Professional Documents
Culture Documents
V L0 02346
V L0 02346
H KHNH L
LUN VN THC S
H Ni 2009
MC LC
ii
Trang
Trang ba ph
LI CAM OAN Error! Bookmark not defined.
LI CM N Error! Bookmark not defined.
MC LC i
BNG K HIU CC CH VIT TT iv
DANH MC CC BNG iv
DANH MC CC HNH V, TH iv
M U 6
CHNG I - C S LOGIC M 8
1.1. Logic r v s xut hin ca logic m ....................................................................... 8
1.2. Cc php ton v tp m ............................................................................................ 9
1.2.1. Php ph nh .................................................................................................... 9
1.2.2. T - chun ............................................................................................................ 9
1.2.3. T - i chun .................................................................................................... 14
1.3. Mt s vn lin quan ca cc ton t trong Logic M ....................................... 18
1.3.1. Php i ngu .................................................................................................. 18
1.3.2. Quan h gia t - chun v t - i chun. ....................................................... 19
1.3.3. Mt s qui tc vi php hi v php tuyn ................................................... 19
1.4. Php ko theo ........................................................................................................... 20
1.4.1. nh ngha php ko theo ............................................................................... 20
1.4.2. Mt s dng hm ko theo c th .................................................................. 22
1.4.3. th mt s hm ko theo c quan tm ................................................. 26
1.5. Quan h m v php hp thnh ............................................................................... 27
1.5.1. Quan h m ...................................................................................................... 27
1.5.2. Php hp thnh ............................................................................................... 27
CHNG 2 LUT M V H SUY DIN M Error! Bookmark not defined.
2.1. H m trn c s cc lut m .................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.1. nh ngha lut m ............................................. Error! Bookmark not defined.
2.1.2. nh ngha h m trn c s cc lut m ......... Error! Bookmark not defined.
2.2. H suy din m ........................................................ Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Kin trc c bn ca h suy din m ................ Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Cc bc suy din m ......................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Mt s phng php suy din trong h m ...... Error! Bookmark not defined.
CHNG III - LP LUN XP X TRONG H M TRN C S CC LUT M Error!
Bookmark not defined.
3.2. M hnh ngn ng - Linguistic models (LM) .......... Error! Bookmark not defined.
3.3. Suy din vi m hnh m ......................................... Error! Bookmark not defined.
3.4. M hnh Mamdani (Constructive) v Logical (Destructive) ..Error! Bookmark not
defined.
3.4.1. Phng php lp lun Mandani ........................ Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Phng php lp lun logic ................................ Error! Bookmark not defined.
3.5. M hnh ngn ng vi tp hp cc u ra ............... Error! Bookmark not defined.
3.6. M hnh Takagi Sugeno Kang (TSK) ................ Error! Bookmark not defined.
3.6.1. M hnh ................................................................ Error! Bookmark not defined.
iii
DANH MC CC BNG
Trang
Bng 1.1: Cc cp i ngu vi n(x) = 1-x ....................................................................... 17
Bng 2.1: Phng php gii m trung bnh tm vi m = 2 ............................................... 39
DANH MC CC HNH V, TH
Trang
Hnh 1.2: th t-chun yu nht T0 11
Hnh 1.2: th t-chun Lukasiewiez 11
Hnh 1.3: th t-chun T2 12
Hnh 1.4: th t-chun t(x,y) = x*y 12
Hnh 1.5: th t-chun min 12
Hnh 1.5: th t-chun Min-Nilpotent 12
Hnh 1.6: th t-chun T4 13
Hnh 1.7: Giao ca 2 tp m dng tch 14
Hnh 1.8: Giao ca 2 tp m dng min 14
Hnh 1.8: th hm t-i chun SN 16
Hnh 1.9: th T-i chun SM 16
Hnh 1.10: th T-i chun SP 16
Hnh 1.11: th T-i chun S2 16
Hnh 1.13: th T-i chun S4 16
Hnh 1.14: th T-i chun SL 17
Hnh 1.15: th T-i chun S0 17
Hnh 1.16: Hp ca hai tp m dng Max 18
Hnh 1.17: Hp ca hai tp m dng Lukasewiez 18
Hnh 1.18: th IQL= 1-x+x2y 24
Hnh 1.19: th IQL= max(y,1-x) 24
Hnh 1.20: th I(x,y)=max(1-x,min(x,y)) 26
Hnh 1.21: th hm I(x,y) - Godeh 26
Hnh 1.22: th hm I(x,y) - Goguen 27
Hnh 2.1: ng c iu khin tc khng kh. Error! Bookmark not defined.
