Cc bi v t l nng cao.

NHI T

Cu 1. M t my l nh l t ng lun duy tr trong bu ng l nh nhi t khng i -100C. Khi

nhi t khng kh trong phng l 150C th r le ph i u khi n cho ng c c a my lm
vi c theo chu k c ho t ng 2 pht l i ngh 4 pht.
a) N u nhi t khng kh trong phng l 250C th chu k th i gian m i l n ngh v ng c a
ng c ph i nh th no duy tr c nhi t trong bu ng l nh nh trn ?
b) Nhi t khng kh trong phng cao nh t l bao nhiu th my v n cn c th duy tr
c nhi t trong bu ng l nh l -100C ?
Gi i:
Q2 T2
+ My l nh l t ng nn H = = (T2 nhi t ng n l nh; T1 nhi t phng)
A T1 - T 2
+ Khi my l nh lm vi c n nh, c m i l n r le ng v ng t, tc nhn l i t bu ng l nh
nhi t l ng Q2 ng b ng nhi t l ng m bu ng l nh nh n vo t mi tr ng trong kho ng
th i gian (t1+t2) = 2+4 pht.
Nhi t l ng ny t l v i chnh l ch nhi t v th i gian Q2 ~ (t1+t2)(T1-T2)
Q2 T2 (t + t )(T - T 2 )
+ Ngoi ra, A ~ t1 nn ta c: = =k 1 2 1 (*)
A T1 - T2 t1
(h s t l k ph thu c vo c u t o my l nh v u ki n ti p xc c a my v i mi tr ng)
1875
+ Thay s vo (*) ta tnh c k= .
263
t
+V i u ki n m i T1 = 298K ; T1 - T2 = 35K t (*) tnh c 2 = 0,53. Ngh a l n u
t1
ngh 4 pht th ph i lm vi c 7,55pht
+ Nhi t phng cao nh t duy tr c ng v i vi c ng c ho t ng khng ngh t2 = 0.
Khi t (*) suy ra: T1max = T2 + 43K = 330C .
Cu 2. Hai bnh c th tch V1 = 40 dm3 v V2 = 10 dm3 thng v i nhau b ng m t ng nh c
kha ban u ng. Kha ny ch m n u p1 (p2 + 105) Pa ; p1 l p su t c a kh trong
bnh1, p2 l p su t c a kh trong bnh 2. Ban u bnh 1 ch a kh p su t p0 = 0,9.105 Pa v
nhi t T0 = 300K cn bnh 2 l chn khng. Ng i ta nung nng u 2 bnh t T0 ln T =
500K.
a) T i nhi t no th kha k ban u ng s m ?
b) Tnh p su t cu i cng trong m i bnh.
Gi i:
a).+ Do ban u bnh 2 l chn khng nn khi p1 = pm = 105Pa th kha m
+ p d ng nh lu t Sacl cho bnh 1 cho n khi kha m (qu trnh ng tch)
p0 p
= m
T0 Tm
p T
Tm = m 0 333K
p0
b).+ Kha m kh l t sang bnh 2 p2 t ng, p1 gi m m t t v kha ng l i. Nh ng do un
nng nn p1 ti p t c t ng, kha l i m . C th coi kha lun gi cho p = 105Pa
+ Khi T = 500K th bnh 2 c p su t p, bnh 1 c p su t p + p
pV
S mol :n = 0 1 =
( )
p + Dp V 1 pV 2
+ =
(
p0V 1 p V 1 + V 2 )+
DpV 1
p = 0,4.105Pa
RT0 RT RT T0 T T

Nguy n Anh V n. -1-

 Cc bi v t l nng cao.

Cu 3. t mol kh l t ng th c hi n qu trnh gin n t tr ng thi 1 (P0, V0) n tr ng thi

2 (P0/2, 2V0) c th trn h to P-V nh hnh v . Bi u di n qu trnh y trn h to P-
T v xc nh nhi t c c i c a kh i kh trong qu trnh .
Gi i: P
- V th trn P-V l n th ng nn ta c: P = V + (*); trong 1
P0
v l cc h s ph i tm.
- Khi V = V0 th P = P0 nn: P0 = V0 + (1) P0/2 2

- Khi V = 2V0 th P = P0/2 nn: P0 /2 = 2 V0 + (2) V

V0 2V0
- T (1) v (2) ta c: = - P0 / 2V0 ; = 3P0 / 2
3P P
- Thay vo (*) ta c ph ng trnh n th ng : P = 0 - 0 V (**)
2 2V0
- M t khc, ph ng trnh tr ng thi c a 1 mol kh : PV = RT (***)
3V0 2V0 2
- T (**) v (***) ta c : T = P- P
R RP0
- T l hm b c 2 c a P nn th trn T-P l m t ph n parabol
PV
+ khi P = P0 v P = P0/2 th T = T1 =T2 = 0 0 ;
R
+ khi T = 0 th P = 0 v P = 3P0/2 .
3V0 4V0 3P
- Ta c : T(P) = - P T(P) = 0 P= 0 ;
R RP0 4
3P 9V0 P0
cho nn khi P = 0 th nhi t ch t kh l T = Tmax =
4 8R
- th bi u di n qu trnh trn h to T-P l m t trong hai th d i y :
T
9V0 P0 /8R
2 1
V0 P0 /R

