BETON KATKI MADDELERİ

Sakarya Üniversitesi
 Beton Katkı Maddeleri
Betonun birtakım özelliklerini iyileştirmek amacıyla beton
içerisindeki çimento miktarını baz alarak belli oranlarda katılan
organik veya inorganik kökenli maddeler katkı maddesi olarak
adlandırılırlar.

Katkı maddeleri gereğinden fazla kullanıldığında aksi etkiler

oluşturabileceği gibi yine gereğinden az kullanıldığı taktirde hiç
bir faydası olmayabilir.
 BETON KATKILARI
Kimyasal katkılar
Taze veya sertleşmiş betonun bazı özelliklerini değiştirmek
üzere, karıştırma işlemi esnasında betona, çimento kütlesine
oranla az miktarlarda ilâve edilen malzeme.

Mineral katkılar
Betonun bazı özelliklerini iyileştirmek veya betona özel
nitelikler kazandırmak amacıyla kullanılan ince öğütülmüş
malzeme.
KİMYASAL BETON KATKILARI
TS EN 934-2
 KİMYASAL KATKILAR
Betonun taze ve/veya
sertleşmiş haldeki özelliklerini
değiştirmek için karıştırma
işlemi sırasında betona,
çimento kütlesinin %5’ini
geçmemek üzere, katılan
organik veya inorganik kökenli
kimyasallar katkı maddesi
olarak adlandırılırlar.
 KİMYASAL KATKILAR
Katkı maddeleri çoğunlukla beton karışım
suyuna katılır. Gereğinden fazla kullanıldığında
aksi etkiler oluşturabileceği gibi yine
gereğinden az kullanıldığı taktirde hiç bir
faydası olmayabilir.
 Kimyasal Katkı Maddelerinin
Betonda Kullanımı
1960 lı yıllara kadar betonda katkı
maddelerinin kullanılması gereksiz görülmüştü.
Sonrasında Beton kimyasal katkı maddeleri
Betonun vazgeçilmez bir parçası haline
gelmiştir. Batı ülkelerinde üretilen betonların
%50’sinden fazlasında katkı maddesi
kullandığı gözlemlenmektedir.
 Kimyasal Katkı Maddelerinin
Betonda Kullanımı
Kimyasal katkı maddelerinin kullanımı artık
yaygınlaşmış durumdadır. Katkısız beton
üretimi pek tercih edilmeyen bir durumdur.
Fakat, uygulama gerektiği gibi yapılmaz ise,
katkı maddesinden iyi sonuç alınmaz.
Karışım hesabı, üretimi ve kürü yöntemlere
uygun yapılmaz ise, betonun kalitesi katkı
maddesi ile iyileştirilemez.
 Kimyasal Katkı Maddelerinin
Betonda Kullanımı
Katkı maddelerinin amaç dışında bazı olumsuz
yan etkileri de vardır.
Beton katkı maddeleri kullanıldıkları betonda,
çimento ve ikincil bağlayıcı maddelerle ve aynı
anda kullanılan diğer kimyasal katkı
maddeleriyle uyumsuzluk gösterebilirler.
 Kimyasal Katkı Maddelerinin
Betonda Kullanımı
Katkı maddeleri genellikle çimento dozajının
yüzdesi olarak katılır ve sonuç alınmaya
çalışılır. Onun için bu oranlamaya dikkat
edilmesi gerekir. Çünkü kimyasal katkılar ek
maliyet getiren öğelerdir. Bu nedenle beton
teknolojisinde kimyasal katkıları çok bilinçli
kullanmak zorunludur.
 Kimyasal Katkı Maddeleri
• Su azaltıcı/akışkanlaştırıcı katkı
• Yüksek oranda su azaltıcı/süper akışkanlaştırıcı
• Su tutucu katkı
• Hava sürükleyici katkı
• Priz hızlandırıcı katkı
• Sertleşmeyi hızlandırıcı katkı
• Priz geciktirici katkı
• Su geçirimsizlik katkısı
• Priz geciktirici/su azaltıcı/akışkanlaştırıcı katkı
• Priz geciktirici/yüksek oranda su azaltıcı/süper akışkanlaştırıcı
• Priz hızlandırıcı/su azaltıcı/akışkanlaştırıcı katkı
 1.Su azaltıcı/akışkanlaştırıcı
katkı
Kıvamı değiştirmeden su miktarının
azalmasını sağlayan veya su miktarı
değişmeden çökmeyi/yayılmayı
artıran veya her iki etkiyi birlikte
oluşturan kimyasal katkı.
Eşit Kıvamda
 Su azaltma : En az % 5
 Dayanım Artışı:
% 110 (7 gün), % 110 (28 gün)
 Hava miktarı : Şahit betonun en çok % 2
üzerinde (hacimce)

