See

discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/260208310

Innate or non-specific immunity

Chapter February 2005

CITATIONS READS

2 241

2 authors, including:

Latifi-Pupovci H
University of Prishtina
46 PUBLICATIONS 197 CITATIONS

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Leukemia, Lymphoma and Myeloma incidence 1995-2015 : a postwar concern View project

All content following this page was uploaded by Latifi-Pupovci H on 17 February 2014.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

2/17/2014 Innate or non-specific immunity

Gene Mayer, BAKTERIOLOGJIA IMUNOLOGJIA MIKOLOGJIA PARAZITOLOGJIA VIROLOGJIA

Ph.D.
ANGLISHT
SPANJISHT
VIDEO LIGJRATA
ANGLISHT

E-Mail Dr Latifi-
Pupovci IMUNOLOGJIA - KAPITULLI I
Universiteti i Prishtins

Na tregoni IMUNITETI I LINDUR (JOSPECIFIK)

vlersimin Tuaj
Prktheu: Hatixhe Latifi-Pupovci, dr.shk., alergo-imunologe klinike
FEEDBACK
LITERATURA:
Roitt et. al.:
Immunology (7th
Ed.). Kapitulli 1, f.
19-28, Kapitulli 6

I. PASQYR E SISTEMIT IMUNOLOGJIK

OBJEKTIVAT Ne vazhdimisht jemi n kontakt me agjentt infektiv dhe n shumicn e rasteve jemi n gjendje tu
MSIMOR rezistojm ktyre infeksioneve. Kt rezistenc ndaj infeksioneve na e mundson sistemi yn
imunologjik. Sistemi imunologjik sht i prbr nga dy nnnjsi: sistemi imunologjik i lindur ose
T njohin jospecifik dhe sistemi imunologjik i fituar ose specifik (figura 1). Sistemi imunologjik i lindur sht linja e
rndsin e par mbrojtse kundr mikroorganizmave invadues, ndrsa sistemi imunologjik i fituar vepron si linj e
sistemit dyt e mbrojtjes dhe po ashtu e fuqizon mbrojtjen gjat ekspozimit t prsritur ndaj t njjtit patogjen.
imunologjik pr t T dy nnnjsit e sistemit imunologjik kan komponentt qelizor dhe komponentt humoral me t
luftuar infeksionin cilt ato realizojn funksionin mbrojts (figura 1). Po ashtu, sistemi imunologjik i lindur ka strukturat
dhe smundjen anatomike, t cilat funksionojn si barriera ndaj infeksionit. Edhe pse kto dy njsi t sistemit
imunologjik kan funksione t ndryshme, ekziston bashkveprim midis ktyre sistemeve (p.sh.
T bjn dallimin komponentt e sistemit imunologjik t lindur ndikojn n sistemin imunologjik t fituar dhe anasjelltas).
n mes t sistemit
imunologjik Edhe pse sistemi imunologjik i lindur dhe sistemi imunologjik i fituar funksionojn s bashku n
jospecifik ( t mbrojtjen kundr mikrooorganizmave invadues, ata ndryshojn nga njri tjetri n disa aspekte. Sistemit
lindur) dhe sistemit imunologjik t fituar i nevojitet nj koh pr t reaguar ndaj nj organizmi invadues, ndrsa sistemi
imunologjik imunologjik i lindur prfshin mekanizmat mbrojtjs, t cilt, n pjesn m t madhe, jan pjes
specifik ( t fituar) prbrse dhe t gatshme pr t'u mobilizuar me rastin e infeksionit. E dyta, sistemi imunologjik i fituar
sht antigjen-specifik dhe reagon vetm ndaj organizmave q kan shkaktuar at prgjigje. Kurse,
T kuptojn sistemi imunologjik i lindur nuk sht antigjen-specifik dhe reagon n mnyr t njjt ndaj organizmave
mekanizmat e t ndryshm. N fund, sistemi imunologjik i fituar demonstron memorien imunologjike. Ai "mban mend"
