Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.

DORAN

rnek 1: ekilde grlen sistem Matris Deplasman Yntemi ile, verilen d ykler iin zlm ve i
kuvvetler hesaplanmtr.

100 kN
20 kNm
20 kN/m
x
20 kN 2 2 3

z
20 kN/m

5m
1

5m

EI = 20250kNm2 , EA = 27 105 kN

1. Dm noktas ve eleman tablolar hazrlanr.

DN X Z EN l r c s
1 0 5 1 1 2 0 -1
2 0 0 2 2 3 1 0
3 5 0 c : cos , s : sin

2. Eleman denge matrisleri ( a i ) T tablolar yardmyla oluturulur.

Tip a (Bkz. 3.1.1)

0 0.20 0.20 1 0 0
1 0 0 0 0.20 0.20

0 1 0 0 1 0
( a 1 )T =
2 T
(a ) =
0 0.20 0.20 1 0 0
1 0 0 0 0.20 0.20

0 0 1 0 0 1

1/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

3. a T toplam sistem denge matrisi oluturulur.

Eleman tablosu ve dm noktas serbestlikleri gz nnde bulundurularak, dm noktas ykleri ile bamsz
i kuvvetler arasnda yazlacak olan toplam sistem denge matrisi,

F11
1
R12 0 0.20 0.20 1 0 0 F2
2
R2 1 0 0 0 0.20 0.20 F31
2 =
R3 0 0 1 0 1 0 F12

~ G 0
0 0 0 1 0 F 2
R2 2
F 2
3
aT

~G 2 2
eklinde oluturulur. Sistemdeki mafsal 2 nolu elemanda alnmtr; R2 = S 3 = F2 = 0 .

i
4. Eleman rijitlik matrisleri( k r ) tablolar yardmyla hesaplanr.

54 10 4 0 0

k 1r = k 2r = 0 16.2 10 3 8.1 10 3
3 3
0 8.1 10 16.2 10

5. kr toplam sistem rijitlik matrisi diyagkri = k r ile oluturulur.

k 1r 0
diyag k r =
2
0 k r ( 66 )

T
5. K r = a k r a matris arpm ile toplam sistem rijitlik matrisi bulunur.

541944 0 4860 0
541944 4860 4860
Kr =
Simetri 32400 16200

16200 ( 4 4 )

2/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

Verilen d yk iin zm

Fiktif dm noktas yk vektr,

C ( 412 ) S R ( 121 ) = R R ( 41 )

eklinde hesaplanr.

(S )
1 T
R
= {0 50 41.67 0 50 41.67}T

(S ) = (L
1 T
R
1
D
SR )
1 T
= { 50 0 41.67 50 0 41.67}T

(S )
2 T
R
= {0 50 41.67 0 50 41.67}T

2 2
S 2R = L 2D S R ; L 2D = I S 2R = S R

S 1

SR = R
2
S R ( 121 )

0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0
0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0
C=
0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0

50
50

C ( 412 ) S R ( 121 ) = RR ( 41 ) =
0
41.67

3/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

20 50 70
100 50 150

R ( 41 ) + R R ( 41 ) = + =
20 0 20
0 41.67 41.67

Bundan sonraki admlar;

r = K r 1 ( R + R R ) ile dm noktas yer deitirmeleri hesaplanr,

0.000117
0.000254

r=
0.001302
0.003798

F = k r a r ile eleman bamsz u i kuvvetleri bulunur,

137.38
11.12

F 1 21.67
F = =
F 2 63.44
41.67

21.45

Bundan sonraki adm, her elemana ait T i lerin tablolar yardmyla oluturularak,
i
S = T i F i ile eleman u i kuvvetlerinin hesaplanmasdr:

1 0 0 0 137.38
0 0.2 0.2 50 56.56
137.38
+1 0 1 0 41.67 52.79
S = 11.12 + =
1 0 0
21.67 0 137.38
0 0.2 0.2 50 43.44

0 0 1 41.67 20

1 0 0 0 63.44
0 0.2 0.2 50 37.38
63.44
+2 0 0
1 41.67 0
S = 41.67 + =
1 0 0
21.45 0 63.44
0 0.2 0.2 50 62.62

0 0 1 41.67 63.12

4/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

rnek 2: ekilde grlen sistem Matris Deplasman Yntemi ile verilen d ykler ile
t o = +15o C niform scaklk deiimi iin ayr zlm ve i kuvvetler
hesaplanmtr.

