DSAN REDKTR

Dililer

Helis al n di liler ve helis konik dililer alaml sementasyon eliklerinden imal

edilmektedir. Di lilerin tala kaldrma ilemleri (torna, di ama, apak alma ve kama
yeri) yapldktan sonra, dili modl ne uygun sementasyon derinlii ve 58 - 60 HRC
yzey sertlii salanacak ekilde sl ilemleri yaplr. Isl ilemlerinden sonra dili
millerin rulman yerleri, dili delikleri ve dililerin di profilleri tala nr. Dililerde yaplan
profil kayd rmalarl a, zellikle pinyon dililerdeki alt kesilmeler nlenmitir. Di
profillerinin tal anmas redktrn sessiz almasn salar.

Miller

Redktrlerin giri milleri genellikle pinyon dili mildir. Bu durumda giri dili milleri
malzemesi sementasyon eliidir. Redktr giri milindeki pinyon dili, giri miline
geme ise giri mili malzemesi C45 imalat eliidir.

Redktr k milleri yine C45 malzemeden imal edilir. Giri ve k milleri 50 mm

ap lsne kadar k6 toleransta, 50mm den byk aplarda ise m6 toleransta
talanr. Mil ularna DIN 332' ye uygun olarak vidal merkezleme ve ektirme delii
delinmitir. Giri ve k milleri zerindeki kama yuvalar ve kamalar DIN 6885/1'e gre
ilenmitir. Gi ri ve k millerini n kamalar redktrle birlikte verilir.

Yataklar

Redktr mil ve dililerin yataklar nda konik masural veya oynak silindirik masural
rulmanlar kullanlmaktadr. Rulman mrleri en az 50.000 saat olacak ekilde seimleri
yaplr.

Gvdeler

Redktr gvdeleri GG 20 kalitede gri pik dkmdr. Gvdeler istek zerine GGG -42
kalite sfero dkmden yaplabilir. zel redktr gvdeleri elik kaynakl konstrksiyon
yaplmaktadr.

Gvdelerin zeri nde ya doldurma ve boaltma tapalar, ya se viye gstergesi bulunur.

Baz redktr modellerinde btn dililerin grlebilecei gzetleme kapaklar ve ar
redktrlerde kaldrma halkal ar vardr. Redktrlerin ya doldurma tapalar ayn
zamanda havalandrma delii grevini stlenir.

Szdrmazlk

Redktr gvde ve kapaklar aras ndaki szdrmazlk sv conta ile; giri ve k

millerinin szd rmazl ise lastik ya keeleri ile salanr.

Millerin balanmas

Redktr k milleri i maki nesine elastik veya rijit kavramalarla, aln dililerle, zi ncir
dili sistemleri ile bal anabilir.
Kavramalarla balamada mil eksenlerinin ok iyi ayarlanmas, mil eksenleri arasndaki
asal ve dorusal sapmalarn minimuma indirilmesi, millerin, rulmanlarn ve
kavraman n mrn uzatt gibi, sistemin titreims iz almasn da salar. Dililerle
balamada millerin birbirine paralel olmas ve dililerin tm di yzeyi boyunca birbirini
kavramas gerekir.
Redktr giri millerini motora; kay -kasnak sistemleri, elastik kavramalar, hidrolik
veya elektromanyetik l amelli kavramalarla balamak uygundur. Kavramalarla balamada
millerin koaksiyal (e eksenli); kay -kasnak sistemlerinde ise millerin birbirine
paralelliinin sal anmas; balama elemanlarnn, motor ve redktr mili rulmanlar nn
mr ve sistemi n titrei msiz almas iin gereklidir.

Yalama

Yatay konumda alan redktrlerde yalama, banyolu arpma yalama yntemi ile
salanmaktadr. Redktrn ta yaca g, termal g snrna yakn veya onun
stndeyse, redktrn yalanmas cebri sirklasyonlu, pskrtmeli ve gerekirse cebri
soutmal yalama sistemleri ile salanr.
Dey konumda alan redktrlerde yatay konumlu redktrler gibi banyolu yalama
ile yalanr. Ancak dey konuml u redktrlerde arpma yalama imkan olmad iin
redktrn ya seviyesinin yksek olmas, genellikle de redktrn tamamen yala
doldurulmas gerekir.
Dey konuml u redktrlerin yalanmasnda ikinci zm yolu cebri sirklasyonlu
yalamadr. Redktrn st k smnda bulunan dili ve rulmanlara ya direkt olarak
pskrtlerek yalanmalar salanr. Cebri sirklasyonlu yalama sisteminde redktrn
tamamn n yal a dolmas gerekmedii iin yan snmas ve tamas gibi sorunlar da
ortadan kalkar.

