Professional Documents
Culture Documents
tâm lý học đại cương
tâm lý học đại cương
Đỗ Tuấn Anh 20140063 Biên tập nội dung phần Hành động ý chí
Hoàng Tuấn Anh 20140083 Nhóm trưởng, thuyết trình phần Tình huống
Được đánh giá về mặt đạo đức Được đánh giá về mặt thao tác
(Trong đó có cả thói quen tốt và thói quen (Thao tác có nhuần nhuyễn hay không,
xấu) nhanh hay chậm)
Luôn gắn với tình huống cụ thể Ít gắn với tình huống
(ví du: ngủ dậy sau khi ăn) (ví dụ: đánh máy này quen có thể đánh
máy khác tốt)
Bền vững ăn sâu vào nếp sống Ít bền vững nếu không được luyện tập
Hình thành bằng nhiều con đường: tự Hình thành chủ yếu do luyện tập có mục
giác, bắt chước và ôn tập đích
3) Một số ví dụ về:
Thói quen:
+ xếp hàng khi vào lớp
+ đặt báo thức thức dậy vào 6h sáng, vài tháng sau có thể thức dậy vào tầm đó (khoảng
6h) mà không cần báo thức
Kĩ xảo:
+ Bạn A quyết tâm học thật giỏi tiếng Anh, cậu chăm chỉ học và luyện các kĩ năng hàng
ngày bất cứ khi nào rảnh rỗi. Một thời gian sau, cậu đã có thể sử dụng tiếng Anh một
cách thành thạo
+ Nhờ miệt mài luyện chữ suốt nhiều năm ròng, từ một người chữ xấu, Cao Bá Quát trở
thành một người vô cùng nổi tiếng viết chữ đẹp
4)*Con đường hình thành:
- Kỹ xảo: luyện tập có mục đích, nghĩa là do sự lặp lại có mục đích, có hệ thống các thao
tác, dẫn tới sự củng cố và hoàn thiện hành động
- Thói quen tốt: có nhiều phương pháp
+ do tự giác
+ do ôn tập
+ do bắt chước
+ do giáo dục
*Một số biện pháp khắc phục:
- Kĩ xảo lỗi thời: thay thế, cập nhật bằng các kỹ xảo mới tiến bộ hơn
VD:
- Thói quen xấu: (theo tạp chí Time)
Chiến đấu với từng thói quen
Charles Duhigg, tác giả cuốn Power of Habit (tạm dịch: Sức mạnh của thói quen) cho
rằng việc cố gắng thay đổi hoàn toàn, cùng một lúc sẽ rất khó khăn và cho kết quả thiếu
ổn định. Thay vào đó, con người nên coi sự thay đổi là mục tiêu lâu dài. Đôi khi, chỉ cần
loại bỏ được hoàn toàn một thói quen xấu thôi thì chất lượng cuộc sống của bạn cũng đã
tốt lên rất nhiều rồi.
Do đó, bạn không nên quá ép buộc bản thân mà chỉ cần quyết tâm thay đổi mỗi lần một
thói quen ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của mình mà thôi.
Không cần dừng lại, nhưng đếm thật kỹ
Đôi khi bạn không cần cố gắng loại bỏ hoàn toàn một thói quen xấu. Thay vì vậy, hãy cố
gắng kiếm soát sự nhàm chán, lặp lại của thói quen đó. Lý thuyết liên quan mà nhà kinh
tế học hành vi Howard Rachlin đưa ra là: Khi bạn muốn thay đổi một hành vi, mục tiêu
nên làm là giảm dần khả năng biến đổi của hành vi thay vì tập trung vào chính hành vi
đó.
Lấy ví dụ, bạn không cần bỏ hẳn thuốc lá mà nên cố gắng hút cùng số lượng điếu thuốc
trong vòng một ngày, hoặc kiểm soát số lần lướt Facebook trong vòng một giờ ở con số
nhất định. Sau một thời gian dài, những thói quen “ít biến thiên” sẽ được tiêu giảm dần
một cách vô thức.
Thay đổi môi trường xung quanh
Thay vì tự gây áp lực để thay đổi bản thân ngay lập tức, bạn nên thay đổi môi trường
sống xung quanh mình. Nghiên cứu của Viện Đại học Duke (bang Bắc Carolina, Mỹ) cho
thấy 40% hành động hằng ngày của con người là kết quả của thói quen chứ không phải
quyết định cá nhân. Do đó, cần cố gắng đừng để bản thân có lí do áp dụng thói quen vào
cuộc sống.
Bạn có thể thử áp dụng “phương pháp 20 giây” của nhà văn Shawn Achor. Ví dụ, nếu
bạn cảm thấy bản thân xem quá nhiều tivi, nên tháo pin ra khỏi điều khiển từ xa để "dời
lịch thói quen" lại, từ đó giảm dần thời gian dành cho truyền hình.
Thư giãn
Alex Korb, nhà tâm thần học công tác tại Viện Đại học California (thành phố Los
Angeles, Mỹ) khẳng định con người sẽ ra quyết định tốt hơn khi đầu óc được thư giãn.
Khi bạn giải tỏa căng thẳng, sự kiểm soát của vỏ não đối với các thói quen sẽ được tăng
cường. Do vậy, không nên tạo quá nhiều áp lực cho bản thân.
Không cần loại bỏ, hãy thay thế
Các nhà khoa học chứng minh rằng con người càng quyết tâm loại bỏ hoàn toàn một thói
quen thì lại càng dễ có khả năng “tái hợp” với chúng. Do vậy, chúng ta nên chú ý các dấu
hiệu, hành vi của bản thân mỗi khi thực hiện một thói quen xấu, từ đó thay thế chúng
bằng những thói quen tích cực khác.
Một ví dụ thường thấy về điều này là nhiều người chọn cách nhai kẹo cao su (chewing
gum) để từ bỏ dần thói quen hút thuốc lá.
Lên kế hoạch
Việc lên kế hoạch cụ thể về thời gian, địa điểm sẽ giúp bạn tránh xa khỏi cám dỗ. Các
nhà khoa học khẳng định việc xác định rõ ràng thời gian, địa điểm thực hiện một hành vi
gì đó sẽ giúp khả năng đó được hoàn thành đúng mục tiêu tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba
lần.
Tha thứ cho bản thân
Giáo sư Richard Wiseman khuyên chúng ta nên coi những lần thất bại khi từ bỏ các thói
quen tiêu cực là bước lùi tạm thời, chứ không nên vì đó mà từ bỏ cả quá trình cố gắng.
Tự cảm thông sẽ giúp con người có thêm động lực phấn đấu và kiểm soát bản thân tốt
hơn.
Thay đổi để bản thân trở nên tốt đẹp hơn là cả một quá trình tiêu tốn nhiều thời gian, do
đó bạn cần để bản thân vấp ngã.
Học tập bạn bè
Luôn luôn “chọn bạn mà chơi”. Nghiên cứu của các nhà khoa học đã cho thấy các nhóm
bạn bè có thể gây ảnh hưởng đến thói quen ăn uống, sinh hoạt, thậm chí mục tiêu về sự
nghiệp của từng cá nhân.
Một người bạn năng động, quyết đoán có thể giúp bạn dần loại bỏ điểm yếu ngại ngùng,
hay do dự. Một người bạn “cuồng phòng gym” có thể giúp bạn giảm lượng thức ăn không
tốt cho sức khỏe hàng ngày... Do đó, một người bạn tốt sẽ luôn có ảnh hưởng tích cực
đến lối sống và thói quen của bạn.