luftimit t kontaktin e mparshm me nj organizm invadues dhe reagon m shpejt pas kontaktit t srishm me
infeksionit
t njjtin organizm. Ndrkaq, sistemi imunologjik i lindur nuk demonstron memorie imunologjike.
/smundjes (
mbytja e
T gjitha qelizat e sistemit imunologijk kan origjin nga palca e eshtrave dhe ktu bjn pjes qelizat
patogjeneve)
mieloide (neutrofilet, bazofilet, eozinofilet, makrofagjet dhe qelizat dentritike) dhe qelizat limfoide
(limfocitet B, limfocitet T dhe qelizat vrasse natyrore (ang. natural killer cells- figura 2), t cilat
T njohin
diferencohen n rrug t ndryshme (figura 3). Nga qeliza paraardhse (am) mieloide n palcn e
file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 1/11
2/17/2014 Innate or non-specific immunity
diferencohen n rrug t ndryshme (figura 3). Nga qeliza paraardhse (am) mieloide n palcn e
komponentt eshtrave zhvillohen eritrocitet, trombocitet, neutrofilet, monocitet / makrofagjet dhe qelizat dentritike,
humoral dhe ndrsa nga qeliza am limfoide zhvillohen qelizat NK, limfocitet T dhe limfocitet B. Pr zhvillimin e
qelizor t limfociteve T, paraardhsit e limfociteve T duhet t migrojn n timus ku ato diferencohen n dy lloje t
imunitetit jospecifik limfociteve: limfocite T ndihmse CD4+ dhe limfocite T precitotoksike CD8+. N timus prodhohen dy
lloje t limfociteve T ndihmse: limfocitet TH1, t cilat ndihmojn limfocitet CD8+ precitotoksike t
Krahasojn diferencohen n limfocite T citotoksike, dhe limfocitet TH2, t cilat ndihmojn limfocitet B t diferencohen
mekanizmat e n plazmocite, t cilat sekretojn antitrupa.
veprimit t
komponentve Funksioni kryesor i sistemit imunologjik sht dallimi n mes indit vetanak dhe indeve t huaja. Kjo
humoral dhe aftsi pr t dalluar t veten nga e huaja sht e nevojshme pr mbrojtjen e organizmit nga invazioni i
komponentve patogjeneve dhe pr t eliminuar qelizat e veta t ndryshuara ose t modifikuara (p.sh. qelizat malinje).
qelizor t Meqense ka organizma, t cilt mund t shumzohen brenda qelizave (viruset, disa baktere dhe
imunitetit jospecifik parazit) ose jasht qelizs (shumica e baktereve, mykrat dhe parazitt), jan zhvilluar komponent t
ndryshm t sistemit imunologjik pr t realizuar mbrojtjen kundr llojeve t ndryshme t patogjeneve.
sht e rndsishme t mbahet mend se infeksioni me nj organizm nuk nnkupton patjetr
smundjen, me qen se sistemi imunologjik n shumicn e rasteve do t jet n gjendje ta eliminoj
infeksionin para se t paraqiten shenjat dhe simptomat e smundjes. Smundja paraqitet vetm ather
kur ka numr t madh t shkaktarit t infeksionit, kur organizmat invadues jan shum virulent ose kur
sistemi imunologjik sht i komprometuar. Edhe pse sistemi imunologjik, n shumicn e rasteve ka rol
Figura 1 mbrojts, po ashtu ka raste kur ky sistem ka efekte t dmshme. Gjat inflamacionit, i cili sht
Pasqyr e sistemit prgjigje ndaj nj organizmi invadues, mund t ket nj shqetsim lokal dhe dmtim t indit t
imunologjik shndosh prreth, si rezultat i produkteve toksike t prodhuara nga vet prgjigjja imunologjike. Po
ashtu, n disa raste prgjigjja imunologjike mund t jet e drejtuar ndaj indeve t vet organizmit duke
rezultuar me smundje autoimune.

