde bulunuyor:
Ka yllk ses kou olarak imdi anladm bir ey; seslerin olgunlat
gereidir. Ki bu beni zelde rahatlatmtr. Nedenine gelince: Elbette,
erkeklerin sesleri ergenlikte fizyolojik ve hormonal nedenlerle nemli lde
krlr ve kalnlar. Ama kadnlarn sesleri de (deiimleri daha sonra, yani
yirmilerinin ortasnda olmasna ramen,) zenginleir ve dk perdeli olur.
Bu,
benim iin kesinlikle doruydu ve beni ok tedirgin ediyordu.
Neyse ki bunca zamandr eitim verdiim ok sayda bayan spikerde ayn
olay duydum da bunun erkekler kadar belirgin olmayan ama onlarn ses
krlmasna benzeyen fizyolojik bir olay
olduuna inanabildim. Neticede vcudumuz her on ylda bir
hafif bir ekilde deimeye devam ediyor ve bu etkenler sesinizin tnsn
etkileyebilir. Dier yandan, hayat tecrbelerimiz nedeniyle kiilik de byr.
Kimse etkin bir ekilde kt deneyimlere
davetiye vermez ama yaanmsa da kendimizle ilgili daha fazla ey
renmek gibi bir zenginlie varabilmeliyiz/Hayatm boyunca deneyimler
beni deitirdi ve sesimin
nasl ktna, daha da nemlisi ne sylediime etki etti.
Zengin ve tnl bir ses bilgelik, olgunluk ve zgnl iinde barndrr. Biz
byrken el yazmz ve fiziimiz deiip olgunlayorsa sesimiz de deiip
olgunlaacaktr elbet. Bu deiiklilere hazr olun, onlar ho karlayn ve
onlarla ilerleyin.2. Blmde kendi kiisel sesinizi, yani sizin biricikliinizin
zelliklerini ifade eden sesi bulmanzn ne kadar nemli olduunu
aklayacam. Sylemek istediiniz eyi
zenginletiren bu zelliktir ve hayat servenimizde kar karya kaldmz
tecrbelerle geliir.
 2. BLM

KSEL SESNZ KEFEDN

1. Blmde, sesimizin k eklinden insanlarn hakkmzda nasl fikir

edindiklerini, konuurken kendimiz olmamz gerektiini ve o an dikkate
almak gerektiini akladm.
Ancak kendimize inandmzda, ka kiiye konuuyor olursak olalm,
gvenle konuabilir, rahat davranabiliriz. Bu duyguyaysa mr boyu sren
deneyimlerimizin yardmyla kendi kiisel sesimizi kefetmisek
ulaabiliriz ancak.
Kendi kiisel sesinizi bulmak, sizi birey ve tek yapan eyin ne olduunu
belirlemek anlamna gelir. Bakalaryla konuurken gvenli olmak ve halk
arasnda sesinizi kullanabilmek iin zm budur.
zellikle bir deyi var ki ok severim; kendiniz olmann kabul edilirliini, i
sezinizi dinlemenizi, dardan etkilenmek yerine kendi i biliiniz
tarafndan ynlendirilmeniz
gerektiini syler: Kendiniz olun. Bu, baka her eyden daha iyidir.
sesinizi dinleyin ve cesurca ona itaat edin. (Bilinmiyor)
zetle; kendi sesinizi bulmak, sizin gven seviyeniz ve z deer
anlaynzla balantldr. imdi, gerek sizi bulmann nemine gz atalm.

Bireyselliimize Ne Oldu?
Bireyselliklerini gz nne serme cesareti gsterenleri
takdir ediyor gzkyoruz fakat yine de moda, mzik, kltr, mutfak gibi
gelip geici hevesler, kendilerine takipiler yaratyorlar. Giydiimiz
kyafetlere bakalm: Yllar iinde
ayn maazalar, her ana caddede ve hatta dnyadaki byk ehirlerde bile
sradan oldu ve hepimizin ayn giyindiini hissetmesek bile, bu
maazalardan kyafetlerimizi aldmzda kiiselliimiz bizden alnyor.
yleyse kendi zgnlmze adm atmaktan ve bireysel sesimizi bul-
maktan bizi alkoyan ey nedir?

Korku Sizi Engelliyor mu?

Birok insan iin kendi bireyselliini bulma yolundaki

engel, deiim ve bilinmeyen korkusudur. Peki, korku nedir? Aslnda
gerek bir tehdit olmayan ama tehdit olduuna inandmz (Gerek
grnen yanl kant da denebilir) bir eye kar gelien duygu. Ayrca,
korkudan baka
korkacamz bir ey olmad da sylenir.
Korku mcadele etmesi zor, kuvvetli bir duygu olabilir ve bizi, cesaret edip
bilinmeyene girimekten alkoyabilir.Dnyadaki kargaa ve karmaadan
faydalanyor da
olabiliriz ve hissettiimiz endienin bir ksm, ortak bilinsizlie aittir.
Eer hepimiz birbirimize balysak elbette ki dnyann dier ucunda bile
yaanyor olsa kresel olay, travma ve duygularn dalgalandrc etkilerini
hissedeceiz. Fakat bu duygulardan korkmak gerekmiyor.Korku bizi yeni
bir eye girimekten alkoyabilir. Ka
kere fantastik bir dnceden etkilenip ona zm bulmay istediniz? Hadi
bunu hayal etmediniz; bir eyi gerekleti-
rememekten korktuunuz, bir bakasnn sizden daha iyi bir i karacan
dndnz iin hayatnzdaki frsatlar kardnz ve iyi bir fikri gz
ard ettiiniz olmad m? Ya da belki de uyum salamak iin kk,
grnmez
olmay istersiniz? Bunu bylece kabul ettikten sonra, sra
geliyor baar korkusuna ki baarszlk korkusundan sonraki en byk
sorundur bu! Tam da bu noktada unu vurgulamak isterim: Kimse bizi
kendimiz olmak ve kaderimizi gerekletirmekten alkoyamaz; yolumuza
kan tek kii bi-zizdir! Bu nedenle, koluk seanslarmda sk sk sylediim

gibi: Kendi yolunuzu tkamayn!

Hayat Sonuna Kadar Yaamak

Yaam uzun ve zorlu bir yolculuksa insan yolda att btn admlardan
zevk almal. nk hedeflerden birine ulaana kadar, bir dieri iin zaten
oktan yola klr! Hayat dibine dek yaamal ve keifler heyecan vermeli;
hem
btn syleyeceklerimize hem de deneyimlerimize zenginlik katar bu.
Yirmili yalarda bir grup insanla alyordum. Gnn sonunda binadan
karken, ilerinden birinin Tek isteim... iin ... olmasdr, ancak o zaman
mutlu olacam. dediini duydum. Belli ki kendisiyle ilgili beklentileri
srekli ykselecek ve vard hibir hedef, onu mutlu etmeyecekti. Daha da
vahimi, hayatta hi mutlu olmayacakt. Bunu tabii ki ona da sylemek
zorundaydm,
syledim de nitekim! Herkesin bildii gibi, mutluluk varmakta deil
gitmektedir. Yani yolculuun kendisidir mutluluk.Geenlerde, yola elinde
hibir ey olmadan kan son
derece baarl bir i adamyla konuuyordum. ler iyi giderken gizliden
gizliye kt bir ey olmasn umuyorum
nk her ey yolunda giderken sklyorum. demesi ilgi ekiciydi! Ama
bu, milyonerlerin neden milyoner olduklarn anlamam salad: Baarszlk
dncesini asla akllarnda tutmuyorlar, ama stlendikleri projelerde
karlatklar btn baarszlklar, renme frsatna dntryor,
korkusuzca toparlanyor, duruyor ve yeni eyler deniyorlar. Hayat iin
sloganlar: Risk olmadan kazan olmaz!Kendinize soracanz soru u:
Hayatnz canl m
donuk mu yaayacaksnz? Gri ve dz m yoksa ini ve klarla rengrenk
mi olacak? Gvenli yaam diye bir ey
olduuna inanmyorum. Hayatnz kk yaasanz bile, bu byk bir eyin
olmayaca anlamna gelmez. imdi hayal ve deneyimlerinize btnlk
katmak iin yaamnzn btn ynlerini gzden geirmenin tam zaman.

Kendiniz Olun ve Gerekte Kim Olduunuzu Bulmaya

Cesaret Edin

Bu hret kltr zamanlarnda, kolayca kendimizi sahne ndakilerle

kyaslama tuzana debilir, nasl
yaadklar ve insan olarak nasl olduklar konusunda, dncede de olsa
yetersizlik hissedebiliriz. Bu kendimize o kadar da gvenmediimiz
anlamna gelir, ama kendimizi bulmak ve bizi biz yapan ynlerimizi
tanmak her zaman glendirir.
Hayatnz ynetmek, i eletirmeninizi kontrol altna almak ve kendi
sorumluluunuzu stlenmek ok zgr-letiricidir. Bunu sizin iin baka
kimse yapamaz ya da yapmamaldr. Hayat inileri ve klaryla bir
lunapark trenidir ama ayn zamanda ac da ektiimiz iin neeyi
daha gl hissederiz. Bir eyin yokluunu ekmisek bolluu takdir ederiz:
Kimse izlemiyormu gibi dans edebiliriz.
Hi incinmeyecekmi gibi sevebiliriz.
Kimse dinlemiyormu gibi ark syleyebiliriz.
Dnyay Cennetmi gibi yaayabiliriz.
Kendi kiisel sesimizi, ite byle yaptmzda buluruz!

Altrma: Mkemmel Hayatnz Gznzn nne

Getirin

stediiniz her eyi yapabileceinizi hayal edin.

Nerede yaardnz, gnlerinizi nasl doldururdunuz?
Hayallerinizi ve beklentilerinizi gerekletirme ihtimalinizi dnmek iin
kendinize zaman tanyn;
baka deyile, srmek istediiniz hayat nasl yaayacak ve kendi sesinizi
nasl bulacaksnz?
imdi, bunu baarmak iin atmanz gereken admlar gzden geirin.
eletirmen/ego, daima sezgilerle savar; kendiniz
olma ya da farkl olma cretini hele bir gsterin, hemen kt eyler
olacan syleyecektir ve en baarl insanlar,
bu sesi dinlemeyenlerdir. Dnn bakn, hayatn farkl alanlarndaki en
baarl kiilerin hep zor ve glk dolu yollardan getiklerini ama hedef ve
dlerini inatla brakmadklarn anlattklarn greceksiniz.
Unutmayn, baarya doru bir yolculuktur bu ve elbette ki zaman zaman
umutsuzluk, karanlk, tasa, merak duygularn da ierecektir. Asla pes
etmemeli, ama sadece
hedefe de odaklanmamal! nk yolculuun tadn karmak da eit lde
nemlidir.Sesimizi gelitirmek bir gecede olmaz. Bu nedenle,
nemli olann mkemmeliyet deil ilerleme olduuna ve sesimizin,
bilgeliimizi ve hayat deneyimimizi yanstt gereine odaklanmak
nemlidir.

Sessizliin Gc Ve Burayla, imdiyle Balants

Tinsel retmen ve yazar Eckhart Tollea gre, imdiki zamanda yaamay

bu kadar zor bulmamzn nedeni, aklla tanmlanmamzdr. Aklmz srekli
olarak gevezelik eder ve ruhun evi olan dinginlik iin ok az yer brakr.
Ancak
dzenli olarak dingin bir iletiim kurarsak ruhumuz gerek g ve bilgiyi
edindiimizi syler. Bir i huzur kazanrz ve darda olan hibir ey bizi
sarsamaz. Biraz da bu dinginliktir, bize kendi sesimizi bulduran.

Kendinize Kar Nazik Olun

ten ie kendinize saldrmakla megulseniz bu, dikkatinizi, o anda

olmaktan ve sylediiniz eyi dnmekten baka yne evirir. Kendinize
kar nazik olmak, zeletiriyi ve kendinizi sulamay durdurmakla ilgilidir.
Bunun yerine, kendinize deer vermeyi ve kendinize, yakn bir
arkadanza davranr gibi davranmay renin. Kendinize kar nazik
olduunuzda kendinizi benimsiyorsunuz, bylelikle daha btn, daha
zgvenli oluyorsunuz. nsanlar sk sk, kendini dnmeyi bencillikle
kartrr ama bu
yle bir ey deildir; sen kendine nasl davranrsan bakalar da sana yle
davranr. Naziksen nazik, sevgisizsen
sevgisiz... vb...
Mkemmeliyetilik bir sfat deildir sadece, ne yaparsanz yapn asla
yeterince iyi olamayacanz anlamna gelir ve bu, baarlardan zevk
alabilmenin nndeki engeldir. Baarlarnza yapc yaklamak hem ne
kadar ilerlediinizi bilmeyi getirir hem de baar ihtimaliniz artar.

Sulamay Unutun

Sulama oyunu, aslnda sorumlu olduunuz bir eyden sorumlu olmay

reddetmektir. Byle durumlarda, baka birini ya da bir eyi sulayarak
sorumluluu baka
yne eviririz. Ama zgrletirici olan, bu oyuna hi katlmamak ve
sorumluun bize ait olan ksmn almaktr.Her birimizin kendi kaderinin
efendisi olduunu bilin.
Kimse biz izin vermezsek bizi kk dremez ve yolumuzdan eviremez.
Hi kimse, oyunlarna kanmazsak hibir ey hissetmemizi salayamaz.
Kendimizi kendi dayattmz tuzaklardan kurtarmak, gerekte kim olduu-
muzu ve hayatmzda neler yapmamz gerektiini kefetmede son derece
nemlidir: Baka deyile, kendi gerek sesimizi bulmak!Sylediklerimizi
tek ve zel yapan ey, kiisel sesimiz-
dir. Bir sonraki blmde, mesajmzn anlalmas ve yanl
yorumlanmamas iin gerekli olan ak iletiim nasl kurulur, onu
greceiz.
 3. BLM

AIK LETM

ster bir kiiyle konuuyor olalm isterse bir gruba sunum yapyor,
sylediklerimizin duyulmas ve doru anlalmas iin Ak letiim
arttr. Ak iletiimin birok
yn vardr ve sanld gibi, sadece sylediimiz eyle ilgili deildir
bunlar: Esasnda iletiim, duygu, dnce ve bilgilerin her trl yolla
bakalarna aktarlmas demekse de bir oumuz onu, duygu ve
dncelerimizi szle aktarmak diye yorumlar. Ama aratrmalar, szmz
destekleyen kelimelerin gcyle bile, ou zaman kt iletiim
kurduumuzu gstermektedir. yerindeki sorunlarn
yzde 90 iin, zayf iletiim sulanryi iletiim baarnn srrdr; bu
blmde, mesaj ve
dinleme becerisi nasl gelitirilir, bunu nasl baarrz, ona bakacaz.
Sesinizi kullanmann dnda, iletiime gerekli dier unsurlar szsz
iletiim ve vcut dilidir. Ama ne yazk ki bunlar hakknda pek
dnmeyiz. Szsz iletiimde doru mesaj nasl yanstlr, onu bile
aklayacam.

Mesaj letmek

Etkili iletiim, dncelerinizi ve fikirlerinizi aka ilettiinizde olur. Fakat

ne yazk ki baarl konumann yolunu kapayan engeller ve setler vardr.
Basit gelecek belki
ama iletiim iki ynl bir sretir: Siz birey sylemek istiyorsunuz,
dinleyici onu anlamak zorunda! Bir ticaret okulunun 50.000den fazla
personel altran irketlerle
yrtt bir anket, ynetici seme sz konusu olduunda, iyi iletiim
becerilerinin ncelikli ve birinci srada olduunu gsterdi. Elbette
arkadalarmz ve aile yeleriyle iyi iliki kurmak da en az i yerinde
iletiim kurmak
kadar nemlidir. Kiminle konutuunuzu ve onlara ne sylemek istediinizi
belirleyebilmek, doru ve ak iletiimin epey nemli bir parasdr. Fakat
aadaki hikyelerin kantlayaca gibi, kimle konutuunuzu
bilmediinizde bazen iler yanl gider!

letiim Felketleri

Yanl anlamalarla varsaymlara dayal saysz komedi vardr ve o trden

garip durumlar, TV sunucusu-yazar
Fiona Armstrongun hikyesinde olduu gibi, gerek hayatta da olabilir:
Kahvalt programnda sunucuydum ve ocuk karmayla ilgili canl bir
rportaj yapyorduk. 2 dakikalk araya girdiimizde, set amiri stdyoya,
rportaj yapacam iki kiiyi getirdi: Biri ocuu karlan bir anneydi;
Allaha kr sa salim geri geldi ocuk... Dieri de bu tr bir deneyimden
geen genlerin ve ailelerinin yaad ykm hakknda konuacak olan
ocuk psikologu. Set amiri birdenbire baka birini daha getirmesin mi;
yalca bir kadnd bu ve onu koltuun sonuna brakp yaka mikrofonu takt.
Notlarma baktm, kesinlikle, konuulacak sadece 2 kii var! Set amirine
fsltyla, Bu kim? diye sordum; o, son gelen misafire kaba olmamaya
alarak elbet... Listesine bakt ve omuz silkti: renirim!?
Bildiim bir sonraki ey, rejisr kulama konuuyordu: Ara bitiyor... be,
drt, , iki, bir...Ve olay bu. Krmz kyand: Kamera kayttayd!
Bylece sahnenin giriini okudum ve anneye hikyeyi anlattrdm. Sonra
ocuk uzmanna dndm. O zamana kadar rejisr kulama Bu kadar
yeter, imdi sondaki bayan al, diye tslyordu. Sorun, bayan kimdi?
Konuma boyunca kafa sallayarak ve dinleyerek orada oturuyordu ama
btn bunlardaki
rol neydi? Derin bir nefes alarak, Siz ne dnyorsunuz bu konuda?
diye sordum. ok genel bir sorunun en az tehlikeli yol olduunu dndm.
ok ciddi grnyordu.
ey, bir anne ve bykanne olarak, birisinin bir baka insann ocuunu
almasnn ok korkun olduunu dnyorum.
Rahat bir nefes aldm, ok teekkr ederim! imdi bir ara daha vereceiz.
Set amiri rportaj yaplanlarn her birinden mikrofonu alrken, bayana
doru eildim ve zr dilerim, sizi takdim etmedim ama siz kimsiniz? diye
sordum. ey, dedi, burada
olduuma ben de biraz ardm. Kzm burada alyor, ona
bakmaya gelmitim. Beni o bekleme odasna oturtup gitti. Sonra da... Tek
bildiim, bir adam geldi ve sahnedesin, dedi. Ama ben keyif aldm.
Bu, tek olay deil. BBCde girite bekleyen bir taksi srcs en son
mzik teknolojisi yklemeleri zerine bir
uzmanla kartrld ve bir haber setine srklendi. akn ama bunun i
grmesinin bir paras olduuna inanarak,
be dakika boyunca, hakknda hibir ey bilmedii bir konuda, sorular canl
yaynda ustalkla tartt.
Her iki hikye, zor bir durumla mcadele etmek iin tetikte ve imdiki
zamanda olmanz gerektiini kantlar.
Aka Fiona hzl dnp hareket etmek iin yeteri kadar deneyimliydi ve
adam da kesinlikle hzl dnebildiini
kantlad. Ama insan iletiimlerde, temel prensiplerdense varsaymlar
yapmak ba belaya sokabilir. Aada vereceimiz rnekte olduu gibi...
Tehlikeli Varsaymlar Alan

Sizin ya da bir tandnzn komik, garip sonular douran bir varsaymn

hatrlyor musunuz? Bu, bilgi eksikliinden kaynakl bir komiklik olabilir,
evet! Ama sonu olarak insan ok zor durumda kalabiliyor! Geenlerde,
ulusal bir organizasyonda medya eitimi veriyordum ve bir bayan, bana
klasik bir senaryo anlatt. Sadece birka aydr
alt ii dolaysyla lkeyi dolayor, eitli yerleri ziyaret ediyordu. yle
bir yerde bir toplantya katlmas sylendi ki brosundan yzlerce mil
tedeydi. Bu nedenle
bilet rezervasyonu yaptrd, dier randevularn iptal etti;
uzun yolculuuna kmaya hazrd artk! Allahtan i arkadalarndan birine
toplantya arabayla m yoksa trenle mi gittiini sordu da toplantnn aslnda
alt irket genel
merkezinde ama seyahat edecei (!) yerin adnn verildii
bir odada yaplacan anlad.
zetlersek sylemek istediiniz eyi ok iyi bilseniz de sylediiniz ey
size ak ve netmi gibi gzkse de mesajn ince ayrntlarn gzden
geirmek, bir anlam bulankl olup olmadn kontrol etmek ok
nemlidir. Mesajnzda
sylemek ve iletmek istediiniz ey eit eit yorumlara pekl ak
olabilir, bunu aklnzda tutun.

Mesajnz Ak Bir ekilde Gndermek

Sesimizi duyurmada ak iletiim birincil nem tar.

Ak iletiim dediimiz, asl kastettiimiz ve duyulmasn istediimiz o eyi,
alcya basit ve net mesajlarla gndermektir. Olduka basit grnyor
dimi!? Fakat iletiim kopukluu hayatn her alannda son derece nemli bir
problemdir.

Vaka almas: Merrick

Olum Merrick 15 yandayken snf ve deviyle pek ilgilenmemek gibi

olaan ergen halleri yayordu. Neredeyse btn retmenlerine, okulla
almaya istekli olduumu, herhangi bir problem olursa benimle iletiime
gemelerini, birok kez, stelik de aklkla belirttim. Evet, benimle iletiim
kurdular ama iki yl ge: Olum iki yldr hibir tarih dersine girmemiti ve
snav iki hafta sonrayd ve
bunu bana telefonla bildiriyorlard! Bu klasik bir zayf iletiim vakasdr.
Eer derhal benimle iletiim kursalard durumun gereklemesi nlenirdi ve
benim sevgili olumun, tarih alannda genel ortaretim sertifikas (GCSE)
kazanmak iin en azndan birazck ans olurdu.
Ne gariptir ki lkenin her bir yerinde haber odalarnda alrken kefettiim
kadaryla, medyada alan insanlar kendi ilerinde en kt iletiim
kuranlardr. Yzlerce insana eitim vermi biri olarak, en byk problem-
lerin zayf iletiim ve yanl anlamadan kaynaklandn grdm.

letiim Kurmakla lgili Problemler

Mesaj Almak
Biz konuurken dinleyiciler en ok neyi fark eder?
Mesajn % 55i grn ve vcut diliyle iletilir.
Mesajn % 38i ses ve iletiyle iletilir.
Mesajn % 7si gerekte sylediiniz eydir.
Dinleyiciniz Ne Kadarn Hatrlayacak?
Dinleyici, sylediiniz eyin yzde 25ini 24 saat
sonra unutacaktr.
48 saat sonra % 50sini unutmu olacaktr.
Drt gn sonra % 80ini unutmu olacaktr.
Bu zamandan sonra, akllarnda muhtemelen sadece % 20si kalabilir.

Dinleyicinizi Hedef Aln

Peki, nasl tam olarak anlalr ve sesinizi tam olarak nasl duyurursunuz?
ncelikle dinleyicinizi belirlemeli ve
mesajnz ona gre vermelisiniz. Dinleyiciniz ocuklar,
genler, renciler, yallar ya da genel halk m? Kark bir
grupsa hepsini iine alan kilit konuyu dnn. Sonra da hedef kitlenin bu
kilit noktay duymasn garantileyecek
yollar bulun. Ana mesajlarnz ve onlar nasl ileteceinizi gzden geirin.
Dinleyicilere ok fazla bilgi yklemesi yapmamaya zen gsterin. te
birka ipucu:
letinizi basit tutun.
Bilgi yklemesinden kann.
Hatrlanmaya deer bir eyler syleyin, rnekler
verin.
Faydalar pazarlayn.
letinizi dnn.
Ders vermeyin ama dinleyicinizin dikkatini ekin.
Fikirlerine ve tepkilerine ak olun.
Unutmayn, iletiim sadece alc ve gndericisi mesajdan ayn eyi
anladnda baarl saylr. letiim; dnce,
fikir ve duygularnz ak bir ekilde iletmek demektir ve maalesef birok
insan etkin ve doru bir iletiim kurama-
maktan muzdariptir. yle bir baksanz bile, ilerimizi ve
ilikilerimizi aslnda ne dnp ne hissettiimizi aktaramadmz iin
kaybettiimizi grrsnz. Elbette bu sadece szl iletiim iin deil
mektup, e-posta, metin gibi yazl iletiim iin de geerlidir.

Gelecei Plnlayn

Seyircinizin sylediiniz eyi yanl anlama ya da mesaj yamuruna

tutulmu hissine kaplma riski hep vardr. Balamadan nce ne
syleyeceinizi plnlamak, mesajnz etkin bir ekilde iletmenize yardmc
olacaktr:
Bu mesaj neden iletiyorsunuz?
Kime ynelik?
Mesaj ne?
Kilit noktalar neler?
Kilit noktalarn nasl hatrda kalr klacaksnz?
Dier lke, dier sosyal, etnik ya da dini grup insan olma gibi faktrlerin de
yanl anlalma ya da rahatszla sebep olabileceini dndnz m; ma-
lum, her birinin davran, gelenek ve kltrleri farkllklar gsterir.
Hi varsaymda bulundunuz mu?
Kullanlacak en uygun kanal hangisidir? Szl m yz yze mi?
Telefon/video ile mi yoksa e-posta ile
mi?
Yukardaki noktalar, ak ve merkez odakl bir mesaj
iletmek iin atlama ta olarak kullann.
Doru Tonu Benimseyin: Kendinizden Emin Olun

Yazar ya da konuurken en nce kendinden emin olmak

gerekir. Bu, szl olduu kadar yazl ifadede de hem ak ve dorudan
konumak anlamna gelir hem de sylemek istediiniz eyi mantkl bir ses
tonuyla sylemek... Kendinden emin olma konusunu, ayrntl bir biimde 4.
B-lmde ileyeceim.

Ak letiime Engeller

nemli olan ne yazdnz ya da sylediiniz deildir sadece. Bir eyi nasl

syleyeceiniz zerine yeterince dnmez ve bunu kime sylediinizi
gzden geirmezseniz
sizi tuzaa drebilecek engeller vardr. Yaygn olanlar unlardr:
Planlama ve odaklanma eksiklii.
Yeterince ak niyet olmamas.
Yanl ara kullanm; rnein yz yze iletiim daha doru ve uygunken
tutup e-posta gndermek.
Bilgi eksiklii.
Dier kiinin bak asn dnmemek; baka bir deyile, dnce ve
duyarllk eksiklii.
Mesaj iletme ekliniz; kullandnz dil ya da sesinizin tonu.

Duygularmz
Kiisel ya da profesyonel hayat olmas fark etmez; duygu youn bir zaman
dilimindeysek ak ve tutarl olmak zordur. nk fikir ve duygular
karmaa iindeyken merkez odakl olamaz insan; ak bir mesaj iletmenin
nndeki en byk engel duygularmzdr!

Cmlelerinizi Sahiplenmek

Sen yerine ben demek mesajn tonunu otomatik-man deitirecektir.

Buna cmlelerinizi sahiplenmek denir ve kardakini savunma
psikolojisine sokan sulayc dilden zellikle saknr. nk kendini
savunmada hisseden her canl saldrgan tepkiler verebilir. te baz rnekler:
Mutsuz/ kzgn/ krgn hissediyorum.
.... olduunda .... hissettim. Cmlelerimizi sahiplenmek, sylenenleri
kar tarafn
anlayaca ve de duyulabileceimiz anlamna gelir; nk
mesaj bize ait ve fikrimizi bakasna kabul ettirmeye almyoruz!
Bazen, bir eyi sylemek istemiyorsak bunu bakasna yklemeye
alrz. Bu nedenle de ta ki istediimiz cevab alana kadar onlara eitli
sorular sorarz. stelik de o cmleyi bizim kurmamz gerektii halde...
Kabul etmeliyiz
ki bu bir katr ve kendi duygularmzla baa kamadmz anlamna
gelir, sorularn ardna saklanyoruzdur.
Halbuki bir tek ben szc meseleyi zecektir; yarg
eklemeden tepki ifade edilmi olur. Evet, insanlar fikir, gzlem ve
yarglarnz paylamak zorunda deildir sizinle. Ama ille de ne
dndnz sylemek istiyorsanz doru ekilde syleyin, bu onlar
iin faydal bir geribildirim olabilir.
Duygularmz Bakalarnn stne Atmak

Mesajlarmz ou zaman, daha sonra bakalarnn zerine attmz kendi

varsaymlarmz ve duygularmzdan oluur. Ama bakalarnn nasl
dndn ya da ne hissettiini bilebilme ansmz olabilir mi hi! Bu
nedenle bundan kanmalyz.Baka birisi nasl dnyor, ne hissediyor,
niyeti
nedir, bunlar bilme ansmz yoksa o zaman bu gibi konularda emin
olduumuzu sylemekten saknmamz lazm! ddialarda bulunmaktansa ne
hissettiinizi drste syleyin. Cmlelerinizi sahiplenerek, aka
kzyorum deyin, kzgnm deyin. Sizi mutsuz eden bir durum varsa
ama srekli olarak dncelerinizi bastryorsanz zaten bir gn hi
beklemediiniz bir anda su yzne kacaklardr. O yzden drst olmak
lzm; drst iletiim ak
iletiimdir.

Patlamaya Hazr Ezik Senaryosu

Yllar nce, eski eimle bir atlyeye katldm. O gnlerde herkesi memnun
eden biriydim (yani hibir eye asla hayr demeyen biri!) ve yllardr, ona
kar drst olduumu sanyordum. Buna ramen, seminer srasnda gerek
duygularm patlak verdi. Bu beni, odadaki herhangi birinden
daha fazla artmt. Atlye yneticisi gerekte ne hissettiimi eime
syletmeye alyordu ve bir noktada Jo-anna, fkeden kpkrmzsn
dedi. Bu ok rahatsz edici bir
histi ama hakl olduunu biliyordum. Kefedilmemi bu fkenin iimden
fkrdn ve dar kmak iin yol aradn hissedebiliyordum. O srada
bak rafnn yaknnda
olmadm iin memnun olduumu hatrlyorum.
Bir ey hakknda kibar davranan ama fkesini hissedebildiiniz biriyle hi
zaman geirdiniz mi? Evet, bastrlm depresyon zehirlidir ve bir gn
(hangi gn olacan asla bilmeyeceksiniz,) hi beklemediiniz bir anda,
hepsi
ortaya kabilir. Her zaman kibar davranmaya alan insanlar, aslnda
patlamaya hazr eziklerdir! Bir baka deyile, aslnda hayr demeyi
kastettikleri ama evet dedikleri btn zamanlar, onlarda duygu biriktirecek
ve bir gn volkanik bir faaliyete dnecektir. (Bu konu, 4. Blmde
daha ayrntl olarak ele alnyor.)

Dndnz Sylemenin Cephelemeye

Srklemeyen Yollar

Mesajnz iin kiisel sorumluluk almak, zellikle birebir konuurken

nemlidir. Duygu ve dncelerinizi sahiplenin, onlar bakalarnn stne
atmayn. Ya da bakalarnn duygusuymu gibi gstermeyin. rnein,
Bence
salaksn ya da sen bir zorbasn dediinizde, aradnz
cevab almayacaksnz. Dier yandan, Bunu yaptnda ... hissettim ya da
Bu durum ... hissetmeme neden oldu ...
dediinizde hem dier kiiyi sulamam hem de negatif
bir yant alma riskini bertaraf etmi olursunuz. Salkl diyalog ekli budur.
Bana bunu hissettirdin, Bana bunu dndrdn ya da daha kts
Bana bunu yaptrdn, Senin yznden bunu yapmadm gibi ifadelerden
kanmak lzmdr. Unutmayn ki kimse bize bir ey yaptramaz! Dnce,
duygu ve tepkilerimizden biz sorumluyuz. Zihinsel ve
duygusal konularda ve de hayatmza dair sorumluluk almak, nihayetinde
zgrletirici ve kuvvetlendiricidir. Ben demeyi alkanlk haline
getirmeye aln. Bunun sizi ne kadar kendinden emin hissettirdiine
aracaksz.

Kendinize Gvenin

Mesajnzdan ve alacanz cevaptan bamsz, sylemek istediiniz eye

gvenmelisiniz. Bu yzden, mesel sizin iin zor olan bir durumla mcadele
etmeniz gerektiinde ya da ne hissettiinizi dier kiiye sylemek
istiyorsanz bunu doru ekilde dile getirmeniz ok nemlidir. Ama nasl
tepki verecekleri dncesinden syrlmalsnz.Yllarca olumsuz
duygularm bastrdm ve bakalar
zlecek diye, bir ey sylemekten hep endie duydum.
Fakat sonunda baktm ki kendime olan saygm yitiriyo-rum. Artk yle
olmamaya karar verdiimde, kendi sesimi bulamadm, dolaysyla
konumadm iin kendime kzgndm. Deneyimlerim bana, hem kendi
gereimi konumak hem de bu (kendime olan saygm yitirmek,) meerse
alacam cevaptan daha nemliymi, onu gsterdi.

Kontrol Etmeden Kontrolde Olmak

Hem sylemek istediiniz eyi aklnzda tutun hem de

dier kiiyi ynetmediinizden emin olun. Kendinize kar drst
olduunuzda ve dier kiinin ne dndn, ne
hissettiini dnmediinizde, bu ak ve glendirici bir iletiim iin temel
oluturacaktr.
Mesajnzn nne Ne Geebilir?

Mesajmz, kii ya da grup, kime gnderirsek gnderelim ayn engeller

geerlidir. Konumadan nce, olas problemlerin farknda olmak nemlidir.
Bu nedenle, kendimize u sorular soralm:
Aldnz cevaba ne kadar bamlsnz? Belli bir yant m bekliyorsunuz?
Dierlerinden ya da tepkilerinden korkuyor musunuz?
Onlar kontrol etmeye alyor musunuz?
Varsaymlarda bulunuyor musunuz?
Bu daha nce onlara sylemeye altnz bir ey mi; eer yleyse neden
sizi duymadlar?
Bunlardan birine bile evet demek, eminlik duygusunun eksikliini gsterir.
Blm 4te bunu nasl gelitireceinizi aklayacam, gene de ksaca
deineyim; her zaman kelimeleri dikkatle sein, kelimelerin hem iyiletirme
hem de yaralama gleri vardr. Negatif deil pozitif olmaya
aln.

Bir Engelle Baa kmak

Etkili iletiim zaten kolay bir ey deildir, ama bir engeliniz varsa bu daha
da zorlaacaktr; bakalarnn alg ve
nyarglaryla mcadele etmeniz gerekebilir. Fakat bu ilham verici
hikyenin resmettii gibi, insanlar her trl iletiim engeline ramen
mesajlarn aktarabilirler.
Vaka almas: Sarah

Sarah 37 yanda ve bir beyin felci geirdi: Kkken, aabeyimle ayn

oday paylayordum. Onun taklit ettii baz garip ve harika sesler
karrdm. Daha sonra bunu, onun kard sesleri taklit edeceim ekilde
tersine dndrd; o, kelimeyi iki heceye blyor, ben her heceyi onun arka-
sndan tekrar ediyordum. Konumay bu yolla renmiimdir.
lk yllarmda, iddetli astm nedeniyle srekli hastaneye girip kyordum.
Annem, orada olmadnda bana bir ey yapmamalarn sylerdi ama yine
de yaparlard. Bana hibir aklamada
bulunmadan ine yapmaya ya da burnuma tp koymaya altklarnda,
tepkim barmak ve debelenmekti. nk yaptklar eyden nefret
ediyordum. Korkuyor ve annemi istiyordum; evet, sesimi doru drst
kullanamadm, bu konuda lsz olduumu biliyor, yine de bir ey
denemek ya da iletmek iin sesimi kullanyordum.
Sarah yllarca, iletiim kurmak iin deiik yntemler bulmak zorunda kald
ve onun iletiim ekline alk olmayan yeni insanlarla konumak bazen
kendisine zor geliyormu. Tekerlekli sandalyesine balad Lightwritern
(Bir mesaj yazdnzda bunu seslendiren portatif bir klavye.) ok faydas
oldu. nsanlara cevap vermek iin bunu kullanabiliyor. Sarahya en kuvvet
veren ey, bu
cihaz araclyla bakclaryla grme yapmasym.
lk karlatmda Sarahda beni etkileyen, mizah anlay, kendini
problemli bir insan olarak grmemesi ve bamszlyd. zgrce yayor,
birok ura var ve kendisi
kadar ansl olmadklarn dnd insanlar iin gnll alyor.
Ak bir fiziksel sesinin olmamas Sarahy kendi iletiim aralarn
bulmaktan ve eksiksiz bir hayat yaamaktan alkoymad. Kar karya
kald en byk problem, dier insanlarn tepkileri, onunla iletiim
kurmadaki baarszlklar ve iletiim kurmaktan rahatsz olmalardr.
Bu, iletiimin gerekten de iki ynl bir sre olduunu kantlar.
Grme Yetinizi Kaybettiyseniz

Grme engelli ya da ksm grebilen insanlarn kendine zg iletiim

sorunlar vardr. nsanlar bakalaryla, btn duyularyla ba kurar ve gzler
bu srete hayat rol oynar. nsanlarn aslnda ne sylediklerini, ou zaman
szlerden deil gzlerinden anlarz; gz temas ya da eksiklii gibi... Jillin
hikyesi, grme kaybna uram birinin kariyer sahibi olma motivasyonunu
anlatr en ok. Yapmaya deer

bulduu cretli bir kariyerdir bu. Vakaalmasi: Jill

u an bir radyo sunucusu olan Jill 19 yanda. Grme

yetisini, onu tamamen kr brakan bir hastalk olan Diya-
betik Retinopatiden ve sadece iki hafta zarfnda, aniden kaybetti. Bu bir
travmayd elbet!
Bu deneyim kendimi, terk edilmi ve grme engelli birinin vcuduna
hapsedilmi grebilen biri gibi hissetmeme neden oldu.
Jill aknd, insanlar onun grme kaybyla nasl ba edeceklerini
bilemiyorlard.
Hastaneden ilk km hatrlyorum. Annemin yannda dikiliyordum ve
biri yle diyordu: Zavall Jill, bu ok korkun olmal! nnde durmuyor
da lmm gibi sylyordu bunu. Hayatmla ilgili bir eyler yapmak iin
motivasyonum buydu.
Jill hayatn yeniden kurmaya balad ama btn i grmeleri onun iin
dehete kaplmak demekti artk: Hayatnn kalannda telefonlara cevap
vermek ya da sepet rmekten baka bir ey yapamayaca syleniyordu!
Yeni beceriler renme arzusuyla, hastane radyosuna girmeye karar verdi.
Grme engelli birinin sesiyle almas bana mantkl geldi. Ama gene de
Avrupann krler ve ksm grebilenler iin ilk istasyonu olan Insight
Radioda iimi garantilemem; eitim, gazetelerde serbest alma ve
kaderimin isizlik olduunu ak ak anladm i grmeleriyle dolu bir
yedi yln ardndan gerekleti. zgvenimi geri vermesi bakmndan benim
iin nemli
bir izgidir bu. Grme engeliyle yaama konusunda bakalarn eitirken,
kendim hakknda ok ey buldum. En kk bilgi paras bile bir insann
hayatnda byk fark yaratabilir. Eer ovum buna yardmc oluyorsa
grme engeli ile olan yolculuum
bouna olmamtr.
Fakat Jill, nihayetinde grme kaybnn matemini tutmas iin alt yl krlk
ektiini kabul ediyor.
Gpegndz iki adamn saldrsna uradm. O gne kadar grnmez
olduumu dnrdm. Daha dorusu grme engelli birine
saldrlabilecei aklmn ucuna bile gelmemiti. Grme
kaybmn beni koruduunu sanrken, anladm ki tehlikeyi grmyorum ben.
Grme yetisini kaybetmenin zorluu konusunda daha drst cmleler
kurdurmutur bu olay: Bir zamanlar sahip olduunuz eyi zlyorsunuz.
Doutan grme engelli insanlar, Hi sahip olmadnz bir eyi
zleyemezsiniz. der. Duygularmn drstl konusunda elimden geleni
yaptm. nk drst olmak kendi sesimi bulmakla ilgili ve biliyorum ki
bakalarna byle daha faydal olunur.

Duyma Engelinin stesinden Gelmek

Duyma engeli sadece engelli kiiyi deil, iletiim kurmak zorunda olduu
kiileri de etkiler. Duyma zorluklarndan dolay sesinizi duyuramaz,
anlalmanz salayamazsanz bu moral bozucu ve dlayc olabilir. Nicola,
duyma engeliyle tannmasna izin vermemeye kararlyd;
birok engelin stesinden gelmek ve ilgin bir kariyer edinmek iin ok
alt.

