Professional Documents
Culture Documents
Kuk 319 PDF
Kuk 319 PDF
0800 66 11 88
fJzvhnk B{z ikD bJh
;;shnK jtkJh fNeNK
OPEN 6 DAYS
Mon-Fri : 9.30am to 5.30pm
Sat : 9.30 am to 4.00 pm
SANDRINGHAM OFFICE
521 Sandringham Road
Sandringham, Auckland
Ph: 09-815 3595
PAPATOETOE OFFICE
14 East Tamaki Road
www.kuksamachar.co.nz kukpunjabi@xtra.co.nz Fortnightly Issue 319 New Zealand 30 November 2017 Ph: 09-250 4844 Fax: 09-277 0121 FREE
1st Indian Community Newspaper in Punjabi Language
BwrqI mihlwvW dI kmWf vwlI smuMdrI BweI goibMd isMG lONgovwl SRomxI kmytI dy 26 h&iqAw dI pyf pyrYNtl
byVw inaUzIlYNf c phuMcI 42vyN pRDwn cuxy gey lIv vwlw ib`l pws
AMimRqsr - ie`Qy 29 nvMbr nMU qyjw isMG pR D wngI leI vo t w vYilMgtn -
smuMdrI hwl ivKy hoey SRomxI gurduAwrw puAwey jwx qoN bwAd 30 nvMbr nMU
pRbMDk kmytI dy swlwnw jnrl iejlws bwkI iqMn Ahudd y wrIAw ly b r srkwr
iv`c swbkw AkwlI mMqrI BweI goibMd leI vo i tM g nhIN c minstr
isMG lONgovwl nUM 42vw pRDwn cuixAw ilAw krvweI geI Aqy &wr vrkplys
igAw[ aunHw nUM swbkw pRDwn pRo. ikrpwl srbsMmqI nwl AkwlI irlySnz AYNf
isMG bfUMgr dI Qw cuixAw igAw hY[ BweI dl bwdl nwl sbMiDq sy&tI Awien
goibMd isMG lONgovwl nUM 154 votw imlIAw, mYNbrw coN rGUjIq isMG ivrk (hirAwxw) lIz-glovyA ny ikhw ik 2020 q`k 26
jdoN ik suKdyv isMG BOr dI AgvweI vwly nUM sInIAr mIq pRDwn, hrpwl isMG j`lHw h&iqAw dI pyf pyrYNtl lIv dw ib`l
ivroDI DVy pMQk &rMt dy aumIdvwr hlkw nUM jUnIAr mIq pRDwn qy gurbcn isMG qIsrI rIifMg iv`c pws ho igAw hY, ijs
fyrw bwbw nwnk qoN mYNbr AmrIk isMG krmUMvwlw nUM jnrl sk`qr cux ilAw nwl swfy b`icAw nUM izMdgI iv`c sB qoN
Swhpur nUM 15 votw hI peIAw[ igAw[ ienHW nUM hwaUs v`loN jYkwirAw dI vDIAw Su r U A wq dy x leI srkwrI
gOrqlb hY ik SRomxI AkwlI gUjM c pRvwngI id`qI geI[ AMiqRg
M kmytI vcnb`Dqw nUM pUrw kIqw igAw hY[
dl ny ies vwr pRDwn smyq AMiqRMg kmytI dy 11 mYNbrw iv`c s`jx isMG b`jUmwn, minstr lIz-gYlv o A
y ny ikhw
dy swry mYNbr bdl id`qy gey hn[ ikauNik AYfvokyt BgvMq ... (bwkI sPw 2 qy) ik srkwr b`icAw nUM izMdgI iv`c sB qoN
kRweIstcrc - ie`Qy 29 nvMbr nMU BwrqI pI. svwQI, lY&tInYNt AY`s ivijAw dyvI, vDIAw SurUAwq dyx leI vcnb`D hY Aqy
jl sYnw dw Cotw byVw qwirnI ijs nMU
BwrqI mihlwvW hI clw rhIAW hn,
lY&tInYNt bI. AYSvirAw vofw Aqy lY&tInYNt
pwiel gupqw hn[ ies byVy ny Awpxw pIAweIE kwrf nM U E.sI.AweI. c lMmy smyN leI pwlx poSx vwlI Cu`tI aus
idSw iv`c pihlw kdm hY[ aunHW ikhw
inaUzIlYNf dy lwietYltn port qy pu`j
igAw[ BwrqI hweI kimSn sMjIv kohlI
s&r 10 sqMbr nUM goAw qoN SurU kIqw sI
Aqy ies dy A`T mhIinAw dy AMdr DrqI bdlwaux dw mOkw isr& 31 dsMbr q`k ik nv-jMmy b`icAw Aqy Coty b`icAw dy
kMm krn vwly pirvwrw dI hmwieq leI
Aqy hor stw& dy nwl-nwl inaUzIlYNf dw c`kr lw ky ApRYl 2018 nMU goAw vwps vYilMgtn - Bwrq srkwr v`loN prsnz Aw& Aqy inaUzIlYNf dy ibhqrIn kOmwqrI
nyvI dy stw& v`loN ie`Qy p`ujx au`qy BrvW prq Aweygw[ ieh swrw s&r pMj pVwvw ieMfIAn ErIizn (pIAweIE) kwrfw nUM 31 dsMbr pRYkits dy nwl imlx imAwd nUM vDwauxw
svwgq kIqw igAw[ c pUrw kIqI jwxw hY[ ienHw pMj pVwvW q`k EvrsIz istIzn Aw& ieMfIAw (EsIAweI) bhuq zrUrI hY[
ies byVy qy jl sYnw dIAw iv`c PRImYNtl (AwstrylIAw), lwietYltn iv`c qbdIl krvwaux dw mOkw id`qw hoieAw hY[ inaUzIlYNf dI 18 h&iqAw dI
mihlw mYNbrw hI svwr hn[ ieMfIAn (inaUzIlYNf), port stYnly (PwlklYNfz) ijs dy qihq hux 31 dsMbr q`k kwZzI kwrvweI mOjUdw pyrYNtl lIv dw h`k EeIsIfI iv`c
nyvl syilMg vYsl (AweIAYnAY`svI) qy kyptwaUn (d`KxI A&rIkw) Swml hn[ zrUrI[ EsIAweI kwrf lYx leI 2 mhIny dw smw sB qoN G`t hY, EeIsIfI dySw iv`c mwvw
qwirnI byVy dI kmwn lYPtInYNt kmwfr mOjUdw smyN BwrqI jl sYnw dy byVy ny Awpxy l`gdw hY[ ies sMbMDI BwrqI hweI kimSn qoN jwrI eI-myl rwhI jwxkwrI ByjI geI hY[ leI pyf lIv AOsq 48 h&iqAw dI hY[
vriqkw joSI h`Q hY[ aus dy nwl lY&tInYNt s&r dy do pVwA PRImYNtl (AwstrylIAw) ies bwry hor jwxkwrI leI qusIN BwrqI hweI kimSn dI vY`b sweIt http:// ieh kwnUMn do pVwvw iv`c mwipAw dI
kmwfr pRiqBw jmvwl, lY&tInYNt kmwfr Aqy lwietYltn ... (bwkI sPw 2 qy) www.hicwellington.in qoN jW &on rwhI BwrqI hweI kimSn qoN pqw kr skdy ho[ Cu`tI vDwauNdw hY[... (bwkI sPw 2 qy)
2 kUk pMjwbI smwcwr www.kuksamachar.co.nz 30 November 2017
(sPw 1 dI bwkI) (sPw 1 dI bwkI)
vYilMgtn - ie`Qy inaUzIlYNf ieMfIAn AYsosIeySn 9.00 vjy qoN SwmI 6.00 vjy q`k vyK skdy ho[ ies
ny eykqw AYnjY`f ieMk Aqy inaUzIlYNf cweIinj iv`c cweIinj Aqy ieMfIAns inaUzIlYNfrs dw vrlf
AYsosIeySn v`loN vrlf vwr 1 dy ShIdW nMU Xwd vwr 1 dw qzrbw drswieAw igAw hY[ ies id
kridAW 25 nvMbr qoN 25 mwrc q`k id gRyt vwr gRyt vwr AYgzIvISn dw rsmI audGwtn 24 nvMbr
AY g zIvISn fo m InIEn imaU z IAm iblifM g , nMU gRyt vwr mYmorIAl, pukIhwaU vwr mYmorIAl,
vYilMgtn ivKy lgweI geI hY, ijs nMU qusIN svyry mwaUNt ku`k ivKy kIqw igAw[
4 kUk pMjwbI smwcwr www.kuksamachar.co.nz 30 November 2017
gurU qyg bhwdr swihb jI dI Shwdq invyklI Aqy inaUzIlYNf bRY`st kYNsr PwaUNfySn leI &Mf ryizMg
mOilk AiDkwrw dI rwKI sI
nvIN id`lI - 24 nvMbr nMU gurU qyg bhwdr swihb lwauNdy sn pr dUsry dw zbrdSqI jnyaU Aqy iqlk
dy ShIdI idhwVy mOky id`lI ivKy hoey mu`K smwgm lihx nhIN id`qw[ iehI ies Shwdq dw invyklwpn
dOrwn bulwirAw ny gurU swihb dI Shwdq qoN bwAd hY jo mnu`Kqw dI mOilk AiDkwr dI AslI rwKI hY[
dyS c Dwrimk AwzwdI dy pYdw hoey mwhOl nUM ivgwVn aunHw ikhw ik A`j ivdySI mulk vI Aijhy mOilk
dIAw ho rhIAw koiSSw dI inKyDI kIqI[ id`lI is`K AiDkwrw dI g`l ho rhI hY[ gurU prMprw qoN pihlw
gurduAwrw pRbMDk kmytI dy kwrjkwrI pRDwn hrmIq BwrqI sMsikRqI iv`c Shwdq dw izkr ik`qy vI nhIN
isMG kwlkw ny ikhw ik ij`Qy Shwdqw hud M IAw
hn a`Q u y lokweI aunwH mhwpurSW dy idn idhwVy 23 nvMbr nMU inaUzIlYNf bRY`st kYNsr PwaUNfySn leI cYrItI leI &Mg ryizMg ifnr
mnwauNdI hY pr ijnHw zulm dI AgvweI
AwklYNf dy gRwshopr rYstorYnt ivKy krvwieAw igAw[
kIqI aunHw dIAw kbrw qy koeI dIvw jgwaux
vwlw vI nhIN l`Bdw[ sRI gurU qyg bhwdr jI
dI Shwdq dunIAw c praupkwrqw leI
hoeI Shwdq hY ijs dI imSwl hor ik`Qy
nhIN imldI[ gurU swihb dI Shwdq nUM
smripq BweI l`KI Swh vxjwrw hwl,
gurduAwrw rkwbgMj swihb ivKy hoey gurmiq
smwgm dOrwn kwlkw ny ikhw ik kmytI sRI
Akwl q^q swihb dy hr &Ysly dw svwgq
krdI hY[ A`j keI lok gurU swihbwnw dy
pRogrwmw sMbMDI BulyKy pwaux dw jqn kr rhy hn jdoN imldw[ kyvl Awpxy suAwrQw leI blI id`qy jwx
ik is`K ieiqhws dw hr idn idhwVw sRI Akwl dIAw Gtnwvw imldIAw hn[ blI vI iksy dUsry dI[
q^q swihb dy idSw-inrdySW Anuswr mnwieAw jwxw pr gurU swihb dI Shwdq ies krky vI invyklI hY
cwhIdw hY[ ik auh Awp kwql kol Aw ky AwpxI Shwdq dy ky 25 nvMbr nMU imisz inaUzIlYNf 2017 dw AwXojn imisz AYnjY`f dy sIeIE AnIqw
kmytI dy swbkw pRDwn Avqwr isMG ihq lokqMqr dI pirBwSw d`s rhy hn[ iPr Shwdq vI v`loN inaUzIlYNf bRY`st kYNsr PwaUNfySn leI cYrItI iek`TI krn leI kIqw[ AwklYNf
ny ikhw ik A`j jykr Bwrq c mMidr hn qw aus dy auh jo inz suAwrQ nw ho ky, praupkwrI sI, dUsirAw ivKy hory mukwbly iv`c inaUzIlYNf qoN phuMcIAW mihlwvW ny Bwg ilAw[
ip`Cy gurU qyg bhwdr swihb dI Shwdq v`fw kwrn dy Bly leI sI[ id`lI c idAwl isMG kwlj dw nw
hY[ jykr A`j hr Drm ies mulk c Dwrimk bdlx sMbMDI aunHw ny ikhw ik ijs AwdmI ny Awpxw www.radiospice.co.nz
AwzwdI dw in`G mwx irhw hY qw auh gurU swihb dI swrw srmwieAw lokw dy Bly vwsqy lgwieAw hovy ryfIau spweIs 88FM Ph: 09-279 9270
hoeI Shwdq dI dyx hY[ aunHw ny ikhw ik A`j A&sos aus dw nw myitAw jwxw bVI hYrwnI dI g`l hY[ hr vkq quhwfy AMg-sMg, simAW dI Awvwz! info@radiospice.co.nz
nwl kihxw pY irhw hY ik gurU qyg bhwdr dy imSn Drm pRcwr kmytI dy cyArmYn prmjIq For Advertising Call 0222 65 64 06 or 09-948 9270
nUM vI dbwieAw jw irhw hY[ id`lI 'c idAwl isMG isMG rwxw ny sRI gurU qyg bhwdr swihb jI dy ieiqhws
kwlj nUM inSwnw bxw ky aus dI hoNd hsqI nUM imtwieAw sbMDI jwxkwrI idMidAW kmytI v`lNo mnwey jw rhy
SAB
jw irhw hY[ jdoN ik pwiksqwn ny aus ivrwsq nUM pRg
o rwmw dI jwxkwrI id`qI[ styj sk`qr dI syvw
swiBAw hoieAw hY[ ies krky swfy mulk c idAwl swbkw kmytI mYNbr gurivMdr pwl isMG Aqy is`K We can arrange Opening Hours
isMG dI hoNd hsqI nUM imtwaux dIAw ho rhIAw koiSSw icMqk qyjpwl isMG v`lo inBweI geI[ ies mOky pMQk delivery all over 7 Days
nUM brdwSq nhIN kIqw jwvygw[ syvwvw leI jspwl isMG cwvlw dw kmytI v`lNo snmwn New Zealand 9.00 am-10.00 pm
fw. jspwl isMG swbkw vwies cwslr vI kIqw igAw[ sInIAr AkwlI AwgU kuldIp isMG
pMjwbI XUnIvristI pitAwlw ny sRI gurU swihb dI Bogl ny is`K ieiqhws coN gurU swihb dI Shwdq dw
Shwdq dw izkr kridAw ikhw ik ies Shwdq ny hvwlw id`qw[ kmytI dy muK slwhkwr kulmohn isMG, imTws irSiqAW dI ! sb svIts AYNf snYks
BwrqI ieiqhws dI idSw Aqy nuhwr hI bdl id`qI[ kmytI mYNbr prmjIq isMG cMFk o , Awqmw isMG lubwxw,