Verim

lke olarak dz ve heli s al n dilili redktrlerin her bir kad emesinde %1,5 orannda g
kayb olur. Helis koni k dilili redktrlerde g kayb her bir kademe iin %2,5 - 3
aras ndadr.

Sonsuz vidal redktrn g kayb; vida az saysna, vida ykselme asna, giri
devrine, sonsuz vida salyangoz dili iftinin malzeme ve ileme kalitesine bal olarak
%5 - %50 aras nda deiir.

Bu kurala uygun olarak helis al n dilili redktrlerde verim:

Bir kademeli (1 dili i fti) redktrn verimi % 98,5
ki kademeli (2 dili ifti) redktrn verimi % 97
kademeli (3 dili ifti) redktrn verimi % 95,5
Drt kademeli (4 dili ifti) redktrn verimi % 94

Boya

Redktrlerin i yzeyl eri astar boya, d yzeyleri astar boya ve iki kat son kat boya ile
boyan r. Son kat boya sellozi k, sentetik veya epoksi olabilir.

altrma, kalite kontrol ve sevkiyat

Redktrler montaj bitiminde yksz olarak altrlp aadaki kontroller yaplr:

 Redktrn sessiz ve titreimsiz alp almad
Ya seviyesini n yeterli olup olmad
Ya keelerinden ve kapaklarda n szma olup olmad.
Kalite kontrolden geen redktrler yalar dolu olarak bakm talimatlar ile birlikte
almaya hazr olarak teslim edilir.

Redktr seimi ve siparii iin gerekli bilgiler

letme srasnda redktrn sorun yaratmadan almas ve uzun mrl olmas her
eyden nce doru sei m ile mmkndr. Redktr seiminin doru yaplabilmesi iin
redktre ait teknik bilgilerin ve iletme koullarnn bilinmesi ve redktr sipari
verilirken veya teklif al nrken bu bilgilerin firmamza akt arlmas gerekir.

Aada belirtilen teknik bilgiler ve iletme koullar gz nne alnarak iletme iin en
uygun redktr seilir. Seim, redktr kullanacak firmann teknik elemanlarnca
yaplabildii gibi gerekl i bilgilerin firmamza aktarlmas ile bizce de yaplabilir. Redktr
seimi yaplrken ekonomik koullar da gz nne alnr ve ayn i iin birden ok
redktr tipi mevcutsa en ekonomik olan seilir.

Redktr seimi iin gerekli bilgiler:

Redktrn temel deerleri

Redktr altracak motorun cinsi ve zellikleri
Redktrn balanaca i makinesinin cinsi ve zellikleri
letme koullar
evre koullar
Soutma olana

Redktrn tamas istenen g Nre (kW)

Nre redktr gc, redktrn balanaca i makinesi iin gerekli olan Ni (kW)
gcnn iletme emniyet katsay s E ile arpmndan bulunur.
Nre = E . Ni (kW).
letme emni yet katsaysn n hesab ayr bir blmde aklanmtr. Katsay pratik olarak
sayfa 19 daki emniyet katsays izelgesinden alnabili r.

Redktr giri devri n1 (d/dak)

Redktr k devri n2 (d/dak)

Redktrler genel olarak devir drc olarak kullanlr. Kuvvet makinesinin (motorun)
yksek devri ni, i maki nesi i in gerekli dk devre indirir. Redktrn giri devri
yksek, k devri kktr. n1>n2
Redktrn motora balanan miline giri mili, i makinesine balanan miline k mili
denir.
Redktr motora kavrama ile balanmsa redktrn giri devri, motor devrine eittir.
Redktr motora kay -kasnak sistemi ile balanm sa, kasnaklarn oranna bal olarak
redktrn giri devri motor devri nden farkl olur.

Redktrn evrim oran i = n1 : n2

Redktrn giri devri nin k devrine blm evrim orann verir.

