Izbor uzgojnih oblika za voke

Uzgojni oblik vaza

Podijeli ovaj lanak s prijateljima
facebook like button

Uzgojni oblik voke predstavlja nain na koji se oblikuje kronja. Uzgojni oblik je, uz sortu, podlogu, i
razmak sadnje kljuni element o kojem ovisi rentabilnost proizvodnje.
Bez usklaivanja navedenih imbenika nema uspjene proizvodnje. Greke nainjene prilikom njegovog
odabira ne mogu se uope ispraviti i ostavljaju trajne negativne posljedice.
Izbor uzgojnog oblika je meu mnogim uzgojnim oblicima u praksi nemilosrdno nametnuo one koji su u
modernoj proizvodnji najprihvatljiviji: niskog rasta zbog olakane rezidbe bez primjene ljestava,
kvalitetne zatite od tetoinja te dohvatljive i uinkovite berbe.

Zahtjevi koje mora ispuniti uzgojni oblik:

brzo i lako formiranje
velika rodna povrina
mali zahtjevi prema odravanju
omoguena maksimalna primjena mehanizacije
uinkovita berba
maksimalno iskoritenje indeksa lisne povrine (ILP/ha)
Treba napomenuti da ne postoji uzgojni oblik koji bi posve zadovoljio postavljene uvjete. Stoga su se
razvili mnogobrojni oblici koji odgovaraju pojedinim vonim vrstama ili uvjetima uzgoja.

Postoje tri osnovne grupe uzgojnih oblika:

1. Prostorni:
a) s provodnicom
obina piramida
popravljena piramida
etana piramida
vretenasti grm

b) bez provodnice
vaze

2. Ploni:
pravilna palmeta s kosim granama
nepravilna palmeta s kosim granama
palmeta s vodoravnim granama
horizontalna palmeta
drapo-marchand (zastava)
bouche tomas (danas se rjee koriste)

3. Uzgojni oblici u pravcu:

vitki vretenasti grm
super vitko vreteno
kordonci (vertikalni, kosi, horizontalni)
sustav v
solar (tatura trelis)
mikado

1. Prostorni uzgojni oblici

Obina piramida
Provodnica i 3 glavne skeletne grane, koje izbijaju u razmaku od 15 do 20 cm.
Skeletne grane su otklonjene od provodnice pod kutom od 45.
Iznad skeletnih grana na provodnici se razvodi vie kraih ogranaka.

Etana piramida
Na provodnici ima 2 do 3 etae skeletnih grana.
Razmak izmeu etaa je 60 do 120 cm (ovisno o bujnosti).
Svaka etaa ima 3 do 5 grana koje izbijaju u prljenu jedna nasuprot drugoj.
Kronja ovog oblika ima veliku rodnu povrinu, ali je u sredini jae zasjenjena.

Vretenasti grm
Na provodnici se skeletne grane spiralno razvode na sve strane u razmaku od 15 do 20 cm (u poetku
formiranja, a kasnije je vei razmak meu granama).
Te grane s provodnicom zatvaraju kut od 90 (osigurati maksimalno osvjetljenje kronje).
Ima nisko deblo (40 do 50 cm), a itavo stablo je visine do maksimalno 2,5 m (za intenzivni uzgoj).
Formira se u intenzivnim nasadima.

Vaza prostorni uzgojni oblik bez provodnice

Kronju ine najee 3 osnovne grane rasporeene meusobno tako da zatvaraju kut od 120, a sa
zamiljenom provodnicom zatvaraju kut od 45.
Razmak skeletnih grana po visini je 10 cm.
Dobra osvijetljenost vanjske i unutranje strane kronje (bolja obojenost plodova, manji napad bolesti i
tetnika).

2. Ploni uzgoji oblici

Pravilna palmeta s kosim granama

Formiraju se 3 etae skeletnih grana koje izbijaju na priblino istoj visini, tj. jedna nasuprot drugoj.
Razmaci od 60 do 120 cm.
Skeletne grane prvog reda zatvaraju s provodnicom kut od 45 (najvee su), grane drugog reda kut od
50, a grane treeg reda kut od 60.
Oteano formiranje.

Horizontalna palmeta
Na provodnici se na razmaku od 60 do 80 cm razvodi 3 do 4 para (kata) skeletnih grana koje se iz osnove
usmjeravaju u vodoravni poloaj.
Na gornjoj strani skeletnih grana razvijaju se bujniji izboji koji se ljeti moraju odstranjivati (nedostatak).
Teko odravanje ovog uzgojnog oblika.

Nepravilna palmeta s kosim granama

Ima vei broj primarnih skeletnih grana od pravilne palmete.
Te grane su na razmaku od 20 do 40 cm naizmjenino u pravcu reda.
Za srednje bujne voke.

4. Uzgojni oblici u pravcu

Vitki vretenasti grm

Modifikacija vretenastog gram.
Skelet ini provodnica koja je obrasla duljim ili kraim izbojima na kojima donosi rod.
Razmak izmeu izboja je 10 do 20 cm.
Zbog plitkog korijena potrebna je stalna armatura.
Vano odravanje kronje (oblik stoca).
Visina oko 2 m.

Vertikalni kordonac
Uspravna provodnica na kojoj su spiralno poredane kratke rodne granice.
Potreban je stalni rez i odravanje uzgojnog oblika.
Primjenjuju se u gustom sklopu.

Kosi kordonac
Slian je vertikalnom kordoncu samo to se provodnica formira u kosom poloaju pod kutom od 45.

V sustav uzgoja
Slian kosom kordoncu.
Sadnice se sade 25 cm jedna od druge cik-cak i otklanjaju se pod kutom od 50.
Armatura se postavlja u obliku slova V.
Osigurava vei broj stabala po hektaru pa svjetlo prolazi unutar i sa strane kronje.

Solar
Formira se deblo na visini od 1 m i onda se na vrhu formiraju 2 kraka.
Nedostaci:
gubi se vrijeme dok se podigne deblo
u klimatima gdje je jaka insolacija plodovi su direktno izloeni suncu i javljaju se oegotine.

Mikado
Provodnica se prikrauje na 40 cm i formiraju se dvije kronje na jednom stablu, na kojima su izboji
vitkog rodnog drva (nema vie skeletnih grana).

Obina piramida

Etana piramida
Vretenasti grm