Zgrada Sa Nosivim Ab I Nearmiranim Zidovima PDF

SVEUILITE JOSIPA JURJA STROSSMAYERA U
OSIJEKU
GRAEVINSKI FAKULTET OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Osijek, 8. rujna 2016. Helena-Ena Habijani

SVEUILITE JOSIPA JURJA STROSSMAYERA U
OSIJEKU
DIPLOMSKI RAD
Zgrada s nosivim armiranobetonskim i nearmiranim zidanim

zidovima
Osijek, 8. rujna 2016. ____________________

Helena-Ena Habijani
SVEUILITE JOSIPA JURJA STROSSMAYERA U OSIJEKU
ZNANSTVENO PODRUJE: Tehnike znanosti

ZNANSTVENO POLJE: Temeljne tehnike znanosti
ZNANSTVENA GRANA: Tehnika mehanika (mehanika krutih i
deformabilnih tijela)
TEMA: Zgrada s nosivim armiranobetonskim i
nearmiranim zidanim zidovima
PRISTUPNIK: Helena-Ena Habijani
NAZIV STUDIJA: Diplomski sveuilini studij
ZADATAK: Modelna etverokatna graevina ima nosivi sustav

armiranobetonske ploe te armiranobetonski i nearmirani zidani zidovi.
Potrebno je izvriti njeno dimenziniranje na djelovanje potresa uz uzimanje u
obzir primarnih i sekundarnih nosivih elemenata.
Osijek, 9. svibnja 2016.
Mentor: Predsjednica Odbora za

zavrne i diplomske ispite:
____________________ ____________________
doc.dr.sc. Davorin Penava, dipl.ing.gra. izv.prof..dr.sc. Mirjana Bonjak -
Kleina, dipl.ing.gra.
Zgrada s nosivim armiranobetonskim i nearmiranim zidanim zidovima, diplomski rad iz predmeta
Ploni nosai, Graevinski Fakultet Osijek, Sveuilite Josipa Jurja Strossmayera u Osijeku
SAETAK
Mjeoviti sustavi, tonije sustavi armiranobetonskih zidova i nearmiranih zidanih

zidova, javljaju se kad se kod ve postojeih zgrada nearmirani zidani zidovi, koji ne
zadovoljavaju zahtjeve seizmikog projektiranja, zamjenjuju s armiranobetonskima. Potresno
ponaanje takvih konstrukcija jo uvijek nije u potpunosti razjanjeno i velika je razlika u
odgovoru konstrukcije s pojedinanim i kombiniranim sustavom. Kada bi se prema
pojednostavljenoj metodi zanemarili nearmirani zidani zidovi i sve horizontalne sile
rasporedile samo na armiranobetonske zidove, rezultat bi bio previe konzervativan i pravo
ponaanje konstrukcije ne bi se moglo dobro prikazati.
Projekt nazvan CoMa WallS: Potresno ponaanje kombiniranog sustava
armiranobetonskih i nearmiranih zidanih zidova ima cilj pridonijeti razumijevanju potresnog
ponaanja struktura s armiranobetonskim i nearmiranim zidanim zidovima te na temelju
rezultata razvijati smjernice za seizmiko projektiranje. Za potrebe projekta i ispitivanje na
potresnom stolu, projektirana je etverokatna modelna graevina u upola manjem mjerilu sa
est nearmiranih zidanih zidova i dva armiranobetonska zida, a meukatna konstrukcija je
armiranobetonska ploa. U ovom radu za proraun konstrukcije primjenjena je metoda
ekvivalentnih statikih sila za razliite intenzitete proraunskog ubrzanja tla. Zidani zidovi su
brojniji i dominantni su povrinom i teinom, dok armiranobetoni imaju veliku krutost, ime
je zbroj krutosti ovih dviju vrsta zidova je gotovo identian.
Obzirom kako se potresna sila i moment savijanja raspodjeljuju na zidove u omjeru
krutosti, zakljuak je kako zidani zidovi znaajno doprinose potresnoj otpornosti.
Kljune rijei: kombinirane strukture, armiranobetonski zidovi, nearmirani zidani zidovi,

potresno djelovanje, modelna graevina
HABIJANI, Helena-Ena i
ABSTRACT
Existing unreinforced masonry structures that do not satisfy the seismic design check
are often reinforced by adding reinforced concrete walls or by replacing selected unreinforced
masonry walls by reinforced concrete walls. Current seismic design and assessment codes not
address such mixed structures and system stiffness and overall structural behaviour will
strongly depend on both types of structural elements. The design of such structures is,
however, often oversimplied by assigning all horizontal forces to the RC walls and
neglecting the contribution of the URM walls which is conservative from a strength point of
view and does not capture the real behaviour of the structure.
Project CoMa WallS: Seismic behaviour of mixed reinforced concrete - unreinforced
masonry wall structures has a objective to improve the understanding of mixed structures and
to study the seismic behaviour of these structures. For the purpose of the project, four-storey
mixed RC-URM wall structure was constructed at half-scale. The building comprises six
unreinforced masonry walls and two reinforced concrete walls per storey with reinforced
concrete slabs. In this paper, the lateral force method of analysis was conducted for different
intensities of design ground acceleration. Horizontal seismic forces and moments were
distributed to the vertical structural system depending on the wall stiffness.
Due to the fact that stiffness of the two types of walls stand in a certain proportion,
contribution of URM walls is not neglectable.
Key words: mixed structures, reinforced concrete wall, unreinforced masonry wall, seismic
behaviour, model building
HABIJANI, Helena-Ena ii
SADRAJ
SAETAK ................................................................................................................................... i
ABSTRACT ............................................................................................................................... ii
SADRAJ ................................................................................................................................. iii
POPIS SLIKA ............................................................................................................................ v
POPIS TABLICA ...................................................................................................................... vi
1 UVOD ................................................................................................................................. 1
1.1. Opis problema.............................................................................................................. 2
2 KONSTRUKCIJE U SEIZMIKIM PODRUJIMA........................................................ 4
2.1 Armiranobetonske konstrukcije u seizmikim podrujima ......................................... 4
2.1.1 Armiranobetonski zidovi ...................................................................................... 4
2.1.2 Seizmiko projektiranje armiranobetonskih konstrukcija .................................... 5
2.2 Zidane konstrukcije u seizmikim podrujima ............................................................ 8
2.2.1 Nearmirani zidani zidovi ...................................................................................... 8
2.2.2 Seizmiko projektiranje zidanih konstrukcija .................................................... 10
2.3 Osnovne preporuke idejnih rjeenja konstrukcija otpornih na potres ....................... 12
3 PROJEKT ''COMMA WALLS'' ....................................................................................... 14
3.1 Openito o projektu ................................................................................................... 14
3.2 Usporedba ponaanja pojedinanih i kombiniranih sustava ...................................... 19
3.3 Skaliranje ................................................................................................................... 21
3.4 Proraun ..................................................................................................................... 25
3.4.1 Metoda prorauna ............................................................................................... 25
3.4.2 Materijalne karakteristike ................................................................................... 27
3.4.2.1 Karakteristina tlana vrstoa zia zidanog u mortu ope namjere ili laganom
mortu ............................................................................................................................. 27
3.4.2.2 Proraunska tlana vrstoa zia....................................................................... 28
3.4.3 Geometrijske karakteristike................................................................................ 28
3.4.3.1 Geometrijske karakteristike zidova ................................................................... 28
3.4.3.2 Geometrijske karakteristike ploe ..................................................................... 30
3.4.3.3 Osnovni podaci o konstrukcijskim elementima ................................................ 30
3.4.3.4 Geometrijski zahtjevi za nosivo nearmirano zidano zie.................................. 32
3.4.4 Krutosti zidova ................................................................................................... 33
HABIJANI, Helena-Ena iii

3.4.4.1 Krutosti zidova I. etae...................................................................................... 33

3.4.4.2 Krutosti zidova II. III. i IV. etae ...................................................................... 35
3.4.5 Centar krutosti i centar masa .............................................................................. 36
3.4.5.1 Proraun centra krutosti CK .............................................................................. 36
3.4.5.2 Proraun centra masa CM ................................................................................. 38
3.4.6 Provjera tlocrtne i visinske pravilnosti ............................................................... 40
3.4.7 Faktor ponaanja ................................................................................................ 41
3.4.8 Ukupna poprena sila konstrukcije od potresa ................................................... 41
3.4.9 Raspodjela seizmikih sila po visini graevine .................................................. 45
3.4.10 Raspodjela seizmikih sila na pojedino zie u katu ........................................... 47
3.4.11 Ukupni moment savijanja od potresnih sila ....................................................... 56
3.4.12 Raspodjela momenata savijanja na pojedino zie u katu ................................... 58
3.4.13 Nosivost nearmiranih zidanih zidova ................................................................. 61
3.4.12.1 Nosivost na vertikalno optereenje ................................................................. 63
3.4.12.1 Nosivost na horizontalno optereenje ............................................................. 67
3.4.14 Nosivost armiranobetonskih zidova ................................................................... 70
4 USPOREDBA REZULTATA .......................................................................................... 74
5 ZAKLJUAK ................................................................................................................... 76
LITERATURA ......................................................................................................................... 78
GRAFIKI PRILOZI ............................................................................................................... 80
Prilog 1. Proelje uzduni smjer
Prilog 2. Proelje popreni smjer
Prilog 3. Tlocrt I. etae
Prilog 4. Tlocrt II., III. i IV. etae
Prilog 5. Presjek A-A
Prilog 6. Presjek B-B
Prilog 7. Presjek C-C
Prilog 8. Centar krutosti i centar masa I. etae
Prilog 9. Centar krutosti i centar masa II., III. i IV. etae
Prilog 10. Povrine koje preuzima pojedini zid na I. etai
Prilog 11. Povrine koje preuzima pojedini zid na II., III. i IV. etai
HABIJANI, Helena-Ena iv
POPIS SLIKA
Slika 1.1: Primjeri oteenja od potresa; okvirna konstrukcija (lijevo) [21], slom konstrukcije
zbog efekta kratkih stupova (desno) [23] ................................................................................... 1
Slika 1.2: Trokatna (lijevo) i esterokatna (desno) zgrada s armiranobetonskim i nearmiranim
zidanim zidovima [6] ................................................................................................................. 3
Slika 1.3: Primjeri novih zgrada s armiranobetonskim i nearmiranim zidanim zidovima [7] ... 3
Slika 1.4: Kombinirani sustavi [21] ........................................................................................... 3
Slika 3.1: Proelja modelne graevine, popreni smjer (lijevo) i uzduni smjer (desno) ........ 15
Slika 3.2: Tlocrt prve etae modelne graevine ....................................................................... 15
Slika 3.3: Izgradnja modelne graevine [6] ............................................................................. 16
Slika 3.4: Tlocrtni prikaz dodatnih masa (mjere u milimetrima) ............................................. 17
Slika 3.5: Modelna graevina na potresnom stolu [6] ............................................................. 18
Slika 3.6: Uzorak sloma, deformacija i meukatni pomak nearmiranog zidanog zida
(ponaanje ovisi o posminim deformacijama) ........................................................................ 19
Slika 3.7: Uzorak sloma, deformacija i meukatni pomak armiranobetonskog zida
(deformacija savijanjem) .......................................................................................................... 19
Slika 3.8: Uzorak sloma, deformacija i meukatni pomak kombinacije nearmiranog zidanog
zida i armiranobetonskog zida.................................................................................................. 20
Slika 3.9: Deformacije i pomaci nearmirane zidane konstrukcije (lijevo), armiranobetonske
konstrukcije (u sredini) i konstrukcije s nearmiranim zidanim i armiranobetonskim zidovima
(desno) ...................................................................................................................................... 20
Slika 3.10: Zidni element u dvostruko manjem mjerilu i u pravoj veliini[6] ......................... 24
Slika 3.11: Oznake zidova I. etae ........................................................................................... 26
Slika 3.12: Oznake zidova viih etaa ...................................................................................... 27
Slika 3.13: Geometrijske karakteristike i oznake zidova I. etae modelne graevine ............. 29
Slika 3.14: Geometrijske karakteristike i oznake viih etaa modelne graevine ................... 29
Slika 3.15. Geometrijske karakteristike ploe .......................................................................... 30
Slika 3.16: Povrine ploe koje preuzima pojedini zid na I. etai ........................................... 61
Slika 3.17: Povrine ploe koje preuzima pojedini zid na II., III. i IV. etai ........................... 62
Slika 3.18: Nacrt armature armiranobetonskih zidova ............................................................. 73
HABIJANI, Helena-Ena v
POPIS TABLICA
Tablica 2.1: Osnovna vrijednost faktora ponaanja q0 za sustave pravilne po visini ................. 7
Tablica 2.2: Preporueni geometrijski zahtjevi za nosivo zie ................................................ 11
Tablica 2.3: Tipovi konstrukcije i gornja granica faktora ponaanja, q ................................... 12
Tablica 3.1: Redoslijed izgradnje modelne graevine ............................................................. 16
Tablica 3.2: Faktori skaliranja za razliite modele (Si je faktor skaliranja za ekvivalentnu
varijablu i=iprototip/imodel)............................................................................................................ 23
Tablica 3.3: Mehanika i geometrijska svojstva ispitanih zidnih elemenata ........................... 24
Tablica 3.4: Vrijednosti faktor oblika ................................................................................... 27
Tablica 3.5: Geometrijske karakteristike zidova I. etae ......................................................... 28
Tablica 3.6: Geometrijske karakteristike zidova II., III. i IV. etae ......................................... 29
Tablica 3.7: Geometrijske karakteristike ploe ........................................................................ 30
Tablica 3.8: Osnovni podaci o konstukcijskim elementima na I. etai .................................... 31
Tablica 3.9: Osnovni podaci o konstukcijskim elementima na II., III. i IV. etai ................... 31
Tablica 3.10: Krutosti zidova I. etae ...................................................................................... 34
Tablica 3.11: Krutosti zidova II. III. i IV. etae ....................................................................... 35
Tablica 3.12: Proraun koordinata teita krutosti ys zidova I. etae....................................... 36
Tablica 3.13: Proraun koordinata teita krutosti xs zidova I. etae ...................................... 36
Tablica 3.14: Proraun koordinata teita krutosti ys zidova II., III. i IV. etae ...................... 37
Tablica 3.15: Proraun koordinata teita krutosti xs zidova II., III. i IV. etae ...................... 37
Tablica 3.16: Proraun koordinata centra masa zidova I. etae ............................................... 38
Tablica 3.17: Proraun koordinata centra masa zidova II., III. i IV. etae .............................. 39
Tablica 3.18: Proraun proraunske plotine presjeka nosivog zia ''i'' u prizemlju zgrade, u
smjeru osi x .............................................................................................................................. 42
Tablica 3.19: Vrijednosti parametara koji opisuju Spektar 1 ................................................... 42
smjeru osi y .............................................................................................................................. 43
Tablica 3.21: Vrijednosti parametara koji opisuju Spektar 1 ................................................... 43
Tablica 3.22: Raspodjela seizmikih sila po visini graevine u smjeru osi x .......................... 45
Tablica 3.23:Raspodjela seizmikih sila po visini graevine u smjeru osi y ........................... 46
Tablica 3.24: Horizontalna poprena sila Vk,x za ag = 0,05g .................................................... 47
Tablica 3.25: Horizontalna poprena sila Vk,x za ag = 0,1g...................................................... 47
Tablica 3.28: Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,x za ag = 0,05g (I. etaa) ................... 48
Tablica 3.29: Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,x za ag = 0,1g (I. etaa) ..................... 48
Tablica 3.32: Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,x za ag = 0,05g (II., III. i IV. etaa) .. 49
Tablica 3.33: Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,x za ag = 0,1g (II., III. i IV. etaa) .... 50
HABIJANI, Helena-Ena vi
Tablica 3.36: Horizontalna poprena sila Vk,y za ag = 0,05g.................................................... 52
Tablica 3.37: Horizontalna poprena sila Vk,y za ag = 0,1g...................................................... 52
Tablica 3.40: Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,y za ag = 0,05g .................................. 53
Tablica 3.41: Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,y za ag = 0,1g .................................... 53
Tablica 3.44: Moment savijanja od potresnih sila Mx (I. etaa) .............................................. 58
Tablica 3.45: Moment savijanja od potresnih sila Mx za ag = 0,05g (II., III. i IV. etaa) ........ 58
Tablica 3.46: Moment savijanja od potresnih sila Mx za ag = 0,1g (II., III. i IV. etaa) .......... 59
Tablica 3.47: Moment savijanja od potresnih sila Mx za ag = 0,2g (II., III. i IV. etaa) .......... 59
Tablica 3.48: Moment savijanja od potresnih sila Mx za ag = 0,3g (II., III. i IV. etaa) ......... 59
Tablica 3.49: Moment savijanja od potresnih sila My za ag = 0,05g ........................................ 60
Tablica 3.50: Moment savijanja od potresnih sila My za ag = 0,1g .......................................... 60
Tablica 3.53: Povrine i teine ploe koje preuzima pojedini zid na I. etai ........................... 62
Tablica 3.54: Povrine i teine ploe koje preuzima pojedini zid na II., III. ili IV. etai ........ 62
Tablica 3.55: Faktor smanjenja nosivosti zia m ................................................................... 65
Tablica 3.56: Nosivost nearmiranog zia I. etae na vertikalno optereenje ........................... 66
Tablica 3.57: Nosivost nearmiranog zia II. etae na vertikalno optereenje ......................... 66
Tablica 3.58: Nosivost nearmiranog zia III. etae na vertikalno optereenje ........................ 66
Tablica 3.59: Nosivost nearmiranog zia IV. etae na vertikalno optereenje ........................ 66
Tablica 3.60: Raspodjela poprenih sila po visini za zid ERC ................................................ 71
Tablica 3.61: Raspodjela momenta savijanja po visini za zid ERC ......................................... 72
HABIJANI, Helena-Ena vii

