Αστικες Πυρκαγιες - Καυσιμων Υγρων Αεριων Και Στερεων Καυσιμων PDF

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ

ΑΛΛΟΥΣ»
ΑΣΤΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ -
ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΥΓΡΩΝ - ΑΕΡΙΩΝ
ΚΑΙ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ
Νικόλαος Γρ. Σακκαλής

Επιπυραγός - Χημικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Aρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος
Α΄ Κλάδος Πυροσβεστικών Επιχειρήσεων
Διεύθυνση Πυρόσβεσης - Διάσωσης
Αθήνα 2008
1
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑ
• Η ιστορία του Πυροσβεστικού Σώματος αρχίζει το 1834

με τη συγκρότηση Λόχου Πυροσβεστών στον Ελληνικό
Στρατό στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.
• Το 1912 λήφθηκε νομοθετική μέριμνα για τη λήψη

προληπτικών μέτρων ασφάλειας από τους κινδύνους των
πυρκαγιών.
2
• Το 1930 λόγω της συνεχώς αυξανόμενης βιομηχανικής

ανάπτυξης και δημιουργίας μεγάλων πόλεων και
εμπορικών κέντρων, συγκροτήθηκε με το Νόμο 4661 το
Πυροσβεστικό Σώμα ως Δημόσιος Φορέας. Το
Πυροσβεστικό Σώμα είναι Σώμα Ασφαλείας και ανήκει
στο Υπουργείο Εσωτερικών.
3
• Η αποστολή του Πυροσβεστικού Σώματος περιλαμβάνει την

κατάσβεση των πυρκαγιών και τη διάσωση των
κινδυνευόντων ατόμων από αυτές, τη λήψη προληπτικών
και κατασταλτικών μέτρων κατά των κινδύνων της
πυρκαγιάς, την παροχή βοήθειας για τη διάσωση των
κινδυνευόντων ατόμων από τις θεομηνίες, πλημμύρες,
καταρρεύσεις κτιρίων, συγκρούσεις μέσων μεταφοράς,
εγκλωβισμούς σε ανελκυστήρες, κ.α. Ακριβέστερος τίτλος
θα ήταν Πυροσβεστική και Διασωστική Υπηρεσία (Fire and
Rescue Service), καθόσον τόσο στη χώρα μας όσο και
διεθνώς, οι παροχές βοήθειας υπερτερούν αριθμητικά των
πυρκαγιών τα τελευταία χρόνια.
4
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΜΥΝΑ
• Το Πυροσβεστικό Σώμα είναι μία από τις βασικές

κρατικές υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο δυναμικό
και στα μέσα της Πολιτικής Προστασίας της χώρας. Ως
φορέας Πολιτικής Άμυνας (ΠΣΕΑ) από τον καιρό της
ειρήνης:
• Εκπαιδεύει το προσωπικό που προορίζεται για πολιτική
επιστράτευση (άνω των σαράντα (40) ετών) και άμαχο
πληθυσμό.
5
Σε καιρό ειρήνης :
• Αναζητά και εντοπίζει κατάλληλους χώρους και θέσεις

εγκατάστασης των Πολεμικών Πυροσβεστικών
Σταθμών, που θα λειτουργήσουν σε μεγάλες πόλεις.
• Εξασφαλίζει τα αναγκαία πυροσβεστικά υλικά και μέσα για

τον εξοπλισμό των Πολεμικών Πυροσβεστικών Σταθμών
και τη συμπλήρωση των υλικών μέσων των υπαρχόντων
Στατικών Πυροσβεστικών Σταθμών.
6
Σε καιρό ειρήνης :
• Αναζητά και εντοπίζει κατάλληλους αποθηκευτικούς

χώρους για αποθήκευση και συντήρηση των
πυροσβεστικών υλικών και μέσων.
• Αναζητά και εξασφαλίζει πρόσθετες πηγές νερού, πλέον

του υπάρχοντος δικτύου ύδρευσης.
7
Σε καιρό πολέμου :
• Αυξάνει τους Πυροσβεστικούς Σταθμούς με συγκρότηση

Πολεμικών Πυροσβεστικών Σταθμών και στελεχώνει αυτούς
με πολιτικά επιστρατευμένο προσωπικό.
• Ενισχύει με πολιτικά επιστρατευμένο προσωπικό τους

υπάρχοντες Στατικούς Πυροσβεστικούς Σταθμούς.
• Εκπαιδεύει το πολιτικά επιστρατευμένο προσωπικό.
8
Σε καιρό πολέμου :
• Αντιμετωπίζει τις πυρκαγιές που προκαλούνται από

πολεμικές ή άλλες ενέργειες.
• Προστατεύει τον άμαχο πληθυσμό.
• Παρέχει βοήθεια κατά και μετά το βομβαρδισμό.
• Συμβάλλει στη διατήρηση του ηθικού του άμαχου

πληθυσμού.
9
• Ο μεγάλος πολιτικός ηγέτης της Μεγάλης Βρετανίας Ουίνστον
Τσώρτσιλ έπλεξε το εγκώμιο της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για
τη συμβολή της στον πόλεμο, ιδίως κατά το βομβαρδισμό του
Λονδίνου από τους Γερμανούς, στα πολύκροτα
απομνημονεύματά του για το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
• Οι Γιουγκοσλάβοι Πυροσβέστες εκτός από τους αεροπορικούς

βομβαρδισμούς των συμμάχων στις αρχές της δεκαετίας ’90,
είχαν να αντιμετωπίσουν και τους ελεύθερους σκοπευτές της
αντίπαλης εθνότητας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων
τους.
10
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
• Παθητική (Δομική) Πυροπροστασία - Αρμοδιότητα

Πολεοδομίας
• Σχεδιασμός – κατασκευή του κτιρίου
• Οδεύσεις Διαφυγής – Έξοδοι Κινδύνου
• Περιορισμός διάδοσης πυρκαγιάς
• Άλλες απαιτήσεις
11
ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Πυροδιαμερίσματα κτιρίων - πόρτες πυρασφαλείας
12
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Αρμοδιότητα Πυροσβεστικής Υπηρεσίας
• Οι κάτοχοι των βιομηχανικών-βιοτεχνικών εγκαταστάσεων,

επαγγελματικών εργαστηρίων, αποθηκών, καθώς και των
ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων που υπάγονται στις
διατάξεις του Ν. 3325/2005 υποχρεούνται να λαμβάνουν
κατάλληλα μέτρα, για την αποφυγή ή τον περιορισμό των
κινδύνων εκδήλωσης πυρκαγιάς στις εγκαταστάσεις τους
(Αριθ. Φ15/οικ.1589/104/2005 ΚΥΑ-90Β΄)
13
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται :
• Τα προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας για το σύνολο της

εγκατάστασης
• Τα κατασταλτικά μέτρα πυροπροστασίας σε περίπτωση

εκδήλωσης πυρκαγιάς
• Η συγκρότηση ομάδας πυροπροστασίας από το

προσωπικό της επιχείρησης και η μέριμνα για την εκπαίδευση
αυτής
14
ΜΕΛΕΤΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Στη Μελέτη Πυροπροστασίας περιλαμβάνονται:
 Στοιχεία Επιχείρησης
 Οικοδομική σύσταση
 Ισχύς ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού
 Επεξεργαζόμενες ύλες και παραγόμενα προϊόντα
 Επικίνδυνες ύλες
 Συμπεριφορά υλών – προϊόντων έναντι πυρκαγιάς
15
Στη Μελέτη Πυροπροστασίας περιλαμβάνονται (συνέχεια) :
 Κίνδυνοι πυρκαγιάς
 Κίνδυνοι εκρήξεως – δηλητηριάσεως – εγκλωβισμού
 Μέτρα πυροπροστασίας
 Γενικά προληπτικά μέτρα

 Ειδικά προληπτικά μέτρα
 Κατασταλτικά μέτρα
16
Στη Μελέτη Πυροπροστασίας περιλαμβάνονται
(συνέχεια)
 Τεχνικές περιγραφές μόνιμων συστημάτων-Πυροσβεστήρες

και λοιπά μέσα
 Γενικές Οδηγίες
Διαδικασία : Υποβολή μελέτης, έλεγχος, έγκριση, αυτοψία,
έκδοση Πιστοποιητικού Πυροπροστασίας διάρκειας οκτώ
(8) ετών από την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία
Για τις υπόλοιπες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, όπως
διυλιστήρια, εγκαταστάσεις υγρών καυσίμων, υγραερίου,
φυσικού αερίου, καθώς επίσης και λοιπές επιχειρήσεις
εφαρμόζεται ανάλογη νομοθεσία πυροπροστασίας.
17
Ομάδα Πυροπροστασίας :
 Αρχηγός (ο πλέον κατάλληλος από το προσωπικό, όπως

προϋπηρετήσας Αξιωματικός από το Πυροσβεστικό Σώμα,
Μηχανικός ή Τεχνολόγος Μηχανικός ή Χημικός)
 Υπαρχηγός
 Προσωπικό (Μέλη)
18
Ομάδα Πυροπροστασίας :
 Εκπαίδευση – Ασκήσεις : Η αρχική εκπαίδευση των

μελών της ομάδας πυροπροστασίας στην πρόληψη και
αντιμετώπιση πυρκαγιών και εκτάκτων καταστάσεων,
γίνεται από την οικεία Πυροσβεστική Υπηρεσία.
 Καθήκοντα και υποχρεώσεις Αρχηγού, Υπαρχηγού και

μελών αναγράφονται στη Μελέτη Πυροπροστασίας
19
• Ενεργητική Πυροπροστασία - Αρμοδιότητα Πυροσβεστικής
Υπηρεσίας
• ΜΕΛΕΤΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
• Προληπτικά μέτρα
• Αυτόματο Σύστημα Πυρανίχνευσης
• Αυτόματη – χειροκίνητη ψύξη
• Φωτισμός Ασφαλείας Οδεύσεων Διαφυγής και Εξόδων Κινδύνου
κ.α.
• Κατασταλτικά μέτρα
• Μόνιμο Πυροσβεστικό Υδροδοτικό Δίκτυο
• Αυτόματο Σύστημα Καταιονισμού Ύδατος
• Φορητοί – Τροχήλατοι Πυροσβεστήρες
• Συστήματα τοπικής εφαρμογής (καυτές επιφάνειες, μαγειρεία
κ.α.)
• Συστήματα Ολικής Κατάκλισης με CO2 και άλλα υλικά κ.α.
• Ομάδα Πυροπροστασίας
20
ΜΕΛΕΤΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Προληπτικά μέτρα
Φωτισμός – σήμανση οδεύσεων διαφυγής
21
ΜΕΛΕΤΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Προληπτικά μέτρα
Σύστημα πυρανίχνευσης και έγκαιρης ειδοποίησης
με σήμανση συναγερμού – μεγαφωνικό σύστημα
22
ΜΕΛΕΤΗ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ
Αυτόματο Σύστημα Πυρόσβεσης με αέριο CO2 ολικής κατάκλισης
23
ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ
• Απ’ ευθείας επέμβαση και κατάσβεση των πυρκαγιών
• Κατόπιν ήδη συνταχθέντος σχεδίου επέμβασης για κτίρια,

βιομηχανίες και τεχνικά έργα μεγάλης επικινδυνότητας,
Συντάσσονται από τις αρμόδιες Πυροσβεστικές Υπηρεσίες
σχέδια επέμβασης για μεγάλες βιομηχανίες, διυλιστήρια,
μεγάλα νοσοκομεία, Αττικό Μετρό, μεγάλες σήραγγες
αυτοκινητόδρομων κ.α. Τα σχέδια επέμβασης προβλέπουν
τακτικές ασκήσεις του προσωπικού των Πυροσβεστικών
Υπηρεσιών με τους ασκούντες την εκμετάλλευση των
κτιρίων, βιομηχανιών, τεχνικών έργων κ.α.
24
EΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Σ
Υ ΡΟ Σ
ΜΑ ΥΣΟ
ΧΡ
25
EΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ
ΣΩΜΑΤΟΣ -
ΠΕΤΡΕΛΑΪΚΩΝ
ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ
26
ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΣΗΡΑΓΓΑ ΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2006
27
ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΣΗΡΑΓΓΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
ΟΔΟΥ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2006
28
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
• Κατοικημένες περιοχές (πόλεις, κωμοπόλεις, χωριά)
• Βιομηχανικές πυρκαγιές
• Λιμάνια – Λιμενικοί Πυροσβεστικοί Σταθμοί
• Αεροδρόμια (Πολιτικά – στρατιωτικά)
• Πυρκαγιές δασών (από το 1998)

29
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ – ΠΑΡΟΧΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ
• Θεομηνίες (πλημμύρες, σεισμοί, κ.α.)