9vyN pwqSwh Awp jnyaU nhIN pwauNdy sn, iqlk nhIN AmrjIq isMG ipMkI sxy keI swbkw mYNbr mOjd U sn[ For Authentic Indian Sweets & Snacks & a Selection of Traditional Indian Cuisine
sYNfirMgm (AwklYNf) - 26 nvMbr idn AYqvwr hI rsiBMnw kIrqn kiqw Aqy hwzr sMgqW nMU gurS
U bd
nMU ihMdU AYlfr PwauNfySn, inaUzIlYNf dy pRbMDkW ny nwl jOiVAw[ aunHW ny mwDo hm AYsy qU AYsw Sbd
gurU nwnk dyv jI dw pRkwS purb ie`Qy bYlmorw mMdr nwl kIrqn dI SurUAwq kIqI Aqy smwpqI jpujI
nwl l`gdy bYlmorw kimaUintI hwl ivKy mnwieAw[ swihb dI pMjvI pOVI sBnw jIAw kw ieku dwqw so mY
cwh-pkOiVAW dy lMgr qoN bwAd pRogrwm dw AwrMB ivsr n jweI qy siqnwm vwihrurU dw jwp krvw ky
hoieAw Aqy AYsosIeySn dy pRDwn sRI siqAw pRkwS sB nMU gurUbwxI nwl joiVAw[
phumw jI ny BweI XwdivMdr isMG Aqy aunHW dI DI kIrqn auprMq pRDwn sRI phuMjw jI ny
AMimrq kOr nMU Sbd kIrqn krn dw s`dw id`qw[ Awey mu`K mihmwnW sWsd s. kvMljIq isMG bKSI,
BweI BweI XwdivMdr isMG ny Awpxy jQy smyq bhuq s. ipRQIpwl isMG bsrw, swbkw sWsd sRI mhyS
ibMdrw, s. hrjIq isMG gOlIAn, s. AmrjIq
mlYidk kqlyAwm dw doSI krwr isMG (AYfItr, kUk pMjwbI smwcwr), sRI hymMq
pRwSr, sRI prvIn ptyl Aqy kIrqnI jQy dw
hyg - 22 nvMbr nMU XUAYn j`jw ny swbkw bosnIAw isropwE nwl snmwinq kIqw igAw Aqy swirAW
srbIAn kmwfr rYtko mlYidk (74) nUM blkwns ny vwrI-vwrI hwzr sMgqW nwl ivcwr sWJy kIqy
tkrwA iv`c kqlyAwm qy jMgI AprwDw dw doSI Aqy gurU nwnk dyv jI v`loN mwnvqw leI kIqy
TihrwauNidAw aumr kYd dI szw suxweI hY[ swbkw kwrjW g`l kIqI[ AMq iv`c Ardws auprMq kVwh
Xugs o lwvIAw leI kOmwqrI AprwD itRibaUnl ny ies pRswd vrqwieAw igAw Aqy sMgqW leI iqAwr
mukd` my c mlYidk nUM bosnIAw dw bucV krwr id`qw lMgr vI KuAwieAw igAw[ pRogrwm dOrwn styj
sI[ Adwlq ny mlYidk nUM 1992-95 jMg dOrwn mwnvqw sWBx dI syvw sRIDr mYsUr Aqy sRImqI inrlm
i^lw& AprwDw, kqlyAwm Aqy jMgI AprwDw leI imSrw ny inBweI[ AMq iv`c ihMdU AYlfr PwauNfySn
doSI TihrwieAw hY[ ies jMg iv`c iek l`K lok mwry dy pRDwn sRI siqAw pRkwS phuMjw jI ny swrIAw
gey sn Aqy 22 l`K lokw nUM ihzrq krnI peI sI[ sMgqW dw DMnvwd kIqw[ ies mOky ihMdU AYlfr
muK j`j AlPONs ErI ny ikhw ik ieh mnuKqw i^lw& PwauNfySn dy sk`qr sRImqI inrlm imSrw, ^jwncI
sB qoN iGnwauxy AprwD hn[ Aijhy AprwDw leI suryS modI, s. tOnI isMG, sRI idnyS phujw Aqy
Adwlq mlYidk nUM aumr kYd dI szw suxwaudI hY[ PwauNfySn dy hor mYNbr hwzr sn[
6 kUk pMjwbI smwcwr www.kuksamachar.co.nz 30 November 2017
smUMh pwTkW nUM bynqI kIqI jWdI hY ik "kUk pMjwbI smwcwr" iv`c C`px vwlI Dwrimk
sm`grI Aqy qsvIrW dw snmwn kro Aqy ienHW nUM byAdbI qoN bcwau[ DMnvwd
kUpMk
Gr q`k pypr phMucwaux leI swlwnw cMdw Pwrm
ehth ukuk
BqIj - cwcw, hu x not: kUk pMjwbI smwcwr ivc Cpy lyKW ivcly ivcwrW nwl Adwrw
jwpdw iehI Aw....! kUk pMjwbI smwcwr dw sihmq hoxw jrUrI nhI hY[
30 November 2017 www.kuksamachar.co.nz kUk pMjwbI smwcwr 7
au`qrI korIAw v`loN AMqr-mhwdIpI bYlsitk imzweIl dw s&l prIKx AwksPorf fw. mnmohn isMG dy kIqy kMmw bwry ikqwb Cy ijldw c CwpygI
isEl - 29 nvMbr idn bu`Dvwr nMU au`qrI korIAw dy ies dO r wn nvIN id`lI - ^br hY ik au`GI v`loN pyS kIqw jwvygw[ ienHw S^sIAqw iv`c fw. sI.
AwgU ikm XoNg aun ny nvIN imzweIl dy s&l qjrby AmrIkI rwStrpqI pbilSr AwksPorf XUnIvristI rMgwrwjn, pRo. ky. suMdrm, pRo. inkols strn qy
mgroN dwAvw kIqw hY ik aunHw dw mulk prmwxU fo n lf trM p ny ny AYlwn kIqw ik auh swbkw SwqnU isMG Aqy pRo. rudrwgSU muKrjI Swml hn[ Cy
SkqI bx igAw hY[ au`qr korIAw v`loN do mhIny dI imzweIl prIKx nUM lY pRDwn mMqrI fw. mnmohn isMG ijldw dw ieh sY`t iek AkwdmISn, ijs ny Bwrq
cup
` I qoN bwAd C`fI AMqr mhwdIpI bYlsitk imzweIl ky ikhw ik mYN b`s ieMnw (85) v`loN ipClI A`DI sdI dOrwn Aqy ies dy ArQcwry qy fUG M I Cwp C`fI hY, dI izMdgI
(AweIsI bIAYm) dw prIKx kIqw jo AmrIkw dy iksy khwgw ik AsIN ies iek AkwdmISn, nIqI GwVy qy qy kMmw nUM swB ky r`Kx dy nwl nwl ienHw dI Jlk
vI ih`sy iv`c mwr krn dI smr`Qw r`KdI hY[ ijs ny nwl nij` T lvw g y [ isAwsqdwn vjoN kIqy kMmw nUM Cy pyS krygw['fw. mnmohn isMG dw jnm 1932 iv`c
AmrIkI rwStrpqI fonlf trMp swhmxy v`fI cuxq O I d`KxI korIAw dy rwStrpqI mUn jy ien ny cyqwvnI ijldw dy rUp iv`c CwpygI[ XUnIvristI muqwibk AxvMfy Bwrq dy pMjwb sUby c hoieAw[ aunHw AwpxI
hY KVHI kr id`qI hY[ id`qI hY ik ies nwl koirAweI mhwdIp iv`c hwlwq keI ijldw vwlw ieh dsqwvyz aunHw dI soc ivcly pVHweI pMjwb XUnIvristI qy kYNbirj qoN pUrI kIqI[
auqrI korIAw dI stwr myzbwn rI cun-hI ivgV skdy hn[ jpwnI pRDwn mMqrI iSMjo Awby ny ivkwsvwd nUM drsweygw[ ieh nhIN bhu-ijldw iv`c aunHw AwksPorf XUnIvristI qoN pIAYc. fI. kIqI[
ny srkwrI tYlIivzn qy nvIN imzweIl dI s&l ies nUM ihMsk kwrvweI d`sidAw ikhw ik ies nUM Cpx vwlw ieh sY`t Bwrq dy isAwsI qy AwriQk auh QoVHy smyN leI inaUXwrk iv`c sMXukq rwStr dy
AzmwieS dw AYlwn kridAw ikhw ik ikm XoNg kdy vI brdwSq nhIN kIqw jwvygw[ rUs ny imzweIl ieiqhws iv`c Asr rsU^ r`Kx vwlI hsqI dy rOSn sk`qryq vjoN vI kMm kIqw[
aun mwx nwl ieh AYlwn krdy hn ik Awi^r nUM qjrby nUM aukswaux vwlI kwrvweI d`sidAw ikhw ik idmwZ dI AMqridRStI nUM vI pyS krygw[ Cy ijldw mgroN aunHw fY`lI skUl Aw& ieknwimks
AsIN mulk nUM prmwxU SkqI sMpMn bxwaux dw supnw ies nwl i^`qy c qxwA vDygw[ vwly ies sY`t iv`c fw. mnmohn isMG v`loN v`K v`K c pRo&Ysr vjoN pVHwieAw[ fw. mnmohn isMG 1982
pUrw kr ilAw hY[ AweIsIbIAYm vwsONg 15 dw s&l cIn ny Awpxy gUVyH im`qr qy BweIvwl auq` rI Kyqrw iv`c kIqy kMmw nwl sbMiDq inbMD qy lYkcr iv`c irzrv bYNk dy gvrnr vI rhy[ auh 1991 qoN
prIKx AijhI bySkImqI ij`q hY, jo fIpIAwrky dy korIAw nUM qwkId kIqI hY ik auh koirAweI pRwiedIp hoxgy[ ienHw kMmw c inrMqr ivkws leI Bwrq dy 1996 drimAwn nrismHw rwE srkwr c iv`q mMqrI
mhwn qy nwiek lokw ny pUrI kIqI hY[ au`Dr mulk dI iv`c qxwA nUM hvw dyx vwlIAw kwrvweIAw nw kry[ brwmdI ruJwn qy sMBwvnw, vxj qy ivkws, AwriQk rhy qy ArQcwry nUM muV lIhw qy ilAwaux leI keI
AiDkwrq ^br eyjMsI kysIAYney ny ikhw ik pyeIicMg ny ikhw ik auq
` rI korIAw bYlsitk imzweIl suDwr qy qkrIrw, pRY`s kwn&rMsw, pRDwn mMqrI vjoN kRwqIkwrI suDwr ilAwdy[ auh 2004 qoN 2014 qk
AweIsIbIAYm vwsONg 15 vrgI hiQAwr pRxwlI pUry qknIk dI vrqoN krn l`igAw XUAYn sur`iKAw kONsl kwrjkwl dOrwn id`qIAw ieMtrivaUAw drj hoxgIAw[ kwgrs dI AgvweI vwlI XUpIey (swJy pRgqISIl
AmrIkw qy mwr krn dy smr`Q BwrI jMgI bwrUd dy miqAw dI pwlxw kry[ sMXukq rwStr dy jnrl hr ijld nUM aus Kyqr iv`c mwihr iek S^sIAq g`TjoV) srkwr c pRDwn mMqrI rhy[
nwl lYs AMqr mhwdIpI bYlsitk rwkyt hY[ au`qrI sk`qr AMqonIE gutwryz ny imzweIl prIKx dI s^q
korIAw srkwr ny ikhw ik imzweIl 4475 ik`lm o Itr Sbdw c inKyDI kridAw ik auq ` rI korIAw AsiQrqw
dI aucweI qy pu`jI qy AzmwieS vwlI Qw qoN 950 nUM hulwrw dyx vwly kdmw qoN prhyz kry[ aunHw auqrI
ik`lomItr dI dUrI qy ibnw koeI nukswn kIiqAw korIAw dI ies kwrvweI nUM sur`iKAw kONsl dIAw
jpwn dy ivSyS AwriQk zon iv`c if`gI[ qjvIzw dw spSt aulG M x d`isAw hY[
AOrqw dI ishq c lgwqwr inGwr jwrI - AiDAYn Bwrq dy 7 Sihrw iv`c 6.85 l`K Axivky mkwn - ie`k irport
lMfn - AOrqw dI ishq 1990 qoN bd qoN bdqr vwly gru`p c ishq nUM ^rwb d`isAw sI[ 2014 c nvIN id`lI - ie`k pRwprtI irport c g`l swhmxy v`D Axivky mkwn hn[ ies qoN bwAd gurUgRwm dw
hoeI hY jdoN ik mrdw dI ishq c suDwr AwieAw hY[ AOrqw dI igxqI vD ky 20 PIsdI ho geI[ ies dy AweI hY ik sqMbr iv`c ^qm hoeI iqmwhI iv`c dyS nMbr AwauNdw hY[
AiDAYn muqwibk smwj c ilMg Byd krky muitAwrw ault mrdw ny AwpxI ishq nUM ikqy vD ibhqr dy s`q v`fy Sihrw iv`c Axivky mkwnw dI igxqI muMbeI mYtropwlItn rIjn iv`c Axivky
dI ishq nUM v`fy p`Dr qy nukswn ho irhw hY[ svIfn d`isAw[ AiDAYn c Swml Ainkw Pwrsyn ny ikhw 6.85 l`K rhI[ ies iv`c iek swl pihlw dy mukwbly mkwn dI igxqI sqMbr iqmwhI q`k 1.8 l`K sI, jdoN
dI aumIAw XUnIvristI dy ^ojIAw ny 1990 qoN 2014 ik ipCly ku`J swlw qoN AOrqw c ibmwrI dy mu`dy qy 9 PIsdI dI kmI AweI hY[ AnwrOk pRwprtI irport ik iek swl pihlw ies vk&y iv`c ieh AMkVw
q`k 25 qoN 34 virHAw dIAw AOrqw Aqy mrdw dy jnqk bihs hoxI SurU hoeI hY[ au`qrI svIfn c Anuswr dyS dI rwjDwnI iv`c sB qoN v`D 2 l`K 1.92 l`K sI[ bMglOr iv`c Axivky mkwnw dI igxqI
ishq ruJwnw dI pVqwl kIqI[ AiDAYn dOrwn ^ojIAw ny 1811 ivAkqIAw qoN aunHw Axivky mkwn hn[ hwlwik 2016 dI sqMbr iqmwhI ipCly swl dy 1.24 l`K mukwbly ies smyN 1.04 l`K
1990 c 8.5 PIsdI AOrqw ny Awpxy aumr dI ishq sbMDI svwl pu`Cy[ nqIijAw dOrwn AOrqw qoN ies iv`c 12 hzwr dI kmI AweI hY[ AnwrOk rhI[ puxy iv`c Axivky mkwnw dI igxqI 1.05 l`K
Aqy mrdw c motwpw, i&kr Aqy AsMquStI dy pRwprtI kMsltYNt dy cyArmYn Anuj purI ny ikhw ik mukwbly A`T hzwr hY, jdoN ik puxy iv`c 1.05 l`K
ivdy S w c iPlm l`Cx vI imly[ ies dy nwl dohw c srIrk
