Fire Oranlari

ZMR TCARET ODASI
FRE VE ZAYAT
ORANLARI
Not: Bu dosyadaki madde ve fire zayiat oranlar bilgilendirme amal olup, resmi olarak
kullanlabilmesi iin Odamzdan onayl yaz alnmas gerekmektedir.
2006
FRE VE ZAYAT ORANI
MECLS
KARARI TARH
MADDE : FRE VE ZAYAT ORANI : VE NO
ADAAYI A- Syrma : reticiden "syrma" tabir edilen 25.02.1987 / 40

ekilde toplanp kurutulduktan sonra sap ve dal- 26.10.1988 / 15
larndan arndrlarak iletmeye getirilmi yaprak
adaay ta, p, toz, v.s. nin temizlenmesi sonucu
%12'ye kadar fire verir.
B- entme:
a) reticiden "entme" tabir edilen ekilde
ana gvdeden dal ile birlikte kesilerek toplanan ve
kurutulduktan sonra iletmelere satlan adaay p,
sap, toz, tadan temizlenmesi safhasnda
%15 - %20 fire verebilir.
b) reticiden "entme" tabir edilen ekilde ana

gvdeden dal ile birlikte kesilerek toplanan ve kuru-
tulduktan sonra iletmelere satlan adaaynn,
temizleme, tme ve eleme makinalarndan gei-
rilmesiyle ta, p, toz, sap, kabuk ve iri dallarn
ayrlmas sonucu elde edilen "tlm adaay"
toplam %45 - %50'ye kadar fire verebilir.
AERESOL Aeresol nakliye ve satnda %6'ya kadar fire 26.10.1988 / 15

verir.
AHAP EYA: Suni tahtadan TV kabini ve mzik seti kabini 27.09.1995 / 46

imalinde meydana gelebilecek fire oranlar:
-Suni tahta kullanmnda (sunta) %20ye kadar,
-PVC esasl folyo yzey kaplamas esnasnda
%10-15 civarndadr.
AHTAPOT Kafa temizlenmesi, dilerinin karlmas, dvlme, 26.05.1993 / 16

nakliye dahil %18-20 fire verir.
AKARYAKIT: Yremizin 1994 yl uygulamalarna istinaden 26.04.1972 / 34
belirlenen fire oranlar aadadr. 26.10.1988 / 15
Kurunsuz benzin sat devir hz az olan bir emtia 28.07.1993 / 18

olduundan zellik arzetmektedir. 27.09.1995/46
Deiik sat koullarna bal olarak fire oranlar
%20+/- tolerans gsterebilir.
Olaanst durumlar iin ortalama bir oran saptanmas
mmkn deildir.
Sper benzin %08
Kurunsuz benzin %010
Normal benzin %08
Motorin %06
Gaz ya %06
Fuel oil %03
Motor ya %03
LPG Otogaz istasyonlarnda tankalara ve aralara dolum srasnda 27.03.2002/32

yaklak %1.5 orannda fire oluabilir. Ancak datm irket-
lerinden litre ile ikmal yapldndan hava scaklklar bu oran
etkileyebilir.
AKDE EKER Yamurlu havada rutubet, scak havada ekerin 30.11.1994 / 35

terlemesi nedeniyle birbirine yapp top haline
geldii iin sat imkanszlaacandan %5'lik
bir fire oluabilir.
AKVARYUM VE
SS BALIKLARI Akvaryum ve ss balklarnn perakende ve toptan 25.07.2001-23
olarak alm ve satm aamasnda nakliye, ortama
adaptasyon artlarnda, normal yaam sreleri
iersinde satlamayp lmlerle birbirlerine zarar
vermelerinden dolay asgari %25-%30 civarnda
zayiat vermesi
ALABALIK (Kltr Altnda) Kafeste ve Havuzda; Alabaln 2 24.09.2003/51

gramdan pazarlama boyu olan 200 grama ulancaya
kadar retim ve besleme srelerinde oluan
zaiyat oran %10, tketilen yem miktar 1 kg. canl
arlk iin 1,4 1,8 kg., 200 gr canl arlk iin
280 360 gr.arasndadr.
ALKOLL ECEKLER 28.06.2005/5
2
YOL AMBAR DSTLASY SZME DNLENDR ELEME
FRES FRES ON FRES FRES ME FRES FRES
(1 ARA (YILLIK) (1 (AYLIK) (YILLIK) (AYLIK)
BAZINDA DSTLASY
DEERLE ON
NDRLR) SRECND
E)
LK MADDE
Kuru zm 0.5 1 - - - -
Anason 0.5 1 - - - -
Ard Tohumu, 1 3 - - - -
Hblon ve Kuru Otlar.
YARI MAMUL
T.K.E.A. (Tarmsal 0.5 3 - - 1 -
Kkenli Etil Alkol)
ve Gda Alkol
Suma 0.5 3 3 - 1 1
Rak-Cin 0.5 3 3 - 1 1
Votka 0.5 3 - 3 1 1
ielenmi raknn fabrikadan distibtr firmaya sevkyatnda fire olumaz.
Distribtr firmadan perakendeci firmalara datm aamasnda % o.1 (binde bir) orannda fire oluabilir.
ALMNYUM %8 zayiat verebilir. 26.03.1980/24

26.10.1988/15
30.11.1994 / 35
ALMNYUM
MUTFAK EYASI: Alminyum diskten balayarak alminyum 27.09.1995 / 46
mutfak eyas imalatnda firmalarn yaptklar
imalatn trne ve alma tarz ve olanaklarna
nazaran, piyasada levha retimi yapan kk
haddehanelerde hurda aluminyum da kartrld
gznnde tutularak fire oran %3 ile 8 arasnda
deiebilir.
ALMNYUM
KUTU HURDA Alminyum kutu hurdasnn preslenerek dkmc
Firmalara sevk edilmesi aamasnda presleme ve
Iindeki yabanc maddelerin (kum,toprak,cam,
kat vs.) ayklanmas sonucu %6 fire verir. 29.03.2000/6
AMBALAJ Ambalaj sektrnde alma artlarnn malzemenin 26.10.1988 / 15

ve iin ebadna gre %5-15 fire ve zayiat olur.
ANASON En ok %10 fire verebilir. 26.03.1980/24
3
26.10.1988/15
25.10.1989/30
30.11.1994 / 35
ARDI TOHUMU Vasfn korumak iin frnlarda yaplan kurutma 31.03.1965/2

ilemi sonucunda %28 fire verir. Ayrca p, 26.10.1988/15
yaprak gibi yabanc maddelerden temizlenmesi ile 30.11.1994/35
birlikte toplam fire %30'a ular
ARPA Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 12.05.1954 / 109

olmas gerekesiyle en ok %3 fire verir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
ARPA YARMASI %3 Fire verebilir. 05.12.1957 / 158

26.10.1988 / 15
ASETON Aseton ve tr maddelerin nakliyesinde %2, 26.10.1980/24

imalatnda ise %6'ya kadar fire ve zayiat meydana 26.10.1988 / 15
gelir.
ASFALT (Bitm) Nakil ve depolamada deien teknoloji nedeniyle 30.07.1969 / 37

%1 fire ve zayiat verebilir. 26.10.1988 / 15
ATE TULASI Paketleme, ykleme, boaltma, istifleme ve 30.07.1969 / 37

nakliye esnasnda azami %5 orannda zayiat verir. 26.10.1988 / 15
AYNA: Dikdrtgen aynalarda kesim fire oran %5, 27.09.1995 / 46

ileme firesi ise %5 ile 7 arasndadr. Oval ve
ekilli aynalardaki kesim firesi %10 ile 15 arasnda,
ileme firesi de %5 ile 7 arasnda deime gsterebilir.
AYAKKABI Ayakkab imalatnda kullanlan PVC veya 30.11.1994 / 35

kauuk lastik tabanlar nakliye, imalat, yaptrma,
zmpara ve diki esnasnda %5 fire verebilir.
Bu, 100 ift taban iinde 5 iftin imalatta
kullanlamaz halde olabilecei anlamna
gelir. Ancak, kullanlmayan taban miktar iletme
stokunda grnr.
AYAKKABI (Plastik): P.V.C. hamuru imalat esnasnda %1 ve bu 27.09.1995 / 46

hamurdan plastik ayakkab imalat esnasnda
4
ise %3 civarnda geriye dnml fire olabilir.
BADEM (Kabuklu) Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nede- 05.12.1957 / 158

niyle %2'ye kadar fire verir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
BADEM Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nede- 12.05.1954 / 109

niyle %2'ye kadar fire verir 26.10.1988 / 15
BADEM Kavrulmadan dolay %10'a kadar fire verir. 16.11.1956 / 144

04.04.1957 / 150
26.10.1988 / 15
BAALA En ok %2 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
BAIRSAK Koyun, kuzu, kei ve sr barsaklar fire vermez. 12.05.1954 / 109

Ancak ilenme neticesinde koyun barsa yzde 16.11.1956 / 144
8-10, kei barsa yzde 15-20, kuzu barsa 26.10.1988 / 15
krpe olduu takdirde yzde 30-40 ve dier haller-
de %15-20, sr barsa tuzlu kurusu yzde 12-16,
hava kurusu yzde 15-20 orannda zayiat verebilir.
Gereke:Ya barsan kurumas ve zerindeki ya

yapklklarnn syrlmas, tuzlanmas ve tekrar
kurumas.
BAHARAT 27.09.1995 / 46
Cinsi Azami Azami Azami
Depolama tme Paketleme
Firesi (%) Frnlama Firesi (%)
Firesi (%)
Kuru Bira
Mayas 0.5 - 0.5
Toz Ac Biber 1 - 2
Toz Tatl Biber 1 - 2
Pul Biber 2 - 0.5
Yaprak Biber 2 - 0.5
Ku zm 2 - 1
Mahlep 1 1 0.5
Karbonat 1 - 2
Limon Tozu 0.5 - 1
Rendelenmi
5
Hin. Cevizi 0.5 - 2
Nane 1 - 2
Not: tmeye ilikin fire oranlar modern aletlerle yaplmas durumunda sz konusudur.
Tane Havlcan (in):

a) Meneinden ithalat %3
b) Avrupa limanlarndan ithalat %1.5
c) Toptan ambar %0.5 (binde be)
d) Perakende sat firesi %2
Toz Kna:(Hindistan, Pakistan):

a) Meneinden ithalat % 0.5 (binde be)
b) Avrupa limanlarndan ithalat %-
c) Toptan ambar %2
d) Perakende sat firesi %2
e) Paketleme %2
Hindistan Cevizi: Taze hindistan cevizi ya meyve olarak mtalaa

edildiinde, katedilen yolun uzunluu, hava ssnn deiimi gibi
nedenlerle %15e varan fire verebilir. Fire oran d
grnmnden deil, iinin yeillenmesinden anlalr.
*Tane Kk Hindistan Cevizi (Endonezya)
a) Meneinden ithalat : %2
b) Avrupa limanlarndan ithalat: % 1
c) Toptan ambar : % 0.5 (binde be)
d) Perakende sat : %2
e) tme : %4-5
f) Paketleme Fireleri : %2
*Rendelenmi Hindistan Cevizi: (Seylan, Endonezya)
a) Toptan Ambar : %1
b) Meneinden ithalat : %0.05
c) Avrupa limanlarndan ithalat: %0.05
Not: tmeye ilikin fire oranlar modern aletlerle yaplmas durumunda
sz konusudur.
Taze Zencefil(Tral, in)

a) Meneinden ithalat : % 2-3
b) Avrupa limanlarndan ithalat: % 1
c) Toptan ambar :%2
d) Perakende sat :%2
e) tme : %5
f) Paketleme Fireleri : %3-5
Not: tmeye ilikin fire oranlar modern aletlerle yaplmas durumunda
6
sz konusudur.
Buhur:
a) Toptan ambar :%10
b) Perakende sat :%3
c) Paketleme :%3-5
rek Otu:
a) Toptan ambar :%2
b) Perakende sat :%2
c) Yabanc maddeleri ayrma :%2-3
d) Ykama kurutma :%1-2
e) Frnlama :-
f) Paketleme :%4-5
Ku zm:
a) Toptan Ambar : % 0.5 (binde be)
b) Perakende Sat : %1
c) Paketleme : % 6-8
Nane (Kuru):
a) Toptan Ambar :%4
b) Perakende Sat :%2
c) Paketleme : % 2-4
AKTARYE:
ubuk Vanilya: Koruma artlarna gre deimekle beraber ,
%4-8 orannda fire verir.
Sigala Ya: Beklemeden dolay herhangi bir fire sz konusu deildir.
BAKLA Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 12.05.1954 / 109

olma nedeniyle en ok %4 fire verir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
BAL Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 12.05.1954 / 109

olma nedeniyle yazn %4, kn %2 fire verebilir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
BALIKLAR Sudak Balklar: 700 gramdan aa sudak 27.09.1995 / 46
balklarnn pullarnn temizlenmesi, ba ve
kuyruunun atlmas, iinin temizlenmesi,
klnn karlmas ve iki para halinde
dondurulmasndan dolay fire oran % 60-65 arasdr.
7
Yayn Bal : * 1-5 kiloya kadar yayn balnn fileto imalat esnasnda
verebilecei fire oran
% 40-50 arasdr.
*hra etmek amacyla stok yaplarak dondurulan balklarn tuzlama
ilemi sonunda verebilecei fire oran :
Sazan bal : 300-1 000 grama kadar % 30 - 40
Yayn basz temizlenmi: 1500- 3000 grama kadar % 25 - 30
Dondurulmu baln Avrupa'ya nakli esnasnda
% 2'ye , Amerika'ya nakli esnasnda % 3'e kadar fire
kabul normaldir.
*Dondurulmu balklarda dondurulmadan tr fire ve zayiat :
-lk ay iin : % 2
-6 ay iin : % 3
-1 sene ve yukars iin: % 4 civarndadr.
* Taze balklarda fire ve zayiat :
-Olduu gibi bir ka gn iinde buzhanede buzla muhafaza
edilip ihra edilen balklarda % 1-2
leri temizlenmi, derileri yzlm ve kafas atlm
balklarda % 50 - 60 civarndadr.
Karides: sat ve ihracatnda ortalama % 1 civarnda fire
verebilir.
Hamsi : Hamsi bal tuzlamas ileminde sarfedilen
tuz miktar :
1) Paal ( byk f ve depolama )
dkme yaplan tuzlama safhasnda tuz miktar
% 25'dir.
2) Birinci safhadaki depolardan daha
kk depolara istif edilerek yeniden yaplan
tuzlamada da % 25 tuz sarfedilir.
3) Bu ekilde tuzlanan balklar bask altnda gnde
iki kere salamuras tamamlanmak artyla mevsime
ve ihra edilecek memleket talep ekline gre 6-8 ay
sreyle bu ekilde bakma tabi tutulur.
Bu bakmlar esnasnda 1 yl sreli bir ilem iin asgari
% 150 orannda tuz sarf edilir.
Canl hamsinin salamura hamsi imali sonucunda,
verebilecei fire :
1-) Temizlenmemi hamsi balklarnda ( tuzlu) % 30,
2-) Kafalar kesilmi hamsi balklarnda irilerde
% 35, ufaklarda % 40
(bu cins hamsilere tuzlu Anuez bal denilmektedir)
3-) Kafalar kesilmi , karnlar da boaltlmlarda
8
% 40 - 45 (Bu cins hamsilere barsaksz
tuzlu Anuez bal denilmektedir)
Ylan Bal: * a) Ylan balnn retimi , iinde yabanc maddeler
bulunmayan bir avlanma sistemiyle yaplr, yani avlanan
ylan balklar iinde baka bir tr balk yoktur.
b)Ylan balnn cildinde tutulduu zaman leze tabir
edilen bir tabaka mevcuttur. Bu tabaka kaygandr
ve balk tutulduktan sonra silinerek atlr ,
bundan dolay ambalajlanmadan nce % 1
civarnda fire verir.
c) Baln ambalajlanmas srasnda alclarn
isteklerine gre bykl ve kkl gruplara
ayrlmas mmkndr, bu operasyon srasnda fire
daima mevcuttur. Bu gibi maniplasyonlarda % 10
kadar fire meydana gelebilir. Deerlendirilmeyen
ksmlar vardr, bunlara kma balk denir.
d) Dondurulmada da %3-5 civarnda fire vermektedir.
(Bu oran buzhanede kalma sresine gre deiir)
* Kpek balnda barsaklarn temizlenmesi,
derisinin yzlmesi esnasnda, fileto hale gelinceye
kadar oluan fire oran yaklak %70-75 arasnda,
karidesin halanp kafas ile kabuklarndan ayklanmas
halinde ise, fire oran %70 civarndadr.
Turna ve Sudak Bal:1) Turna ve Sudak balklarnn gllerden alnp stanbul'a

kadar taze olarak naklinde % 3 civarnda,
2) Bu balklarn ii alarak (vide) temizlenmesi halinde
byklklerine ve kklklerine gre % 20-30 orannda,
3) Flato yapld takdirde ;
-Derisi stnde iken byklklerine ve kklklerine
gre % 30-40 orannda,
- Derisi yzld takdirde yine byklklerine ve
kklklerine gre % 40-50 orannda fire verebilir.
Kerevit (Tatl Su stakozu): Canl kerevitlerin av yerinde (300/800 km.mesafeden)

imalathaneye teslimine kadar l ve arlndan
kayb dolaysyla verebilecei fire oran % 20ye kadardr.
Ayrca canl tesellmden sonra imalatn eitli aamalarnda
(halamadan dondurulmasna kadar) azami %10a kadar
fire ve zayiat olabilir.
9
BALIK YAI VE UNU : -Hamsideki balk unu oran : ortalama 27.09.1995 / 46
%15-17 arasnda,
- Hamsideki balk ya oran : ortalama %7-9 arasnda,
-stavrit (kraa) balndaki balk unu oran
ortalama % 8-12 arasnda,
- stavrit (kraa) balndaki balk ya oran
ortalama % 3 ila 5 arasnda,
- malata giren 1.355.527 kg istavrit (kraa)
balndan kan balk ya ortalama 54.000 kg'dr.
-malata giden hamsi balnn imal safhasnda
verdii fire ortalama % 70,
- malata giren istavrit balnn imal safhasnda
verdii fire ortalama % 85' dir.
BALMUMU En ok %1 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
BAMYA (Kuru) Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 12.05.1954 / 109

olma nedeniyle en ok %5 fire verir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
BANYO VE MUTFAK 26.10.1988/15

AKSESUARLARI: Ykleme ve boaltma, nakliye ve istiflemeden 27.09.1995/46
(Aynalar, klozet dolay %2 zayiat verebilir.
kapaklar, etajer,
dolap, sabunluk,
katlk)
BAYRAK Bayrak imalinde iplik fireleri; 27.09.1995 / 46

a) Hazrlama srasnda %1-1,5
b) Dokuma safhasnda %2-3
c) Terbiye safhasnda boya ve apre firesi %4-7
d) Bayrak, rafta beklerken baz nedenlerle satlamaz
hale gelmesi halinde %1 civarnda fire verebilir.
BEZ (HAMBEZ) Ham bezin kasar, merserize ve emprime ilemini 27.09.1995 / 46

takiben bezin geniliinin ayn kalmas gz nne
alndnda, bezin sklk ve konstrksiyonuna
gre %5 -12 arasnda eksilmesi normaldir.
Ham bezlerin boya ve terbiye ilemlerinde proseslere
gre fire oran deiir. Konstrksiyon ve rg ekli
firelerde farkllk sebebidir. Ham bezden balayarak
kasar, merserize, boyama ve sanfor yaplan mallarda
10
%5-15 arasnda fire olabilir.
Sanfor ileminden sonra, Avrupa standardlarna gre
mallarn (+/-) %2 orannda ekmesi normaldir.
BEZELYE (Kuru) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 30.07.1969 / 37

olma dolaysyla en ok %2 fire verir 12.05.1954 / 109
16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
BBER (Kara) Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nede- 12.05.1954 / 109

niyle yazn %3e kadar fire verir 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
BBER (Krmz) Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nede- 26.03.1980 / 24

niyle yazn %4, kn %2 fire verebilir. 26.10.1988 / 15
BBERYE Ham biberiye tlerek ihracata hazr hale 30.11.1994 / 35

gelinceye kadar %50'ye kadar fire verebilir.
BSKV Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 16.11.1956 / 144

zayi olma nedeniyle yazn %3-4, kn %3-4 26.10.1988 / 15
fire verir.
BLOK TEREYAI lenmemi Blok Tereyann Ambalajlanmas 30.04.1997/19

esnasnda verebilecei fire ve zayiat oran %5tir.
BORU Boru fabrikalarndan satn alnan, toptan ve 30.12.1964/18

perakende satlan siyah ve galvanizli su borularnn 26.10.1988/15
satndan tr al ve sat arasnda binde
l firesi normaldir. 30.12/1964/18
Pik dkm pis su borular ve teferruat ykleme, 26.10.1988/15
boaltma, nakliye ve istif esnasnda krlmalardan 27.09.1995 / 46
dolay %5 zayiat verebilir.
BORU elik mobilya ve bro eyalarnn imalatnda 26.03.1980 /24

(Sa Profil boru) %15e kadar fire verebilir. 26.10.1988 / 15
BORU %10 oranndadr. Elektrik kablosu montajnda 26.10.1988 / 15

MONTAJINDA zayiat %10 oranndadr. Demir ve sa ilerinde ise
ZAYAT %15-20 orannda zayiat olur. nce satan mamul
kanal ve tablo imalinde zayiat %30-40 oranndadr.
Elektrik shhi tesisat, kalorifer tesisat vb. tesisat
malzemeleri montaj esnasnda %5 zayiat olabilir.
11
BOYA (Anilin) Kristal sularn kaybetme veya hava artlar dola- 16.11.1956 / 144
ysyla bozulma nedeniyle perakende satlarnda 26.10.1988 / 15
%1 zayiat meydana gelebilir.
BOYA (Toz) uvallarda tozumadan dolay toptanclarda 05.12.1957 / 158

%3, perakendecilerde %2 orannda fire ve zayi- 26.10.1988 / 15
at olabilir
BOYA (Alminyum Toz) Bulunduu kabn eitli sebeplerle sk sk al- 04.06.1969 / 181
mas kaba boalma ve tozumadan dolay 26.10.1988 / 15
toptan satlarda en ok %2 zayiat verir.
BOYA (Alminyum Sv) Toptan satlarda %1-0 fire verir. 26.10.1988 / 15
BOYA (Yal) I) Ak kaplarda, hava ile temas eden boyann 05.12.1957 / 158
sathnda kaymak husule gelmesi, yal boyann 26.10.1988 / 15
bnyesindeki baz yalarn uucu olmasndan ve
kaptan kaba aktarmalardan dolay %3 fire ve
zayiat meydana gelebilir.
II) Kutulu yal boyalarda fire ve zayiat sz

konusu deildir.
BOYNUZ-TIRNAK Taze kk ve byk ba hayvan boynuz ve 27.09.1995 / 46

trnaklar iin fire miktar % 10-15 civarndadr.
BRLCE Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat 12.05.1954/109

aamasna gelinceye dek %4e kadar fire ve zayiat 26.10.1988/15
verir. 27.09.1995 / 46
Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi
olma nedeniyle toptan satlarda %2ye, uvaldan
alnp otomatik makinalarda paketlenmesi srasnda
%2ye, paketli perakende satlarda %1e kadar fire ve
zayiat verebilir.
Eer paketleme yaplmayp dkme sat yaplrsa,
perakende satlarda %3e kadar fire ve zayiat verebilir.
BRANDA Dz imalatta %3-5 arasnda zayiat verir. Demir 26.03.1980 / 24

konstruksiyon zerine, reklam tentelerinde, gne- 26.10.1988 / 15
lik ve emsiye gibi vs. imalatta %20'ye kadar zayiat
verir.
12
BRKET Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 16.11.1956 / 144
olma nedeniyle ykleme ve boaltma esnasnda 30.07.1969 / 37
%1-3 arasnda zayiat verir. 26.10.1988 / 15
BUDAY Sevkiyat zayiat %0.5, ambar firesi %1, tme 12.05.1954 / 109
zayiat %1.5 toplam %3 fire ve zayiat verebilir. 16.10.1956 / 144
26.10.1988 / 15
BULAMA Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

zayi olma nedeniyle yazn %3, kn %3 fire 16.10.1956 / 144
verebilir. 26.10.1988 / 15
BULGUR Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat 26.03.1980/24

aamasna gelinceye dek %3e kadar fire 26.10.1988/15
ve zayiat verebilir. 27.09.1995 / 46
Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi
olma nedeniyle toptan satlarda %2ye, uvaldan
alnp otomatik makinalarda paketlenmesi
srasnda %2ye, paketli perakende satlarda %1e
kadar fire ve zayiat verebilir.
BURAK Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 16.11.1956 / 144

zayi olmas nedeniyle %3 fire verir. 12.05.1954 / 109
26.10.1988 / 15
BZ Ykleme boaltma esnasnda %1-3 arasnda 30.07.1969 / 37

zayiat verir. 26.10.1988 / 15
CAM(Dz Camda) 40 m.lik Paletli 29.03.1978/34

Katsz Sehpal veya 26.10.1988/15
Sandklarda Blok Halinde 30.11.1994/35
(%) (%)
-------------- ---------------
1) Toptancda
(stanbul vs. 4.5 3.5
yerlerden naklinde)
2) Toptancdan 1
perakendeci
maazasna nakilde
13
3) Maazada 2
istifleme ve
maniplasyon
4) naat mahalline 2
nakil ve mteriye
teslimde
5) Yerine 2 2
yerletirilmesi ve
taklmasnda
CAM(Asit lemeli 1) Nakliye esnasnda 2

Camda) 2) Bask annda 2
3) Asitle camn ilenmesinde 6
4) Stoklamada 2
5) Sevkiyatta 2
CAM(Hurda Cam) Hurda cam krnn kuru krma ve ykama

aamalarnda %3 ile %5 arasnda,
ayklama aamasnda ise %06 fire verir. 24.06.1998/34
CANLI HAYVAN I) Borsada satlan hayvanlarda teaml halinde 04.04.1957 / 150

teden beri devam edegelmekte olan ve canl 26.10.1988 / 15
hayvandan tketim blgelerindeki kesim esna-
snda drlen tokluk fark:
-Srlarda %8,
- Koyunlarda %5,
- Kuzularda %3 oranndadr.
II) Canl hayvanlarn retim blgelerinden

tketim blgelerine nakledilirken tam gda
almamas yznden i boalmas, et ve ya
kayb sebebiyle yolun uzak veya yakn oluuna
gre verecei fire:
- Dou Anadolu'dan blgemize yaplan
nakliyatta %12,
- Orta Anadolu'dan blgemize yaplan
nakliyatta %5
- Yakn blgelerden yaplan nakliyatta
%3 oranndadr.
III) Canl hayvanlarn nakli esnasnda yazn

scaktan ve kn souktan yolculua tahamml
edemeyerek vastann normal ykleme haddine
14
uyulup uyulmadna gre farkl olan
lmlerden dolay zayiat da ortalama olarak
%2 oranndadr.
CEVZ Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nede- 26.03.1980/ 24

niyle aata yeil kabuu kurumu ve toplandk- 26.10.1988 / 15
tan sonra bu kabuu temizlenmi, kabuklu ya
cevizler ihra iin kurutulup hazrlanmas esna-
snda zayiat hari %7.5'e kadar fire verir.
CEVZ(Kabuklu) Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma 26.03.1980 / 24

nedeniyle %10'a kadar fire verir. 26.10.1988 / 15
CEVZ Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma 26.03.1980/24

nedeniyle %5'e kadar fire verir. 26.10.1988/15
30.11.1994/35
CEVZ KK BOYA %5 orannda fire verir. 16.11.1956 / 144