• Καταρρεύσεις κτιρίων, γεφυρών, σηράγγων κ.α.
• Συγκρούσεις μέσων μεταφοράς (αυτοκίνητα, τραίνα, κ.α.)
• Εγκλωβισμοί σε ανελκυστήρες
• Πτώσεις σε πηγάδια
• Αντιμετώπιση Χ.Β.Ρ.Π. απειλών και συμβάντων
• Τα τελευταία χρόνια έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν οκτώ (8)
Ειδικές Μονάδες Αντιμετώπισης Καταστροφών (Ε.Μ.Α.Κ.) σε
αντίστοιχες μεγάλες πόλεις.
30
ΟΡΙΣΜΟΙ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ
• Καύση είναι η χημική ένωση μιας ουσίας με το οξυγόνο

ή με άλλο αέριο, που συνοδεύεται συνήθως από έκλυση
θερμότητας, συνήθως δε και φωτός.
• Πυρκαγιά είναι η ανεξέλεγκτη καύση ενός σώματος με

το οξυγόνο, η οποία συνοδεύεται από έκλυση
θερμότητας, εμφάνιση φλογών και προκαλεί την
καταστροφή αυτού.
31
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ
Για τη δημιουργία μιας καύσης ή πυρκαγιάς
πρέπει να συνυπάρχουν τρεις παράγοντες:
Καύσιμη ύλη
• Στερεά καύσιμα: ξύλα, χόρτα, βαμβάκι, υφάσματα,
χαρτί, πλαστικά, άνθρακες κ.α.
• Υγρά καύσιμα: πετρέλαιο, βενζίνη, οινόπνευμα, νέφτι
κ.α.
• Αέρια καύσιμα: υγραέριο, προπάνιο, βουτάνιο, φυσικό
αέριο, υδρογόνο, ασετυλίνη κ.α.
32
Οξυγόνο
• Ο αέρας αποτελείται από 21% κ.ο. οξυγόνο, 78% κ.ο.
άζωτο, ευγενή αέρια, CO2 κ.α.
Θερμότητα
• Οι υγρές καύσιμες ουσίες με την παροχή θερμότητας
αυξάνουν τη θερμοκρασία τους και παράγουν εύφλεκτους
ατμούς, οι οποίοι στη συνέχεια αναμιγνύονται με το
οξυγόνο της ατμόσφαιρας και αναφλέγονται. Η
χαμηλότερη θερμοκρασία μιας ουσίας για την παραγωγή
αναφλέξιμου μίγματος με εξωτερική πηγή θερμότητας,
λέγεται θερμοκρασία ή σημείο ανάφλεξης της ουσίας.
Ανάλογος μηχανισμός ισχύει για τα στερεά και αέρια
καύσιμα.
33
Σημεία ανάφλεξης
• Βουτάνιο - 600 C
• Βενζίνη αυτοκινήτων από 56-100 οκτάνια:- 420 C έως - 370C
• Οινόπνευμα 95-96% 170 C
• Πετρέλαιο ντήζελ ελάχιστο 550 C
• Πετρέλαιο μαζούτ ελάχιστο 660 C
• Άσφαλτος οδοστρωσίας 230 – 2500 C
• Άχυρα 1750 C
• Χαρτί 2300 C
• Βαμβάκι 230 – 2650 C
• Ξύλο πεύκου 230 – 2600 C
• Πολυαιθυλένιο 3400 C
• Χλωριούχο πολυβινύλιο PVC 3900 C
34
ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ
ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΟΞΥΓΟΝΟ
ΚΑΥΣΙΜΗ YΛΗ 35
• Η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι υπάρχει ένα τέταρτο

απαραίτητο στοιχείο για την ανάπτυξη της πυρκαγιάς, οι
ελεύθερες ρίζες του καυσίμου που ενώνονται (αντιδρούν
χημικά) με το οξυγόνο ως αλυσωτή (αλυσιδωτή) αντίδραση
και έτσι δημιουργείται η πυραμίδα (τετράεδρο) της
πυρκαγιάς.
• Για την κατάσβεση της πυρκαγιάς αρκεί να εξουδετερωθεί

ένας ή περισσότεροι από τους παραπάνω παράγοντες της
πυρκαγιάς.
36
ΠΥΡΑΜΙΔΑ (ΤΕΤΡΑΕΔΡΟ) ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ
ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΟΞΥΓΟΝΟ
ΚΑΥΣΙΜΗ
ΥΛΗ
ΑΛΥΣΩΤΗ ΧΗΜΙΚΗ
ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ
37
ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΥΣΗΣ -ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ
ΘΕΡΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ
1. ΦΛΟΓΕΣ
2. ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ
ΜΗ ΘΕΡΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ
1. ΚΑΠΝΟΣ
2. ΑΕΡΙΑ
Πολλά θύματα στις πυρκαγιές από τα μη θερμικά προϊόντα
38
ΔΙΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ
Η Θερμότητα είναι μια μορφή ενέργειας που διαδίδεται από

ένα σώμα, σε άλλο σώμα διαφορετικής θερμοκρασίας.
Θερμοκρασία είναι το μέτρο της θερμικής κατάστασης ενός
σώματος.
Η θερμότητα διαδίδεται με τρεις τρόπους:

•Με αγωγή
•Με μεταφορά
•Με ακτινοβολία
39
• Με αγωγή : Η διάδοση της θερμότητας με αγωγή γίνεται

κυρίως στα στερεά σώματα από σημείο σε σημείο (από
μόριο σε μόριο) του σώματος, χωρίς μετακίνηση της ύλης
αυτού. Το αίτιο είναι η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ δύο
γειτονικών σωμάτων ή μεταξύ δύο σημείων του σώματος.
Παράδειγμα η θέρμανση ράβδου σιδήρου, χαλύβδινων
δοκών και κολώνων σε κτιριακές κατασκευές.
40
• Με μεταφορά : Η διάδοση της θερμότητας με μεταφορά
γίνεται στα υγρά και στα αέρια (ρευστά), όπου η
θερμότητα διαδίδεται με μεταφορά θερμών μαζών υγρού ή
αερίου προς ψυχρότερες περιοχές (διάδοση θερμότητας με
ρεύματα), π.χ. θέρμανση νερού, θέρμανση αέρα δωματίου
με το καλοριφέρ.
Η διάδοση θερμότητας με μεταφορά αερίων μαζών

(θερμικά προϊόντα της καύσης), εξηγεί σε μεγάλο βαθμό
την επέκταση πυρκαγιάς από τους κάτω ορόφους
πολυκατοικίας προς τους επάνω, καθόσον τα αέρια αυτά
έχουν μικρότερη πυκνότητα από τον αέρα και ως
ελαφρότερα ανεβαίνουν προς τα πάνω.
41
• Με μεταφορά : (συνέχεια)
• Κατόπιν προθερμαίνουν μέχρι του σημείου ανάφλεξης

τα καύσιμα υλικά των πάνω ορόφων (τέντες,
κουφώματα κ.α.) και με τις φλόγες, σπινθήρες ή
πυρακτωμένα μικροσωματίδια που συνοδεύουν τα αέρια
ρεύματα (ή με αυτανάφλεξη), επέρχεται η ανάφλεξη-
καύση αυτών και στη συνέχεια του εσωτερικού των
διαμερισμάτων.
• Με τον ίδιο τρόπο εξηγείται και η ταχεία εξέλιξη δασικής

πυρκαγιάς σε ανωφέρεια ή κατά τη διεύθυνση του
πνέοντος ανέμου.
42
• Με ακτινοβολία : Αυτή πραγματοποιείται από σώμα σε
σώμα με ηλεκτρομαγνητικά κύματα. Παραδείγματα είναι η
ηλεκτρική θερμάστρα, το τζάκι, οι ακτίνες του ήλιου
(διάδοση και στο κενό), η ακτινοβολία που δεχόμαστε στις
μεγάλες και έντονες πυρκαγιές.
• Μια καλοκαιρινή ημέρα το μεσημέρι με έντονη ηλιοφάνεια η

ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να φθάσει μέχρι 1 W/m2.
43
• Με ακτινοβολία : (συνέχεια)
• Στα μεγάλα βιομηχανικά ατυχήματα διακρίνουμε τρεις

(3) ζώνες επικινδυνότητας :
• Θερμική ακτινοβολία 15 kW/m2 για έκθεση 40 sec σε
ακίνητο παρατηρητή στη Ζώνη Ι έχει πολύ σοβαρές
επιπτώσεις – πιθανούς θανάτους.
ακίνητο παρατηρητή στη Ζώνη ΙΙ έχει σοβαρές επιπτώσεις
– σοβαρά εγκαύματα.
ακίνητο παρατηρητή στη Ζώνη ΙΙΙ έχει μέτριες επιπτώσεις
– ελαφρότερα εγκαύματα.
44
• Με ακτινοβολία : (συνέχεια)
• Τρεις (3) ζώνες επικινδυνότητας :
Βιομηχανική
εγκατάσταση
δίπλα σε αστική
περιοχή
45
ΜΕ ΑΓΩΓΗ
46
• Η διάδοση θερμότητας με αγωγή ήταν μία από τις
κύριες αιτίες κατάρρευσης των δίδυμων πύργων της Νέας
Υόρκης την 11-9-2001, σύμφωνα με μελέτη Αμερικανών
μηχανικών, που δημοσιεύτηκε στο Δελτίο των Ελλήνων
μηχανικών (ΤΕΕ).
• Τα αεροπλάνα ήταν γεμάτα με καύσιμα, μόλις είχαν

απογειωθεί από το αεροδρόμιο.
• Οι πύργοι ήταν δομημένοι με κάθετες κολώνες και

οριζόντιες δοκούς από χάλυβα, συνήθως σχήματος
κεφαλαίου Η, επικαλυμμένους με μόνωση (steel and glass).
47
• Οι πύργοι άντεξαν καταρχήν την πρόσκρουση από τα
αεροπλάνα, καθόσον είχαν σχεδιαστεί γι’ αυτό το
ενδεχόμενο.
• Η έντονη πυρκαγιά από τα υγρά καύσιμα και τις εύφλεκτες

ύλες των ορόφων που προσέκρουσαν τα αεροπλάνα,
κατέστρεψε τη μόνωση των χαλύβδινων δοκών και
κολώνων.
• Ο χάλυβας είναι εξαιρετικό δομικό υλικό, έχει όμως το

«μειονέκτημα» να χάνει σημαντικό ποσοστό της
μηχανικής του αντοχής σε υψηλή θερμοκρασία.
48
• Τα χαλύβδινα δομικά στοιχεία υπερθερμάνθηκαν από την

πυρκαγιά τοπικά, αλλά θερμάνθηκαν επίσης πάνω και κάτω
από το χώρο της πυρκαγιάς, εξαιτίας και της διάδοσης
θερμότητας με αγωγή.
• Οι κολώνες και δοκοί με μειωμένη μηχανική αντοχή

εξαιτίας της έντονης θέρμανσης αυτών, δεν μπόρεσαν να
αντέξουν το βάρος χιλιάδων τόνων του κάθε πύργου
και συνετέλεσαν στην κατάρρευσή τους.
49
• Η κατάρρευση των πύργων έγινε μετά παρέλευση 1-2

ωρών από την πρόσκρουση των αεροπλάνων.
• Ο χρόνος αυτός εκτιμάται ότι χρειάστηκε για την

καταστροφή της μόνωσης των χαλύβδινων δομικών
στοιχείων των πύργων και την ανάπτυξη μεγάλων
θερμοκρασιών σε αυτά, με αποτέλεσμα τη μείωση της
μηχανικής αντοχής τους.
50
ΑΙΤΙΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
Οι αιτίες των πυρκαγιών έχουν ιδιαίτερη σημασία για :
• Την Πυροσβεστική Υπηρεσία για να λαμβάνει ανάλογα

μέτρα πρόληψης ή αντιμετώπισης των πυρκαγιών.
• Τους ιδιοκτήτες κινητής και ακίνητης περιουσίας, γιατί σε

μια στιγμή εξαφανίζονται αγαθά εργασίας πολλών ετών.
51
• Τις ασφαλιστικές εταιρείες που θα αποζημιώσουν τους

ιδιοκτήτες, εφόσον τα αγαθά είναι ασφαλισμένα.
• Την Εθνική Οικονομία η οποία στερείται εσόδων από

τα εξαφανισθέντα κεφάλαια.
• Τη Δικαιοσύνη για να τιμωρούνται οι εμπρηστές.
52
Οι κυριότερες αιτίες πρόκλησης πυρκαγιών είναι :
• Οι γυμνές φλόγες σπίρτων, αναπτήρων, κεριών, εστιών