Figura 2
Qelizat e sistemit
imunologjik Tabela 1

Imuniteti jo-specifik Imuniteti specifik

Prgjigjja sht e pavarur nga antigjeni Prgjigjja sht e varur nga antigjeni

Ekziston nj prgjigje e prnjhershme Ekziston nj periudh latente n mes

Figura 3 maksimale t ekspozimit dhe prgjigjes
Zhvillimi i qelizave maksimale
t sistemit
imunologjik Nuk sht antigjen-specifike Esht antigjen-specifike

Ekspozimi nuk rezulton me memorie Eksopozimi rezulton me memorie

imunologjike imunologjike

II. IMUNITETI JOSPECIFIK

Sistemin imunologjik jospecifik (t lindur) e prbjn: barrierat anatomike, molekulat sekretore dhe
komponentt qelizor (tabela 2). N mesin e barrierave anatomike mekanike bjn pjes lkura dhe
shtresat e brendshme epiteliale, lvizjet e zorrve dhe lvizjet e cilieve bronkopulmonale. T
shoqruara me kto siprfaqe mbrojtse jan edhe agjentt kimik dhe agjentt biologjik.

A. Barrierat anatomike ndaj infeksionit

file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 2/11
2/17/2014 Innate or non-specific immunity

1. Faktort mekanik

Siprfaqet epiteliale formojn nj barrier fizike, e cila sht e palshueshme pr

shumicn e agjentve infektiv. Prandaj, lkura vepron si linj e par mbrojtse kundr
organizmave invadues. Deskuamimi i epitelit t lkurs po ashtu ndihmon largimin e
baktereve dhe agjentve t tjer infektiv, t cilt ngjiten n siprfaqet epiteliale. Lvizjet
pr shkak t prezencs s cilieve ose peristaltiks ndihmojn largimin e
mikroorganizmave nga rrugt e frymmarrjes dhe traktit gastrointestinal. Efekti shprlars i
lotve dhe i pshtyms ndihmon parandalimin e infeksioneve n sy dhe n goj. Efekti
kurthues i mukusit, i cili mvesh traktin respirator dhe at gastrointestinal, ndihmon
mushkrit dhe sistemin trets nga infeksioni.

2. Faktort kimik

Acidet yndyrore n djers frenojn rritjen e baktereve. Lizozima dhe fosfolipaza n lot,
pshtym dhe sekretin e hunds mund t zbrthejn murin qelizor t baktereve dhe
destabilizojn membranat bakterore. Aciditeti i lart n djers dhe lngun e lukthit
parandalon rritjen e baktereve. Defensinat (proteina me mas t vogl molekulare) t cilat
jan gjetur n mushkri dhe traktin gastrointestinal kan aktivitet antimikrobik. Surfaktanti n
mushkri vepron sikur opsoninat (substanca t cilat ndihmojn fagocitozn e grimcave nga
fagocitet).

3. Faktort biologjik

Flora normale n lkur dhe n traktin gastrointestinal mund t pengoj kolonizimin e

baktereve patogjene duke sekretuar substanca toksike ose duke garuar me baktere
patogjene pr materie ushqyese ose pr t'u ngjitur pr siprfaqe t qelizs.

B. Barrierat humorale kundr infeksionit

Barrierat anatomike jan shum efektive n pengimin e kolonizimit t indeve me mikroorganizma.

Megjithat, kur ekziston dmtim i indeve, barrierat anatomike jan t dmtuara, prandaj mund t ndodh
infeksioni i indeve. Kur agjentt infektiv deprtojn indet, nj mekanizm tjetr mbrojts fillon t
veproj, i emrtuar si inflamacion akut. Faktort humoral luajn nj rol t rndsishm n inflamacion, i
cili karakterizohet me edem dhe sjellje t qelizave fagocituese n vendin e inflamacionit. Kta faktor
humoral gjenden n serum ose krijohen n vendin e infeksionit.

1. Sistemi i komplementit Sistemi i komplementit sht mekanizmi mbrojts kryesor

humoral n mbrojtjen jospecifike (shih kapitullin pr komplementin). Komplementi i
aktivizuar mund t shkaktoj lshueshmri t rritur t kapilarve, sjellje t fagociteve, liz
dhe opsonizim t baktereve.

2. Sistemi i koagulimit Varsisht nga shkalla e dmtimit t indit, sistemi i koagulimit do t

aktivizohet ose nuk do t aktivizohet. Disa produkte t sistemit t koagulimit mund te
kontribuojn n mbrojtjen jospecifike pr shkak t aftsis s tyre pr t rritur
lshueshmrin e enve t gjakut dhe duke vepruar si agjens kemotaktik pr qelizat
fagocituese. Po ashtu, disa produkte t sistemit t koagulimit kan veprim direkt
antimikrobik. P.sh. beta-lizina, nj protein e prodhuar nga trombocitet gjat koagulimit
mund t lizoj shum baktere Gram pozitive duke vepruar si detergjent katjonik.

3. Laktoferina dhe transferina Kto proteina e kufizojn rritjen e baktereve duke e lidhur
hekurin, nj faktor esencial pr bakteret.

file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 3/11
2/17/2014 Innate or non-specific immunity

4. Interferonet Jan proteina, t cilat kufizojn shumzimin e viruseve n qeliza.

5. Lizozima Zbrthen murin qelizor t baktereve.

6. Interleukina-1 Il-1 shkakton ethet dhe prodhimin e proteinave akute t fazs akute t
infeksionit, disa prej t cilave kan veprim antimikrobik, sepse mund t opsonizojn
bakteret.