(Swak) 31.03.1965 / 23
26.10.1988 / 15
CVATA-VDA
SOMUN Scak basma usulne gre civata ve somun 27.09.1995 / 46
imalatnda fire oranlar:
a)elik civata imalatnda fire oranlarnn, imalat
aamalar itibariyle toplam olarak;
1- Kesme firesi %0.8-1
2- malat firesi %20-25
3- malat bozuu firesi %5-12
Toplam %25-38 arasnda deitii,
b) elik somun imalat firesinin ise ortalama %50
orannda olduu anlalmtr.
Souk ekillendirme ovalama yntemine gre vida-civata
imalatnda fireler:
A-Alt kebal vida, civata imalat iin;
1- apaklama firesi %11.6
2- Kalp bozuu firesi %5
3- Perin ayar firesi %4-6
Toplam %26.6-30.6
B- Tornavida bal vida, civata imalat iin,
1- Kafa yarma firesi %2.9
15
Toplam %13.9-17.9
C- Tornavida bal sa vidalar iin;
1- Kafa yarma firesi %2.9
5- U koparma firesi %3-6
Toplam %16.9-23.9 olarak tesbit edilmitir.
CVCV Bir civcivin yumurtadan ktktan yetikin hale 27.09.1995 / 46

gelinceye kadar (kesim haline gelinceye kadar)
verebilecei kayp, herhangi bir hastalk olmamas,
yemin kaliteli ve iyi olmas, kmeslerin bakml ve
ok temiz tutulmalar kayd ile en az % 5 olabilir.
* Salkl, iyi selekte edilmi dolaysyla ok
kk ve sakatlar ayrlm civcivler, zel
havalandrma ve stma dzeneine sahip civciv
nakil arabalar ile sevkedilirse,
-Sevkedilecek mesafenin uzunluuna,
-Srcnn dikkatine (ok hzl gitme, ani fren yapma, v.b.)
-Havann ok scak ve ok souk oluuna gre

nakil srasnda ortalama %3-5 arasnda lmler
grlebilir.
CORAGUM Coragum, dekstrin-niasta trevlerinin ve gli- 26.12.1986 / 38

DEKSTRN kozun alm satm srasnda sevkiyat ve depo- 26.10.1988 / 15
NASTA lama aamalarnda ambalaj salam ise zayiat
TREVLER szkonusu deildir. Ancak, ambalajn iyi yapl-
VE GLKOZ mamas halinde deiik oranlarda zayiat vere-
bilir. Bu zayiat ise azami %2'ye kadardr.
ADIR BEZ adr imalatnda %10'a kadar zayiat verir. 26.03.1980 / 24

26.10.1988 / 15
AVDAR Sevkiyat zayiat %0.5, ambar firesi %1, 12.05.1954 / 109

tme zayiat %1.5, toplam %3 fire ve 16.11.1956 / 144
zayiat verir. 26.10.1988 / 15
16
EKRDEK (Kabak) Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma 12.05.1954/109
nedeniyle en ok %12 fire verir. 16.11.1956/144
26.10.1988/15
30.11.1994/35
EKRDEK (Kabak) Kavrulmadan dolay 04.04.1957 / 150

26.10.1988 / 15
1- Tuzsuz Kabak ekirdei
a) Balkesir mallar %15,
b) Karadeniz mallar %20, fire verir.
2- Tuzlu Kabak ekirdei tuz nisbetine gre
%5'e kadar fire verir.
EKRDEKL reticiden alnan ekirdekli kuru vine ve kuru kirazn 30.12.2003 / 54

KURU KRAZ temizlenip ihracata hazrlk aamasna getirilmesi
KURU VNE Srecinde oluacak fire ve zayiat oran %18dir.
ELK Piyasada alc arzusuna gre kesmek suretiyle 27.09.1995 / 46

satlan elikte bu ilem sonucunda verebilecei
fire ve zayiat oran iin, eliin hangi yntem
ve aralarla kesildiinin bilinmesi gerekir. Buna
karn byle bir ilemde ortalama %2-4 arasnda
fire ve zayiat normal bulunmutur.
Sanayi eliinin testere ile kesimi esnasnda testere
kalnl 2-5 mm. kadar olursa fire verebilir.
Kesilecek parann uzunluuna gre fire oran %0.5
(binde be) ile %2 (yzde iki) arasnda deiebilir.
Oksijen ile kesimde, kesilen parann byklne
gre zayiat oran %0.5 (binde be) ile %2
(yzde iki) arasnda deiebilir. Makasla
kesimde fire szkonusu deildir.
ELK HALAT elik halatlarn roda bozularak yaplan perakende 27.09.1995 / 46

satlarnda hassas l aletleri ile lmleme
yaplamamasndan dolay TS 1918 ve DIN 3053
normlarna gre kabul edilebilir fire oranlar
aadaki gibidir:
17
Lif zl Halatlar elik zl Halatlar
-------------------------- -------------------------------------
Halat ap Metre Fire(%) Metre Fire(%)
------------- ------------- --------- ------------- -------------
3mm. 25m..kadar - 10 m. -
4mm. 25-100 m. 25m.kadar -
5mm. Yukars 05 25m.yukars 8
11mm. 25m.kadar 08 25m.kadar 1
12mm. 25m. yukars 1 25m.yukars 1.5
16mm. 25m.yukars 1 25m.yukars 1.5
36mm. 25m.kadar 1.5 25m. kadar 2
48mm. 25m.kadar 1.5 25m.kadar 2
ELTK eltik rn depolanmas ve tanmas srasnda 28.06.2005/5

Rutubet kaybndan dolay %1 fire verir.
100 Kg.eltik rnnde verim oranlar; %50-56 pirin
%18-12 krk, %7,5-8 kepek, %18-22 kabuktur.
EMEN Alm, satm, rutubetini kaybetme ve ihracat 26.10.1988/15

aamasna gelinceye kadar verebilecei fire ve 25.10.1989 / 30
zayiat oran %10'a kadardr.
ILBAN Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 26.10.1988/15

olma nedeniyle %7-8 fire ve zayiat verebilir. 27.09.1995 / 46
EK Kesme iekler btn safhalarda toplam %20 27.09.1995/46

civarnda fire ve zayiat verebilirler.
ieklerin kamyon, tren ve uak ile nakliyesi,
ykleme ve boaltlmas, hava artlarnn uygun
olmamasndan dolay reticiden toptancya intikal
etme safhasnda, toptancdan iyerlerine gelene kadar
ve iyerlerindeki bekleme ve satlmayp imha
18
edilmeleri esnasnda verebilecei fire ve zayiat miktarlar
aadadr.
Tarladan toptancya gelinceye kadar : %5
Toptancdan perakendeciye gelinceye kadar: %5
Perakendecide sat esnasnda : %10
KOLATA Yaz aylarnda gece gndz s farkndan 30.11.1994 / 35

dolay, gndz eriyip gece donan ikolata
homojenliini kaybederek bayatlar ve satl-
mas imkansz kt bir grnm alr. Bunlar
satlamad ve sat d kaldndan %10'luk
bir fire vermektedir.
KOLATA(BTTER)
(KVERTR) malat esnasnda %5e kadar fire verebilir. 27.09.1995 / 46
FT CAM: Kesilen llerdeki deiiklie gre plakaya 27.09.1995 / 46

uyumu nedeniyle ift cam imalatnda %15 ile
%20 civarnda fire meydana gelebilir.
PURA ipura ve Levrek balnn (kltr altnda) 2 gr 29.09.1999/50
dan pazarlama boyu olan 350 gra kadar olan
retim-besleme srelerinde oluan zayiat oran ve
tketilen yem miktarnn
yem(kg) retilen balk(Kg) lm(zayiat)oran (%)

ipura(kafeste ve 2.300 1 %20
Havuzda retim)
Levrek(Kafeste ve 2.000 1 %22

Havuzda retim)
Not:Bu oranlar mevsimlere ve yllara gre deiiklik arz edebilir.Pazarlama boyu
bydke yem tketimi artabilir. Kullanlan teknoloji ile bu oranlar deiebilir.
MENTO a) imento iin fire sz konusu deildir. 12.05.1954 / 109
Ancak ithal edilen kat torbalar iindeki 07.03.1957 / 149
imentolar mahrete vapura, vapurdan ata, 26.10.1988 / 15
attan arabaya ve kamyonlara ykleme ve
boaltma edilir ve depoya nakli ve istif edilirken
%2 orannda zayiat verir.
b) Deniz ar gelen ve giden kat torbalar
iindeki yerli mal imentolar mteaddit aktarma
sebebiyle %2'ye kadar imal edildii ehir dahilin-
de de %0.5'e kadar zayiat verir.
19
MENTO 26/12/2001-29
*imentonun patlama ve dklmesinden %1e kadar fire vermesi normaldir
*imentonun fabrikadan tesliminden sonra motor ve kamyonla nakledilmesi, depoya
boaltlmas, tekrar yklenmesi srasnda %5e kadar zayiat vermesi (nakliye ve
depolama zayiat beraber), toptan veya perakende alm satmndan depolamadaki zayiat
nispetinin ise %1 (yzde bir) e kadar (yalnz depolama) normal kabul edilebilir.
*Hazr imento retiminde fire ve zayiat oran %1,5 civarndadr.
*malata verilen dkme imentonun firesi, yaklak olarak %10 civarndadr.
*Toptan torbal imento satnda meydana gelebilecek fire oran %1dir.
HAZIR BETON
*Hazr beton imalatnda fire 3 maddede vardr. Bunlar;

1) imento %3 (su yediinde)
2) nce agrega %6 (ince kum-mcr karm esnasnda)
3) Kaba agrega %4tr. (kaba kum-akl karm esnasnda)
a) 1 m3. beton imalatnda kullanlabilecek malzeme miktarlar;
B-160 B-225 Grobeton

0,500 m3. Kum 0,530 m3. Kum 0,580 m3. Kum
0,350 kg. imento 0,350 kg. imento 0,250 m3............imento
0,750 m3. akl 0,720 m3. Krmata 0,810 m3 Krmata
125 Litre Su 125 Litre Su 125 Litre Su
-naatlarda mikser iinde kalan zaiyat %5dir.
NKO LEVHA Galvanizli olduundan fire ve zayiat vermez. 30.07.1969 / 37

26.10.1988 / 15
V Ortalama %4 fire ve zayiat verir. 26.03.1980 / 24

26.10.1988 / 15
ORAP -Naylon ve yn iplik olarak iletmeye girip rg 27.09.1995 / 46

ve forma ilemleri yaplarak orap olarak iletmeden
kmas halinde naylon iplik %4-5, pamuk-naylon
karm erkek orab %10, akrilik-naylon karm
erkek orab %10, yn-naylon iplik karm kadn
orab %10 civarnda fire ve zayiat verebilir.
-Dnya normlarna gre, kamgarn iplikler
%18.25 rutubetli olarak fabrikadan sata arz edilir.
Dolaysyla toptanc firmalara bu norma gre teslim
edilmi olmas lazmdr.
20
K aylarnda normal hava rutubetine gre bu ipliklerin
%2 orannda, yaz aylarnda da %4-5 orannda
rutubet kaybetmesi normaldir.
Kamgarn (yn ve orlon) ipliklerin toptanc depolarnda
ortalama %3 ve %4 rutubet kaybetmesi ile arlndan
bu oranda fire vermesi mmkndr.
EN En ok %5 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
UVAL (Yeni) Kuma halinde gelen ve yerli dikii yaplan 26.03.1980 / 24

uvallarda zayiat oran %5'e kadardr. 26.10.1988 / 15
UVAL ve EMBER Hurda olarak alnp gerekli tamir 26.03.1980/24

(Hurda) ve dzeltmeleri yapldktan sonra sata 26.10.1988/15
arzedilen emberler %20-25'e, uval ve 30.11.1994 / 35
kanavieler %25-30'a kadar fire ve zayiat
verebilir.
DARI (Akdar-Kum- %0.5 Sevk zayiat 12.05.1954 / 109

dar-Msr Dar) %3 Ambar firesi zayiat 16.11.1956 / 144
%1.5 tme 26.10.1988 / 15
olmak zere Dar toplam %5 fire ve zayiat
verir.
DAMIZLIK TAVUK mrleri 72 hafta olan damzlk tavuklarn, ilk 28.05.1997/20

20 haftalk bytme, yetitirme dneminde %5-7
son 52 haftalk verim dnemlerinde %10a kadar
fire ve zayiat olabilir.
DAMIZLIK HND Damzlk hindi yetitirme nitesinden, hindi yumurtlatma 28.12.2005/12

nitesine transfer zayi oran: %1
Dllenmi hindi yumurtas retim fire oran: %4
retilen dllenmi hindi yumurtas sat sevk fire
oran(kulukahaneye transfer): %01
Seleksiyon ve retim sonu kesimhaneye canl hindi nakliye zayi
oran: %05
Kesimhaneye sevk sonras kesim aamasna kadar fire oran:
%04
21
Kesim yaplan bir hindinin fire ve zayiat oran (sakatat talk,
cier, yrek dahil ): %25
DANA: Etlik danalarn nakliye esnasnda, yetitirme 28.04.1999/28

dnemindeki lmlerinden dolay ve kesimlerinde
oluacak fire oranlar. (Etlik danalar genellikle en
az 12 aylk iken ve asgari 175 kg. ve azami 300kg.
iken beslenmek zere satn alnrlar.)
a)Nakliye esnasndaki lm oran (Adet) % 0.2 (Binde2)
b) Besi dnemindeki lm oranlar (Adet)
- 0 -1 Ay dnemindeki lm oran % 0,1 (Binde 1)
- 2 -6 Ay dnemindeki lm oran % 0,05 (Onbinde 5)
c)Kesimle ilgili fire ve zayiat oranlar (Adet/kg)
- Kesim kontrolnde imha oran (Adet) % 0.2 (Binde 2)
- Kesimi yaplan danann fire ve zayiat oran (kg) % 45
(100 kg. canl danadan 55 kg. karkas dana eti elde edilir.)
d)Besi sresince (ortalama 6 ay) yemdeki fire ve zayiat oran
- Kaba ve kesif yemlerde %8
- Silaj yemlerde %28
1-KASAPLIK DANA 31/01/2001-16
A-KESM SAFHASI
100 Kg canl arlndaki kasaplk danadan ;
Ortalama. % 55 randmanl (bbrek yal ,scak karkas) elde edilir.
B-TOPTAN SAFHASI
Bbrek yal ,soutulmam scak kasaplk dana karkasta ;

18- 24 saatlik soutmada %2 soutma firesi ve
hayvann rk ve besi ekline bal olarak %5 - %7
arasnda bbrek ya firesi oluur.
C-PERAKENDE SAFHASI
Bbrek yasz , soutulmu kasaplk dana karkasta paralama
Sonucu; hayvann rkna bal olarak
%16-18 Kemik firesi
% 2- 3 ya ve sinir firesi
%1 Paralama firesi olmak zere perakende safhasnda
Toplam %19-22 arasnda fire oluur.
2-KASAPLIK KUZU
22
A-KESM SAFHASI
Kasaplk kuzulardan tokluk firesi dlm canl arlna gre ;
Muhtelif koyun rklarna gre deien %44-%48 randman aralnda
Kuyruk yal,cierli,scak karkas elde edilir.
B-TOPTAN SAFHASI
Kuyruk yal ,cierli,soutulmam scak kasaplk kuzu karkasta ;
18- 24 Saatlik Soutmada %2,5-%3 soutma firesi oluur.
Ayrca ; kuyruksuz rklarda (kvrck, merinos vb) %0-%6 ,

Kuyruklu rklarda (karaman,dal vb) %10-%17 kuyruk ya
Ve %3-%4 takm cier vardr.
C-PERAKENDE SAFHASI
Kuyruk yasz,ciersiz,soutulmu kasaplk kuzu karkasta paralama sonucu;

Hayvann rkna ve yana bal olarak
%20-23 Kemik firesi
%2-3 ya ve sinir firesi
%1 Paralama firesi olmak zere perakende safhasnda
Toplam %23-27 arasnda fire oluur.
Terazi firesi bulunmamaktadr.
BEKLEME FRES
1 le 3 gn aras %3
1 ile 7 gn aras %4 bekleme firesi olumaktadr.
POL KARBONAT -Kullanm ve nakliye aamasnda %0.2 0.3 21.12.2000 / 15

DAMACANA aras fire ve zayiat verebilir.
DEFNE YAPRAI Defne yapra, kalburlama ve iinde 25.09.1974/25

bulunan toz, toprak, ta, p, sar ve zl 26.10.1988/15
kalite drc maddelerden ayklanarak 30.11.1994 / 35
rn elde edilinceye kadar %18'e kadar fire 24.02.1999/42
ve zayiat verebilir.
DEFTER malatta %5 ile %10 arasnda fire ve zayiat 16.11.1956 / 144

verebilir. 26.03.1980 / 24
- Toplarda kan noksanlk. 26.10.1988 / 15
23
- izgide kan fire.
- Balya kapak tahtalarnn nemli olmas sebe-
biyle alt ve st ksma gelen ksmlarn nemli ve
buruuk olmas nedeniyle.
- Nakliyat ve aktarmadan dolay.
DEMR Konstrksiyon (yuvarlak demir, lama silme, 26.03.1980/24

drtke demir, her cins profil demir, her 26.10.1988/15
tr kebent ve T demir vs.) imalatlarnda 30.11.1994 / 35
%15e kadar zayiat verir.
DEMR thal mal demirlerin uzun zaman ak havada 09.02.1956 / 134
tutulmas sebebiyle meydana gelen oksidasyondan 26.10.1988 / 15
dolay zayiat ve ba olarak kullanlan demir-
lerin zayiinden meydana gelen noksanlk toplam
%0.1 civarndadr.
DEMR Maazalarda kilogram ile satlan bilimum 25.03.1987/41

demirler (yuvarlk demir, lama silme, drtke 26.10.1988/15
demir, her cins profil demir, her tr kebent ve 30.11.1994 / 35
T demir vs.) kantar fark, oksidasyon, amba-
laj fark, ba fark, yamur ve toprak fark sebeb-
leriyle %1'e kadar fire ve zayiat verebilir
DONDURMA Paketlenmi dondurmalarn sat ve datm 25.02.2004 / 56

(Paketlenmi) aamasnda elektrik kesintisi de dahil olmak
zere %1 ile %2 arasnda fire ve zayiat oluur.
DURALT ve Gerek yklemede gerekse vastadan vasta- 03.02.1961 / 8

KONTRPLAK ya ve maazaya indirilmeleri annda kayp 26.10.1988 / 15
dmelerden dolay duralit ve kontrplaklar-
daki zayiat oran toptanclarda %0.5'e, pera-
kendecilerde %1'e kadardr.
DER Mezbahadan alnan ya derilerin mamul deri 26.04.1972/ 37

ve bilahare de giyim eyas haline getirilme- 26.10.1988/ 15
sine kadar geirdii safhalarda verebilecei fire 30.11.1994 / 35
ve zayiat oranlar:
KKBA HAYVAN DERLERNDE FRE VE ZAYAT:
I.Safha:
a) Hayvanlarn kesiminden itibaren derilerin
tuzlu kuru oluncaya kadarki geen safhada
24
%5-10 arasnda fire verir. Ayrca,
kullanlmayan deriler yznden (bozuk,
rk hamderi) %5 zayiat verir.
b) Hayvanlarn kesiminden itibaren derilerin

hava kurusu oluncaya kadar geen safhada %5-15
arasnda fire verir. Ayrca, kulla-
nlmayan deriler yznden (bozuk, rk hamderi)
%5 zayiat verir. Fireler mevsimine ve blgelere
gre bu oranlar arasnda deiir.
c) Tuzlu ve hava kurusu olarak piyasadan alnan

deriler de kilo bana %5 rutubet firesi verir.
II. Safha:
Pikle safhasnda ise zayiat oran %5 civarn-
dadr.
III.Safha:
Pikle deriden sonra finisaj da dahil %5-10 ara-
snda zayiata urar.
IV. Safha:
Konfeksiyonda zayiat:
a) III' nc safhadan gelen mamul derilerin
konfeksiyonda kullanlamayanlarn oran
(zayiat) %8-10'dur.
b)Konfeksiyon imalinde mamul deri kesimin-

den dolay %10 kesim zayiat verir.
BYKBA HAYVAN DERLERNDE FRE VE ZAYAT:

I.Safha:
A) Hayvanlarn kesiminden itibaren derilerin
salamura oluncaya kadar:
Sr ve Dana Manda ve Malak
Derilerinde Derilerinde
- K aylarnda %15 - 20 %15 - 25
- Yaz aylarnda %20 - 25 %25 - 30
- Dier aylarda %20 %25
fire verir. Ayrca kullanlmayan deriler

yznden (bozuk, rk hamderi) %5 zayiat
25
verir.
B) Hayvanlarn kesiminden itibaren derilerin:

a) Tuzlu kuru oluncaya kadar geen safhada
%50
b) Hava kurusu oluncaya kadar geen safhada
%60-65 fire verir.
Ayrca kullanlmayan deriler yznden
(bozuk, rk hamderi) %5 zayiat verir.
Fireler mevsimine ve blgelere gre bu
oranlar arasnda deiir.
C) Tuzlu ve hava kurusu olarak piyasadan

alnan deriler de kilo bana %5 rutubet
firesi verir.
II. Safha:
A, B ve C safhalarndan gelen deriler finisaj
da dahil:
a) Kselede %5-6
b) Vidalada %5-7
arasnda zayiat verir.
III. Safha:
AYAKKABI VE SARACYEDE ZAYAT:
a) II' nci safhadan gelen mamul deri ve 26.04.1972 / 37
kselelerin ayakkab ve saraciye imalinde 26.10.1988 / 15
kullanlamayanlarn oran (zayiat) %5-7'dir.
b) Ayakkab ve saraciye imalinde mamul 26.03.1980 / 24
deri ve ksele kesiminden dolay %30 26.10.1988 / 15
kesim zayiat verir.
DK MAKNASI 24.04.2002./33
*Diki makinalar imalatnda mevcut olan pik paralarn dkm firesi:
-Dkm, kupol ve dner ocaklar ile yapldnda; ergitme ve dkm fire oran:%7-
9,5
-Dkm, endksiyon ocaklar ergitmesiyle yapldnda; ergitme ve dkm fire
oran:%3,3
-Diki makinas kafa ve tabla ksmlarnn montaj esnasnda krlan veya
atlayanlar, yukarda bildirilen ocaklara arj edilerek tekrar ergitilir ve dkm yaplr ve
neticede ayn fire oranlar meydana gelir.
Mekanik talama, ileme firesi; ileme esnasnda yanl delme frezeleme ve
dkmden gelen paralarn ileme yerlerinde karncalanma kmas durumunda % 6 ila %
9 arasnda fire verebilir.
26
*Sanayi tipi konfeksiyon ve diki makinalar ile bunlarn yedekpara, sarf
malzemesi ve aksamlarnn alm-satm ve depolanmas esnasnda oluabilecek fire oranlar
aada belirtilmitir.
1-) Makine Ayaklar :% 05 13-) Elektronik Kontrol Kutusu :% 2
2-) Tablalar :% 3 14-) Elektronik Panel Kutusu :% 1
3-) Motorlar :% 2 15-) alter :% 3
4-) neler :% 3 16-) Anahtar :% 3
5-) aanoz :% 2 17-) Sigorta :% 4
6-) ne Mili :% 2 18-) Entegre Bord :% 2
7-) Bur :% 2 19-) ) ( Rom :% 2
8-) Lper :% 3 20-) Makas: :% 05
9-) Ayak :% 2 21-) Kesim Baklar :% 1
10-) Plaka :% 3 22-) Mazura :% 1
11-) Dili :% 1 23-) izgi Talar :% 1
12-) eitli Aparat :% 1 24-) aret Kalemleri :% 1
25-) Etiketleme Aletleri :% 1
DUVARDAN-DUVARA TUFTNG-BUKLE VE 25.12.2002/41
MAKNA HALISI TOPTAN SATI
Fabrikadan naylon ambalaj ierisinde top olarak alnan yeni imal duvardan- duvara
tufting-bukle ve makine hallarn; ambalajlarndan karlp hava almaya balamasyla
birlikte; s farklar taban kaplamasnda lateks genlemesi yarattndan tr %1-2
civarnda malzemede kayba neden olmas doaldr.
Parekendeci bayiiye satta halnn kesimleri esnasnda kesim paylar ve bak
kaymalar nedeniyle bir top halda; fatura edilemeyen ancak mal stounda grnen
yaklak%1-2 civarnda zayi olan malzeme kmas olasdr, mmkndr.
Hal toplar fabrikada karton mukavva boruya sarldndan ilk sarm ile ikinci
sarmn birletii yerde, hi dzelmeyen bir kat izi olutuu vakadr, tespittir. Malzemenin
bu ksm toptancnn satamayaca bir zayiattr ve muhtemelen %4 civarndadr.
zetle toptanc bayiinin; doann tabiat gerei ve mevcut teknolojik artlarda yl
sonunda stounda grnen ancak fiili olarak olmayan(ya da ie yaramayan paralardan
oluan) toplam %6- %8 arasnda bir fire kaybna maruz kald akardr.
Duvardan-duvara tufting-bukle ve makine hallarnn yerinde denmesinden tr

hallarn eninden ve boyundan, yerin ekline gre kesimi esnasnda muhtemelen %8-
%12 arasnda fire vermesi mmkndr ve bu miktar zayiat normaldir.
Tam daire veya elips benzeri alanlarn duvardan-duvara hal denmesi
esnasnda ise %21.5 civarlarnda fire ve zayiat verebilir.
Metre ile satlan(rnein yolluk gibi) hallarn hava temas neticesi %1-2, ayrca
ykanmalar sonucu da %1-2 olmak zere toplamda %2-%4 arasnda fire vermesi
mmkndr.
- 1 kg. 15/3 Nm. yn iplik retimi iin gerekli olan kirli ithal yapa miktar 2.400 kg.dr
- 1 kg. 15/3 Nm. yn iplik retimi iin srecinde ortaya kan fire oran %59dur.
27
- 1 kg. jt iplik retimi iin gerekli olan ham jt elyaf miktar 1.200 kg.dr.
1 kg. jt iplik retimi srecinde ortaya kan fire oran %20dir.
- 1 kg. akrilik Tops retimi iin gerekli olan akrilik elyaf miktar 1.100 kg.dr.
1 kg. akrilik Tops retimi iin srecinde ortaya kan fire oran %107dir.
- 1m2 makine halsnn dokunmas iin gerekli olan yn iplik miktar 1.800 kg.dr.
1 m2 makine halsnn dokunma srecinde ortaya kan yn iplikteki fire oran %15dir.
- 1 m2 makine halsnn dokunmas iin gerekli olan jt iplik miktar 0.800 kg.dr.
1 m2 makine hals dokuma srecinde ortaya kan jt iplikteki fire oran %15dir.
- 1m2 makine halsnn dokunmas iin gerekli olan akrilik iplik miktar 1.800 kg.dr.
1m2 makine hals dokuma srecinde ortaya kan akrilik iplikteki fire oran %15dir.
- 1m2 makine halsnn dokunmas iin gerekli olan pamuk iplik miktar 0.400 kgdr.
1m2 makine hals dokuma srecinde ortaya kan pamuk
plikteki fire oran %15dir.

