T.C.

M
LL ETM BAKANLIGI

MEGEP
(MESLEK E
TM VE RET
M S
STEM
NN
GLENDRLMESPROJES)

PAZARLAMA VE PERAKENDE

T
CARBELGELER

ANKARA 2007
 Milli E
itim Bakanl taraf
ndan geli
tirilen modller;
Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl n
n 02.06.2006 tarih ve 269 say lKararile
onaylanan, Mesleki ve Teknik E itim Okul ve Kurumlar nda kademeli olarak
yaygnlat
rlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlar nda
amalanan mesleki yeterlikleri kazand rmaya ynelik geli tirilmiretim
materyalleridir (Ders Notlar
dr).
Modller, bireylere mesleki yeterlik kazand rmak ve bireysel renmeye
rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak haz
rlanm, denenmek ve
geli
tirilmek zere Mesleki ve Teknik E itim Okul ve Kurumlar nda
uygulanmaya ba
lanmtr.
Modller teknolojik geli melere paralel olarak, amalanan yeterlii
kazand rmak ko ulu ile eitim retim s ras
nda geli tirilebilir ve yap
lmas
nerilen dei
iklikler Bakanl kta ilgili birime bildirilir.
rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik
kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ula
abilirler.
Bas modller, eitim kurumlar
lm rencilere cretsiz olarak da
nda t
l
r.
Modller hibir
ekilde ticari amala kullan
lamaz ve cret kar
lnda
sat
lamaz.

NDEK
LER

AIKLAMALAR ...................................................................................................................iii
G R.......................................................................................................................................1
RENME FAAL YET -1..................................................................................................... 3
1. FATURA VE FATURA YER NE GEEN BELGELER ...................................................3
1.1. rsaliyeler ......................................................................................................................3
1.1.1. Sevk rsaliyesi........................................................................................................4
1.1.2. Ta ma rsaliyesi....................................................................................................6
1.1.3. Yolcu Listeleri .......................................................................................................8
1.1.4. Adisyon ................................................................................................................10
1.2. Fatura .......................................................................................................................... 11
1.3. rsaliyeli Fatura ........................................................................................................... 15
1.4. Fatura Yerine Geen Belgeler.....................................................................................17
1.4.1. Perakende Sat Belgeleri ....................................................................................17
1.4.2. Gider Puslas(Makbuzu) ................................................................................... 21
1.4.3. Serbest Meslek Makbuzu.....................................................................................22
1.4.4. Mstahsil Makbuzu .............................................................................................25
UYGULAMA FAAL YET.............................................................................................. 27
LME VE DEERLEND RME ....................................................................................28
RENME FAAL YET 2 .................................................................................................. 31
2. DER T CARBELGELER ............................................................................................ 31
2.1. As lmasZorunlu Belgeler.......................................................................................... 31
2.1.1. Vergi Levhas ...................................................................................................... 31
2.1.2. deme Kaydedici Cihazlara Ait Levha ............................................................... 32
2.1.3. Fiyatlar m za KDV Dhildir Levhas ................................................................ 33
2.1.4. Ayl k Prim ve Hizmet Belgesi............................................................................. 33
2.2. K ymetli Evraklar........................................................................................................35
2.2.1. Bono ( Emre Muharrer Senet) ............................................................................. 35
2.2.2. Polie ................................................................................................................... 36
2.2.3. ek....................................................................................................................... 38
2.3. Menkul K ymetler....................................................................................................... 40
2.3.1. Hisse Senedi ........................................................................................................40
2.3.2. Tahvil................................................................................................................... 42
2.4. Makbuz ....................................................................................................................... 44
2.4.1. Tahsilt Makbuzu ................................................................................................ 44
2.5. Muhasebe Fi leri ......................................................................................................... 46
2.5.1. Tahsil Fi i ............................................................................................................47
2.5.2. Tediye Fi i (deme Fi i) .....................................................................................48
2.5.3. Mahsup fi i .......................................................................................................... 49
2.6. cret Bordrolar .......................................................................................................... 50
2.6.1. Normal cret Hesaplamas .................................................................................. 50
2.6.2. Fazla Mesainin Hesaplanmas ............................................................................. 52
UYGULAMA FAAL YET.............................................................................................. 54
LME VE DEERLEND RME ....................................................................................55
MODL DEERLEND RME .............................................................................................. 58
CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 60
NER LEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 61
i
KAYNAKA .........................................................................................................................62

ii
 AIKLAMALAR

AIKLAMALAR
KOD 342PR0011
ALAN Pazarlama ve Perakende
DAL/MESLEK Ortak alan
MODLN ADI Ticari Belgeler
MODLN TANIMI Ticari belgelerin h ru bir
zlve do ekilde yap
lmas
yla
ilgili bilgi ve becerilerin kazand r renme
ld
materyalidir.
SRE 40/24
N KOUL
YETERL
K Ticari belge dzenlemek.
Genel Ama
yerinde h zl, pratik ve do ru bir ekilde ticari belgeleri
dzenleyebileceksiniz.
MODLN AMACI Amalar
yerinde fatura veya fatura yerine geen belgeleri
dzenleyebileceksiniz.
yerinde di er ticari belgeleri dzenleyebileceksiniz.
Ortam: Bro laboratuar , bilgisayar laboratuar, s
nf
E
TM RET M Donan m: formlar, belgeler, bilgisayar, bilgisayar masas ,
ORTAMLARI VE sarf malzemeleri, yaz c
, projeksiyon, tepegz
DONANIMLARI

Modln iinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen lme

aralarile kazand n
z bilgi ve becerileri lerek kendinizi
LME VE deerlendireceksiniz.
DEERLEND
RME retmeniniz, modl sonunda size lme aracuygulayarak
modl uygulamalarile kazand nz bilgi ve becerileri
lerek de erlendirecektir.

iii
iv
 G
R

G
R
Sevgili renci,

Gerek i , gerekse zel hayat

nzda yapmolduunuz ticari ilikilerden dolayticari
belgeleri alma veya bunlardzenleyip vermek bir vatanda
l
k grevidir.

tarafa sunan ya da
Ticari faaliyete taraf olduunda ya bir ticari belge dzenleyip kar
bu ticari belgeyi alan ki i olacaks
nz. Bu belgeleri al rken ya da dzenlerken Vergi Usl
Kanunu ve Trk Ticaret Kanununda yaz lolan usl ve esaslardikkate alacaks nz. Aksi
takdirde dzenlenen belge geersiz olacakt r. Muhasebenin grevini yerine getirmesi iin bu
belgelerin esas ve usle uygun bir takm defterlere kaydedilmesi gerektiini bilmelisiniz.

Mesleklerin en iyisi en iyi yaplan

d r. Hangi ii yaparsanz yapnz, mesleinize de
er
verdiiniz ve saygduyduunuz srece o meslek ycelir. Mesle inizde ne kadar bilgili
olursanz o kadar da sz sahibi olursunuz, bu da size alannzda saygnlk kazandracaktr

Bu modl ile alan mzda kullan lan ticari belgeler ile ilgili terimler, tan
mlar,
k
saltmalar, belgeler ve formlar size sunulmaktadr.

Bu sayede okul uygulamalar nda, beceri eitimlerinizde ve sonraki meslek hay

t
n
zda
ihtiya duyacanz kavramlar, belgeler ve i
lemleri reneceksiniz.

Bu konuda meslek bilgileri kazand

n
z takdirde ticari belgelerle ilgili i
lemleri
zlbir
kolay ve h ekilde yapabileceksiniz.

1
2
 RENME FAAL
YET
1

AMA
RENME FAAL
YET
-1

yerinde fatura veya fatura yerine geen belgeleri dzenleyeceksiniz.

ARATIRMA
Fatura ve fatura yerine geen belgeleri tedarik ediniz.
En yak n muhasebe brosuna gidip fatura ve di er belgeler hakk
nda not al
nz.
Snfa getirerek arkada
larla tart
nz.

1. FATURA VE FATURA YER

NE GEEN
BELGELER
Vergi Usl Kanununda (VUK) belli
ekil ve olan belgeler
artlarla balanm

unlard
r:

rsaliyeler
Fatura
rsaliyeli fatura
Fatura yerine geen belgeler
Gider makbuzu
Serbest meslek makbuzu
Mstahsil makbuzu

VUK a gre bu belgelerin, geerli belge say

labilmeleri iin anla
malmatbaalarda
bast
r olma veya kullan
lm lmadan nce notere tasdik ettirilmiolma mecburiyeti vard
r.

1.1.
rsaliyeler
Mal ve hizmet hareket ak
ndzenli bir ekilde kontrol etmek, muhasebe belge
dzenini sa
lamak ve tm mal ve hizmet satlar
nn fatura edilmesi iin dzenlenmesi
zorunlu belgelerdir. Bunlar
Sevk irsaliyesi
Ta ma irsaliyesi
Yolcu listeleri
Adisyon

3
1.1.1. Sevk
rsaliyesi

Sat lmya da sat lmak zere olan bir mal

n, bir adresten di
erine naklinde ya da ayn
iletmeye ait i yerleri arasnda ta
nmas nda dzenlenen ve zerinde gnderilen mal n
konusu, birimi ve mal n kime ait oldu unun yaz ldbelgeye Sevk rsaliyesi denir.
(ekil 1.1: Sevk irsaliyesi )

Ticari mal n sat lmasdurumunda, e er mal satctarafndan ta

nr veya ta ttr
l
rsa,
sevk irsaliyesi sat ctaraf ndan dzenlenir. Satlan mal, satn alan al
c(m teri) tarafndan
ta
nr veya ta ttrlrsa sevk irsaliyesi al
ctarafndan dzenlenir. Sevk irsaliyesi en az
nsha olarak bilgisayar ortam nda dzenlenir ve iki nshasmutlaka emtiay(mal ) ta
yan
ta
tta bulundurulur. En az nsha olarak dzenlenmeyen sevk irsaliyeleri hi
dzenlenmemisay lr.