50 kN
25 kN/m
100 kN

4m

3m 7m

EI = 6.08 104 kNm2 , EA = 4.56 106 kN ,T = 1051/ oC

1. Dm noktas ve eleman tablolar hazrlanr.

Y X 2 3 DN X Z EN l r c s
2
Z 4m 1 0 4 1 1 2 0.6 -0.8
1 2 3 0 2 2 3 1 0
1 3 10 0 c : cos , s : sin
3m 7m

2. Eleman denge matrisleri ( a i ) T tablolar yardmyla oluturulur.

Tip a (Bkz. 3.1.1)

0.6 0.16 0.16 1 0 0

0.8 0.12 0.12 0 0.143 0.143

1 T 0 1 0 2 T 0 1 0
(a ) = (a ) =
0.6 0.16 0.16 1 0 0
0.8 0.12 0.12 0 0.143 0.143

0 0 1 0 0 1

5/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

3. a T toplam sistem denge matrisi oluturulur.

Eleman tablosu ve dm noktas serbestlikleri gznnde bulundurularak toplam sistem denge matrisi,

F11
1
R12 0.6 0.16 0.16 1 0 0 F2
2
R2 0.8 0.12 0.12 0 0.143 0.143 F31
2 =
R3 0 0 1 0 1 0 F12
R~G 2
2 0 0 1 0 0 0 F2

F32
aT

~ 1
eklinde oluturulur. Sistemdeki mafsal 1 nolu elemanda alnmtr; R2G = S 6 = F31 = 0 .

i
4. Eleman rijitlik matrisleri( k r ) tablolar yardmyla hesaplanr.

0.91 10 6 0 0 0.65 10 6 0 0

k 1r = 0 48.64 103 24.32 103 k 2r = 0 34.74 103 17.37 103
3 3 3 3
0 24.32 10 48.64 10 0 17.37 10 34.74 10

5. kr toplam sistem rijitlik matrisi diyagk ri = k r ile oluturulur.

k 1r 0
diyag k r =
2
0 k r ( 66)

T
5. K r = a k r a matris arpm ile toplam sistem rijitlik matrisi bulunur.

983455.6 434958.3 11673.6 11673.6

587912.4 1303.47 8755.2
Kr =
Simetri 83380 48640

48640 ( 44 )

6/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

Verilen d yk iin zm

zmde konsol, eleman olarak dnlmediinden tm sistemde SR ;

S R (121) = 0

olacaktr. Dolaysyla fiktif dm noktas yk vektr,

C ( 412 ) S R (121) = RR ( 41) = 0

eklinde hesaplanr. Sistemde sadece dm noktas ykleri mevcuttur ancak konsoldaki yklerin 2 nolu dm
noktasna tanmas gereklidir,

25 kN/m 112.5 kNm 50 kN

100 kN

75 kN
75 kN

~
Bu durumda toplam yk vektr, son satr R2G yi iermek zere;

R T = { 100 125 112.5 0}T olacaktr.

Bundan sonraki admlar;

r = K r 1 R ile dm noktas yer deitirmeleri hesaplanr,

0
0.00027

r=
0.00327
0.0034

F = k r a r ile eleman bamsz u i kuvvetleri bulunur,

7/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

186.04
1.276

F 1 0
F = =
F 2 11.42
112.5

55.25

Bundan sonraki adm, her elemana ait T i lerin tablolar yardmyla oluturularak,
i
S = T i F i ile eleman u i kuvvetlerinin hesaplanmasdr:

1 0 0 186.04
0 0.2 0.2
186.04 0.255
1 0 1 0 1.276
S = 1.276 =
1 0 0
0 186.04
0 0.2 0.2 0.255

0 0 1 0

1 0 0 11.42
0 0.143 0.143
11.42 23.96
2 0 1 0 112.5
S = 112.5 =
1 0 0
55.25 11.42
0 0.143 0.143 23.96

0 0 1 55.2

Aada sistemin gz nne alnan d ykler iin kesit tesirleri diyagramlar izilmitir.