Not: Trkiyede imal edilen ortalama makine hallarnn kulland malzeme ve fire
miktarlardr. Baz fabrikalarn dokuduu hallarn ilmik ykseklikleri farkl olduu iin bu
oranlar deiebilir. Standart 3 mm. Ykseklikteki bir hal iin kullanlan 1800 gr. Malzeme
iplik ykseklii 3,5mm.den 4mm.ye kt zaman malzeme miktar artar.
PEK HALI
1 m2. 8-10 no. lu Hereke ipek halya 5.000 gr. le 6.000 gr. pek kullanlmas gerekir.
Fire Gram
4.500 gr. Dmlk %67 3.015 gr.
250 gr. nce atklk .......... ............
250 gr. Kaln boy atks .......... ............
100 gr. zglk %33 330 gr.
3.345 gr.
1 m2. halda kalan ipek miktar 2.655 gr. Olup fire ve zayiat oran %55.80dir.
YN, PAMUK HALI
A-) Nakliye-Ambar Fireleri:

a) Yn plii hammaddesi fireleri;
Taradan gelen yn yapak, tiftik, kasapba ve orap ants ynn nakliye firesinin %3-5,
Bu maddelerin ambar firelerinin %2 olaca tespit edilmitir.
b) Yn plii fireleri;
1) Taradan gelen yn hal ipliklerinin merkezdeki ana ambara nakliyelerinde btn
mevsimlerde %2 fire verebilecei,
2) Yl iinde ambardan geen boyal ve boyasz her nevi yn hal ipliklerinin ambar firesinin
ortalama %3 olaca,
3) Merkez ambarndan taradaki imalat ambarlarna yaplacak yn ipliklerinin nakliye,
tahmil ve tahliyesinde %3 fire verebilecei,
4) Hal yn ipliklerinin tezgahlara intikalinden mamul hal haline gelinceye kadar %4-5
nispetinde fire verebilecei,
28
5) Hal imalat iin yukarda belirtilen safhalardan geen yn ipliinin hal imaline gelinceye
kadar verecei TOPLAM fire nispetinin (Boyama fireleri hari) %12-13 olabilecei tespit
edilmitir.
B) Yaprak Ykama Fireleri:
Hal ipliinde kullanlan yapalarn sebil, veya Anadolu, Ege, ark, Trakya mal gibi eitli
blgelere ait olmas, yapann kaln veya ince elyafl, ok kirli, akldakl, gmlek veya
dknt gibi hususiyetleri randmana etki etmektedir. Bu hususlar dikkate alndnda;
1) Kirli yapa ykamasnda %45-55 arasnda temiz yapa elde edilecei tespit edilmitir.
2) Kirli ynden elde edilen temiz yn tespiti gayet gtr. Kirli yn denen tabak ynnn
ok veya az kireli olmas, temiz veya ok kirli olmas, ykama eklindeki eitlilikler,
ykanmadan yalnz toz arkndan geirilerek kirecinin alnmas gibi eitli faktrlere gre
elde edilen temiz yn randmanlar ok deiik rakamlar arz etmektedir. Buna gre ykama
srasnda:
Krkm kuzu yn %10-20
Kirli tabak yn %20-40
Toz arkndan geirilen kirli ynlerin %18-20 arasnda fire verilebilecei tespit edilmitir.
C) Yn iplii harman randman firesi:
a) Yn iplii yapmak iin hazrlanan, harman ykanm yapak, gz yn, kasapba, yn,
orap ants yn ve tarak alt gibi tali haslattan meydana gelmise harman bnyesindeki
hammaddelerin deiik nispetlerine gre %70-90 arasnda yn iplii elde edilebilecei,
b) Hazrlanan harman, yalnz ykanm yapa ve ynden teekkl etmise harman
bnyesindeki yn yapa nispetleri ve bunlarn elyafnn uzun ve ksalna gre %80-90
yn iplii elde edilebilecei tespit edilmitir.
c) 1- Hazrlanan harman,%80 Anadolu yapas %15 kuzu yn veya besi ynnden
teekkl ettii takdirde, yoluk ve tarak alt gibi tali haslat nispetinin %5-6 arasnda
olabilecei,
2- Hazrlanan harman, %30-60 nispetinde yapandan olduu takdirde, yoluk,
tarak alt gibi tali haslatn %15e ykselebilecei
3- Tarak alt ve yoluk gibi tali haslat sata arz edilmeyerek %75-80 eksii ile harmana
katld iin ayrca haslat kayna olarak mtalaa edilemiyecei, tespit edilmitir.
D) Boyama fireleri:
Yn ipliklerin boyanmas esnasnda verecei fire bu iplii meydana getiren yapak ve
kasapba ynn scak su veya sodal su ile ykanp ykanmadna, harmana giren
maddelerin nispetlerine gre fire nispetinin asgari %8, azami %15 olabilecei tespit
edilmitir.
E) Hal imalinde kullanlan pamuk iplii firesi:
Gerek ile, gerekse bobin halindeki pamuk ipliklerinin katlama ve
bkmlerinde %5e kadar fire verebilecei,
Katlanp bklerek atk ve direzi haline getirilmi pamuk ipliklerinin tezgaha
intikaline kadar %3 fire verebilecei, tespit edilmitir.
F) Tali haslatn sarfiyat kabul edilmesi:
Son yllarda krpk, ekinti ve saaklarn bedelsiz olarak iiye braklmas teaml haline
gelmi olduu cihetle, krpk, ekinti ve saan tali haslat olarak deerlendirilmeyip
sarfiyat olarak kabul edilmesinin gerekecei tespit edilmitir.
29
G) Hal ykama fireleri:
a) Isparta tipi hallarn ykanmasnda %2-3 arasnda fire verecei,
b) nce hallarda ykama ve ekme firesinin %3 olabilecei tespit edilmitir.
H) Isparta tipi hallarda yn ve pamuk iplii sarfiyat:
Isparta tipi hallarn eitli kalitelerinde aadaki ortalama miktarlarda yn ve pamuk iplii
sarf edildii tespit edilmitir.
Hal cinsleri Yn iplii Pamuk iplii sarfiyat zg kg.

sarfiyat kg. Atl kg.
85.800 Dml hallar iin 3.500 1.000 0.900
85.000 Dml hallar iin 3.300 1.000 0.900
82.500 Dml hallar iin 3.100 1.000 0.850
78.000 Dml hallar iin 3.000 1.000 0.850
75.000 Dml hallar iin 2.900 1.000 0.800
72.000 Dml hallar iin 2.800 1.000 0.800
I) nce kaliteli hallar ve yn hallar
Son yllarda, blgede atks ve zgs yn hallar ile ince kaliteli hallar dokunmaya
balanmtr. Bu hallara sarf edilen ilme, atk ve zg miktarlar ile bunlardan tali haslat
olarak elde edilen krpk, ekinti,saak miktarlar aadaki cetvelde tespit edilmitir.
a)Atks, zgs pamuk ipliinden olan hallar:
Hal Cinsi Yn iplii kg. zg atk kg. Krpk-enti kg. Saak kg.
40x50 4,5-5 0,850 1.750-2 1.250 0,200
40x40 4,5 0,850 1.600 0,900 0,250
32x40 4 1.000 1.600 0,900 0,250
30x30 3,5 1.000 1.250 0,800 0,250
50x50 5,5 1.100 2.250 1,500 0,250
60x60 5,5 1.000 2.500 1,750 0,250
b) Atks ve zgs %100 yn olan hallar:

Atks ve zgs yn iplii olan 30x40 34x44 - 30x50 kaliteli hallarda (Atk-zg dahil)
bir metrekaresine 5 kg. yn iplii kullanld, bu hallarda bir metrekareden 250 gr. Saak,
1 kg. krpk ve ekinti kt,
c) nce hallarda ve %100 yn hallarda elde edilen saak krpk ve ekintinin bedelsiz
olarak iiye brakmakta olduu,
d) Genel olarak yeni dokuma blgelerinde ve yeni renen iiler tarafndan dokunan
hallarda, yukarda tespit edilen yn ve pamuk iplii sarfiyatlarnda normal miktarlar dnda
%5-10 arasnda ayrca bir zaiyat vermesinin normal olduu, tespit edilmitir.
* Dokumasz yer hallarnn demesinde denen yerin ekline gre %2-3 civarnda fire ve
zayiat verilebilir.
* Anadolu yn hallarn 1m2.sinde kullanlan yn miktar:
cm2.de 9 ila 20, dml hallarda m2.de 6 kg.
30
cm2.de 20 ila 36, dml hallarda m2.de 5kg.
ECZA MADDELER Eczanelerde ila imalinde kullanlan eterler, 26.03.1980 / 24

kloroform, karbon tetra klorr, kamfr ve 26.10.1988 / 15
mentol gibi ok uucu maddeler %50'ye
kadar; alkol ve sulu ekstrelerde %30'a kadar
kat ekstreler ve higroskopik maddelerde
%20'ye kadar fire ve zayiat vardr.
ECZA DEPOLARI VE la imalinde kullanlan eterler, kloroform, 26.03.1980 / 24

ECZANELERDE karbon tetra klorr, kamfr ve mentol gibi 26.10.1988 / 15
SATILAN ECZA ok uucu maddelerin toptan satnda %5'e
MADDELER alkol ve sulu ekstrelerin toptan satnda
%5'e, kat ekstreler ve higroskopik maddelerin
toptan satnda %3'e kadar fire ve zayiat meydana
gelebilir.
ECZA DEPOLARI, Krlma, bozulma, dklme, uma gibi faktrler 28.02.1973/5

TIBB MALZEME VE gznne alndnda Ecza depolarnda satlmakta 26.10.1988/15
D DEPOLARINDA olan tbbi mstahzarat, Tbbi malzeme ve 27.09.1995 / 46
SATILAN TIBB Di depolarnda satlmakta olan malzeme ve
MSTAHZARAT VE mstahzarat %5e kadar fire ve zayiat verebilir.
MALZEME
EKMEK -Ekmek imalatnda gramaj dtke, 31.05.2002/34

fire artmakta, randman dmektedir.
200 gr ekmek retim aamasnda %3 fire,
250-300 gram ekmek retim aamasnda %2 fire
retimden sonra sat aamasna kadar %3tr.
ELDVEN 1)Yn eldiven imalatnda kullanlan iplikler, 27.09.1995 / 46

rme atlyelerine sargl olarak geldiinden bu
konuda herhangi bir sarg firesi sz konusu
deildir. Bununla birlikte yumaklar ambalajl olarak
tartldndan, atlan ambalaj malzemesinden
dolay, ayrca sargl yumaklar zerindeki ya ve
31
rutubetin zamanla umas sonucu %1-2 civarnda,
2) rme safhasnda %3-4 civarnda
3) Monte safhasnda %1-2 civarnda,
4) Tylendirme safhasnda %1-2 civarnda fire
meydana gelir.
5) t safhasnda bir fire sz konusu deildir.
Bu belirtilen fire miktarlarna sakat ve paralar dahil
deildir.
-Sentetik elyafn (naylon muz) muhtelif safhalarda
verebilecei fire ve zayiat oranlar:
plik boyanrken %1
plik sarlrken %2
plik dokunurken %2-3 civarndadr.
- Trk standartlarna ait 240-UDK/667.01de saptanan
standart atmosfer koullar altnda normal kondisyonlu
ve rutubetli yn ipliklerinden imal edilen mallar iin
dokumada iplik firesi:
a) Hazrlama safhasnda (zg zmnde):
Kamgarn kumalarda %1-1.5
Straygarn kumalarda %1.5-2
b) Dokuma safhasnda:
Kamgarn kumalarda %2-3
Straygarn kumalarda %3-5 civarndadr.
c) Terbiye safhasnda:
a) Tamamen yn, normal bkmde kamgarn
ipliklerden mamul, yalnz boya ve apre
muamelesi yaplan kumalarda fire %4-7 arasnda,
b) Ynden krep, onde, bukle, frize ve mmasili fazla
bkml kamgarn, straygarn veya bunlarn karm
ipliklerden imal edilip, yalnz boya ve apre firesi % 8-12,
c) Tamamen yn straygarn ipliklerden imal edilip
dink ve sardon ile beraber boya ve apre yaplan
kumalarda fire %8-15 olabilir.
Toptan orlon satnda %0.5-1.5 civarnda fire
vermesi mmkndr.
- Pamuk iplii Trkiyede brt olarak satlmakta
ve 40-45 kg.lik bir uvalda 1kg. civarnda bobin,
uval, naylon torba daras hesap edilmektedir.
Bu bir kg.da %2 fireye karlk olmaktadr.
Pamuk ipliindeki doal rutubet rg srasnda
kaybolmakta toz ve rg firesi olarak %6 civarnda
bir fire sz konusu olmaktadr. Yani pamuk ipliinden
rgde %8lik bir fire mevcuttur.
32
Suni iplik ve poliamid (polyester) iplik net kilolu
olarak satldndan ambalaj firesi szkonusu
olmamakta ve rg esnasnda %2-3 fire meydana
gelmektedir. Suni ipliklerden orlon da net kilolu
olarak satlmakta ve rg esnasnda %5 civarnda
fire meydana gelmektedir.Kumalarn boyama safhasnda
%2 ila %10 arasnda (Kuma sanforize olacak ise
%10a kadar fire verir.)Emprime, metraj ve bask
safhasnda %2ye kadar fire verir.
Ram (kenar kesme) izgi dzeltme safhasnda en ok
%2 fire verir.
Sardon (tyleme)safhasnda fire yoktur.
Fikse (t) safhasnda fire yoktur.
ELEKTRK 27.09.1995 / 46
KABLOSU 11/2 mm2. ile 100 mm2. arasndaki kesitlerde
plastik izoleli bakr elektrik kablosu imalinde
bakr ve plastiin verebilecei fire %2 ile %3 arasnda
olabilir.
Aada isimleri yazl elektrik malzemelerinin
perakende ve toptan satlarnda verilebilecek bozuk
ve tart fireleri hizalarnda gsterilmitir:
Kapal fi %1
Balast %1
Tablo Sigortas %3
Spiral Kromnikel %1
t %1
Spiral Telefon Kordonu %1
Elektrik Buonu %3
Mekanik %1
Starter %3
ELEKTRK
MALZEMES Krlmadan dolay, elektrik malzemesinden 16.11.1956/144
cam
eya %5, bakalit, plastik ve porselenden 26.10.1988/15
mamul eya ise %3 orannda zayiat verir. 30.11.1994/35
Lglane Piller %5, Alkalin Piller %2 zayiat verir. 27.09.1995 / 46
Elektrik eldivenleri, kondastrler, protodur kablo,
ek buat ve balklar, most entegreler, diyotlar ve
transistrler %5, l aletleri ise %3 orannda
zayiat verir.
33
EMAYE YUVARLAK
TEPS-TABAK
KASE Emaye yuvarlak tepsi, tabak, kase imalatndaki 27.09.1995 / 46
fire ve zayiat orann iki kademede dnmek gerekir.
a)Sacn yar mamul hale gelene kadar olan
safhada ortaya kan fire orandr ki ortalama %23-24
dolayndadr.
b) Sacn yar mamul hale geldikten sonra emayelenip
mamul hale gelene kadar olan safhada zayiat oran
ortalama %5dir.
Verilen doneler her firmaya gre alma ekilleri,
emaye hammaddesi ve sacn zellikleri dikkate
alndnda deiik deerler ortaya kabilir.
ERK KURUSU Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda 26.03.1980/24

zayi olma nedeniyle %4'e kadar fire verir. 26.10.1988/15
30.11.1994/ 35
ET Sr etinde kesimden sat anna kadar %3, kuzu 26.10.1988/15

etinde %4, koyun ve keide ise %5 civarnda fire 27.09.1995/ 46
sz konusu olabilir.
ET n soutmas yaplm kemikli sar etinin oklama 31/05/2000/8
firesi %1-1,5 n soutmas yaplm kemikli koyun
Etinin oklama firesi % 1,5-2
ETERNT Asbestli imentodan mamul eternit, atermit 26.05.1982 / 10
ATERMT gibi oluklu ve dz levha ile ke kaplama 26.10.1988 / 15

malzemeleri ykleme, boaltma ve istiflemede
mesafe ve ykleme boaltma artlarna gre
%2-3 civarnda zayiat verebilir.
FASULYE Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat 26.03.1980/24

verir.Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda 27.09.1995 / 46
zayi olma nedeniyle toptan satlarda %3e,
uvaldan alnp otomatik makinalarda paketlenmesi
srasnda %3e, paketli perakende satlarda %1e
Eer, paketleme yaplmayp dkme sat yaplrsa,
FASULYE
34
(KARADENZ) Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat 12.05.1954/109
aamasna gelinceye dek %6-10 aras fire ve 16.11.1956/144
zayiat verir. Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat 26.10.1988/15
esnasnda zayi olma nedeniyle toptan satlarda 27.09.1995/46
%4e, uvaldan alnp otomatik makinalarda paketlenmesi
srasnda %4e, paketli perakende satlarda %2ye
FAYANS VE (Yer ve duvar kaplamas) Ykleme-boaltma 26.10.1988 / 15

SERAMK nakliye ve istiflemeden dolay %2ye kadar zayiat verir.
FERMUAR VE
DME Blucin pantalon imalatnda kullanlan fermuarlar 27.09.1995 / 46
ta-ykama esnasnda %3 ile 5 arasnda,
thal mal fermuar ve dmeler konfeksiyon
atlyelerinde krlp, bozulmas sonunda %1 ila 5
arasnda fire verebilir.
Not: Fesleen ya defne yaprann iinde yer almaktadr.
FINDIK (Kabuklu) Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma 26.03.1980 / 24

nedeniyle %3'e kadar fire verir. 26.10.1988 / 15
FINDIK : Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma 26.03.1980/24

30.11.1994 / 35
FINDIK Kavrulmadan dolay %10'a kadar fire verir. 26.03.1980 / 24

26.10.1988 / 15
FISTIK Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma 26.03.1980/24

Antep Fst nedeniyle %4'e kadar fire verir. 26.10.1988/15
(kabuklu) 30.11.1994 / 35
FISTIK Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma 26.03.1980/24

(Antep Fst ii) nedeniyle %3'e kadar fire verir. 26.10.1988/15
30.11.1994 / 35
FISTIK Kavrulmadan dolay %12'ye kadar fire verir. 26.03.1980/24
35
(Kabuklu Antep Fst) 26.10.1988/15
30.11.1994 / 35
FISTIK Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma 26.03.1980 / 24

Yer Fst (Kabuklu) nedeniyle %5'e kadar fire verir. 26.10.1988 / 11
FISTIK (Yer Fst i) Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma 26.03.1980/24

30.11.1994 / 35
FISTIK Kavrulmadan dolay %10'a kadar fire verir. 26.03.1980 / 24

(Yer Fst i) 26.10.1988 / 15
FISTIK %6'ya kadar fire verir. 26.03.1980/24

am Fst (Kner) 26.10.1988/15
30.11.1994 / 35
F Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

zayi olma dolaysyla %3 fire verebilir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
FLT (Ak) Filit gaznn nakliye ve satnda %3 fire 12.05.1954 / 109

meydana gelebilir. 26.10.1988 / 15
FOTORAF: Fotoraflar tarafndan ekilmekte olan 25.07.1973/10

resimlere ait film ve kartlar %30 zayiat 26.10.1988/15
verebilir. 30.11.1994/35
Otel fotorafl dalnda faaliyet gsterenler

sat ilemi esnasnda %40 civarnda fire
verebilir.
Fotoraf malzemesi olarak tabir edilen fotoraf katlar, 25.05.2001/21

fotoraf filmleri ve fotoraf eczalar alm-satm ilerinde
nakliye ve depolama esnasnda oluan fire ve zayiat %2
civarndadr.
FOTORAF FLM: Fotoraf filmi ykama ve kada tab etmedeki 30.12.1964/18

fire ve zayiat oran ortalama %15'tir. 30.11.1994/35
Kopya basklarnda kullanlan ham filmler
36
%10a kadar fire verir.
FOTOKOP KAIDI A4 fotokopi kadnn 21x29.7 ebadna 27.09.1995 / 46

dntrlmesindeki fire oran %4.5 ile 5i
bulmaktadr.
GAZBETON Gazbeton olarak adlandrlan hafif beton yap 27.09.1995 / 46

malzemesi TS 453 standardna uygun olarak
(Donatl Gazbeton) ve (Donatsz Gazbeton)
olmak zere iki trde ve eitli kalnlk ve
ebatlarda retilmekte ve piyasaya srlmektedir.
Donatl Gazbeton malzemesinde demir techizat
mevcuttur. Mezkur malzemeler gazbeton
fabrikalarnda imal edilerek, zel paletlerle
depo edilmekte ve kamyonlara paletler stnde
forkliftlerle, donatszlar baz hallerde zellikle
ehir dna sevkiyatlarda elle paletsiz yklenerek
mterilere sevkedilmektedir. Malzemenin
depolanmas, nakliyesi, ykleme ve
boaltlmasnda dikkat gsterilmemesi halinde,
tulalarda olduu gibi, gazbeton malzemesinde
de krlma olabilir. Ancak, bu zayiatn
malzemenin kalnlna, depolanmasna, aralara
yklenmesine, nakliye ve mesafesine, yol durumuna
ve aralardan indirilmesinde gsterilecek dikkate
bal bulunmaktadr. Ayrca gazbeton malzemesinin
imalat aamasnda, pazarlanmasnda, alm-satmnda
ve antiyede kullanlmas aamasnda da zayiat
miktar ve oranlarnn deitii, bu unsurlar dikkate
alnd takdirde gazbeton yap malzemesinin alm ve
satmyla uraan firmalarda:
Donatsz gazbeton malzemesindeki
fire oran %1-5,
Donatl gazbeton malzemelerinde fire oran azami
%3 olabilir.
GOFRET malat srasnda %30 civarnda fire ve zayiat 27.09.1995 / 46

olabilir. Biskvi ve gofret imalatnda mamulat
firesi olarak %1.5-2, hammadde firesi olarak
%6-8, ambalaj firesi olarak %3-4 olmak zere
toplam %10.5-14 orannda fire meydana gelebilir.
GMLEK VE
37
PJAMA Gmlek ve pijamalarn kesimi, dikimi esnasnda 27.09.1995 / 46
doabilecek fire oran, kuman cinsine, enine,
izgili veya ekoseli olmasna gre %10 ile %15
arasnda deiiklik gsterir.
GZLK CAMI Gzlklkte kullanlan btn camlar 26.03.1980 / 24

%15-20 arasnda zayiat verebilir. 26.10.1988 / 15
GZLK
Numaral gzlk erevesi, kontak lens, gne gzl ve 30.04.2003 /
45
numaral gzlk cam alm satmnda olumas
mmkn fire ve zayiat oranlar;
NUMARALI GZLK CAMI: %12
o Sat sonras ksa dnem kullanc hatalar : %1

o Kullancdan ve reeteden gelen sorunlar : %2
o Atlye montaj aks pupilla krlmalar : %6
o Maaza ii servis ve stoklama : %1
o Montaj cihazlar arzalar : %2
NUMARALI GZLK EREVES: :%10
o D etkenler-s-k-temizlik : %1
o Moda deiimi ve yze uygunluk ayar
srasndaki arza ve hatalar : %3
o Cam ereve montaj esnasndaki arza ve krlmalar : %6
GNE GZL :%20
o D etkenler s-k-temizlik : %4
o Moda deiimi ve yze uygunluk ayar
srasndaki arza ve krlmalar :%14
o Numaral gne gzl montaj srasndaki
arzalar, krlmalar : %2
KONTAK LENS :%15
38
o Zaman am : %3
o Deneme lensi :%10
o Mteri iadesi : %2
GLLA Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

zayi olma nedeniyle yazn %4-7, kn %2-3 16.11.1956 / 144
fire verir. 26.10.1988 / 15
GLYAI reticilerden alnan gl yann ihrac iin 27.09.1995 / 46

yaplan filtraj ve bunlarn muhtelif llerdeki
ambalajlanmas srasnda glya %2ye kadar
fire verebilir.
HALI VE KLM eitli etkenler altnda hal teknolojisindeki 18.3.1982 / 7

deiiklikler nedeni ile hal imalatnda kulla- 26.10.1988 / 15
nlan ham ve yardmc maddelerin imalata 30.11.1994/35
kadar olan seyrindeki fire ve zayiatlar ile
eitli kalitelerde kullanlan ham ve yardmc
madde miktar, fire ve zayiatlar ve hal sanayii
ile ilgili aadaki rf ve teaml karar alnmtr.
A) NAKLYE AMBAR FRELER:

a) Yn iplii hammaddesi fireleri:
1- Taradan gelen yn, yapak, tiftik, kasapba ve
orap ants ynn nakliye firesinin %3-5,
2- Bu maddelerin ambar firesinin %1-2,

olaca tesbit edilmitir.
b) Yn iplii fireleri:
1- Taradan gelen yn hal ipliklerinin merkezdeki
ana ambara nakillerinde btn mevsimlerde %2
fire verebilecei,
2- Yl iinde ambardan geen boyal ve boyasz

her nevi yn hal ipliklerinin ambar firesinin
ortalama %3 olaca,
3- Merkez ambarlarndan taradaki imalat ambar-

larna yaplacak yn ipliklerinin nakliye, ykleme
ve boaltmasnda %3 fire verebilecei,
4- Hal yn ipliklerinin tezgahlara intikalinden
39
mamul hal haline gelinceye kadar %4-5
orannda fire verebilecei,
5- Hal imalat iin yukarda belirtilen safha-

lardan geen yn ipliinin hal imaline gelin-
ceye kadar verecei TOPLAM fire orannn
(Boyama fireleri hari) %12-13 olabilecei
tesbit edilmitir.
B) YAPAK YIKAMA FRELER:

Hal ipliinde kullanlan yapalarn sahil
veya Anadolu, Ege, ark, Trakya mal
gibi eitli blgelere ait olmas, yapann
kaln veya ince elyafl, ok kirli, akldakl,
gmlek veya dknt gibi zellikleri ran-
dmana etki etmektedir.
Bu hususlar dikkate alndnda;
1- Kirli yapa ykamasnda %35-55 arasnda
temiz yapa elde edilebilecei tesbit edilmi-
tir.
2- Kirli ynden elde edilen temiz yn tesbiti

gayet gtr. Kirli yn denen tabak ynnn
ok veya az kireli olmas, temiz veya ok
kirli olmas, ykama eklindeki eitlilikler ykanma-
dan yanlz toz arkndan geirilerek kirecinin
alnmas gibi eitli faktrlere gre elde edi-
len temiz yn randmanlar ok deiik rakam-
lar arzetmektedir.
Buna gre ykama srasnda:

a) Krkm kuzu yn %10-20,
Ayklama firesi (temizdir, ykanmaz)
b) Kirli Tabak Yn %10-40,

(Rutubet ve kire derecesine gre)
c) Toz arkndan geirilen kirli ynlerin

%18-20,
arasnda fire verebilecei tesbit edilmitir.
40
C) YN PL HARMAN RANDIMANI FRES:
a) Yn iplii yapmak iin hazrlanan harman,
ykanm yapak, gz yn, kasapba yn, o-
rap ants yn ve tarak alt gibi tali haslattan
gelmise, harman bnyesindeki hammaddelerin

deiik oranlarna gre %70-90 arasnda yn ip-
lii elde edilebilecei,
b) Hazrlanan harman, yalnz ykanm yapa

ve ynden olumusa harman bnyesinde-
ki yn yapa oranlar ve bunlarn elyafnn
uzun ve ksalna gre %80-90 yn iplii elde
edilebilecei,
tesbit edilmitir.
c) 1- Hazrlanan harman, %80 Anadolu yapas,
%15 kuzu yn veya besi ynnden olutuu
takdirde, yoluk ve tarak alt gibi tali haslat
orannn %5-6 arasnda olabilecei,
2- Hazrlanan harman %30-60 orannda yapa-

dan olduu takdirde, yoluk, tarak alt gibi tali has-
latn %15'e ykselebilecei,
3- Tarak alt ve yoluk gibi tali haslat sata arz

edilmeyerek %75-80 eksii ile harmana katld
iin ayrca haslat kayna olarak mtalaa edilemi-
yecei tesbit edilmitir.
d) %100 veya %80 yapaktan mamul yn ipliinin

imali srasnda fabrika firesi: %10-20,
e) %50'ye kadar yapak, %50 sentetik karmn-

dan mamul yn ipliinin imali srasnda fabrika
firesi: %10-20
f) Dier btn harman karmlarndan yaplan

yn ipliinin imali srasnda fabrika firesi:
%10-30
41
g) %100 Tabak ynnden imal edilmek istenen
yn ipliinin imali srasnda fabrika firesi: %20-40
h) Muhtelif sentetik, artk veya standard d

sentetik elyaflardan yaplm yn ipliinin
imali srasnda fabrika firesi: %10-20
D) BOYAMA FRELER
Yn ipliklerinin boyanmas esnasnda verecei
fire, bu iplii meydana getiren yapak ve kasap-
ba ynn, scak su veya sodal su ile ykanp
ykanmadna, harmana giren maddelerin
oranlarna gre fire orannn enaz %8, en ok
%20 olabilecei tesbit edilmitir.
- Yn iplik ykama firesi (naturel beyaz iplik

ykamada) %12-18
- Sentetik elyaf boyama firesi %5-10.
E) HALI MALNDE KULLANILAN PAMUK

PLKLER FRES:
1- Gerek ile, gerekse bobin halindeki pamuk
ipliklerinin katlama ve bkmlerinde %5'e
kadar fire verebilecei,
2- Katlanp bklerek atk ve direzi haline

getirilmi pamuk ipliklerinin tezgaha intikaline
kadar %3 fire verebilecei,
tesbit edilmitir.
F)HALI VE KLM YIKAMA FRELER:

a)Isparta tipi hallarn ykamasnda %2-3
arasnda fire verecei
b) nce hallarn ykamada ekme

firesinin %3 olabilecei,
c)Kilim ykamada ekme firesinin %3

olabilecei,
tesbit edilmitir.
G) TAL HASILATIN SARFYAT

KABUL EDLMES:
42
Son yllarda hal ve kilim imalatnda krpk,
ekinti ve saaklarn bedelsiz olarak iiye
braklmas teaml haline gelmi olduu
iin, krpk, ekinti ve saan tali
haslat olarak deerlendirilmeyip sarfiyat
olarak kabul edilmesinin gerekecei tesbit
edilmitir.
H) EL HALISI VE KLM MALATINDA

ETL FRELER:
-Yumak Firesi %3 ile %4

-Tezgah Dokuma Firesi m2'de 200-300gr.
-Krpnt Firesi 200-300gr.
) ETL KALTEDEK HALILARDA

KULLANILAN MALZEME MKTARLARI:
- Demirci 2. kalite tek ilmek halda

m2'de sarf olan:
a) Yn iplik : 1.200 - 1.400 Kg.
b) zglk : 400 - 500 gr.
c) Atklk : 1.300 - 1.600 Kg
- Demirci 1. kalite ift ilmek halda

m2'de sarf olan:
a) Yn iplik : 2.100 - 3.400 Kg
b) zglk : 300 - 700 gr.
c) Atklk : 1.300 - 1.800 Kg
- Demirci sper kalite ift ilmek halda

m2'de sarf olan:
a) Yn iplik : 3.500 - 3.900 Kg
b) zglk : 400 - 500 gr.
c) Atklk : 800 gr. 1.100 Kg.
Kalite : 10 cm de 24-28 tel
30-40 dm.
J) ISPARTA TP HALILARDA YN VE
PAMUK PL SARFYATI:
Isparta tipi hallarn eitli kalitelerinde
43
aadaki ortalama miktarlarda yn ve
pamuk iplii sarf edildii tesbit edilmitir.
Yn plii Sarfiyat
Hal Cinsleri Yn plii Sarfiyat (Kg) Atk (Kg) zg (Kg)
85.800 Dml Hallar iin 3.500 1.000 0.900
85.000 Dml Hallar iin 3.300 1.000 0.900
82.500 Dml Hallar iin 3.100 1.000 0.850
78.000 Dml Hallar iin 3.000 1.000 0.850
75.000 Dml Hallar iin 2.900 1.000 0.800
72.000 Dml Hallar iin 2.800 1.000 0.800
K)NCE KALTEL HALILAR,YN
HALILAR VE KLMLER:
Son yllarda blgemizde, atks ve zgs

yn hallar ile ince kaliteli hallar ve
kilimler dokunmaya balamtr. Bu hallara
ve kilimlere sarf edilen malzeme miktarlar
ile bunlardan tali haslat olarak elde edilen
krpk, ekinti, saak miktarlar aadaki
cetvelde tesbit edilmitir.
a) Atks, zgs pamuk ipliinden olan hallar:

Yn plii zg Atk Krpk Saak
HALI CINS Kg. . Kg. Kg . ekinti Kg. Kg.
40 x 50 4.5 - 5 0.850 1.750 - 2 1.250 0.200
40 x 40 4.5 0.850 1.600 0.900 0.250
32 x 40 4 1.000 1.600 0.900 0.250
30 x 30 3.5 1.000 1.250 0.800 0.250
50 x 50 5.5 1.000 2.250 1.500 0.250
60 x 60 5.5 1.000 2.500 1.750 0.250
b) Atks ve zgs % 100 yn olan hallar:
-Atks ve zgs yn iplii olan 12x18,

18x22 , 22x28 ve 25x35 kaliteli hallarda
(atk ve zg dahil) 1m2'sinde 8 kg.
yn iplii kullanld, bu hallarda 1m2'den
500gr saak, 900 gr.krpk ve ekinti kt,
-Atks ve zgs yn iplii olan 30x40,

34x44, 30x50 kaliteli hallarda (atk-zg
dahil) 1m2'sine 6 kg. yn iplii kullanld,
44
bu hallarda 1m2'den 250 g. saak , 1kg.
krpk ve ekinti kt,
-Kaba kilimlerde (zg dahil) 1m2'de yn

iplii sarfiyatnn 3kg., ince kilimlerde ise 2.5 kg.
olabilecei,
c) Gerek ince hallarda, gerekse %100 yn

hallarda ve kilimlerde elde edilen saak,
krpk ve ekintinin bedelsiz olarak
iiye braklmakta olduu,
d) Genel olarak yeni dokuma blgelerinde

ve yeni renen iiler tarafndan dokunan
hallarda ve kilimlerde yukarda tesbit edilen
yn ve pamuk iplii sarfiyatlarnda normal
miktarlar dnda %5-10 arasnda ayrca bir
zayiat vermesinin normal olduu tesbit edilmitir.
L) MAKNA HALILARINDA KULLANILAN

MALZEME MKTARLARI:
a- 50 x 35 Kalitedeki makina hallarnda 1 m2'de:
- Yn iplii : 3.000 - 3.500 Kg.