Hnh 2.2: Cu trc c bn ca h suy din m Error! Bookmark not defined.
Hnh 2.3: Gii m bng phng php cc i Error! Bookmark not defined.
Hnh 2.4: Gii m bng phng php trung bnh Error! Bookmark not defined.
Hnh 2.5: Gii m theo phng php trung bnh tm Error! Bookmark not defined.
v
Hnh 2.6: Hm thuc hp thnh dng i xng Error! Bookmark not defined.
Hnh 2.7: Gii m trung bnh tm vi m=2 Error! Bookmark not defined.
Hnh 3.1: Phn phi kt hp lut R1(x,y): IF U l Bi THEN V l Di Error! Bookmark not
defined.
Hnh 3.2: Phng php lp lun Mamdani/Constructive Error! Bookmark not defined.
Hnh 3.3: Kt qu tnh ton u ra bng hnh phng php Mamdani Error! Bookmark
not defined.
Hnh 3.4: S khi ca phng php lp lun lgic Error! Bookmark not defined.
Hnh 3.5: Tnh ton kt qu u ra bng hnh ca phng php logic Error! Bookmark
not defined.
Hnh 3.6: Biu din cc quan h m R tng ng vi phng php Mamdani Error!
Bookmark not defined.
Hnh 3.7: S khi ca c ch suy din n gin Error! Bookmark not defined.
Hnh 3.8: Biu din hnh hc ca h suy din v d 2 Error! Bookmark not defined.
Hnh 4.1: Ca s son tho phn lp M- Neuron thch nghi Error! Bookmark not
defined.
Hnh 4.2: H thng suy din M c thit k bng Simulink Error! Bookmark not
defined.
Hnh 4.3: M hnh cu trc GUI trong Matlab Error! Bookmark not defined.
Hnh 4.4: Cu trc FIS Error! Bookmark not defined.
Hnh 4.5: Hm thuc bin m ca bin vo Arrival Error! Bookmark not defined.
Hnh 4.6: Hm thuc bin m ca bin vo Queue Error! Bookmark not defined.
Hnh 4.7: Hm thuc bin m ca bin ra Extention Error! Bookmark not defined.
Hnh 4.8: Biu din hnh hc ca h suy din dng Mamdani Error! Bookmark not
defined.
Hnh 4.9: Biu din hnh hc ca h suy din dng lp lun logic Error! Bookmark not
defined.
6
M U
T nhng nm u ca thp k 90 cho n nay, h iu khin m v mng nron
(Fuzzy system and neuron network) c cc nh khoa hc, cc k s v sinh vin
trong mi lnh vc khoa hc k thut c bit quan tm nghin cu v ng dng
vo sn xut. Tp m v logic m (Fuzzy set and Fuzzy logic) da trn cc suy
lun ca con ngi v cc thng tin khng chnh xc hoc khng y v h
thng hiu bit v iu khin h thng mt cch chnh xc. iu khin m
chnh l bt chc cch x l thng tin v iu khin ca con ngi i vi cc i
tng, do vy, iu khin m gii quyt thnh cng cc vn iu khin phc
tp trc y cha gii quyt c.
