INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK U TRAVNIKU

SAOBRAAJNI FAKULTET TRAVNIK

REDUKTORI

SEMINARSKI RAD

Predmet: Transportna sredstva i ureaji

Profesor: Doc.dr. Muhamed Sarvan Student: HataMuinovi

V. Asistent: Amila Muji S-07/14-I

Travnik, novembar 2016.

 SADRAJ

1. UVOD .................................................................................................................................. 3
2. REDUKTORI ..................................................................................................................... 4
2.1. Puni reduktori ............................................................................................................ 5
3. VRSTE I PODJELE REDUKTORA................................................................................ 6
4. OBILJEAVANJE REDUKTORA ................................................................................. 8
5. OSNOVNI PARAMETRI REDUKTORA ....................................................................... 9
6. PODMAZIVANJE I NAIN RADA REDUKTORA ................................................... 10
7. ZAKLJUAK ................................................................................................................... 11
LITERATURA ................................................................................................................. 12

2
 1. UVOD

Tema ovog seminarskog rada je reduktori. U samom uvodu u prvo da definiem pojam
reduktora.

Reduktor (lat. reductor: voditelj natrag) je ureaj ili mehaniki prijenosnik s pomou kojeg se
smanjuje brzina vrtnje pogonskoga vratila, radnoga vretena i drugog, a pritom se brzina vrtnje
pogonskoga stroja ili motora ne mijenja.

Ugrauje se izmeu motora i radnoga dijela nekoga stroja, vozila i slino kako bi se brzina
vrtnje alata, pogonskih kotaa ili drugog prilagodila uvjetima rada. Prijenos snage i gibanja
kod reduktora se izvodi posebnim oblikom njegovih dijelova (na primjer zupanici) ili
trenjem (na primjer remen), a prijenosni omjer vei je od jedan. 1

Ako je prijenosni omjer vei od 1, brzina vrtnje (broj okretaja) stroja smanjuje se,a zakretni
moment, odnosno sila, poveava, a mehaniki je ureaj kojim se to postie reduktor.

1
https://hr.wikipedia.org/wiki/Reduktor
3
 2. REDUKTORI

Reduktor je mehaniki prenosnik snage koji slui da prenese snagu sa pogonske na radnu
mainu i da pri tome broj obrtaja i obrtni moment na vratilu pogonske maine prilagodi
potrebnom broju obrtaja i obrtnom momentu na vratilu radne maine.2

Reduktori se sastoji se od jednog ili vie zupastih parova koji su smjeteni u zasebno kuite.

Slika 1. Reduktor

Reduktori su neizostavan element veine maina u dananje vrijeme, bilo po pitanju

smanjenja broja okretaja ili poveanju okretnog momenta. Ovisno o maini ili aplikaciji gdje
se ugrauju, potrebno je dobro poznavati mainsku pozadinu, jer odabir optimalnog reduktora
zavisi od vie faktora.

Osnovni faktor je:

Izvedba ili tip reduktora,

Redukcijski omjer,
Okretni moment,
Veliina,
Servisni faktor,
Optereenje,
Broj radnih sati na dan,
Broj ukljuenja na sat, itd.

Najzastupljeniji reduktori u dananje vrijeme su puni reduktori, a najvie se koriste za lake

operacije.

2
http://www.slideshare.net/ssusere99b70/uputstvo-za-izradu-projektnog-zadatka-reduktor

4
 2.1. Puni reduktori

Puni reduktori sastoje se od pua i punog kola, a predstavljaju ozubljenje prijenosnike s

mimosmjernim osima vratila. Kut koji zatvaraju osi vratila najee je 90, ali meutim kut
moe biti < ili > od 90. Pu je zapravo uvijek s jednom zavojnicom ili s vie njih a najvie s
pet. Mimosmjernost vratila omoguuje da se od jednog pogonskog vratila moe odvoditi
snaga na vei broj gonjenih vratila. Najee je pu pogonski dio prijenosnika, meutim
pogonski dio prijenosnika moe biti i puno kolo. Smjer okretanja punog kola zavisi od
smjera okretanja pua i smjera zavojnice pua. Povezivanjem dva puna prijenosnika mogu se
postii vrlo visoki prijenosni omjeri.3

Slika 2. Puni reduktor

Puni reduktor je miran i beuman, malih dimenzija i velikog prijenosnog omjera. Njime se
mogu prenositi velike snage jer se zavojnica pua i zupci punog kola dodiruju du jednog
dijela zavojnice, a ne samo u jednoj taki i jer su istovremeno u zahvatu 2- 4 zupca.