Tabela 2. Barrierat fizike dhe kimike ndaj infeksionit

Figura 4A N strisho
t gjakut vrehen dy Sistemi/Organi Komponenta Mekanizmi efektor
neutrofile. Bristol aktive
Biomedical Image
Archive. Me leje Lkura Qelizat Deskuamimi; shplarja, acidet organike
skuamoze;
Djersa

Trakti GI Qelizat Peristaltika, pH e ult, acidet biliare,

Figura 4B. kolumnare shplarja, tiocianati
Histopatologjia e
Mushkrit Ciliet n trake Eliminimi i mukusit, surfaktanti
limfoadenopatis si
pasoj e infeksionit me
virusin HIV-1. Sinusi
Nazofaringu dhe Mukusi, Shplarja, lizozima
subkapsular. Sinusi syt pshtyma, lott
subkapsular prmban
numr t rritur t Qarkullimi dhe Qelizat Fagocitoza dhe mbytja brendaqelizore
neutrofileve. CDC/Dr. organet limfatike fagocituese
Edwin P. Ewing, Jr. Citoliza direkte dhe citoliza e
epe1@cdc.gov Qelizat NK dhe ndrmjetsuar me antitrupa
qelizat K
Citoliza e aktivizuar nga IL-2
LAK

Figura 4C Serumi Laktoferina dhe Lidhja e hekurit

Neutrofili - mikrografi
transferina
elektronike. Vreni
brthamn me dy
Interferonet Proteina antivirale
segmente dhe granulat
azurofile. Dr Louise
Odor, University of
TNF-alpha Molekul antivirale, aktivizimi i fagociteve
South Carolina School
of Medicine Lizozima Hidroliza e peptidoglikanit

Fibronektina Opsonizimi dhe fagocitoza

Komplementi Opsonizimi, fagocitoza e prforcuar,

inflamacioni

Figura 4D. Strisho e

gjakut n t ciln shihet
nj monocit (majtas) dhe
dy neutrofile (djathtas).
Bristol Biomedical

file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 4/11
2/17/2014 Innate or non-specific immunity
Image Archive. Me leje

C. Barrierat qelizore ndaj infeksionit

Pjes e prgjigjes inflamatore sht sjellja e eozinofileve polimorfonukleare dhe makrofagjeve n

vendin e infeksionit. Kto qeliza jan linja kryesore e mbrojtjes n sistemin imunologjik jospecifik.

Figura 5 1. Neutrofilet Leukocitet polimorfonukleare (ang. polymorphonuclear cells PMNs, figura

Makrofagu duke 4) mbrrijn n vendin e infeksionit ku fagocitojn organizmat invadues dhe mbysin ato
sulmuar E.coli. (SEM me rrug brendaqelizore. Po ashtu, leukocitet polimorfonukleare kontribuojn n dmtimin
x8,800) Dr Dennis e indit prreth, i cili ndodh gjat inflamacionit.
Kunkel (me leje)

2. Makrofagjet Makrofagjet indor (figura 5, 6, 7) dhe monocitet e sjella n vendin e

Figura 6
Makrofagu alveolar
(mushkri) duke
sulmuar E. coli (SEM
x10,000) Dr Dennis
Kunkel (me leje)
infeksionit (figura 4 dhe 8), t cilat diferencohen n makrofagje, po ashtu marrin pjes n
fagocitoz dhe mbytjen brendaqelizore t mikroorganizmave. Prve ksaj, makrofagjet
jan n gjendje t mbysin qelizat e infektuara ose t ndryshuara t organizmit prmes
mbytjes jashtqelizore. Madje, makrofagjet kontribuojn edhe n riparimin e indit dhe
veprojn si qeliza antigjen prezantuese (ang. Antigen Presenting Cell APC) t cilat jan
t nevojshme pr indukimin e prgjigjes imunologjike specifike.
3. Qelizat vrasse natyrore (ang. natural killer -NK) dhe qelizat vrasse t aktivizuara me
limfokine (ang. Lymphokine Activated Killer-LAK) NK dhe qelizat LAK mund t mbysin n
mnyr jospecifike qelizat e infektuara me viruse dhe qelizat kanceroze. Kto qeliza nuk
jan pjes e prgjigjes inflamatore por jan t rndsishme n imunitetin jospecifik ndaj
infeksioneve virale dhe n mbikqyrjen e tumoreve.

4. Eozinofilet Eozinofilet (figura 6a dhe b) n granulat e tyre kan proteina, t cilat jan
efikase n mbytjen e parazitve t caktuar.
Figura 6A. Eozinofili
n strishon e gjakut.
Bristol Biomedical Image
Archive . Me leje
III. FAGOCITOZA DHE MBYTJA BRENDAQELIZORE