Vaka almas: Nicola

Nicola doutan ve tamamen sard. Ne gariptir ki

koluk yapmam iin bana geldiinde problemlerinin en
k buymu gibi hissettim. zerinde altmz asl ey, bir problem
olduunu onun kabul etmesini salamakt. nsanlar bu yzden ak bir
iletiim kuramyorlard
onunla.
Duyma engelli biri olarak anlmak, neredeyse en byk korkumdu;
kulaklarmn ya da engelimin beni tanmlayan ey olmasn asla
istemedim. Doutan duyma engelliydim. Bu kaltsal bir durum ama aileme
baktmda, bildiim duyma engelli
tek kii bendim. Hibir tedavisi yok ve ocuklarmn da duyma
engelli olmas ihtimali var. Sadece bu yzden bile, durumumu kabul etmekle
kalmayp ayn zamanda bu zelliimi benimsemeliyim de. Btn bunlar bir
yana, samimiyetle sylemeliyim ki kariyer edinmemi salayan en nemli
ey, gl kararllm,
hrsm ve insanlar anlama arzumdur.
Nicola, duyma sorunlarna ramen hep en iyisini yapmaya azmetmi, bu
konuda hep kararl davranm. Bu zelliinin sk sk bakalar tarafndan
kkrtldn sylyor.
retmenlerimle ilgili anlarm duymama nasl tepki gs-terdikleriyle
ekillenmie benziyor. Bazlar, uygunsuz yorumlarndan dolay hafzamda
hep kazl kalacak: Okul zili alp kalem kutumu toplamaya baladmda:
yleyse Nicola imdi bir eyler duyuyor yle mi? Bazlar ok fazla
zenliydi ve srekli kontrol etmeleri beni rahatsz ediyordu. retmenler
duyabilmem
iin ne gelmemde srar ettiklerinde ya da duyma cihazm sorarak dersi
bldklerinde iten ie kpryordum. Elbette buna ihtiyacm vard ama
gene de beni blyorlard ite; yle ya da byle, almaktan son derece
mutluydum.
Kolej de aa yukar aynyd; ihtiyalarm hakknda bir sz sylemekten
zellikle kanyordum. Sadece, kardm herhangi bir ey olup olmadn
sorardm arkadalarma. nanr msnz, kimse tek bir kelime bile
duymadm anlamad o srete, notlarn alrdm arkadalarmn.
Dinlemediim iin ka ceza ye-
miimdir. Zamanmn yarsn hayalcilikle geirirdim nk d dnyadan
kapabiliyordum. Hl da yleyimdir. Duyma cihazm kapatmak ve bir
hikyede kaybolmak, yapmaktan en holandm
ey olmutur.
Nicola, duyma engeliyle anlmaktan kanmay abarttn, bunun bir yanl
olduunu kabul ediyor, ama bu onu,
elinden gelenin en iyisini yapma konusunda daha kararl
hale getirmi. Belki de btn engellere ramen iletiim kurabilme
kabiliyetini zetleyen ey, imdi bir televizyon habercisi olmasdr. Birlikte
yaptmz seanslarn ardndan,
belki de en byk probleminin duyma engeli deil de yardm istemeye kar
duyduu isteksizlik olduu sonucuna vard.

yerinde Mesaj Aktarmak

Aratrmalar, en byk iletiim sorunlarnn iyerlerinde ortaya ktn

gstermektedir. Hem alan hem de
ynetici eitmeni olarak altmdan, kt iletiimin ou zaman
korkudan kaynaklandn grdm ve bu yukardan aaya etkili olma
eilimindedir. rnein, bir mdr ekibine kt bir haber vermek
zorundaysa alanlardan belli bir bilgiyi saklamas istenmi olabilir, bu ne-
denle de drst ve ak iletiim konusunda zorlanabilir. Bu da onun kendini
sulu hissederek konuyu cilalamasna yol
aabilir.
Aslnda iverenler ve st dzey alanlar, kt haberleri iletmekten
genellikle kanrlar. Ama aratrmalar, ou kez alann kendisini en kt
senaryoya hazrlayabilmesi
iin organizasyonda neler olup bittiini bilmeyi istediini
gstermitir. yerinde belirsizliin zayf retkenlik, moral
bozukluu, ie gelmeme, hatta ciddi seviyelerde stres ve
hastalk gibi durumlara yol atna phe yoktur. Dolaysyla, alanlaryla
daha ak iletiimde olmak bir irkete en iyi hizmettir.

sizlik Travmas

lerini kaybettikleri ve antalarn toplayp derhal binay terk etmeleri

sylenen insanlarn hikyelerini ska
duydum. Aslnda problem, iverenlerin durumu onlara nasl ilettiinde
yatmaktadr ama onlar, kendilerine su-
luymu gibi davranld hissine kaplrlar. alanna artk almayacayla
ilgili bilgi vermek herkes iin zordur ama
nemli olan, bylesi durumlarn duyarllk ve zenle ele
alnmasdr. Bazen mesaj ok ani ve duyarsz bir ekilde iletilebilir ya da
mdr, iini kaybedene nerebilecei seenekleri dnmeyebilir. alana
efkatli bir ekilde bilgi verilmeli ve onun iin hazrda bulunan yeterli
destek olmal. Aksi takdirde alan, isizlik problemi yetmezmi gibi bir de
korku ve endieden madur olur. siz braklan birok insan, irketten
ayrlrken kendilerine yaplan
muameleden dolay sarsntya uramtr ve ne yazk ki bu,
ou zaman iletiim kopukluundan kaynaklanr.

Yeri in Balca pular

Bir yneticiyseniz alanlarnzla iletiim kurun ve onlara geribildirim

verin. Herkesin iinde vn ama
herhangi negatif bir geribildirimi zel olarak verin.
Yapc eletiri, igcnzn rn ve moralini artrmada anahtardr.
Mesajnz nasl ilettiinizin farknda olun; duyulmas ve anlalabilmesi iin
ak ve dnceli olmaldr.
Ekibinizin tam olarak kastettiiniz eyi anlayabilmesi iin sylediiniz eyi
destekleyecek rnekler
verin; genelleyici cmleler ve toplu eletiriler ya kaybolurlar ya da yanl
yorumlanrlar.
Birini eletirmeniz gerekiyorsa negatif yorumlar iki pozitif cmlenin
arasna sktrmanz iyi olur. Bu,alan asndan, eletiriyi moral bozucu
deil yapc klacaktr.
yerinde grnr olun. Sadece bilgisayarnn arkasndan e-postalar
gnderen biri olarak kalmayn; bu ou zaman yanl anlalabilir nk
dndnz tam olarak yazmak zordur. Ayrca hibir yaz, o mesajn
sesle iletilmesindeki tonu ier-e-mez! Hele de nemli bir konuda,
iletiiminiz mutlaka yz yze olsun.
Hikyeyi empati yaparak dinleyin; onlar adil bir ekilde dinlemezseniz
sorunu tam olarak zemeyebi-
lirsiniz.
Sorunlarla, daima ortaya ktklar anda ilgilenin;
eer kimse ona problemi en bata sylememise alan davrann ya da
alma eklini deitiremez.
Problemlere yaratc zmler bulun. Her iki taraf da
fikrini syleyebildiini, sesini duyurduunu hissetmelidir.

Altrma: Asansr Konumas

Asansrde olduunuzu ve bir sermayedarla karlatnz dnn. Onlarla

bir toplant ayarlamak istiyorsunuz ama onlar buna ikna etmek iin sadece
birka dakikanz var. Bunu nasl yaparsnz?
iniz hakknda en kilit noktay aklamanz gerekir.
Bu sizin benzersiz sat noktanz olarak adlandrlr
(BSN): iniz hakknda muhteem olan eyin, yani mteriye nasl yarar
salayacann ve mal kazanlarnn ne olduunun en ksa tanmdr BSN.
Doru BSNnizi tanmlamak iin 30 saniyeniz var.
stediiniz noktaya hzl konumadan ama olabilecek en az kelimeyle ve
ak ekilde, stelik de hemen nasl varrsnz? Uzmanlar size, mesajnz 30
saniyede akta-ramazsanz asla aktaramayacanz syleyeceklerdir.

E-posta Yoluyla Mesajlar

Elektronik postalama hem iyerinde hem evde popler bir iletiim ekli
olmutur; nk bize, telefonda harcanacak zamandan tasarruf salar,
olduka faydal ve hzldr.
Fakat, kullanm artsa da onunla gelen (olas) problemler de artar. Bir e-
postay aceleye getirmek yle kolaydr ki...
Alelacele bir ey yazar, ounlukla o yazdmz zerine
dnmez, hemen gnder tuuna basarz. stelik sadece bir kiiye cevap
vermektense hepsine cevap ver tuuna basmak ya da onu yanl kiiye
gndermek kolaydr. Fakat
bylesi birok mayn tarlas olmasna ramen bir e-pos-
tayla ilgili en temel sorun, alan kiinin mesajnz yanl yorumlamasnn ne
kadar kolay olduudur. Bu ya e-postada kullandnz bir kelimeden ya
sznzn balamndan ya
da tam tersi, balam yokluundan kaynaklanabilir. Peki, bunun stesinden
nasl gelebiliriz?
Mesajnz basit tutun ve yanl yorumlanabilecek hibir ey yazmayn.
Gndermeden nce dikkatlice okuyun.
Sizi lgna eviren bir e-posta aldysanz alelacele bir
cevap gndermeyin, yoksa buna piman olabilirsiniz; nk birini yanl
anlamak kolaydr, bu yzden
fazla tepki gsterebilir, sznzden dnmek zorunda kalacanz sorunlar
yaratabilirsiniz.
Bu durumda, e-postann en iyi iletiim arac olduunu bir gzden geirmek
lzm derim. Belki de bir mektup, bir telefon grmesi ya da belki de yz
yze grmek, daha iyi bir seenektir, ne dersiniz?..

Dinlemek

Sessiz ve Dinle kelimelerinin (ngilizcede Silent ve Listen) tam

olarak ayn harfleri ierdiklerini biliyormuydunuz? Doru dinleme,
insanlar sizinle konuurken
cevabnz dnmek ya da mdahale deil dier kiinin
size ne dediine odaklanmaktr. Bu yzden dinlemek iin sessiz
olmalsnz. Bir mesaj gndermek bir sanatsa mesaj almann da bir
sanat vardr.
Dinleme Sanat

Kaytsz artsz dinleyin: Ne syleyeceinizi devre

d brakn ve karnzdakinin ne dediini duyun. Bir baka deyile, belli bir
mesaj almaya almadan
dinleyin, size sylenebilecek eye de (ltfen, cevabnz oktan dnm
olmadan!) ak olun.
Kiiye bakn, sylediine odaklann, dikkatinizin dalmasna izin
vermeyin.
Odaklann, dikkat kesilin ama ara sra da banzla
onaylamak ve iyi gz temas gibi, dinlediinize dair
szsz iaretler verin. Mdahale etmeyin ve yarglamayn.
Sylenen eyi anladnz m? Anahtar noktalar tanmlayabilir misiniz?
nanlabilir mi? Gereki geliyor mu? Mesaj samimi
bir ekilde ve btnlkl aktarlm m?
Dier kiinin syledii eyi bitirmesine izin verin ve cevap vermeden nce
uygun ekilde dinlediinizden
emin olun. Birinin syledii eyden emin deilseniz bunu aklamasn
istemekten korkmayn.
Cevap vermeden nce dnn.
Eer uygunsa yanstc dinlemeyi kullann. Bu, dinleyicinin, dier kiinin
kelimelerini tekrar dile getirerek ama kelimesi kelimesine tekrar etmeden,
sylenen eyi akla kavuturduu zamandr: nsanlar, dinlediklerini
gstermek ve dier kiinin duymasn amalad eyi doru ekilde
duyduunu teyit etmek istediklerinde kullanrlar bu teknii.
zellikle, kii zgnse ona destek olmak asndan
faydaldr.
Dinlemeye Ne Engel Olur?

Birinin syledii eyi duymaktan sizi alkoyan engelleri dnn. Sizi oka
megul eden bir gndeminiz mi var? Yoksa onun sylediklerini duymak m
istemiyorsunuz? Belki de sadece duymak istediiniz eyi duyuyor-
sunuzdur? Dier kiinin syledii eye ak ve anlayl
olun.
Her kii zgn olmakla beraber, eer onlar kiilik trleri zerinden tarif
etmek istiyorsak bunun baz yollar vardr:Mantkl bir kiinin sanma,
aklama, karar verme,
dnme, sre, seim gibi kelimelere tepki vermesi ihtimali daha fazladr.
Duygusal/kinestetik kii, dokunmak, hissetmek, ba kurmak gibi
kelimeleri dikkate alr. nk sylenenleri, duyular ve duygularyla
deerlendirir.Grsel kii, duyduu kelimeleri grselletirir. nk
anahtar kelimeleri arasnda resim, hayal etmek ve grmek vardr.
Sessel kiiyse ses, duyma, akort etmek ve dinlemek
gibi kelimelere daha duyarldr. Nasl dinlediinizin farkna vardnzda,
dinlemenin konumaktan daha zor olduunu greceksiniz.

Vakaalmasi: Josh

Josh annesi ve kz kardeiyle yayordu. Onlarn

bitmek tkenmek bilmeyen konumalaryla kuatlmt. Dolaysyla,
byrken aslnda bir kelime bile edemediini fark etti. Annesi olunun, ileri
ergenlik yllarnda bir-denbire dinlemeyi kestiini ve insanlar hakknda
konumaya baladn fark etti. Genken istedii eyi syleme
frsat bulamad iin bu alkanl gelitirdiini dnd.
Yllar nce bir kiisel geliim seminerine katldm. Grup, zamannn bir
ksmn, deneyimlerini paylaarak ve eitli
konular zerinde alarak harcyordu. Hafta sonu biterken, birisi bana ne
ile megul olduumu sordu. O srada televizyonda haber spikeriydim.
Onlara ne yaptm sylediimde, Hayatn boyunca sesini gerek anlamda
du-
yuramadn ve kendini, ulusa bilgi yayn yaparken buldun, deil mi! diye
tepki verdi. Yorumlarna ok armtm
ama sonra ksmen doru olduunu fark ettim.
Muhtemelen duyulduumu hissetmemiimdir. nk gemite herkesi
memnun etmeye alan biriydim ve zamanm kendimi dile getirerek deil,
insanlar ne istiyorsa
onu sylemekle harcamtm. imdi ses eitmeni olarak altmdan
bakalarna yardm ederek kendimi tedavi ettim. Katlmclarla bu konuda
empati kurmam ve cesaretlendirmem ayn eyleri yaam olmamdan
kaynakldr. Ve bu, seanslar daha verimli klmtr.

Vcut Diliyle Ne Anlatrz

ou zaman bilinli ya da bilinsiz el kol hareketleriyle

hakkmzda sylediimizden fazlasn anlatrz. Bazen de sylemediimiz
ey, kelimelerimizden fazlasn syleyecektir dier kiiye. Etkin bir iletiim
kurmak iin bu szsz iaretleri okumamz gerekir. Vcut dili, kiinin
kendiyle ilgili bakalarna sylediine ek, kk bilgi paracklardr.
Kelimelerin gvenilir olmas iin vcut dilinin sylenenle
uyumas lzmdr. Ama el kol hareketleri ou zaman bilinaltmzda, o
derinlerde ne olup bittiini ele verir. Vcut,
duygularmzn klavuzudur.
Vcut dilini yorumlamak karmak olabilir: Sevin de znt de gzya
nedeni olabilir hatta bazen kzgnlktan
alayabiliriz. Glmsemek ve kahkaha atmak her zaman
nee ve mutluluk ifadesi olmayabilir, nezaketsizlik ve gizli alay da
bildirebilirler. Bu yzden, evet, biriyle konuurken sylediklerinin vcut
diliyle uyumlu olup olmadna dikkat edelim, ama gene de bize gerei
syleyecek olan sez-gilerimizdir, asl onlara bakmal.

nsezi: sel Alarm Sisteminiz

Dier kiiden alnan mesajlar yorumlamak sz konusu olduunda, i bili

hayati nem tar. Bu bilme duygusu, isel alarm sistemidir ve
topladmz enerjik sinyallerden bize ak bir bilgi verecektir. (Bir kiinin
sylediinin baka kastettiinin baka olduunu hissetmek enerjik
sinyaldir. Bu alt metni yle adlandryorum: Gizliden gizliye olup biten
ama konuulmayan ey!)sel bili derken, nseziden bahsediyorum;
biriyle
konuurken gelen bir iaret ya da his, sezgilerle ilintilidir.
rnein alnan iaret kar tarafn verdii mesajla uyumayabilir ve siz bu
nedenle, konutuunuz kii glmsyor ve pozitif eyler sylyor olsa da
her eyin yolunda olmadna dair vzldayan bir phe duyabilirsiniz. Sez-
gisel sesiniz altnc hissinizdir ve dier bei kadar nemlidir, bu nedenle onu
dikkate almak gerekir. Sezgisel sesimi her ne zaman dinlemediysem bundan
pimanlk duymuumdur.
imdi, birisi hakknda nasl szl olmayan ipular al-glayabilirmiiz, ona
bakalm.

Gzler
Birilerine bir eyler anlatrken gzlerimiz tam tersini syleyebilirler; ne
demiler, Gzler ruhun penceresidir!
Eer yleyse i gereimizi de doal olarak ele vereceklerdir. Bu yzden,
sylediimiz eyde samimi olmalyz yoksa gzlerimize yansr. Koluk
yaptm insanlara sk sk, sesleri kadar gzleriyle de hikyeyi anlatmalarn
sylerim.Birok televizyon sunucusu, syleyeceklerini bir
prompterdan okur ama iyi konuma sanat, size bakar gibi
gzktklerinde gerekleir; donuk gzlerle prompter
okunduunda deil. yi sunucular syledikleri eye kendilerini kaptrrlar ve
konuurken bu durum hepimiz iin ayndr: Eer imdiki zamandaysak bu
gzlerimize yansyacaktr. zleyici, sezgileriyle, sylediinizle
kastettiinizin bir olduunu anlayacaktr.
Aratrmalar, ruh hali gzbebeklerinden yansr, diyor; bym
gzbebekleri cokuyu anlatrken klm gz-bebekleri kiinin
kapallnn ya da doruyu sylemediinin iareti olabilir. nsanlarn
mesafeli ve souk olduunu gzlerinde grrz.

Dik Dik Bakmadan Nasl Gz Temas Korunur

Konuan kiinin gzlerine odaklanrsanz fazlasyla mahcup ya da rahatsz

olacaktr. Gzlere dik dik bakmadan gz temas kurmann yolu, kiinin
yznn az ve gzler arasnda bir geni barndrdn hayal etmektir.
Bu alana bakarsanz ve baknz gzleriyle dudaklar arasnda gezdirirseniz
rahatsz olmayacaklar iyi bir gz temas kurmu olursunuz. Onlara
sylediiniz neyse ona
daha fazla odaklann, mesajnzn nne geebilen i eletirmeninizi
duymayacaksnz.
Geni bir dinleyici karsnda nereye bakacanz bilemeyebilirsiniz.
Balarda doal gelmese de herkese doru bakmaya aln. Ksa sreli bir
kabul olmasna ramen bu
insanlarn kendilerini konuya dhil hissetmesini salayacaktr.

Ak Vcut Dili

Ak vcut dilini hedef almak, kendinize kapanmak

anlamna gelen kapal vcut diline tercih edilir. Kapal vcut dili, kol ve
bacaklarnz bir engel olarak kullandnzda olur. Bir kii melerek
oturuyor ve ayaklarna bakyorsa bu ak iletiim iin davetkr bir hareket
deildir; ak el kol hareketleri ve iyi gz temas, ak ve gvenilir bir mesaj
aktarmanza yardmc olacaktr.
Eer siz rahat hissediyorsanz dier kii de rahat hissedecektir. Bu yzden,
duyarl ve dnceli olun, onlar dinlediinizi gsterin. zellikle kii bir
konuma ya da gsteri
yaparken bir glmseme ya da ba sallayarak onaylama cesaret verici
olabilir. Kenetlenmi kollar, yumruk olmu eller gibi bariyerler
kullanmaktan kann, nk bunlar soutur ve kimseye kendini rahat
hissettirmeyecektir.
Pozitif aretler unlar erir:
Ak vcut dili ve rahatlam el kol hareketleri.
yi gz temas ve dnceli ifadeler.
nsanlardan uzaklamak yerine onlara doru eilmek.
Rahatlam ama zenli bir vcut dili.
Negatif aretler unlar erir:
Zayf gz temas ve elinizle aznz kapatmak.
Sklm yumruklar.
Konumacdan uzaklaarak geriye doru yaslanmak.
Ayak vurmak, kalem emmek ya da sklm grnmek gibi dikkat datc
eyler yapmak.
Vcut Dilini Okumak

Kapal vcut dili, dier kiinin sergiledii savunmac bir

bariyerdir; bir el kol hareketi kadar belli yz ifadeleri de
engel tekil eder:
Birisi kollarn kavuturursa (zellikle de her iki kolunu gsnde
kavuturmas.) kendisini tehdit altnda ya da endieli hissediyor olabilir.
Kuvvetle muhtemel kendisini korumaya alyordur.
Kii bacak bacak stne atarsa (biroumuzun yapt bir ey olmasna
ramen) bu, bakalar tarafndan negatif bir eylem olarak grlebilir.
Kenetlenmi eller bir gerilim, bazen de fke iaretidir.
Bir kii azn kapatrsa bu tedbirli davrandn gsterir.
Gzlerini ya da kulaklarn ovalamak kiinin sylenen eyi duymay
istemediini anlatr, denir.
Bzlm dudaklar, gz evresinde gerilim ya da
sahte bir glmseme, bariyer grevi gren sk yz ifadeleridir.

Vcut Dilinin Bariyerleri Nasl Alr

Yannzda kendisini daha rahat hissetmesi iin dier kiinin vcut diline
ayna tutmanz gerektiini iddia eden dnce okullar vardr, ama ben buna
katlmyorum. Hangi vcut diline ayna tutacam bulmaya almak, sadece
kafam kartracak ve dinlememe engel olacaktr. Ben imdiki zamanda
olmaktan ve kt bir senaryoda oynamak yerine dier kiinin syledii eye
samimice karlk vermekten yanaym.
 Aklk

te, gvenli vcut dilini ve dinleme becerilerini iinde barndran bir

kelime. A: Amal ve dengeli olmak iin.
: Kiiye bakmak ve iyi gz temas kurmak iin.
I: Kendinden emin, szsz iletiim iin.
K: Dier kiinin syledii eye karlk vermek iin.
L: Sezgisel olmak ve dierlerinin belirli hislerini alglamak iin.
I: Aka dnmek, imdiki zamanda olmak iin.
K: Doal ve gvenli vcut dilini garanti eden kendiniz olmak iin.1
1 .N.: ngilizcedeki clarity kelimesinin almndan karlan anlama gre evrilmitir.
Bir sonraki blmde, kendinden emin olarak nasl iletiim kurulur, onu
aklayacam. Kendi zgn sesinizi bulmak zgvenden gelir. Kendinden
eminlikse agresif grnmeden kastettiiniz eyi daha ak ve kesin bir dille
syleyebileceiniz anlamna gelir.

4. BLM

KENDNDEN EMN OLMA BECERLER

Son blmde, ak iletiim kurmak gnderdiiniz mesajn duyulan ey
olmasn nasl salar, konusunu akladm. Bu blmdeyse kendinden emin
olmann bizi nasl kuvvetlendirdii, daha etkili bir iletiim kurmak iin ge-
rekli olan kiisel sesimizi bulmamza nasl katk salad konusu
aklanacak. Kendinden emin olma, sayg ve btnl benimseyen bir tr
iletiimdir. Dnce, duygu ve inanlarn, bakalarnnkini
kmsemeyecek ya da ihll etmeyecek ekilde ve de aka ifade
edilmesinin bir yoludur. Baka bir ifadeyle sylersek dierinin sesini
bastrmadan ve aka konuacak gvene sahip olmaktr, kendinden
eminlik.
Birok kiinin iletiim kurmak iin kulland davran daha vardr:
Agresif, pasif, dolayl. Bunlardan nasl kanacamz ve dier insanlarn
bu zellikleriyle nasl mcadele edeceimizi de ele alacam bu blmde.
Birok insann kendinden emin olmay agresiflikle kartrmas artcdr.
Pasiflii brakp gerekten ne hissettiini, ne kastettiini sylemeye kalkan
insanlardan, Daha agresif olmam gerektiini biliyorum lafn sk sk
duymusunuzdur siz de. Oysa ki bu agresif olmak deil, gereinizi ak ve
kendinden emin bir ekilde syleyecek olmaktr.

Kendinden Emin Olmak Neden nemlidir

Bakalarna yardma istekli olmak ya da poplerlik, iyi

bir ey olmakla beraber hem snrlarmzn olmas lzmdr hem de hayr
demek gerektiinde bunu bilmemiz! Bu, temelde sorumluluk alabilmekle ve
sulama oyununun mterisi olmamakla ilintilidir. Bakalarna deil,
kendimize bakarak balamalyz.
Kendinden emin olmak en yaln tarifiyle drst olmak ve dorudan, ak bir
iletiim kurmak demektir. Ne bakalarn sulamak ne de kontrolc ve ukala
olmaktr kendinden eminlik. Hele de bakalarn kltmek, sorumluluu
bir bakasna atmak, hi deil. nk kendinden emin olmak, kendine ve
dier insanlara saygl olmay da getirir beraberinde.
3. Blmde akland gibi, kendi dorumuzu konumann ve bakalarnn
saygsn kazanmann en gl yollarndan biri sylediimiz eyi
sahiplenmektir. Ka kere insanlarn, hissettikleri bir eyi dile getirirken
siz ya da biz dediini duydunuz. Bu, dier kiiyi deil, sadece kendi
fikrimizi nemsediimize gsterir ve bu ekilde konumak, olsa olsa
soukluklara ve dmanlklara neden olur.

Sylediiniz eyi Sahiplenirken, Dinlemek ve

Uzlamak

Bir eye kuvvetli duygular beslemek mutlaka hakl olduumuz anlamna

gelmez. Cmlelerimizi sahiplenmek lzmdr ayrca. Bu da duygularmzn
farknda olmaya ve daha ak, daha zgn bir iletiime yarar. Duygularmz
iin yarglanamaz ya da sulanamayz; duygu, inan ve fikirlerimizi dile
getirme hakkmz vardr. Ayrca ihtiya duyduumuz eyi isteme, fikrimizi
deitirme hakkmz
da vardr. Btn bunlar, bizim iin olduu kadar kar taraf
iin de geerli eylerdir. Bu balamda eminlik, dier kiiyi dinlemeyi ve
onunla uzlamay ierir.

Sesinizi Duyurmak

nsanlarn adaletsizlie kar kmak ve fikir beyan

etmek istedikleri saysz durum vardr, ama bununla nasl baa kacaklarn
bilmezler. Durumun kzmasna neden
olmadan nasl konuabilirsiniz? Hatrlanacak en nemli
ey, kavgac olmamaktr! Dier kiiyi bir eyle sularsanz
(bunun doru olduuna inansanz bile,) savunma psikolojisine girip
kendilerini kapatabilirler. En basitinden, syleneni duymazlar bile.
lerlenecek yol ben kelimesini kullanmak ve duygularnz, dier kiiyi
sulamadan sahiplenmektir. te yle:
.... yaptnda .... hissettim.
Bu olduunda .... hissettim.
Bu deneyim ... hissetmeme neden oldu.

Zorbalkla baa kmak

Maalesef, i yerinde zorbala maruz kalan saysz insanla altm. Bu

yaygn bir problemdir ve gerei yaplmazsa byk zntye sebep olabilir.
Ama birok insan nereden balayacan bilmez ve duruma, ileri daha da
kt yapacak ekilde yaklar.

Vaka almas: Steve

Steve, srekli olarak patronunun onu eletirdiini ve kmsediini

sylyordu. O kadar ki bazen yapmad eylerle suland olmu.
Patronunun karsna kmaya ve ona bir zorba olduunu sylemeye hazrd.
Bu ekilde patronunu sularsa patronun en basitinden savunmaya
geeceine, kendini kapatacana ve muhtemelen agresif-
leeceine iaret ettim. Bunun yerine durumu iyice bir aratrmasn,
patronunu grmeye sulama dili olmadan
ve ak rnekler vererek gitmesini nerdim. Tavsiyeme uydu ve fikrini
aka anlatmak iin kendi duygularn ve tepkisini anlatan bir rnek
kulland. Bu ie yarad, nk alc iin tartamayaca bir duygunun
rneini duymak
daha kolaydr. Stevein yapt zetle uydu; syledii eyin gerekten
duyulup anlalmas iin onu anlalr kld!
Steve grmenin sonunda hem kendinden emin olabilmi hem de
ounlukla kt davranan birinden iyi bir sonu almt.

Benin Gc

Sen mesajndan ziyade ben mesajn kullanmak, olas zorluklar bertaraf

eder. Sahip olduumuz duygular,
onlar ateleyen olaylar ak ve tarafsz resmetmek iin
bunu kullanabiliriz. Kendinden eminlik, duygularmz
karmzdakini yarglamadan sahiplenmek ve gerekleri
dile getirmek anlamna gelir. te bir baka rnek: Yardm etmediinde
beni mutsuz ediyorsun demek yerine [bir rnek verin] ... konusunda bana
yardmc olmadnda
mutsuz hissediyorum demek daha iyi olur.
Zor bir ergense konutuunuz, (Bu alanda ok deneyimim olmutur.) onu
sulamak ie yaramaz. Sen aptalsn/tembelsin/kabasn benzeri yarglar
savurursanz
dinlemeyecei bir yana, barabilir, hatta sizi grmezden
gelebilir. Fakat ona bir kabalk ya da tembelliini hatrlatr, bunun size ne
hissettirdiini sylerseniz konuyla ilgili bir ey yapma ihtimali daha
fazladr.
Spesifik Olmak

nsanlar ou zaman davranlar konusunda inkrc-

dr, bu yzden sylediiniz eyi spesifik hale getirmelisiniz. Genelleme
yapmak ve sulamalar savurmak, kant
olmayan adaletsiz bir eletiri izlenimi yaratr.
Dier insanlarn nasl hissettiinizi bildiini varsaymaktan kann.
Deneyimlerime gre birok insan, hakknzda endielenemeyecek kadar
kendisine takntldr. Zaten, siz onlara sylemezseniz ne hissettiinizi nasl
bilebilirler ki ya da sizi zen davranlarn deitirmek iin nasl bir ey
yapabilirler? Drst geribildirim iin kendinize yeterince deer veriyor
olmanz lzmdr ki sylediinizi duyulabilecek ekilde syleyin... Ancak o
zaman olumlu bir
sonu alabilirsiniz.

Kendinizi Tekrar Etmeniz Gerektiinde

nsanlarn dt bir baka tuzak, srekli tekrardr.

Baz insanlar buna kafa tleme/kontrol etme diyebilir. Sesinizi
duyuramadnz hissediyorsanz veya birinin davranndan dolay
mutsuzsanz bu konuda ok kereler
konumanz gerekebilir. Bunu ancak kendinizden emin bir ekilde
yaptnzda mesajnz aktarlr. Birok insan kendi
iinden o kadar endie duyar ki (hele de ilerine ilemi
kt bir alkanlkla ilgiliyse) sylediinizi asla hatrlama-yacaklardr.
Nazik ikna sanatn deneyin, ie yarar.
Geribildirimden Faydalanmak

yerinde iletiim konusunda koluk yaptmda, karlatm en byk

sorun, yneticilerin geribildirim eksiklikleri ve geribildirimin iletilme ekli
olmutur. Geribildirim vermemenin herhangi bir problemden ka
olduunu dnyorsanz yanlyorsunuz. u an dzelmi ve herkesi
mutlu etmeye alan biri olarak, insanlara sadece pozitif eyler sylemenin
ve asl sylenmesi gereken eyden kanmann ne kadar ekici olduunu
biliyorum. lgin deil mi, yllarca kimsenin onlara geribildirimde
bulunmadndan yaknan birok insana da koluk yapyorum.
Yllarca belli bir haber kuruluunda personele eitim verdim. Bir keresinde
patronlarna gidip, personelinin
onun pozitif ve dzenli vgsnden mutlu olduunu, ama kendilerini
gelitirebilecekleri alanlar konusunda umutsuz
olduklarn sylediimi hatrlyorum. Akl karm gibiydi. Ama sonra,
eletirel geribildirim vermeyi zor bulduunu itiraf etti. Konuya farkl bir
adan bakmasn
nerdim. Neticede, kimse nerede yanl yaptn syle-mezse personel nasl
iini iyiletirip, gelitirsin ki. Daha sonra, personel morali iin geribildirimin
ne kadar nemli olduunu anlad.Zor bir geribildirimi pozitif bir ekilde
vermek sesinizin
duyulmasn, mesajnzn alnmasn salar. Eminlikle aktarlan yapc
geribildirim, dinleyiciye deerli olduunu, bilgiyle ilerleyebileceini,
kendisini gelitirebileceini hissettirir. Geribildirimin verimli olmasnn en
garantili yolu, nce kiinin iyi yanlarn vmek, sonra eletirdiiniz konuya
gemek, ama mutlaka geribildirimi pozitif notla bitirmektir.

ltifatlar Hediye Gibi Kabul Etmek

Birisi bana kabul etmem gerektiini syleyene kadar, iltifatlar kabul
etmeyerek ne kadar kaba, kibirli ve dik kafal olduumun farkna varmadm.
vg ve pohpohlamay
nasl karladnz dnn. yi ya da zeki vs. grndnz
sylendiinde, iltifat zarif bir ekilde kabul m ediyorsunuz yoksa hemen
itiraz m ediyorsunuz? Birinin size gzel bir hediye verdiini hayal edin.
Dnp onu istemediinizi sylemezsiniz; bu, kaba ve saygszca olurdu.
ltifatlar da ayn ekilde grmelisiniz.
Baka biri kendinizi iyi hissetmenizi salayacak bir ey syleme zahmetine
girdi ama siz reddettiniz. Bunu ok fazla yaparsanz sonunda vgden
vazgeeceklerdir.
Bu onlara ne hissettiriyor olabilir? Bu ekilde reddedilmek incitici olabilir.
Ayrca byle bir itiraz onlarn deil
sizin probleminizdir. stelik iltifat bir kenara itmekle onlardan daha iyi
bildiinizi sylyorsunuz. Bu kibirli bir davran biimidir ve dier kiiye,
kendi dncenizin
onunkinden daha deerli olduunu syler. Yllarca iltifatlar reddettim ve
vgye, ezici bir hakaret gibi tepki verdim. Ama dikkatle baklrsa iltifat
daha iyi hissetmemizi salar, iltifat eden kii de daha iyi hisseder. Bir ko
olarak bu sayede, pozitif geribildirim verilmi
birinin srarl reddiinde nasl bir fke yattn gryor ve hissediyorum.
Her iki taraf iin de bezdirici, tketici ve amasz bir eydir bu. vg ve
pozitif geribildirimi reddetmek, ak ve etkili iletiime yaplabilecek en
ciddi sabotajlardan biridir. Bu nedenle, nezaketle kabul etmeyi
unutmayn. Bu, herkesin daha iyi hissetmesini salayacaktr.

Altrma: ltifatlar Nasl Karlarsnz?

Gemite iltifatlar nasl kabul ettiinizi dnn. ltifat almay seviyor

musunuz yoksa daha ziyade cannz m skyorlar?
vgy saptryor ve negatif bir eye mi eviriyorsunuz? rnein, biri size
bugn ekici grndnz sylese Ya, bugn salarm kt gibi bir ey
syleyerek bunu kendinizi kmsemek iin mi kullanyorsunuz? Ya da biri
size giydiiniz kyafeti beendiini sylese Daha yeni indirimli sattan al-
dm gibi bir ey mi sylyorsunuz?
Sadece Teekkrler diyerek bir iltifat kabul etmeyi zorlatran kendinizle
ilgili negatif bir dnceniz mi
var?
Bir iltifat geri evirmeye devam ederseniz insanlarn bundan vazgeeceini
aklnzda tutun.
Gelecekte insanlar size iltifatta bulunduunda vereceiniz cevab dnmek
iin bilinli bir aba gsterin. Daha mutlu hissetmeniz iin iltifat ediliyor, o
yzden bu duygunun tadn karn.

Agresif Davran

Muhtemelen hepimiz, bize hakaret eden ve yapmadmz bir ey iin bizi

sulayan insanlarla kar karya kalmzdr. ou zaman en zarar verici
olabileni, sylenen eyin nasl sylendiidir. Agresif davran sulanm,
bastrlm ya da tehdit edilmi hissetmenize neden olabilir. Birisi kiisel
alannza girdiinde ya da szl fiziksel fark
etmez saldrya uradnzda, bu agresif davrantr.
Maalesef birok insan, kendini gvensiz hissettiinde ve ak bir iletiimi
nasl kuracan bilmediinde agresif davranta bulunur. Bu trden
davran, biri dncesini
gerekmi gibi dile getiriyor siz de bu yzden haksz bir
konuma dyorsanz meydana gelir. Agresif davran,
kii kaba ve ineleyici olduunda, sizin alannza saldrdnda veya
tehditkr vcut dili kullandnda olur. ounlukla da cevap verebileceiniz
hibir boluk yoktur.

Sakin Kaln

Syleyeceklerimiz konusunda kendimizden eminsek aceleci ve srarc

olmaya hi gerek yok. Ayrca, kendimize
gvenimiz varsa dier kii bizi daha az endielendirir ve
tehdit eder. Bu olursa aka dnmek iin kendinize zaman verin ve
konumadan nce derin bir nefes aln. Sakin ve kendinden emin bir ekilde
cevap vermek her zaman
daha iyidir. Agresif insanlar zorbaya benzetebiliriz; kendilerinin hakl sizin
haksz olduunuza inanrlar, hele bir kendilerine kar kn, cevap hakknz
kesinlikle olmayacaktr. Agresif, bakalarn tehdit eder, onlar zerinde h-
kimiyet kurar ve zorbalk yapar. ou zaman byle bir kii sylediimi
yap ama yaptm yapma msralarn takip eder. Dili, alc konumundaki
kiiyi sakatlar ve kk drr. Bu yzden, byle bir davran sergileyen-
lerle nasl baa klr, renmemiz lzmdr. Ve bilmelisiniz ki bu hal sizin
deil onlarn problemi. te birka agresif cmle:
Sen aptalsn!
Bunu yapmamalydn!
Bana cevap verme!
Patron benim, dediimi yap!
Agresif, dierlerinin pasif davranmasn ister; kendini savunmamal onun
karsndaki. Elbette bu zorbalk ve sindirmedir. Saldrgan kazandn
zannetse de kimsenin ona
kar koymamasnn sebebi korkudur, sayg deil.Agresif biriyle baa
kmann yolu, kendini gvensiz ve korkmu hissedenin aslnda kendisi
olduunu ona hatrlatmaktr. Kendi endielerini denetim altnda tutmak iin
bakalarn kontrole alr onlar. Yaptklar da problem ve
endielerini size yanstmaktadr aslnda. nsann problemini itiraf etmesi,
baa kamadn sylemesi ve yardm istemesi ounlukla zordur.

Pasif-Agresif Davran

Kiinin pasif-agresif davranmas agresif davrantan daha iyi deildir.

Sadece, negatif duygular dolayl ve sessizce ifade etmenin bir yoludur.
Terfi sz veren ama bunu
asla tutmayan bir patron buna bir rnek olabilir. Aslnda bunu
gerekletirmeye hi niyeti yoktur, ama zam ya da
daha iyi bir pozisyon gibi teminatlarla kiinin daha iyi performans
sergileyeceini dnmektedir, gibi...
Pasif-agresif davranta eylem kelimelerden daha etkilidir: Kii vg ve
pohpohlamaya bavursa da bu dinleyene tamamen samimiyetsiz gelir. Ya da
kii uygun ekilde ifade edemedii iin kzgnln maskeler ama bu
kendini samimiyetsizlik eklinde da vurur. Evet, agresife
oranla daha incelikliyse de yine de agresiftir ve sonu ykcdr.
Pasif-agresif, ak bir agresiften daha zehirli olabilir. nk kii, bir eye
kanmanz istemektedir. Ya da isteinizi benimsiyormu gibi grnebilir.
Deneyimlerime gre pasif-agresif davran, insanlar srekli memnun
etmeye
almann bir u ekli olabilir: Sonularn dnmeden,

kiinin duymak istedii eyi sylemek.

Pasif Davran

Genellikle kendinizi evet derken ya da bakalarnn sorumluluklarn

stlenirken bulan biri misiniz? Tamam, bu
sizin tutulan biri olmanz salar belki, ama bunun iin
muhtemelen sayg grmeyeceksiniz ve daha nemlisi, kendiniz hakknda iyi
dnmeyeceksiniz. Ka kere aslnda hayr demek istediniz de evet dediniz?
Ka kere sesinizi
duyuramadnz hissettiniz? Bu pasif davrantr ve kendimizi
olduumuzdan deersiz, ezik hissetmemize neden
olur. Her zaman karlarz, byle bakalar tarafndan smrlen, kendini
savunamayan ezik insanlarla.

Pul Toplamak

Pasif davran yolunu tasvir etmek iin en sevdiim

benzetme, pul albmdr. Evet deme ve bakalarn memnun etme
eiliminde olan biriyseniz byk bir pul albm biriktirme ihtimaliniz ok
yksektir. Aslnda hayr demek
isterken sylenen her evet, albmde biriken szsz bir krgnlk puludur. Bu,
i yerinde kimsenin gnll olmad fazladan bir mesaiyi kabul etmekten
asl istediiniz baka ey olduu halde okul fuarnn kek reyonunu
ynetmeye kadar her ey olabilir.
Krgnlklarnzn stesinden gelmekten ne kadar kanrsanz ya da aslnda
hayr demeyi isterken ne kadar evet derseniz o kadar krgnlk biriktirirsiniz.
Bu birikimden haberdar olmayabilirsiniz nk rahatsz olmaya alm,
istediinizi sylemektense gerek duygularnzdan kanmay ve saklanmay
renmisinizdir. Bu yzden,
durmadan krgnlk pullar eklenir bu kitaba. Fakat kanlmaz olarak bir
gn, muhtemelen en az beklediiniz bir anda, son pul kitabnza girecek ve
snrnzn sonuna ulam olacaksnz. te o an gznz kararacak. Kuv-
vetle muhtemel, bakalar bu mantksz davrannz karsnda akna
dnecek ve Bu kadar kk bir ey iin, ha? diyecektir. Neticede, daha
nce evet dediniz ve siz herkesin en gvendii kiisiniz. Sorun ne, nasl
cret edersiniz?Elbette sadece bu tek olay zerine gznz karar-
mad. Bu, geen haftalarda, aylarda ya da hatta yllarda byyen zehirli
krgnlklarn birikimidir. Gizli gerek, drst olamadmz ve tam o gn,
o srada ne hissettiimizi syleyemediimizdir. Ama unutmamak gerekir ki
burada akladm gibi iletiim kurmann uygun yollar vardr:

Vaka almas: Elaine

Tanyan herkes tarafndan sevilen ok vicdanl Elaine ile altm ama kendi
ifadesiyle, herkesi korkun derecede memnun etmeye alan biriydi. Birok
resmi olmayan eitim seansmza ve insanlarn ondan ok fazla ya-
rarlanmasna izin vermemesi iin onu iknaya almama
ramen, Elaine kendi en alt seviyesine ulaana (yani kendi pasif-agresif
davranlarn deitirene) kadar, iler deimedi.
Birka yl nce, in falmda, baarnn hayatmn ileriki yllarnda bana
geleceini okudum. Zaman ellinci doum gnme doru ilerlerken, gemie
dnp, otoritenin ilk grntsnde bacaklar titreyen utanga, iine kapank
kz hatrladm: retmen, patron, aile doktoru ve hatta ktphane
grevlisi.
Sylemem gerekeni kimsenin dinleyecei ya da bununla ilgilenecei
aklmdan gemedi hi. Eitimime ve kariyerime her zaman glmseyerek,
istekli, etkili ve vicdanl bir ekilde ama her
zaman arka koltukta, asla src olmadan, sessiz ve sakin bir ekilde
baladm.
Tutulan biri olmak herkesi memnun etmeye alan iin asla problem
deildir, bu ister bask altnda (zaten atlarken) fazladan bir grevi kabul
etmek olsun isterse sorumlu olmadnz bir ey iin suu kabul etmek...
nk bu, fikrinizi dile getirmek ve
bir polemie girmekten daha kolaydr.
Ilk beyaz arab yudumlayarak ve hevesle bam sallayarak, iten ie kendi
fikrimi haykrmak istediim ama asla cesaret edemediim saysz toplantya
katldm.
Peki, hayatn ezii iin ne umut var? Cevap: Berbat bir yn. Ama hi
kimse size hibir eyi tabakta sunmayacak. Topuunuzu yere vurmal,
diinizi skmal ve zgveninizi bulmak iin ruhunuza bakmalsnz. Ancak o
zaman aile, arkada, meslekta, emsal; kim varsa hepsinden, hayal
ettiinizden de fazla sayg greceinizi fark edeceksiniz.in falnda
kehanette bulunulduu gibi dnm noktamn
gelmesi uzun srd, ama iyerindeki bir yanl anlamadan dolay
iddetli bir sarslma yaadktan sonra kendimi toparladm, silkindim ve
yava yava, ar i, z sayg ve bilhassa alakgnlllkle mcadele ettim.
Kendi snrlarm izmek hi de kendimi yok saymak, yok etmek anlamna
gelmiyordu.
Her zamanki gibi insanlar memnun etmeye ve insanlar tarafndan
sevilmeye alyorum ama ben bir atk deposu deilim. Hem kiisel olarak
hem de kariyerinizde hl siz olabilir ve abaladnz baarya
ulaabilirsiniz. nsanlar sylemem gerekeni dinliyor ve fikirlerimi duymak
istiyorlar. stelik, ge iadelerimle ktphane grevlisine doru her zaman
gvenle yryorum!