1 UVOD
Potresna djelovanja smatraju se najsloenijima od svih djelovanja kojima su

konstrukcije izloene. Jedan od razloga je velik broj parametara koji utjeu na krajnji rezultat.
Za pravilno projektiranje vano imati pouzdane geoloke i seizmoloke podatke. Osim
parametara, vaan je i nain prorauna kod projektiranja konstrukcija otpornih na potres.
Konstrukcije je potrebno projektirati tako da imaju dostatna svojstva nosivosti i duktilnosti
potrebna za apsorpciju seizmike energije. Kompleksnost postupka dovodi do prevelikih
pojednostavljenja koja rezultiraju neprimjerenim rjeenjima, to zbog nedostaka vremena, to
zbog nedostatka znanja, a time i do ugroavanja ne samo imovine (Slika 1.1) ve i ljudskih
ivota.
Slika 1.1: Primjeri oteenja od potresa; okvirna konstrukcija (lijevo) [21], slom konstrukcije zbog
efekta kratkih stupova (desno) [23]
Kako bi se slijedila odreena pravila pri projektiranju i podigla razina sigurnosti

izgradnje u Europi, uvedeni su referentni kodovi nazvani Eurokod. Eurokod je skupina
standarda za projektiranje konstrukcija i sastoji se od deset dijelova koji obuhvaaju razliite
teme vezane uz gradnju.
EN 1998, Eurokod 8: Projektiranje potresne otpornosti konstrukcija odnosi se na
proraun konstrukcija na djelovanje potresa. U normi su, uz detaljno opisan postupak
projektiranja, objanjena i posebna pravila za armiranobetonske, eline, spregnute elino-
betonske, drvene te zidane zgrade. No, to kad imamo kombinirane sustave?
HABIJANI, Helena-Ena 1
1.1. Opis problema

Raniji, ali i nedavni potresi, pokazali su potresnu ranjivost zidanih zgrada koje se
grade ve stoljeima. U ovom radu posebno e se obraditi tema kombiniranih sustava, tonije
potresno ponaanje sustava armiranobetonskih zidova i nearmiranih zidanih zidova. Takve
strukture javljaju se kad se kod ve postojeih zgrada nearmirani zidani zidovi zamjenjuju s
armiranobetonskima, ali se ovakvo rjeenje moe nai i kod novoizgraenih konstrukcija.
Budui da ta rjeenja proizlaze najee iz spontane izgradnje, zanemaruje se duktilnost i
bazira se samo na vertikalnu nosivost. Problem se javlja jer se, pod pretpostavkom da samo
armirnobetonski zidovi doprinose krutosti i vrstoi zgrade, nearmirano zie zanemaruje, iako
su takvi zidovi najee dui, ali i brojniji. Tijekom potresa izloeni su istim zahtjevima za
pomake i deformacije kao i armiranobetonski zidovi te oni doive slom pod vertikalnim
optereenjem prije nego se armiranobetonski zidovi znaajnije otete. Stoga nearmirani zidani
zidovi aktiviraju slom cijele konstrukcije. Osim toga, interakcija armiranobetonskih zidova,
koji se deformiraju savijanjem, i nearmiranih zidanih zidova, ije ponaanje ovisi o
posminim deformacijama, rezultira ponaanjem konstrukcije koje je znatno razliito od
ponaanja zgrade sa samo nearmiranim zidanim zidovima.
Zgrade sa sustavom armiranobetonskih zidova i nearmiranih zidanih zidova (Slika 1.2
i Slika 1.3) esta su pojava u podrujima male i srednje seizminosti. No, njihovo potresno
ponaanje jo uvijek nije u potpunosti razjanjeno. Krutost i vrstoa zidova su istog reda
veliine, ali sveukupno ponaanje kombiniranog sustava uvelike ovisi o obje vrste
konstrukcijskih elemenata. Problem kod projektiranja je i koritenje prevelikih
pojednostavljivanja i zanemarivanje potresne otpornost, iako se pokazalo se da postoji
interakcija izmeu strukturalnih elemenata, kao i da nearmirano zie ne pridonosi samo
vertikalnoj nosivosti ve i potresnoj otpornosti.
Slika 1.2: Trokatna (lijevo) i esterokatna (desno) zgrada s armiranobetonskim i nearmiranim zidanim
zidovima [6]
Slika 1.3: Primjeri novih zgrada s armiranobetonskim i nearmiranim zidanim zidovima [7]
Dodavanje armiranobetonskih zidova zidanim zgradama (Slika 1.4) moe imati

pozitivan efekt samo ako se moe postii da su vrstoa i krutost te dvije vrste zidova u
odreenom omjeru. Zasad, modela za odreivanje tih omjera nema, a uz to, analiza
kombiniranih sustava je vrlo osjetljiva na pretpostavljena svojstva krutosti tih tipova zidova.
Slika 1.4: Kombinirani sustavi [21]
2 KONSTRUKCIJE U SEIZMIKIM PODRUJIMA
2.1 Armiranobetonske konstrukcije u seizmikim podrujima

2.1.1 Armiranobetonski zidovi
Armirani beton je kompozitni materijal nastao sprezanjem betona i elika i ima veliku
vrstou, trajnost, mogunost deformiranja, nezapaljiv je i relativno jeftin. Taj je graevinski
materijal poznat od kraja 19. stoljea, a njegov pronalazak pripisuje se francuskom vrtlaru
Monieru koji je posude za cvijee od cementnog morta s obje strane obloio elinom
ianom mreom. Nedugo zatim, njegov sunarodnjak Lambot sagradio je amac koristei se
istim naelom zasnovanim na zajednikom djelovanju betona i elika. Time je stvoren novi
materijal koji je u iduim godinama promijenio nain graenja. Iako ima mnoge mane, kao
to su velika vlastita teina, niska vlana vrstoa, korozija armature u betonu, velika
provodljivost topline i zvuka, postao je najkoritenije gradivo jer omoguuje ostvarenje
najrazliitijih zahtjeva zbog mogunosti izrade najraznovrsnijih oblika. Osim toga, graevine
izvedene armiranim betonom koje su pravilno konstruirane i izvedene imaju dugi vijek
trajanja.
Projektiranje armiranobetonskih graevina nije jednostavno zbog sloenosti armiranog
betona kao materijala te ponaanja koje ovisi o zajednikom radu betona i armature. Nosivi
sustav ine krovna i stropne konstrukcije, koje se oslanjaju na okvirnu konstrukciju ili zidove
ili kombinirano. Stropne i krovna konstrukcija, osim to prenose vertikalno optereenje na
okvire i zidove, slue i kao horizontalno ukruenje za prijenos horizontalnih sila na vertikalna
ukruenja. Zbog svoje velike irine, te konstrukcije mogu se smatrati apsolutno krutima u
svojoj ravnini. Ta je pretpostavka od znaenja u proraunu vertikalnih ukruenja jer osigurava
jednake pomake svih ukruenja u razini stopa.
Prema [5], zid je element konstrukcije kod kojeg je debljina znatno manja od ostalih
dviju dimenzija, a naprezan je na centrini i ekscentrini tlak. To je konstrukcijski element
koji nosi druge elemente i koji ima izdueni presjek s omjerom duljine i debljine lw / bw veim
od 4. Armiranobetonski su zidovi kruti vertikalni konzolni nosai. Minimalna debljina
armiranobetonskog zida iznosi 10 cm za monolitnu izvedbu i 8 cm za montanu izvedbu, s
tim to zidovi moraju biti povezani sa stropnom konstrukcijom. Ako nije mogue povezati
zidove i stropove, minimalna debljina zida povea se na 12 cm, odnosno 10 cm.
Osim pojma zid, vano je definirati i pojam duktilan zid. Prema [20], duktilan zid je
zid uvren za bazu tako da je sprijeena relativna rotacija baze u odnosu na ostatak sustava,
a projektiran je tako da troi seizmiku energiju u podruju plastinih zglobova u kojem nema
otvora, odmah iznad baze.
Armiranobetonski zidovi na tlo prenose i vertikalne i horizontalne sile. Zidovi
prihvaaju vertikalno optereenje stropova koji se na njih oslanjaju te imaju ulogu pregradnih
i fasadnih stijena. Vrlo su djelotvorni u prijenosu horizontalnih sila vjetra ili potresa kada
imaju povoljan poloaj u tlocrtu graevine. Horizontalne sile na zidove se predaju preko
posminih naprezanja na spoju stropne konstrukcije i zida. Zidovi su okomito na svoju
ravninu znatno manje kruti, ali i manje naprezani.
Osim armiranobetonskih zidova, horizontalne sile vjetra ili potresa mogu se prihvatiti i
armiranobetonskim okvirima. To se smatra kao loija varijanta jer esto mogu biti previe
deformabilni i pri snanom potresu mogu se oekivati vea oteenja nenosivih elemenata,
instalacija, pa ak i opreme, kao i predvieno odvajanje zatitnog sloja u podruju plastinih
zglobova. Uporaba armiranobetonskih zidova smatra se povoljnijom zbog svoje velike
krutosti i nosivosti pa do oteenja nosivih i nenosivih elemenata nee doi ili e ona biti vrlo
mala. Ispravnim proraunom, konstrukcijskim oblikovanjem i armiranjem moe se postii
duktilno ponaanjec zida. Na taj su nain zidovi sposobni troiti potresnu energiju, ime se
omoguuje racionalno projektiranje i graenje.
2.1.2 Seizmiko projektiranje armiranobetonskih konstrukcija

Za potresna podruja armiranobetonske konstrukcije pokazale su se kao uinkovito
rjeenje. Same konstrukcije s nosivim armiranobetonskim zidovima razvile su se iz potrebe za
brzom izgradnjom: tehnologije ugradnje betona je napredovala razvojem i primjenom
velikoformatnih i kliznih oplata. U posljednih pedesetak godina, razna istraivanja omoguila
su realizaciju racionalnih, sigurnih i uporabljivih konstrukcija. Armiranobetonskim zidom
rjeavaju se u jednom koraku pitanja arhitektonskog oblikovanja, pitanja konstrukcije, zatite
od buke i poara. Njihova primjena omoguuje prihvaanje horizontalnoga potresnog
djelovanja na ekonomian nain, uz razuman utroak materijala, osobito elika za armiranje,
omoguujui pri tom povoljno ponaanje zgrada u potresu. Ova je injenica bitna jer
omoguuje izbor racionalnih konstrukcijskih rjeenja.
Proraun, konstrukcijsko oblikovanje i razradu detalja armiranja armiranobetonskih

zgrada u potresnim podrujima treba provoditi prema europskim normama. Nosivi se zidovi
projektiraju u dva glavna smjera graevine. Mogu biti bez otvora ili projektirani kao zidovi s
otvorima. Iznad otvora javljaju se unutarnje sile koje nastaju zbog zajednikog rada dijelova
zida s obje strane otvora i zbog toga se postavljaju nadvoji, odnosno spojne grede, koji
preuzimaju te sile. Ako je otvor izmeu zidova veliki, a nadvoj slab, zidovi se ponaaju kao
dva neovisna zida. Ako je otvor mali, njegov je utjecaj zanemariv i zid se ponaa kao cjelina.
Osim toga, zidovi se smiju se prekidati u prizemlju ili oslanjati na stupove ve moraju biti
neprekinuti od vrha do temelja.
U seizmiki aktivnim podrujima predlae se nastojati zidove to manje optereivati
vertikalnim teretom jer on smanjuje duktilnost. Zahtjev koji se mora ispuniti je usvajanje
barem minimalne koliine armature. Nearmirani betonski zidovi kao elementi konstrukcije
nisu doputeni jer je armatura ta koja osigurava duktilno ponaanje u potresnoj situaciji.
Tlanu zonu potrebno je ojaati kako bi naprezanja u vlanoj armaturi dosegla granicu
poputanja, odnosno projektirati i grede duktilne konstrukcije sposobne za apsorpcijju
seizmike energije, pa na taj nain graditi racionalne sustave.
Proraun i dimenzioniranje zidova treba provesti prema kapacitetu nosivosti. U
dokazu nosivosti potrebno je dokazati nosivost za djelovanje momenta savijanja i poprene
sile. Nosivost temelja na sljubnici temelj-tlo mora biti vea od nosivosti zida u presjeku iznad
temelja. Armatura spoja zidova iz dva okomita smjera mora biti takva da osigura zajedniko
djelovanje sloenog presjeka ime se ostvaruje dodatna rezerva sigurnosti.
Prilikom konstrukcijskog oblikovanja i armiranja vano je voditi rauna o kritinim
podrujima zidova u kojima se predvia troenje potresne energije. Za armiranje tih podruja
zidova mora se upotrijebiti toplo valjani duktilni rebrasti elik za armiranje. Nije doputena
uporeba zavarenih mrea od hladno obraenog elika za armiranje. Krajeve zidova treba oviti
zatvorenim sponama te proplesti poprenim sponama koje ovijaju betonsku jezgru i
pridravaju tlanu armaturu protiv izvijanja. Horizontalnu armaturu hrpta treba usidriti u
ovijene rubne elemente na krajevima zida.
Betonske graevine mogu se projektirati za malo troenje histerezne energije i nisku
duktilnost prema pravilima EN 1992-1-1:2004 za potresnu proraunsku situaciju, samo za
sluajeve niske seizminosti. Za sve ostale sluajeve, betonske graevine otporne na potres
projektiraju se tako da osiguraju dovoljno troenje histerezne energije i cjelokupno duktilno

ponaanje. Prema tome, u odnosu na zahtijevani histerezni kapacitet troenja energije,
betonske graevine svrstavamo u tri razreda duktilnosti: DCL (niska duktilnost), DCM
(srednja duktilnost) i DCH (visoka duktilnost).
Razred niske duktilnosti DCL odnosi se na graevine koje su proraunane i
dimenzionirane bez posebnih odredbi i dodatno usklaene s pravilima koja poveavaju
raspoloivu duktilnost. DCM, odnosno razred srednje duktilnosti odnosi se na graevine koje
su proraunane, dimenzionirane i u pojedinostima oblikovane u skladu s posebnim odredbama
o potresnoj otpornosti koja omoguuje konstrukciji da pri ponovljenom izmjeninom
optereenju ue u neelastino podruje bez pojave krhkih slomova. Trei razred duktilnosti,
visoka duktilnost (DCH), odnosi se na graevine koje su proraunane, dimenzionirane i u
pojedinostima oblikovane tako da imaju u odzivu na potresnu uzbudu odabrane stabilne
mehanizme uz visoko troenje histerezne energije.
Za svaki razred, u skladu s razliitom raspoloivom duktilnou, upotrebljavaju se
razliite vrijednosti faktora ponaanja q. Faktorom ponaanja uzima se u obzir kapacitet
troenja energije za svaki proraunski smjer i pomou njega odreuje se proraunski spektar
odziva. Proraun konstrukcije tada se provodi s umanjenim potresnim silama u odnosu na
elastini odziv pri potresnom djelovanju. Energija se uglavnom troi na plastino (duktilno)
ponaanje konstrukcije. Faktor ponaanja odreuje se kao:
gdje je osnovna vrijednost faktora ponaanja ovisna o konstrukcijskoj vrsti (vrijednosti u

tablici 2.1), a faktor koji odraava prevladavajui oblik sloma konstrukcijskog sustava sa
zidovima.
Tablica 2.1: Osnovna vrijednost faktora ponaanja q0 za sustave pravilne po visini