srgrmI dw p`Dr vI viDAw[ ^ojIAw muqwibk
mOjUdw smyN ies mwmly iv`c Bwrq dy swry Sihrw iv`coN
AYnsIAwr isKr au`qy hY[ ies rIjn iv`c pYNdy v`K
Aqy cyneI qy hYdrwbwd iv`c Axivky mkwnw dI
igxqI kRmvwr 28 hzwr qy 27 hzwr hY[ kolkwqw
pdmwvqI dI irlIz qy muitAwrw dw srgrm nw rihxw, nwbrwbrI Aqy
mrdw v`loN ihMsw ijhy keI kwrn hn, ijnHw krky
v`K Sihrw iv`c qkrIbn do l`K Axivky mkwn hn[
ies rIjn dy Sihrw iv`c grytr nOiefw iv`c sB qoN
iv`c Axivky mkwnw dI igxqI ipCly swl qoN iek
hzwr vD ky 49 hzwr rhI[
rok vwlI ptISn ^wrj aunHw dI ishq 'c inGwr AwieAw hY[ ishq sMBwl
smyq hor AOrq pRDwn ik`iqAw c kMmkwjI hwlwq kyNdrI vzwrq v`loN 15vyN iv`q kimSn dI kwiemI nUM pRvwngI
nvIN id`lI - 28 nvMbr nMU suprIm kort dy cI& muSkl hox krky aunHw dI ishq ^rwb rihMdI hY[
jsits dIpk imsrw dI AgvweI vwly bYNc ny iPlm aunHw qoN ies g`l dI qv`ko kIqI jwdI hY ik auh nvIN id`lI - 22 nvMbr nMU pRDwn mMqrI nirMdr modI kimSn dy mYNbrw Aqy Srqw nUM smyN dy nwl AiDsUicq
pdmwvqI i^lw& au`c AhuidAw qy qwienwq s&l hox, smwijk qOr qy srgrm rihx Aqy dI AgvweI hyT hoeI vzwrq dI bYTk c 15vyN iv`q kIqw jwvygw[ aunwH ikhw ik kimSn dIAw is&wirSw
ivAkqIAw v`loN kIqIAw jw rhIAw it`pxIAw i^lw& srIrk qOr qy ^UbsUrq id`Kx[ au`Dr ikrq mMfI kimSn nUM sQwpq krn dI pRvwngI dy id`qI jo mulk pihlI ApRl Y 2020 q`k AwauxgIAw[ izkrXog hY ik
s^q ru^ ApxwauNidAw ivdySw c iPlm irlIz c mrdw dI vu`kq AOrqw dy mukwbly ikqy vD huMdI dy tYks soimAw dI pVqwl krygw Aqy aunwH dI sUibAw 14vw iv`q kimSn 2 jnvrI 2013 nUM bxwieAw igAw
krn qoN rokx leI pweI ie`k ApIl ^wrj kr id`qI hY[ ^ojIAw muqwibk mrd BwvyN pVHy-ilKy nw hox c vMf leI &wrmUly bwry suJwA dyvg y w[ kYbint dI sI Aqy ies dIAw is&wirSw pihlI ApRYl 2015 qoN
hY[ ieh &Yslw cI& jsits dIpk imsrw dI AgvweI pr aunHw dw dbdbw bixAw rihMdw hY[ ^ojIAw ny bYTk qoN bwAd iv`q mMqrI Arux jyqlI ny ikhw ik 31 mwrc 2020 q`k lwgU hoxIAw hn[
vwly bYNc ny id`qw[
is`Kw dI kwlI sUcI bwry hweI cY`k bu`k shUlq bMd krn dI
ikhw ik b`icAw Aqy Gr dIAw brwbr izMmyvwrIAw
mrdw dI ishq leI lwhyvMd hn[
AwDwr kwrf ilMk krn kort v`loN srkwr nUM noits koeI Xojnw nhIN - iv`q mMqrwly
b` c w go d lY x bwry nvIN
dI smw sImw vDweI id`lI - 22 nvMbr nMU id`lI is`K gurduAwrw nvIN id` l I - 23 jnvrI nMU iv`q mMqrwly ny
nvIN id`lI - kyNdr srkwr ny cI& jsits dIpk rijstrySn lwzmI
pRbMDk kmytI v`loN is`Kw dI kwlI sUcI dy ^wqmy leI mIfIAw c cY`k bu`k shUlq bMd ho jwx dIAw Aw
id`lI hweI kort iv`c pweI geI ptISn qy suxvweI rhIAw A&vwhw dOrwn spSt kIqw hY ik BwvyN
imSrw qy AwDwirq bYNc nUM d`isAw sI ik v`K-v`K nvIN id`lI - 22 nvMbr nMU god lYx qy pwlx poSx
kridAw kwrjkwrI cI& jsits gIqw im`ql dy bYNc srkwr ifzItl lYx-dyx nUM auqSwihq krnw cwhuMdI
srkwrI skImw dw lwB lYx leI AwDwr kwrf ilMk sbMDI ihMdU AYkt ADIn b`cw god lY rhy mwipAw
ny kyNdrI gRih mMqrwly nUM noits jwrI kIqw hY[ kort hY pr ies leI cY`k b`uk shUlq bMd krn dI koeI
krn dI smw sImw Agly swl 31 mwrc q`k vDw leI CyqI rijstrySn lwzmI hovygI[ mihlw qy bwl
ny mMqrwly nUM ivdySw iv`c rihMdy is`Kw dy nw sUcI iv`coN Xojnw nhIN hY[ ies sbMDI iv`q mMqrwly ny bkwiedw
id`qI geI hY ikauNik ies dI smw sImw iesy swl 31 ivkws mMqrwly ny kYbint not dw KrVw iqAwr
htwaux Aqy kwlI sUcI dy ^wqmy dw qrIkw d`sx leI tvIt kr mIfIAw c cY`k b`uk bMd krn dIAw Aw
dsMbr nUM ^qm ho rhI sI pr hux aus nUM 31 mwrc, kIqw hY, ijs iv`c ies kwnUMn iv`c soD kr ky ieh
cwr h&iqAw dw smw id`qw hY[ pMjwb iv`c KwVkUvwd rhIAw A&vwhw dw KMfn kridAw ikhw hY ik aunHw
2018 q`k vDwaux dw &Yslw kIqw igAw hY[ qjvIz hY[
dOrwn ivdySw iv`c isAwsI pnwh lYx vwly is`Kw dy nw kol cY`k bu`k bMd krn dw koeI pRsqwv nhIN AwieAw
ies sUcI iv`c Swml hn[ ies sbMDI gRih mMqrwly hY[ izkrXog hY ik ies h&qy AiKl BwrqI vpwrI
ivSyS Adwlq ny kroVW dI rwSI nMU bynwmI AYlwinAw qoN jdoN vI Awr.tI.AweI. qihq nwvw sbMDI jwxkwrI sMG (sI.ey.AweI.tI) ny dwAvw kIqw sI ik srkwr
nvIN id`lI - ^br muqwibk ie`QoN dI ie`k ivSyS kwnUn
M qihq c`l rhy kysw iv`cNo ie`k ies kys c mMgI jwdI sI qw srkwr v`loN jvwb dyx qoN pwsw v`t jldI hI cY`k nwl hox vwly lYx-dyx qy rok lgw
Adwlq ny ie`k bYNk c notbMdI qoN bwAd jmHw krwey pihlI vwr jmHw rwSI nUM bynwmI AYlwinAw igAw hY[ ilAw jwdw sI[ skdI hY[
gey 15.39 kroV rupey nUM bynwmI rwSI AYlwn id`qw hY izkrXog hY ik pRDwn mMqrI nirMdr modI dI AgvweI
ikauNik ies rwSI nUM jmHw krwaux vwly Aqy pRwpqkrqw
dw koeI pqw nhIN l`gw hY[ nvyN kwly Dn-ivroDI
vwlI srkwr ny ipCly swl 1 nvMbr nUM nvw bynwmI
lYx-dyx (rokQwm) soD kwnUn
M , 2016 nUM lwgU kIqw sI[
pMjwbI bolo , pMjwbI pVHo , pMjwbI ilKo
30 November 2017 www.kuksamachar.co.nz kUk pMjwbI smwcwr 9
10 kUk pMjwbI smwcwr www.kuksamachar.co.nz 30 November 2017
mjITIAw ivruD l`gy doSw dI jwc eyjMsIAw kr rhIAW - muK mMqrI kYptn Dwrmk-ieiqhwsk mwnqwvW : &Y s ly
cM f IgVH - 28 muK
` mMqrI kYptn ny ikhw ik nSIly pdwrQw
nvMbr nMU ie`Qy dw mwmlw bhuq gMBIr hY[ ies iv`c iksy nUM klIn AdwlqW kirAw krngIAW?
pM j wb ivDwn ic`t dyx dw suAwl hI pYdw nhIN huMdw[ aunHw ikhw ik
sBw dy bwhr mjITIAw ivru`D doSw dI jwc eI.fI., nwrkoitks -jsvMq isMG AjIq , E-mail : jaswantsinghajit@gmail.com
mIfIAw nwl ibaUro Aqy fIAwrAweI smyq kuJ ` hor srkwrI eyjs M IAw
g`lbwq kridAw kr rhIAw hn qy pMjwb pulIs, kyNdrI jwc eyjMsIAw hrijMdr isMG dlgIr ricq dIAW syvwvW vI hwier krnIAW SurU kr id`qIAW
pM j wb dy mu ` K nUM sihXog dy rhI hY[ kYptn ny ikhw ik Awp AwgU is`K ieiqhws iv`c ieiqhws dIAW sQwipq keI sn[ aunHW nMU l`KW rupey pySgI vjoN Adw kr is`K
mM q rI kY p tn suKpwl Kihrw bwry niSAw dw mwmlw Adwlq iv`c mwnqwvW, ivSyS rUp iv`c gurU swihbwn dy jIvn ieiqhws nvyN isry qoN ilKx dI izmyNdwrI sONpxI vI
AmirMdr isMG ny hY[ SRomxI AkwlI dl v`loN niSAw dI smgilMg dy kwrjW qy ShwdqW Awid dy audySW nMU ivgwVn qy SurU kr id`qI sI[
ikhw ik au n H w doS c Kihrw nUM ivroDI iDr dy AwgU dy Ahudy qoN ieqrwzXog FMg nwl pyS kIqy jwx dIAW iSkwieqW jdoN ieh gl swhmxy AweI aus smyN vI
swbkw AkwlI htwaux Aqy Awp ivDwiekw v`lNo mjITIAw nUM igR&qwr imlx qy, Akwl q^q qoN hukmnwmw jwrI kr, is`KW keI is`K ivdvwnW v`loN ieh ^dSw pRgt kIqw jwx
mM q rI ibkrm krn dI mMg bwry aunHw ikhw ik dovw mwmilAw iv`c nMU s. dlgIr ricq is`K ieiqhws Aqy aus dw lgw sI ik ijvyN iek`ly-iek`ly ivdvwn nMU nvyN
isMG mjITIAw nUM nSIly pdwrQw dy mwmly iv`c kdy kwnUMn Anuswr kwrvweI hovygI qy srkwr koeI (Awpxw) smwijk bweIkwt krn dw AwdyS id`qw isry qoN is`K ieiqhws ilKx dI izmyNdwrI sONpI jw
klIn ic`t nhIN id`qI[ aunHw ivru`D l`gy doSw dI jwc d^lAMdwzI nhIN krygI[ igAw[ d`isAw igAw hY ik s. dlgIr ny Akwl rhI hY, kI aus dy sMbMD iv`c grMtI pRwpq kr leI
keI eyjMsIAw kr rhIAw hn[ krzw muAw&I bwry mu`K mMqrI kYptn q^q qoN jwrI ies AwdyS nMU r`d kIqy jwx dI mMg geI hoeI hY ik auh is`K ieiqhws nwl iensw&
k`uJ smw pihlw kwgrs dy 40 ivDwiekw AmirMdr isMG ny AYlwn kIqw ik aunHw dI srkwr kridAW, pMjwb-hirAwxw hweIkort iv`c ir`t dwKl krygw Aqy nvyN ivvwd pYdw nhIN hox dyvygw? kI
ny mu`K mMqrI nUM ie`k p`qr dy ky mjITIAw ivru`D ikswn krzw muAw&I dI pihlI ikSq 15 dsMbr nUM kIqI hY[ Adwlq dw &Yslw kI hovygw? ies suAwl auh s`cmu`c ivSvwspwqr ivdvwn hY ik ijqnI
kwrvweI krn leI dbwA pwieAw sI[ kYbint jwrI kr ky ikswnw dy KwiqAw iv`c pw dyvygI[ ies dw jvwb qW smW dy hI dyvygw, pRMqU ienHW bxy hwlwq kImq auh AwpxI rcnw leI pySgI vjoN vsUl kr
mMqrI nvjoq is`DU, mjITIAw i^lw& jnqk qOr sbMDI smwgm biTMfw iv`c krvwaux dI sMBwvnw hY[ dI GoK kridAW izhn iv`c ieh svwl zrUr au`Br irhw hY, auqny m`ul dI rcnw is`K pMQ nMU sONp
qy doS lwauNdy rhy hn Aqy ie`k idn pihlw aunHw pihly gyV iv`c sihkwrI krzy dI ikSq id`qI jwvygI[ ky swhmxy Aw jWdw hY ik iksy Drm dI pirBwSw kI skygw? jy auh Aijhw nw kr sikAw qW kI vsUl
pMjwb pRdyS kwgrs dy pRDwn sunIl jwKV nwl pRY`s kOmIikRq bYNkw Aqy pRweIvyt bYNkw dy krzweI ikswnw hY Aqy aus dIAW Dwrmk qy ieiqhwsk mwnqwvW kI kIqI pySgI rkm auh vwps kr dyvygw?
kwn&rMs mOky dwAvw kIqw sI ik ies mwmly iv`c dIAw sUcIAw iqAwr hox c Ajy do h&iqAw dw hor hn? ies dw &Yslw kI hux AdwlqW kIqw krngIAW? suAwl au`Twx vwly ivdvwnW dw mq sI ik
aunHw kol sbUq hn[ smw l`gx dy Awswr hn[ ieh svwl a`uBr swhmxy Awaux dw kwrx ieh hY ik ieh gl qW ksOtI qy pUrI au`qrdI hY ik is`KW ny
lgBg do-FweI vrHy pihlw vI jdoN pMjwb dI AkwlI- ieiqhws isrijAw pr sMBwilAw nhIN[ ies iv`c vI
dhyj dy mwmilAw 'c AYPAweIAwr leI idSw inrdyS Bwjpw srkwr ny sRI gurU gRMQ swihb dI pRkwSnW dw
AiDkwr SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI leI rwKvW
s`cweI hY ik vDyry kr AwrMBk is`K ieiqhws ZYr-
is`KW v`loN AwpxI sImq soc Aqy smyN dy vwqwvrx dy
nhIN dy skdy - suprIm kort krn leI jo kwnMUn bxwieAw sI qW auh vI srkwr
dw is`KW dy Dwrmk mwmilAW iv`c d^l dyxw hI sI!