πυρός, μαγειρικών συσκευών κ.α. ερχόμενες σε επαφή
με καύσιμα υλικά.
• Ο ηλεκτρισμός (σπινθήρες, βραχυκύκλωμα κ.α.).
• Οι αναμμένες θερμάστρες πετρελαίου, ξύλου, τα τζάκια

και τα μαγκάλια.
• Τα υπολείμματα καπνίσματος από τσιγάρα, πούρα κ.α.
• Η τριβή, η κρούση και η πίεση. 53

• Η αυτόματη ανάφλεξη (αυτανάφλεξη) λόγω οξείδωσης ή

ζύμωσης.
• Οι σπινθήρες από καπνοδόχους, μηχανήματα και η
υπερθέρμανση σωλήνων θερμαστρών, λεβήτων,
κλιβάνων κ.α.
• Οι χημικές αντιδράσεις που εκλύουν θερμότητα
(εξώθερμες) σε εύφλεκτα υλικά.
• Οι ηλιακές ακτίνες που συγκεντρώνονται με φακούς και
γυαλιά.
• Κεραυνός, σεισμός, ηφαίστεια.
• Πυροτεχνήματα, κροτίδες, βεγγαλικά, πολεμικά
γεγονότα (βομβαρδισμοί, εμπρηστικές βόμβες κ.α.).
54
Οι αιτίες πυρκαγιών από απόψεως υπαιτιότητας
κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες :
1. Από αμέλεια :
• Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι πυρκαγιές που οφείλονται
σε αμέλεια ή απροσεξία των ανθρώπων, π.χ. ανατροπή
αναμμένης λάμπας ή κεριού, πέταγμα αναμμένου τσιγάρου
ή σπίρτου, κακή συντήρηση ή υπερφόρτιση της ηλεκτρικής
εγκατάστασης, κακή συντήρηση της καπνοδόχου κ.α.
• Ο εμπρησμός από αμέλεια είναι πλημμέλημα και τιμωρείται

με φυλάκιση.
55
1. Έμπρακτη μετάνοια στην πυρκαγιά από αμέλεια :
• Σύμφωνα με το άρθρο 267 του Ποινικού Κώδικα :

Όποιος προξενεί πυρκαγιά από αμέλεια, απαλλάσσεται
από κάθε ποινή, αν με την ελεύθερη θέλησή του
καταστείλει ο ίδιος την πυρκαγιά, ή με τη γρήγορη
αναγγελία του προς την αρχή δώσει αφορμή για την
καταστολή της.
56
2. Από πρόθεση (δόλο) :
• Στην κατηγορία αυτή ανήκει ο εμπρησμός από πρόθεση

με διάφορα κίνητρα, όπως είσπραξη της ασφάλειας, η
εκδίκηση, η καταστροφή πειστηρίων άλλου μεγαλύτερου
εγκλήματος όπως η ανθρωποκτονία κ.α. Ο εμπρησμός
από πρόθεση είναι σοβαρό έγκλημα (πλημμέλημα ή
κακούργημα) γιατί απειλείται η ζωή και η περιουσία
ανθρώπων.
57
3. Τυχαίες :
• Εδώ ανήκουν οι πυρκαγιές λόγω τριβής, κρούσης ή
πίεσης, από ηλιακές ακτίνες, από χημικές αντιδράσεις,
από αυτανάφλεξη κ.α. Μπορούν να καταταγούν στις
πυρκαγιές από ελαφρά αμέλεια, γιατί αναλύοντας τις
αιτίες είναι δυνατόν να προβλεφθούν και να
αποφευχθούν.
4. Από ανώτερη βία :

• Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται οι πυρκαγιές από
κεραυνούς, σεισμούς, ηφαίστεια και πολεμικά γεγονότα.
Δεν μπορούν να προβλεφθούν, η λήψη όμως
προληπτικών μέτρων μπορεί να αποτρέψει την
εκδήλωσή τους.
58
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
• Οι πυρκαγιές σύμφωνα με το ελληνικό πρότυπο ΝΗS

10/1971 κατατάσσονται ανάλογα με το καιόμενο υλικό
σε πέντε (5) κατηγορίες και χαρακτηρίζονται διεθνώς
με τα γράμματα A, B, C, D και Ε.
• Κατηγορία Α : Πυρκαγιές που προέρχονται από την

καύση στερεών υλικών με οργανική συνήθως σύνθεση
και σχηματισμό «τεφροάνθρακα», π.χ. ξύλα, χαρτιά,
άχυρα, υφάσματα, ελαστικό, πλαστικά κ.α.
59
• Κατηγορία Β : Πυρκαγιές που προέρχονται από την καύση

υγρών καυσίμων ή στερεών που υγροποιούνται κατά την
καύση, όπως οινόπνευμα, βενζίνη, πετρέλαιο, έλαια, λίπη,
παραφίνη κ.α.
• Κατηγορία C : Πυρκαγιές που προέρχονται από την καύση

αερίων καυσίμων, όπως υγραέριο, φυσικό αέριο, ασετυλίνη,
υδρογόνο κ.α
60
• Κατηγορία D : Πυρκαγιές που προέρχονται από την

καύση μετάλλων, όπως νάτριο, κάλιο, μαγνήσιο,
αλουμίνιο, τιτάνιο κ.α.
• Κατηγορία Ε : Πυρκαγιές των κατηγοριών Α, Β, C και D

πάνω ή κοντά σε ηλεκτρικές συσκευές ή εγκαταστάσεις
που βρίσκονται υπό ηλεκτρική τάση.
61
62
ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΤΑΣΒΕΣΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
63
Αναφέραμε προηγουμένως ότι για να έχουμε πυρκαγιά,

πρέπει να συνυπάρχουν τρεις παράγοντες (τρίγωνο
πυρκαγιάς) :
• Καύσιμη ύλη
• Οξυγόνο
• Θερμότητα
Αν λείψει ένας μόνο από τους παράγοντες αυτούς, η

πυρκαγιά δεν μπορεί να συνεχισθεί. Κατά συνέπεια η
κατάσβεση μια πυρκαγιάς μπορεί να γίνει με τρεις
τρόπους :
64
• Με την αφαίρεση της καύσιμης ύλης.
• Με την αφαίρεση θερμότητας (ψύξη), δηλ. τη μείωση της
θερμοκρασίας κάτω από το σημείο ανάφλεξης.
• Mε την αποστέρηση του οξυγόνου (απομόνωση).
Όπως αναμένεται αποτελεσματικότερη κατάσβεση θα

έχουμε με συνδυασμό δύο ή και τριών τρόπων μαζί.
Τέλος κατάσβεση μερικών πυρκαγιών, ιδιαίτερα των υγρών
και αερίων καυσίμων, μπορεί να γίνει :
• Με τη βίαιη αποκοπή της φλόγας.

• Με τη διακοπή της αλυσωτής (αλυσιδωτής) αντίδρασης.
65
Α. Αφαίρεση της καύσιμης ύλης

• Πυρκαγιές αερίων καυσίμων. Σε πυρκαγιά υγραερίου ή
φυσικού αερίου κλείνουμε τη στρόφιγγα (δικλείδα) της
παροχής και η πυρκαγιά σβήνει.
• Σε πυρκαγιές πετρελαιοδεξαμενών, εάν υπάρχει ευχέρεια

απομάκρυνσης του υγρού καυσίμου από τις σωληνώσεις
του πυθμένα της δεξαμενής και μεταφορά αυτού σε
ασφαλείς δεξαμενές, η πυρκαγιά θα σβήσει μετά την καύση
της ποσότητας του υγρού που έχει απομείνει στη
δεξαμενή.
66
Α. Αφαίρεση της καύσιμης ύλης (συνέχεια)

• Οι πυρκαγιές δασών και αγροτικών εκτάσεων μπορούν να
κατασβεσθούν εάν δημιουργήσουμε μια αντιπυρική ζώνη
με μηχανικά μέσα, εφαρμόζοντας τη μέθοδο της
κατάκαυσης ή τη μέθοδο του αντίπυρ, οπότε η κύρια
πυρκαγιά σβήνει λόγω έλλειψης καύσιμης ύλης.
• Σε πυρκαγιές στερεών καυσίμων, π.χ. πυρκαγιές σε

αποθήκες βάμβακος που σβήνουν δύσκολα, μπορούμε να
απομακρύνουμε με μηχανικά μέσα το βαμβάκι που δεν
έχει ακόμη καεί και έτσι η πυρκαγιά σβήνει.
• Απομάκρυνση καιόμενου πλοίου από λιμάνι, ώστε να μην

επεκταθεί η πυρκαγιά σε παρακείμενα πλοία και στις
λιμενικές εγκαταστάσεις.
67
Β. Αφαίρεση θερμότητας (ψύξη)

• Είναι γνωστό ότι για να προκληθεί πυρκαγιά, πρέπει τα
καύσιμα υλικά να θερμανθούν και να φθάσουν στη
θερμοκρασία του σημείου ανάφλεξης. Σε χαμηλότερη
θερμοκρασία δεν μπορούν να αναφλεγούν ή εφόσον
έχουν ήδη αναφλεγεί δε διατηρούν την καύση. Μειώνοντας
τη θερμοκρασία ενός καιόμενου υλικού κάτω από το
σημείο ανάφλεξης, η πυρκαγιά σβήνει.
68
Β. Αφαίρεση θερμότητας (ψύξη) (συνέχεια)

• Η μείωση της θερμοκρασίας επιτυγχάνεται με την ψύξη
του καιόμενου υλικού. Αντιπροσωπευτικότερο
κατασβεστικό υλικό, με το οποίο επιτυγχάνεται η ψύξη των
καιόμενων υλικών είναι το νερό, που παρουσιάζει μεγάλη
θερμοχωρητικότητα. Το νερό ψύχει τα καιόμενα υλικά
απορροφώντας θερμότητα από αυτά, με αποτέλεσμα να
θερμαίνεται και να μετατρέπεται ακόμα και σε ατμό
(υδρατμό).
69
Γ. Αποστέρηση του οξυγόνου (Αποπνιγμός ή

απομόνωση)
• Το οξυγόνο ως απαραίτητος παράγοντας εκδήλωσης ή
διατήρησης της καύσης, λαμβάνεται από την ατμόσφαιρα,
της οποίας αποτελεί το 21% κ.ο. περίπου. Εάν με
οποιοδήποτε μέσο επιτύχουμε τη διακοπή επαφής του
καιόμενου σώματος με τον ατμοσφαιρικό αέρα, η πυρκαγιά
σβήνει. Ο τρόπος αυτός κατάσβεσης των πυρκαγιών
καλείται αποπνιγμός ή απομόνωση.
• Η απομόνωση επιτυγχάνεται με την κάλυψη του καιόμενου

υλικού με χώμα, άμμο, αντιπυρικά σκεπάσματα, αφρό,
κατασβεστικές σκόνες, υδρατμό κ.α.
70
Δ. Κατάσβεση με αποκοπή της φλόγας

• Στις πυρκαγιές υγρών καυσίμων, τα καύσιμα υγρά δεν
καίγονται αυτά καθ’ αυτά στη μάζα τους, αλλά οι
παραγόμενοι ατμοί, ανάλογα δε με το ρυθμό παραγωγής
αυτών οι φλόγες από την ανάφλεξη των ατμών βρίσκονται
σε μικρότερη ή μεγαλύτερη απόσταση από την επιφάνεια
του υγρού. Παρόμοιο μηχανισμό καύσης έχουμε και στις
πυρκαγιές των αερίων καυσίμων, οι φλόγες των οποίων
βρίσκονται σε κάποια απόσταση από το στόμιο διαφυγής
του αερίου.
71
• Εάν με απότομη ενέργεια π.χ. με δυνατό φύσημα
συμπαρασύρουμε και αποκόψουμε τις φλόγες, η πυρκαγιά
θα σβήσει. Για να γίνει αυτό, η αιτία που θα αποκόψει τις
φλόγες πρέπει να έχει μεγαλύτερη ταχύτητα από την
ταχύτητα των παραγόμενων ατμών, διαφορετικά δεν
επιτυγχάνεται η αποκοπή της φλόγας. Η αποκοπή των
φλογών πρέπει να είναι ταυτόχρονη και καθολική, γιατί σε
αντίθετη περίπτωση οι φλόγες που παραμένουν θα
επαναφλέξουν αμέσως τους ατμούς της σβησμένης
επιφάνειας. Με την αποκοπή της φλόγας (δυνατό φύσημα)
επιτυγχάνουμε το σβήσιμο αναμμένου κεριού, σπίρτου,
λάμπας κ.α.
• Στην αρχή αυτή βασίζεται και η κατάσβεση πυρκαγιών σε
πετρελαιοπηγές με έκρηξη βομβών στην επιφάνειά τους. Τα
ωστικά κύματα που προκαλούνται από την έκρηξη,
παρασύρουν τις φλόγες και έτσι επιτυγχάνεται η κατάσβεση
της πυρκαγιάς. 72
Ε. Διακοπή της (αλυσωτής) αλυσιδωτής αντίδρασης