Tip konstrukcije DCM DCH
Okvirni, dvojni, zidni sustav s
povezanim zidovima
Zidni sustav s nepovezanim zidovima
Torzijski fleksibilan sustav
Sustav obrnutog njihala
(za zgrade nepravilne po visini, vrijednost treba umanjiti za 20%)
- vrijednost s kojom se mnoi horizontalno seizmiko djelovanje pri pojavi mehanizma

- vrijednost s kojom se mnoi horizontalno seizmiko djelovanje pri pojavi prvog
plastinog zgloba
Kad vrijednost mnoitelja nije procjenjena preko odreenih prorauna, za

zgrade pravilne u tlocrtu mogu se koristiti pribline vrijednosti: za okvirne ili dvojne sustave
istovrijedne okvirnom sustavu: za jednokatne graevine, za
viekatne jednobrodne okvirne konstrukcije, za viekatne viebrodne
konstrukcije ili dvojne sustave istovrijedne okvirnom sustavu; za zidne ili dvojne sustave
istovrijedne zidnom sustavu: za zidni sustav s 2 nepovezana zida u
horizontalnom smjeru, za nepovezani zidni sustav, za dvojne
sustave istovrijedne zidnom sustavu ili povezane zidne sustave. Maksimalna vrijednost
mnoitelja iznosi 1,5.
Faktor , koji odraava prevladavajui oblik sloma konstrukcijskog sustava sa
zidovima, ima vrijednosti:
- prevladavajui koeficijent oblika zidova konstrukcijskog sustava

( - visina zida ''i'', - duljina presjeka zida ''i'')
Za vertikalnu komponentu potresnog djelovanja faktor ponaanja openito je 1,0 za

sve konstrukcijske sustave.
2.2 Zidane konstrukcije u seizmikim podrujima

2.2.1 Nearmirani zidani zidovi
U cijelom svijetu ima vie zidanih nego armiranobetonskih zgrada i tradicija gradnje
takve vrste konstrukcija je duga. Zie je nehomogen i anizotropan materijal sastavljen od
zidanih elemenata (nepeena ili peena opeka, blokovi od peene gline, betona, porastoga
betona, prirodnog i umjetnog kamena) i morta. Proraun zidanih konstrukcija ima velike
slinosti s proraunom betonskih konstrukcija, ali ima i posebnosti. Specifinost u proraunu
su u dijelovi koji su rezultat svojstava materijala zidane gradnje i gradnje od drugih materijala
(postoje razliite vrste morta, raznih sastava i vrstoa, zidni elementi raznih oblika, rasporeda
upljina, raznih materijala i vrstoa, omjer visine i irine zidnog elementa utjee na tlanu
vstou morta...).
Nearmirano zie je kompozit, sastavljen od zidnih elemenata i morta i ne sadri
dovoljno armature da bi se moglo smatrati armiranim ziem. Mehanika svojstva ove vrste
zia mogu se odrediti na dva naina: uzimajui u obzir zie koje ima svoja mehanika
svojstva, ne uzimajui u obzir susjedne konstrukcijske elemente ili uzimajui u obzir susjedne
konstrukcijske elemente jer oni mijenjanju svojstva zbog meudjelovanja. Pod pojmom
mehanika svojstva podrazumijevaju se karakteristina tlana vrstoa zia, posmina
vrstoa zia, vrstoa pri savijanju zia, odnos naprezanje relativna deformacija te modul
elastinosti zia.
Nearmirano zie moe biti izloeno vertikalnom optereenju, horizontalnim silama u
svojoj ravnini te izloeno bonom optereenju. Pri proraunu na vertikalno optreenje zie se
u obzir se uzima tako da se ukljue dugotrajni uinci optereenja, uinci drugog reda,
ekscentrinosti koje proizlaze iz tlocrtne dispozicije zia i meudjelovanja stropova i
ukruujeg zia, ekscentrinosti koje proizlaze iz greaka tijekom zidanja i razlika u
svojstvima materijala. Proraun se osniva na obliku i tlanoj vrstoi zidnog elementa, vrsti
morta, geometriji zia, uinku ekscentrinosti optereenja te meudjelovanju stropa i zia.
Potrebno je da, prema metodi graninih stanja, proraunska vrijednost vertikalnog optereenja
bude manja ili jednaka proraunskoj nosivosti. Kod prorauna zia optereenog
horizontalnim silama u svojoj ravnini otpornost na horizontalne sile mora biti vea od uinka
djelovanja. Nosivost na horizontalne sile postie se sustavom koji oblikuju stropovi i nosivo
zie. Otvore i oslabljenja zia (smanjuju posminu nosivost zia) treba uzeti u obzir jer mogu
znaajno utjecati na ponaanje konstrukcije. Ako se stropovi mogu idealizirati kao krute
dijafagme, horizontalne sile smiju se raspodijeliti na nosivo zie razmjerno njihovim
krutostima. Ako stropovi nisu dovoljno kruti, horizontalne sile kojima se odupire nosivo zie
treba raspodijeliti kao sile od stropova za koje je to zie izravno vezano. Prema [19] smije se
pretpostaviti da je raspodjela posminih naprezanja konstantna du tlano naprezanog dijela
zida. Zie moe biti izloeno i bonom optreenju i to povremenom bonom optreenju vjetra
ili bonom tlaku tla. Tada je potrebno da je proraunska nosivost vea ili jednaka od tog
optereenja.
2.2.2 Seizmiko projektiranje zidanih konstrukcija

Standardni proraunski postupak za zidane zgrade sastoji se prorauna gravitacijskog
djelovanja prema [19] te prorauna na potres prema [20]. Zie moe uspjeno prenositi
statiko optereenje, naroito tlano, ali ima slabosti pri prijenosu dinamikog i vlanog
optereenja. Osjetljivost na horizontalna djelovanja uglavnom se javlja zbog mehanikih
svojstava zidnog materijala, geometrijske konfiguracije te nedostatka uinkovitosti spojeva
izmeu konstrukcijskih elemenata. Suvremena ispitivanja potvruju mogunost postizanja
zadovoljavajue potresne otpornosti uz zadovoljenje odreenih uvjeta uvjeta gradnje, a
istodobno se stare zgrade mogu pojaati da budui potres doekaju s poveanom potresnom
otpornou. Postoje i odreene prednosti zidanih zgrada u sluaju potresa. U odnosu na ostale
konstrukcije, zidane zgrade obino nemaju velike otvore koji bi mogli dovesti do kritinih
naprezanja, imaju povoljan geometrijski raspored pregrada i to je najvanije, posmina
nosivost tih graevina vrlo je velika zbog velike plotine poprenog presjeka nosivih zidova.
Zidane su zgrade preteno izloene djelovanju poprenih sila dok utjecaj momenata savijanja
nije toliko vaan. Stoga su u potresu najoptereeniji elementi prizemlja. Iscrpljenjem njihove
nosivosti moe doi do ruenja i drobljenja zidova cijeloga prizemlja.
Zidane zgrade se sastoje od meukatnih konstrukcija i zidanih zidova koji su vezani u
svim smjerovima. Veza izmeu meukatne konstrukcije i zidova ostvaruje se preko metalnih
spona ili armiranobetonskih serklaa. Meukatne konstrukcije izvode se kao
armiranobetonske, eline, drvene ili kao predgotovljene ploe. Predgotovljene ploe moraju
biti armirane u dva smjera i vezane popreno tako da djeluju kao neprekinute krute
dijafragme, a eline i drvene meukatne konstrukcije smiju se izvoditi ako se ponaaju kao
kruta tijela u svojoj ravnini. Horizontalne sile uslijed djelovanja potresa preuzimaju popreni
zidovi. Da bi se minimizirale nesigurnosti seizmikog projekta i mogue posljedice takve
nesigurnosti, ponaanje konstrukcijskog sustava u cjelini valja osigurati uinkovitim vezama
izmeu zia i stropnih konstrukcija i graevine trebaju imati krute i povezane temelje da bi
smanjili uinke nejednolikog slijeganja na najmanju moguu mjeru.
Ovisno o vrsti zia kojima se izvode potresno otporni elementi, zidane se zgrade
svrstavaju u jednu od ovih naina graenja: nearmirano, omeeno i armirano zie. Tlana
vrstoa zia prihvatljiva je za vertikalna optereenja. Vlana vrstoa nearmiranog zia je
mala i duktilnost kod vlanog sloma je neznatna. Prema tome, ponaanje nearmirane zidane
graevine na horizontalno optereenje je neduktilno, tj. krhko. Zbog toga se nearmirano zie
predlae samo za podruja male seizminosti zbog male vlane vrstoe i male duktilnosti.
Osim toga, zidane graevine karakterizira velika krutost i velika teina. Dodatni zahtjev za
nearmirano zie je i to da je uporaba ograniena uz uvjet da debljina zia nije manja od
najmanje vrijednosti. Da bi se postigla dovoljna duktilnost i zadralo cjelovitost nakon
raspucavanja te imalo dovoljnu sigurnost na slom izvan svoje ravnine, treba se drati
dimenzija i omjera iz tablice 2.2. Nosivo zie koje ne odgovara dimenzijama i omjerima iz
tablice smatra se sekundarnim potresnim elementima.
Prema [20], propisane su doputene vrijednosti za faktor ponaanja q ovisno o tipu
konstrukcije (Tablica 2.3). Za tipove konstrukcija koji osiguravaju veu duktilnost smiju se
upotrijebiti druge vrijednosti faktora ponaanja, q, uz uvjet da su sustav i odgovarajue
vrijednosti, q, eksperimentalno provjerene. Ako zgrada nije pravilna po visini, faktor
ponaanja potrebno je umanjiti za 20%, ali ne manje od q=1,5.
Tablica 2.2: Preporueni geometrijski zahtjevi za nosivo zie

Nearmirano sa zidnim elementima od
35,0 9 0,5
prirodnog kamena
Nearmirano sa svim drugim tipovima
24,0 12 0,4
zidnih elemenata
Nearmirano sa svim drugim tipovima
zidnih elemenata za malu 17,0 15 0,35
seizminost1
Omeeno zie 24,0 15 0,3
Armirano zie 24,0 15 nema ogranienja
hef proraunska visina zia
tef -proraunska debljina zia
h svjetla visina otvora u ziu ili vea od dvije svijetle visine susjednih otvora
L duljina zia
Tablica 2.3: Tipovi konstrukcije i gornja granica faktora ponaanja, q

Usvojen faktor ponaanja
Faktor (q) prema nacionalnom
Tip konstrukcije
ponaanja (q) dodatku HRN EN 1998-
1/NA
Nearmirano zie u skladu samo s
normama niza EN 1996 (preporueno 1,5 1,5
samo za sluajeve male seizminosti1)
Nearmirano zie u skladu s normom EN
1,5-2,5 2,0
1998-1
Omeeno zie 2,0-3,0 2,5
Armirano zie 2,5-3,0 2,5
1
mala seizminost - kada je ubrzanje tipa tla A, , manje ili jednako: ili kada je
umnoak manji ili jednak: ; prema Nacionalnom dodatku podruja mala
seizminosti su ona u kojima je , gdje je vrno ubrzanje tla tipa A, faktor vanosti
za razne graevine, parametar tla
2.3 Osnovne preporuke idejnih rjeenja konstrukcija otpornih na potres