AwDwr qy iliKAw igAw[ dUsry pwsy ies s`cweI qoN
vI qW ienkwr nhIN kIqw jw skdw ik aunHW qoN
nvIN id`lI - suprIm kort ny 29 nvMbr nMU ikhw hY bxwaux dw koeI ierwdw nhIN hY[ bYNc v`lNo ZYr srkwrI aus smyN vI is`K ivdvwnW dy ie`k vrg v`loN ies bwAd ijnHW is`K ivdvwnW ny ies pwsy pihl kIqI
ik dhyj leI mihlwvw qy zulm dy mwmilAw c jQybd M I soSl AYkSn Porm Aqy nXwXwDr v`lNo dw^l &Ysly dw iq`Kw ivroD kridAW, doS lwieAw igAw aunHW ny vI Awpxy qoN pihlW ilKy ieiqhws dw hI
AYPAweIAwr drj krn bwbq idSw inrdyS bxwaux ptISnw qy suxvweI kIqI jw rhI sI ijs c doS sI, ik pMjwb dI AkwlI-Bwjpw srkwr ny Aijhw shwrw ilAw Aqy aus dy nwl AwpxI SrDw vI Swml
dw aunwH dw koeI ierwdw nhIN hY ikauNik ieh pRikirAw lwieAw igAw sI ik Aijhy idSw inrdyS AYPAweIAwr kr, is`KW dy Dwrmk mwmilAW iv`c srkwr v`loN krnI SurU kr id`qI[ ies qoN ielwvw auh vI smyN dI
kwnUn
M I pRwvDwnw qihq hI hoxI cwhIdI hY[ cI& jsits drj krwaux c AiV`ky pYdw kr rhy hn Aqy kwnUMn d^l-AMdwzI kIqy jwx dw rwh KolH id`qw hY, aunHW dI s`qw dy pRBwv qoN mukq nw rih sky[ ijs dw nqIjw
Aqy jsits ey. AYm. Kwnivlkr qy fI. vweI. cMdrcUV muqwibk hI ienHw pRwvDwnw dI iejwzq id`qI jwxI mwnqw ieh sI ik ies sMbMD iv`c Akwl q^q qoN ieh hoieAw ik is`K ieiqhws mu`F qoN hI AwpxI
qy AwDwirq bYNc ny do j`jw dy bYNc v`loN id`qy gey cwhIdI hY[ izkrXog hY ik suprIm kort dy do j`jw dy hukmnwmw jwrI krvw ky hI ies audyS nMU pUirAW s`cweI dw jo AwDwr guAwauNdw c`ilAw AwieAw aus
idSw inrdySw qy AsihmqI jqweI Aqy ikhw ik bYNc ny 27 julweI nUM dhyj ivroDI kwnUn
M dI durvrqoN kIqw jw skdw sI[ pRMqU aus smyN aunHW dy ivroD nMU qoN Awpxy Awp nMU b`cw nw sikAw[
auh ies mwmly qy Agly swl jnvrI dy qIjy h&qy qy icMqw zwihr kridAw inrdyS id`qy sn ik doSw dI iksy ny vI gMBIrqw nwl nhIN sI ilAw[ ienHW ivdvwnW dw ieh vI kihxw sI ik
c suxvweI krngy[ bYNc ny ikhw ik AsIN ies g`l pVqwl kIqy ibnw iksy nUM igR&qwr nw kIqw jwvy iesy qrHW jdoN is`K Drm iv`c kysW dI jo is`K sMsQwvW nvyN isry qoN is`K ieiqhws ilKvw
dw &Yslw krn vwly kOx huMdy hw ik pulIs Dwrw ikauNik ies nwl mnuKI h`kw dI aulGM xw vI hudM I hY[ mh`qqw Aqy is`K dI pirBwSw nMU lY ky pYdw hoey rhIAW ny, Swied aunHW ny ieh gl mMn leI hoeI hY
498-ey qihq ikvyN AYPAweIAwr drj kry[ ieh aunHw ies bwbq hor vI keI idSw inrdyS id`qy sn[ ivvwd dy hl leI pMjwb-hirAwxw hweIkort v`loN ik ijs ivdvwn pwsoN auh ieiqhws ilKvw rhIAW
AweIpIsI Aqy sIAwrpIsI muqwibk drj hoxI cwhIdI &Yslw id`qw igAw qW aus smyN keI is`K AwgUAW ny hn, auh is`K ieiqhws nwl zrUr iensw& krygw
hY[ Dwrw 498-ey kwnUMnI pRwvDwn c hY Aqy kwnUMn bZlW vjweIAW Aqy aus &Ysly nMU ieiqhwsk, Aqy ieiqhwsk s`cweI nMU hI swhmxy ilAwvygw? pRMqU
aus muqwibk Awpxw kMm krygw[ swfw idSw inrdyS is`KW Aqy is`KI dy ihq iv`c krwr idMidAW, nw ienHW ivdvwnW v`loN aus smyN hI SMkw pRgt kr id`qI
kyvl aus dw suAwgq kIqw, sgoN hr iksy ny Agy sI ik ieiqhws dy ieh kihMdy khwauNdy ivdvwn
Aw ies AKOqI sPlqw dw ishrw Awpxy isr Swied is`K ieiqhws nwl pUrw iensw& nhIN kr
bMnHx leI vI pUrI vwh lw id`qI[ pRMqU hr iksy ny skxgy[ ies dw kwrx auh ieh d`sdy sn ik lgBg
ies gl nUM pUrI qrHW AxgOilAw kr id`qw ik swry hI ivdvwn, BwvyN auh is`K hn jW ZYr-is`K
ieh &Yslw idMidAW Adwlq dy ivdvwn j`jW ny dyS-ivdyS iv`c pRcilq v`K-v`K lihrW qoN pRBwivq
Awpxy &Ysly iv`c ieh dwAvw kr ik jy iksy hn[ ijs kwrx ieh svIkwr krnw bhuq hI muSkl
Dwrmk mu`dy qy mqByd pYdw ho jWdy hn qW Adwlq hY ik ienHW ivdvwnW v`loN iliKAw ieiqhws aus
nUM aus mu`dy qy suxvweI krn Aqy &Yslw dyx dw lihr qoN mukq hovygw, ijs qoN auh pRyirq hn[
AiDkwr pRwpq hY, Dwrmk mwmilAW iv`c AdwlqW ienHW ivdvwnW dw kihxw sI ik jy is`K
dy d^l nMU jwiez krwr dy id`qw hoieAw sI[ ieiqhws shI q`QW pur AwDwrq nvyN isry qoN ilKvwaux
is`KI dy Tykdy wrW ny, ies qrHW Awp hI pMjwb-hirAwxw qy aus nMU Awm lokW q`k phucM waux dI Bwvnw iemwndwrwnw
hweIkort pwsoN Dwrmk mu`idAW bwry pYdw hoey ivvwdW hY qW ies audyS leI kTor nIqI ApxwauxI hovygI[
dw &Yslw krvw, Awpxy Dwrmk mwmilAW iv`c, AdwlqW is`K ieiqhws ilKvwaux, aus dI pux-Cwx krn Aqy
v`loN d^l id`qy jwx dw jo rwh KolH ilAw, bwry iksy aus dy TIk q`QW pur AwDwrq hox dI mohr lgwaux
ny socx-smJx Aqy ivcwrn dI loV q`k nhIN smJI, leI ieiqhwskwrW Aqy ivdvwnW dIAW iqMn pVwvI
ik Awaux vwly smyN iv`c is`K kOm nMU ies dw ikqnw tImW bxwauxIAW hoxgIAW[
BwrI mu`l qwrnw pvygw[ (ies dI puStI hrijMdr pihlI tIm auh, jo iemwndwrI Aqy imhnq nwl
isMG dlgIr v`loN Akwl q^q qoN jwrI aus hukmnwmy pux-Cwx kr ieiqhws ilKy, dUsrI aus dI GoK kr
nMU r`d krn dI mMg kridAW Adwlq iv`c id`qI geI s`cweI dI pr`K kry Aqy qIjI dohW tImW dy kIqy kMm
cunOqI qoN ho geI hY, ijs iv`c is`KW nMU aus v`loN ricq dI jWc-pVqwl kr ilKy gey ieiqhws dy shI hox
is`K ieiqhws dIAW aunHW pusqkW, ijnHW iv`c is`K dI mohr lgwey[ ienHW tImW iv`c kyvl is`K hI nhIN,
ieiqhws nMU ivgwV gurU swihbwn dI auc S^sIAq nMU sgoN ZYr-is`K ivdvwn-ieiqhwskwr vI Swml hox[
CuitAwaux dI koiSS kIqI geI hY Aqy aus dw bweIkwt ienHW pVwvW qoN pwr hox qoN bwAd hI nvW iliKAw
krn dw AwdyS id`qw igAw hY)[ is`K ieiqhws pRkwiSq kIqw jwey[
is`K ieiqhws dy punr lyKn dI soc : Aqy AMq iv`c : is`K jQybd M IAW v`lNo iek`l-y iek`ly
d`isAw jWdw hY ik ku`J hI smW pihlW SRomxI lyKk pwsoN ilKvwey gey is`K ieiqhws dIAW kuJ ` pusqkW
gurduAwrw pRbMDk kmytI qy id`lI is`K gurduAwrw bwzwr iv`c puj ` IAW, ijnHW nMU pVHn qoN ieauN jwpdw hY ik
pRbMDk kmytI sihq ku`J hor is`K sMsQwvW ny is`K ienHW pusqkW dy ivdvwn lyKkW ny is`K ieiqhws sMbD M I
ieiqhws nMU ivgwVy jwx dI v`D rhI rucI kwrx pYdw pihlW qoN hI cly Aw rhy ivvwdW dw inptwrw krn pRqI
ho rhI siQqI nMU gMBIrqw nwl lYNidAW is`K ieiqhws iemwndwr swbq krn dI bjwey Awpxy-Awp nMU mhwn
nvyN isry qoN ilKvwey jwx pRqI pihl krn dw ^ojI swbq krn leI AnykW nvyN ivvwd CyV pMQ iv`c
&Yslw kIqw sI Aqy ies audyS nwl, is`K ivdvwnW nvW BMblBUsw pYdw kr id`qw hY[
Maths Tricks
Brain food, Riddles The 11 Rule
You likely all know the 10
1) What gets wetter and wetter the more it dries? rule (to multiply by 10,
Ans: A Towel just add a 0 behind the
2) What can you catch but not throw? number) but do you know the 11 rule? It is as easy! You should
Ans: A cold be able to do this one in you head for any two digit number.
3) What goes around the world but stays in a corner? Practice it on paper first!
Ans: A Stamp To multiply any two digit number by 11:
4) I have holes in my top and bottom, my left and right, For this example we will use 54.
and in the middle. But I still hold water. What am I? Separate the two digits in you mind (5-4).
Ans: A Sponge Notice the hole between them!
5) Throw it off the highest building, and I'll not break. Add the 5 and the 4 together (5+4=9)
But put me in the ocean, and I will. What am I? Put the resulting 9 in the hole 594. That's it! 11 x 54=594
Ans: A Tissue
6) What can run but never walks, has a mouth but never The only thing tricky to remember is that if the result of the
talks, has a head but never weeps, has a bed but addition is greater than 9, you only put the "ones" digit in the
never sleeps? hole and carry the "tens" digit from the addition. For example
Ans: A river 11 x 57 ... 5-7 ... 5+7=12 ... put the 2 in the hole and add the 1
7) You use a knife to slice my head and weep beside me from the 12 to the 5 in to get 6 for a result of 627 ... 11 x 57
when I am dead. What am I? = 627
Ans: A Onion Practice it on paper first!
8) I am weightless, but you can see me. Put me in a
bucket, and I'll make it lighter. What am I? Multiply Up to 20X20 In Your Head
Ans: A hole In just FIVE minutes you should learn to quickly multiply up to
9) At night they come without being fetched, and by 20x20 in your head. With this trick, you will be able to
day they are lost without being stolen. What are multiply any two numbers from 11 to 19 in your head quickly,
they? without the use of a calculator.
Ans: Stars Try this:
* Take 15 x 13 for an example.
* Always place the larger number of the two on top in your
mind.
* Then draw the shape of Africa mentally so it covers the 15
and the 3 from the 13 below. Those covered numbers are
all you need.
* First add 15 + 3 = 18
* Add a zero behind it (multiply by 10) to get 180.