112.5

_ _

+
55.2

1.276

(M) (kNm)

8/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

_
11.42
_

186.04
(N) (kN)

+ 23.96
_

75
+

0.255

(V) (kN)

to = +15o C niform scaklk deiimi iin zm

i i
Her elemana ait ankastrelik u kuvvet vektr S R ler tablolar yardmyla oluturulur. 1 nolu elemana ait SR
ler koordinat transformasyon matrisi ile arplarak sistem eksenlerinde ifade edilecektir.

0.6 0.8 0 684 410.4

0.8 0.6 0 0 0 547.2

0 0 1 0 0
=
0.6 0.8 0 684 410.4
0 0.8 0.6 0 0 547.2

0 0 1 0 0

1 1
L1D SR SR

tm sistemde SR :

( S R )T = {410.4 547.2 0 410.4 547.2 0 684 0 0 684 0 0}T ( 112 )

buradan fiktif dm noktas yk vektr,

9/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

0 I I 0
C=
0 0 0 1 0 0 ( 412 )

olmak zere,

273.6
547.2

C ( 412 ) S R( 121 ) = RR( 41 ) =
0
0

eklinde hesaplanr.

1
Daha sonra r = K r R R ile dm noktas yer deitirmeleri hesaplanr,

0.00104
0.00172

r=
0.00037
0.00093

F = k r a r ile eleman bamsz u i kuvvetleri bulunur,

680.82
13.60

F 1 0
F = =
F 2 679.91
0

6.39

Bundan sonraki adm, her elemana ait T i lerin tablolar yardmyla oluturularak,
i
S = T i F i ile eleman u i kuvvetlerinin hesaplanmasdr.

10/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

680.8
2.72
680.82
1 1 13.6
S = T 13.6 =
0 680.8
2.72

0

680.8 684 3.2

2.72 0 2.72
1
+
1 1 13.6 0 13.6
S = S + SR = + =
680.8 684 3.2
2.72 0 2.72

0 0 0

679.9 4.1
0.91 0.91
679.9
+2
2 0 2 2 0
S =T2 0 = S = S + SR =
6.39 679.9 4.1
0.91 0.91

6.39 6.39

Aada sistemin gz nne alnan d tesir iin kesit tesirleri diyagramlar izilmitir.

+ 6.39

13.6

(Mt) (kNm)

11/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

_
4.1
_

(Nt) (kN)
3.2

0.91
+

2.72
(Vt) (kN)

rnek 3. ekilde grlen sistem matris deplasman yntemi ile, verilen d ykler durumu iin
zlm ve sistemde meydana gelen i kuvvetler hesaplanarak kesit tesirleri diyagramlar
izilmitir.

22 kN 22 kN
20 kNm q1 = 16 kN/m 20 kNm
Eleman I F
25 kN 2 25 kN No (m4) (m2)
4
1 8.33310-6 1.0010-2
1 3 3.5 m
2 2.63710-6 5.6310-3
5 3 8.33310-6 1.0010-2
4 5.20810-7 2.5010-3
q2 = 17 kN/m
4m 5 5.20810-7 2.5010-3

E = 2108 kN/m2

12/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

1. Dm noktas ve eleman tablolar hazrlanr.

X
2 3 DN X Z EN l r c s
2
1 0 3.5 1 1 2 0 -1
Z
4 5 2 0 0 2 2 3 1 0
1 3 3 4 0 3 3 4 0 1
4 4 3.5 4 2 4 -0.753 -0.659
5 1 3 0.753 -0.659
1 4