Redktr tipi

21 - 26. sayfalarda imal ettiimiz re dktr tipleri toplu olarak verilmitir. Bu izelgeden
iletmeye veya projeye en uygun redktr tipi seilir. Ayn ii grebilecek birden fazla
redktr tipi olabilir. Seim yaplrken redktrn fiyat, imalat sresi, montaj kolayl,
redktre ayrlan yer, i letme artlar etkin rol oynar. Redktr tipinin seimi genelde
proje safhas nda konstrktrler tarafndan yaplr. Kk glerde, motoru direkt
balanm motorlu redktrler, ekonomik olmalar ve kolay balanmalar nedeni ile
tercih edilir.

Redktr montaj konumlar (alma konumlar)

Motorlu redktrlerin alma konumlar sayfa 20 de DIN 42950'ye uygun olarak

isimlendirilmi ve ematik olarak belirtilmitir.
Ayakl motorlu redktrlerin alma konumlar B3 - B6 - B7 - B8 - V5 ve V6'dr. Flanl
motorlu redktrlerin alma konumlar B5 - V1 ve V3'tr.

Motorsuz redktrler i se genellikle belirli alma konumlarnda imal edilirler. alma

konumlar l yaprakl arnda verilmitir.
zel alma konumlar sipari s rasnda belirtilmelidir.

Millerin montaj konumlar

Redktrlerin giri ve k millerinin konumlar deiik ekillerde dzenlenebilir. Her

redktr tipini n l yapranda millerin montaj konumlar gsterilmitir.
rnek olarak; DA2 model paralel milli redktrlerin giri ve k milleri drt ayr
konumda yaplabilir. Bunl ar sras yla; sa giri -sol kl, sol giri-sa kl, sa giri -
sa kl ve sol giri -sol k ldr.
Motorsuz redktrlerin millerini n montaj konumlar l yapraklarndaki tariflerine
uygun olarak sip ari s rasnda bildirilmelidir.

zel istekler

Redktrlere geri dn nleme kilidi, elektromanyetik fren, elektromanyetik kavrama

taklabilir.
Redktrlerin giri ve k mili aplar ve mil boylar l yapraklarnda verilen
deerlerden deii k ll erde imal edilebilir. Baz redktr tiplerinde ift giri mili, ift
k mili koyma imkan vardr. zel istekler sipari verilirken belirtilmelidir.

Motorun cinsi

Her tr elektri k motorlar, trbi nler, hidrolik motorlar, dizel veya benzinli motorlar
kuvvet maki nesi olarak kullanlabilir.
Motorlu redktrlere balanacak elektrik motorlar firmamz tarafndan temin edilebildii
gibi, mteri tarafndan da temi n edilebilir.

Redktr altracak motorun gc Nm (kW) ve devir says nm (d/d)

Redktre balanacak motorun gc, i makinesi iin gerekli olan Ni gcnden byk
seilmelidir. Redktr seiminde olduu gibi, motor gcn tespit ederken, i makinesi
iin gerekli olan g belirli bir emniyet katsays ile arplarak motorun gc bulunur.
Motor gc tespiti ii n alnacak emniyet katsays ile redktr seiminde alnacak
emniyet katsaylarn n ayn olmas gerekmez. Motor gcnn gerekenden byk olmas
ekonomi k olmaz, ayrca gereksiz elektrik sarfiyat olaca iin iletme giderleri artar.

letmenin ci nsine, gnlk alma sresine bal olarak motor emniyet katsays 1,25
ile 1,8 aras nda al nabi lir.
Redktr sipari verilirken motor emniyet katsaysnn ka alnd veya i makinesinin
gerek g i htiyacn n (Ni) ka kW olduu belirtilmelidi r.
Redktr tahri kinde kullanlacak ideal motor devir says 1500 ve 1000 d/d'dr.
Redktrlerde yksek devirli motor kullanmak sakncaldr. Yksek devir, redktrn
sesini artraca gibi , rulman ve dililerin mrn azaltr. 3000 d/d'lk motor kullanmak
zorunl uluu varsa motor redktr arasna kay -kasnak sistemi koyarak redktr giri
devrini 1500 veya 1000 d/d'ya drmek faydal olur.

Motoru redktre balayan balama elemanlar

Elastik kavramalar, hidrolik kavramalar ve dier zel kavrama trleri ile kay-kasnak
sistemleri balama eleman olarak kullanlabilir. Redktr girilerinde rijit kavrama
kullanmaktan kan nz.