• Όπως αναφέρθηκε η καύση είναι μια χημική αντίδραση
του καιόμενου σώματος με το οξυγόνο, με έκλυση
θερμότητας (εξώθερμη αντίδραση). Οι πυρκαγιές υγρών
και αερίων καυσίμων ανήκουν στην κατηγορία των
αλυσωτών χημικών αντιδράσεων, με ενδιάμεσο
σχηματισμό ελεύθερων ριζών ή ατόμων που αντιδρούν
με το οξυγόνο. Η όλη διαδικασία είναι
αυτοσυντηρούμενη.
73
Ε. Διακοπή της (αλυσωτής) αλυσιδωτής αντίδρασης

(συνέχεια)
• Εάν μπορέσουμε να επέμβουμε στον παραπάνω μηχανισμό
της καύσης δεσμεύοντας αρκετές ελεύθερες ρίζες ή άτομα,
ώστε να διακοπεί η χημική αντίδρασή τους με το οξυγόνο,
η πυρκαγιά σβήνει. Για τη δέσμευση των ελεύθερων
(ενεργών) ριζών ή ατόμων χρησιμοποιούνται κυρίως οι
κατασβεστικές ξηρές (χημικές) σκόνες, ενώ παλαιότερα τα
Halons (αλογονωμένοι υδρογονάνθρακες) είχαν πολύ καλά
κατασβεστικά αποτελέσματα. Σήμερα η παραγωγή των
Halons έχει απαγορευθεί επειδή καταστρέφουν τη στιβάδα
του όζοντος.
74
ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΣΒΕΣΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
Τα κυριότερα κατασβεστικά μέσα (υλικά)

είναι :
1. Νερό
2. Αφρός
3. Διοξείδιο του άνθρακα
4. Κατασβεστικές ξηρές σκόνες
5. Υδρατμός
6. Halons και νέα κατασβεστικά υλικά
7. Άμμος, χώμα, καλύμματα
75
1. Νερό
• To νερό είναι το παλαιότερο, σπουδαιότερο και πιο
εύχρηστο κατασβεστικό μέσο. Απαντάται άφθονο στη
φύση, η απόκτησή του είναι χωρίς μεγάλο κόστος, η
φυσική του κατάσταση (υγρό) επιτρέπει την αποθήκευσή
του σε δεξαμενές/δοχεία, τη μεταφορά του σε μεγάλες
αποστάσεις με σωλήνες υπό πίεση και την εκτόξευσή του
σε επιθυμητή κατεύθυνση.
76
1. Νερό (συνέχεια)
Η κατασβεστική ενέργεια του νερού οφείλεται κυρίως
στην ψύξη (αφαίρεση θερμότητας) των καιόμενων
σωμάτων που προκαλεί. Επίσης το νερό συντελεί στην
κατάσβεση με την απομόνωση (αποπνιγμό) του
καιόμενου σώματος από το οξυγόνο του αέρα, όταν
χρησιμοποιείται υπό μορφή ομίχλης (πολύ λεπτά
σταγονίδια).
77
1. Νερό
78
• Το νερό έχει μεγάλη θερμοχωρητικότητα και ειδική
(λανθάνουσα) θερμότητα εξαέρωσης, αφαιρεί
δηλαδή μεγάλα ποσά θερμότητας από τα καιόμενα
σώματα, που προσλαμβάνει το ίδιο μετατρεπόμενο τελικά
σε ατμό. Σημειώνεται εδώ ότι για να θερμανθεί ένα (1) kg
νερού από τη θερμοκρασία των 200 C σε νερό
θερμοκρασίας 1000 C, απορροφά από την πυρκαγιά 80
Kcal και για τη μετατροπή του σε ατμό 1000 C (βρασμός)
αφαιρεί από την πυρκαγιά άλλα 540 Kcal.
79
• Συνολικά δηλαδή ένα (1) kg νερού θερμοκρασίας 200 C
μετατρεπόμενο σε ατμό 1000 C, αφαιρεί από τα καιόμενα
σώματα της πυρκαγιάς το αρκετά σημαντικό ποσό
θερμότητας των 620 Kcal. Όσο μεγαλύτερη ποσότητα
νερού μετατρέπεται σε ατμό, τόσο καλύτερο κατασβεστικό
αποτέλεσμα έχουμε.
• Ανάλογα με τον τρόπο εκτόξευσης του νερού, έχουμε

συμπαγή βολή, διασκορπισμένη βολή και βολή
ομίχλης. Η συμπαγής συνεχής βολή με μεγάλη πίεση
χρησιμοποιείται για την κατάσβεση πυρκαγιών μεγάλης
έκτασης και έντασης. Η διασκορπισμένη βολή είναι η
εκτόξευση του νερού υπό μορφή βροχής ή σταγόνων.
Τέλος, η βολή ομίχλης είναι η εκτόξευση του νερού υπό
μορφή πολύ λεπτών σταγονιδίων (νέφος). 80
Με τη διασκορπισμένη βολή και την ομίχλη επιτυγχάνονται
καλύτερα κατασβεστικά αποτελέσματα σε πυρκαγιές
μικρής ή μεσαίας έντασης, γιατί εξατμίζεται το
μεγαλύτερο μέρος του νερού και δεν προκαλούνται
καταστροφές από την υπέρμετρη χρήση του. Η βολή
ομίχλης όπως αναφέρθηκε και παραπάνω προκαλεί εκτός
από ψύξη και απομόνωση των καιόμενων σωμάτων από
τον ατμοσφαιρικό αέρα.
81
Για τη μεταφορά και χρήση του νερού ο απαιτούμενος
εξοπλισμός είναι :
• Πυροσβεστικά αυτοκίνητα.
• Σωλήνες και ακροφύσια (αυλοί).
• Κανόνια (εκτοξευτήρες) μόνιμα και φορητά.
• Αντλίες, κουρτίνες νερού κ.α.
• Ψυκτικά συστήματα κατάκλισης ή τοπικής διαβροχής.
Γενικά η επάρκεια του νερού σε μια κτιριακή,

βιομηχανική κ.α. εγκατάσταση είναι ο κύριος
παράγοντας ασφάλειας αυτής. 82
Πυροσβεστικά αυτοκίνητα, σωλήνες, αυλοί
83
Κατασταλτικά μέτρα : Μόνιμο Υδροδοτικό Πυροσβεστικό
Δίκτυο (χρήση πυροσβεστικών φωλιών)
Σωλήνας 20 μέτρα
Βολή 10 μέτρα
84
1. Νερό (συνέχεια) Κατασταλτικά μέτρα :
Αυτόματο
σύστημα
καταιονισμού
ύδατος (sprinkler)
Κάλυψη 9 – 20 m2
ανά καταιονιστή
85
• Το νερό είναι το κύριο κατασβεστικό μέσο για την

καταστολή πυρκαγιών κατηγορίας Α, δηλαδή πυρκαγιών
σε στερεά καύσιμα, όπως ξύλα, χόρτα, κάρβουνα, βαμβάκι,
υφάσματα κ.α.
Η χρήση νερού σαν κατασβεστικού μέσου δεν ενδείκνυται :
• Σε πυρκαγιές υγρών καυσίμων (βενζίνη, πετρέλαιο, λάδια,

χρώματα κ.α.) που είναι ελαφρότερα του νερού και δεν
αναμιγνύονται με αυτό. Στην περίπτωση αυτή μπορούμε
να χρησιμοποιήσουμε βολή νερού υπό μορφή ομίχλης.
86
• Σε πυρκαγιές συσκευών, μηχανημάτων ή εγκαταστάσεων

που βρίσκονται υπό ηλεκτρική τάση.
• Σε πυρκαγιές μετάλλων με υψηλή θερμοκρασία, γιατί

διασπάται και παράγει υδρογόνο που στη συνέχεια
αναφλέγεται και έχουμε επέκταση της πυρκαγιάς.
• Σε πυρκαγιές ορισμένων χημικών ουσιών που αντιδρούν

έντονα με το νερό.
87
2. Αφρός
88
2. Αφρός : Ο κατασβεστικός αφρός είναι ένα σύνολο

φυσαλίδων με σημαντική αντοχή στις φλόγες και τα
καιόμενα αέρια, που επιπλέουν στην επιφάνεια του
εύφλεκτου υγρού και παράγεται από την ανάμιξη με
μηχανική ενέργεια και ειδικό εξοπλισμό, αέρα με νερό που
περιέχει ένα ποσοστό αφρογόνου υλικού. Ο αφρός αυτός
ονομάζεται και αεραφρός ή μηχανικός αφρός. Η
λειτουργία του βασίζεται στη δημιουργία ενός παχέος
στρώματος το οποίο απομονώνει την επιφάνεια του
υγρού από τον ατμοσφαιρικό αέρα, ενώ ταυτόχρονα
ψύχει το εύφλεκτο υγρό και αποτρέπει την επανάφλεξη.
89
2. Αφρός (συνέχεια) :
H παραγωγή αφρού γίνεται πάντοτε σε δύο φάσεις

• Στην πρώτη φάση σχηματίζεται το αφροδιάλυμα, δηλαδή
το μίγμα νερού και αφρογόνου υλικού με αναλογία
3%-6% συνήθως, με τη χρήση αφροαναμικτών. Η αρχή
λειτουργίας των αφροαναμικτών στηρίζεται στην
αναρρόφηση του αφρογόνου υγρού μέσω σωλήνα με τη
δημιουργία κενού με δυναμική ροή (τζιφάρι). Για μεγάλες
παροχές αφροδιαλύματος χρησιμοποιούνται τροχήλατα
κανόνια που αναρροφούν αφρογόνο από βαρέλια ή ειδικά
δοχεία, με την ίδια αρχή λειτουργίας (τζιφάρι). Για πολύ
μεγάλες παροχές αφροδιαλύματος χρησιμοποιούνται
οχήματα αφρού, που περιέχουν πολύ μεγάλη ποσότητα
αφρογόνου ( μερικούς τόνους).
90
• Σε δεύτερη φάση το αφροδιάλυμα αναμιγνύεται με αέρα
και υφίσταται διόγκωση. Η ανάμιξη γίνεται με
αφρογεννήτριες, οι οποίες δημιουργούν κενό με τη
δυναμική ροή του αφροδιαλύματος μέσω περιορισμένου
ανοίγματος. Αυτό συντελεί στην εισρόφηση του αέρα,
την ανάμιξη με το αφροδιάλυμα και τη διόγκωση αυτού
για την παραγωγή αφρού. Οι αφρογεννήτριες
διακρίνονται σε :
1. Αφρογεννήτριες χειρός.
2. Αφρογεννήτριες μόνιμης εγκατάστασης (π.χ. σε
δεξαμενές).
3. Αφρογεννήτριες μεγάλης παροχής σε κανόνια.
91
• Ο αφρός είναι άριστο μέσο για την κατάσβεση

πυρκαγιών σε υγρά καύσιμα. Προϋπόθεση για την
αποτελεσματική χρησιμοποίησή του είναι το φλεγόμενο
προϊόν να βρίσκεται εντός δοχείου, δεξαμενής ή να έχει
εξαπλωθεί σε επίπεδη επιφάνεια.
• Αντίθετα ο αφρός δεν έχει αποτελεσματικότητα ή

απαγορεύεται να χρησιμοποιείται :
 Στις τρισδιάστατες πυρκαγιές υγρών καυσίμων, όταν π.χ. η
εστία της πυρκαγιάς βρίσκεται σε κάποιο ύψος.
92
• Στις πυρκαγιές αερίων καυσίμων, όπως το φυσικό αέριο και
το υγραέριο.
• Σε πυρκαγιές παρουσία ηλεκτρικού ρεύματος (κίνδυνος
ηλεκτροπληξίας).
Η κατασβεστική ικανότητα του αφρού αποδίδεται
στις παρακάτω ιδιότητες αυτού:
• Κάλυψη της φλεγόμενης επιφάνειας και απομόνωση από
τον αέρα.
• Η μεγάλη συνοχή του σχηματιζόμενου στρώματος αφρού
εμποδίζει τη διαφυγή αερίου προϊόντος για τη συνέχιση της
καύσης.
93
• Η ιδιότητα αποβολής νερού συντελεί στην ψύξη της
ανώτερης στιβάδας του φλεγόμενου προϊόντος και τον
περιορισμό του ρυθμού καύσης.
• Σχηματισμός στρώματος γαλακτώματος επί της επιφάνειας