Sevk irsaliyelerinde, tanzim tarihi ile fiili sevk tarihi ayrayryer alacakt
r. Tanzim
tarihi ile sevk tarihinin ayngn olmashalinde de bu tarihler ayrayrkaydedilecek,
herhangi birine yer verilmeksizin dzenlenen sevk irsaliyeleri hi dzenlenmemi
say lacaktr.

Sevk irsaliyesinde u bilgiler bulunur

Sevk irsaliyesi ibaresi
Maliye Bakanl kli esi veya noter tasdik mhr ekli
Gnderilen mal n cinsi ve miktar
rsaliyeyi dzenleyen mkellefin; ad , soyadile varsa ticaret nvan , iadresi,
vergi dairesi ve hesap numaras
M terinin (al cnn) ad, ticaret nvan , adresi varsa vergi dairesi ve hesap
numaras , kesildii saat
Mkellefin dier iyerine veya sat lmak zere bir al c ya (mteriye)
gnderdii hallerde mal n kime ve nereye gnderildi i
Mal n, ta yana teslim tarihi ve mteselsil irsaliye numaras
Dzenleyenin imzas
Teslim alan ve teslim edenin imzalar

Bu a
klamalar do rultusunda
Sevk irsaliyesine balolarak dzenlenen faturalarda sevk irsaliyesi dzenlenme
tarihinin olmashalinde, ayr ca sevk tarihinin yer almas na gerek
bulunmamaktad r.
Birden fazla irsaliyenin birletirilerek tek bir fatura dzenlenmesi durumunda da
dzenlenme tarihleri ve numaralar n tmnn faturada yer almashalinde ayrca
sevk tarihinin yer almas na gerek bulunmamaktad r.

4
 Stok programlar ndan emtia ki lemlerinin yap lmassrasnda sevk
irsaliyesi dzenlenme tarihinin esas alnmasgerekmektedir.
Sevk irsaliyesinde tanzim tarihi ile sevk tarihi aras
ndaki gn farknn ay
de iikliine sebep olmashalinde de (dzenlenme tarihi: 31.1.2006 sevk tarihi:
4.2.2006) buna ba lfatura dzenlenme sresi, sevk irsaliyesinin dzenlenme
tarihinden itibaren azami 7gnn esas al nmasgerekmektedir.

ekil 1.1: Sevk irsaliyesi

5
 rsaliyeli fatura, fatura niteliinde oldu undan mkellefler taraf
ndan bu belgede
dzenlenme tarihinin yan nda ayrca sevk tarihinin yaz
lmas
na gerek bulunmamaktadr.

1.1.2. Ta
ma
rsaliyesi

Ara sahibi tarafndan bir cret kar

l nda yk (eya, mal) tayan gerek veya tzel
kii olan nakliyecilerin ta
dklare
ya iin dzenledikleri bir belgedir. (ekil 1.2: Tama
irsaliyesi)

Kara, deniz veya hava yolu ile yaplan tamalarda tama irsaliyesi mutlaka nsha

olarak dzenlenir. Bir nshastamayyapt randa, bir nshase yayta yanda, bir nshas
da ta
ma irsaliyesini dzenlemekle grevli nakliyeci i
letme sahibinde kal r.

Tama irsaliyesinde u bilgiler bulunur:
Ta
ma irsaliyesi ibaresi
Maliye Bakanl kli esi veya noter tasdik mhr ekli
Ta
ma irsaliyesinin dzenlenme tarihi, seri numarasve s ra no su
Gnderilen mal n cinsi, miktarve nakliye creti
Ta
ma rsaliyeyi dzenleyen mkellefin ad , soyadile varsa ticaret nvan , i
adresi, vergi dairesi ve hesap numaras
Malgnderenin adsoyad , ticaret nvan , adresi varsa vergi dairesi ve hesap
numaras
Al cnn (m terinin ) adsoyad , ticaret nvan , adresi varsa vergi dairesi ve
hesap numaras
Mkellefin dier iyerine veya ta nmak zere bir al cya gnderdii hallerde
mal n kime ve nereye gnderildii
Arac n srcsnn ad soyadve arac n plaka numaras

Ancak VUK un mkerrer 257. Maddesine dayan larak, farkladreslerde bulunan

birden ok alcya eya tanmass
ras
nda tek bir Tama rsaliyesi dzenlenmesi ve
irsaliyenin Al
cAdresi blmne de Ekli Listedeki Muhtelif M teriler ibaresinin
yaz lmasuygun grlm tr.

Ta
ma irsaliyesine eklenecek listede, ta ma irsaliyesinin seri ve s ra numaras
,
gndericinin ad
-soyad , nvan
, gnderinin cinsi ve miktar(adet, a rl
k vb.), al
c
nn ad
-
soyadve gnderinin var merkezi ile creti yer alacakt
r.

Kendilerine ait nakil vas

talaryla kendi eyalarntama s
ras nda ta
ma irsaliyesinin
dzenlenmesine gerek yoktur. nk ta ma irsaliyesinin amaccret kar
l
nda yk (e ya,
mal) ta yanlar n ekonomi iindeki hareketinin izlenmesine yarayan bir belgedir. Ta ma

irsaliyesini cret kar
lyk (e ya, mal) ta
yan taralndan dzenler.

6
ekil 1.2:Ta
ma irsaliyesi

7
1.1.3. Yolcu Listeleri

ehirlerarasyolcu ta
mac lyapanlar (TCDD hari) ile yolcu bileti kesmek
zorunda olanlar, ta tlar
n her seferi iin yolcu listesi dzenlemek zorundad r. Bu listeler
yolcular n ta
tta oturma yerlerini planl ekilde gsteren bir belgelerdir. (ekil 1.3: Yolcu
listesi)

Yolcu listeleri nsha olarak dzenlenir. Bir nshasiletmede, dier iki nshasda
yolculartayan arata bulundurulmal dr. ayet seyahat i letmeleri bilet sat iini
komisyonu veya acenteler arac
lyla yaptr yorsa, yolcu listelerinin de bu arac lar
taraf
ndan drt nsha olarak dzenlenip bir nshasda bu firmalar tarafndan saklanr.

Firmalar yolcu ta ma i lerini kendi vas

talar n
n dnda, bir ba ka iletmeye veya
kiilerin vastalar
yla tattryorsa, bu durumda da yine yolcu ta ma listesini ve yolcu
tama biletini de seyahat iletmesi tarafndan dzenlenir. Dzenlenen yolcu ta ma listesinde
ve yolcu ta
ma biletinde firmaya ait bilgiler yer al ndan ba
r. Seyahat acenteleri taraf msz
olarak al trlan otobs sahipleri yapm olduklarhizmet kar
l kadar seyahat
iletmesine fatura eder.

ehirlerarasyolcu ta mac
lyapan ve yolcu bileti kesmek zorunda olan turizm
organizasyonu yapan firmalar yolcu ta ma listesi dzenlemek zorunda deildirler. nk bu
tr firmalar yolcu ta maya ynelik de il daha kapsamlbir programa ba lolarak yaplan
tama dhil her trl hizmetleri yapan bir organizasyona sahip i
letmelerdir.

Yolcu listesinde a adaki bilgiler yer al

r:
Yolcu listesi ibaresi
Maliye Bakanl kliesi veya noter tasdik mhr ekli
Yolcu listesinin dzenlenme tarihi
S ra ve seri numaras
Dzenleyen mkellefin; ad , soyadile varsa ticaret nvan
, iadresi, vergi
dairesi ve hesap numaras
Biletin kesildii koltuk numaralar
Yolcu say sve toplam cret
Ta t
n plaka numaras
Sefer tarihi
Hareket saati
Matbaaya ili kin bilgiler

8
ekil 1.3: Yolcu listesi

9
1.1.4. Adisyon

Adisyon hizmet veren (lokanta, kafeterya, pastane, gazino, bar, pavyon gibi)
i
letmelerin m
teri isteklerini almakta kulland
klarbir belgedir (ekil 1.4: Adisyon).

Adisyon kullanmak zorunda olan hizmet i letmeleri unlardr:

Belediyeler veya Kltr ve Turizm Bakanl
ndan alnan belge ile iletilen
lokanta, gazino gibi iletmeler
Gerek uslde vergilendirilen mkellefler taraf ndan altr
lan ve alkoll iki
servisi yapan iletmeler
Kurumlar ya da gerek uslde gelir vergisine tabi yol kenarlar nda hizmet veren
lokanta, kafeterya, pastane, gazino gibi i
letmeler
Snfbelli olmayan birinci veya daha st s n
flarda olanlar ve alkoll-alkolsz
iecekler satanlar

ekil 1.4: Adisyon

10
 Adisyonda a adaki bilgiler bulunur:
Adisyon ibaresi
Adisyonun dzenlenme tarihi, seri ve s ra numaras , saati
Maliye Bakanl ibaresi veya noter tasdik mhr ekli
Dzenleyenin ad , soyad, varsa ticaret nvan, iadresi, ba
lbulundu
u vergi
dairesi
Mal n ve hizmetin tr, miktar
Adisyonu dzenleyenin adsoyad

Adisyon, m teriden siparial

rken en az iki nsha dzenlenir ve m terinin masasna
bir nshas b rakl
r. Tahsilt s
rasnda m teriye ya fatura ya da yazar kasa fii dzenlenerek
verilir. M terinin yiyecek ve ieceklerini kendisinin seerek ald ve paras npe in dedi
i
iletmelerde adisyon kullan lmaz.

Resim: l.l: Restoran ve lokantalar adisyon dzenlemek zorundad

r

1.2. Fatura
Emtia (mal) veya hizmet satan i letmelerde yap
lan ikar
l nda, m terinin
borland mebla gstermek zere emtiaysatan veya ii yapan tccar tarafndan
m teriye verilen ticari belgedir.

Sat lar
n toptan veya perakende yap lmas
, fatura dzenlemede nemli bir unsurdur.
Eer sat tketiciye deil malsatacak olan bir i letmeye yapld
ysa, bu ticaret toptan
ticarettir. Fatura dzenlemek, mal ve hizmeti satan n greviyken; mal ve hizmeti sat
n alan
alcda fatura istemek ve almakla grevlidir.