P
0 P0 /2 3P0 /4 P0 3P0 /2

Cu 4. t mol kh l t ng th c hi n chu trnh 1-2-3-1. Trong , qu trnh 1 - 2 c bi u

di n b i ph ng trnh T = T1(2- bV)bV (v i b l m t h ng s d ng v th tch V2>V1). Qa
trnh 2 - 3 c p su t khng i. Qa trnh 3 - 1 bi u di n b i ph ng trnh : T= T1b2V2. Bi t
nhi t tr ng thi 1 v 2 l: T1 v 0,75T1. Hy tnh cng m kh i kh th c hi n trong chu
trnh theo T1.
Gi i :
+ tnh cng m kh i kh th c hi n , ta v th bi u di n chu trnh bi n i tr ng thi c a
ch t kh trong h t a h t a (PV).
+ Qu trnh bi n i t 1-2: T T=PV/R v T = T1(2- bV)bV
p
=> P= - Rb2T1V+2RbT1 1
p1
+ Qu trnh 2-3 l qu trnh ng p : P2 = P3 2
p2 3
+ Qu trnh bi n i t 3-1 : T T=PV/R v T = T1b2 V2
=> P= Rb2T1V V
+Thay T=T1 vo ph ng trnh T = T1(2- bV)bV
O V3 V1 V2
=> V1= 1/b => P1= RbT1
Nguy n Anh V n. -2-
 Cc bi v t l nng cao.

+Thay T2= 0,75T1 vo ph ng trnh T = T1(2- bV)bV

=>V2= 3/2b=1,5V1 v V2=0,5V1(v V2 > V1 nn lo i nghi m V2 = 0,5V1)
+ Thay V2 = 1,5/b vo P= -Rb2T1V + 2RbT1
=> P2= P3 = 0,5RbT1=0,5P1 => V3 = 0,5V1 =1/2b .
+Ta c cng A = 0,5(P1 - P2 ).(V2-V3) = 0,25RT1 .
Cu 5. t bnh c th tch V ch a m t mol kh l t ng v c m t ci van b o hi m l m t
xilanh (c kch th c r t nh so v i bnh) trong c m t pt tng di n tch S, gi b ng l xo
c c ng k Khi nhi t c a kh l T1 th pttng cch l thot kh m t n l L. Nhi t
c a kh t ng t i gi tr T2 th kh thot ra ngoi. Tnh T2?
Gi i:
L
K hi u P1 v P2 l cc p su t ng v i nhi t T1 v T2 ; l l co
ban u c a l xo, p d ng u ki n cn b ng c a piston ta lun c:
k . l p1S ; k .( l L) p2 S => k .L ( p2 p1 )S ; (1)
V th tch c a xilanh khng ng k so v i th tch V c a bnh nn c th coi th tch c a
kh i kh khng i v b ng V. p d ng ph ng trnh tr ng thi ta lun c:
P1V
R; => ; P1.V RT1 .
T1
P2V
R => ; P2 .V RT2 .
T2
R
=> P2 P1 (T2 T1 ) (2).
V
R
P2 P1 (T2 T1 )
(1) v (2) ta c h ph ng trnh V
kL ( P2 P1 ) S
Nh v y kh thot ra ngoi khi nhi t c a kh ln n:
kLV
T2 T1 .
RS
Cu 6. C 1 g kh Heli (coi l kh l t ng n nguyn t ) th c P
hi n m t chu trnh 1 2 3 4 1 c bi u di n trn gi n P-T 2P0 1 2
nh hnh 1. Cho P0 = 105Pa; T0 = 300K.
1. Tm th tch c a kh tr ng thi 4. P0
2. Hy ni r chu trnh ny g m cc ng qu trnh no. V l i chu 4 3
trnh ny trn gi n P-V v trn gi n V-T (c n ghi r gi tr T
ng s v chi u bi n i c a chu trnh). 0 T0 2T0
3. cng m kh th c hi n trong t ng giai n c a chu trnh.
Gi i:
1. Qu trnh 1 4 c P t l thu n v i T nn l qu trnh ng tch, v y th tch tr ng thi 1
v 4 l b ng nhau: V1 = V4. S d ng ph ng trnh C-M tr ng thi 1 ta c:
m m RT1
P1V1 RT1 , suy ra: V1
P1
Thay s : m = 1g; = 4g/mol; R = 8,31 J/(mol.K); T1 = 300K v P1 = 2.105 Pa ta c:
1 8,31.300
V1 3,12.10 3 m 3
4 2.105
2. T hnh v ta xc nh c chu trnh ny g m cc ng qu trnh sau:
1 2 l ng p; 2 3 l ng nhi t;
3 4 l ng p; 4 1 l ng tch.