Did You * Multiply the covered lower 3 x the single digit above it the
"5" (3x5= 15)
Know * Add 180 + 15 = 195
pMjwbI bolo
pMjwbI pVHo
pMjwbI ilKo
Bwrq iv`c fyrwvwd dw ieiqhws bhuq kwrn ieh hY ik fyry auqy aunWH dI mMnq pUrI hud M I hY[ hY[ pIr Sy^ P`qw gurU Arjun dyv jI qoN 150 swl m`D pRdyS, C`qIsgVH, rwjsQwn,
purwxw hY[ vrx-vMf dy isDWq dI jy fyrwvwd dy ienHW mMnqW iv`cNo muK mMnq hud M I hY puqr dI pRwpqI[ pihlW hoieAw sI[ A`goN fyry dI g`dI au`qy bYTx vwly id`lI Aqy cMfIgVH iv`c siQ`q hn[
pnpx iv`c muK BUimkw AwKI jwvy qW koeI AiqkQnI ikrswnI pMjwb dw purS-pRDwn smwj ilMg inrDwrn hryk g`dI nSIn nMU Sy^ P`qw hI ikhw jWdw sI[ gurU ies dw mu`K kyNdr, jo ik isrsw iv`c hY, 700 eykV
nhIN hovygI[ ies isDWq ny BwrqI swmwj nMU cwr klInkW dy vDx-Pul ` x iv`c hI nhIN sgoN bwibAW Aqy Arjun dyv jI vyly ijhVw pIr g`dI nSIn sI aus dw zmIn au`qy PYilAw hoieAw hY[
vrgW (bRwhmx, kuS`qrI, vYS qy SUdr) iv`c vMf ky fyirAW dy ivkws iv`c vI bVw shweI hY[ pMjwb dI gurU Arjun dyv jI nMU ShId krwaux iv`c bVw Xogdwn sMn 2002 iv`c ie`k bynwmI iSkwieq aus
incly vrgW iv`c Asur`iKAw qy hIxqw dI Bwvnw dy jnsMiKAw iv`c dilqW Aqy p`CVy vrgW dI AwbwdI d`isAw jWdw hY[ ies fyry au`qy lok AwpxIAW m`JW vyly dy pRDwn mMqrI Atl ibhwrI vwjpweI nMU imlI,
nwl nwl grIbI, SoSx, smwijk nwbrwbrI, AnpVHqw 32% bxdI hY[ fyirAW dy sMcwlkW dI ienHW jwqW auqy gwvW dy du`D dI KIr cVHwaux AwauNdy hn Aqy mMnqW ijs iv`c doS lwieAw igAw sI ik fyrw muKI fyry
Aqy pr-inrBrqw dw ivkws kIqw[ AijhI hwlq pkV vDyry hY[ ienHW jwqW iv`c AnpVHqw dI dr vI mMgdy hn[ mu`K g`l ieh hY ik ies fyry au`qy Awaux dIAW swDvIAW dw ijnsI SoSx kr irhw hY[ ies
iv`c AMD-ivSvwsW dw ivkws hoxw suBwvk sI[ vDyry hY, ^ws krky AOrqW iv`c qW ieh dr bhuq auc ` I vwly pRymIAW dI BwrI igxqI is`KW dI hI huMdI hY ijnHW iSkwieq dI nkl hirAwxw qy pMjwb hweIkort dy
smwijk kdrW-kImqW dw Gwx huMdw vyK ky mnuKqw dy hY[ ies leI fyirAW dy sMcwlk jW bwby ies AnpVHqw iv`c AMimRqDwrI vI huMdy hn[ mu`K j`j nMU vI ByjI geI sI[ mu`K j`j ny AprwiDk
drd nMU smJx vwlIAW k`uJ sKSIAqW ny vrx- dw Pwiedw auTwauNidAW fyirAW iv`c kuJ AijhIAW fyrw rwDw svwmI iSkwieq bxw ky sIbIAweI (CBI) nMU ies sMbD M iv`c
pRxwlI dy ivru`D AwpxI Awvwz auTwaux dI koiSS shUlqW/skImW lwgU krdy hn ik ienHW jwqW dy lok ieh fyrw pMjwb dy izlHw AMimRqsr iv`c jWc irport pyS krn leI ikhw[ sIbIAweI ny
kIqI[ ies koiSS iv`c aunHW nUM zrUrq sI ie`k fyirAW v`l iK`cy jWdy hn[ ienHW shUlqW/skImW auqy ksbw ibAws nyVy siQ`q hY[ fyry dw Asl nW rwDw AwpxI A`T swlW dI jWc iv`c rwm rhIm nUM doSI
plytPwrm dI ij`Qy ik lok Aw ky iek`Ty ho ky aunHW dy fyrw sMcwlkW dw koeI ^rcw vI nhIN hud M w sgoN lokW svwmI siqsMg ibAws hY[ ies fyry dI sQwpnw bwbw pwieAw Aqy ryp dy kys ADIn Agsq 2017 iv`c
ivcwrW nUM SurU iv`c fyrwvwd dw mnorQ lok-syvw, dIAW hI jybW KwlI krw lYNdy hn[ fyirAW auqy Awaux jYml isMG v`loN 1891 iv`c kIqI geI sI[ ies vyly sIbIaweI dI ivSyS Adwlq ny rwm rhIm nMU 20 swlW
lokW nMU suc`jI smwijk-syD dyxw, lokW iv`coN n&rq qy vwlIAW bhuqIAW AOrqW AnpVH hud M IAW hn Aqy AOrqW Bwrq dy ipMfW, ksibAW Aqy SihrW iv`c sQwipq dI kYd dI szw Aqy BwrI zurmwnW kiqw iAaw[ aus
hIxqw dI Bwvnw nUM dUr krnw, smwj iv`coN aUc-nIc ikauNik Bwvnw-pRDwn vDyry huMdIAW hn, ies leI Axigxq fyirAW qoN ielwvw 90 mulkW iv`c ies dy auqy hwly vI fyrw pRymIAW dy kql Aqy nmrd bxwaux
nUM Kqm krnw Aqy lokW nMU AMDivSvwsW iv`coN bwhr fyirAW dy clwk sMcwlk aunHW dw AwriQk-SoSx, fyry sQwipq hn[ vrgy keI kysW dw inptwrw hoxw bwkI hY[
k`Fxw sI[ smwj iv`c psrIAW ienHW burweIAW nMU mwnisk-SoSx, ie`QoN q`k ik syvw-Bwvnw dy nW auqy sMq inrMkwrI imSn fyrw muKI nMU szw suxwaux qoN bwAd fyrw
^qm krn leI smwj-suDwrkW ny AiDAwqmvwd dw keIAW dw SrIrk-SoSx vI sihjy hI kr lYNdy hn[ inrMkwrI lihr dI SurUAwq bwbw idAwl s`cw sOdw, isrsw dI sMgIn qlwSI leI geI ijs
shwrw ilAw[ aunHW nUM auc vrgW dI ivroDqw Aqy ieh BolIAW-BwlIAW AOrqW nwm lYx dy nW auqy Awpxy isMG v`loN kIqI geI sI[ sMq inrMkwrI imSn dI dOrwn au`QoN keI qrHW dw ieqrwzXog swmwn, BwrI
nukqwcInI dw iSkwr vI hoxw ipAw[ pr jy nIq s`cI pqIAW Aqy pirvwr dy hor purS mYNbrW nMU vI fyirAW sQwpnw sMn 1929 iv`c ies sMpRdwie dy mYNbr bwbw mwqrw iv`c Aslw, ijvyN AK-47 bMdUkW Aqy psqOl
hovy qW JUT bhuqI dyr mUhry nhIN itk skdw[ ij`q auqy lYjwx leI kwmXwb ho jWdIAW hn[ iPr kI swrw bUtw isMG v`loN kIqI geI sI[ ies dy dunIAW Br iv`c Awid brwmd hoey[
EVk s`cweI dI huMdI hY[ hW ieh vI ie`k At`l pirvwr fyrw-pRymI bx jWdw hY[ fyrw sMcwlk nwm- 3000 kyNdr sQwipq hn Aqy SrDwlUAW dI igxqI fyirAW au`qy lok Aqy isAwsqdwn ikauN jWdy hn?
s`cweI hY ik sMswr iv`c s`cy mnu`KW dI igxqI G`t dwn lYx vwilAW nMU jIvn Br fyry dw pRm y I bxy rihx l`KW iv`c hY[ ies dw mu`K kyNdr sMq inrMkwrI klonI, fyirAW auqy jwx vwly swDwrn lokW dI hI
Aqy JUiTAW dI v`D hY[ ie`k khwvq vI hY ik JUT dw dI sONh cukwauNdw hY Aqy in`jI kmweI dw dsvMD fyry inaUN id`lI iv`c hY Aqy dyS dy keI SihrW Aqy BwrI BIV nhIN hud M I sgoN ieh fyry isAwsq dw vI Durw
bol-bwhlw huMdw hY[ sMswr dy swry smwj cldy vI auqy cVHwaux dw vcn lYNdw hY[ ksibAW iv`c ies dy kyNdr sQipq hn[ bx jWdy hn[ ij`Qy ieh fyry viBMn shUlqW Aqy sRprsqI
bhu-igxqI dy AwDwr auqy hn[ ku`J idRV ierwdy vwly smwijk suDwr dy nW hyT fyirAW dy sMcwlk idivAw jXoqI jwgrx leI isAwsqdwnW auqy inrBr krdy hn, au`Qy
ivAkqIAW ny auc vrgW Aqy bhu-igxqI vrgW dI fyrw-pRymIAW nMU jwq-pwq dw BydBwv nw krn leI pMjwb dy izlHw jlMDr dy ksby nUrmihl isAwsqdwn fyrw-pRm y IAW dI v`fI igxqI dIAW votW
ivroDqw dI koeI pRvwh nw kridAW s`cweI dw pRcwr AwKdy hn[ ies g`l iv`c auh iksy h`d q`k kwmXwb iv`c ieh fyrw sQwipq hY[ ies dI sQwpnw ASU qoS hwisl krn leI fyirAW auqy jWdy hn[ coxW smyN
krn leI fyirAW dI sQwpnw kIqI[ ienHW vI hn, pr ieh islislw fyry q`k hI sImq rih nW dy ie`k sMq v`lNo kIqI geI sI[ ASU qoS ibhwr rwj fyirAW a`q u y isAwsq srgrmI Awm dyKI jw skdI hY[
BwrqI smwj iv`c psry im`Q qy k`tVpuxy jWdw hY[ lokpRIXqw hwisl krn leI fyrw-sMcwlk dy izlHW mDUbnI dy ipMf lKnpur dw jMmpl sI[ auh isAwsqdwn jW srkwrW fyrw muKIAW nMU ^uS krn leI
ivruD` AwpxI Awvwz auTwaux vwly Bgq kbIr, Bgq ijhVI qIsrI g`l fyrw-pRm y IAW nMU mnwauNdy hn auh hY pihlW id`lI mwnv Drm dw kRmcwrI hud M w sI[ auQy kwnMn U I dwiery qoN bwhr vI cly jWdy hn[
rvIdws Aqy Bgq nwm dyv vrgy mhwn sMq pYdw hoey Srwb qy hor niSAW dw iqAwg krnw[ vyiKAw jwvy qW aus dIAW AnYiqk srgrmIAW krky aus nMU sMgTn fyirAW au`qy Awaux vwly pRymIAW iv`c BwrI
ijnHW ny smwijk-AinAW Aqy CUAwCUq dI inMdw pMjwb iv`c fyirAW dI ieMnI v`fI igxqI hox dy bwvjUd iv`cNo k`F id`qw igAw sI Aqy auh pMjwb Aw igAw[ auh igxqI dilqW Aqy hor p`CVy vrgW dI hMudI hY[ ies
kridAW incly vrgW dy lokW nMU Awx-bwx-Swn Srwb qy hor niSAW dI K`pq iv`c koeI igrwvt nhIN pMjwb dy lokW nMU gumM rwh krn Aqy is`KI ivroDI BMfI g`l iv`c koeI S`k nhIN ik ihMdU BweIcwry iv`c ienHW
nwl ijaux leI pRiy rAw[ pr nIvyN vrgW iv`c ividAw AweI, sgoN vwDw zrUr hoieAw hY[ fyrw-pRymIAW nMU pRcwr krn leI srkwr Aqy is`K-ivroDI sMgTnw dI vrgW nMU p~Kpwq, AxgOlqw Aqy nPrqI rv`eIey dw
dI Gwt kwrn auprokq sMqW dIAW is`iKAwvW dw ijhVw cOQw sMdS y id`qw jWdw hY, auh hY mwieAw dy moh kTpuqlI bx igAw[ AwpxIAW is`KI-ivroDI srgrmIAW v`fw swhmxw krnw pYNdw irhw hY jo hwly vI mOjUd hY[
bhuqw Asr nw ho sikAw[ ies Asr iv`c aunHW dI dw iqAwg krnw[ pr kI fyrw sMcwlk Kud moh dw kwrn inrMkwrIAW qoN bwAd is`KW nwl is`DI duSmxI is`K-Drm dI nINh jwq-pwq rihq Drm vjoN r`KI
mwVI AwriQk hwlq vI ijMmyvwr khI jw skdI hY[ iqAwg krdy hn? auq ` r spSt hY - nhIN[ ies g`l vwlw ieh dUsrw sMpd R wie hY[ geI sI, pr ies iv`c vI ienHW vrgW nMU pUrn
iPr ds is`K gurU swihbwnW ny ienHW sMqW dIAW dw pRmwx aunWH dy v`fy v`fy fyirAW, AwlISwn irhwieSW, pMjwb dy hor srgrm muK ` fyirAW dy nW ies qrHW hn :- siqkwr nhIN imilAw[ auh hr QW Aksr Gutn hI
is`iKAwvW Aqy AwpxI ivcwrDwrw dw pRcwr kridAW mihMgIAW g`fIAW Aqy fyirAW dI hor Swno-SOkq qoN is`K fyry : mihsUs krdy rhy[ ies leI ieh lok sihjy hI
pMjwb iv`c ie`k v`KrI kOm is`K kOm iqAwr kIqI[ mYN iml jWdw hY[ keI fyirAW dy nW auqy qW BwrI mwqrw 1. dmdmI tkswl, 2. nwnk sr, 3. sMq AjIq ienHW fyirAW v`l iK`cy jWdy hn[
Awpxy lyK nMU lMbw cOVw nw kridAW fyrwvwd nMU Awpxy iv`c zmInW vI hn[ Bwv fyry praupkwrI nw ho ky isMG hMslI, 4. sMq dXw isMG surisMG vwly, 5. fyrwvwd qoN pMjwb qy smwj mukq ikvyN hovy?