Katma deer vergisi oranlar

:
Un ve mamlleri=% 1
Temel g da = % 8
Krtasiye = % 8

la = % 8
Dier = % 18

Faturada bulunmasgereken bilgiler unlard r:

Fatura ibaresi
Maliye Bakanl ibaresi veya noter tasdik mhr
ekli
11
 Faturan n dzenlenme tarihi, seri ve s ra numaras
Faturaydzenleyenin ad , varsa ticaret nvan , iadresi, baloldu u vergi
dairesi ve hesap numaras
Alcn n (Mterinin) ad, ticaret nvan , adresi varsa vergi dairesi ve hesap
numaras
Mal n ve hizmetin tr, miktar , birim fiyatve tutar
Satlan mallarn teslim tarihi ve irsaliye numaras
Ka e ve imza

n dzenlenmesinde dikkat edilecek hususlar

Faturan unlard
r:

Faturalar s ra numarasdhilinde dzenlenir.

Faturalar mrekkepli kalem ile, daktilo veya bilgisayarla dzenlenir.
Faturalar en az bir as l bir rnek (suret) olarak dzenlenir.
Fatura, mal n teslimi veya hizmetin yap ld tarihten itibaren azami 7 (yedi)
gn iinde dzenlenir. Bu sre iinde dzenlenmemifaturalar hi
dzenlenmemisay l
r.
Faturalar Trke olarak dzenlemelidir.
Kullan lacak faturalar notere tasdik ettirilmiveya anla malmatbaalara
bast rlmak suretiyle temin edilir. Fatura dzenlemek zorunda olanlar
m terinin adve soyadile ba loldu u vergi dairesi ve hesap numaras n
n
doruluundan sorumludur.
Fatura dzenleyenin istemesi halinde m teri, kimli ini ve vergi dairesi hesap
numaras ngsterir belgeyi ibraz etmek zorundad r. Ancak nihai tketiciye
satlan mallar veya yap lan iler iin dzenlenecek faturalarda, m terinin belge
ibrazve fatura dzenleyenin sorumlulu u sz konusu olmayacakt r.
Faturan n bataraf nda isahibinin veya nam na, imzaya yetkili olanlar n
imzasbulunur. Fakat uygulamada iki farkl ekilde yap lmaktad r:
KapalFatura: letmenin, pe in olarak yapm oldu u sat larnda
dzenledii ve alt taraf n n kaelenip imzaland faturalard r (ekil 1.5).
A k Fatura: letmenin, veresiye sat larnda dzenledii ve st
tarafnn kaelenip imzaland faturalard r (ekil 1.6).
Tketicilere ay plmal ve hizmet satan ki ilere kar hak aramada, fatura delil olarak
kullanabilirler. Faturaya itiraz sresi 8 gndr. Bu sre iinde itiraz edilmezse faturan n
ierii kabul edilmisay lr.

FaturalarGelir Vergisi Kanununa (G.V.K) gre 5 y

l, Trk Ticaret Kanununa
(TTK) gre 10 y
l saklama zorunluluu vard
r.

VUK 232. Maddesine gre fatura dzenleme zorunluluu; birinci ve ikinci s nf

tccarlar ile kazancbasit uslde tespit edilen ve defter tutmak mecburiyetinde olan iftiler,
aadaki i letmelere fatura vermek ve bu iletmelerden fatura istemek zorundadr.

12
Bunlar:
Birinci ve ikinci sf tccarlar (
n irketler,
ahs iletmeleri)
Serbest meslek erbab (avukatlar, doktorlar, muhasebeciler vb)
Kazanlarbasit uslde tespit olunan tccarlar (ayakkabtamircisi, berber)
Defter tutmak mecburiyetinde olan iftiler
Vergiden muaf esnaf (pazarc lar, seyyar satc
lar)

ekil 1.5: Kapalfatura

13
ekil 1.6 : A
k fatura

14
1.3.
rsaliyeli Fatura

rsaliyeli fatura, fatura ve sevk irsaliyesinin yerine dzenlenen bir belgedir. Fatura ve
sevk irsaliyesinin ayrayrdzenlenmesi, mkellefin iykn art rdgibi faaliyetlerinin
de aksamas na neden olmaktad r (ekil 1.7:
rsaliyeli fatura).

steyen mkellef ler(sat c

lar), fatura ve sevk irsaliyesinin yerine irsaliyeli fatura ad
nda tek bir belge dzenleyebilir.
alt rsaliyeli faturan
n kullanlmas , mkellefin iste ine
bal r.
d rsaliyeli fatura kullanma usln seen mkellefin, ayr ca fatura ve sevk irsaliyesi
dzenlenmesine gerek yoktur.

rsaliyeli faturada u bilgiler bulunur:
rsaliyeli fatura ibaresi
Maliye Bakanl kli esi veya noter tasdiki
rsaliyeli fatura dzenleyenin ad , ticari nvan , iadresi, baloldu u vergi
dairesi ve hesap numaras
Mal n ve hizmetin cinsi, miktar , fiyatve tutar
Mal n nereye ve kime gnderildii; m terinin ad, ticari nvan
, adresi, varsa
vergi dairesi ve hesap numaras
rsaliyeli faturan n seri ve mteselsil sra numaras
rsaliyeli faturan n dzenlenme tarihi ve saati
rsaliyeli faturaydzenleyenin imzas
Anla malmatbaa ile ilgili bilgiler

Ayrca, dzenlenen irsaliyeli faturalarda Katma Deer Vergisi (KDV) oranve tutar
yer almasgerekir. Bu bilgilerin eksik olmashalinde, irsaliyeli fatura hi dzenlenmemi
sayl
r.

rsaliyeli fatura kullanma ile ilgili yasal dzenlemenin esaslar a adaki

belirlenmi tir:
Mkellefler; faaliyetleri ile ilgili olarak irsaliyeli fatura kullanmalar nn yan
s ra, fatura ve sevk irsaliyesini ayrayrkullanabilir.
Malsatan mkellefler, irsaliyeli faturay en az rnek olarak
dzenleyeceklerdir. Biri as l olmak zere iki rne ini m teriye vereceklerdir.
En az suret dzenlenmeyen irsaliyeli faturalar hi dzenlenmemi
say lacakt r.
rsaliyeli fatura, mkellefler taraf ndan anla malmatbaalara fatura llerinde
bast rlacakt r. Bunlarla birlikte, irsaliyeli faturann altnda: Bu belgenin sevk
edilen malla birlikte bulunmashalinde ayr ca sevk irsaliyesi aranmaz. ifadesi
bulunmal d r.
Sat cn n, irsaliyeli fatura dzenlemiolmas durumunda, mal
n tanmasveya
ta ttrlmas nda yeniden bir ta ma irsaliyesi dzenlemesine gerek yoktur.
rsaliyeli fatura uygulamas ndan yararlanmak isteyen mkellefler, hesap dnemi
ba ndan nce irsaliyeli faturalartemin etmeleri (anla malmatbaalara
bast rarak) gerekmektedir. Uygulamaya ise hesap dneminin ba
nda geilmesi
gerekir. Dnem iinde irsaliyeli fatura uygulamas na gemek mmkn de ildir.

15
 rsaliyeli fatura dzenleme usln seen mkelleflerin daha nce ellerinde
bulunan kullan lmam sevk irsaliyesi ve faturalar
nvergi dairelerine gtrerek
iptal ettirmeleri gerekir.

ekil 1.7 :
rsaliyeli fatura

16
1.4. Fatura Yerine Geen Belgeler
Mkellef, fatura dzenlenmesinin zorunlu olmad al
m-sat
m ve hizmet i
lerinde
kay
tlar
n, fatura yerine geen belgelerle ispat etmek zorundad
r.

Fatura yerine geen belgeler

unlard
r:
Perakende satbelgeleri
Gider makbuzu (puslas )
Serbest meslek makbuzu
Mstahsil makbuzu

1.4.1. Perakende Sat

Belgeleri

Perakende sat lan madde ve malzemenin aynen veya i lendikten sonra nihai
tketicilere satlmas dr. Deftere tabi olan mkellefler ile basit uslde tespit edilenler fatura
vermek zorunda olmad klarsatlarn, perakende satbelgesi ile belgelendirirler. Maliye
Bakanl nca belirlenen parasal sn ramayan satlar iin dzenlenen belgelerdir.

belgeleri
VUK ta adgeen perakende sat unlard
r:
Yazarkasa fii
Perakende sat fi
i
Biletler

1.4.1.1. Yazar Kasa Fi

i

Yazar kasa cihazkullanmak zorunda olan mkelleflerin, deme kaydedici cihaz ile
fi
dzenledikleri belgeye sat i denir (ekil 1.8: Yazar kasa fi
i).

Sat gerekle tiinde dzenlenen satfiinin bir nshasm teriye verilir. Yazar
kasalar elektronik haf zaloldu fi
undan kesilen sat leri ile ilgili bilgiler hafzada, saklan
r.
O gn sat filerinin dkm alnr. Al
nan bu dkme Z RAPORU denir.

M
teriye verilen sat fiinde, a a daki bilgilerin yer al
nmaszorunludur:
Satfi i ibaresi
Mkellefin ad , soyad , vergi dairesi ve hesap numaras
Satlan mallar n cinsi, tutarve KDV oran
Mteselsil finumaras , i
lem tarihi, saati
Cihaz n onayland n gsterir sembol ve cihaz sicil numaras

ekil; 1.2 Yazar Kasa(deme Kaydedici Cihaz)

17
ekil 1. 8: Yazar kasa fi
i

18
1.4.1.2. Perakende Sat
Fi

Yazar kasan n elektrik kesintisi veya satlimitleri her y l Maliye Bakanl nca
belirlenen rakam n alt
nda oldu u zaman, iletme sahibinin perakendecilere dzenledikleri
bir belgedir. Bu limit 2006 yliin 520 YTL dir.

Bu belge, bir asl ve bir suret olarak dzenlenir. As

l belge m
teriye verilirken,
kopyas
iletmede kal fi
r (ekil 1.9: Perakende sat i).