Nguy n Anh V n. -3-

 Cc bi v t l nng cao.

V th c th v l i chu trnh ny trn gi n P-V (hnh a) v trn gi n V-T (hnh b)

nh sau:
P(105Pa V(l)
)
1 2 12,48 3
2

4 3 6,24 2
1
3,12 4
1
T(K)
V(l) 0 150 300 600
0 3,12 6,24 12,48

3. tnh cng, tr c h t s d ng ph ng trnh tr ng thi ta tnh c cc th tch: V2 = 2V1

= 6,24.10 3 m3 ; V3 = 2V2 = 12,48.10 3 m3.
Cng m kh th c hi n trong t ng giai n:
A12 p1 ( V2 V1 ) 2.105 (6, 24.10 3 3,12.10 3 ) 6,24.10 2 J
V
A23 p2 V2 ln 3 2.105.6,24.10 3 ln 2 8,65.10 2 J
V2
A34 p3 ( V4 V3 ) 105 (3,12.10 3 12, 48.10 3 ) 9,36.10 2 J
A41 0 v y l qu trnh ng p.
Cu 7.Cho m t ng ti t di n S n m ngang c ng n v i bn ngoi b ng 2 pittng Pittng
th nh t c n i v i l xo nh hnh v . Ban u l xo khng bi n d ng, p su t kh gi a 2
1
pittng b ng p su t bn ngoi p0. Kho ng cch gi a hai pittng l H v b ng chi u di
2
hnh tr . Tc d ng ln pittng th 2 m t l c F n chuy n ng t t sang bn ph i Tnh F
khi pittn th 2 d ng l i bin ph i c a ng tr .
Gi i:
u ki n cn b ng :
Piston tri : p0S pS kx = 0 (1)
x d ch chuy n c a piston tri, p p su t kh gi a hai piston.
Piston ph i : F + pS p0S = 0 (2)
nh lu t Bil : p0SH = p(2H x)S (3)
p0 H
(3) p (4) F
2H x
(1) v (2) F = kx, thay vo (4): H H
p 0 kH
p . Thay vo (2):
2kH F
F 2 ( p0 S 2kH ) F p 0 SkH 0
p0 S p 02 S 2
Ph ng trnh c nghi m l: F kH k 2H 2
2 4
Cu 8. M t pittng kh i l ng m, giam m t mol kh l t ng trong m t xi lanh. Pittng v xi
lanh u cch nhi t, pittng c treo b ng s i dy m nh ban u cch y xi lanh m t
kho ng h. Kh trong xi lanh lc u c p su t b ng p su t kh quy n p0, nhi t T0. Ph i
cung c p cho kh m t nhi t l ng bao nhiu nng pit tng ln v tr cch y m t kho ng

Nguy n Anh V n. -4-

 Cc bi v t l nng cao.

2h. Bi t n i n ng c a m t mol kh l U = C.T (C l h ng s ), gia t c tr ng tr ng l g. B qua

i ma st v trao i nhi t v i bn ngoi.
Gi i:
c c ng dy ban u = P = mg. Khi nung kh t i nhi t T, p su t kh l
mg
p p0 th dy b t u chng .
S
p0 p mg
=> Qu trnh l ng tch: T 1 T0 .
T0 T p 0S
mg
=> bi n thin n i n ng: U1 C. T C(T T0 ) C T0 .
p0S h
Cmgh
M p 0Sh RT0 U1 .
R
* Ti p t c nung pittng i ln. Khi nung t i nhi t T1, pittong cch y 2h:
V0 V1
Qu trnh l ng p: T1 2T .
T T1
Cmgh
bi n thin n i n ng: U2 C(T1 T) C.T C.T0
R
C ng m kh th c hi n: A p. V RT0 mgh .
2C
* Nhi t l ng c n cung c p: Q = U1 + U2 + A = (C R)T0 mgh 1
R
Cu 9. Cho m t mol kh l t ng n nguyn t bi n i theo m t chu trnh thu n ngh ch
c bi u di n trn th nh hnh 3; trong n th ng 1- 2 c ng ko di i qua g c
to v qu trnh 2 - 3 l n nhi t. Bi t : T1= 300K; p2 = 3p1; V4 = 4V1.
1. Tnh cc nhi t T2, T3, T4.
2. Tnh hi u su t c a chu trnh.
3. Ch ng minh r ng trong qu trnh 1-2 nhi t dung c a kh l h ng s .
Gi i:
p p1 p
1. Qu trnh 1 - 2 : 2 V2 V1 2 3V1 ;
V2 V1 p1
p V
T2 T1 2 2 9T1 = 27000K
p1V1
5/3
V2 3
Qu trnh 2-3: P3 P2 P2 0,619P2= 1,857 P1
V3 4
Thay V3 = V4: p
1 2/3
V2 3 p2 2
T3 T2 T2 0,825T2 = 7,43T1=22290K
V3 4
V4 p3 3
Qu trnh 4 - 1 : T4 = T1 = 4T1= 12000K
V1 p1 1 4
2. Qu trnh 1- 2 : U1-2=CV( T2-T1) = 8CVT1 = 12RT1
A1-2 =( p2+ p1)(V2-V1)/2 = 4p1V1= 4RT1 V
O
Q1-2 = U1-2+A1-2 =16RT1 V1 V2 V4
Qu trnh 2-3:
A2-3 = - U2-3 = - CV( T3-T2) = 2,355 RT1; Q2-3 = 0.