του καυσίμου αρκετά συνεκτικού, επί του οποίου θα
στηριχθεί η κύρια μάζα του αφρού.
• Πρέπει να τονιστεί ότι το νερό επί του στρώματος αφρού

συντελεί στην καταστροφή αυτού. Δεν επιτρέπεται η χρήση
νερού με συμπαγή/ διασπασμένη βολή ή βολή ομίχλης επί
σχηματισμένου στρώματος αφρού.
94
ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΣΒΕΣΗΣ
95
ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ - ΑΦΡΟΣ
2. Αφρός (συνέχεια)
Οι αφροί διακρίνονται σε τρεις τύπους ως προς τη

διόγκωση :
• Αφρός χαμηλής διόγκωσης: Εμφανίζει διόγκωση 5-10

φορές ως προς τον όγκο του χρησιμοποιούμενου αφρο -
διαλύματος. Είναι πολύ αποτελεσματικός για πυρόσβεση και
χρησιμοποιείται σε διυλιστήρια, πετρελαιοειδή, χημικές
βιομηχανίες.
96
• Αφρός μέσης διόγκωσης: Εμφανίζει διόγκωση 50-100

φορές ως προς τον όγκο του χρησιμοποιούμενου
αφροδιαλύματος. Χρησιμοποιείται για εξασφάλιση
περιοχών μετά από πυρόσβεση.
• Αφρός μεγάλης διόγκωσης: Διογκώνεται 500-1000 ως

προς τον αρχικό όγκο του αφροδιαλύματος.
Χρησιμοποιείται για προληπτικές καλύψεις μεγάλων
επιφανειών ώστε να περιοριστούν οι πιθανότητες
ανάφλεξης.
97
Τα κυριότερα είδη αφρών που χρησιμοποιούνται σήμερα

με κριτήριο τη σύνθεση του αφρογόνου υλικού είναι :
• Αφρός πρωτεΐνης : Ο αφρός πρωτεΐνης παράγεται από

την υδρόλυση πρωτεϊνούχων φυσικών ουσιών. Παράγεται
από οπλές και κέρατα ζώων μετά από χημική επεξεργασία.
Περιέχει σταθεροποιητικά άλατα και αντιοξειδωτικές ουσίες
για την προστασία του εξοπλισμού από τη διάβρωση και
του αφρού από τη βακτηριακή αποσύνθεση.
Μειονεκτήματα του αφρού πρωτεΐνης είναι η έντονη
δυσοσμία και η αδυναμία μακροχρόνιας αποθήκευσης λόγω
ευκολίας στη διάσπαση. Χρησιμοποιούνται στην κατάσβεση
πυρκαγιών υγρών καυσίμων.
98
• Αφρός φθοριοπρωτεΐνης :
Έχει παρόμοια σύσταση και τρόπο παρασκευής με τον
αφρό πρωτεΐνης και περιέχει επιπλέον φθοριούχα
σταθεροποιητικά άλατα και σουλφονωμένα αλκύλια. Οι
αφροί φθοριοπρωτεΐνης είναι πιο σταθεροί, πιο
συνεκτικοί, δεν έχουν δυσοσμία και τείνουν να
αντικαταστήσουν τους αφρούς πρωτεΐνης.
Χρησιμοποιούνται στην κατάσβεση πυρκαγιών υγρών
καυσίμων, συμπεριλαμβανομένων των ελαφρών
υδρογονανθράκων.
99
• Αφρός AFFF ή Ελαφρύ Νερό (Light Water)

Ο αφρός που σχηματίζει λεπτό υδατικό στρώμα AFFF
(Aqueous Film Forming Foam) ή Ελαφρύ Νερό, είναι σχετικά
νέο προϊόν συνθετικής παραγωγής αποτελούμενο από
φθοριούχα άλατα και άλλες φθοριομένες ενώσεις. Ο
αεραφρός AFFF έχει μεγάλη επιφανειακή τάση και σχηματίζει
πάνω στην επιφάνεια του καιόμενου υγρού καυσίμου ένα
πολύ λεπτό υδατικό στρώμα πάχους 25 μικρών περίπου, το
οποίο είναι αρκετά ανθεκτικό και εμποδίζει την επανάφλεξη.
Ο αφρός AFFF είναι άριστο κατασβεστικό μέσο με εξαιρετική
αποτελεσματικότητα στις πυρκαγιές υγρών καυσίμων.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταυτόχρονα με ξηρές
κατασβεστικές σκόνες.
100
• Αφρός AFFF ή Ελαφρύ Νερό (Light Water) (συνέχεια)
Ο αφρός AFFF δεν είναι τοξικός και μπορεί να αποθηκευθεί
για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο αφρός AFFF
χρησιμοποιείται σε δεξαμενές καυσίμων, διαρρέοντα
καύσιμα, πυρκαγιές υγρών καυσίμων από σύγκρουση
οχημάτων ή αεροπλάνων, σκορπισμένα καύσιμα στο
έδαφος κ.α.
• Αφρός τύπου αλκοόλης

Ο αφρός τύπου αλκοόλης (αλκοολικού τύπου)
χρησιμοποιείται για υδατοδιαλυτά εύφλεκτα υγρά ή πολικές
ενώσεις όπως αλκοόλες, κετόνες, διαλύτες χρωμάτων,
αιθέρες κ.α. Τα υγρά αυτά καταστρέφουν τους αφρούς
πρωτεΐνης, φθοριοπρωτεΐνης και AFFF. Οι ανθεκτικοί στις
αλκοόλες αφροί έχουν την ιδιότητα να μην αποβάλλουν το
νερό σχηματισμού τους στα υδατοδιαλυτά φλεγόμενα 101
καύσιμα.
3. Διοξείδιο του άνθρακα CO2

• Το διοξείδιο του άνθρακα είναι αέριο, βαρύτερο του αέρα,
δεν καίγεται ούτε συντηρεί την καύση, δεν είναι τοξικό,
αλλά ασφυκτικό σε μεγάλη συγκέντρωση στον αέρα. Το
διοξείδιο του άνθρακα είναι προϊόν τέλειας καύσης των
ανθρακούχων ενώσεων. Υγροποιείται με συμπίεση και
φέρεται σε χαλύβδινες φιάλες με πίεση 60-70 bar, σε
θερμοκρασία περιβάλλοντος (πίεση δοκιμής φιάλης : 250
bar). Όταν ανοιχτεί η στρόφιγγα της φιάλης, το υγρό
διοξείδιο του άνθρακα λόγω της απότομης εκτόνωσης και
αεροποιήσεως αυτού, δεν μπορεί να προσλάβει το
απαιτούμενο ποσό θερμότητας από το περιβάλλον και το
προσλαμβάνει από τη μάζα του, οπότε ένα μικρό μέρος
αυτού ψύχεται μετατρεπόμενο σε «χιόνι» (ξηρό πάγο)
θερμοκρασίας – 780 C.
102
3. Διοξείδιο του άνθρακα CO2 (συνέχεια)
• Το υπόλοιπο μέρος του CO2 εκτοξεύεται υπό μορφή αερίου.
Ο ξηρός πάγος μετατρέπεται σε αέριο CO2 χωρίς να περάσει
από την υγρή φάση (εξάχνωση). Η ιδιότητά του αυτή το
κάνει άριστο κατασβεστικό μέσο για πυρκαγιές σε έργα
τέχνης, πίνακες ζωγραφικής και καλλιτεχνικούς θησαυρούς,
στα οποία η χρήση άλλου κατασβεστικού υλικού σε υγρή
κατάσταση προκαλεί φθορές. Το CO2 είναι κακός αγωγός του
ηλεκτρισμού, γι’ αυτό είναι κατάλληλο για τις πυρκαγιές
κατηγορίας Ε. Χρησιμοποιείται για πυρκαγιές σε υγρά και
αέρια καύσιμα, ηλεκτρονικό εξοπλισμό, σταθμούς
ηλεκτροπαραγωγής, πλοία, ηλεκτρικούς υποσταθμούς. Σε
πυρκαγιές στερεών καυσίμων (ξυλεία, υφάσματα, χαρτιά,
βαμβάκι κ.α.) ενδείκνυται η χρήση του, όταν αυτά καίγονται
στην επιφάνειά τους. 103
Το διοξείδιο του άνθρακα ενεργεί κατασβεστικά με

τρεις ιδιότητες :
• α. Μηχανικά : Η εκτόξευση του CO2 με μεγάλη ορμή από

τη χαλύβδινη φιάλη παρασύρει και αποκόπτει τις φλόγες.
• β. Ψυκτικά : Το CO2 εξερχόμενο από τη φιάλη
μετατρέπεται κατά ένα ποσοστό σε «χιόνι» (ξηρό πάγο)
θερμοκρασίας – 780 C. Για να μετατραπεί σε αέριο αφαιρεί
θερμότητα από το καιόμενο σώμα, υποβιβάζοντας τη
θερμοκρασία του.
104
Το διοξείδιο του άνθρακα ενεργεί κατασβεστικά με

τρεις ιδιότητες :
• γ. Απομονωτικά : Το εκτοξευόμενο με ορμή CO2

εκτοπίζει τον αέρα από την καιόμενη επιφάνεια και παίρνει
τη θέση του. Ως βαρύτερο του ατμοσφαιρικού αέρα
εμποδίζει την είσοδο νέου ρεύματος αέρα, αποστερώντας
την πυρκαγιά από το οξυγόνο και προκαλεί τελικά την
κατάσβεσή της.
105
Το CO2 δίνει καλύτερα κατασβεστικά αποτελέσματα όταν

χρησιμοποιείται σε κλειστούς χώρους. Σε ανοιχτό χώρο θα
πρέπει να εκτοξεύεται προς τα καιόμενα υλικά κατά τη
διεύθυνση του ανέμου. Επειδή όπως αναφέρθηκε είναι
ασφυκτικό αέριο, συνιστάται προσοχή κατά τη χρήση του
σε κλειστούς χώρους. Σε προστατευόμενους χώρους
προβλέπεται προγραμματισμένη χρονοκαθυστέρηση για
την ολική κατάκλιση του χώρου με CO2, προκειμένου να
απομακρυνθεί το προσωπικό.
106
Αυτόματο Σύστημα Πυρόσβεσης με αέριο CO2 ολικής κατάκλισης
107
4. Κατασβεστικές ξηρές σκόνες

• Οι ξηρές (χημικές) σκόνες κατάσβεσης είναι
κονιοποιημένες στερεές ουσίες με ορισμένη χημική
σύνθεση, που επιδρούν κατασβεστικά στην πυρκαγιά
κυρίως με διακοπή της αλυσωτής χημικής αντίδρασης και
δευτερευόντως με την αποπνικτική και ψυκτική δράση
αυτών. Οι ξηρές σκόνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε
πυρκαγιές παρουσία ηλεκτρικού ρεύματος. Η εκτόξευση
της ξηράς σκόνης γίνεται με ένα αδρανές αέριο, π.χ.
άζωτο ή CO2 από τα φορητά, τροχήλατα, ή μόνιμα μέσα
που είναι αποθηκευμένη. Οι σκόνες δεν είναι τοξικές, η
χρήση τους όμως σε κλειστούς χώρους μπορεί να
δημιουργήσει αποπνικτική ατμόσφαιρα.
108
4. Κατασβεστικές ξηρές σκόνες (συνέχεια)

• Πολλές σκόνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν μαζί με
διάφορους αφρούς. Οι σκόνες είναι σταθερές σε χαμηλή
και κανονική θερμοκρασία. Στις σκόνες προσθέτουν
διάφορα πρόσθετα για να βελτιωθούν τα χαρακτηριστικά
αποθήκευσης, ροής και υδροφοβίας, ώστε να μη
συσσωματώνονται εμποδίζοντας την εκτόξευση. Οι
σκόνες παρουσιάζουν το μειονέκτημα να παραμένουν ως
κατάλοιπα (ρυπαντές) μετά την κατάσβεση και γενικά
προκαλούν δευτερογενείς ζημιές στον ηλεκτρικό και
ηλεκτρονικό εξοπλισμό.
109
Οι ξηρές σκόνες διακρίνονται σε τρεις βασικούς

τύπους :
• Ξηρά σκόνη P για κατάσβεση πυρκαγιών κατηγορίας

Β, C, Ε, διηλεκτρικής αντοχής τουλάχιστον 80.000 V.
• Ξηρά σκόνη Pa για κατάσβεση πυρκαγιών κατηγορίας