Perakende fiinde bulunmasgereken bilgiler:

Perakende satfi i ibaresi
Mkellefin ad, soyad , varsa nvanvergi dairesi ve hesap numaras
Maliye Bakanl kli esi veya noter tasdik mhr ekli
Seri ve mteselsil sra numarasve dzenleme tarihi
Satlan mallar
n cinsi, tutar , KDV dhildir ibaresi
Dzenleyenin imzas

ekil 1.9: Perakende sat

fi
i

19
1.4.1.3. Biletler

Bazi letmelerin (sinema, tiyatro, konser salonlar

, ula
t
rma firmasvb.) faaliyetlerini
halka arz nda kulland ve ieriinde rn ya da hizmeti alacak kii say
s
, faaliyetin saati,
creti ve zelliinin yazldbelgelerdir.

En az iki nsha dzenlenir. As l belge m teriye verilirken, kopyasi

letmede kal
r.
(ekil 1.10: Giribileti ve ekil 1.11: Yolcu bileti)

Giribileti veya yolcu tama biletinde yer almaszorunlu olan bilgiler unlard r:
Giribileti veya yolcu ta
ma bileti ibaresi
Maliye Bakanl kli esi veya noter tasdik mhr ekli
letme veya mkellefin ad , soyad, varsa ticaret nvan
Balolduu vergi dairesi ve hesap numaras
Seri ve mteselsil( kesintisiz) sra numaras
KDV li creti
Yolcu bileti ise; yolcunun adve soyad , gidecei yer ve saati, creti ve koltuk
numaras

ekil 1.10: Giribileti

20
 ekil 1.11: Yolcu bileti

1.4.2. Gider Puslas(Makbuzu)

Defter tutmak mecburiyetinde olan ve basit usle tabi olanlar n, vergiden muaf
olanlarla yapt
klari
ler veya onlardan sat n aldklaremtia iin tanzim edip, i
i yapana veya
emtiaysatana imza ettirilen bir belgedir (ekil 1.12: Gider puslas).

Bu gider puslasvergiden muaf esnaf tarafndan verilmifatura hkmndedir.

ki
nsha dzenlen bu belgenin bir nshasmalsatana veya hizmeti yapana verilir. Di er
nshasiletmede kal
r. Gider puslas
nda KDV yer almaz.

Gider puslasnda, en az a a daki bilgilerin bulunmaszorunludur:

Gider puslasibaresi
Maliye Bakanl veya noter tasdik mhr ekli
Seri ve mteselsil sra numarasve dzenlenme tarihi
Satlan maln veya yap lan iin mahiyeti, sat
n al
nan mal n bedeli, tevkif edilen
(kesilen) vergi oranve net tutar
Malsat n alan veya i i yapt rann ad, soyad
, varsa ticaret nvan , vergi dairesi,
hesap numarasve adresi
Malsatan n ad , soyad , adresi ve imzas

VUK un 94 Maddesine gre gider puslas nda yap lan demelerden:

Havlu, hal
, araf, yapay iek vb. mallara veya bu mallar n retiminde denen
hizmet bedeli zerinden % 2,
Dier mal almlariin % 5,
Dier hizmet almlariin % 10 oran nda gelir vergisi kesintisi yap
l
r.

21
 ekil 1.12: Gider pusulas

1.4.3. Serbest Meslek Makbuzu

Meslek faaliyetlerde bulunan (Mali m avir, doktor, avukat gibi ) serbest meslek
erbaplar
, yapm olduklarfaaliyetlerden doan tahsiltiin iki nsha serbest meslek
makbuzu tanzim etmek ve asl nm teriye bir nshasda kendiside kalacak ekilde
dzenlenen belgeye Serbest meslek makbuzu denir (ekil 1.13: Serbest meslek makbuzu).

Serbest meslek erbaplarbelirlenen oranlarda KDV ve gelir vergisine tabidir. Serbest

meslek makbuzundan kesilen gelir vergisini mkellef serbest meslek sahibine de il;
muhtasar beyanname ile vergi dairesine der.

Serbest meslek erbaplar nn elde ettikleri kazanlarKDV siz matrah ( vergi

hesaplamasnda al
nacak tutar) zerinden %22 gelir vergisine (stopaj) tabidir.

Vergi mkellefi olmayan ki ilere dzenlenen serbest meslek makbuzundan vergi

kesintisi yaplmaz. Vergi mkellefi olmayan ki ilere dzenlenen serbest meslek
makbuzundan KDV, al nan crete tabidir.

22
 Serbest meslek makbuzlar
na bulunmasgereken bilgiler:

Makbuzu verenin soyad , adveya nvan , adresi, vergi dairesi ve hesap

numaras ,
Maliye Bakanl kli esi ve noter tasdik mhr ekli
Alcnn (m terinin) soyad , adveya nvanve adresi
Alnan paran n miktarve al ndtarihi
Kesinti (gelir vergisi) tutarve KDV tutaryaz l
r ve bu makbuzlar serbest
meslek erbab tarafndan imzalan r
Serbest meslek faaliyetinin tr
Serbest meslek makbuzu seri ve s ra numarasdhilinde takip ettirilir
Serbest meslek makbuzunun bas ld matbaa

rnek: ekil 1.13: te brt 100 YTL zerinden muhasebe creti olarak mkellef
Sebehattin Uysal ad
na dzenlenen serbest meslek makbuzudur.

Brt cret : 100 YTL

Gelir vergisi : 22 YTL ( 100 * 0,22)

Net cret : 78 YTL ( 100 22 )

KDV : 18 YTL ( 100* 0,18)

NET ALINAN : 96 YTL ( 78 + 18 )

23
ekil 1.13: Serbest meslek makbuzu

24
1.4.4. Mstahsil Makbuzu

Birinci ve ikinci s
n
f tccarlarla defter tutmak zorunda olan iftiler ile basit usle
tabi olanlar, vergiden muaf iftilerden satn aldklarmallar
n bedeli iin dzenlenen bir
belgedir.

Fatura yerine geer.

ki nsha makbuz tanzim etmeye ve bunlardan birini imzalayarak,
sat
ciftiye vermeye ve dierini de iftiye imzalatarak almaya mecburdurlar. (ekil 1.14:
Mstahsil makbuzu)

Mal, tacir veya ifti ad

na arac(komisyoncu vb.) taraf
ndan al
nd nda, mstahsil
makbuzunu komisyoncular taraf ndan dzenlenir.

Fatura vermek zorunda olmayan iftiler vergiden ve KDVden muaft

r. Mstahsil
makbuzda KDV yer almaz.

Mstahsil makbuzunda
u bilgiler yer al
r:

Mstahsil makbuzu ibaresi

Maliye Bakanl nn mhre veya noter tast k mhr
Mstahsil makbuzun seri ve s ra numaras , dzenlenme tarihi
Malsatn alan tccar veya iftinin ad , soyad varsa nvan, adresi, vergi
numaras
rn satan iftinin ad , soyad , adresi, imzas
Sat
n alnan mal n cinsi, miktar , fiyat, bedeli
Kesilen gelir vergisi
Malalan n imzas

GVK n n 94 Maddesine gre ticaret borsalar

ndan tescil ettirilmeden, iftilerden
sat
n al
nan zira rnler iin yap
lan demelerden

Hayvanlar ve bunlar n mahsulleri iin % 2,

Dier zirai mahsuller iin % 4,

Ticaret borsas
na tescil ettirilerek al
nan rnlerden

Zirai rnlerden % 2,
Hayvan ve bunlar n mahsulleri iin %1 oran
nda gelir vergisi kesilir.

25
Resim:l.3:Atatrk bir iftlikte, ziraat i
lerinde

ekil 1.14: Mstahsil makbuzu

26
 UYGULAMA
UYGULAMA FAAL
FAAL YET
YET

lem Basamaklar neriler

rsaliyeleri tanmlay n z. Ticari belgeleri ierik bakmdan
Faturaytan mlay n z. reniniz.
rsaliyeli faturaytan mlay n
z. VUKda ticari belgeler k sm
na bak
nz.
Fatura yerine geen belgelerden yazar TTKde ticari belgeler k smn
kasaytan mlay nz. inceleyiniz.
Fatura yerine geen belgelerden perakende
satfiini tanmlay n z.
Fatura yerine geen belgelerden biletleri
tanmlay nz.
Fatura yerine geen belgelerden gider
puslas n(gider makbuzunu)
tanmlay nz.
Fatura yerine geen belgelerden serbest
meslek makbuzunu tan mlay
n z.
Fatura yerine geen belgelerden mstahsil
makbuzunu tan mlay n z.

rsaliyeleri dzenleyiniz. K rtasiyeciden ticari belgeleri al

nz.
A k faturaydzenleyiniz. Muhasebe brosundan ticari belgeleri
Kapalfaturaydzenleyiniz. elde ediniz.
rsaliyeli faturaydzenleyiniz. Muhasebe brosuna giderek belgelerin
Fatura yerine geen belgelerden perakende doldurulmas nda yard mcolunmas n
satfiini dzenleyiniz. isteyiniz.
Fatura yerine geen belgelerden biletleri Ticari belgeleri do ru olarak
dzenleyiniz. doldurunuz.
Fatura yerine geen belgelerden gider Bilgisayar ortam nda ticari belgeleri
puslas n(gider makbuzunu) dzenleyiniz.
dzenleyiniz. Internet ortamndan ticari belgeleri
Fatura yerine geen belgelerden serbest indiriniz.
meslek makbuzunu dzenleyiniz.
Fatura yerine geen belgelerden mstahsil
makbuzunu dzenleyiniz.

27
LME VE DEERLENDRME
LME VE DEERLENDRME

A- Objektif Testler

1. Ticari bir mal

n, bir yerden di
er bir yere tanmass
ras
nda, tanan mal
n cinsini ve
miktarngsteren belgeye.. denir.

2. Tketici koruma yasas olduu mal ve hizmet kar

na gre tketici alm lalnan
mallar iin altarihinden itibaren alm olduu faturaya ..gn iinde itiraz etmez
ise faturann ieriini kabul etmiolur.

3. Faturann dzenlendi i anda bedeli denmeyen; daha sonra denecek

ekilde dzenlen
ve kae ve imzann st ksmda yer aldfaturaya .. fatura denir.