Nguy n Anh V n. -5-

 Cc bi v t l nng cao.

Qu trnh 3- 4: U3-4 = CV( T4-T3) = - 5,145RT1 ; A3-4 = 0

Q3-4 = U3-4+ A3-4 = - 5,145RT1
Qu trnh 4- 1: U4-1 = CV( T1-T4) = - 4,5RT1
A4-1 = p1(V1-V4) = - 3p1V1=- 3RT1
Q4-1 = U4-1+ A4-1 = - 7,5RT1
A = A1-2 + A2-3 + A3-4 + A4-1 = 4RT1+2,355 RT1- 3RT1= 3,355RT1
Nhi t l ng kh nh n l: Q = Q1-2 =16RT1
A
= = 20,97% 21%.
Q1 2
3.Vi phn hai v : pV=RT (1) ; pV-1=hs
pdV +Vdp=RdT
- pV-2dV +V-1dp = 0 . Gi i h : pdV = Vdp = 0,5RdT
dQ = CVdT + pdV= 1,5RdT+0,5RdT= 2RdT
C = dQ /dT = 2R =hs
Cu 10. M t l ng kh l t ng n nguyn t th c hi n chu trnh ABCDECA bi u di n trn
th nh hnh v bn.
Cho bi t PA PB 105 Pa, PC 3 105 Pa PE PD 4 105 Pa, TA TE 300 K ,
V A 20l ,VB VC VD 10l , AB, BC, CD, DE, EC, P
CA l cc n th ng.
1. Tnh cc thng s TB , TD v VE .
2. Tnh t ng nhi t l ng m kh nh n c trong t t E D
cc giai n c a chu trnh m nhi t kh t ng.
P E

3.Tnh hi u su t c a chu trnh.

Gi i: C
1. p d ng ph ng trnh tr ng thi: PC
PAV A 10 5.20.10 3 20
PAV A nRTA nR
TA 300 3
PBV B PDV D PA
TB 150 K ; TD 600 K ; B A
nR nR
nRTE 0 VE VC VA V
VE 5l
PE
2. Kh nh n nhi t trong qu trnh ng tch BD v m t giai n trong qu trnh bi n i
3 3 20
ECA Q1 Q BD n. R (TD TB ) . ( 600 150) 4500 J
2 2 3
Ph ng trnh c a ng th ng ECA:
P PA PE PA V
P 5 (1) (V o b ng lt, P o b ng 10 5 Pa )
V V A VE V A 5
PV 3 V2
Suy ra T ( 5V ) (2) (T o b ng 100 K )
nR 20 5
T Tmax 468,75K khi Vm 12,5l : T t ng khi 5 V 12,5(l )
Vm ng v i m F trn n CA. Xt nhi t l ng nh n c Q trong qu trnh th tch
ng t V n V V (trn n EF):
3
Q n R T P V . T (1) v (2) tm c
2
4V
Q ( 12,5) V .
5

Nguy n Anh V n. -6-

 Cc bi v t l nng cao.

dng th y r ng, trong giai n ECF lun c Q 0 . Trong giai n ny, nhi t l ng
nh n c l:
3
Q2 U A, v i U
n R (Tmax TE ) 3187,5 J
2
A = di n tch hnh thang EFVmVE 2437,5( J )
Q2 3187,5 2437,5 5625 J
ng nhi t l ng kh nh n c:
Q Q1 Q2 4500 5625 10.125 J
3. Cng sinh ra trong m t chu trnh:
A dt tam gic ABC dt tam gic CDE A 750 J
Hi u su t c a chu trnh:
A 750
H 7,41%
Q 10125
Cu 11. M t xylanh t th ng ng, b t kn hai u, c chia lm hai ph n b i m t pittng
ng cch nhi t. C hai bn pittng u ch a cng m t l ng kh l t ng. Ban u khi nhi t
kh c a hai ph n nh nhau th th tch ph n kh trn pittng g p n = 2 l n th tch kh
ph n d i pittng. H i n u nhi t c a kh ph n trn pittng c gi khng i th c n
ph i t ng nhi t kh ph n d i pittng ln bao nhiu l n th tch kh ph n d i
pittng s g p n = 2 l n th tch kh ph n trn pittng ? B qua ma st gi a pittng v
xylanh.
Gi i:
ng kh 2 ph n xylanh l nh nhau nn:
' ' ' '
m P1 V1 P2 V2 P1 V1 P2 V2
.R V1, P1
T1 T1 T1 T2
V1, P1
V V1 nV2 nn P2 nP1
Theo gi thi t: V1' V2' / n , suy ra:
T2 P2'
n (1)
T1 P1' V2, P2 V2, P2
'
P2
tnh '
ta d a vo cc nh n xt sau:
P1
1. Hi u p l c hai ph n kh ln pittng b ng tr ng l ng Mg c a pittng:
' '
(P2 P1 )S Mg ( P2 P1 )S
' '
P2 P
1 P2 P1 ( n 1)P1
' '
P2 P1 (n 1) P1 (2)
2. ph ng trnh tr ng thi c a kh l t ng ph n trn c a pittng:
'
' V1
P1V1 = P1V1 P1 P1 .
V1
Thay vo (2), ta suy ra:
P2' V1'
1 (n 1) (3)
P1' V1