Avantajları
 Su/Çimento 
 Kıvam 

 İşlenebilirlik
 Yerleştirme 
 Dayanım 
 Pompalanma 
 Su geçirmezlik 
Akışkanlaştırıcı katkıların
çalışma prensibi
 2.Yüksek oranda su azaltıcı/süper
akışkanlaştırıcı katkı

Betonda kıvamı değiştirmeden su Eşit Kıvamda

miktarının yüksek oranda azalmasını  Su azaltma : En az % 12
sağlayan veya su miktarı  Dayanım Artışı:

değişmeden çökmeyi yüksek oranda % 140 (1 gün), % 115 (28 gün)

 Hava miktarı : Şahit betonun en çok % 2
artıran veya her iki etkiyi birlikte
üzerinde (hacimce)
oluşturan kimyasal katkı.

Avantajları
 Su/Çimento 
 Kıvam 

 İşlenebilirlik
 Yerleştirme 
 Dayanım 
 Pompalanma 
 Su geçirmezlik 
 2.Yüksek oranda su azaltıcı/süper
akışkanlaştırıcı katkı
Betonda kıvamı değiştirmeden su
miktarının yüksek oranda azalmasını
sağlayan veya su miktarı
değişmeden çökmeyi yüksek oranda
artıran veya her iki etkiyi birlikte
oluşturan kimyasal katkı
Eşit Su/Çimento
 Kıvam artışı :en az 12 cm veya
Yayılma artışı : en az 16 cm
 Kıvam koruma : 30 dakika sonra şahit beton
kıvamının altına düşmemeli
 Basınç dayanımı:Şahit betonun en az
% 90’ı (28 gün)
 Hava miktarı : Şahit betonun en çok % 2
üzerinde (hacimce)

Avantajları
 Su/Çimento 
 Kıvam 
 İşlenebilirlik 
 Yerleştirme 
 Dayanım 
 Pompalanma 
 Su geçirmezlik 
 3.Su Tutucu Katkılar
Eşit Kıvamda
Terlemeyi azaltarak su kaybını  Terleme : Deneme betonu ,şahit betonun en
düşüren kimyasal katkılar çok % 50’si
 Basınç dayanımı:Şahit betonun en az
% 80’ı (28 gün)
 Hava miktarı : Şahit betonun en çok % 2
üzerinde (hacimce)

Avantajları
 Geniş yüzeyli betonlarda ,su kaybından
(terleme) kaynaklanabilecek oturmaları
engeller
 Yüzey dayanımını arttırır.
 Plastik rötre çatlaklarını azaltır.
 4.Hava Sürükleyici Katkılar
Karıştırma sırasında taze betona
kontrollü miktarda küçük,düzgün
dağılmış ve sertleşme sonrasında da
kalıcı hava kabarcığı sürükleyen
kimyasal katkı
Eşit Kıvamda
 Hava miktarı (sürüklenmiş) :şahit betonu
hacimce en az % 2,5 üzerinde
Toplam hava miktarı : %4-%6
 Hava boşluğu karekteristikleri (sertleşmiş
betonda) : En çok 0,20 mm
 Basınç dayanımı :deneme betonu şahit
betonun en az % 75’i
Avantajları
 Donma –çözülmeye karşı dayanıklılık
 İşlenebilirlik
 Düşük geçirimlilik
 5.Priz Hızlandırıcı Katkılar
Eşit Kıvamda
Karışımın, plastik halden katı hale  Priz başlangıcı :20 C de: deneme betonu
geçmeye (prizin) başlama süresini için en az 30 dakika
kısaltan kimyasal katkı 5 C de :deneme betonu için, şahit betonun
en çok % 60’ı
 Basınç dayanımı : Şahit betonun en az %
80’i (28 günde)

 Hava miktarı : Şahit betonun en çok

% 2 üzerinde (hacimce)