3
http://www.elektromotorsbane.co.rs/puzni-reduktori

5
 3. VRSTE I PODJELE REDUKTORA

Podjela reduktora prema meusobnom poloaju osa vratila:

a. Reduktori sa paralenlnim osama vratila

b. Reduktori sa vratilima ije se ose sijeku
c. Reduktori ije se ose vratila mimoilaze (puni reduktori)

Slika 3. Podjela reduktora prema meusobnom poloaju osa vratila

Podjela reduktora prema broju stepeni prenosa:

Jednostepeni- imaju samo jedan par zupanika

Slika 4. Jednostepeni reduktor

Dvstepeni- imaju dva para zupanika

Slika 5. Dvostepeni reduktor

6
 Viestepeni- imaju vie parova zupanika

Slika 6. Viestepeni reduktor

Posebne vrste reduktora:

a. Motoreduktori- motor i reduktor je u istom kuitu.

b. Planetarni reduktori- posebne kombinacije reduktora sa unutranjim ozubljenjem koje
omoguavaju veoma velike prenosne odnose kao i zadovoljavajui stepen iskoritenja.
c. Mjenjai- reduktori sa promjenljivim prenosnim odnosom.
d. Multiplikatori- poveavaju broj obrtaja vratila pogonske maine. Dosta se rijee
koriste od reduktora.

a b c

Slika 7. Posebne vrste reduktora

7
 4. OBILJEAVANJE REDUKTORA

Obiljeavanje reduktora vri se ma razliite naine, zavisno od proizvoaa. Obiljeavanje se

vri primjenom simboline oznake sastavljene od slova i brojeva. 4

Slovna oznaka na prvom mjestu oznaava tip reduktora. Oznaka na drugom, treem i
etvrtom mjestu je brojana i znai: na drugom mjestu broj stepena prenosa, na treem mjestu
meuosno rastojanje osa ulaznog i izlaznog vratila, izraeno u centrimetrima, u normalnom
iznosu, a na etvrtom mjestu prenosni odnos.

Oznaka na petom mjestu je opet slovna, u vodu razlomka, i pokazuje meusobni poloaj
ulaznog vratila i izlaza izlaznog vratila.

Za slovnu oznaku na prvom mjestu usvojena su dva slova i to:

PH- reduktor sa paralelnim vratilima u horizontalnoj ravni,

PV- reduktor sa paralelnim vratilima u vertikalnoj ravni,
KH- reduktor sa vratilima koja se sijeku u horizontalnoj ravni,
KV- reduktor sa vratilima koja se sijeku u vertikalnoj ravni,
WA- reduktor sa punim zavrtanjem iznad punog zupanika,
WB- reduktor sa punim zavrtanjem ispod punog zupanika,
WS- reduktor sa punim zavrtanjem sa strane punog zupanika i
PL- planetni reduktor.

Oznaka na drugom mjestu je za jednostepeni, dvostepeni i trostepeni reduktor. Za koaksijalne

reduktore oznaka na treem mjestu data je nulom. Oznaka na etvrtom mjestu je iznos
prenosnog odnosa. Oznaka na petom mjestu sastoji se od kombinacija slova Li R, gdje slovo
L znai da je vratilo s lijeve strane orijentisane kuice , a R sa desne strane.

Na primjer: dvostepeni reduktor sa paralelnim vratilima u horizontalnoj ravni, meuosnog

rastojanja osa ulaznog i izlaznog vratila A=450 mm, prenosnog odnosa i= 20, sa ulazom na
lijevoj strani ulaznog vratila i izlazom na desnoj strani izlaznog vratila, ima ovu oznaku:

PH 2 45 20 L/R

Ovaj reduktor izveden kao koaksijalni ima bi oznaku:

PH 2 0 20 L/R

4
https://www.scribd.com/document/135042134/Reduktori

8
 5. OSNOVNI PARAMETRI REDUKTORA

Osnovne parametre reduktora dijelimo u 4 grupe i to:5

Prenosni odnos reduktora- je odnos brojeva obrta ulaznog i izlaznog vratila. Kod
reduktora je prenosni odnos vei od jedan i po pravilu je standardni broj.
Meuosno rastojanje reduktora- sa paralelnim vratilima je rastojanje osa ulaznog i
izlaznog vratila. Kod reduktora sa vratilima koja se sijeku daje se samo meuosno
rastojanje osa cilindrinih zupanika. Kod punih reduktora to je najkrae rastojanje
osa punog zavrtnja i punog zupanika.
Snaga reduktora- pod snagom reduktora podrazumijeva se nominalna snaga koja
odgovara onom maksimalnom optereenju, konstantnog intenziteta, koje reduktor
moe trajno da prenosi.
Izbor reduktora- vri se na osnovu nominalne vrijednosti , koja se u konkretnom
sluaju proraunava na osnovu snage konzumne maine , karaktera rada motorne i
konzumne maine, i dnevnog trajanja pogona. Uticaj karaktera rada motorne i
konzumne maine i dnevnog trajnja pogona obuhvaen je faktorom radnih uslova K.
Podaci o ovom faktoru dati su u tablici 1.

Tabela 1. Faktor radih uslova K

5
https://www.scribd.com/document/135042134/Reduktori

9
 6. PODMAZIVANJE I NAIN RADA REDUKTORA

Glavni zadatak maziva je da smanji gubitke energije usljed trenja a prema tome smanjuje
zagrijavanje reduktora i habanje zupastih i punih prenosnika i leita. Osim toga mazivo
titi elemente reduktora od korozije i umanjuje um, vibracije i udarna optereenja pri radu
prenosnika. Za podmazivanje reduktora najee se upotrebljavaju tena maziva dobivena
selektivnom rafinacijom mineralnih ulja. Osnovna karakteristika ulja je viskoznost, a od
ostalih karakteristika vane su u prvom redu ljepljivost, zatim temperatura zapaljivosti,
temperatura stvrdnjavanj, gustina, emulzivnost, otpornost prema starenju i istoa u odnosu
na sadraj vode, pepela i asfalta.

Za podmazivanje reduktora postoje dva osnovna sistema:

Potapanje elemenata zupastog prenosnika u uljno kupatilo

Ubrizgavanje ulja

Sistem podmazivanja treba odrediti tako da bi radne povrine bile uvijek prekrivene slojem
maziva radi smanjenja intenziteta habanja i gubitka energije na trenje i bukanja maziva, a i
radi boljeg odvoenja toplote i spreavanja prekomernog zrgrijavanja. Pri obrtanju zupanika
potopljenog u ulje ono se rasprskava i odbacuje iz bazena na poklopac reduktora odakle se
sliva na donji dio kuice i posebnim kanalima dovodi do leipta. Ovaj sistem ne obezbjeuje
zadovoljavajue podmazivanje kliznih leita.6

Kod sistema za podmazivanje stalno cirkulie jedno te isto ulje. Kod reduktora kuica slui i
ka rezervoar i sakuplja maziva. Iz rezervoara ulje se potiskuje kroz filter i hladnjak do mjesta
podmazivanja, a odatle odlazi u sakuplja. Mazivo se do mjesta podmazivanja dovodi
posredstvom pumpe i cijevnih vdova rasporeenih unutar ili izvan kuice reduktora.

Slika 8. Podmazivanje reduktora

6
http://www.slideshare.net/ssusere99b70/uputstvo-za-izradu-projektnog-zadatka-reduktor

10
 7. ZAKLJUAK

Reduktor je mehaniki prenosnik snage koji slui da prenese snagu sa pogonske na radnu
mainu i da pri tome broj obrtaja i obrtni moment na vratilu pogonske maine prilagodi
potrebnom broju obrtaja i obrtnom momentu na vratilu radne maine.

Reduktori se sastoji se od jednog ili vie zupastih parova koji su smjeteni u zasebno kuite.

Najzastupljeniji reduktori u dananje vrijeme su puni reduktori, a najvie se koriste za lake

operacije.

Obiljeavanje reduktora vri se ma razliite naine, zavisno od proizvoaa. Obiljeavanje se

vri primjenom simboline oznake sastavljene od slova i brojeva.

11
LITERATURA

1. https://hr.wikipedia.org/wiki/Reduktor
2. https://www.scribd.com/document/135042134/Reduktori
3. http://www.slideshare.net/ssusere99b70/uputstvo-za-izradu-projektnog-zadatka-
reduktor
4. http://www.elektromotorsbane.co.rs/puzni-reduktori

12