U seizmiki aktivnim podrujima djelovanje potresa mora se uzeti u obzir ve u ranoj
fazi izrade koncepta graevine. Konstrukcija se mora projektirati i graditi tako da ne doe do
ruenja i da je ispunjen zahtjev ogranienog oteenja s odgovarajuim stupnjem pouzdanosti.
Osnovna naela idejnog projekta prema [20] su: jednostavnost konstrukcije, jednoslinost,
simetrija i prekobrojnost elemenata, otpornost i krutost u dva smjera, otpornost i krutost na
torziju, kruta dijafragma u razini kata te prikladni temelji. Za projektiranje se preporuuje i
pravilnost u krutosti zidova u dva ortogonalna pravca, zidane graevine ukrutiti
armiranobetonskim zidovima, dilatirati pregrade ili nenosive zidove, ali ih privrstiti,
izbjegavati djelomino ispunjene okvire, izbjegavati fleksibilna ''meka'' prizemlja, ''meke'' vie
etae, izbjegavati (ili umanjiti) torzijske uinke, diskontinuitet krutosti, sustave okvira s
ispunom od zia, izmjetanje zidova ukrute. Znaajne osobine konstrukcije za utjecaj potresa
su krutost, nosivost i duktilnost. Krutost je vana za ogranienje horizontalnih pomaka
katova, nosivost za formiranje plastinih zglobova i za mogunost oteenja nosive
konstrukcije, a duktilnost omoguuje izbjegavanje naglog ruenja te veu sposobnost

deforacije.
Konstrukcije se pri projektiranju na seizmiku mogu razvrstati kao pravilne ili
nepravilne, i to se odnosti i na tlocrt i po visini. Za tlocrtno oblikovanje, vano je da je
konstrukcija zgrade priblino simetrina u tlocrtu u odnosu na dva okomita smjera, to se
odnosi na horizontalnu krutost i raspodjelu masa. Konfiguracija tlocrta treba biti zbijena
(nema razvedenih oblika kao to su H, I, X) i kompaktna, primjerice tako da je svaki kat
omeen konveksnim poligonom. Ako u tlocrtu postoje udubljenja, pravilnost u tlocrtu moe
se i dalje smatrati zadovoljavajuom, pod uvjetom da ta udubljenja ne utjeu na tlocrtnu
krutost kata i da, za svako udubljenje, povrina izmeu vanjske obujmice kata i konveksnih
poligonalnih pravaca koji obuhvaaju kat ne premauje 5% povrine stropa. Krutost stropova
u vlastitoj ravnini treba biti dovoljno velika u usporedbi s horizontalnom krutou vertikalnih
konstrukcijskih elemenata, tako da deformacija stropa ima mali uinak na raspodjelu sila na
vertikalne konstrukcijske elemente. Vitkost zgrade u tlocrtu ne treba biti
vea od 4, gdje je dua, a kraa izmjera tlocrta zgrade, mjerene u okomitom
smjeru. Takoer, za svaku etau i za svaki smjer prorauna (x i y) ekscentrinost konstrukcije
i torzijski polumjer moraju zadovoljiti dva uvjeta: i (prikazno za
proraun u smjeru y), pri emu je udaljenost centra krutosti i centra masa mjerena du osi
x, je drugi korijen omjera tozijske krutosti i bone krutosti u smjeru y, a polumjer
inercije mase stropa u tlocrtu. Ako konstrukcija zadovoljava sve navedene uvjete, moemo ju
smatrati pravilnom u tlocrtu. Najpoeniji raspored vertikalnih nosivih elemenata je takav da je
razmak izmeu centra mase i centra krustosti minimalan, tako da nesimetrinost, odnosno
ekscentricitet, bude to manje izraen. Vei ekscentricitet reultatira veim uinkom tozije. to
se tie pravilnosti po visini, nosivi sustavi trebaju biti neprekinuti od temelja sve do vrha
zgrade, horizontana krutost i mase pojedinih katova moraju biti stalne ili se postupno
smanjivati bez naglih promjena od temelja do vrha, a za okvirne zgrade omjer stvarne katne
otpornosti i otpornosti zahtjevane proraunom ne smije se nesrazmjerno mijenjati izmeu
susjednih katova. Bitan zahtjev za konstrukcije koje se projektiraju na potres je
proporcionalna raspodjela krutosti po visini jer se nagle i izrazite promjene krutosti u
pojedinim katovima izazivaju efekt takozvane ''mekane'' etae koja eto dovodi konstrukciju
do sloma.
3 PROJEKT ''COMMA WALLS''
3.1 Openito o projektu

Konstrukcije sa sustavom armiranobetonskih zidova i nearmiranih zidanih zidova
esta su pojava kod ve postojeih zgrada, ali i kod novoizgraenih konstrukcija. S obzirom
da takve konstrukcije nisu ispitane, unutar ogranizacije Eucentre (Pavia, Italija) proveden je
projekt nazvan CoMa WallS: Potresno ponaanje kombiniranog sustava armiranobetonskih i
nearmiranih zidanih zidova. Samo neki od problema koji se javljaju kod kombiniranih
konstrukcija su izbor faktora ponaanja, pretpostavke o raspodjeli poprenih sila izmeu
razliitih konstrukcijskih elementa, procjena meukatnog pomaka. Projekt ima cilj pridonijeti
razumijevanju potresnog ponaanja struktura s armiranobetonskim i nearmiranim zidanim
zidovima te na temelju rezultata razvijati smjernice za seizmiko projektiranje.
Za potrebe projekta, projektirana je konstrukcija za ispitivanje na potresnom stolu.
Kako bi se utvrdile tone dimenzije i odnosi, prije same provedbe ovog ispitivanja provedena
su razna istraivanja. Raspodjela poprenih sila u velikoj mjeri ovisi o krutosti i vrstoi i zato
je bilo potrebno imati dobre smjernice za projektiranje modelne graevine, ne samo za
raspored ve i za skaliranje konstrukcije i konstrukcijskih elemenata.
Konstrukcija je etvertokatna zgrada izvedena u upola manjem mjerilu, sa est
nearmiranih zidanih zidova i dva armiranobetonska zida, a meukatna konstrukcija je
armiranobetonska ploa (Slika 3.1 i Slika 3.2). Redoslijed izgradnje opisan je u tablici 3.1
prema kojem se vidi da je konstrukcija graena na nain da su nakon izrade
armiranobetonskih temelja, nearmirani zidani zidovi prvi izvedeni, a nakon njih su betonirani
armiranobetonski zidovi i ploa. Na slici 3.3 je prikazana je jedna od faza izgradnje modelne
graevine.
Na svakoj etai nalaze se po dva armiranobetonska zida. Zidovi su iste geometrije;
duljine 1,0 m, debljine 0,1 m i visine 1,4 m. Koriten je beton klase C28/35 s najveim zrnom
agregata promjera 6-8 mm, a armatura je B450C. Armiranobetonske ploe su debljine 0,15 m.
Temelji su izvedeni betonom klase C30/40, armature kao i zidovi, B450C. Za nearmirane
zidane zidove koriteni su zidni elementi duljine 0,15 m, irine 0,095 m i visine 0,095 m, a
koriten je mort klase M15 s horizontalnim i vertikalnim rekama debljine 5 mm. Reke su
potpuno ispunjene mortom. Nearmirani zidani zidovi su duljine 1,545 m, debljine 0,095 m i
visine 1,4 m. Ukupna visina konstrukcije je 6,2 m, tlocrtnih dimenzija 5,56 x 3,20 m.
Slika 3.1: Proelja modelne graevine, popreni smjer (lijevo) i uzduni smjer (desno)
Slika 3.2: Tlocrt prve etae modelne graevine
Tablica 3.1: Redoslijed izgradnje modelne graevine

1. Betoniranje AB temelja
2. Izgradnja nearmiranih zidanih zidova prve etae
3. Betoniranje AB zidova prve etae i prve ploe
4. Izgradnja nearmiranih zidanih zidova druge etae
5. Betoniranje AB zidova druge etae i druge ploe
6. Izgradnja nearmiranih zidanih zidova tree etae
7. Betoniranje AB zidova tree etae i tree ploe
8. Izgradnja nearmiranih zidanih zidova etvrte etae
9. Betoniranje AB zidova etvrte etae i etvrte ploe
10. Prijenos na potresni stol
11. Betoniranje dodatnih masa
Slika 3.3: Izgradnja modelne graevine [6]
Da bi se tijekom ispitivanja dobila slina naprezanja na graevine u umanjenom

mjerilu kao i na zgradi u pravoj veliini, postavljene su dodatne mase. Dodatne mase utjeu
na dinamiki odziv konstrukcije, a njihov raspored ovisi o svakom pojedinom sluaju, a
najvie o modu deformacije. U ovom su projektu mase rairene na velikom podruju kata i za
njih su koriteni nearmirani betonski blokovi (Slika 3.4). Ti blokovi dvostruko su poveali
masu konstrukcije, postavljeni se jednoliko po visini tako to su dodani direktno na svaku od

etiri ploe. Plastina prostirka postavljena je izmeu AB ploe i dodatnih masa da bi se
minimizirao doprinos blokova krutosti ploa. Na svaki kat dodana su tri betonska bloka,
umjesto samo jednog bloka, kako bi se izbjegao poremeaj ponaanja zajednikog djelovanja
ploa na ponaanje stupova.
Slika 3.4: Tlocrtni prikaz dodatnih masa (mjere u milimetrima)
Za ispitivanje modelne graevine koriten je zapis potresa iz Herceg-Novog, Crna

Gora, iz 1979. godine, kada je magnituda potresa bila 6,9 i epicentar na dubini od 12
kilometara. S obzirom da se ispitivanje vrilo na konstrukciji u dvostruko manjem mjerilu, i
potres je bilo potrebno skalirati. Zapis potresa reduciran je prema pravilima opisanim u dijelu
3.3, s faktorom skaliranja 2. Velik broj instrumenata postavljen je na graevinu (slika 3.4)
kako bi se pratilo njeno ponaanje. Za mjerenje ubrzanja postavljeno je 20 akcelerometra, po
etiri na svaku plou (dva koja mjere ubrzanje u smjeru pobude i dva u poprenom smjeru)
to je omoguilo praenje moguih torzijskih uinaka, tri akcelerometra su postavljena na
temelje te jedan na potresni stol. Takoer, na konstrukciju su postavljene omega mjerne trake
kako bi se tijekom ispitivanja mjerila deforamcija izvan ravnine ploe prvog kata. Za mjerenje
pomaka, koriteni su pretvarai pomaka. Kako bi se izmjerila dijagonalna deformacija

vertikalnih elemenata prvog kata, koriteni su iani potenciometri. Na armiranobetonski zid
ERC1 dodatno je postavljeno 8 okretnih potenciometara, dok je na zidane zidove optereene
izvan ravnine postavljeno po 5 okretnih potenciometara. Za kontrolu pomaka temelja i
potresnog stola instalirana su dva potenciometra na temelje, a jo jedan je postavljen izmeu
poda laboratorija i potresnog stola. Optiko mjerenje postignuto je naprednim sustavom pri
emu se kretanje zgrade pratilo sustavom kamera koje su biljeile pokrete svjetleih markera
zaljepljenih na konstrukciju. Nakon svih priprema, konstrukcija je na potresnom stolu (Slika
3.5) podvrgnuta dinamikom optereenju s akceleracijama od 0,05g, pri emu su se pojavile
male pukotine, do 0,9g kada je zgrada bila u stanja blizu konanog sloma. Model nije bio
optereivan do konanog sloma kako ne bi dolo do oteenja potresnog stola.
Slika 3.5: Modelna graevina na potresnom stolu [6]
3.2 Usporedba ponaanja pojedinanih i kombiniranih sustava

Kao to je ve spomenuto, ponaanje pojedininih i kombiniranih sustava bitno se
razlikuje. to se tie pojedinanih sustava, kod nearmiranih zidanih zidova ponaanje ovisi o
posminim deformacijama. Meukatni pomak na niim etaama je vei i smanjuje se s
visinom (Slika 3.6). Armiranobetonski zidovi deformiraju se savijanjem, a meukatni pomak
raste s visinom (Slika 3.7).
Slika 3.6: Uzorak sloma, deformacija i meukatni pomak nearmiranog zidanog zida (ponaanje ovisi
o posminim deformacijama)
Slika 3.7: Uzorak sloma, deformacija i meukatni pomak armiranobetonskog zida (deformacija
savijanjem)
Ispitivanje modelne graevine s kombiniranim sustavom pokazalo je da

armiranobetonski zidovi znaajno utjeu na zidane zidove (Slika 3.8). Konstrukcija je pri
dinamikom optereenju s akceleracijom od 0,9g bila u stanja blizu konanog sloma jer su svi
nearmirani zidani zidovi, optereeni u ravnini, prve i druge etae izgubili vertikalnu nosivost.
Optereenje su preuzimali samo armiranobetonski zidovi i dva nearmirana zidana zida
optereena izvan ravnine. Kad ne bi bilo armiranobetonskih zidova, oteenje zidanih zidova
bilo bi koncentrirano samo na prvoj etai, a u ovakvoj strukturi oteenje je bolje
raspodjeljeno po visini. Osim toga, u mjeovitom sustavu meukatni pomaci su takoer
ujednaeniji po visini konstrukcije (Slika 3.9), to je svakako povoljnije ponaanje.
Dodavanje armiranobetonskih zidova zidanoj zgradi doprinosi vrstoi zgrada, ali i smanjuje
ukupni pomak konstrukcije.
Slika 3.8: Uzorak sloma, deformacija i meukatni pomak kombinacije nearmiranog zidanog
zida i armiranobetonskog zida
Slika 3.9: Deformacije i pomaci nearmirane zidane konstrukcije (lijevo), armiranobetonske

konstrukcije (u sredini) i konstrukcije s nearmiranim zidanim i armiranobetonskim zidovima (desno)
3.3 Skaliranje
Postupak reduciranja komplicirane ili kompleksne strukture nazvane prototip u puno
jednostavniju strukturu bez gubljenja vanih karakteristika ponaanja prototipa naziva se
modeliranje, dok je skaliranje smanjenje veliine konstrukcijskog modela bez gubljenja
vanih karakteristika ponaanja prototipa. Problem kod eksperimentalnog testiranja u
graevinarstvu odnosi se na traenu veliinu uzorka koji se ispituje: struktura koja se ispituje
obino je tako velikih dimenzija da je u veini sluajeva nemogue testirati cijelu u stvarnom
mjerilu. Kao posljedica toga, ispituju se samo dijelovi konstrukcije ili su uzorci koji se
testiraju modelne strukture koje se skaliraju na veliinu koja se moe postaviti u prostor u
kojem se ispituje. Skaliranje se najee zahtjeva za viekatne konstrukcije. Prema [4], tri
slinosti su vane za dobivanje jednakog ponaanja skalirane konstrukcije i prototipa: slinost
u mehanizmu sloma, slinost u naprezanjima i slinost u teini i krutosti.
Modelna graevina iz projekta za ispitivanje potrebna je u dvostruko manjem mjerilu.

Betonski elementi, pravilno skalirani, pokazuju slino ponaanje i u umanjenom mjerilu, no to
nije est sluaj za zie. Prije CoMa Walls projekta, izveden je zaseban projekt vezan za
utjecaj skaliranja na zie. Svrha projekta bila je proizvesti zie u dvostruko manjem mjerilu
sa upljim glinenim zidnim elementom koje ima slina svojstva kao odgovarajue zie u
punoj veliini. Prijanja istraivanja na punoj opeci pokazala su da, iako je veliina zidnog
elementa i debljina sljubnica morta ispravno skalirana, skalirano zie je ipak previe snano, a
opet previe fleksibilno. Za sluaj uplje opeke, skaliranje je jo vei izazov. Svojstva modela
zidnog elementa moraju to vie odgovarati svojstvima prototipa zidnog elementa. Krutost,
vrstoa, mehanizam sloma i uzorak oteenja su vani za ispravnu simulaciju troenja
energije.
Prema [16], za model zidnog elementa predlae se da model i prototip imaju istu
mreu i debljinu reki, isti omjer upljina i efektivnu irinu mree i reki te isti raspored
upljina. Model treba biti izraen od iste vrste gline kao i prototip, na isti nain peen i suen.
No, model ima tendenciju da postigne veu vrstou od prototipa i zato ju je potrebno
smanjiti. Iz prijanjih istraivanja pokazalo se da za to postoji vie naina od kojih se
najboljim pokazalo rezati model iz prototipa nakon peenja, iako ima nekih nedostataka
(orijentacija modela drugaija od prototipa, hrapavost odsjeene povrine utjee na posminu

otpornost). U projektu, model zidnog elementa rezan je icom prije peenja kako bi imao ista
svojstva na dodiru morta i zidnog elementa. Jasno je da je takav nain skaliranja ogranien na
odreena mjerila. U ovom je konkretnom sluaju raena uspredba dvostruko manjeg i onog u
pravoj veliini. Dobivena su odlina poklapanja tlanih vrstoa zidnih elemenata i u
horizontalnom i u vertikalnom smjeru, a posljedino tome i poklapanje tlanih vrstoa zia.
Do razlike dolazi u poprenoj krutosti zia, no to je zbog drugaijih optereenja tijekom
suenja morta. Neto podruja modela i prototipa razlikuju se za 20% zbog ega je posmina
vrstoa modela zia 20% manja, a vlana vrstoa zidnog elementa 27% vea. Deformacije i
pomaci zbog poprenog sloma znaajno su vei kod zia u dvostruko manjem mjerilu. Razlog
lei u veliini uzorka: vee deformacije mogu se dogoditi kod smanjenih uzoraka nego onih u
pravoj veliini.
Kod testiranja u umanjenom mjerilu, potrebno je posebnu panju posvetiti skaliranju

razliitih fizikih svojstava (pomaci, vrstoa ili akceleracija, itd.). Razvijeno je nekoliko
teoretskih modela za skaliranje koji opisuju idealnu vezu izmeu razliitih skaliranih fizikih
svojstava. Najvanija svojstva navedena su u tablici 3.2.
Tablica 3.2: Faktori skaliranja za razliite modele (Si je faktor skaliranja za ekvivalentnu varijablu
i=iprototip/imodel)
Vrsta modela
Modificirani
Prototip materijala
materijali
Model Simulacija
Cjeloviti Jednostavni Zanemarivanje
prave postavljanjem
model model sila gravitacije
kopije dodatne mase
Duljina
Vrijeme
Frekvencija
Brzina
Gravitacija zanemarivo
Akceleracija
Gustoa *
Relativna
deformacija
Naprezanje
vrstoa
Modul
elastinosti
Pomak
Sila
* za koncentrirane mase:
Za skaliranje se najee koristi Simulacija postavljanjem dodatne mase i prema tom

zakonu je skalirano zie u projektu. Zakon skaliranja nalae da skalirano zie ima ista
mehanika svojstva (gustoa, krustost, vrstoa, deformacije) kao i prototip zia. Zahtjev za
slinostima u materijalnim karakteristikama razdvaja se od skaliranja duljina. Skaliranje
ukupne mase provedeno je prema slijedeem izrazu:
( ) ( )
pri emu je skalirana duljina, a faktor skaliranja za modul elastinosti.