- Atklk iplik : 1.000 - 1.500 Kg.
- zglk iplik : 250 - 350 gr.
Makina hals dokumadan ktktan sonra

bekleme ve aprede %3-7 ekme firesi,
halnn konfeksiyonunda da %2-10 zayiat
firesi verir.
1 m2 de kolalamada kullanlan ila miktar
500 - 700 gr.dr.
M) KAYSER HALILARINDA YN-PAMUK

VE VSKON PL SARFYATI:
Dm2'de dm adedi 1600 - 1925 ve daha

zeri hallarda (orta ve ince hallar)
Yn ve Viskon iplii sarfiyat (m2)
45
3.5 - 4.5 kg.
Pamuk iplii sarfiyat (m2) 1.5 Kg. olarak

tesbit edilmitir.
HALI: (Duvardan Sz konusu halnn denmesi aamasnda 26.10.1988/15

Duvara Makina %3-4 arasnda deme zayiat meydana gelir. 30.11.1994/35
Hals)
HAM PARAFN Nakliye ve depolarda beklemeler nedeniyle 18.03.1982 / 7

%2'ye kadar fire ve zayiat verebilir. 26.10.1988 / 15
HARUP %1-5'e kadar fire verir. 12.05.1954 /109

16.11.1956 /144
26.10.1988 /15
HAHA KELLES Rutubet, aktarma ve nakliyattan tr meydana 23.2.1972 /35

KABUU gelen eksiklik, ykleme esnasndaki dknt- 26.10.1988 /15
lerden ve Temmuz-Austos aylarnda ak
yerde yaplan istiflerden tr normal artlar
altnda ve bir sezonluk devreyi kapsayan md-
det iersinde %1-3 orannda fire ve zayiat
verebilir.
HAVLU -Ham pamuk ipliinden kasarlanarak imal 27.09.1995 / 46
edilen bir havlunun firesi takriben %18-20
arasndadr. Yani 100 kg. kasarl iplik
fabrikaya verildiinde 80 kg. kadar mamul
mal elde edilebilir. Firede kaybolan ksmlar unlardr:
1)Boya ve sarg firesi,
2)zg firesi,
3)Atk firesi,
4)malat firesi,
5)Konfeksiyon firesi
-Karde imalatnda kullanlan 100 kg. akal
pamuundan 84 kg. safi iplik, 15 kg. dknt ve
1 kg. uuntu ve rutubet hasl olur.
Ayr ayr aklamak gerekirse, fire oran yaklak
olarak;
Halla alt %4.7,
46
Tarak alt %4.8,
Kirli meydan %2.5,
stp %1.5,
Hava zayiat %2.5tur.
1)Bobinden bobine sarlrken yn ve sentetik iplikte
%2 orannda
2)Rutubet kayb nedeniyle yn ve sentetik iplikte
%1 orannda
3)Tylenme nedeniyle yalnz ynde %3, sentetik
iplikte yoktur.
4)Makinede almada hasl olan sakat oran yn ve
sentetik iplikte %2-3 arasnda
5)Aprede yn ve sentetik iplikte %2 orannda fire
normaldir.
HAYVAN YEM Suni hayvan yemleri fare tahribat ve pera- 31.03.1965 /23
kende satlarndaki dklmelerden dolay 26.10.1988 / 15
%10 zayiat verir.
HAYVAN YEM 30.05.1990/40

31.11.1994/35
Cinsi Sevk Zayiat Ambar Firesi tme Zayiat Toplam
------ -------------- --------------- ------------------ ---------
Fi - - %2 -
Bakla - - %2 -
Pamuk Kspesi %0.5 %2 %1.5 %4
Ayiek Kspesi %0.5 %2 %1.5 %4
Soya Kspesi %0.5 %2 %1.5 %4
Ketes Kspesi %0.5 %2 %1.5 %4
Msrz Kspesi %0.5 %2 %1 %3.5
Fndk Kspesi %0.5 %2 - %2.5
Msr Proteini %0.5 %2 - %2.5
Yonca Tohumu %0.5 %3 %2 %5.5
Et Kemik Unu %1 %2 - %3
Balk Unu %1 %2 - %3
Kan Unu %1 %2 - %3
Yonca Unu %1.5 %1 - %2.5
Malt imi %0.5 %1 %4 %5.5
Pancar Posas %0.5 %7.5 %1.5 %9.5
Melas %0.5 %7 - %7.5
47
Kire Ta %1 %0.5 - %1.5
HELVA Helva imalinde %2-4e kadar, her trl 27.09.1995 / 46

helvann her mevsimde perakende satnda %2-3
fire olabilir.
HELVA (TAHN) malat ve ambalajlanmasnda, tahinin ilenip 12.05.1954 / 109

ielenip konserve edilmesinde %1-2 civarnda 16.11.1956 / 144
fire olabilir. 26.10.1988 / 15
27.09.1995 / 46
HINDI: Hindi palazlarnn kulukadan yetitirme dnemi 28.04.1999/28

sonuna kadar oluacak fire oranlar:
a) Yumurtann fire ve zayiat oran : (Adet)

Dllenmi hindi yumurtasnn kulukahaneye kadar
nakliye firesi oran %3
Kulukahaneden yumurta firesi oran %25
(100 yumurtann 75 adedinden hindi palaz elde edilir)
b) Palazn fire ve zayiat oranlar: (Adet)
- Palazlarn kmese teslimine kadar olan fire oran %2.5

- Palazlarn 0-4 haftalk byme devresi boyunca %4.5
- Palazlarn 5-8 haftalk byme devresi boyunca %3
- Palazlarn 9-12 haftalk byme devresi boyunca %2
- Palazlarn 12 haftalktan, besi sonuna kadar......... %1
c) retim ve sat kademesindeki fire ve zayiat oran: (Adet)

- Canl hindi nakliye firesi oran % 0 5 (Binde 5)
- Hindi kesim firesi oran % 0 1 (Binde 1)
- Kesimi yaplan bir hindinin fire ve zayiat oran %24
( 100 kg. canl hindiden 76kg. karkas hindi eti elde edilir.)
d)Erkek veya dii retim oran: %50 Erkek %50 Dii

e) Besi sresince oluabilecek yem firesi (ortalama 4 ay ) % 2
HORTUM (Ksele) Yurda ithal edilmekte olan ksele hortumlarda 27.09.1995 / 46

yaklak %1 orannda grlen fazlalk ticarette
normaldir. Bu retici firmalar tarafndan fire
ve ilem pay olarak braklr ve karl faturaya
ilave edilmez.
48
HURDA MALZEME Presleme ileminde ve kaporta hurda 27.06.1984 / 6
malzemesi %10, Teneke hurda malzemesi 26.10.1988 / 15
%15; 10mm. ile 150mm. arasndaki levha 26.05.2004 / 59
salar oksijen ile kesimlerinde beher metre
boy ve beher milimetre kalnlk iin 70 gr.
zayiat verebilir.
HURMA Hurma nakliye annda %6 civarnda fire ve zayiat 27.09.1995 / 46

verebilir.
IHLAMUR Kullanldka ufalanmasndan dolay 10.01.1957 / 156

%10'a kadar zayiat verir. 26.10.1988 / 15
ISI YALITIM Is yaltm malzemelerinde ykleme, tama, 27.09.1995 / 46

boaltma ve istifleme ilemleri srasnda %2 fire
meydana gelir.
AMAIRI -Fanila, don, kakorsenin darda yaptrlmasnda 27.09.1995 / 46

kasar ve t firesi %3-6, konfeksiyon firesi %10-20
civarnda olabilir. Sakat durumlarda ise kuman
dokunduu makina ve kullanlan iplie gre deiir.
Bu miktar piyasada %5 ila %10a kadar kabul edilir.
-Pamuk ipliinden fanila imal edilirken numaralar
aada belirtilen pamuk iplikleri hizalarnda gsterilen
miktarlarda fire ve zayiat verebilir:
6 / 1 no.lu iplik ortalama %6-7
12/1 no.lu iplik ortalama %5-6
NCR a) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara 26.03.1980 / 24

konmak zere iletmelerde ilem grmeyen 26.10.1988 / 15
incirler bir sezonda %3'e kadar fire verir.
b) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara 30.11.1994 / 35

konmak zere iletmelerde ilem gren
incirler %3 aflatoxin seimi srasnda
49
olmak zere ileme esnasnda %8'e kadar
fire verir.
NCR hra edilen incirlerin yolda fire vermesi 26.03.1980 / 24
teamlen kabul edilir ve bu fire %1 civa- 26.10.1988 / 15
rndadr.
NCR EZMES %8-9 kadar fire verir. 12.05.1954/109

26.10.1988/15
30.11.1994/35
PEK KOZASI Enok %3 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
PLKLER Aada cinsleri yazl iplikler dokuma yap- 16.11.1956 / 144

lrken, gerek iilik esnasnda kopmalardan 26.10.1988 / 15
ve gerekse apre esnasndaki dkntlerden
dolay karlarnda gsterilen oranlarda
fire ve zayiat verebilir.
Cinsi Dokumadan verilen fire Apreden verilen zayiat

Yerli yapadan yaplan iplikler % 5 - 10 fazla dinklenen % 18 - 27
Yerli yapadan yaplan iplikler % 4 - 10 az dinklenen % 10 - 15
Kamgarn iplikler %4-6 % 8 - 12
Pamuk iplikleri %3-5 %5-7
Sun'i ipek iplii %4-5 %4
Merserize %3-4
RMK malattaki su pay ve elden ele gei annda 07.03.1957 / 149

dklme sebebiyle %1.5 orannda fire ve 26.10.1988 / 15
%1.5 orannda zayiat verebilir.
THAL EDLEN thal edilen dkme sv kostik: 25.09.1985 / 22

DKME SIVI KOSTK 26.10.1988 / 15
- Gemilerden depolara nakliyesinde %0.5'e
kadar,
- Depolamada %0.5'e kadar,
- Mteriye nakliyesinde %0.5'e kadar,
olmak zere toplam %1.5 orannda fire ve
zayiat verebilir.
50
KABLO HURDASI Kablo hurdasnn d plastik kaplamasndan 27.11.2002/40
ayrlmas ve iindeki bakr telin preslenip hurda
bakr olarak sat aamasna kadar %30 ile %50 Fire
verir.
KABUKLU AM Kner ad verilen kabuklu am fstnn 31.10.1986 / 35

FISTII kabuunun krlarak sofrada kullanlabilir 26.10.1988 / 15
hale getirilmesinde; 4 Kg. kabuklu fstk
ilendiinde 1 Kg. eer rn zayf ise
4200 gr. veya 4250 gr. kabuklu fstn
ilenmesinden 1000 gr. sofrada kullanlabilir
i fstk elde edilir.
KADAYIF Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

(Tel Kadayf) zayi olma nedeniyle yazn %15, kn %7.5 16.11.1956 / 144
fire verebilir. 26.10.1988 / 15
KADAYIF (Ekmek) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

zayi olma nedeniyle yazn %15, kn %7.5 16.11.1956 / 144
fire verebilir. 26.10.1988 / 15
KADAYIF (Yass) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

zayi olma nedeniyle yazn %15, kn %7.5 26.10.1988 / 15
fire verebilir.
KAIT Bask zellii dolaysyla tek renkli veya 26.10.1988 / 15

ok renkli ilerde ayar yapabilmek iin
kullanlan katlar istenilenden fazla kulla-
nlmaktadr. Standard l harici kat
kesimlerinden ve baz katlarn zelliinden
dolay basm esnasnda kat ortalama %3 fire ve
zayiat verir.
KAIT Ebat katta normal artlarda %1-1.5 fire ve 26.10.1988 / 15

zayiat verir. Kadn kendi bnyesinde nem
oran firesi olarak ise (+-) %7 fire ve zayiat
olur. Bobin kadn ebada evrilmesinde %3-5
fire olur.
KAHVE Bir ayda %2, alt ayda %3 fire verebilir. Peraken- 16.11.1956 / 144
51
deciye intikal eden i kahve normal kavrulma- 12.05.1954 /109
dan sonra, ortalama olarak %20-22 orannda 02.11.1956 /143
fire verir. 26.10.1988 /15
KAHVE(ekirdek) Kapal ambarlarda ilk ayda %1, alt ayda ve 06.07.1962 /32
daha fazla mddet iin %2, sundurmalarda 26.10.1988 /15
bulunan ekirdek kahvelerde ise yukarda
belirtilen miktarn iki misli fire verebilir.
KAHVE (Kavrulmu) Kapal ambarlarda ilk ayda %0.75; ondan 06.07.1962 /32
sonraki alt ay ve daha fazla mddet iin 26.10.1988 /15
%0.50; sundurmalarda bulunan tlm
kahve ise yukarda belirtilen miktarn iki misli
fire verebilir.
KAHVE (tlm) Kapal ambarlarda ilk ayda %0.85; ondan son- 06.07.1962 /32
raki alt ay ve daha fazla mddet iin %0.60; 26.10.1988 /15
sundurmalarda bulunan tlm kahve ise
yukarda belirtilen miktarn iki misli fire verebilir.
KAKAO Toz kakaonun toptan ambar firesi %1-1.5, 27.09.1995 / 46

perakende satta firesi %2ye kadardr.
KALAMAR kemik yaps karlarak temizlendiinde, 26.05.1993 / 16

%18-21 Nakliyesi esnasnda %1 fire verebilir.
KALAY Eritildii takdirde %0.1-2 fire verir. Aksi 08.03.1963 / 43

halde fire vermez. 26.10.1988 / 15
KALAS am kalastan eitli cins kereste imali 01.10.1963 / 50

esnasnda oluan zayiat oran maln 26.10.1988 / 15
kalitesine gre %16 - 17 arasndadr.
KANAVE Yeni kuma halinde olanlarda perakende 26.03.1980 / 24

satlarda %02.5 (binke iki buuk)'a kadar 26.10.1988 / 15
zayiat verir.
KAPLICA Enok %3 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
KAPAR Kapari'nin lenmesi Esnasnda Meydana 25.01.1989 / 18

Gelen Fireler:
(Deerlendirilemeyen artk ve kayplar)
52
Kapari'nin toplaycdan alnmas ve ilenmesi
esnasnda:
1- Yar mamul safhasnda (n ileme safhasnda):

% 4 - 5 orannda,
2- leme safhasnda (sap, p, yaprak iri ve
patlak tanelerin ayrlmas safhasnda): %7 - 8
orannda,
3- Boylama (kalibraj) safhasnda: %3 orannda,
olmak zere toplam %14- 16 arasnda fire
(deerlendirilemeyen artk ve kayplar) meydana
gelebilir. Bu miktar da rne gre (ok iri ve
patlak olmas gibi) bir miktar deiebilir.
KARACAOTU (rekotu) ihracata hazrlamak zere ilemeye 27.01.1993 / 12
tabi tutulan Karacaotu, rutubet firesi dahil %5'e
kadar zayiat verir. Karacaotu i piyasada, ticaret-
hanede beklemeden dolay rutubetini kaybetme
nedeniyle %2'ye kadar fire verir.
KARANFL thal durumuna gre yazn %3-10 fire verir. 12.05.1954 / 109
26.10.1988 / 15
KARDES Her trl ilem bitirilip yenmeye hazr hale 26.05.1993 / 16

gelinceye kadar %46, Temizlenmeden nakliyesi
srasnda %1-2 fire verir.
KASA (Plastik) %0.1 zayiat verir. Merubatn nakliyesinde 26.10.1988 / 15

ve kasalardaki ypranmalardan dolay.
KASA (Tahta) %3 zayiat verir. Merubatn nakliyesinde 26.10.1988 / 15

ve kasalardaki ypranmalardan dolay.
KAYISI KURUSU %3'e kadar fire verir. 26.03.1980 /24

26.10.1988 /15
Kuru Kays Muhafazasnda/Stoklamada Fire: 29.03.1989/21
Kuru kays muhafazasnda/stoklamada; 30.11.1994 /35
- Maln ya ve kuruluuna,
- Maln ebadna, (ri ve etli kaysda ra oran
yksek, kk ve zayf kaysda ra oran dktr.)
- Maln muhafaza ekline (takribi 75 kg. uvallarda
l/drtl istif yaplr.)
- Maln muhafaza edildii yerin hava artlarna,
53
(Kuru/rutubetli vb.)
bal olarak, rutubet kaybndan ve ezilmeden
(rasnn akmasndan) dolay %3'e kadar fire
verebilir.
Kuru Kays lemede Fire:

lenmemi kays iletmede nce ykanr,
gerekirse frnlarda, ounlukla tabii olarak
gergide kurutmaya braklr. Sonra ayklanr, dkme
veya kk paketler halinde ambalajlanr. Oluan
fire ileme srasnda kaysnn ekmesi kurumas ile
ilgili olup satn alnan kaysnn ya ve kuruluuna
baldr.
Fire oran: %3-5 arasnda deiebilir.
Kuru Kays lemede Zayiat:

Kuru kays da boylamadan, hasarl olmasndan
(yrtk, ezik vs.) taneden renk tonundan, il adedinden
dolay %5 ile %15 arasnda zayiat meydana gelir.
Fire: Tamamen kayptr, bu nedenle de ticari deeri
yoktur.
Zayiat: hracat partilerine dahil edilmez, fiyat ok
dk olmakla beraber ticari deere sahiptir, i
piyasada satlabilir.
Koruk Kays: ok kk gelimesini tamamlaya-

mam kaysdr.
Iskarta: leme safhasnda hasarl (yrtk, ezik vb.)

renk tonundan, il adedinden ve boylamadan dolay
ayrlan ve ticari deeri bulunan ancak ihra edilmeyen
kayslardr.
Koruk ve skarta kays ileme safhasnda oluan

zayiata dahildir.
KAYISI PESTL Hava cereyan olan yerlerde fazla fire verir. 08.03.1963 / 43
Rutubetli ortamda kald takdirde fire miktar 26.10.1988 / 15
ok azdr. Hatta rutubet eker. Ancak her iki
durumda da mal deerinden bir hayli kaybedece-
ginden kays pestilinin kalitesini koruyabilecek
yerde bulundurulmas gerekir ve byle bir yerde bir
mevsim sresince %3'e kadar fire verir.
54
KEK Her trl keklerin bozulanlarnn retici firma 27.09.1995 / 46
tarafndan geri alnmas halinde, datmnda
%0.5-1 civarnda fire ve zayiat verebilir.
KEKK Ham kekik tlerek ihracata hazr hale 26.03.1980/24

gelinceye kadar %50'ye kadar fire verebilir. 26.10.1988/15
25.10.1989/30
30.11.1994/35
KEPEK (Kaln) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

zayi olma dolaysyla en ok %4 fire verir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
KEPEK (nce) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

zayi olma dolaysyla en ok %4 fire verir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
KERESTE Kereste gerek ithalatta ykleme, boaltma 12.05.1954 / 109

ve nakilde, gerekse maazada yer deitirmede 16.11.1956 / 144
krlma, kaybolma ve rme yznden %2 26.10.1988 / 15
zayiat verir. Mamul kereste talep ve ihtiyaca gre
memleket iindeki fabrikalarda biilirken ebad ve
ekil deitirme ve bk gemesi sebebiyle ortalama
%5 zayiat verir.
KERESTE (Tomruk) Tomruktan kereste imal edildii takdirde 12.05.1954 / 109

tomruk ortalama %35 zayiat verir. 16.11.1956 / 144
Kereste imal edilirken, tomruk ular 26.10.1988 / 15
%50 orannda zayiat verebilir. Balta ve
el hzar ile tomruktan imal edilmi bilumum
keresteler, fabrikalarda ekil deitirmesi ve
inaat kerestesi halinde de %15'e kadar zayiat
verir.
KESE KAIDI Kese kad %15'e kadar, 30.11.1994 / 35

Bobin patla ise %20'ye kadar fire ve
zayiat verebilir.
KESTANE Kozadan karlm ve temizlenmi kestane: 29.04.1967 / 6

bir ay iinde %10; onu takibeden dier ayda 26.10.1988 / 15
55
%5-15 fire ve zayiat verir.
KIRTASYE Krlmadan dolay cam ve plastikten 26.03.1980 / 24

mamul veya cam ve plastik kaplar iindeki 26.10.1988 / 15
krtasiye ve yazhane eyasnda zayiat
oran %5'dir.
KMYEV GBRE Kimyevi gbrelerin ithali esnasndaki zayiat 02.07.1959 / 182

%1'e kadardr. 26.10.1988 / 15
KMYEV MADDELER 27/09//2000/12
1)Glden karlan kristal haldeki sodyum slfat

10 molekl billur suyu ihtiva eder.(glaubersaltz krist)
Tam kurutma halinde bnyesindeki suyu
tamamen kaybederek kalsine sodyum slfata
dnr. Ktleden %56sn kaybetmi olur.
Ancak, gne altnda zamana braklm
kurutulma halinde ortalama %50 ktle
kaybna urayabilir. 2)Akta braklm
sodyum slfat ister kuru, ister kristal halinde
olsun, suda kolay eridiinden yamur
altnda mddete bal olarak bir miktar
ktle kaybna urar. Kuru halde bulunan
sodyum slfatn tekrar glden kt gibi
kristal hale dnmesi, ancak doymu
mahlullerinin uygun kaplarda soukta
billurlandrlmaya braklmas ile kabildir.
Akta bulunan ktlede yamur ve kar
altnda tamamen eski hale dn beklenemez.
Aada adlar yazl kimyevi maddelerin
nakliyesinde, depoda ve depodan
mteriye kadar olan sevkiyatnda
verebilecei fire nisbetleri hizalarnda gsterilmitir.
Sabunluk yalar % 1-2