Avantajları
 Soğuk havalarda betonu don etkisinden
korumak
 Erken mukavemet istenen yapılar
 6.Sertleşme Hızlandırıcı
Katkılar
Eşit Kıvamda
Priz süresini etkileyerek veya
 Basınç dayanımı :20 C de ve 24 saatte:
etkilemeksizin betonun erken deneme betonu, şahit betonun %120
dayanım kazanma hızını artıran 20 C de ve 28 günde :deneme betonu şahit
kimyasal katkı betonun en az % 90’ı
5 C de ve 48 saatte: deneme betonu şahit
betonun en az % 130
 Hava miktarı : Şahit betonun en çok % 2
üzerinde (hacimce)

Avantajları
 Erken yüksek mukavemet
 Buhar kürü süresini ve derecesini azaltır
 Kalıp alma süresini azaltır
 7.Priz Geciktirici Katkılar
Eşit Kıvamda
Karışımın, plastik halden katı
 Priz başlangıcı :deneme betonu ,şahit
hale geçmeye (prizin) başlama betondan en az 90 dakika fazla
süresini uzatan kimyasal katkı. Priz sonu : deneme betonu, şahit betondan
en çok 360 dakika sonra
 Basınç dayanımı :deneme betonu şahit
betonun en az % 80’i (7 gün de), en az
% 90’ı (28 gün de)
 Hava miktarı : Şahit betonun en çok % 2
üzerinde (hacimce)

Avantajları
 Soğuk derzlerin önlenmesi
 Betonun uzun mesafelere taşınması
 Hava sıcaklığının yüksek olduğu durumlar
 Kütle betonu dökümüne imkan tanıması
 8.Su Geçirimsizlik Katkısı
Eşit Kıvam veya eşit su/çimento oranı
Sertleşmiş betonun kılcal su  Kılcal su emme : 7 günlük kürden sonra, 7
emmesini azaltan kimyasal katkı günlük deney için; en çok % 50’si
90 günlük kürden sonra, 28 günlük deney için;
deneme betonu en çok % 60’ı
 Basınç dayanımı : 28 günde deneme betonu
şahit betonun en az % 85’i
 Hava miktarı : Şahit betonun en çok % 2
üzerinde (hacimce)

Avantajları
 Su yapılarında (Baraj, tünel,arıtma, havuz, su
deposu vb.)
 Bina temel, çatı betonlarında
 9.Priz geciktirici/Su
azaltıcı/akışkanlaştırıcı
Su azaltıcı/akışkanlaştırıcı katkının
etkisini(asıl amaç) ve priz geciktirici
katkının etkisini(tali amaç) birlikte
oluşturan kimyasal katkı.
Eşit Kıvamda
 Basınç dayanımı: deneme betonu, şahit
betonun en az % 100 (28 gün de)
 Priz süresi : Priz başlangıcı :deneme
betonu şahit betondan en az 90 dakika fazla
Priz sonu :deneme betonu şahit betondan
en çok 360 dakika sonra
 Su azaltma:Şahit betona göre en az %5
 Hava miktarı : Şahit betonun en çok % 2
üzerinde (hacimce)
Avantajları
 Döküm ve işleme süresi
rahattır,işlenebilirlik süresini artırır
 Soğuk derzi önler
 10.Priz geciktirici/yüksek oranda
su azaltıcı/süper akışkanlaştırıcı
Eşit Kıvamda
Yüksek oranda su azaltıcı/süper  Basınç dayanımı: deneme betonu, şahit
akışkanlaştırıcı katkının etkisini (asıl betonun en az % 100 (7 gün),
amaç) ve priz geciktirici katkının % 115 (28 gün)
 Priz süresi : Priz başlangıcı :deneme betonu
etkisini (tali amaç) birlikte oluşturan şahit betondan en az 90 dakika fazla
katkı Priz sonu :deneme betonu şahit betondan en
çok 360 dakika sonra
 Su azaltma:Şahit betona göre en az %12
 Hava miktarı : Şahit betonun en çok % 2
üzerinde (hacimce)