Redktr giri miline, balama elemanlarndan veya motordan gelebilecek d

kuvvetler
Kuvvetleri n ci nsi (radyal veya eksenel k uvvet); miktar, konumu ve yn belirtilmelidir.

REDKTRN BALANACAI MAKNASI HAKKINDA GEREKL BLGLER

makinasnn cinsi
Redktr seiminde i maki nas nn cinsinin bilinmesi ok nemlidir. makinalarn drt
ana grupta toplayabiliriz.
1. Darbesiz dzgn al an iletmeler
2. Orta darbeli iletmel er
3. ok darbeli ve yksek atalet momentli iletmeler
4. ok fazla darbeli ve ok yksek atalet momentli iletmeler.

Makinay tam ykte altrmak iin gerekli g Ni (kW) veya dndrm e

momenti Mdi (N.m), makinann devir says ni (d/d)
Maki na ii n gerekli Ni gc ya konstrktr tarafndan hesaplanr ya da ayn ii yapan
benzer maki nalar n ne kadar g kullandklar tecrbelerle bilindii iin, yeni yaplacak
maki na iin de bu tecrb elerden yararlanlabilir.
Maki nan n devir says da tecrbe veya yaplacak hesaplarla bulunabilir.

Redktr i makinasna balayan balama elemanlar

Elastik kavramalar, riji t kavramalar, dili kavrama ve dier zel kavrama trleri, zincir
dililer, aln dililer, konik dililer ve eksantrik biyel kolu mekanizmalar balant
eleman olarak kullanl abilir.

Redktr k miline balant dzeninden veya i makinasndan gelebilecek d

kuvvetler

Kuvvetin ci nsi (radyal veya eksenel kuvvet oluu), miktar, konumu ve yn

belirtilmelidir.

LETME KOULLARI

letmenin; gnl k ortalama alma sresi, bir saat iindeki duru -kalk says, bir
saatte yk altnda alma sresi (% olarak) ve iletmenin devaml ayn ykte alan
dzgn bir iletme mi, yoksa deiken ykl dzensiz bir iletme mi olduu, darbeli
iletme ise derecesi (hafif darbeli, darbeli, ok darbeli).

Deiken ykleri n ve darbelerin etkisini azaltmak iin tahrik sistemine volant konup
konmayaca , konacaksa volantn atalet momenti ve dier teknik zellikleri
belirtilmelidir.

EVRE KOULLARI

Redktrn alaca yerdeki en yksek ve en dk ortalama evre scakl,

redktrn kapal yerde mi, a k havada m alaca, alma ortamnda redktr
etkileyebilecek ar derecede toz, nem , su veya s kayna olup olmad.

SOUTMA OLANAI

Redktre cebri soutma si stemi gerekirse soutma suyu olarak ehir suyu, kuyu suyu
veya baka bir su kayna olup olmad ve kullanlacak suyun scakl.

Redktr Seimi
Redktr seimi ii n gerek li yukardaki bilgiler toplandktan sonra seim iki aamada
yaplr:

1) Redktr tipini n seimi

2) Seilen redktr tipinin byklnn tesbiti

Redktr tipinin seimi

makinas veya tesise uygun redktr tipi genellikle proje safhasnda seilir. Pr oje
soruml usu mhendis veya konstrktr hangi makinada, hangi tip redktr
kullanacana tecrbel erine dayanarak veya daha nce yaplm rnekleri inceleyerek
karar verir.

Kk g ta yan tesi slerde, motoru redktre direkt balanm motorlu redktrle r

akla ilk gelen zmdr. Motorlu redktrler montaj kolayl ve ekonomik olular
yznden terci h edilen tiplerdir. Mile geme redktrlerde yine montaj kolayl ve ucuz
olular yznden ok kullanlan tiplerdir.
Firmamzn retmi olduu redktr ti pleri, 21 26. sayfalarda ematik olarak
listelenmitir. Bu izel gelerde redktrlerin evrim oranlar, gleri ve dili sistemleri
hakk nda zet bilgi verilmitir.