4. steyen mkellefler fatura ve sevk irsaliyesinin yerine .. adalt

nda
tek bir belge dzenleyebilir.

5. rsaliyeli faturada eer teslim eden ve teslim alan

n adve soyad
, imzalaryer
almam sa dzenlenen bu belge . belgedir.

6.
Fatura vermek zorunda olan mkellefler, Maliye Bakanl
nca belirlenen belirli bir
parasal sn
ra mayan sat
lariin .... fi i
dzenler.

7. Fatura vermek ve almak zorunda olan mkellefler, belge verme zorunda

olduklarmal ve hizmet kar
olmayanlardan alm
l
nda dzenledikleri belgeye
....denir.

8. Fatura vermek ve almak zorunda olan mkellefler, vergiye tabi olmayan iftilerden
alm olduklar mal kar
l nda dzenledikleri belgeye .
..denir.

Deerlendirme

Cevaplar nzcevap anahtarile kar la t

r
nz. Doru cevap say n
zbelirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdi iniz ya da cevap verirken tereddt ya
ad
nz
sorularla ilgili konularfaaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.

Tm sorulara do
ru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz

28
B- Uygulamal
Testler

1. A
adaki bilgilerden yararlanarak sevk irsaliyesini dzenleyiniz.
Dzenleme tarihi10.02.2006, fiili sevk tarihi 10.02.2006 ve 123897 seri nu. lu
sevk irsaliyesi
Selim Ayan, Bahariye Cad.nu:2 Kad ky/ STANBUL, Kad ky Vergi Dairesi,
Vergi nu: 1005584851
Mal n Cinsi Miktar Birim Fiyat
orap 20 20 YTL
Bayan pantolon 30 150 YTL
Bayan ceket 10 100 YTL

Sevk irsaliyesi dzenleme EVET HAYIR

1. M teriye ait bilgileri doldurdunuz mu?
2. Sevk irsaliyesini dzenleme tarihi ve fiili sevk tarihini yazd
nz m
?
3. Mal n cinsini, miktar n, birim fiyat
nyazdnz m ?
4. Teslim eden ve teslim alan imza attm ?

2. A
a
daki bilgilerden yararlanarak kredili (a
k) faturaydzenleyeniz.
Selim Ayan, Bahariye Cad.nu:2 Kad ky/ STANBUL, Kad ky Vergi Dairesi,
Vergi nu:1005584851 dir.
20.03.2006 sevk tarihi,2191 irsaliye nusu, 20.03.2006 irsaliye tarihi
Fatura tarihi 22.03.2006
Cinsi Miktar Fiyat Tutar
Etek 10 40 400 YTL
Kravat 50 15 750 YTL
Bay ceket 40 60 2400 YTL
Bayan gmlek 10 30 300 YTL
KDV oran% 8

Kredili fatura dzenleme EVET HAYIR

1.M teriye ait bilgileri doldurdunuz mu?
2.Faturaya sevk tarihi, irsaliye nusu, irsaliye tarihini yazd n
z m?
3.Fatura tarihini yazd n z m ?
4.Maln cinsini, miktar n , birim fiyatn, tutarnyazd
n z m?
5.Faturan n toplam nrakam ve yazile yazd nz m
?
6. Ak (kredili) fatura olarak ka eyi st k sma vurularak imzaland
m ?

29
3. A
a
daki bilgilerden yararlanarak pein (kapal
) faturaydzenleyeniz.
Yakup Kaya, Bahariye Cad. Nu:2 Kad ky/ STANBUL, Kad ky Vergi
Dairesi, Vergi nu:2005584851 dir.
25.03.2006 sevk tarihi,2191 irsaliye nusu, 25.03.2006 irsaliye tarihi
Fatura tarihi 28.03.2006
Mal n Cinsi Miktar Birim Fiyat Tutar
orap 100 3 300 YTL
Bayan pantolon 100 30 3.000 YTL
Bayan ceket 120 25 3.000 YTL
KDV oran% 8

Kapalfatura dzenleme EVET HAYIR

1.M teriye ait bilgileri doldurdunuz mu?
2.Faturaya sevk tarihi, irsaliye nu, irsaliye tarihini yazd
nz m ?
3.Fatura tarihini yazd n z m ?
4.Mal n cinsini, miktar n, birim fiyat
n, tutarnyazdnz m?
5.Faturan n toplam nrakam ve yazile yazd nz m?
6. Pein (Kapal ) fatura olarak ka eyi alt ksma vurularak imzaland
m ?

4. A
a
daki bilgilerden yararlanarak kredili (a
k) irsaliyeli faturaydzenleyeniz.

ky/
Selim Ayan, Bahariye Cad.nu:2 Kad STANBUL, Kad
ky Vergi Dairesi,
Vergi nu:1005584851dir.
Fatura tarihi 26.03.2006
Mal n Cinsi Miktar Birim Fiyat Tutar
orap 100 10 1000 YTL
Bayan pantolon 50 40 2000 YTL
Bayan ceket 50 50 2500 YTL

KDV oran% 8

Kredili (a k) irsaliyeli fatura dzenleme EVET HAYIR

1.M teriye ait bilgileri doldurdunuz mu?
2.rsaliyeli faturan n tarihini yazd nz m ?
3.Mal n cinsini, miktar n, birim fiyatn, tutarnyazd
nz m?
4.Faturan n toplam nrakam ve yazile yazd nz m
?
5. A k (kredili) fatura olarak ka eyi st ksma vurarak imzalandm
?

Yap lan deerlendirme sonunda Hay r

eklindeki cevaplar nzbir daha gzden
geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplar
n
z
n
tamamEvet ise bir sonraki faaliyete geiniz.

30
 RENME FAAL
YET
2
RENME FAAL
YET
2
AMA

yerinde di
er ticari belgeleri dzenleyebileceksiniz.

ARATIRMA

Dier ticari belgeleri tedarik ediniz.

Muhasebeciden di er ticari belgelerin doldurulmashakk
nda bilgi al
nz.

2. D
ER T
CARBELGELER
Vergi Usl Kanununda (VUK) ve Trk Ticaret Kanununda (TTK) belli
ekil ve
olan belgeler
artlarla balanm unlard
r:

Aslmaszorunlu belgeler
Kymetli evraklar
Menkul kiyletler
Makbuzlar
Muhasebe fi leri
Maabordrolar

2.1. As
lmasZorunlu Belgeler
Vergi levhas
deme kaydedici cihazlara ait levha
Fiyatlar
m za KDV dahildir levhas
Aylk prim ve hizmet belgesi

2.1.1. Vergi Levhas

Gelir Vergisi mkellefler (Basit uslde vergilendirilen mkellefler dahil) ile sermaye
irketleri her yl may s aynn son gnne kadar vergi matrah na esas olan tutarlarile
bunlara isabet eden vergi miktar ngsteren vergi levhas ndzenleyerek, vergi dairesine
veya mali m avire onaylatarak kolayca grnebilecek yerden asmak zorundad rlar (ekil
2.1: Vergi levhas).

Yl iinde i
e ba layan mkellef, i e balama tarihinden itibaren bir ay iinde vergi
levhas
nvergi dairelerine tasdik ettirmek ve i
yerine asmak zorundad r.

31
 ekil 2.1: Vergi levhas

2.1.2. deme Kaydedici Cihazlara Ait Levha

Perakende sat
a ba layan mkellefler i
e ba lama tarihinden itibaren 30 gn iinde
baloldu u vergi dairesine yazar kasa kullanma isteklerini talep eden bir dileke ile talep
eder. Formaliteleri yerine getirerek yazar kasayald ktan sonra vergi dairesinden yazar
kasaykullanma belgesini onaylatarak iyerine asar. (ekil: 2.1)

ekil 2.1: deme kaydedici cihaz

32
2.1.3. Fiyatlar
mza KDV Dhildir Levhas

Gerek uslde KDV mkellefleri, perakende sat lariin Fiyatlar mza KDV
dahildir.
eklinde dzenlenmibu belgeyi sat a balad
tarihten itibaren iyerinin her
kat
na veya her blmne, m terinin grebilece
i yere asmak zorundadr (ekil 2.2.)

ekil 2.2: KDV dhildir levhas

2.1.4. Ayl
k Prim ve Hizmet Belgesi

Bu belge, iyerinde alan i
ilerin almalar yla ilgili bilgileri her ay dzenleyerek
ertesi ay
n son gn mesai saati bitimine kadar, internet yolu ile veya elden Sosyal Gvenlik
Kurumuna verilir.

nternetten verilen bu belgenin kt sveya elden verilerek al
nan onaylbir nshas
i
ilerin alm olduklariyerinde aslr.

33
ekil 2.3: Ayl
k prim ve hizmet bildirgesi

34
2.2. K
ymetli Evraklar


letmeler, kredili (veresiye) satlar
ngvence altna almak ve takip etmek amac yla
ticari hayatta bu tr i
lemleri belgelendirmek iin kullan
lan belgelere k
ymetli evrak denir.

ymetli evraklar
K unlard
r:
Bono
Polie
eklerdir

Resim: 2.l: K
ymetli evrak i
lemleri

2.2.1. Bono ( Emre Muharrer Senet)

Borlusu taraf
ndan alacakl
ya hitaben belli bir paran
n, belli bir sre sonra kayts
z ve
arts
z deneceini kabul ederek dzenleyip imzalayarak, alacakl ya verilen ticari bir
belgedir.

Bonoda ikili bir ili

ki vard
r:

Bono, dzenleyen iin bor

Lehtar (hamil) iin alacak senedi niteliindedir (ekil 2.4: Bono).
Kymetli evrak niteliinde bir senet (bono); TTKe gre a a daki zel
ekil
artlar
na
tabidir.

Bonoda aranan zel

artlar
unlard
r:

Senet metninde, bono veya emre muharrer senet szc ( ayet senet
Trkeden ba ka bir dille yaz lm
sa, o dilde bono kar
lnda kullan
lan
szck) olmas
Kaytsz ve
artsz belirli bir bedeli deme vaadi
Vade ve deme yeri
Kime ve kimin emrine denecek ise onun ad ve soyad
Senedin tanzim edildi i gn ve yer
Senedi tanzim edenin imzas

35
 Yukardaki unsurlarieren bono (senet) dzenlendikten sonra imzalan r. Senedin
zerinde yazlolan de ere Nominal Deer denir. Bono, bu deere vade sonunda ular.
Bono, en ge vadesini izleyen iki ign iinde denmelidir.