Avantajları
 Döküm ve işleme süresi rahattır,işlenebilirlik
süresini artırır
 Soğuk iş derzlerini önler
 Yüksek nihai mukavemet sağlar
 10.Priz geciktirici/yüksek oranda
su azaltıcı/süper akışkanlaştırıcı
Eşit Su/Çimento
Yüksek oranda su azaltıcı/süper  Kıvam koruma : 60 dakika sonra şahit beton
akışkanlaştırıcı katkının etkisini (asıl kıvamının altına düşmemeli
amaç) ve priz geciktirici katkının  Basınç dayanımı:Şahit betonun en az
etkisini (tali amaç) birlikte oluşturan % 90’ı (28 gün)
 Hava miktarı : Şahit betonun en çok % 2
katkı
üzerinde (hacimce)

Avantajları
 Döküm ve işleme süresi rahattır,işlenebilirlik
süresini artırır
 Soğuk iş derzlerini önler
 Yüksek nihai mukavemet sağlar
 11.Priz Hızlandırıcı su azaltıcı
Su azaltıcı/akışkanlaştırıcı
etkisini (asıl amaç) ve priz
hızlandırıcı katkının etkisini (tali
amaç) birlikte oluşturan etki.
Eşit Kıvamda
 Priz başlangıcı :20 C de: deneme betonu
için en az 30 dakika
5 C de :deneme betonu için, şahit betonun
en çok % 60’ı
 Basınç dayanımı : 28 günde deneme
betonu şahit betonun en az % 100’ü
 Su azaltma : En az % 5
 Hava miktarı : Şahit betonun en çok
% 2 üzerinde (hacimce)
Avantajları
 Soğuk havalarda betonu don etkisinden
korumak
 Erken mukavemet istenen yapılar
TS EN 934-2 Standardında tarif edilen tüm katkılar
Çizelge 1 de verilen özelliklere uygun olmalıdır.
 MİNERAL KATKILAR
• PUZOLANLAR
– UÇUCU KÜL
– YÜKSEK FIRIN CÜRUFU
– SİLİS DUMANI
– TRAS

• DİĞERLERİ
– TAŞ UNU
• KALKER UNU
• FİLL
 MİNERAL KATKILAR
Betonda katkı maddesi olarak kullanılan mineral
malzemelerin mutlaka ince taneli durumda olmaları
gerekmektedir.

Uçucu kül ve silis dumanı gibi malzemeler, yan ürün olarak

elde edildikleri halleriyle, ince taneli malzemelerdir. Öte
yandan, volkanik tüf, granüle yüksek fırın cürufu, pişirilmiş kil
gibi bazı malzemelerin beton katkı maddesi olarak
kullanılabilmeleri için, öğütülmeleri ve tanelerinin inceliğinin
en az portland çimentosu tanelerine getirilmeleri
gerekmektedir.
 MİNERAL KATKILAR
Mineral katkı maddesi kullanarak aşağıda sıralanan
amaçlardan birisine veya birden fazlasına ulaşabilmek
mümkün olabilmektedir.
(1) Taze betonun işlenebilmesini arttırmak
(2) Betonun belirli bir veya birkaç özelliğini geliştirmek,
örneğin;
· Terlemeyi azaltmak
· Hidratasyon ısısını azaltmak
· Su geçirgenliğini azaltmak
· Nihai dayanımı artırmak
· Sülfatlara karşı dayanıklılığı arttırmak
(3) Daha ekonomik bir beton elde etmek

Taş unu dışında, betonda ince taneli mineral katkı maddesi

olarak kullanılan malzemelerin hemen hemen tümü puzolanik
özelikli malzemelerdir.
 PUZOLANİK MALZEMELER
Puzolanlar, kendi başlarına bağlayıcılık değeri olmayan veya
çok az bağlayıcılık gösterebilen, fakat ince taneli durumda
olduklarında ve sulu ortamda kalsiyum hidroksit ile
birleştirildiklerinde hidrolik bağlayıcılık özelliğine sahip olan
silisli veya silis ve alüminli malzemeler olarak
tanımlanmaktadır.

Puzolanlar, silis veya silis-alumin kökenli malzemelerdir.