Kostik (sodyum hidroksit) % 1-2
Sabun esanslar % 1-2
Hidrojen peroksit %1-2
Sodyum klorit %1-2
Tasfiye topra(tonsil FF) %1-2
Sodyum karbonat (solvey) % 2.5
56
Sodyum Bi karbonat % 2
inko Oksit %1-2
Sodyum Nitrat %1-2
Asetik Asit % 1-2
civarnda fire ve zayiat verebilir. *Metanol ve

re depolama ve nakliye srasnda %2.5
orannda fire verebilir. *Tahmil tahliye ve
nakliye srasnda tayclarn dikkatsizlii ve
ambalajlarn da uval oluu nedeniyle:
Boraks % 3
Solvey % 2.5
Gliserin %2
orannda fire verebilir. Aada belirtilen kimyevi
maddelerin bir yl iinde verebilecekleri fire oranlar:
Kalp niadr %2
Toz niadr %3
Bikarbonat de sud % 2 Boncuk tutkal
% 0.5 ap % 3 Boraks
% 3 Hiposlfit %2
Magnezyum slfat %2
Anason %3
Kitre 2*
metil alkol (methanol) toptan alm satmlarda %2,
perakende alm satmlarda ise %3 orannda fire verir.
*Esans ve tutti fruttinin depolanma ve
muhafazasndaki fire oran % 3,
orange donya parafin, vazelin, hintya
ve dz mumda ise %2 civarndadr.
*Ahap emprenye maddesi imalatnda
kullanlan asit borik, bakr slfat ve sodyum
bikromat kamyonla yaplan nakliye, tahmil ve
tahliyesi srasnda %2 orannda fire ve zayiat verebilir.
*Solventler : Tiner imalatnda kullanlan etil asetat
, butil asetat, butenol, izopropil alkol, metanol,
aseton, toluol, ksilol gibi solventlerin
180 kg.lk flarla piyasaya arz edilmesi
ilemi srasnda %3 orannda fire vermesi normaldir.
*Gda esans imalinde kullanlan uan yalar
aldehitler-asedatlar-butidatlar-alkol ve glikollerin
muhtelif tip ve nevilerinin mamuln nevine gre
yaplacak karm ve stma neticesi imalat safhasnda
toplam fire orannn %2.5 olmas normaldir.
*Toluen: Toluen gemi ile nakliyesinde, tahmil,
57
tahliye ilemleri srasnda %2 orannda fire verebilir.
*Zirkonyum Silikat: Zirkonyum silikat maddesinin
ambalaj bu maddede herhangi bir ekilde fire
dourmayacak ekilde gayet mahfuz yaplr.
Bu nedenle fire vermez.
*Aada belirtilen 15 kalem kimyevi
maddenin nakliyesi, depolanmas, varillere
doldurulmas, buharlamas halinde ortalama %2,5
orannda fire vermesi normaldir.
dklmesi, akmas veya depolanan tankn dibinde
kalan kostiin kullanlmamas gibi nedenlerle
%2 civarnda fire vermesi normaldir.
*Aada adlar yazl kimyevi maddelerin, gmrklerden depolara tanmas,
dahili tama ve depolara indirme-bindirme srasnda verebilecei fire oranlar
yledir:
Okzalit asit % 2 (yaklak)
Sodyum hidro slfit % 2.5 (yaklak)
Poli vinil alkol % 3 (yaklak)
Hidrojin hidrat % 2.5 (yaklak)
Ayrca; freon 1211, freon 1301 ve tekstil sanayiinde kullanlan reaktif toz boyalar
tamamen kapal ambalajlarda satld iin fire oran sz konusu deildir.
*Kimyevi Boya: Koyu renk boyamalarda kullanlan boyar madde oran %4,(100
kg. boyanacak mal iin 4 kg. organik boyar madde) boya ameliyelerinde kullanlan
boyada fire %2.5 kimyasal yardmc maddelerde (tekstil kimyasallar) %2.5dur.
Sentetik kuma boyas imalatnda uygulanacak fire oran %2.5 oranndadr.
CP HAMMADDELER Fire (imalatta)
Neopynamine: Drc etkisi yksek zehir % 2.5
Permethrine : ldrc etkisi yksek zehir % 2.5
Kerosene: zc madde % 2.5
p.b.o. Sinerjist madde % 2.5
odorless kerosene: Kokusuz kerosen % 2.5
propellant: Kokusuz likit % 2.5
Bioallethrine tici zehir (sivrisinek) % 2.5 1.1 Thrichloroethane
zc madde % 2.5
Dye: Boyar madde % 2.5
Oliovinola: Difzyon salayc ya % 2.5
HCI %35 : Teknik hidrolik asit hidroklorik % 2.5
Tomah Thickener : Kvamlatrc, korozyon nleyici % 2.5
Katyonik yzey aktif
Solvent Blue Day: Boyar madde % 2.5
Methyl salicilate: Koku verici madde % 2.5
Dehydrofen C9/ Berol 09 Noniyonik, yzey aktif % 2.5
Patent blue Boyar madde % 2.5
Rodenticide Zehirli fare yemi % 2.5
Vaporthrine.......... tici zehir (gve) % 2.5
58
Baid Zehirli bcek yemi % 2.5
Perfume Gld. Bouquet Koku maddesi %1
Perfume Gld. Cosy %1
Antitobacco %1
Fantasy %1
Exotic %1
Lemonfresh %1
Pronto Concentrate Mob.cilas hamm.konstantresi % 1
IP HAMMADDELER
Na Xylene Sulphanate :Amfoterik yzey aktif madde % 2.5
Butyl cellosolve : Solvent ya ve kir zc % 2.5
NaOH,%98 :Asit ntralize edici baz % 2.5
Sodium silicate 2:1 Korozyon nleyici madde % 2.5
Berol 09: Noniyonik yzey aktif madde % 2.5
Monoethanolamine Asit ntralize edici baz % 2.5
EDTA %87 yon tutucu madde % 2.5
Zinc Ammon.Corbonate Sol .Polimerizasyon yard.mad. %2.5
(karm ara rn)
Zinc Oxcide Polimen balayc inko oksit .....................%2.5
Ammonium Carbonate : Tampon madde % 2.5
Euro/polyge/car.bl : Cila aktif maddesi % 2.5
Europol GS 40 : % 2.5
OA 3 Wax emlsion : % 2.5
Bodoksin : Antibakterist % 2.5
Humifen WS 25-1 Yzey gerilimini azaltc,slatc mad. % 2.5
Tributoxy ethyl phosphate : Polimer balayc % 2.5
Dibutyl ethyl phosphate : Su yumuatc katk maddesi %2.5
Zonyl FSE :Flor bazl yzey aktif madde %2.5
Carbitol: Solvent ya ve kir zc % 2.5
Dehydol LT 8 Etilen oksitli ya alakol % 2.5
Perfume shimmer Koku maddesi % 2.5
AC 29 Wax emlsion Noniyonik cila emlsiyonu % 2.5
Solph. Turq.Blue Boyar madde % 2.5
Mineral seal oil Mineral bazl kaydrc ya % 2.5
Amyl acetate Ya % 2.5
Isopar E zc % 2.5
Lin.Alkyl benzen sulp Aniyonik yzey aktif madde% 2.5
Triethanolamine Asit ntralize edici baz % 2.5
Formaldehyde Antibakterist % 2.5
F&D,C Yellow 5 Boyar madde % 2.5
Perfume lemon Koku maddesi % 2.5
NaCl Tuz,vizkozite ayarlayc % 2.5
Urea Hidrotorop, re % 2.5
Perfume TN 40 Koku maddesi % 2.5
59
CDEA Anyonik yzey aktif madde % 2.5
Citric Acid Zayf asit % 2.5
Glycerine Cilde yumuaklk veren dolgu mad. % 2.5
Perfume drogoco Koku maddesi % 2.5
Ethoxy linear alcohol Anyonik yzey aktif madde % 2.5
Na-metasilicate 5H 20 Korozyon nleyici madde % 2.5
Na 2CO3 Yumuatc, buharlmay geciktirici % 2.5
Empigen bac Katyonik dezenfektan yzey aktif mad. % 2.5
Perfume GW 1125 Koku maddesi %1
Perfume sarant Koku maddesi %1
Surfactant blend Yzey aktif maddesi % 2.5
Perfume lavander Koku maddesi % 1
Ammonia %25 Dezenfektan madde % 2.5
Lancropol opa Anyonik yzey aktif madde % 2.5
STTP Su yumuatc, dolgu maddesi % 2.5
Antifoam 6681 Kpk kesici madde % 2.5
Dequest 2000 Kpk kesici madde % 2.5
Monoethanolamine Asit ntralize edici baz % 2.5
Dehypon LS 54 Noniyonik yzey aktif madde % 2.5
Mono propyl.Glycol zc madde % 2.5
*D.O.P.Ya (erii fithalik anhidrid % 38 2 Ethil Hewzanol %60,
Soda (sanayi) %1 Titanat %1(Tetra sopropyle titanate))
retiminde uygulanacak fire oran %7 ile %9 arasndadr.
*Sodyum silikat solsyonunda tama, boaltma
ve nakliyede kimyasal zelliinden dolay fire
sz konusu deildir.
Teslim annda teknik nedenlerden dolay bir fire
sz konusu ise, bu tamamen arzi bir nedendir.
*Ks Silica, Vp4, ZDBC, ZDEC,
ZDMC, Permanax, 6 PDD-IPDD,Permanax TQ,
Perkadokx BC vs. maddelerin
nakliye ve depolanmasnda uygulanacak fire oran %2dir. *15.20.25.30.35.50.70
ve 210 kglk plastik,
f ve karton ambalajlarda toz ve likit formda
tekstil kuma boyalarnn ithali srasndaki
sevkiyatta gmrklenmesinde fire sz konusu
deildir. Depolanmas ve sat srasnda uygulanacak
fire oran ise % 0.5-2 arasndadr.
*Gda tipi fosforik asitin tank konteyner ve
PVC bidonlar ile partiler halinde yaplan
ithalatnda %1 orannda fire meydana gelir.
1000 kg.proder L iin gerekli maddeler :

madde tr miktar (kg) niasta
618.46 eker 152.69 soya
60
29.61 fosforik asit 1.61 amonyak
3.65 kalsiyum klorr 2.40 breox
0.19 lesitin 5.76
proxcell 0.365
su 1492.92
Tuz 230.76 TOPLAM
2538.41 kg Genel Randman 1000/2538.41x100= %39.4
1000 kg. Prosam iin gerekli maddeler

madde tr miktar niasta
2846.01 eker 702.65 soya
136.28 fosforik asit 7.43 amonyak
16.81 kalsiyum klorr 11.06 breox
0.88 lesitin 26.54 proxcell
1.68 su 6870.08 tuz
778.76 TOPLAM 11398.18 kg. Genel
randman 1000/11398.18 x 100= %8.8 1000 kg.Orbamil
ES 10X iin gerekli maddeler

madde tr miktar (kg) niasta
769.74 eker 1050.42 dekstrin
119.88 soya 2.80 sodyum karbonat
0.095 lesitin 7.28 proxcell
0.095 su 2270.95 tuz
276.19 TOPLAM 4497.45 kg. Genel
Randman 10/4497.45 x 100= %22.2 *Ayakkab taban,
ke, hortum, kablo, izolasyon lastik kaplama sanayiinde kauuk
hammaddelerine katlan ve GTP no.lar belirtilen
29.34 dier heterosiklik bileikler
29.30 kkrtl organik bileikler
38.12 vlkanizasyon abuklatrc mstahzarlar
39.01 etilen polimerleri
35.06 kauuk esasl yaptrclar
29.01 amin grup bileikleri
29.15 kalsiyum stearat
29.19 tabi magnezyum karbonat
benzoik asit
hammaddelerinin tahmil, tahliye ve istifleme
aamalarnda toplam fire oran %1-2 dir.
Sz konusu hammaddelerin tahmil,
tahliye ve istifleme dnda
1 kg.ve 5 kg.olarak ambalajlanmas
halinde uygulanacak fire oran %1-2,5 arasndadr.
61
*Potassium Hydroxed (potaskostik)in
payet kat torbalarda ambalajlanmak
suretiyle gelmesinden bahisle tahmil ve
tahliyede uygulanacak fire oran maksimum 2dir.
LKT VE KREM BOYA AMBALAJI

*Kendiliinden parlayan sv ve krem
tipi ayakkab boyasnn imalatta kullanlmakta
olan ie kapak, fra kutu dzinelik kutu,
plastik kutu, etiket kavanoz gibi ambalaj
malzemeleri stoklama srasnda %3e
kadar, imalat srasnda %12ye kadar fire vermektedir.
KMYON Kimyon alm satmnda; reticiden veya arac tccar-09.12.1987 / 2

dan alnan yabanc madde dnda olduu gibi(ilen- 26.10.1988 / 15
meksizin) ihracat veya dahildeki tccara satlma-
sna kadar geen srete depolanmas(istiflenmesi ak-
tarlmas) ve sevkiyatta dklmeler ve dier faktrler-
den dolay %3'e kadar fire verir. leme firesi %10-15
oranndadr.
KRE (Toprak) Nakliye indirme ve boaltma esnasnda ve uzun 30.07.1969 / 37

zaman durma sebebiyle ufalandndan %5-8 26.10.1988 / 15
orannda zayiat verir.
KRE (Torba) Ambalaj patlamas nedeniyle %2-3 fire ve zayiat 26.10.1988 / 15

verir.
KREMT Krlmadan dolay maaza satlarnda, sevkiyat 16.11.1956 / 144

srasnda, Marsilya tipi kiremit %2, yerli tip kiremit 26.10.1988 / 15
%5 zayiat verebilir.
KN Rutubetini kaybetme ve sevkiyat 26.10.1988/15

esnasnda zayi olma nedeniyle %15 fire ve zayiat 27.09.1995 / 46
verebilir.
KTAP Her firmada koruma, ambalaj tarz ve dier 27.09.1995 / 46

nedenlerin farkllk arzetmesi ile bu hususta
ortalama bir orann saptanmasna imkan
grlmemekle birlikte, bedava datmnn ve
telif olmann tevsik ve tesbiti halinde bu husus
dikkate alnabilecei gibi basm ve datma hazr
olan kitabn saym srasnda bozuk olanlar da
62
dikkate alnr. Ancak bu durumda fire ve zayiat
oran %3.5 civarnda olabilir.Okul kitaplarnn
piyasa basmevlerinde bastrlmasnda meydana
gelebilecek fre oranlarnn tesbitinde bask adedi,
renk adedi ve kat cinsi byk rol oynar. Bu
nedenlerle meydana gelebilecek fire ve zayiat
oranlarnn yaklak miktarlar:
1- 4 renk ofset makinalarnda kullanlan:
a)68x100 - 80gr. 1. hamur katlarnda %2-5
b) 60x100 -60 gr. okul (ebat) katlarnda %2-8
(zmit kadnda fire oran %8in de stne kabilir.)
2- 4 renkli Web ofset makinalarnda kullanlan
ayn cins bobin katlarnda ise bask sresindeki
fire oran %5dir. Kat firesi iilie gre
deitiinden bir rakam saptanmas mmkn deildir.
KTRE En ok %3 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
KOLA Senede %5e kadar fire ve zayiat verir. 10.10.1957 / 156

26.10.1988 / 15
KOLONYA,
LOSYON, PARFM Kolonya, losyon, eau de toilette 27.08.1986/33
parfm imalat, doldurma nakliye, sevkiyat ve 26.10.1988 / 15
alm-satm aamalarnda meydana gelebilecek 25.09.1991 / 57
fire ve zayiat oranlar yledir: 27.09.1995 / 46
a) Gerek Tekel daresinden alkol alm esnasnda,
gerekse satn alnan bu alkoln firmaya nakli
srasnda %4e kadar
b) malat safhasnda %5e kadar
c) Cam ve plastik ielere doldurmada %3.5e kadar
d) Mamul maln sevkiyat srasnda %3e kadar
e) Cam ielerde krk ve kusurlu kma sebeplerinden
%5e kadar
f) Plastik, PVC, kutu, koli, etiket, kapak vb. ambalaj
malzemelerinin kusurlu ve hasarl kma sebeplerinden
%4e kadar
g) malat safhasnda esans zayiat %2ye kadardr.
h) Itriyat depolarnda toptan ve perakende
satlan eitli cins emteann (miadl emtia
olmad iin) ortalama %2ye kadar fire ve
63
zayiat vermesi normal kabul edilebilir.
) Her mamuln ierdii esans miktar
deiik olmakla beraber ortalama ve yaklak olarak
kolonyada ve losyonda %30, parfmde %40
oranna kadar esans bulunmaktadr.
i) Kolonya imalinde bir aya varan bekleme
sresinde karbonat d magnezyum gibi
kimyevi maddeler kullanlmaktadr. Bilahare
de filtreden geirilmektedir.
j) Kolonya filtrasyon ilemi yani imalat esnasnda
%3, ieleme ve doldurma esnasnda %3, toplam
%6 orannda fire oluabilir.
KKBOYA Kkboya temin edildikten itibaren sekiz ayda 12.05.1954 / 109

%75 fire verebilir. 26.10.1988 / 15
KMR Seme olmayarak srada krekle vagona doldurulan 12.05.1954 / 109

orta vasfta palamut ve mee kmrleri sat yerine 26.10.1988 / 15
kadar %1 fire verir. Bu ekilde doldurulan kmrlerin
bir dolu vagonda 14-15 uval toz kard, bunun da
%10 civarnda zayiata karlk olduu tesbit edilmitir.
Odun kmr ocaktan kma olarak alnd ve 09.02.1956 / 134

deniz yoluyla nakledildii takdirde fire vermesi 26.10.1988 / 15
sz konusu olmaz. Krekle yaplan ykleme ve
boaltmalarda orta vasfta mee ve palamut
kmrler sat yerine kadar %1-5 fire verebilir.
KMR (Linyit) Silodan veya madenden alnp nakliye, ykleme 16.11.1956 / 144
boaltma, bekleme ve tketiciye satna kadar 26.10.1988 / 15
%15 fire verebilir.
KMR (ODUN) -Odunun yaklarak kmrn elde edilme aamasnda 30.04.2003/45

verecei fire ve zayiat oran%50-60 civarndadr.
-Mamul haldeki odun kmrnn; buharlama, nakliye, stoklama,
ezilme ve paketleme gibi sebeplerden oluan fire ve zayiat oran
%20 civarndadr.
KREMA Perakende sat srasnda ksa srede bozulmaya 27.09.1995 / 46

uygun bir gda maddesidir. Bozulan kremann insan
64
sal iin toksit etkisi olan bir gda maddesi
durumuna gemesi nedeniyle tamamen yokedilmesi
gerekmektedir. Bu nedenle perakende sat srasnda
%10 civarnda fire verebilir.
KUMA 1- Tekstre polyester ve viskon terilen ipliklerin 27.09.1995 / 46

ortalama dokuma firesi %2-3.5, bunlardan dokunan
kumalarn toptan firesi ise %1-1.5dir.
2- Pamuk iplii, naylon iplii ve sentetik polyester
tekstre renkli ve ham ipliklerden dokunmu kumalarda
sat firesi %1-1.5dir. Jarse kumalarda ise bu
firenin %2ye kabilmesi normaldir.
*Fabrikalardan toptan alnan 30-40 mt.lik kumalar,
mterilere kostmlk olarak 2.50-2.80 ve 5.20-5.60
metrelik partilere kesilerek satlmasnda %1 firesi,
paralanma adedi yani bir top 5 veya daha ok paralara
blnrse bu miktar %1.8-2ye kadar kabilir.
*Kuma toplarnn ba ve sonlarnda ie yaramayan top
ba ve top sonu firesi %1-2dir. (Bu fire imalatya aittir.)
Terilen yn kumalarn top halinde uzun mddet stokta
kalmasndan dolay (ekme ) fireleri %1-1.5tir.
a) Ynl kuma imalinde ham kuma, gramaj ve
iplik numarasnn bilinmesi halinde de ham kuma
dokuma firesinin belirlenmesine imkan yoktur.
nk dokuma rgsnn skl, iplik mukavemeti,

iplik karmasnn terkibi, ok deiik dokuma firelerine
neden olur. Buna ramen iplik ve ham kuman
rutubetleri ayn farzedildii takdirde dokuma fireleri normal
artlarda:
1.000-1.100 gr. Strayhgarn paltolukta %7-10
850- 900 gr. Strayhgarn pardeslkte %6-9
550- 600 gr. Strayhgarn blazerde %5-8 civarndadr.
*Ynl muline ham kumalarda boya ve apre ilemleri
srasnda oluan boya ve apredeki ekme firesi %4-7,
boya ve apreden gelen kumalarn top balar ile ie
yaramaz ksmlar firesi %1, delik ve apre kr firesi %1
ve ambar sat firesi %1 oranndadr.
*Giysilerin yaka, kolaz ve bel ksmlarndaki rme
kuma arlklar bedenlere gre deiebilecei gznne
alnmaldr. Ortalama olarak:
Mont, parka, ceket iin: 200-250 gr. civarnda, etek,
tunik, jogging takm: 130-180 gr. civarnda,
65
ort, bermuda ort, yelek, tirt: 100 gr. civarnda
*Terylen ve ynl erkek kumalarnn toptan
satlarnda eitli nedenlerle oluan fire ve zayiat oranlar:
1- Topun paralanmasndan dolay zayiatlar %1,
paralanma adedi yani bir top 5 ve daha ok paralara
blnrse, bu miktar %1.5-2ye kadar kar.
2- Toplarn ba ve sonlarnda ie yaramayan top ba
ve top sonu fireleri %1-2dir. (Bu fire imalatya aittir.)
3- Terilen yn kumalarn top halinde uzun sre
stokta kalmasndan dolay (ekme) fireleri %1-1.5dir.
4- Sakat ve abrajlardan dolay kayplar imalatlar
tarafndan toptancya braklr. (Bu fire imalatya aittir.)
*%100 viskoz ham bezden mamul kumalarda boya
ve apreleme aamasnda meydana gelebilecek fire
oran %10-15 civarnda bulunmutur.
*Ynl kuma imali sonucu elde edilen kumalar: son
apre ilemleri olan pres yaplmasndan dolay kumalarda
doal olmayan bir uzama meydana gelir, bilahare
havadan normal rutubetini almaya balayan kuma stokta
kald srece cinsine gre metrajnda bir ksalma meydana
gelir ki, buna normal ekme firesi denir. Bu firenin
ortalamas, yn terylen kumalarda %1-1.5dir. Kati bir
ekme firesi rakam verebilmek iin imal edilen
kuman cinsi, evsaf kalitesi ve rg eklinin ayrca
ham maddesinin evsaf ve kalitesinin ve dahi, tutulduu
boya-apre ilemlerinin bilinmesi gerekir.
Toplarn ba ve sonlarnda ie yaramayan topba ve
top sonu fireleri %1-2dir. (Bu fire imalatya aittir.)
Sakat ve abrajlardan dolay metraj iskontosu yaplmas,
sakat ve abrajl mallarn satn temin iin gerekli ve
arttr. (Bu indirim sakat ve abrajn durumuna gre
saptanr. Bu fire imalatya aittir.)Baz hallerde metraj
iskontosu yerine fiyat indirimi yaplr. Bu takdirde fire
toptancya ait olur. Toptan kuma satcsnda stokta
beklemeden dolay ekme firesi olabilir.
Bir de kumalarn toplarn eitli paralara blmekten
dolay bir sat firesi vardr ki, %1dir. Top ok paralara
blnmse bu fire artar, %1.5-2 olabilir.
Toptan kuma satclarnda toplarn paralara blnmesi
sonunda elde kalan son para l birimlerine uygun
olmayabilir. Byle paralara foskup denir. Byle l
birimlerine uygun olmayan paralarn sat iin de bir
miktar iskonto yaplmas ticari usuldendir. Bu firenin
66
miktar yllk ortalama olarak % 0.5-1 olabilir.
Fabrikalardan alnan kuma toplar, imalatta
sandklara konulduuna gre, kumalarn bekleme
sreleri hesaba katlarak sata arzedilecei zamana kadar
eitli unsurlar karsndaki fire ile dkkandan toptan
satlarn llerek ve blnerek yaplmas halinde
%1.5tan %2ye kadar fire vermesi normal kabul edilir.
* Kumalarn kalitesine ve cinsine gre arlklar
ok farkldr. Kullanlan malzeme ne olursa olsun genilii
140-150 cm. olan trlerinin robluk, tayyrlk,
mantoluk ve erkek giyiminde de pantolonluk, takm elbiselik
ve pardes-paltoluk olarak her metresinin 300 gr. ile 700 gr.
arasnda deitii ve 1 kg. polyester iplii de bu
llere gre deerlendirilebilir.
* Pamuk iplii, naylon iplii, sentetik polyester ve tekstre
renkli ve ham ipliklerden dokunmu kumalarda %1
ile %1.5; jarse kumalarda ise %2 orannda uygulanmakta
olan fire paylar toptan ve perakende satlarda ve
ayn oranlarda uygulanmas yerinde ve usulne uygundur.
* Erkek takm elbiselerinde ceket, pantolon, palto
ve pardesde kullanlan kuma miktarlar kuman enine,
desenine ve modele gre deimekle birlikte asgari ve
azami rakamlar aada belirtilmitir. Erkek takm
elbiselerinde:
Asgari Azami
Tek ceket 1.50 cm. 2.00 cm.
Tek pantolon 1.10 cm. 1.50 cm.
Palto 2.25 cm. 3.25 cm.
Pardes 2.25 cm. 3.25 cm.
Takm elbise 2.70 cm. 3.20 cm.
rme kadife kuma; Dokuma safhasnda %3
Boya safhasnda %3
I. tra safhasnda %10
II. tra safhasnda %10
Kapitone kesimde %8-10
Dikimde %2-3
civarnda fire ve zayiat verebilir.
Kuma: I-) Toptan Ticarette;
1)Top balarnda ve top sonlarnda satlamayacak
derecede boyasz ve bozuk ksmlarn bulunmas : Fire yok
2)Bir ksm sentetik iplikten retilen mallarn durduka
67
ekmesi: %1-1.5 fire
3)Byk toplarn blnmesi srasnda, makas pay
braklmas :Fire yok
4)Mallarn istif edilmesi ve rafta kalmas srasnda
tozlanmas, kirlenmesi ve solmas: Fire yok.
5) Maln piyasaya datlmas iin toplardan
mterilere rnekler kesilmesi: Fire yok.
6) Balya zerindeki yaz ve rakamlarn yanl yazlmas
ve okunmas: Fire yok.
7) Toplarn ucuna konan etiketlerin yanl yazlmas
8)Birbirine benzeyen mallarla ayn cins mallarn I.
ve II. kalitelerinin birbirine karmalar: Fire yok.
9) Toplarn ucundaki etiketlerin dmesi neticesinde
yeniden yaplan lmleme farklar : Fire yok.
II-) Perakende Ticarette Balca Fire Nedenleri:

1)Top balarnda ve top sonlarnda satlamayacak
derecede boyasz ve bozuk ksmlarn bulunmas: %1-2
civarnda fire.
2)Mteriye kesim srasnda makas pay braklmas
% 0.5-1 civarnda fire.
3)Bir ksm sentetik iplikten retilen mallarn durduka
ekmesi % 1-1.5 fire.
4)Mallarn istif edilmesi ve rafta kalmas srasnda
tozlanmas, kirlenmesi ve solmas: Fire yok.
5)Maln piyasaya tantlmas iin toplardan
mterilere rnekler kesilmesi %1 fire
6)Balya zerindeki yaz ve rakamlarn yanl yazlmas
7)Toplarn ucuna konan etiketlerin yanl okunmas
ve yazlmas: Fire yok.
8)Birbirine benzeyen mallarla ayn cins mallarn I.
ve II. kalitelerinin birbirine karmalar: Fire yok.
9)Toplarn ucundaki etiketlerin dmesi neticesinde
yeniden yaplan lmleme farklar: Fire yok.
III-) Fason diktirilen nevresimlerin firesi ise %5 civarndadr.