Nguy n Anh V n. -7-

 Cc bi v t l nng cao.

'
V
3. tm 1 ta ch l t ng th tch 2 ph n kh l khng i:
V1
V1+V2 = V1+V2
V1 ' ' V1' 1
V1 V 1 nV1
n V1 n
P2' 1 2n 1
Thay vo (3) ta c: 1 ( n 1)
P1' n n
T P2'
Thay vo (1) ta c k t qu : 2 n ' 2n 1 3 .
T1 P1
Cu 12. t xi lanh cch nhi t n m ngang, th tch V 1 + V 2 = V 0 = 60 (lt), c chia lm
hai ph n khng thng v i nhau b i m t pittng cch nhi t (nh hnh v ). Pttng c th
chuy n ng khng ma st. M i ph n c a xi lanh ch a 1 (mol) kh l t ng n nguyn t .
Ban u pttng ng yn, nhi t hai ph n khc nhau. Cho dng n ch y qua n
tr R truy n cho kh bn tri nhi t l ng Q = 90 (J).
a. Nhi t ph n bn ph i c ng t ng, t i sao ?
b. Khi c cn b ng, p su t m i trong xi lanh l n h n p su t ban u bao nhiu ?
Bi t n i n ng c a 1 mol kh l t ng c xc nh b ng cng th c U = 3RT/2.
Gi i:
a. Nhi t ph n bn ph i c ng t ng, t i sao ?
i n ng c a 1 mol kh l t ng c xc nh b ng bi u th c U
= 3RT/2. Khi ta lm t ng nhi t c a kh bn tri (do cung
p nhi t l ng Q) th kh gin n lm pttng nn kh trong ph n
bn ph i (V 2 ); v nn cch nhi t nn nhi t c a ph n bn ph i
ng t ng ln.
b. Khi c cn b ng, p su t m i trong xi lanh l n h n p su t
ban u bao nhiu ?
i U 1 v U 2 l n i n ng c a kh hai ph n xi lanh, ta c ph ng trnh :
Q = U1 + U 2
3
Q = R( T 1 + T 2 ) ; y cng t ng c ng b ng khng.
2
Lc u ta c pV 1 = RT 1 v pV 2 = RT 2 (p su t p nh nhau)
Sau khi cung c p nhi t l ng v khi c cn b ng th p su t hai bn l (p + p), th tch
hai ph n l (V 1 + V) v (V 2 - V) nn cc ph ng trnh tr ng thi l:
(p + p) (V 1 + V) = R(T 1 + T 1 )
p V + V1 p + V p = R T 1 (1)
(p + p) (V 2 - V) = R(T 2 + T 2 )
p V2 - p V - V p = R T2 (2)
ng 2 ph ng trnh (1) v (2) v theo v ta c:
p(V 1 + V 2 ) = R( T 1 + T 2 ) (3)
3
t khc ta c: Q = R( T 1 + T 2 )
2
T 1 + T 2 = 2Q/3R v V 1 + V 2 = V 0 = 60 (lt) th vo ph ng trnh (3) ta c:
p.0,06 = R. 2.90/3R
60
p = = 1000 (N/m 2 ).
0,06

Nguy n Anh V n. -8-

 Cc bi v t l nng cao.

y khi c cn b ng, p su t m i trong xi lanh l n h n p su t ban u l 1000 (N/m 2 ).