Senetten do an alacan tahsili genellikle banka

ubesi arac ile veya elden tahsil
l
edilerek yap lmaktadr. Senet vadesinden nce bankaya tahsil iin verilir. Banka taraf
ndan
tahsili yaplan senet zerine banka, Bedeli tahsil edilmitir.
eklindeki bir ibareyi yaz
p
(veya ka e basp) imzalayarak deyene verir. ayet borlu, yasal deme sresi iinde bono
bedelini demezse banka, bonoyu notere gndererek borluya protesto ektirir.

Senet, ciro ve teslim yoluyla bir ba kasna devredilebilir. Ciro, bir senet zerindeki
haklarn baka bir ki iye kay z ve
ts artsz devredilmesi iin yap l
r. Ciro eden kimseye
Ciranta denir. Ciro, kambiyo senetlerinin arka yzne yazl
r.

Ciranta, ciro yapaca kimsenin ad ve soyad( varsa nvan

) ile deyiniz kelimesini
yazar ve alt
na imzas natar.

ekil 2.4: Bono

2.2.2. Polie

Polie, alacakltaraf ndan borluya hitaben dzenlenen ve vadesinde belirli bir

parann nc bir ahsa ya da emrine denmesini bildiren bir senettir. Polie TTK.ye gre
dzenlenen bir belgedir (ekil 2.5: Polie) .

Poliede taraf vard

r:
Ke ideci: demenin yap lmasnisteyen ki idir. Polieyi dzenleyen, hamiline
borlu ve muhataptan alacaklolan kiidir. Yani hem borlu hem de alacakl dr.
Hamil (Lehtar-Alacakl ): Kendisine deme yap lacak kiidir.
36
 Muhatap (Borlu): Polie bedelini deyecek ki
idir.

Ticari bir senet olan polie, ive alma hayat
nda bir kredi arackullan
lmaktad
r.

TTK nin 583. Maddesine gre poliede bulunmasgereken unsurlar

unlard
r:

Senet metninde polie szc (E er senet yabancdille yaz lmise o dildeki

polie kelime kar
lolarak kullan lan szck)
Belirli bir mebla n kay z ve
ts artsz denmesi emri
deme yeri ve vade
deme yapacak ahsn (muhatab n) ad ve soyad
Kime ya da kimin emrine denecekse ad , soyadveya nvan
Ke ide yeri, tarihi ve keidecinin imzas
Polie, ciro ve teslim yolu ile bakas na devredilebilmesi iin vadesinden nce
muhataba kabul edilmesi gerekir

Polielerde vade belirtilmemi se, grldnde denmek zere dzenlendi i kabul

edilir. Bu tr polie, borluya ibraz edildii zaman borlu taraf
ndan denmelidir.

Polielere uygulanan vade tr

unlard
r:

Belirli bir gnde: Senedin denece i belli bir tarih gsterilir

Ke ide (dzenlenme) tarihinden belli bir sre sonra: Polienin
dzenlenmesinden belli bir sre sonra gerekle mekte ve tanzim tarihine gre
belli olmaktad r. rne in: senet dzenlendi inden 90 gn sonra gibi tarih
verdi inizde bu guruba girer
Grld nde: Polieye vade konulmam sa, grld nde kabul edilir
Grld nden belli bir sre sonra: Bu tip polieler, grldkten belli bir sre
sonra denir. rnein: Polie grldkten 60 gn sonra gibi

rne in, Mehmet Bulut, Selim Uzundan 1.200 YTL alacakl d

r. Ama Sleyman
Blble ise 1.200 YTL borludur. Mehmet Bulut, Selim Uzundan olan alaca n
,
Sleyman Blble devretmesi i
lemini polie dzenleyerek gerekle
tirmitir.

37
 ekil 2.5: Polie

2.2.3. ek

ek, bir bankaya hitaben yaz lmve TTK e belirtilen hkmlere gre dzenlenmi
,
deme emri niteliinde olan k
ymetli evrakt
r (ekil 2.6: Banka eki).

ek, bankalar arac

l yla anlama yap larak ek karnesi al
nr.
ekte de poliede oldu u gibi taraf vardr:
Birincisi eki dzenleyen ki i (Ke ideci)
kincisi eki elinde bulunduran (Alacakl )
ncs de paraydeyecek olan banka (Muhatap)d r

TTK nin 692. Maddesine gre ekin

ekle ait yasal unsurlara
a
daki gibi
belirtilmi
tir:

ek szc (E er ek, Trkeden ba ka bir dille yaz

lmise o dilde ek

karlolarak kullan lan szck) ibaresi
deyecek banka
denecek kimsenin adve soyad
demenin yap lacayer (deme yeri gsterilmemi se muhatabn adnn
yan
nda; gsterilen yer, deme yeri kabul edilir.)
ekin dzenlendii yer ve tarih
eki dzenleyenin adsoyad , imzas

38
 ekler nama ve ya hamiline eklinde iki
ekilde dzenlenir. Nama yaz leklerde
alacakl
nn adsoyadyaz lr. Hamiline yazlekte ise isim yerine hamiline eki elinde
bulundurana aittir. Ticari i
lemlerde hamiline ek dzenlenemez, mutlaka isim yaz lmald r.

ek, hukuki mahiyeti itibariyle bir deme arac d

r. ekler kay z
ts arts
z
dzenlemelidir. ekte vade yoktur. Grld nde denir. ek, dzenlendii yerde
denecekse 10 gn, ba ka yerde denecekse bir ay iinde denir. ek muhataba ibraz
edilmelidir. ek, bir ba
kas
na ciro edilerek devredilebilir.

ekil 2.6: ek

39
2.3. Menkul K
ymetler
Menkul kymetler, TTK.ye gre dzenlenen, sahiplerine ortakl
k veya alacak hakk
sa
layan k
ymetli evrakt
r.

Menkul k ymetler ayrayrzellikler ta

mas na ramen, temel ortak niteliklerini

yle sralayabiliriz:
Alacak veya ortakl k haklarn temsil eder
Sahiplerine gelir salar
K ymetli evrak niteliindedir
Hamiline veya nama yaz labilirler
Faiz ve kar pay kuponlar vard r
Halka arz edilen bor senetleri olup, istenildiinde devredebilirler

Menkul k
ymetler ikiye ayr
l
r:
Hisse senedi
Tahvil

2.3.1. Hisse Senedi

Anonim irketlerde, ortakl ngstermek

k sermayesinin paylar art
yla,
kar
lan bu
hisse senetlerinden sat n alan yatrmckiiye o oranda ortakl
k hakktan yan bu paylar
karlnda kar lan ve TTK ye gre dzenlenen k ymetli evraka hisse senedi denir.
(ekil 2.7: Hisse senedi).

TTK nin 413. Maddesine gre hisse senetlerinde bulunmasgereken bilgiler

unlard
r:

irketin nvan
Esas sermayenin tutarve tescil tarihi
Hisse senetlerinin tr, numaras
Hisse senetlerinin nominal de eri
irket adna yetkili olan iki ki inin imzas
Hisse senedi kar ldenen tutar
Hisse senedi sahiplerinin ad , soyad , il ikametgh(Nama yazlhisse
senetlerinde),
Her birinin nominal de eri ve piyasada arz ve talebe gre oluan piyasa deeri
vardr

40
 Resim: 2.2. Borsa i
lemleri

n alan ortak pay sahipleri,

Hisse senetlerinden sat irketin yapm oldu u faaliyetler
sonucunda, dnem sonu itibariyle bilnoda ki kr ve zarar na ortaklar hisseleri orannca
kat
l
r.

Hisse senetleri ya hamiline (ta yana) ya da nama (ada) yaz lolur. Hamiline yaz l
senetler teslim yoluyla el deitirirken, nama yazlsenetler ciro yoluyla el dei
tirilir. Nama
yazlhisse senetlerinde, ortaklarn ad ve soyadlaryazl
r.

41
 ekil 2.7: Hisse senedi

2.3.2. Tahvil

Tahvil: TTK ye gre dzenlenen, devletin veya zel kurulu lar

n faiz kar
lnda
bor para bulmak amac yla
kard borlanma senedine denir. Tahvil, genellikle uzun
vadeli borlanma iin ba vurulan bir finansman arac
dr. Tahvil sahibi,
irketin kr veya
zararna kat
lmaz (ekil 2.8).

42
TTK ye gre tahvillerde bulunmasgereken bilgiler
unlard
r:

irketin nvan , ikonusu, merkezi ve sresi

Esas sermayenin tutar
Esas mukavelenin (szle menin) tarihi ve bunda dei iklik yap lm sa bunlar
n
da de iiklik ve ilan tarifleri
irkete tasdik edilmison bilnoya gre irketin durumu
karlm ve karlm tahvillerin itibari kymetlerinin tutar
deme ekli, zamanve verilecek faiz tutar
Nama (isme) veya hamiline (ta yan) yaz loldu u
Tahvil kar lmasyolunda genel kurul karar nn tescil ve ilan tarihi
irketin menkul ve gayrimenkulleri, daha nce karlan tahvillerinden veya
di er bir sebepten dolayrehin edilmiya da teminat olarak gsterilmi se bu
durum
Ana sermaye ve faizlerinin deme artlarve varsa deme plan
irket ad na imza yetkisi olan iki ki inin imzalar

ekil 2.8: Tahvil

43
2.4. Makbuz
Bor ve alacaklartakip etmek amac
yla dzenlenen belgedir. Makbuz ikiye ayr
l
r:
Tahsilat (tahsil) makbuzu
Tediye (deme) makbuzu

2.4.1. Tahsilt Makbuzu

letmelerin ticari ili

kilerden dolaytahsil ettii para kar dzenledi
l i belgedir.
Parayalan firma taraf ndan iki nsha dzenler. Bir nshasm teriye verilir, di
er nshas
firmada kalr. Mteriler as
ndan paran n dendiine dair ispat vesikasdr (ekil: 2.9).