A. Qelizat fagocituese

1. Neutrofilet/Leukocitet polimorfonukleare
Figura 6B Leukocitet polimorfonukleare jan qeliza fagocituese t lvizshme, t cilat kan brtham
Histopatologjia e t segmentuar. Ato mund t identifikohen n baz t brthams karakteristike t tyre ose
fshikzs urinare ku
vrehen vezt e
n baz t prezencs s nj antigjeni n siprfaqe t qelizs t quajtur CD66. Ato kan dy
Schistosoma lloje t granulave, prmbajtja e t cilave merr pjes n karakteristikat antimikrobike t
haematobium t ktyre qelizave. Granulat primare ose granulat azurofilike, t cilat gjenden me shumic n
rrethuara me infiltrate t leukocitet e reja polimorfonukleare, prmbajn proteina kationike dhe defenzina t cilat i
mdha t eozinofileve.
CDC/Dr. Edwin P.
mbysin bakteret; enzimet proteolitike t ngjashme me elastazn; katepsinn G q shrben
Ewing, Jr. pr t zbrthyer propteinat; lizozimn pr t zbrthyer murin qelizor; dhe
epe1@cdc.gov mieloperoksidazn karakteristike, e cila merr pjes n formimin e komponimeve
baktericide. Lloji tjetr i granulave t gjetura n leukocitet e pjekuara jan granulat
sekondare ose specifike. Kto granula prmbajn lizozim, komponenta t NADPH
oksidazs, t cilat marrin pjes n prodhimin e produkteve toksike t oksigjenit dhe
laktoferinn, nj protein lidhse e hekurit dhe proteinn q lidh vitaminn B-12.

Figura 7 2. Monocitet/Makrofagjet - Makrofagjet jan qeliza fagocituese, t cilat kan brtham

Histiocitet - makrofagjet karakteristike n form t veshks. Ato mund t identifikohen morfologjikisht ose sipas
jetgjat n inde.
Bristol Biomedical
prezencs s markerit siprfaqsor CD14. Pr dallim nga PMN, ato nuk prmbajn
Image Archive. Me leje granula, por kan shum lizosome, t cilat kan prmbajtje t ngjashme me at t
lizosomeve.
file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 5/11
2/17/2014 Innate or non-specific immunity

B. Prgjigjja e fagociteve ndaj infeksionit

Neutrofilet qarkulluese dhe monocitet prgjigjen ndaj sinjaleve ndihmse (SOS) t cilat krijohen n
vendin e infeksionit. Sinjalet SOS prfshijn peptidet q prmbajn N-formil-metionin t cilat lirohen
Figura 8 Monocit me nga bakteret, peptidet e sistemit koagulues, produktet e komplementit dhe citokinat q lirohen nga
parazitt e malarjes t makrofagjet indor t cilt kan rn n kontakt me bakteret n inde. Disa nga sinjalet SOS stimulojn
fagocituar. CDC
qelizat endoteliale n afrsi t vendit t infeksionit, ashtu q ato prodhojn molekula q aderojn
qelizat, si jan molekula ICAM-1 dhe selektinat, t cilat i lidhin komponentt n siprfaqe t fagociteve
dhe bjn q fagocitet t ngjiten (adherohen) n endotel. Molekulat vazodilatatore q prodhohen n
vendin e infeksionit shkaktojn dmtimin e lidhjeve n mes t qelizave endoteliale dhe pr pasoj
qelizat fagocituese e kalojn barriern endoteliale duke u shtrydhur ndrmjet qelizave endoteliale me
an t procesit t diapedezs (figura 9). Kur fagocitet dalin n inde, disa nga sinjalet SOS i trheqin
fagocitet n vatrn e infeksionit prmes kemotakss (lvizjes n drejtim t gradientit t rritur t materies
Figura 9 Prgjigja kimike). Sinjalet SOS po ashtu aktivizojn fagocitet, gj q rezulton me fagocitoz t rritur dhe mbytje
kemotaktike ndaj brenda qelizore t organizmave invadues.
shkaktarve t
inflamacionit

C. Fillimi i fagocitozs (figura 10)

Qelizat fagocituese n membrnn e tyre kan receptor t ndryshm prmes t cilve agjenst
infektiv lidhen pr qeliza. Ktu bjn pjes:

1. Receptort Fc Bakteret me antitrupat e klass IgG n siprfaqe t tyre kan regjionin

Fc t ekspozuar dhe kjo pjes e molekuls mund t lidhet pr receptorin Fc t fagociteve.
Lidhja e receptorit Fc krkon bashkveprimin e mparshm t antitrupave me antigjenin.
Lidhja e baktereve t mbshtjellura me IgG pr Fc receptorin rezulton me fagocitoz t
sforcuar dhe rritje t aktivitetit metabolik t fagociteve (shprthimi respirator).

2. Receptort pr komplement Qelizat fagocituese kan receptor pr komponentn e

tret t komplementit, komponetn C3b. Lidhja e baktereve t mbshtjellura me
komponentn C3b pr kt receptor po ashtu rezulton me fagocitoz t sforcuar dhe
stimulim t shprthimit respirator.