S obzirom da skalirani materijal ima slina svojstva kao i prototip, moe se pretpostaviti da je
i dobiva se slijedei uvjet za ispravno skaliranje mase:
Mehanika i geometrijska svojstva zidnog elementa u pravoj veliini i onog u mjerilu 1:2
prikazane su u tablici 3.3. Model zidnog elementa proizveden je iskljuivo za ovaj projekt,
duljine 150 mm, irine 95 mm i visine 95 mm. Za prototip i model je koriten isti materijal,
imaju isti raspored upljina, mreu i debljinu reki (Slika 3.10).
Tablica 3.3: Mehanika i geometrijska svojstva ispitanih zidnih elemenata

Zidni element: Zidni element: Omjer dvostruko
prava veliina dvostruko manje manjeg mjerila i
(1:1) mjerilo (1:2) prave veliine
Duljina (mm) 297 148 -
irina (mm) 194 96 -
Visina (mm) 189 94 -
Masa zidnog elementa (kg) 9,9 1,3 -
Specifina teina (kg/m3) 901 996 1,10
Omjer upljina (%) 49,3 39,5 0,80
Efektivna duljina (%) 30,6 37,8 1,24
Efektivna irina (%) 28,9 36,5 1,26
Slika 3.10: Zidni element u dvostruko manjem mjerilu i u pravoj veliini[6]
3.4 Proraun
3.4.1 Metoda prorauna
Kod seizmikog projektiranja, metoda prorauna koje su na raspolaganju inenjerima
mogu biti linerne i nelinearne. Linearne metode su linearni statiki proraun primjenom
ekvivalentnog statikog djelovanja te linearni dinamiki modalni proraun spektrima odziva.
Kod nelinearnih metoda razlikujemo nelinearnu statiku metodu postupnog guranja
(pushover) i nelinearni dinamiki proraun uporabom zapisa ubrzanja u vremenu (time-
history). U propisima i u praksi najee se koriste linearne metode, nelinearne metode vrlo su
sloene i zbog velikih zahtjeva izlaze izvan okvira praktine primjene.
U ovom radu primjenit e se metoda ekvivalentnih statikih sila. Metoda je

primjenjiva samo na regularne i simetrine konstrukcije i za zgrade kojima je osnovni period
vibracija T1 manji od 2TC ili 2,0 s. Proraunom je potrebno odrediti period osnovnog oblika
vibracije zgrada, a zatim ukupnu potresnu poprenu silu koja se raspodijeljuje po visini
graevine. Horizontalne poprene sile raspodjeljuju se na nosive zidove u omjerima njihovih
krutosti. Potresno djelovanje na povrini tla prikazano je proraunskim spektrom odziva.
Proraun kombiniranog sustava provest e se po svim pravilima za konstrukcije u seizmikim
podrujima, navedenim u poglavlju 2, za proraunsko ubrzanje tla u vrijednostima ag=0,05g,
ag=0,1g, ag=0,2g te ag=0,3g. Ukupna poprena seizmika katna sila proraunava se za dva
ortogonalna smjera linearnim proraunom i treba u omjeru krutosti biti raspodjeljena na zie.
Krutost konstrukcijskih elemenata odreuje se uzimajui u obzir deformiranje zbog savijanja i
posmika. Seizmiku silu potrebno je rasporediti i po visini konstrukcije da bi se mogli

proraunati uinci seizmikih sila u konstrukciji. Kako bi konstrukcija bila seizmiki otporna,
mora imati i odgovarajuu duktilnost, a to uvelike ovisi o odabiru faktora ponaanja. U ovom
je sluaju za faktor ponaanja izabran najnepovoljniji sluaj od obje vrste konstrukcijskih
sustava. Nosivost zidova odreena je prema pravilima [19] i [20].
Model konstrukcije za proraun moe biti katni model ili prostorni 3D model. Katni
model pretpostavlja da je stropna konstrukcija beskonano kruta u svojoj ravnini, to znai da
dolazi do translacije i rotacije ploa, ali bez savijanja, pa se moe odrediti krutost svakog kata,
neovisno od drugih katova. Horizontalne dijafragme modelne graevine smatraju se apsolutno
krutima u svojoj ravnini te kao takve preuzimaju seizmiko optereenje i predaju ih ziu pa e
se u proraunu koristiti katni model.
Kako bi se olakalo snalaenje u proraunu, zidovima svake etae pridruene su
odgovarajue oznake (Slika 3.11 i Slika 3.12). Oznake zida sastoji se od kratice koja oznauje
stranu svijeta na kojoj se zid nalazi (kratica na engleskom jeziku, E = eng. east = istok, W =
eng. west = zapad, N = eng. north = sjever, S = eng. south = jug). Osim strane svijeta, zidovi
se razlikuju i po vrsti, pa je tako armiranobetonskim zidovima pridruena i kratica za armirani
beton (RC = eng. reinforced concrete = armirani beton). Postoji i razlika zidova po etaama.
Zbog toga je za zidovima prve etae pridruen broj 1, dok su zidovi druge, tree i etvrte
etae jednakih karakteristika i svi oni e u nastavku biti oznaeni brojem 2.
Slika 3.11: Oznake zidova I. etae
Slika 3.12: Oznake zidova viih etaa
3.4.2 Materijalne karakteristike

3.4.2.1 Karakteristina tlana vrstoa zia zidanog u mortu ope namjere ili laganom
mortu
: skupina zidnog elementa 2 (openi zidni element, 25-55% volumen svih upljina,
vertikalne upljine), mort ope namjene
- normalizirana tlana vrstoa zidnog elementa
faktor oblika, ovisi o irini i visini zidnog elementa

Zidni element: 148mm x 96 mm x 94mm
Tablica 3.4: Vrijednosti faktor oblika
Visina zidnog Najmanja horizontalna dimenzija zidnog
elementa elementa (mm)
(mm) 50 96 100
65 0,95 0,85
94
100 1,15 1,00
srednja tlana vrstoa zidnih elemenata

(okomito na horizontalnu sljubnicu morta, [16])
- nazivna tlana vrtoa morta

(mort M15)
3.4.2.2 Proraunska tlana vrstoa zia
- karakteristina tlana vrstoa zia zidanog u mortu ope namjere ili laganom
mortu
parcijalni koeficijent sigurnosti za materijale
(zidni elementi kategorije I; projektirani mort, razred kontrole zidanja 1)
3.4.3 Geometrijske karakteristike

3.4.3.1 Geometrijske karakteristike zidova
Tablica 3.5: Geometrijske karakteristike zidova I. etae
Duljina Visina Debljina
Broj Zid Vrsta zida
L (m) h (m) t (m)
1. EN1 nearmirani zidani 1,545 1,400 0,095
2. ES1 nearmirani zidani 1,545 1,400 0,095
3. ERC1 armirano betonski 1,000 1,400 0,100
4. N1 nearmirani zidani 1,545 1,400 0,095
5. S1 nearmirani zidani 1,545 1,400 0,095
6. WN1 nearmirani zidani 1,545 1,400 0,095
7. WS1 nearmirani zidani 1,545 1,400 0,095
8. WRC1 armirano betonski 1,000 1,400 0,100
Slika 3.13: Geometrijske karakteristike i oznake zidova I. etae modelne graevine
Tablica 3.6: Geometrijske karakteristike zidova II., III. i IV. etae

Duljina Visina Debljina
Broj Zid Vrsta zida
L (m) h (m) t (m)
1. E2 nearmirani zidani 3,870 1,400 0,095
2. ERC2 armirano betonski 1,000 1,400 0,100
3. N2 nearmirani zidani 1,545 1,400 0,095
4. S2 nearmirani zidani 1,545 1,400 0,095
5. W2 nearmirani zidani 3,870 1,400 0,095
6. WRC2 armirano betonski 1,000 1,400 0,100
Slika 3.14: Geometrijske karakteristike i oznake viih etaa modelne graevine
3.4.3.2 Geometrijske karakteristike ploe

Tablica 3.7: Geometrijske karakteristike ploe
Duljina u Duljina u
Ploa
smjeru x (m) smjeru y (m)
5,560 3,200
Osno 5,465 2,899
Slika 3.15. Geometrijske karakteristike ploe
3.4.3.3 Osnovni podaci o konstrukcijskim elementima

Podaci i formule za proraun:
teite zida u smjeru osi x
teite zida u smjeru osi y
povrina zida
moment tromosti oko osi x
moment tromosti oko osi y
teina zida
specifina teina materijala ( specifina teina betona)
( specifina
teina zidnog elementa)
Tablica 3.8: Osnovni podaci o konstukcijskim elementima na I. etai

Broj Zid
1. EN1 0,725 2,898 0,147 0,0001 0,022 2,008
2. ES1 3,050 2,898 0,147 0,0001 0,022 2,008
3. ERC1 5,013 2,900 0,100 0,00012 0,023 3,500
4. N1 0 1,450 0,147 0,0001 0,022 2,008
5. S1 5,465 1,450 0,147 0,0001 0,022 2,008
6. WN1 0,725 0,003 0,147 0,0001 0,022 2,008
7. WS1 3,050 0,003 0,147 0,0001 0,022 2,008
8. WRC1 5,013 0 0,100 0,00012 0,023 3,500
W1=19,048
Tablica 3.9: Osnovni podaci o konstukcijskim elementima na II., III. i IV. etai
Broj Zid
1. E2 1,888 2,898 0,368 0,00028 0,459 5,029
2. ERC2 5,013 2,900 0,100 0,00012 0,023 3,500
3. N2 0 1,450 0,147 0,0001 0,022 2,008
4. S2 5,465 1,450 0,147 0,0001 0,022 2,008
5. W2 1,888 0,003 0,368 0,00028 0,459 5,029
6. WRC2 5,013 0 0,100 0,00012 0,023 3,500
W2=21,074
3.4.3.4 Geometrijski zahtjevi za nosivo nearmirano zidano zie

Tip zia: nearmirano sa svim drugim tipovima zidnih elemenata
1.
uvjet nije zadovoljen

2.
koeficijent smanjenja visine zia: , gdje je n = 2, 3 ili 4, ovisno o tome

je li zie ukrueno na 2, 3 ili 4 svoja ruba: (zie ukrueno na dva svoja
ruba, tj. na vrhu i podnoju armiranobetonskom stropnom konstrukcijom s obje strane
zia na istoj razini)
- svijetla visina etae
uvjet je zadovoljen
3.
uvjet je zadovoljen
3.4.4 Krutosti zidova

- krutost zia bez otvora
* ( ) +
E - modul elastinosti
G - modul posmika
A - plotina zia
h - svijetla visina zida
- proraunski koeficijent ovisan o uvjetima na vrhu i podnoju (za punu upetost na
donjem i gornjem kraju = 0.83, a za konzolno zie = 3.33)
- krutost fasadnog zia s otvorima za prozore
- korekcijski faktor za krutost zidova koji uzima u obzir otvore u zidovima:

debljina zia
zbroj duljina svih otvora u ziu
plotina zia
3.4.4.1 Krutosti zidova I. etae

Krutost zida EN1
[ ( ) ]
* ( ) + [ ( ) ]
Krutost zida ERC1
[ ( ) ]
* ( ) + [ ( ) ]
Tablica 3.10: Krutosti zidova I. etae

Zid A (m2) Ke (kN/m) Duljina otvora (m) k1 Ke,o (kN/m)
EN1 0,147 146054,98 0 1,0 146054,98
ES1 0,147 146054,98 0 1,0 146054,98
ERC1 0,100 452433,31 0 1,0 452433,31
N1 0,147 146054,98 0 1,0 146054,98
S1 0,147 146054,98 0 1,0 146054,98
WN1 0,147 146054,98 0 1,0 146054,98
WS1 0,147 146054,98 0 1,0 146054,98
WRC1 0,100 452433,31 0 1,0 452433,31
3.4.4.2 Krutosti zidova II. III. i IV. etae

Krutost zida E2
[ ( ) ]
* ( ) + [ ( ) ]
Tablica 3.11: Krutosti zidova II. III. i IV. etae

Zid A (m2) Ke (kN/m) Duljina otvora (m) k1 Ke,o (kN/m)
E2 0,368 445884,26 0,780 0,763 340209,69
ERC2 0,100 452433,31 0 1,0 452433,31
N2 0,147 146054,98 0 1,0 146054,98
S2 0,147 146054,98 0 1,0 146054,98
W2 0,368 445884,26 0,780 0,763 340209,69
WRC2 0,100 452433,31 0 1,0 452433,31
3.4.5 Centar krutosti i centar masa

3.4.5.1 Proraun centra krutosti CK
krutost zia koja se prua u y-smjeru
krutost zia koja se prua u x-smjeru
suma po ziu odreene etae koja se prua u y-smjeru
suma po ziu odreene etae koja se prua u x-smjeru
udaljenost teita j-tog zia do osi y
udaljenost teita i-tog zia do osi x
I. etaa
Tablica 3.12: Proraun koordinata teita krutosti ys zidova I. etae
Zid yi (m) Ki (kN/m) Ki * yi
EN1 2,898 146054,98 423267,33
ES1 2,898 146054,98 423267,33
ERC1 2,900 452433,31 1312056,60
WN1 0,003 146054,98 438,16
WS1 0,003 146054,98 438,16
WRC1 0 452433,31 0
1489086,54 2159467,58

Tablica 3.13: Proraun koordinata teita krutosti xs zidova I. etae

Zid xi (m) Kj (kN/m) Kj * xj
N1 0 146054,98 0
S1 5,465 146054,98 798190,47
292109,96 798190,47
( )

Koordinate centra krutosti:
CK (2,733 m, 1,450 m)
II., III. i IV. etaa

Tablica 3.14: Proraun koordinata teita krutosti ys zidova II., III. i IV. etae
Zid yi (m) Ki (kN/m) Ki * yi
E2 2,898 340209,69 985927,68
ERC2 2,900 452433,31 1312056,60
W2 0,003 340209,69 1020,63
WRC2 0 452433,31 0
1585286,00 2299004,91