Hin nay, c th ni, cng ngh tnh ton m l mt trong nhng lnh vc nghin
cu pht trin mnh m nht, c nh du bng s ra i ca hng lot phng
php k thut ng dng trong nhiu lnh vc khc nhau. Vic tch hp cc k thut
logic m vi cc phng php phn tch khc ngy cng din ra mnh m. Logic
m c ng dng rng ri gii quyt rt nhiu bi ton ca khoa hc ng
dng. Nhng lnh vc c th k ra y l vn tr hc, h tr quyt nh, iu
khin, nhn dng mu, kinh t, qun l, x hi hc, m hnh thng k, my hc,
thit k c kh, ch to, phn lp, suy lun, thu nhn thng tin, qun l c s d
liu, chun on y t, h c s tri thc,
c bit trong lnh vc x l tri thc, cng ngh tnh ton m t ra v cng hiu
qu. Do tri thc con ngi thng c biu din bng cc th hin ngn ng,
bng cc cu hi, cc pht biu v th gii ang xt. Vn i vi vic x l tri
thc l khng ch vic lin kt cc tri thc, cc pht biu v th gii ang xt, m
cn vic nh gi s ng n ca chng. Logic hnh thc c in cho php
chng ta nh gi mt pht biu v th gii l hoc ng, hoc sai. Tuy nhin,
trong thc t, nh gi mt pht biu ch c ng hoc sai l rt kh nu khng
mun ni l phi thc t. Ly v d: i vi cc tri thc dng p sut cao, Th
tch nh, Qu to , vic xc nh mt cch chnh xc tr chn l ca chng l
ng hay sai l rt kh do cc t cao, nh hay hon ton c tnh cht
m h. T Zadeh m rng logic mnh thnh logic m, trong , mi
mnh P s c gn cho 1 tr chn l (P), mt gi tr trong on [0, 1], biu
din mc ng n ca mnh .
Lun vn vi mc tiu chnh l tm hiu cc quy trnh suy din m s tp trung vo
cc ni dung nh sau:
Chng I tm hiu v c s ca logic m, nhc li cc khi nim, nh ngha c
bn ca cc ton t trong logic m nh t-chun, t-i chun, php ph nh, php
ko theo, hm thuc, php hp thnh
7
CHNG I - C S LOGIC M
c th tin hnh cc php ton logic trn cc mnh , chng ta cn phi c cc
php ton logic m. chnh l cc php ton ph nh, t - chun tng ng vi
php hi, t - i chun ng vi php tuyn, v php ko theo m.
Trong chng ny, chng ta s nhc li cc khi nim v c s logic m v tm
hiu h suy din m. Do gii hn ca lun vn nn c nhiu khi nim, chng
minh s khng c trnh by ht trong ni dung bi vit. Kin thc c s ca
logic m c th c xem thm cc ti liu [1, 2, 3, 5, 6, 8, 9, 18]. Trc ht,
chng ta bt u bng vic tm hiu v cc ton t m v mt s tnh cht c
trng ca chng.
1.2.2. T - chun
1.2.2.1. Php hi
10
xy
T2(x, y) = .
2 ( x y xy )
TP(x, y) = xy
TM(x, y) = min(x, y)
min{x, y} khi x y 1
TN(x, y)=
0 khi x y 1
xy
T4(x, y) =
x y xy
1.2.3. T - i chun
1.2.3.1. Php tuyn
Ging nh php hi, php tuyn hay ton t logic OR thng thng cn tha mn
cc tin sau:
D0: v(P1 OR P2), ch ph thuc vo v(P1) v v(P2).
D1: Nu v(P1) = 0, th v(P1 OR P2) = v(P2), vi mi mnh P2.
D2: Giao hon v(P1 OR P2) = v(P2 OR P1).
D3: Nu v(P1) v(P2), th v(P1 OR P3) v(P2 OR P3), vi bt k P3.
D4: Kt hp v(P1 OR(P2 OR P3)) = v((P1 OR P2) OR P3).
Khi y ta c th ngh ti cc php tuyn c nh ngha bng con ng tin
nh sau:
* nh ngha 1.9:
Hm S: [0, 1]2 [0, 1] gi l mt hm tuyn (OR suy rng) hay l t - i chun (t-
conorm) nu n tha mn cc tin sau:
D5: S(0, x) = x, vi x [0, 1].