3. Receptort scavenger Receptort scaverger lidhin lloje t ndryshme t polianjoneve

n siprfaqe t baktereve gj q rezulton me fagocitoz t baktereve.
file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 6/11
2/17/2014 Innate or non-specific immunity

Figura 10
4. Receptort Toll-like Fagocitet kan lloje t ndryshme t receptorve Toll-like -
Aderenca e baktereve
receptort q njohin strukturn (ang.Pattern Recognition Receptors - PRRs), t cilt njohin
prmes receptorve
struktura t ndryshme t molekulave t quajtura strukturat molekulare t shoqruara me
patogjenitet (ang. Pathogen Associated Molecular Patterns - PAMPs) n shkaktart e
infeksionit. Lidhja e shkaktarit infektiv prmes receptorve Toll-like rezulton me fagocitoz
dhe lirimin e citokinave inflamatore (IL-1, TNF-alpha dhe IL-6) nga fagocitet.

D. Fagocitoza

Pas ngjitjes pr baktere, fagociti fillon t lshoj pseudopodiet prreth bakteres. Pasi q pseudopodet
e rrethojn bakteren dhe e glltisin at, formohet nj fagosom. Gjat fagocitozs granulat ose
lizosomet e fagocitit bashkohen me fagosomn dhe e zbrazin prbrjen e tyre. Si rezultat sht
formimi i fagolizosoms, e cila prmban bakteren dhe prbrsit e granulave ose lizosomeve.

FILMI FILM
Kemotaksa e Fagocitoza
neutrofileve Quicktime
James A. Sullivan, CellsAlive! Video, Charlottesville, Va., USA
Rezolucioni i ult
and The MicrobeLibrary
(Quicktime)
Rezolucioni i lart
(Quicktime) FILM
Mondo Media, San Fagocitoza dhe patogjent bakterial
Francisco, Calif., USA
and The MicrobeLibrary
Interactive Flash Tutorial
Thomas M. Terry
University of Connecticut
Storrs, CT 06269 USA
and The MicrobeLibrary

E. Shprthimi respirator dhe mbytja brendaqelizore

Figura11 Gjat procesit t fagocitozs ndodh nj rritje e shpenzimit t glukozs dhe oksigjenit, t ciln e quajm
A. Shprthimi respirator:
i varur nga oksigjeni shprthim respirator. Pasoj e shprthimit respirator sht prodhimi i nj numri t komponimeve q
dhe i pavarur nga prmbajn oksigjen dhe t cilat i mbysin bakteret e fagocituara. Kt e quajm mbytje brendaqelizore
mieloperoksidaza. t varur nga oksigjeni. Po ashtu, bakteret mund t mbyten edhe nga substanca t paraformuara, t cilat
lirohen nga granulat ose lizosomet kur ato bashkohen me fagosomet. Kt lloj t mbytjes e quajm
mbytje brendaqelizore t pavarur nga oksigjeni.

1. Mbytja brendaqelizore e varur nga oksigjeni, e pavarur nga mieloperoksidaza (figura

B. Shprthimi
respirator: i varur nga
11A)
oksigjeni dhe nga
mieloperoksidaza. Gjat procesit t fagocitozs glukoza metabolizohet prmes shantit pentoz monosfosfat
me rast formohet NDPH. Citokromi B, i cili sht pjes prbrse e granulave specifike
file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 7/11
2/17/2014 Innate or non-specific immunity

bashkohet me oksidazn NADPH t membrans qelizore dhe e aktivizon at. Oksidaza

NADPH e prdor oksigjenin pr t oksiduar NADPH. Si rezultat do t prodhohet anjoni
superoksid. Disa nga anjonet superokside shndrrohen n H2O2 dhe n oksigjen t
vetmuar prmes superoksid dismutazs. Po ashtu, anjonet superokside mund t reagojn
me H2O2, gj q rezulton me formimin e radikaleve hidroksile dhe n sasi m t mdha t
oksigjenit t vetmuar. Rezultat i gjith ktyre reaksioneve sht prodhimi i produkteve
toksike t oksigjenit, anjonit superoksid (O2-), H2O2, oksigjenit t vetmuar (1O2) dhe
radikaleve hidroksile (OH).

2. Mbytja e varur nga oksigjeni, e varur nga mieloperoksidaza (Figura 11B)

Me rastin e bashkimit t granulave azurofile me fagosomn, n fagosom lirohet

mieloperoksidaza. Mieloperoksidaza shpenzon H2O2 dhe jonet halide (atom halogjen me
ngarkes negative, zakonisht Cl-) pr t prodhuar hipokloritin, nj substanc shum
toksike. Nj sasi e superoksidit mund t zbrthehet n mnyr spontane pr t prodhuar
oksigjenin e vetmuar. Rezultat i ktij reaksioni sht prodhimi i hipokloritit toksik (OCl-) dhe
oksigjenit t vetmuar (1O2).