Cu 13. Trn hnh v bi u di n m t chu trnh bi n i tr ng thi c a n
mol kh l t ng. Chu trnh bao g m hai n th ng bi u di n s ph p
thu c c a p su t p vo th tch V v m t ng ng p. Trn ng 1 2
ng p 1-2, sau khi th c hi n m t cng A th nhi t c a n t ng 4 l n.
Nhi t cc tr ng thi 1 v 3 b ng nhau. Cc m 2 v 3 n m trn
ng th ng i qua g c t a . Hy xc nh nhi t c a kh tr ng thi 3
1 v cng m kh th c hi n trong chu trnh. V
Gi i :
- G i nhi t c a kh t.thi 1 l T1, khi nhi t t.thi 2 s l 4T1.
Gi s p su t trn ng ng p 1 2 l p1, th cng m kh th c hi n trong qu trnh ny
l: A = p1(V2 -V1)
trong V1 v V2 t ng ng l th tch kh tr ng thi 1 v 2.
p d ng ph ng trnh tr ng thi cho hai tr ng thi ny:
p1V1 =nRT1 ; p2V2=4nRT1 (1) T1= A/3nR (2)
- G i p3 l p su t kh tr ng thi 3 th cng m kh th c hi n trong c chu trnh c tnh
ng di n tch c a tam gic 123: A123 = 1/2 (p1-p3)(V2 - V1) (3)
- K t h p v i ph ng trnh tr ng thi (1) v nhi t T1 theo (2) ta tm c:
V1= nRT1/P1 = A/3p1 (4) v V2 = 4nRT1/P1 = 4A/3p1 (5)
A p
-Thay (4) vo (5) ta c bi u th c tnh cng trong c chu trnh: A123 = 1- 3 (6)
2 p1
- V cc tr ng thi 2 v 3 n m trn cng m t ng th ng qua g c t a nn:
p3/p1 =V3/V2 (7) ; v i: V3= nRT1/p3 = A/3p3 (8)
- Thay(5), (8) vo (7) ta nh n c: p3/p1= p1/4p3 p3/p1 = 1/2 (9)
- Thay (9) vo (6) ta tnh c cng c a kh trong chu trnh: A123= A/4
Cu 14. t xi lanh di t th ng ng c ng kn b ng m t pistn. Trong xilanh c ch a
kh cacbon ixit v dung d ch c a kh ny trong n c. Pistn ti p xc kht v i thnh xilanh
v c th chuy n ng khng ma st d c theo thnh xilanh. Khi kh i l ng c a
pistn l m0 th n n m cn b ng cch m t n c m t kho ng h0. Khi t ng kh i
ng c a pistn ln n m1 th n h xu ng n cao h1 so v i m t n c. Kh i
ng c a pistn c n b ng bao nhiu n c th ch m c m t n c? Ton b
qu trnh c coi l ng nhi t. C th b qua s thau i th tch c a ch t l ng
do kh tan vo, b qua s bay h i c a n c v p su t kh quy n.
Ch thch: ha tan c a kh t l v i p su t ring ph n c a kh ny trn
t ch t l ng ( nh lu t Henry).
Gi i:
mg
p su t c a kh gi a ch t l ng v pistn: p .
S
Trong S l ti t di n ngang c a xilanh. Theo nh lu t Henry, l ng kh tan vo n c
(tnh theo s mol) t l v i p su t ny: t Vp.
Trong , l h s t l V l th tch c a ch t l ng trong xilanh. Do l ng kh gi a
pistn (tnh theo s mol) v ch t l ng ph thu c vo p su t theo quy lu t: 0 Vp.
i 0 l t ng kh i l ng kh trong xi lanh. Ph ng trnh Claprn Men leev v i
ng kh ch a ha tan:

Nguy n Anh V n. -9-

 Cc bi v t l nng cao.

mg mg
hS 0 V RT (1)
S S
0 RT VRT
mh m.
g S
Nh v y, gi a kh i l ng pistn v cao c t kh trong xilanh quan h v i nhau theo
th c:
mh a bm (2)
Trong a, b l cc h s c xc nh theo u ki n bi ton:
m0 h0 a bm0 m1m0 m0 h0 m1h1
a h0 h1 ; b .
m1h1 a bm1 m1 m0 m1 m0
(2) ta th y khi pistn ch m t i m t ch t l ng (h=0 t c l ton b l ng kh b ha
tan hon ton):
a m1m0 h0 h1
m .
b m0 h0 m1h1
Cu 15. M t qu bng cao su ch a hli c th bay ln b u tr i. p su t v nhi t c a kh
quy n thay i theo cao. Gi thi t r ng nhi t c a hli trong qu bng b ng nhi t c a
khng kh xung quanh, hli v khng kh u c coi l kh l t ng. H ng s t ng h p c a
ch t kh l R=8,31J/mol.K, kh i l ng mol c a hli v c a khng kh t ng ng l
MH=4,00.10-3kg/mol v MA=28,9.10-3kg/mol. Gia t c r i t do l g=9,8m/s2.
Ph n A:
a) Gi s khng kh xung quanh c p su t p v nhi t T. p su t trong qu bng cao
n bn ngoi do tnh n hi c a v bng. Gi s trong qu bng c gi n mol hli v i p
su t p+ p. Hy xc nh l c y tc d ng ln qu bng nh m t hm s c a p v p.
b) Vo m t ngy no , nhi t T c a khng kh cao z so v i m t bi n cho b i h
th c T ( z ) T0 (1 z / z 0 ) trong ph m vi 0<z<15km, v T0=303K. p su t v kh i l ng ring
a khng kh m t bi n b ng p0=1atm=1,01.105Pa v 0=1,16kg/m3. Trong ph m vi cao
, p su t bi n i theo cao v i quy lu t:
p( z ) p0 (1 z z 0 ) (1)
Hy bi u di n h ng s qua cc i l ng z0, 0, p0 v g; hy xc nh gi tr c a n
chnh xc n hai ch s c ngh a. Coi gia t c r i t do l khng i v khng ph thu c theo
cao.
Ph n B:
Khi qu bng cao su (v i bn knh r0 tr ng thi khng bi n d ng) c ng ln n bn
knh r ( r0) th v c a n thu c m t n ng l ng n h i do b c ng ra. Khi n ng l ng
n h i U c a v hnh c u c ng ra nhi t khng i T c m t theo ph ng trnh:
1
U 4 r02 kRT 2 2 4
3 (2)