Asl mnorQ qoN Btkx Aqy inGwr v`l jwx dI kwrobwrI izAwdw lgdy hn[ pMjwb dy kuJ ku fyirAW sMq syvw isMG rwmpur KyVw, 6. pRmySvr duAwr mOjUdw smwijk ivvsQw Aqy ividAk
siQqI auqy kyNidRq krdw hW ijs dI ik A`jk`lH dw sMKyp ijhw vrxn ies pRkwr hY : gurmq pRcwr syvw imSn Aqy 7. fyrw bwbw rUMmI pRxwlI dIAW KwmIAW nMU vyKdy hoieAW pMjwb fyrwvwd
SoSl mIfIAw iv`c in`q nvIN ^br jW krqUq vyKx qy fyrw iDAwnpur vwly (Buco klW)[ qoN nyV Biv`K iv`c mukq huMdw nzr nhIN AwauNdw[
suxn nMU iml rhI hY Aqy hr QW crcw dw ivSw pMjwb dy gurdwsur izlyHu dy ipMf iDAwnpur ZYr is`K fyry : dyiKAw igAw hY ik fyirAW dI pRPulqw
bixAw hoieAw hY[ ies BMfI pRcwr iv`c sMq Awsw dw ieh ie`k mShUr fyrw hY[ ies fyry dy nW au`qy 600 1. fyrw s`c KMf b`lW (jlMDr), 2. nwmDwrI, 3. iv`c AOrqW jW bIbIAW dw Xogdwn vDyry huMdw hY[ aunHW
rwm Aqy fyrw s`cw sOdw dy muKI gurmIq rwm rhIm dw eykV zmIn hY[ Bwv ipMf dI pUrI zmIn fyry dI hY BinAwrwvwlw fyrw (ropV), Aqy 4. s`cKMf nwnk Dwm[ iv`c AnpVHqw vDyry hox krky auh sihjy hI
nW sB qoN aupr hY[ hor ijhVy fyrw muKIAW dy kwrnwmy Aqy ies zmIn au`qy kwSq krn vwly muzwrydwr hn, ies vyly dw ie`k mu`K cricq fyrw hY fyrw AMDivSvwsI bx jWdIAW hn[ ies leI AOrqW, ^ws
SoSl mIfIAw iv`c vierl hoey hn aunHW iv`c svwmI jo ik iesy ipMf dy vwsI hn[ ieh fyrw bwvw lwl jI s`cw sOdw[ ieh fyrw hirAwxw rwj dy isrsw iv`c krky dilq AOrqW dy ividAk imAwr nMU aucw cu`kx
in`iqAwnMd, rwDy mW, PlwhwrI bwbw, sMq rwm pwl dy nW au`qy sQwipq hY[ bwvw lwl jI SrIrk rUp iv`c sQwipq hY[ ies fyry dy pRymIAW dI pMjwb iv`c vI dI sKq zrUrq hY[ ies dy nwl ividAk pRxwlI
Aqy sMq ASU qoS (nUrmihlIAw) dy nWA Swiml hn[ 300 swl ies DrqI auqy izMdw rhy Aqy aunHW ny Bwrq v`fI igxqI hY ies leI ies dy bhuq swry AwSrm iv`c suDwr ilAwaux dI vI sKq loV hY[ AMDivSvws
pMjwb iv`c Coty moty fyirAW dI igxqI 10 hzwr d`sI dy keI hor rwjW iv`c 22 AwSrm sQipq kIqy[ bwvw pMjwb iv`c vI sQwipq hn[ ies fyry dI sQwpnw pRqI jwgrUk krn vwly iviSAW nMU ividAw dI swDwrn
jWdI hY[ ienHW iv``c mu`K fyry 10 ku hn[ lyK iv`c ku`J jI dy 22 mu`K cyly sn[ aunHW swry cyilAW nMU mhMq dy Swh msqwnw bloicsqwnI ny sMn 1948 iv`c kIqI BwSw iv`c Swiml krn dI loV hY[
ku fyirAW dy sMKyp ieiqhws qoN ielwvw lokW dw ienHW qOr qy hryk AwSrm dI syvw sMBwlI geI[ ieh swry sI[ sMn 1960 iv`c g`dI auqy Swh siqnwm bYTw[ aus srkwrI shUlqW nUM sImq kridAW fyirAW
fyirAW v`l iK`cy jwxw Aqy votW dI lwlsw hyT fyry ausy qrHW hI mOjUd hn Aqy iDAwnpur dw fyrw muK qoN bwAd 1990 iv`c 23 swlw gurmIq rwm rhIm ny dIAW zmInW nUM lYNf sIilMg AYkt hyT ilAWdw jwvy[
isAwsqdwnW v`loN ienHW fyirAW nMU qwkqvr bxwey hox krky ies dI mwnqw izAwdw hY[ ieh g`dI sMBwlI[ Awpxy 27 swl dy smyN iv`c aus dy dwn Aqy cVHwivAW dI kmweI dw inrMqr Awift kIqw
jwx dI crcw kIqI geI hY[ fyrw Sy^ P`qw fyrw-pRymIAW dI dyS-ivdySW iv`c igxqI 10 l`K qoN jwvy[ fyry ikauNik smwj-syvw dI buinAwd auq ` y sQwipq
lok fyirAW a`uqy ikauN jWdy hn: ieh fyrw izlHw qrn qwrn dI KfUr swihb vDw ky 5 kroV q``k phuMcw id`qI[ ies fyry dy AwSrm kIqy jWdy hn, ies leI fyirAW nMU mwrU hiQArW dy
fyrw pRm
y IAW v`lNo fyirAW auqy jwx dw muK qihsIl iv`c muslmwn pIr Sy^ P`qy dy nW auqy siQ`q hirAwxw, gujrwq, mhwrwStr, ihmwcl pRdS y , pMjwb, lwiesMs jwrI krn auqy pwbMdI lweI jwvy[
khwxIkwr lwl isMG s`qvw khwxI sMgRih sMswr pwTkw kcihrI iv`c pyS gwiek gurpwl isMG pwl dw dyhwq
dsUhw - swihqk ivSlySkw Anuswr pRis`D khwxIkwr khwxI sMgRih mwrKyry (1984), blOr (1986), Du`p kotkpUrw - 29
Aqy icMqk mwstr lwl isMG mwrksvwdI ivcwrDwrw Cw (1990), kwlI im`tI (1996), A`Dy ADUry (2003) nvMbr nMU pMjwbI
nwl juiVAw hox krky buinAwdI qOr qy ivcwrDwrk Aqy gVHI b^Sw isMG (2010) auprMq khwxIkwr lwl gwiek gu r pwl
pRqIb`Dqw vwlw kQwkwr hY[ pwTkw Anuswr lwl isMG v`loN hux Awpxw s`qvw khwxI sMgRih gVHI bKSw isMG pwl dw bIqI
isMG AYsw khwxIkwr hY, ijhVw khwxI dI ivDw nUM isMG pwTkw dI kcihrI iv`c pyS kIqw igAw hY[ hux dyr rwq kotkpUrw
gixq SwSqrI vwg smJx dw invyklw suhj SwSqr Awpxw nvW khwxI sMgRih sMswr Cp igAw hY[ dy iek in` j I
GVdw hY[ aus ny khwxI ilKx leI Aqy ies dy ies sMgRih dIAw s`q khwxIAw ijnHw iv`c Zdr, hspqwl ivKy
suhj qy pRBwv nUM iqmyrw krn leI smwjI Sbdw dI sMswr, jubwVy, qIsrw Sbd, Awpo Awpxy muhwz, A`gy idhwq ho igAw[
BrpUr vrqoN kIqI hY[ khwxI Awlockw Anuswr lwl swKI hor c`lI Aqy ien hI kI ikrpw syey... Awid 83 swlw pMjwbI gwiek gurpwl isMG pwl ny sdw
isMG ny AwpxI khwxI iv`c jwq AwDwrq dilq vrg lyKk dy jIvn qjrby qoN augmIAw jwpdIAw hn[ bhwr gIq pwlI pwxI KUh qoN Bry, pYsw ijvyN
dI duKwqk siQqI nUM qQw kiQq jwq AwDwrq dilq ikauNik swrIAw khwxIAw izMdgI dIAw Gtnwvw qy ncweI jwdw, dunIAw n`cI jwdI AY, is`KI dw bUt,
icMqn Aqy isrjk vwg nhIN sgoN jwqI qy jmwqI pwqrw dy suBwA qy rUp rMg nUM hU-b-hU ic`qrdIAw dwqy dIAw byprvwhIAw Aqy hor lgBg 250 gIqw
smwj dy irSqy nUM smJx vwly mwrksI klw isrjk pRqIq huMdIAw hn[ ieh khwxIAw pihlw hI v`K v`K gwey[ gwiek gurpwl isMG pwl dw kotkpUrw ivKy
vwg pyS kIqw hY[ lwl isMG ij`Qy pMjwbI dy lokXwnk tIvI cYnlw, A^bwrw Aqy h&qwvwrI, mhInwvwrI, AMiqm sskwr kr id`qw igAw hY[ ies mOky gwiek,
dy s`iBAwcrk, smwijk, iv`idAk, swihqk, qRY-mwsI, jw Cy mwsI rswilAw dI Swn bx cu`kIAw gIqkwr, swihq pRymIAw qoN ielwvw v`fI igxqI ivc
mnoivigAwnk, ieiqAwid sm`isAw gRsq pihlUAw hn[ khwxIkwr lwl isMG pihlw keI rwj, kOmI Sihr invwsI irSqydwr, swk-snyhI Aqy dosq-
nUM drswaux leI ienHw nwl sMbMiDq FWicAw au`qy p`Dr dy ienwm-snmwn AwpxI lyKxI sdkw pRwpq im`qr hwzr sn[ gwiek gurpwl isMG pwl dw jnm
ivAMgAwqmk s`t mwrI hY[ khwxIkwr Aqy icMqk kr cu`kw hY[ 4 AkqUbr 1935 nUM ipMf knyc, nyVy swhnyvwl, izlHw
mwstr lwl isMG ny pihlw AwpxI klm qoN Cy E-mail : amarjitsinghdasuya@gmail.com luiDAwxw ivKy hoieAw sI[
16 kUk pMjwbI smwcwr www.kuksamachar.co.nz 30 November 2017
AkSY kumwr ny sonm kpUr Aqy rwiDkw Awpty nwl bObI idEl rys 3 iv`c Adwkwr nvwzUdIn is`dIkI
iPlm pYfmYn qoN pihlI luk SyAr kIqI Aihm BUimkw inBwauxgy dI mOnsUn SUtAwaUt
Bwrq dunIAw dw ieklOqw dyS hovygw, ij`Qy Drm ip`Cy iPlm dI SUitMg SurU hoeI sI, ku`J jQybMdIAw ny audoN mqlb sw& hY ik AsIN isDwqk qOr qy pilAw qy nOkrI dy islisly
vI lok lVn, mrn nUM iPrdy hn qy i&lmw ip`Cy vI[ iPlm dy sY`t dI BMnqoV kIqI sI[ aunHw audoN hI spSt hI nhIN[ swfy leI huVdMg mcwauxw mnorMjn cMfIgVH Awx visAw, nUM pMjwbI
g`l isr& mu`dw imlx dI hY[ mu`dw iml igAw qw AMdwzw lw ilAw sI ik ies iPlm iv`c ku`J Zlq dw ih`sw hY[ kOVw bolxw swfy leI SuZl hY[ ieh rOlw bolI dy pCVn dw eynw du`K hY, swnUM ikauN nhIN? AsIN
smJo keI mhIinAw dIAw hovygw[ iPlm dI 25% swnUM crcw idMdw hY[ AsIN aUl jlUl bol ky mhwn byZYrq hw jw ku`J hor? swfy leI vI qw keI svwl
^brw bx geIAw[ koeI SUitMg vI nw hoeI hovy qy nyqw hox dw Brm pwldy hw[ jdoN dyS dw gRih mMqrI hn[ AsIN Grw iv`c inAwxy ku`tdy hw ik pMjwbI nhIN
ieiqhws mroVy jwx ip`Cy ivroD krn vwly AMdwzw kihMdw hovy ik ieiqhws nUM CyiVAw jwvygw qw lokw bolxI, pr auh AwpxI DI dw nw KIvI r`Kdw hY,
KihbVdw, koeI s`c swhmxy lw lYx ik ieh dy iv`c AMdr ros jwgxw kudrqI hY qw mqlb spSt hY ik ikauNik auh nUM swfy ieiqhws nwl muh`bq ho geI hY[
nw Awaux kwrn qy koeI PlwxI g`l hI hovygI, huVdMgIAw nUM mnAweIAw krn dw lwiesMs imilAw AsIN kdy soicAw ik swfy inAwxy ieiqhws dy pwqrw
hkIkq swhmxy Aw jwx ieh mhwnqw isr& BwrqI hoieAw hY[ auh Awp muhwry ieh sB nhIN kr rhy, vrgy hox[ AsIN kdy aunHw dy skUl jw ky ikhw ik
krky [ lo k w dw smU h ieiqhws pRymIAw ih`sy Sih nwl krdy hn[ ieh vI qw ho skdw ik gujrwq AMgryzI jMm-jMm pVHwE, pr ienHw nUM pMjwbI qoN dUr
jQybMdIAw bxwauNdw hY qy AweI hY[ coxw dy m`dynzr lokw dw iDAwn Asl mu`idAw qoN prHy nw kirE[ AsIN qw ^uS huMdy hw ik swfy b`cy nUM skUl
jQybMdIAw jdoN KihbVdIAw mgrlIAw sdIAw krn ^wqr ieh sB kIqw krwieAw jw irhw hovy[ iv`c pMjwbI dw koeI Sbd nhIN pVHwieAw jwdw, aunHw
hn qw AgvweI krn vwly v`l Jwq mwrIey qw piVHAw pr ieho ijhy ivvwd dyS leI iksy vI p`K qoN lwBdwiek nUM AMgryz bxwaux dIAw koiSSw hn[
lokw sur^IAw bxdy hn[ ho i eAw imldw ik nhIN, nukswndwiek hr p`K qoN hn[ iehI &rk hY pMfq qy swfy iv`c[ hux auh
ipCly keI idnw pdmwvqI, rwjw rqn pMfq Drynvr qy AsIN ZYrqbMd pMjwbI ny 15 dsMbr q`k pMjwb dy aunHw klwkwrw nUM mw&I
qoN Bwrq iv`c pdmwvqI isMG dI vhutI sI, gMDrv auh k`lw hI isr qy P`tw r`K ky glIAw, mMgx vwsqy ikhw hY, ijnHw hiQAwrw vwly gIq gwey,
iPlm dw rwm rOlw iCiVAw syn dI DI[ SISy iv`cNo aus bzwrw, ipMfw, cOkw c quirAw iPrdw hY[ ikqy mw bolI dw SoSx kIqw, guMfwgrdI, A`XwSI qy niSAw
hoieAw[ hr roz keI-keI dw pR q IibM b dy K ky J`lw qw nhIN ho igAw auh[ auh nUM swfI mw dI eynI nUM auqSwihq kIqw[ auh kihMdw, jy ienHw lokw mw&I
^brw swhmxy Aw rhIAw, ijvyN Bwrq dy ieiqhws AlwaUdIn aus qy moihq ho igAw qy aus ny icqOV dy i&kr ikauN? jy swnUM AwpxI mw dI pRvwh nhIN, qw nw mMgI qw Adwlq dw drvwzw KVkwvwgw[
nwl sbMiDq ieh ieklOqI iPlm hovy[ A`g auglx iklHy qy hmlw kr id`qw[ rwxI ny snmwn bcwaux auh nUM kI qklI&? auh ivhlV l`gdw[ nhIN, ieh s`c hY ik mw&I iksy ny nhIN mMgxI qy
vwilAw dy mUMh eyny ku pwt gey hn ik kdy iPlm dy leI AwpxIAw shylIAw nwl jOhr kr ilAw[ mShUrI dw Bu`Kw hoxw[ ikMny hI svwl keIAw dy ieh vI s`c hY ik Adwlqw iv`c jwx nwl ienHw klwkwrw
inrdySk dw isr v`Fx vwly nUM 5 kroV dyx dw AYlwn jOhr Bwv A`g dy kuMf iv`c Cwl mwr ky jIvnlIlw idloN idmwZ iv`c AwauNdy dw kuJ
` nhIN ivgVnw[ pr
huMdw[ kdy hIroien dI jIB v`Fx vwly nUM 1 kroV dyx ^qm kr id`qI[ hoxgy pMifq rwE Drynvr nUM bMdy dy hOsly dI dwd dyxI
dw qy kdy aus nUM A`g hvwly krn vwly nUM snmwnq A`j q`k iksy rwjpUq nyqw ny ieh g`l dyK ky[ ieh svwl swfy bxdI hY[ koeI qw hY,
krn dw[ ^brw AweI-jweI jwdIAw hn[ gw jw hor nhIN socI ik Bwrq iv`c A`g dy kuMf iv`c Cwl izhn iv`c Awauxy kudrqI ijhVw ies sB dw i&kr
mwmilAw qy bolx vwilAw nUM dyS DRohI kihx vwly mwrnI, Bwv sqI hoxw vI qw mwVI g`l hY[ pr AsIN hn, ikauNik AsIN hw hI krdw[ Sukr hY auh pMjwb
rwjnIqk lokw ivcoN hux koeI nhIN bol irhw[ koeI ijvyN hY, auvyN XkIn r`Kx dy cwhvwn hw, ies leI eynw ku socx jogy[ iv`c nhIN jMimAw, nhIN qw
nhIN kih irhw ik ihMsw leI aukswaux jw kOVy bol swfy nwiek qy Klnwiek Aw^rI swh q`k ie`ko jhy pMfq rwE Drynvr swfy vrgw bug ` hud
M w[ Kwdw,
mUMhoN k`Fx vwilAw i^lw& kwrvweI kIqI jwvygI[ hwlwq iv`c rihMdy hn[ ny A`jk`lH gMdw mMdw gwaux pINdw, kmwauNdw qy sON jwdw[
pdmwvqI kOx sI qy sI vI jw nhIN, ies pdmwvqI qy ieh koeI pihlI iPlm vwilAw i^lw& JMfw cu`ikAw auh kihMdw, ijhVy pMjwb
mwmly qy ieiqhwskwrw dy v`Ko-v`K ivcwr hn[ keI nhIN bxI[ 1936 iv`c rwxI qy ie`k mUk iPlm bxI hoieAw[ kdy auh sVkw qy dI Awbo hvw iv`c mYN swh
kihMdy ik auh bhuq ^UbsUrq sI, icqOV dI mhwrwxI[ sI[ audoN koeI ivvwd nhIN sI hoieAw[ 1963 iv`c l`gy borfw qy Sihrw dy nw pMjwbI ilKx iv`c jUJdw lYNdw hw, aus bwry ikauN nw socw[ auQ ` y dI bolI dw
pr keI kihMdy hn ik ieh GiVAw igAw ikrdwr AweI icqOV rwxI pdmnI iPlm iv`c vYjq M I mwlw ny hY qy kdy pMjwbI XUnIvristI mUhry bYT ky d`sdw hY siqkwr ikauN nw krw[ kMnV mYnMU guVq
H I iv`c imlI hY qy
hY, s`cweI nhIN[ ^Yr, krxI sYnw qy hor rwjpUq pdmnI dw ikrdwr inBwieAw sI[ iPlm iv`c vYjMqI ik ijhVI XUnIvristI hY hI pMjwbI nUM pRPu`lq krn pMjwbI myrI piv`qr BwSw hY[
jQybMdIAw, jo iPlm bwry rOlw pw rhIAw hn, aunHw mwlw ny nwc vI pyS kIqw, pr audoN koeI ivvwd nhIN leI, G`to G`t aus dy borf qw pMjwbI iv`c ilKy jwx[ mUrK pMjwbIE, jwgo[ bwhrilAw nUM i&kr
bwry huxy jhy pqw l`gxw SurU hoieAw ik auh pdmnI sI auiTAw[ pRo&Ysrw dy nwvw vwlIAw q^qIAw pMjwbI iv`c hox[ hY, swnUM ikauN nhIN[ AsIN bu`g ikauN bx gey? swnMU
dIAw eynIAw v`fIAw aupwSk hn[ pihlw koeI nhIN 1964 iv` c mhwrwxI pdmnI iPlm auh iekvMjw sO dw frw&t XUnIvristI dy nw qy Byj l`K lwhnqw[ swfy jMmx ibnw kI QuiVHAw sI[ mShUrI
jwxdw sI ik rwxI pRqI iksy AMdr eynw jnUMn vI hY[ AweI sI, ijs iv`c pdmwvqI dw ikrdwr AnIqw idMdw hY ik jy quhwfy kol pyNtr nUM dyx jogw ^rc nhIN leI hI shI, ku`J kro qw shI[ GroN inklogy qw QofI
vYsy Bwrq iv`c i&lmw dy nw qy isnymy guhw ny inBwieAw sI[ iPlm iv`c AlwaudIn qw borfw dy nw pMjwbI c krn leI Awh r`K lvo[ crcw hovygI[ ZYrqmMdI dw pwKMf C`fo, izMmyvwr bxn
qoVnw, isAwhI su`txw, jwnoN mwrn dI DmkI dyxw jw iKljI pdmnI nUM BYx mMn lYNdw hY[ rwjw rqn auh bMdw, ijhVw krnwtk c jMimAw v`l pYr pu`to[
dyS DRohI AwKxw koeI nvIN g`l nhIN[ krn jOhr dI isMG, iKljI dIAw bwhw iv`c dm qoVdw hY[ iPlm
i&lm AY idl hY muSikl irlIz hoxI sI qw ku`J iv`c rwxI pdmnI Agn kuMf c Cwl mwr ky
jQybMdIAw ny isr& ies krky puAwVw KVHw kr id`qw mrdI hY, pr ie`k idRS iv`c pdmnI AlwaudIn
sI ik auh dy iv`c pwiksqwnI klwkwr hn[ rOlw iKljI dI jwn vI bcwauNdI hY[
vDdw igAw qy ie`k idn jOhr ny ieh kih ky jwn ieh audwhrxw d`sx leI kw&I hn ik
CufweI ik Biv`K iv`c iksy pwiksqwnI klwkwr nUM i&lmw isr& i&lmw hn, ijnHw iv`c inrdySkw ny
iPlm iv`c kMm nhIN id`qw jwvygw[ hux q`k ieh AwpxI soc muqwibk bhuq ku`J icqirAw hY[ krxI
socIdw hY ik klwkwrw dw h`dw, srh`dw dy ivvwd sYnw ny 1964 vwlI iPlm qy kdy ros zwihr nhIN
nwl kI sbMD? jdoN qoN aunHw ny BwrqI i&lmw jw kIqw ik rwjw rqn isMG ny iKljI dIAw bwhw iv`c
sIrIAlw iv`c kMm krnw bMd kIqw hY, audNo qoN srh`dw dm ikauN qoiVAw?