3. Reaksionet e detoksifikimit (Tabela 3)

Leukocitet PMN dhe makrofagjet kan mjete pr t mbrojtur veten nga prodhimet
intermediare t oksigjenit. N kto reaksione marrin pjes reaksionet e dismutimit t
anjoneve superokside n peroksid t hidrogjenit prmes superoksid dismutazs dhe
reaksionet e shndrrimit t peroksidit t hidrogjenit n uj prmes katalazs.

Tabela 3

Reaksioni Enzima

H2O2 + Cl- --> OCl- + H2O

Mieloperoksidaza
OCl- + H2O --> 1O
2 +Cl- + H2O

2O2 + 2H+ --> O2- + H2O2 Superoksid dismutaza

H2O2 --> H2O + O2 Katalaza

4. Mbytja brendaqelizore e pavarur nga oksigjeni (tabela 4)

Prve mekanizmave brendaqelizor t varur nga oksigjeni, n fagocite po ashtu

ekzistojn edhe mekanizma t vrasjes brendaqelizore t pavarur nga oksigjeni: proteinat
katjonike (katepsinat), t cilat lirohen n fagolizosom mund t shkatrrojn membranat
bakteriale; lizozima e shkatrron membrann qelizore; laktoferrina e lidh hekurin, gj e cila
i deprivon bakteret nga kjo materie ushqyese; enzimat hidrolitike zbrthejn proteinat
bakteriale. Prandaj edhe t smurt, t cilt kan defekte n rrugn e mbytjes
brendaqelizore t varur nga oksigjeni, jan n gjendje t mbysin bakteret. Megjithat, pasi
q mekanizmat e varur nga oksigjeni jan m efektiv n mbytje, t smurt me defekte
n kt rrug jan m t ndjeshm dhe fitojn m shum infeksione t rnda.

file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 8/11
2/17/2014 Innate or non-specific immunity

Tabela 4. Mekanizmat e mbytjes brendaqelizore t pavarur nga

oksigjeni

Molekula efektore Funksioni

Proteinat katjonike (prfshir Dmtojn membranat mikrobike

katepsinn)

Lizozima Shkatrrojn mukopeptidet e

murit qelizor t baktereve

Laktoferina Deprivojn bakterevet q

proliferojn nga hekuri

Enzimat proteolitike dhe Zbrthejn organizmat e mbytur

hidrolitike

IV. MBYTJA E VARUR NGA OKSIDI I AZOTIT

Lidhja e baktereve pr makrofagje, sidomos prmes receptorve Toll-like, rezulton me prodhimin e

TNF-alpha, i cili vepron n mnyr autokrine pr t indukuar eksprimimin (shprehjen) e gjenit q
sintetizon oksidin e azotit, gj q rezulton me prodhimin e oksidit t azotit (NO) (figura 12). Nse qeliza
po ashtu i ekspozohet interferonit gama (IFN-gamma) do t prodhohen sasi m t mdha t oksidit t
Figura 12. Mbytja azotit (figura 12). Oksidi i liruar i azotit sht toksik dhe mund t mbys mikroorganizmat n afrsi t
e varur nga oksidi makrofagjeve.
i azotit.

V. QELIZAT VRASSE JOSPECIFIKE

Disa lloje t qelizave jan t afta pr t mbytur qelizat e huaja dhe qelizat vetanake t ndryshuara t
organizmit n mnyr jospecifike. Ktu bjn pjes: qelizat NK dhe LAK, qelizat K, makrofagjet e
aktivizuar dhe eozinofilet. Kto qeliza kan rol t rndsishm n sistemin imunologjik jospecifik.

A. Qelizat NK dhe qeliza LAK

Qelizat vrasse natyrore (NK) po ashtu jan t njohura si limfocite t mdha granulare (LGL) sepse ato u
gjasojn limfociteve n aspektin morfologjik, prve se jan pak m t mdha dhe kan m shum
granula. Qelizat NK mund t identifikohen n baz t prezencs s markerve siprfaqsor CD56 dhe
CD16 dhe mungess s markerit CD3. Qelizat NK jan n gjendje t mbysin qelizat e infektuara me
virus dhe qelizat malinje por jan relativisht joefikase pr t realizuar at. Megjithat, pas veprimit t
IL-2 dhe IFN-gamma, qelizat NK shndrrohen n qeliza vrasse t aktivizuara nga limfokinat (LAK -
lymphokine-activated killer) t cilat jan n gjendje pr t mbytur qelizat malinje. Ekspozimi i
vazhdueshm ndaj IL-2 dhe IFN-gamma i mundson qelizave LAK pr t mbytur qelizat e ndryshuara
Figura 13. Qelizat dhe qelizat malinje. Terapia me qeliza LAK sht nj qasje e re pr trajtimin e smundjeve malinje.
NK dhe aktivizimi i
tyre
Si i dallojn qelizat NK dhe qelizat LAK qelizat normale nga qelizat e infektuara me viruse dhe qelizat
malinje? Qelizat NK dhe qelizat LAK kan dy lloje t receptorve n siprfaqen e tyre receptorin pr
aktivizimin e mbytjes (killer activating receptor - KAR) dhe receptorin pr frenimin e mbytjes ( killer
file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 9/11
2/17/2014 Innate or non-specific immunity