Seilen redktr tipinin byklnn tespiti

Redktr byklnn tespiti, redktr g izelgeleri yardm ile yaplr. Her redktr
tipi iin ayr ayr olmak zere g izelgeleri dzenlenmitir. Her redktr boyunun
tayabilecei g kW olarak, redktr giri devir says ve evrim oranna bal olarak
bu izelgelerde verilmi tir. Redktrlerin tayabilecekleri k dndrme momentleri de
ayr bir izelgede veril mitir.

izelgelerde yer alan g ve dndrme momentleri nominal deerlerdir. makinas iin

gerekli olan g ve dndrme m omenti, redktrn tayabilecei nominal gten,
dolaysyla dndrme momentinden kk olmaldr ki redktr, i makinas iin gerekli
gc belirli bi r emni yetle tayabilsin.

Redktrn tamas gereken Nre gc, redktrn altrd i makinas ii n gerekli

olan Ni gcnn, i letme emniyet katsays ile arpmyla bulunur. Seilecek redktrn
nominal gc bu Nre deerine eit veya daha byk olmaldr.

imdi iletme emni yet katsays nedir, nasl hesaplanr onu grelim.

letme emniyet katsays (E)

Emniyet katsay sn belirleyen eler;

1) Redktrn altrd i maki nas faktr, fi

2) Redktr tahrik eden motor faktr, fm
3) Gnlk alma sresi faktr, ft
4) Duru-kal k says faktr, fdk

Emniyet katsay s E, bu drt faktrn a rpm ile bulunur. E = fi . fm . ft . fdk

makinas faktr ( fi )

letmenin ci nsine bal dr. makinalarn darbe derecesi ve atalet momentinin

byklne gre drt ana grupta toplayabiliriz.

Darbesiz, dzgn alan iletmeler: Harcad g deimeyen, alma srasnda

darbe yapmayan ve ani moment ykselmeleri gstermeyen iletmeler bu gruba girer. Bu
grubun fi faktr 1 olarak kabul edilir.

Orta darbeli iletmeler: alma srasnda hafif darbeler oluan, ektii g en fazla
%50 orannda artan veya eksilen i letmeler bu gruba girer. Bu grubun fi faktr 1,5
olarak alnr.

ok darbeli ve yksek atalet momentli iletmeler: Darbeli alan, ektii g %100

oran nda artan veya eksilen, yksek atalet momentli, dnen veya hareketli ktleler i olan
ve alma sras nda ktlesel ivme oluturan iletmeler bu gruba girer. Bu grubun fi
faktr 2 olarak al nr.
ok fazla darbeli ve ok yksek atalet momentli iletmeler: Bu grubun fi faktr
2,5 - 3 olarak alnr.

Yukardaki drt ana gruba giren belli bal iletmeler ve makinalar emniyet katsays
izelgesinde verilmitir.

Motor faktr ( fm )

Sistemi tahri k eden kuvvet makinasnn cinsine bal olarak alnr. Sanayide en ok
kullanlan kuvvet maki nalar n ana grupta toplayabiliriz.

1. Grup : Elektrik motorlar (asenkron, senkron ve doru akm motorlar), buhar

trbinleri ve hidrolik motorlar. Bu grubun fm faktr 1 olarak alnr.

2. Grup : ten yanmal, 4 - 6 silindirli motorlar (benzinli veya dizel), su trbinleri. Bu

grubun fm faktr 1,25 olarak alnr.

3. Grup : ten yanmal, 1 - 3 silindirli motorlar (benzinli veya dizel). Bu grubun fm

faktr 1,5 olarak aln r.

Gnlk alma sresi faktr ( ft )

Gnde 3 - 10 saat arasnda alan iletmelerin ft faktr 1 olarak alnr.

Gnde 3 saatten az al an iletmelerin ft faktr 0,8 olarak, gnde 10 - 24 saat
aras nda alan iletmelerin ft faktr 1,25 olarak alnr.

Duru - kalk says faktr ( fdk )

Bir saat ierisi nde en fazla be defa duru -kalk yapan iletmelerin fdk fa ktr 1 olarak
alnr.

Bir saat ierisi nde beten fazla duru -kalk yapan iletmeler iin zel nlemler almak
gerekebilir. Motorla redktr birbirine hidrolik veya elektromekanik kavramalarla
balamak duru-kal kl ardaki darbe etkisini azaltr. Beten f azla duru-kalk yapmas
gereken iletmelerin fdk faktr 1,25 - 2 arasnda alnmaldr.