Perdelik Kumalar:
*Ambar sat firesi %1,
Delik ve apre kr firesi %2,
Perakende sat firesi %1,
68
Top uzunluu firesi %1 civarndadr.
( Bir topun birden fazla paraya blnmesi halinde)
* Perde ray: %1 civarnda fire verebilir.
Trk standartlarna ait 240-UDK/677/01de saptanan
standart atmosfer artlar altnda normal kondisyonlu
ve rutubetli yn ipliklerinden imal edilen mallar iin
dokumada iplik firesi: a) Hazrlama safhasnda
(zg zmnde):
Kamgarn kumalarda %1-1.5
Straygarn kumalarda %1.2-2
b) Dokuma safhasnda:
Kamgarn kumalarda %2-3
Straygarn kumalarda %3-5
c) Terbiye safhasnda:
a) Tamamen yn, normal bkmnde kamgarn
ipliklerden mamul, yalnz boya ve apre muamelesi
yaplan kumalarda fire %4-7 arasnda
b) Ynde krep, onde, bukle, frize ve mmasili fazla
bkml kamgarn straygarn veya bunlarn karm
ipliklerden imal edilip yalnz boya ve apre ilemi yaplan
kumalarda fire %8-12
c) Tamamen yn, straygarn ipliklerden imal edilip
dink ve ardon ile beraber boya ve apre yaplan
kumalardan fire %8-15 olabilir.
Demelik Kuma:
* Mobilya sanayiinde kullanlan demelik kumalarn
imalinde kullanlan sentetik ve pamuk ipliklerinde
imalat firesi oran kullanlan ipliklerin numara
ve evsafna gre deimekle beraber yaklak olarak %5-10
civarndadr. Kuman desenli olmas halinde fire oran
%15 civarnda olabilir.
Mantoluk Kuma:
* Beyaz krep iplikten yaplan, ykanp kaynatlan,
boyanan ardon yaplan makas ve lekatr
ilemlerine tabi tutulan mantoluk kuman boydan
ekme miktar normal artlar altnda %4-8 civarndadr.
Pardeslk Kuma:
Safi yn olmayan iplikten dokunacak pardeslk
kuman genel olarak boydan ekme miktar %2-5
arasndadr.
Astarlk Kumalar:
* Blue Jean kuma, kadife kuma, kanvas kuma,
69
pamuklu ve polyester astarda uygulanacak
fire oranlar aaya karlmtr.
- Blue Jean kumata ortalama % 3.5-5,
- Kadife kuma % 1.5-2.5,
- Ykanm kanvas kuma % 3-5,
- Ykanmam kanvas kuma % 2.5-4,
- Polyester astarda %1.5- 2,
- Pamuklu astarda % 2-3 arasndadr.
KURUN Dkme halde ilenmi kurun-inko 27.09.1995 / 46

konsantresinin gemi ile nakliyesinde, ykleme
boaltma ilemleri esnasnda doabilecek fire oran
%3 civarndadr.
Hurda ve kle kurun eritilip kalplara dklerekkk 24.04.2002/33

mamller retilmesi esnasnda; yanma buharlama, oksidasyon
ve ambalajlama srasndaki dkntlerden dolay %3 orannda fire verir.
KURUTULMU
DOMATES lenmi mamuln rutubet oranlarna bal olarak 29.04.1998/32
18-20 kg ya domatesten 1 kg kuru domates elde edilir.
Kuru domates ifadesinden, yapay olarak kurutulan (Enerji 26.06.2002/35

kullanarak) ve gnete kurutulan domates olarak iki ekilde
de kurutulmu domatesi anlamaktayz.
Kuru domateste fireyi belirleyen en nemli unsurlar domatesin
hasad srasndaki iiliin iyi veya kt olmas, nakliyenin doru
yaplp yaplmamas, hasad edilen domatesin ilenme sresinin
uzunluu veya ksal, kurutma dneminde yan olup
olmamas, iletmeye gelen domates iinde kurutmaya uygun
olmayan domateslerin bulunmas, zellikle satn alnan
domatesteki krmz rmcek ve pis kokulu bcek zarar olup
olmamas olarak sralanabilir.
Bunlarn dnda domatese uygulanan kimyasallar ile tuzun yetersiz

dozlar rnn ok ksa sre iinde karararak satlamamasna yol
at gibi; kurutmaya uygun olmayan eitlerin kullanlmas
ve yetitiricinin yksek dozlarda azotlu gbre kullanlmas da kurutmada
70
alnacak verimi nemli llerde azaltmaktadr. rnn yukarda
saylan etmenler dikkate alnarak veya alnmadan ilenmesi
fireyi etkileyecektir.
Kuru domatesi stoklamada, ihracat iin iletmelerde, kalburlamada,
masalarda skarta ve koyu renk mallar ayklamada yaklak %15 fire verir.
Satn almada fire %2-4 oranndan balayarak % 20-22 oranlarna kadar
ykselmektedir.
leme srasndaki fire ise %3-6 orannda olmaktadr.
la uygulamalarndaki fire ise yaplan ie gsterilen dikkate gre %1
ve %100 oranna kadar deiir.
Ancak tuzlu retimde 16-17 kg taze rnden 1 kg kuru domates elde edilir.
Kkrtl retimde ise kullanlan taze domates miktar artlara bal
olarak 19-24 kg. arasnda deiir.
KURUTULMU
BBER Kuru biber retiminde biberin ayklanmas srasnda fire, 26.06.2002/35
biberin iriliine ve eide bal olmak zere deiir. Ayrca
biberde hasat edilen biberin hemen ilenmesi ve nakliyede kasa
kullanlmas fireyi nemli lde azaltan unsurlardr. 1 kg taze
biberden kurutmaya hazr 650 gr taze biber elde edilir. Kuru
biber verimi de domateste olduu gibi birok faktre bal olarak
nemli lde deiir.
KURUYEM. -Toptanc ve perakendeci tarafndan i olarak satn 27.09.1995 / 46

alnan:
badem frn ve kavurma motorlarnda beyazlatrlrsa
%4-5
ift kavurma yaplrsa %7-8
fndk frn veya kavurma motorlarnda beyazlatrlrsa
%6-7
ift kavurma yaplrsa %10-13
Kabuklu antep fst kavrulduu zaman tuz dahil %10
antep fst kavrulduu zaman %12
Fstk ii (yer fst: arait tohumu) tuzlu kavrulduu
zaman tuz dahil %10
Fstk ii (yer fst: arait tohumu) tuzsuz kavrulduu
zaman %15
Kabuklu fstk (yer fst: arait tohumu) kavrulduu
zaman %13
Ayekirdei tuzlu kavrulduu zaman tuz dahil %6
Ayekirdei tuzsuz kavrulduu zaman %10
-Kuruyemiler yar otomatik makinalarda 100
gramlk paketlemede %2ye kadar fire ve
zayiat verebilir.
71
-Kabak ekirdei: erezlik kabak ekirdei ve
ayekirdeinin 70-100 gramlk ambalajlamada %4
civarnda fire ve zayiat olabilir.
KUTU zm ve incir ambalajnda kullanlan tahta 05.12.1957 / 158

kutulardan yerli olanlar %3'e, ithal mal olanlar 26.10.1988 / 15
%2'ye kadar zayiat verir.
KUYUMCULUKTA 1- Eritme ilemi 26.10.1988 / 15

ALTIN a) Her imal edilen el ii ve makina ii mal, imalat
sresi iinde ortalama iki kez eritilmektedir.
22 Ayar eritmede fire vermez,
18 Ayar %0.3
14 Ayar %0.6
8 Ayar %1 fire verir.
b) Her imalattan kan dkm ii mal, imalat sresi

iinde ortalama 2 kez eritilmekte ve iki kez de dkme
girmektedir.
22 Ayar hem eritmede hem dkmde fire vermez.
18 Ayar %0.6
14 Ayar %1.2
2) Silindir ve Haddeleme ilemi

Her imal edilen el ii ve makina ii mal, imalat
sresi iinde en az iki kez silindir ve haddeleme
ilemine tabi tutulmaktadr. Makina ii mal iin
gerekli telin incelii ise el ii iin gerekli telden
ok daha fazladr. Bu ilem sonucu yaklak %20
artk kalr.
(Silindire apakhaddede toz-krk para)

22 Ayar Makine ve El iinde %0.3
18 Ayar Makina iinde %1, El iinde %0.5
14 Ayar Makina iinde %1.5, El iinde %1
8 Ayar makina iinde %2, El iinde %1.5 fire verir.
72
3)ekillendirme-Form Verme lemi
Yalnzca el ii imalatlar iin geerlidir.
Bu ilem sonucu yaklak %30 artk kalr. (Tel ba
ve sonu - krk para-yarm para)
22 Ayar %0.3
18 Ayar %0.5
14 Ayar %0.5
8 Ayar %0.5 fire verir.
4) Makinada rg lemi
Bu ilem sonucu ortalama %30 artk kalr.
(Tel ba ve sonu krk para makinaya gre
deiik ekillerde ii boaltlm pres art
para)
22-18 -14-8 Ayar %0.5 fire verir.
5) Dixodation-Asit vs. lemi

Yalnzca makine ii imalat srasnda ve en az
iki kez olmak zere tel ve rglere uygulanr.
22 Ayar bu ilemde fire vermez

18 Ayar %0.2
14 Ayar %0.5
6) Tesviye - Montaj lemi

a) Makina iinde, tesviye alan ufaktr ve tesviye
art %5'dir. Montaj art ise %30'dur.
22 Ayar %0.7
18 Ayar %0.7
14 Ayar %1
b) Dkm iinde, dklen maln art %60'dr.

Kalan maln tesviye art %20'dir. Tesviye alan
tm maldr, tesviye art ok incedir. Montaj
art yaklak %10'dur.
22 Ayar %1.5
73
18 Ayar %2
14 Ayar %2.5
c) El iinde, tesviye art %20, montaj art

%10'dur. Tesviye alan tm mal kapsar. Tesviye
art eintisidir.
22 Ayar %0.7
18 Ayar %1
14 Ayar %1.5
7) Cila ilemi
22 Ayar ok yumuaktr. Teamlde ok fire
vermemesi iin ok hafif cila yaplr. Ancak
dkmde buna ramen ok hafif dkm hatalar
dahi fireyi arttrr.
22 Ayar eliinde %0.7 dkmde %1.5

18 Ayar elii ve dkmde %2
14 Ayar elii ve dkmde %2.5
8 Ayar elii ve dkmde %2.5 fire verir.
8) Kalem Atma lemi

alma ekli nedeniyle firede ayardan doan
farkllklar yoktur.
Kalem art %15'dir.
22-18-14-8 Ayar %0.5 fire verir.
9) Geri Kazanma lemi

Kuyumculuk sanayi ve altn mamul retiminde
tm yer tozlar-cila artklar eski potalar-kulla-
nlm yalar-artk sular toplanr. Buna ramad
denir. Bu ilem belirgin periodlarda (Aylk 2-3
6 aylk veya yllk)yaplr.
Toplanan bu ramadlar konu ile ilgili firmalarda

yeniden kazanma ilemine tabi tutulur.
Bu ekilde ramaddan kazanma miktar kaybedilenin

yaklak %40' kadardr.
10) Sonuta tm ilemler ve geri kazanma

sonunda imalattan kan mamul mal zerinden
74
hesaplanmak zere,
a) Makina iinde toplam fire

22 Ayar %1.2
18 Ayar %1.92
14 Ayar %2.76
8 Ayar %3.42
b) El iinde toplam fire
22 Ayar %1.2
18 Ayar %2.58
14 Ayar %3.66
8 Ayar %4.2
c) Dkm iinde toplam fire
22 Ayar %1.8
18 Ayar %2.76
14 Ayar %3.72
8 Ayar %4.2
KKRT Kkrtn nakliyesinde %0, tlmesinde %3, 28.07.1999/47

paketlenmesinde ise %3 fire verebilir.
KLTR MANTARI Taze mantarn bnyesinde %80 oranna varan 27.09.1995 / 46

miktarda su vardr. (0 ile +5) derecelerde sakland
takdirde mantarn kalitesine gre %10 ile %25
arasnda deien oranlarda fire szkonusu olabilir.
Mantarn konserve ncesi yaplan ilemlerinde
(halama, piirme, kurutma vs.) %75e kadar fire ve
zayiat olabilir.
KVET Dkm, emaye banyo kvetleri, hela talar, 30.12.1964 / 18

lavabolar ve benzerleri %3 zayiat verir. Sa 26.10.1988/15
emaye kvetler ve evyeler %5 zayiat verir. 27.09.1995 / 46
LASTK ekici ve dorselerde yolun yapsna ve yk

durumuna bagl olarak lastiklerin ortalama
mr 50.000 km.dir 25.04.2001-20
75
LEBLEB Kavrulmadan dolay %25'e kadar fire verir. 26.03.1980 / 24
26.10.1988 / 15
LEBLEB (Sakz) Kavrulmadan dolay%10'a kadar fire verir. 26.03.1980 / 24

26.10.1988 / 15
LOKANTA Lokantalarda hizmet verilmesi esnasnda; 25.10.1995/47

YYECEK VE baz mezelerin yenmeyip bozulmas, baz
ECEKLER mterilerin parasn demeden kamas,
arpma sebebiyle bardak krlmas,
ikilerin dklmesi, yiyecek ve ikilerin
iade edilmesi vb. nedenlerle yemekte %5-8,
ikilerde %5e kadar fire ve zayiat meydana
gelebilir.
LOKUM Ambalajsz ak olarak satlan bir gda maddesi 30.11.1994/35

olmas nedeniyle hava deiikliinden 27.09.1995 / 46
etkilenmektedir. Souk havada kuruyarak arlk
kaybna maruz kalr. Bu nedenle %5 fire verebilir.
Ayrca iri taneli bir gda maddesi olmas ve gramla
da satlabilmesi nedeniyle perakende sat
srasnda terazide satc aleyhine %8-10a kadar
fire oluabilir.
MADEN (Hurda) Aada belirtilen hurda madenler oksidasyon 26.09.1973 / 12

(Pas) kurum, toprak ve kirelenme ve dkme 26.10.1988 / 15
al satlarda nakliye ile ykleme ve boaltma 26.05.2004 / 59
esnasnda meydana gelebilecek zayiat da dikkate
alnarak karlarnda belirtilen oranlarda fire ve
zayiat verebilir.
- Hurda bakr (mutfak eyas, tencere, kazan vs.) %2'ye
kadar,
- Hurda alminyum (mutfak eyas, tencere, %2'ye
kadar,kap, kacak otomobil karoserlerinden ve muhtelif
motor ve makinalardan kma)
- Hurda sar (pirin) ve tornadan kma sar tala %2'ye kadar,
- Hurda kzl (bronz) ve tornadan kma tala %2'ye kadar
- Hurda pik (dkme) %2'ye kadar
- Hurda kurun %2'ye kadar
- Hurda inko %3'ye kadar
76
- Hurda teneke (plkten toplanm muhtelif %5'e kadar
teneke boya ve konserve kutular)
- Hurda antimuan %5'e kadar
- Hurta akmlatr %5'e kadar
- Hurda naylon(Plastik ayakkab eskileri) %5'e kadar
HURDA Hurda demir, sa, demir tala ve kadn 26.05.2004 / 59

alm ve satmda; tasnif, kesilme, yabanc
maddelerden arndrlma (kir, toprak, nem v.b.)
ilemleri srasnda oluabilecek fire ve zayiat oranlar;
- Hurda Demir : %3 ile %4 arasnda
- Hurda Sa : %4 ile %5 arasnda
- Hurda Demir Tala : %4 ile %5 arasnda
- Hurda Kat : %8 ile %9 arasnda
MAHMUZE En ok %1 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
MAKARNA Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 12.05.1954 / 109

olma nedeniyle yazn %2, kn %2 fire verir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
MANFATURA Bilimum manifatura toptan satlarnda ekme, 26.03.1980 / 24

kesme, bozulma, delinme ve makas pay gibi 26.10.1988 / 15
sebeplerle %2-3'e kadar zayiat oluur.
MANFATURA Perakende satlarda %3-5 zayiat verir. 26.03.1980 / 24

26.10.1988 / 15
MANTAR LEVHA Normal suhunette yani 20-22 dereceyi amayan 27.09.1995 / 46

hallerde mantar levhann normal bir depolama
srasnda firesi szkonusu deildir.
Ak depolarda ve 25 derecenin zerinde gnete
kalan yerlerde anlan maddenin verebilecei fire
oran en fazla %2 civarnda olabilir.
MARGARN Kapal kaplarda sat halinde fire vermesi sz ko- 10.10.1957 / 15

nusu olamaz. Ak olarak sata sunulduu takdirde 26.10.1988 / 15
%1 fire verebilir.
MARLEY TP YER Deme esnasnda kenarlara isabet eden kesintiden 28.02.1968 / 18
77
DEMELER dolay %2'ye kadar zayiat verir. 26.10.1988 / 15
Marley tipi yer demeleri alm satmnda ykleme- 26.10.1988 / 15
boaltma, nakliye ve istiflenmesinden dolay %2
zayiat verebilir.
MATBAA Mrekkep kutularnn kapann her al veya 26.10.1988 / 15

MREKKEB kapannda hava ile temas szkonusu olduundan
mrekkep zerinde bir kabuk tabakas olumaktadr.
Her kullanmda bu kabuk tabakasnn atlmas
Gerekmektedir.
MAZOT SARFYATI ekiciler 100 km. de havann rzgarl 25.04.2001-20

yamurlu veya aracn normalden fazla
yklenmi olmas durumunda 40 litre,
normal hava koullarnda ve normal ykle
35 litre yakt tketirler
MAZI En ok %4 fire verir. 26.03.1980 / 24

26.10.1988 / 15
MEFRUAT Perdelik kumalarda para kmas, apre ekmesi 26.10.1988 / 15

ve kesimden dolay %7'ye kadar zayiat meydana
gelir.
MENTEE Para ve plaka sac kullanlarak yaplan 27.09.1995 / 46

mentee imalinde %2.5-5 orannda fire vermesi
normaldir.
MERCMEK Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat 12.05.1954 / 109

aamasna gelinceye dek %4e kadar fire ve 16.11.1956 / 144
zayiat verir. 26.10.1988 / 15
Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 27.09.1995 / 46
olma nedeniyle toptan satlarda %3e, uvaldan
alnp otomatik makinalarda paketlenmesi
MERMER 1)Bloktan (Mermer,Traverten ve dier doaltalar 27.09.2000/12
78
Randmanlar;
a) Katrak ile kesimdeki randman
1 m3 bloktan 2 cm kalnlnda 28-30 m2 plaka
1 m3 bloktan 3 cm kalnlnda 21-24 plaka
1m3 bloktan 4 cm kalnlnda 18-20 m2 plaka
b) (S.T.) ile blok kesilmesi halinde

1 m3 bloktan 1cm kalnlnda 35-38 m2 bant plaka
1m3 bloktan 2cm kalnlnda 25-26 m2 bant plaka
1 m3 bloktan 3 cm kalnlnda 19-20 m2 bant plaka
1 m3 bloktan 4cm kalnlnda 16-16 m2 bant plaka
2) Plaka mermerin ilenmi ve parlatlm ebatl mermer

retim safhasndaki randmanlar; plaka mermerden temiz
mermer retiminde randman eldeki plakann salamlna
kesilecek ebatlarn plaka ile uyumu ve byklne gre
deimekte olup genelde m2 de %25 ile %35 arasnda fire
ve zayiatn olduu bir gerektir. Bu oranlar sert kristalin,
oniks, ve somaki talarda %10 artabilir. Ama bu firelerin
mermerlerde (Traverten ve benzerleri hari) %50 civari
paledyen olarak deerlendirilebilir.
3)Levha ve ilenip ebatlanm temiz merlerlerin

stoklanmas, yklenmesi,tanmas ve montoj
srasnda 1m2 mermerdeki fire oran, %5 ile %15
arasnda deiebilir.
MEYAN KK reticiden alnan 100 kg ya meyan kk %47-50 31.10.1986 / 35

orannda rutubet ierir. Bu 100 kg. ya meyan 26.10.1988 / 15
kknn %8-10 orannda rutubet ieren kuru naturel
meyan kkne dnmnde %40'a kadar su kayb
nedeniyle kuruma sresi +%20 kurutma iin aktarma
ve kupalama firesi toplam %60'a kadar fire
verebilir, buna gre randman en az %40 oranndadr.
- 100 Kg, ya meyan kk meyanbal imalatna alnmadan
nce birinci paragrafta sz geen kuruma firesi (su kayb)
%39.5 + kurutma iin aktarma ve kupalama firesi
%20 + %5 olan yabanc maddenin ayklanmas ile + %2
civarnda tme firesi sz konusudur. Bu durumda
toplam fire %66.5 olmaktadr. Baka bir ifade ile
100 kg. olarak alnan ya naturel meyan kk veya e deeri
40.5 kg. kuru naturel meyan kk meyanbal imalatna
33.5 kg, temizlenmi kuru meyan kk olarak girmektedir.
79
Buna gre naturel ya meyan kk %66.5'a kadar, naturel kuru
meyan kk %17.3'e kadar iletme firesi vermektedir.
- hracata hazrlanmak zere elden geen ve en ok
%2-5 arasnda yabanc madde ieren her trl
aktarma, ayklanma ve balyalama ilemi yaplm
olan temiz, kuru naturel meyan kknden ihracata
hazr ihracat meyan kknn oluuna kadarki ileme
esnasnda meydana gelen firenin ise ikinci pragrafta
bahsedilen firenin ayns olarak kabul edilir. Yani
100 Kg. ya meyan kknden %66.5'a kadar veya
e deeri 40.5 Kg.kuru meyan kknden %17.3'e
kadar iletme firesi dldkten sonra ihracata hazr
meyan kk balyas oluur.
MEYVE retim blgelerinden kamyonlarla getirilen 13.08.1959/184

kiwi, kavun ve karpuzun alclarna tesliminde 26.10.1988/15
(boaltlmas, tasnif edilmesi, satlrken para 30.11.1994/35
para tartlmas, elden ele verilirken drlmesi, 27.09.1995 / 46
ezilmesi veya bekletilme nedeniyle rmesi)
gibi hallerden dolay verebilecei fire ve zayiat
oran %12'ye kadardr.
Muzun yeil olarak ithal edilip gemi ile getirilmesi

souk hava deposunda bekletilmesi, sarartlmas,
nakliye , hammaliye ve toptanclara satlmas
aamasnda verebilecei fire oran %5'dir.
Souk hava depolarnda korunan elma ve ayva iin

buzhaneye normal rutubet verildii takdirde %5-7
orannda fire ve zayiat olabilir. Fire oran zamanla
doru orantl olarak daha da artabilir.*ayet buzhaneye
rutubet verilmezse bahse konu maddelerdeki fire oran %5
ile %10 arasnda olabilir.
MICIR Yol asfalt kaplama iinde kullanlan mcrn 27.09.1995 / 46

tesellm, ina sahasna teslim ve kullanma
devresindeki toplam fire oran %5-6dr.
MUSLUK Valf ve batariler : Firesi yoktur. 30.12.1964 / 18

26.10.1988 / 15
MREKKEP Tifdruk ve serigrafi mrekkeplerinin imalat 27.09.1995 / 46

ncesi, imalat srasnda kullanlan boyar
80
maddeler (pigment, titan dioksit, karbonblak),
balayclar (pdliamid reine, sentetik reine, PVC,
nitro selloz, eposki reine, etil selloz), eriticiler
(ipa, sanayi ispirtosu, ghite spirit, toluol, butil
asetat siklo heksanon, izoforon plastifiyan ksilol)
ve dolgu maddeleri (aerosil, plastifiyan, vinilit,
stabilizan, gomme lack)inde genel formlasyonlardaki
fire %3 oranndadr.
NAFTALN uval iinde toz halindeki naftalinler bulunduu 12.05.1954 / 109

yerin durumuna ve kald srenin uzun veya 26.10.1988 / 15
ksalna gre bir yl iinde %2'den %5'e kadar
fire verebilir. Bir yl akta kalan ve perakende
satlan toz halindeki naftalinler de %20 civarnda fire verir.
NASTA Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 02.05.1954 / 109

kaybolma nedeniyle yazn %3, kn %2 fire 06.11.1956 / 144
verebilir. 26.10.1988 / 15
NOHUT Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat 12.05.1954/109

verir. Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda 26.10.1988/15
zayi olma nedeniyle toptan satlarda %3e, 27.09.1995 / 46
uvaldan alnp otomatik makinalarda paketlenmesi
ODUN Odun mutad olarak yllardan beri kesilmeden 27.09.1995 / 46

kantara doldurulur. Kesildikten sonra tekrar
tartlmadan kamyonlara yklenip mteriye sevk
edilir. Bugn depolarda uygulanan ekil byledir.
nk odun depolarn iletenler odunu kesilmeden
tartarak alrlar. Odun ya, kuru, ince veya kaln
olsun kesim sonunda ekide 8 kg. civarnda fire verebilir.
1- Kark cins yakacak odunlar, bir yaz mevsimi
depoda bekletilmesi ve kesilerek sat esnasnda
ortalama %12 orannda fire ve zayiat verebilir.
2- Mee azman odun, bir yaz mevsimi depoda
bekletilmesi ve kesilerek sat esnasnda ortalama
%20 orannda fire ve zayiat verebilir.
3- Tomruk paralanarak sat esnasnda ortalama
81
(kof, rk, bozuk kt taktirde) %25 orannda
fire ve zayiat verebilir.
4- Kesilmi odun alm-satm ile uraan

mahrukatlarda satn alnp depoya konmu olan
kesilmi odunlarn miktarlar ile ayn odunlarn
satlan miktarlar arasnda kuruma vs. nedenlerle fire
fark olur. Bu fire fark ve zayiat en az %10, en fazla %15,
ortalama %12 oranndadr.
ODUNLUK AA Kurumadan dolay ihtiyarladndan 16.11.1956 / 144

kesilmesine ilgili makamlarca izin verilen 26.10.1988 / 15
ya odunluk aalar yaz mevsiminde kesildiklerinde
kesildiinden 2-3 ay sonra %10-15 orannda fire
verebilir.
ORGANK malatnda kayp %5'e kadardr. Tekstilde yardmc 26.10.1988 / 15

SOLVENTLER madde imalatnda %5'e kadar, nakliyesinde %2 fire
(Aseton Asetatlar) verir.
OTO DEMES Oto demecilii imalatnda kullanlan suni deri 27.09.1995 / 46

ve naylon kadifelerin sngerleme ilemi esnasnda
%5e kadar fire vermesi normaldir.
OTO YEDEK
PARALARI Oto yedek paralarnn alm, satm ve depolanmas 30.11.1994 / 35
esnasnda verebilecei fire oranlar aada 27.09.1995 / 46
belirtilmitir:
Oto ampul %5
Oto far ve stop lambalar, aynalar %3
Oto elektrik aksam %2
Aksesuar %3
Motor aksam %2
Aktarma organlar %1
asi, karoseri aksam %1
Kaporta paralar %3
PAKET VE BLOK Paket margarinde nakliye ve sevkyat 30.04.2003 / 45

MARGARN aamasnda en az %3, 10 kglk ve 20 kglk
Blok margarinlerde ise en az % 2,5 fire verebilir.
PALAMUT (Kaba) En ok %5 fire verir. 12.05.1954 / 109
82
26.10.1988 / 15
PALAMUT (Trnak) En ok % 10 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
PALAMUT (Hlasas) En ok %2 (bir yerden bir yere naklinde %1 12.05.1954 / 109

olarak fire kabul edilir.) 26.10.1988 / 15
Palamut ilenmemi (topland mevsimde

kuru halde bulunmayan): En ok %30, Pelit
vesaire %20, rutubet %10
Palamut tlm: En ok %3 fire verir.
PAMUK 1998 Ylnn yal gemesi nedeniyle, pamukta fire ve zayiat randman oranlarnn
1998-1999 sezonunda geici olarak uygulanmak zere : 24.02.1999/42
a)Satin alinarak depolanan igitli pamuklarin, malin korunmasi ve islenmesi sirasinda

belirli bir oranda fire verecegi dikkate alinarak St.1, St.-HB.1 ve St.2 pamuklar iin % 2-3
fire orani, St.-HB.2, St.3, St.-HB.3 ve St.4 pamuklar iin % 3-5 fire oranlarinin esas
alinmasina,
b) Senelerin ve yrelerin zelliklerine gre belirlenmis blgemizdeki pamuklarin rollergin
sistemle irirlanmasinda asagida belirtilen;
Randiman Oranlari(1998-1999 Sezonu iin)
Kalite Randiman Oranlari
St.1 % 37-40 arasinda degisebilir.

St.-HB.1 % 36-38
St.-HB.2 % 35-37 arasinda degisebilir.
c)- Yilin asiri yagisli gitmesi sebebiyle igitte yer yer fermantasyon grldg, ve bu
nedenle igitli zn kaybettigi tesbit edilmistir. Dolayisiyla, pamugun depolanma ve
ulasacagi yere nakli sirasinda %6ya kadar, preslenerek saklanan pamugun da
depolanma sre ve sartlarina gre % 3e kadar fire verebilecegi hususlarinin bir prensip
karari olarak kabul edilmesine,
83
d) Delcerro tr pamuklarda ortalama elyaf randimani Standart-1ler iin % 33,5 ve
ortalama fire miktari % 4tr.
PAMUK (iitli) A) Pamuun reticiden satn alnp rr 27.05.1987 / 43

fabrikasna getirilmesi srasnda fire verip 26.10.1988 / 15
vermemesi 30.11.1994/35
a) rr fabrikasna teslim suretiyle satn alnan
pamuklarda fire sz konusu deildir.
b) Mahallerinden satn alnp fabrikaya nakil

srasnda rutubet kayb ve vastaya ykleme ve vas-
tadan indirme nedenleri ile %1'dir.
B) iitli pamuun depolama ekline ilendii

iletmenin durumuna, pamuun kalitesine ve mev-
simlere gre:
a) Standard I, Standard I H B ve Standard II iitli

pamuun rrlama ilemi srasnda meydana
gelen lif, iit ve fire oranlar yledir;
Rollergin letmelerinde: %39-43 orannda lif,

%55-59 orannda iit, %1-2 orannda fire pay
dlr.
-Sawgn letmelerinde: %36-39 orannda lif,
%54-59 orannda iit, %5-7 orannda fire dlr.
b) Standard II H.B ve daha dk kalitede yamur

yemi iitli pamuun rrlama ilemi srasnda
ise lif, iit ve fire oranlar yledir:
Rollergin letmelerinde= %33-36 orannda lif,

%60-64 orannda iit, %3-4 orannda da fire
pay dlr.
Sawgn letmelerinde= %30-32 orannda lif,

%59-62 orannda iit, %8-9 orannda fire pay
dlr.
Presli Pamukta:
rrlama ileminden sonra presli pamuun
84
depolama srelerine ve mevsimlere gre %1-3
orannda rutubet kayb vardr.
PAMUK Tip d, zrl kuba damgalar ad altndaki 29.06.1988 / 10

dk pamuklar eitli makinalardan geirilerek 26.10.1988 / 15
temizlenip, kullanlabilir hale getirilmesi ilemleri
srasnda ilenen maln kalitesine ve ilendii
makinalarn durumuna gre %20 ila %40 arasnda
fire verir.
PAMUK EKRDE En ok %2 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
PASTA KURU PASTA: malatta: %3 Satta: %5 26.06.2002/35

YA PASTA: malatta: %6 Satta: %4
PASTIRMA Yazn satlmadna gre, sadece k aylarnda 12.05.1954 / 109

geerli olmak zere %5-10 arasnda fire verebilir. 16.11.1956 / 144
Gereke: Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat 26.10.1988 / 15
esnasnda kaybolma.
PATATES Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

kaybolma nedeniyle uvalda, Mart, Nisan, Mays 16.11.1956 / 144
PEYNR aylarnda %2-5, Haziran, Temmuz, Austos 26.10.1988 / 15
aylarnda %3-6 ve sepetlere konan taze mahsul
patatesler %3-10 fire verir.
PEKMEZ Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

kaybolma nedeniyle yazn %4, kn %3 fire verir. 26.10.1988 / 15
PERLT MADEN Perlit madeninin ocaktan karlmasnda nem 24.05.1973 / 8

orannn yksek olmas, rutubetini abuk kaybet- 26.10.1988 / 15
mesi ve kolayca ufalanmas sebebiyle ihrac
ilminde;
Madenin ihra olunduu ocak sahas ile ihra liman-
nn depo sahasnda bekletilmesi ve ihra limanndan
var limanna kadar gemide geen sre zarfnda mey-
dana gelen rutubet kayb ve ufalanmadan ve ayrca bu
safhalardaki nakliye, ykleme ve boaltma kaypla-
rndan dolay %10'a kadar fire ve zayiat verebilir.
85
PET ve PVC PET ve PVC atk kaplar, yeniden deerlendirilmek 15.02.2000 /16
(Hurda) amacyla toplanarak preslenmesi ilemi srasnda azami
%3e kadar fire verebilir.
PVC atklar ayklama, ykama, krma aamalarnda 27.06.2001/22

PEYNR MALATTA VE TOPTAN SATI AAMASINDA: 12.05.1954 / 109

16.11.1956 / 144
BEYAZ PEYNR: Souk hava deposunda beklemeden 26.10.1988 / 15
dolay %15 fire verir. 30.11.1994/35
SALAMURALI DER TULUM PEYNR:

Souk hava depolarna giri esnasnda peynirler
suyu ile birlikte tartlr. Dolaysyla, buzhaneci
kilo zerinden cret tahakkuk ettirir. k
srasnda buzhaneye giren peynirlerin iindeki
suyun, peynir olarak kabul edilmemesi iin, fire oran
%15'dir.
KAAR PEYNR:
lk ayda souk havada bekleme sresinde
%6-8 fire verir ve yl sonuna kadar bu oran %12'ye
kadar kabilir.
PEYNRN BUZHANEDEN IKII-NAKLYES

VE SATICIYA TESLM AAMASINDA:
BEYAZ PEYNR:
Peynirin nakliye ambarlarnda kalmas, nakli-
yenin uzamas, frigorofik olmayan aralarn
kullanlmas gibi nedenlerle 2-3 gnlk dnem
(sre) iinde %10 fire verir.