c : cos , s: sin

2. Eleman denge matrisleri ( a i )T tablolar yardmyla oluturulur.

0 0.286 0.286 1 0 0
1 0 0 0 0.25 0.25

0 1 0 0 1 0
(a ) T =
1 2 T
(a ) =
0 0.286 0.286 1 0 0
1 0 0 0 0.25 0.25

0 0 1 0 0 1

0 0.286 0.288 0.753 0.124 0.124

1 0 0 0.659 0.142 0.142

0 1 0 0 1 0
(a ) T = (a ) T =
3 4

0 0.286 0.286 0.753 0.124 0.124
1 0 0 0.659 0.142 0.142

0 0 1 0 0 1

0.753 0.124 0.124

0.659 0.142 0.142

5 T 0 1 0
(a ) =
0.753 0.124 0.124
0.659 0.142 0.142

0 0 1

13/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

3. a T toplam sistem denge matrisi oluturulur.

0 0.286 0.286 1 0 0 0 0 0 0.753 0.124 0.124 0 0 0

1 0 0 0 0.25 0.25 0 0 0 0.659 0.142 0.142 0 0 0
0
0 1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0
2
(a) =
T 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0
0 0 0 1 0 0 0 0.286 0.286 0 0 0 0.753 0.124 0.124
0 0 0 0 0.25 0.25 1 0 0 0 0 0 0.659 0.142 0.142 3

0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 1
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1

1 2 3 4 5

4. Eleman Rijitlik matrisleri tablolar yardmyla hesaplanr.

5.714 10 5 0 0 2.815 10 5 0 0
1 2
kr = 0 1904.7 952.35 kr = 0 527.4 263.7
0 952.35 1904.7 0 263.7 527.4

5.714 10 5 0 0 9.407 10 4 0 0

k r4 =
3
kr = 0 1904.7 952.35 0 78.4 39.2
0 952.35 1904.7 0 39.2 78.4

9.407 10 4 0 0

k 5r = 0 78.4 39.2
0 39.2 78.4

5. k r Eleman Rijitlik matrisi diyag k ir = k r ile bulunur.

k 1 0 0 0 0
r
0 k r2 0 0 0
i
diyag k r = 0 0 k 3r 0 0

0 0 0 k r4 0

0 0 0 0 k 5r 1515

6. K r = aT k r a matris arpm ile toplam sistem Rijitlik matrisi bulunur.

14/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

335311,5 46677,61 802,5297 -14,5804 -281500 0 0 0

46677,61 612386,5 -181,078 16,69696 0 -98,8875 -197,775 0
802,5297 -181,078 2510,475 78,38946 0 197,775 263,7 0
Kr = -14,5804 16,69696 78,38946 78,38946 0 0 0 0
-281500 0 0 0 335311,5 -46677,6 831,6926 14,5824
0 -98,8875 197,775 0 -46677,6 612386,5 214,4742 16,6992
0 -197,775 263,7 0 831,6926 214,4742 2510,486 78,4
0 0 0 0 14,5824 16,6992 78,4 78,4

i
7. Her elemana ait ankastrelik u kuvvet vektr S R tablo yardmyla hesaplandktan sonra
dm noktas denge artn yazabilmek amacyla bu kuvvetler,
20.83
0

1 10.41 2 2
S 1R = L1D S R
S 1R = S 2R = L 2D S R ; L 2D = I S 2R = S R
8.93
0

6.94

ile sistem eksenlerine gre ifade edilir. Tm sistemde S R ;

(S R )T {
= 20.83 0 10.41 8.93 0 6.94 0 32 21.33 0 32 21.33 0(1 x18 ) }(1 x 30 )

Buradan fiktif dm noktas yk vektr,

8.93
32

14.39

0
C (8 x 30) S R (30 x1) = R R (8 x1) =
0
32

21.33
0
(8 x1)

eklinde hesaplanr. Sistemde dm noktas yk de olduu iin toplam yk vektr,

15/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

8.93 25 33.93
32 22 54

14.39 20 34.39

0 0 0
R + RR =
+
=
0 25 25
32 22 54

21.33 20 1.33
0 0 0

8. r = K r 1 ( R + R R ) bants ile dm noktas yer deitirmeleri hesaplanr,

0.000705
0.00003036

0.0146

0.014716
r=
0.0006819
0.0001443

0.00189
0.002048

9. F = k r a r bants ile eleman bamsz u kuvvetleri bulunarak, her elemana ait T i ler
i i i
tablolar yardmyla oluturulduktan sonra, S = T F bants ile eleman u i kuvvetleri
hesaplanr.