Tablica 3.15: Proraun koordinata teita krutosti xs zidova II., III. i IV. etae
Zid xi (m) Kj (kN/m) Kj * xj
N2 0 146054,98 0
S2 5,465 146054,98 798190,47
292109,96 798190,47
( )

Koordinate centra krutosti:
CK (2,733 m, 1,450 m)
3.4.5.2 Proraun centra masa CM
I. etaa
Tablica 3.16: Proraun koordinata centra masa zidova I. etae
Zid Duljina zida Wi (kN) xi (m) yi (m) Wi * xi Wi * yi
EN1 1,545 2,008 0,725 2,898 1,456 5,8191
ES1 1,545 2,008 3,050 2,898 6,124 5,819
ERC1 1,000 3,500 5,013 2,900 17,546 10,150
N1 1,545 2,008 0 1,450 0 2,912
S1 1,545 2,008 5,465 1,450 10,974 2,912
WN1 1,545 2,008 0,725 0,003 1,456 0,006
WS1 1,545 2,008 3,050 0,003 6,124 0,006
WRC1 1,000 3,500 5,013 0 17,546 0
Ploa
G 59,411 2,7325 1,4495 162,341 86,116
78,459 223,566 113,740
Koordinate centra masa:

CM (2,850 m, 1,450 m)

Tablica 3.17: Proraun koordinata centra masa zidova II., III. i IV. etae
Zid Duljina zida Wi (kN) xi (m) yi (m) Wi * xi Wi * yi
E2 3,870 5,029 1,888 2,898 9,495 14,574
ERC2 1,000 3,500 5,013 2,900 17,546 10,150
N2 1,545 2,008 0 1,450 0,000 2,912
S2 1,545 2,008 5,465 1,450 10,974 2,912
W2 3,870 5,029 1,888 0,003 9,495 0,015
WRC2 1,000 3,500 5,013 0 17,546 0,000
Ploa
G 59,411 2,7325 1,4495 162,341 86,116
80,485 227,395 116,678

Koordinate centra masa:

CM (2,825 m, 1,450 m)
3.4.6 Provjera tlocrtne i visinske pravilnosti

Tlocrtna pravilnost
Konstrukcija zgrade priblino je simetrina u tlocrtu u odnosu na dva okomita smjera. Tlocrt
je pravokutan i ne postoje udubljenja, krutost stropa je dovoljno velika u usporedbi s
horizontalnom krutou vertikalnih konstrukcijskih elemenata.
Provjera vitkosti zgrade
Provjera ekscentriciteta
I. etaa | | | |
| | | |
II., III. i IV. etaa | | | |
| | | |
1)
2)
Vitkost zgrade nije vea od 4 i zadovoljni su uvjeti za ekscentrinost konstrukcije i torzijski

polumjer. Uz prethodno navedene kriterije koji su zadovoljeni, zgrada se moe svrstati u
konstrukcije pravilne u tlocrtu.
Visinska pravilnost
Nosivi zidovi neprekinuti su od temelja sve do vrha zgrade, horizontana krutost i mase
pojedinih katova su stalne, nema suenja ni istaka to dovodi do zakljuka da graevina
zadovoljava kriterije pravilnosti po visini.
3.4.7 Faktor ponaanja

Za zidane konstrukcije
Tip konstrukcije: nearmirano zie u skladu s normom EN 1998-1
Faktor ponaanja: q=1,5-2,5
Za armiranobetonske konstrukcije
Usvojeni faktor ponaanja: q=1,5 (najnepovoljniji sluaj)
3.4.8 Ukupna poprena sila konstrukcije od potresa

- ukupna poprena sila graevine u razini gornjeg ruba temelja
- projektni spektar za elastinu analizu

Osnovni period vibracija T

kombinirana ukupna proraunska plotina horizontalnog presjeka
nosivog zia u prizemlju zgrade, u smjeru usporednom s djelovanjem
sila
, *( ) +-
proraunska plotina presjeka nosivog zia ''i'' u prizemlju

zgrade, u smjeru usporednom s djelovanjem sila (
duljina nosivog zia ''i'' u prizemlju zgrade, u smjeru
usporednom s djelovanjem sila, uz ogranienje omjera
= visina graevine u metrima mjereno od ruba temelja
Smjer x
smjeru osi x
Zid Duljina (m) Debljina (m) Ai (m2) Ac (m2)
EN1 1,545 0,095 1,147 0,231
ES1 1,545 0,095 1,147 0,231
ERC1 1,000 0,100 1,000 0,131
WN1 1,545 0,095 1,147 0,231
WS1 1,545 0,095 1,147 0,231
WRC1 1,000 0,100 1,000 0,131
= 1,186
Za tlo A kategorije i elastini spektar vrijedi :

Tablica 3.19: Vrijednosti parametara koji opisuju Spektar 1
S TB(s) TC(s) TD(s)
1,0 0,15 0,40 2,00
Ordinata projektnog spektra odziva za period u podruju TB < T < TC:
1. sluaj
2. sluaj
3. sluaj
4. sluaj
Smjer y
smjeru osi y
Zid Duljina (m) Debljina (m) Ai (m2) Ac (m2)
N1 1,545 0,095 1,147 0,231
S1 1,545 0,095 1,147 0,231
= 0,462
Za tlo A kategorije i elastini spektar vrijedi :

Tablica 3.21: Vrijednosti parametara koji opisuju Spektar 1
S TB(s) TC(s) TD(s)
1,0 0,15 0,40 2,00
Ordinata projektnog spektra odziva za period u podruju Tc < T < TD:
* +
1. sluaj * +
2. sluaj * +
3. sluaj * +
4. sluaj * +
- ukupna teina zgrade
- koeficijent redukcije
Smjer x
1. sluaj
( )
2. sluaj
( )
3. sluaj
( )
4. sluaj
( )
Smjer y
1. sluaj
( )
2. sluaj
( )
3. sluaj
( )
4. sluaj
( )
3.4.9 Raspodjela seizmikih sila po visini graevine

visinki poloaji masa
Smjer x

Tablica 3.22: Raspodjela seizmikih sila po visini graevine u smjeru osi x
Fi(kN)
Etaa zi(m) Wi(kN) zi*Wi
ag=0,05g ag=0,1g ag=0,2g ag=0,3g
4. 6,2 86,306 535,097 0,400 19,798 39,597 79,194 118,791
3. 4,65 86,306 401,323 0,300 14,849 29,698 59,395 89,093
2. 3,1 86,306 267,549 0,200 9,899 19,798 39,597 59,395
1. 1,55 85,726 132,875 0,099 4,916 9,833 19,665 29,498
344,644 1336,84 1,000 49,463 98,926 197,852 296,778
Raspodjela seizmikih sila po visini

(smjer x)
6,0
5,0
4,0
0,05g
h (m)
3,0
0,1g
2,0
0,2g
0,3g
1,0
0,0
0 50 100 150 200 250 300
Fi (kN)
Smjer y

Tablica 3.23:Raspodjela seizmikih sila po visini graevine u smjeru osi y
Fi(kN)
Etaa zi(m) Wi(kN) zi*Wi
ag=0,05g ag=0,1g ag=0,2g ag=0,3g
4. 6,2 86,306 535,097 0,400 18,267 36,533 73,066 109,600
3. 4,65 86,306 401,323 0,300 13,700 27,400 54,800 82,200
2. 3,1 86,306 267,549 0,200 9,133 18,267 36,533 54,800
1. 1,55 85,726 132,875 0,099 4,536 9,072 18,144 27,216
344,644 1336,84 1,000 45,636 91,272 182,543 273,815
Raspodjela seizmikih sila po visini

(smjer y)
6,0
5,0
4,0
0,05g
h (m)
3,0
0,1g
0,2g
2,0
0,3g
1,0
0,0
0 50 100 150 200 250 300
Fi (kN)
3.4.10 Raspodjela seizmikih sila na pojedino zie u katu

Smjer x
Horizontalna poprena sila ''k''-te etae od seizmikog djelovanja:

Tablica 3.24: Horizontalna poprena sila Vk,x za ag = 0,05g
Etaa Fi(kN) Vk,x(kN)
4. 19,79847 19,79847
3. 14,84885 34,64733
2. 9,899236 44,54656
1. 4,916355 49,46292

4. 39,59694 39,59694
3. 29,69771 69,29465
2. 19,79847 89,09312
1. 9,83271 98,92583

4. 79,19389 79,19389
3. 59,39542 138,5893
2. 39,59694 178,1862
1. 19,66542 197,8517

4. 118,7908 118,7908
3. 89,09312 207,884
2. 59,39542 267,2794
1. 29,49813 296,7775
Seizmika proraunska poprena sila koja otpada na (l)-ti zid ''k''-te etae koji se prua u x
smjeru:
( )

krutost zia (l)
suma krutosti sveg zia ''k''-te etae
I. etaa
Tablica 3.28: Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,x za ag = 0,05g (I. etaa)
Zid K(kN/m) VI.,x (kN) 16
14
EN1 146054,98 4,85150
12
ES1 146054,98 4,85150
10
Vx (kN)
ERC1 452433,31 15,02846 8

WN1 146054,98 4,85150 6
WS1 146054,98 4,85150 4

2
WRC1 452433,31 15,02846
0
1489086,54 49,46292 EN1 ES1 ERC1 WN1 WS1 WRC1
EN1 146054,98 9,70300 30

25
ES1 146054,98 9,70300
Vx (kN)
20
ERC1 452433,31 30,05691
15
WN1 146054,98 9,70300
10
WS1 146054,98 9,70300
5
WRC1 452433,31 30,05691
0
1489086,54 98,92583 EN1 ES1 ERC1 WN1 WS1 WRC1
EN1 146054,98 19,40601 60
50
ES1 146054,98 19,40601
Vx (kN)
40
ERC1 452433,31 60,11382
30
WN1 146054,98 19,40601
20
WS1 146054,98 19,40601
10
WRC1 452433,31 60,11382
0
1489086,54 197,8517 EN1 ES1 ERC1 WN1 WS1 WRC1
90
EN1 146054,98 29,10901 80
ES1 146054,98 29,10901 70
60
Vx (kN)
ERC1 452433,31 90,17073 50

WN1 146054,98 29,10901 40
30
WS1 146054,98 29,10901 20
WRC1 452433,31 90,17073 10
0
1489086,54 296,7775 EN1 ES1 ERC1 WN1 WS1 WRC1

Tablica 3.32: Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,x za ag = 0,05g (II., III. i IV. etaa)
Zid K(kN/m) VII.,x (kN) VIII.,x (kN) VIV.,x (kN)
EN2 340209,69 9,55990 7,43548 4,24884
ERC2 452433,31 12,71338 9,88819 5,65039
W2 340209,69 9,55990 7,43548 4,24884
WRC2 452433,31 12,71338 9,88819 5,65039
1585286 44,54656 34,64733 19,79847
14
12
10
Vx (kN)
8 II. etaa
6 III. etaa
IV. etaa
4
0
EN2 ERC2 W2 WRC2
EN2 340209,69 19,11980 14,87095 8,49769
ERC2 452433,31 25,42677 19,77637 11,30078
W2 340209,69 19,11980 14,87095 8,49769
WRC2 452433,31 25,42677 19,77637 11,30078
1585286 89,09312 69,29465 39,59694
30
25
20
Vx (kN)
II. etaa
15
III. etaa
10 IV. etaa
0
EN2 ERC2 W2 WRC2
EN2 340209,69 38,23959 29,74190 16,99537
ERC2 452433,31 50,85353 39,55275 22,60157
W2 340209,69 38,23959 29,74190 16,99537
WRC2 452433,31 50,85353 39,55275 22,60157
1585286 178,18625 138,58930 79,19389
60
50
40
Vx (kN)
II. etaa
30
III. etaa
20 IV. etaa
10
0
EN2 ERC2 W2 WRC2
EN2 340209,69 57,35939 44,61286 25,49306
ERC2 452433,31 76,28030 59,32912 33,90235
W2 340209,69 57,35939 44,61286 25,49306
WRC2 452433,31 76,28030 59,32912 33,90235
1585286 267,27937 207,88395 118,79083
90
80
70
60
Vx (kN)
50 II. etaa
40 III. etaa
30 IV. etaa
20
10
0
EN2 ERC2 W2 WRC2
Smjer y
Horizontalna poprena sila ''k''-te etae od seizmikog djelovanja:
Tablica 3.36: Horizontalna poprena sila Vk,y za ag = 0,05g

Etaa Fi(kN) Vk,y(kN)
4. 18,2666 18,2666
3. 13,69995 31,96654
2. 9,133298 41,09984
1. 4,53596 45,6358

4. 36,53319 36,53319
3. 27,39989 63,93309
2. 18,2666 82,19968
1. 9,07192 91,2716

4. 73,06638 73,06638
3. 54,79979 127,8662
2. 36,53319 164,3994
1. 18,14384 182,5432

4. 109,5996 109,5996
3. 82,19968 191,7993
2. 54,79979 246,599
1. 27,21576 273,8148
Seizmika proraunska poprena sila koja otpada na (m)-ti zid ''k''-te etae koji se prua u y
smjeru:
( )

krutost zia (m)
suma krutosti sveg zia ''k''-te etae
I., II., III. i IV. etaa

Tablica 3.40: Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,y za ag = 0,05g
Zid K(kN/m) VI.,y (kN) VII.,y (kN) VIII.,y (kN) VIV.,y (kN)
N1; N2 146054,98 22,81790 20,54992 15,98327 9,13330
S1; S2 146054,98 22,81790 20,54992 15,98327 9,13330
292109,96 45,63580 41,09984 31,96654 18,26660
25
20
15 I. etaa
Vy (kN)
II. etaa
10 III. etaa
IV. etaa
0
N1; N2 S1; S2

N1; N2 146054,98 45,63580 41,09984 31,96654 18,26660
S1; S2 146054,98 45,63580 41,09984 31,96654 18,26660
292109,96 91,27160 82,19968 63,93309 36,53319
50
45
40
35
30 I. etaa
Vy (kN)
25 II. etaa
20 III. etaa
IV. etaa
15
10
5
0
N1; N2 S1; S2

N1; N2 146054,98 91,27160 82,19968 63,93309 36,53319
S1; S2 146054,98 91,27160 82,19968 63,93309 36,53319
292109,96 182,54320 164,39936 127,86617 73,06638
100
90
80
70
60 I. etaa
Vy (kN)
50 II. etaa
40 III. etaa
30 IV. etaa
20
10
0
N1; N2 S1; S2

N1; N2 146054,98 136,90740 123,29952 95,89963 54,79979
S1; S2 146054,98 136,90740 123,29952 95,89963 54,79979
292109,96 273,81480 246,59904 191,79926 109,59957
160
140
120
100
I. etaa
Vy (kN)
80 II. etaa
III. etaa
60
IV. etaa
40
20
0
N1; N2 S1; S2
3.4.11 Ukupni moment savijanja od potresnih sila

Smjer x
( )
ag=0,05g
ag=0,1g
ag=0,2g
ag=0,3g
Raspodjela momenata savijanja po visini

(smjer x)
6,0
5,0
4,0
0,05g
h (m)
3,0
0,1g
0,2g
2,0
0,3g
1,0
0,0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
Muk (kNm)
Smjer y
( )
ag=0,05g
ag=0,1g
ag=0,2g
ag=0,3g
Raspodjela momenata savijanja po visini