 Puzolanik Reaksiyon ve
Puzolanik Malzemelerin Aktivitesi

Puzolanların kompozisyonu büyük ölçüde silis ve

alüminden oluşmaktadır. İnce taneli durumdaki
puzolanlar, söndürülmüş kireç ve su ile
birleştirildiğinde, bu malzemeler arasında bir takım
kimyasal reaksiyonlar yer almaktadır.
Kalsiyum hidroksit, silis ve su arasındaki reaksiyonlar,
aynen portland çimentosunun hidratasyonunda
olduğu gibi, hidrolik bağlayıcılık özelliğine sahip
kalsiyum-silika-hidrat jellerinin oluşmasına yol
açmaktadır.
 Puzolanik Reaksiyon ve
Puzolanik Malzemelerin Aktivitesi
Puzolanik malzemenin söndürülmüş kireçle ve su ile ne
ölçüde reaksiyona girebileceği, ne ölçüde bağlayıcılık
sağlayabileceği, ‘puzolanik aktivite’ olarak tanımlanmaktadır.

Puzolanik malzemenin yeterli aktiviteyi gösterebilmesi için,

yeterince ince taneli olması, amorf yapıya sahip olması ve
yeterli miktarda ‘silis+alümin+demir oksit’ içermesi
gerekmektedir.
 Puzolanik Reaksiyon ve
Puzolanik Malzemelerin Aktivitesi
• Çok ince iseler, Ortamda sönmüş kireç ve nem varsa kimyasal
reaksiyona girerek bağlayıcılık özelliği olan C-S-H
oluştururlar.
 PUZOLAN ÇEŞİTLERİ
Puzolanlar iki genel gruba ayrılmaktadır.

(1) Doğal puzolanlar;

(2) Yapay puzolanlar;
 DOĞAL PUZOLANLAR
Doğada bulunan ve ince taneli duruma getirildikten sonra
kalsiyum hidroksit ve su ile birleştirildiklerinde hidrolik
bağlayıcılık özelliği gösteren silisli ve alüminli malzemelere,
doğal puzolanalr denilmektedir. Volkanik camlar, volkanik tüfler,
traslar, diatomlu topraklar ve bazı killer doğal puzolanlardır.

Volkanik orijinli malzemelerin puzolanik özelik gösterebilmeleri

için, çok ince taneli duruma (en az portland çimentonun
inceliğine) getirilmek üzere öğütülmeleri gerekmektedir. Öte
yandan, kil, ve diatomlu toprak, önce ısıl işleme tabi tutulup
(pişirilip) daha sonra ince taneli duruma gerildiklerinde
(öğütüldüklerinde) puzolanik özelik kazanabilmektedirler.
 DOĞAL PUZOLANLAR
VOLKANİK KÖKENLİ DOĞAL PUZOLANLAR
• Erimiş magmanın püskürmesi ile oluşmuşlardır.
• Erimiş magmanın patlama sırasında ani basınç düşüşü ile
atmosferde hızla soğuması sonucunda, yüzeye yakın
bölgelerde düzensiz yapısı ile amorf veya camsı faz oluşur.

Yüzeyde Derinlerde
amorf yapı büyük kristalli yapı
 DOĞAL PUZOLANLAR
VOLKANİK KÖKENLİ DOĞAL PUZOLANLAR
• Volkanik camlar,
• volkanik tüfler,
• traslar ve
• volkanik küller olarak çeşitleri vardır.
 DOĞAL PUZOLANLAR
Volkanik camlar,
• Volkanik camlar, şiddetli volkanik püskürmeler esnasında
bırakılan sıvı lavların soğuması sonucu oluşurlar.
• Bu malzemeler puzolanik aktivite karakteristiklerini esas
olarak, düzensiz yapıdaki alumina silikat camlarından elde
ederler.
 DOĞAL PUZOLANLAR
VOLKANİK TÜFLER VE TRAS
• İtalya’da Segni-latium, Almanya’da
Ren trası,
• Türkiye’de Kula curufu ve Kayseri
trası volkanik tüflerin ve trasların
tipik örnekleridir.
• Riyolit tüfler, dazit tüfler ve zeolit
tüfler en iyi puzolanik
malzemelerdir.
• Andezit, bazalt ve bazalt tüfü,
genellikle kalite ve performans
açısından yeterli değildir.
• Değişik tip traslar içinde, augite,
apatit, biotit, magnetit, muskovit,
hematit, kristobalit, kaolinit, illit,
mika ve hornblend gibi mineraller
mevcuttur.
 DOĞAL PUZOLANLAR
İnce taneli durumdaki doğal puzolanların bağlayıcı olarak
görev yaptıkları değişik kullanım tarzları mevcuttur.
(1) Söndürülmüş kireçle ve suyla birleştirilerek, çok eski
zamanlarda olduğu gibi, doğrudan kullanılabilmektedirler.
(2) Portland – puzolan tipi çimento üretiminde, portland
çimentosunun klinkeriyle birlikte öğütülerek
kullanılmaktadırlar.
(3) Beton katkı maddesi olarak kullanılmaktadırlar.