Emniyet katsays hesabna rnek

Elektri k motoru ile gnde 24 saat altrlan, bir saat iinde en fazla be defa duru -
kalk yapan, orta darbeli bir iletmenin emniyet katsays (E) :
E = fm . fi . ft . fdk = 1 . 1,5 . 1,25 . 1 = 1,875.
E = 1,8 veya 2 olarak alnabilir.
Sayfa 19 da E emniyet katsaylar bir izelge olarak verilmitir. Bu izelgede i
maki nalar : Darbesiz, orta darbeli, ok darbeli ve ar darbeli-yksek atalet momentli
olarak drt grupta toplanmtr. Bu gruplandrma tecrbelere dayal ve yol gstericidir.
Redktr seimini n ekonomik olmas ile uzun mrl ve emniyetli olmas birlikte
deerlendirilerek emniyet katsays izelgede verilend en daha kk veya daha byk
alnabilir.

Termik g ( Nt )
Redktrn snmadan tayabilecei gtr. Redktrn termik gc, redktr
gvdesini n d yzeyini n bykl ne, evre scaklna, alma ortamna (kapal alan,
ak saha), redktrn bir saat iindeki alma sresine ( ED ) baldr.
Redktrlerin g izel gelerinde her redktr boyunun tayabilecei termik g
verilmitir. izelgede verilen termi k g ( Nt ) redktrn kapal ortamda
bulunmas, 20 - 30C evre scakl ve srekli alma (ED = % 100) iin geerlidir.
40C evre scakl ii n izelgede verilen deerin % 75 'i,
50C evre scakl ii n izelgede verilen deerin % 60 ' alnmaldr.
Redktr bir saat ii nde yarm saat alyorsa (ED = % 50), Nt % 25 orannda
artrlabilir.
Bir saatte 15 dakika alma (ED = % 25) iin, Nt %50 orannda artrlabilir.
Redktrn hava ile soutulmas veya redktr yann soutulmas durumlarnda
termik g, soutman n etkisine bal olarak %10 - %50 orannda artrlabilir.

Redktr byklnn tespiti iin izlenecek yol

makinas iin gerekli olan dndrme momenti, hesap yoluyla veya daha nce yaplm
olan maki nalardan edi nilmi tecrbelerle tesbit edilir. makinas iin en uygun devir
says yine tecrbelerle veya deneme -yanlma metoduyla bulunur.
Maki na ii n gerekli d ndrme momentini, seilen devir saysnda salayacak g
ihtiyac ;

Mdi (N.m) . ni (d/d)

Ni = ____________________
9550

makinas iin gerekli olan dndrme momenti sabit kalmak art ile makinay deiik
devirlerde altrmak gerekiyorsa, g ihtiyac en yksek alma devri iin hesaplanr.

makinas ve motorun cinsine bal olarak ve gnlk alma sresini de gznne

alarak iletme emniyet katsays E, izelgeden bulunur.

makinas iin gerekli olan gle ( Ni ), iletme emniyet katsaysnn arpm bize
redktrn tamas gereken gc verir. Bu g deerini Nre rumuzu ile gsterelim.
Bul unan bu Nre deeri redktr seiminde esas alnr.
Nre = E . Ni

Seilen redktr tipine ait g i zelgesinde, istenilen giri ve k devir saylarnda

redktr boyl arn n tayabilecei nominal g deerleri Nn ( kW ) olarak verilmitir.
Nominal gc, i maki nas ii n gerekli Nre gcne eit veya ondan byk olan redktr
bykl, ilgili g i zelgesinden bulunur.

Redktrn termik g kontrol; seilen redktr boyunun termik gc ( Nt ) izelgeden

bulunur.

Hesaplanan Nre gc termik gten ( Nt ) kk olmaldr ( Nre < Nt ).

Nre , termi k gce yak n veya daha bykse redkt r cebri olarak soutulmaldr.
Soutma imkan yoksa bir boy byk redktr seilir.

