Podklasa Magnolidae

U ovu klasu su preteno svrstane drvenaste, ali su este i zeljaste biljke, koje esto
nemaju prave sudove u provodnim tkivima, dok u parenhimu imaju sekretorne elije. Strome su im
paracitne po dvije elije zatvaraice, i dvije pomonice. Cvjetovi su
dvopolni, sa spiralnim ili spiralnociklinim rasporedom cvetnih delova. Podklasi pripada nadred
Magnolianae, u koji su svrstane sve najprimitivnije dikotile,razliitih stupnjeva specijalizovanosti
Magnoliales, Laurales, Piperales, Aristolochiales i Rafflesiales.

Redu Magnoliales pripadaju uglavnom drvenaste biljke drvee i iblje, sa prostim

naizmenino rasporeenim listovima, koji su celi i zimzeleni. Njihovi cvetovi su
uglavnom pojedinani, dvopolni i aktinomorfni. Perijant je prost.
Najpoznatije familije ovog reda su: Magnoliaceae, Degeneriaceae, Winteraceae, Annonacea.

Magnoliaceae najzastupljenije u tropskim predelima June i Severne Amerike,

gde rastu kao drvenaste biljke sa krupnim, zimzelenim listovima sa perastom
nervaturom; este su elzde sa eterinim uljima. Apokarpan gineceum sastavljen iz velikog broja
karpela,nadcvetan plodnik; plod oraica ili meak, koji grade
zbirni plod; Magnolia (Magnolia grandiflora, Magnolia liliflora, Magnolia
salicifolia, Magnolia macrophylla...)poznat je rod Liriodendron (Liriodendron tulipifera),i Kmeria..
Degeneriaceae pripada joj jedna vrsta Degeneria vitensis koje se nalazi
samo na Fidiju; drvenasta biljka naizmeninog rasporeda listova..

Redu Pipperales pripada jako poznata familija Pipperaceae familija bibera,

zastupljena u svim tropskim predelima pre svega u praumama Amerke i Malezije. To je dosta stara
familija, iji su fosili poznati jo iz gornje krede. Pripadaju joj uglavnom viegodinje zeljaste biljke, i lijane
ili epifiti. Listovi su mesnati, spiralno rasporeeni,dok je stipula srasla sa lisnom drkom ili odsutna. Za
njih je jako specifino prisustvo uljanih elija sa piperinom u njihovim vegetativnim organima. Cvetovi su
bez perijanta, dvopolni ili jednopolni, i smeteni u pazuhu titolikog listiZnaajni su rodovi Piper
(Piper angustifolium sa maticinom; Piper nigrum plodovi se upotrebljavaju kao
zain), Peperomia, Ottonia, Chavica...
Sve vrste bibera koje se mogu nai u prodaji su Piper nigrum. Zeleni biber se dobija
branjem zrna bibera prije zrenja. Jo svje, potapa se u slanu vodu, sui se na visokim temperaturama ili
zamrzne, kako bi sauvao zelenu boju. Crni biber se uobiajeno bere jo nezreo ili neposredno pred zrenje,
sui se na suncu i time postaje crn i tvrd. Beli biber dobija se od zrelog zrna bibera. Zreli biber se natapa
nekoliko dana u tekuoj vodi. Zatim se guli ljuska, te tako ostaje samo sjemenka, koja je beliaste
boje.Crveni biber je potpuno zreo, neoguljen plod. Da bi ouvao boju, prerauje se kao i zeleni biber.

Redu Aristolochiales pripadaju dva, ekoloki vrlo razliita tipa biljaka neke su
autotrofne, drvenaste ili zeljaste; a neke parazitske, sa redukovanim vegetativnim
organima. Specijalizovane odlike reda
Aristolochiales u odnosu na Magnoliales jesu podcvetan plodnik, zigomorfni
cvetovi, srastao prost perijant... Za ovaj red je bitna familija Aristolochiaceae,
kojoj pripadaju drvenaste, zeljaste i lijanske forme. One imaju proste listove bez
zalistaka, srcastog oblika i naizmeninog rasporeda. U vegetativnim organima imaju
uljane elije. Cvjetovi su dvopolni, aktinomorfni (Asarum) ili zigomorfni (Aristolochia). Perijant je
uglavnom prost, srastao i trolan. Plod je aura. Znaajni rodovi su Sarum (monotipski rod Sarum
henry), Asarum (Asarum europeaum upotrebljava se u medicini; rizom mirie na biber), Aristolochia
(kancerogene za oveka i toksine po bubrege; Aristolochia sipho amerikanska lulica), Euglypha
(monotipski rod Euglypha rojasiana).