Peynirin nakliye ambarlarnda kalmas,
nakliyenin uzamas, frigorofik olmayan
aralarn kullanlmas gibi nedenlerle 2-3
gnlk dnem (sre) iinde %10 fire verir.
86
KAAR PEYNR:
Nakliyesinde fire vermez.
PERAKENDE SATILAR AAMASINDA:
BEYAZ PEYNR:
Normal muhafaza artlarnda %10'a kadar,
ambalajla alnp (tenekede) ambalajsz
satldnda tart fark dolaysyla %5-5.5;
alm-satm sebebi ile %5'e kadar fire verir.

Normal muhafaza artlarnda %10'a kadar,
ambalajnda alnp (tenekede) ambalajsz
satldndan tart fark dolaysyla %5-5.5;
alm-satm fark sebebi ile %5'e kadar fire verir.
KAAR PEYNR:
Buzhaneden kta kfl olmas ve temizlen-
mesinden dolay %3-4 fire verir.
PEYNR (Gravyer) Fermantasyon tamamladktan sat anna kadar 27.09.1995 / 46

%4-8 civarnda fire verebilir.
PEYNR(Mal) Fermantasyon tamamladktan sat anna kadar 27.09.1995 / 46

PEYNR(Dil) Fazla tahamml olan bir peynir eidi deildir. 27.09.1995 / 46

En fazla 10 gn dayanr ve bu sre iinde %10
civarnda fire verebilir.
PEYNR (Tulum) Fermantasyon tamamladktan sat anna kadar 27.09.1995 / 46

%5-8 civarnda fire verebilir.
PEYNR RANDIMAN ORANLARI: 24.11.2004/66

1 teneke (klasik) beyaz peynir;
145-155 kg. inek stnden
80-85 kg. koyun stnden
120-130 kg. kei stnden elde edilir.
87
Yksek kaynama tabir ettiimiz ve kltr kullanlarak imal edilen kltrl beyaz peynirin
tenekesi 95-100 kg. inek stnden elde edilir.Bu sistemde imal edilen peynirden yan rn
olarak lor elde edilmez.
1 kg. kaar peyniri;

11-12 kg. inek stnden imal edilir. Bu kullanlan st miktarndan %2,5-3,5 civarnda lor
elde edilir.
1 teneke tulum peyniri;

190-210 kg. inek stnden imal edilir.St miktarnn %2,5-3,5 aras lor elde edilir.
115-120 kg. koyun stnden imal edilir. St miktarnn %2,5-3,5 aras lor elde edilir.
170-190 kg. kei stnden imal edilir. St miktarnn %2,5-3,5 aras lor elde edilir.
PK Pikler zerinde oluan paslarn dklmesi ile 05.08.1955 / 125

%1-2 zayiat verir. 26.10.1988 / 15
PK DKM Dkme dkm piki ve dkme hurda piklerin 27.09.1995 / 46

nakliye esnasnda kg.da %3-5 civarnda fire ve zayiat
vermesi normaldir.
PL Et rk 50-60 gnlk 1.5 kg-2 kg arlndaki 27.09.1995 / 46

pililerin kesilmesi halinde elde edilen et miktar
% 75-78, fire miktar ise % 22-25 civarndadr.
DAMIZLIK BR CVCVN 27/03/2002-32

Yumurtaya girme ya: 24-26 Hafta
Normal bir yumurtlamadan kma ya 60-65 Hafta
Damzlk tavuun normal yaam boyunca yiyebilecei yem miktar:50-60kg-
Kulukalk olabilecek yumurta randman %88-95
KULUKA
Kuluka km gc%82-86
Kulukalk yumurta dizme firesi (skarta,deforme, ift sar, atlak,krk): %3-10,6
Kuluka km randman %70-78
Civciv ayklama firesi: %013-2
Civciv nakliye firesi: %01-1
Damzl iftliklerden kulukaya nakil yumurta firesi (Kmesteki ilemler dahil) %09-1
SAHAYA (reticiye bakma verilen civcivin)

Pili olarak kesime gelen civcivin dnm randman: %90-93
(reticiden kesime gelirken yoldaki zayiat oran dahil)
Kmeste civciv l firesi %4-6
Kmesten kesimhaneye canl yol firesi %2-3
88
KESMDE OLUAN RANDIMAN
(Cier,talk dahil) Boyunlu %72-74
Boyunsuz %70-68
Paralanma esnasnda oluan fire(But,gs elde etmek iin) %2-3
Taze mamln dinlenme firesi: %2-3
Taze et nakliye firesi: %1-2
oklama esnasnda oluan fire: %0.5
Perakende dkme pili eti(satta) %1-2
PRN Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954/109

zayi olma nedeniyle toptan satlarda %3e, 16.11.1956/144
uvaldan alnp otomatik makinalarda 27.09.1995 / 46
paketlenmesi srasnda %3e, paketli perakende
satlarda %1e kadar fire ve zayiat verebilir.
PRN UNU Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

kaybolma dolaysyla %4 fire verir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
PLASTK Plastik hammaddelerin ticaretinde(perakende ve 7.11.2002.40

HAMMADDES toptan) herhangi bir fire ve zaiyatn sz konusu
olmad; ancak tahmil, tahliye ve nakliyesinde % 1,5
orannda fire ve zaiyat verir.
PLASTK TECRT %2'ye kadar fire verir. 28.01.1981 / 39

MANTARI (Styropor) 26.10.1988 / 15
PLASTK SANAYNDE FRE VE ZAYAT 26.10.1988/15

ORANLARI 29.06.1994 / 30
Surl
yn ve Selloz PS PS PS
PE PP PVC PA ABS EVA Asetat Antiok Kristal Kpk
Grup
No MALAT GRUBU F Z F Z F Z F Z F Z F Z F Z F Z F Z F Z
A- ENJEKSYON TATBKATLARI
1- Standart malat Grubu
a- Mutfak ve Ev Gere. vd.3-2 3-2 3-5 4-8 5-4 -- -- -- -- --
89
b- Mobilya ve Bahe Eyalar 4-8 -- -- -- -- -- -- -- --
c- Banyo Malzemeleri 3-5 3-5 -- -- -- -- -- -- -- --
2- Sanayi Mamulleri Grubu.

a- Elek. ve Telekom Sana. -- -- 3-5 4-8 4-5 -- -- 3-5 4-6 --
b- Beyaz Emtia Sanayi 3-3 3-3 3-5 4-8 4-5 -- -- 3-5 4-6 --
c- Oto.Mot.Bisk.San. 3-5 3-5 3-10 3-8 3-5 -- -- 3-5 4-6 --
d- Ambalaj San. 3-5 3-5 -- -- -- -- -- 3-5 4-6 --
(Kasalar, paletler vd.)
e- Ayakkab, Terlik k.S. 3-2 -- 3-2 -- -- -- -- -- -- --
f- Muhtelif fitingler -- 3-5 3-5 -- -- -- -- -- -- --
Baskl mamllerde %6 bask zayiat ilave edilir.
Surl
yn ve Selloz PS PS PS
PE PP PVC PA ABS EVA Asetat Antiok Kristal Kpk
Grup
No MALAT GRUBU F Z F Z F Z F Z F Z F Z F Z F Z F Z F Z
B- SUFLAJ TATBKATLARI
1- ieler ve Bidonlar 3-2 3-2 4-6 -- -- -- -- -- -- --
2- Sanayi Mamulleri 3-5 3-5 -- -- -- -- -- -- -- --
Baskl mamullerde %6 bask zayiata ilave edilir.
PE PP PVC PA YONOMER
Grup
No MALAT GRUBU F Z F Z F Z F Z F Z
C- EXTRUZYON TATBKATLARI
1- Film Grubu
a- Sera 3-2 -- -- -- --
b- Rulo Film (ift kat) (tp) 3-2 3-2 -- -- --
c- Rulo Film (Tek kat) ve 3-5 3-5 -- -- --
iring film
d- Stretch film (tek kat) 3-7 -- 3-7 -- --
e- Dilimlenmi rulo film 3-8 -- 3-8 -- --
(tek kat)
f- Lamine filmler 3-11 3-11 -- 3-11 --
2- Torba Grubu
a- Torba 3-5 3-5 -- -- --
b- Coex Torba 3-7 3-7 -- 7-7 7-7
c- Lamine Torbalar 3-13 3-13 -- -- --
3- Coex Film Grubu

a- Coex Rulo Film(tek kat) 3-7 3-7 -- 7-7 7-7
90
b- Coex dilimlenmi rulo film 3-10 3-10 -- 7-10 7-10
4- File Grubu
a- Plastik File 3-7 3-7 -- -- --
b- Plastik file rt 3-10 3-10 -- -- --
c- Plastik delikli rt 3-25 -- -- -- --
d- Plastik yaprak 3-6 3-6 -- -- --
Baskl mamullerde %6 bask zayiat ilave edilir.
PE PP PVC PA YONOMER
Grup
No MALAT GRUBU F Z F Z F Z F Z F Z
5- Boru ve Hortum Grubu

a- Su hortumu (yass) 3-3 -- -- -- --
b- rgl yumuak su hortumu -- 3-15 -- -- --
c- Sert PVC takviyeli
bklebilir su hortumu 3-15 -- -- --
d- eitli borular 4-3 4-3 4-6 -- --
e- eitli profiller -- -- 4-6 -- --
f- Coex boru -- -- 4-6 -- --
6- Mikser Grubu
a- PVC kuru karm -- -- 3-3
b- PVC compaunt-granl -- -- 3-3 -- --
7- Elyaf, uval, p ve Halat Grubu

a- Elyaf -- 3-17 -- -- --
b- uval -- 3-17 -- -- --
c- p ve Halat -- 3-10 -- -- --
d- Bant -- 3-7 -- -- --
FRE ZAYAT
D- HURDALARIN DEERLENDRLMES
1- Temiz Sanayi Zayiatlar Grubu
a- Coex, Laminasyonlar ve
Stretch rnleri 40 15
b- Film, torba, extrzyon rnleri 10 15
c- Enjeksiyon rnleri 10 10
d- Boru, profil extrzyon rnleri 10 15
e- uval, p ve Halat rnleri 20 15
f- iirme extrzyon rnleri 10 12
g- B.O.P.P. (zel alma ile tesbit edilir.)
2- p Artklar, Eski Gbre ve Sera Hurdalar
91
a- p artklar 55 20
b- Kullanlm gbre ve sera hurdalar 23 15
Not:
1- Bu uygulamalar yukardaki hammaddeler ve tatbikatlar iin yaplmtr. Yeni mamul
ve hammaddeler iin talep halinde yeniden tesbit yaplr.
2- Bu fire ve zayiatlar, retimin ana unsuru dikkate alnarak tesbit edilmitir. Devam eden
retim trleri iin ilave tesbit yaplr.
3- PS Kpk iin rn baznda tesbit yaplr.
POL KARBONAT -Kullanm ve nakliye aamasnda %0.2 0.3 21.12.2000 / 15

DAMACANA aras fire ve zayiat verebilir.
POETL EL - Kutulu yourt ve st ile cam ieli st ve 29.01.1986 / 26

ST VE KUTULU benzeri rnlerde %1-1.5 aras; 26.10.1988 / 15
YOURT VE - Poetli st ve benzeri rnlerde %1'e kadar;
BENZER zayiat olabilir.
RNLERN
NAKLYESNDEK
ZAYAT
PRALN malatta Toz eker %40-50 27.09.1995 / 46

Nebati ya %10-25
Fndk %20-40
Lesitin %0.3-0.5
Fire oran %10dur. Perakende satlarda ise,
konsantre bir madde olduu ve her kap deitiriliinde
bir miktar kabn cidarlarnda kalmas nedeniyle %4-5
fire oluabilir.
POLKARBONAT kullanm ve nakliye aamasnda %0.2. 0.3 fire 21.12.2000-15

DAMACANA oluabilir.
PROFL Perakende aluminyum profil satnda kesim 27.09.1995 / 46

firesi kesilen uzunluklara gre deimekle beraber
%1-2 civarnda olabilir.
P.V.C. Borular, ykleme, boaltma, nakliye ve istifte 29.04.1977 / 22

krlmadan dolay %5'e kadar zayiat verebilir. 26.10.1988 / 15
92
REEL Kays, vine, eftali gibi meyvelerle yaplan 27.09.1995 / 46
reellerin eitli kaliteleri mevcut olup, reel
imalatnda genel bir fire oran ve randman hesab
mevcut deildir. Reel retiminde tek balayc
unsur, Gda Maddeleri Tzdr. Buna gre de
%60dan az eker, 1/3ten az meyve ihtiva edemez.
Bu oranlar reelde bulunmas gereken oranlardr.
En uygun sonu ise retici firmann rettii
mallarn kimyevi analizi sonucu belli olur.
REZENE hracata hazrlamak zere ilemeye tabi tutulan 25.10.1989 / 30

rezene (rutubet firesi dahil) %15'e kadar zayiat verir. 27.01.1993 / 12
SABUN(Beyaz, Yeil) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

kaybolma nedeniyle standard tip sabunlar 16.11.1956 / 144
bulunduu yerin vaziyetine, hava artlarna, 26.10.1988 / 15
mevsimine ve mddetin uzun veya ksalna gre
%1'den %10'a kadar fire verir.
SABUNLUK Pamuk ekirdei pastas: Dkl derecesi, ierdii 29.09.1965 / 29

ya asitleri miktar, depoland yerin havalandrma 26.10.1988 / 15
durumu ve mevsime gre %1-25 arasnda fire verir.
SA(Plaka ve Rulo) Toptan alm satmlarda bekleme paslanma tart 29.04.1987 / 42

fark gibi nedenlerle %1'e kadar fire ve zayiat 26.10.1988 / 15
meydana gelebilir.
SADEYAI En ok %1 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
SAKIZ Yeni yl mahsul olduu takdirde ve ithali yaza 12.05.1954 / 109

rastlarsa, yazn %5-10 fire verir. 26.10.1988 / 15
SALAM VE SOSS Salam ve sosisler kaynatlm etten yapld iin 03.03.1961 / 9

bozulmadan 8-10 gnden fazla kalamayaca 26.10.1988 / 15
iin bir hafta boyunca %10'a kadar fire verebilir.
93
SALA Patlamayan sala tenekelerinde fire kabul edilmez, 12.05.1954 / 109
salann dayanma sresi iki (2) yldr. Konsantre- 16.11.1956 / 144
vakumlu salalarda dayanma sresi iki (2) yldr. 26.10.1988 / 15
Sala tenekeleri patlayacak olursa zayiat meydana
gelir. Konsantre-vakumlu sala TSE'ye uygun olmal,
bu tr salalarda ambalaj bozulmas, imalat hatas ve
dolum hatas gibi nedenlerle %0.5 nakliye, ykleme,
boaltma, istifleme gibi nedenlerle %2 zayiat olabilir.
SALEP Salep nemli alnm ise ilk yl firesi %20, 12.05.1954 / 109
ikinci yl fire oran ise %15'dir. 26.10.1988 / 15
SALON SS Salon Ss Bitkileri alm satmnda geen zaman 30.11.1994 / 35

BTKLER iinde %15, dmekan bitkileri ayn aamada %5
orannda fire verebilir.
SAMAN %3 Fire verir. 05.12.1957 / 158

26.10.1988 / 15
SALYANGOZ *Canl salyangoz teknik artlarna sahip 27.09.1995 / 46

sundurmalarda beklemeden dolay % 8-10u
normal l firesi, normal ift kaynamada % 22-25
randman verir. Elde edilen etin azami
% 40-50si orannda ykanm, temizlenmi ve
ayklanm krksz kabuk elde edilebilir. Buna
karlk Bartn, Kandra gibi baz blgelerin kabuk
randman hemen yok denecek kadar azdr.
* Sundurmada , zamana gre ongn ile bir ay arasnda ,
a) lm nedeniyle % 10,
b) Zayflama ve dier bakm noksanl nedeniyle
% 5 civarnda fire verir.
Randman Konusu:
Normal randman, muhtelif yerlerdeki retime
gre % 20-25 arasndadr.
SARMISAK(Kuru) Maddesi sakall ve gvdeli ise %50, sakalsz ve 30.11.1971 / 32

ba olursa %15-25 arasnda fire verebilir. 26.10.1988 / 15
94
SEBZELER: -Taze sebzeler (taze biber, salatalk, patlcan 30.11.1994 / 35
vs.) %10 civarnda fire verebilir.
SCM Kendirden mamul sicimler; el tezgahlarnda imal 26.03.1980 / 24

edilenlerde %4-5, fabrikasyon mal ambalajl 26.10.1988 / 15
sicimlerde %2-2.5 ak ve perakende satlarda
%3-4 fire verir.
SMT malat esnasnda, hamurun tutmamas, frn 27.09.1995 / 46

ssnn yksek olmas sonucu yanmas,
frna srlrken serpilen rekotu ve susamn
yere dklmesi gibi nedenler sonucu en az %10
orannda fire doabilir. Bunun yansra genellikle
sokak aralarnda yer alan simiti frnlarnn
istenen seviyede sat yapamamalar halinde
tketilemeyen (baz gnler yz simitten elli simitin
satlmad) hallerde bu miktar zayiat olarak kabul edilir.
SRKE lk sene %8, ikinci sene %4 fire ve zayiat verir. 05.12.1957 / 128
2.senenin fire ve zayiat toplam %12'dir. 26.10.1988 / 15
Gereke: Flarda veya sair kaplarda bulunan
sirkenin tabahhur etmesi tortu brakmas, baka
kaplara nakliyede meydana gelen kayp ve muhtemel
SZAL-P-HALAT Sizal, ip ve halatlar ile 6/6 numaral pamuk iplii 27.09.1995 / 46

(ambalaj iplii) toptan alm-satmnda ortalama
%3-5 arasnda fire ve zayiat verebilir
SODA(amar Yazn %20, kn %10 fire verir. 12.05.1954 / 109

Sodas) 26.10.1988 / 15
SODYUMHPOKLORT: Sodyumhipoklorit, hidroklorikasit, nitrikasit, 29.09.2004/64

HDROKLORKAST sv kostik, asetikasit, demirklorr vb. gibi
NTRKAST sv mallarn tanmas, aktarlmas ve satlmas
SIVI KOSTK esnasnda oluabilecek fire oran; byk tonajlarda
ASETKAST %1-2, 1 tondan aa perakende satlarda %2 ile 4
DEMRKLORR arasndadr.
SOAN(Kuru) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

kaybolma nedeniyle yazn %5-7, kn %3-4 16.11.1956 / 144
fire verir. 26.10.1988 / 15
95
SOAN(Taze) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.5.1954 / 109
kaybolma nedeniyle yazn %7-10, kn %5-7 16.11.1956 / 144
fire verir. 26.10.1988 / 15
SOMON BALII (Kltr Altnda) Kafeste ve Havuzda Somonun 24.09.2003/51
200 gramdan pazarlama boyu olan 1 kg.a ulancaya
kadar retim ve besleme srelerinde oluan zayiat
oran %10, tketilen yem miktar 1 kg. canl arlk iin
1,2 1,6 kg. arasndadr.
SOYA FASULYES Soya fasulyesinin ilenerek tam yal soya 29.01.1997/16

ezmesi imalatnda meydana gelen fire ve
zayiat oranlar;
l Madde(Soya Fasulyesi)depo stok firesi %1-1,5
letme Mamul retim Firesi %5-5,5
Mamul(Full-Fat)Depo Stok firesi %2
SUCUK Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 16.11.1956 / 144

kaybolma nedeniyle ilk 3 gn iinde %10 fire verir. 12.05.1954 / 109
Bundan sonra bir ay iinde %40, 1-1.5 ay kalrsa 26.10.1988 / 15
%50'ye kadar fire verebilir.
SUSAM En ok %3 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
SUMAK YAPRAI Pudra eklini almas iin her trl yabanc madde- 28.12.1983 / 30
lerden ve yaprak damarlarndan ayrlarak ihracata 26.10.1988 / 15
hazr duruma getirilinceye kadar %38-42 arasnda
zayiat verebilir.
SUNTA, FORMKA Gerek yklemede gerekse vastadan vastaya ve 23.10.1972 / 45

VE KAPLAMA maazaya indirilmeleri annda kayp dmelerden 26.10.1988 / 15
dolay sunta ve formika toptanclarda %0.5, pera-
kendecilerde %1'e, kaplama toptanclarda %2'ye,
perakendecilerde %5'e kadar fire ve zayiat verebilir.
SU RNLER Taze su rnleri perakende satlarda ortalama %10 30.11.1994 / 35

fire verir.
SBYE Yumurta zamannda temizlendiinde %38, Yumurta- 26.05.1993 / 16

sz zamannda temizlendiinde %36 fire verir.
SNGER Kuru olarak normal alm satmlarda %5'e kadar 05.02.1960 / 194
fire verir. 26.10.1988 / 15
96
SS BTKLER (D Mekan Mekan) 29.12.2004/67
SS BTKLER HAKKINDA GENEL AIKLAMALAR:
1) Bitkilerin Kullanldklar Yere Gre Snflandrlmas:
a) Mekan Ss Bitkileri
b) D Mekan Ss Bitkileri
2) Bitkilerin Fizyolojik Yaplarna Gre Snflandrlmas:

a) Tek Ylk Mevsimlik Bitkiler,
b) ok Yllk Otsu Bitkiler,
c) Yaprakl allar, (yapran dkenler, yapran dkmeyenler)
d) Yaprakl Aalar, (yapran dkenler, yapran dkmeyenler)
e) breli allar,
f) breli Aalar,
g) Akdeniz Bitkileri,
h) Tropik Bitkiler,
i) Sup tropik Bitkiler,
3) Bitkilerin retim Yntemleri:

a) Tohum
b) elik,
c) A,
d) Ayrma,
e) Doku Kltr,
FRE VE ZAYAT ORANLARI:

1) retim Esnasnda Oluan Fire ve Zayiatlar:
a) Tohum: %15
b) elik: %15
c) A: %15
d) Ayrma: %8
e) Doku Kltr: %0
2) Byme Devrelerinde Oluan Fire ve Zayiatlar:

a) Tohum: %5
b) elik: %5
c) A: %4
d) Ayrma: %2
e) Doku Kltr: %20
3) Sat ve Nakliye Esnasnda Oluan Fire ve Zayiat: %3
97
ST Peynir imali sonunda %2-2.5 orannda fire verir. 30.11.1994 / 35
ST TOZU St tozu imalinde randman, ilenen stn iindeki 27.09.1995 / 46

kuru madde miktarna baldr. Kuru madde miktar
ise stlerde her zaman ayn seviyede olmayp,
salan hayvann cins ve rkna, laktasyonun
ba veya sonu oluuna ve yedirilen yemin eidi gibi
faktrlere bal olduundan, sabit bir rakam
vermek mmkn olmamaktadr. Ancak yal inek
stnden st tozu yapld taktirde randman %5-12
arasnda yukardaki faktrlere gre deimektedir.
Sttozu imalat srasnda oluabilecek fire %0.5dir.

Sttozunun yeniden imalata girmesi aamasnda
tozun znrlne bal olarak verilebilecek fire
en ok % 1dir.
AMBABA Rutubetini kaybetmeleri nedeniyle, yazn %3-4, 12.05.1954 / 109

kn %3-4 fire verir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
EHRYE Bir sene bekletildii takdirde %2-5 fire ve zayiat 10.10.1957 / 156
verir. 26.10.1988 / 15
EKER (Kesme) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
EKER (Toz) uval az dikilerinden szma ve dklme nedeniyle 12.05.1954 / 109

sevkiyat esnasnda %1e, uvaldan alnp otomatik 16.11.1956/144
makinalarda paketlenmesi srasnda dklme, 26.10.1988/15
salma, terazi fark, rutubet kaybetme ve ambalaj 27.09.1995 / 46
yrtlmas gibi nedenlerle %2ye, paketli perakende
satlarda %1e kadar fire ve zayiat verebilir.
98
E Gazoz ve dier gazl ieceklerde; imalatta 05.01.1989/18
%2ye, perakende aamasndaki nakliye ve satlarda 26.10.1988/15
(i ve d toplam) %4e kadar zayiat verir. 27.09.1995/46
Su Galon ve ie; imalatta %2ye, perakende
aamasndaki nakliye ve satlarda
(i ve d toplam) %4e kadar zayiat verir.
Gaz iermeyen memba suyu 30cl.lik ie;
retimde %2, perakende aamasndaki nakliye ve
satlarda (i ve d toplam) % 5 civarnda zayiat verir.
Bira iesi; imalatta %2ye, perakende
aamasndaki nakliye ve satlarda (i ve d toplam)
%3e kadar zayiat verir.
Cam Meyve Suyu ieleri; imalatta %2ye, perakende
aamasndaki nakliye ve satlarda %3e kadar (i ve d
toplam) zayiat verir.
PVC ve Pet ie; imalatta %1e, perakende
aamasndaki nakliye ve satlarda %1e kadar (i ve
d toplam ) zayiat verir.
E Zeytinya ve nebatiya standardlarnn gerektirdii 23.06.1982/ 11

ieli ambalajlarn dolu ve bo olarak sevkiyatta, 26.10.1988 / 15
imalathanelerde ve depolarda PVC ve cam ie
olarak %5 zayiat meydana gelebilir.
E VE KUTULAR ndirme, bindirme, kir, toprak, pas, nem vb. 27.09.1995 / 46

(HURDA) nedenlerle 26.05.2004 / 59
Hurda (atk) aluminyum bira/merubat kutusu %2,
Hurda (atk) pet ie %2,
Hurda (atk) cam kr %1 fire ve zayiat verebilir.
E K Bira hari, barlarda mteriye ie ile servis yapmak 26.02.1958 / 166

teaml olmadna ve rak sat da yasak olduuna 26.10.1988 / 15
gre, geri kalan dier ikilerin ie zayiatlar %2'ye
kadardr.
TAHN Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
TABAK KE KILI a) ok fazla oranda yabanc maddeyi iermesi 25.10.1967 / 12
99
sebebiyle silkilerek alnp satlmas 26.10.1988 / 15
teamlden olan naturel tabak kei klnn; bu
takdirde maln durumuna gre %5-8,
b) D alclarn daima temiz mal talep etmesi

dolaysyla ark makinesinde temizleme ilemi
yapld takdirde, bu nevi arkta temizlenmi
tabak kei kl %18-20,
c) Ykanm ve kurutulmu kei klnn, maln

yaz veya k mal olmas halinde fire oran da
ayr ayr deimekte olduundan;
- Yaz mal ykanm ve kurutulmu klda %30-40
- K mal ykanm ve kurutulmu klda %45-55

oranlar arasnda fire ve zayiat verir.
TARIN Tarnda yaz ve k fire oran %5'dir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
TEKSTL Tekstilde; boyal triko (rme), iplii boyal, 29.06.1988 / 10

dz ve baskl dokuma kuma retiminde fire oran 26.10.1988 / 15
%8-20 arasndadr.
Konfeksiyon dikim ve kesiminde; boyal triko
(rme), iplii boyal, dz ve baskl dokuma
kumatan imalatta fire oran %8-20 arasndadr.
TEL(Bakr) Tek veya rlm bakr tel tavlamada ve tavlandk- 13.08.1959 / 184
tan sonra su ile soudukta oksidasyondan dolay 30.07.1969 / 37
%1, satta kantar ve ba farkndan %0.5 26.03.1980/24
zayiat verebilir. 26.10.1988 / 15
- Galvanizli ve beton balama telleri imalatta
%4, satta %1 fire ve zayiat verebilir.
TEL (Demir) Tavlandktan sonra tavl tel nakliyede ve sat 26.10.1988/15

esnasnda grd maniplasyonlardan dolay %4e 30.11.1994/35
kadar fire verir.
TEL Dikenli tel perakende satlarnda tart farkndan 27.09.1995 / 46

dolay %1.5e kadar fire verebilir.
100
Nalburlarca alm satm yaplmakta olan tavl
telin alm-satmnda tart farkndan dolay %1.5
civarnda fire meydana gelebilir.
TELEFON KABLOSU Yeraltna telefon kablolarnn denmesi 27.09.1995 / 46

esnasnda eitli aamalarda %0.3 (binde )
orannda fire ve zayiat verebilir.
TEMZLK a) Temizlik maddesi toz ve krem deterjan imalinde 26.10.1988/15