A, B, C, Ε, διηλεκτρικής αντοχής μέχρι 1.000 V.
• Ξηρά σκόνη Pd για κατάσβεση πυρκαγιών

κατηγορίας D.
110
Οι ξηρές σκόνες ανάλογα με τη χημική τους σύσταση

διακρίνονται :
• Ξηρά σκόνη όξινου ανθρακικού νατρίου NaHCO3
Είναι σκόνη τύπου P κατάλληλη για κατάσβεση πυρκαγιών
B, C, E, περιορισμένης κατασβεστικής ικανότητας. Έχει
οικονομική τιμή και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί
ταυτόχρονα με διάφορους αφρούς.
• Ξηρά σκόνη μονοφωσφωρικού αμμωνίου
Χρησιμοποιείται ως σύνηθες υλικό γόμωσης των φορητών
πυροσβεστήρων σκόνης σε συγκέντρωση τουλάχιστον 40
% κ.β.
111
• Ξηρά σκόνη όξινου ανθρακικού καλίου KHCO3
(PURPLE K)
Η σκόνη όξινου ανθρακικού καλίου έχει μεγαλύτερη
κατασβεστική ικανότητα από τη σκόνη όξινου ανθρακικού
νατρίου, είναι όμως ακριβότερη αυτής. Στη σκόνη
προστίθεται σιλικόνη που την καθιστά συμβατή με
διάφορους αφρούς.
• Ξηρά σκόνη χλωριούχου καλίου KCl (SUPER K)

H κατασβεστική της ικανότητα είναι ισοδύναμη της σκόνης
όξινου ανθρακικού καλίου (PURPLE K), αλλά μειονεκτεί
λόγω διαβρωτικότητας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί με αφρό.
112
• Ξηρά σκόνη ιωδιούχου καλίου ΚΙ

Είναι σκόνη πολύ ισχυρής κατασβεστικής ικανότητας,
αρκετά διαβρωτική. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί με αφρό.
• Ξηρά σκόνη χλωριούχου νατρίου NaCl

Είναι σκόνη Pd για κατάσβεση πυρκαγιών κατηγορίας D.
Κατάλληλη για πυρκαγιές χημικών ενώσεων και μετάλλων
με σχηματισμό επικάλυψης με τήγμα.
113
• Ξηρά σκόνη όξινου ανθρακικού καλίου-ουρίας

(ΜΟΝΕΧ)
Παράγεται από τη χημική αντίδραση άλατος καλίου και
ουρίας και είναι αρκετά ακριβή. Έχει τη μεγαλύτερη
κατασβεστική ικανότητα από τις άλλες σκόνες και είναι
συμβατή με αφρό. Κατάλληλη για πυρκαγιές υγραερίου.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πυρκαγιές με τις λιγότερες
επιπτώσεις στον ηλεκτρικό ή ηλεκτρονικό εξοπλισμό
συγκριτικά με τις άλλες σκόνες.
114
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΤΑΣΒΕΣΤΙΚΗΣ

ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΣΚΟΝΩΝ
NaHCO3 KHCO3 ΚΙ (ΜΟΝΕΧ)

(PURPLE K)
1 2,1 4,5 4,9
115
5. Υδρατμός
• Το νερό υπό μορφή υδρατμού ενεργεί για την κατάσβεση

μιας πυρκαγιάς με ψύξη, αλλά κυρίως με απομόνωση των
καιόμενων σωμάτων από τον ατμοσφαιρικό αέρα. Η χρήση
του είναι περιορισμένη. Ο ατμός παράγεται στη βιομηχανία
και στα πλοία και χρησιμοποιείται για κατάκλιση και
πυρόσβεση θαλάμων κλιβάνων, αντλιοστασίων,
μηχανολογικών διαρροών κ.α.
116
6. Halons και νέα κατασβεστικά υλικά
• Οι αλογονωμένοι υδρογονάνθρακες (Halons) είναι

παράγωγα του μεθανίου (CH4) ή αιθανίου (C2H6) με
αντικατάσταση ατόμων υδρογόνου από άτομα αλογόνων,
όπως φθόριο (F), χλώριο (Cl), βρώμιο (Br). Τα Halons
θεωρούνται άριστα κατασβεστικά μέσα για ηλεκτρονικό,
ηλεκτρικό, μηχανολογικό εξοπλισμό και πυρκαγιές υγρών
καυσίμων. Δεν αφήνουν κατάλοιπα μετά την κατάσβεση και
υπερτερούν έναντι της ξηράς σκόνης και του CO2.
117
6. Halons και νέα κατασβεστικά υλικά (συνέχεια)
• Ο τρόπος δράσης τους είναι διακοπή στην αλυσωτή χημική

αντίδραση της πυρκαγιάς με δέσμευση των ελεύθερων
ριζών. Το Halon 1211 ή διφθοροχλωροβρωμομεθάνιο
(CF2ClBr) χρησιμοποιείται κυρίως σε φορητούς
πυροσβεστήρες. Το Halon 1301 ή τριφθοροβρωμομεθάνιο
(CF3Br) είναι σημαντικά λιγότερο τοξικό από το Halon 1211
και χρησιμοποιείται σε κατασβεστικά συστήματα ολικής
κατάκλισης.
118
• Τα τελευταία χρόνια αποδείχθηκε ότι τα Halons έχουν
καταστροφική επίδραση στη στιβάδα του όζοντος της
ατμόσφαιρας. Τα Halons που χρησιμοποιούνται στην
πυρόσβεση έχουν μεγάλο Δυναμικό Καταστροφής
Όζοντος (Ozone Depletion Potential-ODP). Για το λόγο
αυτό 120 κράτη-μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών
έχουν αποδεχθεί το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ (1987)
για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του
όζοντος, με αποτέλεσμα να έχει σήμερα απαγορευθεί
η παραγωγή και η χρήση των Halons. Tα Halons
χρησιμοποιούνται σήμερα αποκλειστικά για ειδικές
στρατιωτικές εφαρμογές.
119
• Η ανάγκη για αντικατάσταση των Halons οδήγησε στη

σύνταξη του Κώδικα NFPA 2001 Clean Agent Fire
Extinguishing Systems - Κατασβεστικά Συστήματα
Καθαρού Μέσου. Παράλληλα το Αρχηγείο Πυροσβεστικού
Σώματος προχώρησε από το 1994 στην αποδοχή νέων
κατασβεστικών υλικών κατά τη διαδικασία εφαρμογής της
ισχύουσας νομοθεσίας πυροπροστασίας.
120
7. Άμμος, χώμα, καλύμματα
• Η αποστέρηση του οξυγόνου από μια μικρή πυρκαγιά

μπορεί να γίνει με κάλυψη αυτής με άμμο, χώμα,
τσιμέντο, γύψο, μαρμαρόσκονη, ασβεστόσκονη και
γενικά οποιοδήποτε άκαυστο υλικό σε σκόνη.
Χρησιμοποιούνται επίσης καλύμματα (σκεπάσματα) από
αντιπυρικά ή δύσφλεκτα υλικά.
• Εάν τα παραπάνω υλικά είναι βρεγμένα, η κατάσβεση

είναι πιο αποτελεσματική, γιατί εκτός από απομόνωση,
έχουμε και ψύξη του καιόμενου υλικού.
121
Ερμάρια Πυροσβεστικών Εργαλείων : Για βιομηχανικές –
βιοτεχνικές εγκαταστάσεις ανά 6 Π.Φ.
ένα ερμάριο, ανά 12 Π.Φ. προστίθεται
122
ΦΟΡΗΤΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ
Πυροσβεστήρες ξηράς σκόνης
 Κατασκευάζονται από χαλύβδινα φύλλα με αντοχή σε πίεση

25 bar και έχουν βάρος μέχρι 20 kg.
 Σήμερα οι περισσότεροι πυροσβεστήρες είναι του τύπου

συνεχούς (εσωτερικής) πίεσης με άζωτο 13 - 15 bar,
που εκτοξεύει την κατασβεστική σκόνη.
 Σε παλιότερους τύπους η εκτόξευση γίνεται με τη βοήθεια

συμπιεσμένου διοξειδίου του άνθρακα που βρίσκεται σε
εσωτερικό ή εξωτερικό φιαλίδιο.
 Είναι κατάλληλοι για πυρκαγιές κατηγορίας Α, Β, C, Ε. 123

ΠYΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ ΞΗΡΑΣ ΣΚΟΝΗΣ
124
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ ΞΗΡΑΣ ΣΚΟΝΗΣ
125
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ ΞΗΡΑΣ ΣΚΟΝΗΣ
ΤΡΟΧΗΛΑΤΟΙ
126
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ ΟΡΟΦΗΣ
• Στο χώρο του

λεβητοστασίου και πάνω
από τον καυστήρα
τοποθετούνται ένας ή και
περισσότεροι
αυτοδιεγειρόμενοι
πυροσβεστήρες οροφής με
σκόνη
127
ΦΟΡΗΤΟΙ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ
Πυροσβεστήρες CO2
Η χοάνη του πυροσβεστήρα σχηματίζει μια συγκεντρωμένη
δέσμη CO2 και είναι κατασκευασμένη από ανθεκτικό μονωτικό
ελαστικό, για να αντέχει στη ψύξη που δημιουργείται κατά
την εκτόξευση.
Κατασκευάζονται από χάλυβα μεγάλης αντοχής χωρίς ραφές,
ώστε να αντέχουν σε υψηλή πίεση. Το περιεχόμενο CO2
βρίσκεται μέσα στη φιάλη σε υγρή κατάσταση, σε πίεση 60 -
70 bar σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Η φιάλη έχει
δοκιμαστεί σε πίεση 250 bar. Είναι κατάλληλοι για πυρκαγιές
κατηγορίας Β, C,Ε.
Οι φορητοί πυροσβεστήρες CO2 κυκλοφορούν στην αγορά σε
μεγέθη 2 και 6 kg.
128
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ CO2
CO
129
ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗΡΕΣ
ΚΥΑ 618/2005 & 17230/2005
(52 Β΄) (1218 Β΄)
Έτος
κατασκευής
• Έλεγχος από τον ιδιοκτήτη, τουλάχιστον κάθε τρίμηνο.
• Συντήρηση από αναγνωρισμένη εταιρεία κάθε ένα (1) έτος

για πυροσβεστήρες σκόνης και διοξειδίου του άνθρακα (CO2–
ζύγιση–ποσοστό απώλειας περιεχομένου μέχρι 10%).
Επικόλληση ετικέτας ελέγχου.
• Περαιτέρω συντήρηση, εργαστηριακός έλεγχος και

ανανέωση γόμωσης σε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα (5,
10, 15 έτη). Επικόλληση ετικέτας ελέγχου.
• Λειτουργική ζωή πυροσβεστήρα σκόνης μέχρι 20 έτη, για

πυροσβεστήρα CO2 σύμφωνα με Εθνική Οδηγία ή Οδηγία 130
της
Ευρωπαϊκής Ένωσης.
131
ΤΡΟΠΟΣ ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ
Π.Υ.–ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
• Όσο μικρότερη είναι η πυρκαγιά, τόσο ευκολότερη η
καταπολέμησή της.
• Η πείρα μας δίδαξε ότι η κατάσβεση μιας πυρκαγιάς
επιτυγχάνεται :
«Το πρώτο λεπτό μ’ ένα ποτήρι νερό.

Το δεύτερο λεπτό με μία υδρία (ένα κουβά)
νερό.
Το τρίτο λεπτό μ’ ένα τόνο νερό.
Μετά ……ας κάνει ο καθένας ότι μπορεί».
132
Αποφασιστική σημασία έχει η έγκαιρη άφιξη της

Πυροσβεστικής Υπηρεσίας :
 Άμεση ειδοποίηση της Π.Υ. τηλέφωνο 199.

 Ψυχραιμία του ατόμου – στοιχεία για την
πυρκαγιά.
 Ευχέρεια κίνησης των Πυροσβεστικών
οχημάτων.
133
• Προσπαθήστε να σβήσετε την πυρκαγιά στην έναρξή της,

εάν αυτό είναι δυνατό.
• Καλέστε στο τηλέφωνο 199 την Πυροσβεστική Υπηρεσία

δίνοντας πλήρη στοιχεία του καιόμενου κτιρίου, οδό,
αριθμό, συνοικία, όροφο, κτίρια που γειτνιάζουν κ.α.
Επαλήθευση τηλεφωνικής κλήσης.
• Βγείτε από τον καιόμενο χώρο και κλείστε την πόρτα.
• Περιμένετε και ενημερώστε τον επικεφαλής της

Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. 134
Αν παγιδευτείτε από τη φωτιά :
• Κλείστε την πόρτα και τα ανοίγματα του χώρου.