Red NYMPHAEALES - lopoi To su vodene biljke i smatra se danas da su odigrale vanu ulogu u ravoju jednosupnica.
Naime, kako su najprimitivnije jednosupnice vodene biljke, pretpostavlja se da su kopnene jednosupnice izale iz
vode i razvile se na kopnu, pa se obino kae da je razvoj jednosupnica tekao kroz vodu.
Podklasi Ranunculidae
-pripadaju biljke dosta bliske podkalsi Magnolidae, ali koje su dosta uznapredovale. To su preteno
viegodinje, zeljaste biljke sa razvijenim, pravim sudovima. Podklasi pripada samo jedan nadred
Ranunculanae, sa dva bitna reda Ranunculales i
Papaverales.
Red Ranunculales obuhvata zeljaste, drvenaste i lijanske biljke. Njihovi listovi su
prosti, esto i sloeni, uvek bez stipule. Cvetovi su jedno- ili dvopolni, najee
aktinomorfni. Za ovaj red su najznaajnije familije: Ranunculaceae kosmopoliti (najzastupljeniji na
severnoj hemisferi); uglavnom zeljaste biljke. znaajni su rodovi Ranunculus (Ranunculus acer,
Ranunculus ficaria, Ranunculus cassubicus heterofilija,Ranunculus acris), Clematis (Clematis vitalba),
Anemone (Anemone
ranunculoides), Heleborus (Helleborus odorus), Aconitum (vrlo otrovne korenske krtole alkoloid
akonitin).

Berberidaceae zastupljene u umerenim regionima; drvenaste biljke bunovi

ili manje drvee; ukrasne, dekorativne biljke; sloeni, celi ili deljeni listovi;
aktinomorfni, dvopolni cvetovi; trolani ili dvolani (broj lanova po
ciklusu); pojedinani ili grupisani u cimozne ili racemozne cvasti (titovi,
grozdovi ili klasovi); ciklini, hemiciklini ili spiralni; pranika 4-8, slobodnih i
rasporeenih u dva kruga; gineceum pseudomonomeran, od 2-3 srasla
oplodna listia; plodnik je hipogin; plod bobica; kotiledoni srasli sinkotilija;
poznati rodovi Berberis (Berberis vulgaris) i Mahonia (Mahonia aquifolium
ukransi ib).

Vrste reda Papaverales su veoma bliske sa vrstama reda Ranunculales po

biohemijskim i palinolokim svojstvima. One su preteno zeljaste, ree drvenaste; i sa naizmeninim lisnim
rasporedom. Cvetovi su dvopolni, dvoalni, ciklini i mogu biti i aktino- i zigomorfni.
Papveraceae zastupljene uglavnom na severnoj hemisferi (umerene zone);
zeljaste, ree drvenaste (Bocconia); i sa naizmeninim lisnim rasporedom; listovi
prosti ili renjeviti; uglavnom imaju mlene cevi, i proizvode veliki broj alkaloida.
Rodovi Platystemon (izokarpan plod),Romneya, Chelidonium (Chelidonium mayus monotipski rod),
Glaucium,Argemone, Papaver (Papaver rhoeas; Papaver somniferum iz mlenog soka se dobija opijum;
semena su jestiva jer u njima ima jako malo alkaloida).
Fumariaceae dimnjae; iskljuivo zeljaste biljke,bez mlenih cevi, sa
deljenim listovima i estim krtolastim korenom.Znaajni su Dicentra (Dicentra peregrina, Dicentra
eximia),Corydalis, Fumaria, Lamprocapnos (Lamprocapnos spectabilis).

Podklasa Hamamelidae

Pripadnici podklase Hammamelidae su u narodu pozanti kao resnatice, i to zato to

esto obrazuju cvasti rese. To su uglavnom drvenaste biljke, sa pravim sudovima. One se oprauju vetrom
(anemofilija), pa zbog toga su i razvile neke adaptacije na to cvetovi su redukovani (mali broj prljenasto
rasporeenih delova), cvetovi su apetalni i do cvetanja dolazi pre listanja. Cvetovi su uglavnom jednopolni,
dok su cele biljke uglavnom jednodome.

Nadred HAMAMELIDANAE esto se ta biljna skupina oznaava kao Amentiferae, tj. biljke cvjetovi kojih su skupljeni
u rese ili mace. To su preteno drveta, rjee grmovi, a jo rjee zeljaste biljke. Cvjetovi su u pravilu jednospolni i
jednodomni, vrlo rijetko dvodomni. Isto su tako rijetki i dvospolni cvjetovi. Graa i oblik ploda dosegli su u toj skupini
visoki stupanj specijalizacije, a najvie su se preobrazili cvjetovi jer su skoro u potpunosti ili potpuno izgubili vjeni
kao nepotreban ili suvian kod opraivanja vjetrom. Pranici su uglavnom na vrlo dugom filamentu, lagano pokretljivi
i proizvode velike koliine polena. Muki cvjetovi su skoro u pravilu skupljeni u rese, sastavljene od patitaca. Na
tuku enskoga cvijeta naroito se istie njuka svojom veliinom i oblikom, da bi se na nju mogao uhvatiti polen
noen zranim strujama. Predstavnici hamamelidana, iako relativno malobrojni, tvore najvei dio bjelogorinih uma,
naroito izvantropskih podruja pogotovo u umjerenom pojasu sjeverne hemisfere, pa tako i u naoj zemlji (razliite
ume bukve, mnogobrojnih hrastova, kestena, graba, johe, breze, brijestova itd.)
Bitni redovi su Trochodendrales, Hamamelidales, Betulales, Fagales, Juglandales, Urticales... Veina
vrsta je svrstana u red Urticales, gde pripada oko dve treine vrsta ove podklasa; a pored njega je brojan i
red Fagales.