Bylece redktr seimi tamamlanm olur.

rnek 1
Konu : Bir koval elevatr tahriki iin redktr seimi
letme h akknda verilen bilgiler

makinas cinsi
Kuvvet makinasnn cinsi : Kova l elevat r
Motor devir says : Elektrik motoru
makinas devir says ni : 1460 d/d
makinas iin gerekli dndrme : 23 d/d
momenti Mdi : 9000 N.m
Gnlk alma sresi : 24 saat
letmenin bir saat iindeki duru - : Srekli a lyor ( duru kalks yok )
kalk says
letmenin bir saat iindeki alma : 60 dakika ( ED = % 100 )
sresi
Redktr motora hidrolik kavramayla, i makina sna elastik kavramayla balanacaktr.
Redktr kapal ortamda alacak evr e scakl : 20 - 25 C
Redktr giri devir says = M otor devir says : n1 = nm = 1460 d/d
Redktr k devir says = makinas devir says : n 2 = ni = 23 d/d
Bu iletme iin konstrktr tarafndan uygun grlen redktr tipleri DA 3 ve DK3
modellerdir.

Hesaplanacak degerler

Is makinasi iin gerekli Nis gc asagidaki formlle hesaplanir.

Ni = Md i [N.m] . n i [d/d] / 9550 = 9000 . 23 / 9550 = 21,7 [kw]

Redktr evrim orani : i = n 1 / n2 = 1460 / 23 = 63 / 1 olma ldr.

Emniyet katsayisi ( E ) hesab

: E = fm . fis . fdk . ft formlyle hesaplanr.

: Elektrik motoru ile tahrik edilen isletmede fm =
1olarak alinir.
Emniyet katsayisi E
: Orta darbeli bir isletme cinsi olan elevatr
Motor faktr fm
iin fis = 1, 5 uygundur.
Is makinesi faktr fis
: Srekli a lisan, durus kalkisa uygun isletme
Durus - Kalkis faktr fdk
iin fdk = 1 a linir.
Gnlk alisma sresi fa ktr ft
: Gnde 24 saat alisan isletme iin ft = 1,25 alinir
ve bylece
E = 1 . 1,5 . 1 . 1,25 = 1,875 bulunur
Emniyet katsayisi pratik olarak 15. sayfadak i izelgeden de a lina bilir. Elektrik motoruyla
tahrik edilen, gnde 24 saat alisan ve orta darbeli bir isletme olan elevatr iin Emniyet
katsayisinin 15. sayfad aki izelgede 1,9 oldugu grlmektedir.

Redktrn tasimasi gereken g : Nre = E . Nis = 1,9 . 21,7 = 41,2 [kw] dir.
Seilecek redktrn nominal gc Nn , Nre gcnden byk olmalidir Nn > Nre

DA3 model redktrlerin g izelgesinde ;

ngiris = 1460 d/d, nikis = 23 d/d iin DA3 560 model redktrn tasiyabilecegi
nomina l gcn 44 [kw] oldugu grlmektedir.
DA3 560 model redktr bu isletme iin uygundur.
Termik gce g re kon trol

DA3 560 model redktrn termik gc Nt = 100 [kw] dir. (T ermik g izelgesinden)
Nt > Nre oldugunda n, DA3 560 model redktr s ogutmaya gerek kalmadan
Nre gcn tasir.
DK3 450 model redktrn nominal gcnn ayni a lisma sartlarinda 45 [kw] oldugu
izelgede grlmektedir.
Nn > Nre oldugundan DK3 450 model de bu isletmede kullanilabilir.

rnek 2
Konu: Bir bantli konveyrn tahriki iin redktr seimi
Isletme h akkinda verilen bilgiler

Is makinesi cinsi
Kuvvet makinesinin cinsi
Motor devir sayisi
Is makinesi devir sayisi nis
Is makinesi iin gerekli dndrme : Bantli konveyr
momenti Mdis : Elektrik motoru
Gnlk alisma sresi : 1450 d/d
Isletmen in bir saat iindeki durus - : 60 d/d
kalkis sayisi : 1800 N.m.
Isletmenin bir saat iindeki alisma : 10 saat
sresi : En fazla 5
Redktr - motor arasinda V - Kayis : 50 dakika ( ED = % 80 )
kasnak sistemi vardir.
Kasnak orani : 1,5 / 1
Redktr giris devir sayisi n1 : n1 = 1450 / 1,5 = 960 d/d
Redktr konveyr tambur miline
geirilmistir.
: n2 = nis = 60 d/d
Redktr ikis devir sayisi (Is makinesi
: 25 - 30 C
devir sayisi)

Redktr aik havada a lisacak (evre

sicakligi)

Bu isletme iin konstrktr tarafindan uygun grlen redktr tipi DG2 model mile geme
redktrdr.