inhibiting receptor - KIR). Kur receptori KAR takon ligandin e tij, ligandin pr aktivizimin e mbytjes (killer
activating ligand - KAL) n qelizat e cakut ather qelizat NK dhe LAK do t jen n gjendje t mbysin
qelizn e cakut. Megjithat, nse po ashtu receptori KIR lidhet me ligandin e tij ather vrasja do t
frenohet edhe pse receptori KAR lidhet pr ligandin KAL. Molekulat ligande pr KIR jan molekula MHC
Figura 14. Mbytja t klass s I. Prandaj nse qeliza e cakut eksprimon (shpreh) molekulat MHC t klass I, ather ajo
e qelizave t cakut nuk do t mbytet nga qelizat NK dhe LAK edhe pse qeliza e cakut do t ket ligandin KAL, i cili mund
t opsonizuara me t lidh receptorin KAR. Qelizat normale vazhdimisht eksprimojn n siprfaqe t tyre molekula MHC t
ndihmn e klass s I, megjithat, qelizat e infektuara me viruse dhe qelizat malinje e ulin eksprimimin e
qelizave K molekulave MHC t klass s I. Prandaj qelizat NK dhe qelizat LAK n mnyr selektive i mbysin
qelizat e infektuara me viruse dhe qelizat malinje, ndrsa jo edhe qelizat normale.

B. Qelizat K (Figura 14)

Qelizat vrasse (Killer -K cells) nuk jan lloj morfologjikisht i posam i qelizave. M e besueshme
sht se qeliz K sht do lloj i qelizs, i cili ndrmjetson citotoksicitetin e varur nga antitrupat (ang.
antibody-dependent cellular cytotoxicity -ADCC). N ADCC pr tu realizuar mbytja antitrupat veprojn si
ur lidhse n mes t qelizs K dhe qelizs s cakut. Qelizat K n siprfaqe t tyre kan receptorin Fc
pr antitrupa prandaj ato mund t njohin, lidhin dhe vrasin qelizat e cakut t mbshtjella me antitrupa. N
grupin e qelizave vrasse, t cilat kan receptor Fc bjn pjes qelizat NK, LAK, dhe makrofagjet t
cilat kan Fc receptor pr IgE dhe eozinofilet, t cilat kan Fc receptor pr antitrupat e klass IgE.

T gjith komponentt e sistemit imunologjik jospecifik mund t modulohen nga produktet e sistemit
imunologjik specifik, si jan interleukinat, interferoni gama, antitrupat etj.
Tashm ju duhet t
dini:

1. Dallimin n mes
t funksioneve t
imunitetit jospecifik
dhe imunitetit
specifik

2. Komponentat
humorale t
sistemit
imunologjik
jospecifik dhe Tabela 5. Karakteristikat e qelizave q marrin pjes n mbrojtjen jospecifike
aktivitetin e tyre
Markert identifikues dhe/ose funksioni i tyre
3. Komponentat
Qeliza efektore CD3 Ig Fc CD Fagocitoza
qelizore t sistemit
imunologjik Neutrofili - - IgG CD67 +
jospecifik dhe
aktivitetin e tyre Makrofagu - - IgG CD14 +

4. Mnyrat e Qeliza NK - - IgG CD56 & 16 -

mbytjes
brendaqelizore t Qeliza K - - IgG ? -
baktereve prmes
Qeliza LAK - - ? ? ?
fagocitozs dhe
karakteristikat e Eozinofili - - IgE CD67 -
tyre

file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 10/11
 View publication stats

2/17/2014 Innate or non-specific immunity

5. Efektin e
komponentve
humoral, si jan
inteferoni, TNF, IL-
2, komplementi
etj. n
komponentt
qelizor t sistemit
imunologjik jo-
specifik.

Kthehu n seksionin e imunologjia t Microbiology and Immunology On-line

Kjo faqe sht copyright 2008 The Board of Trustees of the University of South Carolina
faqja s fundi e ndrruar n Monday, March 24, 2008
faqja mbahet nga Richard Hunt

Problemet eventuale, Ju lutemi ti raportoni te rhunt@med.sc.edu

file:///C:/Users/user/Desktop/Innate%20or%20non-specific%20immunity.htm 11/11