Patlamaya Hazr Ezik Olmayn

3. Blmdeki patlamaya hazr ezik senaryosunu hatrlyor musunuz?

Negatif problemlerle daha batan ilgilenmezseniz ne olacan resmeden bir
baka rnektir. Bu, gemite benim iin tandk bir duyguydu: Drst
olmay
ve kendi dorumu konumay arzu ettiim halde yapamamak, kzgn olmak
ama bunu dile getirmeyi ya da kabul etmeyi baaramamak... Bunlar;
kaybolup giden, giden ama
en sonunda szan, iten ie kaynayan, krgnlk, kzgnlk,
kendine acma ve kurban olma gibi duygulara yol aabilir...
Sylemi olmay istediimiz hlde ka kere yapamadk? Genellikle bu bize
grkemli ve canl bir renkli film eklinde gelir. Fakat btn hepsi
kafamzdaki bir dramadr; kendimiz iin konuabileceimiz zaman
gemitir. Kendimizi savunmamak pasif bir davrantr ve bu, zayf zsayg
ve
gszlkle ilgilidir; eer fazla zr diliyorsanz ya da durmadan btn
ortamlarda sakinletiricilik yapyorsanz bu
pasif olmaktr.
Hi ok tatl ve iten davrand hlde iindeki krgnlklar grdnz
birinin yaknnda oldunuz mu? Dile getirilmeyen duygular ve snr
belirlemedeki yetersizlik, bakalaryla ak iletiim kurmamza engel olan
ve mdahale edilmezse bizi zehirleyebilecek ok negatif duygular
yaratabilir.
Srekli ve ar zr dilemekten sululuk duyuyordum. zr dilerim demek
gibi kt bir alkanlktan kurtulmak yllarm ald. imdilerde, sadece
gvensiz ve endieliysem o duyguya kaplyorum. ou zaman konuma
eklimiz
ve kullandmz kelimeler, iten ie nasl hissettiimizin
barometreleridirler. Bakalaryla, sylediim eyi kastederek ve ak bir
iletiim kuruyorum artk.

Dolayl Davran
Sylemek istediinizi anlamamas iin karnzdakiyle
ak iletiim kurmamaya dolayl davran denir. Bir tr
pasif davrantr ve bunu kullanmak demek, bir eyi drste sylemekten
kanmak iin hileye bavurmak anlamna gelir. Fakat ak iletiim kurma
riskini almazsanz pasif davranta olduu gibi salksz duygulara tutunur-
sunuz. Nihayetinde ya karnzdakine saldracak ya da kimlik erimesine
urayacaksnz.
Sylemek isteimiz eyi sylemekten kanmann eitli yollar vardr:
Amasz bir dngde dolanp durabilir sohbet. Mesajlarn daha makul
yapmak iin mizah kullanabilirler. Bazlar dedikodu yayacaktr; bu tipler
konuyu
gerekte sylenecek olana deil bakalarna sylerler. Tandm bir kadn
sk sk cmlenin sonunda aka yapyorum der. aka yapmadn ve asl
sylemesi gerekeni sadece kastettiini nk bunu dile getirmekten rahatsz
olduunu syleyerek onu denedim. zetle; lafnz asl muhatabna,
dolandrmadan, duyulacak ve anlalacak bir aklkta sylemek nemlidir.

Kiisel Sorumluluk Almak

Kiisel gcmz ne kadar fazlaysa mesajmz d dnyaya o kadar ak ve

dorudan gidecektir. stelik rahat ve
kendinden emin olduumuzda mesajmz daha net ve anlalr olur. Son
blmde vcut dilinden bahsettim. Vcudunuz nasl hissettiinizi gsterir
ve mesajnzn bir parasdr. Gzleri yerde, durgun birinin kendisini iyi
hissetmediini bilirsiniz. nsanlar mutluysa bu yz ifadesinde ve vcut
dilinde kendini gsterir. Ayrca gz temasn da akladm; bir kiinin
dorudan gznn iine bakabilirseniz
bu kendinize gvendiinizi, kendinizi ifade edebileceinize inandnz
gsterir. Gven kazanrken, tutumunuz pozitif, mesajnz ak olacaktr.
Kiisel sorumluluk, ne kabileceinizi hissetmek ve
bir ey plnladnz gibi gitmediinde sorumluluu bakasna atmadan
bunu itiraf etmekle de ilgili bir eydir; ynettiim takm kurma ve iletiim
becerileri atlyelerindeki gerek dnm noktalar, kiinin, baar ya da
knde
kendi oynad rol grp kabul ettii zamanlardr.
Kiisel g; aynada kendine bakabilmek, bakalarna kendinize
davranlmasn istediiniz gibi davrandnzdan emin olmak ve kendime
kar drstm szn hi

tereddtsz syleyebilmektir.

sel Sesiniz

Kararl ve ak sesinizi bulmann bir yolu, i sesinizle baa kmaktr.

Bununla, kendi sezgilerinize kar egonuzun sesini kastediyorum. Egonun
sesi, bize kendimizi kk de hissettirebilir ok gl de... Sezginin sesiyse
tam
tersi, en doru rehberimizdir. Fakat elbet, onu hl duya-biliyorsak.. Benlik
bilincinin geliimi itendir; kendimizin,
kiisel yolculuumuzun ne kadar bilincinde ve farknday-
sak i sesimizle o kadar temastayz demektir. ou zaman
bu i ses bir eletirmendir ve yapc geribildirim sunmaz.
Ama ne tuhaftr ki kendimizden phe duymamza neden olan ve
mesajmz iletmenin nne geen o bitmek bilmeyen yararsz drdr, bizi
hep besler.

Sesinizi Tanmak Banda

Pozitif mi yoksa negatif mi?

Kuvvetlendirici mi yoksa zayflatc m?
Kendiniz hakknda iyi hissetmenizi mi salyor yoksa zgveninizi koparp
alyor mu?
Kendi yolunuzu mu kapatyorsunuz?

Neden Kontrol Ele Almak Zorundasnz

te hl negatif mesajlar varken pozitif bir mesaj aktarmaya almak

botur. Kendimizi nasl grdmz ve kendimize ne sylediimiz, kendi
kendini gerekletiren
kehanetler olabilir. Bu nedenle, gven sahibi olmak ve kendimizi dzgn bir
ekilde ifade etmek istiyorsak i eletirmeni krmamz gerekir. Kiisel
sesimizi bulmak ve daha kararl olmak iin zgvenin artmas lzmdr,
bunun da
deiik yollar vardr:
KonutuunuzGibi Davrann

Daha sonra kendi dnz dinlemiyorsanz insanlarn yaam ve davran

ekilleri hakknda cmleler kurmann bir anlam yoktur. Ama bu tuzaa
dmek kolaydr; rnein iki iip kaza yapan insanlar sizi artyorsa
ama yine de alkoll araba kullanyorsanz bu konutuunuz gibi
davranmamaya bir rnektir ve birok ebeveyn, ocuklarnn belli
davranlarn dzelttikleri ve sonrasnda benzer eyleri kendileri yaptklar
iin suludur. Nihayetinde, insanlar hibir eye ikna etmeniz gerekmiyor;
sadece rnek olun! Bu, kendi sesinizi bulmann en gl
yoludur.

Kendinize nann

Kendinden emin ve ak olmak, ne kadar zor olursa

olsun sre iinde renilebilen bir eydir; mrmzn ounu
kendimizden phe ederek geirdiysek kendimize inanmaya ve aka
konumaya balamamz gerekir. lk bata iimizdeki pozitif mesaja uyum
salayamasak da en
sonunda bunu baaracaz!

Kendinize Gvenmek in Gveniyormu Gibi Yapn

Bir kere kendimize inanmaya baladmzda, kendimize gvenmek iin

gveniyormu gibi yapabiliriz; negatif konumann sesini ksp pozitif
konumann sesini
atnzda kendinizle ilgili pheleriniz gidecek, iyi hissedeceksiniz ve bir
kere kendiniz hakknda iyi hissetmeye
balamsanz hayatta ileri gideceksiniz demektir. Bu yolla eitli yararlar
salar insan. Sadece dinledii eyi seer mesel ve bu, beenip sevdiiniz
radyo istasyonunu amak
gibidir. O yzden, ltfen tercihlerden pozitif olanlarn sein. Unutmayn ki
ne kadar pozitif dnrseniz o kadar
rahatsnz! Nihayetinde kendinden emin davran, doal ve sezgisel
olacaktr. Bu biraz zaman alabilir, ama dnsenize; bir seyahate
ktmzda bile gideceimiz yere hemen mi ulayoruz? Deil ki byle ok
aba gerektiren
bir yolu hemen alalm...

Cephelemeden Kandnz Zaman Ne Olur

Yllarca her trl cephelemeden kanmmdr. Ne

pahasna olursa olsun ev ve i yerinde uyumlu bir ortam oluturmak iin
umutsuzca abaladm. Srete de sadece
albm dolusu krgnlk pulu toplam deilim; bakalarna
kar drst olmamann ne demek olduunu anladm ve
artk kabul ediyorum ki etik deil!
Kendine deer vermeyen bakalarna da vermez sznn doruluu
ortada. O zaman unu rahatlkla syleyebiliriz: Kendimize drst deilsek
bakalar bundan etkilenecektir! Aslnda ilgilenmeniz gereken bir eyle
ilgilenmiyor, hatta bundan kayorsanz. Ya da kendisiyle ilgili ne
hissettiinizi karnzdakine (arkada, akraba, meslekta...) sylemiyorsanz
sorunlar depolu-
yorsunuz demektir ve bu, o kii iin de faydal bir ey deildir.
Vaka almas: Laura

altm bir irkette Laura adnda gen bir alan, benden kendisi ile K
blmne gitmemi istedi, nk i yerindeki baka biri hakknda ikyette
bulunmak istiyordu. Ona bunu yapmayacam ama durumun stesinden
gelmesinde kendisine yardmc olacam syledim. znde, evet, patronu
onu inciten bir ey syledi ama bu bana, ok fazla stres altndayken sca
scana sylenmi gibi geldi. Laura, bu ineli szleri duymann nasl bir
ey olduunu patronuna sylemeliydi, dikkatini buna ektim.
Laurann bunu patronuna dorudan nasl syleyecei zerinde altk.
Sulama dilini kullanmak yerine ... yaptnzda ya da dediinizde .
hissettim. gibi cmleler kullanmal, yan sra bu davrann onu nasl
etkilediine
dair ak rnekler vermeliydi. Bu hem Laurann duygu ve
tepkilerinin sorumluluunu ilk alyd hem de mdr kendi davrann
anlam oldu. Umarm bu deneyimle, nasl daha iyi takm lideri olunacan
renmitir.
Srf cephelemeye srklenmeyelim diye, birisine bir eyin yanl olduunu
sylemekten kanrsak bu insan
nasl deiebilir, bir deneyimden nasl ders alabilir? Aylarca kin besleriz ve
dier kii bundan bihaberdir. Bu nedenle, bu gibi durumlarda bize den
konumaktr; ama mutlaka aklda kalan ve de yapc bir konuma olmaldr
bu... Ki korktuumuz cephelemeye gitmeyelim...

Problem antamz Yanmzda Tamak

Kiisel hayatmz i hayatmzla birbirine dolanmtr ve biri dierini etkiler.

e gittiimizde sorunlarmz evde brakabiliriz elbet, ama genellikle
becerilemez bu. Banz
artan eyi dile getirmeseniz bile eylemleriniz ve vcut diliniz muhtemelen
sizi ele verecektir; stelik de yapc deil
ykc bir ekilde ortaya karlar daha ok. Sorun, sorunlarmz ar ama
grnmez bir antada yanmzda tama-
mzdr. rnein evde cephelemelerden kanyorsak bunu
hi phesiz ki iyerine tayacaz. Ama risklidir, nk bu yzden, zorluk
karan herhangi bir eye gereinden fazla tepki gsterebiliriz.

Sk Durun; Bu Geleceinizi Etkileyebilir!

Dn hazrlklar gibi nemli durumlar, bildiimiz bir ok nedenden tr

streslidir ve cephelemeye yol
aan durumlarn domas an meselesidir. Aadaki hikye, kar karya
kalnann mutlaka e olmayacan gsterir.

Vakaalmas: Jane

Jane, ebeveynleri onun dn plnlarn ele geirmeye alrken, bir

mrlk itaatkr davran modelini krmak
zorunda kald.
Mstakbel eim ve ben, scak bir iklimde, sade bir dn istiyorduk,
kararmz buydu. Bizim iin nemli olan, birbirimize sz veriyor olmamzd
ve bunu hayatta bir kere olacak bir tatille birletirebilirsek daha iyi
olacakt. Ailemin baka fikirleri ve o yapmamz istedikleri dn tr
hakknda ak grleri vard. Anlalaca zre, bir kilisede beyaz bir
dn olmalyd ve ailemin yllardr grmedii, erkek arkadamnsa
brakn karlamay, adlarn bile duymad uzak akrabalar da
kapsayacakt.
Amalar, bir aile dmanlnn onarlmasna yardmc ol-
makt. Arzular yerine getirilirse dn masraflarna mali olarak katkda
bulunacaklarn sylediler.
Nianlm ve ben, bizim deil ailemizin hayal ve arzularn karlayan bir
dn trenine hi de niyetli deildik. Ve en son
istediimiz ey, geriye baktmzda piman olduumuz bir dn gnyd.
Kendi sesimi bulmam gerektiini biliyordum: Yurtdnda bir dn yaptk
ve ailem gelmedi. Evet, yan etkileri ve stres vard ama eim ve ben, en
dorusunu yaptmz hissettik, bundan da piman olmadk.Jane kendi
adna konutu ve basite, pes etmek yerine
zor bir durumla yzleti. imdi pimanlk gelitirmedii iin mutlu; nk
asl istedii dn yapt o! Hikye, durumlarla yzlemenin ve kendi
adnza konumann ne kadar nemli olduunu resmediyor. nsan byle
yaptnda ylesine nemli bir gce ve zgrlk duygusuna kavuur ki
srekli faydalar vardr. Janein durumunda kararl ve ak olmak, kendisine
gelecek iin bir sigorta poliesi verdi: Ebeveynleri artk biliyor ki onlar
hayatlaryla ilgili tm kararlar kendileri verecek! Kendi isteklerinizi bir
kenara koyup, bakalarn memnun etmeye kalkmamal;
Jane eer pes etseydi belki de evlilii balamadan bitecekti.

Ykc Durumlar Terk Etme Cesareti

Sesimizi nasl bulduumuz son derece nemlidir ve

baz durumlarda hayatnz buna baldr. Bir su muhabiri olarak alrken,
insanlarn ok zorlu durumlar terk
ettiklerine, srele mcadele ederken bulduklar kendi seslerinin onlar
nasl cesaretlendirdiine ok tank olmuumdur. Ne kadar zc olursa
olsun her durumda kurbanlar iddet dolu bir evi terk etmek iin kendi
seslerini bulmak zorundayd ve baka kimse onlara bunu yaptramazd.
Byle bir durumda bile sesinizi bulmanz ve kendinizi ifade etmenizi
salayacak olan ey, zgveni-nizdir.

Vaka almas: Helen

Helen iki ocuklu ve evliydi ama kocas giderek saldr-

ganlamt. Artk onunla ayn evi paylamak ok zordu ve
bu onu mutsuz ediyordu. Her seferinde onu affetti nk
her zaman, niversitede onu tand ve k olduu haline dneceini
umuyordu. Onun hikyesi, kendi sesimizi bulmann ne kadar karmak ve
zor olabileceini resmediyor:
Duvarmzda ilk defa bir delik atnda onu terk etmeliydim. Ama hem
baarszl kabullenmekten hem de yalnzlktan ok korkuyordum. Aa
ynl sarmal, gerekten balamt.
Sonra ilk ocuumuz oldu. Hamileliim plnl deildi ama mutlu olmutuk.
Dardan evliliimiz mkemmel grnyordu, sebebiyse darya
gsterdiim resmin ok baarl olmasyd. nsanlar asla sorunlarmz
bilmiyordu. lk ocuumuzu eve getirdiimiz gn mrm boyunca
unutmayacam. Onu yatak odamza tad ve dizime koydu, sonra da bana
bir silah dergisi verdi: Yeni silahn sipari edip edemeyeceimizi
soruyordu!
Onunla kaldm. Belki de artk, bebekle terk etmenin daha da zor olduunu
dnyordum. Bir sonraki yl ona bir frsat verildi; kendi evimizi kiraya
vererek irkete ait bir eve tanabilecektik. Kt zerinde mkemmel
grnse de bu tanmann
duygusal sonular bizi ayrla kadar gtrd. Tandmzda zihinsel
olarak benden boand ve iiyle evlendi. Bir ocukla ve dieri yoldayken,
ben servet avcs etim. i her eyin nne geti, ailemizin bile. Hl sert
bir mizac vard ve borca giriyorduk.
Neden asabiyeti ve bize verdii zamann yetersizlii hakknda onunla
konuamadm bilmiyorum. Her eyi kaybetme korkusu
ok fazlayd. Evliliimiz dibe vurmutu. Her gn atma ve kavga vard ve
hl ona kar koymuyordum.
Arkadam, ocuklarn hatrna 18 yl daha ona dayanmam ve sonra
boanmam syledi. Daha ka kiinin bu ekilde dndn grmek
kanm dondurmutu; bunu yapsaydm ocuklarma gelecek 18 yl boyunca
sevgi dolu ve gvenli bir ortam
garantisi yoktu. Barda taran son damla, kk ocuklarma onlardan
nefret ettiimi syledii zamand. O zaman gitmem gerektiini anladm ve
bu karar aldm iin hi piman olmadm.
Helen uzunca bir sre, daha iyi olaca umuduyla mutsuz evliliinde kald
ve bu elbette yzlemeden kand
iindi. Einin davrannn kabul edilemez olduunu tamamen anladnda,
durumla yzleecek ve ayrlacak gce
sahipti artk. Bu gibi durumlarda sesinizi bulmak bir sorun olduunu kabul
etmekle balar; o zaman sorunun yzde 50si gider ve dier her ey daha
kontrol edilebilir hale
gelir.
Hikye, kendi sesinizi bulmann ve kendiniz iin konumann sknt verici
ve zor olabileceini resmeder.
Bazen dl uzun zaman sonra gelir, olsun! Sezgisel rehberi
dinleyin ve kendiniz iin doru olan yapn nk bunu, sizden baka hi
kimse sizin iin yapamaz!

Odadaki Fil

Odadaki fil deyiini duymusunuzdur? Bu genellikle, kimsenin varln

itiraf etmek istemedii ok byk bir sorun iin kullanlr. Sorunun varln
bilsek bile
ondan bahsetmediimizde o yokmu gibi yapabileceimizi sanrz ve
evresindeki kk sorunlarla ilgileniriz.
Hayatnzda bu oluyorsa filin daha da bymesine izin vermeyin, daha fazla
yer kaplayn nk en sonunda oda onu iine alamayacaktr. Bu blm
boyunca tarttm gibi, yapc olacak ekilde fil hakknda konumalyz ki
stesinden gelinebilsin; saldrgan deil kararl olmak gerekir.

Yol Almak

Kendinden emin bir iletiim iin en iyi yol hangisi, onu hatrlatarak
sonlandrmak istiyorum bu blm: Sorununuza, kimseyi sulama ve
kzdrma iermeyen en iyi zm bulun. Onlara ne yapmalar gerektiini
deil, nasl hissettiinizi syleyin.
Nasl ki negatif yanlardan kurtulmak yllar alyorsa hayatnzdaki kiilerin
sizdeki deiiklikleri kabul etmesi de zaman alacaktr. Ama pes etmeyin,
iletiim iin bulduunuz her samimi ve zgn yol, onlarn da sizin gibi
kararl olmasna yol aacaktr.
Bir sonraki blm, bir sunum yapmak gerektiinde mesajmz
gndereceimiz zel ekillere odaklanacaktr. Sunumu daha elenceli ve
ilgin hle getirecek, insanlarn dikkatini ekmesine yarayacak bir
yntemdir bu.
 5. BLM

SUNUM BECERLER

Birok insan, kalabala sunum yapmann dncesiyle bile dehete der.

Ama dndnzde greceksiniz ki aslnda her gn sunum yapmaktayz.
Evinizin kapsndan ktnz anda kendinizi d dnyaya gsteriyorsunuz.
Bu,
nasl grndnz, sesinizin nasl kt ve nasl davrandnz baka
insanlar tarafndan grlyor anlamna gelir. Bu ekilde bakarsanz genel bir
sunum yapmak baz ynlerden o kadar da korkutucu deildir.
1. Blmde kendiniz olmann neminden bahsettim. Bu, sunum yapma
noktasnda da geerli bir eydir. Yllar boyu yzlerce kiiyi eittim ve
sunum becerilerini gelitirmelerinde kendilerine yardmc oldum.
Baarlarnn srrn, onlara kendileri olma iznini vermi olmamda
buluyorum. Bu kitap
boyunca dediim gibi, bakalaryla etkili konumak iin tek
yol kendiniz olmaktr! Bu nedenle sunucu modunu unutun ve mesajnz
kendiniz olarak ynetmeye arlk verin.

Karanlkta Kaybolmu

nsanlar herkesin nnde kendilerini gsterme fikrini, kendilerini zayf ve

korunmasz hissettirdii iin sevmezler.
Biroumuz, amatr bir konumacnn, gzlerindeki
donuk bakla ter dkne ahit olmuuzdur; eminim ki deliler gibi,
konumasnn bir sonraki ksmn hatrlamaya alyordur o anda...
Gerekte olan udur; kelimelerini
unutmaktan o kadar endie duyuyor ve o kadar iine kapanklar ki btn
blmleri ezberlemiler. Genelde hi dnmeden ve sanki bir alveri
listesiymi gibi okurlar
syleyeceklerini. Sonra da elbet, (kanlmazdr nk) yerlerini
kaybederler ve msralarn hatrlayamadklar korkun bir kara delie
girerler. Muhtemelen adlarn bile

unutmulardr ve hatta neden orada olduklarn.

Hazrlkl Olun

Herhangi bir durumda kendinizi sunarken, ilk nce

temel prensiplere dnp zenle hazrlanmak gerekir. Bir
aamada, sunum/konumay yapan, didaktik bir karton
karakter olmaktan kmal, kiisellemeli, yani siz olmaldr! Sunum
konusunu dinleyiciye ocuk oyunca gibi gsteren, yani o denli sade ve
anlalr klm btn kiiler, emin olun mesajlarnn ieriine ok emek
harcam, kafa
yormu, zaman harcamtr. Tam olarak hazrlanmam,
sunumunu aratrmam hi kimse tam potansiyeline ulaamaz, bun hi
unutmayn!

Vaka almas: Richard

Richard, yllarca sunumlar ve konumalar yapm stelik de baaryla (!)

hazrlksz yapm ok deneyimli bir Radyo-TV sunucusuydu. Buna
ramen kendini olduka sarslm hissettiren korkutucu bir yeni deneyim
yaamt, onu itiraf ediyordu bana:
SUNUM BECERLER Kendisine verilen konuda konumak iin gelmiti ve

beklendii zere pek hazrlk yapmamt. Eh, ne de olsa

medyann iindeydi! Ve hayatnda ilk defa, hi yoktan ona
hissettirmeden yaklaan korkun bir performans siniri yaad. Basite beyni
durdu ve ne konumas gerektiini ha-
trlayamad. Deneyimi hatrlayamamaktan bir anda buz
kesti ve ei hi kimsenin anlamayacan sylemesine ramen, sonrasnda
gven kaybetti; o kadar ki artk i arkadalaryla yapt toplantlarda bile
bir i endie yayordu.
Temel prensiplere dnmesini ve kim iin konuma yapacan belirlemesini,
(Bu, kk bir toplant bile olsa!)
hedef kitleyi aklnda tutarak mesajn plnlamasn ve konuma boyunca
odaklanmasn nerdim. Bir anlk bir duraksama yaarsa bir tr anmsatc
sz olsun diye, baz nemli noktalar da bir kda yazmalyd ayrca.

Gemiinizden Faydalann
Medyaya rportaj vermek ya da kitaplar hakknda konuma yapmak
zorunda olan birok yazarla eitim seanslar ynetiyorum. Onlara tavsiye ve
ipucu vermek iin
kendimi yetkin hissettim nk gemite btn hatalar
yapmmdr. En byk renme erimse grmeci deil de grlen
olmakt. ncelikle, artc ekilde zor bulduum alanlar vard karmda ve
ben onlar nasl dolduracam dnmemitim bile. rnein, vurgulamaya
altm bir noktay desteklemek iin kendi kiisel hikyelerimi ve
anekdotlar eklemeyi dnmemitim. Oysaki en iyi hikye anlatclar ve
komedyenler sk sk malzeme olarak kendi vaka hikyelerini kullanrlar.
Seans yaptm yazar, daha nce herkesin nnde ko-numamsa t ki
dinleyicinin onun hayat ve onu kitab
yazmaya tevik eden ey hakknda bir eyler duymak istediini syleyene
kadar, ounlukla ok gergindir. Bu nedenle, hayatn birlikte gzden
geiririz. Sonunda bir bakar ki vurgulamak istedii noktalar anlaml bir
ekilde resmedecei bir ktphane dolusu, olaand malzemesi var.
nl bir dac olan ilgin bir adamla zel bir eitim seansm hatrlyorum.
Halka hitap konusunda ok natrel olmasna ramen o bunun hi farknda
deildi. Seansmz bitirdiimizde kendine gveni artmt. O zamandan
beri, onunla eitli programlarda grmeler yapldn grdm ve imdi
usta bir konumac. Baarsnn nedeni, biliyorum ki kendisine kendisi
olma izninin verilmi olmas! Tecrbelerime dayanarak sylyorum,
hayatnz ve deneyimleriniz
bakalarnn ilgisini ekiyor, sadece geri dnp kendi kiisel tarihinizi
gzden geirmeniz ve kendiniz olmanz lzm.
Bylece, malzeme aryorsanz kendinizle balayn. Hayatnz gzden
geirin, konuma ya da sunuma yardmc
olabilecek deneyimler, hikyeler arayn. Sadece bunlar hatrlamak bile
zihinsel evrak klasrnzn bir parasn oluturacaktr ve bir dolgu
malzemesine ihtiyacnz varsa
zihninizin n yznde zaten onlara sahipsiniz. Yaad ya
da hakknda salam bilgiye sahip olduu bir eye, daha fazla etki ve gven
katar insan.
Altrma: Gemiten Anekdotlar in Hafzanz
Canlandrmak

Yaadnz olaylar bakalar iin ilgin olabilir ve sunumunuzu aydnlatr,

bu nedenle, elinizde baz hikyeler olmas iin nceden dnmeye deer.
Bunlar zihninizde n plna karmann yolu kendinizi ve gemiinizi bir
bakasna tasvir ettiinizi hayal etmekten geer.
imdi sunumda vurgulayacanz bir noktayla ilgili zel anekdotlar
dnn; rnein, bir konuma
yapan birinci snf bir atlet, ilk yarn kazanmak, bunun nasl hissetmesini
salad gibi sporla ilgili ocukluk hatralarna bavurabilir. Hikyelerin
ksa olduundan emin olun.
3. Bunlar ya sunum notlarnza aln ya da sadece aklnzda tutun; tpk
zihinsel bir evrak klasr gibi.

Dinleyicinizi Tanmlayn

Hedef kitlenizi dndnzde, neden orada olduunuz konusu ak

olmal. Davet edildiniz mi? Kendinizi mi davet ettiniz? Yoksa bir konuda
uzman fikri vermek iin mi oradasnz? Bu konular belirlemek,
syleyeceiniz eyi plnlamanza yardmc olacaktr. Aadakileri
dnmeniz gerekir:
Kime konuuyorsunuz?
Onlara ne sylemek istiyorsunuz?
Sizi dinlemeyi srdrmelerini nasl salayacaksnz?
Aka grnmesine ramen hedef kitleyi dnmek birok insann gz ard
ettii temel unsurlardan biridir. Dinleyici kitlesinde kimlerin olacan
dnmediyseniz metninizi uygun hale getiremezsiniz nk iyi bir sunum,
konumanz amaca uygun yapmakla bire bir balantldr.
Btn durumlar iin tek bir kural ie yaramayacaktr, bu yzden unlar
dnn:
Hedef kitlenin ya ve cinsiyeti?
lgili konu hakknda hi bilgileri var m?
Amalarnz neler? Dinleyici neyle ayrlsn?
El brorne ihtiyacnz var m?
Takip seanslar olacak m?
Mevcut iletiim bilgisi var m?
Hibir eyi gz ard etmeyin; bu konular konuma gnne brakmak ok
ge olabilir. Konumanz nasl daha
bilgilendirici, merak uyandran, ilgin ve (eer uygunsa)
elenceli yapabileceinizi dnn. Mizah mkemmel bir
buzkrandr. Ayrca dinleyicinizi nasl dhil edeceinizi de dnn;
uygulamal seanslar bir grubun kaynamasna
yardmc olabilir ve baz ilgin sonular dourabilir. Dinleyicinin katlmn
salamak gerek bir baardr.Halka nasl iyi bir sunum yaplaca hakknda,
bir grup
tp rencisine bir konferans veriyordum. Tekrar tekrar,
dillerini basit tutmalarna ve jargonsuz konumalarnn
nemine vurgu yaptm. Hitap ettikleri birok kiinin hastaneler ve
hastalklar hakknda endieli olacana, bu nedenle onlar korkutacak dil
kullanmamann ok nemli
olduuna dikkat ektim. Bir doktor kalkp, muhtemelen tp
jargonundan kanamayacan nk profesrnn dinliyor olabileceini
syleyene kadar olduka iyi bir i kardm sanyordum! Bu nemli bir
nokta: Biraz nce
akladmz dinleyici kitlesini dnyor olsayd profesrnn buna dhil
olmas pek mmkn olmayacakt.
Yine de bu, uzman olmakla ilgili yaygn bir sorun olabilir nk kendinizi
meslektalar ve meslekten ayr tutup da
dinleyici kitlenizle tanmlamak zor olabilir. Ama hem mesajnz aka
verebilmeniz hem de onlara bilinli seim yapabilme bilgisini verebilmeniz
iin dinleyici kitlenizi gz
nnde tutmak nemlidir. Onlara eksik bilgiler, stelik de
anlayamayacaklar teknik bir dille verildiinde, sunum amacna
ulaamayacak, kimse de bir ey anlayamayacaktr. Sizi kibirli bir entelektel
gibi gsterecek dilden kann. Grnte zeki ve stn gibi davranmak size
asla oy

kazandrmaz, ama doallk ve mizah kazandracaktr.

Etkin Rol Almak

Medyada geni bir grup insana, profillerini nasl ykseltecekleri konusunda

bir konuma yaptm hatrlyorum. O zaman gruplara ayrldlar ve
gruplarn birbirinden
ne ok ey aldna hayran kalm, sevinmitim. Gen bir
kadn son grmesinde neden baarsz olduunu bulmaya alyordu;
seansn sonuna gelindiinde kendine
uygun olmayan biriyle altn fark etmiti. te zm!

Doru Seviyede Konumak

Nasl hitap edeceinizi akla kavuturduktan sonra, konuma ya da
sunumunuz doal olarak ekillenmeye balayacaktr. Dinleyiciler, ocuklar
ve gen yetikinler mi? Hepsi kadn ya da hepsi erkek mi? Genel bir kitle
mi? Dinleyiciyi belirlemeniz konumay hazrlamanz kolaylatrr.
inizin belli bir ynyle ilgileniyorlarsa konumanz bu
erevede yazmalsnz. Ama diyelim uzman bir dinleyici kitlesine
konuuyorsunuz, anlattnz konunun btn alanlarnda uzman
olamayacaklarn aklda tutmak nemlidir.Bir ok insan, dinleyiciyi
kmseyerek konumaktan ya da patronluk taslamaktan korkar ama ou
zaman tersi
olur: Dinleyicinin bir ksm tam olarak neden bahsettiinizden emin
deildir. Diyelim dinleyici, bir kii bile olsa bu, kendisini konuya vakf
olamad iin kt hissetti ve
sadece anlamadklar bir jargon kullandnz ya da bir varsaymda
bulunduunuz iin kendi bilgi eksikliini sorgulamaya balad. Bu ne
demektir; tam olarak anlamad
o ey zerine dnrken sylediiniz eyden kopmak! Bir kere
kaybolduklarnda sunum silsilesine asla dnemeyebi-
lirler. Hedef kitleyi batan sona kadar bal tutmak iin sahip olduunuz
tm vastalar kullanmak zorundasnz.

Balayc Kyafet Tarz

Dinleyici kitlenizi ve konunuzu tanmladnz anda, en

uygun kyafetin ne olacana karar vermeniz gerekir. yi bir ilk izlenim
yaratmak nasl grndmz de ierir. Balayc bir kyafet tarz belli bir
durum iin ne giyeceinizi size syler ve bu genellikle davetiyelerde yazar.
te, balayc kyafet tarz snflandrmalar:
Resmi
Yar-Resmi
Gayri-Resmi
k rahat giyim
Rahat i kyafeti
k i kyafeti
nternete gz atarak, bu tarzlarn her biri iin hangi kyafetin uygun
olduunu bulabilirsiniz. Yine de basite sylemek gerekirse resmi bir durum
iin giyinmeniz gerekiyorsa bu her zaman size nceden sylenir. Birok
sunum iin duruma gre giyineceksiniz, bu yzden bir eitim seansnda bir
irket ya da bir grup insan iin bir sunum yapyorsanz bir takm elbise, k
bir pantolon, etek-ceket gibi giysiler olmaldr. renciler iin bir atlye
ynetiyorsanz k bir kot pantolon ve rahat kyafetler daha uygun olacaktr.
Balayc kyafet tarz dediimiz eyi, bazen de dini ve
kltrel etkiler belirleyebilir. u da nemli bir unsurdur;
iyi bir izlenim brakmak iin evet, her zaman temiz ve k
grnmek zorundasnz ama mutlaka rahat edeceiniz giysiler giyin. Ki
dinleyiciniz de aynn hissetsin.
Balayc kyafet tarzn organizatrden kontrol etmek, hatrlanacak kilit
noktalardan biridir. Konuma yapmaya
gelip sonra da (yanl bir kyafet nedeniyle) dinleyiciyle
uyumsuzluk gsterdiini fark etmek, ekstra bir baskdr, buna hi gerek yok.
Ne giydiimiz, insanlara gnderdiimiz bir iarettir. Pozitif bir iaret
gnderdiimizden emin olmak lzm.

ok yi Bilme Sorunu

Richard blmn bandan tanyorsunuz; siz de onun

gibi konuyu ya da hedef kitleyi nceden hazrlanmadan idare edecek kadar
iyi bildiinizi dnp de uygunsuz bir durumla karlamayn sakn. Her ne
konuda olursa
SUNUM BECERLER olsun, bir sunum iin her zaman hazrlanmalsnz.

Bylece
konuma yapma zaman geldiinde dinleyicinizin ilgisini batan sona
ekeceinizden emin olursunuz.

erik

Sunumunuzu yaparken, seyircinizin konuyu btn ayrntlaryla bildiini

varsaymayn. Hikyeniz Adan Zye kadarsa aradaki boluklar doldurmanz
gerekir. Gazeteciler hikyelerin devamn bildirirken bu tuzaa debilirler;
dinleyi/izleyiciye bilginin sadece yarsn verirler nk daha nceki
zamandan bunun hatrlanacan varsayarlar.
Sunumunuzun, (cesur biri parman kaldrp ne olup bittiine dair en ufak
fikri olmadn itiraf edene kadar,) herkesin oturup akllca ban sallad
ve konuyu biliyormu gibi grnmeye alt seminer ve konferanslardan
olmasna izin vermeyin. Ancak o zaman herkes rahat bir
nefes alr ve soru sormaya cesaret eder. Bu nedenle, boluklar doldurun.
Verdiiniz bilgiyi daha nceden bilen insanlar kmsyor musun?
Bundan endieniz mi var? te size birka yol; sein en rahat edeceiniz
ekli, an skntnz:
Birounuzun bunu zaten bildiini biliyorum, ama...
Sadece kendimize hatrlatmak iin...
... olduu zaman hatrlyor musunuz?
Bunun varmak istediim noktay aka resmettiini dnyorum.
yi bir sunum, temel ilkelere geri dnmekle mmkndr ve birok kt
sunumun baarsz olmasnn nedeni
budur; temel ilkelere geri dnememek! Verdikleri bilginin
bir yn o kadar aktr ki onlara gre, bunu sylemenin
bir anlam yoktur. Bilmezler ki bu, dinleyiciyi dalp gitmi
ve kaybolmu brakr.
Ayrca sakn ola ki kalabala hitap etmek yerine meslektalarnz
etkilemeye ynelmeyin. Hedef kitlenin kavrayabilecei ak ve iyi
odaklanm bir konuma yapmak ok daha iyidir. Bu, kendiniz iin
yapabileceiniz en iyi halkla ilikiler altrmasdr.

Sunumunuza El Atn

Konunuzun biraz yavan olduunu dnyorsanz hayattan rnekler vermek

onu ilgi ekici klabilir. Zaten bir adan bakldnda sunumunuz bir
hikyedir de ayn zamanda. Onu kendiniz ve hedef kitleniz iin ilgi ekici
yapmanz gerekir. unu da unutmayn ki en nce sizin iin ilgin olmal,
yoksa syleyeceiniz eyden sklrsnz, alc

konumundaki insanlar iin de pek umut kalmaz!

Vaka almas: Sophie

Bir havaalan terminalinde tantm Sophieyle. Bir grup
mzisyene yapmak zorunda olduu bir konuma vard,
onun zerinde alyordu. Bu uzman arkadalarna ne anlataca konusunda
endieli ve gergindi nk syleyecei her eyi onlarn zaten bildiini
dnyordu! Bu
doru deildir; uzman, zeki ve dnmeyi seviyor olsa da hi kimse zel bir
konudaki her eyi bilemez! Bir retmen olarak, dersi ayrntl olarak
hazrlamadnda bile her gn
bir snf dolusu rencinin karsnda mkemmel bir ekilde durabiliyor ama
meslektalarna hitap etme fikrinden
ok korkuyordu.
Uaa binerken ona baz temel ipular verdim; hedef kitlesini daha
yakndan dnmesini, onlarn ilgilenebilecei konular bulmasn,
vurgulamak istedii zel noktalar resmetmesini nerdim. Ayrca
konumay basit tutmal, dinleyicinin her eyi bildiini varsaymamalyd.
Uu boyunca, hatrlad anekdotlar yazd. Var yerindeki bekleme
salonunda karlatmzda, yz l ld;
bu insanlara konuma yapma fikri houna gidiyordu,hatta sunumda
kullanabilecei baz pratik rnekler bile bulmutu.
Sophie, kran dolu ve rahatlam bir ekilde ayrld yanmdan. nk
verilen, kendisi olma ve temel ilkelere dnme izni Sophieyi btn
korkularndan arndrmt. Yap talarn uygun bir ekilde
yerletirmezseniz binanz ufalanma potansiyeli tar! Gerekten de btn her
ey,
yap talarnn doru yerde olmasyla yani kendiniz olmakla ve kendinize
duyduunuz gvenle ilgilidir.

Altrma: Metninizi Gerek Yaam ykleriyle

Bln
Daha nce, hayattan hikyelerin sunumlara faydasna gz atmtk. Burada
buna farkl bir adan bakacaz: Nerede biraz arlam olabileceini ve
nerede hafifletilebi-leceini grmek iin metne bakyoruz.
1. Tamamen kesin verilerle dolu her trl sunum, dinleyici iin hazmetmesi
zor hle gelir ve fazla bilgi
yklemesine maruz kalrlar. Bu nedenle, youn bilgi
ya da gerek ieren yerleri bulmak iin sunum notlarnz gzden geirin
imdi, bir noktay resmetmek iin sunabileceiniz
ksa bir hikye olup olmadna bakn. Ya da sunumu hafifletmek iin belki
de kk bir espri! En basit eyler en fazla gc toplayabilir, bu nedenle
ksa ve basit hikyeler arayn; dinleyicinizin dikkatini ekeceksiniz ve size
yaklaacaklar ve mesajnz
hatrlamalar ihtimali daha fazladr.

Mesajnz Konuma Dilinde Tutun

Bir ey yazmanz gerekiyorsa sunumunuzun yazdan ibaret olmadn, asl

arl szn tadn aklnzdan karmayn. Ve bu gerekten nemlidir.
Birok insan metnini konuma dilinde yazmay bilemez. Ama bunu
yapabildiinizde hem daha iyi grnecek hem de daha iyi yorumlanacaktr.
Bir
konuma ya da sunum iin resmi bir dil kullanyorsanz bunun rahatszlk
verdiini, doallktan yoksun ve uyumsuz
hissettirdiini greceksiniz. te baz iaretler:
Ksa cmleler yazn ve birok nokta kullann; hedef kitlenize size yetime
zaman veren duraklamalardr
bunlar ve size yardmc olacaklardr, korkmayn.
Yan cmleler kullanmaktan kann nk iyi anlalmazlar.
Sektrel, spesifik bir dil kullanmaktan kann. Yoksa
hedef kitleniz kafasnda birok soru iaretiyle kalr;
onlar kaybetmek istemezsiniz, dimi?
Unutmayn: Daha az daha fazladr ve daha da nemlisi, asl nokta mesaj
basit tutmaktr. Metniniz ne
kadar net ve basitse onu iyi iletme ansnz da o kadar artar!