Χρησιμοποιείστε βρεγμένα σεντόνια για τις χαραμάδες.
• Πηγαίνετε στο παράθυρο και καλέστε σε βοήθεια.
• Αν το δωμάτιο γεμίσει καπνούς, σκύψτε έξω από το

παράθυρο, εκτός αν οι φλόγες ή οι καπνοί από τον κάτω
όροφο σας εμποδίζουν. Σ’ αυτή την περίπτωση ξαπλώστε
στο πάτωμα, μακριά από τις φλόγες, ώσπου να ακούσετε
την Πυροσβεστική Υπηρεσία. 135
Αν παγιδευτείτε από τη φωτιά :

• Ο καθαρός αέρας θα βρίσκεται σε ύψος λίγο πάνω από
το πάτωμα. Γι’ αυτό πέστε κάτω και περπατώντας με τα
τέσσερα προσπαθήστε να βρείτε την ασφαλέστερη και
πιο κοντινή έξοδο.
• Αν είστε αναγκασμένοι να διαφύγετε πριν φθάσει η

Πυροσβεστική Υπηρεσία, φτιάξτε ένα είδος σχοινιού
δένοντας σεντόνια ή άλλα σκεπάσματα, δέστε τη μια
άκρη σ’ ένα βαρύ έπιπλο και προσπαθήστε να κατεβείτε.
136
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗΝ
ΚΑΤΑΣΒΕΣΗ
• Αναγνώριση του καιόμενου χώρου

• Διάσωση κινδυνευόντων -εγκλωβισθέντων ατόμων
• Εγκατάσταση – προσβολή της πυρκαγιάς
• Εκκαθάριση – αερισμός του χώρου
• Προστασία του χώρου
• Επαγρύπνηση
• Αναζήτηση αιτίων πυρκαγιάς
• Εκτίμηση ζημιών
137
ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΞΙΑ ΑΥΤΗΣ
• Το προλαμβάνειν κάλλιον του θεραπεύειν – Η

πρόληψη καλύτερη της θεραπείας.
• ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΔΙΑΦΟΡΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ

ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ
Πριν βγείτε από το σπίτι σας ελέγξτε:

• Είναι όλα τα φώτα σβηστά;
• Έχετε βγάλει το ηλεκτρικό σίδερο από την πρίζα;
138
Πριν βγείτε από το σπίτι σας ελέγξτε: (συνέχεια)
• Έχετε κλείσει το διακόπτη της ηλεκτρικής κουζίνας,

του ηλεκτρικού θερμοσίφωνα, του υγραερίου ή του
φυσικού αερίου;
• Έχετε σβήσει τη θερμάστρα, το τζάκι, το καντήλι;
Ο έλεγχος είναι μια μικρή καθυστέρηση, αλλά σίγουρα θα σας

απαλλάξει από μια πιθανή πυρκαγιά.
139
Εχθροί της πυρκαγιάς είναι :
• Καθαριότητα.
• Απαγόρευση του καπνίσματος ή των γυμνών φλογών
κοντά σε εύφλεκτα υγρά και σε επικίνδυνους χώρους.
• Καλή συντήρηση των ηλεκτρικών συσκευών και
εγκαταστάσεων.
• Καλός αερισμός όλων των χώρων.
• Ρίψη των σκουπιδιών μέσα σε μεταλλικά δοχεία.
• Τάξη και καλή αποθήκευση όλων των ειδών.
• Αναγραφή σε πινακίδες οδηγιών πρόληψης πυρκαγιών.
140
Τοποθετήστε και ελέγχετε τακτικά ανιχνευτές
καπνού. Oι ανιχνευτές καπνού σας προειδοποιούν
για τη φωτιά και σας δίνουν τον ανάλογο χρόνο για να
διαφύγετε.
141
Προγραμματίστε από πριν το σχέδιο διαφυγής σε περίπτωση πυρκαγιάς
στο σπίτι σας. Σχεδιάστε δύο εξόδους διαφυγής από κάθε δωμάτιο. Μην
κάνετε χρήση ανελκυστήρων. Εφαρμόζετε τακτικά με οικογενειακές
ασκήσεις το σχέδιο διαφυγής.
142
Οι θερμάστρες απαιτούν χώρο. Βάζετε τις θερμάστρες σε απόσταση
τουλάχιστον 90 εκατ. μακριά από εύφλεκτα αντικείμενα (κουρτίνες,
χαρτιά, έπιπλα, ρούχα κ.α.). Μην τις αφήνετε αναμμένες όταν λείπετε ή
όταν πάτε για ύπνο.
143
Οι καπνιστές χρειάζονται … παρατηρητές. Η απροσεξία των
καπνιστών είναι μια από
τις κύριες αιτίες πυρκαγιών. Να έχετε μεγάλα και βαθιά
σταχτοδοχεία και να τούς ρίχνετε νερό πριν τα αδειάσετε.
144
Προσοχή στο μαγείρεμα. Όταν μαγειρεύετε να βρίσκεστε σε
διαρκή επαγρύπνηση. Αν πάρει φωτιά το λάδι ή το λίπος μέσα
σε μαγειρικό σκεύος, απλώς σκεπάστε το και κλείστε την εστία.
145
Τα σπίρτα και οι αναπτήρες είναι εργαλεία για τους μεγάλους
και όχι παιχνίδια για τους μικρούς. Στα χέρια ενός παιδιού, τα
σπίρτα και οι αναπτήρες είναι εξαιρετικά επικίνδυνα.
146
Χρησιμοποιείστε με ασφάλεια τον ηλεκτρισμό. Αν μια συσκευή μυρίζει
σαν κάτι να καίγεται, βγάλτε την αμέσως από την πρίζα και πηγαίνετέ την
για επισκευή. Αντικαταστήστε τα φθαρμένα καλώδια. Μην
υπερφορτώνετε τις προεκτάσεις (μπαλαντέζες). Μη βάζετε ασφάλειες
μεγαλύτερης ισχύος από αυτές που χρειάζεται.
147
Βρέξτε το έγκαυμα. Αν καείτε σε κάποιο σημείο του σώματός
σας, βάλτε το αμέσως στο νερό για 5 με 10 λεπτά, ώστε να
απαλύνετε τον πόνο. Αν το έγκαυμα ματώσει ή βγάλει
φουσκάλα, πρέπει να επισκεφθείτε γιατρό.
148
Αν πιάσουν φωτιά τα ρούχα σας, μην αρχίσετε να τρέχετε.
Σταματήστε, πέστε κάτω και κυλιστείτε γύρω-γύρω
για να σβήσουν οι φλόγες.
Καλύψτε το πρόσωπο με τα χέρια σας για να το προστατεύσετε.
149
Περπατήστε με τα τέσσερα κάτω από τον καπνό.
Αν βρεθείτε σε χώρο με καπνό, ο καθαρός αέρας
θα βρίσκεται σε ύψος λίγο πάνω από το πάτωμα.
Γι’ αυτό πέστε κάτω και περπατώντας με τα τέσσερα,
προσπαθήστε να βρείτε την ασφαλέστερη και πιο κοντινή έξοδο.
ΠΟΛΛΑ ΘΥΜΑΤΑ
ΣΤΙΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ
ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΟΥ
ΚΑΠΝΟΥ
150
Θυμηθείτε : Κάνοντας σωστό σχεδιασμό από πριν, περιορίζετε
την πιθανότητα πρόκλησης πυρκαγιάς.
Αν πιάσει φωτιά το σπίτι

σας:
Πρώτα βγείτε έξω απ’ αυτό
και μετά καλέστε την
Πυροσβεστική Υπηρεσία στο
τηλ. 199.
Ενημερώστε τον επικεφαλής
της Πυροσβεστικής
Υπηρεσίας.
Αν κάποιος έχει παγιδευτεί
στο σπίτι, θα τον βρουν οι
Πυροσβέστες.
151
ΥΓΡΑΕΡΙΟ
Με τον όρο υγραέριο εννοούμε :

 Προπάνιο (τρία άτομα άνθρακα C3) ή
 Μίγμα προπανίου (20%) - βουτανίου 80% κ.β. ή
 Βουτάνιο (τέσσερα άτομα άνθρακα C4)
• Στη χώρα μας παράγεται από τα διϋλιστήρια αργού

πετρελαίου.
• To υγραέριο αποθηκεύεται, διακινείται και συσκευάζεται

υγροποιημένο υπό πίεση, σε φιαλίδια (βουτάνιο), φιάλες,
βυτιοφόρα φορτηγά και τραίνα, πλοία.
152
ΥΓΡΑΕΡΙΟ
• Ένας όγκος υγρού υγραερίου, για να μετατραπεί σε

αέριο διαστέλλεται περίπου 250 φορές σε
ατμοσφαιρικές συνθήκες.
• Το υγραέριο, όπως κάθε εύφλεκτο αέριο σχηματίζει

αναφλέξιμο μίγμα με τον αέρα σε κατάλληλες
αναλογίες, που καλούνται όρια ευφλεκτικότητας (ή
εκρηκτικότητας). Τα όρια αυτά για το υγραέριο είναι
2% – 10% κατ’ όγκο στον αέρα.
• Το υγραέριο δεν είναι τοξικό, σε μεγάλη όμως

συγκέντρωση εκτοπίζει τον αέρα με κίνδυνο ασφυξίας.
153
ΥΓΡΑΕΡΙΟ
• Το υγραέριο σε αέρια φάση είναι βαρύτερο του

αέρα. Για το λόγο αυτό συγκεντρώνεται στα χαμηλότερα
σημεία του εδάφους.
• Το υγραέριο είναι άοσμο. Για την κατανάλωση

προστίθεται ουσία με χαρακτηριστική οσμή, ώστε να
γίνεται αντιληπτή η διαρροή με την όσφρηση.
• Το υγρό υγραέριο αν έρθει σε επαφή με το δέρμα,

εξαερώνεται απορροφώντας θερμότητα και προκαλεί
ψυχρά εγκαύματα (κρυοπαγήματα).
154
ΥΓΡΑΕΡΙΟ
Διαρροή υγραερίου – Ενέργειες αντιμετώπισης
1. Ψυχραιμία
2. Εξάλειψη πηγών ανάφλεξης του εύφλεκτου μίγματος

υγραερίου-αέρα :
 Γυμνή φλόγα
 Σπινθήρας από ηλεκτρολογικό εξοπλισμό, όπως
άνοιγμα–κλείσιμο ηλεκτρικού διακόπτη,
λειτουργία ηλεκτρικών κινητήρων (ψυγείο)
 Σπινθήρας από κινητήρες εσωτερικής καύσης
(αυτοκίνητα)
 Απαγόρευση χρήσης κινητών τηλεφώνων
155
ΥΓΡΑΕΡΙΟ
3. Διακοπή – περιορισμός της διαρροής

 Κλείσιμο βαλβίδων για διακοπή ή περιορισμό της
διαρροής
 Χρήση ξύλινης σφήνας στο σημείο (ρήγμα) της
διαρροής
 Διαβροχή με νερό της δεξαμενής ή φιάλης για
ψύξη του περιεχομένου και περιορισμό της
διαρροής
 Από τη διαρροή παγώνουν οι υδρατμοί της
ατμόσφαιρας και δημιουργούν πάγο που
περιορίζει τη διαρροή. Μη λιώνετε τον πάγο, μη
ρίχνετε νερό κοντά στο ρήγμα.
156
ΥΓΡΑΕΡΙΟ
4. Απομόνωση – Ασφάλιση της περιοχής. Η έκταση της

περιοχής εξαρτάται από μετεωρολογικές συνθήκες, την
ποσότητα της διαρροής κ.α.
5. Διάλυση του υγραερίου στην ατμόσφαιρα. Αν η διαρροή

είναι σε εσωτερικό χώρο, ανοίγουμε όλες τις πόρτες και
παράθυρα για δημιουργία ρεύματος αέρα. Προσέχουμε να
μην υπάρχουν πηγές ανάφλεξης κοντά στα σημεία που
γίνεται εξαερισμός.
6. Αποκατάσταση
157
ΥΓΡΑΕΡΙΟ
• Ο έλεγχος για διαρροή υγραερίου, γίνεται με τους

κατάλληλους ανιχνευτές, ή με σαπουνάδα, ΠΟΤΕ ΜΕ
ΓΥΜΝΗ ΦΛΟΓΑ.
• Σε περίπτωση πυρκαγιάς υγραερίου γενικά δε