qy ikMnI ku SwqI hY? ieho ijhy ivvwd ipCly ku`J simAw iv`c
QoVHw icr pihlw auVqw pMjwb dw rOlw hI ikauN hox l`gy, mh`qvpUrn ivSw hY[ ijhVy lok
ipAw sI[ aus iv`c gwlHw dI Brmwr sI qy pMjwb iv`c DmkI idMdy hn ik AsIN Bwrq dI k`lI-k`lI isnymw
nSy dI lq dI g`l kIqI sI[ ivvwd vDdw igAw[ skrIn PUkx dI smr`Qw r`Kdy hw, aunHw nUM iks dw
ku`J idRS k`t ky iPlm irlIz hoeI qw lokw AwiKAw, QwpVw hY? auh kwnUMn nUM it`c ikauN jwxdy hn? jy
ieh dy iv`c qw k`K vI nhIN, isvwey gwlHw qoN[ lokw ny hI i&lmw lwaux jw lwhux dw &Yslw krnw hY
hwl auhI pdmwvqI dw vI jwpdw hY[ qw BwrqI iPlm sYNsr borf dw kI kMm? aunHw dIAw
ijhVy ieh dy bwry rOlw pw rhy hn, aunHw iv`coN iksy kursIAw dw ^rcw dyS vwsIAw qy ikauN?
ny iPlm nhIN dyKI[ isr& suxIAw-suxweIAw g`lw pdmwvqI dw ivvwd swfy dy S dI
hn[ vYsy vI Bwrq iv`c g`l dI qYA q`k jw ky mwniskqw nUM drswauNdI ie`k audwhrx hY[ ieh
ivroDqw jw pRSs M w krn dw irvwj nhIN[ isr& dbVU- audwhrx d`sdI hY ik swfIAw kdrw kImqw kI hn?
GusVU c`ldw[ krxI sYnw dw koeI ie`k smrQk ieh AsIN izhnI qOr qy ik`Qy ku KVHy hw? ijhVy dyS dy
nhIN AwK skdw ik auh ny iPlm dyKI hY[ aunHw nUM keI mMqrI qy ivDwiek kihMdy hox ik AsIN ieiqhws
ieh jwpdw hY ik iPlm iv`c AlwaUdIn iKljI qy bdlx jw rhy hw, swfy leI qwj mihl kbrgwh qoN
pdmwvqI dw pRm y pRsg
M pyS kIqw igAw hY[ b`s jwpdy isvw ku`J nhIN qy nw hI AsIN aus nUM AjUbw mMndy hw[
dy c`kr iv`c hI ieh sB ho irhw[ ausy dyS iv`c keI lok ies g`l leI lVdy hn ik
hor hYrwnI ies g`l dI hY ik jdoN ies ieiqhws ikvyN bdilAw jw skdw?
kdoN ^qm hovygw vIAweIpI klcr bRwzIl dy nOjvwn ny v`KrI hI fwl vrgI id`Kx bxweI
bRwzIl - ku`J lok Aijhy vI huMdy hn jo dunIAw
- pR.o blivMdrpwl isMG, E-mail : quompunjabi@yahoo.com dI pRvwh kIqy ibnw Awpxy SOk leI iksy vI h`d
q`k jw skdy hn[ ^br hY ik Aijhy hI iek
bIqy smyN dOrwn Bwrq dy pRDwn mMqrI nirMdr modI qy ipCly swl AkqUbr mhIny iv`c mwmly 'c iek ivAkqI ny ^ud nUM gu`fI (fwl) dI
pMjwb dy muK ` mMqrI kYptn AmirMdr isMG ny vIAweIpI ivjyvwVw hvweI A`fy qy vI, dyr qrHw bxwaux leI kroVw rupey ^rc kr id`qy[ mUl
klcr ^qm krn leI vIAweIpI vwhnw qy lwl nwl pu`jx qoN bwAd, aunHw ny iesy qrHw hMgwmw kIqw rUp c bRwzIl dy ies SOkIn nOjvwn ny Awpxy
b`qI htwaux dw &Yslw kIqw sI[ pr svwl au`Tdw hY sI, pr Awpxy v`loN ZlqI hox qy ieh ivauhwr hY, srIr dw Aijhw koeI vI ih`sw nhIN C`ifAw ij`Qy
ik kI isr& lwl b`qI htwaux nwl Bwrq iv`c qw dUjy dI ZlqI qy swsd mYNbr qoN pCqwvw hox qy aus ny srjrI nw krvweI hovy[ ies ivAkqI dw
vIAweIpI klcr ^qm ho jwvygw? audwr hox dI Aws Blw ikvyN kIqI jw skdI hY? nwA roifRgo Awlvs hY[ ikhw jw irhw hY ik aus
kI lwl b`qI htx qoN bwAd swfy nyqw nwgirk aufwx mMqrI ASok gjpqI rwjU vI qylgU ny Awpxy Awpxy Awp nMU fwl vrgw id`Kx leI 4
Awm AwdmI dI qrHw ibnw sur`iKAw dy sVkw qy dysm nwl hI qwA`luk r`Kdy hn[ ieM\ aunHw ny mwmly kroV dy lgBg ^rcy hn[
inklxgy? Xwd rhy ik ienHw vIAweIpI lokw dI dI jwc krwaux dw AwdyS id`qw hY, pr svwl hY ik sB qoN ^ws g`l ieh hY ik ienHw idnw
sur`iKAw kwrx pulIs sVkw nUM bMd kr idMdI hY, ijs jwc qoN inklygw kI! jwc qw A`j q`k isAwsqdwnw c ihaUmn fwl dy nwA nwl dunIAw Br c mShUr
kwrx lok d&qrw qoN lyt ho jwdy hn qy mrIzw nUM dy prdy F`kx leI huMdI rhI hY qw jo ies msly nUM ho cukw roifRgo Alvws ies mOky Bwrq c iek iPlm
hspqwl dwKl krwaux leI id`kqw pyS AwauNdIAw ltkwieAw jw sky qy jnqw smw pYx qy ieh kwf dI SUitMg leI AwieAw sI[
hn, lok Awpxy zrUrI kMm krn qoN Asmr`Q ho jwdy Bu`l jwvy[ kI AsIN ieh Aws kr skdy hw ik Biv`K
hn[ ieh vrqwrw hux q`k jwrI hY[
Bwrq iv`c iksy vIAweIpI dI sur`iKAw
iv`c Aijhw vwikAw nhIN hovygw, ijs nwl XwqrIAw
dI sur`iKAw qy sMsd dy mwx qy dwZ l`gy? jykr Awm
hoNd bwkI hY -jnmyjw isMG jOhl, E-mail : janmeja@gmail.com
leI Awm qOr qy 17 jvwnw nUM lgwieAw jwdw hY jo jnqw ivcoN koeI gwiekvwV jw rY`fI vrgw ivvhwr swfIAw bhuq swrIAw purwqn vsqUAw
pUrI dunIAw iv`c ikqy nhIN hY[ qrk ieh id`qw jwdw kry qw pulIs aus nUM zrUr jylH iv`c D`k dyvygI, pr AwpxI aumr pugwA cukIAw hn[
hY ik ienHw dI sur`iKAw nUM ^qrw hY[ ienHw nUM ieh lok vIAweIpI hn, ienHw dw koeI kI ivgwV hr vsqU dI jd q`k loV bxI rhygI,
AiqvwdIAw qoN ^qrw hY[ kI p`CmI dysw iv`c Aiqvwd skdw hY? auh vDdI PuldI rhygI jw bcI rhygI[ bdldy smyN ny
dw sMkt nhIN hY? pr au`QoN dy isAwsqdwn AijhI iehI kwrx hY ik ieh nyqw lok kwnUMn dI bhuq swrIAw cIzw, ijnHw nUM AsIN siBAwcwrk icMnwH dy
vIAweIpI sur`iKAw nUM lY ky srkwrI Dn nhIN aujwV aulMGxw krky ieho ijhIAw hrkqw krdy hn Aqy qOr qy jwxdy hw, A`j Awm vrqoN iv`c nhIN rhIAw
rhy[ iPr swfy nyqw eynI BwrI sikauirtI iks kwrx Awm jnqw qy DONs jmwauNdy hn[ ienHw nyqwvw dy hn, iesy leI auh hOlI hOlI Alop ho geIAw hn jw ho
r`K rhy hn? jykr ienHw lIfrw nUM AiqvwdIAw qoN AprwDIAw nwl g`TjoV hox krky BwrqI rwjnIqI rhIAw hn[ pr smyN qy qknOljI dI mwr J`l ik vI
^qrw hY qw ^qrw jnqw nUM vI hY[ jykr BwrI pRdUiSq huMdI jw rhI hY qy AprwDw iv`c iezwPw ho swfy kol ieMnU aur& ibMnU bicAw hoieAw hY[ ieh 5
sikauirtI ienHw lIfrw qy jwrI rhygI qw Awm irhw hY, ijs dy is`ty jnqw nUM Bugqxy pY rhy hn[ qoN 7 ieMc dy Awkwr dw irMg swrI dunIAw iv`c vriqAw
jnqw dI sur`iKAw qy Amn kwnUMn dw kI bxygw? ies qoN spSt hY ik lwl b`qI htwaux jwdw hY[ kMmkwjI AOrqw qy mzdUrw leI isr qy
jykr p`CmI dysw v`l JwqI mwrIey qw nwl vIAweIpI s`iBAwcwr ^qm nhIN ho skdw[ kI tokrI, q`slw jw GVw itkwauxw bhuq Awswn kr idMdw
izAwdwqr dysw iv`c vIAweIpI klcr nw dy brwbr modI srkwr sMsd iv`c ibl ilAw ky swsdw dI hY[ SOkIn AOrqw ies nUM iSMgwr ky bxwauNdIAw sn/
hY[ audwhrn dy qOr qy svIfn qy nwrvy nUM lY lE... mu&q hvweI syvw, rylg`fI syvw qy dUjIAw shUlqw, hn[ Awm qOr qy ies dy AMdr kwhI dw golw BirAw
au`QoN dy pRDwn mMqrI Awm nwgirk dI qrHw rylg`fIAw byPzUl BwrI sikauirtI ^qm kr skdI hY? jwdw hY qy auq
` y lIrw k`s ik lpytIAw jwdIAw hn[ sB
iv`c ibnw sur`iKAw dy s&r krdy hn[ aunHw dy nwl kI AprwD krn vwly qy AprwDIAw nUM pwlx vwly qoN ^uSI dI g`l hY ik hux ies nUM bxwaux dy mukwbly
koeI kw&lw nhIN hMudw[ ibRtyn dy swbkw pRDwn mMqrI nyqwvw nUM rwjnIqI iv`c pRvyS krn qy lVn qoN leI, ivSv ividAwilAw qy kwljw iv`c vI Swml
fyivf kYmrn nUM qusIN swirAw ny lMfn iv`c mYtro roikAw jw skdw hY? kr ilAw igAw hY[ ieh ies inmwxI ijhI, Bwr
iv`c svwrI krdy dyiKAw hovygw[ kYmrn ny itaUb dI isr& lwl b`qI htw ky nyqwvw nUM ^ws sihx vwlI vsqU dI hoNd kwiem r`Kx v`l iek
svwrI ies leI nhIN kIqI sI, ikauNik aunHw nUM qoN Awm nhIN bxwieAw jw skdw[ lokqMqr iv`c swriQk kdm hY[
sur^IAw iv`c Awauxw sI... nw hI aunHw ny qsvIr rwjnyqwvw dw ivauhwr Awm ienswn dI qrHw hoxw
iKcvwaux dw SONk sI... kYmrn rylg`fI iv`c ies cwhIdw hY, ikauNik aus nUM s`qw dI vwgfor iksy
leI s&r krdy sn qw ik trYi&k iv`c aunHw dw smw hor ny nhIN, jnqw ny sONpI hY[ Bwrq iv`coN vIAweIpI
brbwd nw hovy qy nw hI aunHw kwrn jnqw nUM iksy klcr qd ^qm hovygw jdoN swfy nyqw Awm ienswn
qrHw dI qklI& hovy[ kI swfy BwrqI nyqw ies qrHw dI qrHw socxw SurU krngy[ suAwl qw ieh hY ik
dI phuMc Apnw skdy hn? ijhVy lok vot mMgx vyly inmrqw nwl h`Q joV ky
Bwrq dy bhuigxqI nyqw Awpxy Awp nUM votw mMgdy hn, cuxy jwx qoN bwAd ikvyN hMkwr
jnqw qoN suprIm qy kwnUn M qoN aupr smJdy hn[ ApRlY nwl Br jwdy hn?