Konuma

Seilen kelimeler ve onunla oluan dil gl, ama konumanz zayfsa

sunumuzun ii ne yazk ki bo duracaktr. Arkasnda duygu ve anlam yoksa
hi kimse hibir mesaj almaz; bunu hi unutmayn! Neredeyse, ieriinizin
ne kadar iyi olduunun hibir nemi yoktur burada. Konumanzn baarya
ulamasn istiyorsanz asla ve asla, durgun ve yavan konumayn:
Sylediiniz eye bal olun; dinleyici kitleniz yannzda olacak.
Dikkatinizi verin; dinleyici kitleniz de yle yapacak.
Sylediiniz eye heyecan duyun; heyecan bulacdr.
Duraklamalar ve sessizlii kullann; mmkn olan
btn nefes boluklarn kelimelerle doldurmayn.

Sessizlik

Ka kere, odada herkes sessiz kaldnda bir ey syleme ihtiyac

hissettiniz? Biroumuzun sessizlikten korktuu genel olarak kabul edilir.
Sunum ve konuma yapan
bireyler bu sorunla sk sk karlar: Her saniyeyi doldurmaya alrlar ve
bu, konuma iin bir felakettir. Konumanzn nefes almasna izin verin ve
kendinizle dinleyicilerinize birbirinizi takip ans verin yoksa seyircinizi
kaybedeceksiniz. Daha da nemlisi, aksi olmas gerekirken mesaj sizi
ynetmeye balayacaktr; hzlandnz, sylediiniz eyden koptuunuzu
ve anlamsz konutuunuzu
hissedeceksiniz. Vereceiniz her es; verdiiniz bilginin zmsenmesi,
kavranmas ya da glmsetmesi iin bir zaman vermektir dinleyiciye.
Ayrca, konumanz ok daha rahat ve doal hale gelecektir.

Mthi Bir ov Sahneleyin

Kendi zgn pulunuzu konumanza eklemekten korkmayn. Her eyden te

bu sizin sunumunuz ve onunla ilgilenirseniz daha heyecanl bir izlenim
yaratrsnz. Bu
seyirciyi artmaya yardmc olan bir eydir. yi bir hikye
anlatcs olmak gibi, bu da sadece ierikle ilgili bir ey deildir, ayn
zamanda onu syleyi eklinizdir. nsanlar bunlar kendi taklit edilemez
tarznzda anlatma yeteneinizden zevk alacaklar. ster bir ister yz kiiye
sunum yapn,
her bir dinleyicinin kiisel olarak ona konuuyormusunuz
gibi hissetmesini salamalsnz. Batan sonra kadar dikkatlerini ekin.
Herhangi bir durumda kendinizi sunarken

bir numaral kural, kendiniz olmaktr.

Doal Davrann

Artk iyice biliyorsunuz ki doal davranmak bu kitabn ana konusu. Fakat

yine de en iyi sunucularn izleyici karsnda kendileri olabilenler olduunu
iddia edemem. Belki de kendileri gibi davranyorlar demek daha doru.
Konu yine 1. Blmde kullandm boya paleti benzetmesine uzanyor.
Paletinizdeki btn renkleri kullann ama tpk bir aktr gibi, sahnede ona
yzde 50 ekstra renk katn.
Sahip olduunuz adrenalin, dinleyiciye aktarlacak bu
ekstra renklerdir ve performansnza enerji katacaktr.

Ya Hibiri e Yaramazsa

Sunumunuz srasnda skntya derseniz kurtulmak iin mizah anlaynz

kullann. Bir okulda bir grup ebeveyn ve retmene ses nasl kullanlr
konusunda bir konuma yaparken talihsiz bir tecrbe yaadm. Benim
seansm, sufleleriyle herkesi kendine hayran brakan ve hepsine ho
yemeklerinden bir para tattran birinci snf
bir efin konumasndan sonrayd. Sonra benim sram geldi ve seansn
ortasnda kayt cihazm bozuldu! Konumann geri kalann zekmla
yrttm desem yalan olmaz... Konuyla ilgili espriler yaparak ve tabii ki
drste, hedef kitleyi nce kendi tarafma ektim; ayrlrken, en azndan
grnte, bir eyler rendiklerini hissediyorlard.
Kendimi, nemli olann hata deil hatay telafi etme eklimiz olduu
konusunda, medya sunucularn rahatlatrken buluyorum. nsanlar hata
yapabilir; diliniz srerse ya da yanl eyi sylerseniz ama bunu doal
karlarsanz ok
balayc bir hedef kitleniz olacaktr. nsan olduunuz iin sizi
affedeceklerdir; aslnda bu, genellikle oy kazandran bir yntemdir.

Mesaj Ynetmek

Endieli hissettiinizde, bilgi, ilim ve uzmanla sahip

olann siz olduunu hatrlamanz gerekir. Mesajn sizi ynetmesine izin
vermemeli, mesaj siz ynetmelisiniz. Mesaj sizi ynetmeye baladnda,
(deneyimlerim bana gstermitir ki) byk ihtimalle o anda, hedef kitlenin
hakknzda ne dneceinden endie duyuyorsunuz! Ve genelde, z-
phe ve korkularnzn bir yansmasdr bu. Biraz kayg ve sinir hissi
salkldr; yapabileceimizin en iyisini baarmak iin motive eder bizi.
Ama daha nemlisi, bu gelen
adrenalin patlamasn nasl kullandmzdr. Bir koucu bunu balama
izgisinde enerjisinden yararlanmak iin
kullanr; bunu ynlendirir, odaklar ve sz konusu zamana
tar. Ayn ekilde, bu sunum ncesi gelien endie enerjisini de en faydal
ekilde kullanmamz gerekir. Derin bir nefes aln, ayanzn altndaki
topra hissedin ve enerjiyi, odaklanmak iin kullann; boya paletinizdeki
btn o renkleri kullanarak gl bir konuma yapmak iin her ey hazrdr
artk!
ncelikle, olabilecek en iyi performans sergilemek iin her eyi
yaptnzdan emin olmanz, kendinize gvenmeniz gerekir. Bir sloganm
var, yle: Her gn elimden gelenin en iyisini yapyorum. Ve baz gnler
dierlerinden
daha iyi!. Elimizden gelenden fazlasn yapamayz ve her
performans, bizim renme erimizin bir parasdr, iyilemeye doru bir
sretir.
Bir dinleyici, dikkatini baaryla ektiinizde yaklar size ve sizinle
balanty ancak o zaman kurar. Herkesin kendisini evinde hissetmesini
salayan ve syledikleri her eyi dinleten bu sunucular, genellikle kimseye
hibir ey kantlama ihtiyac olmayan zeki, baarl bireylerdir. Ne
kadar doal olursak dinleyicimizin bize kendini kaptrmas o kadar kolay
olur. Bu, mesaj ynettiimizde olur. Sunum
yapann sinirden ter dkt, kelimelerini aznda geveledii ve ilgisiz
durduu bir sunumu dinlemekten daha
fena bir ey olamaz. Fakat mesaj hkimiyeti ele geirince
olacak olan budur.
Korkulu ryam, hibir anlamda hibir harcamadan kanlmam nemli bir
trene gitmek ve sonra oturup, herhangi bir ballk duygusu duymad
metninde beceriksizce yolunu arayan yetersiz bir konumacy dinlemek zo-
runda kalmaktr. Drst olun, gerek olun, mesajnz ynetin; dinleyicinizin
sizi sevmesi iin bunlar yeter!

Sunum Gn

Kendinizi sahnede ya da podyumda bulduunuzda, konumaya balamadan

nce konsantre olmanz nemlidir. Ne kadar zor ve yanl grnrse
grnsn, derin bir nefes aln, glmseyin ve nnzde oturan kitlenin
dikkatini ekmeye aln. Birka derin nefes aln ve boya paletinizin
bandaki
nefes alma altrmasndaki gibi, ayaklarnzdan yerin derinlerine inen
kkleriniz olduunu hayal edin. Bu sizi tekrar
dnyaya dndrecek ve kendinizi donanml, bilgili hissedeceksiniz. En
bata konsantre olmaz da sunumunuza alelacele balarsanz iletinizi de
seyircinizi de kaybedersiniz.
Rahatlayn - Kaymaktan Kamayn

Sinirler sizi alt edebilir. Bu ayn, aracnz gizli bir buza arptnda olduu
gibidir. Kaymaktan kamaya alrsnz ama aslnda stne srmeniz
gerekmektedir. Sinirleriniz oynarken rahat olmak ve herkese glmsemek
doal grnmeyebilir ama bunu yaptnzda, kendinizi sakin,
odaklanm ve (elbette daha nce hazrladnz ve zihinsel
evrak klasrnze koyduunuz) zl szlerinizi aktarmaya hazr
hissetmenizi salar. Yava balamak, evet, doal hissettirmeyebilir ancak
size ekstra zaman ve boluk
verecektir ve bu sunumunuza fayda salar.
Balangc, ortay ve sonu plnladktan sonra acele etmeyin ve sylediiniz
eye odaklann; bir de her ihtimale
kar yedek dnceler alm olun cebinize. Gerekten ieriinizi
dndnzde, iletiniz daha doal ve etkileyici olacaktr. Bu da ifadenizin
ve tonlamanzn daha doal olmas anlamna gelir.
Paragraflar olan bir hikye olmu mu bakalm konumanz ve sunumunuz;
bir gzden geirin: yk boyunca,
ynlendirirken nereye gtrdnze dair ipular vermelisiniz hedef
kitlenize. Vites deitirme ve klavuz koyma dediim ey budur. Bir
konudan dierine geerken szl ve szsz iaretlerinizle ne olup bittiine
aklk getirin. Hedef kitlenizi kaybetmek istemezsiniz, bu yzden
siz devam ederken sylediiniz eyi zmsesinler diye
zaman verin onlara... Ki sizi takip edebilsinler.

Bir Hikye Anlatyorsanz

Gazetecilere ve spiker olmayanlara verdiim altrmalardan biri, bir haber

bltenini batan sona okuma almasdr. Bunun etkili bir eitim metodu
olduunu dnyorum. nk tamamen farkl hikyelerden oluan bir se-
imi okumak ve bazen de farkl bir hikyeye getiklerini
gstermek iin iletim ve duraklama (klavuz koyma ve vites deitirme)
kullanmallar. Hedef kitle de beraberinde gelir zaten. rnekse zgn
grnmelerini gerektiren bir trajedi okurlar, sonra ciddi olunmas gereken
bir i hikyesine
gemek zorundadrlar. Son hikyeyse iyimser yanstlmas gereken iyi bir
haber olabilir. Konumanz ve sunumunuz da ayn ekilde alr: Farkl
ynleri olan bir hikye gibidir. Doal anlam konumanzda yanstlr nk
sylediiniz eye balsnzdr. Bu, hedef kitlenin sylediiniz eyi anlarken
ve zmserken sizinle kalmasn salar.

Yap

Sunuma genel bir giri yapmak ve sonra gndeminizde ne olduunu

dinleyicilerinize aktarmak iyidir. Sonucunuz iin vurguladnz kilit
noktalar zetleyin ve belki de ynettiiniz takviye seanslar vardr, onlardan
bahsedin. Notlarnz da elbette bu arada hazrda dursun.

Gz Temas ve Vcut Dili

Ak vcut dili ve iyi bir gz temas nemlidir nk seyircinize gven

alar. Konunuzu bilirseniz ve sylediiniz
eye inanrsanz bu, konutuunuz insanlara iletilecektir ve doal olarak
vcut dilinizde iyi bir etki yapacaktr.
Vcut dilini aldatabileceinizi sanmyorum. Hepimizin bildii gibi, kii bir
ey syleyebilir ama gerek, el kol hareketlerinde, gzlerinde gizlidir.
Kenetlenen kollar ve gz temas eksiklii gibi kapal el kol hareketleri sizi
ele verir.
Daha nce de anlatld gibi iyi gz temasyla ve rahat ama
kendinden emin vcut dili ile seyircinizin dikkatini ekmeyi unutmayn.

Sunum Korkular

nsanlarn sunum yapmakla ilgili trl endiesi vardr ve bunlarn hepsi,

yzlerce insann karsnda durma korkusuyla alkal deildir. Yine de
istatistiklerin, insanlarn kalabala kar konuma korkusunun lm
korkusundan
sonra ikinci srada geldiini sylemesi pek de artc deildir.

Vaka almas: Maria

Byk bir tzel kuruluta blmnden sorumlu baarl bir ynetici olan
Maria ile danmanlk seanslar yaptm. Kantlanm CVsi vard ve ok
sayda alan azaltma olayn atlatmt. Poplerdi, iyi bir ekibi ve liderlik
becerileri vard ve iini gerekten iyi biliyordu. Her iki ayda bir, i
arkadalarna bir denetleme raporu sunmalyd ve her ay endie duyuyordu.
Aslnda endielenecek hibir eyi yoktu. arkadalar ona sayg duyuyor,
kesin verileri iyi biliyor ve de muhteem bir CV! Durumu analiz et-
tiimizde, denkliin tandk gelmeyen tek tarafnn olay yeri olduunu fark
ettik. Bir konferans salonunda yaplyordu ve endieli olabilecei tek eyin
mobilyalar olduu karmna vardk. Geri kalan, zaten i arkadalarnn
destei ve takviyesiyle gnlk olarak yapyordu. Bunu ayrntl olarak
konuabilmek ve biraz glebilmek, sinirini datmasna ve durumu kontrol
altna almasna yardmc oldu.
Birok insann gerekten de geni bir insan grubunun nnde sunum yapma
korkusu olmasna ramen, bazlar
iin bunun tersi problemdir: Kalabala hitap ederken rahatlar ama sosyal
durumlarda ya da toplantlarda ekinirler. Baka bir ifadeyle, sadece
kendilerinden istendiinde

ya da izin verildiinde konuacaklardr.

Vaka almas: Gerry

Byk bir Biliim Teknolojileri irketinde ynetici olan Gerry ile altm.
Onu seviyor ve iinde iyi olduunu dnyorlard. Kalabalk karsnda
ayakta durabiliyor ve iyi bilenmi konumalar yapabilmekten fazlasn
baar-yordu. Aslnda bunlardan zevk alyordu ve her zaman iyi
geribildirim alyordu. Gariptir ki patronu toplantlarda ok
sessiz olduunu ve bazen deerli tavsiyesini sunmaya isteksiz olduunu
dnyordu. Seansmz yaptmzda, Gerry tanmad insanlarla
konuma balatmay zor bulduunu kabul etti. Ayrca kendi sesini
beenmediini de
itiraf etti ki deneyimlerime gre bu yaygn bir sorun. Amacmz, kendisine
konuma izni vermesi iin yollar bul-masyd. Baka birisinin ondan
istemesi yerine, gerekte istemese bile bir konumaya katlmasn
hedefledik. Bylece, etkin dinleyiciden konuma balatabilen, konumaya
katlan ve dncelerini sunan birisine dnt. Yemekli
davetlerde, forumlar ve seminerlerde yeni becerisini uygulad ve bunun,
hem iletiim kurma eklini gelitirdiini hem de gvenini arttrdn
syledi.
Korkunuz ne olursa olsun, stesinden gelebileceinizden emin olun.
Korkunun etkisinde kalmak yerine, deneyimden zevk almanza ve
rahatlamanza yardmc olabilecek bu kitab inceleyin.

Performans Kontrol Listeniz

lerlemeye hazr olup olmadnz kontrol iin bu listeye ltfen dikkat!

Dinleyicinizi tanmlayn.
Mesajnz hedefleyin.
Hazrlk yapn ve ister bir isterse yz kii karsnda olsun, sunumunuzu
hazrlksz yapmaya almayn.
Kilit mesajlarnz olsun ve basit bir dil kullann.
Balayc kyafet tarznz gzden geirin.
Mesajnzdan sorumlu olduunuzu unutmayn.
Balamadan nce nefes aln ve odaklann.
Dinleyicinizin dikkatini ekin.
Duruma konsantre olun ve dinleyiciyi sizinle tutun.
Unutmayn, sadece ne sylediiniz deil nasl sylediiniz de nemlidir.
Dinleyicinin takip ve tepki sresi iin zaman brakn.
Kendinden emin bir vcut dili ile gz temas kullann; size ok faydas
olacaktr.
Bilhassa, performansnzn tadn karn. yle yaparsanz bu dinleyicinizin
de yapacana ve hatrlayacana dair neredeyse garanti bir kesinliktir:
Kendiniz olmak, bakalarnn da kendileri olmalarna yol aar, onlar buna
motive eder.Sevsek de sevmesek de hayatmzda kendimizi iyi ve emin bir
ekilde sunabilmemiz gereken baka zamanlar
vardr ve bu, bizimle grme yapldndadr. Bir sonraki blmde radyo
ve televizyon da dhil olmak zere eitli
grme durumlarna hazrlanmanza yardmc olacam.

6. BLM

GRME BECERLER

Biroumuz iin grme kelimesi, bir i veya niversiteye girmek iin

bavuru anlamna gelir ama kendinizi grmede bulduunuz baka
durumlar da vardr: Bir gazete ya da dergi iin bir gazeteciyle... Ya da
radyo/televizyonda bir sunucu ile. Elbette, medyada alabilir ya
da almay plnlayabilirsiniz. Bu nedenle, ne bekleyeceinizi ve farkl
durumlarla ortaya karlarken nasl ba edileceini bilmeniz deerlidir. Bu
blm, yllarla edindiim
deneyimlerin kullanld eitli grmeleri kapsar; ama
medyada altm ama konuurken kendilerine gvenmeleri iin
bakalarn eittiim eitli grme ve deneyimleri...ster bir ie
bavururken ister bildiiniz bir ey hakknda
konuurken, grmeler ne kadar iyi olduunuzu gstermek iin bir frsattr.
Fakat dier yandan kendinizi hayal krklna uratabilirsiniz. Bunlar hep
grme becerilerinize baldr. Birok insan, aadaki iki ktan biri nede-
niyle grmede kendisini hayal krklna uratr: 1) Uygun olarak
hazrlanmamtr. 2) Sinirlerinin stn gelmesine izin verir. Bu blmde; bir
grme iin nasl pln yaplr, grmeye nasl hazrlanlr, baarya nasl
ulalr, bunlar gstereceim.

Hatalar: Deerli retmenlerimiz

Ses ve iletiim eitmeni olmamn bir nedeni, kendi kiisel ve mesleki

deneyimlerimdir. nsanlar eitimimin gereki olduunu sylyor. Bunun,
ister ilerlemek istesin ister evde ya da ite iyi olmak, herkesle kendimi
zdele-
tirebilmemden kaynaklandn sanyorum. Seyahat ettiimiz yol asla dz
deil, yolda bir sr eimler var ama hatalarmzdan ders alrsak en byk
gelimeyi salarz.
Yaptm en kt grmeyi sizinle paylaaym. Byk bir renme
erisiydi:
Yllar nce ilk medya grmeme gittim. Glasgowda ticari bir radyo
istasyonuydu ve program yneticisi, herkesin de bildii gibi, dehet
vericiydi. Aklc evreyle uyum becerilerime gvenerek, tamamen
hazrlksz gitmitim. nceliklerin ardndan, bu sert Glasgowlu bana, ehrin
futbol takmlar, nfus istatistikleri hakknda ve cevabn bilmediim ok
eitli sorular sormaya balad. ok kk drc bir deneyimdi ve
kelimenin tam anlamyla bam ellerimin arasnda uzaklatm.Birka gn
sonra, program yneticisi nazik bir ekilde
yanl cevap verdiim btn sorular listeleyerek ve doru
cevaplar ekleyerek bana bir mektup yazd. Bunun bana nasl hissettirdiini
muhtemelen hayal edebilirsiniz ama konuyu dzgnce aratrm ve
devimi yapm olmam
gerektiini kabul ettim. Birka ay sonra Edinburghda karde radyo
istasyonunda bir i frsat dodu. Eh, bu grme iin ne kadar hazrlk
yaptm sylememe gerek
yok herhlde! ehirdeki her cadde adn bilerek gittiimi
sylemem yeterli olacaktr ve elbette yer hakknda tek bir soru bile
sorulmad! Ama tahmin edin ne oldu, ii aldm!
Dier program yneticisine de beklenecei gibi bir mektup yazdm ve
geribildirimini takdir ettiimi syledim, tam yerinde aldm tavsiye iin de
ayrca teekkr ettim; imdi karde radyo istasyonunda bir ii
garantilemitim. Bunun, onun asndan olduka karmak bir tevik
olduundan
eminim...

Hatay Sadece Bir (Ya da ki) Kere Yapn

Hazrlk eksiklii ve hazrlksz konuabileceinize inanmak, sanyorum ki

biroumuzun mesleki hayatnda en az bir kere yapaca bir eydir. ok
deneyimli bir televizyon yapmcs olan bir arkadam, pozisyon iin zaten
en uygun kii olduuna inanarak, ulusal bir magazin
programnda bir i grmesine gitti. Yeteri kadar aratrma yapmad ve
grme fiyasko ile sonuland. Can skc!
Ana fikir u, hayattaki her eyi renmek ve bymek iin bir frsat olarak
grebiliriz. Ama bu blmdeki genel ipularnn ve zel grme
durumlarnn, hazrlanmanza
ve artlar ne olursa olsun mmkn olan en iyi grmeyi yapmanza
yardmc olacan umuyorum.

Kendinizi Bilin

e, kendi zgemiinizi gzden geirmekle balayn;

gemi deneyimlerimize, onlarn u anki durumunuza nasl faydas
olabileceine ve aradnz ie bir gz atn. imdiki ya da gelecekteki
ivereninizin hakknzdaki her eyi bilecei ve i bavurunuza yazdnz
her eyi hatrlayaca varsaymnda bulunmayn. Kendimizi pazarlamak iin
her durumda kiisel sorumluluk almalyz. Bu nedenle, sunmak zorunda
olduunuz btn nitelikleri ve deneyimleri kendinize hatrlatarak hazrlann
grmeye.Temel ilkeleri gz ard edersek bize szleme, terfi
ya da zam kazandrabilecek ok nemli bir bilgiyi darda brakma
tehlikesiyle kar karya oluruz. Her ey bir
yana, dzenli olarak gemi baarlarnz gzden geirmek iyi bir fikirdir.
Bu, sadece zgveniniz iin iyi olmakla kalmaz, ayn zamanda dier
insanlarn sizin glerinizi ve yeteneklerinizi bilmesi asndan da faydal
olabilir.Yeni bir doum ya da ocuklarmdan birinin belli bir
yaa/aamaya gelmesi gibi yeni ufuklar aan anlarda kendimi, hayatma ve
deneyimlerime bakarken buluyorum.
Ne zaman bunu yapsam hayatmn nasl da bir yap-boz
gibi bir arada, yerli yerine oturduuna gerekten aryorum. stesinden
geldiim baz zor zamanlar ve glklere ramen zaferlerimi
hatrladmda, bir tr baarmlk
hissine kaplyorum. nk zamannda negatif olduunu dndm o
olaylarn aslnda ok pozitif olduunu nk beni baka bir yne, doru
yne ynlendirdiklerini grebiliyorum. Bu olaylar hayatmzdaki klavuzlar
gibidir. zgemiinizi, becerilerinizi ve yeteneklerinizi resmetmek iin
kullanabileceiniz yol haritalar gibi grn onlar.
zgemiinizi Gncel Tutun

Bir grmeye gidip, snav sonularnz ap okumanz nermiyorum. Bu

daha ok kendi kafanzda gncel olmakla ilgilidir ve zgemiinizi yakn
zamanda gzden geirmek, tutarl rnekler verebilmek ve vurgulamak iste-
diiniz noktalar hikyelerle resmetmek asndan nemlidir. Herbiri
beyninizde canl duracaktr.

Vaka almas: Jenny

Kendisini, dier katlmclar kadnlardan nefret eden ynetim kurulu

toplantlarnda bulan muhasebeci Jennyye
eitim verdiimi hatrlyorum. Her ay denetleme raporlarn okumaktan
korkuyordu ve ayrca kendi malzemesinden de skldn itiraf etti. Kesin
verileri aydnlatmak iin
yollar dnmesini ve bunlar ilgin bir balama koymasn nerdim.
Malzemeyi sunabilecei deiik yollar tarttk. Dnp gemiteki
baarlarna baktmzda, daha kendinden emin ve heyecanlyd. Daha
sonra bana, zgemiini gzden geirmenin uzun kariyerinde yapt en fay-
dal altrma olduunu syledi. Hayatnzda ne yaptnza gz attnzda
ki en baa
dnmek faydaldr, yaptnz btn bu mfredat d faaliyetlerin
grmeniz iin malzeme salayacan greceksiniz; rnein belki
gnllydnz ya da olaand yerlere seyahat ettiniz ya da bir dl aldnz
ve ekstrem sporlara katldnz. Bu deneyimler iyerinde size hizmet edecek
kendinizle ilgili ynleri ve zellikleri ele verir. Bunlarn
hepsi sizin BSNnizdir. Benzersiz sat noktanz.
niversite Ve Kolej Grmeleri

Gen insanlara grme becerileri konusunda yardm etmek gerekir nk

size bu istenen niversite ya da kolej
statsn kazandracak ey, sadece akademik baarlarnz deil niversite
hayatna birey olarak ne katk salayacanzda. Bakalaryla nasl iliki
kurduunuz, giriim ve
liderlik becerileriniz kadar, sosyal ve duygusal zeknz da
grmecilerin dikkate alaca faktrlerdir. Rekabet ok
youndur ve grmeciler, fazladan bir zellii olan bireyler arayacaklardr.
Kalabalkta sivrilmenizi salayacak eyin ne olduunu kendinize sorun.
stedikleri neye sahipsiniz acaba?
Herhangi bir niversite ya da kolej, profillerini ykseltmeye yardmc olacak
rencileri kabul etmeye isteklidir.
Hatrlanacak en nemli ey grmecilerin, sizin ortaya karacanz
zelliklerin ve baarlarn bazlarndan etkilenebilecekleridir; bu nedenle
dnp zgemiinizi gzden geirin.

Potansiyelinizin Farknda Deil Misiniz?

Koluk seanslarmda sk sk, kendisi farknda deilken o kiinin

potansiyelini grrm. Eitim, insanlarn pozitif ynler gelitirmesine
yardmc olabilecek geribildirimler salar. nsan olarak kendi kendimize
tamamen yetemeyiz ve bu nedenle evremizdeki kiilerin iltifatlarna ve
geribildirimlerine gereksinim duyarz. Bu da insan olmann zevklerinden
olan birbirine ball getirir.
Vakaalmasi: Jackie

Sunucu Jackie, yllar sren deneyimine ramen bir

gven krizi yayordu. lk eitim seansmda kariyeri ve gelecei hakknda
olumlu dnmesi iin birok neden sundum ona ve kendisine nasl yardm
edebileceine gz attk. Ksa sre sonra bana, birlikte altktan sonra
hayatndaki her eyin ne kadar iyiletiini syledi. Sonra
da ona verdiim tavsiyeyi tekrar etti. Ona btn bu faydal eyleri ben mi
sylemitim! Geribildirimi vermek
kadar duymaya da ihtiyacm olduunu ilk o gn fark ettim...

Bir Grme Neden Deerlidir

Kiiliinizi sadece kt zerinde pazarlamak zordur, ama bugn ileri eitim

kurulular, duygusal zekya ok fazla vurgu yapyor; bir baka deyile,
diploma almaya ne kadar motive olduunuzu, bakalaryla nasl etkileim
kurduunuzu ve evreyle uyum becerilerinizin nasl olduunu bilmek
istiyorlar. Sizin bu zellikleriniz en iyi ekilde bir grmede yanstlr, bu
nedenle kiisel zelliklerinizden faydalanmak iin kendinizi hazrlama-
lsnz.

Hazrlkl Olun
Grmeye nceden hazrlanarak kendinize olabilecek
en iyi ans verin:
Grmeye nereye gideceiniz ve ne zaman orada
olmanz gerektii gibi temel konulardan haberdar
olun. Bylece oraya erken gitmek iin bol zamannz
olsun.
Ne giyeceinizi dnn. Tipik bir renci gibi giyinerek gitmek bir stat
elde etmek iin doru yol olmayabilir.
Grmecinin size sormas muhtemel sorular dnn ve arkadalarnzla
aileniz karsnda, cevaplarnz iin altrma yapn. Cevaplarnzda drst
olmay da sakn unutmayn.
Glerinizden bahsedin ama zayflklarnzn farknda olun. Gelitirmeniz
gereken ynler olduunu itiraf edebilmek, grmecinizi etkileyecektir.
nk bu kiisel sorumluluk aldnz gsteren bir eydir. Hakknzda
bilmeye ilgi duyacaklar kilit noktalardan biri zamannz derslere nasl
uydurup,
uyumlandracanz dieriyse (Malm yeni bir sre balayacaktr ve sizin
ritminiz, rutininiz deiecektir.) okulda ya da evde iinizi nasl yapaca-
nzdr.
Emin olmadnz herhangi bir ey hakknda onlara soru sorabilmeniz iin
gitmek istediiniz niversite ya da koleji aratrn.

Sk alma Baarl Olur

Pozisyonlar, bazen istedikleri notlar almam alkan ve istekli rencilere

verilir ama grmenizde cevap veri eklinizle onlardan biri olduunuzu
kantlamanz gerekecektir:
Altrma: Bir Grme in Baarlarnz
Hatrlamak

Grmecinizin gemi baarlarnz ve ilgi alanlarnz bilmesinden

korkmayn, bu nedenle grmeden nce bunlar dnn.
Hi gnll bir i yaptnz m? Princes Trusta katldnz m? Bir otelde ya
da dkknda altnz m? Ya da halk ile ilgilendiniz mi? Bunlar insan
olarak ne kadar ok ynl olduunuza dair kullanmaya deer
rneklerdir.
Daha nce herhangi bir vakf iinde sponsorluk yaptnz m? Vakf iin
sponsorluk almalarnda yer aldysanz bu, kiisel yarar gzetmeksizin
bakalaryla
ilgilenebildiinizi ve fiziksel anlamda direnli olduunuzu gsterir.
4.Amatr tiyatro gibi zel ilgi alanlarnz var m? Bir
spor kulbne ye misiniz? Dzenli olarak egzersiz yapyor musunuz?
5.Btn bu nitelikler ve deneyimlerin bir listesini yapn.

Grmeleri

Bir grmeye davet edildiinizde bir seim srecini zaten gemi, dier
insanlarn arasndan seilmisiniz demektir. Bu yzden kurulu, grmenin
karar verici unsur
olmasyla birlikte, sizi olas bir alan olarak grecektir.
Artk birok irket bavuranlara, onlarla almalar iin gerekli olan bir
skor, bir puanlama sistemi uyguluyor. Bu
yzden ii ansa brakmayp hazrlanabildiiniz kadar hazrlann.
BSNnizi gzden geirin. Bir grme, kendinizi pazarlamanz iin bir
anstr ama bu zel kurulua ne sunacanz konusunda seici olun. Birok
beceriniz olabilir ama
istediiniz i iin hangilerinin doru olduunu gzden geirmeniz gerekir.
irketin rakiplerini ve sahiplerini ve de herhangi bir genel sanayi/piyasa
bilgisini bildiinizden emin olun. Kuruluta aradnz pozisyonda ne
yapabileceinizi ve sizden ne bekleneceini renin. Grme gn sormak
zere cevabn bulamadnz her eyi yazn.

Gerek

statistikler, grmeye giden insanlarn yzde 85inin, grme becerisi

eksikliinden dolay ilk be dakikada, olas alanlar olarak, kovulduklarn
ortaya koymutur.

Mkemmel Grmeyi Hedefleyin

te size, grmecinizi kendi tarafnza ekmeye yardm edecek baz

ipular:
Bavurduunuz ii dnn ve ona gre giyinin. Grmecinin dikkatini
negatif bir ekilde datacak hibir ey giymeyin. Temiz ve dzenli
grnmeyi
unutmayn ve gze batmayacak ekilde giyinin; rnein, sama desenleri
olan kravatlardan kann.
ou i grmesi iin, bir takm elbise, gmlek ve
kravat giyerek kendinizi emniyete aln ve gs dekoltesi ya da ar
mcevherden kann nk grmecinizin giydiiniz ya da giymediiniz
eye deil, size odaklanmasn istiyorsunuz.
Ge kalmayn. Bir i grmesine ge kalmak affedilemez, bu yzden bir
hayli zaman brakn. Randevudan nce sakinlemek ve odaklanmak iin
zaman brakmak her zaman daha iyidir.Pozitif vcut dili kullann: Bunun
anlam udur; iyi
gz temas, bir glmseme ve kendinden emin bir tokalama.Tamamen
hazr olun ve zgemiinizin fazladan bir kopyasn getirin. Grmeciye
soracak sorularnz olsun diye zihinsel dosya klasrnz dzenleyin. Bu
kendinizden emin olduunuzun gstergesidir.
Grme boyunca odaklanm olun. Sizinle gren bir grup insan varsa
hepsiyle iyi gz temas kurduunuzdan emin olun. Sorularn dikkatle
dinleyin ve ak ve kendinden emin olmak iin, cevap vermeden nce derin
bir nefes aln. Gereki olun ve uygun yerlerde rnekler vererek
cevaplarnzn konuyla ilgili olmasn salayn. Gleriniz ve zayflklarnz
konusunda drst olun.
Kendinizi pazarlayn. Kendinizi pazarlamak iin srarc olmanza gerek yok
ama grmecinin irketlerinin bir alan olacanz hissetmesini istiyor-
sunuz.
Bir sonraki aamay sorgulayn. Daha sonra ne olacan sorun ama onlar
bahsedene kadar cret ve primlerden bahsetmeyin.
Gitmeden nce grmecinizin elini skn ve bir glmsemeyle onlara
teekkr edin.

Terfi Grmeleri

altnz irkette terfi iin bavuruda bulunuyorsanz baarnz

garantilemek iin blmde arkadalarnz
olmasna ya da iyi bir gemi performansnz olmasna gvenmeyin.
grmelerinde, bahsedildii gibi bugn birok kurulu puanlama sistemini
kullanyor ve grmede nasl performans sergilediinizi grmek
isteyeceklerdir.
Btnyle hazrlandnzdan ve grmecinizin, gemite irket iin
yaptnz harika eylerin hepsini bilecei
ya da hatrlayaca varsaymndan vazgein! Ne kadar iyi
olduunuzu ve esiz sat noktanz bildirmek sizin so-
rumluluunuzdur. zgemiinize ve i kaytlarnza bakn
ve hak ettiinizi kantlamak iin rnekler, istatistikler ve belgeler bulun.

sizlik Sonras- Yeniden Balama

sizlik sadece bir ii kaybetmek deildir; bir tr byk kayptr. Orada

kalmay plnlarken i yerinden, i arkadalarnzdan ve arkadalarnzdan
ayrlyorsunuz. Bu, kiisel reddedilme, zgnlk, kzgnlk ve hatta
umutsuzluk duygularna yol aabilir. Oysa byk kayplardan gemek,
deiim iin nemli vesilelerdir. Kendinize biraz iyileme zaman verin ama
yapmaya karar verdiiniz ey sizin kararnz olmaldr. Ne yapmak
istediinizi derinlemesine dnn, buna zaman ayrn. yerine dnmeden
nce ailenizle bir tatile kn ve mesel bir ay almamay sein.
Var olan bir sonraki ie aceleyle girimek en iyisi olmayabilir nk. Ama
parasal kayglar bir sonraki hareketinizi
belirlemede mutlaka bir rol oynayacaktr.zlmezseniz ya da kayp
duygunuzu eksiksiz olarak
yaamazsanz olay kapatmazsnz ve sonunda yolunuza
devam etmenin zor olduunu fark edersiniz. Sizin ve ailenizin yapmak
zorunda olaca deiiklikleri kabullenmek
iin kendinize biraz zaman verin. Benim gibi siz de en kt ve zor
zamanlarn en pozitif deiiklikleri getireceini grebilirsiniz. Srecin kendi
hznda ilerlemesine izin verin, sabrl ve kararl olun. mkn dhilindeyse
becerileriniz,ve bir sonraki admlarnz dnmek iin en azndan birka
gn izin aln.
Kiisel Almak

ten karlan insanlarn yaad tepkilerden biri zgvenlerine vurulan

darbedir. irketinizdeki durum tamamen kontrolnzn tesinde olsa bile,
iten karlma
yine de son derece kiisel gelebilir. Bu gibi durumlarda, dardan destek ve
yardm istemek nemlidir. Yaknnzdaki
danma hizmetlerini aratrn ya da kendinize, size geleceinizi plnlamada
yardmc olacak bir i eitmeni, danman bulun.

Hedefler Belirleyin

Hazr hissettiinizde, bir sonraki hareketi plnlamann

zamandr. Deiim korkutucu olabilir ama ayn zamanda zgrletiricidir
de. ten karlmsanz nnzde temiz
bir sayfa vardr; bu nedenle, sadece ne yapmanz gerektiini deil gelecekte
ne yapmak istediinizi de gzden geirin! leri akna braktnzda
baarl olma ihtimaliniz daha fazladr. Belki de hayallerinize doru
ilerleyebildii-nizi greceksiniz. lk nce oturun ve hem ne yapmak
istediinize hem de
kesinlikle ne yapmak istemediinize karar verin. Bir nceki
iinizin nefret ettiiniz ynleri mi vard; benzer bir pozisyon iin bavurmak
yararszdr. Bunun yerine, becerilerinize uygun ileri grmek iin evrenize
bakn. Zevk
alacanz bir eyi elde etmeye almann nemini unutmayn. Ne kadar
mutlu, memnunsak iyerinde o kadar verimli olacazdr. Ayrca tamamen
farkl bir eyi hedef alp
almayacanz dnn. Araynz srasnda, daha nce
hi dnmediiniz, yeni ve heyecan verici bir meslei bile
kefedebilirsiniz.

Hayatn Frsatlarn Kucaklayn

Uzun vadede istediiniz eye dair ak bir gr benimseyin ama yolda

kan frsatlara da ak olun. rnein yllar nce, bir televizyonun haber
odasnda su muhabiri olarak alrken, kendimi birden bire eitli koluk
ve kolaylatrma kurslar almak zere imza atarken buldum.
Kurslarn beni ayarttn sanyordum; nereden bileceim
ki o kurslar bana iimin btnleyici paras olarak hizmet
edecekler. Aa yukar bir on yl sonra eitmen/ko oldum ve arada
rendiim btn becerileri iyi bir ekilde kullanabildim.

Vaka almas: Caroline

Caroline i tasarmc olarak eitim ald ve Londrada baarl bir ii vard.

ki ocuu doduktan ve ei iini kaybettikten sonra, ocuk bakcs oldu
nk o srada hayatna uygun olan buydu. Fakat sonunda kendi kariyerine
dnd. Ama evlilii bozulduunda, bu ekilde devam edemeyeceini grd.
Bu nedenle de iten ayrld ve pansiyoner ald.
52 yandaki Caroline, mevcut durumuna en uygun i olduu iin kendisini
DIY maazasnda kasada alrken
buldu. Bu hem bir kltr okuydu hem de pozisyon iin
fazla eitimli olduunu dnen patronunun pasif-agresif davranlarnn
alc ucunda olduunu fark etti. Patronu
ondan sosyal bir gece dzenlemesini istedi, byk ihtimalle baarsz
olmasn bekliyordu. Fakat Caroline o kadar
baarl bir gece dzenledi ki patronu ona sayg duymaya
balad ve ona bir daha asla zorbalk yapmad. Caroline iin
btn bu deneyimler z-saygsn ve gvenini gelitirmesine yardmc oldu
ve imdi baarl bir sanat galerisi sahibidir. imdiki btn zaferlerini
gemite yaad eitli deneyimlere balyor.
GRME BECERLER Hayallerinizden vazgemeniz gerekmez ama zorlu

yolu
takip etmek ve yolda daha iyi bir portfy oluturmanza
yardmc olacak frsatlar yakalamak zorundasnz. Bugn ok becerililik, i
yerinde iyi bir denge kurmann anahtardr. Artk bir mrlk i yok, bu
yzden ne kadar fazla beceriniz varsa ve ne kadar uyumlu iseniz baarl
olmanz ve kendiniz iin istikrar salamanz o kadar mmkndr.

leri Akna Brakn

bavurusu yaparken, hibir sonuca varmayan grmeler cannz

skmasn; hibir grme ya da bavuru bouna deildir: Her deneyimden
bir ey reneceksiniz!
sizliiniz konusunda kendinize ve bakalarna kar drst olun ama
bunun kendinizi eksik biri gibi hissettirmesine izin vermeyin. Son
zamanlardaki ekonomik deiikliklerden dolay daha fazla insan isiz
kalmaktadr ve bu
kesinlikle utanlacak bir ey deildir. En bandan, bu konuda ak ve
konukan olmak ama ilerleyebildiinizi hissetmek, iyi bir fikirdir.
Sizin BSN niz

Her birimizin, kalabalktan syrlmasn salayacak en

azndan bir tane benzersiz sat noktas varsa da birlikte altm birok
insan kendi yeteneklerini tanmay baaramyor. Bakalarnda grdmz
eyin aslnda kendi yeteneklerimizin bir yansmas olduunu bilmeden,
baka insanlara hayranlk duyarz. Sorun, kolay bulduumuz eylerin gz
ard ettiimiz eyler olmasdr. nk yapamadmz eylere odaklanma
eilimindeyizdir. Gemite insanlar, zor bulduklar eyleri iyi yapmaya
tevik edilirlerdi
ama elbette kendi kabiliyetlerinizi ve niteliklerinizi mkemmelletirmek
daha iyidir. sel yetenek ve becerilerle
doduumuza inanyorum ben. Ve bize ilham veren eyleri yapmak
nemlidir. Bunlar geni bir yelpazeyi kapsarlar. Sizi ynlendiren eyleri
bulun. Birok baarl insan, onlar motive eden eyin sadece para deil yeni
bir giriim
riski ve heyecan olduunu syler. Son zamanlarda, koluk
kuruluu kuran bir kadnla altm ve her ey yerli yerine
oturduunda, yeni bir projeye balamaya hazr olduunu syledi. Ona gre
i tamamlanmt.

Yan Sizi Engellemesine zin Vermeyin

Yalanmakta olan bir nfusun iyerindeki sorunlarndan

biri yallktr. Ama i ararken daha yal ve bilgili olmann
getirdii faydalar hatrlamak ve bunlar bir i grmesinde
iletmek nemlidir. Yllarn deneyimiyle danmanlk becerilerini i yerine
getirebilirsiniz ve bu sadece ite deil hayatta da ie yarayan bir deneyimdir.
ocuk yetitirdiyseniz
ve yllarca farkl sanayilerde altysanz bu sizin uyumlu olduunuzu
gsterir. Yal olmak, kendinizin farknda olduunuz, anlayl, hogrl
ve deneyimli olduunuz anlamna gelir. Herhangi bir grme iin
hazrlanmann
anahtar kendiniz olmaktr ve sonra, doal yeteneklerinizin
bu ii almanza nasl yardmc olduunu grn.