-1 0 0 17.35
0 -0.286 -0.286
17.35 11.58
1 0 1 0 13.32
S = 13.32 =
1 0 0 17.35
27.216
0 0.286 0.286 11.58

0 0 1 27.22

-1 0 0 6.501
0 0.25 0.25
6.501 2.5
2 0 1 0 7.17
S = 7.174 =
1 0 0 6.501
2.828
0 0.25 0.25 2.5

0 0 1 2.83

16/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

-1 0 0 82.44
0 -0.286 -0.286
82.44 1.86
3 0 1 0 4.158
S = 4.158 =
1 0 0 82.44
2.358
0 0.286 0.286 1.86

0 0 1 2.358

-1 0 0 51.82
0 0.188 0.188
51.82 0
4 0 1 0 0
S = 0 =
1 0 0
0 51.82
0 0.188 0.188 0

0 0 1 0

-1 0 0 39.36
0 0.188 0.188
39.36 0
5 0 1 0 0
S = 0 =
1 0 0
0 39.36
0 0.188 0.188 0

0 0 1 0

Ancak 1 ve 2 numaral elemanlarda, eleman zerinde yk bulunduundan, i kuvvetler

ankastrelik u kuvvetleri ile sperpoze edilmelidir;

17.35 0 17.35
11.58 20.83 9.25

+1
1 1 13.32 10.41 2.91
S = S + SR = + =
17.35 0 17.35
11.58 8.93 20.51

27.22 6.94 34.16

6.501 0 6.501
2.5 32 29.5
2
2 7.17 21.33 14.16
+
2
S = S + SR = + =
6.501 0 6.501
2.5 32 34.5

2.83 21.33 24.16

10. Verilen yk durumu iin sistemde meydana gelen eleman u i kuvvetleri yardmyla kesit
tesiri diyagramlar izilir.

17/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

14.2 24.16
_ 39.36
_
34.2 4.16 6.5

_
_ _
+ +

51.82

2.91 2.36 17.4 82.44

M (kNm) N (kN)

29.5
+
_
20.5
_ 34.5

9.25 1.86

V (kN)

rnek 4 : rnek 3de grlen sistemde, 4 ve 5 nolu elemanlar kafer eleman olarak alnarak
zm tekrarlanm, bamsz u kuvvetler hesaplanmtr.

4 ve 5 nolu elemanlarn dzlemsel kafes ubuu olarak alnmas durumunda zmde

kullanlacak olan temel matris bantlarnn boyutlar deiecektir:

R 61 = aT6 11 F 111 , K 66 = aT6 11 ( k r )1111 a116 , R 61 = ( K r )66 r 61

Buna gre,

0 0.286 0.286 -1 0 0 0 0 0 0.753 0

- 1 0 0 0 -0.25 -0.25 0 0 0 0.659 0

0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0
aT =
0 0 0 1 0 0 0 0.286 0.286 0 0.753
0 0 0 0 0.25 0.25 -1 0 0 0 -0.659

0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0

18/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

571000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 1904.7 952.35 0 0 0 0 0 0 0 0

0 952.35 1904.7 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 282000 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 527.4 263.7 0 0 0 0 0

kr = 0 0 0 0 263.7 527.4 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 571000 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 1904.7 952.35 0 0
0 0 0 0 0 0 0 952.35 1904.7 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 94100 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 94100

335307.1 46681.11 817.1163 281500 0 0

46681.11 612352.6 197.775 0 98.8875 197.775

817.1163 197.775 2432.1 0 197.775 263.7
Kr =
281500 0 0 335307.1 46681,1 817.1163
0 98.8875 197.775 46681.1 612352.6 197.775

0 197.775 263.7 817.1163 197.775 2432.1

17.3488 N 21
13.3198 M
12
27.2157 M 21
33,93
54 6.50127 N 32
7.17431 M 23
34,39
( R + RR ) = F = 2.82809 = M 32
25 82.4386 N
54 43
4.158091 M 34
1,33
2.357643 M 43
51.82189 N 42

39.35959 N 31

19/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

rnek 5: ekilde grlen sistem Matris Deplasman Yntemi ile, verilen d ykler
iin zlm ve i kuvvetler hesaplanmtr.