Yukarıda ilk sırada yer alan kullanım tarzı, günümüzde pek

yaygın değildir. Doğal puzolanlar, genellikle, portland –
puzolan tipi çimento üretiminde ve puzolan katkılı beton
üretiminde kullanılmaktadırlar.
 PUZOLAN ÇEŞİTLERİ
(2) Yapay puzolanlar;

Bunlar endüstriyel yan ürünlerdir. Uçucu küller, silis dumanı,

granüle yüksek fırın cürufu ve pirinç kabuğu külleri yapay
puzolanlardır.
Yapay puzolanlar
 UÇUCU KÜLER
Elektrik enerjisi üretimi için, termik santralların çoğunda yakıt
olarak pulverize kömür kullanılmaktadır. Pulverize kömürün
yanmasıyla büyük bir miktarı çok ince olan, bir miktarı da
nispeten biraz daha iri boyutlara sahip kül tanecikleri ortaya
çıkmaktadır. Çok ince tanelere sahip olan küller, yakıt
gazlarıyla beraber ‘uçarak’ bacadan dışarı çıkmak üzere
hareket etmektedirler. Nispeten ağır olan iri kül tanecikleri
taban külü olarak ocağın tabanına düşmektedirler.
Atık malzeme olarak ortaya çıkan küllerin yaklaşık %75 -
%80’i, gazlarla birlikte bacadan çıkma eğilimi gösteren çok
ince taneli küllerdir. Bu küllere ‘uçucu kül’ denilmektedir.
UÇUCU KÜLER
 UÇUCU KÜLER
Gazlarla birlikte çok büyük miktarda külün dışarı çıkması
durumunda, termik santralın çevresi kısa sürede küllerle
kaplanacağından, bacadan dışarıya çıkacak küller birtakım
elektrostatik veya elektromekanik yöntemler vasıtasıyla
tutulmakta ve kül toplayıcı silolara kanalize edilmektedir. Daha
sonra da, silolardan, konveyör bandlarla veya başka
yöntemlerle, termik santralların uzağındaki bir yere atık olarak
depolanmaktadır.
 UÇUCU KÜLER
Uçucu kül taneleri genellikle küresel şekilli katı parçacıklardır.
Ağırlığının yaklaşık %5’i (hacminin %20’si) içi boş (nitrojen
veya karbon dioksitle dolu) parçacıklardan oluşmaktadır.
Uçucu kül tanecikleri normal olarak normal olarak 2,1 – 2,7
(ortalama 2,4) g/cm3 yoğunluğuna sahiptirler. Renkleri açık
griden koyu griye uzanan değişikliktedir. Daha çok miktarda
karbon içeren küller koyu gri renkte, daha çok demir içerenler
ise açık gri renktedir.
 UÇUCU KÜLER
Silisli ve alüminli amorf yapıya sahip oldukları ve çok ince
taneli olarak elde edildikleri için, uçucu küller de, aynen ince
taneli doğal puzolanlar gibi, puzolanik özelik göstermektedirler;
kalsiyum hidroksitle sulu ortamda birleştiklerinde, hidrolik
bağlayıcılığa sahip olmaktadırlar. O nedenle, hem portland-
puzolan tipi çimento üretiminde, hem de beton katkı maddesi
olarak doğrudan kullanılmaktadırlar. Genellikle beton katkı
maddesi olarak çok büyük miktarlarda kullanılabilmektedirler.
Beton karışımının içerisinde yer alan uçucu kül miktarı,
çimento ağırlığının %15 - %50’si civarında değişebilmektedir.
 SİLİS DUMANI
Silikon metalinin veya silikonlu metal alaşımların üretimi
esnasında ortaya çıkan gazın hızlı soğutularak
yoğunlaştırılması sonucunda elde edilen ve %85 - %98 kadar
silis içeren amorf yapıya sahip çok ince katı parçacıklardan
oluşan malzemeye ‘yoğunlaştırılmış silis dumanı’ veya kısaca
‘silis dumanı’ adı verilmektedir.
Silis dumanı amorf yapıya sahip olduğundan, çok ince taneli
malzeme olduğundan, ve yüksek miktarda SiO2 içerdiğinden,
mükemmel bir puzolanik malzemedir. Diğer puzolanik
malzemeler gibi, kalsiyum hidroksitle sulu ortamda
birleştirildiği takdirde, hidrolik bağlayıcılık göstermektedir.
Silis dumanı Ferro-krom
tesislerinde ortaya çıkar
 SİLİS DUMANI
Genellikle, beton karışımında yer
alan çimento miktarı yaklaşık %10
kadar azaltılmakta ve onun yerine
bu puzolanik madde
yerleştirilmektedir. Çok ince taneli
olması ve çok yüksek miktarda SiO2
içermesi nedeniyle gerek ilk
zamanlarda ve gerekse nihai olarak
oldukça yüksek dayanımlı betonların
elde edilebilmesinde
kullanılmaktadır.
 SİLİS DUMANI
Silis dumanının çok ince
tanelerden oluşmuş olması,
taze betonun kıvamını ve
işlenebilirliğini azaltmakta, su
ihtiyacını artırmaktadır. O
nedenle, yüksek dayanımlı
beton üretimi için katkı maddesi
olarak silis dumanı
kullanıldığında, ayrıca, su-
azaltıcı katkı maddesi de
kullanılmaktadır.
 ÖĞÜTÜLMÜŞ GRANÜLE YÜKSEK
FIRIN CÜRUFU
Demir elde edebilmek için, demir cevherlerini, ‘yüksek fırın’
olarak adlandırılan fırınlarda çok yüksek sıcaklıklara kadar
(yaklaşık 1600 C sıcaklığa kadar) ısıtılmaları, böylece
oksijenden ve yabancı maddelerden arındırılmaları
gerekmektedir. Kok kömürünün (karbonun) yakıt olarak
kullanıldığı bu fırınlarda, ayrıca arıtma işlemine yardımcı
olabilmesi için kalker taşı da cevherle birlikte ısıtılmaktadır.
Yüksek sıcaklığın etkisi ile, kok kömürünün karbon ile demir
oksitteki oksijen birleşerek karbon monoksit ve karbon dioksit
gazları oluşturarak fırını terk etmektedir. Geride, eriyik
durumda demir ve eriyik durumda olan CaO, SiO2, Al2O3,
MgO, S gibi yabancı maddeler topluluğu kalmaktadır.
YÜKSEK FIRIN CÜRUFU