Trong r r0 ( 1) l h s c ng (theo bn knh), cn k l m t h ng s no , c

2
tnh theo n v mol/m .
c) Hy bi u di n p qua cc thng s c m t trong bi u th c (2) v bi u di n b ng
th s ph thu c c a p vo .
d) l n c a h ng s k c th c xc nh qua s mol hli c n thi t lm c ng qu
u. Khi T0=303K v p0=1,0atm v qu bng khng b c ng (khi r=r0), ch a c
n0=12,5mol hli. lm c ng qu bng ng v i =1,5 nhi t khng i T0 v p su t bn
k
ngoi p0 th trong ph i ch a n=3,6n0 mol = 45mol hli. Hy xc nh thng s a c a
k0

Nguy n Anh V n. - 10 -
 Cc bi v t l nng cao.

bng (trong k 0 r0 p0 4RT0 ) qua n, n0 v . Tnh gi tr c a n v i chnh xc n

hai ch s c ngh a.
Ph n C:
Qu bng c b m m c n c bi n t i cu d) (h s c ng theo bn knh =1,5, s
mol hli bn trong l n0=12,5mol nhi t T0=303K v p su t p0=1atm=1,01.105Pa). Khi
ng t ng c ng c a bng l Mt= 1,12kg. Khi qu bng s b t u nng ln kh i m t bi n.
e) Gi s r ng qu bng c nng ln cao zf m l c y cn b ng v i trong
c. Hy xc nh zf v h s c ng f cao . Tnh gi tr c a n n chnh xc v i hai
ch s c ngh a. B qua s thot kh ra ngoi v s d ch chuy n c a bng do gi.
Gi i:
a) L c y tc d ng ln qu bng: F gV .
pM A
Trong l kh i l ng ring c a khng kh xung quanh qu bng;
RT
nRT
V l th tch c a kh hli trong qu bng. Do :
(p p)
p
F nM A g .
p p
b) Kh o st m t l p kh c b dy dz cao z, u ki n cn b ng c a l p kh ny:
( z) gdz dp
1
dp dp p0 z p( z ) M A p0 M A z
Hay: ( z ) g. 1 ; ( z) 1 1.
dz dz z0 z0 RT ( z ) RT0 z0
p0 p0 M A M A gz 0
Nh v y: g; 5,5.
z0 RT0 RT0
c) Cho r ng qu bng gin ra r t ch m. Khi t ng bn knh c a n m t l ng dr th p
c (c a kh trong qu bng v khng kh xung quanh) th c hi n m t cng:
A p.4 r 2 dr.
ng l ng c a bi n d ng n h i khi s t ng m t l ng:
dU 4r 4r04
dU dr 4 r02 kRT 2 dr.
dr r0 r5
2
4kRT r0 r r04
A dU p .
r0 r r0 r5
4kRT 1 7
ph thu c c n tm c d ng: p ( ).
r0
5
ph thu c ny c c c i khi 7 1,38. Khi 1 p 0 . Khi 1 p ~1 .
th g n ng c a ph thu c p ( ) khi 1 c bi u di n trn hnh v .
n0 RT
d) Khi r=r0 th p su t hli trong qu bng b ng p su t kh quy n p0 . Khi
4 3
r0
3
nRT0 RT0 n
ng ln th p su t c a hli l: p0 p p n0 .
4 3 4 3 3
r r0
3 3
u s d ng bi u th c c a p t cu c), ta c:
1 r0 n 3 n0 r0 p0 n (n0 3 ) 1 n ( n0 3 ) 1
k . . 1 7 1 7
; a 1 7
0,11.
4 4 3 4 RT0
r0
3

Nguy n Anh V n. - 11 -
 Cc bi v t l nng cao.