συνιστάται το σβήσιμο των φλογών πριν διακοπεί η
διαρροή. Αυτό γιατί το διαρρέον υγραέριο θα βρει κάποια
πηγή ανάφλεξης και θα αναφλεγεί βίαια με τις αντίστοιχες
επιπτώσεις. Το συμβάν αντιμετωπίζεται με διακοπή της
παροχής υγραερίου που τροφοδοτεί την πυρκαγιά. Πρέπει
να γίνεται ψύξη του εξοπλισμού που θερμαίνεται από την
πυρκαγιά για αποφυγή υπερθέρμανσης που προκαλεί
αύξηση της εσωτερικής πίεσης και μείωση της αντοχής
του μετάλλου.
158
ΥΓΡΑΕΡΙΟ
• ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ BLEVE (Έκρηξη διαστελλόμενων

ατμών ζέοντος υγρού)
• Είναι το δυσμενέστερο περιστατικό που μπορεί να

συμβεί σε φιαλίδιο, φιάλη, δεξαμενή, βυτιοφόρο
υγραερίου.
• Στο BLEVE ένα δοχείο υγραερίου θερμαίνεται πολύ

έντονα, το μεταλλικό περίβλημα εξασθενεί κυρίως στην
αέρια φάση, μειώνεται σημαντικά η μηχανική αντοχή του
και τελικά αστοχεί (διαρρηγνύεται) λόγω της μεγάλης
εσωτερικής πίεσης.
159
160
161
ΥΓΡΑΕΡΙΟ
162
ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ
• Το φυσικό αέριο αποτελείται κυρίως από μεθάνιο (CH4)

και περιέχει σε μικρά ποσοστά αιθάνιο, προπάνιο,
βουτάνιο, άζωτο, διοξείδιο του άνθρακα κ.α.
• Εξάγεται από φυσικές υπόγειες ή υποθαλάσσιες

κοιλότητες.
• Μεταφέρεται σε μεγάλες αποστάσεις με ειδικούς

χαλύβδινους αγωγούς μεγάλης διαμέτρου σε υψηλή
πίεση.
• Μεταφέρεται επίσης θαλάσσια με ειδικά δεξαμενόπλοια,

υγροποιημένο σε ατμοσφαιρική πίεση και θερμοκρασία 163
–
1620 C.
• Στη χώρα μας εισάγεται από τη Ρωσία μέσω χαλύβδινου
αγωγού υψηλής πίεσης 38 bar από τα Ελληνοβουλγαρικά
σύνορα.
• Συμπληρωματικά εισάγεται υγροποιημένο φυσικό αέριο

από την Αλγερία με ειδικό δεξαμενόπλοιο και
αποθηκεύεται σε μονωμένες δεξαμενές στο νησί
Ρεβυθούσα των Μεγάρων.
• Το φυσικό αέριο είναι άχρωμο, άοσμο, μη τοξικό, με

ελάχιστη διαλυτότητα στο νερό.
• Είναι ασφυξιογόνο και με αναισθητική δράση σε πολύ

υψηλές συγκεντρώσεις.
164
165
166
167
168
Χαλύβδινος αγωγός
υψηλής πίεσης 38 bar
169
• Στο δίκτυο κατανάλωσης προστίθεται οσμητική ουσία για

τον έλεγχο διαρροής με την όσφρηση.
• Το δίκτυο πόλεων περιλαμβάνει χαλύβδινους αγωγούς

μέσης πίεσης 19 bar και (κίτρινους) αγωγούς
πολυαιθυλενίου ΡΕ χαμηλής πίεσης 4 bar.
• Το φυσικό αέριο είναι ελαφρότερο από τον αέρα.

Σε πιθανή διαρροή το αέριο θα ανέλθει.
• Όρια ευφλεκτικότητας στον αέρα :

5% - 15% κατ’ όγκο.
170
Χαλύβδινος
αγωγός μέσης
πίεσης 19 bar
171
Αγωγός χαμηλής
πίεσης ΡΕ 4 bar
172
Σε περίπτωση διαρροής φυσικού αερίου:

• Σταματήστε την εργασία και τις μηχανές
• Απομονώστε/περιφράξτε την επικίνδυνη περιοχή
• Απομακρύνετε όλες τις πηγές ανάφλεξης και τα
εύφλεκτα υλικά
• Απαγορεύστε το κάπνισμα
• Απομακρύνετε το προσωπικό
• Ενημερώστε την εταιρεία αερίου και την
Πυροσβεστική Υπηρεσία
• Διακόψτε την κυκλοφορία αν είναι απαραίτητο
173
Σε περίπτωση διαρροής φυσικού αερίου : (συνέχεια)
Πρέπει να διακόπτεται η ροή του αερίου με κλείσιμο των

βανών και να γίνεται αποσυμπίεση του συστήματος
• Πρέπει άμεσα να σταματούν οι διαρροές και οι πολύ μικρές

πυρκαγιές, για να μην εξελίσσονται σε δύσκολες ή
ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
• Σε πυρκαγιά φυσικού αερίου πρέπει να γίνεται

απομόνωση του τμήματος του αγωγού που έχει υποστεί
θραύση, με διαρροή-ανάφλεξη του αερίου. Η γύρω περιοχή,
τα τμήματα του αγωγού και τα δοχεία πιέσεως, πρέπει να
ψύχονται με νερό για να μην εξαπλωθεί η πυρκαγιά.
174
• Το άμεσο σβήσιμο των φλογών σε πυρκαγιά φυσικού

αερίου υπό πίεση είναι πολύ δύσκολο, εξαιτίας της υψηλής
θερμοκρασίας και της μεγάλης έντασης ακτινοβολίας της
πυρκαγιάς. Μπορεί να είναι και επικίνδυνο, γιατί υπάρχει ο
κίνδυνος επανάφλεξης, καθώς το διαρρέον αέριο έρχεται
σε επαφή με θερμές επιφάνειες ή άλλες πηγές ανάφλεξης.
• Όταν η πίεση του αερίου μειωθεί πάρα πολύ και η φωτιά

γίνει πολύ μικρή, μπορεί να γίνει κατάσβεση με ξηρά
σκόνη ή διοξείδιο του άνθρακα CO2.
175
Πυρκαγιά αερίου
Η γύρω περιοχή, τα
υπό πίεση. Υψηλή τμήματα του αγωγού
θερμοκρασία και μεγάλη και τα δοχεία πιέσεως,
ένταση ακτινοβολίας. Πολύ
δύσκολο, επικίνδυνο και
πρέπει να ψύχονται με
γενικά δε συνιστάται το νερό για να μην
άμεσο σβήσιμο των εξαπλωθεί η πυρκαγιά.
φλογών, λόγω πιθανής
επανάφλεξης.
Αγωγός Θραύση του αγωγού

αερίου Διαρροή – ανάφλεξη
176
Απομόνωση του αγωγού με κλείσιμο

των βαλβίδων (βανών).
Μείωση της πίεσης-περιορισμός της διαρροής.
Όταν η πυρκαγιά γίνει πολύ μικρή,
μπορεί να κατασβεστεί με ξηρά σκόνη
ή διοξείδιο του άνθρακα CO2.
Βαλβίδα Βαλβίδα
(βάνα) (βάνα)
177
Στην ηλεκτρονική διεύθυνση του
Πυροσβεστικού Σώματος
περιλαμβάνονται οδηγίες για την
αντιμετώπιση πυρκαγιών,
σεισμών, πλημμυρών,
χιονοπτώσεων και παγετού κλπ.
178
Τέλος ομιλίας
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας
Επιπυραγός Νικόλαος Σακκαλής

Διπλ. Χημικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
179

Αστικες Πυρκαγιες - Καυσιμων Υγρων Αεριων Και Στερεων Καυσιμων PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Αστικες Πυρκαγιες - Καυσιμων Υγρων Αεριων Και Στερεων Καυσιμων PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ

Νικόλαος Γρ. Σακκαλής

• Η ιστορία του Πυροσβεστικού Σώματος αρχίζει το 1834

• Το 1912 λήφθηκε νομοθετική μέριμνα για τη λήψη

• Το 1930 λόγω της συνεχώς αυξανόμενης βιομηχανικής

• Η αποστολή του Πυροσβεστικού Σώματος περιλαμβάνει την

• Το Πυροσβεστικό Σώμα είναι μία από τις βασικές

• Αναζητά και εντοπίζει κατάλληλους χώρους και θέσεις

• Εξασφαλίζει τα αναγκαία πυροσβεστικά υλικά και μέσα για

• Αναζητά και εντοπίζει κατάλληλους αποθηκευτικούς

• Αναζητά και εξασφαλίζει πρόσθετες πηγές νερού, πλέον

• Αυξάνει τους Πυροσβεστικούς Σταθμούς με συγκρότηση

• Ενισχύει με πολιτικά επιστρατευμένο προσωπικό τους

• Εκπαιδεύει το πολιτικά επιστρατευμένο προσωπικό.

• Αντιμετωπίζει τις πυρκαγιές που προκαλούνται από

• Προστατεύει τον άμαχο πληθυσμό.

• Παρέχει βοήθεια κατά και μετά το βομβαρδισμό.

• Συμβάλλει στη διατήρηση του ηθικού του άμαχου

• Οι Γιουγκοσλάβοι Πυροσβέστες εκτός από τους αεροπορικούς

• Παθητική (Δομική) Πυροπροστασία - Αρμοδιότητα

• Σχεδιασμός – κατασκευή του κτιρίου

• Οδεύσεις Διαφυγής – Έξοδοι Κινδύνου

• Περιορισμός διάδοσης πυρκαγιάς

• Οι κάτοχοι των βιομηχανικών-βιοτεχνικών εγκαταστάσεων,

Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται :

• Τα προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας για το σύνολο της

• Τα κατασταλτικά μέτρα πυροπροστασίας σε περίπτωση

• Η συγκρότηση ομάδας πυροπροστασίας από το

Στη Μελέτη Πυροπροστασίας περιλαμβάνονται:

Στη Μελέτη Πυροπροστασίας περιλαμβάνονται (συνέχεια) :

 Γενικά προληπτικά μέτρα

 Τεχνικές περιγραφές μόνιμων συστημάτων-Πυροσβεστήρες

 Αρχηγός (ο πλέον κατάλληλος από το προσωπικό, όπως

 Εκπαίδευση – Ασκήσεις : Η αρχική εκπαίδευση των

 Καθήκοντα και υποχρεώσεις Αρχηγού, Υπαρχηγού και

Αυτόματο Σύστημα Πυρόσβεσης με αέριο CO2 ολικής κατάκλισης

• Απ’ ευθείας επέμβαση και κατάσβεση των πυρκαγιών

• Κατόπιν ήδη συνταχθέντος σχεδίου επέμβασης για κτίρια,

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

• Κατοικημένες περιοχές (πόλεις, κωμοπόλεις, χωριά)

• Λιμάνια – Λιμενικοί Πυροσβεστικοί Σταθμοί

• Αεροδρόμια (Πολιτικά – στρατιωτικά)

• Πυρκαγιές δασών (από το 1998)

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ – ΠΑΡΟΧΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ

• Θεομηνίες (πλημμύρες, σεισμοί, κ.α.)

• Καύση είναι η χημική ένωση μιας ουσίας με το οξυγόνο

• Πυρκαγιά είναι η ανεξέλεγκτη καύση ενός σώματος με

• Η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι υπάρχει ένα τέταρτο

• Για την κατάσβεση της πυρκαγιάς αρκεί να εξουδετερωθεί

ΠΥΡΑΜΙΔΑ (ΤΕΤΡΑΕΔΡΟ) ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ

Πολλά θύματα στις πυρκαγιές από τα μη θερμικά προϊόντα

Η Θερμότητα είναι μια μορφή ενέργειας που διαδίδεται από

Η θερμότητα διαδίδεται με τρεις τρόπους:

• Με αγωγή : Η διάδοση της θερμότητας με αγωγή γίνεται

Η διάδοση θερμότητας με μεταφορά αερίων μαζών

• Κατόπιν προθερμαίνουν μέχρι του σημείου ανάφλεξης

• Με τον ίδιο τρόπο εξηγείται και η ταχεία εξέλιξη δασικής

• Μια καλοκαιρινή ημέρα το μεσημέρι με έντονη ηλιοφάνεια η

• Στα μεγάλα βιομηχανικά ατυχήματα διακρίνουμε τρεις

• Τα αεροπλάνα ήταν γεμάτα με καύσιμα, μόλις είχαν

• Οι πύργοι ήταν δομημένοι με κάθετες κολώνες και

• Η έντονη πυρκαγιά από τα υγρά καύσιμα και τις εύφλεκτες