Hesaplanacak degerler

Is makinesi iin gerekli Nis gc asagidaki formlle hesaplanir.

Nis = Md is [N.m] . nis [d/d] / 9550 = 1800 . 60 / 9550 = 11,3 [kw]

Redktr evrim orani: i = n1 / n 2 = 960 / 60 = 16 / 1 olma lidir.

Emniyet katsayisi sayfa 15` deki izelgeden a linir.

Elektrik motoru ile tahrik edilen, gnde 10 saat alisan orta darbe li isletme olan konveyr
iin Emniyet katsayisinin sayfa 15 deki izelgede 1,5 oldugu grlmektedir.

Redktrn tasimasi gereken g : Nre = E . Nis = 1,5 . 11 = 16,6 kw dir.

Seilecek redktrn nominal gc Nn , Nre gcnden byk olmalidir Nn > Nre
DG2 model redktrlerin g izelgesinde : ngiris = 1450 d/d, nikis = 60 d/d iin DG2
250 model redktrn tasiyabilecegi nominal gcn 19 [kw] oldugu grlmektedir.

DG2 250 model redktr bu isletme iin uygundur.

Termik gce g re kon trol

DG2 250 model redktrn termik gc Nt = 40kw dir. ( Termik g izelgesinden )

Nt > Nre oldugundan, DG2 250 model redktr sogutmaya gerek

kalmadan Nre gcn tasir.

rnek 3
Konu : Kurutma tesisinin tahriki iin motorlu redktr seimi
Isletme h akkinda verilen bilgiler

Is makinasi cinsi : Kurutma dolabi

Redktre ba glanacak motor gc : 15 kw
Motor devir sayisi : 1460 d/d
Is makinasi devir sayisi nis : 24 d/d
Is makinasi iin gerekli dndrme momenti Mdis : 4650 N.m.
Gnlk alisma sresi : 10 saat
Isletmenin bir saat iindeki durus-ka lkis sayisi : En fazla 5
Isletmenin bir saat iindeki alisma sresi : 60 dakika ( ED = % 100 )
Motor redktre direkt baglanacak.
Redktr giris devir sayisi (M otor devir sayisi)
: 1460 d/d
Redktrden kurutma dolabina hareket, zincir dislilerle
aktarilacaktir.
Zincir disli orani : 2,5 / 1
Redktr ikis de vir sayisi : 24 . 2,5 = 60 d/d
Redktr aik havada a lisacak (evre sicakligi ) : 25 - 30 C

Bu isletme iin konstrktr tarafindan uygun grlen redktr tipi 2DMA model A gir sanayi
tipi motorlu redktrdr.

Hesaplanacak Degerler

Is makinasi iin gerekli Nis gc asagidaki formlle hesaplanir.

Nis= Mdis [N.m] . nis [d/d] / 9550 = 4650 . 24 / 9550 = 11,7 [kw]

Emniyet katsayisi sayfa 15` deki izelgeden a linir.

Elektrik motoru ile tahrik edilen, gnde 10 saat alisan orta darbeli isletme olan kurutma
dola bi iin Emniyet katsayisinin sayfa 15 deki izelgede 1,5 oldugu grlmektedir.

Redktrn tasimasi gereken g : Nre = E . Nis = 1,5 . 11,7 = 17,25 [kw] dir.

Redktre 15 [kw] gcnde motor baglanacagina gre motor seimindeki emniyet katsayisi
: Nm / Nis = 15 / 11, 7 = 1, 3 olarak gereklesmistir.

2 DMA model motorlu redktrlerin g izelgesine bakarsak,15 kw motor gc ve 60 d/d

redktr ikis devri iin 2 DMA 6 model redktrn seilmesi gerektigi grlmektedir. 2
DMA model motorlu redktrlerin g izelgesi, emniyet katsayisi, motor gcnn en az 1,5
kati olacak sekilde dzenlenmistir. 2 DMA 6 model redktr 15 kw motor gcn, 60
d/d ikis devrinde en az 1,5 kat emniyetle tasir, yani redktrn nominal gc Nn = 15 .
1,5 = 22,5 dur.

Is makinasi iin gerekli Nis gcne gre gereklesen emniyet katsayisi ise : Nn / Nis =
22,5 / 11,5 = 1, 95 dir.

Motorlu redktr, gerekenden daha yksek emniyet katsayisi ile seilmistir.