D6: S c tnh cht giao hon: S(x, y) = S(y, x), vi x, y [0, 1].
D7: S khng gim: S(x, y) S(u, v) vi 0 x u 1; 0 y v 1.
D8: S c tnh kt hp: S(x, S(y, z)) = S(S(x, y), z), vi x, y [0, 1].
T nh ngha ta thy: S(0, 1) S(x, 1) 1 S(x, 1) 1 S(x, 1) = 1.
1.2.3.2. Mt s hm t - i chun thng dng
Chn php ph nh n(x) = 1- x ta c cc hm t - i chun thng dng nh sau:
1) SM(x, y) = max (x, y).
2) SP(x, y) = x + y - xy.
x y 2 xy
3) S2(x, y) = .
1 xy
x y
4) S4(x, y) = .
1 xy
15
max{x, y} khi (x y ) 1
SN(x, y)=
0 khi (x y ) 1
16
SP(x, y) = x + y - xy
x y 2 xy
S2(x, y)=
1 xy
x y
S4(x, y) =
1 xy
vi t [0, 1], a.
* V d: Cho U l khng gian nn: U = [0, 120] l thi gian sng.
A={Nhng ngi tui trung nin}; B ={Nhng ngi tui thanh nin}.
Khi hp ca hai tp m A, B vi T(x, y) = max(x, y) v T(x, y)= max(1, x+y).
Biu din trn hnh v nh sau:
0.5 1
z
0.8
0 0.6
0
0.2 0.4
0.4
0.6 0.2
0.8 y
1 0
x
12. Bui Cong Cuong, Nguyen Hoang Phuong, Ho Khanh Le, Bui Truong Son and
Le Quang Phuc (2002), Adding some new fuzzy inference methods to
Fuzzy Logic Toolbox of Matlab, Proceeding of the Third International
conference on Intelligent technologies and Third Vietnam Japan Symposium
on Fuzzy Systems and Applications, INTECH/VJFUZZY2002, CNRS, 2002,
pp 143-148.
13. Bui Cong Cuong, Nguyen Hoang Phuong, Ho Khanh le, Bui Truong Son, and
Koichi Yamada (2003), Fuzzy inference methods employing T-norm with
threshold and their implementation, J. Advanced computational Intelligence
and Intel. Informatics, 7(2003), N03, pp 362-369.
14. Duane Hanselman, Bruce Littlefield (1996) Mastering Matlab 5
International Edition, 1996.
15. Jyh-Shing, Joger Jang (1993), ANFIS: Adaptive - network based fuzzy
inference system, IEEE transactions on systems, Man, and Cybernetic, Vol.
23, No. 3, May-June 1993.
16. Kok Khiang Tan, Marzuki Khalid and Rubiyah Yusof (1996), Intelligent
traffic lights control by fuzzy logic, Malaysian Journal of Computer Science,
Vol. 9 No. 2, December 1996, pp. 29-35. ISSN 0127-9084.
17. Matlab Graph (Users guide).
18. Nobuyuki NAKAJIMA (2001) , Fuzzy logics and t-norms, Proceeding of
the second Vietnam-Japan Symposium on Fuzzy Systems and Applications.
VJFUZZY2001, pp. 34- 39.
19. Sugeno, M. and Kang, G. T (1986). Fuzzy modeling and control of
multilayer incinerator, Fuzzy Sets and Systems, Volume 18 , Issue 3 ,
Elsevier North-Holland (April 1986), pp. 329-346.
20. Ronald R.Yager and Dimitar P.Filev (1998), Sugeno, M. and Nguyen H. T.
(Eds), Fuzzy rule based models and apprroximate reasoning, Fuzzy system:
modelling and control, Kluwer Academic, Boston 1998, pp. 91-133.
21. Ronald R. Yager, Dimitar Filev (1993), On the issue of defuzzification and
selection based on a fuzzy set, Fuzzy Sets and Systems, Volume 55, Issue 3,
Elsevier North-Holland, 10 May 1993, pp. 255-271.