MADDES TOZ VE kullanlan likid ve toz ham ve yardmc maddelerin 30.11.1994/35
KREM DETERJAN depolanmasnda %1.5'a kadar, ayrca imalat safha-
MAL VE SATIINDA hasnda %1.5'a kadar,
b) Mamul deterjann ambalajlama ve sevkiyat
safhasnda %1.5'a kadar,
c)Ambalaj maddelerinin ambalajlama ve sevkiyat
esnasnda %2.5'e kadar fire verebilir.
TEREYAI 100 kg. piyasa kremasndan ortalama 60-70 kg. 27.09.1995 / 46

tereya alnabilir.
Not:Blok Tereya Bharfi ile balayan satrlarda
TIBB Son yllarda gelimekte olan tedavi yntemlerine 26.03.1980 / 24

MSTAHZARAT paralel olarak eczanelerdeki antibiotik ve miatl 26.10.1988 / 15
mstahzarlar miktarnda byk bir artma kayde-
dilmitir. Ve esasen bu grup mstahzarlarn sat
fiyatlar eczanelerde satlmakta olan dier mstah-
zarn fiyatlarndan ok yksektir. stelik bu grup
miatl mstahzarlardan ounun fabrika imalatndan
itibaren kullanlma sreleri bir yl gibi ok ksa vadelidir.
Eczanelerde bu grup ilalarn sat da genel
sat toplam ierisinde en byk yeri igal etmek-
tedir. Yukarda gsterilen mucip sebeplerle beraber,
krlma, bozulma, dklme, uma ve miatl ilalarn
depolarca ve firmalarca iadelerinin kabul edilmemesi
gibi dier faktrler de gz nnde tutularak eczane-
lerde mevcut tbbi mstahzaratn yllk zayiat oran
%5'dir.
TIBB Tbbi malzeme sat yerlerinde 30.11.1994 / 35

MSTAHZARAT tbbi ve dile ilgili malzemelerin
101
sat aamasnda yllk zayiat oran %5'dir.
TOHUM(Ayiei) En ok %3 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
TOHUM (Haha) Temizleme, ilenme, nakliye, kantar fark ve 12.05.1954 / 109

ihracat aamasna kadar toplam en ok %5 26.10.1988 / 15
fire verir 28.04.1999/44
TOHUM (Keten) %0.5 sevk zayiat, %3 ambar firesi, %2 tme 12.05.1954 / 109
zayiat olmak zere toplam %5.5 fire ve zayiat 26.10.1988 / 15
verir.
TOHUM (Kendir) En ok %3 fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
TULA (Blok) Maaza satlarnda sevkiyat srasnda Blok Tula 16.10.1956 / 144
%3 zayiat verir. 26.10.1988 / 15
Gereke:krlmadan dolay
TURU malat Yar 27.05.1986 / 30

Cinsi Mamul (%) Mamul (%) 26.10.1988 / 15
Kornion Turusu 15 10
Biber Turusu 15 5
Pancar Turusu 25 5
Lahana Turusu 25 15
Domates Turusu 20 10
Havu Turusu 20 10
Salamura Yaprak -- 3
(Sapl)
Salamura Yaprak -- 10
(Sapsz)
TUTKAL zmir'e yabanc memleketlerden getirilen tam 12.05.1954 / 10

randmanl tutkallar rutubetli bir memleketten 26.10.1988 / 15
ithal edilmi ise scakta 2.5 ay bekledii takdirde
%3'den %6'ya kadar fire verir.
TUTKAL (PLASTK Plastik tutkal ve souk tutkal toptan satlarda 25.10.1972 / 45

VE SOUK TUTKAL) fire vermez, perakende satlarda ise plastik tutkal 26.10.1988 / 15
%2'ye souk tutkal toz halinde ak satnda %1'e
102
TUZ (Ak) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

kaybolma nedeniyle yazn %4-5 kn %3 fire verir. 16.11.1956 / 144
Pakette olursa %2 zayiat verebilir. 26.10.1988 / 15
TL - Sentetik iplik (polyester)den dokunmu tln; 27.09.1995 / 46

kasar, top boyama, apre ve fiksaj terbiye
safhasnda meydana gelebilecek fire orannn
uzamada ve ksalmada %1 orannda bulunduu
anlalmtr.
- Tl, tl olarak alnp brode yaplmak zere
fabrikaya yollanyor, brode yapm iin makinaya
taklyorsa, bu takma esnasnda kumalarn hem
balang, hem de bitim yerinden 75er cm. boluk
meydana gelir. Bu boluklardan dolay da ortaya
%5-7 civarnda fire kar. Sonuta tln brode
yaplmas esnasnda meydana gelen fire oran %5-7
civarndadr.
TTN 26.03.1980/24
26.10.1988/15
30.11.1994/35
AMBAR LEME
FRELER FRELER
BLGELER LLER % %
1* 2* 3* 4*
EGE Aydn, Balkesir, Denizli
Isparta, zmir, Ktahya 5 3 3 2
Manisa, Mula, Uak
MARMARA Balkesir, Bilecik, Bolu,
Bursa,anakkale,Edirne 5 4 5 4
stanbul,Krklareli
Kocaeli,Sakarya,Tekirda
Balkesir(Agonya, 6 5 5 4
Gnen leleri)
KARADENZ Amasya,Samsun,Sinop 5 4 5 4
Artvin 5 4 4 3
Tokat 7 4 5 4
Giresun,Gmhane,Rize
Trabzon 6 4 5 4
DOGU VE GNEY DOU Adana,Adyaman,Bingl

Bitlis,Burdur,Diyarbakr
Elaz,Hakkari,Hatay,
Malatya,Mardin
103
Mu,Siirt
Tunceli,Van 8 6 6 5
1* Birinci 6 Ay inde (Ttnlerin alc zimme-

tine intikali tarihinden balamak zere)
2* kinci 6 Ay inde
3* 1 Mart'tan 31 Austos'a kadar
4* 1 Eyll'den ubat Sonuna Kadar
A) Gaziantep'te yetien Hasankeyf ttnlerinden

%45 cop firesi indirilir.
B) Tombekiler iin Dou ve Gney Dou
ttnlerinin fire oranlar uygulanr.
C) Mteakip senelerde ambar fireleri %1.5

hesap edilir.
D) Mteakip seneler iin ileme fireleri birinci
sene iin tespit edilen nispetin yars olarak uygulanr.
E) Yol Fireleri: Bir yerden bir yere trenle
gnderilen ttnlerle, deniz yolu ile gnderilen
ttnlerden %1,
Hayvan, araba ve kamyonla gnderilen
ttnlerden %1.5 yol firesi dlr.
TTN (Yaprak) Ambar Fireleri: Birinci 6 ay (Ttnlerin tccar 31.07.1991 / 55

zimmetine intikali tarihinden balamak zere) iin
%5, kinci 6 ay iin %3
leme Fireleri: (1 Mart'tan-31 Austos'a kadar) %3

'1 Eyll'den-ubat sonuna kadar) %2
olarak kabul edilir.
zleyen senelerin ambar fireleri ise %1.5 olarak
hesap edilir.
UN (Ak) Sevkiyatta patlama nedeniyle en ok %3 fire verir. 26.03.1980 / 24
26.10.1988 / 15
UN (Pakette) Sevkiyatta patlama nedeniyle %2 zayiat verir. 26.03.1980 / 24

26.10.1988 / 15
ZM(ekirdekli a) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara konmak zere 26.03.1980 / 24

ekirdeksiz kuru zm) iletmelerde ilem grmeyen zmler bir sezonda 26.10.1988 / 15
%1.5'a kadar fire verir. 30.11.1994/35
104
b) Kutu, torba, paket vs. ambalajlara konmak
zere iletmelerde ilem gren zmler ileme
esnasnda %4'e kadar fire verir.
-Bir mevsimlik ilem grm zmlerde fire
oran %4'e kadardr.
-Bir mevsimlik ekirdekli ve ekirdeksiz
ilem grmeyen zmlerde fire oran
%1.5'e kadardr.
-Bir mevsimden izleyen mevsime devredilen
ilem grmemi zmlerin firesi yukardaki
orandan %1, ilem grm zmlerin firesi ise
yukardaki orandan %4 fazla olabilir.
-ki mevsim bekletilen ilem grm zmler
ise ekerlenme ve gvelenme sebebiyle %3'e
kadar ek bir fire verebilir. Topak zmler hava
artlarna gre %1'e kadar ek fire verebilir.
ZM zm iletmelerinde kutulama esnasnda kalbur- 29.06.1988 / 10

lardan kan zenep p ve kalbur alt (knt) 26.10.1988 / 15
tabir edilen zm plerinin depolarda tekrar
kalburlanarak deerlendirilmesinde %15-20
arasnda fire meydana gelir.
STB Tarak makinalarndan geen stblerin fire 09.05.1957/151

miktarlar: 26.10.1988/15
1-Beyaz stb %3-5 orannda 27.09.1995 / 46
2- Renkli stubu %6-8 oranndadr.
VAKUM YOURT Vakumlu yourt imalat esnasnda %25-45 30.07.1997/22

orannda fire meydana gelir.
VNE KURUSU %3'e kadar fire verir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
VTRFYE Fayans ve seramikten mamul hela ta, lavabo 31.03.1965 / 23

MALZEME evye, klozet ve benzeri hijyenik sabit malzemeler 26.10.1988 / 15
takm ve aksesuarlar ykleme boaltma nakliye
ve istiflemeden dolay %3e kadar zayiat verir.
YAPAI (Naturel) Bir senede, durduu yerde bulunduu yere gre 12.05.1954 / 109
%2-3'e kadar fire verebilir. 16.11.1956 / 144
Gereke: Temizleme ve ileme sonucu 26.10.1988 / 15
bu maddelerin zerinde bulunan mevad ecnebiyenin
105
dklmesiyle tebeddlat havaiye nedeniyle.
YAPAI (Normal Ne zaman ilenirse ilensin, ilenirken akldak ve 12.05.1954 / 109

Naturel) ptrak hari %3-4 fire verebilir. Normal ve naturel 16.11.1956 / 144
yapada akldak ve ptrak %5.5'u gemez.
Gereke: Temizleme ve ileme sonucu bu
maddelerin zerinde bulunan mevad ecnebiyenin
dklmesiyle tebeddlat havaiye nedeniyle.
YA DEFNE Ya defne yaprann kurutulmas ile oluan 30.06.2004 / 61

YAPRAI VE fire oran %80, ya fesleenin kurutulmas
FESLEEN ile oluan fire oran %40 ve kurutulmu,
ambalajlanm defne yapra ve fesleendeki
zayiat oran %1-5 arasnda deimektedir.
YA MEYVE VE -Ya meyve, sebze ve bostanda %5 ile %12 30.11.1994/35

SEBZE aras fire olmas normaldir. Sandklardan alnan
mallarn poetlere konmas veya blnmesi
halinde ya sebze ve meyveler mutlaka fire
verir, ayrca sandklarda bir miktar rk
veya bozuk kabilecei dikkate alnmaldr.
Ayrca, lahana, kavun, karpuz, spanak gibi
rnlerde %15'e kadar fire verebilir.
-Souk hava tertibat bulunmayan

ticarethanelerde dorudan doruya tketiciye
perakende olarak sat esnasnda, halden
ticarethaneye nakillerinde dklme, rme ve
bozulma gibi nedenlerle ya meyveler (portakal,
mandalina, muz, elma, armut, zm, eftali,erik,
kiraz, vine, incir vs.) %8 ve sebzeler (lahana,
prasa, spanak, kereviz, fasulye, patlcan,
biber, bezelye, marul, salatalk, soan, kavun,
karpuz vs.) %12'ye kadar fire verir.
- Ya meyve ve sebzelerin alm satm ile uraan

iletmelerde nakliye, boaltma, ezilme, bekleme
gibi nedenler sonucu %5-13 arasnda
deiebilecek fire oranlar doabilir. Bu oranlar
106
meyve ve sebzenin cinsine, eidine gre deime
gsteren yzdelerdir. Lahana, spanak, marul vb.
sebzeler yalnz nakliye safhasnda %5 fire verebilir.
Bu tr dayanksz meyve ve sebze eitlerinin
boaltlmas, tasnifi, ezilmesi, bekletilmesi gibi
hallerde bu oran %13'e kadar kabilir.
YA MEYVE VE - Ya meyve-sebze ihracatnda tama srasnda 25.12.1996/15

SEBZE (hracatta) ortaya kabilecek fire ve zayiat oranlar ;
1. Deniz ve Kara Tamaclnda
Taze Meyveler Azami Fire ve

Zayiat Oran
(%)
A Grubu Muz, Elma, Armut, ala Badem, Erik,
Meyveler Kestane, Ayva, Yeni Dnya, Nar, Kivi, 6
Avakado
B Grubu Narenciye (Portakallar, Mandalinler,
Meyveler Limonlar, Greyfurtlar ve Dierleri 8
(Turun vb. gibi))
C Grubu Kays, Kiraz, Vine, eftali, Nektarn 10
Meyveler
D Grubu ncir, zmler, Hurma, Kavun, Karpuz,
Meyveler ilek, Ahududu, Brtlen, Dut, Frenk
zm, Yaban Mersini ve dier 12
zms meyveler, Demir Hindi,
arkfelek Meyvesi, Mumula, Kzlck
Burada yer almayan meyveler iin ise fire ve zayiat oran % 10 olarak alnacaktr.
Taze Sebzeler Azami Fire ve Zayiat Oran (%)

Patates, Kuru Soan, Kuru Sarmsak 4
Domates 8
Dier Sebzeler Azami Fire ve

Zayiat Oran (%)
-Taze Soan, Sarmsak, Prasa,
-Lahanalar, Karnabahar, Brockoli, Marullar,
107
Havu, algam, Turp, Kk ve Yaprak Kerevizi,
Hyarlar, Kornionlar,
-Bezelye, Bakla, Fasulye, Brlce, Bamya, 12
Enginar, Kukonmaz, Patlcan, Biberler, Ispanak,
Paz, Dolmalk, Kabak, Balkaba,
-Semizotu, Maydanoz, Asma Yapra, Nane,
Burada yeralmayan sebzeler iin ise fire ve zayiat oran % 12 olarak alnacaktr.
2. Hava Yolu Tamaclnda
Azami Fire ve Zayiat Oran (%)

Taze Mantarlar iin 4
-Dier tm meyve ve sebzeler iin ise kara ve deniz tamaclndaki oranlardan % 2

dlecektir.
YEM (Karma) Her trl karma yemlerin imali srasnda fire 22.02.1989 / 20
meydana gelmez. Ancak uzun sre depolama ve
naklinde %1-1.5 orannda fire meydana gelir.
YEN BAHAR Yeni baharn yaz ve k firesi %5'dir. 12.05.1954 / 109

26.10.1988 / 15
YOURT (nek Yazn %7-8, kn %3-4 fire verir. 12.05.1954 / 109

Stnden yaplan) 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
YUFKA Scak tesiriyle yazn %5-7, kn %3-5 fire verir. 12.05.1954 / 109
16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
YULAF Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109
kaybolma dolaysyle en ok %3 fire verir. 16.11.1956 / 144
26.10.1988 / 15
YUMURTA Ambalaj ekline gre yumurtalar %5'e kadar 01.04.1960 / 196

zayiat verir, naylon ambalajlarda ise zayiat 26.10.1988 / 15
oran %1'dir.
YN(YA) Ya yndeki sudan dolay meydana gelen fire 25.02.1998/30
108
kaybnn; deri retiminin ilk ilem bakamaklarnda
slatlm ve zrnk, kire gibi kimyasal maddelerle
kl giderme ilemine tabi tutulmu ynlerin ykanmadan
kurutulmas ile oluabilecek firenin %35-40 orannda,
Ykanma ileminin yaplmas ve kurutulmas ile
yn ya ve dier inorganik ve organik kirliliklerden
arndrlm ynlerde %50-60 orannda, Ya krkm
yoluyla elde edilen ynlerde ise %20-25 orannda fire
verir.
ZEYTN (Siyah) I.Yar Mamul Siyah Zeytin n Ayklama ve Havuzda 26.03.1980/24

Fermantasyon Aamasnda 26.10.1988/15
1- Aydn tipi %12 -15, 30.11.1994/35
2- Akhisar tipi %12 - 15, 27.09.1995 / 46
3- Gemlik tipi %10 - 13,
4- Antalya tipi (A Zeytini) %12 -14 aras,
5- Konfit tipi %10,
6- Sele tipi (fason grek) %10 civarnda,
7- Ayvalk tipi %10 - 12 aras
II- Mamul Siyah Zeytinin nakliyesi,

tasnifi, ilenmesi ve ambalajlanmas aamalarnda
1- Aydn tipi %8 - 10,
2- Akhisar tipi(uslu) %8 - 10,
3- Gemlik tipi (Marmara) %8 - 12,
4- Antalya tipi (A) %8 -12 aras,
5- Konfit tipi %5,
6- Sele tipi (fason grek) %25 civarnda,
7- Ayvalk tipi %8 - 12,
8- ekirdeksiz siyah zeytin %25-30 arasnda
ZEYTN (Yeil) I- Yar Mamul Yeil Zeytinin n Ayklama ve Havuzda 26.03.1980/2

Fermantasyon Aamasnda 26.10.1988/15
1-Akhisar (Domat) %6 - 14, 30.11.1994/35
2- Edremit (izme) %6 - 8, 27.09.1995 / 46
3- Aydn (Yeil) %4 - 6,
4- Yeil (Dolgu) %6 - 8,
5- Ayvalk tipi %10 - 12 aras
II- Mamul Yeil Zeytinin Nakliyesi, Tasnifi,
lenmesi ve Ambalajlanmas Aamalarnda
1- Akhisar tipi (Domat) %6 - 10,
2- Edremit (izme) %6 - 10,
3- Aydn (Yeil) %7 - 8,
109
4- Yeil (Dolgu) %18 - 22,
5- Ayvalk tipi %8 - 9,
6- ekirdeksiz yeil zeytin %25-30 aras
ZEYTN: Zeytinin eidi, olgunluu, uygulanan ileme teknolojisi, zeytinin kalibresi,

zeytinin muhafazasnda kullanlan katk maddeleri ve ekirdek kartma makinesinin
zelliklerine bal olarak yeil ve siyah zeytindeki fire oranlar aadaki gibidir.
Ham Madde ve Yar Mamul ekirdek kartldktan

Madde Firesi Sonraki Fire
(ekirdek alnmas srasndaki)
Yeil Zeytin %4-8 %25-35

Siyah Zeytin %8-20 %30-40
ZEYTNYAI VE
DER SIVI BTKSEL
YALAR I- Zeytinya fabrikas, yahane, tasirhane, 31.07.1985/20
deirmen gibi dane zeytinden zeytinya 26.10.1988/15
imal eden iletmelerde; su, posa, szmalardan 27.09.1995 / 46
dolay %2,
II- Toptan varil ve tankerlerle dkme
zeytinya ticareti yapan iletmelerde;
teressubat (yadaki pislik) ve szma nedeniyle %1,
III- Zeytinya ve dier sv bitkisel yalar
standard ambalajlar iinde pazarlayan
iletmelerde; teknik koullara, otomatik veya
klasik dolum ekline gre yalarn teneke kutu,
cam ve pet ie veya benzeri ambalajlara girinceye kadar;
- Teressubat ve szma,
- Tama
- Tartm
- Filtraj
- Dolum ve
- Ambalajlardaki szmalardan dolay (rafinaj kayb
hari) %2.
IV- Standardlarn gerektirdii ambalajl zeytinya
ve dier sv bitkisel yalarn toptan ticaretini yapan
iletmelerde tama ve depolamada oluan szma
ve krlmadan dolay %1.
V- Zeytinya Rafinasyon Firesi:
1- n temizleme (dinlendirme ile kertme,
110
santrifujleme, gamlarn ve asidin alnmas, ntralizasyon
safhas) aamasndaki beher asit bana zayiat oran;
Kimyasal rafinasyon ynteminde (Back sistemi ile) 2.2,
Fiziki rafinasyon ynteminde ise 1.4 ile arpmna eittir.
2- Renk ama (aartma), tasfiye topranda kalan ya
ve filitreleme ile koku giderme (deodorizasyon)
ilemlerindeki fire (naturalizasyon dnda) %2'dir.
Naturel yemeklik zeytinyann filtrasyon aamasnda,

kullanlan pamuk, snger ve bezde kalan yabanc madde
ve pamuun ya emmesinden dolay %1 fire verir.
VI- Prina Ya Rafinasyon Firesi
1- n temizleme (dinlendirme ile kertme, santrifujleme,
gamlarn ve asidin alnmas, ntralizasyon )
aamasndaki beher asit bana zayiat oran;
Kimyasal rafinasyon ynteminde (Back sistemi ile)

5 aside kadar 2.5,
5-8 asit aras 3,
8-12 asit aras 3.5,
Fiziki rafinasyon ynteminde ise 2.5 ile arpmna

eittir.
2- Renk ama (aartma), tasfiye topranda kalan
ya ve filitreleme ile koku giderme (deodorizasyon)
VII- Ayiek, Msrz, Soya ve Pamuk Ya

Rafinasyon Firesi
1- n temizleme (dinlendirme ile kertme,
santrifujleme, gamlarn ve asidin alnmas, ntralizasyon)
aamasndaki beher asit bana zayiat oran;
Kimyasal rafinasyon ynteminde (Back sistemi

le) 2.2,Fiziki rafinasyon ynteminde ise 1.4 ile arpmna eittir.
2- Renk ama (aartma), tasfiye topranda kalan ya
ve filitreleme ile koku giderme (deodorizasyon)
VIII- Rafine Ayiek, Msrz, Soya ve Pamuk
Yann vinterizasyonu aamasnda ; soutulmas,
111
stearik asidin ayrmas ve filtrasyon ilemlerinden
dolay %3 fire ve zayiat verir.
IX- Ambalaj:
Ambalajl zeytinya ve sv bitkisel ya imal eden
iletmelerin ambalaj olarak kullandklar teneke,
cam, pet vb. kaplar, sevk ambalaj (d ambalaj)
olarak kullandklar mukavva kutu (koli), tahta
kasa ve iring ile tamamlaycs olan tel, ivi,
yaptrc bant, demir ember, plastik ember,
etiket vb. ambalaj malzemelerinde %5 fire ve zayiat
olabilir.
ZCCACYE Zccaciye eyalar asgari %5 krk verir. Zccaciye 16.11.1956 / 144

EYASI ticareti yapan firmalar bunlar eitli yrelerden 26.10.1988 / 15
saladklarndan nakil esnasnda krlmalar ve
zellikle ambalaj malzemesinin bozuk olmas bu
zarar ziyan ok arttrmaktadr.
112

Fire Oranlari

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fire Oranlari

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ZMR TCARET ODASI

ADAAYI A- Syrma : reticiden "syrma" tabir edilen 25.02.1987 / 40

b) reticiden "entme" tabir edilen ekilde ana

AERESOL Aeresol nakliye ve satnda %6'ya kadar fire 26.10.1988 / 15

AHAP EYA: Suni tahtadan TV kabini ve mzik seti kabini 27.09.1995 / 46

AHTAPOT Kafa temizlenmesi, dilerinin karlmas, dvlme, 26.05.1993 / 16

Kurunsuz benzin sat devir hz az olan bir emtia 28.07.1993 / 18

LPG Otogaz istasyonlarnda tankalara ve aralara dolum srasnda 27.03.2002/32

AKDE EKER Yamurlu havada rutubet, scak havada ekerin 30.11.1994 / 35

ALABALIK (Kltr Altnda) Kafeste ve Havuzda; Alabaln 2 24.09.2003/51

ALKOLL ECEKLER 28.06.2005/5

ALMNYUM %8 zayiat verebilir. 26.03.1980/24

AMBALAJ Ambalaj sektrnde alma artlarnn malzemenin 26.10.1988 / 15

ANASON En ok %10 fire verebilir. 26.03.1980/24

ARDI TOHUMU Vasfn korumak iin frnlarda yaplan kurutma 31.03.1965/2

ARPA Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 12.05.1954 / 109

ARPA YARMASI %3 Fire verebilir. 05.12.1957 / 158

ASETON Aseton ve tr maddelerin nakliyesinde %2, 26.10.1980/24

ASFALT (Bitm) Nakil ve depolamada deien teknoloji nedeniyle 30.07.1969 / 37

ATE TULASI Paketleme, ykleme, boaltma, istifleme ve 30.07.1969 / 37

AYNA: Dikdrtgen aynalarda kesim fire oran %5, 27.09.1995 / 46

AYAKKABI Ayakkab imalatnda kullanlan PVC veya 30.11.1994 / 35

AYAKKABI (Plastik): P.V.C. hamuru imalat esnasnda %1 ve bu 27.09.1995 / 46

BADEM (Kabuklu) Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nede- 05.12.1957 / 158

BADEM Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nede- 12.05.1954 / 109

BADEM Kavrulmadan dolay %10'a kadar fire verir. 16.11.1956 / 144

BAALA En ok %2 fire verir. 12.05.1954 / 109

BAIRSAK Koyun, kuzu, kei ve sr barsaklar fire vermez. 12.05.1954 / 109

Gereke:Ya barsan kurumas ve zerindeki ya

Tane Havlcan (in):

Toz Kna:(Hindistan, Pakistan):

Hindistan Cevizi: Taze hindistan cevizi ya meyve olarak mtalaa

Taze Zencefil(Tral, in)

BAKLA Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 12.05.1954 / 109

BAL Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 12.05.1954 / 109

Turna ve Sudak Bal:1) Turna ve Sudak balklarnn gllerden alnp stanbul'a

Kerevit (Tatl Su stakozu): Canl kerevitlerin av yerinde (300/800 km.mesafeden)

BALMUMU En ok %1 fire verir. 12.05.1954 / 109

BAMYA (Kuru) Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 12.05.1954 / 109

BANYO VE MUTFAK 26.10.1988/15

BAYRAK Bayrak imalinde iplik fireleri; 27.09.1995 / 46

BEZ (HAMBEZ) Ham bezin kasar, merserize ve emprime ilemini 27.09.1995 / 46

BEZELYE (Kuru) Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda zayi 30.07.1969 / 37

BBER (Kara) Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nede- 12.05.1954 / 109

BBER (Krmz) Kuruma ve ilemler esnasnda kaybolma nede- 26.03.1980 / 24

BBERYE Ham biberiye tlerek ihracata hazr hale 30.11.1994 / 35

BSKV Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 16.11.1956 / 144

BLOK TEREYAI lenmemi Blok Tereyann Ambalajlanmas 30.04.1997/19

BORU Boru fabrikalarndan satn alnan, toptan ve 30.12.1964/18

BORU elik mobilya ve bro eyalarnn imalatnda 26.03.1980 /24

BORU %10 oranndadr. Elektrik kablosu montajnda 26.10.1988 / 15

BOYA (Toz) uvallarda tozumadan dolay toptanclarda 05.12.1957 / 158

BOYA (Alminyum Sv) Toptan satlarda %1-0 fire verir. 26.10.1988 / 15

II) Kutulu yal boyalarda fire ve zayiat sz

BOYNUZ-TIRNAK Taze kk ve byk ba hayvan boynuz ve 27.09.1995 / 46

BRLCE Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat 12.05.1954/109

BRANDA Dz imalatta %3-5 arasnda zayiat verir. Demir 26.03.1980 / 24

BULAMA Rutubetinden kaybetme ve sevkiyat esnasnda 12.05.1954 / 109

BULGUR Kylden alnmasndan ihracat ve toptan sat 26.03.1980/24

BURAK Rutubetini kaybetme ve sevkiyat esnasnda 16.11.1956 / 144

BZ Ykleme boaltma esnasnda %1-3 arasnda 30.07.1969 / 37

CAM(Dz Camda) 40 m.lik Paletli 29.03.1978/34

CAM(Asit lemeli 1) Nakliye esnasnda 2

CAM(Hurda Cam) Hurda cam krnn kuru krma ve ykama