Red Fagales, je kao to je ve spomenuto jedan od najznaajnijih redova ove

podklase. Pripadnici ovog reda, vrste familije Fagaceae, vode poreklo od vrste reda
Hammamelidales, a dosta su srodne i sa redom Betulales.
Vrste ove familije su drvee ili iblje, sa naizmeninim listovima i kratkotrajnim zaliscima, koje uglavnom
naseljavaju umerene regione severne hemisfere. Listovi su prosti, celi ili deljeni. Mogu biti i listopadne i
zimzelene. Uglavnom su jednodome, sa retkim izuzecima
(Nothophagus spp. dvodoma). Cvetovi su preteno jednopolni, sa prostim
aicolikim perijantom, sa sraslim listiima. U mukim cvetovima ima ili 4-7
pranika, dok enski uglavnom imaju 3 srasle karpele. Muki cvetovi su
grupisani u cvasti rese, koje mogu biti visee, uspravne ili loptaste. Plodnik je
podcvetan, sa dva visea semena zametka sa dvojnim integumentima. Plodovi su
sinakrpne oraice, i one mogu biti pojedinane, ili grupisane zajedno i prekrivene
kupulom (osovinskog porekla). Kod roda Quercus se u kupuli nalazi po jedan enski
cvet, sa tri karpele ir; kod roda Fagus kupula je sa etiri renja i pokrivena
bodljastim izratajima. Znaajni su rodovi Fagus (Fagus silvatica, Fagus orientalis,
Fagus grandifolia), Nothofagus, Castanea (Castanea sativa), Passania, Quercus
(Quercus cerris, Quercus robur, Quercus ilex...), Chrysolepis (Chrysolepis chrysophylla;Chrysolepis
sempervirens)...Redu Betulales pripadaju jednodomo drvee sa prostim, celim, naizmenino
rasprostranjenim listovima i kratkotrajnim zaliscima. Jako su slini redu Fagales, ali ih razlikuju bitne
morfoloke karakteristike redukovaniji cvetni omota; muki cvetovi srasli sa pripercima (brakteja
pazuh lista iz kog cvet raste) ili pazunim listovima; enski obavijeni omotaem poreklom od priperaka...
Redu pripada jedna familija Betulaceae, kojoj je esto pridodata i familija Corylaceae. Cvetovi su grupisani
u dihazijalne ili klasolike cvasti, i oni su jednopolni, sa prostim perijantom (esto je i redukovan). Perjant,
ukoliko je prisutan se sastoji iz etiri listia; u mukim ima 2-4 pranika, a u enskim dva srasla oplodna
listia. Plod je jednosemena, krilata ili kupulom prekrivena oraica. Znaajni su rodovi Alnus (Alnus
cordata, Alnus glutinosa crna jova; Alnus rubra crvena jova), Betula (Betula pendula, Betula papyrifera,
Betula nana, Betula humilis), Corylus (Corylus avellana), Ostrya...

Za red Juglandales je najznaajnija familija Juglandaceae, orasi. To je uglavnom

drvee, ree iblje sa perastim, naizmenino rasporeenim listovima sa ili bez
zalistaka. Cvetovi su jednopolni i haplohlamidni. Muki cvetovi su grupisani u rese.
enski cvetovi su grupisani najee u cvasti sa 2-3 pojedinana cveta, i postavljeni su terminalno, zajedno
sa listovima. Kod njih, etiri listia perijanta i dva priperka srastaju oko podcvetnog plodnika, dok zatitni
listi prirasta za cvetnu lou. Tuak se sastoji iz dve karpele. Specifino za jednopolnost cvetova vrsta ove
familije, jeste da nastaje usled atrofije jednog pola. Plod je kotunica, kod koje kupula nastaje od razraslih
priperaka i zatitnih listia; i ree sinkarpna, krilata oraica. Znaajni rodovi su Juglans (Juglans regia),
Pterocarya (sinkarpna krilata oraica), Carya (Carya illinoinensis pikan, hikori orah), Alfaroa,
Cyclocaria, ...