Tahsilt makbuzlarnda, a adaki bilgiler bulunur:

Makbuzu dzenleyen firman n ad , nvan , adresi, vergi dairesi ve numaras
Makbuzun dzenlenme tarihi
Makbuzun numaras
Parayalann ad, soyadve imzas
Paraydeyen m terinin ad, soyad , nvan
Teslime konu olan paran n tutar(rakam ve yazile)

ekil 2.9: Tahsilt makbuzu

44
2.4.2. Tediye Makbuzu

Firman n, ticari ili

kilerden dolaymal veya hizmet sat n aldiletmeye, belirli bir
tutardedi ini gsteren belgedir. Tediye makbuzu, paraydeyen firma taraf ndan iki nsha
dzenlenir. Bir nshasalacakl ya verilir. Dier nshasalacakl ya imzalatld
ktan sonra
firmada kalr. Bu, m teriler a
s
ndan paran n dendiine dair ispat vesikasd
r.

Tediye makbuzunda u bilgiler yer al

r:
Makbuzu dzenleyen firman n ad, nvan , adres, vergi dairesi ve numaras
Makbuzun dzenleme tarihi ve numaras
demeyi yapan n ad-soyad ve nvan
deme yaplan miktar(rakam ve yaz ile)
Tahsilt
yapan kiinin ad -soyadyaz lmal ve imzasattrlmal dr.

ekil 2.10: Tediye makbuzu

45
2.5. Muhasebe Fi
leri
Muhasebe fi i, byk firmalarda, daha sa lklbir ekilde belgelerin yevmiye
defterine kay
t edilebilmesi iin yetkililerin imzasntayan belgeye denir. Bu fileri
dzenleme zorunlulu u yoktur.
Muhasebe fileri e ayrl
r:
Kasa tahsil fii
Kasa tediye fi i
Mahsup fi i

VUKa gre muhasebe fi lerine kay

tlaryap lan ilemler, aynzamanda yasal
defterlere de kaydedilmisay
lr. Ancak muhasebe fi lerine yap
lan kaytlar, esas defterlere
en ge 45 gn iinde kaydedilmelidir. Muhasebe fii kullanlmyorsa en ge 10 gn iinde
kaydedilmelidir.

Muhasebe fi lerinin kullan lmas n faydalar

n unlardr:
Kay tlarda dzeni sa lar
Yanl kay t riskini azaltr
Kay tlarn kontroln kolayla tr
r
Aynnitelikteki i lemlerin, toplu olarak kaydna imkn verir

Resim: 2.3: Muhasebe i

lemleri

46
2.5.1. Tahsil Fi
i

Ticari faaliyetler sonucunda iletmenin kasas na giren paralarn hangi nedenlerle

al
ndnve tahsiltn kar
l nda hangi hesaplara alacak kaydedileceini gsteren fi
tir.

ekil 2.11: Tahsil fi

i

47
2.5.2. Tediye Fi
i (deme Fi
i)

Ticari faaliyetler sonucunda i

letmenin kasas ndan kan paralarn hangi nedenle
dendiini ve bu demenin kar
lnda hangi hesaplara bor kaydedileceini gsteren fi
tir.

ekil 2.1 2: Tediye fi

i

48
2.5.3. Mahsup fi
i

Ticari faaliyetler sonunda alnan belgelerin kasa hesab nilgilendirmeyen, di

er bir
ifade ile kasaya para giri ine veya kasadan para
kna neden olmayan veresiye (kredili)
olarak alnan belgelerin kaydiin kullanlan fi
tir (ekil: 2.13).

ekil 2.13: Mahsup fi

i

49
2.6. cret Bordrolar
verene ba lolarak al an cretlerinin, ayl
k kazan dkmn ayr
nt
lolarak
gsteren cetvellere bordro denir (ekil: 2.14).

cret bordrosunda en az a adaki bilgiler bulunur:

yerinin sicil numaras
Bordronun dzenlendi i ay
alann adsoyad
alann sicil numaras
cret denen gn say s
alann gnlk kazanc
denen cret tutar

2.6.1. Normal cret Hesaplamas

Genel bakmdan alma sresi haftada en ok 45 saattir. Aksi kararla t
r
lmamsa bu
sre, i
yerlerinde haftan
n al
lan gnlerine eit lde blnerek uygulan r.

cretin hesap edilmesi:

Brt cretin hesaplanmas : cretlinin al tam gn say

t s Kanununa
gre 30 ign olarak belirtilmi tir. Aylk brt cret 30 ignne blnrse,
bir gnlk cret bulunur. cretli, ka gn al m sa gnlk cretle arp larak,
altbrt creti tespit edilir. 600 / 30 gn = 20 YTL bir gnlk brt cret
tespit edilir. Bir gnlk 20YTL x 30gn = 600 YTL, ay k brt cret olarak
tespit edilir,
Sigorta primi i i pay : Brt cretin 0,14 al nr,
sizlik sigorta primi i i pay: Brt cretin 0,01i al nr,
Gelir vergisi matrah n n tespiti: Brt cretten, sigorta primi i i payve
isizlik sigorta primi i i pay kar larak, vergi matrahbulunur,
Gelir vergisinin hesaplanmas : Gelir verisi matrah , yrrlkte olan vergi
oranlarile arp larak bulunur,
Damga vergisinin hesaplanmas : Brt cretin 0,006sal nr,
Kesintilerin ve net cretin tespit edilmesi: Sigorta primi i i pay , i
sizlik
sigorta primi i i payve gelir vergisi toplan p, brt cretten karlarak net
cret bulunur.

rnek 1: A.FazlAkta a ait muhasebe brosunda al an Veysel Ak 2006 y l

Temmuz ay nda 600 YTL brt cret almaya hak kazanm tr. Veysel Aka denecek net
creti bulunuz. ( Sigorta primi ii pay%14, i sizlik sigorta ii pay%1, gelir vergisi
kesinti oran%15, damga vergisi oran0,006 olarak alnm t
r.) (ekil 2.14).

50
ekil 2.14: cret bordrosu

51
 Net cretin bulunmas
:

Ayl k brt cret = 600 YTL

SSK primi i i pay = 600 x 0,14 = 84 YTL
sizlik sigorta primi i
i pay = 600 x 0,01 =6 YTL
Gelir vergisi matrah = 600 - (84+6) =510 YTL
Gelir vergisi = 510 x 0,15 =76,50 YTL
Damga vergisi = 600 x 0,006 = 3,60 YTL
Kesintiler toplam = Sigorta primi i
i pay+ i
sizlik sigorta primi i
i
pay+ gelir vergisi + damga vergisi

Kesintiler toplam = 84 + 6 + 76,50 + 3,60 =170.10 YTL
Net cret = Brt cret kesintiler toplam
Net cret = 600 - 170,1 = 429,90 YTL dir.

2.6.2. Fazla Mesainin Hesaplanmas

lkenin genel yararlaryahut i in nitelii veya retimin artrlmasgibi nedenlerle

fazla alma yap labilir. Fazla alma,
Kanunun da yaz lkoullar erevesinde, haftal
k
krk besaati a an al malard r. Her bir saat fazla al
ma iin verilecek cret normal
alma cretinin saat ba na d en miktarnn % 50 ykseltilmesi suretiyle denir. Milli
bayram ve tatil gnlerinde al mazlarsa o gnn creti tam olarak, tatil yapmayarak
alrlarsa ayr
ca allan her gn iin bir gnlk cret denir.

Fazla saatlerle almak iin i
inin onay
nn al
nmasgerekir.

Fazla alma sresinin toplam
bir y
lda iki yz yetmisaatten fazla olamaz.

rnek:

Fatih ZLER, Mart 2006 y l

nda 30 gnlk brt creti 810YTL dir. Mart aynda 15

saat fazla mesai yapmt
r. Y
l iindeki gelir vergisi matrah1.900YTL dir. Ay sonunda ne
kadar cret al
r.

i fatih ZLERin saatlik brt creti 4,50 YTL dir.(810 YTL/4 hafta=202,5 haftal
k
cretidir. 202,5/45 saat=4,50 YTL brt saat cretidir.).

Kanun gerei % 50 zamlolarak 6,75 (4,50 YTL+(4,50* 0,50) saatlik brt creti
olacakt
r. 15 saat fazla mesai* 6,75 =101,25 YTL ayl
k fazla mesai cretidir.

Normal cret ve fazla mesai creti toplanarak 810 + 101,25 = 911,25 YTL ayl
k brt
cret bulunur.

52
Buna gre
Brt cret = 911,25
SSK Primi i i pay= 911,25 *0.14= 127,58
sizlik sigortasii pay=911,25*0.01= 9,11
Gelir vergisi matrah= 911,25( 127,58 + 9,11) => 911,25 136,69 = 774,56
Gelir vergisi = 774,56*0.15 =116,18
Damga vergi = 911,25*0.006 =5,47
Kesintiler toplam = 127,58 + 9,11+ 116,18 +5,47 = 258,34
Net cret = 911,25- 258,34= 652,91

53
 UYGULAMA
UYGULAMA FAAL
FAAL YET
YET

lem Basamaklar neriler

K ymetli evraklardan bonoyu Ticari belgeleri ierik bakmdan
tanmlay nz. reniniz.
K ymetli evraklardan polieyi TTK de di er ticari belgeleri konusuna
tanmlay nz. bakn z.
K ymetli evraklardan eki tan mlay n
z. VUKta dier ticari belgeler konusuna
Menkul k ymetlerden hisse senedini bakn z.
tanmlay nz.
Menkul k ymetlerden tahvili
tanmlay nz.
Makbuzlardan tahsil makbuzunu
tanmlay nz.
Makbuzlardan tediye makbuzunu
tanmlay nz.
Muhasebe fi lerinden tahsil
fi
initanmlay nz.
Muhasebe fi lerinden tediye fi i
tanmlay nz.
Muhasebe fi lerinden mahsup fi ini
tanmlay nz
cret bordrosunu tan mlay nz.
K ymetli evraklardan bonoyu K rtasiyeciden dier ticari belgeleri
dzenleyiniz. alnz.
K ymetli evraklardan polieyi Muhasebe brosundan di er ticari
dzenleyiniz. belgeleri elde ediniz.
K ymetli evraklardan eki dzenleyiniz. Muhasebe brosuna giderek belgelerin
Makbuzlardan tahsil makbuzunu doldurulmas nda yard mcolmas n
dzenleyiniz. isteyiniz.
Makbuzlardan tediye makbuzunu Dier ticari belgeleri do ru doldurunuz.
dzenleyiniz. Bilgisayar ortam nda dier ticari
Muhasebe fi lerinden tahsil fiini belgeleri dzenleyiniz.
dzenleyiniz. Internet ortam ndan di er ticari belgeleri
Muhasebe fi lerinden tediye fi ini indiriniz.
dzenleyiniz.
Muhasebe fi lerinden mahsup fi ini
dzenleyiniz.
cret bordrosunu dzenleyiniz.