Hepsini Bir Araya Getirmek

sizliin ardndan yeni bir i ya da yeni bir yn aryorsanz bu kontrol

listesini size yardmc olmas iin kullann:
Becerilerinizi belirleyin ve zgemiinizi gncelleyin.
BSNnizin ne olduunu bulun.
Gleriniz ve zayflklarnz neler? Ekstra eitime ihtiyacnz var m?
Uzmanlardan tavsiye isteyin; bunun iin varlar!
Seeneklerinizi aratrn ve bir grmeye gidiyor-
sanz irketi bildiinizden emin olun ve bunlardan faydalanabileceiniz
alanlar belirleyin.
lk grmede baarl olmasanz bile, denemekten vazgemeyin. Hepsi iyi
deneyimler ve azmederseniz
sonunda oraya ulaacaksnz.

Medya Grmeleri
Bu blmde, medyayla grmenin stesinden nasl gelineceini eklemenin
faydal olacan dndm. nk medya kurulular, artk haber toplama
srelerinde halkn kendilerine yardm etmesine her zamankinden daha fazla
gveniyorlar.
Medyann ilgilenebilecei ilgin bir hikyeniz mi var? Bu bir yaam
deneyimi ya da yazdnz bir kitap olabilir ya da katldnz bir vakf ii.
lk admnz, seyirci kitlenize karar vermek olacaktr. En uygun aracn
hangisi olduunu sonra dnmeniz gerekir. Hikyenizin bir dergi
ya da gazetede kmasn istiyorsanz grmeye gitmeniz
gerekir. Dier seenek, hele de hlihazrda biraz medya
deneyiminiz varsa yayna hazr hikyenizi retmek olacaktr. Bir televizyon
istasyonuna sunabileceiniz ilgin bir grntnz varsa bu hikyenizi
kullanmalar iin ek bir ekicilik olacaktr. Belki de size gre ok
heyecanlan-
drc bir hikyeniz var ve size zel olacaktr. lk nce,
hangi medya kuruluunu hedef alacanza karar vermeniz gerek. Hangi
yola karar verirseniz verin, bunun, rnein yazdnz kitap hakknda
konuuyorsanz ya da topluluunuz iin para toplama etkinlii
duyuruyorsanz faydal olacak bedava bir reklam frsat olduunu unut-
mayn.

Medya Frsatlar

Ulusal haberlerde bir hikye duyuyorsanz ve bir birey ya da irket olarak

tepki verebileceinizi hissediyorsanz o zaman yerel gazete/radyo/televizyon
istasyonunuzla iletiim kurun. Gazeteciler ve yaynclar kendilerine hikye-
ler verildiinde her zaman mutlu olurlar nk bu sayfalarn ve yaynlarn
doldurmaya yardmc olur.
Yorum Yapmaya Davet Edildiinizde

Bir gazeteci sizinle iletiim kurabilir nk belli bir hikye hakknda sizinle
grmek isterler. Rolnz, haber deeri tayan bir konu iin bir grup
insann ya da bir irketin temsilcisi olmak olabilir. Dikkat edilmesi gereken
birka ey var. Herhangi bir soruya cevap vermeden nce
bilgi toplayn. Gazeteciye unlar sorun:
Hangi irket iin alyorlar?
Son tarihleri nedir?
Onlara nasl yardm edebilirsiniz?
Baka kim ile konutular ve hangi bilgilere ulatlar?
Zaman, mekn ve grmenin yaplaca yeri belirleyin.

erik

Mesajnz nceden hazrladnzdan emin olun, bylece zaman

geldiinde, grme iin her ey parmaklarnzn ucunda olur. En nemli
noktalar nce, ayrntlar da sonra onu takip edecek ekilde dzenlenmi bir
piramit
olarak dnn ierii! Ve balklar kullanarak, dncelerinizi dzenleyin:
Kim? Ne? Nerede? Ne zaman? Neden? Nasl? Dinleyicinin kolayca
anlamas iin mesajnz basit tutun.

Baslm Grmeler
Grme yaptnz gazete ya da dergiyi aratrn.
Mesajnz plnlayn.
Yaynlanann onlarn istedii hikye deil sizin hikyeniz olduundan emin
olun.
.Muhabirin size ynelttii sorularn hibirine evet
ya da hayr cevab vermeyin yoksa tek heceli cevabnz sizin alntnz
olabilir.
Hibir eyin yaynlanmamak kaydyla olduunu
sylemeyin nk baskya debilir.
Sylediiniz eyin dengeli ve adil olduundan emin olun. Mahkemede
sonlanacak hibir ey sylemeyin. Bir fikriniz varsa buna Ben ya da
Deneyimlerime gre ya da Bence ile balayn.
Sylediiniz her eyi not edin, sadece geri dn
olursa diye! Sonuta mutlu olmadnz bir ey sylerseniz yayna gitmeden
nce muhabire syleyin.
Gazeteciler yaynlanmadan nce yazdklar eyi grmenize izin
vermeyeceklerdir ama aslnda gerek olmayan hibir eyi kasten
yazmayacaklardr nk bu onlar iyi gstermez.
.Ne kadar yardmc, bilgili ve arkada canls olursanz sizinle gren
gazeteci iin iyi bir kontak kii
olma ihtimaliniz o kadar fazladr.

Radyo Grmeleri

Radyoda sizinle rportaj yaplyorsa tamamen hazr ve

rahat olabilmeniz iin nceden yapacanz birok ey var. ncelikle,
rportajn canl m nceden kaytl m yoksa telefonda m olduunu bulun.
Bir meknda m yoksa stdyoda m?
Sizinle rportaj yapan kiinin kim olacan bilmeden hibir canl
rportaja atlmayn. Radyo istasyonu sizinle
balantya getiyse hangi sorular soracaklarn ve iin tam olarak ne
hakknda olacan nceden aratrn. Grmeyi
ksa ve z tutmalsnz nk belli bir alanda uzman ola-
bilseniz bile, dinleyiciler Adan Zye sizin uzmanlk konunuzu deil, sadece
bir ya da iki belli noktay duymak isteyecektir. nceden yapabildiiniz
kadar aratrma yapn ve iyi hazrlann.

Acil Rportaj

Gazetecilerin her zaman bir son tarihleri olsa da anlk bir rportaja
itildiinizi hissetmeyin. Size ne sorulacan aratrmak profesyonelcedir ve
kabul edilebilir bir eydir.
Sonra onlar on dakika iinde arayabilirsiniz. Bu; kim, ne,nerede, ne zaman,

neden ve nasl listesine gz atabileceiniz anlamna gelir ve iyi hazrlanm

ksa konumanz olduunu garanti eder. En bandan itibaren mesajn

kontrolnn sizde olduundan emin olun.

O Zor Sorular
Size gelebilecek saldrgan ve istenmeyen sorular nceden dnebilmek
son derece nemlidir. rnein kanmay tercih edeceiniz bir sorunun size
sorulabileceini
biliyorsanz sadece bunun olmayacan ummann bir faydas yoktur; bir
ka cmlesi hazrlamanz gerekir. Savunmac ya da kaba olmak asla iyi bir
fikir deildir. Bu sadece sizin iin kt bir grnt yaratacak ve hatta sulu
olmadnz hlde sulu grnmenize neden olacaktr.

Medya eitim seanslarmda birok insan, sylemek istediinden ziyade

istemediinden endie duyuyordu. Negatif dnerek enerjinizi harcamayn
ama bu canl yayn
kendinizi tantmak iin muhteem bir frsat olarak kullann. rnein
kuruluunuzla ilgili gemite kt bir reklam
olmusa bunu inkr etmeyin ya da savunmaya gemeyin. Soruyu kabul
etmek ve bunu kendi yararnza kullanmak
anahtardr. Bu nedenle rnein unu diyebilirsiniz: Evet,

bu irket iin zor bir zamand ama ok deerli dersler kardk ve bence
bugn bu yzden bu baar hikyesiyle burada oturuyorum...

GRME BECERLER Cevap veremeyeceiniz sorular sorulduunda onlar

kandrmaya almayn. Drst olun ve bunun sizin uzmanlk alannz

olmadn syleyin. Ama bunun yerine neye yorum yapabileceinizi
syleyin. Soruyu aln ve
emin olduunuz bir ey hakknda konumaya devam edin.

Konunun zn Unutmayn
Gemite yazdm kitaplar iin birka reklam grmesine katldm. Btn
malzememi aratrmtm ve yayncnn ne sylememi istediini biliyordum.
Bu nedenle
birok ilgin kesin veriyi hazr tutuyordum. Fakat o ilk zamanlarda kiisel
hayatma yeterince kafa yormadm iin kendimle ilgili sorularla
boutum. Bu yzden, hibir grmede asla temel prensipleri gz ard
etmeyin. Faydal btn kaynak malzemeleri bir araya getirmek iin
gemile ilgili her ey ile zgemiinizi gzden geirin.

Grmeciyle Uyumak

Herhangi bir grmenin baars, grmeci ile kurduunuz ilikide

yatacaktr. Televizyon yerine radyoda konuuyor olsanz bile, vcut diliniz
ve gz temas son derece nemlidir. Savunmac grnrseniz ya da szl-
szsz iletiiminizde agresif iseniz en iyi grmeyi yapm olmazsnz.

Grme Srasnda

Tam olarak hazrlandnza gre, grmeye hazr olun. te size yardmc

olacak birka nokta:
Dilinizi basit tutun, sorular dinleyin ve cevap vermeden nce,
dncelerinizi toparlama ve dzeltme
amacyla biraz ara verin. Bu, mesajnz ynetmenize yardmc olur.
nemli bir noktay eklemeyi unutacanz dnyorsanz grmeye
yannzda madde iaretli kk kartlar gtrn. Tomar tomar kt almayn,
bunlar sizi yanltabilir ve daha da kts korkun bir hrt
sesi karacaklardr.
Dzgn nefes aln, yava konuun ve sylediiniz eye bal kaln. Acele
ederseniz mesajnzdan koparsnz, sonra sorular uygun ekilde
dinlemediinizi fark edersiniz ya da zihninizde kendinizi eletirirken
yakalanrsnz, bu da sizin dikkatinizi sylediiniz eyden baka yne eker.
Hikyenizi herkesten daha iyi biliyorsunuz, bu nedenle bilgi eksikliinden
endie duymayn.

Televizyon Grmeleri

Birok insan grme yapmaktan korkar nk o esnada kendileri

olamamaktan korkarlar. Hakldrlar. nk en iyi grmeler, bilgili ve
doal insanlarla yaplanlardr. Radyo grmesinden farksz bir ekilde;
sylemek istediiniz eyi
bilin, sorulmasn istemediiniz sorulara, kendinizi ve iinizi tantmak iin
bir frsat olduklarn dnerek hazr olun. Grme ipular iin yukardaki
listeye baknz.

Stdyo

Bir stdyoda grme yapyorsanz ortam tandk olmasa bile, o bir kii ile
(grmeci) konutuunuzu unutmayn ve evrenizde olup biten hibir ey
ile dikkatinizi datmayn. Bu sizin parlamak iin ansnz ve kimsenin ya
da hibir eyin buna engel olmasna izin vermeyin.

Kyafet

Ne giyeceinizi dikkatlice dnn. Ortam ve grme

nedeni belli lde neyin uygun olduunu bildirecektir ama kamerada neyin
iyi gittii, neyin gitmedii hakknda baz temel ilkeler vardr.
Grme ortamn kontrol edin. Eer televizyon
stdyosunun zel renkleri varsa kyafetinizin nasl gideceini dnmeye
deer.
Ortama gitmeyecek belli bir renk olup olmadn kontrol et.
Tamamen siyah ya da tamamen beyaz giymekten kann. Beyaz
parlayabilir ve siyah kara bir delikte kayboluyormusunuz gibi grnmenize
neden olabilir.
Noktalar ya da ince izgiler gibi gz kamatracak desenler giymeyin.
Logonuzun reklamn yapmayn ya da herhangi bir
ekilde reklam yaygaras yapmayn.
Bir ey uygun olmazsa kyafet deitirin. Bir bakasnn gmlei ya da
ceketini giymeniz sylendiinde,bir gven krizi yaamak istemezsiniz.

Grmeye Hazrlanmak
Stdyodan nce, konukseverlik odas olan kulise alnabilirsiniz. Kelimenin
her anlamnda, kiisel grntnzn
sorumluluunu almak zorunda olduunuzu unutmayn; rnein makyaj
blmne alnmadysanz makyaj, sa ve
kyafetinizi kontrol ettiinizden emin olun. Deneyimlerime
gre sunucular ve kamera ekibi, bir ey korkun derecede uygunsuz
grnyorsa bunu size sylemede mkemmel deillerdir. Genellikle
metinleri ya da teknik ileri iin endielenmekle meguldrler.
Kuliste sinirlerinizi yattracak baka misafirler de olabilir. Stdyoya
alndnzda, (ister canl gibi durumu olsun [kayt edilen ama
dzeltilmeyen bu nedenle canl grme gibi grnen] ister canl bir
grme olsun) sadece sylediiniz eye odaklanmanz ve konsantre olma-
nz gerekir.
Aka ve dnerek cevap verin ve kendiniz olun.
Rportaj yapan ve sizinle programda olabilecek dier insanlar dinleyin.
Syledikleri bir eye tepki gstermek isteyebilirsiniz, bu nedenle tetikte
olun.
Sunucu ya da dier misafirlerden fazla konumayn.
Mutlu olmadnz herhangi bir eyi dzeltmek iin
yeterli gvene sahip olun.
Gl duygular beslediiniz bir eyi vurgulayn.
Dilinize ve vcut dilinize dikkat edin.
Gveninizi sarsabilecei iin grmeyi tekrar ekmelerinden kann.

Uzak Stdyo

Uzak bir stdyo, genellikle bir koltuk ve kamera (ya da

bir radyo stdyosu ise mikrofon) ve sadece sizin olduunuz ok kk bir
stdyodur. Grmeci baka bir yerde olacaktr. Bu doal deilmi gibi
gelse de tamamen sylemek istediiniz eye odaklandnzdan emin olun.
Sorular dikkatle dinleyin ve cevap vermek iin kendinize bolca zaman
verin.

Surat Asmak

ster televizyon stdyosunda dier misafirlerle olun isterseniz de uzak bir

stdyoda, kamerann her an sizi ekebileceinden emin olun, bu yzden
izleyicilerin grmemesini tercih edeceiniz bir ey yapmak istemezsiniz.
Yz ifadenize dikkat edin: Grme konusunda deneyimi olmayan
insanlarn ou, korkmu ya da suratsz grnrken yakalanr nk
kamerann onlar ektiini fark etmezler.
Son derece ciddi, doal bir grmeye katlmyorsanz grmeci adnz
sylediinde glmseyin. Yayn arenasna
adm attnz dakikadan ayrldnz ana kadar gsteride olduunuzu
aklnzda tutun.

Telefon Grmesi

Bu, insanlar uygunsuz bir biimde yakalayan grme trdr. Telefonun

dier ucunda biriyle konumak daha
az snrlayc gibi grnebilir, bu nedenle biraz daha rahat hissedebilirsiniz
ama bunun sonucunda sylediiniz eyi
daha az kontrol edersiniz. Dier yandan telefon grmesi,
grmediiniz bir kiiyle konutuunuz iin daha az sinir
bozucu gelebilir. Zihninizin yaptnz eyden sapmasna
izin verirseniz her iki tepki de mesajnz etkileyecektir. Sylemek
istediiniz noktalarn farknda olun ve daha da
dikkatli davrann; batan sona odaklanm kaln.

Medya Grmeleri in Kilit Noktalar

Tepkisel olduu kadar ileriye etkili de olun.

Grmenin nceden kaydedilmi mi yoksa canl m
olduunu kontrol edin.
Yeri aratrn (Ne giyeceinizi gzden geirin).
Hedef kitlenizi belirleyin.
Ksa konumalarnz da dhil olmak zere mesajnz plnlayn.

Grmenin Kendisi

Rahat ve sakin olun; uygunsa glmseyin.

Daha yava konuun.
Odaklanm ve konuya bal kaln.
zleyicinin dikkatini dataca iin kalem gibi eyleri tkrdatmaktan
kann.
Savunmac olmayn, soruyu dorulayn.
Jargon kullanmaktan kann.
zleyici sylediiniz eyi hemen anlasn ve zihinsel
olarak gezinmesin diye, mesajnz basit tutun.
Faydal kpr ifadeleri kullann: .. .vurgulamak istiyorum.,
Vurguladm kilit nokta...
zleyicinin dikkatini ekin ve mesajnz ynetin.
rnekler ve anekdotlar verin. Mesajnz bir rnekle
desteklemek her zaman daha iyidir.
Bir hata yaparsanz geri dnn ve onu dzeltin ya da aklayn. Canl
yaynda bir eyi dzeltmek uygundur ama Korkun bir hata yaptm...
demek yerine u noktaya tekrar deineyim... ya da Aklamak
gerekirse. gibi bir ey syleyin.
Soruyu aldnz onaylayarak istenmeyen sorular
baka yne evirin ama sonra dhil etmek istediiniz bir ey syleyin.
Bu kiisel tantmnz iin bir frsat olduu iin tadn
karn ve mesajnz aktardnzdan emin olun.

Saldrgan Grmelerin stesinden Gelmek

Elbet ok kolay olmayacaktr, ama siz gene de saldrgan

bir grmeyi kiisel almayn. Grmeci sadece yapmas
gereken eyi yapyor; sorulara cevap bulmak. Kendinizi ya
da altnz irketi temsil ediyorsanz ve eer grme anlamazla
neden olan bir konu hakkndaysa size baz hileli sorular sorulmas
zorunludur.
Yllarca grme teknikleri konusunda polis memurlarn eittim, istisnasz
hepsi kendilerine zor sorular sorduklar iin gazetecileri suluyorlard.
Fakat inanyorum ki
saldrgan soruturma iin hazrlanm olsalard hi de zorda kalmazlard.
nemli olan ka cmlelerinizi prova etmektir. te birka fikir:
Ne yazk ki buna cevap verecek konumda deilim ama size
syleyebileceim .Bu benim alanm deil, ama bu durumda nemli ol-
duunu dndm ey.

Hatrlanacak Noktalar

Herhangi bir grmede sadece iletilebilir mesaj

verdiinizden emin olun.
Ne kadar gergin hissederseniz hissedin, kfr etmeyin ya da daha sonra
piman olacanz bir ey sylemeyin.
Halkn ilgisini eken bir konuyu dhil ediyorsanz
buna dikkat ekin.
Bir eyi kabul etmiyorsanz ama bundan bahsetmek zorunda hissediyorsanz
u tarz ifadeler kullanabilirsiniz: Bence baz insanlar. dnebilir ama.
En negatif sorulara mmkn olan en pozitif cevaplar verin, ama
gvenilirliin bir ncelik olduu bu tip durumlarda asla yalan sylemeyin;
sonunda ortaya kacaktr nk.
Mutlu olmadnz bir ey sylerseniz derhal itiraf edin. nsan olduunuz
iin sizi affederler ama yalan sylediiniz iin affetmezler.
Tartmal bir durumda dikkatli olun ve canl yaynda, suu kabul etmekten
ziyade yle bir ey syleyebilirsiniz: Hemen imdi...[aile/alanlar] iin
yapabildiimiz her eyi yapyoruz ama bunun tekrar olmamas iin bir
aratrma yrtyoruz.
Asla alelacele konumayn. Cevab bilmediinizi, ama bir cevap bulur
bulmaz onlarla paylaacanz sylemek en iyisidir.
Olas yanl anlalmalar engellemek iin aklama yapn. Grmeyi yapan
kii sizi yanl anladnda
savunmac olmayn ama onlar dzeltin. yle bir ifade kullanabilirsiniz:
Evet, birok insan byle dnyor ama dorusu u...
Herhangi Bir Durumu Yararnza Kullann

Bir keresinde, yazdm bir kitap hakknda bir televizyon sunucusu ile canl
grme yapyordum. Prodktr
bana, sunucunun bir pisipisi olduunu syledi ama benim deneyimime
gre daha ok dii bir kapland. Bana saldrd ve istedii cevab alamadka
soruyu tekrar tekrar sordu. Canl yaynda fayda salamak ve rportaj iste-
diim yne ekmek iin fantastik bir frsat verildiini bir an atlasam byk
bir hata yapabilirdim. Bu nedenle, ne
zaman ki saldrgan bir soru savruldu onu hemen ve kibarca kabul ettim.
Daha sonra da sylemek istediim eyi syledim. Bylece, kendimi
sunucunun merhametine brakmadan istediim mesaj iletmi oldum. Daha
sonra aldm
geribildirim, dikkat ekici ve ilgin olduumdu; odaklanm ve sakindim.
Mesajm da aka aktarmtm ama sunucu iin ayn eyi
syleyemeyeceim.

yi Bir Sunucu Olmak

Blmn konusu bizimle rportaj yaplmas olmasna

ramen, bazlarnz medyada alabilir ya da sunucu olmay dnyor
olabilir diye, bir altrma vereceim size. yi bir sunucunun nasl olduunu
anlatmakla beraber dier insanlarn nasl altklarn anlamamza da
yarayabilir. Bu
yzden, salk uzmanlarndan retmenlere kadar geni bir yelpazeye
nermiimdir.
Bir kiinin konumasn dinlemenize ya da dinlememenize neden olan ey
nedir? Bunun cevab, bunu dinleyici/izleyicinin bak andan yaplacak
bir analizde
yatar. Bir dinleyici/izleyici olarak muhtemelen siz de baz sunuculardan
holanyor bazlarndan nefret ediyorsunuzdur. Onlarda neyi sevip neden
nefret ettiinizi bulmak, iyi bir sunucu olmak isteyenin kendi stilini
oluturmasna yardmc olacaktr. Ayrca sizinle grme yaplmasn plnl-
yorsanz buna da yardmc olacaktr. lk izlenim, televizyon izler/radyo
dinlerken oluur: Sylenen eyi anlyor muyum? Hikye kafamda soru
iaretleri brakt m? Anlatc dinlememi salyor mu? Dikkatim mi dald
yoksa?
imdi u altrmay deneyin.

Altrma: yi Bir Sunucu Nasl Olur?

Daha bilinli bir ekilde haberleri dinlemeye ve izlemeye balayn.

lk izlenimleriniz nelerdir?
Sunucu size syledii eyle ilgileniyormu gibi grnyor ya da yle
duruyor mu?
Dinleyici/izleyiciyle ba kuruyor mu?
Grmeci, grme yapt kii ya da misafirlerinin syledii eyleri
dinliyor ve sonra, kendisine verilen
bilgiye karlk veriyor mu?
Btn bunlara verdiiniz yantlar, hedeflediiniz ya
da kandnz eyin ne olduunu anlamanza yarayacaktr.

Grmelerden En yi ekilde Yararlanmak

Btn grmeler ya kendiniz olmakla ya da hedef kitlenizi gvenilir kii
olduunuza, olas patronunuzu da i iin en uygun kii olduunuzu ikna ile
ilgilidir. Beklediiniz ya da istediiniz soru sorulmamsa bilginizi aktarmak
yine sizin sorumluluunuzdur. yi bir grmeci bunu hemen anlayacak ve
bu noktalar amak iin size doru sorular soracaktr.
Grmeler katlanlmas gereken bir ey deil kendinizi tantmak iin
muhteem bir frsattr. yleyse iyi yapmaya
deerdir ve bunu ancak siz yapabilirsiniz.
Bir sonraki blmde, medya ve a oluturma yoluyla kendinizi tantma
konusuna daha yakndan bakacaz.
Kendimizi pazarlamamz gerektirebilecek zamanlar olabilir. Ben size,
zorluk ya da rahatszlk hissetmeden nasl profilinizi ykselteceinizi,
bundan en iyi yarar nasl salayacanz gstereceim.

7. BLM

PROFLNZ YKSELTMEK

Bu blmn tamam, medyay kullanarak ve a oluturma yoluyla

profilinizi nasl ykselteceinizle ilgilidir ve bunlar, kendini ya da rnn
tantmak isteyen herkesin yararlanabilecei yollardr. Kitap yazm, resim
izmi, bir aratrma yrtm, ihtiyac olan birisine yardm
iin sponsor aram, kendi iini tantmak istemi olabilirsiniz. Bunlardan
hangisini yapm/yapyor olursanz olun, fark etmez; kendinizi ve mesajnz
hedefe ulatracak baz basit ve etkili admlar vardr. Gerekte biroumuz
kendimizi pazarlama fikrinde ayak diretiriz, ama rahata nasl duyulur, nasl
grlebiliriz, bunu pek bilmeyiz. te bu blmde, btn bunlar
kefedeceiz birlikte.
Geni grl olmak ve ak hedeflere odakl bir yn duygusu, baar iin
son derece nemlidir:
Nereye gitmek istedii ve kim olmak istedii konusundaki gr, insann
sahip olduu en muhteem varldr. (anonim)
Bunu nasl baarabileceimizi imdi aklayacam.

Kimlerin Kendilerini Tantmas Gerekir?

zellikle i yerinde olmak zere, hepimizin beceri ve

yeteneklerini tantabilmesi gerekir ama yapmak ou zaman zor gelir nk
bunun kibir-bbrle kartrlmas
ihtimali vardr. Ne var ki irketimiz iin nemli bir ii
almak ya da istediimiz kariyere ulamak noktasnda, bunun yaplmas
arttr ve nasl yaplacan bilmenin saysz yarar vardr.
Kendinizi tantmanz ncelikle kendinizi bilmek ve kendinize inanmakla
ilgilidir. nk gerekte kendinize gvenmiyor da bir bakasn o
konusunda ikna etmeye
alyorsanz bilin ki abalarnz boa olacaktr. Yine de birok insan
piyasaya kp mallarn satmak istemeyebilir, bu anlalr bir eydir. Hele
de kendinizi pazarlyorsanz bu daha da zordur.
Herkes Becerilerini Gzden Geirmekten Fayda
Salayabilir

Avukatlar pazarlamay kendi meslekleri iin bir gereklilik olarak grmezler.

Bunu, bir grup avukata Profilinizi Ykseltmek semineri verirken fark
ettim; uzmanlklarn
tantmaktan ekiniyorlar, bunu baka bir blmn alan
olarak gryorlard. Seansa yle baladm: Muhtemelen hibiriniz kendi
becerilerinin farknda deil... Ve eminim ki
uzun zamandr zgemiinizi, brakn gzden geirmeyi
aklnza bile getirmediniz. Sanrm ortaklarnz da u anki
uzmanlklarn gncellememilerdir. Bunu kantlamak iin grubun elere
ayrlmasn, beceri ve deneyimleriyle ilgili bir bilgi toplama altrmasna
birka dakika ayrmalarn istedim. Birbirlerinin becerilerini bilmek, i
arkadalar (bylece irketleri) ve de kendileri adna a oluturmak iin daha
iyi donanma sahip olmak anlamna gelecekti. Sonular aydnlatcyd.
Seminerdeki btn insanlar birbirlerinin ileri hakknda ok az ey
bildiklerine ve de bu gncel
bilgi paralarnn aslnda ne kadar nemli olduuna ardlar; rnein bir
avukat mahkemede davac yerine davallarla almaya baladysa irket bu
kiinin iini dardan
birisine tavsiye ediyorsa bu son derece nemli bir etken
olacaktr.

Ne Kadar yi Olduunuzu Bilin

Seminerimde avukatlar meslektalar hakknda ok az ey bildiklerini

kefetmekle kalmadlar, ayn zamanda kendi zgemilerine gz atmay
ieren bir sonraki altrma daha da aklayc oldu. stisnasz hepsi, yllar
boyunca ka yksek profilli davayla ilgilendiklerini ve mterilerine ne
kadar uzmanlk sunabileceklerini unutmulard.
Burada avukat rneini kullanyorsam da sylediklerim btn meslekler
iin geerlidir. Gemiimizi nemsemeli ve gzden geirmeliyiz.
Hedeflediklerimize bakarken yakn gemiin baarlarn gncellemek
lzmdr.
Bu sadece zgveninizi artrmakla kalmaz ayn zamanda
a oluturma sz konusu olduunda ok nemlidir. Ne
kadar iyi olduunuzu bilmiyorsanz nasl zgven geliti-rebilesiniz ki. Bu
durumda kendinizi tantmanz zor olacaktr. Sorun u ki hayatta durmadan
dnyevi deneyim kazanr ama gemi baarlarmz unuturuz. nk ann
etkisinde ok fazla kalrz. Ya da bir sonraki frsat ara-maktayzdr. Sk sk,
etkilemeye altmz kiinin ne
kadar muhteem olduumuzu zaten bildiini varsayarz,ama risk almay
gze alamayz ve ou zaman gerek udur ki bizim dndmz kadar
iyi bilmez ya da hatrlamazlar.

sel Gven Kazanmak

gemiimize dnp bakmak ve baarlarmz gzden geirmek, bize ok

fazla isel gven salayabilir. sel gvene sahip olduumuzda bir baar
ruhu saarz. Elbette dediim, bir kaslma kstahl deil kim olduumuz
ve ne sunabildiimiz konusunda rahat olmaktr, burada...
Yaptm seanslarda, avukatlarn kendilerini geri plnda tuttuklarn
grdm, kendi baarlarndansa mterilerinin davalarna dikkat ediyorlard.
Fakat sonunda, kiisel bir gzden geirmeye ikna ettim onlar: Ne kadar
deneyimli ve yeterli olduunu hatrlamann ne zarar vard ki.
A Oluturma

Bu zel grup iin bireysel takviye seanslar dzenledim

ve (isel ya da dsal) a oluturma yoluyla (ya da medya frsatlarndan
yararlanarak) profillerini ykseltmelerine
yardmc olacak bir takm hedefler belirledim. Birka ay
sonra, ilerin yolunda gidip gitmediini anlamak iin bu
hedefleri gzden geirdik; sonu ok baarlyd! Nihayetinde itiraf ettiler;
birlikte yaptmz bu alma, kendi deerlerinin farkna varmalarna neden
olmutu. in ilgin
yan, daha sonra irketteki dier avukatlara bilgi aktarabilmek ve
deiiklikleri takip iin aylk irket ii toplantlar dzenler oldular.

A Oluturma yerinde Neden nemlidir

A oluturmay sadece i yerimizin dndaki balantlar iin kullanrz.

Oysa i yerinde a oluturmak da son derece nemlidir: Dzenli olarak,
kendi beceri ve yeteneklerinizi bakalarna, onlarnkini de kendinize
hatrlatn.
Bylece, siz ve meslektalarnz birbirinizin reklamn yapacak bir
donanma sahip olursunuz.

Frsatlar Yakalamak in A Oluturmay

Kullanmak

A oluturma kelimesi, temel olarak dar kmak ve

insanlarn onlara ne sunabileceinizi bilmelerine izin vermek anlamna gelir
ve ou, iyeri dna yneliktir. Maalesef, a oluturma dncesinin
kendisi insanlar dehete drr ve ondan ekinirler. Oysa ok basittir ve
korkulacak bir ey yoktur; bu, en son maceranz insanlarn bilmesini
salamak ve onlara faydal olabilecek bir ey sunmaktr, o kadar.
Etkin bir a iin dierlerinin isteyebilecei neye sahipsiniz, bunu
belirlemeniz gerekir. Tam da bu nedenle, ana konumuz olan dinleyicinizi
belirlemek ve mesajnz he-deflemeye geri dnyoruz. Hangi bireyler ve
hangi insan
gruplar sizin beceri, hizmet ya da rnnzden faydalanacaktr?
Her zamanki gibi, bir kere temel prensipleri yerine getirdiinizde a
oluturma dncesi korkutucu olmaktan
kar, daha pratik ve mmkn hale gelir. Herkesin yeni iiniz ya da
rnnzden haberdar olmasn salayn. Kulaktan kulaa sylenti hi
phesiz ki en iyi (ve elbette en ucuz) reklam trdr.

A Oluturma Size Nasl Yardmc Olabilir

A oluturma iiniz iin ok kazanl olabilir, yeni mteriler

yakalayabilirsiniz. Ama sadece, buna biraz enerji harcamaya ve insanlarn
size sunduu yollar takip etmeye hazr olduunuzda en iyi sonucu
alabilirsiniz. nsanlar genelde, bir ilk temas takip ederek srarc ve
rahatszlk verici biri gibi grnmek istemezler. Bu a oluturmayla ilgili
duygu ikilemini anlyorum. Fakat unu hi unutmamal; tantnz biriyle
yeniden balant kurmazsanz
rakibiniz bunu yapacaktr. Doru nsanlar Hedef

Aln

Sonuca varmak iin iinize ve baarmak istediiniz eye faydal olacak

insanlar hedef almanz gerekir. Bir i fuarnda karlatktan sonra aylarca
beni arayarak ve mail atarak srar eden bir renkli fotokopi makinesi
satcsndan
biraz bkmtm. Olayla ilgili aklmda kalan, endstriyel
boyutta bir fotokopi makinesi istemediimi ona syle-
memdi ama onun duymak istedii bu deildi ki! Bu nedenle, kurumsallar
iin tasarlanm, son teknoloji bir lazer
yazcya uygulanan byk indirimi anlatan, ar derecede
heyecanl bir arama geldi!
Bu rnek, piyasanz ve nasl hedefleyeceiniz konusunda ak ve anlayl
olmak zorunda olduunuzu resmeder. Ayrca, olas mteri/alcnzla size
uygun bir karlk vermesine yol aacak iletiimi kurmanzn nemini
anlatyor.

Unutmayn, Bu Bir Yolculuk!

O kadar ok a oluturma ii ve sosyal etkinlik var ki

seim yapabilmek neredeyse olanaksz. Ama bulabildiiniz kadar ok
bulmalsnz nk kim sizin iin faydal kim deil ancak bu yolla
anlayabilirsiniz.
ok fazla sayda i kahvaltsna katldm. Fark ettiim en nemli ey u
olmutur; ou zaman yeni yeleri ie almay ierdiinden, ok rekabeti
unsurlar tayordu. Bir keresinde bir bayan, istekli bir ekilde, yeleri kk
iletmeler ve yerel tccarlar olan bir zel a oluturma grubuna davet
ettiinde memnun olmu, vnmtm. Grev duygusuyla uygunsuz bir
saatte gittim ve eitli tccarlar
ayakta durup duvar inilerinin, hallarnn ya da en son cihazlarnn
faydalarn verken omlet yemeye zorlandm. Daha sonra btn yeler, o
hafta boyunca ka insan baka ilere sevk ettiini herkese sylemek
zorunda kald. Bu hem ok etkileyici hem de olduka korkutucuydu. Daha
da nemlisi, ses eitmenliimin iekiye ya da vcutuya bir faydas
olacana ikna olmamtm. stelik beni davet eden
arkada canls bayana a oluturma grubunun bana gre olmadn
syledikten sonra yolda yanmdan geip gittiinde hayal krklna
uradm.

Sreten Ders Aln

A oluturma sanat bir sretir. Sadece ararsanz ortak

bir paydanz olan insanlar ile karlarsnz ve bu, byk
ihtimalle hemen olmayacaktr. Yine de dller, hedefe ulama konusundaki
kararllmzdan gelir nk bir eye ne kadar enerji harcarsak getirisi o
kadar byk olur.
A oluturma aratrmasndaki en byk yardmc, internettir; olanaklar
snrszdr. stediiniz soruyu yazn, gelecek bilgiye ap kalacaksnz.
Burada zm, sunulan seeneklerden korkmamak ama bunlar azaltmaktr.

Bu Tek Ynl Bir Yol Deil

Elbette a oluturma tek ynl bir trafik deil. rtibatta olduunuz kiiler
irtibatta olduklar kiilere sizin erdemlerinizi ver ama siz de karlk
vermelisiniz. Kendim iin o kadar iyi olmasam da bakalar iin doal bir a
oluturucu olduuma inanyorum. Ynlendirmelerinizde itenseniz emin
olun siz de karln alrsnz. Bir kiiye ve iine ne
kadar ilgi gsterirseniz onun karlk verme ihtimali o
kadar fazlalar. Elbette kendinizi rahatlk alannzn dnda hissettiiniz
zamanlar olacak. Ama hedefe ulamak ve kendi sesinizi bulmak iin ne
kadar cesaretiniz varsa nihayetinde onu o kadar kolay bulacaksnz.
dlleriniz de o kadar byk olacaktr.
A oluturma fikrini takdir ediyorum ve bunu uygulamaya koymak her
zaman kolay olmayabiliyor. Ve baz insanlar, bunu dierlerinden daha zor
bulur. Eminim ki en
deneyimli szc ya da satcnn bile, podyuma kmak ve
rnlerini satmak yerine evde kalmay tercih ettii zamanlar vardr. Ama ne
zaman byle anlar yaasam iimi bitirdikten sonra abalarm iin iki kat
fazla dl almmdr. Toplant ve a oluturma etkinlikleri, genellikle
tahminimden daha elenceli ve faydal geer. Her ey bir yana, ilgin
insanlarla karlatm ve hep yeni bir eyler rendim.
Bir a oluturma etkinliinde insan, daha nce hi karlamad insanlara
yaklamak zorunda kalr ve bu, biroumuz iin biraz sinir bozucu olmal.
Ama bir yabancnn yanna gitmek konusunda endielendiinizde, birok
insann da byle hissettiini hatrlamanz ve o duyguya
meydan okumanz neririm; olanlara arabilirsiniz.

Sadece Bilinsiz Olmayn

Sunumla ilgili, geen blmde eksiksiz hazrlan-mann nemini

akladm. A oluturma iin de benzer bir rutin izlemeniz gerekir. te
birka fikir:
Etkinliin yerini ve karlaacanz muhtemel insanlar dnn. A
oluturma organizasyonunu aratrn.
Vurgulamak istediiniz birka anahtar nokta bulun.
Hedef piyasanzn farkndasnz, evet! Konunuza vakfsnz, evet! Kendiniz
olarak insanlar etkilemeyi de nemsiyorsunuz! iniz/rnnzle ilgili
btn sorulara cevap vermemeniz iin bir sebep var m?! Belki biraz daha
hazrlkl olmak eklenebilir buraya...

nternette Sosyal A Oluturma

Birok insan, iini gelitirmek ya da sadece bakalaryla temas halinde

olmak iin sosyal a oluturma sitelerini kullanyor: Yerel i siteleri,
iletmede kadn siteleri, profesyoneller iin siteler ve elbette Facebook ve
Twitter. Siteler moda olup modalar getii gibi, srekli olarak geliiyorlar
da. Ama bu tr sitelerin size fayda salayabileceine hi
phe yoktur; serbest alyor olun ya da kendi iiniz
olsun, bakalaryla balar kurmann bir yoludur bu. Bir artist ya da
yazarsanz imdiki iinizin resimlerini a oluturma sitenize
ykleyebilirsiniz. Frsatlar sonsuz, ama bunlarn size nasl fayda
salayacan bulmanz gerekiyor ve en iyi yol, bir tanesine katlmaktr.

Kiisel Tavsiye

Birok insan, en iyi ilerinin kiisel tavsiye yoluyla kendilerine geldiini

syleyecektir. Benim iin de durum kesinlikle buydu. Geenlerde,
profesyonel irket kolaryla
bir toplantdaydm ve bir adam, medyann btn blmlerinde yaygn olarak
reklam yaptn ve nemsiz geri
dn olduunu syledi. tibar ok nemli ve her zaman
dier insanlarn referanslar ile yeni i bulduumu biliyorum. ok faydal
bulduum bir ey, bir birey ya da kurum
iin bir i tamamladmda takdirname istemektir nk mterilerin pozitif
geri bildirimlerinin bir listesini sunmak, yeni bir i almann kesin bir
yoludur.
Genel a oluturma becerilerinizi nasl gelitireceinize gz attk ve imdi
evredeki birok medya frsatn kefedeceiz.

Medya

Her eyden nce, medyann sizi sindirmesine izin vermeyin. Gazetecilerin

sindirici olmak konusunda korkun bir hretleri vardr ama bir gazeteci
olarak unu sylemeliyim ki bunun olduka adaletsiz olduunu
dnyorum.
Bu btn polis memurlarnn yozlam olduunu, btn avukatlarn sadece
paranz istediini ve btn politikaclarn yalanc olduunu sylemek
gibidir. Toplumun her kesiminde kurallara uyan ve uymayan insanlar
bulacaksnz, bu nedenle kurallar esneten gazeteciler her zaman olacaktr
ama birou bunu yapmaz. Gazeteciler temel olarak elidirler ve syleyecek
hikyesi olan insanlara byk faydalar olabilir. Medyay kullanyorsanz
ortaya attnz mesaj kontrol etmeye devam ettiiniz srece korkacak bir
eyiniz yok. Bu kitabn amalar dorultusunda, medyann
kendinizi, iinizi ya da rnnz tantmak iin kullanabileceiniz ynlerini
de ekleyeceim.
Haber Yayn Organlar

Haber yayn organlar, halka ak olan mevcut haberlerin btn ynlerini

kapsayan genel bir terimdir; baka bir ifadeyle, sadece gnlk temelde deil
saat saat, dakika dakika, meydana gelirken verilen haberlerdir. Teknolojinin
deien yz sayesinde, bilgiyi alabildiimiz hzda aktar-labiliyoruz.
Bir zamanlar, gazeteciler haberlerin elisiydi ama teknolojik ilerlemeler, cep
telefonlar da dhil olmak zere, haber kurulularnn kendilerine hikye
salamalar iin
halka daha da baml olmas anlamna geldi. Bu nedenle,
bu srekli deien ortamda artk sz konusu olan ey, gazetecilerin ilk sayfa
haberi arayp bulmas deil, bireylerin
ve kurulularn onlara gelmesidir.

Her ekilde ve Boyutta Haber

Hem geleneksel hem modern olmak zere farkl trde medya vardr:
Yazl basn: Gnlk, haftalk, iki haftada bir, aylk, iki ayda bir ya da
ayda bir baslan gazeteler, haber dergileri, dergiler, mecmualar, ticari
yaynlar.
Yayn arac: Radyo ve televizyon.
Internet

Deien Medya
nternet gazeteciliinin kefi, haber yayn organlarnn
yzn gerekten deitirdi. Bu, ksmen, geleneksel haber pazarlarndaki
finansal sorunlardan tr gazetecilerin internete dnmesinden dodu. BBC
televizyonu ve radyosundan baka birok haber piyasas, reklamcl
kullanyor ama bu, daha ok nternetin rekabetinden dolay yllar iinde
azald. Bugn, herhangi bir kiinin herhangi bir
yerde internet andan istedii eyi yazabildii ve yaynlayabildii bloglama
diye bir ey var. Bu, potansiyel olarak byk apta hedef kitle ekebilir.
nternet artk haber iin nc bir kaynak olarak dnlyor ve zellikle
daha gen
insanlar, aradklar herhangi bir bilgi, haber ya da baka
eyler iin ilk nce buraya bakyor.
Bu deiikliklerden korkmayn ama bunlar nasl benimseyeceinizi ve
bunlardan nasl faydalanacanz bilin. Deiim kanlmazdr ve srye
uymazsak taklr ve geride kalrz.