Metal endüstrilerinin
yan ürünüdür
 ÖĞÜTÜLMÜŞ GRANÜLE
YÜKSEK FIRIN CÜRUFU
Demirin yoğunluğu, yabancı maddeler topluluğunun
yoğunluğundan daha yüksek olduğu için, eriyik durumundaki
demir, fırının en alt bölümünde ve eriyik durumundaki diğer
malzemeler ise demirin hemen üzerinde yer almaktadır.
Demir ve diğer malzeme topluluğu ayrı ayrı çıkışlardan
dışarı çıkartılmaktadır. Elde edilen yabancı maddeler
topluluğu ‘yüksek fırın cürufu’ olarak adlandırılmaktadır.
 ÖĞÜTÜLMÜŞ GRANÜLE
YÜKSEK FIRIN CÜRUFU
Öğütülmüş granüle yüksek fırın cürufu, uygulamada aynen
ince taneli doğal puzolanlar veya uçucu küller gibi kullanım
alanı bulabilmektedir. Yani;
· Kalsiyum hidroksitle sulu ortamda birleştirilerek, hidrolik
bağlayıcı madde olarak doğrudan kullanıla bilmekte,
· Portland çimentosu klinkeri ve küçük miktarda alçı taşı ile
birlikte öğütülerek ‘cüruflu çimento’ üretiminde
kullanılabilmekte ,
• Beton kattı maddesi olarak kullanılabilmektedir.
 PİRİNÇ KABUĞU KÜLÜ
Çeltik bitkisi, yeryüzünde
buğdaydan sonra en fazla
üretilen tahıldır. Çeltik
fabrikalarda işlenerek pirinç elde
edilir. Pirinç, dünya nüfusunun
hemen hemen yarısının en
önemli besin maddesidir.
Ekilebilen alanların %11'inde yani
yaklaşık 145 Milyon Hektar'da
pirinç ekimi yapılmaktadır.