2
3

2
10 kN/m
25 kN
1 4m
Y

1 X

3m 5m

E = 2,7.107 kN/m2 , A = 0,25 m2 , I = 5,208.10-3 m4

ekilde grlen sistemde 1 numaral dm noktasnda X ve Y dorultusunda telenmesi

engellenmi bir mesnet (basit mesnet), 3 numaral dm noktasnda Y dorultusunda
telemeye ve Z dorultusunda dnmeye kar tutulu olan bir mesnet bulunmaktadr.
Ayrca 2 numaral elemann 2 numaral dm noktas ile birletii yerde(sol ucunda) bir
kesme kuvveti mafsal bulunmaktadr.
Dm noktas ve Eleman tablosu:
DN X Y EN l r c s
1 0 0 1 1 2 0.6 0.8
2 3 4 2 2 3 1 0
3 8 4

Eleman denge matrisleri:

0,6 0,16 0,16 1 0 0

0,8 0,12 0,12 0 0,2 0,2

1 T 0 1 0 2 T 0 1 0
(a ) = (a ) =
0,6 0,16 0,16 1 0 0
0,8 0,12 0,12 0 0,2 0,2

0 0 1 0 0 1

Sistem denge matrisi:

20/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

0 1 0 0 0 0 1. nolu dm noktas
0,6 0,16 0,16 1 0 0

0,8 0,12 0,12 0 0,2 0,2 2. nolu dm noktas
(a ) T =
0 0 1 0 1 0
0 0 0 0 0,2 0,2 Mafsal art

0 0 0 1 0 0 ( 6 x 6 ) 3. nolu dm noktas

1 nolu eleman 2 nolu eleman

Eleman rijitlik matrisleri:

1350000 0 0 1350000 0 0
k 1r
= 0 2
112500 56250 k r = 0 112500 56250
0 56250 112500 0 56250 112500

Diyagonal rijitlik matrisi:

1350000 0 0 0 0 0
0 112500 56250 0 0 0

0 56250 112500 0 0 0
kr =
0 0 0 1350000 0 0
0 0 0 0 112500 56250

0 0 0 0 56250 112500 (6x6)

T
Sistem rijitlik matrisi K r = a k r a arpm ile bulunur.

112500 - 27000 20250 56250 0 0

- 27000 1844640 641520 - 27000 0 - 1350000

20250 641520 882360 - 13500 13500 0
Kr =
56250 - 27000 - 13500 225000 - 33750 0
0 0 13500 - 33750 13500 0

0 - 1350000 0 0 0 1350000

Buraya kadar olan ksm sistemin geometrisi ile ilgili olduu iin d yklerden
bamszdr. D ykler iin zm algoritmas aadaki ekildedir:
i
Tablo ile (Ek 1) S R ler oluturulur. rnekte sadece 1 nolu elemanda yk mevcuttur.
Ancak eik ubuk iin tablolardan bulunan deerler yerel koordinatlara gredir. Fiktif

21/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

dm noktas kuvvetlerinin hesaplanabilmesi iin tablodan okunan deerlerin koordinat

i
transformasyon matrisi L D ile arplp genel koordinat sistemine dntrlmesi
gerekmektedir.

0,6 0,8 0 0 00 0 20
0,8 0,6 0 0 0 0 25 15

1 0 0 1 0 0 0 20.833 20,833
L 1D .S R = S 1R
. =
0 0 0 0,6 0,8 0 0 20
0 0 0 0,8 0,6 0 25 15

0 0 0 0 0 1 20,833 20,833

Tm sistem iin S R :

( S R )T = { 20 15 20,833 20 15 20,833 0 0 0 0 0 0}

C (0,1) matrisi:
0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1. dm noktas
0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0

0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 2. dm noktas
C=
0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 Mafsal art
3. dm noktas
0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0

1. Eleman 2. Eleman

Fiktif dm noktas yk R R = C S R ile bulunur.