mhIny iSv sYnw dy lok sBw mYNbr rivMdr gwiekvwV s`qw dy gilAwry iv`c GMumdy rihx nwl
ny eyAr ieMfIAw dy ie`k krmcwrI nUM jhwz iv`c ieh nyqw ^ud nUM inXm-kwieidAw qoN au`pr smJx
AwpxI c`pl nwl ku`tx dI iGnwauxI hrkq kIqI l`gdy hn[ ies leI BwvyN gwiekvwV dw mwmlw hovy
sI[ ies srkwrI hvwbwzI kMpnI ny ies i^lw& jw rY`fI dw, isr& ivAkqIgq ivauhwr jw QoVHI dyr
dlyrI idKweI[ ies sMsd mYNbr nUM blYk ilst leI Zu`sw Awaux dw mwmlw nhIN hY[ doSI rwjnyqw nUM
kridAw aus dI sIt bu`k krnI bMd kr id`qI geI[ bcwaux dI srkwrI muihMm vI iehI d`sdI hY ik
hornw hvwbwzI kMpnIAw ny ies ros pRgtwvy iv`c jnqw ienHw isAwsqdwnw dI Zulwm hY Aqy ieh
eyAr ieMfIAw dw swQ id`qw[ hux ieho ijhI vwrdwq jnqw dy ikMg hn[
iPr vwprI hY[ qYlgU dysm pwrtI (tIfIpI) dy sMsd smu`cy qOr qy ikhw jw skdw hY ik Bwrq
mYNbr jy.sI. idvwkr rY`fI ny ivSwKwptnm hvweI iv`c vIAweIpI vrqwrw Enw icr q`k nhIN ^qm ho
A`fy au`qy pRweIvyt eyArlweInz - ieMfIgo dy Amly skdw, ijMnw icr q`k jnqw sucyq nhIN huMdI qy nyqwvw
nwl mwVw vrqwE kIqw, ies dy buikMg kwaUNtr qy dI cox krn l`igAw Drm, jwqI qoN au`pr au`T ky
BMn-qoV kIqI Aqy iPr ies AprwiDk kwry leI iemwndwr lIfr nhIN cuxdI[ vIAweIpI vrqwrw qw
muAw&I mMgx qoN ienkwr kr id`qw[ ies qy ieMfIgo hI jwrI hY jykr jnqw ies nUM cu`p krky sih rhI
qy iqMn hor hvwbwzI kMpnIAw ny ies sMsd mYNbr nUM hY[ jdoN jnqw ies g`l dw ivroD krygI qw ieh
blYk ilst kr id`qw hY[ vIAweIpI klcr ^qm ho jwvygw[ ies iv`c Bwrq dy
idvwkr rY`fI bwry ieh ikhw jwdw hY ik pRDwn mMqrI iek`ly qOr qy BUimkw nhIN inBw skdy,
auh ivSwKwptnm hvweI A`fy qy dyr nwl phuMicAw ies leI jnqw nUM vI AwpxI bxdI BUimkw inBwauxI
qy aufwx rukvwaux leI ihMsw qy auqr AwieAw[ pvygI qy aunHw nUM ieh suAwl jnqk qOr qy auTwauxy
hYrwnI dI g`l hY ik hvweI A`fy qy AwpxI bdslUkI pYxgy ik jnqw dw Dn jnqw qy ^rc hovy nw ik
dy kwrn rY`fI pihlI vwr crcw iv`c nhIN AwieAw[ nyqwvw dI AYSpRsqI qy vIAweIpI trItmYNt qy[
20 kUk pMjwbI smwcwr www.kuksamachar.co.nz 30 November 2017
Place your Ad
09-250 4844
pMjwbI bolo
pMjwbI pVHo
pMjwbI ilKo
30 November 2017 www.kuksamachar.co.nz kUk pMjwbI smwcwr 21
trwsjYNfr il&tr hUbwrf dI kwmnvYlQ gymz leI cox isMDU hwgkwg Epn dI i^qwbI t`kr c hwrI
AwklYNf - vytil&tr lOryl hUbwrf kwmnvYlQ kuAwlwlMpur 1998 iv`c inaUzIlYNf Aqy ijmnwsitk kovlUn - 26 nvMbr idn AYqvwr nMU ie`Qy hwgkwg swl ieh pMjvw supr sIrIz
gymz iv`c inaUzIlYNf dI numwieMdgI krn vwlI pihlI iv`c mYncystr 2002 kwmnvYlQ gymz dI numwieMdgI Epn supr sIrIz bYfimMtn tUrnwmYNt dy PweInl i^qwb hY[ aus ny ies qoN
trwsjYNfr AYQlIt bx jwvygw[ 24 nvMbr nMU kIqI, jdoN ik im`lr ny id`lI 2010 iv`c hf`ls iv`c mukwbly iv`c Bwrq dI mihlw stwr Stlr pIvI pihlw Awl ieM g lY N f,
trwsjYNfr il&tr hUbwrf kwsy dw qgmw ij`iqAw sI[ isMDU nMU ivSv dI nMbr ie`k iKfwrn cInI qweIpy mlySIAw Epn, isMgwpur qy
nUM inaUzIlYNf vytil&itMg ienH W qo N ielwvw iPilp dI qweI zU iXMg ny is`Dy sY`tw c 18-21, 18-21 Prws Epn i^qwb ij`qy sn[
tIm iv`c Swiml kIqw igAw, pYtrsn (-53 ik`lg o wR m), bylI nwl hwr id`qw[ ies hwr nwl BwrqI bYfimMtn gOrqlb hY ik hwgkwg
jo +90 ik`logRwm vrg dy rozrs (-75 ik`logRwm), tRYsI iKfwrn isMDU dw cwr l`K fwlr ienwmI rwSI Epn supr sIrIz PweInl
mukwbly iv`c ih`sw lvygI[ lMbrrys (-90 ik`lg o wR m) hn[ vwly hwgkwg Epn supr sIrIz bYfimMtn tUrnwmYNt c isMDU kol qweI zU iXMg qoN
hUbwrf (pihlw pu r Sw dI tIm iv` c dw i^qwb ij`qx dw supnw tut igAw[ dovW ivcwly ipClI vwr dy PweInl c imlI hwr dw bdlw lYx dw
gYivn) nUM drswauxw sI ik ircI pYtrsn Aqy cwlyv ieh PweInl mukwblw 45 imMtw c`ilAw[ ies mOkw sI, pr auh ie`Qy ie`k vwr iPr mwq Kw geI[ iXMg
inaUzIlYNf leI Kyfx qoN nwl Kyf jIvn dI SurUAwq ij`q nwl hI cInI qweIpy iKfwrI ny rIE auliM pk ny ipCly swl iesy tUrnwmYNt c isMDU nUM 21-15, 21-17
pihlw aus dy tYstostorn krn vwly iKfwrI vYstr c cwdI dw qgmw jyqU isMDU i^lw& Awpxw kYrIAr nwl hrw ky i^qwb ij`iqAw sI[ isMDU jykr ie`Qy i^qwb
dw p`Dr 12 mhIinAw leI iv`llon (-69 ik`logRwm), irkwrf 8-3 kr ilAw hY[ iXMg ny ies swl ij`qdI qw auh pRkwS pwdUkx
o (1982) qy swienw nyhvwl
ie`k inXq h`d qoN hyTW sI[ kY m rn mY k tY g wrt (-77 mwrc c vI isMDU nUM hrwieAw sI[ izkrXog hY ik (2010) mgroN hwgkwg Epn tUrnwmYNt ij`qx vwlI
hUbwrf, muaUsIlI rwjy dI ik`logRwm) Aqy fyivf iltI ivSv dI nMbr ie`k iKfwrn qweI zU iXMg dw ies qIjI BwrqI iKfwrI bx jwdI[
DI Aqy AwklYNf dy swbkw (+105 ik` l o g R w m) hn[
my A r if` k hU b wrf ny glwsgo iv`c 12vyN sQwn auq ` y kwmnvYlQ gymz: Bwrq dw pihlw mYc pwiksqwn nwl hovygw
inaUzIlYNf aulMipk rihx vwly ieXwn Arnysto golf kost - AwstrylIAw dy golf kost ivKy mOjd U w cYNpIAn AwstrylIAw, inaUzIlYNf, skwtlYNf, kYnf y w
vytil&itMg dy swry pRotokols nwl imldy hn[ ignIrys (-62 ik`logRwm) dI iek hor kwmnvYlQ gymz 2018 c hox vwlIAW kwmnvYlQ gymz dy purS qy Gwnw pUl bI c hn[ BwrqI mihlw tIm 5 ApRl Y nUM
il&tr hUbwrf hux Agly swl golf kost leI vwpsI hoeI hY[ vrg hwkI mukwbly dw pihlw mYc Bwrq Awpxy vylz nwl pihlw mYc Kyfg y I[ ies mgroN tIm ny 6 ApRl Y
ivKy hox vwlIAW kwmnvYlQ gymz iv`c inaUzIlYNf gOrqlb hY ik inaUzIlYNf ny kwmnvYlQ gymz rvwieqI ivroDI pwiksqwn nwl Kyfg y I[ kOmwqrI nMU mlySIAw, 8 ApRl Y nMU ieMglYNf Aqy 10 ApRl Y nMU d`KxI
qoN jwx vwlI 12 mYNbrw vwlI vytil&itMg tIm dw c hux q`k 39 vytil&itMg qgmy ij`qy hn[ vytil&itMg hwkI PYfrySn v`lNo 28 nvMbr nMU jwrI SifaUl Anuswr A&rIkw nwl Kyfg y I[ jdoN inaUzIlYNf pihlw mYc 5 ApRl Y
ih`sw bx geI hY[ ies qoN ielwvw 12 mYNbrI tIm c cox inaUzIlYNf dy kwmnvYlQ gymz tIm dy Awkwr nUM 4 eySIAweI cYNpIAn Bwrq pUl bI c hY ijs iv`c nMU skwtlYNf, 6 ApRl Y nMU Gwnw, 8 ApRl Y nMU kYnf
y w, 9 ApRl Y
hor il&tr glwsgo 2014 dy son qgmw jyqU ircrf Kyfw iv`c 25 AYQlItw q`k lY jwdI hY[ pwiksqwn, ipClI vwr dI kwsI qgmw jyqU ieMglYNf, nMU myzbwn AwstrylIAw nwl Kyfg y w[
pYtrsn (-85 ik`logRwm), cWdI dw qgmw jyqU golf kost 2018 leI cuxI geI inaUzIlYNf mlySIAw qy vylz Swml hn[ pMj vwr dI cYNpIAn pu r S vrg c Awstry i lAweI tIm
stwinslwv cwlyv (-105 ik`lg o wR m) Aqy mihlw vrg dI mihlw Aqy purS vytil&itMg tImW dy nwm hyT ilKy myzbwn AwstrylIAw, inaUzIlYNf, d`KxI A&rIkw, kwmnvYlQ gymz c 5 vwr i^qwb ij`q cu`kI hY[
c kwsy dw qgmw jyqU tRs
Y I lMbrrys (hux -09 ik`lg o wR m hn :- kYnfy w qy skwtlYNf pUl ey iv`c hn[ eySIAweI cYNpIAn Bwrq ipClI 2 vwr cwdI qgmw
lV rhy hn) Swiml hn[ mihlw tIm - iPilp pYtrsn (-53 ik`logRwm), BwrqI tIm 7 ApRYl nUM pwiksqwn nwl ij`q cu`kw hY[ mihlw vrg c mOjUdw cYNpIAn
izkrXog hY ik 34 swlw ircrf pYtrsn eylyQw bUn (-58 ik`logRwm), AYNfrIAw im`lr (-69 pihlw mYc, aus qoN bwAd 8 ApRl Y nMU vylz, 10 AwstrylIAw nUM AwpxI srzmIn qy Kyfx dw &wiedw
golf kost 2018 iv`c ieiqhws isrj dyvg y w, ikauNik ik`logRwm), bylI rozrs (-75 ik`logRwm) , tRYsI lMbrrys ApRYl nMU mlySIAw Aqy 11 ApRl Y nMU ieMglYNf nwl imlygw[ mihlw qy purS dovw vrgw dy hr pUl c 2
auh cwr rwStrmMfl Kyfw iv`c inaUzIlYNf dI (-90 ik`logRwm) Aqy lOryl hUbwrf (+90 ik`logRwm) Kyfg
y I[ inaUzIlYNf dw pihlw mYc 6 ApRl Y nMU kYnf
y w, isKrlIAw tImw sYmI PweInl c phuMcxgIAw jdoN
numwieMdgI krn vwlw pihlw vytil&tr hovygw[ purS tIm - ieXwn Arnysto ignIrys (-62 ik`logRwm), 8 ApRl Y nMU d`KxI A&rIkw, 10 ApRl Y nMU skwtlYNf, ik bwkI kuAwlIiPkySn mYc KyfxgIAw[ mihlw hwkI
mihlw tIm iv`c eylQ y w bUn (-58 ik`lg o wR m) vYstr iv`llon (-69 ik`logRwm) Aqy kYmrn mYktYgwrt 11 ApRl Y nMU myzbwn AwstrylIAw nwl hovg y w[ dw sYmI PweInl 12 ApRYl Aqy purS hwkI dw 13
Aqy AYNfrIAw im`lr (-69 ik`logRwm) hn ijnHw ny (-77 ik`logRwm), ircrf pYtrsn (-85 ik`logRwm), BwrqI mihlw hwkI tIm nUM pUl ey ApRl Y nUM hovg
y w[ kwsI qgmy leI mukwbly 14 ApRl Y nUM
pihlw v`Ko-v`Kry Kyf vrg dy mukwbilAW iv`c stwinslwv cwlyv (-105 ik`logRwm) Aqy fyivf iltI iv`c mOjUdw cwdI qgmw jyqU ieMglYNf, d`KxI hoxgy[ kwmnvYlQ gymz 2018 5 qoN 14 ApRYl q`k
rwStrmMfl Kyfw c ih`sw ilAw sI[ bUn ny (+105 ik`logrwm) A&rIkw, mlySIAw qy vylz nwl r`iKAw igAw hY[ AwstrylIAw dy golf kost c KyfIAw jwxgIAw[
22 kUk pMjwbI smwcwr www.kuksamachar.co.nz 30 November 2017
30 November 2017 www.kuksamachar.co.nz kUk pMjwbI smwcwr 23
24 kUk pMjwbI smwcwr www.kuksamachar.co.nz 30 November 2017