(smjer y)
6,0
5,0
4,0
0,05g
h (m)
3,0
0,1g
0,2g
2,0
0,3g
1,0
0,0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
Muk (kNm)
3.4.12 Raspodjela momenata savijanja na pojedino zie u katu

Smjer x
I. etaa
Tablica 3.44: Moment savijanja od potresnih sila Mx (I. etaa)
MI.,x (kNm)
Zid K(kN/m)
ag=0,05g ag =0,1g ag =0,2g ag =0,3g
EN1 146054,98 22,57 45,14 90,28 135,42
ES1 146054,98 22,57 45,14 90,28 135,42
ERC1 452433,31 69,91 139,83 279,65 419,48
WN1 146054,98 22,57 45,14 90,28 135,42
WS1 146054,98 22,57 45,14 90,28 135,42
WRC1 452433,31 69,91 139,83 279,65 419,48
1489086,5 230,11 460,21 920,42 1380,63
10% EN1
10% ES1
30% ERC1
WN1
30%
WS1
10%
10% WRC1

Tablica 3.45: Moment savijanja od potresnih sila Mx za ag = 0,05g (II., III. i IV. etaa)
MII.,x MIII.,x MIV.,x
Zid K(kN/m)
(kNm) (kNm) (kNm)
EN2 340209,69 32,93 18,11 6,59
ERC2 452433,31 43,79 24,08 8,76
W2 340209,69 32,93 18,11 6,59
WRC2 452433,31 43,79 24,08 8,76
1585286,00 153,44 84,39 30,69
Zid K(kN/m)
(kNm) (kNm) (kNm)
EN2 340209,69 65,86 36,22 13,17
ERC2 452433,31 87,58 48,17 17,52
W2 340209,69 65,86 36,22 13,17
WRC2 452433,31 87,58 48,17 17,52
1585286 306,88 168,78 61,38
K(kN/m)
Zid (kNm) (kNm) (kNm)
EN2 340209,69 131,71 72,44 26,34
ERC2 452433,31 175,16 96,34 35,03
W2 340209,69 131,71 72,44 26,34
WRC2 452433,31 175,16 96,34 35,03
1585286 613,75 337,56 122,75
Zid K(kN/m)
(kNm) (kNm) (kNm)
EN2 340209,69 197,57 108,66 39,51
ERC2 452433,31 262,74 144,51 52,55
W2 340209,69 197,57 108,66 39,51
WRC2 452433,31 262,74 144,51 52,55
1585286 920,63 506,35 184,13
21% EN2
29%
ERC2
W2
29%
21% WRC2
Smjer y
I. , II., III. i IV. etaa
Tablica 3.49: Moment savijanja od potresnih sila My za ag = 0,05g
Zid K(kN/m) MI.,y (kNm) MII.,y (kNm) MIII.,y (kNm) MIV.,y (kNm)
N1; N2 146054,98 106,15080 70,78306 38,93068 14,15661
S1; S2 146054,98 106,15080 70,78306 38,93068 14,15661
292109,96 212,30161 141,56612 77,86136 28,31322

N1; N2 146054,98 212,30161 141,56612 77,86136 28,31322
S1; S2 146054,98 212,30161 141,56612 77,86136 28,31322
292109,96 424,60321 283,13223 155,72273 56,62645

N1; N2 146054,98 424,60321 283,13223 155,72273 56,62645
S1; S2 146054,98 424,60321 283,13223 155,72273 56,62645
292109,96 849,20643 566,26447 311,44546 113,25289

N1; N2 146054,98 636,90482 424,69835 233,58409 84,93967
S1; S2 146054,98 636,90482 424,69835 233,58409 84,93967
292109,96 1273,80964 849,39670 467,16819 169,87934
N1; N2
50% 50%
S1; S2
3.4.13 Nosivost nearmiranih zidanih zidova

Kako bi se odredila proraunska vrijednost vertikalnog optereenja zia potrebno je
odrediti koju povrinu, odnosno koliku teinu ploe preuzima pojedini zid. Za sluaj podjele
povrine kod iste vrste zidova, zidovi su ravnopravni, odnosno preuzimaju jednak dio
povrine (50:50). Za sluaj kad imamo kombinaciju zidova, armiranobetonski zidovi
preuzimaju 66,66% povrine ploe, a zidani zidovi 33,33%.
I. etaa
Slika 3.16: Povrine ploe koje preuzima pojedini zid na I. etai
Tablica 3.53: Povrine i teine ploe koje preuzima pojedini zid na I. etai
Broj Zid
1. EN1 2,114 7,9275
2. ES1 3,648 13,68
3. ERC1 1,585 5,94375
4. N1 1,963 7,36125
5. S1 1,133 4,24875
6. WN1 2,114 7,9275
7. WS1 3,648 13,68
8. WRC1 1,585 5,94375
* (
II. III. i IV. etaa
Slika 3.17: Povrine ploe koje preuzima pojedini zid na II., III. i IV. etai
Tablica 3.54: Povrine i teine ploe koje preuzima pojedini zid na II., III. ili IV. etai
Broj Zid
1. E2 5,762 21,6075
2. ERC2 1,585 5,94375
3. N2 1,963 7,36125
4. S2 1,133 4,24875
5. W2 5,762 21,6075
6. WRC2 1,585 5,94375
* (
3.4.12.1 Nosivost na vertikalno optereenje
proraunska vrijednost vertikalnog optereenja zia
proraunska nosivost nearmiranog zia

proraunska nosivost nearmiranog zia na sredini visine zia
faktor smanjenja nosivosti na sredini visine zia zbog vitkosti i ekscentrinosti

optereenja:
tablica
ekscentrinost zbog optereenja:
- proraunski moment savijanja na sredini visine zia:
- proraunsko vertikalno optereenje u sredini visine zia

ekscentrinost u sredini visine, nastaje od horizontalnog
optereenja
poetna ekcentrinost:
ekscentrinost od optereenja:
za
- dokaz nosivosti zida:
Nosivost zida EN1

Proraunska vrijednost vertikalnog optereenja zia
- teina zida EN1
- teina zida koju preuzima zid EN1 na jednoj etai
- teina ploe koju preuzima zid EN1 na jednoj etai
Proraunska nosivost nearmiranog zia na sredini visine zia
tablica 4
Tablica 3.55: Faktor smanjenja nosivosti zia m

Vitkost Ekscentrinost
11 0,82
11,05
12 0,80
- dokaz nosivosti zida EN1:
Tablica 3.56: Nosivost nearmiranog zia I. etae na vertikalno optereenje

Broj Zid
1. EN1 55,703 13,090
2. ES1 86,767 20,390
3. N1 50,594 11,889
4. S1 33,786 7,940
5. WN1 55,703 13,090
6. WS1 86,767 20,390
369,320 86,788
Tablica 3.57: Nosivost nearmiranog zia II. etae na vertikalno optereenje

Broj Zid
1. E2 107,878 25,351
2. N2 37,9455 8,917
3. S2 25,3398 5,955
4. W2 107,8778 25,351
279,041 65,573
Tablica 3.58: Nosivost nearmiranog zia III. etae na vertikalno optereenje

Broj Zid
1. E3 71,919 16,901
2. N3 25,297 5,945
3. S3 16,893 3,970
4. W3 71,919 16,901
186,027 43,716
Tablica 3.59: Nosivost nearmiranog zia IV. etae na vertikalno optereenje

Broj Zid
1. E4 35,959 8,450
2. N4 12,648 2,972
3. S4 8,447 1,985
4. W4 35,959 8,450
93,014 21,858
3.4.12.1 Nosivost na horizontalno optereenje
Proraun posmine nosivosti zia

Pri proraunu nosivog zia na posmik u obzir je potrebno uzeti proraunsko djelovanje
horizontalnih sila zajedno s proraunskim vertikalnim optereenjem. U nosivost na
horizontalne sile potpuno se zanemaruju dijelovi zia izloeni vlanim naprezanjima.
Nosivost na horizontalne sile odreuje se prema izrazu:
duljina tlano naprezanog dijela nearmianog neomeenog zia duljine L, pri

emu je proraunana na osnovi trokutne raspodjele naprezanja bez uzimanja u
proraun vlanog naprezanja, jer vlano naprezanje nearmirano i neomeeno zie ne
moe preuzeti:
* ( )+
proraunska vrijednost momenta savijanja koji djeluje u ravnini

zia
proraunska vrijednost minimalne tlane uzdune sile koja
djeluje zia (kod protresa )
karakteristina posmina vrstoa zida, kada na zie djeluje minimalno
vertikalno tlano optereenje, ne uzimajui u obzir dio zia koji je naprezan vlano
karakteristina poetna posmina vrstoa pri nultom tlanom

naprezanju:
- proraunsko tlano naprezanje okomito na posmik u elementu na
promatranoj razini, uzimajui odgovarajuu kombinaciju optereenja
utemeljenu na prosjenom vertikalnom naprezanju na tlanoj duljini
zia Lc, koja osigurava posminu otpornost:
- dokaz nosivosti: proraunska poprena sila VEd ne smije premaiti proraunsku posminu
nosivost (otpornost) zia na poprene sile VRd
Nosivost zida EN1

1. sluaj: ag = 0,05g
Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,x (Tablica 3.28):
* ( )+
Pripadno vertikalno optereenje na zidu za potresnu proraunsku kombinaciju:
Pripadni moment savijanja (Tablica 3.44):
[ ( )]
(openi zidni element, mort ope namjene

M15)
- dokaz nosivosti zida EN1:
2. sluaj: ag = 0,3g
Seizmika proraunska poprena sila Vl,k,x (Tablica 3.31):
* ( )+
Pripadno vertikalno optereenje na zidu za potresnu proraunsku kombinaciju:
Pripadni moment savijanja (Tablica 3.44):
[ ( )]
kod veih iznosa proraunskog ubrzanja tla nearmirani zidani zid ne

zadovoljava uvjete za nosivost, to pokazuje da nije projektiran za veu
seizminost
3.4.14 Nosivost armiranobetonskih zidova

Poznati podaci o armiranobetonskim zidovima:
beton C28/35, agregat maksimalnog zrna 6/8 mm
armatura B450C, dvostruki sloj vertikalne armature i horizontalne armature s dodatnim
sponama na ogranienom podruju na krajevima zida
Nosivost zida ERC1

ag = 0,3g
Duljina zida:
Debljina zida: 0,100 m
Visina etae: 1,400 m
Visina zgrade: 6,200 m
Proraunska tlana vrstoa betona (C28/35)
Proraunska granica poputanja armature (B450C)
Odreivanje duljine rubnih elemenata zida
Provjera vitkosti zida

zid je vitak
Provjera debljine zida
uvjet nije zadovoljen
Proraun visine kritinog podruja
Proraun poveanih reznih sila za potrebe dimenzioniranja

1. Poprene sile
Tablica 3.60: Raspodjela poprenih sila po visini za zid ERC
Broj h (m) Vx (kN)1 1,5 Vx (kN)2
1. 6,2 33,902 50,854
2. 4,65 59,329 88,994
3. 3,1 76,280 114,420
4. 1,55 90,171 135,256
1
Vx poprena sila dobivena proraunom, Tablica 3.31 i Tablica 3.35
2
1,5 Vx poprena sila poveana za 50%
Dijagram poprenih sila za zid ERC
6,0
dijagram
poprenih
5,0 sila
dobivenih
4,0

proraunom
poveani
h (m)
3,0
dijagram
poprenih
sila
2,0

1,0

0,0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100110120130140150
V (kN)
2. Momenti savijanja

Tablica 3.61: Raspodjela momenta savijanja po visini za zid ERC
Broj h (m) Muk (kNm)1 MERC (kNm)2
1. 6,2 0 0
2. 4,65 184,126 55,943
3. 3,1 506,346 153,845
4. 1,55 920,629 279,717
5. 0 1380,634 419,482
1
Muk ukupni moment savijanja od potresnih sila
2
MERC moment savijanja zida ERC raspodijeljen u omjeru krutosti
Dijagram momenta savijanja za zid ERC
6,0
dijagram
momenata
5,0 savijavanja
dobivenih
proraunom
4,0 proraunska
ovojnica
h (m)
3,0
2,0
1,0

0,0
0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500
M (kNm)
Slika 3.18: Nacrt armature armiranobetonskih zidova
4 USPOREDBA REZULTATA
Karakteristina tlana vrstoa zia

Projekt:
Proraun:
Odstupanje:
Zakljuak: vrijednost u projektu dobivena je ispitivanjem tlane vrstoe zidnih
elemenata i dobro se poklapa sa rezultatom dobivenim proraunom
Teina konstrukcije
Projekt:
Proraun:
Odstupanje:
Zakljuak: proraunata teina konstrukcije malo je vea od izmjerene teine, ime
smo u proraunu na strani sigurnosti
Osnovni period vibracija T

Projekt: (uzduni smjer)
(popreni smjer)
Proraun:
Zakljuak: osnovni periodi vibracija u projektu dobiveni su prije postavljanja na

potresni stol i postavljanja dodatnih masa, ime se ne mogu usporediti s
onima dobivenima proraunom
Raspodjela seizmikih sila po visini graevine

Projekt
:
Proraun:
Odstupanje:
Zakljuak: metodom prorauna koritenjem ekvivalentnih statikih sila uz
faktor ponaanja q=1,5 dobiveno je gotovo idealno poklapanje
rezultata s onima dobivenima na potresnom stolu
5 ZAKLJUAK
Postojee nearmirane zidane konstrukcije koje ne zadovoljavaju zahtjeve seizmikog

projektiranja esto se ojaavaju na nain da se dodaju armiranobetonski zidovi ili se postojei
zidani zidovi zamjenjuju armiranobetonskima. Pri tome se, pod pretpostavkom da samo
armirnobetonski zidovi doprinose krutosti i vrstoi zgrade, nearmirano zie zanemaruje, iako
su takvi zidovi najee dui, ali i brojniji. Razlika u odzivu konstrukcije s pojedinanim i
kombiniranim sustavom je velika. Konstrukcija mora biti projektirana na prikladne zahtjeve
za meukatni pomak koji odgovaraju i zidanim zidovima jer oni nastavljaju prenositi
vertikalno optereenje.
Za potrebe projekta CoMa WallS projektirana je etverokatna modelna graevina za
ispitivanje na potresnom stolu sa est nearmiranih zidanih zidova i dva armiranobetonska
zida, a meukatna konstrukcija je armiranobetonska ploa. S obzirom na povrinu zidova,
modelna graevina projektirana je tako da od ukupne povrine svih zidova, koja iznosi 4,772
m2, 83% povrine (3,972 m2) ine zidani zidovi. Teina im je takoer dominantna u odnosu
na armiranobetonske; 66% teine zidova (54,27 kN od ukupnih 82,27 kN koliko tee svi
zidovi) otpada na zidane zidove. Ipak, zbog velike krutosti armiranobetonskih zidova, zbroj
krutosti ovih dviju vrsta zidova je gotovo identian. S obzirom da se i potresna sila i moment
savijanja raspodjeljuju na zidove u omjeru krutosti, dolazimo do zakljuka da i nearmirani
zidani zidovi mogu puno doprinijeti u potresnoj otpornosti.
Modelna graevina nije projektirana u skladu s normama zbog toga je proveden

proraun konstrukcije prema pravilima EN 1996-1-1:2005 i EN 1998-1:2004. Proraun je
proveden pomou metode ekvivalentnih statikih sila za razliite intenzitete proraunskog
ubrzanja tla. Za faktor ponaanja, pomou kojeg se odreuje proraunski spektar odziva,
usvojena je vrijednost od q=1,5 kao najnepovoljniji sluaj i za tu je vrijednost dobiveno
gotovo idealno poklapanje rezultata s onima dobivenima na potresnom stolu. Kada bi se
prema pojednostavljenoj metodi zanemarili nearmirani zidani zidovi i sve horizontalne sile
rasporedile samo na armiranobetonske zidove, rezultat bi bio previe konzervativan i pravo
ponaanje konstrukcije ne bi se moglo dobro prikazati. Analiza ovakvih mjeovitih sustava
vrlo je osjetljiva na pretpostavljena svojstva krutosti tih tipova zidova, a pozitivne rezultate
moemo oekivati samo ako su vrstoa i krutost obje vrste zidova u odreenom omjeru.
LITERATURA
[1] Behaim B., Armirani beton, Zagreb, 1995.