Mesaj Ynetmek

nsanlarn sizi, rnnz ya da hizmetlerinizi tanmasn istiyorsunuz, bu

yzden medya size yardmc
olmak iin en iyi ekilde konumlandrlmtr. Fakat medyann size kar
alacandan endie duymayn; daha ziyade onu bir takm oyuncusu gibi
dnn, neticede sizin
onlara ihtiyacnz olduu kadar onlarn da size ihtiyac
var.
6. Blmde bahsettiim gibi, medyayla daha etkili bir alma iinde
olabilmeleri iin yllarca polis memurlarn eittim. Pratik olarak her seansn
banda, polisler ve gazeteciler
arasnda var olan, kendiliinden gelen bariyeri ykmak zorundaydm. in
asl u ki birok polis memuru ktye kullanlacaklarndan ya da
mesajlarnn saptrlacandan korkar ve tamamen gazetecilerin
merhametine kaldklarn hissederler. Ama bu doru deildir. yi bir
grme karmak, iyi bir hikye yakalamak gazetecinin karnadr ve bu
byk lde grme yaplan kiiye bal olacaktr.

Bir Gazetecinin Size Yardm Etmesine Yardm

Etmek

Gazetecilerin, iyi ifade edilmemi grmeleri batan

yapmaya ya da anlalmaz bir cevab yayna hazr hale getirmek zere
dzeltmeye vakitleri yoktur. Grme yaptklar kiinin ak olmasn ve
kendilerine kuvvetli bir
hikye vermelerini isterler. Kendinizi iyi tanmak bir gazeteci iin dzenli
olarak bavurulan kii olmanz anlamna
gelebilir; rnein byk bir kuruluta Halkla likiler yetkilisi olan ama
yerel bir televizyonda ve radyoda devaml
misafir olma noktasna ulaan bir bayan tanyordum. Gazeteci onun
grme iin iyi olacan bildiinden, eitli
konularda yorum yapmak iin onu sk sk davet ederdi.Polislerle alrken
bir gazeteci aka manet olacak ya
da radyo ve televizyon blteninin en stnde yer alacak iyi bir hikye ister
ama polis de bundan faydalanr. nk bu, bir anlamda hikyenin
reklamdr ve suu zmede halktan yardm alma ihtimalini arttrr. Her iki
ekilde de ie yarar. Bu nedenle medya, her ne pahasna olursa olsun
kanlmas gereken bir dman deil, faydal bir arkadatr daha
ok.Medyann bir meslek olarak gzelletii bir zaman
vard elbet, ama insanlar gazetecilere phe ile bakyordu.
Bugn halk, kendi hikyelerini yaratarak ve hatta cep telefonlarna grnt
kaydederek gazetecilerle ve genel olarak medyayla daha fazla ilgileniyor.

Durumdan Olabildiince Faydalanmak

Gazeteciler, bilinli seimler yapabilsinler diye halka

bilgi sunarlar. Hikyeleri, birou sylediim gibi halktan gelen eitli
kaynaklardan toplanr. yleyse medyay kullanrken ileriye etkili bir
yaklam benimsemek nemlidir. Bu ekilde gazetecilere iyi bir hikye ve
uzun makale vererek yardmc olmakla birlikte, kendinizi ya da iinizi ta-
ntma frsat bulabilirsiniz. Bu ekilde kamu sizin hakknzda bilgi
edinebilecektir ve bu, yeni mteriler ekmek iin
muhteem bir yoldur.

nllerin tesinde Gerek Hayat

Bugn bir nl kltrnde yaadmz iin baarl olmak istiyorsak nller

gibi grnmemiz ve davranmamz gerektii ynnde, zellikle gen
insanlarn zerinde
temel bir bask vardr. Bu, kendinden emin ve gvenli bir ekilde
konumamz zorlatrr nk kabul edilir bir standard muhtemelen
karlamadmz hissederiz. Bu tuzaa dmeyin nk medyay kendinizi
tantmak iin kullanyorsunuz. Sizi baarl yapacak olan ey, olmadnz
bir ey olmaya almak deil kendiniz olmaktr.
Medya Nasl Hedef Alnr

Sizin onlarn reklamna ihtiyacnz olduu kadar gazetecilerin de sizin

hikyenize ihtiyac olduunu unutmayn. Anahtar nokta, onlara yazmak iin
bir ey vermeniz gerektiidir. Her eyden nce aadaki faktrlere dikkat
edin:
Hedeflemek istediiniz kitle kim?
Onlara vermek istediiniz mesaj nedir?
Yerel gazetenin, balamak iin en iyisi olduuna karar verebilirsiniz. Ama
sadece yeterince ilgi olursa hikyeniz
ulusal gazete ya da grsel basn ve hatta tm dnya tarafndan alnabilir.
Bazen malzeme bireyler ve kurulular arasnda paylalr: Yerel bir BBC
radyo istasyonu iin bir grme yapabilirsiniz ve sonra bunu ulusal, hatta
uluslar aras haberlerde ya da internette bulabilirsiniz. Fakat her
gazetecinin kendi atlatma haberini istediine hi phe
yoktur, bu nedenle onlara bir tane sunabilirsiniz.
te farkl trlerden kitle iletiim aralarna genel bir bak:
Yerel Gazeteler: ncelikle bask temelli olmasna ramen, yerel gazeteler
internet sitelerine daha gvenilir geliyor. Hatta video gazetecileri de
kullanyorlar. Fakat birok
insan dzenli olarak yerel gazeteleri satn alr ve yerel haberleri bu ekilde
okumay tercih eder. Bu, baarlarnz ya da yeni bir giriim hakknda,
tantm ya da reklam yapmak istediiniz hemen her ey iin kullanlacak iyi
bir k noktasdr.
Ulusal Gazeteler: Ulusal bir gazeteye yaklamay dnyorsanz ilk nce
setiiniz gazetenin siyasi eilimini
gzden geirin. nk bu, herhangi bir haber hikyesinde alacaklar
pozisyonu belirleyen bir eydir. Daha sonra, ne
tr hikyeler ilediklerini, sizin hikyenizin nerede uygun
olacan ya da uygun olup olmayacan dnn. Sunum Becerilerinde
(5. Blm) akladm gibi, bir gazeteye yaz yazarken hedef kitleniz son
derece nemlidir. Kaliteli gazetelerin, slup ve yaznn ierii hakknda kat
fikirleri
olacaktr.
Tabloid: Tabloid gazetelerin bildiklerini okuduklarn sylemenin adil
olacan dnyorum. Birok birey ya
da kuruluun bazen kendi zararna bulduu gibi, byk
manet yapma konusunda bir nleri vardr.

Ticari Basn: Bir ni pazarnn ilgilenebilecei bir rnnz ya da zel bir

markanz varsa bu izlenecek faydal
bir rotadr. lk nce, iiniz iin doru ticari gazeteyi hedeflediinizi garanti
etmek iin aratrma yapn.
Radyo: ok sayda, ticari yayn ve kamu yayn yapan yerel radyo
istasyonu vardr. A radyo yaynclarndan bahsetmeye gerek bile yok. Bu
nedenle hepsini aratrmanz gerekir. Ya, cinsiyet ve ilgi alanlar
bakmndan her istasyonun hedef kitlesini bildiinizden emin olun.
Televizyon: Uydu ve dijital televizyonun icad, seim yaplacak geni bir
kanal eidi sundu bize. Malzemenizin bunlarn birden fazlas tarafndan
kullanlabileceinin farknda olun. Grmenizi bir kere kaydettiinizde ve
bir
programda kullanlmasna izin verdiinizde, baka programlarda ve hatta
baka kanallarda da kullanlabilir.
nternet: Bu srekli genileyen vasta, annda ve kresel iletiim
bakmndan hayatmz deitirmekte. MySpace ve
YouTube gibi internet siteleri nl, hret ve baarl olmann yzn
deitirdi. Bu tr eriimin harika yan, iyi
bir fikriniz varsa uluslararas pazarlama arac vastasyla dnyadaki
milyonlarca kiinin bunu okuyabilmesi, grebilmesi ya da duyabilmesidir.

Medya in Bir Hikyeniz Mi Var?

Hikyeniz, ne kadar manet nitelii tayorsa o kadar
itibar kazanacaktr. Aka, yerel gazeteler, baskda yer edinmesi iin ille de
sansasyonel olmas gerekmeyen, daha ok yerel temelli hikyeler araynda
olacaktr. Yneldiiniz gazeteciye fikrinizi satabilmeniz iin hikye unsuru-
nuzu tanmlamanz gerekir.
Basnn dikkatini ekmenin birok yolu vardr. te bir rnek: Bir irket
ynetiyorsanz bir anket dzenleyebilir ya da bir aratrma yapabilirsiniz ve
baz faydal sonular dourursa iyi bir haber olabilir bu. Gazete iin
konunuzu hazrlarken, hikyenizin insan unsurlarna dikkat ediniz.
Kendinizi okuyucunun, dinleyicinin ya da izleyicinin yerine koyun. lginizi
ne ekerdi? Bu temel prensiplere geri
dnmek, basn blteninizi dzenlemenize yardmc olacaktr.

Basn Bltenleri

Sadece rn konumlandrmas kullanmak, her zaman batan karcdr.

Bu, genellikle, rn reticileri ya da hizmet verenler rnlerinin televizyon
programnda ya da
filmlerde kmas iin para dediklerinde olur. Ama basn bltenleri bir
irketin adndan ya da rnnden tekrar tekrar bahsettiinde de ie
yarayabilir. Hibir haber kuruluu
kimsenin rnn aka tantamaz, bu yzden korkarm ki bu yaklam
denerseniz zel hikyeniz kendisini kt
tcde bulacaktr!
yi yazlm bir basn blteni, hikyenizi halka ulatrmak iin
zmnzdr. Bu hikye toparlama ii gznz korkutmasn; hikyenizi
yaynlatmann en iyi yolu budur. Gazeteciler o kadar bask altndadr ki iyi
yazlm
bir hikyeyi e-posta ile gnderirseniz gazetede ya da yaynda kmas
ihtimali daha fazladr. Haber odalar mal
adan daha da sklm bir hle geldikleri ve gazeteciler
oklu beceriye (yani filme alma ve kendi paralarn dzeltme) daha da
sahip olduklar iin iyi bir hikye aldklarnda mteekkir olmalar ihtimali
daha fazladr. Ama iyi yazlm ve dengeli olmaldr.
te uymanz gereken unsurlar:
Hikyenizin hangi parasnn manet olacana karar verin. Hedef kitlenizin
dikkatini nasl ekeceksiniz?
rnnzle ilgili; kim, ne, nerede, ne zaman, neden ve nasl dnn.
Bunlar gazetecilerin hikyelerinin anahtar unsurlarn oluturur, bu nedenle
basn blteninizde bunlara cevap vermeniz gerekecektir.
Dili basit tutun. Hedef kitlenizi akn brakacak teknik terimler ve
jargondan kann. Unutmayn ki zellikle de basn bltenleri iin, daha az
daha fazladr.
Piramit tekniini kullann: Durumunuzu ya da hikyenizi zetleyen genel
bir balk cmlesiyle balayn. Sonra, hikyenizin (kelimeleriniz kesilse ya
da dzeltilse bile) dikkat ekici noktalarn aktarabileceiniz bir sralama
yoluyla, nemli noktalarn
yazn.

yi Bir Basn Blteni Nasl Olur?

Kuvvetli bir hikyeye sahip olmak son derece nemlidir, ama hikyeniz tek
bana olmayacaksa sizin ya da rnnzn nasl byk bir resmin paras
olabileceini
dnn. Olabildiince ok kiiye ulamaya alyorsunuz. Bu yzden,
basn blteninizin kullanm kolay m?
Amacna uygun mu? Haberin amacna uygun ve gncel
mi? Bunlardan emin olun.
Sunabileceiniz baz takviye fikirleriniz ve balantlarnz olsun. Kendinize,
neden bir haber editrnn ya da gazetecinin hikyenizi yaynlamak
isteyeceini sorun. Ve kelimeleri hazrlamada onlara ne kadar yardmc
olursanz mesajnzn amacna ulamasnn o kadar mmkn olduunu
unutmayn.

leriye Gitmek

Haber kuruluuna iyi bir manet olacak olay sunmakla

birlikte, ister yazl olsun isterse radyo ya da televizyonda, yorum ve
grmeye ak olduunuzdan emin olun. Muhabirin ilgilenebilecei belli
bir hikyeye tepki vermeye
hazr olun. Ayrca ileriye etkili olun. Bir adm ileri gidebilirsiniz; aradnz
reklam size sunacak bir olaya basn davet edin ya da olas bir fotoraf
ekimi dzenleyin.

Radyo Televizyon Yaynnda Ne Farkldr?

Televizyon ya da radyo yaynnda hikyenin acillii nemlidir. Fakat

radyoya kmak istiyorsanz hikyenin ses unsurlarna dikkat edin. Kiminle
grme yaplacak? Ses efektleri kullanlacak m? Nasl tam bir resim
izeceksiniz?
Bir televizyon irketine ilgin bir konuyla gitmeyi dnyorsanz
hikyenize ak resimler, kuvvetli grsel unsurlar gerekir. Grafiklerin bir
hikyeye ok yardm olabilmesine ramen, iyi bir televizyon haberi
muhteem resimleri olan haberdir. Bu nedenle, herhangi bir irkete gitme-
den nce bunu dnmeniz gerekir.
Her gazeteci ve haber kuruluu tek olmay sever. Bir haberiniz varsa onu
sadece sevdiiniz kurulua satma/vermeyi kabul edebilirsiniz. Ya da haberi
yaynlama/basma
nceliini bir aracya verirsiniz, dier haber aralar sonra
kullanr haberinizi.

Tuzaklara Dikkat Edin

Yllar nce ailemle farkl bir toplumda yaama deneyimim olmutu, onunla
ilgili bir tabloid gazeteye grme
yapmay kabul ettim. Sadece pozitif ynlerine odaklanla-ca ve birok
insanla grme yaplaca konusunda bana teminat verdiler. Durumun
byle olmayacana inanmak
iin, zellikle de gazeteciyi tandmdan, hi sebebim
yoktu.
Fakat btn kurallarm inedim: Yz yze grmek yerine telefonda
grmeyi kabul ettim. stelik, olas cevaplarm da yeterince dnmemi
ve kk ocuumun, onlara ne sylerse sylesin evet ve hayr olan
sorularna cevap vermesine izin vermitim. Basma gitmeden nce makaleyi
grmedim. O arptlm bal ve tamamen uydurma ifadeleri
grdmde, rahatlkla syleyebilirim ki kariyerimin en sinir bozucu
deneyimlerinden biriydi. Ama maalesef bir tabloid sahibinin gcyle boy
l-emezdim.Bunu burada sylememin sebebi, hepimizin kendi zel
mesleinde bile yanlabileceini gstermektir. Bugn hl gvenen bir insan
olmaya devam etsem de o talihsiz deneyimden byk bir ders almmdr. O
dersleri medya eitim seanslarnda kullanyor olmaksa en byk tesellim...
Medya Grmeleri: Hatrlanacak Hususlar

leriye etkili ama hazrlkl olun.

Hedef kitlenizi bilin.
Mesajnz bu kitleye hedefleyin; gen ya da yallar m? Konunuzla
ilgileniyorlar m?
Yneldiiniz vastay tanyn. Program ve bltenlerinin son gnnn ne
olduunu renin. Program ve ierdii konu trlerini aratrn. Bu, onlar
iin en
iyi hikyeyi oluturmanz konusunda size daha iyi
bir fikir verecektir ya da en azndan sizinle konuma konusunda ilgilerini
ekecektir.
5. Blm kullanarak grmeye hazrlann. Helen Boden, BBCde
haberlerin ve gncel haberlerin
bandadr. Burada, medyann ilerledii ynn ve insanlarn eitli vastalar
kullanarak nasl kendi seslerini bulabileceklerinin iyi bir resmini
sunmaktadr: Bu dijital ada insann kendi sesini bulmas hi kolay
deildir. sim vermek gerekirse sosyal a oluturma, You-tube ve bloglama
gibi birka yeni iletiim yolu, yetmi iki milletten insana, onlar iin nemli
olan ey hakknda konuma ve teknolojik bir yaratclk frsat verdi. Byk
haber kurulular, ana haber hikyelerini zenginletirmek ve bazen de
oluturmak iin hedef kitlenin sradan yelerinin sunduu malzemeleri
gitgide daha fazla kullanmaktadr. Yllarca, telefonla katlm salanan
programlarmz oldu ve hl yelpazenin dier ucundan fikirleri duymak iin
gl bir yoldur. Ama artk, dinleyicilerimizden gelen e-posta-lar, metinler,
kullanclarn oluturduu ses ve audio ve videolar, dnyada olup biten
eylere ve insanlarn bu konudaki dncelerine eriimimizi deitirdi.
Elbette, gazetecilere zg eski moda kontrol ve ifte kontrol kullanarak
her eyi kontrol ediyoruz ama hedef kitlemizin sesini duymada bu bir
deiikliktir ve durdurulamaz.
Halkla likiler

Bazen kendi hikyemizi pazarlamak zordur ve halkla

ilikiler danman ite burada devreye girer. yi bir halkla
ilikiler danman, imajnz gelitirecek ve kendi kontak
listelerini sizin yararnza kullanacaktr.
Peki, halkla ilikiler gerekte ne hakkndadr? Linda Do-naldson kendi
Geometry Halkla likiler irketini ynetiyor. Burada olduka salam baz
tavsiyelerde bulunduunu dnyorum:
Halkla ilikiler terimi, gnlk dilimizde yaygn olarak kullanlan ve en ok
kullanlan ama en az anlalan cmlelerden biri olmutur. Sizin ya da
tandnz birinin, bir gazete makalesi ya da televizyon programna atfta
bulunarak, yi bir Halkla likilere ne kadar sk ihtiyacmz var ya da Bu
tamamen halkla ilikiler dediini dnn.
Halkla ilikilerle ilgili vurgulamak istediim bir nemli nokta da yan rn
kavramdr. Belki de son on yldaki ynetimler yznden, yan rn bir
aldatmaca olarak anlmaktadr artk. Bu bazen halkla ilikiler uzmanlarn
zer
nk bir halkla ilikiler uzmannn yapaca ey, olabilecek en iyi
balamda sizi temsil etmektir.
yi halkla ilikiler, tamamen pazarlamanza gvenilirlik eklemek iindir.
Halkla ilikiler yan rnle ilgilenmez; sizinle, sizin nnzle ve bir profili
korumakla ilgilidir.
Halkla ilikilerin reklam kampanyalaryla pek ilgisi yoktur. Markanz,
rnnz ya da kendinize olumlu bir n kazandracak anlaml bir profil
ykseltme baarsdr onlar
iin aslolan.Halkla ilikileri genelletirmek zordur nk herkese
uyan bir stratejisi yoktur. Bir kii iin ie yarayan bir ey, ayn rnlerle
benzer bir sektrde alyor olsalar bile, bir bakas iin ille de ie
yaramayacaktr. Halkla ilikiler danmanl yapmaktan rendiim bir
ey, halkla ilikilerinizin size fayda salamasn istiyorsanz spesifik,
stratejik ve odaklanm olmanz gerektiidir.Peki, stratejikle neyi kastettim?
Mesaj ve hedef kitleyi etraflca incelemek nemlidir. Bu herhangi bir
halkla ilikiler stratejisi iin temeldir. Bankanz iin bir i pln yazdnzda
ya da bir kitap iin kaba bir pln hazrladnzda
olduu gibi, amalardan balarsnz ve bunlara nasl ulaacanz
tasarlarsnz.
Halkla ilikiler konumasnda, u bakmlardan konuuruz: Hedef kitle kim,
mesaj ne ve bunu en iyi nasl iletiriz. Kulaa basit mi geliyor? Ama bunu
baarmann bazen ne kadar zor olduuna aracaksnz.
yleyse Lindann mesaj, kitapta baka bir yerde sylediimle ayn:
Mesajnzdan emin olun; bu durumda ne ya
da kimi tantmak istiyorsanz ulamak istediiniz insanlar belirleyin ve sizi
dinlemelerini saladnzdan emin olun. Kendinizi tantmann son derece
zor olabileceini dnyorum. Kendimdense bakasna a oluturmay
daha kolay buluyorum, sanrm bir ok insan iin de bu byledir. yleyse
dardan bir danman kullanmak faydal olabilir. Burada nemli olan,
kullandklar stratejiler konusunda rahatmsnz, sizinle ve rnnzle
uyumlular m? Telefon rehberinden ya da internetten rastgele bir isim
semekten ziyade, tavsiye edilen birine gitmek daha iyi bir fikir gibi
grnyor. Bu nedenle, evrenizdeki balant kiilerinize sormak iin a
oluturma becerinizi kullann.

yi Halkla likiler Neden nemlidir

Bir keresinde, baz harika halkla ilikiler frsatlarn boa harcayan byk
bir danmanlk irketi iin eitim seanslar dzenledim. irketin Halkla
likiler blm, yllarca cmert bir ekilde, yerel basn baz Amerikan
futbolu ve kriket malarna davet etmiti. Ama davetiyelere bir bakmak her
eyi
anlatyordu; irketin aslnda ne yapt belirgin bir ekilde
aklanmamt. Bu konudaki endie ve grm hemen bildirdim tabii ki.
Beklendii gibi, birka ay sonra televizyon haber editrlerinden biri, haber
odas personelinin kendilerine verilen cretsiz biletlerden memnun
olduunu ama kimsenin irketin iinin ne olduu konusunda bir fikri ol-
madn syledi. Bu kesinlikle iyi bir halkla ilikiler deildir.Bundan
alnacak ders; mesaj hedefe olabildiince ak
bir ekilde aktarmak ve gerekiyorsa bunu etkili bir ekilde yapmanza
yardmc olacak birini bulmaktr.Burada akladm ekilde; kendimizi
tantmak, en
nce zgvene sahip olmay gerektirir. zgven ise kiisel sesimizi
bulmaktan gelir. Gelecek blmde, btn yaam tarzmzn nasl kiisel
sesimizi etkilediine ve sesimizin daha gl olmasna yardm edecek
zm nasl bulabileceimize gz atacam.

8. BLM

VCUDUNUZ, SESNZ

2. Blmde, kim olduumuzu kefin ve kendimiz olma cesaretini bulmann

btn hayatmz nasl etkileyeceini
aklamtm; bu bizim kiisel sesimiz idi. Bu i gc bulduunuzda,
kendinizi bakalaryla kyaslayarak gvensiz
hissetmek yerine, kendinize daha kolay inanacaksnz. Daha sonra, ister bir
ya da iki kiiye isterse bir kalabala olsun, her zaman kendimiz olarak
konumann pratik yollarna gz attk. Fakat hayattaki gerek ifademizi
bulmak sadece bir tek eye bal deildir. Bu blmde, btn vcudumuzun
bu zgveni hissetmemize nasl katkda bulunduunu aklayacam.
Vcudumuz ve zihnimize nem verdiimizde bizim her paramz bundan
yararlanr. Bu yzden, nasl yaadmza btn merkezli bir yaklam
benimsememiz
gerekir. Yediimiz ey, yaptmz altrma, yaadmz
ev, birlikte olduumuz kii ve elence ve nee iin kendimize ayrdmz
zaman, hepsi her birimizi farkl klan
hayat yolculuumuzun birer parasdr. Nasl yaadmza gz atmal ve
salkl olmayan alanlarla ilgilenmenin yollarn bulmalyz. rnein, stres
bugn hayatmzn nemli bir paras, bu nedenle, ister meditasyon ya da
egzersizle ister hayvanlarla iliki kurarak, stresten kurtulmann yollarn
bulmak son derece nemlidir. Btn bu alanlardan bahsedeceim gibi,
sesinizin bu kiisel ynn kuvvetlendirmeye yardmc olacak pratik bir
egzersizi de ekleyeceim.

Sala Btn-Kii Yaklam Nedir?

Birok salk uzman artk, btn-kii yaklamnn salkl bir vcut ve

salkl yaamn anahtar olduunu kabul etmektedir. Btn-kii yaklam;
diyet ve egzersizle salnza dikkat etmek, nasl dinleyeceinizi renmek,
stresin etkilerinden kurtulmak iin endielerinizi bo vermek
anlamna gelir. Kiisel sesimizi ve isel gvenimizi bulmak,
fiziksel ve zihinsel olarak kendimize nem vermekle ve
dzgn bir i-hayat dengesi kurmakla gelir. Bunun birok yolu vardr ama
bize hemen sonu veren ey egzersizdir. Muhteem bir zihin ve enerji
glendiricidir ve bize canllk kazandrr. Yzme, kpei gezdirme ya da
sadece dar kp manzara deiikliinin tadn karma, nasl da
hislerimi, hayatla balarm deitirmiti byle! stelik bu, yaratclk iin
de muhteem. Sahip olduum en iyi fikirlerden bazlar, yzme havuzunda
aa yukar ilerlerken
ya da darda yrrken gelmiti. Grne gre, zihnimizi rahat brakrsak
yaratc fikirler ve ilham gelebilir.

Salk ve Btnl Nasl Buluruz?

Hasta olduumuzdaki fiziksel belirtilerimiz, zihinsel, duygusal ve ruhsal

salmzla nasl balantldr? Yaamak iin setiimiz tarz ile kiisel
sesimizi nasl bulduumuz arasndaki ba ne kadar kuvvetlidir? Arada bir
balant olduuna inanyorum nk ou zaman vcudumuz nasl
hissettiimiz ya da dndmze bal olan
belirtiler sergiler. rnein bir bacak yaralanmas hayatmzda
ilerleyemeyeceimizi simgeleyebilir; boaz sorunlar kendi gereimizi dile
getirmediimiz iin oluabilir ve nefesle ilgili sorunlar gvende
hissetmememize
balanabilir.
Hayatnzn dengesinin bozulduunu hissediyor musunuz? Sk sk eitli
nedenlerle strese gireriz ve her ey kontrol edilemez hale gelmeden,
deimek iin kendimizi zorlamayz. Bir kriz ou zaman deiiklik iin
itici gtr,
ama hayatnzn dengesiz olduunu biliyorsanz kriz gereklemeden
harekete gemek daha iyi olur.
Kiisel sorunlar salmz etkiler. nsanlar mutsuz olduklar yerde
yayorlarsa ya da yanl i veya yanl bir
ilikide skp kaldklarn hissediyorlarsa hasta olabilirler. Eer bu sizseniz
durumu deitirmenin yollarn bulmak salk ve mutluluunuz iin son
derece nemlidir. Bunlar
sizi, kiisel gereinizi yaamaktan, baka bir deyile kendiniz olmaktan
alkoyar ve bu, kiisel sesinizi bastracaktr. Basite; kendinize dnp
tanmak, hedeflerinizi plnlamak ve farkl yaamaya balamak iin zaman
verin, hayatta gerekte ne istediinizi bulacaksnz. Deiim kor-kutucuysa
da sonunda serbest brakr, zgrleirsiniz.

Kendinize Sen-Zaman Verin

Her gn sadece kendiniz iin biraz zaman ayrn. Git gide daha fazla insan
sen-zaman bulmann bencil olmak olmadn anlyor; aslnda bu ekilde
kendinize nem vermezseniz sonunda bu evrenizdeki herkesi olumsuz yn-
de etkileyecektir.

Odak Noktanz Dengelemek

Hayatnzn ne kadar dengeli olduunu dnyorsunuz? Bunu bulmann en

faydal yolu, yaam ark denen,
izlemesi kolay ama etkili metodu kullanmaktr. Bu, hayatnzn bir alanna
ok fazla odaklanp bir dierini gzden
karp karmadnz grmenize yardmc olur.
Altrma: Yaam ark

Bir ark izin ve bunu sekiz blme ayrn. imdi de

her birini hayatnzn bir ynn temsil edecek ekilde etiketleyin; rnein,
salk ve zindelik; ilikiler;
aile ve arkadalar; kariyer ve i; mali durum; dinlenme; zgven ve zsayg;
kiisel geliim. (Uygun
olduunu dndnz baka etiketler de kullanabilirsiniz).
0 dan 10a kadar bir lekte, arkn merkezi sfra eittir ve hayatn
tamamlanmam olduuna inandnz
ynlerini temsil eder. D kenar 10a eittir ve tamamlanm ynleri temsil
eder. imdi hayatnzn ynlerinin tamamlanm ya da tamamlanmam
olduunu
hissetmenize gre eitli blmleri renklendirin ya da glgelendirin.
rnein, salk ve zindelik konusunda pek endieniz yoksa blmn
yarsn renklendirin.
imdi tamamlanm arka bakn. Sonuca olduka arabilirsiniz. Bunu, size
fayda salayan ve salamayan eylerin iyi bir gstergesi olarak
grmelisiniz. arkn tamamlanm olarak glgelemediiniz bu blmleri,
dikkatinizi gerektiriyor.
4. Bu balang noktasn, hedef belirlemenize yardmc
olmak ve yaamnzdaki dengesizlikleri ele almak
iin kullann.Alt hafta sonra geri dnn ve ayn blm etiketleri ile
baka bir ark renklendirin ve ilerin gelime gsterip, iyileip
iyilemediine bakn. Gelime gstermedilerse, hayat
ve salk kalitenize derin bir etki yapabileceklerinden dolay, bunlar iin bir
ey yapmanz gerekir.

Dnp Tanma Zaman

Hayatmzn kalitesini artrmak istiyorsak, dnce, dnp tanma,
huzur ve sessizlik zaman tanyan farkn-dalmz gelitirmek zorundayz
ama bunu yapmak iin
huzurlu bir zihne ihtiyacmz var. Grne gre her gn zihnimizden
60.000den fazla dnce geiyor. Bu i gevezelii durdurmak lzmdr,
yoksa daha derindeki bilgeliimize (nsezi ve sezgi) eriemeyiz (1.
Blmde akland gibi). Buna basit bir meditasyonla balayabilirsiniz ya
da sadece 10-15 dakika nefes alnza odaklann ama bunu mutlaka gnlk
bir uygulama haline getirin. Gerekten de hayatnzn iten da deitiini
fark edeceksiniz.

Meditasyonun Faydalar

Meditasyon zihne dinginlik verir ve bu sessiz zamann,

genel salk ve zindelik gibi, btn vcudu kapsayan faydal etkileri vardr.
likilerinize de fayda salayabilir. Birok insann meditasyonu
savunmasnn nedeni, zihni sakinletirmesi ve insan stresten kurtarmasdr.
Ayrca, srekli olarak beynimizde dnp duran saysz dnceyi
duymazdan gelmeyi retir bize. Meditasyon, daha derinlere inip
sezgilerimize dokunmaya, onlarla iliki kurmamza da yardmc olur. En
temel meditasyon nefese odaklanmaktr.

Altrma: Meditasyon

1. Rahatsz edilmeyeceiniz sessiz bir yer sein. Bir koltua ya da bada

kurarak yere oturun, ama hangi
yolu seerseniz sein rahat olduunuzdan emin olun.
Tam nefes almay salamak (ve de uykuya dalma riskinden kanmak) iin
srtnz dik tutun.
2. Gzlerinizi kapatn ve burnunuzdan doal olarak nefes almaya balayn.
Nefes alp verdiinizin farknda olun.
3. Nefes alp vermeye konsantre olurken nihayetinde yeni bir bilinli
farkndalk alanna varacanzdan, zihninizde dnp duran dnceler, o
arada geri
plnda yava yava kaybolacaktr.Zihninizin dalp gittiini ya da belli bir
dnceyi takip etmeye baladnz fark ederseniz sadece tekrar nefes alp
vermeye odaklann. Zihniniz doallkla nefesinizi yattrana kadar da bunu
yapmaya devam edin.
5 ya da 10 dakika bu meditasyona devam edin.
Tercihen her gn ayn saatte bu meditasyonu yapmaya aln. sterseniz
sreyi 20 dakikaya kadar karabilirsiniz. Ksa sre iinde hayatnza olumlu
bir
etkisi olduunu fark edeceksiniz ve hem daha az stresli genel olarak daha
rahat ve huzurlu olacaksnz. Bu nefes alma meditasyonunda uzmanlatktan
sonra, saysz kitapta ya da internette bulabileceiniz dier meditasyon
tekniklerini kefe devam edebilirsiniz.

Hedef Belirleme

Hayatlarmzn anlaml ve amal olmas iin hedeflerimizin olmas gerekir,

yoksa varlmz anlamsz hale gelir. Fakat bunlar gereklie de
dayandrmak zorundayz, bu
yzden daha yksei hedeflemeden nce, oraya ulamak
iin bir yol bulmak zorundayz. Doal yeteneklerimiz ve becerilerimizle
almak daha anlaml geliyor. Belki de dncelerinizi ve arzularnz
yazdnz bir gnlk tutabilirsiniz. Umutlarnz ve hayallerinizi yazmak
onlara ses vermeye balamann bir yoludur ve bunu ne kadar ok yaparsak
gereklemeleri de o kadar mmkndr. nk o
gereklii yaratmann temel ta, bir adm veya eylemin
paras olurlar ve kafanzda nasl ilerleyeceinizi zmeye balarsnz.

-Hayat Dengeniz

Maalesef stres kelimesi bu gnlerde ok tandk ve sadece i yerinde

ortaya kmyor. i, aileniz ve sosyal hayatnzla dengelemeye
alyorsanz kendinizi ar yklenmi hissetmeniz kolaydr. Bu nedenle,
kendinizi daha iyi ve mutlu ve her iki alanda daha retken
hissedebileceiniz bir denge kurmak nemlidir. Stres ayn zamanda birok
hastaln da sorumlusudur.
Salkl olmak sadece bedenle ilgili bir durum deildir. Aslnda ou
fiziksel hastalk belirtisi, stres ya da zihisel sorun kaynakl aclarn dsal
iaretleridir ve bu hale gelesiye kadar aylar, hatta yllar gemi olmas
ihtimal dahilidir.

Bu Dengeyi Oluturmaya Balamak

Duygusal, zihinsel ve ruhsal zindelik, stres ynetimi ve i denge iin son

derece nemlidir. Temel ilkelere dnmek,
sadece fiziksel adan deil duygusal adan da bize yardmc olacaktr. yi
yemek yediinizden, dzenli olarak egzersiz yaptnzdan ve yeterince
uyuduunuzdan emin
olun. Sigara imekten kanabiliyorsanz ve alkol almnz salkl snrlar
iinde tutabiliyorsanz bu kesinlikle iyidir.

Dinlenmeyi Ciddiye Aln

Denge kurmann en nemli yollarndan birisi elenmeye ve dinlenmeye

zaman ayrmaktr. Fakat zellikle stresli ve ar yklenmi hissediyorsanz
bu zor olabilir, nk gn iinde srekli, buna yeterince zaman olmadn
hissedecek, git gide de daha fazla tklacaksnz. Yapmay dndnz en
son ey olabilir dinlenmek. Ama herhangi bir
meditasyon uygulaycsna sorun, dardan faydalanmak
iin ieriye bakmanz gerektiini syleyecektir. Dnp
tanmak iin zaman ayrmak veya u an hayatnzda olup
biten eyden gerekten (ama gerekten) zevk alyor olmak,
yapabileceiniz en iyi eylem olabilir. Durarak, kafanzn iindeki ldrm
gevezeliin yatmasna izin verin,

yaratc ve retken fikirler ancak o zaman ieri girebilir. Zekice aln

gnnn stresiyle ezildiinizi hissetmeden ondan en iyi ekilde

faydalann. te size birka tyo:
lle de harcanan saatler deil bunlardan alnacak verimlilik de nemlidir!
Muhtemel ki ar yklenmi ve yorgun hissetmiyorsanz daha ksa zamanda
daha fazlasn yapabilirsiniz, fakat bu sadece kafa karklna yol aar.
almadnz zamanlarda devreyi kesin; telefonunuzu ve dizst
bilgisayarnz kapatmak, balamak iin iyi bir yol olabilir.
Zamannz ynetin! Hepimizin bunun iin farkl farkl yollar vardr, nk
zaman nasl ynettiimiz bizim kiilik ve karakter zelliklerimize baldr.
Ama gene de hepimiz iin geerli olan birka yol vardr: htiyacnz olan
eyin ne olduuna odaklann,
nem sralamas yapn, ileri basit tutun. Benim iin, ilerin zamanlamas
byk nem tar. O iin son tarihini bildiimde, zaman ona gre kullanr
ve ynetirim. Buradan ille de bir ii tamamlamak iin size
ne kadar ok zaman verilirse o kadar iyidir sonucu kmaz. nk bir son
tarihe uyulmas gerektiinde, birok insan daha iyi alr. Fakat bir eylem
plnnn olmas, bunu sabote edebilecek eylerin farknda
olmak, ayrca elinizdeki i iin kendinize zaman snrlamalar ve snrlar
koymak faydal olabilir.
Bakalar pheye dmesin diye aka hayr demeyi renin. Unutmayn
kimse size istemediiniz bir eyi yaptramaz. Siz kendi kaderinizin efendisi-
siniz.

Hayatnza Bahar Temizlii Yapn

Evcimen biri deilimdir, bu yzden sk sk temizlemenin ve ayklamann

zevk deerini sorgulammdr. Ama
yalanp akllandka, evi dzenlemenin ve temiz alan yaratmann gerekten
daha iyi hissettirdiini fark ettim. Karlnda tutumum ve iim daha
verimli oldu. Temizlik
yapmak, zellikle de kiisel yaantmzla ilikilendirirsek
bizim iin birok mecazi anlam tayabilir. Salmz iin
iyi olmayan birisiyle taklp taklmadmz grmek iin hem kiisel hem de
mesleki ilikileri incelemekte bir saknca yoktur. Ve eer evinizi toparlamak
size bask yapyorsa ve hapsedilmi hissediyorsanz sorunu zmek iin
kafanza ve evinize daha fazla zaman ayrmaya aln.evrenizdeki
insanlar su yolu mu yoksa radyatr
m? Baka bir deyile, enerjinizi mi alyorlar yoksa kendi-lerininkini mi
size veriyorlar? deali, her iki tarafta da al ve ver olmas. Ama
muhtemelen, hepimizin evresinde verdiklerinden daha fazlasn alan
insanlar vardr. Bunu belirlemek, daha kararl ve yararl ilikiler yaratmanz
salayabilir.

Duygusal Olarak Zeki Bak As

Bir bireyin zeks, bir zamanlar sadece entelektel ya da akademik

yetenekleri bakmndan deerlendirilirdi. Ama imdi, IQmuz kadar
duygusal zekmz ve EQmuza da vurgu var. Dier bir deyile; kendinizi,
ihtiyalarnz ve duygularnz anlamak ve de bakalarnn ihtiya ve duy-
gularn anlayabilmek.

Sorunlar Frsatlar Olarak Grn

Hayatnz, yars dolu bir bardak olarak m yoksa yars bo bir bardak
olarak m gryorsunuz? Bardamn yars dolu ekilde (iyimser) domu
olmaktan dolay kendimi kutsanm hissediyorum. Bu yzden hayatta
karlatm
sorunlar, ders almak ve bymek iin frsatlar olarak gryorum.
Bardanzn yarsn bo grdnz iin zavall ben sendromuna
girerseniz geici dnzdeki
paynz kabullenmeniz mmkn deildir. nk sorunun
paras olabileceinizi grmektense bakalarn suluyor
olacaksnz. Ancak sorumluluu kabullendikten sonra, gsz kurban
oynamak yerine karlatmz sorunlar karsnda bir eyler yaparz.

Bugn Yaayn

Kendimi kefetme araymn balarnda rendiim ok faydal bir ey,

gnbirlik yaarsam hayattaki birok
eyin daha baa klabilir grneceidir. Hayatmz gzden geirmek,
hedefler belirlemek, bir ama bilinciyle ilerlemek iyi olsa da yarn olacak
eyi yaratan, aslnda o anda
attmz admlar, duygular ve dncelerdir. Basit gelebilir ama dn bo
verin; elbette gemi hatalardan ders
aldk ama yaplan yapld! Yarndan korkmak yerine enerjinizi imdi ne
yapabileceinize harcayn; nk imdi yaptnz ey bir sonraki an
yaratr... Kendinize biraz zaman
verir de zevkli bir ey yaparsanz yenilenmi bir enerji ve motivasyona
sahip olursunuz. Yaratc zmler de ounlukla byle zamanlarda gelir.

Spor ve Zindelik
Aratrmalar, salnz ve zindelik seviyenizi iyiletiren egzersizlerin
sadece nemli olmadn, ayn zamanda size kendinizi gerekten iyi
hissettirdiini gstermitir. Ayrca bu yolla, depresyon ve endie eken
insanlarn iyiletiklerine de rastlanmtr. zsayg da dhil, ruh halinde
muhteem deiimlere yol amaktadr ve enerji vericidir;
ama ilginizi eken bir spor daln semeniz kaydyla. Yoksa kendinizi,
neredeyse anlk baarszla hazrlyorsunuz.
Yzmeyi sevmeme ramen, havuza gideceim diye de
kendimi neeyle yataktan atmyorum dorusu. Ama drste syleyebilirim
ki havuzu, yzdm onlarca yl boyunca, asla ve asla girdiimden daha
kt hissederek terk
etmedim.

Vaka almas: Upneet

Upneet bir spor performans rencisi ve ocukluundan beri her trl

spordan zevk ald ama zellikle hava dalndan zevk alyor. Motivasyon,
farkndalk ve gveninin, sporla ilgilenmesinden geldiine inanyor. Ne
denli stresli bir yaamnz olursa olsun, egzersizin daha iyi almanza ve
pozitif bir zihniyete sahip olmanza yardmc
olabildiini sylyor.
Hayatta risk almaktan, yeni bir ey tecrbe etmek ve ondan ders karmak
iin o fazladan yolu gitmekten zevk alan bir src olduumu dnmeyi
seviyorum. Hava dal, zihinsel dayankllk ve ok fazla inan gerektiren
tehlikeli bir uratr. Enerjimi her zaman spordan almmdr ama ne zaman
ki uaktan atladm, motivasyon kaynama tamamen yeni bir anlam
geldi. Bir ykseklik arzusu ve ekimi olarak balayan ey, kendimi
gelitirmeme yardmc olan en ilham verici ve motivasyon artrc etkinlik
haline geldi... Hava dal, tamamen bihaber olduum karakter zelliklerimi
ve niteliklerimi ortaya kard ve o tutku, beni bugn olduum kiiye evirdi.
Pratik anlamda, nderlik etme, ayrntya dikkat etme, bask altnda
odaklanma, kendine gvenme ve korkusuz yaayabilme yeteneklerim, hobim
sayesinde anlayabildiim ve gelitirdiim yeteneklerimden bazlardr.
Ekstrem sporlarn gizli bir filozofik yn olduuna inanyorum. Farkl
eyler farkl insanlar iin farkl ilere yararlar; uaklardan atlamak benim
kesinlikle iime yaryor! u an 14 solo hava dal yaptm ve ehliyetli bir
hava dals olarak nitelenmem iin birka atlay daha yapmam lzm!
Hava dal maceralarm boyunca ayn yl iinde iki ciddi lm tehlikesi
geirdim: 4000 fit yksekte, bir uan kapsnda otururken hl sinirlerim
bozuluyor ama riskin, ayamn yere her deiinde yaadm baarma
duygusuna dediini fark ettim.Upneet gibi bizim de hayatta bizi asl
motive eden ve
heyecanlandran eyin ne olduunu bulmamz gerekir. Kalbinizi ne
arptrr? Eer hayatnz dev bir yap-boz gibiyse ama bir para eksikse
btn resmi tamamlamak iin
onu arayn. Hayatn ini-klarn daha byk bir plnn paras olarak
grrseniz hibir ey boa gitmez; en karanlk zamanlar bile en sonunda
meyve verecek ve kendi kiisel sesinizi bulmanza yardmc olacaktr.