( R R )T = {20,833 20 15 20,833 0 0}

Ayrca dm noktasna etkiyen yk de vardr:

( R )T = {0 0 25 0 0 0}

Fiktif dm noktas ykleri bu yklerle sperpoze edilirek ( R + R R ) toplam sistem yk

vektr bulunur.

( R + R R )T = {20,833 20 10 20,833 0 0}

22/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

1
Dm noktalar yer deitirmeleri r = K r ( R + R R ) ile, eleman bamsz u i
kuvvetleri ise F = k r a r bants ile hesaplanr.

3,407.103 20
3 20,83
1,097.10
8,21.103 F 1 70,83
r= 3
, F = 2 =
1,777.10 F 4,44
1,265.10 3 50

1,097.10 3 50
i i i
Daha sonra her eleman iin S = T F bants ile i kuvvetlerin hesabna geilir.

20 0
35 0

+1 +2
0 50
S = S =
20 0
14 0

50 50

rnek 6: ekilde grlen sistemde 4 tesir izgisinin Matris Deplasman Yntemi ile izimi verilmitir.
S6

1
X 6 7 8
5
2 4 6 EI = 2.106 kNm 2 , EA = 107 kN
Z 1 5m
7

1 4
3 5

5m
2 3

10m 10m 10m

Elemana ait ekil deitirme vektr,

4
(u E )T = (u 4E )T = {0 0 0 0 0 1}

Toplam sistemde yk vektr ise, RE = C k u E bants ile hesaplanabilecektir.

23/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

RET = (C 1242 k 4242 u E 421 )1T12 = 105 {0 0 0 0 1.2 4 0 1.2 8 0 0 0}T

92.313 r5 X
6.034
r5 Z
3.674 5

108.273 r6 X
75.673 r
6Z
113.242 3 6
r 121 = ( K 1 R E ) = 10 =
113.243 r7 X
95.806 r7 Z

322.426 7
82.240 r
8X
16.101 r8 Z
31.694
8

Her elemana ait ekil deitirme vektrleri,

( u 2 ) T = ( r 5 , r 6 ) T = { 92.313 6.034 3.674 108.273 75.673 113.242}T 10 3

(u 4 ) T = ( r 6 , r 7 ) T = { 108.273 75.673 113.242 113.243 95.806 677.57}T 10 3

( u 6 ) T = ( r 7 , r 8 ) T = { 113.243 95.806 322.426 82.24 16.101 31.694}T 10 3

Elemana ait Tesir izgisi fonksiyonlar,

g j ( x , S ) = C1 x 3 + C 2 x 2 + C 3 x + C 4

[ ]
C1 = 2(u2j u5j ) (u3j + u6j )l j / l 3j

C2 = (u3j u6j ) / 2l j 1.5C1l j

C 3 = u3j

C4 = u2j

2 nolu eleman iin,

C1 = {2(6.034 ( 75.673)) (3.674 + 113.242)10}/ 103 = 1.0057

C2 = (3.674 113.242) / 20 1.5( 1.0057)10 = 9.607

24/25
 Yap Statii 3- Matris Yer Deitirme Yntemine Giri / Do. Dr.Bilge.DORAN

C3 = 3.674, C4 = 6.034

g 2 ( x, S 64 ) = ( 1.0057 x 3 + 9.607 x 2 3.674 x + 6.034)10 3

benzer ekilde dier elemanlara ait Tesir izgisi fonksiyonlar,

g 4 ( x, S 64 ) = (5.3x 3 39.965 x 2 113.242 x 75.673)10 3

g 6 ( x , S 64 ) = ( 2.684 x 3 + 57.959 x 2 322.426 x + 95.806 )10 3

eklinde hesaplanr.

-0.076
- -
5 S4
+ 8 6
6 7
0.096 -0.016
0.006

25/25