54
 LME
LME VE
VE DE
DE ERLEND
ERLEND RME
RME
A- Objektif Testler

1. Yl iinde yeni i
e ba
layan mkellefler vergi levhas
n iinde tasdik ettirmek
zorundad r.

2.
verenler ayl
k pirim bildirgelerini bir sonraki ay
n kadar balbulundu
u
kuruma vermek zorundad r.

3. Poliede . taraf vard

r.

4. Poliede demenin yap

lmas
nisteyen ki
iye .. denir.

5. Poliede kendisine deme yap

lacak ki
ilere denir.

6. Tahvil sahibi,
irketin veya .... kat
lmaz.

7. Ticari faaliyetlerinden dolayalacaklar

nn tahsili iin dzenlenen belgeye
. denir.

8. Pe
in yap
lan satlar fi
ine i
lenir.

9. Kredili (veresiye) olarak al

nan mallar
n faturalar..fi
ine i
lenir.

Cevaplar
nzcevap anahtar
ile karla
t
r
n
z.

Deerlendirme

Cevaplar nzcevap anahtarile kar la t

r
nz. Doru cevap say n
zbelirleyerek
kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdi iniz ya da cevap verirken tereddt ya
ad
nz
sorularla ilgili konularfaaliyete dnerek tekrar inceleyiniz.

Tm sorulara do
ru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz

55
B. UygulamalTestler

1. A
a
daki bilgilerden yararlanarak cret bordrosunu dzenleyiniz.

Ya mur Bulutu A. letmesinde alan Ay e Eraydn 2006 y

lHaziran ay nda 900
YTL brt cret almayhak etmitir. Yasal kesintileri d
erek denecek net creti bulunuz.
Firman
zn adresi: Kartal Cad. Nu:5 skdar/ STANBUL, skdar V.Dsi
Nu:1584770001 dir.

cret Bordrosu Dzenleme Evet Hay

r
1. Brt cret zerinden i sizlik sigortasi
i paykesintisini
hesaplad nz m ?
2. SSK matrah nbuldunuz mu?
3. Kesilen sigorta primi tutar
nbuldunuz mu?
4. Gelir vergisi matrahnbuldunuz mu?
5. Gelir vergisini buldunuz mu?
6. Damga vergisini buldunuz mu?
7. Kesintiler toplam nbuldunuz mu?
8. Net denen creti buldunuz mu?

2.A a
daki bilgilerden yararlanarak kasa tahsil fi
ini dzenleyiniz.
18.04.006 tarihinde 43577 nu lu makbuzla zay LTD.Tirketinden 2.000 YTL
tahsil edilmitir.

Kasa Tahsil Fi i Dzenleme Evet Hay

r
1. Tarihi yazdn
z m ?
2. Alacaklhesaplarn isimlerini yazd
nz m
?
3. Tutarlarnyazdnz m ?
4. Tutarnrakamla yazd n z m
?
5. Aklamayyazd n z m ?
6. Yetkili imzayatt
n z m ?

3. A adaki bilgilerden yararlanarak kasa tediye fi

ini dzenleyiniz.
20.04.006 tarihinde 435 nu lu fatura ile Can Ltd. irketinden 4000 YTL Mal sat
n
alnarak deme yap lm t
r. KDV%8dir.
Kasa tediye fi i dzenleme Evet Hay r
1. Tarihi yazd n z m ?
2. Borlu hesaplar n isimlerini yazd
nz m?
3. Tutarlarnyazd nz m ?
4. Tutar nrakamla yazd nz m
?
5. A klamayyazd n z m ?
6. Yetkili imzayatt n z m ?

56
4. Aa daki bilgilerden yararlanarak mahsup fi ini dzenleyiniz.
25.04.006 tarihinde 41235 nu lu fatura ile Pas Ltd. irketinden 8000 YTL Veresiye
(kredili)Mal satn alnm t
r KDV%8 dir.

Mahsup Fi i Dzenleme Evet Hay

r
1. Tarihi yazdnz m ?
2. Borlu hesaplarn isimlerini yazdn
z m ?
3. Alacaklhesaplar n isimlerini yazd
nz m ?
3. Tutarlarnyazd nz m ?
4. Tutarnrakamla yazd n z m
?
5. Aklamayyazd n z m ?
6. Yetkili imzayattn z m ?

Yap lan deerlendirme sonunda Hay r

eklindeki cevaplar nzbir daha gzden
geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplar
n
z
n
tamamEvet ise bir sonraki faaliyete geiniz.

57
 MODL DEERLEND
RME

MODL DEERLEND
RME
A- Objektif Testler

1. Sevk irsaliyesi en az ... suret dzenlenir.

2. FaturayVUK a gre y
l ve TTK ye gre ise y
l saklamak zorunlulu
u
vardr.

3 Faturan
n pe
in olarak dendi
i, imza ve ka
enin alt k
s
mda yer aldfaturalara
.. fatura denir.

4. Fatura, maln teslim edildi

i veya hizmetin yap
ldtarihten itibaren .
iinde dzenlenmelidir.

5. nsha olarak dzenlenmeyen irsaliyeli fatura .. say

l
r.

6. Yazar kasan fi
n o gnk sat lerinden al
nan dkme .denir.

7. Yolcu listeleri suret olarak dzenlenir.

8. Vergiye tabi olmayan

ah
slar iin dzenlenen serbest meslek makbuzlar
nda
kesilmez.

9. Mkellefler deme kaydedici cihazlara ait levhalar

n..iinde i
yerine asmak
zorundadr.

10. Bonoda taraf vard

r.

11. Bonoda senedin zerinde yaz

lde
ere .. .denir.

12. Polie bedelini deyecek ki

iye ...denir.

13. eklerde .. taraf vard

r.

14. Pe
in al
nan mallar
n faturalarfi
ine i
lenir.

Cevaplar
nzcevap anahtar
ile karla
t
r
n
z

58
B. Performans Testi (Yeterlilik lme)

Modl ile kazandn
z yeterlili
i a
a
daki kriterlere gre de
erlendiriniz.

Deerlendirme Kriterleri Evet Hay

r
1. Sevk irsaliyesini dzenlediniz mi?

2. Tama irsaliyesini dzenlediniz mi?
3. Yolcu listelerini dzenlediniz mi?
4. Adisyon dzenlediniz mi?
5. A
k faturaydzenlediniz mi?
6. Kapalfaturaydzenlediniz mi?
7.
rsaliyeli faturaydzenlediniz mi?
8. Yazarkasa fi
ini dzenlediniz mi?
fi
9. Perakende sat ini dzenlediniz mi?

10. Yolcu tama biletini dzenlediniz mi?
11. Gider puslas
ndzenlediniz mi?
12. Serbest meslek makbuzunu dzenlediniz mi?
13. Mstahsil makbuzunu dzenlediniz mi?
14. K
ymetli evraklardzenlediniz mi?

15. Muhasebe fi
lerini dzenlediniz mi?

16.cret bordrosunu dzenlediniz mi?

Deerlendirme

Yapt n z de erlendirme sonunda eksikleriniz varsa renme faaliyetlerini
tekrarlay
nz.
Modl tamamlad nz, tebrik ederiz.
retmeniniz size e
itli lme aralar
uygulayacakt r. retmeninizle ileti
ime geini

59
 CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
renme Faaliyeti-1 Cevap Anahtar

1 rsaliye
2 Sekiz
3 A k
4 rsaliyeli Fatura
5 Geersiz
6 Perakende sat
fi
i
7 Gider puslas
8 Mstahsil
makbuzu

renme Faaliyeti-2 Cevap Anahtar

1 30 gn
2 30 kadar
3
4 Ke ideci
5 Lehtar
6 Kr ve Zarar
7 Tahsilat
makbuzu
8 Tahsil
9 Mahsup

Modl Deerlendirme Sorular

nn Cevaplar
1
2 5 yl ve 10 y
l
3 Kapal
4 Yedi gn
5 Dzenlenmemi
6 Z.Raporu
7
8 Vergi
9 30 gn
10 ki
11 Nominal
12 Muhatap(Borlu)
13
14 Tediye

60
 NER
LEN KAYNAKLAR

NER
LEN KAYNAKLAR
Vergi Usl Kanunun Ticari belgeler blm
Trk Ticaret Kanunun Ticari belgeler blm

61
 KAYNAKA
KAYNAKA

Trk Ticaret Kanunu Mevzuat

Vergi Usl Kanunu ve Genel Tebli
leri.
AYPEK Nevzat, GL nal, Muhasebe Teknikleri 1, Ankara 1994.
AYPEK Nevzat, GL nal, Muhasebe Teknikleri 2, Ankara 1994.
BOZAN Osman, Muhasebe Teknikleri 1, Ankara 2005.
Ertrk, Ekrem, Muhasebe Teknikleri 1,
stanbul 2004.
ERAYDIN Nejdet, Muhasebe Ders Notlar
,stanbul 2006.

Kanunun(4857) , Resmi Gazete, 25134, 10 Haziran 2003.
lmaz, murat ve M.Sercan
Trky N, n Muhasebe,
LG stanbul 2002.
TATAR Alaattin, Muhasebe Kaynak Notlar
,stanbul 2006.

62