e) u ki n cn b ng c a qu bng cao zf l:
pf pf pf M An
Mtg F M A ng .
pf pf pf Mt
i v l ng hli trong qu bng l c nh nn:
3 3 3
(pf p0 ) (pf pf ) f Tf
pf pf ( p0 p0 ) .
T0 Tf T0 f
3
pf pf p0 p0 T f nM A
. .
pf T0 pf f Mt
cu c):
4kRT f 1 7
pf ( f f ).
r0 p f
pf 4kRT f 1 7 nM A
1 1 f f .
pf r0 p f Mt
3
Tf nM A r0 nM A f T0
1 .
pf Mt 4kR( f1 f
7
) Mt p0 p0
4kRT0 2 4 p0 p0 MT 3
Ch r ng ap0 th rt ra c: f f 1 .
r0 ap0 nM A
2 4 2
i v f ; 1,5 . Trong ( f f ) f nn:
4kRT0 1 7 1 1 1 Mt 3
p0 ( ) ap0 ; f 1 2,14.
r0 a nM A
Do :
1 3 3
pf p0 zf p0 p0 Mt p0 a Mt
1 1 .
Tf T0 z0 T0 f nM A T0 f nM A
bi u th c ny ta tm c: z f 11km.
Cu 16. M t xi lanh nh hnh v , ch a kh l t ng, c ng kn b ng m t pittng kh i
ng M, ti t di n S, c th chuy n ng trong xilanh. Lc u gi pittng v tr sao cho p
su t trong bnh b ng p su t kh quy n bn ngoi. Thnh xilanh v pittng u cch nhi t.
Bung pittng, pittng chuy n ng t v tr ban u n v tr cu i cng c cao h so v i
y xilanh. Tuy nhin, tr c khi t n v tr cn b ng ny, pittng th c hi n nh ng dao
ng nh . Gi s trong giai n pittng dao ng nh , qu trnh bi n i c a kh l thu n
ngh ch, hy tnh chu k dao ng nh .
Gi i:
Khi cn b ng pittng n m cch y h th kh trong xy lanh c p su t p1:
Mg
p1 = p0 + .
S
Khi pittng v tr c li l x th kh c p su t p. V qu trnh l n nhi t nn:
p(Sh Sx ) p1 (Sh ) (1), y l t s gi a cc nhi t dung ng p v ng tch.

p = p1 1 x . N u b qua l c ma st gi a pittng v thnh bnh th:

p1 1
x h
1
h

Nguy n Anh V n. - 12 -
 Cc bi v t l nng cao.

x x x
p 0S p1 1 S Mg Mx" p1 S Mx" x" p1 S
h h Mh
Dao ng l u ho v i t n s gc:
(Mg p 0 S)
Mh
CP
Cu 17. Cho m t mol kh l t ng c h s . Bi t nhi t dung mol c a kh ny ph
CV
thu c vo nhi t tuy t i T theo cng th c C = a + bT, trong a, b l cc h ng s .
1. Tnh nhi t l ng c n truy n cho mol kh ny n t ng nhi t t T1 ln T2.
2. Tm bi u th c th hi n s ph thu c c a th tch V vo nhi t tuy t i T c a mol kh
ny.
Gi i:
T2
b(T22 T12 )
1: Q = (a bT )dT = a(T2-T1) +
T1 2
2. Xt m t mol kh. Theo nguyn l I:
iRdT
dQ = dU +dA = +pdV;
2
CP i 2
; i = 2/( -1); p = RT/V ;
CV i
iRdT RTdV
( a + bT) dT = + ;
2 V
dV adT bdT idT
= - ;
V RT R 2T
a 1
lnV = ln T - lnT + bT/R + const
R ( 1)
a 1 bT
( )
R 1 R
V= AT e , A= h.s.
Cu 18. M t bnh ch a kh oxy (O2) nn p su t P1 = 1,5.107 Pa v nhi t t1 = 370C, c
kh i l ng (c bnh) l M1 = 50kg. Sau m t th i gian s d ng kh, p k ch P2 = 5.106 Pa v
nhi t t2 = 70C. Kh i l ng bnh v kh lc ny l M2 = 49kg. Tnh kh i l ng kh cn l i
trong bnh lc ny v tnh th tch c a bnh.
Gi i:
i m l kh i l ng bnh r ng; m1 v m2 l kh i l ng kh O2 trong bnh lc u v lc sau.
Ta c:
m1 = M1 - m ;
m2 = M2 - m ;
m
Theo ph ng trnh tr ng thi ch t kh P.V R.T , ta c :

P1 P2 R
( V l th tch c a bnh )
m1 .T1 m2 .T2 .V
T y ta suy ra:
m1 m2 m1 m2 M1 M 2 T1T2 ( M 1 M 2 )
P1 P2 P1 P2 PT
1 2 P2T1 PT
1 2 P2T1
T1 T2 T1 T2 TT 1 2

Nguy n Anh V n. - 13 -
 Cc bi v t l nng cao.

P2T1 ( M 1 M 2 )
m2 0,585 (kg)
PT
1 2 P2T1
R.T2 .m2
Th tch bnh (b ng th tch kh): V 0,0085 (m3) = 8,5 (lt)
.P2

Nguy n Anh V n. - 14 -