Hayatlarmz Nasl Yayoruz

Ekonomik kriz, birok insannn hayat nasl yaadn sorgulamasna yol

at. Medya yoluyla, nller ve materyalizm hakknda o kadar ok ey bize
dayatld ki bunun
bizi asl nemli olan eyden uzaklatrdna inanyorum.
Evler Deil, Yuvalar

Konut piyasasndaki erimeye kadar, ev alma, ev yenileme ve dekorasyona

ok fazla vurgu vard. Televizyonda ok sayda mlk program vard. Ama
imdi insanlarn evi,
yapp en yksek fiyata sattklar deil daha az dar ktklar, daha fazla
ieride kaldklar ve yuvalar olarak grdkleri bir sreteyiz. Ben, yllar
boyunca farkl yerlerde yaadm: Kendi evimde, kiralk pansiyonda ve
halkevinde.
Bu sre boyunca kendim hakknda ok ey rendim ve
hayatm, bu tip deneyimlerle daha zenginlemitir.
Geenlerde bir arkadam, bir kooperatif evinde yaadndan beri asla
byle bir i huzur bulmadn ve bunun dnyadaki sesini bulmasna
yardmc olduunu syledi. Birka yl nce ho bir caddede ho bir evde
oturuyordu ve ykl faturalar deyecek kadar para kazanabilmek iin za-
mannn ounu ite geiriyordu. ini kaybettiinde bu ona, hayatnda
neyin iyi gidip neyin gitmediine gz atma frsat verdi. imdi daha kk
bir evi var, daha az dar kyor, daha az alyor ve ocuklaryla daha
fazla zaman
harcyor. in ilgin yan, kiisel krizi, gen yetikinlere ko-
luk yaparak yeni bir kariyere balamasn salad ve hayatnn daha nce hi
bu kadar anlaml olmadn, hi
olmad kadar mutlu olduunu sylyor.

Yuvalarmzdaki Gizli Mesaj

Yuvalarmz kim olduumuzun bir sembol olabilir ve ou zaman onlarn

durumu, iimizde ne olup bittiinin
dsal bir iaretidir. Evinizin, kiisel ve aile yaantnz, hatta
iiniz asndan ne kadar iyiliinize olduunu dndnz m hi? Summer
Watson, pazarlama ve finansta alyordu ve imdi bir ev terapisti,
syleyecek ilgin eyleri
var. (Ev terapisti, onun bir evin kiiliiyle ve bu kiiliin orada yaayan
insanlarn yaamlarn nasl etkilediiyle urat anlamna gelir.)
Bir ev terapisti olarak, yaamay setiimiz yerin ne kadar nemli
olabileceini grdm. Siz yaadnz yersiniz! Bir mlk satn aldnzda ya
da kiraladnzda, o ev ile yakn bir iliki kuruyorsunuz. Her zaman
sylerim; bu biraz da evlenmek gibidir ve bir insanla belli bir evin neden
birbirlerini ektiklerini grmek, her zaman ilgintir.
Bu ii yaptm 15 yl boyunca, her eit kiilikten evle karlatm:
Boanma evleri, hastalk evleri, zenginlik evleri, yoksulluk evleri, tek kiilik
evler, sevgi dolu ift evleri, sadece erkek evleri, sadece bayan evleri,
dourganlk evleri, atma evleri, huzurlu evler, by yaplm evler ve
hatta perili evler. Sanki her mlk, ev-metni dediim eye sahiptir ve bu
eve (dahas ofise)
girdiimizde, bu metinde ne yazlysa onu oynamaya balarz.
Siz oradayken hayatnzda ba gsterecek olan ey, bu ev-metni-dir ve
insanlar ou zaman nemini sonradan anlayarak, o eve tandklarndan
beri hayatlarnn deiik bir yn aldn grrler.
rnekse bir arkadam nianlsyla ayrlmt ve nianls gittiinde ev
kredisini demesine yardm edecek birisine ihtiya duyuyordu, evinde
kaldm. Evinin metninin ne olduunu ve oradayken hayatn belki de nasl
etkilediini bilmek kafasn kartrmt. Evin enerjisini kontrol ettiimde,
fazlasyla dii olduunu ve bir kz kurusu ev-metni olduunu fark ettim.
Tapuyu tekrar denetlemeye kadar verdik ve kinci Dnya Sa-vandan beri
evin sadece iki sahibi olduunu bulduk: Biri, her
ikisi de emekli olana kadar erkek kardeiyle btn hayat boyu orada
yaayan bir kz kurusu ve (evi arkadam ve nianlsna
satan) bir nceki sahibi, orada tek bana yaayan dul bir kadnd. Kullanm
tarihini kontrol ettiimize gre, bu evin kesinlikle kuvvetli bir kz kurusu
metni ile geldiini aka grebiliriz. Benim amdan, arkadamn orada
ilikisiyle ilgili sorunlar yaamas ve sonunda nianlsnn terk etmesi
artc deildi. Metin kendini kantlamt! nemini sonradan anlayarak
(bu harika ey!) yine de nianlsnn onun iin doru adam olmadn an
mayabildi ve evi sattktan ksa sre sonra, Avustralyada harika
bir yeni hayata balad.
Bu yzden, grebildiiniz gibi setiiniz evin hayatnzda derin bir etkisi
olabilir; o sadece bir yn tula ve har deildir. Belki de evlerimizi yuva
olarak grmek bu kredi krizi zamanlarndan kan iyi eylerden biridir. n-
sanlar artk o kadar kolay tanamyorlar, belki de bu yzden, bundan sonra
mlk seerken daha bilinli davranacaklardr. Artk, imdiki evimizle
aramzdaki ilikiyi dnmeli ve onunla daha ok diyalog yaratmalyz.
Bir mlk alp, sonra sata daha elverili olsun diye ona yenileme
dayatacamza, orada nasl yaamak istediimizi, biz
ve ev iin neyin ie yarayacan dnmeliyiz. Sk sk yuvamzn bir
projeksiyon ekran gibi olduunu, en i benliimizi bu ekrana yansttmz
dnrm. Bir ekilde,
sesimiz duvarlarda yazl. Mteriler, evin gerek seslerini ve u an
yaamalar gereken hayat yansttndan emin olmak istiyorlar. Ben de bu
isteklerine saygy ihmal etmeden onlara yardmc olmaya alyorum.
Summer son 12 yldr ocuumla yaadm evde bana bir ev okumas
vermeye geldiinde akna dndm. Kiisel astroloji grafiimi ve buraya
ilk tandmzdaki kaytl astrolojik zaman inceledi; buras yazlarm ve
yaratc projelerim iin mkemmel bir evmi. Sonunda burada yaamamn
bir tesadf olmadn sylyor.

Hayvanlar Sesimizi Bulmamza Nasl Yardmc

Olur

zgvenimizi gelitirmeye ynelik alrken i huzurumuzu bulmak iin

deiik yollar vardr ve bir yol, sahip olduumuz evcil hayvanlarla
girdiimiz stres giderici ilikilerdir. Yuvalara ve toplumumuza daha fazla
vurgu yaptka, evcil hayvanlarn bize yardm edebileceinin daha
da fazla farkna varyoruz. Belfastdaki Queens niversitesi tarafndan
yaynlanan bir alma, kpek sahiplerinin daha dk kan basnc ve
kolesterol seviyesine sahip ol-
duklarnsylerken,bazAmerikalaratrmaclarkedisa-hibi olmann kalp
krizi geirme riskini neredeyse yarya indirdiini kefetti. Bu,
hayvanlarnstresimizialmasndan
kaynaklanyor. almalarmz evcil hayvanl ocuklarn
daha fazla zsayglar olduunu, otistik ocuklara fayda-
larnnsa daha da bariz olduunu gstermektedir. Listenin
sonu yok.
Ingrid Rylance bir havyan iletiimcisidir ve evcil hayvanlaryla daha iyi
iliki kurmalar iin insanlarla alr.
Hayvanlarn insanlara, gven kazandrma ve zsayg artrma dhil, pek ok
konuda yardmc olduuna inanyor. Hayvanlarn, insan sal asndan
son derece nemli olduunu sylyor. nsanlarn yardmna gelen
yaratklarn
kahramanca hikyeleri vardr: zellikle kpeklerle atlarn
yaral sahiplerine nasl yardm bulduklarna dair pek ok
hikye vardr. Terapi Pln Olarak Evcil Hayvanlar projesi dahilinde
kpeklerle kediler, hastalara farkl bir tedavi
uygulamak zere hastane, bakmevi ve zel ihtiya merkezlerine alnyorlar.
lk nce uygunluklar iin muayene edilen hayvanlar, hastalar tarafndan
seviliyor ve okanyor. Pln, hayvanlarn birok hastann iyilemesi konu-
sunda nasl baarl olduunu saysz raporla kantlad.
Evcil hayvan sahipleri hayvanlaryla sorunlar yaarlarsa Ingrid dorudan
hayvanla iletiim kurarak onlara yardmc
olabiliyor. Ayrca, fotoraflarla ya da bir tutam sa kullanarak uzaktan
tedavi uyguluyor ve hayvan duygusal, zihinsel ve ruhsal adan izleme
yoluyla, tam olarak ne olup
bittiini bulabiliyor. Her trl sorunu zebildiini sylyor, nk
hayvanlar onunla iletiim kurabilmekte ve ona neyin yanl olduunu
syleyebilmekteler: Sorunlar, isim deiikliinden bir atn selesine uyum
salayamad iin mutsuz olmasna kadar eitlilik gsteriyor. Asl
mesele,hayvanlarn imdide yaamas ve sahiplerinin de aynn
yapmas iin uramas! diyor.
Hayvanlarn her kelimeyi anlayp anlamadn bilmiyorum ama farkl bir
yerden anladklarndan eminim; her kelimeyi anlamak yerine sylediiniz
eyi anlyorlar. Bu, varlklarn srdrmeleri ve kendi bilgileri asndan,
onlar iin igdseldir. Hayvanlar deprem ve benzeri doal afetlerden, daha
ortaya kmadan kaarlar, nk igdleri bir ekilde onlar uyarr. Evcil
hayvan igdlerinin, nasl oluyorsa gerek biz olmay ve onlarla daha
sezgiye dayal bir ba kurmay bize rettiine inanyorum.

Sizin in Doru Yol

Kiisel sesinizi bulmak iin hangi yoldan gittiiniz aslnda nemli deildir,
nk her birimizin kendine zg
olmas gibi, hayatmzda anlam bulmak iin setiimiz yol
da kendine zgdr. Eer doru geliyorsa devam edin,
nk bu doru yolda olduunuz anlamna gelir. Bir mutluluk duygusuna
ulamak hem evinizde hem i hayatnzda olaand sonular douracaktr.
Biz sahip olsak da olmasak da ocuklar hayat yolculuumuzun parasdr.
Bir sonraki blmde onlarla olan deneyim ve ilikilerimize ve kiisel
sesimizi bulmamza nasl
yardmc olduklarna gz atyorum.
 9. BLM

OCUKLAR VE GEN YETKNLER

Kendi kiisel sesimizi bulma yolculuumuzun bir ksm, ocuklar da

kapsayacaktr: Bizim kendi ocuumuz
olup olmadklar fark etmez, genler hayatmz etkilerler; ocuk sahibi olma
arzumuz, onlara sahip olamadmzda ne olaca, sahip olduumuzda
yaayabileceimiz deneyimler gibi konular, dnme ve hissetme eklimizi
belirler. Onlar iin rahatlkla, geliimimizin btnleyici paralardrlar,
diyebiliriz.
Peki ya ocuklarn kendileri ne olacak? Kendi kiisel seslerini bulmalarna
nasl yardm edebiliriz? Bekr bir ebeveyn
olmam nedeniyle, benim iin yapmaya deerdi, zaman
zaman zor bir deneyim olsa da. Ama sz konusu olan, ocuklarmn kendi
bireysel seslerini bulmalarna yardmc ol-maksa gerisindeki her ey
nemini yitirirdi. Bu ifade zgrlnn net snrlarla nasl dengelenecei,
ilgili herkes iin, her zaman, ilgin bir yolculuun paras olmutur!

OCUKLAR VE GEN YETKNLER imde, ocuk sahibi olamamaktan

engelli ocuk sahibi

olmaya ya da ocuk kaybyla baa kmaya kadar her sorunla baa kmak
zorunda olan yetikinle karlatm. Her seferinde, o kiilerin o zorluklarla
baa kma ekillerine hayret etmiimdir. Bu blmde, ocuklu ya da
ocuksuz yetikinlerin, deneyimleri yoluyla nasl ders aldklarn, zor ko-
ullara ve hastalklara ramen genlerin gelimesine ve bymesine nasl
yardmc olduklarn paylaacam sizinle.
Dourganlk Uzman

Bir kadn kendi ocuuna zlem duyuyor ama hamile kalamyorsa bununla
nasl baa kar? Bir kadn doum yapmak istiyor ama bir ocuk sahibi
olamyorsa en temel deneyiminden mahrum kalyordur. Bu, onun kiisel
sesini
bulma yetisini nasl etkiler? Bu deneyimin her iki yzn de
bilen bir kii, dourganlk uzman olan ama yine de yakn zamanda kendi
ocuuna sahip olamayan Melaniedir.

Vaka almas: Melanie

Hem kendi kiisel yolculuum hem de bakalarna yardmc olmak diye

adlandrlabilecek iim iin kendi sesimi bulma ihtiyac, stlendiim en
nemli araylardan birisi olmutur. Eim ve ben birka yldr bebek sahibi
olmaya alyoruz; umutlarmz kh artt kh akabindeki dklerle
hayallerimiz suya dt.
Bitki uzman ve reiki iyiletiricisi olarak almam nedeniyle, benzer
sorunlar yaayan baz ilgin iftlerle alma ansm oldu. Bazen sancl ve
duygusal olmakla beraber, temelde kiinin kendisini sevmesi ve saymasna
yardmc olmakla ilgili bir i bu.
Kendimize sahip kmay renemezsek o zaman gerek tedavi asla
gereklemez.
Melanie, dourganln fiziksel, duygusal ve ruhsal zindelik gibi faktrlere
bal olduuna inanyor. Baz insanlarn dourganlkla ilgili, uzun ve zorlu
bir yolculuklar olduunu sylyor ve ou zaman bu yzden hayatlarnn
derinlemesine deitiini fark ediyor.
Sk sk, dourganlk sorunlar sadece kiinin gerek benliini ortaya
karan bir katalizr m acaba, diye sormadan edemiyorum. Daha derinden
k olan, ayrlan, kendi yollarna
giden, muhteem artistler, arkclar, danslar olan, kariyerlerini
deitiren, kendi ilerini kuran, evlat edinen ya da koruyucu aile olan ya da
kendi ocuklarn dourmak iin devam eden iftlere ahit oldum ki bunun
olmas iin ak olmaya istekliysen olaslklar sonsuz.
nceleri, bir hamilelii gerekletiremediim iin, tamamlanmam
hissederek kendime ikence ediyordum ama sonra dans ve an dersleri
aldm; bu yapmay her zaman istediim ama kendimde o gveni
bulamadm bir eydi, imdi her ikisini de arkadalar ve akrabalar
karsnda yapabiliyorum. Beklendii gibi
iim yeni bir anlam kazand. ok sancl olacan dndm
ama imdi iimi umut ve ilhamla dolduran bir ey olan doum yapma ve
douma elik etme hakknda u an bir eyler renmekteyim.

Engeli Anlamak

ocuk sahibi olan ansllar ille de sorunlarla karlamaz, diye bir ey yok.
Birok ebeveyn hem ocuklarnn engelli olduu gereiyle baa kmak
hem de o engelin kii
ve ailesinin hayatnn ynn sonsuza kadar deitirecei
gereini kabul etmek zorundadr. Vakaalmasi: Jane

1980lerde kz Emily doduunda Jane 23 yandayd ve doumdan bir

hafta sonra kendisine Emilynin Down Sendromlu olduu sylendi:
Eve dndmde Emilyyle hayatmn uzun bir kara tnel olacan ve bir
daha asla glemeyeceimi dndm hatrlyorum. ocuklarnn normal
olmadn rendiklerinde ebeveynlerin iki tepkisi olduu sylenmiti
bana: Ya reddetme ya da ok kuvvetli sevgiyle dolma.
Hastaneden eve sava bir ruhla geldiimi ve asla geriye bakmadm
syleyemeyeceim ama Allahtan, ben sonuncuyu hissettim. O sralar,
Down Sendromu Birliinin baz artc almalar vard. Bu yolla
insanlar tutumlarn deitirsin, daha
pozitifolsunlar istiyorlard.
Emily her zaman, ailenin dier fertleriyle ayn muameleyi grd; normal bir
bakm ve eitim alyordu, ona asla farkl olduunu hissettirmedik.
Drstlkle syleyebilirim ki Emilyyi tanmak, her zaman insanlarn
iindeki cevheri kard; yardm etmeye altlar, merakl olmakla birlikte
sempatik oldular ve Emilyye pozitif bir ekilde yant verdiler.Jane, zel
durumu olan bir ocuun annesiydi ve sadece
bu nedenle bile, kendi sesini bulmalyd. Emily en iyi eitimi alabilsin diye,
tp ve eitim otoriteleriyle, mahkemeye verme yolu dhil, yllarca mcadele
etti. Bu srete ey-tanlatn ama asla sesini duyurma mcadelesinden
vazgemediini sylyor; gayesi, Down Sendromlu ocuklarn ihtiyalarna
dikkat ekmekti. Emily yirmili yalarnda, bir
ii var ve muhteem bir zgrle sahip ama sylemeye gerek yok; hayat
hl zor onun iin...
Emily hayattan gerekten zevk alan biri: Mzii ve dans etmeyi seviyor.
Avrupay geni lde gezdi. Geen sene Dubaiye
gidip yunuslarla yzd ve Down Sendromlu insanlarn temsilcisi. Hayattan
ok ey alarak gerek bamszla, belki de kendi
asl yerine doru ilerliyor. Aile ve arkadalk, en sevdii eylerden... ok
sayda Down Sendromlu insann ksmen erken yalarda Alzheimer hastas
olduunun farkndaym, bu yzden,
imdi hayat sonuna kadar yaamak onun iin nemli.Emily hem byk bir
nee hem de znt getirdi; hayatm
derinlemesine deitirdi, ama bana gre iyi ynde! Kendini btn
kalbiylehayatabrakyor,tekbireyibilekarmayatahamml
yok ve de hi ekincesiz seviyor. Bu, hepimiz iin bir ders.
Bu hikyelerde, kaybn ve zorluklarn insann kendi sesini bulmasna nasl
katkda bulunduunu grdk; keder ve kayb yaamak, aksi takdirde belki
de hi bilinemeyecek bir g ve bilgelii kefetmelerini salama benziyor.

ocuklarla letiim Kurmak

mrmzn ocukluk yolculuunun bir ksm, ebeveynlerimizle nasl

iletiim kurduumuzdur. vgyle beraber yapc eletiri de alrsak salkl
bir zsaygya sahip, ok ynl yetikinler oluruz ileride. ocuklarn baka
insanlara yardm eden, sevgi dolu, sorumlu ve zgven sahibi olup
olmamalar, biz ebeveynlerin mesajlarna kalm
bir eydir.
ocuklarla iletiim kurarken mesaj ve snrlar konusunda ak olmal,
ayrca, karmzdakini de hesaba katmal; her insan kendine zgdr nk.
Kiminle konutunu dikkate almak nemlidir. ocuklarmzn her biri,
iletiim kurma eklimize farkl karlk verecektir; birinde ie yarayann
dierinde de ie yaramas gibi bir garanti yok. Bebek
ve ocuk yetitirmek konusunda el kitaplar ve klavuzlardan yararlanan
ebeveynlerin sezgileri ve saduyularyla balarn kaybettiklerine tank
oluyorum bazen. ocuklarm, dnyaya geldiklerinden beri bana ok ey
rettiler ve
bunlarn bazlar, onlarla bir birey olarak nasl iliki kura-
camd. nc ocuum olduunda, dier ikisiyle olduumdan daha rahat
ve uyumluydum.
Yaplmas ve Yaplmamas Gereken Baz Temel
eyler

ocuklar ve ergenler, syledikleriyle ilgilenildiini bilmeye ihtiya

duyarlar. Duyulmak temel bir ihtiyatr. te,her birinin farkllna ramen,
ocuk ve gen yetikinler
iin ortak birka ipucu:
Kullandnz dil konusunda dikkatli olun. Asla dalga gemeyin; rnein
Sen aptal, tembel, ktsn, yerine unu deneyin: ... yaptnda/dediinde
.... hissettim.
Pozitif geri bildirim ve yapc eletiride bulunun.
Baka eylerden yorgun ve stresliyseniz bunu ocuunuzdan karmayn.
nemli noktalar konumak iin doru an bulun.
tlediiniz eyi uygulayn; drstl ve ak iletiimi tevik eder. Ne
kadar kt olursa olsun ne
olup bittiinden haberdar olmak, hibir ey bilmemekten daha iyidir.
ocuk ve ebeveyn arasnda iletiim son derece nemlidir ama ocuun
anlayaca ve iliki kuraca
bir dil kullanmay unutmayn.
Sakin bir ses tonu ve vcut dili kullann; karmak
mesajlar aktarmayn.
ocuunuz iin zaman yarattnzdan ve onun hayatnda yer aldnzdan
emin olun.
Size bir ey sylemeye altklarnda onlara mdahale etmeyin.

Kendi Seslerini Bulmalar in ocuklarn Zor

Koullarn stesinden Gelmelerine Yardmc
Olmak
Birok ocuk evde yaanan olumsuzluklardan dolay frsat ve motivasyon
eksiklii yaar. Bu gencin kendi sesine
ve potansiyeline ulamasna yardmc olmak, genellikle bir
retmene ya da danmana kalr. Ann, sosyal ve ekonomik mahrumiyet
alanna hizmet
eden bir okulda retmen. Zayf zsayg, tutku yoksulluu ve frsat
yokluu, rencilerin baarlarn kstlar. diyor ama ayn zamanda,
desteklendiklerinde ve tevik edildiklerinde gelien ocuklar da grd.

Vaka almas: Stacey

Ann, rencilerinden biri olan Stacey nin kendi yardmyla yapt

muhteem atlmlar hatrlyor:
im, rencilere yeteneklerinin deerli olduunu ve becerilerinin kabul
grdn gstermek ve bunu anlamalarn salamaktr. Rahatsz edici ve
agresif davranlar yznden bir nceki okulundan atlan Stacey isimli bir
renciyle altm. Yatlar tarafndan sevilmiyordu nk onlar
korkutuyordu ve retmenlerinin ouyla iliki kurmay zor buluyordu.
Yerel bir niversitede, yemekhane blmnde alarak i deneyimi
edinmesini kararlatrdk. Bunu sevdi! Profesyonel bir mutfakta ayakta
kalmak iin gereken pratik becerileri renmede ok hzlyd. Mutfaktaki
grevliler onu kanatlar altna ald ve bilgilerini istekli bir renciye
iletebilmekten zevk aldlar. Kursun
sonunda niversite ona zel bir dl verdi ve de Stacey ve katlan dier
renciler iin bir kutlama yemei dzenlediler. Stacey iin gerek fayda,
yemekhane becerilerinin kazanm deil deer bilincinin baarlarna
yansmasyd. Bakalarna sunacak becerileri olduunu bilmek, beraberinde
kendine gven duygusunu da getirdi ve kendisi olmaktan dolay deer
grd. Simdi okuldan ayrld ve yemekhanede baarl olmaya devam
ediyor. Yakn zamanda ii nedeniyle Prince of Wales Trust dln ka-
zand.
Stacey, nce sevdii bir eyi rendi, sonra onu destekleyip tevik eden
insanlarla alt ve bu sayede gven duygusu geliti; kendi kiisel sesini
bulmamas iin artk bir
sebep yoktu! Ann daha birok mutsuz ve hrn ocuun, szl ve yazl
iletiim yoluyla kendi sesini bulmasna yardmc oldu ve genlerin,
grnte alamaz olan sorunlarn stesinden geldiini grd. Ergen bir
erkek ocua yazmay renmesinde yardmc oldu ve bu onun koleje gidip
elektrik teknisyeni olmak iin eitim almasn salad.
imdi kendi iini ynetiyor. Ann ayrca onun iin en etkileyici ilerden
birinin, hayatlarnda hi sz hakk olmayan, kaotik ve zayf ebeveynliin
kurban ocuklarla almak olduunu fark etti.

Vakaalmas: Jodie

Ann, Jodieyle almasn aklyor:

Jodie, saldrgan aabeylerin olduu tek ebeveynli bir ailede yayordu.
Biyolojik babas hapishanedeydi ve annesinin yeni bir ei vard. Jodie ok
sessiz, fark edilmeyen bir kzd. Fark edilmekten holanmyor, arkadalk
kurmay zor buluyordu. Yetenekli bir futbolcuydu ve bir ilkokul takmnn
eitilmesine yardm istenmiti; o kz futbol takmn uygun malzemeleri
olabilsin diye, para toplamak iin yerel bir sosyal grupla alt. Bu,
bakalarn savunan insanlarla tanmasna ve blgedeki gen
insanlar desteklemek iin kurulmu bir genlik grubuna katlmasna neden
oldu. Jodie imdi akranlarna danmanlk yapyor. Sadece toplumdaki gen
insanlarn endielerini ve ilgilerini dile getirmekle kalmyor, ayn zamanda
okulda, hayatlaryla baa kamayan destee muhta kiilerle de alyor.
O, dier renciler fark yaratabilsin diye, kendi deneyimini var gcyle
kullanan ilham verici bir renci. zsaygy artrmak ve gen insanlara
hayata dhil olmalar iin gven vermek, onlarn itaatsizlik duygularn
yenmelerine yardmc olmann en gl yoludur.
Bu hikyelerde en sevdiim ey, hepimizin yetenekleri olduunu ve bunun
sadece bir yeteneini kefetme meselesi olduunu kantlamalardr. Bu keif
ancak retmen gibi bir akl hocal figrnn yardmyla yaplabilir.

ocuklarmzla Bymek

Ergen olmann bazen ne kadar zor olduunu anlamaya

alarak ve bir zamanlar bizim de ergen olduumuzu hatrlayarak
ocuklarmza yardmc olabiliriz. te birka dnce:htiya duyduklarnda
yanlarnda olun! Bazen, ergen ocuklarmz bizimle yaasalar da kendimizi
yalnz
hissederiz nk onlarn hayatlar artk bizimkiyle o kadar da yakn ilikili
deildir. Bu onlarn geliiminde nemli bir zamandr ama bazen, ne kadar
zgr olurlarsa arka plnda bize o kadar ihtiya duyarlar.
Evet, kanatlanmalar gerekir, ama ayn zamanda, yetikinlerin kendilerine
belli snrlar koymalarna da ihtiya duyarlar.
Ulalabilir olun! Dinleyici ebeveyn, ocuklarn en sevdii ebeveyn trdr.
Bir konuda konumamak o
eyin olmayaca anlamna gelmez. Birok ebeveyn ocuklarnn ne yapt
konusunda tamamen karanlkta braklmtr. Drst ve anlayl bir
dinleyici
olmak, ocuunuzun yapt eye gz yumduunuz
anlamna gelmez, sadece olup bitenler hakknda konumalar iin gvenli
bir yersinizdir. Drst ve iyi
bir dinleme, yalar ne olursa olsun ocuklarnza yardm etmenin en iyi
yoludur.
Elenceli yandan bakn! Mizah, ev yaantnzn temel
bir paras olsun.
Konumaya devam edin! Her zaman altn izdiim
ey, ocuklarmn bana kar drst olmas ve benimle iletiim kurmas
gerektii olmutur. Yalan sylemek ya da birini sulamak, bizim evimizde
baka her eyden daha byk bir sutur.
Dier ergenlerin ebeveynleriyle, fikir alverii yapmak iin konuun.
ocuk yetitirmek, byk lde sre iinde renilen bir eydir, ama
dier ebeveynlerin de sizin kadar karanlkta olduklarn ve onlarla ie yarar
stratejiler gelitireceinizi bilmek, her
zaman faydaldr.
retmenlerin ve dier eitimli profesyonellerin yapt i, dezavantajl
ocuklara yardm iin son derece nemlidir,
ama dier mesleklerdeki yetikinlerin de nemli katklar
olabilir. Kendi kiisel sesini bulmak konusuna bilinle
eilen birok yetikin, bu becerilerini daha gen ve daha anssz insanlara
aktarmann zellikle deerli olduunu kefediyorlar. Biroumuz, beceri ve
yeteneklerini gelitirme frsatyla dolu bir ailenin ansl bireyleri olabiliriz.
Ama baz genler bundan o kadar yoksundur ki ne yarar, tersine zarar
grdkleri bir evreden gelmektedirler. Bazen daha normal bir durum
yaamak iin tek anslar, evlat
edinilmeleri ya da bir aileye sreli bakma gitmeleridir.

Koruyucu Ailedekilere Yardmc Olmak

ocuklar koruyucu aileden koruyucu aileye tanabilirler ve bu derin bir etki

yapabilir. Fakat yle koruyucu aileler var ki rollerinin sadece gvenli bir
ortam ve bakmdan
ibaret olmadn biliyorlar. Onlarn zgvenlerini bulmalar konusunda
alabildiine yardmc oluyorlar. imdi emekli bir koruyucu aile olan
Isabella, sistemin ocuklar bir
yerden bir yere tamasndan znt duyuyor ama onunla
kalanlara yardmc olabilecei her eyi yapt. Sorumlu insanlar, onlar
destek ve tevik iin zaman ayrr ve zahmet ederse o ocuklar iin birok
olumlu eye kap alr.

Vaka almas: Isabella

lk bata Isabela koruyucu aile olmak istedi nk insanlara nem

veriyordu. Ayrca bekr bir ebeveyn olarak
bu ii yapacak deneyime ve anlaya sahip olduunu hissediyordu. Bu
ocuklarn daha iyi bir hayatlar olmasna yardm etmek istiyordu.
Yllar boyunca birka gnden bir yla kadar kalan ocuklar oldu. Bana
yle geliyor ki ocuklara bir eya gibi davranlyor ve rastgele oradan
oraya tanyorlar. ocuklarn, iinde yaamak zorunda olduklar bu geici
dnyadan gerekten etkilendiine inanyorum. Ailelerinden
uzaklatrldklarnda bu kayb hissediyorlar ama daha sonra koruyucu
ailelerini sevebilirler, bu nedenle onlardan da uzaklatrldklarnda baka
bir kayp hissederler.
Koruyucu aile olmak bana, belki de baka insanlarn grmeyi brakt bu
ocuklardaki iyilii grme ansn verdi. Bazlarnn toplumdan
dlandn grdm ama herkes ikinci bir ans hak eder. Her zaman
korumam altndaki ocuklar cesaretlendirilmekten zevk aldm. lgi
gsterdikleri her eye onlar tevik etmeye, hatta gerekletirebilmeleri iin
fikirler sunmaya altm; ne yaparsa yapsn, ne durumda olursa olsun hi
kimse dlanmamal.
Eski bir koruyucu aile olarak her zaman sylerim; bu ocuklarn kendi
seslerini bulmalarna ve kendilerini toplumun bir paras gibi
hissetmelerine yardmc olmamz gerekiyor!
Kaypla Baa kmak

Birinin hayatn btn zorluklarnn stesinden geldiini

ve mcadelesinde baarl olduunu grmek, ilham verici
ve motive edici olabilir. Pamela ite byle biri: Altmlarnda bir kadn,
ocuklarndan birinin lm, kansere kar
bir mcadele, aile ii iddet kurban olan kz ve torunlarna yardm ve 85
yandaki annesinin bakm. te onun
hikyesi:

Vaka almas: Pamela

Pamela iki yln, gen kznn nefes alma probleminin

kesin tehisi iin geirdi. Fakat srar, Mnchausen Sendromuyla
(Ebeveynlerin ocuklarnn dikkatini ekebilmek iin kasten bir hastalk
yaratmalar.) sulanmasna neden oldu. Israrc tavr sayesinde renebildii
uydu: ocuu Kistik Fibrozdu! Ve ne yazk ki bu gerek tehisi alabilmek
iin 500 mil gitmesi gerekmiti!
Bir sre ksmen normal bir yaam sren kzn (saysz hastane girii
arasnda) niversiteye sokmak, yllar sren zel dersler gerektirdi. Yedi yl
sonra kz ld.
Bu mcadelelerle kendi sesimi bulmutum, ama kzm ldnde sesim
susturulmu gibi oldu... Bir sessizlie atld. Onunla ilgili en ok neyi
zlyorum? Sesinin melodisini. Yine de o zamann gzellii, kendi gerek
sesimin bilgeliini dinlemeye hl yeterli olmamd. Bu, kederimin srmesini
ve sonunda beni deitirmesini salayacak yolu bana gsterdi. Ve yine tam
zamannda, kzmn lmnn altnc aynda gs kanseri olduumu
kefettim. Bu sreten gemek, korkuyla dans edebileceimi
ve stesinden gelebileceimi anlamam salamtr. stediim salk
seimlerini yapmama izin veren doktorlar buldum ve iyiletim.Pamela
imdi dier kznn ve torunlarnn iddet dolu
bir evden kamalarna yardm ediyor. Ayrca hastalkl annesine bakyor.
Hayatmdaki bu olaylar kendi sesimi bulmama yardm etti
ve onu bulmaya ve ona gvenmeye devam ediyorum.
Sk sk yal insanlarn gen nesli eletirdiini ya da ocuklara, grlmesi
ama duyulmamas gereken bir eymi
gibi davrandklarn duyarz. Yine de yetikinliinde terapi gren birok
insan, sesini duyuramama ya da kendi gereini konuamama meseleleriyle
uramak zorunda kalmtr ve bu sorunlar her zaman ocuklukta
balamtr. Bu
yzden, bu deien dnyada, artk, ocuklara kendi seslerini bulmalar
konusunda ans vermek gibi inanlmaz bir
frsata sahibiz. Belki de toplumdaki sorunlar iin gen insanlar sulamak
yerine, neden bazen uyuturucuya, ikiye ya da sua yneldiklerini
sorgulamamz ve yetikinler olarak, kendilerini daha yaratc olarak ifade
etmelerine yardm edebileceimizi dikkate almamz gerekir.

10. BLM

SREGELEN BR KEF YOLCULUU

Sesim hakknda daha fazla ey bulmak ve bakalarnn da bulmasna
yardmc olmak iin yaptm kiisel yolculukta, kendi kiisel gereklerini
konumak iin ok byk glklerden geerek kendi zel yollarn
kefeden saysz insandan ilham aldm. Bu insanlardan bazlarnn hikye-
lerini eklemeden bu kitabn tamamlanm olmayacan
hissettim. Hayatn her kesiminden geliyorlar ve almalar, yaratclklar,
ileri ya da kendi esiz yollaryla kendilerini daha fazla kefedebilmiler.
Benim gibi sizin de onlarn deneyimlerini ilham verici bulacanz ve
durum ne
olursa olsun sizi kendi sesinizi bulmaya tevik edeceklerini umuyorum.

Keif Olarak Yazma

Julia Green bir ocuk yazar ve yazma zerine yksek lisans alannda ders
direktrdr. Birlikte alt renciler sk sk, kendi seslerini bulmay
ya da gerekte kim
olduklaryla yeniden iliki kurmay istediklerinden bah-sederlermi.

Vakaalmasi: Julia

Gen insanlar sk sk kendi seslerini bulmay istediklerinden bahsederler.

Grnen o ki kendilerine zg bir anlatmla nemli bir ey sylemek ve
yaz araclyla kendilerini ifade etmek gibi bir yola girmiler. Kimisi de
sesini duyurmak ya da izini brakmak istiyor.
Birouna gre, yazmak iin ayrlan bir yl esasnda kendine yaklamaya
ayrlm bir yldr: Gerekte olduklarn dndkleri (yaratc, hayal gc
kuvvetli, akac, neeli) kii ile yeniden iliki kurmaktr asl istedikleri.
Olgun renciler iin bu ou zaman, bir yetikin olarak kendilerini
iinde bulduklar hayattan (meslekten) uzaklamaya karar verdikleri
anlamna geliyor
Julia nn kitab yaynlanm bir roman yazar olma deneyimi, roman yazmak
iin kelimelerin akademik dnyasn braktnda ders verdii insanlarnkine
benzerdi. O
yzden, bu deiim eve dn gibiydi ve btn sre, bir
keif sreciydi. Julia yaz yazmann bir bireyin kendi sesini
bulmasna ve kim olduunu kefetmesine gerekten yardmc olabildiine
inanyor.

Tek Sesten Birok Ses

Baz insanlar iin kendi kiisel seslerini bulma kavram

farkl bir anlam tar. Linda, Newberry dll bir roman yazardr; bir yazar
iin yazd hikyede her karaktere
gl bir ses bulmann ne kadar nemli olduundan bahsetti. Bu yetenek,
yazarn kendi yaam deneyiminden ve
gveninden geliyor. Bir yazar yazd hikyeler araclyla
bakalaryla iletiim kuruyor ve bu ancak, insan kendi sesini bulmusa
baarlabilir bir ey.

Vaka almas: Linda

Baladnzda, muhtemelen birok ses deneyeceksiniz. Hayran olduunuz
yazarlardan etkilenmekten kendinizi alamayabi-
lirsiniz. A-Seviyesinde ngilizce rettiim iin birok insann taklit etmede
olaanst iyi olduunu biliyorum; rencilere William Trever slubunda
Fools ofFortunea ya da Sylvia Plath slubunda The BellJara ek bir blm
yazmalar grevini verdiimde, baz sonulara aryorum. Ne kadar ok
denerlerse denesinler grupta dierleri bunu asla baaramad. Ve en baarl
rencilerin yaptklar eyi analiz edememesi dikkat ekiciydi. Baz yazlar,
sadece bulacdr.
Yine de bu zeki taklitiler iin kendi seslerini bulmak baka herkes iin
olduu kadar zor olabilir. Ses, ayrlmaz bir ekilde bak as, dnem,
karakter, durum, snf ve yetitirilme, n yarglar, tarafllk gibi birok
faktrle baldr. Bu nedenle bu asla durgun bir ey olamaz ama her
karakter ve her hikye iin gzden
geirmeyi gerektirir.
Bir yazar olarak yaptnz btn seimler ses ile balantldr ve
karakterlerinizin konutuunu duymak onun sadece bir
parasdr.
Linda bir yazarn ihtiyac olan balca iki eyin, yap ve ses olduunu
sylyor:
rnein romanlarmdan biri olan Set in Stone, 1898de geiyor ve
dnml olarak iki ana karakter tarafndan anlatlyor. Glk, ge
Victoriaclar olarak her ikisini de inandrc yaparken Charlotte ve Samuel
iin ayrc sesler yaratmakt; ama her ikisini de ak olarak anladmda
ve birinden dierine
gvenle hareket edebildiimde, olay rgsnn kvrmlar yerli yerine
oturdu.
Linda, Kendine gven, her karakter iin inandrc bir ses yaratmann
byk bir blmdr. diyor. Bir yazarn yaratt eye inanmas son
derece nemlidir, yoksa
okuyucular inanmaz!
letiim Olarak iir

Son gnlerde iire ilgide bir canlanma olmua benziyor. iirin okunmas
deil konuulmas amalanr ve bu ekliyle, dorudan ve birok insann
zevk ald bir iletiim biimidir. Bir airin iirini bir gruba sesli okumak
iin kendine gvenmesi gerekir ama bunu bir grup deerbilir dinleyicinin
nnde yapmak, son derece faydal olabilir. Sue Boyle, insanlarn
almalarn paylatklar bir iir kafesi

iletiyor. Bu onun iirlerinden biri: Bir alma grubu

Burada hepimiz sadece Marthalarz, hibirimiz Helenin przsz kvrml

enesine, kalem kana,
Masum gzlerinin sakin bakna sahip deiliz.
Baar hibirimize uramad; Para birikmedi;
alrz Pazartesiden Cumartesi ye
Ve endie bir lm gibi omuzlarmza yklenir.
Ama bu akam atk
iirlerinizi birlikte Bu sessiz odada;
Paylamak iin onlar tra ettik, geriye doru edik
iekli cilt ekillerini ve ifa ettik
Kan krmz srrn.
Sizin iiriniz bir olgun incir.
Bir okyanusu at.
Hazrlanyoruz birlikte,
Hayat yemeye.
Sue bir iiri paylamann insanlar bir araya getirdiine ve snrlar yktna
inanyor. Gerekten iyi bir iirin en
azndan bir sre gerek bir topluluk yaratma kapasitesine sahip olduunu
sylyor.