[2] auevi M., Dinamika konstrukcija, Sveuilini udbenik, Golden marketing -
Tehnika knjiga, Zagreb, 2010.
[3] Sori Z., Zidane konstrukcije I, Zagreb, 2016.
[4] Tomaevi M., Dynamic modelling of masonry buildings: storey mechanism model as
a simple alternative, Earthquake Engineering and Structural Dynamics, vol. 15, pp.
731-749, 1987.
[5] Tomii I., Betonske konstrukcije, Zagreb, 1996.
[6] Beyer K., Seismic Behaviour of Mixed Reinforced Concrete - Unreinforced Masonry,
Wall Structures, Seventh Framework Programme, Capacities Specific Programme,
Research Infrastructures, Project No.: 227887, January 2013.
[7] Beyer K., Tondelli M., Petry S., Peloso S., Dynamic testing of a four-storey building
with reinforced concrete and unreinforced masonry walls: prediction, test results and
data set
[8] Bisch P., Carvalho E., Degee H., Fajfar P., Fardis M., Franchin P., Kreslin M., Pecker
A., Pinto P., Plumier A., Somja H., Tsionis G., Eurocode 8: Seismic Design of
Buildings Worked examples, Worked examples presented at the Workshop EC 8:
Seismic Design of Buildings, Lisbon, 10-11 Feb. 2011.
[9] Koul M., Raspudi K., Utjecaj zidova ispune na ponaanje okvirnih konstrukcija pri
seizmikom optreenju, E-zbornik Graevinskog fakulteta u Mostaru, broj 4, prosinac
2012
[10] Mrak P., Grandi D., Metrovi D., Armiranobetonski zidovi u potresnim podrujima,
Graevinar 62 (2010) 6, 517-527
[11] Paparo A., Beyer K., Development of a displacement-based design approach for
modern mixed RC-URM wall structures
[12] Paparo A., Beyer K., Pushover analyses of mixed RC-URM wall structures
[13] Paparo A., Beyer K., Seismic behaviour of mixed RC-URM wall structures:
comparison between numerical results and experimental evidence
[14] Paparo A., Beyer K., Quasi-static cyclic tests of two mixed reinforced concrete
unreinforced masonry wall structures
[15] Petry S., Beyer K., Comparison of seismic tests on urm piers at half-and full-scale
[16] Petry S., Beyer K., Scaling unreinforced masonry for reduced-scale seismic testing
[17] Petry S., Beyer K., Testing unreinforced masonry structures at reduced scale
[18] Tomii, I., Duktilni zidovi s dijagonalnom armaturom hrpta, Graevinar 56 (2004) 7,
423-428
[19] CEN. Eurocode 6: Design of masonry structures - Part 1-1: General rules for
reinforced and unreinforced masonry structures (EN 1996-1-1:2005). Brussels:
European Committee for Standardization; 2005
[20] CEN. Eurocode 8: Design of Structures for Earthquake Resistance - Part 1: General
Rules, Seismic Actions and Rules for Buildings (EN 1998-1:2004). Brussels:
European Committee for Standardization; 2004
[21] http://e-ucenje.gfmo.ba/predmeti/attachments/article/743/
RadniMaterijaliZaTrecuProvjeruZnanja.pdf, 6.8.2016.
[22] http://www.gfos.unios.hr/portal/images/stories/studij/sveucilisni-
preddiplomski/osnove-proracuna-i-djelovanja-na-konstrukcije/1-potres-
predavanja.pdf, 6.8.2016.
[23] http://seminar.tvz.hr/materijali/materijali13/13A06.pdf, 25.7.2016.
GRAFIKI PRILOZI
Prilog 1. Proelje uzduni smjer

Prilog 2. Proelje popreni smjer
Prilog 3. Tlocrt I. etae
Prilog 4. Tlocrt II., III. i IV. etae
Prilog 5. Presjek A-A
Prilog 6. Presjek B-B
Prilog 7. Presjek C-C
Prilog 8. Centar krutosti i centar masa I. etae
Prilog 9. Centar krutosti i centar masa II., III. i IV. etae
Prilog 10. Povrine koje preuzima pojedini zid na I. etai
Prilog 11. Povrine koje preuzima pojedini zid na II., III. i IV. etai
Proelje - uzduni smjer
556
15
100
140
40
15
100
140
40
15
660
100
140
40
15
140
40
42 154.5 78 154.5 69 100 42

640 [cm]
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Izraeno: 15.8.2016.
Prilog: Proelje - uzduni smjer Primljeno: 5.9.2016.
Mjerilo 1:50 Broj priloga: 1 Mentor:

doc. dr. sc. Davorin Penava,
Pristupnica: Helena-Ena Habijani dipl. ing. gra.
Proelje - popreni smjer
320
15
140
15
140
15
660
140
15
140
40
30 30.5 52.3 154.5 52.3 30.5 30

380 [cm]
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Izraeno: 15.8.2016.
Prilog: Proelje - popreni smjer Primljeno: 5.9.2016.

Tlocrt I. etae
Istok
556
9.5 537 9.5
C
EN1 (1,545 x 1,400 x 0,095 m) ES1 (1,545 x 1,400 x 0,095 m) ERC1 (1,0 x 1,4 x 0,1 m)
1010
30.5
9.5
62.8
52.3
N1 (1,545 x 1,400 x 0,095 m)
S1 (1,545 x 1,400 x 0,095 m)

Sjever
Jug
154.5
154.5
320
280
A A
52.3
62.8
30.5
9.5
1010
WN1 (1,545 x 1,400 x 0,095 m) WS1 (1,545 x 1,400 x 0,095 m) WRC1 (1,0 x 1,4 x 0,1 m)
C
B
537 9.5
9.5 135.5 9.5 78 9.5 135.5 9.5 69 100
[cm]
154.5 154.5
Zapad
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Izraeno: 15.8.2016.
Prilog: Tlocrt I. etae Primljeno: 5.9.2016.

Tlocrt II., III. i IV. etae
Istok
556
9.5 537 9.5
C
E2 (3,870 x 1,400 x 0,095 m) ERC2 (1,0 x 1,4 x 0,1 m)
1010
30.5
9.5
62.8
52.3
N2 (1,545 x 1,400 x 0,095 m)
S2 (1,545 x 1,400 x 0,095 m)

Sjever
Jug
154.5
154.5
320
280
A A
52.3
62.8
30.5
9.5
1010
W2 (3,870 x 1,400 x 0,095 m) WRC2 (1,0 x 1,4 x 0,1 m)
C
B
9.5 368 9.5 69 100 [cm]

387
Zapad
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Izraeno: 15.8.2016.
Prilog: Tlocrt II., III. i IV. etae Primljeno: 5.9.2016.

Presjek A-A
556
9.5 537 9.5
15
N2 N2
140
15
N2 N2
140
15
660
N2 N2
140
15
N1 N1
140
40
42 154.5 78 154.5 69 100 42

640 [cm]
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Izraeno: 15.8.2016.
Prilog: Presjek A-A Primljeno: 5.9.2016.

Presjek B-B
320
10.5 299 10.5
9.5 280 9.5
15
W2 E2
140
15
W2 E2
140
15
660
W2 E2
140
15
WN1 EN1
140
40
30 30.5 52.3 154.5 52.3 30.5 30

380 [cm]
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Izraeno: 15.8.2016.
Prilog: Presjek B-B Primljeno: 5.9.2016.

Presjek C-C
320
10 300 10
10 280 10
15
WRC2 ERC2
140
15
WRC2 ERC2
140
15
660
WRC2 ERC2
140
15
WRC1 ERC1
140
40
30 30.5 52.3 154.5 52.3 30.5 30

380 [cm]
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Izraeno: 15.8.2016.
Prilog: Presjek C-C Primljeno: 5.9.2016.

Centar krutosti i centar masa I. etae
273.3 11.7 261.5
EN1 ES1 ERC1

145
145
CK
N1
S1
CM
145
145
WN1 WS1 WRC1
273.3 11.7 261.5
285 261.5 [cm]
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Prilog: Centar krutosti i centar masa Izraeno: 15.8.2016.
I. etae Primljeno: 5.9.2016.

Centar krutosti i centar masa II., III. i IV. etae
273.3 9.2 264
E2 ERC2
145
145
CK
N2
S2
CM
145
145
W2 WRC2
273.3 9.2 264
282.5 264 [cm]
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Prilog: Centar krutosti i centar masa Izraeno: 15.8.2016.
II., III. i IV. etae Primljeno: 5.9.2016.

Povrine koje preuzima pojedini zid na I. etai
193.5 228 134.5

82.8 110.8 228 86.7 47.8
45
60
82.8
82.8

45 30
PEN1 PES1 PERC1

77.3
77.3
PN1
320
320
PS1
77.3
77.3
45 PWN1 PWS1 PWRC1
30
82.8
82.8

45
60
82.8 110.8 228 86.7 47.8
193.5 228 134.5 [cm]
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Prilog: Povrine koje preuzima pojedini Izraeno: 15.8.2016.
zid na I. etai Primljeno: 5.9.2016.

Povrine koje preuzima pojedini zid na II., III. i IV. etai
193.5 228 134.5

82.8 110.8 228 86.7 47.8
45
60
82.8
82.8

45 30
PE2 PERC2
77.3
77.3
PN2
320
320
PS2
77.3
77.3
45 PW2 PWRC2
30
82.8
82.8

45
60
82.8 110.8 228 86.7 47.8
193.5 228 134.5 [cm]
GRAEVINSKI FAKULTET
OSIJEK
DIPLOMSKI RAD
Prilog: Povrine koje preuzima pojedini Izraeno: 15.8.2016.
zid na II., III. i IV. etai Primljeno: 5.9.2016.


Zgrada Sa Nosivim Ab I Nearmiranim Zidovima PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Zgrada Sa Nosivim Ab I Nearmiranim Zidovima PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SVEUILITE JOSIPA JURJA STROSSMAYERA U

Osijek, 8. rujna 2016. Helena-Ena Habijani

Zgrada s nosivim armiranobetonskim i nearmiranim zidanim

Osijek, 8. rujna 2016. ____________________

ZNANSTVENO PODRUJE: Tehnike znanosti

ZADATAK: Modelna etverokatna graevina ima nosivi sustav

Osijek, 9. svibnja 2016.

Mentor: Predsjednica Odbora za

Mjeoviti sustavi, tonije sustavi armiranobetonskih zidova i nearmiranih zidanih

Kljune rijei: kombinirane strukture, armiranobetonski zidovi, nearmirani zidani zidovi,

HABIJANI, Helena-Ena iii

3.4.4.1 Krutosti zidova I. etae...................................................................................... 33

HABIJANI, Helena-Ena vii

Potresna djelovanja smatraju se najsloenijima od svih djelovanja kojima su

Kako bi se slijedila odreena pravila pri projektiranju i podigla razina sigurnosti

1.1. Opis problema

Dodavanje armiranobetonskih zidova zidanim zgradama (Slika 1.4) moe imati

Slika 1.4: Kombinirani sustavi [21]

2 KONSTRUKCIJE U SEIZMIKIM PODRUJIMA

2.1 Armiranobetonske konstrukcije u seizmikim podrujima

2.1.2 Seizmiko projektiranje armiranobetonskih konstrukcija

Proraun, konstrukcijsko oblikovanje i razradu detalja armiranja armiranobetonskih

projektiraju se tako da osiguraju dovoljno troenje histerezne energije i cjelokupno duktilno

gdje je osnovna vrijednost faktora ponaanja ovisna o konstrukcijskoj vrsti (vrijednosti u

Tablica 2.1: Osnovna vrijednost faktora ponaanja q0 za sustave pravilne po visini

- vrijednost s kojom se mnoi horizontalno seizmiko djelovanje pri pojavi mehanizma

Kad vrijednost mnoitelja nije procjenjena preko odreenih prorauna, za

- prevladavajui koeficijent oblika zidova konstrukcijskog sustava

Za vertikalnu komponentu potresnog djelovanja faktor ponaanja openito je 1,0 za

2.2 Zidane konstrukcije u seizmikim podrujima

2.2.2 Seizmiko projektiranje zidanih konstrukcija

Tablica 2.2: Preporueni geometrijski zahtjevi za nosivo zie

Tablica 2.3: Tipovi konstrukcije i gornja granica faktora ponaanja, q

2.3 Osnovne preporuke idejnih rjeenja konstrukcija otpornih na potres

konstrukcije, a duktilnost omoguuje izbjegavanje naglog ruenja te veu sposobnost

3 PROJEKT ''COMMA WALLS''

3.1 Openito o projektu

Slika 3.2: Tlocrt prve etae modelne graevine

Tablica 3.1: Redoslijed izgradnje modelne graevine

Slika 3.3: Izgradnja modelne graevine [6]

Da bi se tijekom ispitivanja dobila slina naprezanja na graevine u umanjenom

masu konstrukcije, postavljeni se jednoliko po visini tako to su dodani direktno na svaku od

Slika 3.4: Tlocrtni prikaz dodatnih masa (mjere u milimetrima)

Za ispitivanje modelne graevine koriten je zapis potresa iz Herceg-Novog, Crna

pomaka, koriteni su pretvarai pomaka. Kako bi se izmjerila dijagonalna deformacija

Slika 3.5: Modelna graevina na potresnom stolu [6]

3.2 Usporedba ponaanja pojedinanih i kombiniranih sustava

Ispitivanje modelne graevine s kombiniranim sustavom pokazalo je da

Slika 3.9: Deformacije i pomaci nearmirane zidane konstrukcije (lijevo), armiranobetonske

Modelna graevina iz projekta za ispitivanje potrebna je u dvostruko manjem mjerilu.

(orijentacija modela drugaija od prototipa, hrapavost odsjeene povrine utjee na posminu

Kod testiranja u umanjenom mjerilu, potrebno je posebnu panju posvetiti skaliranju

Za skaliranje se najee koristi Simulacija postavljanjem dodatne mase i prema tom

pri emu je skalirana duljina, a faktor skaliranja za modul elastinosti.

Tablica 3.3: Mehanika i geometrijska svojstva ispitanih zidnih elemenata

Slika 3.10: Zidni element u dvostruko manjem mjerilu i u pravoj veliini[6]

U ovom radu primjenit e se metoda ekvivalentnih statikih sila. Metoda je

posmika. Seizmiku silu potrebno je rasporediti i po visini konstrukcije da bi se mogli

Slika 3.11: Oznake zidova I. etae

Slika 3.12: Oznake zidova viih etaa

3.4.2 Materijalne karakteristike

faktor oblika, ovisi o irini i visini zidnog elementa

srednja tlana vrstoa zidnih elemenata