Vaka almas: Sue

iirin feda etmeye istekli olaca srlar ve zenginlii vardr; istedim ki

kk iirim bunlara sahip olsun. Bir iiri verme ve alma eylemi byk bir
gven eylemidir.
nsanlar bir iirin evresinde toplandklarnda, benim deneyimime gre
orada muhteem bir duyarllk, hassasiyet ve nezaket vardr; insanlar
gerekten de iirin iindeki sesi duymak ve sesin duyulmasna izin vermek
iin el uzatyorlar.
Alc bir hedef kitlesi olduunu bildiinde, ses daha da kuvvetlenir. Dinleme
gerekten de srecin bir parasdr. Bir iir, airin kendisinin tesinde bir
alana girerse halk alan olan ortak bir alanda kendine yer bulursa bu zel
kk sz parasnn artk hayatta kalma ve hatta baslrsa eer yeterince
iyiyse henz domam dinleyicilere konuabilme ans vardr

ocukluk Deneyimleri

Deerlerini kabul ettiimizde ocukluk hayallerimizin ou zaman geree

dnebileceine inanyorum. Tessa
Strickland, Barefoot Books for Children yaynevinin kurucu ortayd ve
hayalin yllar nce doduuna inanyor:
Vaka almas: Tessa

Ben bir ocukken, yazmay ve resim yapmay ve izmeyi ve dans etmeyi ve

hikyeler dinlemeyi severdim. Bu eyleri yapmak zaman alyor ama bunlar
yapmak, beni saat zamannn geri kald bir yere gtrd ve bana,
evremde ne olup bittiinin ve
nasl hissettirdiinin anlamn kavramak iin bir yol at. lk yl-larm
geirdiim snfn duvarnda dier lkelerden birok farkl ocuu gsteren
bir poster vard. Bu postere hayrandm: Herkes genel olarak canl
renklerde, dikkat ekici egzotik kyafetler giyiyordu. Ayn zamanda farkl
diller konutuklarn ve farkl yemekler yediklerini ve bydm
ngilterenin krsal kuzey dou
kesiminden ok farkl yerlerde yaadklarn rendim ve yllar iinde
yazmann ve resim yapmann, ark sylemenin ve oyunculuk yapmann
diller gibi olduunu fark ettim. Bahe ile urama, yemek yapma, iftilik,
mobilya yapma gibi daha belirgin gnlk etkinlikler de yleydi: Hepsi bize
kim olduumuzu ve neye nem verdiimizi ifade etmek iin yollar sunar.
Bunlar kltrmz yaratan etkinliklerdir.
Tessa bir ebeveyn olduundan, Yeni yeni fark etmeye baladm ki genken
bamza gelen her bir ey, kim olduumuzu ekillendiren birer enstrman
aslnda; ve biz ne yazk ki ok sonralar takdir ederiz onlar... diyor.
30lu yalarn ortalar hayatm yeniden deerlendirmenin, benim iin
neyin deerli olduunu belirlemenin ve bunu ocuuma ve dier ocuklara
da aktarmak iin yapabileceim eyi yapmann zamanyd. Deerli eyler
listemi birka anahtar kelimeyle zetledim: eitlilik (ekolojik, artistik,
kltrel, dilbilimsel); hayal gc; birbirine ballk. Ve benim iin bu fi-
kirleri ocuklara ve ailelerine ve eitimcilere aktarmann en iyi
yolunun resimli kitaplarla olduuna karar verdim.
Resimli kitaplar yaratmak iin, tm dnya kltrlerinin sanatlarn izen
bamsz bir yaynevi olan Barefoot Booksu
kurmaya bu ekilde karar verdim. Deerlerinin merkezinde,
hl zgr olan plak ayakl bir ocuk grnts vardr; yaratc, becerikli
ve aratrmac olmak iin hl zgr olan bir ocuk. Hangi yata olursak
olalm, bu ocuun hepimizin iinde yaadna inanyorum. Yetikinler
olarak, ancak bu iimizdeki ocua bakarak anlayabiliriz, zengin, eitli ve
dikkate deer dnyay
Tessa iin Barefoot Books, ocukluktan beri hatrlad btn deneyimleri
ifade etmenin ve ocuklara bu zel zamann deerini retmenin bir yolu
haline geldi. Btn deneyimlerimizin deerli olduunu kabul ettiimizde,
daha sonra bunlar hayatmz ve sesimizi zenginletirmek iin
kullanabiliriz.

Duvardaki Yaz

Yaratc ifade, hayatta birinin sesini bulmasnn ana fikridir ve baz insanlar
iin izim ve resim yapma yazl kelimenin yerini alr. Mez kendi irketini
henz kurmu gen bir tasarmcdr. Kk yalarda izim yapmay kefetti-
inden beri sanatn onun iin en nemli iletiim ekli olduuna inanyor. Bir
delikanl olarak grafitinin ona daha
nce hi bulamad bir ifade zgrl verdiini fark etti. ou zaman
grafiti zorbalk olarak grlr, dierleri iin o bir sanat trdr. Fakat Mez
iin kanunu inemesine ramen grafiti ifadeleri bir atlama ta oldu:

Vaka almas: Mez

Okul beni skmt, ama yaklak 12 yamdayken sprey kutusuyla dar

kmaya baladmda kendimi bir sper kahraman gibi hissettim. Sahte bir
isimle ve benzer zihniyete sahip
insanlardan oluan bir eteyle gecenin bir yars dar kyordum ve bu,
askeri oyunlardan biri gibiydi Nehrin yanndaki duvarlar boyunca ve
demiryolu hattnda
balamtm Bu, polis tarafndan durdurulmadan sanatmz yapmak iin
bize gizlilik veriyordu, yine de ertesi gn trendeki
yzlerce insan eserlerimizi gryordu. hretli gibi hissediyordum.
Grafitinin btn amac, almanz yoluyla hretli ya da
kt hretli olmaktrki yl sonra kendimi mahkemede bulduumda anti-
sosyal
davran raporumu aldm ve o zaman bu beni sinirlendirmiti
nk bu almay yaparken ok fazla boya kullanm ve zaman
harcamtm. stediim mertebeye ulaamadma inanyordum;
tutuklandm iin grafiti kariyerim ksa srd.
Ama daha sonra, keten bezleri zerinde almak ve sanatm gelitirmek
iin bana zaman verildi. Btn bunlarn ve sanat akmn kim olduumu
kefetmeme ve kendimi ifade etmeme yardmc olduunu dnyorum
Grafitinin yardmc olmasnn bir nedeni, hibir gerek kural olmamasdr
ama baz yazl olmayan kurallar vardr: Birincisi, bakasnn stilini
kopyalamaz ya da ondan etkilenmezsin; kendi zgn stilin olmak zorunda-
dr. Bunun gibi baka hibir sanat ekli yoktur. Bunu okulda sinir
bozucu buluyordum nk srekli bir bakasnn stilini kopyalamam
isteniyordu. Kendi sanat stilimi gelitirmeme yardmc
olan ve kendi sesimi bulmam salayan ey grafitinin zgnldr. Kendi
sanat tasarm irketimi kurdum ve baarl bir giriimci olmay
umuyorum.Anti-sosyal davran bozukluu raporu almak, Mezin u an
yaratclyla hayatn srdrmesini salayacak sanatsal sesini daha da
fazla kefetmesine gerekten yardmc oldu.

Kalbinizin Sizi Gtrd Yere Gitmek

Televizyonlarda yaynlanan, insanlarn anlk hrete

kavutuu yetenek yarmalarnn poplerlii ile hret statsnn neden
byle bir manyetik ekicilie sahip olduunu anlamak son derece kolaydr.
Ama istediiniz nlye sorun, size, her zaman grnd gibi olmadn
syleyecektir. Dom Tighe, gerek sesinin oyunculukta yattn hissettii
iin, ksa sre nce, dl sahibi klasik mzik grubu Blake ten ayrlmak gibi
cesur bir karar alan bir aktr ve arkcdr.

Vaka almas: Dom

Hayatmda kendi sesini bulmak ifadesiyle sk sk karlatm. En ekici

olan, yl boyunca aktr olarak ders verdiim drama okulundayd. Bu
endstride kendi sesini bulmak ifadesinin iki tanm vardr. Birincisi
ifadenin uygulamal ve gerek
anlamdr. Mekanizmay, yani sesi anlamakla ilgili saysz ders yaptm.
Tnlama, ses perdesi, ark syleme, aksanlar dhil olmak zere, insan
sesinin uzanabildii farkl zellikleri ve bir aktr olarak bu aralar
(neticede bir hikye anlatmna yardmc olan) bir karaktere nasl
uygulayabileceimizi kefettik.
kincisi; ifadenin daha mecazi anlam da var. Bu anlamda ifadeye,
amacm, varolu nedenimi bulmak eklinde yaklalabilir.
Bu, drama okulundayken hl konuyla ilgili ama maalesefre-
tilemeyen bir eydi. Dnyadaki en iyi, en deneyimli retmenler
bile, deneyimledike keyfi artacak olan o derinlemesine bireysel
keif yolculuundan daha iyi retemez size kendi sesinizi.
2007de olaand bir ey oldu. Beklenmedik bir ekilde Blake adnda bir
grup kurdum ve birbirimizle bulumamzdan birka gn sonra Universal
Records ile rekor bir anlama imzaladk. Tamamen erkeklerden oluan
kumpanya Propeller and the Old Vic ile The Taming of the Shrew ve
Onikinci Gece olmak zere iki Shakespeare oyununda dnyay
dolayordum. Birden bire kendimi Royal Philharmonic ile bir stdyoda
albm doldururken buldum. Hayal edebileceiniz gibi, benim ve konuyla
ilgili dier adam iin heyecan verici bir zamand. ok eleniyordum.
Olaan olarak kendimi klasik bir erkek grubunda buldum ve arklarmz
syleyerek dnyay dolayordum. Drama okuluna baladmdan beri
istediim hi bir eye bu kadar net ve srarl
odaklanmamken, kendimi nasl bunu yaparken bulduumu kendime
sormak zorundaydm. Herkesten aldm tavsiye,
Bunu dnme, bu hayatta bir kere olacak deneyimin tadn kar! idi.
Hakllard. Bir daha byle bir ey yapma ansn ne zaman yakalayacaktm
ki? Bylece artk profesyonel bir arkcydm.
Dom, oyunculua bir sre srtn dnmesinin sorun olmadn sylyor,
ama sonra, ark sylemenin oyunculuktan ald keyfi vermediini fark
etmi.
Shakespeare konumak ya da ehov oynamak gibi deildi. Gzel olmasna
ramen, sadece Moon River gibi arklarn sunabildii birok duygu
vard. Sylediim arklarda hibir hikye anlatm ne de kefedilecek bir
karakterin duygusal yolculuu yoktu. Gerek insan duygularyla
ilgilenmenin, konuma kullanarak dier aktrlerle etkileim kurmann
benim iin btnyle
memnun edici olduu akt artk.lgi odam kaybettiimi o kadar kuvvetle
hissettim ki iki yl
sonra gruptan ayrlmaya karar verdim. Gerekten baarl bir
eyden uzaklayordum ama kendi sesimi kaybetmitim!
Kendi sesinizi bulmak giderek gelien bir eydir: Daha sonra oyunculuu
bir mesaj aktarmak iin siyasi bir platform olarak
kullanabilirim. Bir meseleye kar dnyann gzn aan bir
filmde olabilirim ama imdi oyunculuk ya da sesim kim olduumu en iyi
anlama eklidir. Gl ve zayfyanlarmn ne olduunun altn iziyor. Bu
benim, dncelerimi iletme ve
duygularla ilgilenme eklim. Hayatm iin bir szge. Bunda baarl
mym? zleyiciye sormanz gerekecek.
Domun oyunculuk eitimi ona fiziksel sesini kullanmay ve kiisel sesini
bulmay retti.
Hayat Boyu Bir Yolculuk

Hangi yata olursak olalm, sanatn hayatmzda derin bir etkisi olabilir ve
birok insan yalandka dzenli olarak tiyatroya gider ya da dramayla daha
fazla ilgilenmek ister. David Manzi-Fe, yakn zamanda dikkatini kendi
seslerini bulmaya yardmc olaca yallara evirmi bir aktr, hikye
anlatmc ve direktrdr. David 1950 lerde Stratford-upon-Avon
yaknlarnda byd ve Shakespeare in oyunlarn okuyarak, dinleyerek ve
izleyerek yetitirildi. Daha
sonra oyunculuu, sahne ynetimini, pandomim ve sokak
tiyatrosunu kefetti.

Vaka almas: David

Daha sonra hikye anlatmn renmekten ya da sylemeliyim ki

kefetmekten zevk aldm Bylece hayallerim ve hayal
gcm alt ve gerek sesim ortaya kmaya balad. Bu zaman ald ama
hikye anlatm gerekten de kendi bireysellememe yardmc oldu
Hemen hemen ayn dnemde baz arkadalarla amatr Shakespeare
prodksiyonlar yapmaya baladk. Benim iin kendi sesimin bir ynetmen
ve prodktr olarak geldiini fark ettim
Birok insann, emeklilie doru ilerledii iin hayat daha ardan almaya
balad o yata, David bir yllk tam zamanl ynetmenlik kursuna gitti;
bu, gvenine ve farkl
bir seviyede kendi sesini bulmasna yardmc olduunu syledii kk bir
tur irketi kurmasna yol at.
Simdi tiyatroyu kullanmakla, sadece elence olarak deil sosyal
balamda da gerekten ilgileniyorum. Balayan iki projem var: Birincisi
kendim gibi yallk dnemine giren ve bunun gerektirdii yolculuu yapan
insanlarla Tiyatro Forumu kullanmaktr. kincisi, 60 yan zerinde,
mitlerde ve Shakespearede
var olan enfes yolculuklarda oynamak isteyecek insanlar kullanarak
amatr bir tiyatro irketi kurmaktr
David, dramatik prodksiyonlardaki iinin kendi kiisel sesinin geliimi iin
ne kadar nemli olduunu ve yolculuunun, ellilerinden sonra da kendi
yoluna devam ettiini fark etti. Ya ne olursa olsun insan kendi sesini bu-
luyor ve bymeye devam ediyorsa salad faydalardan zevk alyordu.
Bunu grmek David e cesaret vermiti.

Politika Araclyla Bakalarnn Sesini

Duyurmasna Yardmc Olmak

Harcamalar skandalnn ardndan hi phe yok ki ngiliz siyaseti sonsuza

kadar deiecektir. Bu fiyaskodan nce bile, birok insan siyasetileri
gvenilmez olarak gryordu ve artk siyasetilerin szlerine sadk
kalmalar eskisinden daha da nemli olacaktr. Bu frsat arzulayan bir
kii Parlamenter olarak seilmeyi mit eden Clive Allen dr.

Vaka almas: Clive

Siyasi tutkunun her zaman iyi niyetlerle baladna inanan nadir bir
grm var. Fark yaratmak ya da dnyay deitirmek iin siyaseti
olmak istiyorum.
Peki neden politikaya giriyorum... ? Para? G? Shret? Her eyi daha iyi
olacak ekilde deitirme arzusu? Belki de drdnn birleimi?
Ayn insan tipinin benzer kariyer/mesleklere ilgi duymasndan olabilir mi:
Siyaset, kilise, hukuk ya da oyunculuk? Her biri
benzer karakteristik zellikler gerektirir; belli bir zgven, halk tarafndan
tannma arzusu, bir derece oyunculuk kabiliyeti, ikna yetenei ve
grnzn doru olduuna dair ok kuvvetli bir his.
Clive bu nedenlerden dolay yllarca tutkuyla politikayla uratn, iki kere
Parlamento ya adayln koyduunu ve tekrar koymaya niyetlendiini
sylyor.
Siyasetilere duyulan btn phelere ramen, gerekten fark
yaratabileceinize hl inanyorum Simdi, ksmen, phecilere
yanldklarn kantlamak iin harekete geiyorum. Kk
ekillerde de olsa bir siyaseti eer bunu yapmay seerse insanlarn
hayatlarn biraz daha iyiletirmeye yardmc olabilir.
Siyasete adaylm koymak iin beni ne motive eder? Hedef kitlenin
karsnda durma, onlar etkileme, onaylama ve hatta elenmeye ikna
yeteneimden zevk aldm sylemem doru olur. Ayrca kendilerini
sisteme kar ya da kendi gruplarn gelitirmeye alrken bulan
insanlarn saysna da bakyorum. lgilerini temsil etmeye, kendi seslerini
duyurmaya yardmc bir avukat, desteki ve mcadeleciye sahip olmak
gerekten kibir
kran ve yapmaya deer bir deneyimdir.
Peki neyi baarmak isterdim? Hayatmda srdrmeye altm en kuvvetli
kurallarmdan biri, hayattaki amacm, hayattan ayrlrken onu
bulduumdan daha iyi bir yer olarak brakmaya almaktr Politika, bu
arzuya ulamaya yardmc olur diye benim setiim bir yoldur
Bakalarnn sesini duyurmasna yardmc olmak ve dnyay daha yaanas
bir yer yapmak iin uramak, Clive in kendi sesini bulma serveninin bir
parasdr.
Gemiimiz Bakalarna Faydal Olabilir

Birok insan bakalarna yardmc olarak kendi sesini

bulur ve belki de en deerli mesleklerden bazlar salk hizmetindeki
mesleklerdir. Fakat bir kiiyi profesyonel bir kapasitede baka insanlarla
almaya iten ey nedir? Re-becca kendi kiisel deneyimlerinden dolay bir
doktor olarak kendi sesini bulduuna inanyor.

Vaka almas: Rebecca

lk bebeim doduunda sadece 16 yandaydm. Bana o

kadar kt davrandlar ki kadn doum uzman olmaya kadar
verdim ama evli olmayan anneler iin hibir destek ya da eitim frsat
yoktu; kt bir rnek olduum iin okuldan atlmtm.
Ayn zamanda, beyin tmrnden lmekte olan anneme bakyordum. On
yedinci ya gnmden alt hafta sonra ve dnmden on gn sonra annem
ld. kinci olum ben 18 yamdayken dodu ve kendimi yedek hemire
olarak gece mesaileri yaparken buldum. Sonunda derecemi alabilmek ve
doktorluk eitim grebilmek iin Akretimden kredi almak zorunda
kaldm.
En byk olum 10 yandayken ift ana dala baladm. Tp Fakltesi
mlakatlarm boyunca ocuklar ve okumakla nasl baa kmay
plnladm? kocamn plnlarm hakknda ne dnd? gibi, bugnn
ayrmclk kanunlar altnda izin verilmeyecek sorular soruldu. Onlara
insann yeterince kararlysa her
eyi baarabileceine inandm sylediimi hatrlyorum. Liseyi bitirdim
ve 29 yanda tp fakltesine baladm.
Sonunda nitelikliydim ve doduum yerdeki bir avukattan telefon aldmda,
bir doktor olarak, uzun saatler boyu altm
iin olduka yoruluyordum. Babama kefil olup olmayacam ve mahkeme
ncesi onu barndrp barndrmayacam sormak iin
izimi srmt. kinci einin 16 yandaki yeenine sarkntlk yapmakla
sulanyordu. Onun hakknda dnmeye balarken midem buland ve ilk
defa ocukluumdan, o zaman uygunsuz
dokunma olduu iin bir kenara ittiim garip olaylar hatrladm. Daha
sonra evlendiimde ve annem ldnde 13 yandaki kz kardeimi evde
onunla yalnz braktm fark ettim. Ben uzaklamtm, hibirimizin
telefonu yoktu, hi temas halinde deildim. Kz kardeim babamn ailesiyle
yaamaya gitmiti. Onu aradm ve yllarca kz kardeimin babamz
hakknda o gne kadar benim tamamen unuttuum eyleri bildiini
rendim. Kz kardeim bu konuda konuamad ve hl konuamyor ama
hibir zaman kzlarn onunla yalnz brakmyor. 3 yla mahkm oldu ve
serbest brakldnda, seks sulular kaydna alnd.
Bu travmadan beri olumun alkol bamllyla uramak zorunda kaldm
ama imdi iyileiyor ve ilikimiz daha iyi. Ben tp rencisiyken ve iteyken
bana ihtiyac vard ama yardmc
olacak kadar yaknnda deildim; sanrm bu yzden her zaman
sulu hissettim kendimi. Ama durumun byle olmad konusunda bizi teselli
etti. Bu deneyim, evsiz ve bamllk sorunu olanlar ile alarak kendi
sesimi bulmama yardmc olmutur.
Rebecca hayatnda ok fazla ey yaad ama bu deneyimlerin bir doktor
olarak iine katkda bulunduunu sylyor. Onun iin birok ynden zor
olmasna ramen tp alannda eitim almaya ekildiini hissetti. Bu da ba-
kalarna yardmc olmaya ve deneyimlerini kendi sesini bulmak iin
kullanmaya ne kadar adandn gsterir.

nemseme Yoluyla Bir Ses Bulmak

Sarah kariyerine seyahat endstrisinde balad ve drt olunu yetitirirken

bir ocuk bakcsyd, sonra bir bar iletti. Fakat yallar iin bir bakm
evinde bakc olmak, hayatnn en tatmin edici deneyimlerinden olmutur.

Vaka almas: Sarah

Daha ilkgnden okzevkaldm. Yal insanlarn bilgelikve t bakmndan

verecek ok eyleri var. Her eyi grmler.
nsanlar nemsemek ve onlara yardm etmek gibi bir becerim olduunu
kefettim; bu onlarn ihtiyalarn anlamama ve iletiim kurmama
yaryordu. Onlarla empati kurduumu, onlara olacak ya da hayatta
balarna gelecek her eyi takdir edebildiimi hissettim. Sadece dnyada
kaybolmu bunak yal aptallar ve rahatszlk sebebi deillerdi. 40 yl iinde
bu ben de olabilirdim. Belki de karlatm baz sorunlar, yaadklar
zorluklar takdir etmemi salad. Bir ey beni hayatmda bu noktaya
getirmiti ve bu durumda bu yal insanlarla alabilecek; hastalklar ve
ihtiyalar noktasnda hayatlarnn son gn, ay ve yllarnda
yanlarnda olabilecektim
Sarah iinin en zc ksmnn lmekte olan hasta ile ilgilenmek olduunu
sylyor:
Birinin ldn grdm ilk sefer iime iledi. Maalesef,
bu kii son derece ac iindeydi ve onun yannda olduumu ve alnn
okadm ve yalnz olmadn, onunla olduumuzu
sylediimi hatrlyorum, sonra k gzlerinden gitti ve ld. Bir hayatn
sona erdiine ahit olduunuzda bu derinden etkileyicidir; sadece onunla
olabilmekten ve bu szleri kulana fsldamaktan gurur duyduumu
syleyebilirim. Hayat bu denli ac
iinde biten ve fikirleri bunamadan dolay bu kadar sapm bu
harika bayan, bir nceki benliin bir glgesiydi. Yapabilirsem her
zaman her eyin iyi olduunu ve yalnz olmadklarn fsldamaya, onlara
dokunmaya ve rahatlatmak iin kollarn svazlamaya zen gsteriyorum.
Asla daha kolay olmuyor; her kii farkl
artlara sahip biridir.
in bir baka yn bunaklk ile baa kmaktr. Bu anlalr deil ve hibir
kimse ayn belirtilere sahip deildir. Ve evet, bu bir
hastalktr. Yal her insanda bunama olmaz. nsanlar Alzhei-mer ya da
bunama hastas olmak konusunda aka yapmay severler ve yine de kanser
hakknda aka yapmazsnz. Bununla
baa kmak beceri ve sabr gerektirir.
Bu ii yaparak sesimi bulduuma inanyorum. Bunda iyi olduumu
biliyorum ve bunu sylemekten ekinmiyorum ama ayn zamanda bundan
ok fazla zevk alyorum. Birlikte altm personel de eit derecede sevgi
dolu ve eliklerinden zevk aldm iyi insanlar. Baz yallarn syledikleri
ya da yaptklar eylerde ok
fazla kahkaha ve mizah var. Onlara deil, onlarla glyoruz.
yle duygu ini klaryla ilgileniyoruz ki bazen zor grnebi-len kara
mizaha bavurmak zorunda kalrz. Eer glmezsek o
zaman bunun ktl bize ular ve alamay asla kesmeyiz.
Aslnda hepimiz ok fazla nemsiyoruz
Sarah nn yallara bakmadaki becerisi, onlara kar besledii sayg ve
anlay, mutluluk veren bir deerdir. Yallarla almadan nce birok
deneyim yaamas, onlarn hepimizin hayatna katklarn Sarah nn
anlamasna yardmc oldu. Onun kendi yolculuunu zenginletirdi ve ha-
yatlar sona ererken onlarn hayatlarn da zenginletirmesine yardmc oldu.

Bireysellii Benimsemek

ve finans dnyasnda baz bireyler ya kendi seimleri

olan kariyerleri yoluyla ya da kurulularn kendi seimlerini bulmalarna
yardmc olarak kendi seslerini bulmaktadr. in ilgin yan, ne zaman bir
hesap uzmanyla kar-lasam kariyer seimlerinden znt duyuyor gibi
grnyorlar ve mutlaka skc yal bir hesap uzman olduklar
konusunda bir aka yaparlar. Gerekte, muhteem
yaratclkta bir mizahla kutsanm baz insanlar finans
dnyasnda almay seer ve baarl deildirler ama yaptklar eyden de
zevk alrlar.
Dave Ingle kendi muhasebe irketinin e-yneticisidir ve hikyesinin
kantlad zere hayatta istediiniz eyi yapmann ve kendi sesinizi
bulmann ne kadar nemli olduunu kefetti.

Vaka almas: David

David in ilk ii, telefon rehberinden rastgele semesi sonucunda, 17

yanda gelmiti ve bu i Inland Revenue de dosya memuru olarak geici
bir iti. Daha sonra szlemeli
bir vergi danman oldu
0 seviyesinde matematiim iin toplam kere snava girdim; bir kere
okulda ve iki kere kolejde akam derslerinde. Baarsz oldum, sefil bir
ekilde, seferde de snr aamadm. Bir muhasebeci iin kt deil. Her
neyse, baarl olduum bir ey gevezelik yapmakt; nk bundan biraz
zevk alyordum. Aslnda mevcut i ortam bana szlemeli geveze diyor ve
onunla
tartamam.Kendi irketimi kurduumdan bu yana 18 yl geti ve bundan
dolay mutluyum, heyecan verici ya da canl deil ama yaayacak kadar iyi
para kazandryor, btn gn gevezelik yapabilirim ve mantk dhilinde
istediim eyi yapabilirim. altm
dier irketlerle daha da ilerleyip baarl olabileceimi tahmin
ediyorum ama bundan zevk alyorum.
Btn i hayatm boyunca iki yakay bir araya getirmek iin, bana bir cep
harl da verecek, araba ve motosiklet tamir etmek gibi baka eyler de
yaptm. imdi bile i bandaym, u an baz daireler ina ediyorum. Sanrm
elimi kirletmeyi ve bir ofis iinin
rahatlna sahip olmay seviyorum. Hepimizin rahat alt
bir seviyesi var. Bazlar daha yksek bir seviyeye sahiptir ve risk almaya
hazrlkldr ve bazlar deildir. Gerek giriimcilerin tavan deerleri ya da
baarsz olma korkular yoktur.
Bana gelince insanlarn benim hakkmda ne dndkleri konusunda
endielenmiyorum; eskiden yapardm ama artk deil. O zamanlar kendime
gvenim yoktu. imdi takmyorum. nsanlar beni olduum gibi
kabulleniyorlar. irketim, iinin ounu
azdankankelimelerleyapyorvepotansiyel mterilerbazenuya-
rlr. Hey, siz motosiklet stnde giden hesap uzmansnz.
Evet o benim. Bir zamanlar bisikletti ama ileri byttm.
Bir takm elbisem bile yok, kimse iin resmi davranmam gerekmiyor, eer
beenmiyorsanz o zaman baka bir hesap uzman bulun; iimi biliyorum ve
gvenim yksek
David gerek bir birey ve bu onun, rahatlam, gvenli bir hesap uzman
olarak almasn salyor. Mterilerinin birounun, mali durumlaryla
ilgili endielerinin stesinden gelmesine yardmc olur.
Bir kuruluun alan olarak ve i dnyasnda bireylere ve gruplara
yardm eden bir ko olarak altm yllar, bir irketin kendi sesini
bulmasnn ne kadar nemli olduunu bana gsterdi. Zehirleyici bir
iyeriniz varsa o zaman alanlarn ak ve yapc bir iletiim yolu bulmas
zor olur

Bireylerin Sesleri Daha Gl Bir Btn Yaratr

Bryce Taylor, alanlarn ve yneticilerin irketlerde ve

kurulularda birlikte alma ekillerine yeni yaklamlar
gelitirmekle ilgilenen 80 in zerinde ticaret okulu ve uluslararas kurulua
yardmc olan bir yazar ve Oasis School of Human Relations n e-
yneticisi.

Vaka almas: Bryce

Grlt yapmak ile bir ses bulmak arasnda fark vardr. Birok
kurulutaki sorun, her ama her farkl ey iin grlt yapan birok insan
olmasdr. Bu yzden, herhangi bir tek ses duyma umudu son derece gerek
ddr.
Bir kuruluun tek bir sesi yoktur; kuvvetli bir kimlii ve kolayca benimsenen
bir markas olsa bile...
Sesin tekbiimlilii, harmoninin holuu ile ayn ey deildir ve birok
kurulu, benzer bir eylem uyumu getirecei umuduyla itirakilerine bir tr
tekbiimlilik dayatr fakat ok iyi biliyoruzki bu byle olmaz. Gene de
kurulularn bir tr btnlk bulmalar gerekten gereklidir:
Takm almas hakknda bir ton konuma varsa da bana gre en iyi
benzetme korodur. nk bir kurulu, baz bakmlardan ksmen bir koro
gibidir. Btn oluturmak iin bireylerin ve alt gruplarn getirdii ayr ve
belli notalar duymak iin, doru srada doru katky almak iin, doru
sesi karmak iin ok fazla alma vardr: Nasl ki etkili kurulu abasn
yaratrken btn bu katklar bir hizaya sokmak gerekiyorsa...Hizalama
benim sihirli kelimemdir nk insanlarn ayn
eyi yapmak zorunda olmadklarn, ama ne yaparlarsa yapsnlar, btn
abayla bir ekilde uyumlu olmalar gerektiini,
bunun ne olduunu ve ne tr bir deer eklediini bilmeleri gerektiini kabul
ederBryce iin her bireysel ses baarl bir kurulu iin son
derece nemlidir ama herkes btn giriimin dzgn ilemesini salamak
iin birlikte almaldr. Her bir kiinin
sesini bulmasnn nemli olduuna inanyor, nk bu, sras gelince bir
btn olarak irkete fayda salayacaktr.
Drst Olduunuz in Sayg Grmek

Mark Line, kurumsal ve sosyal sorumlulukta ngiltere nin nde gelen

otoritelerinden biri. irketlerin sosyal ve evresel adan nasl daha sorumlu
olabilecekleri, onun
uzmanlk konusudur. Bir kuruluta ele alnmas gereken byle bir konu
olduunda dncelerini drste dile getirmekten korkmuyor. Grd
takdir ve saygnn kaynann, bu ak szl ve drst tavr olduunu syler.

Vaka almas: Mark

Piyasaya sosyal baarya nasl gidileceini ve evresel konularn ardnda

yatan derin bilimsellii anlatmak yeni bir eydi. ok gememiti ki iimize
btnlnden dolay sayg duyuluyordu; nk biz sadece teori sunmakla
kalmyorduk, sorunlar zmeye, stelik de sahiden istekliydik. Ayrca, her
eyi olanca plaklyla sylyorduk. nmz buydu...
Mark, irketi Two Tomorrows un, mterilerinin eletirici bir dostlar
tarafndan sorgulandklar iin aksine sayg duyduklarn ve bu alma
eklinin hl anahtar rollerden biri olduunu fark ettiinde kendi sesini
bulduunu
sylyor.
ki ey iin srarc davranyorlard: irketlerinin srdrlebilirliini
salayacak bir hizmet almak. Ki bu konuda bir fikir sahibi olduumuzu,
hatta neredeyse garanti vereceimizi iyi bildiklerin-dendi bu. Bir de
kenderi hakknda syledikleri ey tutarl m deil mi bunu renmek. unu
demek istiyorum; bizim sesimiz, yazdmz kamuoyu aklamalaryla
geliti; bir eyi olduu gibi sylemek ciddi mterilerimiz tarafndan sayg
gryordu.nmz korumak iin sadece ne konutuumuzu bilmek
deil, gerektiinde ekinmeden ve aka konumamz da gerekiyordu. Bu,
kantlanamayan bir iddiaya aka meydan okumak
ve bir irket bir frsat kardnda buna dikkat ekmek anlamna gelebilir.
Hatta biri hikyesini ucuza sattnda... Mteri kurululardaki kilit
insanlarla iliki kurmak, ayrca yardmc olmutur sesimizi bulmaya.
Peki, bu tr bir drstlk i hayatnda insana nasl geri dnyor? Kendiniz
olmann nemli bir savunucusuyum. Satabileceiniz tek kii kendiniz ve
zgnlnzdr, yleyse neden bir bakas olmaya alasnz. Zayf
ynlerinizi iyiletirmeye almak yerine, gl ynlerinizden faydalann.
Bir irketin baars, oyuncularna baldr ve bir takm farkl glere sahip
bireylerden oluur.
hayatndaki en baarl insanlar ve baz giriimciler, okulda baarl
olmam kiilerdir ve bu gnlerde, yapmay sevdiiniz ii arayp bulmak hi
olmad kadar nemlidir. Baarl herhangi bir i adamnn size
syleyecei gibi, yleymi gibi yapmak zorunda olduklar zamanlar
vardr. nk her zaman, grnd kadar gvenli hissetmeyebilir insan.
Ve iyerinin en yetenekli kiisi, ounlukla doru tantmla balamamtr o
ie
Mark kendin olmaya, kii olarak niteliklerini pazarlamaya ve bir bakas
olmamaya ok fazla vurgu yapyor. nemli olan zayflklarnz deil gl
ynlerinizdir.

Kendisini Pazarlayan Gven

Riley Sims, 18 yanda, hibir nitelii olmadan, otorite korkusuyla ve sancl

bir ekingen kiilikle okuldan ayrld,
ama ok baarl bir iadam oldu nk kendi zgn yeteneklerinden
faydaland.
Vaka almas: Riley

Devam edeceksem ekingenliim ve iine kapank karakterim konusunda

bir ey yapmam gerekiyordu, bu yzden tannm uluslararas bir fotokopi
makinesi irketinde satc oldum. Aslnda ekingenliimin bir engel
olmaktan ziyade bir nitelik olduunu kefettim. nsanlarn syledikleri
eyleri dikkatle dinlediimi fark ettim. Ayrca mterilerle empati
kurabildiimi ve uzun soluklu, gvenilir bir i ilikisi kurabildiimi fark
ettim Dolu ve
ak szl tartmalar iin bunun bir engel tekil ettiini fark ettiimden,
evet/hayr yantlar gerektiren kapal sorular pek sormadm. nsanlarn
fikirlerini ve duygularn ifade etmelerine izin veren ak sorular; o insan,
onlar motive eden eyi anlamam ve bu deerli bilgiyi karlkl faydamza
kullanmam salad. Ayn
teknikleri uygulayarak sadece bir satc rolnde deil, ayn zamanda sat
ekibi mdr olarak da ok baarlydm. Asla saldrgan deil ama
mterilerin ve personelin asla tehdit edilmi
hissetmeyecekleri bir seviyede ve tonda, etkili bir iletiim kurabiliyordum.
Riley kariyerinde ilerleyerek dnyann her yerinde alt ve mterileriyle
olas iletiim engellerinin stesinden geldi:
Anadili ngilizce olmayan insanlarla konuurken; konumam ok basit
tutmam gerektiini, ngilizcenin btn gzelliini ve inceliini ve de
ngilizceyi ince ayrmlar, ift anlamlar
ve mecaz kullanmlaryla kullanmamam gerektiini rendim.
Bu, mucizev ekilde ie yarad.
Kendi iimi gelitirirken alanlarmdan azami yararlanyorum evet, ama
ayn zamanda iletiim sanat yoluyla kendi kariyerlerini gelitirmede onlara
yardmc da oluyorum ve bu beni sevindiriyor. Kimseyle onlar
kmseyerek konumadm, her zaman, kendi seviyelerinde iletiim
kurmaya almmdr;
hemen anlamalarn ve kendilerini rahat hissetmelerini salar bu. Artk her
kimle konuursam konuaym ok rahatm ve bunu yapmak iin hl
deneyimlerimden rendiim ilkeleri uyguluyorum.
Riley in mterileri ana faaliyetlerinde baarlym, ama sk sk, satma
ksmnda zorlandklarndan yaknyor-
larm; insanlarn ounun ilerini ona anlatmada iyi olduunu fark
ettiinden beri, bu beceriyi kendi ilerinin tantmnda da kullanmalarn
tlyormu.Yantm her zaman: Benimle harika iletiim kuruyorsunuz
ve bu, herhangi baka biriyle de harika bir iletiim kurabileceiniz
anlamna geliyor, eklindedir. Pazarlama sanat iletiim kurmaktr;
dinleyin renin mterinizi bilin ve bir toplanty
sonlandrmanz gerekmiyorsa asla kapal sorular sormayn. Onlarn
seviyesinde soru sorun bylece tehdit edilmi hissetmeyeceklerdir. Empati
kuracaksnz. Bu empati onlar, sadece onlara sunduunuz eyi deil sizi de
satn almaya itecektir.
Bunlar, kendisi olarak muhteem bir konumac olmay baarm birinin
syledii cesaret verici szlerdir.
Bu blmdeki btn hikyeler, bu kitabn mesajn zetler:
Kendiniz olmak iin gven ve cesarete sahip olun.
Kiisel ve profesyonel alanda sesinizi bulmak baarnn anahtardr.
Bakas olmaya almamak muhteem bir eydir; kendiniz olmak sizin
benzersiz sat noktanzdr.
Yukardaki hikyelerde grdmz gibi, sesini bulmak mr boyu
insana zevk veren bir yolculuktur. Bu kitabn yolculuunuza devam etmek
iin sizi cesaretlendirdiini umuyorum.
Sesinizi esiz yapan eyin ne olduunu kefederken unutmayn:
Sz konusu olan mkemmeliyet deil ilerlemedir!

DZN

Ak, 2,4,49, 63, 78, 79,113,128 Adrenalin, 123,124

A Oluturma, 12,162,164,165,166,167,168,169,170,
171,172,184,186 A Oluturma, 166,167,169,170,171 Agresif
Davran, 82,89, 90, 91, 92
Bamllk, 8, 239
Barefoot Books For Children, 227
Baar, 226 Baarszlk, 44 Basn Bltenleri, 179 Birlii,
210
Bloglama, 174,184
ocuklar, 54,115, 207, 214, 219, 229, 238 ocuklar, 4, 37,207,
213,219 ocuklar Ve, 4,207,213 ocuklarla, 13,208,215 ocukluk,
112,227
Deiiklik, 189
Deneyimler, 41,111,136,145,148, 207 Denge, 146,194
Dinleme, 49, 72, 80 Dinleme, 227 Dinleyiciyi, 115
Down Sendromu, 210 Duygular, 73, 83, 96,156,198
Empati, 250
Engeli, 28, 64, 65, 66, 67 E-Postalar, 55, 69,184
Ergenler, 216
Etkili, 9,13, 21, 31, 68, 81,88, 91, 94,108,127,157,163,175,
176,181,183,187,190, 245, 249 Evcil Hayvanlar, 206
Facebook, 171
Gazeteciler, 172,173,175,180 Gazeteler, 178
Geribildirim, 38, 58,69, 86, 87, 88, 98,129,137,160 Grme Engeli, 65
Grme Kayb, 64, 65 Grn, 54
Grmeler, 111,132,146,150,154,162
Grmeler, 162 Gzler, 77
Gven, 7, 9,16,17,26, 28, 30,42,99,111,120,128,137,155, 165,187,191, 205,
212, 215, 216, 227, 235, 236, 244, 250
Haber Yayn Organlar, 173 Halkla ilikiler, 185,186
Hayat, 44, 45 Hayvanlar, 204, 205, 206 Hayvanlarn, 205,
206
Hazrlk, 130,133
Hedef Alma, 54, 78, 168
Hesap Uzmanlar, 251, All, See, See Eletirmen, 22, 23, 24,
33,46
i Ses, 22, 98
erik, 149
ihtiyac, 17, 98,122,125,163,174,177,191, 208,223, 225,
239
iletiim, 2, 7, 8, 9,10,11,13, 35,47,48,49, 53,55, 57, 58, 61, 62, 63, 65, 66,
67, 68, 69, 71, 72, 75, 77, 78, 80, 81, 82,86, 90, 93, 96, 97,
98,107,113,128,129,130,132,149,168, 177,179,184, 206, 212, 213, 215,
217, 218, 224, 225, 229,
240, 244, 247, 249, 250 letiim, 4, 35, 49, 50, 55
iletiim Kurmak, 11,13, 50, 55, 62, 63,65, 75, 82, 97,107,
206, 250
Insight Radio, 64
internet, 174
nternet, 174,179
, 68, 86,129,142,146,165,195, 242, 248
I Yerinde, 7,8,49, 50,84, 93,101,142,146,163,166,194
isizlik, 65, 68 sizlik, 68, 142
Kabul Etme, 40,48, 66,87, 88, 89, 93, 94, 95,106,107,136, 152,159,188, 210
Katlm, 113 Kekeleme, 26 Kelimeler, 39, 121
Kendiniz Olmak, 19, 81,108,120,123,147,162,176,190, 250
Kiisel Ses, 99,188, 206
Kiisel Sorumluluk, 60, 98,134,138
Konuma, 26,51,119
Konuma Bozukluklar, 26
Korku, 43
Korkusu, 43,106,129, 248 Koruyucu Aile, 219 Koruyucu
Ailede, 13, 219
Meditasyon, 188,192,193,195 Medya, 110,152,177,179, 201 Mesaj
Ynetmek, 174 Mizah, 113, 217 Mkemmel, 40,140
Mkemmeliyetilik, 48 Myspace, 179
Nefes Alma, 33, 38, 39,122,126,189,193, 220
Oasis School Of Human Relations, 244 Odaklanma, 56,146,200 fke, 80
retmenler, 67 nemi, 17
Oyunculuk, 228, 233, 236
z-Sayg,199,216
Pasif Davran, 92, 96, 97 Pasif-Agresif Davran, 92, 94,145 Pazarlama,
163,179, 202 Piramit Teknii, 181
Planlama, 56 Politika, 237
Radyo, 150,151,154,178
Sahip Olamama, 208
Saldrgan, 107,158
Ses Perdesi, 39
Sesini Duyurmak, 11, 223 iir, 225, 227 iir, 225
Sinirler, 126
Sorunlar, 29, 63, 66, 101, 189, 198, 246 Spark Radio, 28, 30 Stres,
194 Sunumlar, 18
Tantm, 166, 177 Telefon,157, 186
Televizyon, 153, 154, 161, 178, 182 Tiyatro, 235 Ton, 39
Twitter, 171
Two Tomorrows, 246
nl Kltr, 176
Uzman, 30,112,114,115,119,151
Uzmanlar, 5, 71
Varsaymlar, 52
Ve Agresif Davran, 214
Ve Gz Temas, 128,131,153
Vcut Dili, 11,49,54, 75, 78, 79, 80, 81, 90, 97,102,128,
131,141,153,156,213
Yalan Syleme, 218 Yanl, 43, 50, 56, 57
Yal, 147, 221, 240, 242
Yazma, 222
Youtube, 179
Yuvalar, 201
Zorbalk, 90,91,145